\id MRK \ide UTF8 \h MARK \toc1 Pweng Wo Ke Jesus Christ Ma Simla Sel Mark \toc2 Mark \toc3 Mk \mt2 Pweng Wo Ke Jesus Christ \mt2 Ma Simla Sel \mt1 MARK \is1 Tukakinyen Book In MARK \ip Book se inge, \bk Pweng Wo Ke Jesus Christ Ma Simla Sel Mark\bk*, mutawauk ke kas inge: “Pa inge Pweng Wo ke Jesus Christ, Wen Nutin God.” Akkalemyeyuk yohk ouiyen orekma lun Jesus ac ouiyen ku lulap lal. Ku lal uh akilenyuk ke luti lal, ac ke el sisla ngun fohkfok, ac ke el nunak munas ke ma koluk lun mwet. Jesus el fin sramsram kacl sifacna el orekmakin ine se inge ‘Wen nutin Mwet’ su tuku in sang moul lal in aksukosokye mwet uh liki ku lun ma koluk. \ip Book in \bk Mark\bk* el fahkak sramsram ke Jesus ke kas na suwoswos ac pulaik, yokna ke ma Jesus el oru, liki kas in luti lal. Tukun aketeya fototo lal kacl John Baptais, ac ke baptaisla ac srifeyuk lun Jesus, mwet se su simusla book se inge el tafwela ke orekma in akkeyala mwet mas ac orekma in luti lun Jesus. Na tok, elos su welul, yokelik kalem lalos kacl, a mwet ma lainul elos arulana kwasel yohk liki meet. Chapter ekasr safla uh fahkak ke ma sikyak nu sin Jesus ke wik se safla lal ke el moul muta faclu, yokna ke misa lal fin sakseng ac sifil moulyak lal. \ip Pusra Safla luo ke book se inge, su ma filiyuki in bracket ouinge: [ ] — nunkeyuk mu simla sin siena mwet, ac tia ma simisyukla sel Mark. \is1 Takla Lun Koanon Book Se Inge \io1 Mutaweyen Pweng Wo 1:1–13 \io1 Luti lun Jesus in Galilee 1:14—9:50 \io1 Jesus el som liki Galilee nu Jerusalem 10:1–52 \io1 Wik safla lun Jesus in Jerusalem ac acn ma apkuran nu we 11:1—15:47 \io1 Sifil moulyak lun Jesus 16:1–8 \io1 Leum el sikyak nu sin mwet tumal lutlut ac sowak nu inkusrao 16:9–20 \c 1 \s1 Luti Lal John Baptais \r (Matthew 3:1–12; Luke 3:1–18; John 1:19–28) \p \v 1 Pa inge Pweng Wo ke Jesus Christ, Wen nutin God. \v 2 Pweng Wo se inge mutawauk oana ke Isaiah mwet palu el simusla ac fahk: \q1 “Liye, nga ac supwaot mwet palu luk meet liki kom \q2 Su fah akoo inkanek lom. \q1 \v 3 Sie pusra wowoyak yen mwesis ac fahk, \q2 ‘Kowos akoo inkanek lun Leum, \q1 Ac aksuwosye elan fahsr kac!’” \p \v 4 Ouinge John el tuku nu yen mwesis ac el baptaisi mwet ac lotelos ac fahk, “Kowos auliyak ac baptaisla, na God El fah eela ma koluk lowos.” \v 5 Mwet puspis tuku liki acn Judea ac siti Jerusalem, ac som in lohng luti lal John. Elos fahkak ma koluk lalos, ac el baptaiselosla Infacl Jordan. \p \v 6 John el nokomang nuknuk orekla ke unen camel, ac mwe lohl losyen infulwal orekla ke kulun kosro, ac mwe mongo nal pa locust ac honey inima. \v 7 Ac el fahkak nu sin mwet uh, “Oasr sie ac tuku tukuk su arulana fulat likiyu. Nga tia fal in suwoli ac tulala ah losyen faluk lal. \v 8 Nga baptaisikowosla ke kof, a el ac fah baptaisi kowos ke Ngun Mutal.” \s1 Baptaisla Ac Srifeyuk Jesus \r (Matthew 3:13—4:11; Luke 3:21–22; 4:1–13) \p \v 9 Tia paht toko na Jesus el tuku liki Nazareth in acn Galilee, ac John el baptaisella Infacl Jordan. \v 10 Ac ke pacl se na el tufahna utyak liki inkof uh, el liye inkusrao ikakelik ac Ngun oatui oana sie wuleoa, ac tuhwi nu facl. \v 11 Ac pusra se tuku inkusrao me ac fahk, “Kom Wen kulo nutik. Nga insewowo sum.” \p \v 12 Ke pacl sacna, Ngun kololla nu yen mwesis, \v 13 ac el muta we len angngaul, ac Satan el srifel. Oasr kosro lemnak in acn sac, ac lipufan elos tuku ac kulansupwal. \s1 Jesus El Pangon Mwet Patur Akosr \r (Matthew 4:12–22; Luke 4:14–15; 5:1–11) \p \v 14 Tukun John el kauli in presin, Jesus el som nu Galilee ac luti ke Pweng Wo sin God me. \v 15 El fahk, “Sun tari pacl fal sac — Tokosrai lun God apkuran me. Kowos auliyak ac forla liki ma koluk lowos, ac lulalfongi ke Pweng Wo.” \p \v 16 Ac ke Jesus el fahsr sisken Lulu Galilee el liye mwet patur luo, Simon ac Andrew mwet lel, ke eltal fuhlalik nwek natultal in lulu uh. \v 17 Ac Jesus el fahk nu seltal, “Fahsru wiyu, ac nga fah luti komtal ouiyen paturi mwet.” \v 18 In pacl sacna eltal filiya nwek natultal ac welul som. \p \v 19 Ac ke el fahsr kutu nu meet el liye pac tamulel se, James ac John, wen natul Zebedee. Eltal muta in oak okoaltal ac onon kwa lalos. \v 20 Ke Jesus el liyaltal el pangnoltal, ac eltal fililya Zebedee, papa tumaltal, in oak uh wi mwet orekma lun oak uh, ac fahsr tokol Jesus. \s1 Sie Mwet Su Oasr Ngun Fohkfok Yoro \r (Luke 4:31–37) \p \v 21 Jesus ac mwet tumal lutlut tuku nu in siti Capernaum, ac ke len Sabbath se toko, Jesus el som nu iwen lolngok ac mutawauk in luti. \m \v 22 Mwet uh arulana lut ke ouiyen luti lal, mweyen el luti nu selos oana sie su oasr wal fulat yoro, ac tia oana mwet luti Ma Sap uh. \p \v 23 In pacl sacna sie mwet su oasr ngun fohkfok yoro ilyak nu in iwen lolngok ac wowoyak ac fahk, \v 24 “Jesus mwet Nazareth, mea kom lungse sesr uh? Ya kom tuku in kunauskutla? Nga etu lah su kom an — kom pa el su mutallana sin God me!” \p \v 25 Ac Jesus el kai ngun sac ac fahk, “Misla, ac illa liki mwet sacn!” \p \v 26 Ac ngun fohkfok sac oru mwet sac tipirpirelik infohk uh, na el wowoyak ke pusra lulap ac illa liki mwet sac. \v 27 Mwet nukewa elos arulana fwefela ac asiyuki inmasrlolos ac fahk, “Mea se inge? Ya mwe luti sasu se pa inge? Mwet se inge oasr ku lulap lal in kaskas nu sin ngun fohkfok ac elos aksol!” \p \v 28 Na pungen Jesus sa na fahsrelik yen nukewa in Galilee. \s1 Jesus El Akkeyala Mwet Puspis \r (Matthew 8:14–17; Luke 4:38–41) \p \v 29 Jesus ac mwet tumal lutlut elos illa liki iwen lolngok ac som utyak nu in lohm sel Simon ac Andrew. James ac John welultal pac. \v 30 In pacl se inge nina kien mutan kial Simon el oanna mas ke folla lun manol, ac ke Jesus el sun acn we elos sulkakin mutan sac nu sel. \v 31 Ac Jesus el tuku nu yorol ac sruokya paol ac taksalak; ac mas fol sac wanginla lukel ac el tukakek ac kulansapwalos. \p \v 32 Ke ekela tukun faht uh tili, mwet uh usalosla nukewa su mas ac oayapa elos su oasr demon yorolos nu yurin Jesus. \v 33 Mwet nukewa in siti sac fahsreni nu ke mutun lohm sac. \v 34 Jesus el akkeyala mwet puspis su maskin kain in mas puspis, ac lusla pac demon puspis; a el tia lela demon uh in kaskas ke sripen elos etu lah su el uh. \s1 Jesus El Luti In Galilee \r (Luke 4:42–44) \p \v 35 Toang na ke lotu tok ah, Jesus el tukakek meet liki lenelik, ac illa liki lohm uh ac som liki siti sac nu yen ma el ac muku we in pre. \v 36 Na Simon ac mwet su welul elos som ac sokol, \v 37 ac ke elos konalak elos fahk nu sel, “Mwet nukewa suk kom.” \p \v 38 A Jesus el fahk nu selos, “Kut enenu in som pac nu in siti srisrik saya, tuh nga enenu in luti pac we, mweyen pa inge sripen tuku luk uh.” \p \v 39 Ouinge el fufahsryesr nu in acn Galilee nufon ac luti in iwen lolngok lalos, ac sisla demon uh liki mwet uh. \s1 Jesus El Akkeyala Sie Mukul Su Musen Lepa \r (Matthew 8:1–4; Luke 5:12–16) \p \v 40 Sie mwet su musen lepa el tuku nu yurin Jesus. El faksufi ac kwafe nu sel ac fahk, “Fin ou lungse lom kom ku in aknasnasyeyula.” \p \v 41 Jesus el arulana pakomutal, na el asroela paol ac kahlilya ac fahk, “Nga lungse. Kom in nasnasla.” \v 42 In kitin pacl ah na musen lepa sac wanginla lukel ac el kwela. \v 43 In pacl sacna Jesus el supwalla tukun el arulana wili nu sel mu, \v 44 “Liyaung tuh kom in tia fahk ma inge nu sin kutena mwet; a fahla ingena ac fahkkomyang nu sin mwet tol. Na kom fah sang mwe kisa ma Moses el sapkin, tuh in mwe akpwayeye nu sin mwet nukewa lah kom kwela.” \p \v 45 A mukul sac som ac mutawauk in sulkakin ma inge yen nukewa. Ke sripen yokla srumunyen ma inge sel, Jesus el koflana ilyak lemtulauk nu in kutena siti. A el muta likin siti uh, ac mwet uh tuku nu yorol liki acn nukewa. \c 2 \s1 Jesus El Akkeyala Sie Mwet Musen Ul \r (Matthew 9:1–8; Luke 5:17–26) \p \v 1 Kutu len tok Jesus el folokla nu Capernaum ac solyak lah el oasr in lohm sel. \v 2 Mwet pukanten tuku tingilya in lohm ah lac nwe ke mutunoa ac likin mutunoa. Na ke Jesus el fahkak kas lun God nu selos, \v 3 mukul akosr tuku us sie mwet musen ul nu yorol. \v 4 Tusruktu ke sripen iktokla lohm uh, elos tia ku in kalukyang in usak mwet mas sac nu yurin Jesus. Ouinge elos fanyak ac ikasla mangon lohm uh suwosna nu ke acn se Jesus el muta we. Na elos koela kilus se ma mwet ul sac oan fac. \v 5 Ke Jesus el liye lupan lulalfongi lalos, el fahk nu sin mwet ul sac, “Wen nutik, ma koluk lom nunak munas nu sum.” \p \v 6 Kutu sin mwet luti Ma Sap su muta we elos sifacna nunku in elos, \v 7 “Efu mwet se inge ku kaskas ouinge? El kaskas enum ke God! Wangin mwet ku in nunak munas ke ma koluk, a God mukena!” \p \v 8 In pacl sacna Jesus el etu ma elos nunku uh, na el fahk nu selos, “Efu kowos ku nunku ouingan? \v 9 Pia kac ma ac fisrasr in fahk nu sin mwet ul se inge uh, ‘Ma koluk lom nunak munas nu sum,’ ku in fahk, ‘Tukakek, srukak mwe oan kiom, ac fahsr’? \v 10 Nga fah akpwayei nu suwos lah oasr ku lun Wen nutin Mwet in nunak munas ke ma koluk fin faclu.” Ouinge el fahk nu sin mwet ul sac, \v 11 “Nga fahk nu sum, tuyak, srukak mwe oan kiom ac som nu lohm sum ah!” \p \v 12 Ke elos ngetang liye mwet sac, el tukakek, srukak mwe oan kial ac sulaklak som. Mwet nukewa arulana fwefela ac kaksakin God ac fahk, “Kut soenna liye lumah ouinge oemeet me!” \s1 Jesus El Pangnol Levi \r (Matthew 9:9–13; Luke 5:27–32) \p \v 13 Jesus el sifilpa folokla nu sisken Lulu Galilee. Un mwet puspis tuku nu yorol ac el mutawauk in lotelos. \v 14 Ac ke el fahsr kutu nu meet, el liye sie mwet eisani tax su muta in nien eisani tax; inel pa Levi wen natul Alphaeus. Ac Jesus el fahk nu sel, “Fahsr tukuk.” Na Levi el tuyak ac fahsr tokol. \p \v 15 Na tok Jesus el fungla in mongo in lohm sel Levi. Pukanten mwet eisani tax ac mwet koluk pac saya elos wi fahsr tukun Jesus, na in pacl se inge pus selos utyak welul ac mwet tumal lutlut mongo. \v 16 Kutu sin mwet luti Ma Sap su mwet Pharisee, elos liye ke Jesus el wi mwet koluk ac mwet eisani tax inge mongo, na elos siyuk sin mwet tumal lutlut lah efu el ku mongo ac nim yurin kain in mwet ouinge. \p \v 17 Ac ke Jesus el lohng, el fahk nu selos, “Mwet ku elos tia enenu mwet ono, a mwet mas mukena. Nga tia tuku in pangon mwet suwoswos, a mwet koluk.” \s1 Mwe Siyuk Ke Lalo \r (Matthew 9:14–17; Luke 5:33–39) \p \v 18 Sie pacl ah, mwet lutlut lal John Baptais ac mwet Pharisee elos lalo. Na kutu mwet tuku nu yurin Jesus ac siyuk sel, “Efu ku mwet lutlut lal John ac mwet lutlut lun mwet Pharisee elos lalo, a mwet lutlut lom tiana lalo?” \p \v 19 Ac Jesus el topuk, “Ya mwet kawuk lun mwet pisrla elos ac lalo ke mwet pisrla el muta yorolos? Tia ku! Lusen na pacl mwet pisrla el muta yorolos elos ac tia lalo. \v 20 Tuh sie len, mwet pisrla el ac fah utukla lukelos, na pacl sacn elos ac fah lalo. \p \v 21 “Wangin mwet sang ipin nuknuk sasu in pinis nuknuk mah, mweyen ipin nuknuk sasu sac ac tulakeni ac sacla kutu nuknuk mah sac, ac oru mihsa sac ac yokelik liki meet ah. \v 22 Oayapa wangin mwet okoaung wain sasu nu in pak in neinyuk wain matu,\f + \fr 2:22 \fk wain sasu ... wain matu: \ft Liye “mwe neinyuk wain” ke Kalmen Kutu Kas In Bible.\f* mweyen wain uh ac foklalik pak sac, na kewana wain ac mwe neinyuk wain ac musalla. Ouinge wain sasu enenu na in itukyang nu in mwe neinyuk sasu.” \s1 Kusen Siyuk Ke Len Sabbath \r (Matthew 12:1–8; Luke 6:1–5) \p \v 23 Jesus ac mwet tumal lutlut elos fahsr sisken ima in wheat ke sie len Sabbath, ac mwet tumal lutlut mutawauk in olela wheat uh. \v 24 Na mwet Pharisee elos fahk nu sel Jesus, “Liye, ma mwet lutlut lom oru inge ke len Sabbath lain Ma Sap lasr!” \p \v 25 Jesus el topuk ac fahk, “Ya kowos soenna rit ke ma David el oru ke pacl se oasr enenu lal ke mwe mongo? El ac mwet ma welul uh elos masrinsral, \v 26 na el som nu in lohm sin God ac mongo ke bread ma kisala nu sin God. Ma inge tuh sikyak ke pacl se Abiathar el Mwet Tol Fulat. Ke oakwuk lun Ma Sap lasr uh, mwet tol mukena ku in mongo ke bread inge, a David el mongo kac ac el sang pac kutu nu sin mwet lal.” \p \v 27 Na Jesus el fahk nu selos, “Len Sabbath orekla ke sripen mwet uh, ac tia mwet uh ke len Sabbath. \v 28 Ke ma inge Wen nutin Mwet el oayapa Leum lun len Sabbath.” \c 3 \s1 Sie Mwet Su Ul Paol \r (Matthew 12:9–14; Luke 6:6–11) \p \v 1 Na Jesus el sifil folokla nu in iwen lolngok, ac oasr sie mwet we su ul la paol. \v 2 Oasr kutu mwet we su kena suk mwatan Jesus, ouinge elos arulana lohang in liye lah el ac akkeyala mwet sac ke len Sabbath. \v 3 Jesus el fahk nu sin mwet sac, “Fahsru nu meet uh.” \v 4 Na el siyuk sin mwet uh, “Mea Ma Sap lasr uh lela kut in oru ke len Sabbath uh? In kasru, ku in akkeokye? In molela moul lun sie mwet, ku in kunausla?” \p A elos tiana fahk kutena ma. \v 5 Jesus el arulana kasrkusrak ke el ngetang liyalos, tusruktu el oayapa pakomutalos lah elos arulana likkeke ac tafongla. Na el fahk nu sin mwet sac, “Asroela poum.” Ac el asroela, na paol kwela. \v 6 Na mwet Pharisee elos illa liki iwen lolngok, ac som in pacl sacna in osun yurin kutu sin mwet in u lal Herod, ac elos oru pwapa lalos in unilya Jesus. \s1 Sie U Lulap Sisken Lulu \p \v 7 Jesus ac mwet tumal lutlut elos som nu ke Lulu Galilee ac mwet puspis fahsr tokolos. Mwet inge elos tuku liki acn Galilee, acn Judea, \v 8 liki Jerusalem, liki acn Idumea, ac layen kutulap in Infacl Jordan, oayapa acn ma oan sisken siti Tyre ac Sidon. Mwet inge nukewa tuku nu yurin Jesus ke sripen elos lohng ke ma el oru. \v 9 Ke sripen pusla lun mwet uh pwanang Jesus el fahk nu sin mwet tumal lutlut elos in akoela soko oak nu sel tuh mwet uh in tia itungilya. \v 10 El tuh akkeyala mwet puspis, na mwet mas nukewa alak nu yorol tuh elos in ku in kahlilya. \v 11 Ac pacl nukewa mwet ma oasr ngun fohkfok yoro ac liyal uh, elos ac putati ye mutal ac wowoyak ac fahk, “Kom Wen nutin God!” \p \v 12 Jesus el kai ngun fohkfok inge elos in tia fahkulak nu sin kutena mwet. \s1 Jesus El Sulela Mwet Sap Singoul Luo \r (Matthew 10:1–4; Luke 6:12–16) \p \v 13 Na Jesus el utyak nu fineol uh ac pangoneni mwet su el lungse in welul. Elos som nu yorol, \v 14 ac el sulela mwet singoul luo su el pangon mwet sap. El fahk nu selos, “Nga sulekowosla kowos in wiyu. Nga ac fah oayapa supwekowosla in fahkak, \v 15 na ac fah oasr ku lowos in sisla demon uh.” \p \v 16 Pa inge mwet singoul luo ma el sulela: Simon (Jesus el sang inel Peter); \v 17 James ac John ma lel, wen natul Zebedee (Jesus el pangnoltal Boanerges, kalmac pa “Wen nutin Pulahl”); \v 18 Andrew, Philip, Bartholomew, Matthew, Thomas, James wen natul Alphaeus, Thaddaeus, Simon mwet Zealot\f + \fr 3:18 \fk Zealot: \ft kalmac pa mwet ngalkin acn se. In kas Aramaic elos fahk mu “mwet Cananaean.”\f* \v 19 ac Judas Iscariot su tukakunulak Jesus. \s1 Jesus Ac Beelzebul \r (Matthew 12:22–32; Luke 11:14–23; 12:10) \p \v 20 Na Jesus el folokla nu in acn sel, ac mwet puspis sifilpa tuku nu yorol, ouinge wangin pacl in mongo lal Jesus ac mwet tumal lutlut. \v 21 Ke mwet in sou lal lohngak, elos som in usalu ke sripen mwet uh fahk mu, “El wella!” \p \v 22 Kutu sin mwet luti ke Ma Sap su tuku Jerusalem me elos fahk, “Oasr ngunal Beelzebul in el! Kalem lah el pa sang ku nu sel in sisla demon uh, mweyen Beelzebul pa leum lun demon uh.” \p \v 23 Na Jesus el pangnolosme nu yorol ac fahk nu selos ke kas in pupulyuk: “Satan el ac ku in sisella Satan fuka? \v 24 Sie mutunfacl fin srisrielik ac sifacna forani amei sie sin sie, mutunfacl sac ac musalla. \v 25 Sie sou fin kitakatelik ac forani lokoalok lain sie sin sie, sou sacn ac musalla. \v 26 Ouinge tokosrai lal Satan fin kitakatelik nu in u, ac tia ku in oan paht, a ac musalla ac wanginla. \p \v 27 “Wangin sie mwet ku in utyak nu in lohm sin sie mwet ku ac usla ma lal, el fin tia kapriya mwet ku sac meet, na el fah ku in pisrala koanan lohm sel. \p \v 28 “Pwayena nga fahk nu suwos, mwet uh ku in eis nunak munas ke ma koluk lalos nukewa ac ke kaskou lalos nukewa. \v 29 Tusruktu kutena mwet su fahk kaskou ke Ngun Mutal fah tia ku in eis nunak munas, ke sripen el orala sie ma koluk su oasr mwatal kac nwe tok.” \v 30 (Jesus el fahk ma inge mweyen kutu mwet uh fahk mu, “Oasr ngun fohkfok in el.”) \s1 Nina Kien Jesus Ac Mwet Lel \r (Matthew 12:46–50; Luke 8:19–21) \p \v 31 Na nina kial Jesus ac mwet lel elos tuku. Elos tu likinum uh ac sapak nu in lohm ah in siyukul. \v 32 Mwet puspis muta raunella Jesus ac elos fahk nu sel, “Liye, nina kiom ac mwet wiom elos oasr likinum uh, ac elos siyuk kom.” \p \v 33 Jesus el topuk ac fahk, “Su nina kiuk? Su mwet wiuk?” \v 34 El ngetang nu sin mwet ma muta raunella ac fahk, “Liye! Pa inge nina kiuk ac mwet wiuk! \v 35 El su oru ma lungse lun God pa ma lik, ma louk, ac nina kiuk.” \c 4 \s1 Pupulyuk Ke Mwet Taknelik \r (Matthew 13:1–9; Luke 8:4–8) \p \v 1 Jesus el sifilpa luti sisken Lulu Galilee. Mwet puspis tukeni nu yorol we, ouinge el sroak nu fin soko oak ac muta fac in kof uh, ac mwet uh tu weacn uh. \v 2 El luti ma puspis nu selos ke kas in pupulyuk, ac fahk ouinge: \p \v 3 “Porongo! Tuh oasr sie mwet som in taknelik fiten wheat. \v 4 Ac ke el sisalik fita inima uh, kutu putatla nu pe inkanek uh, ac won uh tuku ac kangla. \v 5 Kutu pac putati nu yen eoteot, yen ma srikla fohk we. Fita inge sa na in srunak mweyen fohk we suloal. \v 6 Na ke fulen faht uh sreya elos uli, ac ke sripen oka uh tia kapla in loal pwanang sa na in masla. \v 7 Ac kutu fita uh putatla nu in fohk ma oasr okan kokul we, ac kokul uh kapak ac kupoiya, oru sacn uh tia ku in fokla. \v 8 Tuh kutu fita uh putatla nu in fohk wo ac srunak ac kapak arulana wo, ac fokla: fokin kutu tolngoul, fokin kutu onngoul, ac fokin kutu siofok.” \p \v 9 Ac Jesus el fahk, “Ke ma inge, kowos porongo fin oasr srewos!” \s1 Sripen Pupulyuk Uh \r (Matthew 13:10–17; Luke 8:9–10) \p \v 10 Ac ke Jesus el mukena muta, mwet tumal lutlut ac kutu sin mwet su lohng mwe luti lal elos tuku nu yorol ac siyuk elan akkalemye kalmen pupulyuk lal ah. \v 11 El topuk nu selos, “Itukot nu suwos in etu ma lukma ke Tokosrai lun God. A elos su muta sayowos, elos lohng ke pusren pupulyuk mukena. \v 12 Ouinge, in oana ma simla, \q1 ‘Elos ac liye na liye \q2 A tia akilen; \q1 Ac elos ac lohng na lohng \q2 A tia etu. \q1 Mweyen elos fin etu, elos ac ku in forla nu sin God, \q2 Na ku in nunak munas nu selos.’”\x - \xo 4:12 \xt Isa 6:9–10\x* \s1 Jesus El Aketeya Pupulyuk Ke Mwet Taknelik \r (Matthew 13:18–23; Luke 8:11–15) \p \v 13 Na Jesus el siyuk selos, “Ya kowos tia kalem ke pupulyuk se inge? Na kowos ac etu fuka pupulyuk nukewa saya? \v 14 Mwet taknelik el taknelik kas lun God. \v 15 Kutu mwet uh oana fita ma putatla pe inkanek uh. Ke pacl se na elos lohng kas uh, Satan el tuku ac eisla lukelos. \v 16 Kutu mwet uh oana fita ma putatla yen eoteot uh. Ke pacl se na elos lohng kas uh, elos sa na in eis ac insewowo kac. \v 17 Tusruktu tiana sremla wo in nunak lalos pwanang ac tiana oan paht. Ouinge ke pacl mwe lokoalok ac mwe ongoiya sikyak ke sripen kas inge, elos ac sa na in fuhleak. \v 18 Kutu mwet uh oana fita ma putati yen ma oasr okan kokul we. Elos inge pa mwet su lohng kas uh, \v 19 tusruktu elos nunkala yohk ke moul lun faclu, ac lungse mwe kasrup, ac mwel ma puspis saya, na ma inge kupoiya kas uh, na elos tia isus fahko. \v 20 Tusruktu, kutu mwet uh oana fita ma putati fin fohk wo uh. Elos lohng kas, ac eis, ac isus fahko: kutu pacl tolngoul, kutu pacl onngoul, ac kutu pacl siofok.” \s1 Sie Lam Ye Sie Tup \r (Luke 8:16–18) \p \v 21 Jesus el sifil tafwela ac fahk, “Ya nu oasr mwet akosak sie lam ac usak filiya ye tup uh ku ye bed uh? Ya el ac tia filiya fin sukan lam uh? \v 22 Kutena ma su wikla ac fah ikakla lemtulauk, ac ma nukewa ma afyufi ac fah ikakelik. \v 23 Kuwos in porongo, fin oasr srewos.” \p \v 24 El oayapa fahk nu selos, “Kowos porongo akwoye ma kowos lohng uh! Tuh kutena mwe srikasrak kowos orekmakin in sang nununku mwet uh, God El ac fah orekmakin in sang nununkekowos, tusruktu ku pac in upa liki. \v 25 Mwet su oasr ma lal, fah itukyang pac kutu nu sel; a el su wangin ma lal, finne ma srisrik ma oan yorol, ac fah itukla lukel!” \s1 Pupulyuk Ke Fita Su Kapak \p \v 26 Na Jesus el sifilpa fahk, “Tokosrai lun God oana ke sie mwet el sisalik fita inima lal. \v 27 Na el ac motul ke fong uh ac ngetnget ke len uh, ac fita uh srunak ac kapak na, tusruktu mwet sac tiana etu lah fuka tuh sikyak ouinge. \v 28 Fohk uh sifacna oru fita uh in kapak ac isus fahko. Ma se sikyak meet uh pa srun, na fah ung mangosr tuku toko, na saflaiya fokla ung in wheat uh. \v 29 Ke pacl se matula wheat uh, mwet sac el ac pakela ke mitmit natul uh, mweyen sun pacl in kosrani.” \s1 Pupulyuk Ke Fiten Mustard \r (Matthew 13:31–32, 34; Luke 13:18–19) \p \v 30 Na Jesus el fahk, “Mea kut ac luma Tokosrai lun God nu kac uh? Mwe pupulyuk fuka kut ku in sang akkalemye uh? \v 31 Ac fah ouinge: sie mwet el eis sie fiten mustard, fita se ma srik emeet fin faclu, ac el yukwiya infohk uh. \v 32 Na tok fita sac kapak ac yohk liki sacn nukewa. Lesak kac uh matol, pwanang won yen engyeng uh elos tuku ac oru ahng lalos olo ac muta ye lulin sak uh.” \p \v 33 Ke Jesus el fahkak kas lun God nu sin mwet uh, el orekmakin kas in pupulyuk puspis pac saya oana inge. El luti nu selos fal nu ke lupan ma elos ku in kalem kac. \v 34 El ac tia kaskas nu selos el fin tia orekmakin pupulyuk; tusruktu pacl ma el ac mukena muta yurin mwet tumal lutlut uh, el ac aketeya ma nukewa nu selos. \s1 Jesus El Akmisyela Sie Paka \r (Matthew 8:23–27; Luke 8:22–25) \p \v 35 Ke eku in len sacna, Jesus el fahk nu sin mwet tumal lutlut, “Kut som nu lefahlo.” \v 36 Ouinge elos som liki un mwet uh. Mwet tumal lutlut elos sroang nu fin oak soko ma Jesus el muta fac ah, ac elos tukeni kalot. Oasr pac oak saya welulos som. \v 37 Tia pact na eng na upa se tuhyak ac noa uh fungulya oak uh, ac oak uh apkuran in moti. \v 38 Jesus el motul ke kapin oak uh, ac ilung ilul se. Mwet tumal lutlut elos oaksalak ac fahk, “Mwet Luti, ya wanginna sum lah kut ac misa?” \p \v 39 Jesus el tukakek ac kai eng uh, “Misla!” Ac el fahk pac nu sin noa uh, “Tui!” Na eng uh wanginla, ac arulana mihsi. \v 40 Na Jesus el fahk nu sin mwet tumal lutlut. “Efu kowos ku sangeng? Ya srakna wangin lulalfongi lowos?” \p \v 41 A elos arulana sangeng ac fahk nu sin sie sin sie, “Mwet se su mwet se inge? Finne eng uh ac noa uh elos aksol pac!” \c 5 \s1 Jesus El Akkeyala Sie Mwet Su Oasr Ngun Fohkfok Yoro \r (Matthew 8:28–34; Luke 8:26–39) \p \v 1 Jesus ac mwet tumal lutlut sun acn lefahlu in Lulu Galilee, ac oai ke acn sin mwet Gerasa. \v 2 Ke Jesus el tufahna srola liki oak ah, sie mwet ma oasr ngun fohkfok yoro el tuku ac sonol. El tuku liki yen inkulyuk uh oan we \v 3 mweyen pa inge acn el muta we. Wangin mwet ku nu sin mukul se inge — finne kapinkasrlap elos tia pac ku in kaprilya kac. \v 4 Pacl puspis kapiri nial ac paol, tuh pacl nukewa el ac wotyalik sein uh ac koteya osra sruokyen nial. El arulana fokokola, pwanang wangin mwet ku in kutongol. \v 5 Ke len ac fong el fufahsryesr inmasrlon kulyuk ac fin inging uh, wowoyak ac sifacna kantu manol ke eot. \p \v 6 El srakna fahsr loessula ke pacl se el liyalak Jesus, na el kasrusr ac putati ye mutal, \v 7 ac wowoyak ke pusra lulap ac fahk, “Jesus, Wen Nutin God Fulatlana! Mea kom lungse sik uh? Nga kwafe nu sum ke Inen God, kom in tia akkeokyeyu!” \v 8 (El fahk ouinge mweyen Jesus el fahk, “Ngun fohkfok, fahla lukel!”) \p \v 9 Na Jesus el siyuk sel, “Su inem an?” \p Mukul sac fahk, “Inek pa ‘Legion’\f + \fr 5:9 \fk Legion: \ft Liye ke Matthew 26:53.\f*— mweyen kut u na pus se!” \v 10 Ac el arulana kwafe sel Jesus elan tia supwala ngun fohkfok uh liki facl sac. \p \v 11 Oasr un pig na pus se mongo pe eol uh. \v 12 Ouinge ngun fohkfok uh kwafe sin Jesus ac fahk, “Supwekutla kut in tilyang nu in pig uh.” \v 13 El fuhlelosla ac elos som liki mukul sac ac ilyak nu in pig uh. Na un pig sac nufon, sahp oasr tausin luo pisalos, elos kasrusr ac atula nu in lulu uh ac walomla. \p \v 14 Mwet ma liyaung pig uh elos kaingla ac fahkak pweng se inge nu in siti uh ac nu likin siti uh, na mwet uh illa ac som in liye ma sikyak inge. \v 15 Ac ke elos tuku nu yurin Jesus, elos liye mukul se ma tuh oasr demon puspis yoro lah el nuknukyang, muta yorol, ac tila wel, na elos nukewa sangeng. \v 16 Elos su tuh liye ma usrnguk sac ke mutalos, elos srumun nu sin mwet ngia ke ma sikyak nu sin mukul se su oasr demon yorol, ac oayapa nu ke un pig sac. \p \v 17 Ke ma inge mwet uh kwafe sin Jesus elan som liki facl selos. \p \v 18 Ac ke Jesus el sroang nu fin oak uh, mwet se ma tuh oasr demon yorol meet el kwafe nu sel tuh elan welul. \p \v 19 Tuh Jesus el tia lela, a el fahk nu sin mukul sac, “Fahla nu lohm sum, ac nu yurin sou lom, ac fahkak nu selos lupan ma Leum El oru nu sum, ac ke pakoten lal nu sum.” \p \v 20 Na mwet sac som ac fahkak nu in acn nukewa in Siti Singoul ah\f + \fr 5:20 \fk Siti Singoul ah: \ft Liye ke Matthew 4:25.\f* ke ma Jesus el oru nu sel. Ac elos nukewa su lohng kac, elos arulana lut. \s1 Acn Natul Jairus Ac Sie Mutan Su Kahlye Nuknuk Lun Jesus \r (Matthew 9:18–26; Luke 8:40–56) \p \v 21 Jesus el sifil folokla nu lefahlo. Ke el sun acn we, oasr mwet puspis tukeni raunella. \v 22 Jairus, sie mwet kol lun iwen lolngok, el wi pac tuku, ac ke el liyal Jesus el putati nu ke nial \v 23 ac arulana kwafe nu sel ac fahk, “Tulik mutan se nutik el arulana mas, apkuran in misa. Nunak munas fahsru ac filiya poum nu facl tuh elan ku in kwela ac moul!” \p \v 24 Na Jesus el welul som, ac u lulap sac ukwalla pac, oru elos arulana iktokeni. \p \v 25 Oasr sie mutan inmasrlolos su maskin musen srah ke yac singoul luo. \v 26 El nwe unweyuk sin mwet ono puspis a el tiana kwela. El sisla mani lal nukewa a el keoki yohk liki meet. \v 27 El lohng kacl Jesus, na el wi un mwet uh fahsr tokol. El kalukyang nu tukun Jesus, \v 28 ac sifacna nunku in el, “Nga fin kahlye na nuknuk lal uh, nga ac kwela.” \p \v 29 El kahlye nuknuk lal Jesus, na musen srah lal ah wanginla in pacl sacna, ac el sifacna pulauk lah el kwela liki mas lal. \v 30 In pacl sac pacna, Jesus el pulauk lah kutu ku lal uh som lukel, na el forla nu inmasrlon mwet uh ac siyuk, “Su kahlye nuknuk luk uh?” \p \v 31 Mwet tumal lutlut topkol ac fahk, “Kom liye na lah mwet puspis inge fungulkomi. Efu kom ku siyuk lah su kahlkomi uh?” \p \v 32 A Jesus El srakna ngetot ngetma suk lah su oru ma sac. \v 33 Mutan sac pulakunak ma sikyak nu sel, na el sangeng ac rarrar ac tuku putati nu ke nial Jesus, ac fahk pwayeyen ma nukewa nu sel. \v 34 Ac Jesus el fahk nu sel, “Acn nutik, lulalfongi lom oru kom kwela. Som in misla, mweyen kom kwela liki mas lom an.” \p \v 35 Ke Jesus el srakna kaskas, oasr mwet tuku liki lohm sin mwet kol lun iwen lolngok ac fahk nu sel, “Jairus, acn nutum el misa. Mansis kom in tia sifil aklokoalokye Mwet Luti sacn.” \p \v 36 Jesus el tia lohang nu ke ma elos fahk, a el fahk nu sel Jairus, “Nimet fosrnga, a lulalfongi na.” \v 37 Jesus el tia lela kutena mwet in welul som, sayal Peter ac tamulel luo, James ac John. \v 38 Ke eltal sun lohm sel Jairus, Jesus el liye fohsak lun mwet uh ac lohng pusren tung lulap lalos. \v 39 El utyak nu in lohm uh ac fahk nu selos, “Efu kowos ku arulana wowon ac tung ouingan? Tulik se inge el tia misa, a el motul!” \p \v 40 Elos mutawauk in aksruksrukel, ouinge el luselosla nukewa, ac eis na papa ac nina kien tulik sac wi mwet tumal lutlut tolu ah, ac ilyak nu infukil se ma tulik sac oan we. \v 41 Ac el eis poun tulik sac ac fahk nu sel, \add “Talitha, koum”\add*. Kalmeya pa, “Tulik mutan, nga fahk nu sum, tukakek!” \p \v 42 In pacl sacna tulik mutan sac tukakek ac fahsr. (El yac singoul luo matwal.) Mwet uh arulana fwefela ke ma sikyak inge. \v 43 A Jesus el wili yohk nu selos elos in tia fahk ma inge nu sin kutena mwet, na el sap elos in sang ma nun tulik mutan sac. \c 6 \s1 Mwet Nazareth Elos Tia Lohang Nu Sin Jesus \r (Matthew 13:53–58; Luke 4:16–30) \p \v 1 Jesus el som liki acn sac ac folokla nu in acn sel, ac mwet tumal lutlut elos welul. \v 2 Ke len Sabbath el mutawauk in luti in iwen lolngok. Mwet puspis muta we, ac ke elos lohng luti lal elos arulana lut ac asiyuki inmasrlolos, “Mwet se inge eis ma inge ya me? Lalmwetmet fuka itukyang nu sel inge? Fuka tuh el ku in oru ma sakirik inge? \v 3 Ya tia mwet kamtu sac pa inge, wen natul Mary, ac ma lel James, Joseph, Judas ac Simon? Ya ma lohl elos tia muta yorosr inge?” Ouinge elos tiana lohang nu sel. \p \v 4 Ac Jesus el fahk nu selos, “Oasr akfulatyeyen sie mwet palu in acn nukewa sayen in facl sel sifacna, ac sin sou lal, ac mwet in lohm sel.” \p \v 5 Ac el koflana oru kutena mwenmen we, sayen el filiya paol nu fin kutu mwet mas we ac akkeyalosla. \v 6 El arulana lut ke selulalfongi lun mwet uh. \s1 Jesus El Supwalik Mwet Tumal Lutlut Singoul Luo \r (Matthew 10:5–15; Luke 9:1–6) \p Na Jesus el som nu in siti srisrik in acn we ac luti mwet uh. \v 7 El pangonma mwet tumal lutlut singoul luo ac supwalosla kais luo. El sang nu selos ku fin ngun fohkfok, \v 8 ac el fahk nu selos, “Nimet us kutena ma ke fufahsryesr lowos sayen sikal lowos mukena — tia mwe mongo, tia mwe ap, ac tia pac us mani in pakit lowos an. \v 9 Kowos in faluk, a kowos in tia nukum nuknuk luo.” \v 10 El oayapa fahk nu selos, “Kutena acn ma paingyuk kowos we, kowos ilyak nu in lohm sacn ac mutana we nwe ke pacl se kowos ac som liki acn sac. \v 11 Kowos fin tuku nu in sie siti srisrik ac mwet we uh tia paing kowos ku porongekowos, fahla liki acn sacn, ac osrokla kutkut in niowos tuh in mwe loh lainulos!” \p \v 12 Ouinge elos fahsrelik ac luti tuh mwet uh in forla liki ma koluk lalos. \v 13 Ac elos sisla demon puspis, ac mosrwela mwet mas puspis ke oil in olive ac akkeyalosla. \s1 Misa Lal John Baptais \r (Matthew 14:1–12; Luke 9:7–9) \p \v 14 Ac Tokosra Herod el lohng ke ma inge nukewa, ke sripen pweng kacl Jesus fahsrelik nu yen nukewa. Kutu mwet uh fahk mu, “John Baptais el sifil moulyak liki misa, pa pwanang oasr ku lal in oru ma usrnguk inge uh.” \p \v 15 A kutu mwet uh fahk mu, “El pa Elijah.” \p Ac kutu pac fahk mu, “El sie mwet palu, oana mwet palu in pacl oemeet ah.” \p \v 16 Ac ke Herod el lohng, el fahk, “El pa John Baptais! Nga pa sap in tahtla sifal, a el sifil moulyak liki misa!” \v 17 Herod pa tuh sap elos in sruokilya John ac kaprilya ac fililya in presin. El tuh oru ouinge ke sripal Herodias, su ma kial Philip, mwet lel, a Herod el eisal tuh elan mutan kial. \v 18 John el tuh kalwenina in fahk nu sel Herod, “Tia fal kom in payuk sin mutan kien ma lim!” \p \v 19 Ke sripa se inge Herodias el toasr sel John, ac el kena unilya, tuh el koflana ke sripal Herod. \v 20 Herod el tuh sangeng sel John mweyen el etu lah John el sie mwet suwoswos ac mutal, oru el liyalangna in tia oasr ma sikyak nu sel. El lungsena in lohng kas lal uh, finne ma el fahk uh mwe fosrnga nu sel. \p \v 21 Tusruktu, Herodias el konauk pacl wo se lal ke len lal Herod, ke Herod el oru sie kufwa lulap nu sin mwet pwapa fulat lal, captain lun un mwet mweun lal, ac mwet kacto lun Galilee. \v 22 Ke acn natul Herodias el tuku ac onsrosro, el akinsewowoyal Herod ac elos su welul muta ke kufwa uh. Ouinge tokosra el fahk nu sin tulik mutan sac, “Fahk nu sik kutena ma kom lungse, ac nga fah sot nu sum.” \v 23 Ac Herod el sifilpa fulahk nu sel ac fahk, “Nga ac sot nu sum kutena ma kom siyuk sik, finne tafu tokosrai luk uh.” \v 24 Na tulik mutan sac illa ac siyuk sin nina kial, “Mea nga ac siyuk kac uh?” \p Nina sac topuk, “Siyuk ke sifal John Baptais.” \p \v 25 Tulik mutan sac el sulaklak na folokla nu yorol tokosra ac fahk, “Nga ke kom in use sifal John Baptais ingena, in oan in sie ahlu!” \p \v 26 Tokosra el arulana toasrla kac, tuh el kofla folokunla ma el fulahk kac tari ye mutalos nukewa su welul. \v 27 Ouinge el sa na supwala sie sin mwet mweun lal ke sap ku tuh elan som ac use sifal John, na mwet mweun sac som nu in presin ac pakela sifal John, \v 28 ac el use sifa sac oan ke sie ahlu, ac sang nu sin tulik mutan sac, na tulik mutan sac usla sang nu sin nina kial. \v 29 Ke mwet tumal lutlut lal John elos lohngak, elos tuku eis manol ac pikinya. \s1 Jesus El Kiteya Tausin Limekosr Mukul \r (Matthew 14:13–21; Luke 9:10–17; John 6:1–14) \p \v 30 Ac mwet sap elos folokeni ac osun nu sin Jesus, ac fahkak ke ma nukewa elos orala ac ma nukewa elos luti. \v 31 Arulana pusla mwet foroht forma nu yorolos, oru wangin pacl lal Jesus ac mwet tumal lutlut in mongoi. Na el fahk, “Kut som nu ke sie acn ma kut ku in mukena we, tuh kowos in ku in mongla kutu.” \v 32 Na elos sroang nu ke soko oak ac kalla nu ke sie acn ma elos ac muku we. \p \v 33 Tusruktu mwet puspis liyalos ke elos som, ac elos etu lah su elos uh. Na elos kasrusr liki siti srisrik nukewa ac sun acn ma elos ac oai we meet lukelos. \v 34 Ke Jesus el srola liki oak ah, el liye un mwet puspis ac el pakomutalos, ke sripen elos oana sheep su wangin mwet shepherd lalos. Ouinge el mutawauk in luti ma puspis nu selos. \v 35 Ac ke ekela, mwet tumal lutlut elos tuku nu yorol ac fahk, “Ac fongeni, a acn se inge acn mwesis. \v 36 Supwalik mwet uh in som nu in siti srisrik ac acn ma apkuran, elos in sifacna moli mongo nalos.” \p \v 37 Jesus el topkolos ac fahk, “Komtal sifacna sang kutu mwe mongo nalos.” \p Elos topuk ac fahk, “Ya kom lungse kut in som sisla luofoko ipin silver ke bread in sang kitalos?” \p \v 38 Na Jesus el siyuk selos, “Lof ekasr oasr yuruwos? Fahla liye.” \p Ke elos oakla elos fahk nu sel, “Lof limekosr ac ik lukwa.” \p \v 39 Jesus el fahk nu sin mwet tumal lutlut elos in kitalik un mwet uh nu ke u, ac sap elos in muta fin mah folfol uh. \v 40 Ouinge mwet uh takla muta in u, kais siofok ac kais lumngaul ke u se. \v 41 Na Jesus el eis lof limekosr ac ik lukwa, ac ngetak nu inkusrao ac sang kulo nu sin God. El kunsalik lof ah ac sang nu sin mwet tumal lutlut in kitalik nu sin mwet uh. El oayapa kitalik ik lukwa ah nu sin mwet nukewa. \v 42 Mwet nukewa mongo ac kihpi. \v 43 Na toko, mwet tumal lutlut elos orani fotoh singoul luo ke luwen bread ac ik uh. \v 44 Pisen mwet ma kitakat uh oasr mukul limekosr tausin. \s1 Jesus El Fahsr Fin Kof \r (Matthew 14:22–33; John 6:15–21) \p \v 45 In pacl sacna Jesus el sap mwet tumal lutlut in sroang nu fin oak uh ac som meet lukel nu Bethsaida, nu layeno in lulu uh, a el muta in supwalik mwet uh. \v 46 Ke el wilkas nu sin mwet ah, na el som nu fineol uh in pre. \v 47 Na ke ekela, oak uh sun tari infulwen lulu, ac Jesus el mukena muta fin acn uh. \v 48 Ac el liye lah elos liksreni kal ke sripen eng uh kisrungulos, ouinge inmasrlon ao tolu nu ke ao onkosr ke tafunfong tok, el fahsr fin kof uh ac tuku nu yorolos. El oru elan fahsr alukelosla, \v 49 na elos liyelak ke el fahsr fin kof uh, ac elos wowoyak mweyen elos nunku mu inut se. \v 50 Elos nukewa arulana tuninfongla ke elos liyal. \p Na in pacl sacna Jesus el fahk nu selos, “Akkeye kowos! Nga pa inge. Nimet sangeng!” \v 51 Na el sroang nu yorolos nu fin oak uh, ac eng uh mihsi. Ac mwet tumal lutlut elos lut na pwaye, \v 52 mweyen elos soenna etu kalmen mwenmen Jesus el tuh oru ke el kiteya tausin limekosr ah. Nunak lalos srakna fohs kac. \s1 Jesus El Akkeyala Mwet Mas In Gennesaret \r (Matthew 14:34–36) \p \v 53 Elos kal sasla in lulu sac ac oai Gennesaret, ac kawukkinya oak okoalos we. \v 54 Ac ke elos fahsr liki oak uh, mwet uh sa na in akilenulak Jesus. \v 55 Ouinge elos kasrusr apneni acn sac nufon. Na acn nukewa ma elos lohng mu el oasr we elos ac use nu yorol mwet mas, oan fin kiaka kialos. \v 56 Ac acn nukewa Jesus el som nu we — nu in siti srisrik, ku siti lulap, ku finne likin siti uh — mwet uh ac use mwet mas lalos nu ke nien tukeni lun mwet uh ac kwafe sel elan lela mwet mas uh in kahlyena sisken nuknuk lal. Ac elos nukewa su kahlye, elos kwela. \c 7 \s1 Luti Lun Mwet Matu Oemeet Ah \r (Matthew 15:1–9) \p \v 1 Kutu mwet Pharisee, oayapa kutu mwet luti Ma Sap ma tuku Jerusalem me, elos tukeni nu yurin Jesus. \v 2 Ac elos liye lah kutu sin mwet tumal lutlut elos mongo ke elos tiana aknasnasye paolos in oana ouiya se ma mwet Pharisee elos oakiya nu sin mwet uh. \p \v 3 (Tuh mwet Pharisee ac mwet Jew nukewa elos oru oana ke mwet matu lalos tuh luti nu selos: elos tia ku in mongo elos fin tia aknasnasye paolos oana oakwuk lalos; \v 4 ku tia pac kang kutena ma su tuku nien kuka me elos fin tia aknasnasye meet. Ac elos akfalye pac ouiya puspis ma elos eis sin mwet matu lalos, oana ouiya nu ke aknasnasye cup, tup, ahlu bronze, ac mwe oan.) \p \v 5 Ouinge mwet Pharisee ac mwet luti Ma Sap elos siyuk sel Jesus, “Efu ku mwet tomom lutlut elos tia fahsr fal nu ke mwe luti ma kut eis sin mwet matu lasr, a elos mongo ke paolos tia aknasnasyeyukla?” \p \v 6 Jesus el fahk nu selos, “Pwayena kas in palu lal Isaiah keiwos! Kowos mwet wosounkas, oana ma el simusla ke el fahk, \q1 ‘God El fahk, Mwet inge sunakinyu ke kas lalos, \q2 A insialos loesla likiyu. \m \v 7 Wangin sripa elos in alu nu sik, \q2 Mweyen elos luti oakwuk ma mwet uh orala \q2 Oana in ma sap luk!’ \p \v 8 “Kowos pilesru ma God El sapkin, ac ukwe mwe luti lun mwet uh.” \p \v 9 Ac el fahk pac nu selos, “Kowos arulana usrnguk in konauk inkanek in sisla ma sap lun God tuh kowos in sruokyana kas matu lowos. \v 10 Tuh Moses el fahk, ‘Sunakin papa tomom ac nina kiom,’ oayapa el fahk, ‘El su selngawi papa tumal ku nina kial, fah anwuki el.’ \v 11 A kowos fahk mu sie mwet fin oasr ma el ku in sang kasru papa ku nina kial, a el fahk mu ‘Corban,’ (kalmac pa, Itukyang nu sin God), \v 12 na kowos fuhlella mu el tia enenu in kasru papa tumal ku nina kial. \v 13 Ke kowos oru ouinge, kowos aklusrongtenye kas lun God ke kowos luti nu sin mwet uh oakwuk lun mwet matu lowos. Ac oasr pac ma puspis ouinge ma kowos oru.” \s1 Ma Su Oru Sie Mwet In Fohkfok \r (Matthew 15:10–20) \p \v 14 Na Jesus el sifil pangonma un mwet uh nu yorol ac fahk nu selos, “Kowos nukewa in porongeyu ac kalem kac. \v 15 Tia ma ilyak nu in sie mwet pa ku in akfohkfokyal, a ma su illa liki sie mwet pa ac akfohkfokyal. \v 16 Kowos in porongo, fin oasr srewos.” \p \v 17 Ke el som liki un mwet uh ac ilyak nu in lohm uh, mwet tumal lutlut elos siyuk elan aketeya pupulyuk se inge. \v 18 Ac el fahk nu selos, “Ya kowos nikin oapana mwet uh? Mea, kowos tia kalem lah wangin kutena ma su ilyak nu in mwet se ku in akfohkfokyal, \v 19 mweyen mau tia ilyak nu in nunak lal, a nu insial ac illa liki insial.” (Ke el fahk ouinge, el akkalemye lah mwe mongo nukewa nasnas in mongo kac.) \p \v 20 Ac El sifilpa fahk, “Ma su illa liki sie mwet pa ac akfohkfokyal. \v 21 Tuh liki insien sie mwet nunak koluk uh sikyak ma kolol in kosro, pisrapasr, akmas, \v 22 kosro inmasrlon mwet payuk, rapku, oru ouiya koluk; kutasrik, elah koluk, ngetnget in mwel, lesrik, inse fulat, ac supoklot. \v 23 Ma koluk inge nukewa tuku luin sie mwet ac akfohkfokyalla.” \s1 Lulalfongi Lun Sie Mutan \r (Matthew 15:21–28) \p \v 24 Na Jesus el illa ac som nu in acn apkuran nu ke siti Tyre. El utyak nu in sie lohm ac tia lungse mwet uh in etu lah el oasr we, tusruktu el koflana wikla. \v 25 Ac sie mutan su acn natul oasr ngun fohkfok yorol, ke el lohng ke Jesus, el sulaklak na tuku nu yorol ac putati nu ke nial. \v 26 Mutan sac el sie mutan pegan su isusla in acn Phoenicia in facl Syria. El kwafe sin Jesus elan sisla demon uh liki acn natul. \v 27 A Jesus el topuk ac fahk, “Lela kut in kiteya tulik uh meet. Tia wo in eisla mongo nun tulik ac sisla nu sin kosro ngalngul.” \p \v 28 Mutan sac topuk ac fahk, “Aok Leum, tusruktu finne kosro ngalngul ye tepu uh, elos kang pac kutkut in mongo nun tulik uh.” \p \v 29 Ouinge Jesus el fahk nu sel, “Ke sripen top lom an, folokla nu in lohm sum ac kom ac fah liye lah demon sac illa tari liki acn nutum!” \p \v 30 Na mutan sac som nu lohm sel ac liye lah tulik se natul ah oan fin mwe oan kial, ac demon sac som lukel tari. \s1 Jesus El Akkeyala Sie Mwet Sulohngkas Su Tia Ku In Kaskas \p \v 31 Ac Jesus el sifil som liki acn atulani in acn Tyre ac fahsr sasla acn Sidon nu ke Lulu Galilee, ut ke inkanek ma fahsr nu ke Siti Singoul ah.\f + \fr 7:31 \fk Siti Singoul ah: \ft Liye ke Matthew 4:25.\f* \v 32 Kutu mwet elos use sie mwet sulohngkas ac kas lohlo nu yurin Jesus, ac elos kwafe sel tuh elan filiya paol nu facl. \v 33 Ac Jesus el usalla liki un mwet uh nu yen eltal mukena we, na el sang kufinpaol nu insracl, ac el anila ac kahlye lohul. \v 34 Na Jesus el ngetak nu inkusrao ac saola ac fahk nu sin mwet sac, \add “Ephphatha”\add*, oana fahk, “In ikakla!” \p \v 35 In pacl sacna sren mukul sac ikakla, ac ma kapriyen lohul taltalla, ac el kaskas kalem. \v 36 Na Jesus el sap ku nu sin mwet uh elos in tia fahk nu sin kutena mwet. A ke el akyokye in wili tuh elos in tia fahk, elos arulana akyokye fahkak lalos ke ma el oru. \v 37 Ac elos nukewa su lohng kac, elos arulana lut ac fahk, “Ma nukewa el oru uh wolana! El oru mwet sulohngkas in ku in lohng, ac mwet kofla kas in ku in kaskas!” \c 8 \s1 Jesus El Kiteya Tausin Akosr \r (Matthew 15:32–39) \p \v 1 Tia paht toko, sie pac u lula sifil fahsreni. Ac ke wangin ma nalos, Jesus el pangon mwet tumal lutlut nu yorol ac fahk. \v 2 “Nga pakomuta mwet inge ke sripen elos muta yuruk len tolu lac, ac inge wangin mongo nalos. \v 3 Nga fin supwalosla nu yen selos ke elos tia mongo, elos ac mulalla inkanek uh, mweyen kutu selos tuku yen loesla me.” \p \v 4 Ac mwet tumal lutlut elos siyuk sel, “Mwe mongo ma ac fal in kiteya mwet inge nukewa ac tuku ya me, ke acn se inge acn mwesis se?” \p \v 5 Jesus el siyuk selos, “Lof ekasr oasr yuruwos?” \q1 Ac elos topuk, “Lof itkosr.” \p \v 6 Ac el sap nu sin u lulap sac in muta infohk uh. Na el eis lof itkosr inge, ac sang kulo nu sin God. El kunsalik ac sang nu sin mwet tumal lutlut tuh elos in kitalik nu sin u lulap sac, ac elos oru oana el fahk. \v 7 Oayapa oasr kutu ik srisrik yorolos. Ac Jesus el pre kac ac el sap mwet tumal lutlut in kitalik pac nu selos. \v 8 Elos nukewa mongo ac kihpi. Ac elos srukak luwen mongo uh, oasr kuom itkosr. \v 9 Pisen mwet uh akuran tausin akosr. Tukunna Jesus el supwalosla, \v 10 el sroang nu fin oak soko wi mwet tumal lutlut, ac elos kalla nu Dalmanutha. \s1 Mwet Pharisee Uh Siyuk Ke Sie Mwe Akul \r (Matthew 16:1–4) \p \v 11 Kutu mwet Pharisee tuku nu yurin Jesus ac mutawauk in akukuin nu sel. Elos kena srikal, ouinge elos siyuk tuh elan oru sie mwe akul in akkalemye lah ku lal ma inkusrao me. \v 12 Jesus el arulana oela ac fahk, “Efu ku mwet in pacl inge suk sie mwe akul? Pwayena nga fahk nu suwos, wangin mwe akul ac fah itukyang nu sin mwet inge!” \p \v 13 Ac el fahsr lukelos, ac sroang nu fin oak uh ac som nu lefahlo. \s1 Mwe Akpulol Lun Mwet Pharisee Ac Lal Herod \r (Matthew 16:5–12) \p \v 14 Mwet tumal lutlut elos mulkunla in us bread ma ac fal nu selos, na lof soko na oasr yorolos fin oak uh. \v 15 Jesus el sensenkakinulos ac fahk, “Kowos in taran ac liyekowosyang liki mwe akpulol lun mwet Pharisee ac lal Herod.” \p \v 16 Na elos mutawauk in asiyuki inmasrlolos ac fahk, “El fahk ma inge mweyen wangin bread yorosr.” \p \v 17 Jesus el etu ma elos fahk, ouinge el siyuk selos, “Efu kowos ku kaskaskin lah wangin bread? Ya kowos soenna etu ku kalem kac? Ya arulana lohsr nunkowos? \v 18 Oasr motowos, ya kowos tia liye? Oasr pac insrewos, ya kowos tia lohng? Ya kowos tia esam \v 19 ke nga tuh kunsalik lof limekosr nu sin mwet tausin limekosr ah? Kuom ekasr sessesla ke luwen mongo kowos tuh srukak ah?” \q1 Elos fahk nu sel, “Kuom singoul luo.” \p \v 20 Ac el siyuk selos, “Ac ke pacl se nga kunsalik lof itkosr nu sin mwet tausin akosr ah, kuom ekasr sessesla ke luwen mwe mongo kowos tuh srukak ah?” \q1 Elos fahk, “Kuom itkosr.” \p \v 21 Ac el fahk nu selos, “Ac kowos soena kalem kac?” \s1 Jesus El Akkeyala Sie Mwet Kun In Bethsaida \p \v 22 Elos tuku nu Bethsaida, ac kutu mwet ah use sie mwet kun nu yurin Jesus, ac kwafe sel elan kahlilya. \v 23 Jesus el sruokya paol ac kololla liki siti uh. Ac ke el aniya mutal, el filiya paol nu facl ac siyuk sel, “Ya oasr ma kom ku in liye?” \p \v 24 Ac mwet sac ngetak ac fahk, “Aok, nga ku in liye mwet, elos forfor tuh elos oana luman sak.” \p \v 25 Na Jesus el sifil filiya paol fin mutal. Ac mukul sac ngetang na suiya, na el kwela ac el ku in liye ma nukewa arulana kalem. \v 26 Na Jesus el supwalla nu yen sel, ac wili nu sel ac fahk, “Nik kom folokla nu in siti ah.” \s1 Peter El Fahkulak Jesus \r (Matthew 16:13–20; Luke 9:18–21) \p \v 27 Na Jesus ac mwet tumal lutlut elos som nu in siti srisrik oan apkuran nu Caesarea Philipi. Ke elos fahsr inkanek uh, el siyuk selos, “Mea mwet uh fahk keik? Elos mu su nga uh?” \p \v 28 Ac elos topuk ac fahk, “Kutu mwet uh fahk mu kom pa John Baptais, ac kutu fahk mu kom pa Elijah, ac kutu fahk mu kom pa siena sin mwet palu ah.” \p \v 29 Ac el siyuk selos, “A kowos? Kowos fahk mu su nga uh?” \p Ac Peter el topuk ac fahk, “Kom pa Messiah.” \p \v 30 Na Jesus el sap ku nu selos, “Nik kowos fahkak ma inge nu sin kutena mwet.” \s1 Jesus El Kaskas Ke Keok Ac Misa Lal \r (Matthew 16:21–28; Luke 9:22–27) \p \v 31 Na Jesus el mutawauk in luti mwet tumal lutlut ac fahk, “Wen nutin Mwet el ac fah keok ke ma puspis. Un mwet matu ac mwet tol fulat ac mwet luti Ma Sap elos fah sisella. El ac fah anwuki, tuh tukun len tolu el fah sifilpa moulyak.” \v 32 El fahkak ma inge lemtulauk nu selos. Ouinge Peter el usalla nu saya ac mutawauk in kael. \v 33 A Jesus el tapulla ac liye mwet tumal lutlut, na el kael Peter ac fahk nu sel, “Fahla likiyu, Satan! Nunak lom tia ma sin God, a nunak lun mwet!” \p \v 34 Na Jesus el pangonma un mwet uh wi mwet tumal lutlut nu yorol ac fahk nu selos, “Kutena mwet fin lungse wiyu, el enenu in sifacna lafwekunulla, srukak sakseng lal ac fahsr tukuk. \v 35 Tuh el su lungse molela moul lal, ac fah tuhlac lukel. A el su moul lal tuhlac lukel keik ac ke Wosasu, fah molela moul lal. \v 36 Ac tuh mwe mea nu sin sie mwet el fin eis faclu nufon tuh in ma lal, a moul lal tuhlac lukel? Wangin sripa! \v 37 Ac fah wanginna ma el ku in sang aolla moul lal. \v 38 Sie mwet fin mwekyekinyu ac mwe lutlut luk inmasrlon fil se inge su arulana koluk ac tia inse pwaye nu sin God, na Wen nutin Mwet el ac fah oayapa mwekyekunul ke pacl se el ac tuku in wolana lun Papa tumal wi un lipufan mutal.” \c 9 \p \v 1 Ac el fahk pac nu selos, “Pwayena nga fahk nu suwos, oas rkutu selos inge su ac fah tiana misa nwe ke elos liye Tokosrai lun God tuku ke ku.” \s1 Ekla Lun Jesus \r (Matthew 17:1–13; Luke 9:28–36) \p \v 2 Tukun len onkosr Jesus el eisal Peter, James ac John, ac el usaltalak nu fin soko eol fulat yen ma elos muku we. Ke eltal ngetang liyal, Jesus el ekla, \v 3 ac nuknuk lal ekla saromrom, arulana fasrfasr liki na ma kutena mwet faclu ku in akfasrfasrye. \v 4 Ac mwet tumal lutlut tolu ah liyal Elijah ac Moses ke eltal sramsram nu sin Jesus. \v 5 Na Peter el fahk nu sin Jesus, “Mwet Luti, seyal wo ke kut muta inge uh! Kut ac orala tolu iwen aktuktuk — sie nu sum, sie nu sel Moses, ac sie nu sel Elijah.” \v 6 El ac mwet wial uh arulana sangeng, pwanang el nikanla lah mea el ac fahk. \p \v 7 Na sie pukunyeng sikyak ac sonolosi, ac sie pusra tuku in pukunyeng uh me ac fahk, “El inge el Wen kulo nutik — kowos lohngol!” \v 8 Ac ke eltal sa na in lohang nu kac, eltal tia liyauk kutena mwet, a Jesus mukena oasr yoroltal. \p \v 9 Ac ke elos oatui liki fineol uh, Jesus el wili nu seltal ac fahk, “Nimet komtal fahkak nu sin kutena mwet ke ma komtal tuh liye, nwe ke na pacl se Wen nutin Mwet el sifil moulyak liki misa.” \p \v 10 Elos akos fahk lal, tusruktu elos mutawauk in asiyuki inmasrlolos sifacna ac fahk, “Mea kalmen ‘sifil moulyak liki misa’ se inge?” \v 11 Ac elos siyuk sin Jesus, “Efu ku mwet luti Ma Sap uh elos fahk mu Elijah el ac tuku meet?” \p \v 12 Ac el topuk nu selos, “Pwayena lah Elijah el ac tuku meet tuh elan aksuwosye ma nukewa. Na fuka tuh Ma Simusla uh fahk mu Wen nutin Mwet el ac fah keok ke ma puspis ac pilesreyuk? \v 13 A nga fahk nu suwos lah Elijah el tuku tari, ac mwet uh oru nu sel kutena ma elos lungse oru nu sel, oana ke Ma Simusla fahkak kacl.” \s1 Jesus El Akkeyala Tulik Mukul Se Su Oasr Ngun Fohkfok Yorol \r (Matthew 17:14–21; Luke 9:37–43) \p \v 14 Ke elos foloko nu yurin mwet tumal lutlut wialos, elos liye u lulap se raunelosla, ac mwet luti Ma Sap elos akukuin yorolos. \v 15 Ac ke mwet uh liyal Jesus elos arulana lut, ac kasrusr nu yorol ac paingul. \v 16 Na Jesus el siyuk sin mwet tumal lutlut, “Mea kowos akukuin nu selos kac uh?” \p \v 17 Ac sie sin mwet in u sac topuk nu sel ac fahk, “Mwet Luti, nga use nu yurum wen nutik ke sripen oasr ngun fohkfok yorol ac el tia ku in kaskas. \v 18 Pacl nukewa ngun fohkfok ac aklokoalokyal uh el ac kipakinilya nu infohk uh, ac atinfilak fahsr inwalul, ac el ngalseni inwihsel, ac kekela manol nufon. Nga siyuk sin mwet tomom lutlut elos in sisla ngun sac, a elos koflana.” \p \v 19 Ac Jesus el fahk nu selos, “Fuka lupan selulalfongi lowos uh! Nga ac muta yuruwos putaka? Nga ac muteng kowos nwe ngac? Usalu nu yuruk!” \v 20 Ac elos usalla nu yorol Jesus. \p Ke pacl se na ngun fohkfok sac liyalak Jesus, el sisya tulik sac ac tuyang musal, ac el putatla nu infohk uh ac tipirpir, ac atinfilak tuku inwalul me. \v 21 Ac Jesus el siyuk sin papa tumal, “Mas se inge oan yorol putaka?” \p Ac el topuk ac fahk, “Ke el tulik ah me. \v 22 Pacl puspis ngun fohkfok uh srike in unilya ke el ac siselang nu in e, ku nu in kof uh. Pakomutasr ac kasrekut, kom fin ku!” \p \v 23 Ac Jesus el fahk nu sel, “Aok, kom sifacna fin ku! Ma nukewa ku nu sel su lulalfongi.” \p \v 24 In pacl sacna papa sac wowoyak ac fahk nu sel, “Nga lulalfongi, tuh soenna fal. Kasreyu akyokye lulalfongi luk uh!” \p \v 25 Ac Jesus el liye lah mwet uh kilukeni nu yorolos, na el kai ngun fohkfok sac ac fahk nu sel, “Kom ngun se su sulohng ac sukas, nga sap kom in fahla liki tulik sacn, ac tia sifil ilyak nu in el!” \p \v 26 Ngun sac wowoyak ac sisya tulik sac nu infohk uh, na el illa lukel. Tulik sac oan oana elan misa, ac mwet uh fahk, “El misa!” \v 27 A Jesus el sruokya paol ac tulokunulak, ac el tuyak. \p \v 28 Tukun Jesus el utyak nu in lohm ah, mwet tumal lutlut elos siyuk sel in lukma ac fahk, “Efu ku kut kofla in sisla ngun fohkfok sac?” \p \v 29 Ac Jesus el topuk ac fahk, “Wangin ma ku in sisla ngun ouinge uh sayen pre mukena.” \s1 Jesus El Sifilpa Kaskaskin Misa Lal \r (Matthew 17:22–23; Luke 9:43–45) \p \v 30 Jesus ac mwet tumal lutlut som liki acn sac ac fahsr sasla Galilee. Jesus el tia lungse mwet uh in etu acn el oasr we, \v 31 mweyen el luti nu sin mwet tumal lutlut ac fahk nu selos, “Wen nutin Mwet el ac fah itukyang nu inpoun mwet su ac fah unilya. Tusruktu tukun len tolu el ac fah sifil moulyak.” \p \v 32 A elos tia etu kalmen ma el luti inge, ac elos sangeng in siyuk sel. \s1 Su Fulat Emeet Uh? \r (Matthew 18:1–5; Luke 9:46–48) \p \v 33 Elos tuku nu Capernaum, ac ke elos ilyak nu in lohm uh, Jesus el siyuk selos, “Mea kowos asiyuki kac inkanek uh?” \p \v 34 A elos tiana topkol, mweyen elos akukuin inmasrlolos sifacna lah su kac ac fulat emeet selos uh. \v 35 Na Jesus el muta ac pangonma mwet tumal lutlut singoul luo ac fahk nu selos, “Kutena mwet fin lungse tuh elan meet, el fah oru tuh elan tok liki nukewa, ac elan mwet kulansap nu sin mwet nukewa.” \m \v 36 Na el eis sie tulik srisrik ac sap elan tuyak ye mutalos nukewa, na el kaosulma ac fahk, \v 37 “Kutena mwet su eis sie sin tulik srisrik ouinge inek, el eisyu; ac el su eisyu el tia eisyu mukena, a el eisal pac su supweyume.” \s1 Kutena Mwet Su Tia Lain Kut El Wi Kut \r (Luke 9:49–50) \p \v 38 John el fahk nu sel, “Mwet Luti, kut tuh liye mwet se sisla demon uh inem; a kut kutongilya mweyen el tia ma in u lasr uh.” \p \v 39 Ac Jesus el fahk nu selos, “Nik kowos srike in kutongilya, mweyen wangin sie mwet su oru ma sakirik ke inek fah ku in fahk ma koluk keik tukun el oru ma inge. \v 40 Tuh kutena mwet su tia lain kut, el wi kut. \v 41 Pwayena nga fahk nu suwos, kutena mwet su sot nu suwos sie cup in kof nimowos ke sripen kowos mwet luk, fah eis lacnen orekma wo lal. \s1 Srifeyuk In Oru Ma Koluk \r (Matthew 18:6–9; Luke 17:1–2) \p \v 42 “Fin oasr kutena mwet su aktukulkulye sie sin tulik srisrik inge in tila lulalfongiyu, fal nu sin mwet sacn in sripsripi sie tapweng eot inkwawal ac sisila el nu in meoa uh. \v 43 La poum fin aktukulkulye kom, pakela! Ac wo nu sum kom in utyak nu in moul wi la na poum, liki in oasr po luo lom ac kom som nu in hell, nu in e se koflana kunla. [ \v 44 “Yen wet ma kang manolos tiana misa, ac e uh tiana kunla.] \v 45 Ac la niom fin aktukulkulye kom, pakela! Wo kom in ilyak nu in moul ke lac ne liki in oasr niom kewa ac sisila kom nu in hell. [ \v 46 Yen wet ma kang manolos tiana misa, ac e uh tiana kunla.] \v 47 Ac la motom fin aktukulkulye kom, tipalla! Wo kom in lac atronmuta na ilyak nu in Tokosrai lun God, liki in fas atronmotom kewa ac sisila kom nu in hell. \v 48 ‘Yen wet ma kang manolos tiana misa, ac e uh tiana kunla.’ \p \v 49 “Mwet nukewa ac fah aknasnasyeyuk ke e, oana ke mwe kisa uh aknasnasyeyuk ke sohl uh. \p \v 50 Sohl uh wo, tuh fin wangin eman sohl kac, ac fuka oreya in sifil oasr emah? \p “Lela sohl lun insese in oasr inmasrlowos, ac kowos in moul in misla yurin sie sin sie.” \c 10 \s1 Jesus El Luti Ke Payuk Fahsrelik \r (Matthew 19:1–12; Luke 16:18) \p \v 1 Na Jesus el fahsr liki acn sac ac som nu in facl Judea ac tupalla Infacl Jordan. Ac un mwet puspis sifilpa fahsreni nu yorol, ac el luti nu selos oana ke el oru pacl nukewa. \p \v 2 Ac kutu mwet Pharisee elos tuku nu yorol ac srike in srikal ac siyuk sel, “Fahk nu sesr, ku Ma Sap lasr uh lela sie mukul in sisla mutan kial?” \p \v 3 Ac Jesus el topkolos ke sie kusen siyuk, “Ma sap fuka Moses el sot nu suwos?” \p \v 4 Elos topuk ac fahk, “Moses el lela sie mukul in simusla sie pwepu in fahsrelik na el fah supwala mutan kial in som lukel.” \p \v 5 Ac Jesus el fahk nu selos, “Moses el simusla ma sap se ingan nu suwos ke sripen upa in lutiyuk kowos. \v 6 Tusruktu, ke mutaweyen orekla faclu, ‘God El oralosla mukul ac mutan,’ oana ke Ma Simusla fahk. \v 7 ‘Pa ingan sripa se oru sie mukul el som liki papa tumal ac nina kial, ac fulyang nu sin mutan kial, \v 8 ac eltal ma sefannala.’ Ouinge eltal fah tia sifil ma luo, a ma sefanna. \v 9 Ke ma inge, ma God El falsani lela mwet in tia eisalik.” \p \v 10 Ke elos folokla nu in lohm ah, mwet tumal lutlut elos siyuk sel Jesus ke ma inge. \v 11 Ac el fahk nu selos, “El su sisla mutan kial ac marut nu sin sie pac mutan, el orek kosro lain mutan kial. \v 12 In ouiya se pacna inge, sie mutan su sisla mukul tumal ac payuk nu sin sie pac mukul, el orek kosro.” \s1 Jesus El Akinsewowoye Tulik Srisrik \r (Matthew 19:13–15; Luke 18:15–17) \p \v 13 Kutu mwet uh use tulik natulos nu yurin Jesus tuh elan filiya paol faclos, a mwet tumal lutlut elos kai mwet ah. \v 14 Ke Jesus el liye, el arulana toasr ac fahk nu sin mwet tumal lutlut, “Lela tulik srisrik ingan in tuku nu yuruk ac nimet ikololosi, tuh Tokosrai lun God ma lalos su ou elos. \v 15 Pwayena nga fahk nu suwos, el su tia eis Tokosrai lun God oana sie tulik srisrik, fah koflana ilyak nu loac.” \v 16 Na el srukak tulik srisrik uh ac filiya paol fin kais sie selos, ac akinsewowoyelosla. \s1 Sie Mwet Kasrup \r (Matthew 19:16–30; Luke 18:18–30) \p \v 17 Ac ke Jesus el mukuiyak in som liki acn sac, sie mwet kasrusr nu yorol ac sikukmutuntei ye mutal ac siyuk sel, “Mwet Luti wo, mea nga ac oru tuh ngan ku in eis moul ma pahtpat?” \p \v 18 Ac Jesus el siyuk sel, “Efu kom ku pangonyu wo? Wangin sie mwet wo sayen God mukena. \v 19 Kom etu ma sap: ‘Nik kom akmas, nik kom kosro, nik kom pisrapasr, nik kom orek loh kikiap lain mwet, nik kom kutasrik in kiapu mwet, sunakin papa tomom ac nina kiom.’” \p \v 20 Na mwet sac fahk nu sel, “Mwet Luti, nga liyaung ma inge nukewa in pacl nga fusr me.” \p \v 21 Jesus el lungse el, ac el ngetang suilya ac fahk, “Ma sefanna kom srak fos kac. Fahla ac kukakunla ma lom nukewa ac sang mani kac an nu sin mwet sukasrup, na ac fah oasr mwe kasrup lom inkusrao; na kom fahsru fahsr tukuk.” \v 22 Ke mwet sac lohng ma inge, mutal arulana supwarla ac el som lukel ke inse toasr, mweyen el sie mwet na kasrup. \p \v 23 Jesus ngetang nu sin mwet tumal lutlut ac fahk nu selos, “Arulana upa mwet kasrup uh in utyak nu in Tokosrai lun God!” \p \v 24 Mwet tumal lutlut elos arulana lut ke kas inge, ac Jesus el sifilpa fahk, “Tulik nutik, kowos in etu lah ma na upa se in utyak nu in Tokosrai lun God! \v 25 Ac fisrasr tuh soko camel in fahsr sasla ke mutun soko nilul, liki sie mwet kasrup in ilyak nu in Tokosrai lun God.” \p \v 26 Ke el fahk ma inge, mwet tumal lutlut elos arulana fwefela kac, ac asiyuki inmasrlolos ac fahk, “Fin ouinge, su ac ku in moulla?” \p \v 27 Jesus el ngetang nu selos ac fahk, “Ma inge upa sin mwet uh, tusruktu tia upa sin God; tuh God El ku in oru ma nukewa.” \p \v 28 Na Peter el kasla ac fahk, “Liye, kut filiya ma nukewa ac fahsr tukum.” \p \v 29 Na Jesus el fahk nu selos, “Aok pwaye, ac nga fahk nu suwos, kutena mwet su filiya lohm sel, ku mwet lel ac mwet lohl, ku papa ac nina kial, ku tulik natul, ku facl sel ke sripuk ac ke sripen Wosasu, \v 30 el ac fah eis ma yohk liki na in pacl inge. El ac fah eis pacl siofok yohk liki ke lohm, mwet lel ac mwet lohl, nina kial ac tulik natul, facl sel, ac oayapa mwe keok nu sel. Ac in moul se tok ah, el ac fah eis moul ma pahtpat. \v 31 A mwet puspis su meet in pacl inge, elos ac fah tok, ac mwet puspis su tok in pacl inge elos ac fah mau meet. \s1 Jesus El Fahk Pacl Se Aktolu Ke Misa Lal \r (Matthew 20:17–19; Luke 18:31–34) \p \v 32 In pacl se inge Jesus ac mwet tumal lutlut elos fahsr inkanek uh in som nu Jerusalem. Ac Jesus el fahsr meet lukelos, ac elos arulana inse fosrnga, ac mwet ma fahsr tokolos elos sangeng. Na Jesus el sifilpa srela mwet tumal lutlut singoul luo ac fahkak ke ma ac sikyak nu sel. \v 33 El fahk nu selos, “Lohng akwoye. Kut ac som nu Jerusalem, yen Wen nutin Mwet el ac fah itukyang nu inpoun mwet tol fulat ac mwet luti Ma Sap uh. Elos ac fah wotela in anwuki el, ac eisalang nu sin mwet pegan, \v 34 su ac fah aksruksrukel, anel, srunglul, ac unilya. Na tukun len tolu el fah sifil moulyak.” \s1 Kusen Siyuk Lal James Ac John \r (Matthew 20:20–28) \p \v 35 Na James ac John, wen natul Zebedee, eltal kalukyang nu yurin Jesus ac fahk nu sel, “Mwet Luti, oasr ma se kut lungse siyuk kom in oru nu sesr.” \p \v 36 Ac Jesus el siyuk seltal, “Mea se?” \p \v 37 Na eltal fahk, “Ke pacl se kom ac muta fin tron wolana in Tokosrai lom, kut lungse wi kom muta, sie lac po layot ac sie lac po lasa sum.” \p \v 38 Ac Jesus el fahk nu seltal, “Komtal tia etu ma komtal siyuk an. Ya komtal ku in nim ke cup in keok su nga ac fah nim kac? Ya komtal ku in baptais ke baptais su nga enenu in baptais kac?” \p \v 39 Eltal topuk, “Kut ku.” \p Na Jesus el fahk nu seltal, “Pwaye lah komtal ac nim ke cup su nga enenu in nim kac, ac baptais ke ouiyen baptais su nga enenu in baptais kac. \v 40 Tuh nga tia ku in fahk lah su ac fah muta lac pouk layot ac lac pouk lasa. God pa ac fah sang acn inge nu sin mwet su El akola nu se.” \p \v 41 Ke mwet tumal lutlut singoul ah lohng ke siyuk se inge, elos arulana kasrkusrak sel James ac John. \v 42 Ouinge Jesus el pangnoloseni ac fahk nu selos, “Kowos etu lah mwet kol lun mwet pegan uh lungsena sapsap nu fin mwet lalos, ac mwet leum uh elos akkalemye lah ku nukewa oasr selos. \v 43 Tusruktu tia ouinge inmasrlowos. El su lungse in fulat, el enenu in kulansupu mwet ngia; \v 44 ac sie suwos fin lungse in meet inmasrlowos, el enenu in mwet foko lowos nukewa. \v 45 Finne Wen nutin Mwet, el tia tuku tuh in kulansupweyuk el; a el tuku in kulansap ac sang moul lal in molela mwet puspis.” \s1 Jesus El Akkeyala Sie Mwet Kun \r (Matthew 20:29–34; Luke 18:35–43) \p \v 46 Jesus wi mwet tumal lutlut ac u lulap se elos fahsr sasla in acn Jericho, ac ke elos illa sie mwet kun el muta ngusr pe innek uh. Inel pa Bartimaeus, wen natul Timaeus. \v 47 Ke el lohng tuh Jesus mwet Nazareth pa ac fahsryak uh, el wowoyak ac fahk, “Jesus, Wen nutin David, pakomutuk!” \p \v 48 Pus sin mwet uh mulat nu sel ac fahk elan misla. A el wowoyak yohk liki meet ac fahk, “Wen nutin David, pakoten nu sik!” \p \v 49 Ac Jesus el tui ac fahk, “Pangnolma.” \p Ouinge elos pangon mwet kun sac ac fahk nu sel, “Kom in enganak! Tuyak, el pangon kom.” \p \v 50 Na el sisla nuknuk lik lal ac sroak ac tuku nu yurin Jesus. \p \v 51 Ac Jesus el siyuk sel, “Mea kom lungse ngan oru nu sum?” \p Ac mwet kun sac fahk, “Mwet Luti, nga kena ngan ku in sifil liye.” \p \v 52 Ac Jesus el fahk nu sel, “Kom ku in som. Lulalfongi lom akkeyekomla.” \p In pacl sacna, el ku in liye, ac el fahsr tokol Jesus inkanek uh. \c 11 \s1 Utyak Pwengpeng Nu In Jerusalem \r (Matthew 21:1–11; Luke 19:28–40; John 12:12–19) \p \v 1 Ac ke elos apkuranyang nu Jerusalem, sisken siti srisrik lun Bethphage ac Bethany, elos tuku nu Fineol Olive. Ac Jesus el supwala luo sin mwet tumal lutlut in som meet lukelos. \v 2 Ac el fahk nu seltal, “Fahla nu in siti srisrik se oan meeto, ac ke komtal ac sun acn we komtal ac liye soko donkey fusr kapir we ma soenna oasr mwet muta fac. Tulalla ac usalu. \v 3 Fin oasr mwet siyuk lah efu komtal ku tulala, komtal fahk mu Leum el enenal ac el ac fah sa in folokunulma.” \p \v 4 Na eltal som ac konauk donkey fusr soko kapriyuki nu ke mutunoa in lohm se, ac ke eltal tulalla, \v 5 kutu mwet ma tu we siyuk seltal, “Mea komtal oru an, ku tulala donkey fusr soko an?” \p \v 6 Ac eltal topuk oana ke Jesus el fahk nu seltal, na mwet uh lela eltal in us som. \v 7 Eltal use donkey fusr soko ah nu yurin Jesus, ac filiya nuknuk laltal nu fin kosro soko ah, ac Jesus el sroang nu fac. \v 8 Ac mwet puspis laknelik nuknuk lalos inkanek uh, ac kutu pac mwet uh pakela lesak inima uh ac loela inkanek uh. \v 9 Ac elos su fahsr meet ac elos su fahsr tok mutawauk in wowoyak ac fahk, “Kaksakin God! Insewowo el su tuku Inen Leum! \v 10 God Elan akinsewowoye tokosrai se su ac tukutokosrai lal David, papa tumasr! Kaksakin God!” \p \v 11 Jesus el ilyak nu in Jerusalem, som nu in Tempul, ac el ngetang ac liye ma nukewa. Na ke sripen ekela tari, el folokla nu Bethany wi mwet tumal lutlut singoul luo. \s1 Jesus El Selngawi Soko Sak Fig \r (Matthew 21:18–19) \p \v 12 In len tok ah, ke elos som liki acn Bethany, Jesus el masrinsralla. \v 13 Ac ke el liye soko sak fig oan loes kutu nu yorol su oasr sra puspis olo, el som in liye lah oasr fahko kac. Na ke el sun, el liye tuh sra mukena pa kac, mweyen tia pacl in fok lun sak fig uh. \v 14 Na Jesus el fahk nu ke sak fig soko ah, “Wangin mwet ac fah sifil mongo fig keim nwe tok!” \p Ac mwet tumal lutlut elos lohng ke el fahk ah. \s1 Jesus El Som Nu In Tempul \r (Matthew 21:12–17; Luke 19:45–48; John 2:13–22) \p \v 15 Ke elos sun acn Jerusalem, Jesus el ilyak nu in Tempul ac mutawauk in ukwauk mwet nukewa su kuka ac elos su moli ma in Tempul uh. El topkakunla tepu lun mwet ayaol mani, ac mwe muta lun mwet su kukakin wuleoa, \v 16 ac el tia lela kutena mwet in utuk ma, foroht forma in kalkal lun Tempul. \v 17 Na el luti mwet uh ac fahk, “Simla in Ma Simusla lah God El fahk, ‘Tempul sik ac fah pangpang iwen pre nu sin mwet in mutunfacl nukewa,’ a kowos oru nien wikwik lun mwet pisrapasr!” \p \v 18 Mwet tol fulat ac mwet luti Ma Sap elos lohng ke ma inge, ac elos mutawauk in suk lah elos ac unilya Jesus fuka. Elos sangeng sel mweyen mwet nukewa arulana fwefela ke luti lal. \p \v 19 Ac ke ekela, Jesus ac mwet tumal lutlut illa liki siti uh. \s1 Mwe Luti Ke Sak Fig \r (Matthew 21:20–22) \p \v 20 Toang na ke lotu tok ah, ke elos fahsryak inkanek uh elos liye sak fig soko ah, uli ac masla acn nukewa kac nwe ke oka ah. \v 21 Peter el esamak ma sikyak ah, na el fahk nu sel Jesus, “Mwet Luti, liye, sak soko kom selngawiya ah pa masla ’nge!” \p \v 22 Jesus el topuk ac fahk, “Kowos in lulalfongi God. \v 23 Pwayena nga fahk nu suwos, sie mwet fin fahk nu ke eol soko inge in tuyak ac sifacna srola nu in meoa, ac el tia alolo insial a el lulalfongi lah ma el fahk uh ac orekla oana, na ac itukyang nu sel ma el siyuk kac. \v 24 Ke sripa se inge nga fahk nu suwos, ke kowos pre ac siyuk ke kutena ma, lulalfongi lah kowos eis tari, na ac fah itukot nu suwos ma kowos siyuk kac. \v 25 Ac ke kowos tuyak pre, kowos in nunak munas nu sin kutena mwet su aktoasrye kowos, tuh Papa tomowos su inkusrao Elan oayapa nunak munas nu suwos ke ma koluk lowos. [ \v 26 A kowos fin tia nunak munas, Papa tomowos su inkusrao El fah oayapa tia nunak munas nu suwos ke ma koluk lowos.]” \s1 Kusen Siyuk Ke Ku Lun Jesus \r (Matthew 21:23–27; Luke 20:1–8) \p \v 27 Na elos sifilpa tuku nu Jerusalem. Ac ke Jesus el fahsr in Tempul, mwet tol fulat, mwet luti Ma Sap, ac un mwet matu elos tuku nu yorol \v 28 ac siyuk sel, “Ma ya ku lom in oru ma inge? Su sot ku ingan nu sum uh?” \p \v 29 Ac Jesus el topuk ac fahk, “Nga ac siyuk suwos kusen siyuk sefanna, ac kowos fin topukyula, na nga ac fahkot lah ma ya ku ma nga orekmakin in oru ma inge. \v 30 Fahkma nu sik, ku lal John in oru baptais lal tuku ya me‐ma sin God me, ku ma sin mwet uh?” \p \v 31 Ac elos mutawauk in asiyuki inmasrlolos ac fahk, “Mea kut ac fahk uh? Kut fin fahk mu ‘Ma sin God me,’ na el ac fahk mu, ‘Na efu kowos ku tia lulalfongel John?’ \v 32 A kut fin fahk mu ‘Ma sin mwet uh...’” (Elos sangeng sin mwet uh, mweyen mwet nukewa lulalfongi mu John el sie mwet palu.) \v 33 Na elos topuk Jesus ac fahk, “Kut tia etu.” \p Ac Jesus el fahk nu selos, “Nga ac tia pac fahk nu suwos lah ma ya ku luk in oru ma inge uh.” \c 12 \s1 Pupulyuk Ke Mwet Liyaung Ima In Grape \r (Matthew 21:33–46; Luke 20:9–19) \p \v 1 Na Jesus el kaskas nu selos ke kas in pupulyuk ac fahk, “Sie mwet el yukwiya sie ima in grape. El orala kalkal se rauneak, ac pukanak luf in itat wain se, ac musaela nien soan se. Na el sang ima se inge nu sin kutu mwet in karingin, na el som liki acn sel nu in sie pac facl. \v 2 Ac ke sun pacl in telani fokin grape uh, el supwala sie mwet kulansap nu yurin mwet karingin ima sac, tuh elan eis selos ip lal ke kosrani lun grape uh. \v 3 Ac mwet karingin ima sac elos sruokilya, srunglul, ac folokunulla pusin po. \v 4 Na mwet kacto sac el sifil supwala sie pac mwet kulansap; ac mwet liyaung nien grape uh elos kanteya sifal, ac oru ma na koluk nu sel. \v 5 Na el supwala pac sie mwet kulansap, ac elos unilya. Elos oru ouinge pac nu sin mwet puspis. Elos puok kutu ac uniya kutu. \v 6 Ac mwet sefanna lula yorol, pa wen kulo se natul. Na tok, el supwala wen natul nu sin mwet liyaung nien grape uh. Ac el sifacna nunku in el, ‘Nga lulalfongi mu elos ac fah sunakin wen nutik.’ \v 7 Tusruktu mwet liyaung nien grape uh fahk nu sin sie sin sie, ‘Wen se nutin mwet kacto sac pa inge. Fahsru kut unilya, ac ima se inge fah ma lac lasr!’ \v 8 Ouinge elos sruokilya, unilya ac sisla manol liki nien grape uh.” \p \v 9 Ac Jesus el siyuk, “Na mea mwet se la nien grape uh fah oru? El fah tuku ac onelosi, ac sang nien grape uh nu sin kutu pac mwet in liyaung. \v 10 Ya kowos soenna rit Ma Simusla se inge? \q1 ‘Eot se ma mwet musa uh sisla, \q2 Pa yohk sripa oemeet uh. \q1 \v 11 Leum pa oru ma inge uh; \q2 Fuka lupan usrngukiya in liye!” \p \v 12 Mwet fulat lun mwet Jew inge srike in sruokilya Jesus ke sripen elos etu mu el fahk pupulyuk inge in lainulos. Tuh elos sangeng sin un mwet puspis, ouinge elos som lukel. \s1 Kusen Siyuk Ke Akfalyeyen Tax \r (Matthew 22:15–22; Luke 20:20–26) \p \v 13 Kutu sin mwet Pharisee ac kutu mwet in u lal Herod supweyukla nu yurin Jesus in tuh srifal ke kutu mwe siyuk. \v 14 Ke elos tuku nu yorol elos fahk, “Mwet Luti, kut etu lah kom fahk ma pwaye ac tia suk lah mea mwet uh ac nunku kac. Kom tia kolak sin kutena mwet, a kom luti ma pwaye ke lungse lun God. Fahk nu sesr, ya ac lain Ma Sap lasr kut in akfalye tax nu sin Caesar, tokosra fulat in acn Rome? \v 15 Ya kut ac sang, ku tia?” \p Tuh Jesus el etu kutasrik lalos, na el topuk ac fahk nu selos, “Efu kowos ku srike in srifeyu? Use sie ipin mani silver an nu sik ngan liye.” \p \v 16 Ac elos use, na el fahk nu selos, “Mutun su kac inge, ac inen su inge?” \p Na elos topuk ac fahk, “Ma lun Caesar.” \p \v 17 Ouinge Jesus el fahk nu selos, “Na fin pa ingan, sang nu sin Caesar ma lun Caesar, ac nu sin God ma lun God.” \p Ac elos arulana fwefela sel. \s1 Kusen Siyuk Ke Moulyak Liki Misa \r (Matthew 22:23–33; Luke 20:27–40) \p \v 18 Na kutu mwet Sadducee su fahk mu wangin sifil moulyak liki misa, elos tuku nu yurin Jesus ac fahk, \v 19 “Mwet Luti, Moses el simusla sie ma sap nu sesr fahk mu, ‘Sie mukul fin misa, ac wangin tulik natul nu sin mutan kial, na sie ma lel fah eis katinmas sacn kial ac eltal fah oswela tulik su ac fah pangpang ma nutin ma lel su misa.’ \v 20 Tuh oasr tamulel itkosr, ac el su matu el payuk nwe misa a wangin tulik natul. \v 21 Na el se akluo el eis katinmas sac kial, ac el oayapa misa a wangin tulik natul. Sikyak ouinge pac nu sin el su aktolu, \v 22 oayapa tamulel wial ah nufon. Kewana marut nu sin katinmas sac, ac elos nukewa misa wangin tulik natulos. Na tok, katinmas sac oayapa misa. \v 23 Ke len in sifil moulyak lun mwet nukewa, na katinmas sac ac fah ma kien su, ke tamulel itkosr ah kewa tuh payuk sel ah?” \p \v 24 Jesus el topuk ac fahk, “Kowos arulana tafongla! Ac kowos etu lah efu? Ma ke kowos tia etu ke Ma Simusla ku ke ku lun God. \v 25 Tuh ke mwet misa uh ac sifil moulyak, elos ac oana lipufan inkusrao, ac elos ac tia payuk. \v 26 Ac funu ke moulyak lun mwet misa, ya kowos soenna rit in book lal Moses ke ma sikyak ke e se firir in kupo sac? Simla mu God El fahk nu sel Moses ouinge, ‘Nga God lal Abraham, God lal Isaac, ac God lal Jacob.’ \v 27 Kalmeya pa El God lun mwet moul, ac El tia God lun mwet misa. Kowos arulana tafongla!” \s1 Ma Sap Yohk \r (Matthew 22:34–40; Luke 10:25–28) \p \v 28 Ac sie sin mwet luti Ma Sap el wi muta we, ac lohng ke elos asiyuki. El liye tuh arulana wo top lal Jesus nu sin mwet Sadducee, na el kalukyang nu yorol ke sie mwe siyuk ac fahk, “Pia ma sap su yohk oemeet ke Ma Sap uh?” \p \v 29 Jesus el topuk ac fahk, “Ma Sap se ma yohk emeet pa inge: ‘Lohng, O Israel. Leum God lasr, El God sefanna. \v 30 Ac kom fah lungse Leum God lom ke insiom kewa, ac ke ngunum kewa, ac ke nunkom kewa, ac ke ku lom kewa.’ \v 31 Ac ma sap se akluo pa inge: ‘Kom fah lungse mwet tulan lom oana ke kom lungse kom sifacna.’ Wangin sie pac ma sap yohk liki ma luo inge.” \p \v 32 Na mwet luti sac fahk nu sin Jesus, “Pwaye sum, Mwet Luti! Kom fahk suwohs, Leum God El mukena pa God, ac wangin pac sie god saya. \v 33 Ac mwet se enenu in lungse God ke insial kewa, ke nunkal kewa, ac ke ku lal kewa; ac el enenu pac in lungse mwet tulan lal oana ke el lungse el sifacna. Wo in akos ma sap luo inge liki na in kisakin kosro fin loang uh, ku oru pac kutu mwe kisa saya nu sin God.” \p \v 34 Ac ke Jesus el liye tuh el topuk suwohs, el fahk nu sel, “Kom tiana loesla liki Tokosrai lun God.” \p Tukun ma inge, wangin mwet pulaik in sifil siyuk kutena ma sel. \s1 Kusen Siyuk Ke Christ \r (Matthew 22:41–46; Luke 20:41–44) \p \v 35 Ke Jesus el luti in Tempul, el srukak kusen siyuk se inge: “Fuka tuh mwet luti Ma Sap elos fahk mu Christ el wen natul David? \v 36 Ngun Mutal tuh akkaskasyal David, ac el fahk ouinge: \q1 ‘Leum God El tuh fahk nu sin Leum luk: \q2 Muta siskuk layot \q2 Nwe ke nga filiya mwet lokoalok lom ye niom.’ \m \v 37 David el sifacna pangnol ‘Leum’; na fuka tuh Christ elan wen natul David?” \s1 Jesus El Sensenkakin Mwet Uh Liki Mwet Luti Ma Sap Uh \r (Matthew 23:1–36; Luke 20:45–47) \p Oasr sie un mwet na pus su engan in lohng luti lal Jesus. \v 38 Ac ke el lotelos, el fahk, “Liyekowosyang liki mwet luti Ma Sap, su nokomang nuknuk loeloes ke elos fufahsryesr inmasrlon mwet uh, ac kena tuh mwet uh in akfulatyalos ac paingulos ke nien kuka; \v 39 su sulela nien muta fulat in iwen lolngok ac acn ma wo emeet ke pacl in kufwa. \v 40 Elos aklalfonye katinmas ac pisrala ma lalos, ac oayapa oru pre loeloes lalos mwe na lumah. Ke ma inge ac fah akyokyeyuk mwe kai nu selos in arulana upa!” \s1 Mwe Sang Lun Sie Katinmas \r (Luke 21:1–4) \p \v 41 Ke Jesus el muta apkuran nu ke nien eisani mani in Tempul, el tuni ke mwet uh ac filiya mani lalos uh. Mwet kasrup puspis elos filiya mani na yohk. \v 42 Na sie katinmas su sukasrup el tuku ac filiya luo ipin mani srisrik, sununna cent srusra se. \v 43 Na Jesus el pangonma mwet tumal lutlut ac fahk nu selos, “Pwayena nga fahk nu suwos, mwe sang ma katinmas sukasrup se inge el filiya in nien mani uh arulana yohk liki mwe sang lun mwet ngia nukewa. \v 44 Tuh elos nukewa filiya ma elos srela liki ma puspis lalos, a el, el nwe sukasrup, el sang ma lal nukewa, aok nufon ma oasr yorol.” \c 13 \s1 Jesus El Kaskas Ke Kunausyukla Lun Tempul \r (Matthew 24:1–2; Luke 21:5–6) \p \v 1 Ac ke Jesus el illa liki Tempul, sie sin mwet tumal lutlut fahk nu sel, “Mwet Luti, liye woiyen eot uh ac musaiyen lohm ke Tempul uh!” \p \v 2 Jesus el topuk ac fahk, “Kom liye lohm na lulap inge? Wangin sie sin eot inge ac fah oan yen oan we uh. Eot inge nukewa ac fah rakelik.” \s1 Mwe Lokoalok Ac Mwe Kalya \r (Matthew 24:3–14; Luke 21:7–19) \p \v 3 Ac ke Jesus el muta Fineol Olive tulayang nu ke Tempul uh, Peter, James, John, ac Andrew elos tuku nu yorol \v 4 ac siyuk sel ke el mukena muta, “Fahkak nu sesr lah ac sikyak ngac ma kom fahk an, ac mea akilenyen pacl se ma inge nukewa ac fah akpwayeyuk?” \p \v 5 Jesus el topuk ac fahk, “Liyekowosyang tuh kutena mwet in tia kiapwekowosla. \v 6 Mwet puspis ac kikiap mu elos tuku inek ac fahk, ‘Nga pa el!’ ac elos ac fah kiapwela mwet puspis. \v 7 Ac nik kowos fosrnga ke pacl kowos lohng kusen mweun su apkuran nu yuruwos, ku pweng ke mweun su orek yen loessula. Ma inge ac nuna sikyak, tusruktu tia pa inge saflaiyen faclu. \v 8 Mutunfacl ac fah tuyak lain mutunfacl; tokosrai fah lain sie sin sie. Ac fah oasr kusrusr yen nukewa, oayapa ac fah oasr sracl. Ma inge nukewa oana polo ngal se meet lun sie mutan su akola in isus. \p \v 9 “Kowos in liyekowosyang sifacna, tuh mwet uh ac fah kaprikowosi ac tukakinkowosyang nu sin mwet nununku. Elos ac fah sringil kowos in iwen lolngok. Kowos ac fah tu ye mutun mwet leum ac tokosra ke sripuk, tuh kowos in ku in fahkak Pweng Wo nu selos. \v 10 Tuh Pweng Wo ac fah lutiyuk meet nu sin mutunfacl nukewa, na faclu fah safla. \v 11 Ac ke elos ac sruokkowosi ac uskowosyak nu in nununku, nimet kowos loalela ke ma kowos ac fahk. Kowos fahk na kas ma ac itukot nu suwos in pacl sacn. Tuh kas ma kowos ac fahk uh tia ma suwos, a ma sin Ngun Mutal. \v 12 Mwet uh ac fah sifacna sang mwet lelos in anwuki. Papa uh ac fah oru oapana nu sin tulik natulos, ac tulik uh ac fah tuyak lain papa tumalos ac eisalosyang in anwuki elos. \v 13 Mwet nukewa ac fah srungakowos ke sripuk. A el su muteng nwe ke safla ac fah moulla. \s1 Mwe Srungayuk Lulap \r (Matthew 24:15–28; Luke 21:20–24) \p \v 14 “Kowos ac fah liye ‘Mwe Srungayuk Lulap’ el tu yen ma tia fal elan tu we.” (El su riti ma inge, lela elan etu kalmac!) “Ouinge, elos su muta in Judea elos ac enenu in kaingla nu fineol uh. \v 15 Sie mwet su muta fin mangon lohm sel, elan tia sisla pacl in oatui ac eis kutena ma lal liki lohm sel. \v 16 Mwet se su muta inima uh, elan tia folokla nu lohm sel in eis coat lal. \v 17 Ac fah arulana koluk nu sin mutan su pitutu uh in pacl sac, ac mutan su tufahna isusla uh. \v 18 Kowos in pre nu sin God tuh ma inge in tia sikyak in pacl in mihsrisr. \v 19 Tuh mwe ongoiya in len ingo ac fah koluk liki kutena ma upa su sikyak fin faclu oemeet me ke God El orala faclu nwe misenge. Ac fah tia pac sikyak ouinge nwe tok. \v 20 Tusruktu Leum God El akpuyela tari pisen len uh. El funu tia oru ouinge, lukun wangin mwet moulla. A ke sripen mwet su El sulela, El akpuyela len uh. \p \v 21 “Na kutena mwet fin fahk nu suwos, ‘Liye, Messiah el a inge!’ ku ‘Liye, el a ingo!’ — nik kowos lulalfongi. \v 22 Tuh Messiah kikiap ac mwet palu kikiap ac fah sikyak. Elos ac fah oru mwe akul lulap ac ma sakirik in kiapwela mwet, elos fin ku — aok, finne mwet sulela lun God. \v 23 Liyekowosyang! Nga fahkot ma inge nu suwos meet liki pacl ac sikyak uh. \s1 Tuku Lun Wen Nutin Mwet \r (Matthew 24:29–31; Luke 21:25–28) \p \v 24 “In len ingo, tukun pacl in ongoiya sac, faht uh ac fah lohsrla ac malem uh ac fah tia sifil kalem; \v 25 itu uh fah putatla liki kusrao, ac ku su oan yen engyeng uh fah mokleyukla liki inkanek na pwaye lalos. \v 26 Na Wen nutin Mwet fah sikme in pukunyeng uh ke ku lulap ac wolana. \v 27 Ac el fah supwalik lipufan lal nu fin faclu nufon in eisani mwet sulela lun God liki acn nukewa faclu. \s1 Mwe Luti Ke Sak Fig \r (Matthew 24:32–35; Luke 21:29–33) \p \v 28 “Lela sak fig uh in luti kowos ke sie mwe luti. Ke pacl se lesak uh tufahna srunak sroa, na kowos etu lah pacl fol uh apkuran me. \v 29 In lumah sac pacna, ke kowos ac liye ke ma inge sikyak uh, kowos ac etu lah pacl uh apkuran me, akuranna mutawauk. \v 30 Pwayena nga fahk nu suwos, lah ma inge nukewa ac sikyak meet liki mwet ma moul in pacl se inge ac misa. \v 31 Kusrao ac faclu ac fah wanginla, a kas luk ac fah tiana wanginla. \s1 Wangin Mwet Etu Len Sac Ku Ao Sac \r (Matthew 24:36–44) \p \v 32 “Tusruktu, wangin sie mwet etu ke len sac ku ke ao sac — tia lipufan inkusrao ku Wen, a Papa mukefanna etu. \v 33 Kowos liyekowosyang ac tupan, tuh kowos tia etu ke pacl se ac sikyak. \v 34 Ac fah oana ke sie mwet ac som liki facl sel, ac filiya mwet kulansap lal in karingin ma lal. El sang orekma kunen kais sie, ac el fahk pac nu sin mwet liyaung mutunoa in arulana taran. \v 35 Ke ma inge, kowos in arulana taran, mweyen kowos tia etu lah pia pacl se leum lun lohm uh ac foloko — sahp ke eku, ku ke infulwen fong, ku ke tafun lutu, ku ke lotutang ke faht uh takak. \v 36 El fin sa tuku, tia wo elan konekowosyak tuh kowos motul. \v 37 Ma nga fahk nu suwos uh, nga fahk nu sin mwet nukewa: Taran ac soano!” \c 14 \s1 Pwapa Lukma Lain Jesus \r (Matthew 26:1–5; Luke 22:1–2; John 11:45–53) \p \v 1 Ke pacl se inge, len luo lula nu ke pacl in Kufwen Alukela ac Kufwen Bread Tia Akpulol uh. Mwet tol fulat ac mwet luti Ma Sap elos suk oreya elos in kaprilya Jesus in lukma ac unilya. \v 2 Na elos fahk, “Enenu kut in tia oru ke pacl in kufwa uh, mweyen ac ku in purakak lokoalok.” \s1 Jesus El Mosrweyukla In Bethany \r (Matthew 26:6–13; John 12:1–8) \p \v 3 Jesus el som nu Bethany ac muta in lohm sel Simon, sie mwet su musen lepa meet. Ke el fungyang in mongo, mutan se tuku us sufa soko orekla ke eot alabaster sessesla ke mwe akmusra keng su arulana yokla molo, pangpang nard. El foklalik sufa sac ac okoaung nu fin sifen Jesus. \v 4 Kutu sin mwet su muta we elos mulat ac fahk nu sin sie sin sie, “Mwe mea in sununteiyuk mwe akmusra keng inge? \v 5 Fin kukakinyukla, ac yohk liki ipin silver tolfoko, na ac ku in sang kasru mwet sukasrup!” Ac elos arulana torkaskas lain mutan sac. \p \v 6 A Jesus el fahk nu selos, “Nimet angnol! Efu kowos ku lusrongol? Orekma na wo se pa el oru nu sik inge. \v 7 Mwet sukasrup uh oasr yuruwos pacl nukewa, ac kutena pacl ma kowos ac lungse in oru ma wo nu selos uh kowos ku in oru. A nga ac tia muta yuruwos pacl nukewa. \v 8 Mutan se inge el oru ma el ku in oru. El mosrwela monuk in akoela meet liki pacl in pukpuki luk. \v 9 Pwayena nga fahk nu suwos, lah yen nukewa ma ac lutiyuk Pweng Wo se inge we fin faclu, ma se el orala inge ac fah srumunyuk in esamyuk el kac.” \s1 Judas El Akoo In Tukakunak Jesus \r (Matthew 26:14–16; Luke 22:3–6) \p \v 10 Na Judas Iscariot, sie sin mwet tuma lutlut singoul luo lun Jesus, el som nu yurin mwet tol fulat tuh elan tukakunulak Jesus nu selos. \m \v 11 Elos engan in lohng ma el fahk, ac wuleang in sang mani nu sel. Ouinge Judas el mutawauk in suk pacl fal in tukakunulak Jesus nu selos. \s1 Jesus El Wi Mwet Tumal Lutlut Mongo Ke Kufwen Alukela \r (Matthew 26:17–25; Luke 22:7–14, 21–23; John 13:21–30) \p \v 12 Ke len se meet lun Kufwen Bread Tia Akpulol, len in uniya sheep fusr in kisakin nu ke Kufwen Alukela, mwet tuma lutlut lun Jesus elos siyuk sel, “Pia acn kom lungse kut in akoela Kufwen Alukela lom an we uh?” \p \v 13 Na Jesus el supwala luo sin mwet tumal lutlut, ac fahk nu seltal, “Fahla nu in siti uh, ac sie mwet su us sufa in kof soko fah sun komtal. Fahsr tokol \v 14 nu ke lohm se el ac ilyak nu we, na komtal fahk nu sin mwet ma la lohm sacn, ‘Mwet Luti el fahk, Pia infukil se ma nga ac mwet tumuk lutlut ac mongo ke Kufwen Alukela we uh?’ \v 15 Na el ac fah fahkot nu sumtal sie infukil lulap ma oan lucng su akoeyukla tari, yen ma komtal in akola ma nukewa nu sesr we.” \p \v 16 Mwet tumal lutlut luo ah illa ac som nu in siti uh ac konauk lah ma nukewa orekla oana ke Jesus el fahk nu seltal, ac eltal akoela Kufwen Alukela. \p \v 17 Ac ke ekela, Jesus el wi mwet tumal lutlut singoul luo tuku. \v 18 Ac ke elos fungyang in mongo, Jesus el fahk, “Pwayena nga fahk nu suwos, sie suwos ac tukakinyuyak — aok, siena su wiyu mongo.” \p \v 19 Elos arulana supwarla ke kas inge, ac kais sie selos mutawauk in siyuk sel, “Ya nga pa kom fahk uh?” \p \v 20 Jesus el topuk nu selos, “Siena suwos mwet singoul luo — el su wiyu isongya bread nal in ahlu uh. \v 21 Wen nutin Mwet el ac fah misa oana ke Ma Simusla fahk, a we nu sin mwet se su ac tukakunulak uh! El funu tiana isusla, lukun wo nu sel!” \s1 Kufwa Lun Leum \r (Matthew 26:26–30; Luke 22:14–20; Sie Corinth 11:23–25) \p \v 22 Ac ke elos mongo, Jesus el eis bread se, ac ke el pre kac tari, el kunsalik ac sang nu sin mwet tumal lutlut ac fahk, “Kowos eis, ma inge monuk.” \p \v 23 Na el eis sie cup ac sang kulo nu sin God kac, tari el sang nu selos ac elos nukewa nim kac. \v 24 Ac Jesus el fahk nu selos, “Ma inge srahk lun wuleang su ukuiyukla ke mwet puspis. \v 25 Pwayena nga fahk nu suwos, nga fah tia sifil nim ke wain inge nwe ke len se nga ac nim wain sasu in Tokosrai lun God.” \p \v 26 Na elos yuk soko on in kaksak, tari elos illa ac som nu Fineol Olive. \s1 Jesus El Fahkak Lah Peter El Ac Lafwekunul \r (Matthew 26:31–35; Luke 22:31–34; John 13:36–38) \p \v 27 Na Jesus el fahk nu selos, “Kowos nukewa ac fah kaingelik ac fahsr likiyu, tuh Ma Simusla fahk, ‘God El fah uniya mwet sropo uh ac un sheep uh fah fahsrelik.’ \v 28 Tusruktu tukun God El sifil akmoulyeyuyak, nga fah som meet liki kowos nu Galilee.” \p \v 29 Ac Peter el fahk nu sel, “Nga fah tiana som liki kom, elos inge nukewa finne fahsr liki kom!” \p \v 30 Na Jesus el fahk nu sel Peter, “Pwayena nga fahk nu sum, meet liki won uh kahk ke pacl akluo ofong, kom ac fah lafwekinyu pacl tolu.” \p \v 31 Ac Peter el akyokye fahk lal mu, “Nga ac fah tiana fahk ouingan, nga finne ac wi kom misa!” \p Mwet tumal lutlut nukewa ngia fahk oapana ke Peter el fahk. \s1 Jesus El Pre In Gethsemane \r (Matthew 26:36–46; Luke 22:39–46) \p \v 32 Elos tuku nu in acn se pangpang Gethsemane, ac Jesus el fahk nu selos, “Kowos muta inge ke nga ac pre.” \v 33 Ac el eisal Peter, James, ac John welul. Ac el mutawauk in toasr ac keoklana in ngunal, \v 34 ac el fahk nu seltal, “Ngunik arulana sessesla ke asor, apkuranna nga in misa kac. Komtal muta inge, tawi ac soano.” \p \v 35 Ac el fahsr kutu nu meet ac faksufi ac pre tuh fin ku, ao in keok se inge in alukella. \v 36 El pre ac fahk, “Papa, Papa! Kom ku in oru ma nukewa. Eisla cup in keok se inge likiyu. Tusruktu, in tia ou lungse luk, a in ou lungse lom.” \p \v 37 Na el folokla ac liye lah mwet tumal lutlut tolu ah motul, ac el fahk nu sel Peter, “Simon, ya kom motul? Ya kom kofla in soano finne ao sefanna?” \v 38 Ac el fahk nu seltal, “Komtal soano ac pre tuh komtal in tia srifeyukla. Pwayena, ngun lungse a ikwa munas.” \p \v 39 Ac el sifil folokla pre, ac fahk pacna kas el fahk meet ah. \v 40 Na el sifil foloko nu yurin mwet tumal lutlut ac liyalos lah elos srakna motul, tuh eltal tia ku in kutong mwetkel laltal. Ac eltal tia etu ma eltal ac topuk nu sel. \p \v 41 Ke el foloko pacl se aktolu, el fahk nu seltal, “Ya komtal srakna motul ac mongla? Tari, fal! Sun tari ao sac! Liye, Wen nutin Mwet el itukyang inge nu inpoun mwet koluk. \v 42 Tukakek, kut som. Liye, pa inge mwet se ma ac tukakinyuyak ah!” \s1 Sruhu Jesus \r (Matthew 26:47–56; Luke 22:47–53; John 18:3–12) \p \v 43 Jesus el srakna kaskas ke pacl se Judas, sie sin mwet tumal lutlut singoul luo, el tuku. El wi sie un mwet na pus su supweyukme sin un mwet tol fulat, mwet luti Ma Sap ac mwet matu, ac elos us cutlass ac sak in anwuk inpaolos. \v 44 Mwet se ma tukakunulak ah el tuh fahkang sie mwe akul nu sin u lulap sac ac fahk, “Mwet se ma nga ac ngokya muta uh pa kowos suk uh. Sruokilya, ac eisalang nu sin mwet soan in usalla.” \p \v 45 Pacl se na Judas el sun acn we, el fahsryang nwe yurin Jesus ac fahk nu sel, “Mwet Luti,” ac el ngok mutal. \v 46 Na elos tuku ac sruokilya Jesus ac kaprilya. \v 47 Ac sie selos su tu we el faesak cutlass natul ac pakela la sren mwet kulansap se lun Mwet Tol Fulat. \v 48 Na Jesus el kasang nu selos ac fahk, “Ya kowos enenu na in us cutlass ac sak in anwuk in tuh sruokyuwi, oana in mwet pisrapasr sulallal se pa nga? \v 49 Nga muta yuruwos len nukewa ac luti in Tempul, a kowos tia sruokyuwi. Tusruktu ma inge orek in akpwayeyuk Ma Simusla.” \p \v 50 Na mwet tumal lutlut nukewa fahsr lukel ac kaingelik. \p \v 51 Oasr sie mukul fusr su nukum ipin nuknuk linen se na, el fahsr tukun Jesus. Ac elos srike in sruokilya \v 52 tuh el kaingla, sisla ipin nuknuk linen lal ac koflufol na. \s1 Jesus Ye Mutun Un Mwet Pwapa Fulat \r (Matthew 26:57–68; Luke 22:54–55, 63–71; John 18:13–14, 19–24) \p \v 53 Na elos usalla Jesus nu in lohm sin Mwet Tol Fulat, yen mwet tol fulat nukewa ac un mwet matu ac mwet luti Ma Sap elos tukeni we. \v 54 Ac Peter el fahsr tokol loessula ac utyak nu in kalkal in lohm sin Mwet Tol Fulat. El wi mwet soan uh muta ac langlung. \v 55 Un mwet tol fulat ac Un Mwet Pwapa Fulat kewa elos srike in suk ma loh lain Jesus elos in mau ku in unilya, tuh elos tia ku in konauk. \v 56 Mwet puspis orek loh kikiap lain Jesus, tuh sramsram lalos ah tia ma sefanna. \p \v 57 Na kutu selos tuyak ac orek loh kikiap ke Jesus ac fahk: \v 58 “Kut lohng ke el fahk mu, ‘Nga fah kunausla Tempul se inge su orekla ke poun mwet, ac tukun len tolu nga fah musaela sie su tia orek ke poun met.’” \v 59 Sramsram lalos inge tia pac ma sefanna. \p \v 60 Na Mwet Tol Fulat el tuyak ye mutalos ac siyuk sin Jesus, “Ya wanginna ma kom ac topuk ke ma elos uh srukak in lain kom inge?” \p \v 61 Tuh Jesus el misla ac tia kas. Na Mwet Tol Fulat el sifilpa siyuk sel, “Ya kom pa Messiah, Wen nutin El su Mutallana?” \p \v 62 Ac Jesus el fahk, “Aok, nga. Ac kowos ac fah liye ke nga, Wen nutin Mwet, fah muta lac po layot sin El su Kulana, ac tuku fin pukunyeng inkusrao!” \p \v 63 Mwet Tol Fulat el salik nuknuk lal ac fahk, “Kut tia sifil enenu kutu pac mwet loh! \v 64 Kowos lohng kaskas enum lal, na mea nunak lowos?” \p Ac elos nukewa insese in fahk mu fal in anwuki el. \p \v 65 Ac kutu selos mutawauk in anel, ac elos kapriya mutal ac fuskel, ac siyuk sel, “Palye lah su fiski kom uh!” Ac mwet soan elos usalla ac puokol. \s1 Peter El Lafwekin Jesus \r (Matthew 26:69–75; Luke 22:56–62; John 18:15–18, 25–27) \p \v 66 Peter el srakna muta in kalkal uh ke sie mutan kulansap lun Mwet Tol Fulat el fahsryak. \v 67 Ac ke el liyal Peter langlung, el suilya ac fahk, “Kom welul pac Jesus lun Nazareth.” \p \v 68 A Peter el lafwekin ac fahk, “Nga nikin … nga tia kalem ke ma kom fahk an.” Ac el illa nu mutunpot uh. Ke pacl sacna won se kahkla. \p \v 69 Ac mutan kulansap sac liyal ac sifilpa fahk nu selos su tu we, “El an el sie selos.” \v 70 Ac Peter el sifilpa lafwekin. \p Kitin pacl toko, elos su tu we elos sifilpa fahk nu sel Peter, “Kom tia ku in lafwekin lah kom sie selos, mweyen kom oayapa mwet Galilee.” \p \v 71 Na Peter el fahk nu selos, “Nga fulahk lah nga kas na pwaye! God Elan kalyeiyu nga fin kikiap! Nga tia etu mwet se kowos kaskas kac an!” \p \v 72 In pacl sacna, won se kahkla ke pacl se akluo, na Peter el esamak kas lun Jesus nu sel ke el fahk mu, “Meet liki won uh ac kahkla pacl se akluo, kom ac fah lafwekinyu pacl tolu.” Na el mutawauk in tung ma lulap. \c 15 \s1 Jesus Ye Mutal Pilate \r (Matthew 27:1–2, 11–14; Luke 23:1–5; John 18:28–38) \p \v 1 Toang na ke lotu tok ah, Mwet Tol Fulat el sa na osun nu sin un mwet matu, mwet luti Ma Sap ac Un Mwet Pwapa Fulat nukewa, ac elos orala lemlem se lalos. Elos kaprilya Jesus ac pwanulla nu yorol Pilate. \v 2 Ac Pilate el siyuk sel Jesus, “Ya kom pa tokosra lun mwet Jew?” \p Jesus el topuk, “Pa kom fahk an.” \p \v 3 Mwet tol fulat elos tukakunul Jesus ke ma puspis. \v 4 Na Pilate el sifilpa siyuk sel, “Ke kom lohng ma puspis ma elos tukakin kom kac inge, ya wanginna ma kom ac sang topuk?” \p \v 5 Ac Jesus el sifil pacna tia kas, ac Pilate el lut na pwaye. \s1 Wotla In Anwuki Jesus \r (Matthew 27:15–26; Luke 23:13–25; John 18:39—19:16) \p \v 6 Ke pacl in Kufwen Alukela nukewa, Pilate el fahsr ke oakwuk se in tulala sie sin mwet kapir ma mwet uh siyuk kac. \v 7 Ke pacl se inge, oasr sie u muta in presin ke sripen elos tuh akmas ke alein se ma sikyak lain government. Sie sin mwet inge pa Barabbas. \v 8 Ke mwet puspis tukeni ac mutawauk in kwafe sel Pilate elan oru nu selos oana el muta oru in pacl in kufwa nukewa, \v 9 na el siyuk selos, “Ya kowos lungse tuh ngan tulala nu suwos tokosra lun mwet Jew?” \v 10 El arulana etu lah mwet tol fulat elos eisalang Jesus nu sel ke sripen elos sok sel. \p \v 11 A mwet tol fulat elos purakak insien mwet uh in siyuk sel Pilate tuh elan tulalla Barabbas nu selos. \v 12 Pilate el sifil fahk nu sin u lulap sac, “Na mea nga fah oru nu sel su kowos pangon tokosra lun mwet Jew?” \p \v 13 Elos wowoyak ac fahk, “Unilya fin sakseng!” \p \v 14 Ac Pilate el siyuk selos, “Efu, ma koluk fuka el orala uh?” \p Elos arulana wowoyak yohk liki meet ac fahk, “Unilya fin sakseng!” \p \v 15 Na ke Pilate el lungse akinsewowoye mwet uh, ouinge el tulalla Barabbas nu selos, ac el sap mwet mweun in srunglul Jesus arulana upa, ac usalla in anwuki el fin sakseng. \s1 Mwet Mweun Elos Aksruksrukel Jesus \r (Matthew 27:27–31; John 19:2–3) \p \v 16 Na mwet mweun elos eisal Jesus ac kololla nu inkul fulat lun governor, (acn se pangpang Praetorium) ac elos pangoneni mwet mweun wialos. \v 17 Ac elos nokmulang ke sie nuknuk sroninmutuk, ac elos pirakela sie tefuro ke lah ma oasr otah kac ac filiya fin sifal. \v 18 Na elos aksruksruk in paingul ac fahk, “Paing kom, Tokosra lun mwet Jew!” \v 19 Ac elos puok sifal ke soko sak, elos anel, ac sikukmutuntei ac epasrla nu sel. \v 20 Ac ke elos aksruksrukel tari, elos sarukla nuknuk sroninmutuk sac, ac sifil nokmulang ke nuknuk lal sifacna. Na elos kololla in unilya fin sakseng soko. \s1 Sripsripyak Jesus Fin Sakseng Soko \r (Matthew 27:32–44; Luke 23:26–43; John 19:17–27) \p \v 21 Ke elos fahsr inkanek uh, elos sun sie mwet su inel pa Simon, su tuku in acn saya me nu in siti uh, ac mwet mweun elos akkohsyel ac sang elan us sakseng lun Jesus. (Simon el mwet Cyrene, ac el papa tumal Alexander ac Rufus.) \v 22 Ac elos usalla Jesus nu ke acn se pangpang Golgotha, su kalmac pa, “Sri in Ahlunsuf.” \v 23 Elos srike in sang nu sel wain karyak ke ono se pangpang myrrh, tuh Jesus el tia lungse nim. \v 24 Na elos srupsrulak fin sakseng, ac kitalik nuknuk lal inmasrlolos. Elos susfa kac in suk ip lun kais sie selos. \v 25 Ao eu ke lotutang pa elos srupsrulak fin sakseng soko. \v 26 Ac kas ma akkalemye sripen anwuki el, simla oan lucng liki sifal: “Tokosra Lun Mwet Jew.” \v 27 Elos oayapa srupusrak mwet pisrapasr sulallal luo welul — sie lac paol layot ac sie lac paol lasa. [ \v 28 Akpwayeuk Ma Simusla su fahk, “Elos oakulang yurin mwet koluk.”] \p \v 29 Mwet su fahsryak we elos usruk kwawalos, ac fahk kas koluk in angnol Jesus ac fahk, “Pwe! Kom pa tuh fahk mu kom ac kunausla Tempul ac sifil musaela tukun len tolu! \v 30 Sifacna molikomla ac fani liki sakseng soko an!” \p \v 31 In ouiya sac pacna, mwet tol fulat ac mwet luti Ma Sap elos aksruksruke Jesus, ac fahk nu sin sie sin sie, “El molela mwet ngia, a el kofla molella sifacna! \v 32 Kut fin liye Messiah, tokosra lun Israel, elan fani liki sakseng soko ah, na kut fah lulalfongel!” \p Ac mwet luo su welul Jesus sripsripyak fin sakseng eltal wi pac angnol. \s1 Misa Lun Jesus \r (Matthew 27:45–56; Luke 23:44–49; John 19:28–30) \p \v 33 Ke infulwen len, in polo acn sac nufon lohsrla ke lusen ao tolu. \v 34 Ac ke ao se aktolu, Jesus el wowoyak ke pusra lulap ac fahk, \add “Eloi, Eloi, lema sabachthani\add*?” su kalmac pa, “God luk, God luk, efu kom ku fahsr likiyu?” \p \v 35 Kutu sin mwet ma tu in sac elos lohngol ac elos fahk, “Lohng, el pangnol Elijah!” \v 36 Sie selos kasrusr ac eis sie insroal, twenya ke wain mwen, ac sang nu ke soko sak, na el kolak nu sin Jesus tuh elan nim kac, ac fahk, “Kolyawin, kut in liye lah Elijah el ac tuku sruhkilya liki sakseng soko uh!” \p \v 37 Ac Jesus el wola ke sie pusra lulap, na el misa. \p \v 38 Na lisrlisr se lisringyen Acn Mutal Na Mutal in Tempul ah mihsalik ip luola, lucngi nwe ten. \v 39 Ke mwet kol se lun un mwet mweun, su tu sisken sakseng uh, el liye luman misa lun Jesus, el fahk, “Pwayena lah mwet se inge el Wen nutin God!” \p \v 40 Ac oasr kutu mutan su tu loes kutu ac liye ma orek inge. Tolu selos pa Mary Magdalene, ac Mary nina kial James su srik ac Joseph, oayapa Salome. \v 41 Elos tuh fahsr tukun Jesus ac kasrel ke el muta Galilee. Mutan puspis su welul tuku nu Jerusalem, elos wi pac tu we. \s1 Pukpuki Lun Jesus \r (Matthew 27:57–61; Luke 23:50–56; John 19:38–42) \p \v 42 Ke ekela in len in Akola, su len se meet liki Sabbath, \v 43 Joseph mwet Arimathea, sie sin Un Mwet Pwapa Fulat su mwet uh akfulatye, su oayapa wi tupan tuku lun Tokosrai lun God, el pulaik ac utyak nu ye mutal Pilate ac siyuk ke monin Jesus. \v 44 Ac Pilate el lut ke el lohng lah Jesus el misa tari; ac el solama mwet kol se lun un mwet mweun ac siyuk lah pwaye Jesus el misa tari. \v 45 Ac ke el etu sin mwet kol sac lah el misa, na el sang ku nu sel Joseph elan us mano sac. \v 46 Na Joseph el molela sie nuknuk linen, ac ke el sruhkya monin Jesus, el pwelah ke nuknuk linen sac, ac filiya in sie kulyuk ma tufahlla in eot uh; na el epusang sie eot lulap nu ke mutun kulyuk sac. \v 47 Mary Magdalene ac Mary nina kial Joseph, eltal tuni ma inge ac liye na acn eltal filiya mano sac we. \c 16 \s1 Sifil Moulyak Lun Jesus \r (Matthew 28:1–10; Luke 24:1–12; John 20:1–10) \p \v 1 Ke safla len Sabbath, Mary Magdalene, Mary nina kial James, ac Salome eltal molela kutu mwe keng eltal in us som ac mosrwela monin Jesus. \v 2 Ac toang na ke len se meet in wik elos som nu ke kulyuk sac, ke faht ah tufahna takak. \v 3 Ac eltal fahk nu sin sie sin sie, “Su ac kasrekut epusla eot sac liki mutun kulyuk sac?” \v 4 Na ke eltal ngetang nu ke kulyuk uh, eltal liye lah eot sac ipisyukla tari. (Eot sac arulana yohk.) \v 5 Ouinge eltal ilyak nu in kulyuk sac, ac liye sie mukul fusr muta layen layot. El nukum nuknuk fasrfasr, ac eltal arulana lut ac sangeng. \p \v 6 Ac el fahk nu seltal, “Nik komtal sangeng. Nga etu lah komtal sokol Jesus mwet Nazareth, su anwuki fin sakseng. El wangin inge — el moulyak liki misa! Liye, pa inge acn elos fililya we ah. \v 7 Som ac fahkak nu sin mwet tumal lutlut ac Peter, lah el ac som meet liki kowos nu Galilee. Kowos ac fah liyal we, oana ke el tuh fahk nu suwos.” \p \v 8 Ouinge eltal illa ac kaingla liki kulyuk sac, ac eltal arulana rarla ke sangeng. Wangin ma eltal fahk nu sin kutena mwet ke sripen eltal sangengla. \ms1 KAS IN AKSAFYE BUK SE INGE IN PACL EMEET \s1 Jesus El Sikyang Nu Sel Mary Magdalene \r (Matthew 28:9–10; John 20:11–18) \p \v 9 [Tukun Jesus el sifil moulyak liki misa, ke toang na ke len se meet in wik, el sikyang nu sel Mary Magdalene, su Jesus el tuh sisla demon itkosr lukel. \v 10 Mary el som ac fahkak nu sin mwet ma welul Jesus meet, ke elos srakna tung ac asor. \v 11 Ke elos lohng ke el fahk mu Jesus el moulyak ac sikyak nu sel, elos tia lulalfongi ma el fahk. \s1 Jesus El Sikyang Nu Sin Luo Mwet Tumal Lutlut \r (Luke 24:13–35) \p \v 12 Tukun ma inge, Jesus el sikyang nu sin luo pac selos, in sie pacna lumah, ke eltal fahsr inkanek laltal nu likin siti uh. \v 13 Eltal folokla ac fahkak nu sin mwet lula, a elos tia pac lulalfongeltal. \s1 Jesus El Sikyang Nu Sin Mwet Singoul Sie \r (Matthew 28:16–20; Luke 24:36–49; John 20:19–23; Orekma 1:6–8) \p \v 14 Oetok, na Jesus el sikyang nu sin mwet tumal lutlut singoul sie ke elos mongo. El kaelos ke selulalfongi lalos, ac ke upaiyen insialos in lulalfongelos su liyal tari tukun el moulyak. \v 15 Ac el fahk nu selos, “Kowos som nu fin faclu nufon, ac fahkak Pweng Wo nu sin mwet uh nukewa. \v 16 Kutena mwet su lulalfongi ac baptaisla fah moul; a elos su tia lulalfongi fah lisyukla. \v 17 Mwet lulalfongi uh ac fah itukyang ku nu selos in oru mwe akul inge: elos fah sisla demon uh inek; elos fah kaskas ke kain in kas sasu; \v 18 elos fin srukak wet pwasin ku nim ke kutena mwe nim ma ac ku in sang misa nu selos, ma inge ac fah tia ku in akkolukyalos; ac elos ac fah filiya paolos nu fin mwet mas ac elos ac kwela.” \s1 Jesus El Utukyak Nu Inkusrao \r (Luke 24:50–53; Orekma 1:9–11) \p \v 19 Tukun Leum Jesus el kaskas nu selos, utukyak el nu inkusrao ac muta lapo layot sin God. \v 20 Na mwet tumal lutlut elos som ac luti yen nukewa. Leum Jesus el welulos ke orekma elos oru, ac el akpwayeye luti lalos ke mwe akul ma elos oru.] \ms1 [[SIE PAC KAS IN AKSAFYE BUK SE INGE IN PACL EMEET \p [9] Mutan ah som ac fahk nu sel Peter ac elos su oelul, ma nukewa ma fwackyang nu seltal. [10] Tukun ma inge, Jesus el sifacna supwalik mwet tumal lutlut in fahkak kas mutal, kas in loango ke moul ma pahtpat nu fin faclu nufon.]]