\id 2SA Kapingamarangi \h 2 Samuel \toc1 Di Lua Beebaa Samuel \toc2 2 Samuel \toc3 2-Samuel \mt1 2 SAMUEL \mt2 Di Lua Beebaa Samuel \imt1 Di haga modongoohia: \im \bk Di Lua Beebaa Samuel\bk* deenei e duudagi gi muli \bk Tahi Beebaa Samuel\bk*, e kai di madagoaa o David nogo king i dono madagoaa dela nogo dagi i Judah i di bahi i ngaaga (di mada e 1—4) nomuli i di madagoaa dela nogo dagi Judah mo Israel dela i di bahi i ngeia (di mada e 5—24). \ip Malaa, di beebaa deenei e hagamodongoohia hagalligi di hai o nia dauwa a David ala nogo hai ang gi ono hagadaumee, i lodo nnenua aanei mono daha, mo dana hai dela e haga damana mai dono henua mo di hagamaaloo aga ono mogobuna ala e dagi ana daangada. \ip Di beebaa deenei e haga modongoohia hagahumalia bolo David la taane maaloo dono hagadonu, gei e aloho huoloo i God. Mee tangada dela e koia e iloo ia di hai e haga manawa lamalia nia manawa o ana daangada, gei gi hagalongo ang gi deia. Hunu madagoaa di beebaa deenei e haga modongoohia di manawa hamaaloo o taane deenei, i dana haga mamaanadu i ono manawa huaidu o dono huaidina mo nia hiihai o dono manawa. Gei dono gidee ia ono huaidu mai baahi soukohp Nathan, gei mee guu mmae huoloo dono manawa, guu kae dono hagaduadua mai baahi o God. \ip Malaa, di mouli mo nia hegau a David la gu haga ngalua nia manawa o digau Israel, malaa, nia madagoaa haingadaa ala nomuli, i di nadau madagoaa e hiihai bolo e hai labelaa di nadau king, digaula e hiihai bolo e hai “Tama a David”, tangada mai i di madawaawa David dela e hai hogi be mee. \iot Di hagahonu di beebaa deenei: \io1 Di madagoaa David nogo dagi Judah \ior (1.1—4.12) \ior* \io1 Di madagoaa David nogo dagi Israel hagatau \ior (5.1—24.25) \ior* \io2 a. Nia ngadau nomua \ior (5.1—10.19) \ior* \io2 b. David mo Bathsheba \ior (11.1—12.15) \ior* \io2 c. Nia haingadaa \ior (12.26—20.26) \ior* \io2 d. Nia ngadau ala nomuli \ior (21.1—24.25)\ior* \c 1 \s1 Di haga iloo di made a Saul guu dau i David \p \v 1 Muli di made o Saul, David ne lawa mai i dono aali i tauwa ang gi digau Amalek, gaa noho i Ziklag nia laangi e lua. \v 2 Hooaga dono daiaa, tama daane ga dau mai ne hanimoi i baahi di waahale laa o Saul. Mee ne haahi dono gahu dela e ulu ai, gaa wanga ana dogolia gi hongo dono libogo belee haga modongoohia aga dono lodo huaidu, ga hana laa gi baahi o David, ga bala gi lala e hai dana hagalaamua. \v 3 David ga heeu gi mee boloo, “Goe ne hanimoi i hee?” \p Gei mee ga helekai, “Au ne lele mai i baahi nia hale laa digau dauwa Israel.” \p \v 4 David ga heeu, “Aahee laa au longo?” \p Gei mee ga helekai, “Madau gau dauwa gu lellele dagidahi i lodo tauwa, digau dauwa dogologo guu mmade. Saul mo dana dama daane go Jonathan la guu mmade labelaa.” \p \v 5 David ga heeu, “Goe e iloo di aha bolo Saul mo Jonathan la guu mmade?” \p \v 6 Mee ga helekai, “Dogu madagoaa dela nogo i hongo di Gonduu Gilboa, au gu gidee Saul e haga haa i hongo dana daalo, gei nia waga dauwa hongo henua o madau hagadaumee mo digau dauwa ala e llele nia hoodo gu hoohoo mai gi mee. \v 7 Gei Saul ga huli mai ga gidee ia au, ga gahigahi mai au, gei au ga helekai boloo, ‘Meenei, deenei au.’ \v 8 Mee ga heeu mai be au koai, gei au gaa hai bolo au tangada Amalek. \v 9 Mee ga helekai, ‘Au gu lauwa gaa made hua. Hanimoi gi kinei, daaligidia au gii made.’ \v 10 Au ga menege adu gi mee, ga daaligi a mee gii made, i di au gu iloo bolo mee gaa made hua muli i dono doo gi lala. Gei au ga dahi aga di hau king dela nogo i dono libogo mo dono duu lima dela nogo i dono lima, malaa, aanei ne gaamai ko au belee gowadu gi di goe, meenei.”\x * \xo 1.10 \xt 1-Samuel 31.1-6; 1-Chronicles 10.1-6\x* \p \v 11 Gei ogo David ga haahi ono gahu gi ono lima i dono lodo huaidu, mo ono ehoo huogodoo gu hahaahi nadau gahu labelaa. \v 12 Digaula gu lodo huaidu huoloo, guu hai di nadau hangihangi gi Saul mo Jonathan, mo digau dauwa o Israel huogodoo, go nia daangada Dimaadua, mo di hagaonge gaa dae loo gi di hiahi, i digau dogologo ala guu mmade i tauwa. \p \v 13 David ga heeu gi tama daane dela ne gaamai dana haga iloo, “Goe tangada o hee?” \p Mee ga helekai, “Au tangada Amalek, gei au e noho i hongo do henua.” \p \v 14 David ga heeu gi mee, “Goe e aha dela hagalee e madagu di dahi aga oo lima e daaligi di king dela ne hilihili go Dimaadua?” \v 15 Gei David ga gahi mai taane dauwa bolo gi daaligidia a mee gii made, gei taane dauwa ga daaligi a mee gii made. \v 16 David ne helekai gi taane Amalek boloo, “Goe ne bida hai adu gi di goe di mee deenei, i dau haga modongoohia aga bolo goe ne daaligi di king dela ne hilihili go Dimaadua.” \s1 Taahili a David gi di made Saul mo Jonathan \p \v 17 David ne daahili dana daahili manawa gee gi di made a Saul mo dana dama daane go Jonathan, \v 18 gaa hai bolo taahili deenei la gi aago ina gi digau Judah gi iloo taahili deenei: (Taahili deenei la ne hihi gi lodo \bk Di Beebaa Jashar\bk*)\x * \xo 1.18 \xt Joshua 10.13\x* \b \q1 \v 19 “I hongo nia gonduu o Israel ne mmade ai tadau dagi, \q1 tadau gau dauwa maaloo guu mmade! \q1 \v 20 Gi hudee heia gi iloo digau Gath. \q1 Gi hudee haga iloo ina i hongo nia ala i Ashkelon. \q1 Goodou gi dee hai hua dahi mee \q1 ga haga tene nia manawa o nia ahina o Philistia, \q1 mono dama ahina o digau tuadimee. \b \q1 \v 21 “Di magalillili o di boo mo dono uwa \q1 la gi hudee haga magalillili ina nia gonduu o Gilboa. \q1 Nia gowaa maalama o Gilboa la gi hudee tomo nia lii! \q1 Idimaa, di gowaa deenei e hagabae ai \q1 nia mee abaaba madau gau dauwa maaloo. \q1 Di gowaa deenei dela e iai di mee abaaba a Saul e moe ai gei guu tomo. \b \q1 \v 22 “Di maalei Jonathan nogo daaligi ono hagadaumee gii mmade, \q1 tulumanu dauwa o Saul la digi balumee, \q1 nogo daaligi digau maaloo, \q1 nogo daaligi nia hagadaumee gii mmade. \b \q1 \v 23 “Saul mo Jonathan i di nau madagoaa nogo mouli ai, \q1 nia daangada nogo aloho i meemaa, \q1 gei nogo humalia gi meemaa, \q1 gaa dae loo gi di nau mmade, \q1 gei meemaa nogo buni huoloo i nia madagoaa huogodoo. \q1 Meemaa e koia e limalima i nia ‘eagle’ \q1 gei e maaloo i nia laion. \b \q1 \v 24 “Nia ahina o Israel, goodou gi tangi i Saul! \q1 Mee nogo haga gahu goodou gi nia gahu humalia \q1 mono gahu mmee, \q1 gei ne laagei goodou gi nia hadu hagalabagau mono goolo. \b \p \v 25 “Tadau gau dauwa maaloo la guu mmade, \q1 ne mmade i lodo tauwa. \q1 Jonathan guu made, e moe i tomo nia gonduu. \b \q1 \v 26 “Jonathan dogu ihoo nei, \q1 au e aloho i di goe \q1 dela e haga hali ginai nia dangi o ogu golomada. \q1 Do aloho i di au e humalia huoloo, \q1 ge e humalia i di aloho di ahina. \b \q1 \v 27 “Tadau gau dauwa maaloo la guu mmade, \q1 nadau goloo dauwa gu diiagi, \q1 gu deai ono hadinga ai.” \c 2 \s1 David guu hai di king o Judah \p \v 1 Muli nia mee aanei, David ga heeu gi Dimaadua, “Meenei, e hai behee, au gaa hana gaa dagi di waahale i Judah?” \p Dimaadua ga helekai, “Uaa, hana.” \p David ga heeu, “Au gaa hana gi hee?” \p Dimaadua boloo, “Gi Hebron.” \v 2 Malaa, David gaa hana gi Hebron mo ono lodo dogolua go Ahinoam di ahina mai Jezreel, mo Abigail di ahina dela ne made dono lodo go Nabal, tangada o Carmel.\x * \xo 2.2 \xt 1-Samuel 25.42-43\x* \v 3 David gaa lahi labelaa ana gau dauwa mo digau o nadau hale, digaula ne hula gaa noho i lodo nia waahale ala e haganiga Hebron. \v 4 Gei digau o Judah ga loomoi gi Hebron, ga hagatulu a David e hai di king o Judah. \p Di madagoaa David ne longono ia bolo digau Jabesh i Gilead la guu danu a Saul,\x * \xo 2.4 \xt 1-Samuel 31.11-13\x* \v 5 gei mee ga hagau ana daangada gi haga iloo ina gi digau Jabesh boloo, “Dimaadua gi hagahumalia ina goodou i godou manawa humalia dela ne danu di godou dagi aamua. \v 6 Dimaadua gi dugu adu gi goodou tumaalia mo di manawa dahi, gei au hogi ga benebene goodou hagahumalia i di godou humalia dela ne hai. \v 7 Goodou gi maaloo gei gi haga mataane! Di godou king go Saul la guu made, gei digau o Judah gu hagatulu au bolo e hai di nadau king.” \s1 Ishbosheth guu hai di king o Israel \p \v 8 Tagi di buini dauwa a Saul, go Abner, tama a Ner, guu hana madalia tama daane a Saul go Ishbosheth, gaa hula ga tuu adu i lodo di monowai Jordan, gaa hula gi Mahanaim. \v 9 Abner gaa hai a Ishbosheth gi king i tenua go Gilead, Asher, Jezreel, Ephraim, mo Benjamin, mo i Israel hagatau. \v 10 Mee gu madahaa ono ngadau, gei mee ga daamada gaa hai di king o Israel. Mee gaa king i nia ngadau e lua. Gei di madawaawa Judah le e manawa dahi hua gi David, \v 11 gei mee nogo dagi tenua go Judah i Hebron i nia ngadau e hidu mo di baahi. \s1 Tauwa i mehanga Israel mo Judah \p \v 12 Abner mo digau aamua a Ishbosheth ga hagatanga i Mahanaim ga lloo ia gi di waahale Gibeon. \v 13 Joab, dono dinana go Zeruiah, mo hunu gau i di gau aamua David ga heetugi gi digaula i baahi di monowai i golo, digaula huogodoo gaa noho gi lala i golo, di buini e dahi i di baahi i golo ge dahi i di baahi dela i golo. \v 14 Abner ga helekai gi Joab, “Gidaadou ga dahi aga tadau dama daane mai i nia buini e lua aanei e hagamada e heebagi.” \p Joab ga helekai anga, “E humalia hua.” \p \v 15 Nia daane dilongoholu maa lua mai di baahi o Ishbosheth mo di madawaawa Benjamin ga heebagi gi nia daane David dilongoholu maa lua labelaa. \v 16 Taane nei mo taane nei gaa kumi di libogo o dono ehoo dela e heebagi ginaua, ga daalo tinae o maa gi dana hulumanu dauwa, malaa, digaula huogodoo dogo madalua maa haa la gu mmade mmade huogodoo. Deelaa laa ga hagaingoo ai di gowaa deelaa i Gibeon boloo “Di Gowaa Maalama o nia Hulumanu dauwa”. \p \v 17 Tauwa damana dela guu hai, gei Abner mo digau Israel gu haga magedaa go digau dauwa a David. \v 18 Nia dama dogodolu a Zeruiah la nogo i golo: go Joab, Abishai, mo Asahel. Asahel tangada lele huoloo gadoo be di ee lodo geinga, \v 19 gei mee ga waluwalu Abner, gaa lele hua haga huudonu gi mee. \v 20 Abner gaa mmada gi muli, ga helekai, “Asahel, kooe deenaa?” \p Gei mee ga helekai, “Uaa”. \p \v 21 Abner ga helekai, “Goe hudee waluwalu ina au, waluwalu ina dau huai dangada, daangia ono goloo.” Gei Asahel e waluwalu hua a mee. \v 22 Abner ga helekai adu labelaa, “Goe hudee waluwalu ina au. Goe e hagamahi bolo au gi daaligidia goe gii made? Dehee dagu hai e heetugi iei au gi do duaahina daane go Joab?” \v 23 Gei Asahel digi noho loo dono waluwalu a mee. Abner ga daalo Asahel i dono dua gi taalo, ga daalo tinae o maa gu ihaa i tua, Asahel gaa hinga gi lala guu made, gei digau huogodoo ala ga lloomoi gi di gowaa dela ne made ai a mee, gaa tuu i golo. \p \v 24 Gei ogo Abishai mo Joab ga waluwalu a Abner, gaa dau adu gi tomo di gonduu Ammah gei di laa la gu ulu. Di gowaa deelaa la i baahi gi dua i di ala dela e hana gi di anggowaa o Gibeon. \v 25 Nia daane mai di madawaawa Benjamin ga lloomoi gi baahi o Abner, gaa hai di buini dauwa e dahi i hongo di gonduu deelaa. \v 26 Abner ga wolo adu gi Joab, ga helekai, “E hai behee, gidaadou aalaa hua e heheebagi beenei hagalee lawa? Goe digi iloo bolo ma go di lodo huaidu hua dela gaa hai i di hagaodi o di mee deenei? Gidaadou digau hua ni tenua e dahi, ma gaa hee gei goe gaa hai ang gi au daane bolo guu lawa hudee waluwalu hia gimaadou?” \p \v 27 Joab ga helekai anga, “Au gu hagamodu i di ingoo o di God dela e mouli, bolo maa nei bolo goe digi helekai, gei agu daane ga waluwalu goe gaa dae loo gi di luada daiaa.” \v 28 Malaa, Joab ga ili dana buu e hagailoo ang gi ana daane gii lawa di nadau waluwalu digau Israel, gei teebagi la guu lawa. \p \v 29 Abner mo ana gau dauwa gaa dagi laa hongo di gowaa mehanga gonduu o Jordan i di waalooloo o di boo deelaa. Nomuli digaula gaa dagi gaa dau loo i Mahanaim. \p \v 30 I muli hua Joab ne lawa i dana waluwalu digau Israel, gei mee gaa dau ana daane huogodoo, ga iloo bolo digau e madangaholu maa hiwa (19) la gu hagalee, hagapuni ang gi Asahel. \v 31 Nia daane a David gu daaligi nia daane Abner e dolu lau modoono (360) mai di madawaawa Benjamin. \v 32 Joab mo ana daane gaa kae tuaidina o Asahel, gaa danu i taalunga dono madahaanau i Bethlehem, gei digaula ga dagi adu i di waalooloo o di boo, gaa dau gi Hebron, i di heni o di luada. \c 3 \p \v 1 Gu waalooloo go teebagi dela ne hai i mehanga di buini dela e huli mai di baahi o Saul mo digau ala e huli mai di baahi o David. Di baahi David gu maaloo mai, gei dono hagadaumee gu bagege mai. \s1 Nia dama daane a David \p \v 2 Deenei di hagatau o nia dama daane a David dogoono ala ne haanau i di guongo Hebron: go Amnon dono dinana go Ahinoam, di ahina mai Jezreel, \v 3 mo Chileab dono dinana go Abigail nogo lodo gi Nabal tangada Carmel, mo Absalom dono dinana go Maacah, tama ahina ni di king Talmai o Geshur, \v 4 mo Adonijah dono dinana go Haggith, mo Shephatiah dono dinana go Abital, \v 5 mo Ithream dono dinana go Eglah. Nia dama daane dogoono aanei la ne haanau i Hebron. \s1 Abner gu buni anga gi David \p \v 6 Di madagoaa hua o tauwa dela e hai hai i mehanga di buini dauwa a David mo di buini dauwa dela e daudali di baahi di madahaanau o Saul, gei Abner gu maaloo dangihi mai i lodo digau dauwa a Saul. \p \v 7 Dahi laangi hua, gei Ishbosheth, tama daane a Saul ga hagi aga Abner bolo mee guu kii ginaua mo Rizpah, di lodo hege a Saul, tama ahina ni Aiah. \v 8 Di mee deenei guu hai a Abner gi hagawelewele huoloo, gei mee ga helekai, “Madi aha, goe e hagamaanadu bolo au e mee di oho di hagadagadagagee a Saul mai gi di au? E aha, kooe e maanadu bolo au e hege gi Judah? Mai di laangi dela ne manawa dahi iei au gi digau di hale do damana, mo ono duaahina daane, mo ono ehoo hagaaloho, gei au gu madamada humalia i di goe bolo gi dee kumi hua goe go David. Malaa, dolomeenei gei goe guu hai bolo au guu hai hala gi di ahina! \v 9-10 Dimaadua gu hagababa ang gi David bolo ia gaa daa di waawa king gi daha mo Saul mo dono madawaawa, ga haga noho aga David gii king i Israel mo Judah hagatau, mai Dan i bahi i ngeia gaa tugi i Beersheba i bahi i ngaaga. Malaa, God gi daaligidia au ma au digi haga gila aga di mee deenei!”\x * \xo 3.9-10 \xt 1-Samuel 15.28\x* \v 11 Ishbosheth gu madagu huoloo i Abner, guu noho deemuu deai dana helekai ne hai ai. \p \v 12 Abner ga hagau ana gau kae hegau gi David, i Hebron, ga helekai, “Koai dela e dagi tenua deenei? Gidaua gaa hai tau hagababa i tau mehanga, gei au ga hagamaamaa goe gii dagi tenua go Israel hagatau.” \p \v 13 David ga helekai, “E humalia, gidaua gaa hai tau hagababa i tau mehanga maa goe ga haga gila aga di mee deenei: goe gi laha mai a Michal dela go tama ahina a Saul gi di au i do madagoaa ma ga hanimoi gi dogu baahi.” \v 14 David ga hagau ana gau kae hegau gi Ishbosheth, gaa hai anga, “Hagau ina mai dogu lodo go Michal. Guu lawa dagu hui gi nia gili o nia mee haga madagu o nia daane Philistia e lau belee hai ai dogu lodo.”\x * \xo 3.14 \xt 1-Samuel 18.27\x* \v 15 Gei Ishbosheth gaa lahi di ahina deelaa mai i di hale o dono lodo go Paltiel, tama daane a Laish. \v 16 Paltiel ga daudali di ahina deelaa gaa dau adu gi di waahale o Bahurim, e dangidangi mo di hana, gei Abner gaa hai anga, “Hana gi muli gi doo hale!” Gei mee gaa hana. \p \v 17 Abner gaa hana gi nia dagi o Israel ga helekai gi digaula, “Gu waalooloo di godou talitali a David belee hai di godou king. \v 18 Malaa, deenei di godou madagoaa humalia. Goodou gi langahia bolo Dimaadua la gu helekai, ‘Au ga hai hegau gi dagu dangada hai hegau go David e daa agu daangada Israel gi daha mo lala nia mogobuna digau Philistia mo ono hagadaumee huogodoo ala i golo.’” \v 19 Abner ga helekai labelaa gi di madawaawa Benjamin, ga hanadu gi Hebron belee hagi anga gi David nia hagamaanadu o digau Israel mo di madawaawa Benjamin ala guu baba ginai. \p \v 20 Di madagoaa o Abner ne dau i baahi o David i Hebron mo ana gau dogomadalua, gei David guu hai dana hagamiami damana gi digaula. \v 21 Abner ga helekai gi David, “Au gaa hana laa hongo Israel hagatau, ga dugu adu gi di goe, meenei di king. Digaula guu tene bolo goe gaa hai di king ni ginaadou, gei goe gaa hai do hiihai gaa dagi tenua deelaa hagatau.” David ga hagau a Abner, gei mee gaa hana i di aumaalia. \s1 Abner gu daaligi gii made \p \v 22 I muli hua tama madagoaa bodobodo, gei Joab mono gau dauwa o David e loomoi i tauwa. Digaula gu gaamai nadau hagabae goloo ala ne kumi go digaula. Malaa, gei Abner gu hagalee i Hebron i di madagoaa deelaa, idimaa David gu hagau a mee i lodo di aumaalia. \v 23 Di madagoaa o Joab mo ana daane ala ne dau mai, gaa longo bolo Abner gu hanimoi gi baahi o David, gei gu hagau labelaa a mee i lodo di aumaalia, \v 24 Joab gaa hana gi baahi di king, ga helekai gi mee, “Dau ma di aha dela ne hai? Abner gu hanimoi gi do baahi, gei goe gu hagau a mee eiaha? \v 25 Mee ne hanimoi belee halahalau goe, e halahala nia mee huogodoo ala e hai hai kooe, mo au gowaa ala e hana ginai goe. Goe gu iloo di mee deenei!” \p \v 26 I muli Joab ne hagatanga i baahi David, mee ga hagau ana gau kae hegau bolo gi laha mai Abner. Gei digaula ga laha mai a mee i di Monowai Sirah, gei David e de iloo di mee deenei. \v 27 I di madagoaa o Abner ne dau i Hebron, gei Joab gaa lahi a mee gi di bontai di abaaba o di waahale deelaa, be di mee e hai dana helekai haga mmuni gi mee, gei mee ga daalo tinae o maa i di gowaa deelaa. Abner gu daaligi idimaa Abner dela ne daaligi tuaahina daane o Joab go Asahel. \v 28 David gaa longo i di longo deenei, gei mee ga helekai, “Dimaadua e iloo Ia bolo au mo agu daangada e de iloo loo taaligi o Abner. \v 29 Di hagaduadua o di hai deenei la gi dugu ia i hongo Joab mo dono madahaanau huogodoo! E hai gi iai taane mai i lodo dono madawaawa e hai gii magi i di magi konorea, be di magi genegene, be e bagege huoloo e mee hua di hai nia hegau o di ahina, be e made i lodo tauwa, be e hagalee ana meegai ai!” \v 30 Joab mo dono duaahina go Abishai ne daaligi Abner, ne tala di hui a mee dela ne daaligi di nau duaahina go Asahel i tauwa i Gibeon. \s1 Di danu o Abner \p \v 31 David ga haganoho dana hai bolo Joab mo ana daane gi hahaahia nadau goloo gi ulu nadau gahu haga manawa gee, mo di tangi manawa gee gi Abner. I di made deelaa, gei di King David e haele i muli tebedebe gi di gowaa dela belee danu ai. \v 32 Abner gaa danu i Hebron, gei di king guu dangi wawwawe huoloo gi dono lee gi nua i hongo taalunga deelaa, mo digau huogodoo ala nogo i golo. \v 33 David ga daahili i taahili haga manawa gee deenei ang gi Abner: \q1 “Ma e aha Abner ne made gadoo be tangada boiboi? \q1 \v 34 Ono lima hagalee nnoo, mo ono wae digi lawalawa ina. \q1 Mee ne made gadoo be tangada dela ne daaligi gii made go digau huaidu!” \b \p Gei nia daangada gu dangidangi labelaa i mee. \p \v 35 Di langi e dahi dogomaalia gei digaula e haga manawa lamalia David bolo gi miami a mee, gei mee guu hai dana hagababa, “God gi daaligidia au, ma au gaa gai dagu mee i mua di hagaodi o di laangi dangi nei!” \v 36 Malaa, nia daangada huogodoo ga iloo di mee deenei, gei digaula gu manawa lamalia. Ma e donu nia mee huogodoo o di king ala ma gaa hai, le e haga manawa lamalia digaula. \v 37 Nia daangada huogodoo a David mo digau huogodoo ala i lodo Israel gu iloo bolo di king deelaa le e hagalee dau gi taaligi o Abner. \v 38 Di king ga helekai gi ana gau aamua, “Goodou gi iloo bolo tagi aamua o Israel dela guu made dangi nei. \v 39 Ma e aha maa au di king ne hili aga go God, gei au gu hagalongo bagege dangi nei. Nia dama daane a Zeruiah le e hagamuamua mai. Dimaadua la gi hagaduadua ina digau huaidu aanei gii tau ang gi digaula!” \c 4 \s1 Di made o Ishbosheth \p \v 1 Di madagoaa tama daane a Saul go Ishbosheth ne longo bolo Abner la guu made i Hebron, gei mee gu madagu huoloo, gei digau Israel huogodoo gu mmaadagu. \v 2 Ishbosheth la ana daangada aamua dogolua i golo e dagi nau buini e hulahula e haihai nadau dauwa i nia guongo i daha. Meemaa go Baanah mo Rechab, nia dama ni Rimmon, tangada mai Beeroth ni di madawaawa Benjamin. (Beeroth la di waahale e dau gi Benjamin. \v 3 Gei digau donu ni di gowaa deelaa la ne llele gi daha gi Gittaim, di gowaa dela e noho ai digaula gaa dae mai loo gi dangi nei.) \p \v 4 Tangada labelaa mai di madawaawa Saul dela go tama daane a Jonathan, go Mephibosheth, nogo lima ono ngadau i di madagoaa o Saul mo Jonathan ne daaligi gii mmade. I di madagoaa di longo ne dae mai bolo meemaa guu mmade i di waahale o Jezreel, gei di ahina dela nogo madamada humalia i di tama deelaa gaa lahi a mee gaa llele, gu hagalimalima huoloo gei di tama deenei la gaa doo, gu habehabe.\x * \xo 4.4 \xt 2-Samuel 9.3\x* \p \v 5 Rechab mo Baanah gaa hula gi di hale o Ishbosheth, meemaa gaa dau i golo hoohoo gi di oodee, i dono madagoaa dela e hagamolooloo ai i di oodee. \v 6 Di ahina dela i di bontai gu molemoe i dono hili ana ‘wheat’, gei mee guu kii. Rechab mo Baanah gu ulu adu hagammuni gi lodo di hale. \v 7 Meemaa ga ulu adu gi lodo di ruum o Ishbosheth, i di gowaa e kii iei mee, ga daaligi a mee. Meemaa gaa tuu di libogo o maa gi daha gaa kae, gaa hula laa lodo di gowaa mehanga gonduu o Jordan i di boo dogomaalia. \v 8 Meemaa gaa wanga di libogo deelaa gi di King David i Hebron, mo di helekai adu, “Deenei di libogo o Ishbosheth, tama o do hagadaumee go Saul, dela ne belee daaligi goe. Dimaadua gu dumaalia adu gi di goe, meenei di king, gii tala di hui ang gi Saul mo ono hagadili.” \p \v 9 David ga helekai gi meemaa, “Au e hai dagu hagababa gi Dimaadua dela e mouli, dela ne haga dagaloaha au i ogu haingadaa huogodoo! \v 10 Tangada kae hegau dela ne hanimoi gi di au i Ziklag ne helekai mai bolo Saul la guu made, la ne maanadu bolo ma di longo humalia deelaa, gei au ga daaligi a mee gii made. Deenei dagu hai ne hui a mee gi dana longo humalia deelaa!\x * \xo 4.10 \xt 2-Samuel 1.1-16\x* \v 11 E huaidu hualaa behee go di huaidu ang gi nia daangada huaidu ala ma ga daaligi tangada deai ono huaidu ai nogo kii i lodo dono hale! Malaa deenei laa, au gaa hui di mouli o taane deenei, ga duidui goolua gi daha mo hongo henuailala!” \v 12 David gaa hai gi ana daane aalaa, gei ana daane ga daaligi a Rechab mo Baanah gii mmade, ga duuduu nau lima mo nau wae gi daha mo nau huaidina, gaa kae ga daudau gi nua i baahi di monowai geli i Hebron. Digaula gaa kae di libogo o Ishbosheth, gaa danu i taalunga o Abner i Hebron. \c 5 \s1 David guu hai di king o Israel hagatau \p \v 1 Gei nia madawaawa Israel huogodoo ga lloomoi gi David i Hebron, ga helekai gi mee, “Gimaadou la di todo donu ni oou. \v 2 I mua, i di madagoaa o Saul nogo king, goe nogo hai tagi dauwa o Israel i di nadau hai dauwa, gei Dimaadua ne hai dana hagababa adu gi di goe bolo ma kooe dela ga benebene ana daangada, go digau Israel, gei e dagi digaula.” \p \v 3 Malaa, digau mmaadua o Israel huogodoo ga lloomoi gi di King David i Hebron. David gaa hai dana hagababa i nadau mehanga i mua nia hadumada o Dimaadua, gei digaula ga hagatulu a mee e hai di king o Israel. \v 4 David ne hai di king gei mee gu motolu ono ngadau, gaa hai di king i nia ngadau e mada haa. \v 5 Dono noho i Hebron, mee ne dagi Judah i nia ngadau e hidu ge ono malama, gei nogo dagi Israel ngaadahi mo Judah nia ngadau e motolu maa dolu.\x * \xo 5.5 \xt 1-Kings 2.11; 1-Chronicles 3.4; 29.27\x* \p \v 6 Di king mo ana gau dauwa ne dagi adu, ga heebagi gi Jerusalem. Digau Jebus ala nogo noho i golo, ne hagamamaanadu bolo David le e deemee di ulu mai gi lodo di nadau waahale, ga helekai gi mee boloo, “Goe e deemee loo di hanimoi gi kinei, i digau hogi dee gida mono gau guu mmodu nadau wae le e mee di duuli goe gi daha.”\x * \xo 5.6 \xt Joshua 15.63; Gabunga 1.21\x* \v 7 (Malaa, David la guu kumi di nadau waahale maaloo go Zion, dela ga haga ingoo bolo “Di Waahale o David”.) \p \v 8 Di laangi deelaa, gei David ga heeu gi ana gau dauwa boloo, “Ma tangada i goodou e hagadaumee ang gi digau Jebus gadoo be au? Ma tangada i golo e hiihai e daaligi digaula? Ma i golo, ia ga hanadu laa lodo di bongoo dela e hali mai nia wai o di waahale, daaligidia digau deegida mono gau guu mmodu nadau wae aalaa.” (Deenei dono hadinga di bida kai e hai boloo, “Digau deegida mono gau guu mmodu nadau wae e deemee di ulu i di hale o Dimaadua.”) \p \v 9 Muli David ne kumi di waahale maaloo deelaa, gaa noho ai, ga haga ingoo bolo “Di Waahale o David”. Mee guu hau dana waahale i di gili di waahale deenei, daamada i di gowaa dela gu haga honu gi nia gelegele i di baahi gi dai o di gonduu. \v 10 Di mogobuna o David e maaloo mai, idimaa, Dimaadua go di God Koia e Aamua, e madalia a mee. \p \v 11 Malaa, Hiram di king o digau Tyre ga hagau ana daangada kae hegau gi David, mono laagau ‘cedar’, mono degitanga, mono gau hai hadu, bolo gii hula hauhia di hale o David. \v 12 David ga iloo ia hua i nia mee aanei, bolo Dimaadua gu haga noho bolo ia di king o Israel, gei gu haga gila aga ia mai i ana daangada digau Israel. \p \v 13 Muli dono hagatanga i Hebron gaa hana gi Jerusalem, gei David gaa lodo gi nia lodo hege mono lodo ala i golo, ala ga gila mai ai ana dama daane mono dama ahina. \v 14 Malaa, aanei nadau ingoo nia dama ala ne haanau i Jerusalem: go Shammua, Shobab, Nathan, Solomon, \v 15 Ibhar, Elishua, Nepheg, Japhia, \v 16 Elishama, Eliada mo Eliphelet. \s1 David gu haga magedaa digau Philistia \p \v 17 Di madagoaa digau Philistia ne iloo bolo David la gu hagatulu guu hai di king o Israel, digaula gu tuu aga belee halahala a mee e hai di nadau dauwa gi mee. David ne longono ia di hai digaula dela belee hai ang gi deia, gei mee gaa hana gaa noho i di gowaa dela e abaaba mau dangihi. \v 18 Digau Philistia guu dau i di Gowaa Mehanga Gonduu o Rephaim, gei guu noho i golo. \v 19 Malaa, David ga heeu gi Dimaadua, “E humalia bolo au gaa hana ga heebagi gi digau Philistia? Goe e dumaalia mai digaula e kumi ko au?” \p Dimaadua ga helekai gi mee, “Hana. Au ga hagamaamaa adu laa goe gi haga magedaa digaula.” \p \v 20 Malaa, David gaa hana gi Baal-Perazim, deenei di gowaa ne haga magedaa digaula go mee. Gei mee ga helekai, “Dimaadua dela ne daaligi ogu hagadaumee i ogu mua, gadoo be di labagee e haga bongoo di abaaba o di monowai.” Deenei laa di gowaa deelaa gu haga ingoo bolo Baal-Perazim.\f + \fr 5.20 \ft \+bk Baal-Perazim\+bk*, di ingoo deenei dono hadinga i nnelekai Hebrew boloo, “Di Tagi o di Haga bongoo” \f* \v 21 Di madagoaa digau Philistia ne llele gi daha mo di gowaa deelaa, digaula e kili gi daha nadau ada balu ieidu, gei ogo David mo ana gau dauwa gaa kae nia maa gi daha mo di gowaa deelaa. \p \v 22 Nomuli gei digau Philistia gaa hula labelaa gi di Gowaa Mehanga Gonduu o Rephaim gaa noho i golo. \v 23 David ga heeu labelaa gi Dimaadua, gei Dimaadua ga helekai gi mee boloo, “Hudee hana haga huudonu e heebagi gi digaula. Haganiga laa tua, ga heebagi gi digaula mai di baahi dela i golo, hoohoo gi nia laagau ‘balsam’. \v 24 Do madagoaa ga longono e goe di lee o digau e taele i hongo nia laagau ‘balsam’ aalaa, goe heebagi hagalimalima, idimaa, Au e hana i oo mua, e haga magedaa digau dauwa o Philistia.” \v 25 Malaa, David guu hai gii hai be nia haganoho Dimaadua ne hai gi mee. Mee ne daaligi digau Philistia mai loo i Geba gaa dae loo gi Gezer. \c 6 \s1 Tebedebe o di Hagababa gu gaamai gi Jerusalem \p \v 1 David ga haga dagabuli mai labelaa ana gau dauwa dogomotolu mana (30,000) ala koia e humalia, \v 2 gaa lahi digaula gi Baalah i Judah\f + \fr 6.2 \ft \+bk Baalah i Judea\+bk* di waahale dono ingoo labelaa go Kiriath-Jearim (1-Samuel 7.1) \f*, e gaamai Tebedebe o di Hagababa a God dela gu hagamodongoohia go di ingoo Yihowah Koia e Aamua, dela dono lohongo i hongo nia ada manu hai ono bakau ala i hongo di uhi Tebedebe deelaa.\x * \xo 6.2 \xt Exodus 25.22\x* \v 3 Digaula gaa kae di maa i di hale o Abinadab dela i hongo dahi gonduu, ga haga uda gi hongo di waga hongo henua hoou. Gei ogo Uzzah mo Ahio, ala go nia dama daane a Abinadab ala e dagi di ala o di waga hongo henua deelaa,\x * \xo 6.3 \xt 1-Samuel 7.1-2\x* \v 4 gei Ahio dela e hana i mua. \v 5 David mo digau Israel huogodoo e dadaahili mo di gagaalege huoloo, e haga hagaamu Dimaadua gi nadau mee hai daahili ala go nia ‘harp’, ‘lyre’, aip, ‘castanet’ mono ‘cymbal’. \p \v 6 Di nadau dau adu gi di gowaa haga madammaa ‘wheat’ go Nacon, nia kau daane aalaa gaa tinga, gei ogo Uzzah ga daahi adu dono lima belee dahi aga Tebedebe o di Hagababa. \v 7 Di madagoaa hua deelaa, gei Dimaadua gu hagawelewele gi Uzzah, gu daaligi a mee gii made, i mee dela hagalee hagalabagau Tebedebe deelaa. Uzzah la guu made i golo i taalinga Tebedebe o di Hagababa. \v 8 Deenei laa e haga ingoo di gowaa deenei bolo “Perez-Uzzah”\f + \fr 6.8 \ft \+bk “Perez-Uzzah”\+bk* di ingoo deenei dono hadinga i nnelekai Hebrew boloo, “Di hagaduadua o Uzzah” \f* gaa dae mai loo gi dangi nei. David gu hagawelewele huoloo, idimaa, Dimaadua la ne hagaduadua a Uzzah i dono hagawelewele. \p \v 9 David gu madagu huoloo i Dimaadua ga helekai, “Tebedebe o di Hagababa la gaa kae behee ko au dolomeenei?” \v 10 Gei mee ga hagamaanadu bolo Tebedebe deelaa la hagalee kae gi Jerusalem. Gei mee gaa kae di maa gi di hale o Obed-Edom, tangada mai di waahale go Gath. \v 11 Tebedebe ne dugu i golo i nia malama e dolu, gei ogo Dimaadua guu hila ang gi Obed-Edom mo digau dono hale.\x * \xo 6.11 \xt 1-Chronicles 26.4-5\x* \p \v 12 King David ne longono ia bolo Dimaadua guu hila ang gi Obed-Edom mo digau o dono hale mo ana mee huogodoo mai i Tebedebe o di Hagababa dela i dono baahi. Deenei laa gei mee gaa kae Tebedebe o di Hagababa mai di hale Obed gaa kae gi Jerusalem mo di haga hagaamu. \v 13 Digau ala e aamo Tebedebe ne haele hua haga ono, gei David bolo digaula gii tuu, ga tigidaumaha dana kau daane mo tamaa kau bedi. \v 14 David nogo ulu hua di gahu lenge e didi gi dono huaidina, gaa hai ana gaalege giibeni i dana hai dela e mee i dana haga hagaamu Dimaadua. \v 15 Deenei dana hai mo digau Israel huogodoo di nadau kae Tebedebe o di Hagababa Dimaadua gi Jerusalem, e wwolowwolo tenetene mo di iliili nadau labaa. \p \v 16 Di nadau gaamai Tebedebe deelaa gi lodo di waahale deelaa, gei ogo Michal\x * \xo 6.16 \xt 1-Samuel 18.27; 2-Samuel 3.13-14 \x* tama ahina a Saul, ga mmada ia i di bontai dulii, ga gidee ia dono lodo go King David dela e gonigoni ge e hobohobo i mua nia hadumada Dimaadua, gei Michal gu de hiihai huoloo gi mee. \v 17 Digaula ga gaamai Tebedebe deelaa gaa dugu gi dono lohongo i lodo di Hale laa dela ne hagatogomaalia go David bolo e dugu ai. Gei mee gaa dudu ana tigidaumaha gei e hai ana tigidaumaha hagadaubuni ang gi Dimaadua. \v 18 I muli di hagalawa ana tigidaumaha, gei mee ga hagahumalia nia daangada aalaa i di ingoo Yihowah Koia e Aamua, \v 19 gaa duwwe nia meegai gi digaula huogodoo. Mee ne wanga dagidahi nia palaawaa, nia goneiga mmoo, mono bagu ‘grape’ gi nia daane mono ahina huogodoo. Gei digaula gaa hula gi nadau hale. \p \v 20 Muli nia mee huogodoo ala ne lawa, gei David gaa hana belee haga aloho gi digau o dono hale, gei ogo Michal ga hanimoi belee haga heetugi gi mee ga helekai boloo, “Di king o Israel guu bida hai dono ingoo aamua anga hua gi deia dangi nei! Mee gu haga gila mai ia be tangada dadaulia i mua nia golomada o nia hege ahina o ana gau hai hegau!”\x * \xo 6.20 \xt 1-Chronicles 16.43\x* \p \v 21 David ga helekai, “Au ne gaalege e hagalaamua Dimaadua, dela ne hili aga au belee pono ai do damana mo dono madahaanau, gei ne hai au bolo e hai di tagi nia ana daangada Israel. Deenei laa nogo gaalege iei au belee hagalaamua Dimaadua. \v 22 Au gu de hei eau dogu huaidina i mua o golomada gei goe bolo au gu hagalee di mee, gei nia dama ahina aanaa e hai iei goe, digaula e hagalaamua au huoloo!” \p \v 23 Michal, tama ahina a Saul, dana dama ai gaa dae loo gi dono made. \c 7 \s1 Di boloagi gi David \p \v 1 King David gu haga noho hagahumalia gi lala i lodo dono hale damana, gei Dimaadua gu benebene a mee gi daha mo ono hagadaumee huogodoo. \v 2 Di king ga helekai gi soukohp go Nathan, “Deenei au e noho i lodo di hale dela ne hau gi nia laagau ‘cedar’, gei Tebedebe o di Hagababa o God e dugu hua i lodo di hale laa!” \p \v 3 Nathan ga helekai gi di king, “Heia dau mee dela gu hagamaanadu, idimaa, Dimaadua e madalia goe.” \v 4 Di boo hua deelaa, gei Dimaadua ga helekai gi Nathan boloo, \v 5 “Hana gi dagu dangada hai hegau go David. Hagi anga ina gi mee boloo, ‘Ma hagalee kooe dela belee hau di hale dela belee noho iei Au no lodo. \v 6 Mai i di laangi dela ne laha mai digau Israel gi daha mo Egypt, gaa dae mai gi dangi nei, Au hagalee nogo noho i lodo di hale daumaha, Au nogo heehee hua mo di nohonoho i lodo di hale laa. \v 7 I lodo ogu holongo huogodoo ala nogo hana iei Au dalia nia daangada Israel, Au digi heeu gi tei dangada i nia dagi ala ne dongo ko Au boloo, ‘Goodou e aha ala hagalee hau dagu hale gi nia laagau ‘cedar’?’ \p \v 8 “Malaa, goe helekai gi dagu dangada hai hegau go David, bolo Au go Yihowah Koia e Aamua ne helekai boloo, ‘Au ne laha mai loo goe gi daha mo di gowaa dela nogo benebene au siibi, belee dagi agu daangada digau Israel. \v 9 Au nogo madalia goe i di ingoo hua di madagoaa dela ne hana ginai goe, gei Au gu daaligi o hagadaumee huogodoo gi daha i oo mua. Au gaa hai do ingoo gi aamua be nia ingoo o digau aamua huoloo ala i henuailala. \v 10-11 Au gu hilihili di gowaa ang gi agu daangada digau Israel, gei Au gu haga noho digaula gi lala, gii mee di noho i golo, deai dahi mee e hagahuaidu digaula ai. Digau huaidu ga hagalee heheebagi labelaa gi digaula, ga hagalee hai be nadau hai nogo heheebagi gi digaula mai taamada di nadau lloomoi gi kinei. Nia haingadaa aanei ga hagalee kila aga, Au e hai dagu hagababa adu gi di goe bolo Au ga dugu adu gi di goe do hagamolooloo gi daha mo o hagadaumee, ga gowadu gi di goe do hagadili. \v 12 Do madagoaa ma gaa made iei goe, gaa danu gi lala i baahi o maadua mmaadua, gei Au ga haga gila aga dau dama daane e dahi e hai di king, gei Au ga hagamaaloo aga dono henua.\x * \xo 7.12 \xt Pisalem 89.3-4; 132.11; John 7.42; Acts 2.30\x* \v 13 Deelaa go mee dela e haga duu aga dogu Hale Daumaha. Au gaa dugu dono madawaawa bolo aalaa digau e hai nia king gaa hana hua beelaa. \v 14 Au gaa hai tamana ni mee, gei mee gaa hai di tama ni aagu. Mee gaa hai dana mee hala, gei au ga hagaduadua a mee be tamana e hagaduadua dana dama.\x * \xo 7.14 \xt Pisalem 89.26-27; 2-Corinthians 6.18; Hebrews 1.5\x* \v 15 Gei Au hagalee daa gi daha dogu aloho i mee, gadoo be dagu hai ang gi Saul dela ne daa a mee gi daha bolo gii mee goe di hai di king. \v 16 Do madawaawa mo do henua king la hagalee loo e ngala i ogu mua, do lohongo king dela hua e noho beelaa.’”\x * \xo 7.16 \xt Pisalem 89.36-37\x* \p \v 17 Malaa, Nathan ga hagi anga gi David nia mee huogodoo a God ala ne haga modongoohia ang gi deia. \s1 Talodalo danggee a David \p \v 18 Nomuli, gei King David gaa hana gi lodo di Hale laa Dimaadua dela e noho ai no lodo, gaa noho gi lala, ga dalodalo boloo, “Meenei Tagi go Yihowah, deenei au go dau dangada hai hegau hagalee loo e tau gi nia mee huogodoo ala gu dugu mai Kooe gi di au mo digau o dogu hale. \v 19 Meenei Tagi go Yihowah, dolomeenei gei goe e hai bolo Goe gaa hai nia mee humalia ala i golo. Goe guu hai au hagababa i di gili dogu madawaawa i lodo nia ngadau ala gaa dae mai. Meenei Tagi go Yihowah, Goe gu haga modongoohia nia mee aanei gi nia daangada dangada! \v 20 Ma di aha labelaa i golo e mee di helekai iei au adu gi di Goe? Goe koia e iloo e Goe au go dau dangada hai hegau, meenei Tagi go Yihowah. \v 21 Ma Kooe dela ne hai nia mee haga goboina huogodoo aanei mai i do hiihai, gei Goe ga haga gida mai gi di au, go dau dangada hai hegau. \v 22 Goe e maaloo huoloo, meenei Tagi go Yihowah! Gimaadou guu lawa di iloo bolo ma deai di God labelaa i golo be Goe ai, deelaa hua Kooe! \v 23 Ma deai tenua i henuailala e hai be tenua go Israel ai, dela ne haga dagaloaha Kooe gi daha mo nadau hai hege bolo gii hai digaula nia daangada ni aau. Goe guu hai do ingoo gi aamua huoloo i henuailala hagatau mai i au mogobuna haga goboina ala ne hai gi digau o do henua, gei gu daaligi nia henua mo nadau balu god i mua au daangada ala ne laha mai i Egypt.\x * \xo 7.23 \xt Deuteronomy 4.34\x* \v 24 Meenei Dimaadua, Goe gu hai mee gi digau Israel ga hana hua dee odi, Goe guu hai di God ni digaula. \p \v 25 “Meenei Yihowah-God\f + \fr 7.25 \ft Di ingoo o God deenei le e hai dono hadinga bolo “Yihowah di God dela e noho i baahi ana daangada”\f*, haga gila aga ina i nia madagoaa huogodoo dau hagababa dela ne hai i di au mo dogu hagadili gi muli. Heia au mee ala bolo e hai gii hai be au helekai. \v 26 Gei do ingoo ga aamua huoloo, deai dono hagaodi ai. Nia daangada ga helekai boloo, ‘Yihowah Koia e Aamua deelaa go di God o digau Israel.’ Gei Goe ga daahi dogu hagadili ala e hai nia king, gaa hana hua beelaa. \v 27 Meenei Dimaadua Koia e Aamua, ma Kooe dela go di God o Israel! Mai i dau haga modongoohia ang gi dau dangada hai hegau deenei bolo Goe ga benebene dogu hagadili gi muli e hai nia king gaa hana hua beelaa, deenei laa, au gu manawa maaloo e hai dagu dangidangi deenei adu gi di Goe. \p \v 28 “Meenei Tagi go Yihowah, ma Kooe hua dela go di God e donu, Goe e haga gila aga au hagababa. Goe gu hagababa mai gi di au nia mee haga goboina dangada aanei. \v 29 Goe gi hila mai gi di hagadili ni dau dangada hai hegau deenei, bolo ginaadou la gi mouli i lala do dumaalia gaa hana hua beelaa. Meenei Tagi go Yihowah, deenei dau hagababa dela ne hai, do manawa humalia ga madalia dogu hagadili gaa hana hua beelaa dono hagaodi ai.” \c 8 \s1 Di aali o David i ana dauwa \r (1-Chronicles 18.1-17) \p \v 1 Dahi madagoaa mai gi nomuli, gei King David gaa hai dana dauwa gi digau Philistia, ga haga magedaa digaula, gaa daa di mogobuna digaula dela nogo dagi tenua deenei. \p \v 2 Nomuli, gei mee ga haga magedaa digau Moab, ga haga kii digau ala ne kumi gi hongo di gelegele, ga daaligi ana daangada dogolua mai i di hagatau dagi dogodolu. Malaa, digau Moab guu hai nia daangada ni mee, gei digaula e hui nadau dagitedi gi mee. \p \v 3 Nomuli gei mee ga haga magedaa di king o Zobah i Syria go Hadadezer, tama ni Rehob, i di madagoaa o Hadadezer ne hana bolo e haga hoou ono mogobuna i hongo nia guongo i taalinga di monowai Euphrates. \v 4 David gaa kumi digau llele nia hoodo e mana maa hidu lau (1,700), mo digau dauwa e madalua mana (20,000) ala e taele i lala. Mee guu kumu ana hoodo e dohu di kae nia waga hongo henua e lau, ga hadihadi nia wae o nia hoodo ala i golo huogodoo. \p \v 5 Di madagoaa digau Syria ala i Damascus ga hagau di nadau llongo dauwa belee hagamaamaa di king Hadadezer, gei David ga heebagi gi di llongo dauwa deelaa, ga daaligi ana gau e madalua maa lua mana (22,000). \v 6 Nomuli gei mee ga haga duu aga ana waahale laa e noho ai ana gau dauwa i lodo tenua digaula. Digaula guu hai nia daangada ni mee, gei e hui nadau dagitedi gi mee. Dimaadua gu hila ang gi David bolo gi maaloo a mee i nia gowaa huogodoo. \v 7 David guu kumi nia mee duuli goolo ala e dagidagi go digau aamua o king Hadadezer, gaa kae gi Jerusalem, \v 8 gaa kae labelaa ana hagabae baalanga mmee mai i Bethah mo Berothai, nia waahale ala e dagi go Hadadezer. \p \v 9 Toi, di king o Hamath gaa longo bolo David gu haga magedaa digau dauwa huogodoo o Hadadezer, \v 10 gei mee ga hagau dana dama daane go Joram gi David, belee hai dana hagaaloho gi mee, mo e hagaamu a mee i dana haga magedaa di king Hadadezer, dela nogo hanimoi e heebagi gi Toi i nia madagoaa e logo. Joram gaa kae ana kisakis ala ne hai gi nia goolo, silber, mono baalanga mmee. \v 11 Di King David ga hagadabu nia kisakis aanei gi di hai hegau o di hai daumaha, mo nia goolo, mono silber ala ne kumi mai i nia henua ala ne haga magedaa: \v 12 ala go Edom, Moab, Ammon, Philistia, mo Amalek, mo nia goloo labelaa ala ne kumi mai i Hadadezer. \p \v 13 David guu dele humalia dono ingoo i dono hanimoi i dono daaligi digau Edom e madangaholu maa walu mana (18,000) i lodo di Gowaa Baba Toolo.\x * \xo 8.13 \xt Pisalem 60\x* \v 14 Mee ga haga duu aga ana waahale laa e noho ai ana gau dauwa i Edom, mo digau o di gowaa deelaa guu hai digau ni mee. Dimaadua gu hila ang gi David bolo gi haga magedaa nia gowaa huogodoo. \p \v 15 David gaa dagi Israel hagatau, ga haga noho bolo digau huogodoo o dono henua king la gii kae di hagalabagau mo di tonu i nia madagoaa huogodoo. \v 16 Joab, dono dinana go Zeruiah, go mee dela e dagi digau dauwa, gei Jehoshaphat, tama ni Ahilud, dela e dagi baahi gi nia beebaa, \v 17 gei Zadok, tama ni Ahitub, mo Ahimelech, tama ni Abiathar, la nia daangada hai mee dabu, gei Seraiah la tangada hihi i di hale king, \v 18 gei Benaiah, tama ni Jehoiada le e dagi digau e hagaloohi David, gei nia dama daane a David la guu hai di gau hai mee dabu.\f + \fr 8.18 \ft \+bk “digau hai mee dabu”\+bk* be go \+bk digau hagamaamaa\+bk*\f* \c 9 \s1 David mo Mephibosheth \p \v 1 Di laangi e dahi David ga heeu, “Ma tangada mai i di madahaanau o Saul e mouli hua igolo? Maa i golo, au e hiihai e hagahumalia gei e benebene a mee mai i tumaalia o Jonathan mai gi di au.”\x * \xo 9.1 \xt 1-Samuel 20.15-17\x* \p \v 2 Dahi dangada hai hegau ni digau di hale o Saul dono ingoo go Ziba i golo, gei nia daangada gaa gahi a mee gii hana gi baahi di king go David, gei di king ga heeu gi mee boloo, “Goe go Ziba?” \p Gei mee ga helekai, “Deenei au, dau dangada hai hegau.” \p \v 3 Di king ga heeu gi mee, “Ma tangada e mouli hua igolo mai digau o di hale o Saul, e mee dagu hagahumalia mo e benebene, gii hai be dagu hagababa dela ne hai ang gi God?” \p Gei Ziba ga helekai, “Tangada e dahi e mouli i golo, tama ni Jonathan. Mee guu mmade ono wae.”\x * \xo 9.3 \xt 2-Samuel 4.4\x* \p \v 4 Di king ga heeu, “Mee la i hee?” \p Ziba ga helekai, “Mee e noho i Lo-Debar i di hale o Machir, go tama a Ammiel.” \v 5 Di king go David gaa hai dana hegau gi mee bolo gi hanimoi gi dono baahi. \p \v 6 Mephibosheth deelaa go tama Jonathan go tama a Saul gaa dae mai gi mua o David gaa dogo ia gi lala mo di hai dana hagalaamua, gei David gaa gahi a mee boloo, “Mephibosheth.” \p Gei mee ga helekai, “Deenei au, dau dangada hai hegau, meenei.” \p \v 7 David ga helekai, “Goe hudee madagu i dahi mee. Au ga hagamaamaa goe, mai i di gili do damana go Jonathan, gei au ga gowadu nia gowaa huogodoo ala go nia mee o do damana madua go Saul, e hai mee ginai goe, gei goe e miami madalia au i dagu deebele i nia madagoaa huogodoo.” \p \v 8 Mephibosheth gaa bala ia gi lala mo di helekai, “Meenei, au koia e huaidu i di paana made! Goe e aha dela e hila mai gi di au?” \p \v 9 Di king ga gahi mai a Ziba go tangada hai hegau Saul, ga helekai gi mee, “Au guu wanga nia mee huogodoo o do dangada aamua go Saul, mo nia mee digau huogodoo o dono hale, ang gi dana dama go Mephibosheth. \v 10 Goe mo au dama daane mo au gau hai hegau ngalua, gi heia nia gowaa o digau di hale o do dangada aamua go Saul, hagabudulia ono huwa e hagahumalia digaula. Gei ogo Mephibosheth dela hua e miami dalia au i dagu deebele i nia laangi huogodoo.” (Ziba ana dama daane gu dilongoholu maa lima, ge madalua ana gau hai hegau.) \p \v 11 Ziba ga helekai gi di king boloo, “Au gaa hai nia mee huogodoo o dogu king ala ma ga helekai bolo dana dangada hai hegau la gi heia.” \p Malaa, Mephibosheth dela hua gu miami i teebele a David be tama donu ni di king. \v 12 Mephibosheth dana dama daane dulii i golo dono ingoo go Mica. Digau di hale Ziba huogodoo guu hai digau hai hegau ni Mephibosheth. \v 13 Malaa, Mephibosheth, dela e mmade ono wae e lua, e noho i Jerusalem, gei mee e miami mai i teebele o di king i nia laangi huogodoo. \c 10 \s1 David gu aali i digau Ammon mo Syria \r (1-Chronicles 19.1-19) \p \v 1 Nomuli mai, gei Nahash di king o Ammon, gaa made, gei dana dama daane go Hanun gaa pono di lohongo o maa, gaa hai di king. \v 2 Di King David ga helekai, “Au e hai loo gi hagamodongoohia gi Hanun di hagadau ihoo e donu, be di hai o dono damana go Nahash nogo hai mai gi di au.” Deelaa laa David ga hagau ana gau kae hegau e hula e hagi anga gi mee dono huaidu ono lodo gi di made o dono damana. \p Di madagoaa o digaula ne dau i Ammon, \v 3 gei nia dagi o digau Ammon ga helekai gi di nadau king boloo, “Goe e hagabau bolo David ne hagau mai ana daane aanei i mee e hagalaamua do damana gei mee e hiihai e hagi adu bolo ia e lodo huaidu gi di made o do damana? Deeai! Mee ne hagau mai ana gau kae hegau belee hagadina di waahale deenei, bolo gii mee ai dana haga magedaa!” \p \v 4 Hanun gaa kumi digau kae hagau a David, gaa dahi nia baahi nia ngudu digaula, ga duuduu nia gahu digaula e tugi i tungaalodo, ga hagau digaula gii hula gi daha. \v 5 Digaula gu langaadia huoloo di nadau hula gi nadau guongo. David ga longono ia di hai dela ne hai, ga haga iloo gi digaula gi noho hua i Jericho gaa dae loo gi nia ngaahulu nadau ngudu guu tomo gi ono lohongo labelaa. \p \v 6 Digau Ammon gu iloo bolo ginaadou guu hai David gii hai di hagadaumee ni ginaadou, dela gaa hidi ai digaula gaa hui di llongo dauwa o Syria e madalua mana (20,000) mai i Beth-Rehob mo Zobah, mo di llongo dauwa e madangaholu maa lua mana (12,000) mai Tob, mo di king o Maacah dalia dana llongo dauwa e mana (1,000). \v 7 David ga longo ia nia mee aalaa, gei mee ga hagau a Joab mo dana llongo dauwa huogodoo bolo gi heebagi gi digaula. \v 8 Digau Ammon gaa hula gaa noho i di ngudu di abaaba dela e hana gi Rabbah, go di nadau waahale damana, gei digau Syria, Tob, mo Maacah gaa noho i lodo tenua maalama. \p \v 9 Joab gu gidee ia nia hagabuulinga gau dauwa la ga heebagi gi ginaadou mai mua mo mai muli. Mee ga hilihili digau dauwa o Israel ala e kaedahi gaa dugu digaula gi di lohongo dela e huli adu gi digau Syria. \v 10 Gei mee gaa dugu digau dauwa ala ne dubu gi dono duaahina go Abishai gi dagi ina, gei Abishai gaa dugu digaula i di lohongo dela e huli adu gi digau Ammon. \v 11 Joab ga helekai gi mee, “Maa goe gu gidee bolo digau Syria ga haga magedaa au, gei goe hanimoi hagamaamaa mai au, gei maa digau Ammon ga haga magedaa goe, gei au ga hanadu ga hagamaamaa goe. \v 12 Gi maaloo gei gi hagamataane! Gidaadou gi maaloo dangihi heebagi i tadau daangada mo nia waahale o tadau God. Di manawa o Dimaadua la gii gila i tadau baahi.” \p \v 13 Joab mo ana gau dauwa gaa lloo adu belee heebagi gi ono hagadaumee, gei digau Syria gaa hula guu llele gi daha. \v 14 Di madagoaa o digau Ammon gaa mmada gi digau Syria ala guu llele gi daha, digaula gaa hula gaa llele gi daha mo Abishai, gaa hula gi lodo di waahale deelaa. Gei Joab gaa dugu dana heebagi gi digau Ammon gaa hana gi Jerusalem. \p \v 15 Digau Syria gu iloo bolo ginaadou gu hagamagedaa go digau Israel, gei digaula ga gahigahi mai nadau gau dauwa huogodoo. \v 16 Di king Hadadezer gaa hai dana hegau gi digau Syria ala e noho i bahi i dua di monowai Euphrates, gei digaula gaa hula gi Helam i lala di tagi a Shobach, go tagi dauwa o di king Hadadezer tangada o Zobah. \v 17 Di madagoaa hua David ne longono ia di mee deenei, gei mee ga haga dagabuli mai di llongo dauwa o Israel, gaa hula tuu adu laa lodo di monowai Jordan, gaa hula gi Helam. Digau Syria ga haga noho ginaadou adu gi baahi o mee. Tauwa ga daamada, gaa hai, \v 18 gei digau Israel ga waluwalu digau Syria. David mo ana gau dauwa ga daaligi digau ala e llele i nia waga dauwa e hidu lau (700), mo digau llele nia hoodo e madahaa mana (40,000), digaula gu daaligi a Shobach, tagi o di llongo dauwa deelaa, gei mee guu made i tauwa deelaa. \v 19 Di madagoaa o nia king ala i lala di king Hadadezer ga iloo bolo ginaadou gu haga magedaa go digau Israel, gei digaula gaa hai di nadau dangidangi gi digau Israel gi mouli i di aumaalia, gaa noho i lala nia mogobuna digaula. Digau Syria gu mmaadagu i di hagamaamaa digau Ammon i di laangi deelaa gaa hana hua beelaa. \c 11 \s1 David mo Bathsheba \p \v 1 Muli di ngadau e dahi, di madagoaa e nnoo mau e haihai nia dauwa o nia king, David ne hagau a dana dagi dauwa aamua go Joab mo ana dagi dauwa mo digau dauwa o Israel huogodoo belee heebagi. Digaula gu haga magedaa digau Ammon, ga nomuli ga duuli di waahale go Rabbah. Gei David nogo i Jerusalem.\x * \xo 11.1 \xt 1-Chronicles 20.1\x* \v 2 Dahi laangi hua, muli di oodee, gei David guu ala aga i dono kii, ga heehee i tuatala o dono hale, ga gidee ia di ahina madanga e gaugau. \v 3 David ga hagau dana dangada kae hegau bolo gi iloo be mee koai, ga iloo ia bolo ma go Bathsheba, tama ahina ni Eliam, gei mee di lodo ni Uriah, tangada o Hittite. \v 4 David ga hagau ana gau kae hegau, ga laha mai a mee, gei mee gaa kii i baahi o mee. (Di ahina deelaa dogo haga madammaa ia i muli i dono magi malama.) Ga nomuli, gei di ahina deelaa gaa hana labelaa gi dono hale. \v 5 Mai gi nomuli, gei di ahina deelaa ga iloo ia bolo ia gu hai dama, gei mee gaa hai dana haga iloo gi David. \p \v 6 David ga hagau dana haga iloo gi Joab boloo, “Hagau ina mai a Uriah tangada o Hittite.” Gei ogo Joab gu hagau a Uriah gi David. \v 7 Uriah ne dau adu gi baahi o David, gei David ga heeu gi mee be Joab, mo nia gau dauwa, mo tauwa la guu hai behee. \v 8 David gaa hai gi Uriah bolo gii hana hagamolooloo dulii. Uriah guu hana, gei David ga hagau dana wanga dehuia gi di hale o maa. \v 9 Gei Uriah la digi hana gi dono hale. Mee ne kii hua i baahi di bontai di hale di king i baahi digau madaloohi di king. \v 10 David ga longono ia bolo Uriah digi hana gi dono hale, ga heeu gi mee, “Goe ne hanimoi loo haga mogowaa, goe e aha digi hana gi doo hale?” \p \v 11 Uriah ga helekai, “Nia daane o Israel mo Judah guu hula e hai di nadau dauwa, gei Tebedebe o di Hagababa la i baahi digaula. Dogu dagi go Joab mo ana dagi dauwa ala i golo e noho hua i lodo nia hale laa i lodo di gowaa maalama. Malaa, au e deemee loo di hana gi dogu hale, e de iloo di miami be e inu, be e kii i baahi o dogu lodo! Au e hagamodu bolo i lodo dogu mouli nei, au e hagalee loo e hai di mee beelaa!” \p \v 12 David ga helekai, “Maa deenaa e hai beenaa, noho laa i ginei dangi nei, gei au ga hagau laa goe gi muli daiaa.” Malaa, Uriah gaa noho i Jerusalem i di laangi deelaa, ga hooaga labelaa dono daiaa. \v 13 David ga gahi mai a mee e miami ge e inu ginaua. David ne haga inu a mee loo gi libaliba huoloo. Di hiahi di laangi deelaa, gei Uriah digi hana gi dono hale, e kii hua i hongo dono moenge i baahi digau madaloohi di king. \v 14 Luada dono daiaa, gei David gaa hihi dana lede gi Joab, gaa wanga gi Uriah gi kae ina di lede. \v 15 Nia helekai i ono lodo e hai boloo, “Dugua a Uriah gi mua digau dauwa i di gowaa dela e maaloo ai tauwa, goe mo o ehoo gau dauwa la gi maanege mai gi muli, gaa dugu a mee gi daaligi gii made.” \v 16 Di madagoaa Joab nogo hai dana dauwa gi di waahale deelaa, mee ga hagau a Uriah gi di gowaa dela e maaloo ai tauwa. \v 17 Digau dauwa aalaa ga ulu mai hua, ga heebagi gi digau dauwa a Joab, ga daaligi hunu gau dauwa o David, gei ogo Uriah la guu made dalia digaula. \p \v 18 Joab gaa hai dana haga iloo gi David i di hai o tauwa, \v 19 gei mee gu boloagi gi tangada dela e kae dana hegau boloo, “I muli dau haga dae dau haga iloo gi di king nia mee huogodoo i di hai o tauwa deenei, \v 20 gei mee holongo ga hagawelewele, ga heeu adu boloo, ‘Goodou ne hai gi hoohoo gi di waahale eiaha? Goodou e de iloo bolo digaula e mee hua di puupuu goodou mai i hongo di abaaba o di waahale? \v 21 Goodou e de langahia a Abimelech tama a Gideon dono hai ne made ai? Di ahina o Thebez ne hudu iha dana hadu mmili palaawaa gi lala mai i hongo di abaaba o di waahale, gaa dili a mee gii made.\x * \xo 11.21 \xt Gabunga 9.53\x* Goodou ne hula gi hoohoo gi di waahale eiaha?’ Maa di king ga heeu adu beenei, gei goe helekai gi mee boloo, ‘Dau dagi dauwa go Uriah la guu made labelaa.’” \p \v 22 Malaa, tangada kae hegau gaa dae adu gi David, ga hagi anga gi mee nia mee huogodoo a Joab ala ne hagi anga gi mee, \v 23 ga helekai, “Madau hagadaumee la koia e maaloo huoloo i gimaadou, gei digaula ga ulu mai i lodo di waahale deelaa, ga heebagi mai gi gimaadou i di gowaa maalama. Gei gimaadou gu duuli gi muli digaula gi di bontai di waahale. \v 24 Gei ogo digaula ga puupuu gimaadou iha mai i hongo di abaaba o di waahale. Hunu dagi dauwa o di king gu lauwa, guu mmade, dau dagi dauwa go Uriah la guu made labelaa.” \p \v 25 Malaa, David ga helekai gi tangada kae hegau boloo, “Hana, hai gi Joab bolo gi hudee uli ono gai gi di haingadaa deenei, idimaa, ma e deai tangada e iloo ia be di ma koai dela gaa made i lodo tauwa ai. Helekai gi mee bolo gi hagamahi gi dana dauwa, di waahale le e hai loo gii kumi.” \p \v 26 Bathsheba gu longono ia bolo dono lodo la guu made i tauwa, gei mee gu dangidangi i mee. \v 27 I muli hua dono lodo huaidu ne lawa, gei David ga laha mai a mee gi dono hale, guu hai dono lodo gi mee. Bathsheba ga haanau dana dama daane, gei Dimaadua hagalee hiihai gi di hai hala deenei dela ne hai go David. \c 12 \s1 Tegau a Nathan ang gi David mo tilikai hualaa David \p \v 1 Dimaadua ga hagau a soukohp Nathan gi David. Malaa, Nathan gaa hana gi David, ga helekai gi mee, “Nia daane dogolua i lodo dahi waahale. Tangada e dahi i meemaa e maluagina, gei tangada dela i golo le e hagaloale.\x * \xo 12.1 \xt Pisalem 51 \x* \v 2 Taane maluagina la ana siibi mono kau e logo, \v 3 gei tangada hagaloale la dana siibi hua e dahi, dela hua dana mee ne hui, e benebene ge e haga tomo aga i lodo dono hale i baahi ana dama. E haangai go mee gi hunu meegai o ana meegai, e haga inu go mee gi ana ibu inuinu, ge e haga ulungi i dono lima. E hai go mee be tama ahina ni aana. \v 4 Dahi dangada ga hanimoi gi di hale tangada maluagina, gei taane maluagina deelaa hagalee hiihai e daaligi di manu i ana manu donu bolo e hai dana hagamiami gi tangada dela ne hanimoi. Mee gaa daa tama siibi tangada hagaloale, ga daaligi, gaa hai ai dana hagamiami gi tangada dela ne hanimoi gi dono hale.” \p \v 5 David ne longono ia di mee deenei, gu hagawelewele huoloo gi taane maluagina deelaa, ga helekai gi Nathan boloo, “Au e hagamodu adu gi di goe i di ingoo o Dimaadua dela e mouli, bolo taane dela ne hai beenei, e humalia hua e daaligi gii made! \v 6 Mee la gi huia nia holongo haga haa laa hongo dana mee dela ne kae i dana hagadilinga ngalungalua hagamuamua dela ne hai.” \p \v 7 Nathan ga helekai gi David boloo, “Ma kooe dela go taane deelaa, gei Dimaadua go di God o Israel e helekai boloo, ‘Au gu hagatulu goe e hai di king o digau Israel, gei Au gu haga dagaloaha goe gi daha mo Saul. \v 8 Au gu gowadu gi di goe tenua o maa mo nia lodo o maa, guu hai goe gii hai di king o Israel mo Judah. Maa nei bolo di mee deenei la digi dohu, Au ga gowadu labelaa nia mee llauehe ge humalia e haga uda haga lua gi nonua. \v 9 Goe e aha dela gu haga balumee agu haganoho? Goe e aha dela hua guu hai di huaidu deenei i mua ogu golomada? Goe dela gu daaligi a Uriah i lodo tauwa, goe gu dumaalia a mee gi digau Ammon bolo gi daaligi gii made, gei goe gaa kae di lodo o maa ga hai lodo ginai! \v 10 Malaa, deenei laa, hunu gau i lodo nia adu daangada o digau o doo hale gaa mmade huaidu, mai i dau hai huaidu e haga balumee Au, gaa kae di lodo o Uriah, ga hai lodo ginai. \v 11 Au e hai dagu hagamodu bolo tangada i digau o doo hale ga dugu adu do haingadaa gi di goe. Goe la ga gidee dagu mee dela gaa hai, ga daa gi daha oo lodo gaa wanga gi tangada i golo, gi heia ginai di hiihai o taga hai lodo i di laangi maalama. \v 12 Goe guu hai hagammuni di mee deenei, gei Au gaa hai di maa i di laangi madammaa i mua digau Israel huogodoo.’”\x * \xo 12.12 \xt 2-Samuel 16.22\x* \p \v 13 Nomuli gei David ga helekai adu gi Nathan, “Au guu hai dagu huaidu gi Dimaadua.”\x * \xo 12.13 \xt Pisalem 51.1 \x* \p Gei Nathan ga helekai gi mee, “Dimaadua la gu dumaalia adu o huaidu, goe hagalee made. \v 14 Gei di maa kooe dela ne haga balumee di dabuaahia o Dimaadua i dau hai deenei ne hai, dau dama dela gu haanau le e made.” \v 15 Gei Nathan gaa hana gi dono hale. \s1 Tama daane a David guu made \p Dimaadua gaa hai di tama di lodo Uriah dela ne hai go David gii magi huoloo. \v 16 David ga dangidangi ang gi God gi dumaalia di tama le e hai gii hili dono magi, gei mee hagalee miami. Nia boo huogodoo David e hana gi lodo dono hale gaa kii hua i hongo di baba. \v 17 Digau aamua o dono hale gaa hula gi mee belee hai a mee gi du gi nua gi daha mo hongo di baba, gei mee e dehei eia digaula, mee gu hagalee miami dalia digaula. \v 18 Muli hua nia laangi e hidu, gei di tama deelaa la guu made. Gei ogo digau hai hegau David gu mmaadagu di haga iloo gi mee di made o di tama. Digaula ga helehelekai i nadau mehanga boloo, “Di madagoaa di tama la nogo mouli, mee nogo dehei eia gidaadou, malaa, gidaadou la ga helekai gi mee behee i di tama dela guu made? Mee e mee hua di hai dana mee huaidu ang gi deia!” \p \v 19 David gaa mmada gi ana gau hai hegau i nadau helehelekai haga moolee, ga iloo ia hua bolo di tama la guu made. Mee ga heeu adu gi digaula boloo, “Di tama la guu made?” \p Digaula ga helekai, “Uaa, guu made.” \p \v 20 David ga duu aga gi daha mo hongo di baba o di hale, ga gaugau, gaa dala dono libogo, ga liagi ono gahu gaa hana gi lodo di Hale Daumaha e daumaha. I muli dono daumaha, gei mee gaa hana gi dono hale, gaa hai gi digaula bolo gi hagatogomaalia ina dono hagangudu, ga noho adu gi teebele ga miami. \v 21 Ana gau aamua ga helekai gi mee boloo, “Meenei, gimaadou digi iloo loo di mee dela ne hai. I di madagoaa nogo mouli ai di tama, goe nogo dangidangi, gei nogo hagaonge. Dolomeenei gei goe gu duu aga hua, gu miami i muli di made o di tama!” \p \v 22 David ga helekai gi digaula, “Ma e donu. Au nogo hagaonge ge dangidangi i di madagoaa nogo mouli ai di tama. Au nogo hagamaanadu bolo Dimaadua la ga hila mai ga hagalee hai di tama la gii made. \v 23 Gei mee dela guu made dolomeenei, au e hagaonge eiaha? Au e mee di haga mouli labelaa a mee? Dahi laangi hua, gei au gaa hana gi di gowaa dela e noho iei mee, gei mee e deemee di hanimoi gi di au.” \s1 Di haanau o Solomon \p \v 24 David ga haga manawa lamalia dono lodo go Bathsheba, ga haga puni ginaua di hai o taga hai lodo, gei di ahina la ga haanau dana dama daane. David gaa wanga dono ingoo go Solomon, gei Dimaadua gu aloho i tama deelaa, \v 25 gaa hai gi soukohp Nathan bolo gi wanga ina di ingoo o maa go Jedidiah,\f + \fr 12.25 \ft \+bk Jedidiah\+bk*, di ingoo deenei dono hadinga i nnelekai Hebrew boloo, “Tangada dela e aloho ai Dimaadua”. \f* idimaa Dimaadua dela e aloho huoloo i mee. \s1 David gu haga magedaa Rabbah \r (1-Chronicles 20.1-3) \p \v 26 Joab e heebagi gi Rabbah, di waahale damana o Ammon, hoohoo bolo ga haga magedaa digaula. \v 27 Gei mee ga hagau ana gau kae hegau gi David ga haga iloo, “Au gu heebagi gi di waahale o Rabbah, guu kumi di nadau gowaa dugu wai. \v 28 Dolomeenei gei goe gi hagatogomaalia ina au gau dauwa ala ne dubu i golo, gi heebagi gi di waahale deelaa, gi haga magedaa digaula go kooe, i di au hagalee hiihai e kae ogu danggee i di haga magedaa di waahale deelaa.” \v 29 Malaa, David ga hagabudu mai ana gau dauwa, ga heebagi gi Rabbah, ga haga magedaa di waahale deelaa. \v 30 David ga daa gi daha di hau goolo dela i hongo di libogo o Molech, di balu ieidu o digau Ammon, dela dono daamaha holongo nia pauna e madahidu maa lima (75) mo dono hadu hagalabagau i no lodo. David gaa kae di hadu hagalabagau deelaa, gaa wanga gi dono hau. Gei mee guu kae labelaa nia goloo e logowaahee ala ne kumi i di waahale deelaa, \v 31 gaa hai digau o di guongo deelaa gi hai hegau gi towaa, nia dogi mono dalai, gaa hai digaula gi heia nia hadu hau hale, gaa hai labelaa beelaa gi digau o nia waahale ala i golo o Ammon. Nomuli, gei mee mo ana gau dauwa gaa hula gi muli gi Jerusalem. \c 13 \s1 Amnon mo Tamar \p \v 1 Tama daane David, go Absalom, dono duaahina-ahina i golo digi hai dono lodo, tama ahina madanga huoloo, dono ingoo go Tamar. Amnon tama daane labelaa ni David, e hiihai huoloo gi tama ahina deelaa. \v 2 Dono aloho gu damanaiee huoloo gi tama ahina deelaa, gaa hidi ai a mee gaa magi, idimaa e haingadaa ang gi deia di hai dono lodo gi mee, idimaa tama ahina deelaa le e bule di heetugi gi nia daane i mee di ahina madammaa. \v 3 Amnon dono ehoo hagaaloho i golo, taane haga dogolege huoloo, dono ingoo go Jonadab, di tama ni Shammah, tuaahina daane o David. \v 4 Jonadab ga helekai gi Amnon, “Goe di tama ni di king, gei au e dadaumada goe bolo goe e hai be di mee e huaidu oo lodo i nia laangi huogodoo. Goe e aha?” \p Amnon ga helekai, “Idimaa au gu hiihai huoloo gi Tamar tuaahina ahina Absalom, di mau damana hua e dahi.” \p \v 5 Jonadab ga helekai, “Hana, moe gi lala be tangada magi. Di madagoaa o do damana ga hanimoi gi do baahi, gei goe ga helekai gi mee boloo, ‘Goe dumaalia mai, meenei, hai gi dogu duaahina ahina Tamar gi hanimoi e haangai au. Au e hiihai bolo mee gi hanimoi e hagatogomaalia dogu hagangudu i di gowaa dela e gidee au a mee, e haangai au.’” \v 6 Amnon gaa moe gi lala be tangada hai dono magi, e moe i hongo dono hada kii i lodo dono ruum. \p King David gaa hana bolo gi gidee ia a mee, gei Amnon ga helekai gi mee, “Goe dumaalia mai bolo Tamar gi hanimoi e hai hai dogu hagangudu i kinei i di gowaa dela e gila mai a mee gi di au, gei e haangai au.” \p \v 7 David gaa hai dana hegau gi Tamar i di hale king bolo mee gii hana gi di hale o Amnon e hai tagangudu o maa. \v 8 Tamar gaa hana ga gidee ia Amnon e kii i lodo dono gowaa e kii ai. Gei mee ga gaamai ana palaawaa, gaa hai ana bagu i di gowaa dela e daumada ia go mee. Nomuli gaa dunu nia maa, \v 9 ga daa gi daha mo di baalanga dunu mee, gaa wanga gi mee bolo gi geina. Gei mee ga helekai gi mee, “Hai gi digau huogodoo aanaa gi ulu gi daha”, gei digaula gu ulu gi daha. \v 10 Gei mee ga helekai gi mee, “Gaamai nia meegai gi dogu baahi, gei goe haangai ina au.” Gei Tamar gaa kae nia bagu gi baahi o mee. \v 11 Di madagoaa tama ahina ne kae tagangudu o maa gi baahi o mee, gei Amnon ga kumi adu a mee, ga helekai, “Hanimoi, kii i dogu baahi!” \p \v 12 Tamar ga helekai gi mee, “Deeai, goe hudee hono mai au gii hai di huaidu deenaa! Di huaidu damanaiee deenaa. \v 13 Dehee dagu hai gaa mee iei au di duu labelaa i lodo digau dogologo? Gei goe gaa dele do ingoo haga huaidu i lodo Israel. Dumaalia, goe helekai gi di king, gei au e iloo bolo mee ga dumaalia adu au gi di goe.” \v 14 Gei Amnon hagalee hiihai e hagalongo gi Tamar, ge di maa mee gu maaloo i tama ahina deelaa, mee gu mada maaloo gi mee. \p \v 15 Guu lawa, gei Amnon gu gila mai dono dee hiihai huoloo gi tama ahina deelaa, koia gu de hiihai laa hongo dono aloho nogo aloho i tama ahina i mua, ga helekai gi mee, “Tuu i daha mo kono!” \p \v 16 Tama ahina ga helekai gi mee, “Maa goe ga hagabagi au beenaa, gei goe koia ga huaidu i hongo dau huaidu dela nogo hai i mua!” \p Gei Amnon hagalee hagalongo gi tama ahina deelaa. \v 17 Amnon ga gahi mai dana dangada hai hegau ga helekai, “Lahia di ahina deenaa gi daha mo au! Lahia a mee gi daha, tai dia di ruum!” \v 18 Tangada hai hegau gaa lahi a Tamar gi daha, gaa tai di ruum. \p Tamar e ulu di gahu looloo ala e lloo ono lima, tagadilinga gahu dela e ulu di ahina aamua dela digi iloo ia taane. \v 19 Tama ahina deelaa gaa llingi ana lehu gi hongo dono libogo, ga hahaahi dono gahu looloo, ono lima e abaaba i mua ono golomada, gaa hana mo di dangi. \v 20 Di madagoaa dono duaahina go Absalom ne gidee a mee, ga heeu gi mee, “E hai behee? Amnon guu hai dana mee huaidu gi di goe? Dogu duaahina, goe hudee lodo huaidu ginai, idimaa goolua tagahaanau, di gulu damana la tamana hua e dahi. Goe hudee hagi anga gi tangada di hai dela ne hai.” Gei Tamar ga noho hua i baahi o Absalom, e lodo huaidu gei e manawa gee. \p \v 21 Di madagoaa hua King David ne longono eia nia mee aanei, gei mee gu hagawelewele huoloo. \v 22 Absalom gu de hiihai huoloo gi Amnon, idimaa mee dela ne hai di huaidu gi dono duaahina ahina go Tamar, gei mee hagalee loo e helekai gi mee. \s1 Absalom gaa tala di hui gi Amnon \p \v 23 Nia ngadau e lua nomuli, gei Absalom gaa dahi nia huluhulu o ana siibi i Baal-Hazor, i baahi di waahale Ephraim, gei mee ga gahi mai nia dama daane di king huogodoo, bolo digaula gi loomoi gi di gowaa deelaa. \v 24 Gei mee gaa hana gi di King David ga helekai gi mee, “Meenei, au e hai dagu moomee e dahi agu siibi. Goe mo au gau aamua e mee di madalia tagamiami deenei?” \p \v 25 Di king ga helekai, “Deeai, dagu dama, ma ga gila mai taadaamee huoloo adu gi di goe maa gimaadou ga loo adu huogodoo.” Gei Absalom e daahi maaloo hua, gei di king hagalee hiihai, ga helekai gi Absalom bolo mee gii hana. \p \v 26 Gei Absalom ga helekai gi mee, “Malaa, goe e mee di dumaalia mai Amnon gii hanadu?” \p Di king ga heeu gi mee, “E hanadu eiaha?” \v 27 Gei Absalom e hiihai huoloo bolo Amnon e hai gii hana, gaa dae loo gi di king ga dumaalia gi Amnon mo ana dama daane huogodoo ala i golo gii hula madalia Absalom. \p Absalom gaa hai dana hagamiami damanaiee, guu hai be tagamiami ni di king, \v 28 ga helekai gi ana gau hai hegau, “Goodou mmada gi humalia, di madagoaa o Amnon gu libaliba, gei au ga hagadaba, goodou daaligidia. Goodou hudee mmaadagu. Ko au gaa hui laa di hai deenei. Goodou manawa maaloo, hudee manawa lua!” \v 29 Ana dama hai hegau ga haga gila aga nia mee o Absalom ne hai ang gi ginaadou, gei digaula ga daaligi a Amnon. Nia dama daane huogodoo a David ala i golo gaa kaga gi hongo nadau hoodo ‘donkey’ gaa hula gaa llele. \p \v 30 I di nadau hula i hongo di ala, di haga iloo gaa hai gi David boloo, “Absalom gu daaligi au dama daane huogodoo, tangada ne dubu ai!” \v 31 Di king ga du gi nua ga hahaahi ono goloo i dono manawa gee huoloo, ga hinga adu gi hongo nia gelegele. Gei nia hege hogi ala nogo i di gowaa deelaa ga hahaahi labelaa nadau goloo. \v 32 Gei Jonadab, di tama ni tuaahina daane o David go Shammah, ga helekai, “Meenei, digaula digi daaligi au dama daane huogodoo. Amnon hua dela ne made. Goe e mee di modongoohia hua di hai o Absalom dela ne hai dana hai deenei, ne daamada mai i di laangi o Amnon dela ne hai dana hai huaidu gi Tamar. \v 33 Deenei laa, goe hudee hagadonu ina di longo deenei, bolo au dama daane la gu daaligi huogodoo, dela hua go Amnon ne daaligi guu made.” \p \v 34 Absalom gaa hana gaa lele gi daha. \p Di madagoaa hua deelaa, gei tangada hagaloohi di hale deelaa gaa mmada gi digau dogologo e lloomoi i Horonaim, gaa hana gi di king, ga hagi anga gi mee di mee deenei. \v 35 Jonadab ga helekai gi David, “Aalaa go au dama daane ala e lloomoi, e hai gadoo be dagu helekai dela ne hai adu gi di goe.” \v 36 I di nau lawa nau leelee, gei ana dama daane gu dau mai. Digaula ga daamada ga tangitangi, gei David mo ana gau aamua gu tangitangi huoloo labelaa. \p \v 37-38 Absalom gaa hana gi baahi di king o Geshur, go Talmai tama daane ni Ammihud, gaa hana gaa noho i golo i nia ngadau e dolu. David ga dangidangi i dana dama daane go Amnon i di madagoaa looloo,\x * \xo 13.37-38 \xt 2-Samuel 3.3\x* \v 39 gaa dae loo gi di lawa o di manawa gee gi Amnon, gei mee gu hidihidi huoloo bolo ia e heetugi gi dana dama daane go Absalom. \c 14 \s1 Joab e hai dana hai bolo Absalom gi hanimoi labelaa \p \v 1 Joab e iloo ia bolo David e hidihidi huoloo i dana dama daane go Absalom, \v 2 gei Joab ga gahi aga dana dama ahina kabemee dela e noho i Tekoa. Gei di ahina ga dau mai, gei Joab ga helekai gi mee, “Heia goe be tangada e noho i lodo di manawa gee huoloo. Ulu i nia gahu manawa gee, hudee dala ina nia ngaahulu o do libogo, heia goe gii hai be di ahina e noho lodo huaidu huoloo i di madagoaa looloo. \v 3 Gei goe gaa hana gi baahi di king ga helekai i agu helekai ala gaa hai adu gi di goe.” (Gei Joab gaa hai gi mee di mee dela bolo gi helekai ai.) \p \v 4 Di ahina la gaa hana gi baahi di king, ga dogoduli iha gi hongo nia gelegele, ga helekai, “Meenei, goe dumaalia mai.” \p \v 5 Di king ga heeu adu, “Ma di aha dela e hiihai ginai goe?” \p Gei mee ga helekai, “Au di ahina hagaloale, guu made dogu lodo. \v 6 Meenei, agu dama daane dogolua, di laangi e dahi gei meemaa gu heebagi i lodo henua, di gowaa ono gau e daa meemaa ai, ge e dahi i meemaa guu made. \v 7 Dolomeenei, digau huogodoo dogu madahaanau gu hai baahi mai gi di au, digaula e hai hai mai gi wanga ina dagu dama gi ginaadou e daaligi gii made, idimaa mee dela ne daaligi dono duaahina. Maa tangidangi digaula la gaa gila, gei au ga modogoau hua, dagu dama daane ai. Digaula ga haga huaidu dogu hagadagadagagee hagaodi, gei tangada e dadaahi di ingoo o dogu lodo gi muli ai.” \p \v 8 Di king ga helekai, “Hana gi doo hale, au ga hagamaamaa goe i di hai deenei.” \p \v 9 Di ahina ga helekai, “Meenei nia mee huogodoo ala ma gaa hai kooe, gimaadou mo dogu madahaanau ala gaa dau gi di mee huaidu deenei. Goe mo do madahaanau hagalee dau gi di hai deenei.” \p \v 10 Di king ga helekai, “Maa tangada bolo ia e haga huaidu goe, gei goe gi haga iloo ina mai gi di au, gei di maa ga hagalee haga deaadee goe labelaa.” \p \v 11 Gei di ahina ga helekai, “Meenei, dalodalo gi Dimaadua go doo God, bolo tangada i dogu madahaanau dela ga hagaanga ginai di hala o tama daane dela ne made, gi dee hai labelaa di huaidu e daaligi dagu dama daane dela i golo.” \p David ga helekai, “Au e hagababa i di ingoo Dimaadua dela e mouli, bolo dau dama daane hagalee doo gi lodo di haingadaa.” \p \v 12 Di ahina ga helekai, “Meenei, goe gi dumaalia mai bolo au gi helekai di mee dela i golo.” \p Gei David ga helekai gi mee, “Helekai.” \p \v 13 Di ahina ga helekai, “Goe e aha dela guu hai tagadilinga hala ang gi nia daangada a God? Goe hagalee dumaalia ang gi dau dama daane gi hanimoi labelaa i dono gowaa dela ne lele hagammuni ginai, malaa, goe e bida e hagamodu goe gii hai be au helekai aanaa dogo helekai iei goe. \v 14 Gidaadou huogodoo digau ala belee mmade. Gidaadou e hai gadoo be nia wai ala ne dui gi hongo nia gelegele dela e deemee di hagabudu mai labelaa gi di gowaa e dahi. God hagalee e laha mai labelaa digau ala guu mmade gi lodo di mouli dolomeenei, gei ogo di king e mee di laha mai labelaa tangada dela ne lahi gi daha. \v 15 Deenei laa, meenei di king, tadinga o dogu hanimoi gi do baahi, idimaa nia daangada gu hagamahi mai, gei au ga hagamaanadu bolo au e hanadu gi do baahi i di hagadagadagagee bolo goe ga haga gila aga dagu mee dela e madau adu gi di goe. \v 16 Au e hagamaanadu bolo goe ga hagalongo mai laa gi di au ga hagamouli au gi daha mo tangada dela e hagamada bolo ia e daaligi au mo dagu dama daane, gaa hai gimaua gi hagalee i tenua dela ne gaamai go God. \v 17 Meenei, au gu hagamaanadu bolo dau hagababa ga haga dagaloaha au, idimaa di king le e hai gadoo be tangada di langi o God, e mee di wwae gi daha nia mee huaidu mo nia mee humalia. Dimaadua go doo God gi madalia goe!”\x * \xo 14.17 \xt 2-Samuel 19.27\x* \p \v 18 Di king ga helekai, “Au ga heeu adu gi di goe di heeu deenei, gei goe gi helekai donu mai gi di au.” \p Di ahina ga helekai, “Meenei, goe e mee di heeu mai au mee huogodoo.” \p \v 19 Di king ga heeu, “Ma go Joab dela ne hagi adu gi di goe au mee huogodoo bolo gi heia kooe?” \p Gei di ahina ga helekai, “Meenei, au e hagamodu i nia mee dabu huogodoo, dagu mee e dahi e mee dagu hai bolo au gi de helekai gi au heeu ai. E donu, ma go dau dagi dauwa Joab dela ne hagi mai nia mee ala belee helekai iei au. \v 20 Mee ne hai di mee deenei belee haga donu di mee deenei. Dogu dagi aamua dela koia e kabemee, e hai gadoo be tangada di langi o God, gei e iloo huoloo nia mee huogodoo ala ne hai.” \s1 David e dumaalia ang gi Absalom \p \v 21 Nomuli gei di king ga helekai gi Joab, “Au gu hagababa aga i ogu lodo bolo au ga haga gila dau mee dela e hiihai ginai. Hana laa, laha mai tama daane go Absalom gi kinei.” \p \v 22 Joab ga dogoduli iha gi hongo nia gelegele i mua nnadumada o David, ga helekai, “God la gi hagahumalia ina goe, meenei dogu dagi di king. Dolomeenei gei au gu iloo bolo goe gu tenetene mai gi di au, i di goe dela gu haga gila dagu dangidangi.” \v 23 Gei mee gaa hana gi Geshur, ga laha mai a Absalom gi Jerusalem. \v 24 Di king gaa hai bolo Absalom la gi hudee noho i lodo di hale king, gei gu helekai labelaa bolo ia hagalee e hiihai e heetugi gi mee. Malaa, Absalom nogo noho hua i dono hale, digi hana loo gi mua nnadumada o di king. \s1 Absalom gu humalia nau mehanga mo David \p \v 25 Tangada i Israel e madanga gei e humalia dono huaidina be Absalom ai, e daamada i dono libogo gaa tugi i ono babaawae. \v 26 Nia ngaahulu o dono libogo koia e maadolu huoloo, gei e dahi hagadahi i di ngadau e dahi, ma gaa tomo gaa lloo. Nia ngaahulu aalaa le e daamaha nia pauna e lima, ma ga pauna i di mee pauna mee o tenua deelaa. \v 27 Absalom ana dama daane dogodolu, gei dana dama ahina hua e dahi, dono ingoo go Tamar, tama ahina madanga huoloo. \p \v 28 Absalom nogo noho i Jerusalem i nia ngadau e lua, digi mmada loo gi di king, \v 29 gei mee ga haga iloo gi Joab bolo mee gi hanimoi e hana e pono ia, e heetugi gi di king. Malaa, Joab la digi hanimoi. Absalom gaa hai labelaa dana hegau gi mee, gei Joab e haga balumee hua, digi hanimoi. \v 30 Malaa, Absalom gaa hai gi ana gau hai hegau boloo, “Mmada, di hadagee a Joab la i baahi hua dagu hadagee, dela e tomo ai nia ‘barley’ no lodo. Hula, duungia.” Gei digaula guu hula guu dudu di hadagee ‘barley’ deelaa. \p \v 31 Gei ogo Joab gaa hana gi di hale o Absalom, ga heeu, “Au gau hai hegau la ne dudu dagu hadagee eimaha?” \p \v 32 Absalom ga helekai, “Idimaa goe digi hanimoi gi dagu hegau dela ne hai adu. Au ne hiihai bolo goe gii hana e pono au, e hai dagu heeu gi di king boloo, ‘Ma di aha ne hai, dela au gu diiagi di waahale go Geshur, ga hanimoi gi kinei? Di mee dela e mada humalia mai gi di au, la go dogu noho i golo.’” Absalom ga helekai labelaa, “Au e hiihai bolo goe gi heia dogu madagoaa e heetugi gi di king. Maa au gu ihala, gei mee gi daaligi au gii made!” \p \v 33 Gei Joab gaa hana gi di king go David, ga hagi anga nia helekai Absalom ala ne hai. Gei di king gaa hai dana hegau gi Absalom, gei Absalom gaa hana gi mee, ga dogoduli iha gi hongo nia gelegele i mua di king, gei di king guu hila ang gi mee, guu hongi a mee. \c 15 \s1 Absalom e maanadu bolo e hai baahi ang gi David \p \v 1 Muli di mee deenei, Absalom guu hai dono waga hongo henua mono hoodo mono daane e madalima e hula i ono mua. \v 2 Mee e alaala hagaluada, e hana e duuduu i taalinga di ala dela i baahi di bontai di abaaba o di waahale. Maa tangada ma ga hanimoi gi golo bolo e heetugi gi di king e halahala di tonu o dono gabunga, gei ogo Absalom ga gahi mai a mee ga heeu gi mee boloo, “Goe tangada o hee?” I muli hua taane deelaa ga hagi anga gi mee dono madawaawa, \v 3 gei Absalom ga helekai boloo, “Mmada, au helekai le e donu gei e huudonu, gei di maa deai tangada e pono di king e hagalongo gi dau gabunga ai.” \v 4 Mee gu haga puni anga labelaa dana mee, ga helekai boloo, “Maa nei bolo au tangada hai gabunga dela e lloomoi ginai nia daangada e halahala di tonu o nadau mee, gei au ga hagamahi ga halahala di tonu o nadau gabunga.” \v 5 Di madagoaa o mee ma ga menege adu gi Absalom belee bala gi lala i mua o mee, gei Absalom ga daahi adu dono lima, ga daahi aga a mee, gaa hongi a mee. \v 6 Absalom e hai di mee deenei gi digau Israel huogodoo ala ma ga lloomoi gi di king e hai nadau gabunga. Mee la gu hagalabagau go digaula. \p \v 7 I muli nia ngadau e haa, gei Absalom ga helekai gi di King David, “Meenei, dumaalia mai mua au e hana gi Hebron e haga gila dagu hagababa dela ne hai ang gi Dimaadua. \v 8 Dogu madagoaa nogo noho i Geshur i Syria, gei au gu hagababa gi Dimaadua bolo maa Ia gaa lahi au gi muli gi Jerusalem, gei au ga daumaha gi Mee i Hebron.” \p \v 9 Di king ga helekai boloo, “Hana i di aumaalia.” Gei Absalom guu hana gi Hebron. \v 10 Mee ga hagau ana gau kae hegau gi nia madawaawa Israel huogodoo, ga helekai boloo, “Maa goodou ga longono di lee o di labaa dela ga ili, goodou la gii wwolo gi nua boloo, ‘Absalom la guu hai di king i Hebron!’” \v 11 Nia daane e lua lau ala gu haga gahi go Absalom, ne hula madalia a mee mai i Jerusalem, gei digi iloo loo e ginaadou di maanadu a maa, ne hula hua hagahumalia mai i lodo nadau de iloo. \v 12 Di madagoaa Absalom dela nogo hai ana tigidaumaha, mee gu haga gahi labelaa a Ahitophel mai di waahale go Gilo, tangada e dahi i digau hagamaamaa di King David. Di hai baahi gi di king la gu damana mai, gei nia hoo Absalom la gu dogologo mai. \s1 David e lele gi daha mo Jerusalem \p \v 13 Tangada kae hegau ga haga iloo gi David boloo, “Digau Israel la gu daudali a Absalom.” \p \v 14 Malaa, David ga helekai gi ana gau aamua ala i dono baahi i Jerusalem, “Gidaadou gaa hula hagalimalima gi daha mo Absalom, gi de limalima mai hua a mee ga haga magedaa gidaadou, ga daaligi digau huogodoo ala i lodo di waahale!” \p \v 15 Digaula ga helekai boloo, “Uaa, meenei di king, gimaadou gu togomaalia e hai au mee ala ga helekai iei goe.” \v 16 Malaa, di king gaa hana mo digau dono hale mo ana gau aamua huogodoo, gei nia lodo hege dilongoholu ne noho hua i golo belee madamada humalia di hale o di king. \v 17 Di king mo nia daangada huogodoo ala ne hagatanga i di waahale gaa hula gaa tugi di hale hagaodi gi muli. \v 18 Ana gau aamua guu tuu i baahi o mee i di madagoaa digau hagaloohi di king ala e hula laalaa i ono mua. Digau dauwa e ono lau ala nogo daudali a mee i mua mai i Gath e hula laa laa labelaa. \v 19 Di king ga helekai gi Ittai go di tagi digaula, “Goodou e hula dalia gimaadou eiaha? Hula gi muli, noho i baahi di king hoou. Goe tangada mai i daha, gu hagalee noho i do henua donu. \v 20 Goe e aha dela e madalia gimaadou? Idimaa, goe nogo noho i ginei di madagoaa hua bodobodo. Au e de iloo eau di gowaa dela e hana ginai au. Hana gi muli, lahia au daangada gii hula dalia goe. Dimaadua la gi dumaalia adu gei gi hila adu gi goodou.” \p \v 21 Ittai ga helekai, “Meenei di king, au e hai dagu hagamodu i di ingoo o Dimaadua bolo au e hana gi nia gowaa huogodoo ala ma gaa hana ginai goe, ma e aha be di maa e hana gi di made.” \p \v 22 David ga helekai boloo, “E humalia, gaa hula!” Malaa, Ittai gaa hana mo ana gau dauwa huogodoo mo nadau gau. \v 23 Nia daangada dogologo gu tangitangi huoloo gi nia hoo o David ala e hula. Di king ga hanadu laa lodo tama monowai go Kidron, gei ana daangada ga daudali a mee. Digaula huogodoo ga lloo adu gi di anggowaa. \p \v 24 Tangada hai mee dabu go Zadok gu i golo labelaa, mo digau Levi ala e dagidagi Tebedebe o di Hagababa o God. Digaula gaa dugu Tebedebe deelaa la gi lala, digi dahi aga ina gaa dae loo gi nia daangada huogodoo ne odi gi daha mo di waahale. Tangada hai mee dabu go Abiathar nogo dalia digaula labelaa. \v 25 Di king ga helekai gi Zadok, “Kae ina Tebedebe o di Hagababa o God la gi muli gi di waahale. Hila hua be Dimaadua gu dumaalia mai, gei au ga hanimoi hua tei laangi gaa mmada di maa, mo di gowaa dela ne dugu ai di maa. \v 26 Maa Mee digi dumaalia mai, e humalia hua, malaa, go dono hiihai la gi heia mai gi di au.” \v 27 Mee ga duudagi ana helekai gi Zadok ga helekai boloo, “Mmada, lahia dau dama daane go Ahimaaz mo tama daane a Abiathar go Jonathan, hula gi muli gi di waahale i di aumaalia. \v 28 Au ga tali laa i nia gowaa bagu o di monowai i lodo henua, gaa dae loo gi dagu kumi nia longo mai do baahi.” \v 29 Malaa, Zadok mo Abiathar gaa kae Tebedebe o di Hagababa gi muli gi lodo Jerusalem, gaa dugu i golo. \p \v 30 Gei ogo David gaa hana gi hongo di Gonduu Olib, ga dangidangi, gei mee ono hiiwae ai, dono libogo le e gahu e haga modongoohia ai ono lodo huaidu. Digau huogodoo ala e madalia a mee, e gahu labelaa nadau libogo, digaula e hula gei e tangitangi labelaa. \v 31 Di madagoaa a David dela ne iloo ia bolo Ahitophel la guu dau i baahi o Absalom, mee ga dalodalo boloo, “Meenei Dimaadua, dumaalia malaa, huluhia nia helekai Ahitophel gii hai ni balumee!” \p \v 32 Di dau adu a David gi hongo di gowaa nnoonua dela di gowaa hai daumaha, dono ehoo hagaaloho go Hushai, tangada Arkite ga heetugi gi mee, gei ono goloo gu mahahaa gei nia dogolia gu i hongo dono libogo. \v 33 David ga helekai gi mee boloo, “Goe e deemee di hagamaamaa au maa goe gaa hana madalia au. \v 34 Gei goe e mee di hagamaamaa mai au, maa goe gaa hana gi di waahale, ga helekai gi Absalom bolo goe ga hai hegau humalia gi mee, gii hai be dau hai hegau gi dono damana. Goe la gi heia au mee huogodoo ala e mee di hai, e hai baahi gi nia helekai o Ahitophel ala ma gaa hai. \v 35 Nia daangada hai mee dabu go Zadok mo Abiathar gu i golo. Hagi anga ina nia mee huogodoo ala ma ga longono iei goe i lodo di hale o di king. \v 36 Nau dama daane go Ahimaaz mo Jonathan dalia meemaa. Goe e mee di hagi anga nia mee huogodoo ala gu iloo e goe gi meemaa, gi haga dae ina mai gi di au.” \p \v 37 Malaa, Hushai go di hoo hagaaloho o David gaa hana gi muli, gaa dau adu gi di waahale i di madagoaa hua a Absalom dela e dau gi golo. \c 16 \s1 David mo Ziba \p \v 1 Di hanadu a David ga diiagi dulii di ulu di gonduu deelaa, gei mee ga heetugi gi Ziba, tangada hai hegau ni Mephibosheth, e dagi mai ana ‘donkey’ gu haga uda ginai nia palaawaa e lua lau, ge lau bagu ‘grape’, ge lau huwa laagau, mo di budehede honu waini.\x * \xo 16.1 \xt 2-Samuel 9.9-10\x* \v 2 King David ga heeu gi mee, “Au maa nia mee e hai di aha?” \p Ziba ga helekai, “Nia ‘donkey’ aanei ang gi di madau king mo digau o dono hale e hula ai. Nia palaawaa mono huwa laagau e gai go au daangada, gei nia waini e inu go digaula i nadau madagoaa ala ma ga duadua i lodo di anggowaa.” \p \v 3 Di king ga heeu boloo, “Mephibosheth dela dono damana madua go doo dagi go Saul la i hee?” \p Ziba ga helekai boloo, “I Jerusalem. Mee gu hagadagadagagee dolomeenei bolo digau Israel ga haga duu aga labelaa di lohongo king o dono damana madua go Saul, gaa dugu ang gi deia.”\x * \xo 16.3 \xt 2-Samuel 19.26-27\x* \p \v 4 Di king ga helekai gi Ziba boloo, “Nia mee huogodoo ala nia mee ni Mephibosheth la gaa hai nia mee ni aau.” \p Ziba ga helekai, “Au go dau dangada hai hegau, e dangi adu bolo gii mee au di gida tumaalia mai do baahi, meenei dogu king!” \s1 David mo Shimei \p \v 5 Di dau mai di King David gi Bahurim, dahi daane i nia gau o Saul go Shimei, tama ni Gera, e hanimoi gi David mo di haihai ana helekai e hagahuaidu a mee. \v 6 Shimei ga daamada ga dilidili a David mo ana gau aamua gi nia hadu, gei mee e dehei eia a David dela e duuli go ana gau madaloohi. \v 7 Shimei e helehelekai hagahuaidu i David boloo, “Tuu gi daha mo kono! Tuu gi daha mo kono! Goe tangada daaligi dangada! Goe tangada manawa huaidu! \v 8 Goe ne kae tenua o Saul, gei Dimaadua ga hagaduadua goe i dau daaligi gii mmade digau dogologo di hale o Saul, gei Dimaadua guu dugu anga do lohongo king gi dau dama go Absalom, gei goe guu noho i lodo di haingadaa, idimaa goe tangada daaligi dangada!” \p \v 9 Abishai, dela dono dinana go Zeruiah, ga helekai gi di king boloo, “Meenei di madau king, goe e aha dela e dumaalia ang gi di paana deelaa gi heia goe hagahuaidu? Dugua mai gi di au gii hana e tuu di libogo o maa!” \p \v 10 Di king ga helekai gi Abishai mo dono duaahina go Joab boloo, “Hagalee di moomee ni goolua. Maa mee e haga halauwa au, idimaa Dimaadua dela ne hai gi mee bolo gi heia, gei di ma koai ono donu e mee di heeu di mee a Mee dela e hai?” \v 11 Gei David ga helekai gi Abishai mo ana gau aamua huogodoo boloo, “Dagu dama daane donu e hagamada bolo ia e daaligi au. Malaa, goodou e homouli gi di hai o tangada i di madawaawa Benjamin deenei eiaha? Dimaadua ne hai gi mee bolo gi haga halauwa ina au, malaa, diagia a mee, dugu anga gi heia dana mee dela belee hai. \v 12 Holongo Dimaadua ga iloo Ia dogu haingadaa, gei mee gaa hila mai gi di au, ga hagahumalia au di gili nia hagahuaidu aanei.” \v 13 Malaa, David mo ana daangada ga lloo adu laa hongo di ala, gei ogo Shimei gu hanadu dalia digaula, e hana taalinga di gonduu, mo di hagahuaidu digaula ge e dilidili digaula gi nia hadu mono gelegele. \v 14 Di king mo ana daangada gu duadua huoloo i di nadau dau adu gi Jordan, ga hagamolooloo i golo. \s1 Absalom i Jerusalem \p \v 15 Absalom mo digau Israel nogo madalia a mee ga ulu adu gi Jerusalem, ge Ahitophel madalia digaula. \v 16 Di madagoaa Hushai go di hoo hagaaloho o David e heetugi gi Absalom, mee ga helekai boloo, “Di king gi mouli waalooloo! Di king gi mouli waalooloo!” \p \v 17 Absalom ga heeu gi mee, “Goe e aha dela hagalee manawa dahi ang gi do ehoo hagaaloho go David? Goe e aha dela hagalee hana madalia a mee?” \p \v 18 Hushai ga helekai boloo, “Au e hai di maa behee? Au e dau ang gi tangada dela ne hili mai baahi o Dimaadua, mai baahi o nia daangada aanei, ge mai baahi digau Israel huogodoo. Au gaa noho madalia goe. \v 19 Malaa, ma koai dela ga hai hegau ginai au be di maa hagalee go tama daane o dogu dagi? Gii hai be dogu hai hegau gi do damana, dolomeenei gei au ga hai hegau adu gi di goe.” \p \v 20 Malaa, Absalom ga huli adu gi Ahitophel ga helekai, “Dehee laa dau helekai e dagi gidaadou, dehee tadau mee gaa hai?” \p \v 21 Ahitophel ga helekai boloo, “Goe hana, heia di hai o taga hai lodo gi nia lodo hege o di king ala ne dugu bolo e benebene di hale o maa. Gei digau Israel huogodoo ga iloo laa bolo goe guu hai di hagadaumee ni do damana, gei o ehoo ga manawa maaloo huoloo.” \p \v 22 Malaa, digaula ga haga duu di hale laa ang gi Absalom i tomo di hale di king, gei Absalom gaa hana gi lodo gaa hai di hai o taga hai lodo gi nia lodo hege o dono damana i di gowaa dela e gila ang gi nia daangada huogodoo.\x * \xo 16.22 \xt 2-Samuel 12.11-12\x* \p \v 23 I lodo nia laangi aalaa, nia helekai e dagi digaula mai i baahi o Ahitophel nogo hagalongo ginai digaula huoloo, gei e daudali go digaula be nia helekai mai i baahi o God. David mo Absalom meemaa huogodoo e haga gila aga nia maa. \c 17 \s1 Hushai ne dagi hala a Absalom \p \v 1 Digi waalooloo nomuli hua, gei Ahitophel ga helekai gi Absalom boloo, “Dugua mai mua, gei au gaa hili digau dauwa e dilongoholu maa lua mana (12,000) gi hagatanga hua boo nei, e hula gimaadou i muli o David. \v 2 Au gaa hai dagu dauwa gi mee i di madagoaa a mee dela e duadua, gei gu bagege dono manawa. Mee ga madagu, gei ono ehoo huogodoo gaa hula gaa llele, gei go di king la hua dela ga daaligi ko au, \v 3 ga laha mai nia daangada a maa gi di goe, gadoo be di ahina hai lodo dela ga hanimoi gi dono lodo. Ma tangada hua e dahi dela e hiihai ginai goe bolo gii made, gadoo be do hiihai bolo nia daangada ala i golo la gi hagau ina mouli.” \v 4 Absalom mo nia dagi o digau Israel huogodoo la guu donu ang gi nia helekai hagamaamaa aanei. \p \v 5 Gei Absalom ga helekai boloo, “Gahia mai a Hushai, gi hagalongo gidaadou gi dana helekai hagamaamaa.” \v 6 Di madagoaa Hushai dela ne dau mai, gei Absalom ga heeu gi mee boloo, “Aanei la nia helekai hagamaamaa Ahitophel ala ne hai mai gi gimaadou, gimaadou ga daudali di maa? Maa deeai, hagia mai laa gi gimaadou di mee dela belee hai.” \p \v 7 Hushai ga helekai boloo, “Nia helekai o Ahitophel ne hai adu gi goodou la hagalee humalia tolongo nei. \v 8 Goe e iloo bolo do damana go David mo ana gau dauwa la digau hai dauwa maaloo. E hagatau ang gi di ‘bear’-ahina dela gu gaiaa ana dama. Do damana la tangada dauwa gu iloo ia nia mee huogodoo i di hai o tangada dauwa. Mee hagalee noho i baahi ana daane i di boo. \v 9 Dolomeenei mee e balabala hagammuni i lodo tei bagungoo, be i tei madagoaa dela i golo. Maa David ma ga heebagi gi au daangada, gei ogo tangada dela ga longono ia di hai deenei, ga helekai hua bolo au daane la gu magedaa. \v 10 Ma e aha maa au daane la nia daane maaloo gadoo be nia laion, gei digaula ga mmaadagu, idimaa, Israel huogodoo e iloo bolo do damana la taane dauwa e dau, gei ana daangada la digau de mmaadagu. \v 11 Agu helekai hagamaamaa bolo goe gi laha mai digau Israel huogodoo, mai Dan i bahi i ngeia gaa tugi i Beersheba i bahi i ngaaga, la gi di gowaa e dahi, e logo be nia gelegele o tongotai, gei goe gaa dagi digaula i lodo tauwa. \v 12 Gidaadou gaa gida a David i di ingoo hua di madagoaa dela iei mee, gaa hai tauwa gi mee i mua hua a mee ga iloo ia di mee dela e hai. Mee mo ana daane huogodoo hagalee tanga gi daha. \v 13 Maa mee ma ga haneia gi lodo tei waahale, tadau daangada huogodoo ga gaamai nadau loahi gaa hudi di waahale la gi lala gi di gowaa lalapogo, gei deai di mee i golo ai, deai dahi hadu e dubu i hongo di ulu o di gonduu deelaa ai.” \p \v 14 Absalom mo digau Israel ga helekai boloo, “Telekai hagamaamaa a Hushai le e humalia i telekai hagamaamaa a Ahitophel.” Ma go Dimaadua dela ne huli telekai hagamaamaa humalia a Ahitophel la gi hagalee hai hegau ai, bolo Absalom la gii dau ang gi di haingadaa. \s1 David gu longono di longo gaa lele gi daha \p \v 15 Nomuli, gei Hushai ga helekai gi nia daangada hai mee dabu go Zadok mo Abiathar dana helekai hagamaamaa ne hai gi Absalom mo nia dagi digau Israel, mo di helekai hagamaamaa a Ahitophel ne hai. \v 16 Hushai ga helekai labelaa boloo, “Hagalimalima dolomeenei. Hagau ina dau haga iloo gi David bolo gi dee noho i nia gowaa ala e hula ai i lodo di monowai i lodo henua, gei gi lloo adu laa lodo di monowai Jordan dolomeenei, gi dee kumi ia mo ana daangada ga daaligi gii mmade.” \p \v 17 Jonathan, tama daane a Abiathar mo Ahimaaz, tama daane a Zadok e tali i di monowai uwa aga go En-Rogel i taalinga Jerusalem, i meemaa hagalee hiihai nia daangada gi gidee di nau ulu gi lodo di waahale. Dahi hege ahina e hagi anga nia mee ala ne hai, gei meemaa gaa hula ga hagi anga gi David. \v 18 Gei ogo dahi dama daane ga gidee ia a meemaa, ga hagi anga gi Absalom, malaa, meemaa ga hagalimalima gaa hula gaa pala hagammuni i lodo di hale dahi daane i Bahurim. Mee dana monowai geli i baahi dono hale, gei meemaa gaa kaga iha gi lodo di maa. \v 19 Di lodo taane deenei ga gaamai di pono o di monowai, gaa uhi di maa, gaa danu labelaa gi nia hii ‘wheat’ bolo gi deai dangada e dahi e modongoohia ai. \v 20 Nia gau dauwa o Absalom ga lloomoi gi di hale ga heeu gi di ahina, “Aahee a Ahimaaz mo Jonathan?” \p Di ahina ga helekai boloo, “Meemaa gu lloo adu laa lodo di monowai.” \p Nia daane aalaa ga halahala meemaa, digi gidee meemaa, gei digaula gaa hula gi muli gi Jerusalem. \v 21 Di nadau muli adu, Ahimaaz mo Jonathan ga kaga aga gi daha mo di monowai geli, gaa hula ga haga iloo gi di King David, ga hagi anga gi mee nia maanadu a Ahitophel ne hai, e hai baahi gi mee, ga helekai, “Hagalimalima hanadu laa lodo di monowai.” \v 22 Malaa, David mo ana daangada ga daamada ga lloo adu laa lodo Jordan, heniheni gei digaula huogodoo guu odi adu. \p \v 23 Di madagoaa Ahitophel ne iloo ia bolo dana helekai hagamaamaa la digi hai hegau ai digaula, mee ga hagatogomaalia dana ‘donkey’, gaa hana gi muli gi dono hale i dono guongo, ga haga noho ana mee huogodoo gi humalia, ga daudau ia. Mee ne danu i lodo di waa daalunga o dono madahaanau. \p \v 24 David guu dau i di waahale go Mahanaim i di madagoaa Absalom mo digau Israel ala ne lloo adu laa lodo Jordan. \v 25 (Absalom gu haga menege aga a Amasa e dagi digau dauwa e pono di lohongo o Joab. Amasa la tama ni Jether, tangada o di madawaawa Ishmael, dono dinana go Abigail, dama ahina ni Nahash, gei mee tuaahina ahina ni tinana o Joab go Zeruiah.) \v 26 Absalom mo ana daane ga haga tuu nadau hale laa i tenua go Gilead. \p \v 27 Di madagoaa David dela ne dau i Mahanaim, mee gu heetugi gi Shobi, tama daane a Nahash mai i di waahale go Rabbah i Ammon, mo Machir tama ni Ammiel, tangada mai Lo-Debar, mo Barzillai, tangada mai Rogelim i Gilead. \v 28-29 Digaula ne gaamai nadau boolo baalanga, nia boolo ala ne hai gi nia gelegele, nia gahala mono tei, mono meegai ang gi David mo ana daangada. Nia meegai la nia hagadilinga meegai baalangi: palaawaa ‘wheat’, palaawaa ‘barley’, palaawaa, huwa laagau ne lala, ‘bean’, ‘pea’, ‘honey’, ‘cheese’, ‘cream’ mono siibi. Idimaa, digaula gu iloo bolo David mo ana daangada la ga hiigai, hieinu, gei e duadua i lodo di anggowaa. \c 18 \s1 Absalom gu magedaa gu daaligi gii made \p \v 1 King David ga haga dagabuli mai ana daangada, ga waewae gii hai nia hagabuulinga dau dagi mana (1,000) mo dagi llau (100), gaa dugu anga ono dagi dauwa e dagi digaula, \v 2 ga hagau digaula i nia hagabuulinga e dolu. Joab mo dono duaahina go Abishai mo Ittai tangada mai Gath, aanei nia dagi o nia hagabuulinga aalaa. Di king ga helekai gi digaula, “Au e hana dalia goodou.” \p \v 3 Digaula ga helekai gi mee boloo, “Goe hagalee hana dalia gimaadou. Maa gimaadou gaa hula gi daha mo tauwa gaa hula gaa llele, be di baahi e dahi i gimaadou ga daaligi gaa mmade, tadau hagadaumee e de hei e ginaadou. Ma kooe dela e hagatau go digaula bolo e madangaholu mana i madau baahi. E humalia maa goe gaa noho i lodo di waahale, ga hagau adu laa au hagamaamaa.” \p \v 4 Di king ga helekai, “Au gaa hai gii hai be di godou hagamaanadu dela bolo koia e humalia.” Gei mee gaa duu i taalinga di bontai di abaaba dela e hula ai di llongo dauwa e hula i nia hagabuulinga dagi mana ge dagi llau. \v 5 Mee ga helekai gi Joab, Abishai mo Ittai, “Goodou dumaalia mai, hudee hai dahi mee gi tama daane go Absalom.” Digau dauwa huogodoo gu longono ginaadou telekai David gi nia dagi aalaa. \p \v 6 Digau dauwa David ga lloo adu laa lodo henua, ga heebagi gi digau Israel i lodo henua i Ephraim. \v 7 Digau dauwa Israel la gu haga magedaa hagahuaidu go digau dauwa David, guu mmade digau e madalua mana (20,000) i di laangi deelaa. \v 8 Tauwa guu dau i nia madagoaa huogodoo i lodo tenua deelaa. Digau ala ne mmade i lodo henua la gu dogologo i digau ala ne mmade i tauwa. \p \v 9 Di madagoaa deelaa, gei Absalom ga heetugi gi hunu gau dauwa a David. Absalom e lele i hongo dono manu ‘mule’, ga lele adu laa lala di laagau ‘oak’, gei ogo di libogo o maa ga hinihini i nia manga o di laagau, gei di ‘mule’ guu hana guu lele, gei Absalom la gu daudau i golo. \v 10 Dahi daane dauwa a David ne gidee ia, ga haga iloo gi Joab boloo, “Meenei, au guu mmada gi Absalom e daudau i di laagau ‘oak’!” \p \v 11 Joab ga helekai boloo, “Maa goe ne gidee a mee, goe e aha dela hagalee e daaligi a mee i di madagoaa hua deelaa? Maa nei bolo goe ne hai beelaa, gei au gaa hui goe gi nia bahihadu silber e madangaholu ge tei duu.” \p \v 12 Taane ga helekai, “Au e de hei eau maa goe ga gaamai nia bahihadu silber e mana. Au e hagalee loo e hai dagu mee huaidu gi di tama di king. Gidaadou huogodoo gu longono telekai hagamaamaa a di king ne helekai adu gi goodou mo Abishai mo Ittai dela boloo, ‘Goodou gi dee hai dahi mee huaidu gi tama daane go Absalom.’ \v 13 Maa nei bolo au ne de hagalongo gi di king ga daaligi hua Absalom, di king ga longono ia, idimaa mee e longono ia nia mee huogodoo, gei goe e deemee di hagamaamaa au.” \p \v 14 Joab ga helekai, “Dogu madagoaa i do baahi le e hagalee hai gi balumee,” gei mee ga dahi mai ana daalo e dolu, ga daalo i tadahada o Absalom i di madagoaa o mee nogo mouli ge dogidogi, e daudau i di manga o di laagau ‘oak’. \v 15 Gei digau dauwa dilongoholu a Joab ga dau mai ga daaligi Absalom la gii made. \v 16 Joab ga hagadaba di labaa gi ilihia e haga lawa ai tauwa. Ana gau dauwa gu lloomoi gi muli i di nadau waluwalu digau Israel. \v 17 Digaula gaa kae tuaidina o Absalom gaa hudu gi lodo di lua llala i lodo henua, gaa danu gi di bae hadu damana, gei digau Israel huogodoo gu maaheu gu lellele gi nadau hale. \p \v 18 Di madagoaa Absalom nogo mouli ai, mee gu haga duu dana duludulu e hai dono haga langahia i di gowaa mehanga gonduu o di King, idimaa, mee deai dana dama daane ai bolo ga daahi dono ingoo. Gei mee ga haga ingoo di maa ang gi deia, ga dau mai gi dangi nei bolo “Tuludulu Absalom.” \s1 Di haga iloo di made o Absalom guu dau i David \p \v 19 Nomuli hua, gei ogo Ahimaaz, go tama a Zadok, ga helekai gi Joab boloo, “Dumaalia mai gi di au e lele gi di king e kae di longo humalia deenei, bolo Dimaadua gu haga dagaloaha a mee gi daha mo ono hagadaumee.” \p \v 20 Joab ga helekai boloo, “Deeai, dangi nei deai dahi longo humalia e kae kooe ai. Gaa hai laa i tei laangi, hagalee dangi nei, go di maa dela di tama di king la guu made.” \v 21 Nomuli gei Joab ga helekai gi dana hege, tangada Ethiopia, boloo, “Hana, hagi anga ina gi di king au mee ala ne gidee.” Di hege ne bala adu, ga hagatanga gaa lele. \p \v 22 Gei ogo Ahimaaz ga helekai labelaa boloo, “Au e de hei eau di mee dela gaa hai. Dumaalia mai, au e hana labelaa e kae di longo deenei.” \p Joab ga heeu gi mee boloo, “Dagu dama daane, goe e aha dela e hiihai loo bolo goe e hai di haga iloo deenei? Goe hagalee kumi doo hui mai i di maa.” \p \v 23 Ahimaaz ga helekai labelaa, “Be di ma di aha gaa hai, au e hiihai hua e hana.” \p Joab ga helekai boloo, “Hana laa.” \p Ahimaaz ga lele ia i hongo di ala dela e hana i lodo di gowaa baba o Jordan, ga limalima ga diiagi di hege. \p \v 24 David e noho i mehanga di bontai laa daha mo di bontai i lodo o di abaaba o di waahale. Di madaloohi gaa gaga gi nua gi hongo di abaaba i nua, gaa duu i golo, ga madamada, ga gidee ia hua dahi daane e lele mai modogoia. \v 25 Mee ga wolo ia, e hagi anga gi di king, gei di king ga helekai boloo, “Maa mee e modogoia, gei mee e gaamai dana longo humalia.” \p Tangada dela e lele mai la gu hoohoo mai. \v 26 Nomuli, gei tangada madaloohi ga gidee ia labelaa dahi daane e lele mai modogoia, gei mee ga wolo ia gi di madaloohi di bontai abaaba boloo, “Mmada! Taane labelaa e lele mai!” \p Di king ga helekai boloo, “Tangada deenei e gaamai labelaa dana longo humalia.” \p \v 27 Tangada madaloohi ga helekai boloo, “Au gu modongoohia taane matagidagi e lele mai be Ahimaaz.” \p Di king ga helekai boloo, “Mee taane humalia, gei e gaamai dana longo humalia.” \p \v 28 Ahimaaz ga helekai hua gi nua dana hagaaloho gi di king, mo di dogoduli iha gi hongo nia gelegele i mua o mee, ga helekai boloo, “Hagaamuina Dimaadua go doo God dela ne dugu adu gi di goe di aali i digau ala ne hai baahi adu gi di goe, go di madau dagi go di king.” \p \v 29 Di king ga heeu, “Tama daane go Absalom le e humalia hua?” \p Ahimaaz ga helekai, “Meenei, di madagoaa dau dagi dauwa go Joab ne hagau mai au, gei au gu gidee di hagahinihini guu hai i golo, gei au e de iloo be di maa di aha.” \p \v 30 Di king ga helekai gi mee gii duu i golo, gei mee guu hana guu duu i golo. \p \v 31 Nomuli gei di hege, tangada Ethiopia, gaa dau gaa hai gi di king boloo, “Au dagu longo humalia adu gi di goe, go di madau dagi di king. Dangi nei, gei Dimaadua gu dugu adu gi di goe gi aali i digau huogodoo ala ne hai baahi adu gi di goe!” \p \v 32 Di king ga heeu, “Tama daane go Absalom le e humalia hua?” \p Di hege ga helekai boloo, “Meenei, au bolo di mee dela ne hai gi mee la ne belee hai gi o hagadaumee huogodoo, mo ang gi digau huogodoo ala e hai baahi adu gi di goe.” \p \v 33 Di king gu lodo huaidu huoloo, gaa hana gaa gaga gi di ruum dela i hongo di bontai di abaaba, ga dangidangi. Dono hanadu hua, gei mee ga dangidangi, e hai dana hagahaa boloo, \q1 “Dagu dama daane! \q1 Dagu dama daane, go Absalom! \q1 Absalom, dagu dama daane! \q1 Maa belee ko au dela e made i do lohongo, \q1 dagu dama daane! \q1 Absalom, dagu dama daane!” \c 19 \s1 Joab e haga donu ang gi David \p \v 1 Di haga iloo la guu hai gi Joab bolo di king le e lodo huaidu gei e dangidangi i Absalom. \v 2 Malaa, di madamada o di aali guu huli ang gi di lodo huaidu, idimaa, i di laangi deelaa, nia buini dauwa David huogodoo gu longono bolo di king le e dangidangi i dana dama daane. \v 3 Digaula gaa hula dee muu gi lodo di waahale, gei e manawa gee, e hai gadoo be digau dauwa langaadia ala ne llele gi daha mo tauwa. \v 4 Di king ne uhi ono golomada mo di dangi loo gi nua, e hai boloo, \q1 “Dagu dama daane hogi go Absalom! \q1 Ii Absalom, dagu dama daane!” \m \v 5 Joab gaa hana gi di hale o di king ga helekai, “Dangi nei gei goe gu haga tee au gau dauwa ala ne benebene do mouli, mo nia mouli au dama daane mo au dama ahina mo oo lodo mo o lodo hege. \v 6 Goe gu hai baahi gi digau ala e aloho i di goe, gei goe gu hagamaamaa digau ala e hudiou adu gi di goe. Goe la gu haga modongoohia aga dau hai dela hagalee hagalabagau au dagi dauwa mono gau dauwa. Au e iloo bolo goe ga tenetene huoloo maa nei bolo Absalom e mouli hua igolo dangi nei, malaa, gimaadou huogodoo la digau hua guu mmade! \v 7 Malaa, dolomeenei gei goe hana, gi helekai goe gi au daangada. Au e hai dagu hagamodudahi i di ingoo o Dimaadua, maa goe ga hagalee hana gi malaelae, malaa, tangada e dubu i ginei boo nei gaa dae gi di luada daiaa ai. Deenei di haingadaa huaidu damanaiee huoloo dela ga tale adu gi di goe i lodo do mouli dogomaalia.” \p \v 8 Malaa, di king ga duu gi nua hua, gaa hana gi di ngudu di bontai o di abaaba, gaa noho i golo. Nia daangada ga longono bolo mee e noho i golo, gei digaula ga dagabuli mai ga haga daagoli i dono gili. \s1 David e hana labelaa gi Jerusalem \p Di madagoaa deelaa, gei digau Israel la guu llele gi nadau guongo. \v 9 Nia gowaa huogodoo o tenua, nia daangada o nia madawaawa Israel la gu lagalagamaaloo i nadau mehanga, gu helekai boloo, “Di king go David ne daa mai gidaadou gi daha mo tadau hagadaumee, gei ne daa mai labelaa gidaadou gi daha mo digau Philistia, gei dolomeenei, mee ne hana gu diiagi tenua deenei, i dana dama go Absalom. \v 10 Gidaadou la gu hagatulu a Absalom belee hai tadau king, gei mee guu made i lodo tauwa. Malaa, goodou de ga helekai e hai di godou hai dela gii mee di laha mai King David gi tadau baahi?” \p \v 11 Di longo o nia helehelekai o digau Israel guu dae ang gi King David, gei mee ga hagau dana haga iloo gi nia daangada hai mee dabu go Zadok mo Abiathar bolo gi heeu ina gi digau mmaadua o Judah boloo, “Goodou e aha ala e duai di hagamaamaa di laha mai di king gii dau i dono hale? \v 12 Goodou aalaa go ogu duaahina mo ogu dodo. Malaa, goodou e aha ala e duai nau di laha adu au gi muli?” \v 13 David ga helekai labelaa gi meemaa bolo gii hai gi Amasa, “Goe tangada ni oogu donu. Daamada dangi nei gaa huli gi muli, gei au haga menege aga goe e dagi agu gau dauwa huogodoo, e pono di lohongo o Joab. God gi haga halauwa ina au gii made maa au ga hagalee haga gila aga di mee deenei!” \v 14 Nia helekai a David aanei ne hai, la gu haga manawa lamalia nia daane huogodoo ala i Judah, gu buni mai be di mee e dahi, gu haga dae di nadau helekai gi di king bolo gi hanimoi, gi lloomoi mo ana gau aamua huogodoo. \p \v 15 Malaa, di king guu hana gi muli, guu dau i Jordan, gei nia daane o Judah la gu lloomoi gi Gilgal belee hula e haga haingoohia di laha mai di king laa lodo Jordan. \p \v 16 Gei ogo Shimei di tama a Gera mai Bahurim gu limalima ia mo ana daane gi baahi nia daane o Judah belee haga heetugi gi di king go David.\x * \xo 19.16 \xt 2-Samuel 16.5-13\x* \v 17 Mee ne laha mai ana daane e mana (1,000) mai i di madawaawa Benjamin. Ziba, tangada hai hegau digau di hale o Saul, gu hanimoi labelaa mo ana dama daane dilongoholu maa lima mo ana gau hai hegau dogomadalua, gei digaula guu dau adu gi di monowai, nomuli gei di king gaa dau adu laa gi golo. \v 18 Digaula ga lloomoi laa lodo di monowai i mua di king belee hagamaamaa ana daangada e hai nia mee huogodoo ala e hiihai ginai a mee. \s1 David gu dumaalia ang gi Shimei \p Di king ga hagatogomaalia belee hula laa lodo di monowai, gei ogo Shimei ga haga hinga ia gi lala i mua o mee, \v 19 ga helekai boloo, “Meenei dogu king, goe dumaalia mai, haga de langahia ina dagu mee hai hala dela ne hai i di laangi dela ne hagatanga iei goe i Jerusalem. Dumaalia mai, haga de langahia ina, hudee mamaanadu ina. \v 20 Au go dau dangada hai hegau, au gu iloo huoloo bolo au guu hai dagu mee hai hala adu gi di goe. Meenei, deenei laa dagu mee ne hanimoi iei au dangi nei i mua nia daangada huogodoo mai i nia madawaawa Israel i bahi i ngeia belee haga heetugi gi dogu king dangi nei.” \p \v 21 Gei ogo Abishai go tama a Zeruiah, ga helekai boloo, “Di mee dela belee hai gi Shimei dela hua belee daaligi gii made, i dana mee dela ne haga halauwa di king dela ne hagatulu go Dimaadua.” \p \v 22 David ga helekai gi Abishai mo dono duaahina go Joab, “Au digi heeu adu gulu maanadu. Goolua ga hai baahi mai gi di au? Au deelaa go di king o Israel dolomeenei, gei deai tangada Israel e daaligi gii made dangi nei ai!” \v 23 Gei mee ga helekai gi Shimei boloo, “Au e hai dagu hagamodu adu gi di goe bolo goe hagalee daaligi gii made.” \s1 David mo Mephibosheth e heetugi \p \v 24 Mephibosheth go tama a di tama a Saul ga haneia belee haga heetugi gi di king. Mee digi tono ono wae, digi dala ina nia ngaahulu o dono ngudu, digi tuugia ono gahu la gii mmaa, mai loo i di hagatanga o di king gaa dae mai loo gi dono hanimoi i di aumaalia.\x * \xo 19.24 \xt 2-Samuel 9.1-13; 16.1-4\x* \v 25 Di dau mai a Mephibosheth gi Jerusalem belee haga heetugi gi di king, gei di king ga heeu gi mee boloo, “Mephibosheth, goe e aha dela digi hana madalia au?” \p \v 26 Gei mee ga helekai, “Meenei dogu dagi di king, dau dangada hai hegau deenei la guu mmade ono wae. Au ne hai gi dagu dangada hai hegau bolo gi hagatogomaalia ina dagu ‘donkey’ e hana iei au dalia goe, gei Ziba dagu dangada hai hegau la ne halahalau au. \v 27 Mee ne hai au gi balumee i baahi dogu dagi go di king, gei goe e hai gadoo be tangada di langi o God, deelaa laa goe heia di mee dela e humalia adu gi di goe. \v 28 Digau di hale o dogu damana huogodoo le e humalia hua e daaligi gii mmade, gei goe ne dumaalia mai gi di au gi miami i dau deebele. Meenei dogu dagi aamua, gu deai dagu mee i golo bolo e dangi adu iei au ai i do dumaalia huoloo.” \v 29 Di king ga helekai, “Guu lawa, hudee helehelekai! Ma gu lawa hua i dagu haganoho beenei bolo goolua mo Ziba le e wwae lua nia mee a Saul.” \v 30 Mephibosheth ga helekai gi di king, “Nia mee huogodoo le e hai mee ginai a Ziba, gei au la guu dohu gi di au i dogu dangada aamua dela guu dae mai i lodo dono haadanga lamalia.” \s1 David e haga modongoohia gi Barzillai dono dumaalia \p \v 31 Barzillai tangada o Gilead ne haneia i Rogelim, e haneia loo laa lodo Jordan dalia di king belee benebene a mee adu laa lodo di monowai Jordan.\x * \xo 19.31 \xt 2-Samuel 17.27-29\x* \v 32 Malaa, Barzillai la taane gu madua huoloo, e huowalu ono ngadau. Mee tangada maluagina gei mee nogo kae ana meegai gi di king i dono noho i Mahanaim. \v 33 Di king ga helekai gi mee boloo, “Goe hana madalia au gi Jerusalem, ga benebene laa ko au.” \p \v 34 Barzillai ga helekai gi di king, “Au gu dee dahi dogu laangi, malaa, au e hai loo gii hana madalia di king gi Jerusalem gaa hai behee? \v 35 Au gu huowalu ogu ngadau, gei au gu hagalee loo e iloo di kala o nia meegai ala e gai ge e inu ko au. Gei au hogi gu de longono nia lee o digau hai daahili, gei dau dangada hai hegau deenei ga haga deaadee dogu dagi go dogu king. \v 36 Dau dangada hai hegau gu dee tau loo gi do dumaalia deenei, malaa, au e hana haga dulii madalia goe i di baahi gi golo o Jordan. \v 37 Dumaalia mai gi dau dangada hai hegau gii hana gi dono hale, gaa made la i golo gi hoohoo gi taalunga o dogu damana mo dogu dinana, gei deenei dagu dama daane go Chimham, dau dangada hai hegau. Lahia a mee, heia ginai dau hagamaanadu dela e humalia adu gi di goe.” \p \v 38 Di king ga helekai, “Au gaa lahi a mee, gaa hai ginai nia mee huogodoo be do hiihai, gei au ga dugu adu nia mee huogodoo ala ma ga hiihai ginai goe.” \v 39 Di king mo ana daangada huogodoo la gu lloo adu laa lodo Jordan. Di king gaa hongi a Barzillai gaa hai dana hagaaloho gi mee, gei Barzillai gaa hana gi dono guongo. \s1 Digau Judah mo Israel e lagalagamaaloo i di king \p \v 40 I muli di king ne hanadu gi di baahi i golo di monowai, gei mee ga hanadu gi Gilgal, gei Chimham guu hana madalia a mee, mono gau o Judah huogodoo, ge hunu gau digau Israel. \v 41 Nomuli gei nia daane huogodoo o Israel ga lloomoi gi di king, ga helekai, “Meenei di king, ma di hai e hai behee dela guu hai go madau duaahina nia daane o Judah ala ne gaiaa di king, ga laha mai a mee mo digau o dono hale laa lodo Jordan ngaadahi mo nia daane huogodoo?” \p \v 42 Gei ogo nia daane o Judah ga helekai gi nia daane o Israel boloo, “Gimaadou ne hai di maa beenei i mee dela tangada ni gimaadou. Malaa, goodou e hagawelewele gi di maa eimaha? Mee hagalee ne haangai gimaadou be ne gaamai madau mee.” \p \v 43 Digau Israel ga helekai, “Ma go gimaadou ala madau donu haga madangaholu gi nonua i goodou, ma e aha maa mee tangada ni goodou. Goodou e haga balumee gimaadou bolo di aha? Hudee de langahia bolo ma go gimaadou ala ne daamada i mua ne helehelekai i di hai dela e laha mai di king!” \p Gei digau Judah e maaloo hua i nadau lagamaaloo ang gi digau Israel. \c 20 \s1 Sheba e hai baahi gi David \p \v 1 Taane i Gilgal tangada hai mee huaidu, dono ingoo go Sheba, tama ni Bikri, mai i di madawaawa Benjamin. Tangada deelaa ga ili di buu, ga wowolo gi nua, gaa hai, “David hagalee i tadau baahi! Gidaadou hudee daudalia a mee! Nia daane o Israel huogodoo, gidaadou gaa hula gi tadau hale!”\x * \xo 20.1 \xt 1-Kings 12.16; 2-Chronicles 10.16\x* \v 2 Digau Israel gu diiagi David guu hula i muli o Sheba, gei digau Judah e manawa dahi hua di nadau daudali David mai Jordan gaa dae loo gi Jerusalem. \p \v 3 Di madagoaa David ne dau i dono hale i Jerusalem, gei mee gaa lahi ono lodo hege e madangaholu, ala ne dugu belee madamada humalia dono hale, gaa dugu i di gowaa i golo i di hale king, ga hagaloohi digaula. Mee guu wanga gi digaula nia mee huogodoo ala e hai mee ginai digaula, gei digi hai di hai o tagahai lodo gi digaula, gei digaula e noho i lodo nadau lawalawa i di waalooloo o nadau mouli, e mouli gadoo be nia ahina guu mmade nadau lodo.\x * \xo 20.3 \xt 2-Samuel 16.22\x* \p \v 4 Di king ga helekai gi Amasa, “Hagadagabuli ina nia daane o Judah huogodoo, gei hanimoi gi kinei ma ga dono daiaa mo au gau huogodoo.” \v 5 Amasa gaa hana ga gahi mai digaula, gei mee digi hanimoi i di laangi o di king dela ne hagi a mee. \v 6 Di king ga helekai gi Abishai, “Sheba ga hai mai gi gidaadou di haingadaa i hongo di haingadaa o Absalom ne hai mai gi gidaadou. Goe lahia au gau dauwa, waluwalu hia a mee, gi dee hula hua digaula, gaa noho i lodo nia waahale gu abaaba gi mau dangihi, gei digaula ga dagaloaha i gidaadou.” \v 7 Di llongo dauwa a Joab, ala e hagaloohi di hale di king, mo di llongo dauwa huogodoo ala i golo huogodoo gaa hula madalia Abishai, ga hagatanga i Jerusalem, gaa hula ga waluwalu adu Sheba. \v 8 Di madagoaa digaula ne dau adu gi di hadugalaa o Gibeon, gei Amasa ga heetugi gi digaula. Joab i lodo ono goloo heebagi, dana hulumanu dauwa e daudau i dono baahi. Mee ga hanadu hua, gei dana hulumanu dauwa gaa doo. \v 9 Joab ga helekai gi Amasa, “Goe guu hai behee, dogu ihoo hagaaloho?” Dono lima dau donu ga kumu adu nia ngaahulu o di mudamuda o maa belee hongi adu a mee. \v 10 Amasa digi gidee ia tulumanu dauwa a Joab dela i di lima o maa i golo, gei Joab ga daalo adu tinae o maa, gei di geiga o maa gu puu mai gi daha gi hongo di gelegele, gei mee guu made hua i di gowaa deelaa, gei Joab digi daalo adu haga lua. \p Joab mo dono duaahina go Abishai ga lloo adu i muli o Sheba. \v 11 Tangada mai nia daangada Joab gaa duu i baahi tuaidina o Amasa, gaa wolo, “Ma tangada bolo ia e hana i muli Joab mo David, ia gii hana i muli Joab!” \v 12 Tuaidina o Amasa, guu baalai dodo e moe i tungaalodo di ala, tangada dauwa a Joab gaa mmada gi nia daangada ala e lloomoi i di gowaa deelaa, gaa tuu ga daumada, gei mee gaa dada tuaidina deelaa gi lodo nia geinga, gaa gahu gi di ‘blanket’. \v 13 I muli hua tuaidina ne daa gi daha mo di ala, gei digaula gaa hula i muli Joab, ga waluwalu adu a Sheba. \p \v 14 Sheba guu hana laa lodo nnenua o nia madawaawa huogodoo o Israel, gei mee gaa dau gi di waahale o Abel-Beth-Maacah, mo di madawaawa Bikri ga daudali adu a mee gi lodo di waahale deelaa. \v 15 Llongo dauwa a Joab ga iloo bolo Sheba le e noho i golo, gei digaula gaa hula belee duuli di waahale deelaa. Digaula ga haga duu nadau gaagenge gelegele i tua di abaaba, gaa geli labelaa i lala di abaaba bolo gi hinga gi lala. \v 16 Di ahina kabemee i lodo di waahale deelaa ga wolo iha i hongo di abaaba deelaa, ga helekai, “Hagalongo mai! Hagalongo mai! Goodou hai gi Joab gi hanimoi gi di gowaa deenei. Au e hiihai e helekai gi mee.” \v 17 Joab gaa hana gi di gowaa deelaa, gei di ahina ga heeu adu gi mee, “Goe go Joab?” \p Gei mee ga helekai, “Uaa, ko au deenei.” \p Di ahina ga helekai gi mee, “Meenei, goe dumaalia mai, hagalongo mai.” \p Gei mee ga helekai, “Au e hagalongolongo adu.” \p \v 18 Gei di ahina ga helekai, “Di madagoaa i mua digaula e helekai boloo, ‘Hana, gaamai nia helekai gi au heeu i di waahale o Abel.’ Malaa, deenaa di mee ne hai go digaula. \v 19 Di madau waahale deenei la koia e damana, e noho i di aumaalia gei e manawa dahi i lodo Israel. Goe e aha dela bolo goe gaa oho di maa, goe e hiihai e oho di mee ni Dimaadua?” \p \v 20 Joab ga helekai gi mee, “Deeai! Au hagalee loo e oho di godou waahale! \v 21 Hagalee deenei go di madau hai. Taane dono ingoo go Sheba, di tama ni Bikri, tangada tenua gonduu o Ephraim, ne daamada ne hai baahi gi David. Goodou gaamai taane deenei gi di au, gei au gaa hana gi daha mo di waahale deenei.” \p Gei di ahina ga helekai, “Gimaadou ga hudu adu di libogo o maa laa hongo di abaaba deenei.” \v 22 Di ahina gaa hana gi digau o di waahale deelaa e hagamodongoohia gi digaula dana hagamaanadu i di mee deenei, gei digaula gaa tuu gi daha di libogo o Sheba, ga hudu iha gi Joab. Joab ga ili dana buu, e haga iloo gi dana llongo dauwa bolo ginaadou ga hagatanga gaa hula. Gei digaula gaa hula gi muli gi di nadau guongo. Gei Joab gaa hana gi baahi di King David i Jerusalem. \s1 Digau aamua a David \p \v 23 Joab la tagi aamua o nia llongo dauwa o Israel huogodoo. Benaiah tama ni Jehoiada, la tagi ni digau e hagaloohi David. \v 24 Adoniram la tagi ni digau ngalua ala e hai nia moomee llauehe. Jehoshaphat tama a Ahilud la tangada e dagi baahi gi nia beebaa. \v 25 Sheva la tangada hihi o di hale king. Zadok mo Abiathar la go nia daangada hai mee dabu, \v 26 mo Ira, tangada mai di waahale o Jair, la tangada labelaa hai mee dabu ni David. \c 21 \s1 Di hagadili o Saul gu daaligi gi daha \p \v 1 I lodo di madagoaa o David nogo king, tau magamaga damana guu hai gu waalooloo i nia ngadau e dolu. David ga halahala di manawa o Dimaadua, gei Dimaadua ga helekai gi mee, “Saul mo dono madahaanau gu ihala di huaidu daaligi dangada, ne daaligi digau Gibeon.” \v 2 (Digau Gibeon la hagalee digau Israel donu. Digaula la tama buini ni digau Amor, dela ne hagababa anga ginai digau Israel bolo ginaadou ga benebene digaula, gei Saul gu hagamada bolo ia ga daaligi digaula gi daha idimaa mee e hiihai hua bolo e madamada humalia hua digau Israel mo Judah.\x * \xo 21.2 \xt Joshua 9.3-15\x*) \v 3 David ga gahi mai digau Gibeon, ga helekai gi digaula, “Dagu ma di aha dela e mee dagu hai adu gi goodou? Au e hiihai e haga donu di hala dela ne hai adu gi goodou, bolo goodou gi hagahumalia ina nia daangada a Dimaadua.” \p \v 4 Gei digaula ga helekai, “Nia silber be nia goolo e deemee di haga donu di lodo huaidu i mehanga o gimaadou mo di madahaanau o Saul, gei gimaadou hogi hagalee hiihai e daaligi tangada Israel.” \p David ga heeu, “Malaa, gei goodou e hai bolo aha, dehee dagu mee gaa hai adu gi goodou?” \p \v 5 Gei digaula ga helekai, “Saul gu hiihai e daaligi gimaadou gi daha, deai tangada e dahi i gimaadou e mee di mouli i lodo Israel. \v 6 Malaa, goe gaamai gi gimaadou nia daane dogohidu ala go di hagadili ni Saul, gei gimaadou ga daudau digaula gi nua i mua o Dimaadua i Gibeah, go di guongo a Saul, di king dela ne hili aga go Dimaadua.” \p Gei di king ga helekai gi digaula, “Au ga gowadu gi goodou digaula.” \p \v 7 Idimaa di hagababa dabu dela ne hai go David mo Jonathan i nau mehanga, David guu daa di tama a Jonathan dela go Mephibosheth, dono damana madua go Saul.\x * \xo 21.7 \xt 1-Samuel 20.15-17; 2-Samuel 9.1-7\x* \v 8 Gei mee gaa lahi a Armoni mo Mephibosheth, nia dama daane dogolua a Rizpah, tama ahina Aiah, ne haanau ang gi Saul, gaa kae labelaa nia dama daane dogolima a tama ahina Saul go Merab ne haanau ang gi Adriel, tama ni Barzillai, tangada o Meholah.\x * \xo 21.8 \xt 1-Samuel 18.19\x* \v 9 David gaa wanga digaula gi digau Gibeon, gei digaula ga daudau gi nua digau aanei i hongo di gonduu dela i mua nia golomada o Dimaadua. Digaula huogodoo dogohidu aalaa la guu mmade hua tolongo e dahi. Di madagoaa dela ne daaligi ai digau aanei la taamada o di madagoaa dela e hai ai taugai ‘barley’. \p \v 10 Di lodo hege a Saul go Rizpah, tama ahina ni Aiah gaa kae di gahu lodo huaidu gaa hai dana hale hagamalu ia i hongo di hadugalaa i di gowaa dela ne mmade ai digaula, gaa noho i golo taamada di laangi dela e hadi ai taugai gaa dae loo gi di laangi e doo ai di uwa. I di aa, gei mee e huiahi nia manu maangi ala e togo gi digau mmade, gei di boo gei mee e huiahi nia manu lodo geinga. \p \v 11 Di madagoaa a David ne longo di hai o Rizpah tama ahina Aiah dela e hai, \v 12 mee gaa hana ga gaamai nia iwi Saul mo dana dama go Jonathan mai i digau Jabesh i Gilead. (Ne gaiaa go digaula nia iwi aalaa i di gowaa dagadagabuli ai nia daangada i lodo di waahale go Beth-Shan, i di gowaa dela ne daudau ai nia huaidina a meemaa go digau Philistia i di laangi dela ne daaligi ai a Saul i hongo di Gonduu Gilboa).\x * \xo 21.12 \xt 1-Samuel 31.8-13\x* \v 13 David ga gaamai nia iwi o Saul mo Jonathan mo nia iwi digau dogohidu ala ne daudau i di gowaa deelaa. \v 14 Gei digaula gaa danu nia iwi o Saul mo Jonathan i lodo taalunga tamana a Saul, go Kish i lodo Zela, i tenua a Benjamin, digaula guu hai huogodoo nia mee o di king ne haga noho. Ga nomuli hua, gei God ga longono Ia nia dalodalo o digau o tenua deelaa. \s1 Tauwa ang gi digau Philistia llauehe \r (1-Chronicles 20.4-8) \p \v 15 Tauwa labelaa e hai i mehanga digau Philistia mo digau Israel. David mo ana gau dauwa gaa hula e heebagi gi digau Philistia, gei David gu duadua huoloo. \v 16 Tangada damanaiee o Philistia, dono ingoo go Ishbi-Benob, e dagidagi dana daalo baalanga mmee, e daamaha i nia pauna e hidu mo di baahi, e daahi dana hulumanu dauwa hoou, gei mee e maanadu bolo ia e mee di daaligi a David. \v 17 Gei Abishai, tama Zeruiah, ga hagamaamaa a David, ga heebagi gi taane damana deelaa, ga daaligi a mee gii made. Digau dauwa a David gaa hai ang gi David bolo mee gii hai dana hagababa bolo ia gi hagalee hana madalia digaula gi tauwa labelaa. Digaula ga helekai, “Goe dela go di hagadagadagagee o Israel, gimaadou hagalee hiihai bolo goe gi hagalee i madau baahi.”\x * \xo 21.17 \xt 1-Kings 11.36; Pisalem 132.17\x* \p \v 18 I muli di mee deenei, tauwa labelaa ne hai ang gi digau Philistia i Gob, i di madagoaa Sibbecai mai Hushah ne daaligi taane damanaiee dono ingoo go Saph. \p \v 19 Tauwa labelaa ne hai ang gi digau Philistia i Gob, gei Elhanan, tama ni Jair mai Bethlehem, gu daaligi a Goliath tangada o Gath, taalo a maa la koia e maadolu be di laagau o di waga llanga mala. \p \v 20 Tauwa labelaa ne hai i Gath, di gowaa dela iai taane damanaiee e hiihai huoloo bolo ia e heebagi. Mee ono lima e dagi ono ono madaalima, mo ono madaawae labelaa. \v 21 E heebagi gi digau Israel aalaa, gei Jonathan, tama ni tuaahina daane o David dono ingoo go Shammah gu daaligi a mee. \p \v 22 Digau dogohaa aanei ala go di madawaawa o digau llauehe o Gath, ne daaligi gi mmademmade go David mo ana gau dauwa. \c 22 \s1 Taahili David i dono aali \r (Pisalem 18) \p \v 1 David ne daahili ang gi Dimaadua nia helekai o dana daahili deenei i di madagoaa Dimaadua ne benebene mai ia gi daha mo ono hagadaumee huogodoo, mo Saul: \b \q1 \v 2 Dimaadua la go dogu Madaloohi, \q1 go Mee go dogu Abaaba Maaloo. \q1 \v 3 Dogu God la go dogu Madaloohi, \q1 e bala ginai au. \q1 Mee e abaaba au gadoo be di mee abaaba. \q1 Mee e daa mai au gi daha, ga benebene au. \q1 Go Mee go dogu Dangada Hagamouli. \q1 Mee e madamada humalia i di au, \q1 gei e abaaba au gi daha mo nia mee huaidu. \q1 \v 4 Au e haga gahi Dimaadua, \q1 gei Mee ga daa mai au gi daha mo ogu hagadaumee. \q1 Hagaamuina Dimaadua! \b \q1 \v 5 Nia beau o di made gu i dogu baahi. \q1 Nia beau hagamadagudagu dangada gu hagaholi au. \q1 \v 6 Nia manuu o di made gu i dogu baahi. \q1 Taalunga la guu lawa di hele au. \q1 \v 7 I lodo dogu haingadaa, gei au gu haga gahi Dimaadua. \q1 Au gu haga gahi dogu God \q1 bolo Mee gi hagamaamaa ina mai au. \q1 Mee gu longono Ia dogu lee mai i lodo dono Hale Daumaha. \q1 Mee gu longono Ia dagu dangi anga i dogu hagamaamaa. \b \q1 \v 8 Henuailala guu bole gu lullulu mo di ngalungalua. \q1 Di hagamau o di langi gu ngalua, \q1 gu bolebole i di hagawelewele o God. \q1 \v 9 Di huiahi e buu mai i lodo ono mada uhi. \q1 Di ahi e ulaula mo nia malala gaa \q1 e ulu mai i lodo o dono ngudu. \q1 \v 10 Mee guu huge di langi gu haneia. \q1 Nia gololangi luuli la gu i lala ono babaawae. \q1 \v 11 Mee gu maangi iha \q1 i hongo dono dangada di langi e hai ono bakau. \q1 Mee gu maangi i hongo nia bakau o di madangi. \q1 \v 12 Mee gu abaaba Ia gi di bouli. \q1 Nia gololangi maadolu gu honu wai \q1 gu haganiga i dono gili. \q1 \v 13 Nia malala gaa e haga ula go di ila i ono mua. \b \q1 \v 14 Dimaadua la ga helekai dono lee e ngoloolo \q1 gadoo be di atili i lala di langi. \q1 Di lee o di God Koia e Aamua la guu hai. \q1 \v 15 Mee guu puu ana amu maalei \q1 e hagamadagudagu ai ono hagadaumee. \q1 Mee gu waluwalu digaula gi di gaagaa o di ila. \q1 \v 16 Tua di baba o di moana gu gila aga, \q1 di hagamau o henuailala gu gila aga labelaa, \q1 i di madagoaa o Dimaadua gu hagawelewele \q1 gi ono hagadaumee, \q1 Mee gu haga hohooho i dono hagawelewele. \b \q1 \v 17 Dimaadua gu daahi iha dono lima i di langi gaa kumi au. \q1 Mee gu hudi aga au gi daha mo tua o di moana. \q1 \v 18 Mee gu haga dagaloaha au gi daha \q1 mo ogu hagadaumee maaloo dangihi, \q1 mo digau huogodoo ala e hudiou mai gi di au. \q1 Digaula gu maaloo i di au. \q1 \v 19 Digaula gu hai dauwa mai gi di au \q1 i dogu madagoaa ne tale gi di haingadaa, \q1 gei ogo Dimaadua gu hagamaamaa au. \q1 \v 20 Mee gu hagamaamaa mai au i lodo ogu haingadaa, \q1 gu haga dagaloaha au, \q1 i dono manawa tene mai gi di au. \b \q1 \v 21 Dimaadua e dugu mai dogu hagahumalia, \q1 i di au e hai nia mee ala e donu. \q1 Mee e hila mai gi di au, \q1 i di au e dei ogu huaidu ai. \q1 \v 22 Au gu hagalongo gi nia haganoho o Dimaadua. \q1 Au digi huli gi daha mo dogu God. \q1 \v 23 Au gu haga gila aga ana haganoho huogodoo. \q1 Au digi de hagalongo gi ana helekai. \q1 \v 24 Mee e iloo Ia dogu madammaa, \q1 i dagu hai dela e haga mogowaa au \q1 gi daha mo nia hegau hai hala. \q1 \v 25 Dimaadua e dugu mai dogu hagahumalia, \q1 i dagu hai nia mee ala e donu. \q1 Mee e iloo Ia bolo au deai ogu huaidu ai. \b \q1 \v 26 Meenei Dimaadua, \q1 Goe e manawa dahi ang gi digau \q1 ala e manawa dahi adu gi di Goe. \q1 Goe e manawa lamalia ang gi digau ala guu dohu anga. \q1 \v 27 Goe e manawa madammaa ang gi digau \q1 ala e manawa madammaa, \q1 gei goe e hai baahi ang gi digau ala e hai nia mee huaidu. \q1 \v 28 Goe e haga dagaloaha digau ala e hila gi lala, \q1 gei e haga lligi digau ala e manawa hagamuamua. \b \q1 \v 29 Meenei Dimaadua, Goe go dogu haga maalama. \q1 Goe gu daa gi daha di bouli mo au. \q1 \v 30 Goe e hagamaaloo aga au \q1 bolo gii mee di hai dagu dauwa ang gi ogu hagadaumee. \q1 Goe e dugu mai gi di au di mogobuna \q1 bolo gi aali au i nadau abaaba hai dauwa. \b \q1 \v 31 Di God deenei e humalia huoloo \q1 go dono hai ana mee huogodoo. \q1 Ana helekai e mee di gana ginai gidaadou! \q1 Mee e hai gadoo be di mee abaaba ang gi digau huogodoo \q1 ala e halahala nadau hagaloohi ang gi de Ia. \q1 \v 32 Ma di God labelaa i daha mo Dimaadua ai! \q1 Ma go Mee dela go tadau God dela go tadau dangada daa. \q1 \v 33 Di God deenei la go dagu gowaa maaloo e bala ginai au, \q1 gei e hai di ala dela e haele iei au gii baba. \q1 \v 34 Mee e dugu mai ogu wae e lele iei au gii mau, \q1 bolo gii lele au gadoo be di ee, \q1 gei e madamada humalia i di au i hongo nia gonduu.\x * \xo 22.34 \xt Habakkuk 3.19\x* \q1 \v 35 Mee e haga wouwou ogu lima ang gi di hai dauwa, \q1 ogu lima guu mee di haga biga di maalei dela e maaloo. \b \q1 \v 36 Meenei Dimaadua, Goe dela e loohi au, \q1 gei e haga dagaloaha mai au. \q1 Dau hagamaamaa la gu haga madamada au. \q1 \v 37 Goe dela gu duuli au \q1 bolo gi dee tale gi lodo ogu haingadaa, \q1 gei au digi hinga loo. \q1 \v 38 Au e waluwalu ogu hagadaumee ga haga magedaa digaula. \q1 Au hagalee noho loo gaa dae loo gi digaula gaa mmade. \q1 \v 39 Au gaa kili digaula huogodoo gi lala, \q1 gi deemee di nadau tuu aga. \q1 Digaula guu too gi lala ogu babaawae. \q1 \v 40 Goe dela e hai au gi maaloo \q1 bolo gii mee au di hai dagu dauwa, \q1 gei e hai au gi aali i ogu hagadaumee. \q1 \v 41 Goe e hai ogu hagadaumee la gii llele gi daha mo au. \q1 Au e daaligi gii odi digau \q1 ala nogo hagadugina e ginaadou au. \q1 \v 42 Digaula e halahala di nadau hagamaamaa, \q1 gei deai tangada e haga dagaloaha digaula ai. \q1 Digaula e haga gahi Dimaadua, \q1 gei Mee digi helekai gi di haga gahi digaula. \q1 \v 43 Au e beehi digaula gei digaula guu hai gadoo \q1 be nia gelegele gohu o henuailala. \q1 Au e dagadagahi digaula, \q1 gadoo be au ma ga dagadagahi \q1 nia gelegele waiwai ala i hongo nia ala. \b \q1 \v 44 Goe dela gu haga dagaloaha mai au gi daha \q1 mo agu daangada ala e hai baahi mai gi di au. \q1 Kooe ne haga noho au bolo e dagi nia henua. \q1 Digau ala digi iloo eau \q1 la guu hai agu gau hai hegau dangi nei. \q1 \v 45 Digau mai i daha e pala iha gi lala gi ogu mua. \q1 Digaula e limalima hua e hagalongo mai, \q1 i di nadau longono ginaadou dogu lee. \q1 \v 46 Digaula la gu hagalee manawa maaloo, \q1 gu ulu iha gi daha mo lodo nadau waahale maaloo \q1 mo di polepole. \b \q1 \v 47 Dimaadua e mouli! \q1 Di hagaamu ang gi dogu Dangada Daa! \q1 Goodou hagadele ina nia mahi o God \q1 dela gu haga dagaloaha au! \q1 \v 48 Ma go God dela ne hai au gi aali i ogu hagadaumee. \q1 Ma go Mee dela ne hai nia henua \q1 la gii noho i lala ogu mogobuna. \q1 \v 49 Ma go Mee dela gu haga dagaloaha mai au \q1 gi daha mo ogu hagadaumee. \b \q1 Meenei Dimaadua, Goe e hila mai \q1 bolo gi aali au i ogu hagadaumee, \q1 gei e duuli au gi daha mo digau \q1 ala e hai baahi mai gi di au. \q1 \v 50 Deenei laa, meenei Dimaadua, \q1 au e hagaamu huoloo Goe i mehanga nia henua llauehe. \q1 Au e daahili e haga hagaamu do ingoo.\x * \xo 22.50 \xt Romans 15.9\x* \q1 \v 51 Dimaadua e dugu ang gi dana king di aali. \q1 Mee e haga gida anga dono aloho dee odi \q1 gi dono dangada dela ne hili, \q1 ang gi David mo dono hagadili \q1 gaa hana hua beelaa, dono hagaodi ai. \c 23 \s1 Nia helekai muliagina a David \p \v 1 David go tama a Jesse, go taane a God dela ne haga gila aga. Mee ne hili go di God o Jacob belee hai di king, gei ne dili nia daahili gi Israel. Deenei di hagaodi o nia helekai muliagina a David ala ne hai: \b \q1 \v 2 Di Hagataalunga o Dimaadua dela e haga helehelekai au. \q1 Nia hagahonu o ana helekai aanei i di gili ogu malau ngudu. \q1 \v 3 Di God o Israel gu helekai, \q1 di Madaloohi o Israel gu helekai mai gi di au boloo, \q1 “Di king dela e dagi i di tonu, \q1 dela e dagi gei e hagalaamua a God, \q1 \v 4 mee e hai gadoo be di maahina o di laa \q1 dela ma gaa hobo luada i di laangi \q1 dela e dei ono gololangi ai. \q1 Mee e hai be di laa dela e haga madamada \q1 nia geinga o lodo henua i muli di uwa.” \b \q1 \v 5 Deenei di hai a God \q1 dela gaa hila mai ai gi ogu hagadili, \q1 idimaa, Mee gu hai mai dana hagababa hagalee mooho, \q1 di hagababa dela e hagalee huli. \q1 Ma go di mee deenei dela e hiihai ginai au. \q1 Deenei di mee dela gaa hai dogu aali. \q1 Malaa, God la koia ga haga gila aga di maa. \q1 \v 6 Gei ogo digau huaidu \q1 le e hai be nia geinga duduia ala e kili gi daha, \q1 e deemee di bili ginai tangada gi ono lima. \q1 \v 7 Tangada dela e bili gi nia maa \q1 e hai hegau gi di baalanga be di amu daalo, \q1 nia maa gaa wwele hagatau. \s1 Digau dauwa maaloo a David \r (1-Chronicles 11.10-41) \p \v 8 Aanei nia ingoo o digau dauwa a David maaloo: Togo dahi go Josheb-Basshebeth tangada o Tachemon, tagi ni “Digau Dogodolu”. Mee ne heebagi gi dana daalo gi nia daane e walu lau (800), ga daaligi digaula gii mmade i tauwa hua e dahi. \p \v 9 Togo lua i “Digau Dogodolu” maaloo go Eliaser tama a Dodo, tangada i di madahaanau o Ahohi. Di laangi e dahi, gei mee ginaua mo David gu heebagi gi digau Philistia ala ne dagadagabuli belee heebagi gi digau Israel. Digau Israel guu llele gi daha, \v 10 gei mee e duu hua igolo, ga heebagi gi digau Philistia, gaa dae loo gi dono lima gu mau dangihi gi dana hulumanu dauwa gu deemee di diiagi. Dimaadua gu aali i di laangi deelaa i nia mahi aamua. I muli hua teebagi deelaa, gei digau Israel ga loomoi gi muli gi di gowaa dela nogo iei Eliaser, ga hagabudu mai nia goloo dauwa o digau ala ne mmade. \p \v 11 Togodolu o “Digau Dogodolu” maaloo go Shammah, tama ni Agee tangada o Harar. Digau Philistia gu dagabuli i Lehi, di gowaa dela iai di hadagee golee laagau, gei digau Israel guu llele gi daha mo digau Philistia, \v 12 gei Shammah guu duu hua igolo gi mau dangihi i dono lohongo, e abaaba di gowaa deelaa, gei mee gu daaligi digau Philistia aalaa. Dimaadua gu aali i di laangi deelaa i nia mahi aamua. \p \v 13 Hoohoo gi di madagoaa e daamada e hadi ai taugai, digau dogodolu mai i “Digau Dogo Motolu” gaa hula gi di gowaa di bongoo hadugalaa Adullam, di gowaa dela e noho ai a David, gei di buini dauwa o Philistia nogo noho i nadau hale laa i di gowaa mehanga gonduu i Rephaim. \v 14 Di madagoaa deelaa, gei David e noho i hongo tama gonduu gu abaaba, gei digau Philistia guu noho i Bethlehem. \v 15 David gu hidihidi huoloo, ga helekai, “Au gu hiihai huoloo bolo tangada gii hana gi gaamai hunu wai e inu iei au, mai i di monowai dela i di ngudu di bontai di abaaba o Bethlehem!” \v 16 Digau dauwa maaloo dogodolu aalaa gaa hula laa lodo di waahale laa o digau Philistia, ga udu mai nadau wai i di monowai deelaa, ga gaamai gi David, gei David digi inu nia maa, gaa dui hua gi lala bolo e hai tigidaumaha ang gi Dimaadua. \v 17 Gei mee ga helekai, “Meenei Dimaadua, au e deemee di inu nia wai aanei! Maa nei bolo au ga inu nia maa, gei au e ala be au ne inu nia dodo o digau dogodolu aanei ala ne de hagahuodia nadau mouli i lodo di hagalliga di haingadaa!” Malaa, gei mee digi inu nia wai aalaa. \p Aanei nia hai haga goboina huoloo ala ne hai go “Digau Dogodolu” maaloo aanei. \p \v 18 Abishai tuaahina daane o Joab (di nau dinana go Zeruiah) go mee dela e dagi “Digau dauwa Maaloo e Motolu”. Mee ne heebagi gi dana hulumanu dauwa gi nia daane e dolu lau (300), gu daaligi digaula huogodoo guu mmade, gei mee guu dele humalia dono longo i baahi “Digau Dogo Motolu”. \v 19 Go mee dela guu gila i “Digau Dogo Motolu” aalaa, gei mee guu hai di tagi ni digaula, gei mee hagalee loo e maaloo be “Digau Dogodolu”. \p \v 20 Benaiah tama ni Jehoiada mai i Kabzeel, la tangada dauwa labelaa e dau, guu hai labelaa ana mee hagagoboina huoloo. Mee gu daaligi nia daangada maaloo dogolua o Moab. Di laangi e dahi gei mee ne ulu gi lodo di bagungoo i di madagoaa ‘snow’, ga daaligi dana laion i golo. \v 21 Mee gu daaligi labelaa taane damanaiee o Egypt e dagidagi dana daalo. Benaiah ga heebagi gi mee, e heebagi gi tugidugi, gaa dada taalo i di lima o maa, ga daaligi a mee gi taalo deelaa. \v 22 Aanei nia mee hagagoboina a Benaiah ne hai, tangada e dahi i “Digau Dogo Motolu”. \v 23 Mee e maaloo huoloo i baahi digaula, gei hagalee loo e maaloo be “Digau Dogodolu”. David gaa dugu ang gi mee gi dagia digau ala e madamada humalia di hale king. \p \v 24-39 Hunu gau i “Digau Dogo Motolu” aanei: \li1 go Asahel, tuaahina daane o Joab, \li1 Elhanan, tama ni Dodo mai Bethlehem, \li1 Shammah mo Elika, nia daangada mai Harod, \li1 Helez, tangada mai Pelet, \li1 Ira, tama ni Ikkesh tangada mai Tekoa, \li1 Abiezer, tangada mai Anathoth, \li1 Mebunnai, tangada mai Hushah, \li1 Zalmon, tangada mai Ahoh, \li1 Maharai, tangada mai Netophah, \li1 Ittai, tama ni Ribai tangada mai Gibeah i Benjamin, \li1 Benaiah, tangada mai Pirathon, \li1 Hiddai, tangada mai nia gowaa mehanga gonduu ala e hoohoo gi Gaash, \li1 Abialbon, tangada mai Arabah, \li1 Azmaveth, tangada mai Bahurim, \li1 Eliahba, tangada mai Shaalbon, \li1 Nia dama daane a Jashen, \li1 Jonathan, \li1 Shammah, tangada mai Harar, \li1 Ahiam, tama daane Sharar, tangada mai Harar, \li1 Eliphelet, tama daane o Ahithophel tangada mai Gilo, \li1 Hezro, tangada mai Carmel, \li1 Paarai, tangada mai Arab, \li1 Igal, tama daane Nathan tangada mai Zobah, \li1 Bani tangada mai Gad, \li1 Zelek, tangada mai Ammon, \li1 Naharai, tangada mai Beeroth, tangada e dagidagi nia goloo dauwa a Joab, \li1 Ira mo Gareb nia daangada mai Jattir, \li1 Uriah, tangada o Hittite. \b \m Digaula digau dauwa dogo motolu maa hidu huogodoo. \c 24 \s1 David e hihi digau o dono henua \r (1-Chronicles 21.1-27) \p \v 1 Di madagoaa labelaa, gei Dimaadua gu hagawelewele gi digau Israel, gei Mee gaa hai a David gi haga haingadaa ina digau Israel. Dimaadua ga helekai gi David, “Hana, daulia digau Israel mo Judah.” \v 2 David ga helekai gi Joab, dana dagi aamua o dana llongo dauwa, “Goe mo au gau aamua, hula gi nia madawaawa Israel huogodoo, mai Dan i bahi i ngeia gaa tugi i Beersheba i bahi i ngaaga, daulia nia daangada huogodoo. Au e hiihai gi iloo nia daangada dogohia.” \p \v 3 Gei Joab ga helekai gi di king, “Meenei di king, Dimaadua la gi haga dogologo mai digau Israel nia holongo e lau gi nonua dangi nei, gei goe gii noho mouli gaa dae loo gi do gidee di gila aga o di manawa o Dimaadua. Malaa, e aha go di king dela e hiihai e hai di mee deenei?” \v 4 Di king gaa hai ang gi Joab mo ana gau aamua bolo digaula gi haga gila ina aga ana mee ala gu haganoho, gei digaula gaa hula gi daha mo mee, gaa hula gaa dau nia daangada Israel huogodoo. \p \v 5 Digaula guu hula laa lodo Jordan, ga haga duu aga di nadau waahale laa i baahi i ngaaga o Aroer, di waahale i lodo tungaalodo di gowaa baba, i lodo tenua go Gad. Nomuli, gei digaula ga hagatanga i golo, gaa hula gi baahi ngeia, gaa dau i Jazer, \v 6 gaa hula gi Gilead mo Kadesh, i lodo tenua o digau Hittite. Nomuli digaula gaa hula gi Dan, mai Dan ga lloo ia gi baahi dai, gaa dau i Sidon. \v 7 Nomuli gei digaula gaa hula gi baahi ngaaga gi di waahale maaloo go Tyre, ga lloo adu gi nia waahale huogodoo o digau Hivite mo Canaan, gaa dau i Beersheba dela e hagaodi gi muli, i baahi ngaaga o Judah. \v 8 Digaula gaa lloomoi labelaa gi Jerusalem i muli nia malama e hiwa ge e madalua laangi, i muli di nadau taele i tenua deelaa hagatau. \v 9 Digaula ga haga iloo ang gi di king togologo o nia daane ala e mee di hai digau dauwa: Nia daane e walu lau mana (800,000) i Israel, mo nia daane e lima lau mana (500,000) i Judah. \p \v 10 I muli hua David gu iloo ia nia hulu daangada, gei mee gu lodo huaidu huoloo, ga helekai gi Dimaadua, “Au guu hai dagu mee hala damanaiee, i di mee deenei ne hai. Meenei, Goe dumaalia mai gi di au, idimaa au gu ihala, au guu hai tegau be tangada boiboi.” \p \v 11-12 Dimaadua ga helekai gi Gad, soukohp ni David, “Hana gi David, bolo gi heia nia hilihili e dolu. Au ga haga gila dana mee dela ga hilihili aga.” Luada dono daiaa, i muli o David ne ala aga, \v 13 Gad gaa hana gi baahi o mee ga hagi anga gi mee nia helekai a Dimaadua, ga heeu adu gi David, “Malaa, dehee dau mee ga hilihili aga: Nia ngadau e dolu e hai tau magamaga i lodo do henua, be nia malama e dolu e lellele hagammuni iei goe i o hagadaumee, be taumagi e hagadau i lodo nia laangi e dolu i lodo do henua? Goe gi hagabaubau ina ga hagadae mai gi di au dau mee dela gu hilihili, gei au ga hagadae gi Dimaadua.” \p \v 14 David ga helekai, “Au guu noho i lodo di haingadaa damanaiee! Au hagalee hiihai e kae di hagaduadua mai baahi nia daangada. Dimaadua gi bida hagaduadua ina gidaadou, idimaa go Mee dela e honu i tumaalia.” \v 15 Malaa, Dimaadua ga dugu ia di taumagi e hagadau gi hongo tenua Israel, e daamada luada di laangi deelaa gaa dau adu gi di laangi dela gu hagailongo. Digau Israel e mada hidu mana (70,000) ne mmade, mai Dan i bahi i ngeia gaa tugi i Beersheba i bahi i ngaaga. \v 16 Di madagoaa o tangada di langi o Dimaadua belee dadaaligi digau Jerusalem, Dimaadua gaa huli dana mamaanadu dela bolo e hagaduadua nia daangada, ga helekai gi tangada di langi dela e dadaaligi digaula, “Guu lawa! Gu humalia hua!” Gei tangada di langi gu i di hale o Araunah, tangada o Jebus, i dana gowaa haga madammaa ‘wheat’. \p \v 17 David gaa mmada gi tangada di langi dela e dadaaligi nia daangada, gei mee ga helekai gi Dimaadua, “Au gu ihala. Ma ko au dela ne hai dagu ihala. Nia daangada la ne hai nadau aha ala gaa kae di hagaduadua? Goe hagaduadua hua ina au mo dogu madahaanau.” \p \v 18 Di laangi deelaa, Gad gaa hana gi David, ga helekai gi mee, “Goe hana gi di hale o Araunah i dana gowaa haga madammaa ‘wheat’, gaa bae dau gowaa hai tigidaumaha gi Dimaadua.” \v 19 David ga daudali hua nia mee a Dimaadua ala ne haganoho, gaa hana be nnelekai a Gad ala ne hai ang gi deia. \v 20 Araunah ga mmada ia gi lala, ga gidee ia di king mo ana gau oobidi ala e lloo aga gi deia, gei mee ga dogoduli gi lala i mua o David, \v 21 ga heeu adu, “Di king aamua la ga hanimoi gi kinei eiaha?” \p David ga helekai, “Au gaa hui dau gowaa hagamadammaa au ‘wheat’, gaa bae dagu gowaa hai tigidaumaha gi Dimaadua, belee haga lawa ai taumagi deenei.” \p \v 22 Araunah ga helekai, “Meenei di king aamua, goe kae ina di maa, gei gi heia dau tigidaumaha dela e hiihai e hai kooe gi Dimaadua. Aanei nia kau ala belee hai tigidaumaha i hongo di gowaa dudu tigidaumaha, mo aanei nia goloo hai hegau ai nia kau, mono laubaba e hagamadamma ai nia ‘wheat’ belee hai ai au dohomu.” \v 23 Araunah ga hagi anga gi di king nia goloo huogodoo belee hai dana tigidaumaha, mo di helekai gi di king, “Dimaadua go doo God gi haga gila ina dau tigidaumaha.” \p \v 24 Gei di king ga helekai, “Deeai, au e hui nia maa, au hagalee hai dagu tigidaumaha ang gi Dimaadua go dogu God i tigidaumaha dela digi mmae ginai au.” Gei mee gaa hui di gowaa haga madammaa ‘wheat’, mono kau gi nia silber e madalima. \v 25 Nomuli, gei mee gaa bae aga dana gowaa dudu tigidaumaha gi Dimaadua, gaa hai ana tigidaumaha dudu mo ana tigidaumaha hagadaubuni, gei Dimaadua guu hila ang gi ana dalodalo, ga haga lawa taumagi dela nogo hai i Israel.