\id LEV Kapingamarangi \h Leviticus \toc1 Leviticus \toc2 Leviticus \toc3 Lev \mt1 LEVITICUS \mt2 Di Beebaa Levi \imt1 Di haga modongoohia: \im \bk Di Beebaa Levi\bk* e haga honu gi nia haganoho o nia hegau digau hai mee dabu o Levi. Digau hai mee dabu aanei le e madamada humalia i di hai daumaha o Israel ala namua, mo nadau hangaahai dabu. \ip Di mee dela koia e hagalabagau i lodo di beebaa deenei, e helekai i tabuaahia o God mo nia hangaahai mee dabu ala belee daudali go ana daangada i di nadau madagoaa ma ga daumaha, mo i lodo nadau hangahaihai, bolo digaula gi mouli be nia dama ni di God dabuaahia o Israel. \ip Malaa, di bida helekai dela e kaedahi e hagalabagau ge e modongoohia i lodo di beebaa deenei, la dela i di mada e 19.18 dela e haga ingoo go Jesus bolo di Lua Haganoho dela koia e hagalabagau: \bk “Goe gi aloho i tangada dela i do baahi, gii hai be do aloho i di goe.”\bk* \iot Di hagahonu di beebaa deenei: \io1 Nnaganoho o di wanga dehuia mo tigidaumaha \ior (1.1—7.38) \ior* \io1 Di hagadabu o Aaron mo ana dama daane ang gi tegau o tangada hai mee dabu \ior (8.1—10.20) \ior* \io1 Nnaganoho o di madammaa mo di milimilia ang gi di hai daumaha \ior (11.1—15.33) \ior* \io1 Di Laangi Haga madammaa nia Huaidu \ior (16.1-34) \ior* \io1 Nnaganoho di mouli hai mee dabu mo taumaha dabu \ior (17.1—27.34) \ior* \c 1 \s1 Nia tigidaumaha ala e dudu hagatau \p \v 1 Dimaadua ne gahi a Moses mai i lodo di Hale laa dela e noho ai Dimaadua, gaa wanga gi mee nia haganoho aanei: \p \v 2 Hagi anga ina gi digau Israel gi hai hegau gi nia haganoho aanei i nadau madagoaa ma gaa hai nadau tigidaumaha: \p Maa tangada i goodou ga tigidaumaha dana manu, le e mee hua di daa mai i lodo ana kau, i lodo ana siibi, be i lodo ana kuudi. \v 3 Maa tangada ga tigidaumaha dudu dana kau, geia e hai gi tigidaumaha dana kau daane dela ono milimilia ai. E hai gi gaamai gi di ngudu di bontai di Hale laa dela e noho ai Dimaadua gi tenetene ginai Dimaadua. \v 4 Tangada deelaa le e hai gii dugu dono lima gi hongo di libogo di manu, gei di maa gaa hai tigidaumaha e wwede ai ono huaidu. \v 5 Mee e hai gi daaligi di kau daane i di gowaa deelaa, gei digau hai mee dabu o di madawaawa Aaron gaa wanga gi Dimaadua nia dodo, nomuli gei digaula gaa hunu nia baahi e haa o di gowaa dudu tigidaumaha dela i di ngudu di bontai di Hale laa. \v 6 Nomuli gei mee gaa hole di manu deelaa ga duuduu, \v 7 gei digau hai mee dabu ga hagatau nadau dohomu i hongo di gowaa dudu tigidaumaha gaa dudu. \v 8 Digaula gaa wanga nia goneiga o di manu dela ne duuduu gi hongo di ahi, ngaadahi mo di libogo mono kiliidi. \v 9 Tangada deelaa la gi gaugau ina nia geiga mo nia wae o di manu, gei tangada hai mee dabu gaa dudu tigidaumaha deelaa hagatau i hongo di gowaa dudu tigidaumaha. Di hauiha o tigidaumaha meegai deenei le e haga tenetene di manawa o Dimaadua. \p \v 10 Maa tangada gaa hai dana tigidaumaha gi di siibi be di kuudi, di manu deelaa le e hai gii hai di manu daane dela ono milimilia ai. \v 11 Tangada deelaa la gi daaligidia di manu deelaa i di baahi ngeia di gowaa dudu tigidaumaha, gei digau hai mee dabu gaa hunu nia baahi e haa o di gowaa dudu tigidaumaha gi nia dodo. \v 12 Muli hua tangada deelaa ma gaa lawa di duuduu nia goneiga o di manu deelaa, gei tangada hai mee dabu gaa dugu nia goneiga gi hongo di ahi, ngaadahi mo di libogo mo nia kiliidi. \v 13 Tangada deelaa la gi gaugau ina nia geiga mo nia wae o di manu, gei tangada hai mee dabu gaa wanga nia maa gi Dimaadua gaa dudu nia maa i hongo di gowaa dudu tigidaumaha. Di hauiha o tigidaumaha meegai deenei le e haga tenetene di manawa o Dimaadua. \p \v 14 Maa tangada ga tigidaumaha dudu dana manu mamaangi, di manu deelaa le e hai gii hai di mwuroi be tama mwuroi. \v 15 Tangada hai mee dabu ga gaamai di manu mamaangi gi di gowaa dudu tigidaumaha, ga haga dagamila di uwa di maa, gaa dudu di libogo di maa i hongo di gowaa dudu tigidaumaha. Gei nia dodo o di maa gaa hali eia gi nia baahi di gowaa dudu tigidaumaha. \v 16 Tangada hai mee dabu ga daa gi daha nia geiga o di manu gaa kili gi daha i baahi dua di gowaa dudu tigidaumaha i di gowaa dela e kili ginai nia luaahi. \v 17 Mee gaa kumi nia bakau di manu ga haahi di manu gi mahaa, gei nia bakau di manu la digi monnono gi daha, gei mee gaa dudu di maa hagadogomaalia i hongo di gowaa dudu tigidaumaha. Di hauiha tigidaumaha meegai deenei le e haga tenetene di manawa o Dimaadua. \c 2 \s1 Tigidaumaha huwa laagau \p \v 1 Maa tangada i goodou ga tigidaumaha ana huwa laagau ang gi Dimaadua, geia gi oloina nia huwa laagau aalaa gii hai nia palaawaa, gaa llingi nia lolo olib mono ‘incense’ gi hongo di maa, \v 2 ga gaamai gi digau hai mee dabu o di madawaawa Aaron. Tangada i digaula ga gaamai dono lima e honu i nia palaawaa aalaa mono lolo olib mono ‘incense’ huogodoo, gaa dudu i hongo di gowaa dudu tigidaumaha, e hai ai di hagamodongoohia bolo nia mee huogodoo la gu tigidaumaha ang gi Dimaadua. Di llamu kala o tigidaumaha meegai deenei le e haga tenetene di manawa o Dimaadua. \v 3 Nia palaawaa ala ne dubu i tigidaumaha la nia mee ni digau hai mee dabu. Nia mee aanei la nia mee dabuaahia huoloo, idimaa ma nia mee i nia meegai ala ne tigidaumaha ang gi Dimaadua. \p \v 4 Maa nia mee ala e hai tigidaumaha la nia palaawaa ne daa, gei nia maa hagalee hai gi wanga ginai nia ‘yeast’. E mee hua di hai nia palaawaa maadolu ala ne hai gi nia palaawaa ala e unugi gi nia lolo olib, be di bagu lahilahi dela ne hunu gi nia lolo olib. \p \v 5 Maa di mee dela e hai tigidaumaha la di bagu ne dunu gi di mee dunu bagu, gei di maa e hai gii hai gi nia palaawaa e unugi gi nia lolo olib, hagalee wanga ginai nia ‘yeast’. \v 6 Ginigini ina di maa gii lligi gaa llingi nia lolo olib gi hongo di maa i do madagoaa ma gaa hai dau tigidaumaha gi di maa. \p \v 7 Maa di mee dela e hai tigidaumaha la di bagu ne dunu gi di mee baabaa, gei di maa e hai gii hai gi nia palaawaa mono lolo olib. \v 8 Gaamai di maa e hai ai tigidaumaha ang gi Dimaadua, gaa wanga gi tangada hai mee dabu, gei mee gaa kae di maa gi hongo di gowaa dudu tigidaumaha. \v 9 Tangada hai mee dabu gaa daa ana mee dulii i di maa, e hai ai di hagamodongoohia bolo nia mee huogodoo la gu tigidaumaha gi Dimaadua, gei mee gaa dudu di maa i hongo di gowaa dudu tigidaumaha. Di hauiha kala o tigidaumaha meegai deenei le e haga tenetene di manawa o Dimaadua. \v 10 Nia mee ala ne dubu i nia mee ala ne hai tigidaumaha la nia mee ni digau hai mee dabu. Nia mee aanei le e dabuaahia huoloo, idimaa, ma nia mee ne daa mai i nia meegai ala ne tigidaumaha ang gi Dimaadua. \p \v 11 Nia tigidaumaha palaawaa huogodoo ala e hai go goodou ang gi Dimaadua la hagalee unugi gi nia ‘yeast’, goodou hudee hai hegau gi nia ‘yeast’ be nia ‘honey’ i lodo nia meegai ala e tigidaumaha ang gi Dimaadua. \v 12 Tigidaumaha o nia ‘wheat’ ala ma gaa hadi go tangada matagidagi i nia ngadau huogodoo le e gaamai gi Dimaadua, malaa, hagalee dudu i hongo di gowaa dudu tigidaumaha. \v 13 Wanga ina nia toolo gi hongo nia tigidaumaha ‘wheat’ huogodoo, idimaa nia toolo la di hagamodongoohia o di hagababa i godou mehanga mo God. (Goodou e hai gi wanga nia toolo gi hongo godou tigidaumaha huogodoo). \v 14 Do madagoaa ma ga tigidaumaha ang gi Dimaadua au ‘wheat’ ala ma gaa hadi kooe matagidagi i dau gowaa, gei goe tigidaumaha ina nia golee ‘wheat’ ala ne dunu i hongo di ahi be tigidaumaha ina nia golee ‘wheat’ ala ne olo. \v 15 Wanga ina gi hongo di maa nia lolo olib mono ‘incense’. \v 16 Tangada hai mee dabu gaa dudu nia mee dulii i nia ‘wheat’ ala ne olo mo nia lolo olib e hai ai di hagamodongoohia, ngaadahi mo nia ‘incense’ huogodoo, e hai ai tigidaumaha meegai ang gi Dimaadua. \c 3 \s1 Tigidaumaha hagadaubuni \p \v 1 Maa tangada i goodou ga gaamai dana kau belee hai dana tigidaumaha hagadaubuni, e hai gii hai di kau daane be di kau ahina dela ono milimilia ai. \v 2 Tangada deelaa gaa dugu dono lima gi hongo di libogo di kau deelaa ga daaligi di maa i di ngudu di bontai di Hale laa Dimaadua dela e noho ai. Digau hai mee dabu o di madawaawa Aaron gaa hunu nia dodo gi nia baahi e haa o di gowaa dudu tigidaumaha, \v 3 gaa wanga di manu deelaa e hai tigidaumaha meegai ang gi Dimaadua: nia kiliidi huogodoo ala i di gili di geiga, \v 4 mo nia ‘kidney’ mo nia kiliidi ala i di gili nia maa, mo nia gowaa humalia o di ade. \v 5 Digau hai mee dabu gaa dudu nia mee aanei huogodoo i hongo di gowaa dudu tigidaumaha ngaadahi mo nia tigidaumaha dudu ala i golo. Di hauiha o tigidaumaha meegai deenei le e haga tenetene di manawa o Dimaadua. \p \v 6 Maa tangada ga gaamai dana siibi be di kuudi belee hai dana tigidaumaha hagadaubuni, e hai gii hai di kuudi daane be di kuudi ahina dela ono milimilia ai. \v 7 Tangada dela ma ga tigidaumaha dana siibi, \v 8 mee e hai gii dugu dono lima gi hongo di libogo di manu deelaa, ga daaligi di maa i mua di Hale laa. Digau hai mee dabu gaa hunu nia dodo gi nia baahi e haa o di gowaa dudu tigidaumaha, \v 9 gaa wanga nia gowaa aanei o di manu deelaa e hai ai tigidaumaha meegai ang gi Dimaadua: nia kiliidi, di hugu dogomaalia e tuu gi hoohoo gi di iwi madua, nia kiliidi huogodoo ala e pigi gi di gili di geiga, \v 10 mo nia ‘kidney’ mo nia kiliidi ala i di gili nia maa, mo nia gowaa ala e humalia i di gili di ade. \v 11 Tangada hai mee dabu gaa dudu nia mee aanei huogodoo i hongo di gowaa dudu tigidaumaha e hai ai tigidaumaha meegai ang gi Dimaadua. \p \v 12 Tangada dela ma ga tigidaumaha dana kuudi, \v 13 mee e hai gii dugu dono lima gi hongo di libogo di kuudi deelaa, ga daaligi di maa i mua di Hale laa. Digau hai mee dabu gaa hunu nia dodo gi nia baahi e haa o di gowaa dudu tigidaumaha. \v 14 Digaula gaa wanga nia gowaa aanei o di manu e hai ai tigidaumaha meegai ang gi Dimaadua: nia kiliidi huogodoo ala i di gili di geiga, \v 15 mo nia ‘kidney’ mo nia kiliidi ala i di gili nia maa, mo nia gowaa humalia huogodoo ala i di gili di ade. \v 16 Tangada hai mee dabu gaa dudu nia mee aanei huogodoo i hongo di gowaa dudu tigidaumaha e hai ai tigidaumaha meegai dela e haga tenetene di manawa o Dimaadua. Nia kiliidi huogodoo la nia mee ni Dimaadua. \v 17 Tangada Israel e gai nia kiliidi be nia dodo ai; deenei la taganoho e hana hua beelaa ang gi digau Israel mo nadau hagadili i nia gowaa huogodoo ala e noho ai digaula. \c 4 \s1 Tigidaumaha o nia hala ala ne dibaiaa hua gaa hai go tangada \p \v 1 Dimaadua ga helekai gi Moses \v 2 bolo gi hagi anga ina gi digau Israel bolo maa tangada gaa hai dana hala gaa oho dana haganoho e dahi i nia haganoho a Dimaadua, gei mee ne dibaiaa hua, gei mee e hagagila aga nia haganoho aanei: \p \v 3 Maa tagi aamua hai mee dabu dela ne hai dana hala gaa hidi ai nia daangada gaa dau gi di hala a maa, gei mee e hai gi tigidaumaha ang gi Dimaadua dana damaa kau daane dela ono milimilia ai, e wwede ono huaidu. \v 4 Mee ga gaamai dana kau daane gi di ngudu di bontai di Hale laa, gaa dugu dono lima gi hongo di libogo di maa, ga daaligi di maa i golo i mua nnadumada o Dimaadua. \v 5 Tagi aamua hai mee dabu gaa daa ana dodo dulii i di kau gaa kae gi lodo di Hale laa. \v 6 Mee ga daalo dono madaalima gi lodo nia dodo ga hagamonnono nia dodo i mua di gahu duuli i nia holongo e hidu. \v 7 Nomuli gei mee gaa hunu nia dodo gi di gili nia madaagoo ala i nia madaaduge o di gowaa dudu tigidaumaha lolo kala dela i lodo di Hale laa. Gei mee gaa llingi nia dodo ala ne dubu gi tono di gowaa dudu tigidaumaha dela i di ngudu di bontai di Hale laa. \v 8 Gei mee gaa daa gi daha nia kiliidi huogodoo o di kau daane deelaa, mo nia kiliidi ala i di gili nia mee ala i lodo di manu, \v 9 mo nia ‘kidney’ mo nia kiliidi ala i di gili nia maa, mo nia gowaa ala e humalia i di gili di ade. \v 10 Tangada hai mee dabu gaa kae nia kiliidi aanei ga dudu i hongo di gowaa dudu tigidaumaha, be dana hai dela ne hai gi nia kiliidi o di manu dela ne daaligi belee hai tigidaumaha hagadaubuni. \v 11 Gei mee gaa kae di gili di manu deelaa, nia goneiga huogodoo, di libogo, nia wae, mo nia mee ala i lodo, ngaadahi mo di geiga, \v 12 gaa kae nia maa gi daha mo di waahale laa gi di gowaa dela e madammaa e humalia di llingi ginai nia luaahi, gaa dudu nia maa i golo gi di ahi dohomu laagau. \p \v 13 Maa digau Israel huogodoo ga dibaiaa hua gaa hai nadau ihala gaa oho taganoho e dahi i nia haganoho o Dimaadua, \v 14 malaa, di madagoaa di huaidu deelaa la gu modongoohia, gei digau Israel huogodoo e hai gi gaamai di nadau damaa kau daane e hai di nadau tigidaumaha wwede nia huaidu. Digaula ga gaamai di maa gi di Hale laa Dimaadua. \v 15 Gei nia dagi o digau Israel gaa dugu nadau lima gi hongo di libogo di manu deelaa, gei di manu deelaa ga daaligi i golo. \v 16 Gei tagi aamua hai mee dabu gaa daa ana dodo dulii i di kau deelaa, gaa kae gi lodo di Hale laa, \v 17 ga daalo dono madaalima gi lodo nia dodo, ga haga nonnono nia dodo haga hidu i mua di gahu duuli. \v 18 Nomuli gei mee gaa kae ana dodo gaa hunu nia madaagoo e haa ala i nia madaaduge o di gowaa dudu tigidaumaha lolo kala dela i lodo di Hale laa. Gei mee gaa kae nia mee ala ne dubu gaa llingi gi tono di gowaa dudu tigidaumaha dela i di ngudu di bontai di Hale laa. \v 19 Gei mee gaa kae nia kiliidi huogodoo gaa dudu i hongo di gowaa dudu tigidaumaha deelaa. \v 20 Mee gaa hai gi di kau deenei be dana hai dela ne hai gi tamaa kau daane dela ne hai tigidaumaha wwede nia huaidu, deenei dana hai e tigidaumaha e wwede nia huaidu o nia daangada, gei nia huaidu digaula la ga maahede. \v 21 Nomuli, gei mee gaa kae di kau daane deelaa la gi daha mo di waahale gaa dudu, gadoo be dana hai dela ne dudu di kau dela ne tigidaumaha i ono huaidu. Deenei di hai dela e hai ai tigidaumaha e wwede nia huaidu o nia daangada huogodoo. \p \v 22 Maa di tagi ga dibaiaa hua gaa oho taganoho e dahi i nia haganoho a Dimaadua, \v 23 gei di madagoaa hua di huaidu deenei la gu modongoohia bolo ma ni mee ne hai, gei mee e hai gi gaamai dana damaa kuudi daane dela ono milimilia ai e hai dana tigidaumaha. \v 24 Mee gaa dugu dono lima gi hongo di libogo o di manu, ga daaligi di maa i baahi ngeia di gowaa dudu tigidaumaha, di gowaa dela e daaligi ai nia manu ala e hai nia tigidaumaha dudu. Deenei tigidaumaha dela e wwede nia huaidu. \v 25 Tangada hai mee dabu ga daalo dono madaalima gi lodo nia dodo o di manu, gaa hunu nia madaagoo ala i nia madaaduge o di gowaa dudu tigidaumaha, gaa llingi nia dodo ala ne dubu gi tono di gowaa dudu tigidaumaha. \v 26 Nomuli, gei mee gaa dudu nia kiliidi huogodoo o di manu i hongo di gowaa dudu tigidaumaha deelaa, gadoo be dana hai ne dudu nia kiliidi o di manu dela ne daaligi e hai tigidaumaha hagadaubuni. Deenei di hai tangada hai mee dabu e hai dana tigidaumaha e wwede nia huaidu o di tagi, gei nia huaidu o maa ga maahede. \p \v 27 Maa tangada i goodou ga dibaiaa hua gaa oho dana haganoho i nia haganoho a Dimaadua, \v 28 gei di madagoaa hua di hala deenei la gu modongoohia bolo di mee ne hai go mee, gei mee e hai gi gaamai dana kuudi ahina dela ono milimilia ai e hai dana tigidaumaha. \v 29 Gei mee gaa dugu dono lima gi hongo di libogo di manu, ga daaligi di maa i baahi ngeia di gowaa dudu tigidaumaha, di gowaa dela e daaligi ai nia manu ala e hai nia tigidaumaha dudu. \v 30 Tangada hai mee dabu ga daalo dono madaalima gi lodo nia dodo o di manu deelaa gaa hunu gi di gili nia madaagoo ala i nia madaaduge di gowaa dudu tigidaumaha, gaa llingi nia dodo ala ne dubu gi tono di gowaa dudu tigidaumaha. \v 31 Mee ga daa gi daha nia kiliidi huogodoo, gadoo be dana hai dela ne daa gi daha nia kiliidi o nia manu ala e daaligi e hai tigidaumaha hagadaubuni, gaa dudu nia kiliidi i hongo di gowaa dudu tigidaumaha. Di hauiha o tigidaumaha deenei le e haga tenetene di manawa o Dimaadua. Deenei di hai tangada hai mee dabu e hai dana tigidaumaha e wwede nia huaidu o tangada, gei nia huaidu o maa la ga maahede.\x * \xo 4.31 \xt Numbers 15.27-28\x* \p \v 32 Maa tangada ga gaamai dana siibi e hai dana tigidaumaha wwede nia huaidu, e hai gi gaamai dana siibi ahina dela ono milimilia ai. \v 33 Mee gaa dugu dono lima gi hongo di libogo di manu, ga daaligi di maa i bahi i ngeia di gowaa dudu tigidaumaha, di gowaa dela e daaligi nia manu ala e hai tigidaumaha dudu. \v 34 Tangada hai mee dabu ga daalo dono madaalima gi lodo nia dodo o di manu deelaa, gaa hunu nia madaagoo ala i di madaaduge o di gowaa dudu tigidaumaha, gei mee gaa llingi nia dodo ala ne dubu gi tono di gowaa dudu tigidaumaha. \v 35 Nomuli, gei mee ga daa gi daha nia kiliidi huogodoo, gadoo be dana daa gi daha nia kiliidi o nia siibi ala ne hai ai tigidaumaha hagadaubuni, gei mee gaa dudu nia maa i hongo di gowaa dudu tigidaumaha, ngaadahi mo nia tigidaumaha meegai ala e wanga gi Dimaadua. Deenei di hai tangada hai mee dabu e hai ai tigidaumaha wwede nia huaidu o tangada, gei nia huaidu o maa la ga maahede. \c 5 \s1 Tigidaumaha wwede nia huaidu \p \v 1 Tigidaumaha wwede nia huaidu le e hai gii hai i nia madagoaa aanei: \p Maa tangada ga gahi mai gi di gowaa hai gabunga belee hai tangada hagamodongoohia, gei mee hagalee hiihai e hagi aga dana mee dela ne mmada ginai be ne hagalongo ginai, malaa, mee e dau gi di hala deenei. \p \v 2 Maa tangada ma ga dibaiaa hua gaa bili gi di mee gulugulua dela hagalee humalia ang gi di hai daumaha, di mee be di manu made, gei mee gu milimilia gu ihala i dono madagoaa dela ne modongoohia eia dana mee dela ne hai. \p \v 3 Maa tangada dela ma ga dibaiaa hua gaa bili gi di ingoo hua di mee gulugulua i di gili tangada, gei mee gu milimilia gu ihala i dono madagoaa ne modongoohia dana mee dela ne hai. \p \v 4 Maa tangada gaa hai dana hagamodu i di ingoo hua di mee ge hagalee haa manawa ai, gei mee gu ihala i dono madagoaa ne modongoohia dana mee dela ne hai. \p \v 5 Tangada ma gaa hai dana ihala, gei mee e hai gi hagi aga ono huaidu, \v 6 gaa wanga gi Dimaadua dana siibi ahina be di kuudi ahina e hai tigidaumaha e wwede ono huaidu. Tangada hai mee dabu ga tigidaumaha di manu deelaa e wwede nia huaidu o maa. \p \v 7 Maa tangada le e deemee di tigidaumaha dana siibi be dana kuudi, gei mee ga gaamai gi Dimaadua ana mwuroi e lua be ana damaa mwuroi e lua, e hai tigidaumaha wwede ono huaidu, di mwuroi e dahi e hai tigidaumaha i ono huaidu, gei e dahi e hai tigidaumaha dudu. \v 8 Mee ga gaamai nia maa gi tangada hai mee dabu, gei mee gaa hai tigidaumaha wwede nia huaidu i mua. Mee ga haga dagamila di uwa o di manu, malaa, di libogo la hagalee hai gii modu gi daha, \v 9 gaa hunu nia dodo dulii gi di gili di gowaa dudu tigidaumaha. Gei mee gaa llingi nia dodo ala ne dubu gi tono di gowaa dudu tigidaumaha. Deenei tigidaumaha dela e daa gi daha nia huaidu. \v 10 Nomuli gei mee ga tigidaumaha di manu dela i golo e hai tigidaumaha dudu, gii hai be di mee dela gu haganoho. Deenei di hai tangada hai mee dabu dela e hai tigidaumaha e wwede nia huaidu o tangada deelaa, gei nia huaidu o maa ga maahede. \p \v 11 Maa tangada le e deemee di tigidaumaha ana mwuroi e lua be ana damaa mwuroi e lua, gei mee gi gaamai ana pauna palaawaa e lua e hai tigidaumaha wwede nia huaidu. Mee hagalee wanga ana lolo olib be nia ‘incense’ gi hongo nia maa, idimaa, ma tigidaumaha wwede nia huaidu deenei, hagalee tigidaumaha huwa laagau. \v 12 Mee ga gaamai nia maa gi tangada hai mee dabu, gei mee gaa daa ana palaawaa i nia maa gii honu i hongo dono lima, e hai di hagamodongoohia bolo nia mee huogodoo la gu tigidaumaha ang gi Dimaadua, gei mee gaa dudu nia maa i hongo di gowaa dudu tigidaumaha be di hai o tigidaumaha meegai. Deenei tigidaumaha dela e daa gi daha nia huaidu. \v 13 Deenei di hai tangada hai mee dabu dela e hai tigidaumaha e haga madammaa nia huaidu o tangada deelaa, gei nia huaidu o maa ga maahede. Gei nia palaawaa ala guu dubu le e wanga gi tangada hai mee dabu be di hai o tigidaumaha huwa laagau. \s1 Tigidaumaha dela e haga donu di huaidu \p \v 14 Dimaadua gaa wanga gi Moses nia haganoho aanei: \v 15 Maa tangada i goodou ga dibaiaa hua gaa hai dana ihala, idimaa mee dela digi gaamai ana tigidaumaha ala ne hagadabu ang gi Dimaadua, malaa, mee e hai gi gaamai gi Dimaadua dana siibi daane be di kuudi daane dela ono milimilia ai, e hai dana tigidaumaha haga donu. Di hui o di manu deelaa le e daudali hua gii hai be di mee dela gu haganoho. \v 16 Tangada deelaa le e hai loo gi hagadonu labelaa dana mee dela digi gaamai, e hagapuni labelaa ginai dahi baahi e lima di maa, gaa wanga gi tangada hai mee dabu, gei tangada hai mee dabu ga tigidaumaha di manu deelaa e hai tigidaumaha i ono huaidu, gei nia huaidu o maa ga maahede. \p \v 17 Maa tangada i goodou ga dibaiaa hua gaa oho dana haganoho i nia haganoho o Dimaadua, geia guu doo gi lodo di hala, e hai gii hui dana huaidu deelaa. \v 18 Mee e hai gi gaamai gi tangada hai mee dabu dana siibi daane be di kuudi daane dela ono milimilia ai, e hai tigidaumaha haga donu. Di hui o di manu deelaa le e daudali hua gii hai be di mee dela gu haganoho. Tangada hai mee dabu ga hai tigidaumaha e wwede nia huaidu ala ne dibaiaa hua gaa hai go tangada deelaa, gei ono huaidu la ga maahede. \v 19 Deenei tigidaumaha dela e haga donu di huaidu dela ne hai go tangada ang gi Dimaadua. \c 6 \p \v 1 Dimaadua gaa wanga gi Moses nia haganoho aanei: \v 2 Tigidaumaha le e hai gii hai, maa tangada i goodou gu ihala ang gi Dimaadua i dono dee hiihai e wanga gi muli di mee dono duaahina Israel ne dugu i dono baahi, be e gaiaa dana mee i baahi o mee, be e halahalau a mee gaa kae di mee a maa, \v 3 be e hai dana kai dilikai i di mee dela ne ngala gaa hai dana hagamodu bolo ia digi gidee ia di maa. \v 4-5 Maa tangada ga ihala i nia hala aanei, gei mee e hai gii hui di mee deelaa, idimaa mee gu kai dilikai. Di laangi dela ga modongoohia dana hala dela ne hai, gei mee e hai gii hui gi muli gi dono duaahina Israel nia goloo huogodoo aalaa, e hagapuni labelaa ginai dahi baahi e lima nia maa. \v 6 Gei mee e hai gi gaamai gi tangada hai mee dabu dana siibi daane be di kuudi daane dela ono milimilia ai, e hai dana tigidaumaha e haga donu ang gi Dimaadua. Di hui o di manu deelaa le e daudali hua di mee dela gu haganoho. \v 7 Tangada hai mee dabu ga tigidaumaha di maa e hai tigidaumaha wwede nia huaidu o maa, gei ono huaidu ga maahede.\x * \xo 6.7 \xt Numbers 5.5-8\x* \s1 Nia tigidaumaha dudu \p \v 8 Dimaadua ga helekai gi Moses \v 9 bolo gi hagi anga ina gi Aaron mo ana dama daane nia haganoho di hai tigidaumaha dudu. Tigidaumaha dudu le e dugu hua i hongo di gowaa dudu tigidaumaha i di boo dogomaalia, gei di ahi le e hai hua gii gaa. \v 10 Gei tangada hai mee dabu le e ulu di gahu lloo ‘linen’ mo dono bida gahu wae ‘linen’, ga daa gi daha nia luaahi ala i hongo di gowaa dudu tigidaumaha gaa dugu nia maa i baahi di gowaa dudu tigidaumaha. \v 11 Nomuli gei mee ga ulu ono huai goloo, gaa kae nia luaahi aalaa gi daha mo di waahale gi di gowaa dela e madammaa ang gi di hai daumaha. \v 12 Di ahi dela i hongo di gowaa dudu tigidaumaha le e hai hua gi gaagaa, hagalee hai gii made. I nia luada huogodoo, gei tangada hai mee dabu le e hai gi wanga ana dohomu gi di maa, ga hagatau gi hongo di maa nia tigidaumaha dudu, gaa dudu nia kiliidi o di tigidaumaha hagadaubuni. \v 13 Di ahi dela i hongo di gowaa dudu tigidaumaha le e hai hua gi gaagaa i nia madagoaa huogodoo, hagalee hai gii made. \s1 Tigidaumaha huwa laagau \p \v 14 Aanei nia haganoho o di hai tigidaumaha huwa laagau. Tangada hai mee dabu mai di madawaawa Aaron e hai gi wanga gi Dimaadua tigidaumaha huwa laagau i mua di gowaa dudu tigidaumaha. \v 15 Gei mee gaa kae ana palaawaa i hongo dono babaalima mono lolo, mo nia ‘incense’ e wanga gi hongo di maa, gaa dudu i hongo di gowaa dudu tigidaumaha, e hai di hagamodongoohia bolo nia mee huogodoo gu tigidaumaha ang gi Dimaadua. Di hauiha o tigidaumaha deenei le e haga tenetene di manawa o Dimaadua. \v 16-17 Digau hai mee dabu gaa gai nia palaawaa ala ne dubu. E hai gii hai nia palaawaa ne daa malaa hagalee wanga ginai nia ‘yeast’, gaa gai i lodo di gowaa dabu, i lodo di abaaba di Hale laa dela e noho Dimaadua no lodo. Dimaadua guu wanga gi digau hai mee dabu tigidaumaha deenei e hai nadau duhongo i tigidaumaha meegai. Tigidaumaha deenei le e dabuaahia huoloo, e hai gadoo be tigidaumaha wwede nia huaidu mo tigidaumaha haga donu. \v 18 I di waalooloo o di madagoaa dela ga dau mai, gei nia daane huogodoo di madawaawa Aaron le e mee hua di gai nia palaawaa aanei, idimaa ma tuhongo ni digaula mai i nia meegai ala ne tigidaumaha ang gi Dimaadua. Maa tangada i daha mo digau aanei gaa bili gi tigidaumaha meegai deenei, le e huaidu ang gi deia, idimaa tigidaumaha deelaa le e dabuaahia. \p \v 19 Dimaadua gaa wanga gi Moses nia haganoho aanei \v 20 i di hai o di hagadabu tangada hai mee dabu mai di madawaawa Aaron: I di laangi dela e hagadabu iei mee, gei mee e tigidaumaha ang gi Dimaadua ana pauna palaawaa e lua (e logo be nia mee ala e hai tigidaumaha huwa laagau i nia laangi huogodoo), di baahi e dahi luada, di hoo di baahi la hiahi. \v 21 Di palaawaa deenei le e unugi gi nia lolo gaa dunu i hongo di mee pilain mee. Nomuli gei mee ga ginigini di maa ga tigidaumaha gadoo be tigidaumaha huwa laagau. Di hauiha o di maa le e haga tenetene di manawa o Dimaadua. \v 22 Digau huogodoo di madawaawa Aaron ala ma gaa hai nnegau o tagi aamua hai mee dabu le e hai gii hai tigidaumaha deenei i nia madagoaa huogodoo. Nia mee aanei le e hai gii dudu hagatau e hai tigidaumaha ang gi Dimaadua. \v 23 Tangada e gai dana mee i tigidaumaha huwa laagau dela ma ga tigidaumaha go tangada hai mee dabu ai, huogodoo e hai gii dudu. \s1 Tigidaumaha wwede nia huaidu \p \v 24 Dimaadua ga helekai gi Moses, \v 25 bolo gi hagi anga ina gi Aaron mo ana dama daane nia haganoho aanei i di hai o tigidaumaha wwede nia huaidu: Di manu dela e hai di mee e tigidaumaha wwede nia huaidu, le e daaligi i baahi ngeia di gowaa dudu tigidaumaha, i di gowaa dela e daaligi ai nia manu ang gi tigidaumaha dudu. Tigidaumaha deenei le e dabuaahia huoloo. \v 26 Tangada hai mee dabu dela ma ga tigidaumaha di manu deenei le e hai gii gai nia goneiga di manu i lodo di gowaa dabu, i lodo di abaaba di Hale laa Dimaadua. \v 27 Tangada, be dahi mee dela ma gaa bili gi nia goneiga o di manu deelaa, le e huaidu ang gi deia, idimaa di manu deelaa le e dabu. Ma nia dodo o di manu gaa tale gi di ingoo hua di gahu, gei di gahu deelaa e hai gi nnogu i lodo di gowaa dabu. \v 28 Nia goneiga di manu gaa dunu i lodo di boolo dela ne hai gi nia gelegele, gei nomuli, ohoina di boolo deelaa. Gei di maa gaa dunu i lodo di boolo ne hai gi nia baalanga, gei di maa e hai gii olo ga gaugau gi nia wai. \v 29 Nia daane huogodoo di madahaanau o tangada hai mee dabu le e mee hua di gai tigidaumaha deenei. Tigidaumaha deenei le e dabuaahia huoloo. \v 30 Maa digaula gaa kae nia dodo o di manu deelaa gi lodo di Hale laa e hai hegau i taumaha e tigidaumaha e wwede nia huaidu, nia goneiga o di manu deelaa la hagalee gai, e hai gii dudu. \c 7 \s1 Nia tigidaumaha e haga donu nia mee hala \p \v 1 Aanei nia haganoho di hai nia tigidaumaha ala koia e dabu e hui nia mee hala. \v 2 Di manu dela e tigidaumaha, le e daaligi i baahi ngeia di gowaa dudu tigidaumaha, i di gowaa dela e daaligi ai nia manu ala e hai tigidaumaha dudu, gei nia dodo le e llingi gi nia baahi e haa o di gowaa dudu tigidaumaha. \v 3 Nia kiliidi huogodoo o di manu le e daa gi daha ga tigidaumaha i hongo di gowaa dudu tigidaumaha deelaa, ala go nia kiliidi o di hugu, mo nia kiliidi ala i di gili nia mee ala i lodo, \v 4 mo nia ‘kidney’ mo nia kiliidi ala i di gili nia maa, mo nia gowaa ala koia e humalia i di gili di ade. \v 5 Tangada hai mee dabu gaa dudu nia kiliidi huogodoo aanei i hongo di gowaa dudu tigidaumaha e hai tigidaumaha meegai ang gi Dimaadua. Deenei di hai o tigidaumaha e haga donu. \v 6 Nia daane huogodoo ala e dau gi di madahaanau o tangada hai mee dabu le e mee di gai nia mee tigidaumaha aanei, malaa e gai hua i lodo di gowaa dela e dabu, idimaa ma nia mee e dabuaahia huoloo aanei. \p \v 7 Taganoho o tigidaumaha wwede nia huaidu mo tigidaumaha e haga donu le e hai hua be di mee e dahi: nia goneiga o di manu deelaa la nia mee ni tangada hai mee dabu dela ne hai tigidaumaha deelaa. \v 8 Di gili o di manu dela ne hai tigidaumaha dudu la di mee ni tangada hai mee dabu dela ne hai tigidaumaha deenei. \v 9 Nia tigidaumaha huwa laagau huogodoo ala ne daa be ne dunu i hongo di mee baabaa, be i hongo di mee pilain mee la nia mee ni tangada hai mee dabu dela ne tigidaumaha nia maa gi Dimaadua. \v 10 Gei nia tigidaumaha huwa laagau huogodoo ala e mada, ala gu unugi gi nia lolo be e maangoo hua, nia mee aanei la nia mee ni digau hai mee dabu huogodoo di madawaawa Aaron, nia mee aanei le e duhe ngaadahi i digaula. \s1 Tigidaumaha hagadaubuni \p \v 11 Deenei di hai o tigidaumaha hagadaubuni ma gaa hai ang gi Dimaadua: \v 12 Maa tangada ga hai tigidaumaha deenei belee danggee ang gi Dimaadua, malaa e hai gi tigidaumaha dana manu, ngaadahi mo nia palaawaa ala digi wanga ginai nia ‘yeast’. Nia palaawaa aanei le e mee hua di hai nia palaawaa maadolu ala ne hai gi nia palaawaa ne unugi gi nia lolo olib, be nia bagu baabaa ala ne hunu gi nia lolo olib, be nia bagu ala ne hai gi nia palaawaa ne unugi gi nia lolo olib. \v 13 E hagapuni labelaa gi nia palaawaa ala ne unugi gi nia ‘yeast’. \v 14 Mee ga daa mai ana mee i nia hagadilinga palaawaa huogodoo aanei e hai dana wanga dehuia ang gi Dimaadua, nia mee aanei le e hai di mee ni tangada hai mee dabu dela ne llingi nia dodo o di manu dela ne tigidaumaha gi hongo di gowaa dudu tigidaumaha. \v 15 Nia goneiga o di manu deelaa le e gai hua i di laangi dela ne tigidaumaha iei di maa, hagalee hai gii dubu nia mee gi dono daiaa. \p \v 16 Maa tangada ga gaamai dana mee e hai dana tigidaumaha hagadaubuni gi haga donu ai dana hagababa dela ne hai, be mai hua i dono hiihai, malaa nia mee aalaa le e gai hua i di laangi ne hai tigidaumaha. Ma guu dubu nia mee le e mee hua di gai dono daiaa. \v 17 Ma gaa dubu nia mee gaa dolu ono laangi le e hai gii dudu. \v 18 Nia goneiga ma gaa dubu gaa dolu ono laangi, gei tangada deelaa la gaa gai nia maa, gei Dimaadua la hagalee manawa tene gi tigidaumaha a maa. Tangada deelaa la hagalee kae dono humalia i dana tigidaumaha deelaa, ma gu milimilia, gei tangada dela ma gaa gai di maa le e kae di hagaduadua o di huaidu o maa. \v 19 Maa di mee milimilia ang gi di hai daumaha gaa tale gi nia goneiga aalaa, gei nia goneiga la hagalee gai, e dudu. \p Digau i goodou ala e madammaa ang gi di hai daumaha, aalaa go digau e mee hua di gai nia goneiga aalaa. \v 20 Maa tangada dela e milimilia geia gaa gai nia goneiga aalaa, gei mee gu hagalee dau bolo ia tangada ni Dimaadua. \v 21 E hai labelaa beenei, maa tangada gaa gai nia goneiga ala ne hai tigidaumaha deenei i muli dono bili gi di mee dela e milimilia ang gi di hai daumaha, di ingoo hua di mee mai i tangada be mai i di manu, geia gu hagalee dau bolo ia tangada ni Dimaadua. \p \v 22 Dimaadua gaa wanga gi Moses nia haganoho aanei \v 23 bolo gi hagi anga ina gi digau Israel: Tangada e gai nia kiliidi kau, kiliidi siibi be nia kiliidi kuudi ai. \v 24 Tangada e gai nia kiliidi di manu dela ne made hua i deia be ne daaligi go di manu lodo geinga ai, e mee hua di haga hai hegau gi nia hagadilinga mee ala i golo. \v 25 Tangada dela ma gaa gai nia kiliidi o di manu dela e mee di hai tigidaumaha meegai ang gi Dimaadua la hagalee dau bolo ia tangada ni Dimaadua. \v 26 Digau Israel la hagalee gai nia dodo o nia manu mamaangi be nia dodo o nia manu dolodolo i di ingoo hua di gowaa dela ma gaa noho ai digaula. \v 27 Tangada ma gaa oho taganoho deenei la hagalee dau bolo ia tangada ni Dimaadua.\x * \xo 7.27 \xt Genesis 9.4; Leviticus 17.10-14; 19.26; Deuteronomy 12.16,23; 15.23\x* \p \v 28 Dimaadua gaa wanga gi Moses nia haganoho aanei \v 29 bolo gi hagi anga ina gi digau Israel: Tangada ma gaa hai dana tigidaumaha hagadaubuni le e hai gi gaamai nia mee dulii i di tigidaumaha deenei e hai dana huai wanga dehuia ang gi Dimaadua, \v 30 e gaamai gi ono lima e hai tigidaumaha meegai. Mee e gaamai nia kiliidi o di manu mo tadahada e hai dana huai wanga dehuia ang gi Dimaadua. \v 31 Tangada hai mee dabu gaa dudu nia kiliidi i hongo di gowaa dudu tigidaumaha, gei tadahada gaa hai nia mee ni digau hai mee dabu. \v 32 Tangada deelaa la gi wanga di wae gau donu o di manu e hai dana wanga dehuia hagalabagau \v 33 ang gi tangada hai mee dabu dela e tigidaumaha nia dodo mo nia kiliidi o tigidaumaha hagadaubuni. \v 34 Tadahada o di manu la di wanga dehuia hagalabagau, mo di wae gau donu o di manu la di wanga dehuia hagalabagau ala ne daa go Dimaadua i digau Israel gaa wanga gi digau hai mee dabu. Deenei di mee digau Israel e hai gi wanga gi digau hai mee dabu i nia madagoaa huogodoo ala ga lloomoi. \v 35 Deenei tuhongo Aaron mo ana dama daane mai i tigidaumaha dudu ang gi Dimaadua, i di laangi dela ne haga dabu iei digaula gi tegau o digau hai mee dabu. \v 36 I di laangi deenei dela ne helekai iei Dimaadua gi digau Israel bolo gi wanga ina gi digaula di baahi tigidaumaha deenei. Deenei taganoho dela e daudali go digau Israel i nia madagoaa huogodoo ala ga lloomoi. \p \v 37 Aanei nia haganoho di hai o nia tigidaumaha dudu, mo tigidaumaha huwa laagau, mo tigidaumaha wwede nia huaidu, mo nia tigidaumaha e haga donu, mo nia tigidaumaha haga dabu, mo nia tigidaumaha hagadaubuni. \v 38 Dimaadua ne wanga gi Moses nia haganoho aanei i tomo di gonduu Sinai i di laangi dela ne helekai iei mee gi digau Israel bolo gi heia nadau tigidaumaha. \c 8 \s1 Di haga dabu o Aaron mo ana dama daane \p \v 1 Dimaadua ga helekai gi Moses, \v 2 “Gahia mai a Aaron mo ana dama daane gi di bontai dogu Hale laa, gei goe gaamai nia gahu gau hai mee dabu, nia lolo dabu, tamaa kau daane e hai tigidaumaha wwede nia huaidu, nia siibi daane e lua mo di gada palaawaa ala digi unugia gi nia ‘yeast’. \v 3 Gei goe ga haga dagabuli digau Israel huogodoo gi di gowaa deelaa.” \p \v 4 Moses gu haga gila aga nia mee huogodoo a Dimaadua ne hagi anga gi deia. Malaa, di madagoaa digau Israel ne dagabuli mai, \v 5 Moses ga helekai gi digaula, “Dolomeenei gei au gaa hai di mee Dimaadua ne hagi mai bolo au gi heia.” \p \v 6 Moses gaa lahi a Aaron mo ana dama daane gi mua digaula, ga gaugau digaula gi nia wai. \v 7 Gei mee ga haga ulu Aaron gi di gahu, ga haga ulu labelaa gi di gahu lloo, gaa nnoo tuaidina o maa gi di tuu nnoo gahu. Gei mee ga haga ulu a mee gi di gahu hai hegau dabu ‘ephod’\f + \fr 8.7 \fk ‘ephod’: \ft Di gahu bodobodo e ulu i nia bakau ma gaa hai ana hegau dabu \f* gaa nnoo nia duu o di maa gi tuaidina o maa. \v 8 Mee gaa gahu tadahada o maa gi di mee gahu hadahada, gaa wanga nia ‘Urim’ mo ‘Thummim’,\f + \fr 8.8 \fk ‘Urim’ mo ‘Thummim’: \ft Aanei la nia mee ala ne hai hegau ai tangada hai mee dabu belee iloo ai di manawa o God. Gidaadou e de iloo hagahumalia be ne hai hegau behee. \f* gi lodo di maa. \v 9 Mee gaa wanga gi hongo di libogo o maa di goobai mee gahu, gaa wanga di baalanga goolo gi di lae di goobai, deenei di mee e hagamodongoohia bolo mee gu haga dabu, gii hai be nnelekai Dimaadua ala ne hagi anga gi mee. \p \v 10 Nomuli, gei Moses gaa kae di lolo dabu, gaa llingi gi hongo di Hale laa Dimaadua mo nia goloo huogodoo ala i lodo. Deenei di hai e haga dabu nia mee aanei huogodoo gi Dimaadua. \v 11 Mee ga lingilingi di lolo dabu deelaa i nia holongo e hidu gi hongo di gowaa dudu tigidaumaha mo nia goloo ala i baahi di maa, mo i hongo di baisin mo di tua di maa. Deenei di hai e haga dabu labelaa nia mee aanei ang gi Dimaadua. \v 12 Gei mee ga hagadabu Aaron i dana llingi nia lolo dabu gi hongo di libogo o maa. \v 13 Nomuli, gei Moses gaa lahi labelaa nia dama daane Aaron gi mua, ga haga ulu meemaa gi nia gahu, gaa nnoo nia huaidina meemaa gi nia duu nnoo gahu, ga haga ulu nia goobai gi hongo nia libogo meemaa, gii hai be nnelekai Dimaadua ala ne hagi anga gi deia. \p \v 14 Nomuli, gei Moses ga gaamai dana kau dulii e hai tigidaumaha wwede nia huaidu. Aaron mo ana dama daane gaa dugu nadau lima gi hongo di libogo di maa. \v 15 Moses ga daaligi di maa gaa kae ana dodo dulii, ga daalo dono madaalima gi lodo nia dodo, gaa hunu nia madaagoo e haa o nia madaaduge o di gowaa dudu tigidaumaha e haga dabu di maa. Mee gaa llingi nia dodo ala ne dubu gi tono di gowaa dudu tigidaumaha. Deenei di hai e haga madammaa ge hagadabu di gowaa dudu tigidaumaha. \v 16 Moses gaa kae nia kiliidi huogodoo ala i di gili nia mee ala i lodo di manu, nia gowaa ala e humalia i di gili di ade, nia ‘kidney’ mo nia kiliidi ala i di gili nia maa, gaa dudu huogodoo i hongo di gowaa dudu tigidaumaha. \v 17 Gei mee gaa kae nia mee ala ne dubu i di manu, ala go di gili, nia goneiga mo nia geiga, e dudu i daha mo di waahale, gii hai be nnelekai Dimaadua ala ne hagi anga gi deia. \p \v 18 Nomuli, gei Moses ga gaamai dana siibi daane e hai tigidaumaha dudu, gei Aaron mo ana dama daane gaa dugu nadau lima gi hongo di libogo di maa. \v 19 Moses ga daaligi di manu deelaa, gaa hunu nia dodo gi di gili nia baahi e haa o di gowaa dudu tigidaumaha. \v 20-21 Mee ga duuduu siibi deelaa, ga gaugau nia mee ala i no lodo mo nia wae gi nia wai, gaa dudu di libogo, mo nia kiliidi, mo nia mee huogodoo ala ne dubu i siibi deelaa i hongo di gowaa dudu tigidaumaha, gii hai be nnelekai Dimaadua ala ne hagi anga gi deia. Tigidaumaha dudu deenei la dela go tigidaumaha meegai, di hauiha o di maa le e haga tenetene di manawa o Dimaadua. \p \v 22 Nomuli, gei Moses ga gaamai labelaa siibi dela i golo, dela belee hai di haga dabu digau hai mee dabu, gei Aaron mo ana dama daane gaa dugu nadau lima gi hongo di libogo di maa. \v 23 Moses ga daaligi di maa gaa kae ana dodo dulii gaa hunu gi hongo di hugu gi lala talinga gau donu o Aaron, mo i hongo di madaalima madua dono lima gau donu, mo i hongo di madaawae dono wae gau donu. \v 24 Nomuli, gei mee ga lahaga labelaa nia dama daane Aaron gi mua, gaa hunu nia hugu gi lala nia dalinga gau donu digaula gi nia dodo, gaa hunu nia madaalima mmaadua nia lima gau donu digaula, mo nia madaawae mmaadua nia wae gau donu digaula. Gei mee gaa llingi nia dodo ala ne dubu gi nia baahi e haa o di gowaa dudu tigidaumaha. \v 25 Mee gaa kae nia kiliidi o di manu, nia kiliidi o di hugu, nia kiliidi o nia mee ala i lodo, nia gowaa ala e humalia i di ade, nia ‘kidney’ mono kiliidi ala i di gili nia maa, mo di wae gau donu. \v 26 Mee ga daa gi daha dana palaawaa e dahi i nia palaawaa ala digi hagatanga gi nia ‘yeast’ ala i lodo di gada ala ne haga dabu ang gi Dimaadua, mo di palaawaa e dahi dela ne unugi gi nia lolo, ge dahi bagu baabaa, gaa dugu nia mee aanei gi hongo nia kiliidi mo i hongo di wae gau donu o di manu. \v 27 Gei mee gaa wanga nia meegai huogodoo aanei gi lodo nia lima o Aaron mo ana dama daane, e wanga go digaula gi Dimaadua e hai di wanga dehuia hagalabagau. \v 28 Moses ga daa gi daha labelaa nia meegai aanei mai i digaula gaa dudu nia maa i hongo di gowaa dudu tigidaumaha, e hai tigidaumaha haga dabu tangada hai mee dabu. Deenei tigidaumaha meegai, gei di hauiha o di maa le e haga tenetene di manawa o Dimaadua. \v 29 Nomuli, gei Moses gaa kae tadahada o di manu, gaa dugu ang gi Dimaadua e hai di wanga dehuia hagalabagau. Deenei tuhongo Moses mai i siibi daane dela ne hai tigidaumaha haga dabu tangada hai mee dabu. Moses guu hai nia mee huogodoo ala ne hagi anga go Dimaadua gi mee. \p \v 30 Moses gaa kae ana lolo haga madagu dulii mo nia dodo dulii o di manu dela i hongo di gowaa dudu tigidaumaha, ga haga nonnono gi hongo Aaron mo ana dama daane mo i hongo nia gahu digaula. Deenei di hai ne haga dabu ai digaula mo nadau gahu ang gi Dimaadua. \p \v 31 Moses ga helekai gi Aaron mo ana dama daane, “Goodou kaina nia goneiga o di manu deenaa gi mua di bontai di Hale laa dela e noho ai Dimaadua, gaa dunu, gaa gai i di gowaa deelaa, ngaadahi mo nia palaawaa ala i lodo di gada ne hai tigidaumaha haga dabu tangada hai mee dabu, gii hai be nnelekai Dimaadua. \v 32 Gei goodou gaa dudu nia goneiga mo nia palaawaa ala ne dubu. \v 33 I lodo nia laangi e hidu gei goodou hagalee hula gi daha mo di bontai di Hale laa, gaa dae loo gi godou hegau haga dabu la gaa lawa. \v 34 Dimaadua ne helekai mai gi gimaadou bolo gi heia di madau mee dela ne hai dangi nei, e daa gi daha godou huaidu. \v 35 Goodou la gii noho i di ngudu di bontai di Hale laa i di boo mo di aa i nia laangi e hidu, e hai nia mee Dimaadua ala ne hagi adu gi goodou. Maa goodou ga hagalee hai nia mee aanei, gei goodou gaa mmade. Deenei di mee Dimaadua ne hagi mai gi di au.” \v 36 Aaron mo ana dama daane gu haga gila aga nia mee huogodoo ala ne hagi anga go Dimaadua gi Moses. \c 9 \s1 Aaron e hai ana tigidaumaha \p \v 1 I di laangi dela i muli nnegau dabu o di haga dabu ne hai, Moses ga gahi mai a Aaron mo ana dama daane, mo nia dagi o digau Israel. \v 2 Gei mee ga helekai gi Aaron, “Kaina dau damaa kau daane mo dau siibi daane ala nau milimilia ai, tigidaumaha ina nia maa ang gi Dimaadua, di kau daane le e hai tigidaumaha wwede nia huaidu, gei siibi daane le e hai tigidaumaha dudu. \v 3 Gei goe helekai labelaa ang gi digau Israel bolo gi gaamai di nadau kuudi daane e hai tigidaumaha wwede nia huaidu, mo di kau daane dela e dahi dono ngadau, ge dahi siibi dela e dahi dono ngadau dela ono milimilia ai, nia manu aanei le e hai tigidaumaha dudu, \v 4 ge dahi kau daane mo dahi siibi daane e hai tigidaumaha hagadaubuni. Digaula gi tigidaumaha ina nia manu aanei huogodoo ang gi Dimaadua, ngaadahi mo di nadau tigidaumaha huwa laagau dela ne unugi gi nia lolo. Digaula e hai gii hai di mee deenei, idimaa Dimaadua la ga hanimoi gi digaula dangi nei.” \p \v 5 Gei digaula gu gaamai gi mua di Hale laa nia mee huogodoo ala ne hagi anga go Moses gi digaula, gei digau Israel huogodoo gu dagabuli mai gi di gowaa deelaa belee daumaha ang gi Dimaadua. \v 6 Moses ga helekai gi digaula, “Dimaadua gu helekai adu gi goodou bolo goodou gi heia nia mee aanei huogodoo, gei di maahina o dono madamada ga gila adu gi goodou.” \v 7 Gei mee ga helekai gi Aaron, “Hana gi di gowaa dudu tigidaumaha, heia tigidaumaha e wwede nia huaidu, mo tigidaumaha dudu e wwede o huaidu mo nia huaidu o nia daangada. Heia tigidaumaha deenei e wwede nia huaidu o nia daangada, gii hai be nnelekai Dimaadua ne hai.”\x * \xo 9.7 \xt Hebrews 7.27\x* \p \v 8 Gei Aaron gaa hana gi di gowaa dudu tigidaumaha, ga daaligi tamaa kau daane e hai tigidaumaha e wwede ono huaidu. \v 9 Nia dama daane a maa ga gaamai nia dodo gi mee, gei mee ga daalo dono madaalima gi lodo nia dodo, gaa hunu gi di gili nia madaagoo ala i nia madaaduge o di gowaa dudu tigidaumaha, gaa llingi nia dodo ala ne dubu gi tono di gowaa dudu tigidaumaha. \v 10 Nomuli, gei mee gaa dudu nia kiliidi o di manu i hongo di gowaa dudu tigidaumaha, ngaadahi mo nia ‘kidney’, mo nia gowaa ala e humalia i di gili di ade, gii hai be nnelekai Dimaadua ala ne hagi anga gi Moses. \v 11 Gei mee gaa dudu nia goneiga mo dono gili i daha mo di waahale. \p \v 12 Aaron ga daaligi labelaa di manu dela belee hai dana tigidaumaha dudu. Nia dama daane a maa ga gaamai nia dodo gi mee, gei mee ga kilikili nia maa gi di gili nia baahi e haa o di gowaa dudu tigidaumaha. \v 13 Digaula gaa wanga labelaa gi mee di libogo mo nia mee huogodoo o di manu, gei mee gaa dudu nia maa i hongo di gowaa dudu tigidaumaha. \v 14 Gei mee ga gaugau di geiga mo nia wae, gaa dudu i hongo di gowaa dudu tigidaumaha, dalia nia tigidaumaha ala i golo. \p \v 15 Nomuli, gei mee ga hai tigidaumaha dela ang gi nia daangada. Mee guu kae di kuudi dela belee tigidaumaha ang gi nia huaidu o nia daangada, ga daaligi di maa, ga tigidaumaha gadoo be tigidaumaha e wwede ono huaidu. \v 16 Mee ga gaamai labelaa di manu dela belee hai tigidaumaha dudu, ga tigidaumaha di maa be di hai dela gu haganoho. \v 17 Mee ga hai tigidaumaha huwa laagau, gaa taa dono babaalima gii honu palaawaa, gaa kae gaa dudu i hongo di gowaa dudu tigidaumaha. (Di mee deenei e hagapuni ang gi nia tigidaumaha dudu o nia laangi huogodoo). \v 18 Mee ga daaligi di kau daane mo siibi daane e hai tigidaumaha haga daubuni e pono nia daangada. Nia dama daane a maa ga gaamai nia dodo gi mee, gei mee ga kilikili nia maa gi di gili nia baahi e haa o di gowaa dudu tigidaumaha.\x * \xo 9.18 \xt Leviticus 3.1-11\x* \v 19 Aaron gaa dugu nia kiliidi o di kau mo di siibi \v 20 gi hongo nia hadahada o nia manu, gaa kae nia maa huogodoo gi di gowaa dudu tigidaumaha. Mee gaa dudu nia kiliidi i hongo di gowaa dudu tigidaumaha, \v 21 gaa wanga nia hadahada mo nia wae gau donu e hai di wanga dehuia hagalabagau ang gi Dimaadua, gii hai be nnelekai Moses ne hai. \p \v 22 Di madagoaa Aaron ne lawa di hai nia tigidaumaha huogodoo, gei mee ga daahi ono lima gi hongo nia daangada huogodoo, ga hagamaluagina digaula, gaa lawa gaa gaga gi lala.\x * \xo 9.22 \xt Numbers 6.22-26\x* \v 23 Moses mo Aaron gaa hula gi lodo di Hale laa Dimaadua. Di madagoaa meemaa ne ulu mai gi daha, gei meemaa ga hagamaluagina nia daangada, gei di maahina o nia madamada Dimaadua gu gila mai gi nia daangada huogodoo. \v 24 I di madagoaa hua deelaa, gei Dimaadua ga hagau mai dana ahi gaa dudu tigidaumaha dudu mo nia kiliidi ala i hongo di gowaa dudu tigidaumaha. Di madagoaa nia daangada ne mmada gi di mee deenei, digaula huogodoo ga wwolowwolo gaa pala gi lala, nadau golomada guu tale i hongo di gelegele. \c 10 \s1 Di huaidu o Nadab mo Abihu \p \v 1 Nia dama daane Aaron, go Nadab mo Abihu, meemaa ne kae di nau boolo, gaa wanga nia malala akaa ahi gi lodo, gaa llingi ginai nia ‘incense’, gaa dugu ang gi Dimaadua. Di ahi deenei la hagalee dabu, idimaa Dimaadua la digi helekai gi meemaa bolo gi heia di mee deenei. \v 2 Dimaadua ga hagau dana ahi gaa dudu meemaa gii mmade i di gowaa deelaa i mua nnadumada o Dimaadua. \v 3 Moses ga helekai gi Aaron, “Deenei di mee ne helekai ai Dimaadua boloo, ‘Digau huogodoo ala e hai hegau mai gi di Au le e hai gi hagalabagau dogu dabuaahia; gei Au ga hagamodongoohia ogu madamada ang gi agu daangada.’” Gei Aaron guu duu deemuu. \p \v 4 Moses ga gahi mai a Mishael mo Elzaphan, nia dama daane Uzziel, tuaahina daane o tamana o Aaron, ga helekai gi meemaa, “Goolua lloomoi gi kinei, lahia gulu duaahina aanei gi daha mo di Hale laa dabu deenei, lahia gi daha mo di waahale.” \v 5 Meemaa ga lloomoi gaa kumi nia gahu meemaa, gaa lahi meemaa gi daha mo di waahale, gii hai be nnelekai Moses. \p \v 6 Moses ga helekai gi Aaron mo ana dama daane Eleazar mo Ithamar, “Goodou hudee hagamagemage ina nia ngaahulu o godou libogo, be e hahaahi godou gahu belee hagamodongoohia bolo goodou e manawa gee. Maa goodou gaa hai beenei, gei goodou gaa mmade, gei Dimaadua ga hagawelewele gi digau huogodoo. Gei digau Israel huogodoo ala i golo le e dumaalia ginai gi manawa gee gi meemaa aanei ala ne mmade i di ahi dela ne hagau mai go Dimaadua. \v 7 Goodou hudee hula gi daha mo di bontai di Hale laa gi dee mmade hua goodou, idimaa goodou gu haga dabu gi nia lolo dabuaahia o Dimaadua.” Gei digaula guu hai gii hai be nnelekai Moses. \s1 Nia haganoho ang gi digau hai mee dabu \p \v 8 Dimaadua ga helekai gi Aaron, \v 9 “Goe mo au dama daane hagalee ulu gi lodo dogu Hale laa i muli di godou inu nia waini be nia wai haga libaliba dangada. Goodou ma gaa hai beenei, gei goodou gaa mmade. Deenei taganoho dela e hai gi haga gila aga go do hagadili gi muli. \v 10 Goodou dugua gee nia mee ala ang gi Dimaadua mo godou mee ala e hai hegau ai goodou, mo nia mee ala e madammaa ang gi di hai daumaha mo nia mee ala hagalee madammaa. \v 11 Goodou hagi anga ina gi digau Israel nia haganoho huogodoo ala ne wanga ko Au gi Moses bolo gi hagi adu gi goodou.” \p \v 12 Moses ga helekai gi Aaron mo ana dama daane dogolua ala ne dubu, go Eleazar mo Ithamar, “Goodou kaina tigidaumaha huwa laagau dela ne dubu i tigidaumaha meegai, dela ne hai ang gi Dimaadua. Kaina, heia nia palaawaa ala hagalee wanga ginai nia ‘yeast’, gaa gai nia maa i baahi di gowaa dudu tigidaumaha, idimaa tigidaumaha deenei le e dabuaahia. \v 13 Goodou geina nia maa i di gowaa dabu. Deenei di godou duhongo mo godou dama mai i tigidaumaha meegai dela ne hai ang gi Dimaadua. Deenei di mee Dimaadua ne hagi mai gi di au.\x * \xo 10.13 \xt Leviticus 6.14-18\x* \v 14 Goodou mo godou dama daane mo godou dama ahina e mee labelaa di gai tadahada mo di wae o di manu dela ne hai di wanga dehuia mo tuhongo ni digau hai mee dabu ang gi Dimaadua. Goodou ga gaamai nia maa gi di gowaa dela e madammaa ang gi di hai daumaha. Idimaa, nia tigidaumaha aanei ala ne gowadu gi goodou mo godou dama e hai tuhongo ni goodou mai i di tigidaumaha hagadaubuni o digau Israel. \v 15 Digaula e hai gi gaamai di wae mo tadahada o di manu i di madagoaa dela e tigidaumaha ai nia kiliidi o di manu deelaa, e hai ai tigidaumaha meegai ang gi Dimaadua. Nia mee aanei la nia mee ni goodou mo godou dama gaa hana hua beelaa, gii hai be nnelekai Dimaadua.”\x * \xo 10.15 \xt Leviticus 7.30-34\x* \p \v 16 Moses ga heeu di hai o di kuudi belee hai tigidaumaha wwede nia huaidu, ga iloo laa bolo ma guu lawa di dudu. Di mee deenei guu hai a mee gi hagawelewele gi Eleazar mo Ithamar, ga helekai gi meemaa, \v 17 “Ma ne aha dela goolua digi geina tigidaumaha wwede nia huaidu i di gowaa dabu? Di mee deenei la di mee dabuaahia huoloo, gei Dimaadua ne gowadu di mee deenei gi goolua belee wwede nia huaidu o digau huogodoo.\x * \xo 10.17 \xt Leviticus 6.24-26\x* \v 18 Idimaa nia dodo la digi gaamai gi lodo di Hale laa dabu, gei goolua ne belee gai tigidaumaha i di gowaa deelaa, gii hai be agu helekai.” \p \v 19 Aaron ga helekai gi Moses, “Maa nei bolo au gaa gai tigidaumaha wwede nia huaidu dangi nei, Dimaadua le e manawa tene ginai? Nia daangada la gu gaamai nadau mee ang gi Dimaadua ala belee hai tigidaumaha wwede nia huaidu dangi nei mo nadau mee ala belee hai tigidaumaha dudu, gei nia huaidu aanei ala gu hai mai gi di au.” \v 20 Di madagoaa Moses ne longono nia mee aanei, gei mee gu manawa tenetene. \c 11 \s1 Nia manu ala e mee dono gai \r (Deuteronomy 14.3-21) \p \v 1 Dimaadua gaa wanga gi Moses mo Aaron nia haganoho aanei \v 2 bolo gi hagi anga ina gi digau Israel: Goodou e mee hua di gai di ingoo hua di manu i nia manu hongo henua \v 3 ala nadau babaawae e manga lua ge gowaga nadau meegai i lodo nadau dinae gaa mama labelaa. \v 4-6 Gei goodou hudee geina nia ‘camel’, ‘rock badger’, be nia ‘rabbit’. Nia manu aanei le e dau bolo nia manu hagalee madammaa. Digaula e mama labelaa nia meegai ala e gowaga i lodo nadau dinae, gei nia babaawae digaula hagalee manga lua. \v 7 Hudee geina nia biigi. Nia biigi le e dau labelaa bolo nia manu hagalee madammaa. Nia babaawae nia maa le e manga lua, gei digaula hagalee gowaga nadau meegai i lodo nadau dinae gaa mama labelaa. \v 8 Goodou hudee geina nia manu aanei be e tale gi nia maa ala guu mmade, ma hagalee madammaa. \p \v 9 Goodou e mee di gai nia hagadilinga iga huogodoo ala nadau hugu mono una, \v 10 gei di mee dela e mouli i lodo di tai dela dono hugu ai mono una ai la hagalee gai. \v 11 Nia iga ala beenei le e dau gi nia mee ala hagalee madammaa. Goodou hudee geina nia maa be e tale gi nia maa ala guu mmade. \v 12 Goodou hudee geina nia mee ala e mouli i lodo nia wai ala nadau hugu ai mo nadau una ai. \p \v 13-19 Goodou hudee geina nia goneiga o nia manu mamaangi aanei: go nia ‘eagle’, ‘owl’, ‘hawk’, ‘falcon’, ‘buzzard’, ‘vulture’, ‘crow’, ‘ostrich’, ‘seagull’, ‘stork’, ‘heron’, ‘pelican’, ‘cormorant’, ‘hoopoe’, mo nia koomoli. \p \v 20 Nia lamu huogodoo ala nadau bakau i golo la hagalee madammaa, \v 21 go nia lamu hua ala e hobohobo ala e madammaa. \v 22 Goodou e mee di gai nia ‘locust’, ‘cricket’, mo nia ‘grasshopper’. \v 23 Gei nia mee huogodoo ala i golo ala nadau bakau ge dolodolo i hongo nia gelegele le e dau bolo nia mee gulugulua. \p \v 24-28 Maa goodou gaa tale gi nia manu aanei ala guu mmade, gei goodou gu milimilia gaa dae loo gi di hiahi: nia manu huogodoo ala e hamaaloo nadau babaawae, go nia maa hua e manga lua nadau babaawae ge e mama labelaa nadau meegai ala e gowaga i lodo nadau dinae, mo nia manu huogodoo ala dagi haa nadau madaawae ge hai ono madaa niha. Goodou ma ga dagidagi nia huaidina nia maa ala guu mmade, gei goodou e hai gi haga madammaa godou gahu, gei goodou e milimilia gaa dae loo gi di hiahi. \p \v 29-30 Nia manu aanei ala e dolodolo i hongo di gelegele le e dau bolo hagalee madammaa: Ala go nia ‘mole’, ‘rat’, mo nia hagadilinga gimoo. \v 31 Tangada dela ma gaa tale gi nia manu aanei ala guu mmade la gu milimilia gaa dae loo gi di hiahi. \v 32 Gei nia manu aanei ala guu mmade ma ga monnono gi hongo di ingoo hua di mee, gei di mee dela ne doo ginai nia maa nonua la gu milimilia: Nia mee be nia laagau, nia gahu, nia gili manu, mo nia mee gahu hai peege. Nia mee aanei le e hai gi daalo gi lodo nia wai, gei nia maa e milimilia gaa dae loo gi di hiahi. \v 33 Dolomaa nia manu aanei la ga monnono gi lodo di boolo dela ne hai gi nia gelegele gei nia maa guu mmade, nia mee huogodoo ala i lodo di boolo la gu milimilia, gei goodou ohoina di boolo deelaa. \v 34 Nia meegai huogodoo ala ma ga malingi ginai nia wai mai di boolo deelaa la gu milimilia, gei nia mee huogodoo ala ma ga inu go nia daangada mai di boolo deelaa la gu milimilia hogi. \v 35 Nia mee huogodoo ala ma ga monnono ginai nia manu mmade aanei nonua la gu milimilia, ma di sidoohu be di mee dunu mee dela ne hai gi nia gelegele, gei goodou ohoina di maa. \v 36 Ma e aha maa nia manu mmade ma gaa too gi lodo di monowai uwa aga be di monowai geli gei di maa le e madammaa hua, gei nia mee ala i golo ala ma gaa tale gi nia manu mmade aalaa la gu milimilia. \v 37 Di manu i nia manu mmade aalaa ma gaa doo gi hongo di lii dela belee dogi, gei di lii deelaa le e madammaa hua. \v 38 Gei di lii gu hagatiu gi nia wai gei di manu made gaa doo gi hongo di maa, gei di lii la gu milimilia. \p \v 39 Maa di manu e humalia dono gai ma gaa made, tangada dela gaa bili gi di maa le e milimilia gaa dae loo gi di hiahi. \v 40 Gei tangada dela gaa gai ana goneiga dulii i di maa, le e hai gi haga madammaa ono gahu, gei mee e milimilia gaa dae loo gi di hiahi. Tangada dela ma gaa kae di manu made deelaa le e hai gi hagamadammaa ono gahu, gei mee e milimilia hua i golo gaa dae loo gi di hiahi. \p \v 41 Goodou hudee geina nia manu lligi ala e tolo i hongo di gelegele, \v 42 ma e aha maa digaula e tolo hua gi nadau dinae, be e haele gi nia wae e haa be nia wae e logo. \v 43 Hudee haga milimilia ina goodou i di godou gai nia manu aanei. \v 44 Au go Dimaadua, go di godou God, goodou heia goodou gii dabu, idimaa Au dela e dabu.\x * \xo 11.44 \xt Leviticus 19.2; 1-Peter 1.16\x* \v 45 Au go Dimaadua, dela ne lahamai goodou i Egypt belee hai di God ni goodou. Malaa, goodou belee hai gii dabu, idimaa Au dela e dabu. \p \v 46 Deenei taganoho o nia manu dolodolo mo nia manu mamaangi, mo nia mee huogodoo ala i lodo di moana be i lodo nia wai, mo nia mee huogodoo ala e tolo i hongo tenua. \v 47 Goodou gii pula i goodou i di godou dugu geegee nia mee ala madammaa mo nia mee ala gulugulua, nia manu ala e humalia dono gai mo nia manu ala hagalee humalia dono gai. \c 12 \s1 Di haga madammaa o nia ahina i muli di nadau haanau \p \v 1 Dimaadua gaa wanga gi Moses nia haganoho aanei \v 2 bolo gi hagi anga ina gi digau Israel: Nia laangi e hidu i muli di ahina ma ga haanau dana dama daane, gei mee e milimilia ang gi di hai daumaha, gadoo be mee i dono madagoaa ma gaa hai dono magi malama. \v 3 I di walu laangi, gei di tama la ga sirkumsais.\x * \xo 12.3 \xt Genesis 17.12; Luke 2.21\x* \v 4 Malaa, nia laangi e motolu maa dolu i golo, gei mee ga madammaa ang gi di hai daumaha i dono magi malama. Gei mee hagalee bili gi nia mee ala e dabu be hagalee ulu gi lodo di Hale laa dabu, gaa dae loo gi dono madagoaa e haga madammaa ai la guu lawa. \p \v 5 Nia laangi e madangaholu maa haa i muli di ahina ma ga haanau dana dama ahina, gei mee e milimilia ang gi di hai daumaha, gadoo be mee e milimilia i dono madagoaa ma gaa hai dono magi malama. Malaa, nia laangi e modoono maa ono i golo, gei mee ga madammaa ang gi di hai daumaha i dono magi malama. \p \v 6 Di madagoaa e hagamadammaa iei mee la guu lawa, i muli dono haanau dana dama ahina be tama daane, gei mee e hai gi gaamai dana dama siibi dela e dahi dono ngadau gi tangada hai mee dabu dela i di ngudu di bontai di Hale laa Dimaadua, e hai tigidaumaha dudu, ge dahi mwuroi be tama mwuroi e hai tigidaumaha wwede nia huaidu. \v 7 Tangada hai mee dabu ga hai tigidaumaha a maa ang gi Dimaadua ga hai taumaha dela e hagamadammaa nia milimilia o maa, gei di ahina deelaa la ga madammaa ang gi di hai daumaha. Deenei di hai e hai go di ahina i muli dono haanau. \p \v 8 Maa di ahina le e deemee di tigidaumaha dana dama siibi, gei mee ga gaamai ana mwuroi e lua be ana dama mwuroi e lua, e dahi e hai tigidaumaha dudu, ge e dahi e hai tigidaumaha wwede nia huaidu. Tangada hai mee dabu ga hai taumaha e haga madammaa nia milimilia o maa, gei di ahina deelaa la ga madammaa ang gi di hai daumaha.\x * \xo 12.8 \xt Luke 2.24\x* \c 13 \s1 Nnaganoho ang gi di magi genegene \p \v 1 Dimaadua gaa wanga gi Moses mo Aaron nia haganoho aanei: \v 2 Maa tangada i goodou gaa hai dono magibala i dono gili, be di magibuu, be di gowaa e angammee dela e mee di gila aga di magi genegene, gei mee e hai gi lahi gi tangada hai mee dabu di madawaawa Aaron. \v 3 Tangada hai mee dabu ga hagadina di magi dela i di gili o maa. Nia ngaahulu ala i di gowaa dela iei di magi le e kene gei di gowaa dela iei di magi le e pogo, deenei le e modongoohia bolo di magi genegene, gei tangada hai mee dabu gaa hai bolo tangada deelaa le e milimilia. \v 4 Maa di magi le e kene ge hagalee pogo gi lodo ge nia ngaahulu la hagalee kene, gei tangada hai mee dabu gaa dugu gee tangada deelaa gi daha mo nia daangada i nia laangi e hidu. \v 5 I di hidu laangi, gei tangada hai mee dabu ga hagadina labelaa tangada deelaa, gei mee ga modongoohia bolo ma e hai hua be di maa digi damana gi daha, gei mee gaa dugu labelaa tangada deelaa gi daha mo nia daangada i nia laangi labelaa e hidu. \v 6 Tangada hai mee dabu ga hagadina labelaa a mee i di hidu laangi. Maa di magi la gu dulii mai gu hagalee damana mai, gei tangada hai mee dabu gaa hai bolo mee gu madammaa ang gi di hai daumaha, maa di magibala hua. Tangada deelaa gi tuugia ono goloo gii mmaa gei mee gu madammaa ang gi di hai daumaha. \v 7 Gei di magi la ga damana mai i muli tangada hai mee dabu ma ga hagadina a mee gaa hai bolo ma gu humalia hua, gei tangada deelaa e hai gii hana labelaa gi tangada hai mee dabu. \v 8 Tangada hai mee dabu ga hagadina labelaa tangada deelaa, gei di magi la gu damana mai, gei mee gaa hai bolo mee gu milimilia, idimaa ma di magi genegene. \p \v 9 Maa tangada i goodou gaa hai dono magi i dono gili, mee e laha mai gi tangada hai mee dabu, \v 10 e hagadina a mee. Di magi le e kene gu haga kene nia ngaahulu ala i di gowaa dela iei di magi, be e honu uugau, \v 11 deenei la di magi genegene dela gu duainau. Tangada hai mee dabu gaa hai bolo tangada deelaa e milimilia. Ma deai dono hadinga e dugu a mee gi daha mo nia daangada ai, idimaa, nia daangada la gu gidee hua bolo mee e milimilia. \v 12 Di magi genegene ma gaa gahu a mee hagatau daamada i di libogo gaa tugi i nia babaawae, \v 13 tangada hai mee dabu ga hagadina a mee labelaa. Mee ga gidee bolo di magi la gu buni hua i di gili o maa, gei mee gaa hai bolo mee gu madammaa hua ang gi di hai daumaha. Dono gili hagatau la guu kene, gei mee gu madammaa hua ang gi di hai daumaha. \v 14 Gei di madagoaa hua di magibala ga gila aga labelaa i dono gili, gei mee gu milimilia. \v 15 Tangada hai mee dabu ga hagadina a mee labelaa, gei mee ga gidee di magibala, gei mee gaa hai bolo tangada deelaa le e milimilia. \v 16 Di magibala la guu hili guu kene labelaa, gei mee gaa hana labelaa gi tangada hai mee dabu. \v 17 Tangada hai mee dabu ga hagadina a mee labelaa. Di magi la guu kene, gei mee gu madammaa ang gi di hai daumaha, gei tangada hai mee dabu gaa hai bolo mee gu madammaa. \p \v 18 Maa tangada i goodou gaa hai dono magibuu gaa hili, \v 19 nomuli ga baehabaeha aga labelaa nia mee kene be nia mee mmee i di gowaa dela nogo iei di magibuu, gei tangada deelaa e hai gii hana gi tangada hai mee dabu. \v 20 Tangada hai mee dabu ga hagadina a mee, gei di gowaa deelaa le e pogo i nia gowaa ala i golo, gei nia ngaahulu ala i di gowaa le e kene, gei mee gaa hai bolo tangada deelaa e milimilia. Ma di magi genegene dela ne daamada i di magibuu. \v 21 Gei tangada hai mee dabu ga hagadina di maa, ga gidee bolo nia ngaahulu ala i di gowaa la hagalee kene, gei di gowaa deelaa la hagalee pogo i nia gowaa ala i golo, gei di gowaa deelaa le e gono maalama, gei tangada hai mee dabu gaa dugu a mee i daha mo nia daangada i nia laangi e hidu. \v 22 Di magi le e tomo gi daha, gei tangada hai mee dabu gaa hai bolo mee e milimilia, ma di magi genegene. \v 23 Di magi le e hai hua be di maa hagalee tomo gi daha, gei di maa di lohongo hua ni di magibuu, gei tangada hai mee dabu gaa hai bolo mee e madammaa hua ang gi di hai daumaha. \p \v 24 Maa tangada i goodou guu wele, gei nia goneiga ala i di gili la guu kene be angammee, \v 25 tangada hai mee dabu le e hai gi hagadina tangada deelaa. Nia ngaahulu ala i di gowaa la guu kene, gei di gowaa la guu pogo i nia gowaa ala i golo, malaa, di magi genegene ne daamada aga i di gowaa dela ne wele, gei tangada hai mee dabu gaa hai bolo mee e milimilia. \v 26 Gei nia ngaahulu la hagalee kene gei di gowaa la hagalee pogo i nia gowaa ala i no daha, gei di gowaa le e gono kene, gei tangada hai mee dabu gaa dugu a mee i daha mo nia daangada i nia laangi e hidu. \v 27 I di hidu laangi, tangada hai mee dabu ga hagadina a mee labelaa. Gei di magi la gu damana mai, malaa, ma di magi genegene deelaa. Tangada hai mee dabu gaa hai bolo mee la gu milimilia. \v 28 Gei di magi le e hai hua be di maa digi damana gi daha ge e gono kene, malaa, ma hagalee di magi genegene. Tangada hai mee dabu gaa hai bolo mee e madammaa ang gi di hai daumaha, idimaa, ma di lohongo hua ni di gowaa dela ne wele. \p \v 29 Maa di magi gaa tomo i di libogo be di mudamuda o taane be di ahina, \v 30 tangada hai mee dabu le e hai gi hagadina di magi deelaa. Mee ga gidee bolo di gowaa le e pogo i nia gowaa ala i golo, gei nia ngaahulu ala i di gowaa le e loubuge ge lligi, malaa ma di magi genegene, gei mee gaa hai bolo tangada e milimilia. \v 31 Gei mee ga hagadina tangada deelaa, ga gidee bolo di magi la hagalee pogo gi lodo i nia gowaa ala i golo, gei nia ngaahulu ala i di gowaa la hagalee luuli, gei tangada hai mee dabu gaa dugu a mee i daha mo nia daangada i nia laangi e hidu. \v 32 I di hidu laangi gei mee ga hagadina tangada deelaa labelaa. Maa digi damana gi daha gei nia ngaahulu ala i di gowaa la hagalee loubuge gei di gowaa la hagalee pogo gi lodo i nia gowaa ala i golo, \v 33 gei tangada deelaa gi dahia dono libogo ge hagalee go nia ngaahulu ala i di gili di magi deelaa. Tangada hai mee dabu gaa dugu labelaa a mee i daha mo nia daangada i nia laangi labelaa e hidu. \v 34 I di hidu laangi tangada hai mee dabu ga hagadina labelaa di magi deelaa, gei di magibala la hagalee damana gi daha ge hagalee pogo gi lodo, gei mee gaa hai bolo mee e madammaa ang gi di hai daumaha. Gei mee gaa tugi ono goloo, gu madammaa. \v 35 Gei di magibala ma ga damana mai i muli di hagamodongoohia aga bolo mee gu madammaa, \v 36 tangada hai mee dabu ga hagadina a mee labelaa. Di magibala la gu damana mai, gei di maa dono hadinga ai bolo e hagadina be nia ngaahulu ala i di gili di magibala la gu loubuge, idimaa gu modongoohia bolo tangada deelaa le e milimilia. \v 37 Gei tangada hai mee dabu la ga hagamaanadu bolo di magibala la hagalee damana mai, gei nia ngaahulu ala i di gili di magibala, le e luuli ge e tomo hua, di magibala la guu hili, gei tangada hai mee dabu gaa hai bolo tangada deelaa le e madammaa hua. \p \v 38 Maa tangada i goodou, taane be di ahina, ga iai nia mee genegene i dono gili, \v 39 tangada hai mee dabu le e hai gi hagadina tangada deelaa. Maa e kene gono dogolia, gei di maa di lohongo mee hua ne mohole i di gili, mee e madammaa hua. \p \v 40-41 Maa taane gaa wweu ono ngaahulu gi daudau gi tua be gi mua dono libogo, di mee deenei la hagalee haga milimilia taane deelaa. \v 42 Gei di maa di magibala kene gono angammee ga tomo aga i di gowaa magila deelaa, gei di maa di magi genegene. \v 43 Tangada hai mee dabu ga hagadina a mee, gei di maa di magibala kene gono angammee, \v 44 gei mee gaa hai bolo taane deelaa le e milimilia, idimaa di magi genegene dela i dono libogo. \p \v 45 Maa tangada gaa hai dono magi genegene, gei mee gi ulu i nia gahu mahaahaa, dono libogo hudee dala ina, gahu ina ono golomada, ga wolowolo boloo, “Hagalee madammaa, hagalee madammaa!” \v 46 Mee e milimilia i di waalooloo o dono hai dono magi, gei mee gii noho i daha mo di waahale, i daha mo nia daangada ala i golo. \s1 Nnaganoho ang gi di magi bodoina \p \v 47 Di madagoaa di bodoina ma ga i di gili nia gahu ala ne hai gi nia ngaahulu siibi, be nia gahu ‘linen’, \v 48 be i hongo di bida gahu ‘linen’ be di bida gahu ne hai gi nia ngaahulu siibi, be i hongo di mee dela ne hai gi nia gili kau, \v 49 ge di maa e gono halatee be angammee, gei di magi deenei le e damana gi daha, malaa, di magi bodoina deenei e hai gi hagi anga gi tangada hai mee dabu. \v 50 Tangada hai mee dabu ga hagadina di mee deelaa, gaa dugu gee gi daha i nia laangi e hidu. \v 51 I di hidu laangi, gei mee ga hagadina di maa labelaa, gei di magi deelaa le e damana mai, gei di mee deelaa la gu milimilia. \v 52 Tangada hai mee dabu gaa dudu di mee deelaa, idimaa, di magi deenei la ga damana mai le e hai gii dudu gi daha. \p \v 53 Gei mee ma ga hagadina di maa, ga modongoohia bolo di magi deenei la hagalee damana gi daha i di gili di mee deenei, \v 54 gei mee gaa hai bolo di mee deenei la gi gaugau ina gaa dugu gee i daha i nia laangi labelaa e hidu. \v 55 Mee ga hagadina labelaa di maa, gei di maa digi hai dono huai gono, gei di maa e noho hua be di maa, digi damana gi daha, gei di mee deelaa le e milimilia hua igolo, tangada dana mee deelaa la gi duungia di maa gi daha, ma e aha maa di magi la i lodo be i di gili i daha. \v 56 Gei di madagoaa tangada hai mee dabu ma ga hagadina labelaa di maa, gei di magi la gu dulii mai, gei mee ga haahi di maa gi daha i di gili di gahu be i di gili di gili kau. \v 57 Gei di magi deelaa la gaa tomo aga labelaa, ga damana gi daha, gei tangada dana mee deelaa la gi duungia di maa gi daha. \v 58 Gei mee ma ga gaugau di mee deelaa, gei nia magi la ga hagalee, gei mee gi gaugau ina di maa labelaa, gei di maa ga madammaa ang gi di hai daumaha. \p \v 59 Aanei nnaganoho ang gi di magi dela i di gili nia gahu, nia gahu gili siibi be nia gahu ‘linen’, be go nia gahu ala i golo mo nia mee ala ne hai gi nia gili kau. Nia haganoho aanei le e haga modongoohia be nia maa le e madammaa be e milimilia. \c 14 \s1 Di haga madammaa i muli di magi genegene \p \v 1 Dimaadua gaa wanga gi Moses \v 2 nia haganoho aanei i di hai o di haga madammaa tangada i goodou i muli dono hai dono magi genegene: I di laangi dela e hagamodongoohia aga bolo mee gu madammaa, gei mee e hai gi laha mai gi tangada hai mee dabu,\x * \xo 14.2 \xt Matthew 8.4; Mark 1.44; Luke 5.14; 17.14\x* \v 3 gei tangada hai mee dabu gaa lahi a mee gi daha mo di waahale ga hagadina a mee. Maa di magi la guu hili, \v 4 gei tangada hai mee dabu gaa hai bolo gi gaamai nia manu e lua ala e madammaa ang gi di hai daumaha, ge dahi bida laagau ‘cedar’, di loahi mmee, ge dahi manga laagau ‘hyssop’. \v 5 Tangada hai mee dabu gaa hai bolo di manu e dahi la gi daaligidia i hongo di boolo dela ne hai gi nia gelegele dela iei nia wai madammaa i no lodo. \v 6 Tangada hai mee dabu gaa kae di manu dela i golo mo dana bida laagau ‘cedar’, di loahi mmee, ge dahi manga laagau ‘hyssop’ gaa wanga gi lodo nia dodo di manu dela ne daaligi. \v 7 Tangada hai mee dabu ga haga nonnono nia dodo i nia holongo e hidu gi hongo tangada dela belee haga madammaa dono magi genegene, gei mee gaa hai bolo mee gu madammaa. Gei mee ga hagau di manu dela e mouli gi maangi gi nua i di gowaa maalama. \v 8 Gei tangada dela gu madammaa e hai gi haga madammaa ono goloo, ge gi dahia gi daha nia ngaahulu dono libogo, ga gaugau, gei mee ga madammaa ang gi di hai daumaha. Gei mee guu mee di hanimoi labelaa gi lodo di waahale, gei mee e hai gi noho hua i daha mo dono hale laa i nia laangi e hidu. \v 9 I di hidu laangi gei mee gaa dahi labelaa dono libogo, dono ngudu, ono himada, mo nia ngaahulu huogodoo ala i golo i dono gili, gei mee ga haga madammaa ono goloo, ga gaugau, gei mee ga madammaa laa ang gi di hai daumaha. \p \v 10 I di walu laangi, gei mee ga gaamai ana dama siibi daane e lua, ge dahi dama siibi ahina ala e dagi dahi nadau ngadau, ala nadau milimilia ai, ngaadahi mo nia pauna palaawaa e ono ala gu unugi gi nia lolo olib, ge dahi ibu lolo olib. \v 11 Tangada hai mee dabu gaa lahi tangada deelaa mo nia mee hai tigidaumaha aalaa, gi di ngudu di bontai di Hale laa Dimaadua. \v 12 Mee gaa kae dana dama siibi daane e dahi mo di ibu lolo olib, ga tigidaumaha nia maa ang gi Dimaadua e hai tigidaumaha haga donu. Mee e wanga nia mee aanei ang gi Dimaadua be di wanga dehuia hagalabagau. \v 13 Tangada hai mee dabu ga daaligi tama siibi deelaa i di gowaa dabu, di gowaa dela e daaligi ai nia manu ala e hai nia tigidaumaha wwede nia huaidu mo nia tigidaumaha dudu. Mee hai gii hai di mee deenei, idimaa tigidaumaha dela e haga donu, gadoo be tigidaumaha wwede nia huaidu, la nia mee ni tangada hai mee dabu gei nia mee dabuaahia huoloo. \v 14 Tangada hai mee dabu gaa kae ana dodo dulii i tama siibi deelaa, gaa hunu di hugu gi lala talinga gau donu, mo di madaalima madua di lima gau donu, mo di madaawae madua di wae gau donu o tangada dela belee haga madammaa ang gi di hai daumaha. \v 15 Tangada hai mee dabu gaa kae labelaa ana lolo olib dulii, gaa llingi gi hongo dono babaalima gau ihala, \v 16 ga daalo dono madaalima i dono lima gau donu gi lodo nia lolo aalaa, ga haga nonnono i nia holongo e hidu i di gowaa deelaa i mua nnadumada o Dimaadua. \v 17 Mee gaa kae ana lolo i nia lolo ala i hongo dono babaalima, mono dodo dulii i tama siibi, gaa hunu di hugu gi lala talinga gau donu, mo di madaalima madua di lima gau donu, mo di madaawae madua di wae gau donu o tangada dela belee haga madammaa ang gi di hai daumaha. \v 18 Mee gaa wanga nia lolo ala ne dubu i hongo dono lima gi hongo di libogo o tangada deelaa. Deenei di hai tangada hai mee dabu e hai taumaha haga madammaa. \p \v 19 Nomuli, gei tangada hai mee dabu ga hai tigidaumaha wwede nia huaidu mo taumaha haga madammaa. Muli di mee deenei, gei mee ga daaligi dana manu e hai tigidaumaha dudu, \v 20 ga tigidaumaha ngaadahi mo dono tigidaumaha huwa laagau i hongo di gowaa dudu tigidaumaha. Deenei di hai tangada hai mee dabu dela e hai taumaha haga madammaa, gei tangada deelaa ga madammaa ang gi di hai daumaha. \p \v 21 Maa tangada deelaa le e hagaloale e deemee di hai nia mee aanei, gei mee la gi gaamai hua dana dama siibi daane e dahi e hai ai dana haga madammaa, e hai tigidaumaha haga donu, deenei di wanga dehuia ang gi Dimaadua. Mee gi gaamai hua ana pauna palaawaa e lua ala gu unugi gi nia lolo olib e hai tigidaumaha huwa laagau, mo dono ibu lolo olib e dahi. \v 22 Mee gi gaamai labelaa ana mwuroi e lua be ana dama mwuroi e lua. E dahi e hai tigidaumaha wwede nia huaidu, e dahi e hai tigidaumaha dudu. \v 23 I di walu laangi o dono haga madammaa, gei mee gi gaamai nia mee aanei gi tangada hai mee dabu i di bontai di Hale laa. \v 24 Tangada hai mee dabu gaa kae tama siibi mo nia lolo olib, gaa dugu ang gi Dimaadua be di wanga dehuia hagalabagau. \v 25 Mee ga daaligi tama siibi deelaa gaa kae ana dodo dulii gaa hunu di hugu gi lala talinga gau donu tangada deelaa, mo di madaalima madua dono lima gau donu, mo di madaawae madua dono wae gau donu. \v 26 Tangada hai mee dabu gaa llingi ana lolo dulii gi hongo dono babaalima gau ihala, \v 27 ga haga nonnono gi dono madaalima gau donu i nia holongo e hidu i mua nnadumada o Dimaadua. \v 28 Mee gaa wanga labelaa nia lolo gi di gowaa dela ne wanga ginai ana dodo: i di gili di hugu gi lala talinga gau donu o tangada deelaa, mo i hongo di madaalima madua dono lima gau donu, mo i hongo di madaawae madua dono wae gau donu. \v 29 Nia lolo ala ne dubu i hongo dono lima, gei mee gaa wanga nia maa gi hongo di libogo o tangada deelaa. Deenei di hai dela e hai ai dana daumaha haga madammaa. \v 30 Nomuli gei mee ga tigidaumaha ana mwuroi e lua be ana dama mwuroi e lua \v 31 e hai tigidaumaha wwede nia huaidu ge dahi e hai tigidaumaha dudu madalia tigidaumaha huwa laagau. Deenei di hai tangada hai mee dabu e hai taumaha o di haga madammaa. \v 32 Deenei taganoho ang gi digau ala ma gaa hai nadau magi genegene ge deemee di dahi aga nia mee ala ne belee hai ang gi dono haga madammaa. \s1 Di magi bodoina i lodo nia hale \p \v 33 Dimaadua gaa wanga gi Moses mo Aaron \v 34-35 nia haganoho aanei i di hai o nia hale ala gu hagahuaidu go di magi bodoina: (Nia daangada la gi haga gila ina aga nia haganoho aanei i muli di nadau ulu gi lodo tenua go Canaan, tenua dela gaa wanga go Dimaadua gi digaula e hai henua ai). Maa tangada i goodou gu gidee bolo Dimaadua gu hagau mai dana magi bodoina gi lodo dono hale, gei mee e hai gii hana e hagi anga di maa gi tangada hai mee dabu. \v 36 Tangada hai mee dabu ga haganoho bolo nia mee huogodoo ala i lodo di hale la gi haga aadee ina i mua dono hana e hagadina di magi deelaa. Maa digaula hagalee haga aadee nia maa, geia gaa hai bolo nia mee huogodoo ala i lodo di hale la gu milimilia. Gei mee gaa hana ga ulu gi lodo di hale deelaa, \v 37 ga hagadina di magi deelaa. Mee ma ga gidee bolo nia gowaa i golo e gono halatee be angammee e gai gi lodo, \v 38 gei mee gi diiagi di hale deelaa ga loogu di maa i nia laangi e hidu. \v 39 I di hidu laangi, gei mee ga hanimoi labelaa ga hagadina labelaa di maa. Gei di magi la gu damana gi daha, \v 40 gei mee gaa hai bolo nia hadu ala gu iei di magi deelaa i ono gili le e hai gi daa gi daha e kae e kili gi lodo di gowaa gulugulua dela i daha mo di waahale. \v 41 Nomuli gei mee gaa hai bolo di baahi gi lodo di abaaba di hale le e halu gi daha, gei nia mee ala ne halu halu gi daha i lodo di hale le e hai gii kili gi lodo di gowaa gulugulua i daha mo di waahale. \v 42 Nia hadu hoou e gaamai e wanga i nia lohongo nia hadu ala ne daa gi daha, ga haga maalali labelaa hoou. \p \v 43 Maa di magi deelaa ga gila aga labelaa i lodo di hale deelaa i muli nia hadu ne daa gi daha mo nia mee ala ne hagamaalali i lodo di hale, \v 44 gei tangada hai mee dabu le e hana labelaa e hagadina di maa. Maa di magi deelaa e damana mai, gei di hale deelaa la gu milimilia. \v 45 Di hale deelaa le e oho gi daha, nia hadu, nia laagau, mo nia mee huogodoo ala i lodo le e kae gi di gowaa gulugulua dela i daha mo di waahale. \v 46 Tangada ma ga ulu gi lodo di hale i di madagoaa di hale dela e tai, la gu milimilia gaa dae loo gi di hiahi. \v 47 Maa tangada gaa moe gi lala be e miami i lodo di hale deelaa, le e hai gi haga madammaa ono goloo. \p \v 48 Di madagoaa hua tangada hai mee dabu gaa hana gaa mmada, ga gidee bolo di magi la gu hagalee tomo aga labelaa i muli di hale ne haga maalali hoou, gei mee gaa hai bolo di hale deelaa la gu madammaa hua ang gi di hai daumaha, idimaa di magi deelaa la gu hagalee. \v 49 Di hai o di haga madammaa di hale, tangada hai mee dabu le e hai gii kae ana manu mamaangi e lua, di bida laagau ‘cedar’, di loahi mmee, ge dahi manga laagau ‘hyssop’. \v 50 Mee ga daaligi di manu e dahi i hongo di boolo dela ne hai gi nia gelegele dela e honu i nia wai madammaa. \v 51 Nomuli gei mee gaa kae di bida laagau ‘cedar’, di manga laagau ‘hyssop’, di loahi mmee, mo di manu dela e mouli, ga daalo gi lodo nia dodo di manu dela ne daaligi mo gi lodo nia wai. Gei mee ga haga nonnono nia dodo gi di gili di hale i nia holongo e hidu. \v 52 Deenei di hai tangada hai mee dabu e hagamadammaa ai di hale deelaa gi nia dodo o di manu, nia wai madammaa, di manu mouli, di bida laagau ‘cedar’, di manga laagau ‘hyssop’, mo di loahi mmee. \v 53 Nomuli, gei mee ga hagau di manu dela e mouli gi maangi i daha mo di waahale gi maangi gi nua i di gowaa maalama. Deenei di hai a mee e hai taumaha haga madammaa di hale deelaa. Gei di hale deelaa la gu madammaa. \p \v 54 Aanei nia haganoho o di hai o nia magi genegene, \v 55-56 mo nia magi beelaa: nia magibuu, mo nia mee ala e angaangammee i di gili, mo di magi bodoina dela i di gili nia goloo mo nia hale. \v 57 Nia haganoho aanei le e hagamodongoohia be ma gaa hee di mee deelaa le e milimilia ge ma gaa hee gei di maa e madammaa. \c 15 \s1 Nia wai huaidu ala e lloomoi i lodo tangada \p \v 1 Dimaadua gaa wanga gi Moses mo Aaron nia haganoho aanei \v 2 bolo meemaa gi hagi anga ina gi digau Israel: Di madagoaa taane e hai dono magi halihali mai nia uugau i ono goloo daane, nia uugau aalaa le e milimilia. \v 3 ma e aha ma ga halihali hua igolo be gu hagalee. \v 4 Di ingoo hua di hada kii dela ma gaa noho be e kii iei mee nonua la gu milimilia. \v 5 Tangada dela ma gaa tale gi di hada kii o maa, \v 6 be e noho gi hongo di mee dela guu noho ginai mee nonua, tangada deelaa e hai gii tugi ono goloo ge e gaugau ia labelaa, gei mee e milimilia gaa dae loo gi di hiahi. \v 7 Tangada dela ma gaa tale gi tangada dela e halihali mai nia uugau, tangada deelaa e hai gii tugi ono goloo ge e gaugau ia labelaa, gei mee e milimilia gaa dae loo gi di hiahi. \v 8 Tangada dela e halihali mai nia uugau ma gaa bui ana haawale gi hongo tangada dela e madammaa ang gi di hai daumaha, tangada deelaa le e hai gii tugi ono goloo ge e gaugau ia labelaa, gei mee e milimilia gaa dae loo gi di hiahi. \v 9 Nia gowaa nohonoho huogodoo mo nia lohongo hongo hoodo mo ‘camel’ ma gaa noho ginai tangada dela e halihali mai nia uugau la gu milimilia. \v 10 Tangada ma gaa tale gi di mee dela guu noho ginai taane deenei nonua, le e milimilia gaa dae loo gi di hiahi. Tangada deelaa ma gaa kae di mee dela guu noho ginai taane deenei nonua le e hai gii tugi ono goloo ge e gaugau ia labelaa, gei mee e milimilia gaa dae loo gi di hiahi. \v 11 Taane dela e halihali nia uugau ma gaa bili gi tangada i goodou gei mee digi tono ono lima, geia gi tuugia ono goloo ga gaugau ia, geia le e milimilia gaa dae loo gi di hiahi. \v 12 Di boolo dela ne hai gi nia gelegele ma gaa bili ginai taane deenei le e oho gi daha, gei di boolo dela ne hai gi di laagau ma gaa bili ginai mee le e tono. \p \v 13 Maa taane deenei la guu hili dono magi, gei mee e noho loo gi hidu nia laangi, ga tugi laa ono goloo ga gaugau ia gi nia monowai mmaa, gei mee ga madammaa ang gi di hai daumaha. \v 14 I di walu laangi, gei mee gaa kae ana mwuroi e lua be nia dama mwuroi e lua gi di ngudu di bontai di Hale laa Dimaadua, gaa wanga nia maa gi tangada hai mee dabu. \v 15 Tangada hai mee dabu ga tigidaumaha di mee e dahi i nia maa e hai ai tigidaumaha wwede nia huaidu gei di mee dela i golo gaa hai tigidaumaha dudu. Deenei di hai tangada hai mee dabu e hai taumaha e haga madammaa taane deelaa. \p \v 16 Taane ma ga halihali ono wai mai ono goloo daane, gei mee e hai gi gaugau dono huaidina hagatau, gei mee e milimilia gaa dae loo gi di hiahi. \v 17 Nia mee ala ne hai gi nia mee gahu be nia gili kau ma ga monnono ginai nia wai ala ne hali mai i taane, le e hai gi gaugau gi nia wai, gei di maa e milimilia gaa dae loo gi di hiahi. \p \v 18 Taane mo di ahina le e hai gi gaugau i muli di nau hai di hiihai o taga hai lodo, gei meemaa e milimilia gaa dae loo gi di hiahi. \p \v 19 Di madagoaa di ahina ma gaa hai dono magi malama, gei mee e milimilia i nia laangi e hidu. Tangada dela ma gaa tale gi mee le e milimilia gaa dae loo gi di hiahi. \v 20 Di ingoo hua di mee dela ma gaa noho be e kii ginai di ahina deenei nonua i dono madagoaa dela e hai dono magi malama la gu milimilia. \v 21-23 Tangada dela ma gaa tale gi di hada kii o di ahina deenei be di mee dela guu noho ginai mee nonua, le e hai gii tugi ono goloo ge e gaugau ia labelaa, gei mee e milimilia gaa dae loo gi di hiahi. \v 24 Taane dela ma gaa hai di hiihai o taga hai lodo ang gi di ahina dela e hai dono magi malama, gei mee gu milimilia labelaa, e milimilia i nia laangi e hidu, gei di hada kii dela ga kii iei mee nonua la gu milimilia labelaa. \p \v 25 Di ahina ma ga halihali ono dodo i nia laangi e logo i daha mo di madagoaa dela belee hai dono magi malama, be e halihali ono dodo gu diiagi di madagoaa dela belee lawa dono magi malama, gei mee e milimilia i di waalooloo o dono halihali ono dodo, gadoo be ia i dono madagoaa dela ma gaa hai dono magi malama. \v 26 Di hada kii dela ma ga kii iei mee nonua be go di mee dela ma gaa noho ginai mee nonua i dono madagoaa dela e hai dono magi beenei le e milimilia. \v 27 Tangada dela ma gaa tale gi nia mee aanei le e milimilia, gei mee e hai gii tugi ono goloo ge e gaugau ia, gei mee e milimilia gaa dae loo gi di hiahi. \v 28 I muli dono magi halihali ono dodo ma gaa lawa, gei mee e tali loo gi hidu ono laangi, gei mee ga madammaa laa ang gi di hai daumaha. \v 29 I di walu langi, gei mee gaa kae ana mwuroi e lua be ana dama mwuroi e lua gi tangada hai mee dabu dela i di ngudu di bontai di Hale laa Dimaadua. \v 30 Tangada hai mee dabu ga tigidaumaha di mee e dahi e hai ai tigidaumaha wwede nia huaidu, gei di mee e dahi gaa hai tigidaumaha dudu. Deenei dana hai e hai taumaha haga madammaa di ahina deelaa. \p \v 31 Dimaadua ga helekai gi Moses bolo gi hagi anga ina gi digau Israel di hai o nadau milimilia, bolo gi de hagamilimilia hua di Hale laa dela e duu i tungaalodo nia hale laa digaula. Digaula ma ga haga milimilia di maa, gei digaula gaa mmade. \p \v 32 Aanei nia haganoho ang gi taane dela e magi halihali mai nia uugau, be taane dela e hali mai ono wai i ono goloo daane, \v 33 be di ahina dela e hai dono magi malama, be go taane dela ma gaa hai di hiihai o taga hai lodo ang gi di ahina dela e milimilia ang gi di hai daumaha. \c 16 \s1 Di Laangi Haga madammaa nia Huaidu \p \v 1 Dimaadua ga helekai gi Moses i muli di mmade o nia dama daane dogolua a Aaron, ala ne mmade i di nau de hagalongo gi Dimaadua. \v 2 Dimaadua ga helekai gi Moses boloo, “Helekai gi do duaahina daane go Aaron bolo ma go di madagoaa hua donu dela e hana ieia gi tua di gahu duuli, mo gi lodo di Gowaa Dabuaahia Huoloo, idimaa deenei di gowaa e gila mai iei Au i lodo di gololangi i hongo di uhi Tebedebe o di Hagababa. Mee ga de hagalongo mai gi di Au, gei mee ga daaligi gii made.\x * \xo 16.2 \xt Hebrews 6.19\x* \v 3 Mee gaa mee di ulu gi lodo di Gowaa Dabuaahia Huoloo deelaa, i muli dono gaamai dana kau daane dulii e hai tigidaumaha wwede nia huaidu, ge tama siibi daane e hai tigidaumaha dudu.”\x * \xo 16.3 \xt Hebrews 9.7\x* \v 4 Gei Dimaadua ga hagi anga ana helekai aanei gi mee: I mua Aaron ma ga ulu gi lodo di Gowaa Dabuaahia Huoloo, mee e hai gi gaugau, ga ulu nia goloo tangada hai mee dabu, aalaa go nia gahu lloo ‘linen’, mo dono gahu wae laa lodo, di tuu mo dono goobai ‘linen’. \v 5 Digau Israel e hai gi wanga gi Aaron nia damaa kuudi daane e lua e hai tigidaumaha wwede nia huaidu, ge dahi dama siibi daane e hai tigidaumaha dudu. \v 6 Gei mee e hai gi tigidaumaha dana damaa kau daane e wwede ono huaidu mo nia huaidu o dono madahaanau. \v 7 Ga nomuli, gei mee gaa kae nia kuudi daane e lua gi di bontai di Hale laa Dimaadua. \v 8 Gei mee gaa hai dana hilihili i di gowaa deelaa, e hai hegau gi nia hadu e lua, e dahi e hihi nonua bolo “Ang gi Yihowah”, ge dahi e hihi bolo “Ang gi Azazel”.\f + \fr 16.8 \ft \+bk Azazel\+bk*: Gidaadou e de iloo tadinga di ingoo deenei, holongo di ingoo di balu ieidu dela i di anggowaa \f* \v 9 Aaron gi heia tigidaumaha gi di kuudi dela ne hilihili gi di hai o di hudu di hadu ne hai, la gi Yihowah, gi heia tigidaumaha wwede nia huaidu. \v 10 Gei di kuudi dela ne hilihili ang gi Azazel le e wanga hua mouli gi Dimaadua, e hagau gi lodo di anggowaa gi Azazel, e wwede nia huaidu o nia daangada. \p \v 11 Di madagoaa hua o Aaron ma ga tigidaumaha dana damaa kau daane, e hai tigidaumaha e wwede ono huaidu mo nia huaidu o dono madahaanau, \v 12 gei mee e hai gii kae dana baalanga akaa ahi e honu i nia malala gaa, ala ne gaamai i hongo di gowaa dudu tigidaumaha, ge lua lima honu ‘incense’, gaa kae nia maa gi tua di tuuli gi lodo di Gowaa Dabuaahia Huoloo. \v 13 Deelaa di gowaa e llingi ai nia ‘incense’ gi hongo di ahi i mua o Dimaadua, gei di huiahi o nia ‘incense’ aalaa gaa gahu di uhi Tebedebe o di Hagababa la gii ngala, gi dee mmada ginai mee gaa made. \v 14 Mee e hai gii kae ana dodo i di kau daane deelaa, ga haga nonnono nia maa gi ono madaalima gi hongo di uhi Tebedebe deelaa, gaa lawa ga haga nonnono labelaa i nia holongo e hidu i mua Tebedebe o di Hagababa. \p \v 15 Nomuli, gei mee ga daaligi dana kuudi e hai tigidaumaha e wwede nia huaidu o nia daangada, gei mee gaa kae nia dodo di maa gi lodo di Gowaa Dabuaahia Huoloo, ga haga nonnono gi hongo di uhi Tebedebe, mo i mua Tebedebe o di Hagababa, gadoo be dana hai dela ne hai gi nia dodo kau daane.\x * \xo 16.15 \xt Hebrews 9.12\x* \v 16 Deenei di hai hegau dabu e haga madammaa di Gowaa Dabuaahia Huoloo deelaa gi daha mo nia hai gulugulua digau Israel mo nadau de hagalongo. Mee e hai gii hai di mee deenei ang gi di Hale laa deelaa, idimaa di Hale laa le e duu i tungaalodo di waahale laa dela gu milimilia. \v 17 Tangada e ulu gi lodo di Hale laa Dimaadua ai, i di madagoaa o Aaron ma ga ulu gi lodo di Gowaa Dabuaahia Huoloo e hai ana hegau dabu haagi hala, gaa dae loo gi dono ulu mai gi daha. Muli dono hai tegau dabu deenei e haagi ono hala mo nia hala o dono madahaanau mo digau huogodoo, \v 18 gei mee e hai loo gii hana gi di gowaa dudu tigidaumaha, e hai dana tigidaumaha dudu, e haga madammaa di maa. Mee gii kae ana dodo kau daane mono dodo kuudi, e dugu gi hongo nia madaagoo ala i nia madaaduge e haa o di gowaa dudu tigidaumaha. \v 19 Mee ga haga nonnono nia dodo gi dono madaalima gi hongo di gowaa dudu tigidaumaha i nia holongo e hidu. Deenei di hai e haga madammaa di mee deenei gi daha mo nia huaidu o digau Israel, ge e hai di maa gii dabu. \s1 Di kuudi e pono di lohongo o nia huaidu \p \v 20 Di madagoaa Aaron ma gaa lawa di hai tegau dabu o di haga madammaa di Gowaa Dabuaahia Huoloo, mo nia gowaa ala i golo i lodo di Hale laa Dimaadua, mo di gowaa dudu tigidaumaha, gei mee e hai gii dugu ang gi Dimaadua di kuudi mouli dela ne hilihili ang gi Azazel. \v 21 Mee e hai gii dugu ono lima gi hongo di libogo o di kuudi deelaa, ga haga modongoohia aga nia haihai huaidu huogodoo, nia huaidu huogodoo, mo nia de hagalongo huogodoo o digau Israel, gei mee gaa wanga nia huaidu aanei huogodoo gi hongo di libogo di kuudi deelaa. Gei di kuudi deelaa gaa lahi gi lodo di anggowaa go taane dela ne hagatogomaalia belee lahi di maa. \v 22 Gei di kuudi gaa kae nadau huaidu huogodoo gi lodo di gowaa lomo, gei taane deelaa ga diiagi a mee i lodo di anggowaa. \p \v 23 Gei Aaron gaa hana gi lodo di Hale laa, ga daa gi daha ono gahu hai mee dabu ala ne ulu ginai i mua dono ulu gi lodo di Gowaa Dabuaahia Huoloo, gaa dugu nia maa i golo.\x * \xo 16.23 \xt Ezekiel 44.19\x* \v 24 Mee e hai gi gaugau i lodo di Gowaa Dabu ga ulu laa ono goloo donu. Nomuli, gei mee ga ulu gi di malaelae gaa hai dana tigidaumaha dudu, e haga madammaa ono huaidu mo nia huaidu o nia daangada. \v 25 Mee e hai gii dudu i hongo di gowaa dudu tigidaumaha nia kiliidi o di manu dela ne hai tigidaumaha wwede nia huaidu. \v 26 Taane dela ne lahi di kuudi gi Azazel i lodo di anggowaa, le e hai gi gaugau ono gahu mo dono huaidina gii mmaa i mua dono haneia gi di waahale laa. \v 27 Gei di kau daane mo di kuudi ala ne daaligi belee hai tigidaumaha wwede nia huaidu, aalaa nau dodo ne gaamai gi lodo di Gowaa Dabuaahia Huoloo ne haga madammaa nia huaidu, le e hai gii kae gi daha mo di waahale e dudu. Nia gili, nia goneiga mono mee huogodoo ala i lodo tinae le e hai gii dudu.\x * \xo 16.27 \xt Hebrews 13.11\x* \v 28 Tangada dela e dudu nia maa le e hai gi gaugau ono gahu mo dono huaidina gii mmaa i mua dono haneia gi di waahale laa. \s1 Di hagalabagau o di Laangi Haga madammaa nia Huaidu \r (Leviticus 23.26-32; Numbers 29.7-11) \p \v 29 Malaa, nia haganoho ala ga haga modongoohia i lala, le e daudali go goodou i nia madagoaa huogodoo ala ga lloomoi. I di madangaholu laangi o di hidu malama, gei digau Israel huogodoo mo digau mai i daha ala e noho i nadau baahi, le e hai gi haga onge ge hagalee ngalua. \v 30 I di laangi deelaa, gei tegau dabu o di haga madammaa le e hai e haga madammaa digaula gi daha mo nadau huaidu huogodoo, gi madammaa digaula i di madagoaa hai daumaha. \v 31 Di laangi deelaa e hai di laangi hagalabagau huoloo, di laangi e haga onge ge hagalee ngalua. Nia haganoho aanei le e hai gi daudali go goodou i nia laangi huogodoo ala ga lloomoi. \v 32 Tagi aamua hai mee dabu dela ne haga menege aga ga hagadabu belee kae di waawa o dono damana, deelaa go mee dela e hai tegau dabu o di haga madammaa deenei. Mee e hai gi ulu nia goloo tangada hai mee dabu, \v 33 gaa hai tegau dabu o di haga madammaa i lodo di Gowaa Dabuaahia Huoloo, mo nia gowaa ala i golo i lodo di Hale laa Dimaadua, di gowaa dudu tigidaumaha, digau hai mee dabu, mo digau Israel huogodoo. \v 34 Nia haganoho aanei le e hai gi daudali i nia madagoaa huogodoo. Tegau dabu deenei le e hai gii hai haga dahi i lodo di ngadau e dahi, e haga madammaa digau Israel gi daha mo nadau huaidu huogodoo. \p Malaa, Moses guu hai nia mee huogodoo gii hai be nnelekai Dimaadua ne hai. \c 17 \s1 Nnaganoho ang gi nia dodo \p \v 1 Dimaadua ga helekai gi Moses \v 2 bolo gi hagi anga ina gi Aaron mo ana dama daane mo digau Israel huogodoo nia haganoho aanei: \v 3-4 Tangada Israel dela ma ga daaligi dana kau, be siibi, be di kuudi belee hai dana tigidaumaha ang gi Dimaadua i di ingoo hua di gowaa i daha mo di ngudu di bontai di Hale laa Dimaadua, la guu oho taganoho. Mee guu llingi gi daha nia dodo, gei mee gu hagalee dau bolo tangada ni Dimaadua. \v 5 Tadinga o taganoho deenei la ne hai belee hai digau Israel gi gaamai gi Dimaadua nia manu ala e daaligi go digaula i lodo henua. Digaula gi gaamai nia maa gi tangada hai mee dabu i di ngudu di bontai di Hale laa, ga daaligi e hai ai tigidaumaha hagadaubuni. \v 6 Tangada hai mee dabu gaa hunu nia dodo gi di gili di gowaa dudu tigidaumaha dela i di ngudu di bontai di Hale laa, gaa dudu nia kiliidi gii hai dono hauiha e haga tenetene di manawa o Dimaadua. \v 7 Digau Israel gi hudee de hagalongo ang gi Dimaadua i di nadau daaligi nadau manu i lodo henua belee hai nadau tigidaumaha ang gi di balu ada kuudi. Digau Israel e hai gi haga gila aga nia haganoho aanei i nia madagoaa huogodoo. \p \v 8 Tangada Israel be tangada mai i daha dela e noho i lodo di guongo digau Israel ma gaa hai dana tigidaumaha dudu be di ingoo hua nia tigidaumaha ala i golo \v 9 ang gi Dimaadua i tei gowaa i daha mo di bontai di Hale laa la hagalee dau bolo tangada ni Dimaadua. \p \v 10 Tangada Israel be tangada mai i daha dela e noho i lodo di guongo digau Israel ma gaa gai nia goneiga ala nia dodo no lodo, malaa Dimaadua gaa huli gi daha mo tangada deelaa ga hagalee dugu a mee bolo tangada i ana dama.\x * \xo 17.10 \xt Genesis 9.4; Leviticus 7.26-27; 19.26; Deuteronomy 12.16,23; 15.23\x* \v 11 Di mouli o nia mee huogodoo ala e mouli la i lodo nia dodo, deelaa di mee ne hidi ai Dimaadua ga helekai bolo nia dodo huogodoo la gi llingia gi hongo di gowaa dudu tigidaumaha e daa gi daha nia huaidu o nia daangada. Nia dodo la di mouli le e daa gi daha nia huaidu.\x * \xo 17.11 \xt Hebrews 9.22\x* \v 12 Deenei di mee ne helekai iei Dimaadua gi digau Israel bolo digaula be digau mai i daha ala e noho i baahi digaula la gi hudee geina nia goneiga ala nia dodo no lodo. \p \v 13 Tangada Israel be tangada mai i daha dela e noho i lodo di guongo o Israel ma gaa kumi nadau manu dolodolo be di manu mamaangi dela e madammaa ang gi di hai daumaha, digaula gi llingia nia dodo gi hongo di gelegele gaa danu gi nia gelegele. \v 14 Di mouli nia mee huogodoo ala e mouli la i lodo nia dodo, deelaa di mee ne helekai iei Dimaadua gi digau Israel bolo digaula gi hudee geina nia goneiga ala nia dodo no lodo, gei tangada dela ma gaa gai nia maa la hagalee dau bolo tangada ni Mee. \p \v 15 Tangada Israel be tangada mai i daha dela ma gaa gai nia goneiga di manu dela ne made hua i deia be ne daaligi go di manu lodo geinga le e hai gi haga madammaa ono goloo, ga gaugau ia, gaa noho gaa tali loo gi di hiahi i mua dono madammaa. \v 16 Tangada dela ma ga hagalee haga gila aga di mee deenei, geia gaa kae di hagaduadua o nia mee aanei. \c 18 \s1 Nnaganoho e bule nnagadilinga hiihai huaidu o taga hai lodo \p \v 1 Dimaadua ga helekai gi Moses \v 2 gi hagi anga ina gi digau Israel, “Au go Dimaadua, di godou God. \v 3 Goodou hudee daudalia nia hangaahai digau Egypt, di gowaa dela nogo noho ai goodou i mua, be go nia hangaahai o digau Canaan, di gowaa dela e lahi ginai goodou ko Au. \v 4 Goodou daudalia agu haganoho, gei gi haga gila ina aga agu mee ala ne hagi adu gi goodou. Au go Dimaadua, di godou God. \v 5 Goodou daudalia nia hangaahai mono haganoho ala e gowadu ko Au gi goodou. Goodou gaa hai digau e benebene godou mouli mai i di godou haga gila aga nia maa. Au go Dimaadua.”\x * \xo 18.5 \xt Nehemiah 9.29; Ezekiel 18.9; 20.11-13; Luke 10.28; Romans 10.5; Galatians 3.12\x* \p \v 6 Dimaadua gaa wanga nia haganoho aanei: Hudee heia di hiihai o taga hai lodo ang gi tangada i do madahaanau. \v 7 Hudee haga langaadia ina do damana i doo hai di hiihai o taga hai lodo ang gi do dinana. Gei goe gi hudee haga langaadia ina labelaa do dinana. \v 8 Hudee haga langaadia ina do damana i doo hai di hiihai o taga hai lodo ang gi nia lodo o maa ala i golo.\x * \xo 18.8 \xt Leviticus 20.11; Deuteronomy 22.30; 27.20\x* \v 9 Hudee heia di hiihai o taga hai lodo ang gi do duaahina ahina, be go tama ahina di ahina dela ne hai dono lodo gi do damana, be go tama ahina taane dela ne hai dono lodo gi do dinana, ma e aha maa mee ne tomo aga i di hale dalia goe be i tuai gowaa.\x * \xo 18.9 \xt Leviticus 20.17; Deuteronomy 27.22\x* \v 10 Hudee heia di hiihai o taga hai lodo ang gi tama ahina o dau dama ahina, idimaa di mee deenei le e haga langaadia goe. \v 11 Hudee heia di hiihai o taga hai lodo ang gi tama ahina dela di gulu dinana e dahi be di gulu damana e dahi, idimaa, mee tuaahina labelaa ni oou. \v 12-13 Hudee heia di hiihai o taga hai lodo ang gi tuaahina ahina o do damana be tuaahina ahina o do dinana. \v 14 Hudee heia di hiihai o taga hai lodo ang gi di lodo tuaahina daane o do damana; idimaa, mee tinana labelaa ni oou.\x * \xo 18.14 \xt Leviticus 20.19-20\x* \v 15 Hudee heia di hiihai o taga hai lodo ang gi di lodo o dau dama daane\x * \xo 18.15 \xt Leviticus 20.12\x* \v 16 be go di lodo o do duaahina.\x * \xo 18.16 \xt Leviticus 20.21\x* \v 17 Maa goe guu hai di hiihai o taga hai lodo ang gi di ahina, gei goe hudee heia di hiihai o taga hai lodo ang gi dana dama ahina be go tama ahina di ahina deelaa, idimaa, meemaa e mee hua di hai nia daangada ni oou, gei di mee deelaa la di hala o di hiihai o taga hai lodo ang gi oo gau.\x * \xo 18.17 \xt Leviticus 20.14; Deuteronomy 27.23\x* \v 18 Goe hudee lodo gi tuaahina o doo lodo i di madagoaa doo lodo le e mouli hua igolo. \p \v 19 Hudee heia di hiihai o taga hai lodo ang gi di ahina i dono madagoaa dela e hai dono magi malama, idimaa, mee e milimilia ang gi di hai daumaha.\x * \xo 18.19 \xt Leviticus 20.18\x* \v 20 Hudee heia di hiihai o taga hai lodo ang gi di lodo o tei daane, idimaa, di mee deenei la ga haga milimilia goe.\x * \xo 18.20 \xt Leviticus 20.10\x* \v 21 Goe hudee wanga ina tei tama i au dama e hai ai di mee e hai tigidaumaha ang gi di god Molech, idimaa di mee deenei le e haga milimilia di ingoo o God, dela go Yihowah.\x * \xo 18.21 \xt Leviticus 20.1-5\x* \v 22 Taane gi dee hai di hiihai o taga hai lodo ang gi taane, idimaa, Dimaadua le e de hiihai huoloo gi di mee deenei.\x * \xo 18.22 \xt Leviticus 20.13\x* \v 23 Taane be di ahina gi dee hai di hiihai o taga hai lodo ang gi di manu, idimaa, ma e hai goe gi milimilia.\x * \xo 18.23 \xt Exodus 22.19; Leviticus 20.15-16; Deuteronomy 27.21\x* \p \v 24 Hudee haga milimilia ina goodou gi nia haihai aanei, idimaa, aanei nia mee ala e haga milimilia digau ala dee hagadonu, go digau dee hagadonu ala nogo noho i tenua deenei i godou mua, ala ne hagabagi go Dimaadua gi daha bolo gii mee ai goodou di hula gi lodo tenua deelaa. \v 25 Nia hangahaihai huaidu digaula guu hai tenua deelaa gi milimilia, gei Dimaadua e hagaduadua tenua deelaa, gaa daa nia daangada gii hula gi daha mo tenua deelaa. \v 26-27 Digaula guu hai nia hagadilinga mee huaidu huogodoo aanei gu haga milimilia tenua deelaa, malaa, goodou hudee heia nia maa. Goodou huogodoo, digau Israel be digau mai i daha ala e noho i godou baahi, goodou huogodoo e hai gi haga gila aga nia hagamodu mo nia haganoho Dimaadua, \v 28 gei goodou ga hagalee daa gi daha mo tenua deelaa, be dana hai dela ne daa gi daha digau dee hagadonu ala nogo noho i tenua deelaa i godou mua. \v 29 Goodou gu iloo bolo digau ala ma gaa hai nia hagadilinga mee huaidu beenei la hagalee dau bolo nia dama ni God. \p \v 30 Dimaadua ga helekai boloo, “Haga gila ina aga nnaganoho ala ne gowadu ko Au gi goodou. Hudee daudalia nia hangaahai o digau ala nogo noho i tenua dela i godou mua, gei gi hudee haga milimilia ina goodou i di godou haga gila aga nia mee aanei. Au go Yihowah, go di godou God.” \c 19 \s1 Nia haganoho o di mouli dabu mo di donu o tangada \p \v 1 Dimaadua ga helekai gi Moses \v 2 gi helekai gi digau Israel, “Goodou heia goodou gii dabu, idimaa Au go Yihowah go di godou God, Au e dabu.\x * \xo 19.2 \xt Leviticus 11.44-45; 1-Peter 1.16\x* \v 3 Tangada nei mo tangada nei i goodou gi hagalabagau ina dono dinana mo dono damana, gei gi hagalabagau ina di Laangi Sabad, gii hai be agu helekai. Au go Yihowah go di godou God.\x * \xo 19.3 \xt Exodus 20.8,12; Deuteronomy 5.12,16\x* \v 4 Goodou hudee diagia au, ga daumaha gi nia balu ieidu. Goodou hudee hai god gi nia baalanga belee daumaha ginai. Ko Au go Yihowah go di godou God.\x * \xo 19.4 \xt Leviticus 26.1; Exodus 20.23; 34.17; Deuteronomy 27.15\x* \v 5 Di godou madagoaa ma ga daaligi di godou manu belee hai di godou tigidaumaha hagadaubuni, goodou haga gila ina aga nia haganoho ala ne gowadu ko Au gi goodou, gei Au ga tenetene gi tigidaumaha deelaa. \v 6 Nia goneiga o di manu deelaa le e gai hua i di laangi dela ne daaligi ai di manu be dono daiaa. Nia goneiga ala gaa dubu gaa dae gi tolu laangi, le e dudu. \v 7 Idimaa, ma e milimilia ang gi di hai daumaha, gei di maa tangada gaa gai di maa, Au hagalee tenetene gi tigidaumaha deelaa. \v 8 Tangada dela ma gaa gai nia maa, le e haga balumee nia mee ala ne hagadabu mai gi di Au, gei mee gu hagalee haga ingoo bolo tangada i agu daangada. \p \v 9 “Di godou madagoaa ma ga hadi ai nia huwa o godou hadagee, gei goodou hudee haadia nia huwa laagau ala i taalinga godou hadagee, gei goodou hudee lloomoi labelaa gi muli e hadi nia huwa laagau ala ne dubu. \v 10 Goodou hudee hula labelaa gi muli gi lodo godou hadagee waini gaa hadi nia ‘grape’ ala ne de gidee goodou ga diiagi, be ogoogo nia ‘grape’ ala ne monnono. Diagia nia maa ang gi digau hagaloale mo digau mai i daha. Ko Au go Yihowah go di godou God.\x * \xo 19.10 \xt Leviticus 23.22; Deuteronomy 24.19-22\x* \p \v 11 “Goodou hudee gaiaa, be hagamagiaa, be hai kai tilikai.\x * \xo 19.11 \xt Exodus 20.15; 16; Deuteronomy 5.19,20\x* \v 12 Goodou hudee hai hagababa i dogu ingoo maa goodou hagalee daudali nia maa, idimaa ma e hagahuaidu dogu ingoo. Ko Au go Yihowah go di godou God.\x * \xo 19.12 \xt Exodus 20.7; Deuteronomy 5.11; Matthew 5.33\x* \v 13 Goodou hudee hai mee huaidu gi tei dangada, be kae nia mee tangada. Goodou hudee daahia nia hui o godou gau ngalua, hagalee hai gi duai i di laangi e dahi.\x * \xo 19.13 \xt Deuteronomy 24.14-15\x* \v 14 Goodou hudee haganneennee ina tangada longoduli, be dugu di godou mee gi mua tangada deegida bolo gi hinga a mee. Hagalongo mai gi di Au: Ko Au go Yihowah go di godou God.\x * \xo 19.14 \xt Deuteronomy 27.18\x* \p \v 15 “Goodou heia nia mee humalia ge donu i di godou madagoaa ma ga haganoho di tonu o di gabunga. Hudee hai baahi gi digau hagaloale be mmaadagu i digau maluagina.\x * \xo 19.15 \xt Exodus 23.6-8; Deuteronomy 16.19\x* \v 16 Hudee hai kai tilikai belee hagahuaidu tangada. Maa tangada ga gabunga i dono mouli, haga modongoohia ina aga au hagamodongoohia ala e mee di hagamaamaa a mee. Ko Au go Yihowah. \p \v 17 “Goe hudee dadaahia i lodo do manawa nia hagamamaanadu huaidu ang gi tangada. Hagahumalia ina nia mee ala e huaidu i gulu mehanga mo tangada dela i do baahi, gi dee dau hua goe gi di huaidu.\x * \xo 19.17 \xt Matthew 18.15\x* \v 18 Hudee tala di hui ang gi tangada dela ne hai dana huaidu adu gi di goe, be dadaahia do ginagina i mee, gei goe gi aloho i tangada dela i do baahi gii hai be do aloho i di goe. Ko Au go Yihowah.\x * \xo 19.18 \xt Matthew 5.43; 19.19; 22.39; Mark 12.31; Luke 10.27; Romans 13.9; Galatians 5.14; James 2.8\x* \p \v 19 “Goodou hagalongo gi agu haganoho. Goodou hudee wanga ina godou manu hagagaidala gi haga hai hoo ang gi nia hagadilinga manu ala i golo. Hudee dogia nia hagadilinga lii e lua gi lodo di hadagee e dahi. Goodou hudee ulu nia goloo ala ne hai mai i nia hagadilinga gahu e lua.\x * \xo 19.19 \xt Deuteronomy 22.9-11\x* \p \v 20 “Ma ga modongoohia bolo taane e kiikii i baahi dono lodo hege, gei tama ahina deelaa la digi huia e hagamehede, gei tuai taane gaa hai di hiihai o taga hai lodo gi di ahina deelaa, malaa, meemaa e hagaduadua, malaa, hagalee hai gii mmade, idimaa di ahina deelaa la di hege. \v 21 Taane deelaa gaa kae dana dama siibi daane gi di bontai di Hale laa, e hai tigidaumaha e wwede ono hala. \v 22 Malaa, tangada hai mee dabu gaa hai taumaha di haga madammaa, e haga madammaa gi daha di huaidu o taane deelaa, gei Au go Dimaadua ga dumaalia ang gi nia huaidu o taane deelaa. \p \v 23 “Di godou madagoaa ma gaa dau i tenua go Canaan, gaa dogi godou hagadilinga lii laagau, gei goodou gaa hai bolo nia huwa laagau aalaa le e milimilia ang gi di hai daumaha i lodo nia ngadau e dolu ala i taamada. Di madagoaa deelaa, gei goodou hudee geina nia maa. \v 24 I di haa ngadau, gei nia huwa laagau huogodoo le e kae e hagadabu, e hai di wanga dehuia dela e hagamodongoohia aga di godou danggee mai gi di Au, go Dimaadua. \v 25 Gei i lodo di lima ngadau, gei goodou guu mee hua di gai nia huwa laagau aalaa. Maa goodou gaa hai nia mee aanei, gei godou laagau ga humalia, gei gaa huwa humalia. Ko Au go Yihowah go di godou God. \p \v 26 “Goodou hudee geina nia goneiga ala nia dodo no lodo. Hudee hai buubuu.\x * \xo 19.26 \xt Genesis 9.4; Leviticus 7.26-27; 17.10-14; Deuteronomy 12.16,23; 15.23; 18.10\x* \v 27 Goodou hudee dahia nia ngaahulu ala i nia baahi godou libogo, be dahi godou ngudu, \v 28 be daa godou gili, be teletele godou huaidina belee haga modongoohia aga godou lodo huaidu gi tangada dela guu made. Ko Au go Yihowah.\x * \xo 19.28 \xt Leviticus 2.5; Deuteronomy 14.1\x* \p \v 29 “Goodou hudee hagahuaidu ina godou dama ahina i di godou hai digaula gii hai nia ahina e huihui nadau huaidina i lodo nia hale daumaha o digau tuadimee.\f + \fr 19.29 \ft \+bk Nia dama ahina e huihui nadau huaidina i lodo nia hale daumaha\+bk* dono hadinga boloo: nia ahina beenei la nogo i lodo nia hale daumaha balu ieidu o digau Canaan. Digau Canaan e hagabaubau bolo tangada dela ma gaa hai di hai o di hiihai o taga hai lodo gi di ahina beenei, gei ana hadagee gaa huwa dau logo mo ana manu ga logowaahee \f* Maa goodou gaa hai beenei, gei goodou gaa huli ang gi nia balu ieidu, gei tenua deenei gaa honu i nia haihai huaidu.\x * \xo 19.29 \xt Deuteronomy 23.17\x* \v 30 Goodou hagalabagau ina di Laangi Sabad, gei gi hagalabagau ina dogu Hale dabuaahia. Ko Au go Yihowah.\x * \xo 19.30 \xt Leviticus 26.2\x* \p \v 31 “Goodou hudee hula gi baahi digau ala e hagadagadagagee gi nia mouli dangada. Maa goodou gaa hai beenei, gei goodou ga milimilia ang gi di hai daumaha. Ko Au go Yihowah go di godou God.\x * \xo 19.31 \xt Deuteronomy 18.11; 1-Samuel 28.3; 2-Kings 23.4; Isaiah 8.19\x* \p \v 32 “Hagalabagau ina digau mmaadua mo di hagalaamua digaula. Goodou gi mmaadagu i di Au, gei gi hagalongo mai gi di Au. Ko Au go Yihowah. \p \v 33 “Hudee heia hagahuaidu digau mai i daha ala e noho i lodo di godou henua. \v 34 Goodou heia digaula hagahumalia gii hai be di godou hai dela e hai ang gi godou duaahina o Israel, gei gi aloho i digaula be di godou aloho i goodou. Goodou gi langahia bolo goodou nogo hai digau mai i daha i lodo tenua go Egypt i mua. Ko Au go Yihowah go di godou God.\x * \xo 19.34 \xt Exodus 22.21; Deuteronomy 24.17-18\x* \p \v 35 “Goodou hudee halahalau ina nia daangada i di godou hai hegau gi di mee hagatau mee hai gee, mo di pauna hai gee. \v 36 Goodou hai hegau gi di mee hagatau mee dela e donu, mo di mee pauna mee dela e donu. Ko Au go Yihowah go di godou God, gei Au ne laha mai goodou gi daha mo Egypt.\x * \xo 19.36 \xt Deuteronomy 25.13-16; Proverbs 20.10; Ezekiel 45.10\x* \v 37 Goodou haga gila ina aga agu haganoho mono hagababa huogodoo. Ko au go Yihowah.” \c 20 \s1 Nia hagaduadua o tee hagalongo \p \v 1 Dimaadua ga helekai gi Moses \v 2 gi hagi anga ina gi digau Israel, “Tangada i goodou be tangada mai i daha dela e noho i godou baahi ma gaa wanga dana dama e hai tigidaumaha ang gi di god Molech, le e dilidili gii made go digau huogodoo o di guongo. \v 3 Tangada i goodou ma ga tigidaumaha dana dama gi Molech, ga haga huaidu dogu Hale laa dabu, ge e haga milimilia dogu ingoo dabu, malaa, Au ga hai baahi ang gi mee, ga hagalee dau a mee bolo tangada ni aagu. \v 4 Digau di guongo ma ga haga de iloo labelaa dana mee dela ne hai ga hagalee daaligi a mee gii made, \v 5 malaa, ko Au hua dela ga hai baahi ang gi mee mo dono madahaanau huogodoo, mo ang gi digau huogodoo ala nogo madalia ia e de hagalongo mai gi di Au, ge e daumaha ang gi Molech. Au hagalee dau digaula bolo nia daangada ni aagu. \p \v 6 “Tangada i goodou ma gaa hana e halahala ana hagamaamaa mai baahi nia hagataalunga digau ala guu mmade, gei Au ga hai baahi gi mee, gei mee ga hagalee dau bolo di tama ni aagu. \v 7 Heia goodou gii dabu, idimaa, Au go Yihowah, go di godou God. \v 8 Haga gila ina aga agu haganoho, idimaa, Au go Dimaadua dela e hai goodou gii dabu.” \p \v 9 Dimaadua gaa wanga nia haganoho aanei: Tangada dela ma ga haga halauwa dono damana be go dono dinana, mee e daaligi gii made. Di made o maa le e dau hua gi mee.\x * \xo 20.9 \xt Exodus 21.17; Matthew 15.4; Mark 7.10\x* \p \v 10 Maa taane ma gaa hai di hiihai o taga hai lodo ang gi di lodo o dono ehoo dangada Israel, meemaa dogolua le e daaligi gii mmade.\x * \xo 20.10 \xt Exodus 20.14; Leviticus 18.20; Deuteronomy 5.18\x* \v 11 Tangada dela ma gaa hai di hiihai o taga hai lodo ang gi di ahina i nia lodo o dono damana, mee gu haga langaadia dono damana, gei taane mo di ahina deelaa le e daaligi gii mmade. Di mmade o meemaa le e dau hua gi meemaa.\x * \xo 20.11 \xt Leviticus 18.8; Deuteronomy 22.30; 27.20\x* \v 12 Taane dela ma gaa hai di hiihai o taga hai lodo ang gi di lodo o dana dama daane, malaa, taane mo di ahina deelaa le e daaligi gii mmade. Meemaa guu hai di huaidu ang gi di madahaanau gei di mmade o meemaa le e dau hua gi meemaa.\x * \xo 20.12 \xt Leviticus 18.15\x* \v 13 Taane ma gaa hai di hiihai o taga hai lodo ang gi taane, meemaa guu hai di huaidu haga langaadia dangada. Meemaa dogolua le e daaligi gii mmade. Di mmade o meemaa le e dau hua gi meemaa.\x * \xo 20.13 \xt Leviticus 18.22\x* \v 14 Taane dela ma gaa hai dono lodo gi tama ahina mo tinana tama ahina deelaa, digaula dogodolu le e dudu gii mmade, idimaa di haga langaadia o di mee dela ne hai go digaula. Di mee beenei la hagalee belee hai go goodou.\x * \xo 20.14 \xt Leviticus 18.17; Deuteronomy 27.23\x* \v 15 Taane dela ma gaa hai di hiihai o taga hai lodo ang gi di manu, taane deelaa mo di manu deelaa le e daaligi gii mmade. \v 16 Di ahina ma ga hagamada bolo ia e hai di hiihai o taga hai lodo ang gi di manu, mee mo di manu deelaa le e daaligi gii mmade. Di mmade o meemaa le e dau hua gi meemaa.\x * \xo 20.16 \xt Exodus 22.19; Leviticus 18.23; Deuteronomy 27.21\x* \p \v 17 Maa taane gaa hai dono lodo gi dono duaahina ahina, be go tama ahina dono damana be go dono dinana, meemaa e hagabagi gi daha mo di guongo idimaa di hai haga langaadia dangada deenei. Mee guu hai di hiihai huaidu deenei ang gi dono duaahina, gei mee e hai gii kae di hagaduadua o di mee deenei.\x * \xo 20.17 \xt Leviticus 18.9; Deuteronomy 27.22\x* \v 18 Taane dela ma gaa hai di hiihai o taga hai lodo ang gi di ahina dela e hai dono magi malama, meemaa dogolua le e hagabagi gi daha mo nia daangada, idimaa, meemaa gu oho nnaganoho o di madammaa di hai daumaha.\x * \xo 20.18 \xt Leviticus 18.19\x* \p \v 19 Taane dela ma gaa hai di hiihai o taga hai lodo ang gi tuaahina ahina o dono dinana be go tuaahina ahina o dono damana, meemaa dogolua e kae di hagaduadua o di huaidu mehanga di madahaanau. \v 20 Taane dela ma gaa hai di hiihai o taga hai lodo ang gi di lodo o tuaahina daane o dono damana, mee gu haga langaadia tuaahina o dono damana, malaa, taane deelaa mo di ahina deelaa le e kae di hagaduadua o di mee deenei: tangada i meemaa e hai dana dama ai.\x * \xo 20.20 \xt Leviticus 18.12-14\x* \v 21 Taane dela ma gaa hai dono lodo gi di lodo o dono duaahina daane, meemaa gaa mmade gei nau dama ai. Mee guu hai dana mee haga langaadia dangada, gu haga langaadia labelaa dono duaahina. Tangada i meemaa e hai dana dama ai.\x * \xo 20.21 \xt Leviticus 18.16\x* \p \v 22 Dimaadua ga helekai, “Goodou haga gila ina aga agu haganoho mo agu mee ala ne haganoho, gi dee daa hua goodou gi daha mo tenua go Canaan, dela e lahi ginai goodou ko Au. \v 23 Hudee hai hegau gi nia hangaahai digau o tenua deelaa. Au e daa gi daha digau dee hagadonu ala i lodo tenua deelaa gii mee goodou di ulu gi lodo tenua deelaa. Au gu de hiihai gi nia hangaahai gulugulua ala e hai go digaula. \v 24 Gei Au gu hagababa adu gi goodou bolo Au ga gowadu gi goodou tenua deelaa e hai mee ginai goodou, tenua dela e logo ono meegai. Au go Yihowah, di godou God, Au guu dugu goodou gi daha mo nia henua ala i golo. \v 25 Malaa, goodou mmada gi humalia gi nia manu dolodolo mono manu mamaangi, dugua nia manu ala e madammaa gi daha mo nia manu ala e milimilia. Hudee geina nia manu dolodolo be nia manu mamaangi ala e milimilia. Au guu lawa di hagamodongoohia nia manu behee ala e milimilia. Maa goodou gaa gai nia maa, gei goodou ga milimilia. \v 26 Goodou e hai gii dabu ge e hai nia daangada ni aagu, idimaa, Au go Dimaadua, gei Au e dabuaahia. Au ne hilihili aga goodou i lodo nia henua ala i golo bolo goodou gii hai nia daangada ni aagu. \p \v 27 “Tangada i goodou, taane be di ahina, dela ma ga halahala ono hagamaamaa mai baahi nia hagataalunga digau mmade le e dilidili gii made. Tangada i goodou ma gaa hai di mee deenei, dono made le e dau hua ang gi deia.” \c 21 \s1 Di hai o tabuaahia o digau hai mee dabu \p \v 1 Dimaadua ga helekai gi Moses gi hagi anga ina gi digau hai mee dabu di madawaawa Aaron, “Tangada hai mee dabu hudee haga milimilia ia i dono madalia taumaha di danu tangada made dono madawaawa, \v 2 go di maa hua be go dono dinana, dono damana, dana dama daane, dana dama ahina, be go dono duaahina daane, \v 3 be go dono duaahina ahina dela digi hai dono lodo dela e noho i lodo dono hale. \v 4 Mee hagalee haga milimilia ia gi di made o tangada dela ne hai dono lodo gi tangada i dono madawaawa. \p \v 5 “Tangada hai mee dabu e dahi dono libogo ai, be e dahi dono ngudu, be e teletele dono gili ai, bolo e hagamodongoohia ai dono manawa gee ang gi tangada dela ne made.\x * \xo 21.5 \xt Leviticus 19.27-28; Deuteronomy 14.1\x* \v 6 Mee e hai gii dabu ge hagalee haga milimilia dogu ingoo. Mee e hai ana tigidaumaha meegai mai gi di Au, malaa, mee e hai gi dabuaahia. \v 7 Tangada hai mee dabu la hagalee hai dono lodo gi di ahina dela e huihui dono huaidina, be di ahina dela guu hai di hiihai o taga hai lodo ang gi taane, be gu diiagi go dono lodo, idimaa mee e dabuaahia ang gi dono God. \v 8 Nia daangada gi dugua tangada hai mee dabu bolo tangada dabu, idimaa mee e hai nia tigidaumaha meegai mai gi di Au. Au go Dimaadua, Au e dabu, gei Au e hai agu daangada gii dabu. \v 9 Maa tama ahina tangada hai mee dabu gaa hai di ahina e huihui dono huaidina, mee gu haga langaadia dono damana, gei mee e dudu gii made. \p \v 10 “Tagi aamua hai mee dabu le e aamua i digau hai mee dabu ala i golo, mee gu hagatulu gi nia lolo haga madagu gi hongo dono libogo gu haga dabu belee ulu ono gahu hai mee dabu. Mee hagalee dugu nia ngaahulu dono libogo haga meheuheu, be e hahaahi ono gahu bolo e hagamodongoohia ai dono manawa gee. \v 11-12 Mee gu haga dabu mai gi di Au, malaa mee hagalee haga milimilia ia be e haga milimilia dogu Hale laa dabu i dono ulu mai gi daha, gaa hana ga ulu gi lodo di hale dela iei tangada made no lodo, ma e aha maa go dono damana be go dono dinana. \v 13 Mee e hai gii hai dono lodo gi di ahina dela digi hai di hiihai o taga hai lodo, \v 14 hagalee di ahina guu made dono lodo, be gu diiagi go dono lodo, be di ahina e huihui dono huaidina. Mee e hai dono lodo gi di ahina mai i lodo dono madahaanau dela digi hai di hiihai o taga hai lodo. \v 15 Ma ga hagalee hai beenei, gei ana dama ala belee hai digau e dabu, la gaa hai digau e milimilia. Au go Dimaadua, gei Au gu dugu gee a mee bolo Tagi aamua hai mee dabu.” \p \v 16 Dimaadua ga helekai gi Moses \v 17 gi hagi anga ina gi Aaron boloo, “Tangada i do madawaawa dela e milimilia i dono gili gi dee hai dana tigidaumaha meegai mai gi di Au. Di mee deenei le e hana hua beelaa dono hagaodi ai. \v 18 Tangada dela e milimilia i dono gili la hagalee dumaalia ginai e hai dana tigidaumaha, ala go digau ala e dee gida, digau ala e habehabe, digau ala e hai gee nia mee i nadau hadumada, be e dee dohu nadau huaidina, \v 19 be tangada dela guu hadi dono lima be guu hadi dono wae, \v 20 be tangada dela e bugubugu dono dua, be tangada dela e dulii loo, be tangada dono magi i dono golomada be di magi dono gili, be taane ‘eunuch’. \v 21 Tangada i di madawaawa o tangada hai mee dabu Aaron dela iei di mee e huaidu i dono huaidina e mee di hai dana tigidaumaha meegai mai gi di Au ai. \v 22 Tagadilinga dangada dela beenei le e mee hua di gai nia tigidaumaha meegai ala ne hai mai gi di Au, ala go nia tigidaumaha meegai ala e dabu mo nia tigidaumaha meegai ala koia e dabuaahia. \v 23 Idimaa ma dela di mee huaidu i di gili o maa, mee hagalee hanimoi gi hoohoo gi di gahu duuli dabu be e hanimoi gi hoohoo gi di gowaa dudu tigidaumaha. Mee hagalee haga milimilia nia mee dabuaahia aanei, idimaa Au go Dimaadua, gei di maa ko Au dela ne hai nia maa gii dabu.” \p \v 24 Aanei nia mee Moses ne hagi anga gi Aaron, nia dama daane Aaron, mo digau Israel huogodoo. \c 22 \s1 Tabuaahia o nia mee tigidaumaha \p \v 1 Dimaadua ga helekai gi Moses \v 2 gi hagi anga ina gi Aaron mo ana dama daane, “Goodou hudee haga milimilia ina dogu ingoo dabuaahia, goodou hagalabagau ina nia tigidaumaha haga madagu ala ne hai go digau Israel mai gi di Au. Au go Dimaadua. \v 3 Tangada i do madawaawa dela e milimilia ang gi di hai daumaha, ma ga hanimoi gi hoohoo gi nia mee hai tigidaumaha haga madagu o digau Israel ala ne hai mai gi di Au, malaa, mee gu deemee di ngalua labelaa i di gowaa dudu tigidaumaha deelaa. Taganoho deenei le e hana hua beelaa dono hagaodi ai. Au go Dimaadua. \p \v 4 “Tangada i di madawaawa Aaron dela e hai dono magi genegene be e hai dono magi halihali mai nia uugau i ono goloo daane, la hagalee gai nia tigidaumaha dabu aanei, gaa dae loo gi dono magi la guu hili. Tangada i digau hai mee dabu le e milimilia maa mee gaa bili gi nia mee ala gu haga gulugulua go tuaidina tangada made, be mee e halihali nia wai goloo daane, \v 5 be mee guu bili gi di manu be tangada milimilia. \v 6 Tangada hai mee dabu dela ma ga milimilia, le e milimilia gaa dae loo gi di hiahi, gei mee hagalee gai ana mee mai i nia tigidaumaha dabu gaa dae loo gi mee gu gaugau ia. \v 7 I muli hua di laa ma ga ulu, gei mee gu madammaa, gei mee guu mee di gai nia tigidaumaha dabu, ala go ana meegai. \v 8 Mee hagalee gai nia goneiga o di manu dela ne made hua i deia be ne daaligi go di manu lodo geinga, idimaa di mee beenei le e hai a mee gi milimilia. Au go Dimaadua. \p \v 9 “Digau hai mee dabu huogodoo le e hai gi daudali agu haganoho ala ne wanga gi digaula. Digaula ma ga hagalee daudali nia maa, digaula gu ihala gaa mmade, idimaa digaula gu de hagalongo gi agu haganoho dabuaahia. Au go Dimaadua, ko Au dela ne hai digaula gii dabu. \p \v 10 “Ma go nia madahaanau hua o digau hai mee dabu ala e mee di gai nia tigidaumaha dabu. Digau ala e noho i baahi digau hai mee dabu mo digau ala e ngalua ang gi digau hai mee dabu, le e deemee di gai nia mee aanei. \v 11 Gei nia hege tangada hai mee dabu, ala ne hui gi ana bahihadu be ala ne haanau i lodo dono hale, le e mee di gai nia meegai i tuhongo o tangada hai mee dabu. \v 12 Tama ahina tangada hai mee dabu dela guu hai dono lodo gi tangada dela hagalee tangada hai mee dabu, le e hagalee gai i nia meegai o tigidaumaha dabu. \v 13 Gei tama ahina tangada hai mee dabu dela guu made dono lodo be gu diiagi go dono lodo gei mee ana dama ai, ma ga hanimoi gaa noho i di hale dono damana le e mee hua di gai nia meegai o tuhongo tangada hai mee dabu o dono damana. Go digau hua o di madahaanau tangada hai mee dabu ala e mee di gai tuhongo tangada hai mee dabu. \p \v 14 “Maa nia daangada ala hagalee dau gi di madahaanau o tangada hai mee dabu gaa gai nia tigidaumaha dabu ge de iloo nadau mee ala e gai, digaula e hui ang gi tangada hai mee dabu di hui o tigidaumaha deelaa ge e hagapuni labelaa ginai dahi baahi e lima di maa. \v 15 Digau hai mee dabu gi hudee haga milimilia ina nia tigidaumaha dabu \v 16 i di nadau dumaalia gi digau ala hagalee tau di gai nia maa, idimaa, di mee deenei la gaa hai tangada deelaa gii hala gaa kae di hagaduadua. Ko Au go Dimaadua dela ne haga dabu nia tigidaumaha aanei.” \p \v 17 Dimaadua ga helekai ang gi Moses \v 18 gi hagi anga ina gi Aaron mo ana dama daane mo digau Israel huogodoo nia haganoho aanei: Di madagoaa tangada Israel be tangada mai i daha dela e noho i lodo Israel ma gaa hai dana tigidaumaha dudu, belee haga gila aga di mee dela gu hagababa, be e hai hua mai i dono hiihai, malaa, di manu la hagalee hai gii hai di mee e milimilia i dono gili. \v 19 Tigidaumaha la gi hiihai ginai Dimaadua, la di manu daane dela ono milimilia ai. \v 20 Maa goodou ga tigidaumaha di godou manu dela di mee huaidu i dono gili, Dimaadua la hagalee hiihai gi di maa.\x * \xo 22.20 \xt Deuteronomy 17.1\x* \v 21 Tangada dela ma gaa hai dana tigidaumaha hagadaubuni ang gi Dimaadua, belee haga gila aga di mee dela gu hagababa, be e hai hua mai i dono hiihai, di manu dela ono milimilia ai, gei Dimaadua ga hiihai gi di maa. \v 22 Goodou hudee tigidaumaha ang gi Dimaadua nia manu ala e dee gida, be e habehabe, be gu duuduu nadau gili, be e magibala, be e moholehole, be nia lohongo magibala i dono gili. Goodou hudee tigidaumaha ina nia hagadilinga manu ala beenei i hongo di gowaa dudu tigidaumaha e hai ai godou tigidaumaha meegai. \v 23 Goodou ma gaa hai godou tigidaumaha mai i goodou hiihai, e mee di hai gi di manu dela e dee dohu dono huaidina. Gei Dimaadua la hagalee hiihai gi di maa maa di mee deenei la tigidaumaha dela e haga gila aga tigidaumaha dela gu hagababa. \v 24 Goodou hudee hai tigidaumaha ang gi Dimaadua i nia manu ala guu duugia, be guu tele, be gu huaidu, be guu pala nadau goloo daane. Di mee deenei la hagalee haga gila aga i godou henua. \p \v 25 Goodou hudee hai tigidaumaha meegai gi nia manu ala ne gaamai go goodou i baahi digau mai i daha. Nia manu ala beenei le e milimilia, gei Dimaadua la hagalee manawa tene gi nia maa. \p \v 26-27 Di madagoaa di kau be siibi be di kuudi ma ga haanau, mee hagalee daa gi daha mo dono dinana, gaa dae loo gi nia laangi e hidu, gei i muli nia laangi e hidu aalaa gei di maa gu humalia hua di hai tigidaumaha meegai dela e manawa tene ginai Dimaadua. \v 28 Goodou hudee tigidaumaha di kau mo dana dama, siibi mo dana dama, be di kuudi mo dana dama i di laangi e dahi. \v 29 Di madagoaa goodou ma gaa hai di godou tigidaumaha danggee ang gi Dimaadua, goodou haga gila ina aga ana haganoho aanei, gei Mee ga tenetene adu gi goodou. \v 30 Geina nia maa huogodoo i di laangi deelaa, hudee dugu mee gi di laangi dono daiaa. \p \v 31 Dimaadua ga helekai boloo, “Goodou haga gila ina aga agu haganoho, Au go Dimaadua. \v 32 Goodou hudee haga milimilia ina dogu ingoo dabu. Digau Israel huogodoo gi dugua Au haga madagu, Au go Dimaadua dela ne hai goodou gii dabu. \v 33 Ma ko Au dela ne lahamai goodou gi daha mo Egypt belee hai Au di God ni goodou. Au go Yihowah.” \c 23 \s1 Di hai o nia daumaha \p \v 1 Dimaadua ga hagi anga ana helekai aanei gi Moses: \v 2 Aanei la nia haganoho hai daumaha mai gi di Au ala e hai go digau Israel i di nadau madagoaa ma ga dagabuli belee hai daumaha: \v 3 Nia laangi e ono ala e ngalua ai goodou, gei goodou gi langahia bolo di hidu laangi la di Laangi Sabad, deenei di laangi hagamolooloo. Di laangi deelaa nia moomee hai ai, gei goodou gi dagabuli e hai daumaha. Di Laangi Sabad di laangi ni Dimaadua, de hilihili be goodou e noho i hee.\x * \xo 23.3 \xt Exodus 20.8-10; 23.12; 31.15; 34.21; 35.2; Deuteronomy 5.12-14\x* \p \v 4 Aanei nia hagadilinga daumaha ala e hai go goodou i nia madagoaa ala gu haganoho bolo e hai ai: \s1 Taumaha o di Pasoobaa mo di Palaawaa Digi Hagatanga \p \v 5 Taumaha o di Pasoobaa e hai e hagalaamua ai Dimaadua, e daamada i di madagoaa di laa ma ga ulu i di madangaholu maa haa laangi o di tahi malama.\x * \xo 23.5 \xt Exodus 12.1-13; Deuteronomy 16.1-2\x* \v 6 Taumaha o di Palaawaa Digi Hagatanga le e daamada i di madangaholu maa lima laangi o di malama deelaa. I lodo nia laangi e hidu gei goodou hagalee gai nia palaawaa ala gu unugi gi nia ‘yeast’. \v 7 Di laangi matagidagi, gei goodou dagabuli e hai daumaha, godou moomee e hai ai. \v 8 Goodou heia godou tigidaumaha meegai ang gi Dimaadua i lodo nia laangi e hidu. Gei di hidu laangi, gei goodou ga dagabuli labelaa ga hai daumaha, godou moomee e hai i di laangi deelaa ai.\x * \xo 23.8 \xt Exodus 12.14-20; 23.15; 34.18; Deuteronomy 16.3-8\x* \p \v 9-10 Di godou madagoaa ma ga ulu gi lodo tenua dela ga gowadu ko Au go Dimaadua gi goodou, gaa hadi nia huwa o godou laagau ‘wheat’, goodou la gi kae ina nia huwa laagau ala matagidagi gi tangada hai mee dabu. \v 11 Gei mee gaa dugu anga nia huwa laagau aanei gi mua nnadumada o Dimaadua, e hai ai tigidaumaha hagalabagau, bolo gi humalia ai goodou. Tangada hai mee dabu le e hai di mee deenei i di laangi dela i muli di Laangi Sabad. \v 12 I di laangi la hua dela e hai ai di godou tigidaumaha huwa laagau deenei, gei goodou heia labelaa di godou tigidaumaha dudu gi tama siibi daane dela guu dahi dono ngadau, ge ono milimilia ai. \v 13 Gei goodou gaa wanga labelaa gi baahi di maa nia pauna palaawaa e haa ala gu unugi gi nia lolo olib, e hai ai tigidaumaha meegai. Di hauiha o tigidaumaha deenei le e haga tenetene di manawa o Dimaadua. Gei goodou gi tigidaumaha ina labelaa dahi baahi e haa o di galon waini dalia di tigidaumaha o di palaawaa. \v 14 Goodou hudee geina nia palaawaa mada, be nia palaawaa guu dunu gi maangoo, be nia palaawaa ne daa, gaa dae loo gi di godou dugu ang gi di godou God godou huwa laagau ala matagidagi. Godou hagadili gi muli e hai gi daudali taganoho deenei, hagalee hilihili be goodou e noho i hee. \s1 Taumaha o di Hagadogodo o nia Huwa laagau \r (Numbers 28.26-31) \p \v 15 Goodou daulia nia dabu e hidu dogomaalia, mai i di Laangi Sabad dela ne gaamai godou huwa laagau e hagi aga gi Dimaadua. \v 16 I di madalima laangi, di laangi dela i muli di hidu Laangi Sabad, gei goodou dugu anga labelaa godou huwa laagau e hai ai dahi tigidaumaha hoou ang gi Dimaadua. \v 17 Nia mada haanau gi gaamai nadau palaawaa dagi lua e tigidaumaha gi Dimaadua be tigidaumaha hoou. Di palaawaa e dahi i nia palaawaa aanei le e hai gi nia pauna palaawaa e haa, e unugi gi nia ‘yeast’, gaa daa, ga gaamai e hagi anga gi Dimaadua, e hai ai tigidaumaha o nia huwa laagau ala ne hadi matagidagi. \v 18 Digau Israel le e gaamai nadau dama siibi e hidu ala gu dagi dahi nadau ngadau ala nadau milimilia ai, mo di kau daane e dahi, mo nia kuudi daane e lua, madalia nadau palaawaa aanei. Goodou gaa hai di godou tigidaumaha dudu gi nia manu aanei ang gi Dimaadua, ngaadahi mo tigidaumaha huwa laagau mo tigidaumaha waini. Di hauiha o tigidaumaha deenei le e haga tenetene di manawa o Dimaadua. \v 19 Goodou tigidaumaha ina labelaa di godou kuudi daane e hai ai tigidaumaha wwede nia huaidu, ge lua dama siibi daane ala dagi dahi nau ngadau, e hai ai tigidaumaha hagadaubuni. \v 20 Tangada hai mee dabu gaa dugu ang gi Dimaadua nia palaawaa ge lua dama siibi e hai ai tigidaumaha ang gi Dimaadua. Nia tigidaumaha aanei le e dabuaahia. \v 21 I di laangi hua deelaa, gei goodou hudee heia nia moomee ala e hai go goodou i nia laangi huogodoo, gei goodou gi dagabuli e hai daumaha. Godou hagadili gi muli e hai gi daudali taganoho deenei, de hilihili be digaula e noho i hee.\x * \xo 23.21 \xt Exodus 23.16; 34.22; Deuteronomy 16.9-12\x* \p \v 22 Di madagoaa ma ga hadi ai nia huwa o godou hadagee, goodou hudee haadia nia huwa laagau ala i taalinga tadagee, gei goodou hudee hula labelaa gi muli e hadi nia huwa laagau ala ne dubu i golo. Diagia nia mee aanei ang gi digau hagaloale mo digau mai i daha. Ma go Yihowah dela go di godou God.\x * \xo 23.22 \xt Leviticus 19.9-10; Deuteronomy 24.19-22\x* \s1 Taumaha o di Ngadau Hoou \p \v 23-24 Di laangi matagidagi o di hidu malama, gei goodou heia di laangi deenei di laangi hagamolooloo hagalabagau. Goodou dagabuli e hai daumaha i di godou madagoaa ma ga longono nia lee o nia buu. \v 25 Goodou dugu ang gi Dimaadua tigidaumaha meegai, gei goodou hudee heia godou moomee i di laangi deelaa. \s1 Di Laangi Haga madammaa nia Huaidu \r (Numbers 29.7-11) \p \v 26-27 I di madangaholu laangi o di hidu malama, deenei di laangi i lodo nia ngadau huogodoo e hai ai nnegau dabu, e wwede nia huaidu o nia daangada. Goodou hudee miami i di laangi deelaa, gei goodou dagabuli e hai daumaha, ge e hai tigidaumaha o nia meegai ang gi Dimaadua.\x * \xo 23.26-27 \xt Leviticus 16.29-34\x* \v 28 Goodou hudee hai moomee i di laangi deelaa, idimaa ma di laangi e hai ai nnegau dabu e wwede nia huaidu. \v 29 Tangada dela ma gaa gai dana mee i di laangi deelaa, geia gu hagalee dau bolo ia tama ni Dimaadua. \v 30 Gei tangada dela ma gaa hai ana moomee i di laangi deelaa, gei Dimaadua ga daaligi a mee gii made. \v 31 Taganoho deenei la anga hua gi godou madawaawa huogodoo, de hilihili be digaula e noho i hee. \v 32 Daamada i di madagoaa dela ma ga ulu iei di laa i di hiwa laangi o di malama deelaa, ga huli mai gi di madagoaa dela ma ga ulu iei di laa i di madangaholu laangi, gei goodou heia di laangi deenei di laangi hagamolooloo hagalabagau, i di madagoaa dela hagalee gai ai godou mee. \s1 Tagamiami o nia Damaa hale Hagaabili \p \v 33-34 Tagamiami o nia Damaa hale Hagaabili le e daamada i di madangaholu maa lima laangi o di hidu malama, e hai i lodo nia laangi e hidu. \v 35 Di laangi matagidagi o nia laangi aanei, gei goodou dagabuli e hai daumaha, nia moomee e hai i di laangi deelaa ai. \v 36 Nia laangi huogodoo i nia laangi e hidu aanei, gei goodou heia godou tigidaumaha meegai. I di walu laangi, gei goodou ga dagabuli labelaa e hai daumaha ge e hai tigidaumaha meegai. Di laangi hai daumaha deenei, goodou hudee hai moomee.\x * \xo 23.36 \xt Deuteronomy 16.13-15\x* \p \v 37 (Aanei nia laangi ala e hai nia laangi daumaha hagalabagau, e hagalaamua ai Dimaadua di godou madagoaa ma ga dagabuli, e hai daumaha ge e hai tigidaumaha meegai, tigidaumaha dudu, tigidaumaha huwa laagau mo tigidaumaha waini, be di hai dela gu haga noho gi lodo nia laangi aalaa. \v 38 Nia hai daumaha aanei le e haga puni ang gi nia Laangi Sabad ala i golo, gei ogo nia tigidaumaha aanei le e haga puni labelaa gi baahi nia tigidaumaha ala e hai go goodou i di waalooloo, mo nia tigidaumaha ala e haga gila aga ai godou hagababa, mo nia tigidaumaha ala e hai labelaa go goodou gi Dimaadua mai i godou hiihai.) \p \v 39 I di madangaholu maa lima laangi o di hidu malama, i di madagoaa ma ga hadi ai godou huwa laagau, gei goodou heia taumaha deenei i lodo nia laangi e hidu. Di laangi dela matagidagi e hai di laangi hagalabagau e hagamolooloo. \v 40 I di laangi deelaa, gei goodou kae ina hunu huwa laagau i godou huwa laagau ala e humalia, mo nia lau niu, mo nia manga laagau mai i nia laagau ala e hai ono lau, gei goodou ga daamada di hai daumaha e hagalaamua Dimaadua, go di godou God. \v 41 Goodou heia di hai daumaha deenei i nia laangi e hidu. Taganoho deenei le e hai gi noho hua beelaa i baahi godou madawaawa i nia madagoaa huogodoo. \v 42 Digau Israel huogodoo le e hai gii noho i di malu o nia hale ala ne hau go goodou gi nia manga laagau i nia laangi e hidu, \v 43 gi iloo ai godou hagadili bolo Dimaadua ne hai digau Israel gii noho i lodo nia hale laa i dono madagoaa nogo dagi mai digaula gi daha mo Egypt. Go Mee dela go Yihowah go di godou God. \p \v 44 Malaa, deenei di hai a Moses ne wanga gi digau Israel nia haganoho o di hai daumaha ala e hai go digaula e hagalaamua ai Dimaadua. \c 24 \s1 Di madamada humalia i nia malama \r (Exodus 27.20-21) \p \v 1 Dimaadua ga helekai gi Moses \v 2 gi hagi anga ina gi digau Israel bolo digaula gi gaamai nadau lolo olib madammaa ala e humalia huoloo gi nia malama ala i lodo di Hale laa, gi maahina nia maa waalooloo. \v 3 Nia hiahi huogodoo Aaron le e hai gii dudu nia maa gaa dugu maahina gi di luada, i mua nnadumada o Dimaadua i daha mo di gahu duuli i mua Tebedebe o di Hagababa dela i lodo di Gowaa Dabuaahia Huoloo. Taganoho deenei le e hai hegau ginai i di waalooloo gi muli. \v 4 Aaron le e hai gi madamada humalia i nia malama ala e dugu i hongo nadau lohongo goolo madammaa, ge mmada labelaa gi nia maa gi ulaula humalia i mua nnadumada o Dimaadua. \s1 Nia palaawaa ala e tigidaumaha ang gi Dimaadua \p \v 5 Kaina nia pauna palaawaa e madalua maa haa gaa dunu nia palaawaa tanga e madangaholu maa lua. \v 6 Hagatau ina nia maa i nia goolongo e lua, e ono i di goolongo e dahi, i hongo teebele dela ne gahu gi nia goolo madammaa i mua nnadumada o Dimaadua.\x * \xo 24.6 \xt Exodus 25.30\x* \v 7 Dugua gi hongo nia goolongo dagidahi nia ‘incense’ humalia e hai ai di hagamodongoohia o tigidaumaha meegai ang gi Dimaadua, e pono di lohongo nia palaawaa. \v 8 I nia Laangi Sabad huogodoo ala e hagadau mai, di palaawaa deenei le e hai gii dugu i mua nnadumada o Dimaadua. Deenei di moomee digau Israel e hai gaa hana hua beelaa. \v 9 Di palaawaa deenei la di mee ni Aaron mo dono madawaawa, gei digaula e hai gii gai di maa i di gowaa dabu, idimaa aanei nia mee ni tigidaumaha meegai ala koia e dabuaahia, ala ne tigidaumaha ang gi Dimaadua belee gai go digau hai mee dabu.\x * \xo 24.9 \xt Matthew 12.4; Mark 2.26; Luke 6.4\x* \s1 Di haga modongoohia di hagaduadua dela e donu \p \v 10-11 Taane i golo dono damana tangada o Egypt, gei dono dinana tangada Israel, di ingoo di ahina la go Shelomith, tama ahina ni Dibri, tangada mai di hagadili Dan. Taane deenei ne lagamaaloo gi tangada Israel i lodo di waahale laa digau Israel, ga leelee huaidu i Dimaadua, gei digau ala i golo gaa lahi a mee gi Moses, \v 12 ga hagaloohi a mee, ga talitali di madagoaa Dimaadua ga hagamodongoohia ang gi ginaadou di mee dela belee hai gi mee. \p \v 13 Dimaadua ga helekai gi Moses, \v 14 “Lahia taane deenaa gi daha mo di waahale. Nia daangada huogodoo ala ne hagalongo gi mee e leelee huaidu, gi dugua nadau lima gi hongo di libogo o maa, e hagamodongoohia ai bolo mee gu ihala. Nomuli, gei digau huogodoo o di guongo gi dilidilia a mee gii made. \v 15 Hagi anga ina labelaa gi digau Israel bolo tangada dela ma ga leelee huaidu i God le e kae di hagaduadua, \v 16 ga daaligi gii made. Tangada Israel be tangada mai i daha dela e noho i lodo Israel ma ga leelee huaidu i Dimaadua le e dilidili gii made go digau o di guongo huogodoo. \p \v 17 “Tangada dela ma ga daaligi dana dangada gii made, le e daaligi gii made,\x * \xo 24.17 \xt Exodus 21.12\x* \v 18 gei tangada dela ma ga daaligi di manu a tangada, le e hai gii pono di lohongo di manu deelaa. Di hagamau o di mee deenei la di mouli e pono di mouli. \p \v 19 “Tangada dela ma ga hagammae dana dangada, di mee a mee dela ne hai gi tangada le e hai labelaa gi mee. \v 20 Maa goe ne hadi di iwi o maa, gei di iwi e dahi i di goe le e hadi. Maa goe ne kabe di golomada o maa, gei do golomada le e kabe labelaa. Maa goe ne dongo di niha o maa gii doo, gei doo niha le e dongo labelaa gii doo. Di mee dela ne hagahuaidu kooe i di gili o tangada, deelaa di mee e hai labelaa adu gi di goe.\x * \xo 24.20 \xt Exodus 21.23-25; Deuteronomy 19.21; Matthew 5.38\x* \v 21 Tangada dela ma ga daaligi dana manu le e pono di lohongo di maa, gei tangada dela ma ga daaligi dana dangada gii made, le e daaligi gii made. \v 22 Taganoho deenei la adu gi goodou huogodoo, go digau Israel mo digau mai i daha ala e noho i godou baahi. Au go Dimaadua, go di godou God.”\x * \xo 24.22 \xt Numbers 15.16\x* \p \v 23 I muli o Moses ne hagi anga nia haganoho aanei gi digau Israel, gei digaula gaa lahi taane dela nogo leelee huaidu i Dimaadua gi daha mo di waahale, ga dilidili a mee gii made. Deenei di hai digau Israel ne haga gila aga nia mee Dimaadua ne hagi anga gi Moses. \c 25 \s1 Di hidu ngadau \r (Deuteronomy 15.1-11) \p \v 1 Dimaadua ga helekai gi Moses i hongo di Gonduu Sinai \v 2 gi wanga ina nia haganoho aanei gi digau Israel: Di madagoaa ma ga ulu iei goodou gi lodo tenua dela ga gowadu go Dimaadua, goodou gi hagalaamua ina Dimaadua i di godou hagalee dogi nia hagadili i tenua deelaa i nia holongo hidu ngadau huogodoo. \v 3 Goodou dogia godou laagau i lodo godou hadagee, heia gi daha nia manga laagau waini ala huaidu, hagabudu ina godou huwa laagau i lodo nia ngadau e ono. \v 4 Gei di hidu ngadau le e hai di ngadau e hagamolooloo hagatau ang gi tenua deelaa, di ngadau e hagadabu ang gi Dimaadua. Goodou hudee dogia godou gowaa be hagamadammaa nia manga o godou laagau waini. \v 5 Goodou hudee hagabudu ina labelaa nia huwa laagau hamanoo hagalee ne dogi, hudee hagabudu ina nia golee waini o nia laagau waini ala digi hahaala ina ono manga, idimaa ma di ngadau e hagamolooloo hagatau ang gi tenua deelaa. \v 6 Ma e aha maa goodou ga hagalee dogi godou mee i hongo tenua deelaa i lodo di ngadau deelaa, gei di maa e gowadu hua nia meegai gi goodou, mo anga labelaa gi godou hege, godou gau ngalua, mo ang gi digau mai i daha ala e noho i godou baahi, \v 7 mo ang gi godou manu hahaangai, mo nia manu lodo geinga ala i lodo godou gowaa. Nia mee huogodoo ala e huwa mai i tenua deelaa la nia mee huogodoo e gai.\x * \xo 25.7 \xt Exodus 23.10-11\x* \s1 Di ngadau e gaamai labelaa gi muli \p \v 8 Dau ina nia ngadau dagi hidu i nia holongo e hidu, huogodoo nia ngadau e madahaa maa hiwa. \v 9 Nomuli, i di madangaholu laangi o di hidu malama, dela go di Laangi Haga madammaa nia Huaidu, hagau ina tangada e iliili dana buu i lodo tenua hagatau. \v 10 Deenei di godou hai e dugu gi daha di madalima ngadau, ga haga iloo di moholo ang gi digau huogodoo o tenua. I lodo di ngadau deenei, nia mee huogodoo ala ne hui gi daha le e gaamai gi muli gi digau nadau maa donu, be go digau di madawaawa. Digau ala ne hui gi daha be nia hege le e laha mai labelaa gi muli gi baahi nadau madahaanau. \v 11 Goodou hudee dogi mee i lodo godou gowaa, be e hadi nia golee o nia laagau hamanoo, be e hagabudu nia golee waini o nia laagau waini ala digi hahaala ina ono manga. \v 12 Di ngadau dogomaalia le e hai di madagoaa haga madagu ni goodou, goodou geina hua nia laagau hamanoo. \p \v 13 I lodo di ngadau deenei, nia mee huogodoo ala ne hui gi daha le e gaamai gi muli gi tangada donu dana maa. \v 14 Malaa, godou madagoaa ma gaa hui gi daha godou gowaa gi tangada Israel, be e hui mai godou gowaa, heia i di manawa humalia, hudee halahalau ina tangada. \v 15 Di hui o di gowaa le e hagatau ang gi di waalooloo o nia ngadau ala e mee di huwa ai nia meegai i mua di ngadau gaamai gi muli nomuli. \v 16 Nia ngadau le e logo, di hui di maa le e nege gi nua, gei nia ngadau le e hogoohi, gei di hui le e nege gi lala, idimaa nia mee ala e hui la go nia huwa laagau ala e mee di hai mai i lodo di gowaa. \v 17 Goodou hudee halahalau ina godou duaahina Israel, goodou hagalongo gi Dimaadua, go di godou God. \s1 Di haingadaa o di hidu ngadau \p \v 18 Goodou hagagila ina aga nnaganoho mo nia aago Dimaadua huogodoo, gii noho goodou i di aumaalia i lodo tenua deelaa. \v 19 Tenua gaa huwa nia huwa laagau, gei goodou ga hai mee gi nia mee huogodoo ala e hiihai ginai goodou belee gai, gei goodou ga mouli humalia. \p \v 20 Holongo tangada e mee di heeu bolo ma ni aha ala e gai i lodo di hidu ngadau deelaa, idimaa nia gowaa la hagalee dogi be e hagabudu nia huwa laagau. \v 21 Dimaadua ga hagahumalia tenua deelaa i di ono ngadau bolo gii mee di hai ono meegai ala e dohu ang gi nia ngadau e lua. \v 22 Di madagoaa goodou ma gaa dogi godou mee i lodo godou gowaa i di walu ngadau, goodou e miami hua igolo i godou mee ala ne hadi i lodo di ono ngadau, gei goodou e logo hua godou mee e gai gaa dae loo gi di madagoaa e hadi ai nia huwa laagau o nia laagau ala ne dogi go goodou i di ngadau deelaa. \s1 Di wanga gi muli o nia mee \p \v 23 Godou gowaa la hagalee hui hua gi daha hagadahi, idimaa ma hagalee nia gowaa ni goodou, ma nia mee ni Dimaadua, gei goodou e hai hua be digau mai i daha ala ne dumaalia ginai belee hai hegau i di maa. \p \v 24 Di madagoaa di gowaa ma gaa hui gi daha, nia donu o tangada donu dana gowaa ma gaa hui mai di maa gi muli le e hai gi modongoohia. \v 25 Maa tangada i digau Israel ma ga hagaloale e hai gii hui gi daha dana gowaa, ma go dono dangada dela e hoohoo gi mee dela e hui di maa gi muli. \v 26 Maa mee dono dangada ai belee hui di maa gi muli, holongo gei mee ga humalia ang gi deia nomuli, gei mee ga hui hua di maa ko ia. \v 27 Ma gaa hai beenei, gei mee huia gi tangada dela ne hui di maa di hulu dela e tau gi nia ngadau ala e dubu gaa dae loo gi di Ngadau o di Gaamai gi Muli, gei mee gaa kae labelaa dana gowaa. \v 28 Maa mee e dee dohu ana bahihadu di hui gi muli dana gowaa, gei di maa e dugu hua i lala di madamada humalia tangada dela ne hui di maa gaa dae loo gi di Ngadau o di Gaamai gi Muli. I di ngadau deelaa gei di maa gaa wanga gi tangada donu dana gowaa. \p \v 29 Tangada dela ma gaa hui gi daha dono hale dela i lodo di guongo gu abaaba, mee ono donu i golo e hui di maa gi muli i lodo hua di ngadau dela ne hui di maa gi daha. \v 30 Maa mee digi hui di maa gi muli i di ngadau deelaa, gei mee gu deai ono donu e hui di maa gi muli ai. Di hale la gaa hai di hale ni tangada dela ne hui di maa mo dono madawaawa. Ma hagalee gaamai gi muli i di Ngadau o di Gaamai gi Muli. \v 31 Gei nia hale ala hagalee i lodo di abaaba o di waahale, le e hai hua be nia gowaa. Tangada donu dana hale la ono donu e hui labelaa di hale, gei di hale deelaa la gaa wanga gi muli gi tangada donu dana hale i di Ngadau o di Gaamai gi Muli. \v 32 Gei digau Levi nadau donu hua i nia madagoaa huogodoo e mee di hui labelaa gi muli nadau hale donu ala i lodo nia waahale ala ne wanga gi digaula. \v 33 Maa di hale i lodo di waahale deenei gaa hui gi daha go tangada Levi la hagalee hui mai gi muli, ma e gaamai gi muli i di Ngadau o di Gaamai gi Muli, idimaa nia hale ala e hai mee ginai digau Levi i lodo nadau waahale la nia mee donu ni digaula i baahi digau Israel. \v 34 Gei nia gowaa maalama ala i di gili nia waahale digau Levi la hagalee hui gi daha, idimaa ma nia mee ni digaula gaa hana hua beelaa. \s1 Di hagamaamaa digau hagaloale \p \v 35 Maa do duaahina dangada Israel dela e noho hoohoo adu gi di goe ma ga hagaloale ang gi deia, gu deemee di haangai ia, goe ga hagamaamaa a mee be dau hai dela e hagamaamaa au gau ngalua, gii mee ia di noho hua igolo hoohoo adu gi di goe.\x * \xo 25.35 \xt Deuteronomy 15.7-8\x* \v 36 Goe hudee hai bolo mee gi huia adu gi di goe di wiini o au teenedi, gei goe gi hagalongo gi doo God, heia a mee gii noho hoohoo adu gi di goe. \v 37 Goe hudee heia a mee gii hui di wiini o au teenedi ala e hagamaamaa a mee, gei goe hudee wanga di wiini o au meegai ala e hui kooe gi mee.\x * \xo 25.37 \xt Exodus 22.25; Deuteronomy 23.19-20\x* \v 38 Deenei di mee dela gu haganoho go Dimaadua di godou God, dela ne laha mai goodou gi daha mo Egypt belee gowadu gi goodou tenua go Canaan, ge gi heia di God ni goodou. \s1 Di hagamehede o nia hege \p \v 39 Maa tangada Israel dela e noho hoohoo adu ga hagaloale ang gi deia, gaa hai bolo ia gaa hui dono huaidina adu gi di goe e hai di hege ni aau, goe hudee heia a mee gi ngalua i nia moomee o nia hege. \v 40 Gei mee gaa noho i do baahi be tangada ngalua, ga ngalua adu gi di goe, gaa dae loo gi di Ngadau o di Gaamai gi Muli. \v 41 Deelaa di madagoaa tangada deelaa mo ana dama ga hagatanga gi daha mo goe gaa hula gi baahi nadau madahaanau. \v 42 Digau Israel la nia hege ni Dimaadua, ma go Mee dela ne laha mai digaula gi daha mo Egypt. Deenei di mee hagalee hui iei digaula gi daha e hai ai nia hege. \v 43 Hudee heia digaula haga huaidu, goodou gi hagalongo gi di godou God. \v 44 Maa goe ga hiihai gi nia hege, goe e mee di hui mai au hege i nia henua ala i oo daha. \v 45 Goodou e mee labelaa di hui nia dama digau mai i daha ala e noho i godou baahi. Nia dama ala ne haanau i lodo di godou henua le e mee hua di hai nia mee ni goodou, \v 46 gei goodou e mee di wanga digaula gi godou dama e hai mee ginai, gei digaula ga ngalua gi godou dama i di waalooloo o nadau mouli. Gei goodou hudee heia haga huaidu godou duaahina o Israel.\x * \xo 25.46 \xt Exodus 21.2-6; Deuteronomy 15.12-18\x* \p \v 47 Maa tangada mai i daha dela e noho i do baahi ma ga maluagina, gei do duaahina Israel ma ga hagaloale gaa hui ia be di hege gi tangada mai i daha deelaa, be gi tangada i nia gau o tangada mai i daha deelaa. \v 48 I muli hua dono hui ia gi daha, gei mee e donu hua di hui gi muli. Tuaahina daane o maa, \v 49 be tuaahina o dono damana, be go di tama tuaahina o dono dinana, be go tei tangada i ono gau dela e hoohoo ang gi deia, e mee di hui a mee gi muli. Geia e mee hua di gida ana teenedi, gaa bida hui hua ia gi mehede. \v 50 Geia e hai gi halahala nia hagamaamaa mai baahi tangada dela ne hui ia, gei meemaa gaa dau nia ngadau ala mai taamada di nadau hui gi daha gaa dae loo gi di Ngadau o di Gaamai gi Muli, gei meemaa gaa dugu di hui o di hagamehede gii hai be di hui o tangada ngalua. \v 51-52 Gei mee e hai gi wanga gi muli di hui hagamehede gii tau ang gi nia ngadau ala e dubu, \v 53 e ala be di mee ia ne ngalua hua i di ngadau e dahi. Di tagi a mee hagalee hai haga huaidu a mee. \v 54 Maa mee hagalee mehede i nia ala aanei, mee mo ana dama le e haga maahede i di Ngadau o di Gaamai gi Muli dela no muli. \v 55 Tangada Israel la hagalee hai di hege gaa hana hua beelaa, idimaa nia daangada Israel la nia hege ni Dimaadua. Ma go Mee dela ne laha mai digaula i Egypt. Go Mee dela go Dimaadua, go di nadau God. \c 26 \s1 Di hagamaluagina digau ala e hagalongo \r (Deuteronomy 7.12-24; 28.1-14) \p \v 1 Dimaadua ga helekai, “Goodou hudee heia nia ada dangada, be nia ada i di gili nia duludulu, be nia ada i di gili nia hadu belee daumaha ginai goodou. Au go Dimaadua, go di godou God.\x * \xo 26.1 \xt Exodus 20.4; Leviticus 19.4; Deuteronomy 5.8; 16.21-22; 27.1\x* \v 2 Hagagila ina aga di hai daumaha, gei gi hagalabagau ina aga di gowaa dela e daumaha iei nia daangada mai gi di Au. Au dela go Dimaadua. \p \v 3 “Maa goodou ga mouli gii hai be agu haganoho, ga hagagila aga agu mee ala ne hagababa, \v 4 gei au ga gowadu gi goodou nia uwa i di madagoaa dela e humalia, bolo gii mee di godou henua gi gowadu nia huwa laagau humalia, gei nia laagau gi gowadu gi goodou nia golee laagau. \v 5 Godou huwa laagau ga logowaahee gei goodou ga hadihadi godou huwa ‘wheat’, gaa dae loo gi di madagoaa e hadi ai nia golee waini. Goodou ga hadihadi godou golee waini gaa dae loo gi di madagoaa e haga nonnono ai godou hadu ‘wheat’. Goodou ga hai mee gi nia mee ala e hiihai ginai goodou e gai, gei goodou ga mouli humalia i lodo di godou lohongo.\x * \xo 26.5 \xt Deuteronomy 11.13-15; 28.1-14\x* \p \v 6 “Au ga gowadu gi goodou di noho i di aumaalia i lodo di godou henua, gei goodou gaa kii ge hagalee mmaadagu i nia daangada. Au ga daa gi daha nia manu hagalliga gi daha mo di godou henua, gei nia dauwa ga hagalee hai i golo. \v 7 Goodou ga maaloo i godou hagadaumee. \v 8 Digau dogolima i goodou e mee hua di haga magedaa nadau daangada e lau i digaula, gei digau e lau i goodou e mee hua di haga magedaa nadau daangada e mana. \v 9 Au ga haga maluagina goodou ga gowadu gi goodou godou dama gi dogologowaahee. Au ga haga gila aga dagu hagababa dela ne hai adu gi goodou. \v 10 Nia huwa laagau ala ma gaa hadi go goodou la ga logowaahee huoloo. Goodou ga miami i nia maa i lodo di ngadau e dahi, gei goodou gaa kili hunu maa gi daha bolo gii pono go nia mee hoou. \v 11 Au ga noho i lodo dogu Hale laa dabu i godou baahi, Au hagalee loo e huli gi daha mo goodou. \v 12 Au ga madalia goodou, gei Au gaa hai di God ni goodou, gei goodou gaa hai nia daangada ni aagu.\x * \xo 26.12 \xt 2-Corinthians 6.16\x* \v 13 Au go Dimaadua, go di godou God, dela ne laha mai goodou gi daha mo Egypt bolo gi hagalee hai goodou nia hege. Au gu oho gi daha nia mogobuna ala nogo daahi goodou, gaa hai goodou gi taele huudonu.” \s1 Di hagaduadua o tee hagalongo \r (Deuteronomy 28.15-68) \p \v 14 Dimaadua ga helekai, “Maa goodou ga hagalee daudali agu haganoho, gei goodou ga hagaduadua. \v 15 Maa goodou gaa buhi di daudali agu haganoho mo agu mee ala ne haganoho, gaa oho agu hagababa ala ne hai adu gi goodou, \v 16 gei Au ga hagaduadua goodou. Au ga gowadu gi goodou nia hagaduadua ala be nia magi hili ngadaa, mo nia magi welengina ala e hai goodou gi dee gida gaa podo godou mouli. Goodou gaa dogi godou hagadili, gei nia maa ono humalia adu gi goodou ai, idimaa, godou hagadaumee ga haga magedaa goodou, gaa gai nia huwa o godou mee ala ne dogi. \v 17 Au gaa huli gi daha mo goodou, bolo gi magedaa goodou, gei digau ala e de hiihai adu gi goodou la gaa dagi goodou. Goodou ga mmaadagu huoloo gaa llele, gei di maa tangada ne waluwalu goodou ai. \p \v 18 “Gei i muli nia mee aanei huogodoo, goodou hagalee hagalongo hua igolo mai gi di Au, gei Au ga haga uda gi nonua godou hagaduadua i nia holongo e hidu. \v 19 Au gaa oho godou de hagalongo mo godou hagamuamua, nia uwa ga hagalee monnono, godou henua ga maangoo ga hamaaloo gadoo be di baalanga. \v 20 Goodou ngalua hagamadabouli huogodoo ga ono hadinga adu gi goodou ai, idimaa di godou henua la ga hagalee huwa, gei nia laagau ga hagalee hai ono huwa. \p \v 21 “Maa goodou ga daahi maaloo hua beelaa godou manawa hagamuamua ga hagalee hagalongo mai gi di Au, gei Au ga haga uda labelaa gi nonua godou hagaduadua i nia holongo e hidu. \v 22 Au ga hagau adu gi goodou nia manu haga madagudagu dangada e daaligi godou dama, ga haga huaidu godou manu, gei goodou ga hogoohi, nia daangada e taele i hongo godou ala ai. \p \v 23 “Gei i muli nia hagaduadua aanei, goodou e de hagalongo hua igolo mai gi di Au, e daahi hua beelaa di godou hai baahi mai gi di Au, \v 24 gei Au ga huli adu gi goodou ga hagaduadua goodou i nia holongo e hidu gi nonua i nia holongo mai i mua. \v 25 Au ga hagau adu gi goodou nia dauwa e hagaduadua goodou idimaa goodou la gu oho tadau hagababa, gei goodou ma ga dagabuli i lodo godou waahale belee pala hagammuni i di Au, gei Au ga hagau adu gi goodou di magi dela e hili ngadaa, gei goodou ga tangi anga gi godou hagadaumee bolo goodou gu magedaa. \v 26 Au gaa hai godou meegai gi hagalee, gei nia ahina dilongoholu ga hai hegau hua di mee dunu palaawaa e dahi e dunu nia palaawaa huogodoo ala i nadau baahi. Digaula gaa duhe adu nia maa gi goodou, gei goodou gaa gai nia maa huogodoo, ga nomuli gei goodou e hiigai hua igolo. \p \v 27 “Gei i muli nia mee aanei huogodoo, goodou e daahi hua beelaa di godou hai baahi mai gi di Au ge hagalee hiihai e hagalongo mai gi di Au, \v 28 malaa, i lodo dogu hagawelewele, Au ga huli adu gi goodou ga hagaduadua labelaa goodou gi huaidu gi nonua i nia holongo e hidu i nia holongo mai i mua. \v 29 Goodou koia ga hiigai gi nonua, gaa gai godou dama. \v 30 Au gaa oho gi daha godou gowaa dudu tigidaumaha ala i hongo nia gonduu, gaa oho gi daha godou gowaa dudu tigidaumaha lolo kala, gaa kili godou huaidina ala guu mmade gi hongo godou ada god ala guu mmoe i hongo di gelegele. I lodo dogu dee hiihai huoloo adu gi goodou, \v 31 gei Au gaa oho godou waahale, gaa oho godou gowaa hai daumaha, ga hagalee hila gi godou tigidaumaha. \v 32 Au gaa oho di godou henua gi huaidu, gei godou hagadaumee ala ma ga hai henua ginai ga goboina e ginaadou di mooho deenei. \v 33 Au ga hagau adu gi goodou nia dauwa, gaa hai goodou gi mooho adu gi lodo nia henua ala i daha. Di godou henua gaa dugu ono daangada ai, gei godou waahale gaa dugu mooho. \v 34-35 Gei tenua deelaa ga tenetene i dono hagamolooloo i nia ngadau aalaa, di hagamolooloo dela hagalee ne wanga go goodou gi di maa. Tenua deelaa ga diiagi ga hagamolooloo i lodo di madagoaa dela goodou guu lahi guu noho i lodo nia henua o godou hagadaumee. \p \v 36 “Au gaa hai goodou ala ne lahi gi daha gi mmaadagu ngoohia gaa llele gi daha i di godou madagoaa ma ga hagalongo gi nia lee o nia lau laagau ala ma ga iliili go di madangi. Goodou gaa llele gadoo be goodou ala ma gaa llele gi daha mo godou hagadaumee i lodo tauwa, gei goodou ga tingatinga gei godou hagadaumee la hagalee i godou baahi. \v 37 Goodou ga dugidugi i godou mehanga gei di maa digau e waluwalu goodou ai, gei goodou e deemee di heebagi gi godou hagadaumee. \v 38 Goodou ga mmade hua i lodo nia henua ala ne hagabagi ginai goodou, gaa danu i lodo nia henua o godou hagadaumee. \v 39 Digau hua dulii i goodou ala ga mouli i lodo tenua o godou hagadaumee, gei digaula ga hagalee, idimaa i godou huaidu mo nia huaidu o godou maadua mmaadua. \p \v 40 “Gei godou madawaawa ga haagi nadau ihala mo nia hala o nadau maadua mmaadua, ala nogo hai baahi mai gi di Au ge de hagalongo mai gi di Au, \v 41 gaa hai Au gi hai baahi ang gi digaula, ga hagabagi digaula gi lodo nia henua o nadau hagadaumee. Ga nomuli, godou madawaawa ga manawa hila gi lala gaa donu ang gi ginaadou, gaa hui di hui ang gi nadau huaidu mo nadau de hagalongo, \v 42 gei Au ga langahia dagu hagababa ang gi Jacob, mo Isaac mo Abraham, gei Au ga haga hoou dagu hagababa bolo Au gaa wanga tenua deelaa gi digaula.\x * \xo 26.42 \xt Genesis 17.7-8; 26.3-4; 28.13-14\x* \v 43 Matagidagi, digau o tenua deelaa le e hai gi daa gi daha, gii mee di hagamolooloo tenua deelaa, gei digaula e kae di hagaduadua i di nadau kili gi daha agu haganoho mo agu mee ala ne hagi anga gi digaula. \v 44 Malaa, i di madagoaa dela e noho iei digaula i lodo tenua o nadau hagadaumee, gei Au hagalee bolo gu diiagi hua digaula be e hagahuaidu digaula. Ma gaa hai beenei gei deenei di hagalawa o dagu hagababa ang gi digaula. Au go Dimaadua, go di God digaula. \v 45 Au ga haga hoou dagu hagababa dela ne hai ko Au gi nadau maadua mmaadua, i dogu madagoaa ne haga modongoohia ai Au ang gi nia henua ogu mahi i dogu laha mai agu daangada gi daha mo Egypt, idimaa, bolo Au dela go Dimaadua, le e hai di God ni digaula.” \p \v 46 Nia mee aanei huogodoo la go nia haganoho mo nia hagababa ala ne wanga go Dimaadua gi Moses i hongo di Gonduu Sinai bolo gi hagi anga ina gi digau Israel. \c 27 \s1 Nnaganoho o nia wanga dehuia ang gi Dimaadua \p \v 1 Dimaadua gaa wanga gi Moses nia haganoho aanei \v 2 gi hagi anga ina gi digau Israel: Di madagoaa tangada i goodou ma gu haga dabu ia ang gi Dimaadua e haga gila aga dana hagababa hagalabagau ne hai, gei mee e hagamehede gi di hui o di logo o nia bahihadu \v 3-7 gii hai be di mee deenei gu haga noho: \li1 - taane madua, nia ngadau e madalua gaa huli gi di modoono: nia bahihadu silber e 50 \li1 - di ahina madua: nia bahihadu silber e 30 \li1 - tamagiigi daane, nia ngadau e lima gaa huli gi di madalua: nia bahihadu silber e 20 \li1 - tamagiigi ahina: nia bahihadu silber e 10 \li1 - tama daane dulii, i bahi lala nia ngadau e lima: nia bahihadu silber e 5 \li1 - tama ahina dulii: nia bahihadu silber e 3 \li1 - taane i bahi i nua nia ngadau e modoono: nia bahihadu silber e 15 \li1 - di ahina i bahi i nua nia ngadau e modoono: nia bahihadu silber e 10 \p \v 8 Tangada dela ne hai dana hagababa e haga dabu dana dangada gei mee e hagaloale e deemee di hui di hui dela gu haganoho, gei mee ga laha mai tangada dela ne haga dabu gi tangada hai mee dabu, gei tangada hai mee dabu ga haganoho di hui dela dulii, gii tau gi dana mee dela e mee di hui. \p \v 9 Maa dau hagababa la di manu dela e tau anga gi di hai tigidaumaha e haga tenetene di manawa o Dimaadua, malaa, nia tigidaumaha huogodoo ala e hai ang gi Dimaadua le e dabu, \v 10 gei goe hagalee gaamai dau huai manu e pono di lohongo di maa. Maa goe gaa hai di maa beenei, nia manu e lua aalaa la nia mee ni Dimaadua. \v 11 Maa dau hagababa la ne hai gi di manu milimilia, dela hagalee haga tenetene di manawa o Dimaadua, gei goe kaina di manu gi tangada hai mee dabu, \v 12 gei tangada hai mee dabu gaa dugu di hui di maa, gii tau ang gi di humalia be go di huaidu di maa. Di hui tangada hai mee dabu dela gaa dugu deelaa go di hui e hai hegau. \v 13 Maa goe ga hiihai bolo goe e hui di maa gi muli, goe e hui di hui di maa ge e hagapuni labelaa ginai dahi baahi e lima di maa. \p \v 14 Maa tangada i goodou ga hagadabu dono hale ang gi Dimaadua, gei tangada hai mee dabu gaa dugu di hui dela e tau ang gi di humalia be di huaidu o di hale, deelaa di hui e hai hegau. \v 15 Maa goe ga hiihai bolo goe e hui di maa gi muli, goe e hui di hui di maa, ge e hagapuni labelaa ginai dahi baahi e lima di maa. \p \v 16 Maa tangada i goodou ga hagadabu ang gi Dimaadua dana madagowaa dulii i lodo dana gowaa, di hui di maa e haganoho gii tau ang gi di logo o nia lii laagau ala e haga nonnono i lodo di gowaa, hagatau gi nia bahihadu silber e madangaholu nia pauna ‘barley’ e madahaa. \v 17 Maa goe ga hagadabu di gowaa deelaa gi Dimaadua i muli hua di Ngadau o di Gaamai gi Muli, gei goe e hui di maa i di hui dogomaalia. \v 18 Gei goe ma ga haga dabu di maa ang gi Dimaadua i tei madagoaa i no muli, tangada hai mee dabu ga haganoho di hui gii tau ang gi nia ngadau ala e dubu gaa dae loo gi di Ngadau o di Gaamai gi Muli, gaa hai di hui gi hogoohi gi di hui dogomaalia o di maa. \v 19 Goe ma ga hiihai bolo goe e hui labelaa gi muli dau gowaa, goe e hui di hui di maa, ge e hagapuni labelaa ginai dahi baahi e lima di maa. \v 20 Goe ma gaa hui di gowaa gi tuai dangada, gei goe digi huia di maa gi muli gi Dimaadua i mua, gei goe gu deemee di hui gi muli labelaa di maa. \v 21 Gaa dae gi di Ngadau o di Gaamai gi Muli, gei di gowaa deelaa la guu hai di mee ni Dimaadua, gaa wanga gi digau hai mee dabu. \p \v 22 Tangada ma ga haga dabu ang gi Dimaadua dana gowaa dela ne hui, \v 23 tangada hai mee dabu ga haganoho di hui di maa gi tau anga gi di logo o nia ngadau gaa tugi loo i di Ngadau o di Gaamai gi Muli, gei goe e hui hua di maa i di laangi hua deelaa, idimaa nia bahihadu la nia mee ni Dimaadua. \v 24 I di Ngadau o di Gaamai gi Muli, di gowaa deelaa le e wanga gi tangada dana gowaa donu be go dono madawaawa. \p \v 25 Di hui o nia gowaa huogodoo le e haganoho gi tau anga gi di mee dela gu haganoho. \p \v 26 Nia ulu mmaadua o nia manu la guu lawa di hai nia mee ni Dimaadua, malaa, tangada e deemee di hagadabu nia maa e hai dana tigidaumaha mai i dono hiihai, di ingoo hua di mee be tamaa kau, tama siibi be tamaa kuudi, nia mee aanei la nia mee ni Dimaadua. \v 27 Gei nia ulu mmaadua o nia manu ala milimilia le e mee di hui labelaa gi muli gi di hui dela gu haganoho, ge e hagapuni labelaa ginai dahi baahi e lima di maa. Maa digi huia labelaa gi muli, gei di maa gaa mee di hui gi daha gi tuai dangada, e hui gi di hui dela gu haganoho. \p \v 28 Tangada e deemee loo di hui gi daha be e hui labelaa gi muli dana mee dela gu haga dabu hagadahi ang gi Dimaadua, di ingoo hua di mee be tangada, be di manu, be di gowaa. Ma guu hai nia mee donu ni Dimaadua.\x * \xo 27.28 \xt Numbers 18.14\x* \v 29 Digau huogodoo ala gu haga dabu hagadahi la hagalee hui gi muli, digaula e daaligi gii mmade. \p \v 30 Dahi baahi e madangaholu o nia huwa laagau o tenua, de hilihili be nia lii laagau be nia golee laagau, nia mee aanei la nia mee donu ni Dimaadua. \v 31 Tangada ma ga hiihai bolo ia e hui gi muli hunu mee i nia maa, geia e hui di hui nia maa donu, hagapuni ginai dahi baahi e lima. \v 32 Di manu e dahi i nia manu hagagaidala e madangaholu la di mee ni Dimaadua. Di madagoaa dela e dau ai nia manu, di madangaholu manu o nia manu huogodoo la di mee ni Dimaadua. \v 33 Goodou hudee hagatau ina nia manu bolo gi hilihili nia manu ala e huaidu, gei goodou hagalee pono labelaa di lohongo di maa. Maa goe gaa pono di lohongo di manu gi tuai manu, gei nia manu e lua aalaa la guu hai nia mee donu ni Dimaadua, gu deemee di hui labelaa gi muli.\x * \xo 27.33 \xt Numbers 18.21; Deuteronomy 14.22-29\x* \p \v 34 Aanei la nia haganoho ala ne wanga go Dimaadua gi Moses i hongo di gonduu Sinai bolo gi hagi anga ina gi digau Israel.