\id JAS - Karajá NT -Brazil 2011 (DBL -2013) \h Txiau \toc1 Txiau Ryberiti \toc2 Txiau Ryberiti \toc3 Tx \mt1 Txiau \mt2 Txiau Ryberiti \c 1 \p \v 1 Jiarỹ Txiau rare. Deuxu Jesuisi Kristu Inynyrỹ‑wana deòdu rare. Ròritidỹỹreri Deuxu mahãdu inatyhy‑ò. Ubỹtỹmy iny rỹira mahãdu‑ò. Warybe weityhyna adeereny rewahinyreri. \p \v 2 Waityhydỹỹdu aõna aõnasira seriòre, araurihixinanykeki adeereny kanamyhỹkeki, beysamahãbenyke. \v 3 Kia‑di tahe ityhydỹỹdu tyhymy beleke. \v 4 Aurihixina ixinamy rexiòlònyke atyhykemy. Ixinamy kanake araurihikemy. Tai tahe raòbitidỹỹnykre adee aõ rasiranyõtyhy. \p \v 5 Inyõ bedeery ihoõkeki, rexitòenykre Deuxu dee, tii dori ibutu dee riwahinymyhỹre. Inyõ lau dori ritòenyõhyymyhỹre. \v 6 Urile tii iseõdỹỹõmy bexityhynymy tamy bexitòenykre. Riseõnykeki yhy òbò‑di tiò rehumyhỹre wese rare. \v 7-8 Kia hãbu iõreki, awimy aõkõ aõhebo rotỹỹnymyhỹre ywiõreki, tii Deuxu‑ribi aõ ritaõtyhy, irybe inatxire. \p \v 9 Iny aõ ijõkõmy rỹimyhỹre, teysamy rỹirake, aõ ijõdikreki Kristu dori rityhynyre. Kia iaõdimy ityhymy rỹira, tule teysamy rỹike ityhydỹỹdumy. Rỹiraki aõ ijõõkre hãre. \v 10 Ityhyna heka iny‑ribi wylemy ituemyhỹre kie iwese noijese ramorõmyhỹre wese. Tahe ityhydỹỹdu mahãdu dee kia aõ aõkõ rare. \v 11 Txutòteetyhy ròhònymyhỹre dori alòbòròna rimorõdỹỹnymyhỹre. Tahe noijese rejuxunymyhỹre. Tahe iruxerana riixãwidinymyhỹre. Kia wesele hãbu ityhymy rỹire rexihumyhỹre. Aõhebo rotỹỹnymyhỹre wetyatxile. \p \v 12 Urihixina inyõdee kanakeu, tahe ijesu binaõ wesemy ritakeki. Tai tahe tii reysakre. Tii tahe umytuedeõna heka Deuxu‑ribi ritakre. Deuxu dori kia wahidỹỹnamy rarybere taluunadu mahãdu dee. \v 13 Inyõ aõbina bina ixirana‑di rexirakeki. Tii rarybeõtyhyke Deuxu riixiranymyhỹremy. Inyõ dori Deuxu tiu riurihiõtyhy. Tule Deuxu riixiranyõtyhy aõbina bina widỹỹ‑di. Ixiradỹỹdu aõkõ tii rare. \v 14 Kiawese iny ixiribile rexirake, aõ‑di sõwemy rõhõtinykeki, tii arabònyre, araitxenanyre. \v 15 Kia urari‑ribi tahe òraruna ròhònymyhỹre. Iribi tahe òraruwidỹỹna‑ribi rubu rỹimyhỹre. \v 16 Ixitxenadỹỹõmy waluuna mahãdu, waseriòre mahãdu. \v 17 Wahidỹỹna ibutumy bedeerydỹỹnatyhy Deuxu biu‑ribi diwahinyde kia ibutumy loosònatyby‑ribi naderi. Tiu heka rawitxiraõtyhy, tii aõu aõu iweselere. \v 18 Tii iny ixityre riwinymyhỹre ritỹmyranymyhỹre tatyhyna rybe‑di. Tai ibutumy iwidỹỹna‑ribi inyboho juhuurenyre, awirenyre. \p \v 19-20 Idi mohõtinybenyke waluu waseriòre mahãdu. Ibutumy bexiywinymahãbenyke iny‑ò boholamyhỹbenyke, tahe aõwimy aõkõ marybeke lau, wymy adebureõmy. Hãbu debure‑ribi Deuxu òbitina rahenyõtyhy. \v 21 Abinamy aõhebo tutỹỹnymyhỹte ixi‑ribi bitake idi biatyke. Tahe Deuxu rybe‑ò boholake, kia dori iruruna dire atyytyby kanatakemy. \v 22 Kaiboho bede ywina widỹỹdumy, bede ywina tyhydỹỹdumy boibeke. Aõ ijohonadu mahãdulemy aõkõ boibeke. Kiawesekeki bexiitxenanyke. \v 23-24 Inyõ ijohonadule ronykeki, rybemynamy nodu aõkõ rare. Tii hãbu itxerena‑di itxerenadu wese rare. Itxerena‑di ixidee retehereu, rexieryre iwese raremy. Tahe rexitareu, aõwesele ixi‑ribi tõhõti rosare timybo tii rare wahe. \v 25 Inyõ tahe bede ywina òbiti‑ò retehemyhỹreki, rityhynymyhỹreki tii tahe teysamy ratxikremy ibutumy aõhebo rotỹỹnykremy. Tii dori ijohonamy nohõti losadu aõkõ rare. Bede ywina rybe widỹỹdu rare, ityhydỹỹna wahe. \v 26 Inyõ bede ywina rybe widỹỹduõmy rõhõtinykeki, tahe tòròtò riyrubunyõhyymyhỹkeki, tabedeywidỹỹna aõ aõkõ rare. Tii tawokile rexiitxenanymyhỹre. \v 27 Iny Deuxu, Inytyby‑ò kia bede ywina widỹỹna òbiti rare. Uladuwyte, wytese‑wana riwiòhenanykemy. Tule aõbina bina aõmydỹỹnana widỹỹõmy. \c 2 \p \v 1 Waseriòre mahãdu, kaiboho Inynyrỹ Jesuisi Kristu, tetyhynytenyte loosòna wedu tii rare. Tai iny wiribi lahitxiõmy, wiweseweselemy iny‑di atximahãbenyke. \v 2 Kie inyõ tahe dohodỹỹnawo‑ò kanalòkeki, womati debo tỹrỹrỹ‑di tywihikỹ‑di kanalòkeki, tahe tule iny aõkõdu mahãduõ kanalòkeki. \v 3 Kai tywihikỹ dinodu‑ò marybekeki: Kaò bodonyke rynawihikỹ‑ò. Tahe marybekeki iaõkõ‑ò: Kiakile myike lamalemy ada bede‑txi aõbo bonyke. \v 4 Kia wese wiribi hitxidỹỹ‑ki tatỹỹnymyhỹtenyte, araykyreny rabinamy kia wese tumahãre. \v 5 Boholake, waseriòreboho, kaiboho juhuu iny aõkõ mahãdu wese toite. Iribi ityhy ityhydỹỹdukõdu mahãdu iaõrarumy roirekemy, kaiboho Deuxu weselemy tadeletenyte atyhyna òraru‑ki. Aratamyhỹrenyre inatyhyna‑di ityhydumy boibekemy, tule kaiboho kowa biu‑ò hena bitabenykre. Deuxu dori rarybere: —Waluudu mahãdu tuu arisỹnykre. \v 6 Kiawese, kaiboho urimynodu derarenyre aõhebo tatỹỹnyteri. Ityhy mahãdu tahe ararutỹkỹnymyhỹre tule aradyrenymyhỹre soldadu dohodỹỹna heto‑ò. \v 7 Tiiboho tule Kristunimy aõbinamy rarybemyhỹrenyre. Kaiboho ini‑di texininimyhỹtenyte. \v 8 Kia bede ywina rybe‑ki roire: iwese ixiluure wese, aerykõdu mahãdu luuke, wiery mahãdu wahe, abireludu wahe. Kia bede ywina biywinykeki, awimy botỹỹnymy mabeke. \v 9 Tahe iny wiribi lahitxinykeki, taòrarunyteri, teywinyõteri. Bede ywina aõkõ atximahãte. \v 10 Inyõ tahe bede ywina rybe ibutumy riywinykeki, tahe sohoji aõmydỹỹna riywinyõreki, tai tahe bede ywina rybe ywidỹỹdu aõkõ ratxireri. \v 11 Deuxu tarybe ririre. Kia rarybera: —Òta òta widỹỹõmy. Tule rarybera: —Rubudỹỹõmy. Tai òta òta biwinyõkeki tahe inyõ terubunyteki, kai bede ywina rybe yrubudỹỹdu aõkõ atxiteri. Òrarudumy tate. \v 12 Iwese iny bede ywina rybe‑di tỹmyra ahãbenyke. Deuxu dori bede ywina‑di arararutxỹnyrenykre. Taita òbitimy botỹỹnybenyke, marybebenyke. \v 13 Inyõ riwotòenyõmyhỹkeki, tule tamy riwotòenyõleke tawiribihitxinatxu‑u. Wotòedỹỹna wiribihitxina ratyre rare. \p \v 14 Waseriòre mahãdu, inyõ rarybekeki: —Jiarỹ watyhyna ijõdire. Tahe iaõmydỹỹna wihikỹ‑di aõkõ rare. Kia tahe aõ aõkõhyky heka rare tamy. Ityhynale kahãbu ritakekõ aõbo. Tahe reruinyreri. \v 15-16 Inyseriòreõ tyy, rỹsỹna ihoõke‑wana. Tahe inyõ tamy rarybekeki, ywina‑di bòhònyke, aheto‑ki biroxikemy. Tahe aõ riwahinyõra tyy, rỹsỹna‑wana. Aõbohe irybe rare. Aõkõhykyre irybe. \v 17 Kiawese taheka kia hãbu inatyhyna rare, iaõywidỹỹna ihoõkeki kia ityhyna ihoõke wese rare. \v 18 Inyõ rarybeke‑wana: —Kai atyhyna dire. Jiarỹ waõwidỹỹna ijõdire. Biteòsinyke wadee atyhyna sohojile tamyreny wina‑di aõkõ. Tahe jiarỹ tamyreny waywina‑di adee ariteòsinykre kia òraru‑ki bobike jiarỹ Kristumy retyhynyrerimy. Watyhyna iny idiõre waõwidỹỹna ijõõre‑wana. \v 19 Kai bityhynyke Deuxu sohojile raremy. Kia tahe awire urile diabo tyytybybina tule Deuxu rityhynyre. Tai ilau ruberumyhỹre. \v 20 Inatyhyna iaõmy widỹỹnana ihoõkeki, aõ aõkõ wese rare. Kia tetyhynyõlemahãte aõbo, hãbu itxỹtere. \v 21 Inylabiereny Abraõ tariòre‑di Ijai rixiwenykemy idi ratximyhỹu, kia‑ki Deuxu riòbitinyre. \v 22 Tabimahãte aõbo. Abraõ tatyhyna iwidỹỹna‑wana aõna aõna riwinyre. Ityhyna riwiòhenanyre. \v 23 Tahe iwese ritidỹỹnamy roire wesemy tuu rotỹỹnyre aõmybo heka rarybera Abraõmy: —Boholake, Abraõ heka Deuxu rityhynyre. Tai Deuxu tii riòbitidỹỹnanyre. Tule, Deuxu tabiòwamy rininire. \v 24 Betehebeny ini. Inyõ iòbitidỹỹmy ronyke‑wana inatyhyna sohojidile aõkõ tii ihỹke, tahe iwidỹỹna‑di tule wahe. \v 25 Ijõre tahe: Raabe, aderanamy raremyhỹ. Iribi tii Deuxu rybedeòdu mahãdu riyrubunyra rubu lau, tahe riteònyre rywasi witxira‑di. Kia widỹỹna Deuxu Raabe riòbitidỹỹnyre. \v 26 Iwese umy tyytyby‑di aõkõ rubumy rỹimyhỹre wese, tule inatyhyna sohojile aõ aõkõ rare tamywina‑di aõkõreki heka rubu wese rare. \c 3 \p \v 1 Uritere, waseriòreboho, bedeerydỹỹdu mahãdumy aõkõ ixi‑di norenykõmyke. Ibede õnana hitxina txuu dorihe aõnihikỹkre bede erydỹỹdu mahãdu dee. \v 2 Inyboho ibutumy sõwemy òraruna‑txi aõu aõu resemyhỹrenyre. Inyõ tarybe‑ki raòrarunyõkeki, tii iny òbiti rare. \v 3 Iwese awaru iny riraòmyhỹre wese taumy ibutumy riraòmyhỹre. Awaruru‑ki juraròsòna rirutymyhỹreu, tii iraròsòna‑di rare. Tai tahe awaru iny riywinymyhỹre iumy ibutumy iny riraòmyhỹre. \v 4 Betehebenyke iny heòty lawò nihikỹ‑ò iraròsòna iyjatyhyre tahe iraròsòdỹỹdu idile riraòmyhỹre titxibo inonana‑ò yhy nihikỹ iwetxi kedeakreki, ihãrele iraròsòna riraòmyhỹre. \fig |src="HK00029B.TIF" size="col" copy="Horace Knowles revised by Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Txiau 3.4" \fig* \v 5-6 Iwesele iny dòròtò rare. Iyjatyhyre ihãrele aõnihikỹmy rarybemyhỹre. Betehebenyke iny heòty helỹỹresi iyjare, ihãrele òtiranihikỹ ritoonymyhỹre. Dòròtò tahe heòty wese rare. Sõwemy heka òraru riwinymyhỹre. Dòròtò bede aõmydỹỹnanabina dinodu wese rare, inyumy susudỹỹdu dòròtò rare. Sõna bede tòtee‑ribi diabo mahãdu‑ribi heka nade. \v 7 Ibutumy iròdu brebuna, nawii witxira witxira, iròdu beraludu, utura, riinytyhydỹỹnymyhỹre. Iny mahãdu iratyre irurudỹỹna dire. \v 8 Inydòròtò inyõ tahe riinytyhydỹỹnyõtyhy. Ibinatyhy rare. Rubudỹỹna uri‑di ratxireri. \v 9 Inydòròtò‑di Deuxu inytybymy iny reàlàmyhỹre tule idi inymy raujõmomyhỹre. Deuxu ixiwesemy iny riwinyre, ihãrele iny wimy raujõmomyhỹre. \v 10 Inyõ tary‑di Deuxu rirowòwydynymahãre tule idi ujõmomy reamyhỹre. Waseriòreboho, kiamy aõkõ idi boibeke. \v 11 Beijirana‑ribi ibree ihỹre‑wana wiule heka ròhònyõtyhy. \v 12 Òwòru inatxi wiribi lahitxire. Ijõ aõbo wiraty‑di raratynyke aõkõre? (Figueira azetonamy raratynyõtyhy) Videira figomy raratynyõtyhy. Juwyrabe hãloo‑ribi bebreke ròhònyõtyhy. \p \v 13 Inyõ bederykeki ibedeerynadikeki, tii ywimy ratximyhỹke. Ibutumy òbitimy ratxirerimy aõ riwinymyhỹremy rexityhynymy ixidi rõhõtinyõtyhy tyhymy rabekemy. \v 14 Kaiboho awo‑ki ixiburena ijõdikeki, inywitxira hãrosu ijõdikeki tai tii deysamy atxiõke tai tuu marybeõke. Kai ruiwidỹỹõmy. \v 15 Kia bedeeryna biu‑ribi aõkõ nade, bederibile, iny hãrosu diaboribile nade. \v 16 Inywitxira hãrosu ijõdike‑wana, tai jei jeina rare. Ibutumy aõbina bina. \v 17 Bedeerydỹỹna biu ludu juhule òbiti rare, idi ywina rare, rutaõna rare, wityhyna rare, ruxetòena rare. Awihyymy nodu widỹỹna rare. \v 18 Òbitina aõu aõu kanakre ywinawidỹỹdu‑ò. Iwese aloborodu rehumyhỹre wese, tiiboho ywinamy rekoamyhỹrenyre. \c 4 \p \v 1 Aõherekibo ayreny‑ki jei jei rỹimyhỹre. Awo‑ribi namyhỹde araykywydyna ribi. \v 2 Kai sõwemy aõdikemy tahõtinymahãte aõhebo aõkõ tetate. Tahe terubunymahãte. Inywixira aõmydỹỹna‑di òbire, tahe aõkõre. Tai aõbina tetelenymyhỹte ijei jei‑di. Aõ ijõõre texitòenyõma hãteki. \v 3 Texitòenyteki, tetaõmahãtenyte. Teòsamy dori texitòenymahãtenyte. Ixidee sohoji dehunalemy tahõtinamahãtenyte aumydeewimy behukelemy. \v 4 Bede aõmydỹỹnana luudu mahãdu heka Deuxu òludumy ihỹre. Kia aõbo teeryõtenyte, òbitiõna, mahãdu. Inyõ bede aõmydỹỹnana bina biòwamy ratxikeki, Deuxu òludumy rare. \v 5 Aõ aõkõ aõbohe rybe riti kawese roire: Aõhe rare. Deuxu taTyytybytyhy inywo‑ki heka Deuxu risỹdỹỹnymyhỹre. Tai tahe iny‑di riijetyhymy ratximyhỹre. Aõbo heka kia rare? \v 6 Tii tahe iny riruruteredỹỹnymyhỹre. Kawesemy ritina rarybere: —Iixiwedu mahãdu heka Deuxu ixi‑ribi rirehedỹỹnymyhỹre. Tahe ruxetòena sõwemy ixiwedekõ mahãdu‑ò riwahinymyhỹre. \v 7 Deuxudeewi biwinymahãke. Diabo ixi‑ribi birehedỹỹnykeki, tahe tii aribi rahenyke. \v 8 Deuxu‑ò bexiòhòdỹỹnykeki. Deuxu adee rexiòhòdỹỹnkre. Òrarudu mahãdu, ebòmy bexilyraranyke aòraru‑ribi bexitake, rybe inatxi mahãdu, araykyworeny biòbitinybenyke. \v 9 Mabedewoke, bobuke, mahinyke aòraruna òraru‑ki. Ajuedena‑ribi arube rytynykre, eysa‑ribi mabedewomy atxikemy. \v 10 Ayrubumy Inynyrỹko‑txi boibekeki, tii aratamadỹỹnykre; tii ixideewimy riwinykemy. \p \v 11 Waseriòreboho, uritere aõmy wimy ryberenyõmy. Inyõ taityhydỹỹduseriòremy tuu ibinamy rarybekeki, iaõna aõna riaõkõkeki tii bede ywina ibinamy rarybereri. Bede ywina rybe riaõkõdỹỹnyreri. Inyõ bede ywina rybe riaõkõnykeki, tii bede ywina ywidỹỹdu aõkõ rare. Tii bede ywina rybe hitxidỹỹdu rare. \v 12 Deuxu sohojile dori bede ywina hitxidỹỹdure. Bede ywina dohodỹỹna dinodu tii rare. Tii itarasadỹỹdu rare ihãre irubudỹỹdule rare. Mobohe kai atxiteri; abireludu hitxidỹỹmy aõbo texinohõtidỹỹnyteri? Aõkõre. \p \v 13 Boholabenyke, tuu tarybetenyteri: wijile aõbo ada biurasòmy aõbo rokoirenykre hãwãõ‑ò. Tai bededỹỹnana sohojimy rikierenykre. Tai nieru tarasamy rakaõmysỹdỹỹrenykre. \v 14 Txiòhe rare. Kaiboho dori teeryõlemahãtenyte aõhebo bede rotỹỹnykre. Timybo mabekre? Iwese biuwetyy yja aõwesele rexihymyhỹre wese heka timybo mabekre? Kiawesemy aõkõ marybeke. \v 15 Kamy heka marybeke: —Inynyrỹdeewikeki iny rumy rokoireke, tai tahe kia ada kowa aõbo rikiwinyrenyke. \v 16 Iwese wiji ratximyhỹre wese. Biurasou aõnihikỹ widỹỹmy marybekeki, kia tahe awi aõkõ rare. \v 17 Inyõ aõwiwidỹỹ rierykeki, tahe riwinyõmyhỹ‑wana kia rexiòrarunanymyhỹre. \c 5 \p \v 1 Boholabenyke warybe‑ò ityhy mahãdu. Mahinybenyke, bobubenyke aõhõkỹmy botỹỹnybenykreki. \v 2 Aõmydỹỹnana wiwihikỹ rabinamy rỹire. Atyywityhy isibrey tysini riròre. \v 3 Aorotỹrỹrỹreny awomatiurareny raruxinyra tabededỹỹnana riõnonyrerimy. Anieru susudỹỹna awobiredỹỹnamy kiditỹnynykre. Iwese dee heòty risõmyhỹre wese, kia sudỹỹ anasõmyhỹkre. Aõna aõna sõwemy ixidee tebutunymahãte kia atxukonana‑ò. \v 4 Abaderòwysydỹỹdu òwydỹỹdu aõkõ dori kai tate. Kai ixideele tebutunymahãte iribireny tawasinymahãte. Tiiboho rahinymy rirajuamyhỹreny tahe kia wysydỹỹdu mahãdu hina‑ò Deuxu roholare. Tii ruru mahãdu wedu rare. \v 5 Kaiboho abeòrareny teõnonytenyteri isikile. Ixideehyyle texideysadỹỹnymyhỹte. Ibutumy aõbo adeereny wiwi ixidee temytenyte, iwese rubutxudỹỹnatxu broreni riòwenymyhỹre wese. Kai ahãte. Deuxu akanarubunykre. \v 6 Òbiti mahãdu teteònymahãte terubunymahãte. Tii tiu adee rexiòwynyõtyhy. \p \v 7 Ixieleeledỹỹõmy tahe waseriòreboho. Inynyrỹ kanakreu. Betehe inihe. Òworudu heka taaõwi riraòmyhỹre biu bedeu. \v 8 Kia wese kaiboho tule eleelemy aõkõ biraòmyhỹke aworeny‑ki beximymyhỹbenyke, Inynyrỹ nonana dori iòhòrehe. \v 9 Waseriòreboho uritere wimy ibinamy ryberenyõmy Deuxu dori arahitxinyreny. Ihitxidỹỹdu nonana tahe iòhòre ijòkiwesele riijemy rỹimyhỹre. \v 10-11 Waseriòreboho ihetxiu Deuxu rybemy rybedu mahãdu iyrubumy rỹiramyhỹ. Iwese tiiboho rỹiramyhỹwese boibeke aõhõkỹmy dỹỹnana‑ki rare. Kia aõhõ kỹmydỹỹnana‑ki òbitimy rotỹỹnymyhỹre. Iwese Jòò iyrubumy raremyhỹre taholamahãtenyte. Tule iwese ionanau Deuxu riwiòhenanyre wesemy teerytenyte. Inynyrỹ dori ruxetòenatyhy‑di rare làhànatyhy‑di. \p \v 12 Ibutu ratyre waseriòreboho inatyhymy sohojilemy marybeke ijõ rybemy rybeõmyke Deuxu arybe ritxiõnyõtyhy. Aõna aõnamydỹỹnanaribike aõkõ iximyhyyle marybeke. Kohemy marybekeu kohelemy marybeke. Aõkõmy marybekeu, aõkõlemy marybeke. Kawese‑ki inyõ aratxiõnyõkre. \p \v 13 Inyõ aõbo ayreny‑ki aõhõkỹmy rotỹỹnyreri. Tahe tai bexitòenykre. Inyõ aõbo ayreny‑ki teysamy ratxireri. Àlànawi‑di tii wana mawiunykre. \v 14 Inyõ aõbo ayreny‑ki webinadumy roireri wana. Tahe dohodỹỹna rybedu mahãdu‑ò tamy bididybedenyke tamy rexitòenyrenykemy. Adỹỹ ityre ritxiwikemy Inynyrỹni òraru‑ki. \v 15 Ixitòedỹỹna tyhynale webinadu riteytenykre. Inynyrỹle ritamahỹỹnykre. Tii òraru‑ò raòrarunymyhỹke‑wana Deuxu iòraru riixãwidinyke. \v 16 Iny wiò wiòmy aõna aõnarenymy belyybenyke. Wiò wiòmy wii biixitòedỹỹnybenyke, ibutu‑ribi beytebenykemy. Inyòbiti ixitòedỹỹna irurudire, aõna aõna sõwemy riwinymyhỹke. \v 17 Eliasi heka inywesereny rare. Tii rexitòenyhyymyhỹre biu ròaõtyhykremy bede‑ò. Tahe inataõ beòra‑di biu ròaõhyyre. \v 18 Tahe ixityre rexitòenyre. Tai biu ròare. Tahe oworu‑ki ixityre aõwi ruhunyre. \p \v 19-20 Waseriòreboho, inyõ ay‑ki inatyhyna‑ribi ròhònykeki. Inywitxira tuu rarybekeki, teòsary‑ribi ridykeki, tahe ityytyby ritara, rubu konana ixãwina lau sõwemy araru‑di riixãwidinyre. Kie.