\id 1TH 1 Thessalonians KORAFE J. FARR 26 November 2002 \h 1 Tesalonaika Embokena \toc2 1 Tesalonaika Embokena \toc1 Paul Nunda Reta Gitida, Tesalonaika Embokena Gefusira, Amo Eviri. \mt1 Paul Nunda Reta Gitida, Tesalonaika Embokena Gefusira, Amo Eviri. \ip Paul reighi Tesalonaika aminda vironu sedo ainda amboda, nu eredo ira reighi Corinth aminda irise, reta evia gefusira. Amo avose, ghaeko 52 A.D. ainda jokáda gefusira. Bajari nange jovereghe furarira aindae, ne manamana etero gido, Paul reta evia gefusira. \is1 Paul Nunda Reta Gitida Tesalonaika Embokena Gefusira, Ainda Mendo Mendo Mo Eviri. \ip 1:1 Paul ne ategi usira. \ip 1:2—3:13 Paul nenda tumondari a irari ava gosuse, ivuga use sakai sisira. \ip 4:1-12 Ari eveva aoro dae sise, Paul dengoro indudusira. \ip 4:13—5:11 Bajari jovereghe furari da sifo aminda rea sirorarira, aindae Paul sisira. \ip 5:12—5:28 Tesalonaika embo nange fakina edo, Bajari da furari sifo kaifa aetera ainda geka sedo, Paul ne ategi edo, tano usira. \c 1 \p \v 1 Arie, nanda nano namendi! Namane Paul, Silas, a Timothy de dabade ne ategi erera. Ne reighi Tesalonaika aminda irise, God Afa a Bajari Iesu Keriso da ekaresia+ edo ireva ava, namane ne ategi beká ava erera. Sonemba a dubo jama nemokena irare! Yari budo givu! \s1 1:2-10 Tesalonaika Embo Ne God Tumonduse, Nunda Uju Ava Edo Ghuseri. \p \v 2 Namane evovodae nemo kotise, God kena nendae aiyakoe sise irera, a kotugo, nendae benunu sise irera. \v 3 Ne God tumonduse, nunda saramana use ireva, aindae namane God kena aiyakoe sise irera. A kotugo, ne God da dubo bari budo natofo sonembuse ireva, a ne fakina edo, Bajari Iesu Keriso tumonduse kaifa use ireva, aindae aiyakoe sise irera. \p \v 4-5 Namane era nemokena buvudo, God da Bino Eveva sisera amo, jo geka vanemboi saeri. Geka amo fakinaghaeri. God nunda Asisi Kakara mutiri budo, ne kasama e gogoghombusevu: geka amo geka bekári. Ava gido, namane evia kasama erera. Namanenda nano namendi, God ne dubo ruruse, nunda tofo aovo dae sedo, ne gategusira. Namonde sifo aminda dabade irise, ne namanenda irari ava gosusevu. Namane saramana edo ghusera amo, nene eveva itatamaovo dae sedo, aindae nembo saramana edo ghuseri. \v 6 O nemo, namanenda amboda amboda, a Bajari da amboda amboda use iriavu. Ne aindae sedo, dara a mema mindafugo ava itatamusevu. Avata kotugo, Asisi Kakara ivuga muturaira ava budo, ainghae dabade ne namanenda geka ningido tumondusevu. \v 7 Aminguse, ekaresia+ mendeni Frovensi Masedonia a Greece aminda irera aikena, ne ijugaboro eveva edo ireva. \v 8 Na aminge resena da susu mo eviri. Bajari da Bino nemokena ghedo ivegedo iri, evetu genembo Frovensi Masedonia a Greece aminda irera, aimi nininguseri. Kotugo, jo aminda ainembo ningoro dadabaeri. Ne nange God tumonduseva, ainda bino ava ira reighi isambuda buviri, evetu genembo ningido fakina ruruseri. Ava sedo, nenda bino aindae, namane jo osa sae eraera. Ainda beká mo: evetu genembo anakora nininguseri. \v 9 Ne nange namane bu kaifa use, nenda ove kevari ava ighagha e dodo God tumonduseva aindae, natofo isambu osa sise irera. Ne God beká jebuga irira ava tumonduse ireva aindae, osa sise irera. \v 10 A ne nange God da Mandi utuda ghe vose furarira ava kaifa use ireva aindae, osa sise irera. Nunda Mandi Iesu resena emo, God nune setiri ambarida ghe jebuge erorusira. A kotugo, Iesu da fakina a sonembaimi, God da janje eko furari dae erira ava, namonde darigarera. \c 2 \s1 2:1-16 Paul, Silas, A Timothy Reighi Tesalonaika Isera Amo, Ne Jo Totofo Nenda Bino Aindae Sedo Yaeri. \p \v 1 Namanenda nano namendi, ne totofo kasama ereva. Namane nemokena era vironu sisera, ainda beká sirorusira. \v 2 Ne kasama ereva. Namane nemokena isera ainda gitida, namane reighi Filipai aminda mema tafuseri. Gitofuimi namanekena mema futuse, namanendae aji siseri. A nenda reighi Tesalonaika aminda barago, evetu genembo digari namane bureguseri. Avata God sonembetiri namane fakina edo, Bino Eveva numokena ghedo foa gheraira ava, osa sari dae jo oju ae useri. \v 3 Eregoseva! Namane jo totofo dederuse, evetu genembokena aghi ae eraera. O namane jo fisi da uju ava use, natofo derari dae sedo, amingae eraera. \v 4 Namane nunda Bino Eveva sarikena mo inonori. Ava sedo, God nunda Bino Eveva ava namane osa saore dae sedo futusira. Aindae sedo, namane God da uju ava use, nunda Bino Eveva ava osa seraera. God namondeda dubo joká ijujeraira, ava kasama erera. Ava sedo, namane jo evetu genembo ivuga aoro dae sedo, vironu sae eraera. Namane, God ivuga are dae sedo, vironu seraera. \v 5 God da dombuda eminge resera. Ne kasama ereva, jo namane tumondaovo dae sedo, vivi udo yaeri. O namane jo nenda roera ava dighighi edo bari dae sedo, ne jo deraeri. \v 6 Ne namanendae sakai saovo dae sedo, jo rejo eni ae useri. A kotugo, evetu genembo mendeniimi namanendae sakai saoro dae sedo, jo rejo eni ae useri. \v 7 Namane Keriso da aghi kakatori. Ava sedo, namane nunda javoda nemokena, roera eni mutovo bari dae benunu saetera avata, namane jo benunu saeri. Namane, kau aya nunda kokoi unduse geka robogho aimi sise, sainghiako kaifa eraira aminga ava, nemokena useri. \v 8 Namane ne dubo bu gogoghombusera ava sedo, namane jo God da Bino Eveva avanembo nemokena mutae useri. Namane ne dubo ruruse totofo namanenda jebuga nemokena futuseri. \v 9 Namanenda nano namendi, namane nemokena irise, namanenda uvu bayau ombari dae sedo, janjagu use iriara amo erekoteva tano! Erá nenda roera beore dae sise, namane sifo tumba ava saramana edo ghuseri. Aminguse, namane nemokena Bino Eveva God kena ghedo foa gheraira ava, vironu sirureoro ningido ghusevu. \p \v 10 Namane nenda dombuda a God da dombuda resera. Ne mavejo mavejo God tumonduseva aikena, namane dara eni jo ae, geka bekáda bekáda siseri. \v 11-12 Kau genembo nunda sasingu beká aikena veka eveva avanembo use irira aminga ava, ne kaifa edo ghuseri. Namane seoro fakina edo ghusevu, a eghovo dedo, ne isambu daba daba bu kaifa edo ghuseri. God nenda irari eveva ava gido, ivuga are dae sedo, a kotugo ne irari eveva ava irovo dae sise, namane ijugedo ghuseri. God resena emo, nunda natofo aovo dae sedo a nunda duro ava gaovo dae sedo, ne aghi eraira. \p \v 13 A namane sifo ghousa, God kena aiyakoe sise irera da susu eni mo, eviri. Namane God da vironu ava budo, nemokena era setero ningido eminge kotisevu, “Geka emo, jo evetu genembo da geka iraeri; geka emo, God da Gekari,” ava kotise, ne ningido bu gogoghombusevu. A kotugo, geka bekári: geka amo, God da Gekari. God resena emo, nu tofo mandi, ne tumondari embo ainda dubo jokáda saramana eraira. \p \v 14 Namanenda nano namendi, Frovensi Judia aminda, rea God da ekaresia+ jokáda a Iesu Keriso da natofokena sirorusira amo, kau daba aminga ava nemokena sirorusira. Frovensi Judia aminda, Jusi emboimi ekaresia+ da natofokena bouvu futuse, fakarago useri. Kau daba aminga ava, nenda natofo mendeni reighi Tesalonaika aminda ai eredo, nemokena bouvu futuse, fakarago etero mema itatamusevu. \v 15-16 Jusi embo resena eimi, nene Bajari Iesu detero ambududurusira, God da feroveta deoro sirivo edo ghuseri, a namane kotugo nene ondiseri. Erá nenda gitofu namanenda geka ningido jebuga beore dae sise, ne namanenda vironu sari ava bureguse, evetu genembo isambukena a God kena gitofu beká useri. Ava gido, God, “Inono etira,” ava sise, nunda janje eko nemokena mutiri itatamuseri. \s1 2:17—3:13 Paul Nu Yama, Tesalonaika Embo Gari Dae Kotisira. \p \v 17 Avori, namanenda nano namendi, geka beká mo: ne namonde tofo tofo dubo jokáimi kotise irera. Avata kotugo, namane ne sifo tufako ditiimi jo gae irise, dubo mema useri. Amingedo, nemokena yari kotise aindae, e gido ghuseri. \v 18 Oroko na Paul nasuka nane resena. Na nasuka umbu nanjogo nemokena ya gari dae kotiseni! Avata Satan namane buregedo ghusira. \v 19-20 Eregoseva, nemo gari dae uju beká ava erera da beká mo, namanenda ivuga da susu nemori. Bajari Iesu jovereghe furari da Sifo aminda, namane susu redae ivuga areri? Kotugo ainda Sifo redae gigitareri? Tuka redae Sifo aminda namanenda javo jighoro erari? Amo, nendae sedo amingarera. Namane Sifo aminda ivuga ururoro duro arira, ainda susu mo: ne God da jebuga budo ireva. Namanenda ivuga a duro ari da susu mo, nemori! \c 3 \p \v 1 Ava sedo, namane nemo gari dae sedo, dubo mema ambari eko ava use kotisera jo inono ae usira. Etiri, namane Silas ghae mo, reighi Athens aminda irise, \v 2 Timothy dirigaoro yaetira, ava kotiseri. Timothy mo, namondeda nano namendi eniri. Nu namonde dabade God da saramana use, Keriso da Bino Eveva ava vironu seraira. Nemo sonembari, fakina edo tumonde gogoghombaovo dae sedo, namane Timothy dirigetero nemokena isira. \v 3 Ainda beká mo: namane uju eraera, ne jo gofae aetevu. Ava kotise, Timothy dirigetero nemokena isira. Ne totofo kasama ereva amo, namonde Iesu da natofo bouvu a mema itatameraera. Amo God da ujuri. Ava sedo, jo darigari da kaugo iraeri. \v 4 Namane namonde dabade irise sifo aminda, geka nemokena eminge siseri. Gitofuimi amboda foama, namondekena bouvu futuse fakarago aetera aindae, nemokena osa setero niningusevu. Setero ne ningevo gido, aminge sirorusira. \v 5 Aindae sedo, nenda tumondari irira, o kau mavega ereva, ava sari ningido kasama ari dae sedo, na Timothy dirigeteno nemokena isira. Erama Satan ya nemokena teredo dereuri gofeóvo, namanenda saramana beká irae eure dae sedo, oju useni. \p \v 6 Avori, Timothy nemokena ghedo sife nembo fira osa eveva setiri ningido, namane ivuga umutari. Nenda tumondari a nenda dubo bari mindafu ava, osa setiri namane niningumutari. Ne namanekena dubo futuse ireva. A kau namane ne gari dae uju use irera aminga ava, ne namane gari dae uju ereva, ava nune simuta. \v 7 Namane dara a mema eretafera einda jokáda, nenda tumondari da bino ava ningido, ghamo ferighetiri ivuga erera. \v 8 Ainda beká mo: ne Bajari tumonduse fete gogoghombareva amo, namane ningido ghamo asegarera. \v 9 Ne rea eraeva, ainda bino ava ningido, namondeda God da dombuda aiyakoe sise irera. Avata namanenda aiyakoe sari mo, jo God da sonemba teria ainghae inono iraeri. \v 10 Namane nange yama nemo gido dabade irise, sonembururoro nenda tumondari inono beká aetira aindae, sifo tumba evia, God kena banunguse irera. \p \v 11 Namondeda God Afa a namondeda Bajari Iesu, namanenda emboro rerebaoro ya nemo gari dae sise banungeraera. \v 12 Kau namane ne dubo buraera aminga ava, Bajari ne sonembururari, tofo tofo dubo baovo dae a evetu genembo isambu dubo baovo dae resera. \v 13 Namane aminge resera da beká mo: namane uju eraera, namondeda God Afa fakina futururari, Bajari Iesu nunda natofode dabade jovereghe furarira da Sifo aminda, ne fakina edo eveva use, nenda dubo joká seghe simbugedo, ne totofo kakara edo irise, nunda dombuda fete gogoghombaovo dae uju eraera. \c 4 \s1 4:1-12 God Ivuga Are Dae Sedo, Namonde Emingarera. \p \v 1 Avori, nanda nano namendi, God ivuga are dae sedo, namonde rejo arera ava, namane ijugetero kasama edo aminguse ireva. Kotugo oroko, Bajari Iesu da javoda, namane dubo isambu futuse, nemokena eminge benunu resera. Namane rea ijugusera ava, e gogoghombaovo dae sise resera. \v 2 Ai resira amo, namane Bajari da javoda rea ijugusera, ava ne kasama edo ireva. \v 3 God da uju nemokena mo, eviri. Ne numoá kakara use, kusia bagia ava jo ae areva. \v 4 Ne isasambu, mave evetu fitareva amo, ne ari eveva a kakara use, nearomanede irareva. \v 5 Evetu genembo God da Geka jo ningae eraera aimi, nenda fisi da uju ava use irá gheraera. Ne ari avavaga jo ae areva. \v 6 Geka daba ava sise eminge resena: erama fisi da uju ava ari dae use, nenda namendi Kuristini ava dereóvo dubo mema eure! Mave amingarira amo, Bajari ainda mino mutari itatamarira. \v 7 Ainda beká mo: God namonde jo, kombo yagera aoro dae sedo o namondeda nano namendi deroro dae sedo, aghi aeri. Ari eveva use iroro dae sedo, namonde aghi usira. \v 8 Ava sedo, ijuga evia mave ighagha arira amo, nu jo evetu genembo da ijuga avanembo ighagha ae arira. Amo, God, Asisi Kakara muturaira, ainda ijuga ava ighagha arira. \p \v 9 Ne nenda nano namendide dabade, tofo tofo dubo baeteva amo, redae sareri? Ainda beká mo: ne nange tofo tofo dubo ruruse iraeteva ava, God nu tofo mandi ijugetiri gosusevu. \v 10 A geka beká mo: nenda nano namendi Frovensi Masedonia aminda dubo buraeva. Kotugo, namanenda nano namendi, ava e gogoghombaovo dae sise, namane nemokena benunu sise irera. \v 11 Ne durumugedo irise, geka eveva sise irivu! Erá kokomana da irari ava ijujeove! Nenda ungoi saramana use, uvu bayau totofo ombovo dae sisera, ava sekago resera. \v 12 Amingururovo, gitofu foa nenda irari ava gido, nendae sakai sarera. A nenda uvu bayau, jo ya evetu genembo mendenikena benunu se bae areva. \s1 4:13-18 Bajari Jovereghe Furarira Amo, Kau Emingori. \p \v 13 Evetu genembo mendeni emingeraera. Nemokena tumondari tefo ava sedo, nenda mendeni amburaera aindae, sorara use dubo jama jo bae eraera. Erá amingeove! God da natofo ambarera, aikena rejoá sirorarira, ava kasama aovo dae sise, geka itako saoro ningareva. \v 14 Namonde eminge tumonderaera: Iesu ambudo, kotugo sekago ambarida ghe jebuge erorusira. Iesu amingusira ava sedo, kau daba aminga ava, God sari evetu genembo Iesu tumondedo ambudo irera, nembarago ambarida ghe jebuge eredo numokena yama, nemonde dabade jovereghe furarera. \p \v 15 Eregoseva: Bajari tofo mandi rea ijugusira ava, namane nemokena resera. God da natofo mave jebuga iroro Bajari jovereghe furarira amo, ne jo giti vitae arera. God da natofo, ambari embo, ne giti aoro, jebuga embo ambo gayarera. \v 16 Ai resira amo: God nu ghogho sise aghi ururari, aneya da giti jighari kori sirurari, God da tavuya fusirurari, Bajari nu tofo mandi utuda ghe vose furarira. Vose fururari, Keriso da natofo, ambari embo, ne giti eredo vitarera. \v 17 Ainda amboda, namonde jebuga embo ambo gaedo vitiya dabade tatedo, foroga jokáda Bajari tambarera. Tambudo, evovodae Bajari de dabade irarera. \v 18 Geka evia tofo tofo se nininguse dubo jamaghae irivu! \c 5 \s1 5:1-11 Namonde Bajari Da Furari Sifo Ava Kaifa Use Iraeteri. \p \v 1 Avata kotugo, nanda nano namendi, Bajari nu sifo reda furarira, o tambuno reda furarira, aindae namane nemokena geka rejo eni jo sae arera. \v 2 Ainda beká mo: kau tafasara kato kambo ufena bejari, kambo ainda numamo dudukugharira aminga ava, Bajari da Sifo foa buvari namonde dudukugharera, ava kasama edo ireva. \v 3 Evetu genembo mendeni eminge sise irarera, “Oroko sifo eveva, tataya a mema eni tefori,” ne aminge sise iroro, ainda Sifo foa buvarira. Kau evetu eni mandi sasingu fumbari dae itatamuse dudukugheraira aminga ava, Sifo aminda, evetu genembo setena aikena, mema a dara foa buvari ne itatamarera. Amo jo darigari da kaugo iraeri. \v 4 Avata namanenda nano namendi, nemo jo tumba da sasingu iraeri. Ne usasa da sasingu edo ireva. Ava sedo, Bajari da Sifo resera evia foa buvarira aindae, jo dudukughae aetevu. Kau tafasara kato tumbaghae furureari evetu genembo dudukugheraera aminga ava, Bajari furarira. Avata ne jo dudukughae areva. \v 5 Ainda susu mo: ne jo tumba jokáda iraeri, ne usasa da sasinguri. A ne ari eveva use ireva. Namonde jo tumba da sasingu iraeri. \v 6 Ava sedo, namonde jo, evetu genembo mendeni avise irera, aminga ava jo ae aeteri. Namonde diti fangedo, totofo kaifa use, a simbuguse iraeteri. Kau evetu genembo uvu fakara mindioro jiro birurughuse kotari dadaberaira, ainda kaugo jo ae arera. \v 7 Ai resira amo: fase avari a uvu fakara mindoro jiro birurughari amo, evetu genembo tumba jokáda irera, ainda ariri. \v 8 O namonde mo, iji a usasa da sasinguri. Ava sedo, namonde totofo dubo kote simbuguse irarera. Ari Ekoghae dabade isoro ari dae sedo, namonde da tumondari a dubo bari, kau bere gajarigedo irarira aimi, namondeda gitofu da goroto gagojuse irarira. A eni mo: namondekena jebuga evovodae irari ava mutarira, aindae gigituse irera. Ari Eko ghae isoro ari dae sedo, kau isoro use jiro gagara eraera avavaga, gigitari aimi bu jighi fetarera. \v 9 Ainda beká mo: God namonde jo dari sirivo aoro dae sedo, aghi aeri. Namondeda Bajari Iesu Keriso da fakinaimi, jebuga baoro dae sedo, namonde aghi usira. \v 10 Iesu ambududurusira amo, nu namonde dabade irari dae sedo ambududurusira. Nu furarira da Sifoda, namonde ambarera o jebuga irarera amo, namonde dabade irari dae sedo, nu amingusira. \v 11 Ava sedo, tofo tofo fakina futuse, sonembuse irovo dae resera. Ne aminguse ireva. Kotugo, aminguse irovo dae sise, resera. \s1 5:12-28 Paul Nu Dengoro Induduse, Geka Mendeni Sedo Tano Usira. \p \v 12 Avori, nanda nano namendi, evetu genembo mendeni nenda jokáda saramana use irera, ava kakara aovo dae sise resera. Nene kaifa aoro dae a dengoro indoro ningovo dae sedo, Bajari ne gategetiri fefetuseri. Ava sedo, ne kakara aovo dae sise resera. \v 13 Ne nenda saramana eraera aindae, ne dubo ruruse, a nendae igheghi use iraetevu! Geka eni mo: erá tofo tofo beisiga eove! \p \v 14 Namane eminge resera. Guka dagaya embo ava, dombuda sevu saramana aore! Oju kakato ava sonembevu fakina aore! Evetu genembo fakina tefo ava sonembareva. Kotugo, evetu genembo avavaga aindae sedo, erá totoi dubo mema use janje ekoko eove! \v 15 Kaifa ururuvu, erama nenda eni, komana da dara aindae minonde minonde use, ari eko eni komanakena eure! Kotugo, ne sifo ghousa evia, edo gido tofo tofo ari eveva use irareva. Evetu genembo mendenikena barago, ari eveva vanembo use irareva. \v 16 Sifo ghousa evia, ivuga use irareva! \v 17 A kotugo, banunguse irareva, jo doyae areva! \v 18 Roera isasambu ainda jokáda aiyakoe sevu, eveva a eko ainghae dabade! Ainda beká mo: amo God da ujuri. Ne Iesu Keriso de dabade tatiseva aindae sedo, ne amingaovo dae uju erira. \v 19 Erama Asisi Kakara buregeove! \v 20 Evetu genembo mendeni feroveta edo God da geka eni sarera ainda geka ava, erá ighagha eove! \v 21 Avata kotugo, roera isambu ne ijujuse irareva, eveva amo a eko amo, isambu ijujuse irareva. Eveva tambareva amo, bu kaifa evu! \v 22 O eko furarira amo, gi darigevu! \p \v 23 God dubo jama mutari kato aimi, nenda ari ekoko seghe fugari, ne evetu genembo kakarago ari irove! A erama ne ari ekoko eove dae sise, nenda asisi a nenda ghamo joká nenda tamo ainghae dabade, nune kaifa are! Amingururari, ne eveva a kakara irovo, namondeda Bajari Iesu Keriso jovereghe furarira amo, ne ata fete gogoghombareva. \v 24 Bajari ne aghi eraira aimi, roera setena amo, nune ari sirorarira. Ainda beká mo: nu rea ari sarira, amo arira. \p \v 25 Namanenda nano namendi, namanendae sedo banungareva. Yari budo givu! \p \v 26 Nenda nano namendi isambu nati joká doruse ategi\f 26 \fr 5:26 \ft Afige, Romans 16:16 ainda duruda tege garesa.\f* e gogoghombevu! \p \v 27 Bajari da javoda nemokena eminge resena. Reta emo, nano namendi isambukena tegevu ningore! Yari budo givu! \p \v 28 Namondeda Bajari Iesu Keriso da sonemba nemokena irare! \q1 Avori, nanda geka tano eviri. \q1 Na Paul.