\id PHP  
\ide UTF8
\h PHILIPPI 
\toc1 Leta Lal Paul Nu Sin Mwet Philippi 
\toc2 Philippi 
\toc3 Php 
\mt2 Leta Lal Paul Nu Sin Mwet  
\mt1 PHILIPPI  
\is1 Tukakinyen Leta Lal Paul Nu Sin Mwet PHILIPPI  
\ip \bk Leta lal Paul nu sin Mwet Philippi\bk* simla nu sin church se ma el oakiya oemeet fin acn Europe, ke sie facl pangpang Macedonia ma oan ye koko lun acn Rome. Leta se inge tuh simla ke Paul el muta in presin. In pacl sac nunak lal fohsak ke sripen alein lun mwet Christian saya nu sel, ac el toasr ke mwe luti sutuu ma orek in church Philippi. Ne ouinge, in leta se inge el srumun ke engan ac finsrak lal, su arulana kalem ke sripen yohk lulalfongi lal in Jesus Christ.  
\ip Sripen leta se inge pa in sang kulo nu sin mwet Christian in acn Philippi ke mwe kite lalos nu sel ke pacl el muta in enenu. El orekmakin pacl wo se inge in akkeyalos tuh elos in tia munasla ku fuhleak lulalfongi lalos ke sripen ma upa ma sikyak nu sel, ac oayapa nu selos. El kwafe nu selos tuh elos in moulkin moul pusisel oana Jesus el oru, ac elos in tia lela inse fulat ac pwengpeng in leum faclos. El oayapa akesmakinyalos lah moul in ma sefanna ke Christ pa sie mwe kite ke kulang lun God, su elos eis ke sripen lulalfongi, ac tia ke sripen elos akos ouiya ma oakwuki in Ma Sap lun mwet Jew. El sim pac in fahk ke engan ac misla su God El sang nu selos su moul in ma sefanna ke Christ.  
\ip Ma srumunyuk yohk in leta se inge pa ke engan, lulalfongi, nunak se, ac kwafeang in moul fal nu ke lulalfongi ac moul in Christian. Oayapa arulana kalem lupan lungse lal Paul nu sin mwet in church Philippi.  
\is1 Takla Lun Koanon Leta Se Inge  
\io1 Kas in tukakunla 1:1–11  
\io1 Ouiyen moul lal Paul sifacna 1:12–26  
\io1 Moul in Christ 1:27—2:18  
\io1 Ako lal nu sel Timothy ac Epaphroditus 2:19–30  
\io1 Kas ke mwet lokoalok ac mwe sensen 3:1—4:9  
\io1 Paul ac mwet kawuk lal Philippi 4:10–20  
\io1 Kas in aksafye 4:21–23  
\c 1  
\p
\v 1 Ma sel Paul ac Timothy, mwet kulansap lun Christ Jesus —  
\p Nu sin mwet nukewa lun God in church Philippi su asruoki nu sin Christ Jesus, wi pac mwet kol lun church ac mwet kasru lalos:\x - \xo 1:1 \xt Orek 16:12\x*   
\p
\v 2 Lungkulang ac misla nu suwos sin God Papa tumasr, ac Leum Jesus Christ.   
\s1 Pre Lal Paul Ke Mwet Su Ac Riti Leta Se Inge  
\p
\v 3 Nga sang kulo nu sin God luk pacl nukewa ma nga nunku keiwos;  
\v 4 ac pacl nukewa nga pre keiwos nga pre wi engan,  
\v 5 ke sripen kasreyuk su kowos oru nu sik ke orekma lun Wosasu ke mutawauk me nwe misenge.  
\v 6 Nga etu suwohs lah God, su mutawauk orekma wo se inge in kowos, El ac fah tafwela nwe ke safla ke Len lun Christ Jesus.  
\v 7 Kowos oan in nunak luk pacl nukewa! Ke ma inge fal nga in pulakin ouinge in nunak luk keiwos. Tuh kowos nukewa wiyu ipeis ke mwe insewowo su God El ase nu sik, in pacl se inge ke nga muta in presin, oayapa ke pacl nga tuh sukosok ac nga topuk kas nukewa lun mwet su lain Wosasu, ac nga tuh orekma in akkeye lulalfongi lun mwet kac tuh in oakwuki ku insialos.  
\v 8 God El etu lah nga kas na pwaye ke nga fahk mu lungse luk keiwos nukewa tuku liki insien Christ Jesus sifacna.   
\p
\v 9 Nga pre tuh lungse su oan in kowos in yokyokelik in pacl e nukewa, tuh etauk lowos in pwaye ac nununku lowos in suwohs,  
\v 10 ac kowos fah ku in akilen ma su arulana wo. Na kowos fah nasnas ac wangin mwatuwos ke Len lun Christ.  
\v 11 Moul lowos ac fah sessesla ke ouiya wowo su Jesus Christ mukena ku in ase, nu ke wolana ac mwe kaksak nu sin God.   
\s1 Kalmen Moul Pa Christ  
\p
\v 12 Mwet lili, nga ke kowos in etu lah ma su sikyak nu sik uh arulana kasru yokyokelik lun Wosasu.  
\v 13 Ke sripa se inge mwet mweun su karingin lohm sin Tokosra Fulat ac mwet nukewa yenu elos etu lah nga muta in kapir mweyen nga mwet kulansap lun Christ.\x - \xo 1:13 \xt Orek 28:30\x*  
\v 14 Ac muta luk in presin uh oru tuh mwet pus wiasr in lulalfongi, yokelik finsrak lalos in Leum, na pacl nukewa elos pulaik in fahkak pweng wo sac ac tia sangeng.   
\p
\v 15 Pwaye lah oasr kutu mwet fahkak Christ mweyen elos sok ac folkas, a kutu fahkulak ke inse na pwaye.  
\v 16 Elos inge oru ke lungse pwaye lalos, mweyen elos etu lah God El ase tuh in ma kunuk in akfahsrye Wosasu.  
\v 17 Mwet saya uh tiana fahkak Christ ke inse pwaye, a ke ngunin nunku kac sifacna. Elos nunku mu elos ac akyokyelik ma upa nu sik ke nga muta in kapir.   
\p
\v 18 Mansis in ouinge! Nga engan kac. Ma sefanna ma yohk sripa uh pa mwet uh in fahkulak Christ ke kutena ouiya ma ku in lutiyuk kac, finne ma ke nunak wo ku ke nunak koluk. Nga srakna insewowo,  
\v 19 mweyen nga etu lah ke sripen pre lowos, ac ke sripen kasru su tuku sin Ngun lun Jesus Christ, ac fah aksukosokyeyuk nga.  
\v 20 Ma se nga kena ac yohk finsrak luk nu kac oemeet pa nga in tiana fuhleak in oru ma kunuk, a nga in sessesla ke pulaik in pacl nukewa, yohkna nu ke pacl se inge, tuh moul luk nufon in mwe akfulatye Christ, nga finne moul, ku misa.  
\v 21 Tuh mea kalmen moul uh? Nu sik, kalmac pa in kulansupu Christ. Ac misa, mwe akyokyelik ma wo uh.  
\v 22 Nga fin ku in moul paht na, ac srakna ku in oru kutu orekma ma ac oasr sripa, na nga tia etu lah pia kac ma nga ac sulela.  
\v 23 Nga nikanla inmasrlon ma luo inge. Nga kena yohk tuh nga in som liki moul se inge ac muta yurin Christ, su pa inge ma se ma ac arulana wo nu sik uh.  
\v 24 Tusruktu ke sripowos, ac arulana yohk sripa nga in moulwin.  
\v 25 Ke sripen arulana kalem sik lah ouinge, nga etu lah nga ac moulna. Nga ac fah wi kowos nukewa in akyokyelik kapkapak lowos ac engan in lulalfongi lowos.  
\v 26 Na nga fin sifil fahsrot nu yuruwos, ac fah yohk sripen konkin lowos keik liki meet, ke moul in asruoki lowos yurin Christ Jesus.   
\p
\v 27 Inge ma se ma oa uh pa ouiyen moul lowos in fal nu ke Pweng Wo ke Christ, na nga finne fahsrot nu yuruwos ku tia, nga fah lohng mu kowos tu na ku ke nunak sefanna, ac insese in tukeni kwafeang in orekma ke sripen lulalfongi fal nu ke Wosasu.  
\v 28 Nik kowos sangeng sin mwet lokoalok lowos; a kowos in pulaik pacl nukewa, ac ma inge ac fah akpwayei nu selos lah elos ac munas, ac kowos fah kutangla, mweyen God pa asot kutangla nu suwos.  
\v 29 Tuh ke sripen kulang lun God, itukot nu suwos tuh kowos in kulansapu Christ, tia ke lulalfongi mukena, a ke kowos ac keok pac kacl.  
\v 30 Inge kowos ku in wiyu mweun. Nuna mweun se na ma kowos liye nga mweuni in pacl meet, ac kowos lohng pac lah nga srakna mweuni.\x - \xo 1:30 \xt Orek 16:19–40\x*   
\c 2  
\s1 Inse Pusisel Ac Fulatlana Lun Christ  
\p
\v 1 Moul lowos yurin Christ mwe akkeye kowos, ac lungse lal akwoye kowos. Oasr aengani lowos yurin Ngun Mutal, ac oasr kulang ac pakoten lowos nu sin sie sin sie.  
\v 2 Ke ma inge nga kwafe nu suwos tuh kowos in oru tuh engan luk keiwos in arulana yohk, ke sripen kowos nunak sefanna, ipeis ke lungse sefanna, ac kowos ma sefanna in nunak ac in ngunuwos.  
\v 3 Nimet oru kutena ma ke nunku kac sifacna, ku ke konkin lusrongten, a kowos in pusisel nu sin sie sin sie, ac kowos in tia nunku mu kowos wo liki mwet ngia.  
\v 4 Suk pac ma ac wo nu sin mwet ngia, ac tia ma na ac wo nu suwos sifacna.  
\v 5 Ouiyen nunak lowos in oana ouiyen nunak lun Christ Jesus:   
\q1
\v 6 El nuna oana luman God in pacl nukewa,  
\q2 Tusruktu el tiana srike in orekmakin ku lal elan fulat oana God.   
\q1
\v 7 El tia oru ouinge, a ke sulela lal sifacna el fuhleak ma nukewa,  
\q2 Ac ekla nu ke lumah lun sie mwet kulansap.  
\q1 El ekla oana sie mwet,  
\q2 Ac sikme nu faclu in luman mwet.   
\q1
\v 8 El pusisel, ac fahsr inkanek lun akosten nwe ke el sun misa —  
\q2 Aok, misa lal fin sakseng.   
\q1
\v 9 Ke ma inge, God El srakalak nu yen fulatlana lucng,  
\q2 Ac sang nu sel ine se su fulat liki ine nukewa.   
\q1
\v 10 Ouinge, in akfulatye inen Jesus,  
\q2 Ma moul nukewa inkusrao, ac fin faclu, ac ye faclu  
\q2 Fah sikukmutuntei,\x - \xo 2:10 \xt 2:10–11; Isa 45:23\x*   
\q1
\v 11 Ac mwet nukewa fah pulaik in fahkak lah Jesus Christ el Leum,  
\q2 Nu ke wolana lun God Papa.   
\s1 Kalem Su Tolak Faclu  
\p
\v 12 Ke ma inge, mwet kulo luk, oana ke kowos tuh akosyu in pacl nukewa ke nga muta yuruwos, ac arulana yohk sripa kowos in akosyu inge ke nga muta loes liki kowos. Kowos sikalani in orekma tuh kowos in eis molela lun God ke kowos sunakunul ke inse pwaye,  
\v 13 mweyen God El orekma in kowos pacl nukewa, tuh kowos fah ku ac engan in akos ma lungse lal.   
\p
\v 14 Kowos in oru ma nukewa, tia ke torkaskas ku akukuin,  
\v 15 tuh kowos in nasnas ac in wangin mwatuwos, oana tulik pwaye nutin God su muta in facl koluk se inge inmasrlon mwet koluk. Kowos in kalem inmasrlolos oana itu su tolak inkusrao,\x - \xo 2:15 \xt Dut 32:5\x*  
\v 16 ke kowos sulkakunelik kas in moul nu selos. Kowos fin oru ouinge, ac fah oasr sripen yukin luk keiwos in Len lun Christ, mweyen ma inge ac fah akkalemye lah kemkatu luk ac orekma luk yuruwos tia wangin sripa.   
\p
\v 17 Sahp srah keik ac enenu in ukwiyukla oana sie mwe kite fin lulalfongi lowos ma kowos kisakin nu sin God. Fin ouinge, nga engan ac kut nukewa fah tukeni insewowo.  
\v 18 In lumah sac pacna, kowos in oayapa engan, ac wiyu insewowo.   
\s1 Timothy Ac Epaphroditus  
\p
\v 19 Fin ou lungse lun Leum Jesus, nga finsrak mu nga in supwalot Timothy nu yuruwos in pacl na sa, tuh pweng keiwos in ku in akkeyeyuyak.  
\v 20 El mukefanna pa oana nga in nunku yohk keiwos.  
\v 21 Mwet nukewa saya uh nunkalana ke ma lalos sifacna, ac tia ke sripa lun Jesus Christ.  
\v 22 Ac kowos sifacna etal ac akpwayei lah arulana yohk sripal, ac lah nga el tukeni orekma ke sripen Wosasu oana sie papa ac wen se natul.  
\v 23 Ke ma inge nga finsrak mu nga in sa na supwalot nu yuruwos, tukun nga konauk lah mea ac sikyak nu sik.  
\v 24 Ac nga arulana lulalfongi lah fin ou lungse lun Leum, nga ac ku in sa pac fahsrot.   
\p
\v 25 Nga tuh nunku mu fal pac nga in supwalot Epaphroditus, su ma wiasr in lulalfongi, su kowos supwalma in aol kowos kasreyu. El wiyu orekma ac tu siskuk in lain ma koluk.  
\v 26 El arulana ke tari liye kowos nukewa, ac el arulana supwarla lah kowos lohng mu el tuh mas.  
\v 27 Aok, pwaye lah el tuh mas ac lukunna misa. Tusruktu God El kulang nu sel, ac tia el mukena a nu sik pac, mweyen ke El sruokya moul lal oru asor lulap tia sunyu.  
\v 28 Ma inge liksreni na purakak nunak luk in supwalot nu yuruwos, tuh kowos in sifil enganak ke kowos liyalak, ac asor luk fah wanginla.  
\v 29 Ke ma inge, kowos in eisal ke engan, oana sie mwet lili in Christ. Akkalemye sunak lowos nu selos nukewa su oana el,  
\v 30 mweyen el pilesrala moul lal ac apkuran in misa ke sripen orekma lun Christ, in kasreyu ke ma su kowos tia ku in kasreyu kac.   
\c 3  
\s1 Suwoswos Pwaye  
\p
\v 1 Mwet lili ac lulu, in aksafyela sim luk, kowos in arulana engan ke kowos ma sefanna in Leum. Nga tia totola in kalweni ma nga tuh simis nu suwos meet ah, mweyen ke nga sifilpa fahk uh ac fah mwe molela nu suwos.  
\v 2 Liyekowosyang lukelos su oana kosro ngalngul ac orek ma koluk inmasrlowos, su lungse sipik mano.\f + \fr 3:2 \fk sipik mano: \ft kalmac pa mwet su sapkin tuh mwet uh in kosrala.\f*  
\v 3 Kut pa eis kosrala pwaye uh ac tia elos, mweyen kut alu nu sin God fal nu ke Ngun lun God, ac kut engankin ma sefanna lasr yurin Christ Jesus. Kut tia filiya lulalfongi lasr in kutena lumah ma orek nu ke mano.  
\v 4 Pwaye nga lukun ku in filiya lulalfongi luk ke ma ouinge uh. Fin oasr mwet nunku mu el ac lulalfongi ke kain in lumah ouingan in molella, nga alukela in akfalye ma ingan nukewa tari.  
\v 5 Nga tuh kosrkosrla ke nga len oalkosr matwa. Nga isusla sie mwet Israel sin sruf lun Benjamin, sie mwet Hebrew na pwaye. Ac fin nu ke in liyaung Ma Sap lun mwet Jew, nga sie mwet Pharisee,\x - \xo 3:5 \xt Rom 11:1; Orek 23:6; 26:5\x*\f + \fr 3:5 \fk mwet Pharisee: \ft sie u ke alu lun mwet Jew su arulana moniyuk in akos Ma Sap lal Moses.\f*  
\v 6 ac ke sripen yohk moniyuk luk oru nga akkeokye church. Ac funu ke suwoswos se ma sie mwet el eis ke sripen el akos Ma Sap, wanginna ma nga tafongla kac.\x - \xo 3:6 \xt Orek 8:3; 22:4; 26:9–11\x*  
\v 7 Tusruktu, ma nukewa su nga tuh oakla mu ac ase wo ouiya nu sik, inge nga pilesrala oana ma tuhlac ke sripen Christ.  
\v 8 Tia ma inge mukena; a nga oakla ma nukewa oana ma tuhlac ke sripen sie ma su arulana saok liki, aok, etu luk ke Christ Jesus, Leum luk. Nga sisla ma nukewa ke sripal; nga oakla ma inge oana kutkut, tuh nga fah eis Christ  
\v 9 ac in arulana fungyang nu sel. Wanginla suwoswos luk sifacna — kain suwoswos ma kut eis ke akos Ma Sap. Inge oasr yuruk suwoswos se ma ituku ke sripen lulalfongi in Christ, su ma sin God me ac oakwuki ke lulalfongi.  
\v 10 Ma sefanna nga enenu pa nga in etu Christ, tuh nga in pulakin ku lun sifil moulyak lal, ac in welul keok; in oana el ke misa lal,  
\v 11 ke sripen nga finsrak tuh nga fah sifil akmoulyeyukyak liki misa nu ke moul.   
\s1 Akwot Nu Ke Acn In Eis Kutangla  
\p
\v 12 Nga tia fahk mu nga sun tari, ku lah nga fas in ma nukewa. A nga kwafeyu na in sruokya molin kutangla, ke sripen Christ el eisyu tari tuh nga in ma lal.  
\v 13 Aok, mwet lili ac lulu, nga tia nunku mu nga eis tari; ma sefanna nga oru, nga mulkunla mau ma oan tukuk ac saplakot nu ke ma su oan meet.  
\v 14 Ke ma inge, nga kwafeyu na in sun kutangla, tuh nga fah eis molin kutangla, su pa inge: pang Iun God nu ke moul sasu ke Christ Jesus.   
\p
\v 15 Kut nukewa su matu tari in moul in ngun, lela kut in nunak se nu ke ouiya se inge. Tusruktu kutu suwos fin nunku siena, God El ac fah oru in kalem suwos.  
\v 16 Ouinge lela kut in fahsrna nu meet, fal nu ke oakwuk ma kut fahsru kac nwe misenge.   
\p
\v 17 Mwet lili, kowos in etawi ma nga oru, ac lohang nu selos su fahsr ke srikasrak pwaye su kut tuh oakiya nu suwos.\x - \xo 3:17 \xt 1 Cor 4:16; 11:1\x*  
\v 18 Nga fahk ma se inge tari nu suwos ke pacl na pus, a inge nga tung ke nga sifilpa kalweni in fahk: Mwet puspis fahkak ke ouiyen moul lalos lah elos lain misa lun Christ fin sakseng.  
\v 19 Saflaiyalos, elos ac som nu in hell, mweyen god lalos pa lung lun ikwa lalos. Elos filangkin ma su fal elos in mwekyekin, ac nunku na ke ma lun facl se inge.  
\v 20 A funu kut, acn na pwaye sesr pa inkusrao, ac kut kena tuh Mwet Lango lasr, Leum Jesus Christ, elan tari tuku liki inkusrao.  
\v 21 El ac fah aolla mano munas ac sukawil se lasr inge, ac orala in oana mano wolana lal, ke ku se na ma el orekmakin in eisani ma nukewa nu ye kolyuk lal.   
\c 4  
\s1 Kas In Luti  
\p
\v 1 Ke ma inge, mwet lili kulo luk, nga arulana asroekowosla! Kowos arulana akenganyeyu, ac nga arulana yukin kowos! Mwet lili saok sik, pa inge ma su enenu kowos in tu na ku kac, tuh moul lowos ma sefannala yurin Christ.   
\p
\v 2 Euodia ac Syntyche, nga kwafe sumtal tuh komtal in nunak sefanna, in oana sie tamtael in Leum.  
\v 3 Ac kom pac, mwet kasru oaru luk, komin kasru akwoyela inmasrlon mutan luo inge; tuh orekma laltal arulana yohk in wiyu sulkakinelik Pweng Wo uh, welul Clement ac mwet orekma nukewa saya wiuk, su inelos oasr in book in moul lun God.   
\p
\v 4 Kowos in engan pacl nukewa ke kowos ma sefanna yurin Leum. Nga sifilpa fahk, enganak!   
\p
\v 5 Lela in kalem mongfisrasr lowos nu sin mwet nukewa. Leum el apkuran in tuku.  
\v 6 Nikmet fosrnga ke kutena ma, a in pre lowos nukewa, siyuk sin God ke mwe enemu lowos, ac pacl nukewa kowos in siyuk sel ke inse kulo.  
\v 7 Ac misla lun God, su yohk liki ma mwet uh ku in kalem kac, ac fah karinganang insiowos ac nunak lowos liki kutena mwe fosrnga, ke kowos ma sefannala yurin Christ Jesus.   
\p
\v 8 In aksafye kas luk, mwet lili, pacl nukewa kowos in nunku ke ma su wo ac su fal in kaksakinyuk: ma su pwaye, ma su yohk sripa, ma su suwohs, ma su nasnas, ma su ohi, ac ma su pwengpeng wo.  
\v 9 Orekmakin ma su kowos lotela ac eis sik, kewana ke kas luk ac orekma su nga oru. Ac God, su ase misla nu sesr, El fah wi kowos.   
\s1 Kulo Ke Mwe Kite  
\p
\v 10 Arulana yohk engan luk ke nga moul in asruoki yurin Leum, oayapa ke kowos sifilpa akkalemye lah kowos nunkeyu tukun sie pacl na loes. Nga tia fahk mu kowos tui ac tila nunkeyu, a tuh mweyen wangin pacl wo lowos in akkalemye.  
\v 11 Ac nga tia pac fahk ma inge mweyen nga mu kowos pilesreyu, tuh nga lotela tari in sifacna falkin ma su oasr yuruk.  
\v 12 Nga pula tari moul lun sie mwet enenu, ac nga pula pac moul lun mwet ma oasr ma lalos yohk liki ma elos enenu. Nga lotela ouiya lukma se inge, tuh in acn nukewa ac ke pacl nukewa, nga inse misla nga finne kihp ku masrinsral, ku fin ma su oasr yuruk srikla ku yohkla.  
\v 13 Oasr ku luk in oru ma nukewa ke ku su Christ el ase nu sik.   
\p
\v 14 Tusruktu arulana wo ke kowos tuh kasreyu in pacl ongoiya nu sik.  
\v 15 Kowos mwet Philippi arulana etu lah ke nga tuh som liki acn Macedonia ke pacl nga mutawauk in fahkak Pweng Wo, kowos mukena pa church se ma tuh kasreyu ah; kowos mukena pa tuh insese nu sik ac supwama mani in kasreyu.\x - \xo 4:15 \xt 2 Cor 11:9\x*  
\v 16 Pus liki pacl se ke oasr enenu luk in acn Thessalonica, kowos supwama ma nga enenu.\x - \xo 4:16 \xt Orek 17:1\x*  
\v 17 Tia tuh nga lungse in eis mwe sang, a nga kena liye tuh in oasr kapak lowos ke sripen mwe sang lowos.  
\v 18 Pa inge pwepu in fahkak mwe lung nukewa ma kowos ase nu sik, su arulana yohk! Oasr yuruk ma nukewa ma nga enenu, ke sripen mwe kite lowos ma Epaphroditus el use. Ma inge oana sie mwe kisa keng nu sin God, su wo ac mwe insewowo nu sel.\x - \xo 4:18 \xt Exo 29:18\x*  
\v 19 God luk El ac fah asot mwe enenu lowos nukewa liki mwe kasrup yoklana lal in Christ Jesus.  
\v 20 Wolana ac kaksak nu sin God Papa tumasr, inge ac nu tok ma pahtpat! Amen.   
\s1 Kas In Wilkas  
\p
\v 21 Sang lung luk nu sin mwet lun God nukewa su ma lun Christ Jesus. Mwet wiasr in lulalfongi elos supwaot pac lung lalos nu suwos.  
\v 22 Mwet lun God nukewa yenu elos oayapa supwaot lung lalos, ac yokna selos su muta inkul sin Caesar.   
\p
\v 23 Lungkulang lun Leum Jesus Christ in wi kowos nukewa.