\id EST  
\ide UTF8
\h ESTHER 
\toc1 Esther 
\toc2 Esther 
\toc3 Est 
\mt1 ESTHER  
\is1 Tukakinyen Book In ESTHER  
\ip Ma srumunyuk in book in \bk Esther\bk* tuh sikyak ke acn se ma Tokosra Fulat lun acn Persia el muta we ke pacl in mihsrisr. Sramsram se inge ma ke sie mutan Jew su ine pa Esther. Ke sripen yohk pulaik lal, el kisakunulla sifacna nu sin mwet lal in molelosla liki inpoun mwet lokoalok lalos. Book se inge aketeya pac ke kalmen Purim, sie kufwa lulap lun mwet Jew.  
\is1 Takla Lun Koanon Book Se Inge  
\io1 Esther el mutawauk in kasrala 1:1—2:23  
\io1 Pwapa sulallal lal Haman 3:1—5:14  
\io1 Haman el anwuki 6:1—7:10  
\io1 Mwet Jew kutangla mwet lokoalok lalos 8:1—10:3  
\c 1  
\s1 Kasra Vashti El Tia Aksol Tokosra Ahasuerus  
\p
\v 1 Ma inge sikyak in pacl lal Ahasuerus, su tuh leum fin facl siofok longoul itkosr, India me na nwe Ethiopia.\x - \xo 1:1 \xt Ezr 4:6\x*  
\v 2 In len ingo Tokosra Ahasuerus el muta ke tron lal in acn pot kulana in acn Susa.   
\p
\v 3 In yac se aktolu ma el tokosra, el orala kufwa se nu sin mwet leum ac mwet fulat lal nukewa. Un mwet mweun lun Persia ac Media elos wi, oayapa governor ac mwet fulat lun facl nukewa el leumi.  
\v 4 Ke lusen malem onkosr el akkalemye lupan kasrup lal nu selos, ac el konkin ke fulat lal ac wolana lun acn sel.   
\p
\v 5 Toko, tokosra el oru sie pac kufwa nu sin mukul nukewa in siti fulat Susa, mwet kasrup ac mwet sukasrup oana sie. Orek ke wik nufon se ke inkul lun tokosra su yokla ke ros ac sak.  
\v 6 Naweyukla inkul sac ke mwe lisrlisr folfol ac fasrfasr, kapiri ke mwe srem sroninmutuk linen srik eoa, ac kapiryang ke ring silver nu ke sru marble. Mwe muta orekla ke gold ac silver takinyukla ke likinum ke inkul sac, su loeyukla ke eot fwel ac saok inge: marble fasrfasr, srusra, folfol, ac eot saromrom.  
\v 7 Mwet uh nimnim ke cup gold ma orekla ke kain in lumah puspis, ac tokosra el kulang ac sang elos nim yokna ke wain lal sifacna.  
\v 8 Wangin lupa se sikulyen mwe nimnim — tokosra el sapkin nu sin mwet kulansap lal tuh in filfilla nu sin mwet nukewa in eis lupa na mwet lungse.   
\p
\v 9 In pacl sac pacna, Kasra Vashti el oru sie kufwa in lohm sin tokosra, nu sin mutan uh.   
\p
\v 10 Ke len se akitkosr lun kufwa lal tokosra, el nimnim ac pulakin pwar lal. Ouinge el solani eunuch itkosr su mwet kulansap lal sifacna: Mehuman, Biztha, Harbona, Bigtha, Abagtha, Zethar, ac Carkas.  
\v 11 El sap nu selos elos in usalu Kasra Vashti, ac elan sonang tefuro lun kasra. Kasra el mutan na oasku se, ac tokosra el ke konkin katoiyal nu sin mwet fulat ac mwet nukewa ma wi kufwa sac.  
\v 12 Tusruktu ke mwet kulansap uh fahkang nu sel Kasra Vashti sap lun tokosra, el tia lungse som. Ma se inge oru tokosra el foloyak.   
\p
\v 13 In pacl ma oasr mwe siyuk ke ma sap ac oakwuk, tokosra el ac pangoneni mwet pwapa lal, mweyen elos pa etu ouiya ma fal in orek.  
\v 14 Elos su el kwacna siyuk kasru se pa Carshena, Shethar, Admatha, Tarshish, Meres, Marsena, ac Memucan — mwet fulat itkosr lun Persia ac Media su wal fulat oemeet in tokosrai lal.  
\v 15 El fahk nu sin mwet inge, “Nga, Tokosra Ahasuerus, nga tuh supwala mwet kulansap luk nu yorol Kasra Vashti ke sie sap ku, a el tia lungse akos sap sac! Mea ma sap uh akkalemye mu kut in oru nu sel?”   
\p
\v 16 Na Memucan el akkalemye nu sin tokosra ac mwet fulat lal: “Ma koluk se ma Kasra Vashti el oru inge tia ma nu sum mukena, a ma nu sin mwet fulat lom ac oayapa mukul nukewa in tokosrai uh!  
\v 17 Mutan nukewa in tokosrai uh fin lohng ma kasra el oru inge, na elos ac mutawauk in pilesru pac mukul tumalos. Elos ac mu, ‘Tokosra Ahasuerus el sap solal Kasra Vashti nu yorol, a el srangesr som.’  
\v 18 Ke mutan kien mwet fulat Persia ac Media elos ac lohng ke ma kasra el oru inge, elos ac srumun misenge pacna nu sin mukul tumalos. Mutan payuk yen nukewa ac fah tila akfulatye mukul tumalos, ac mukul tumalos ac fah sulung sin mutan kialos.  
\v 19 Fin wo sin Tokosra, orala sie mwe fahkak sin tokosra lah Vashti el fah tia sifilpa sikyak ye mutun tokosra. Sang in simla ke ma sap lun Persia ac Media, tuh in fah tiana ku in ikilyukla. Na toko, sang wal lun kasra nu sin sie mutan ma wo lukel.  
\v 20 Ke pacl se mwe fahkak lom sulkakinyuk sasla fin tokosrai lulap se inge, mutan nukewa ac fah akpusiselyalos nu sin mukul tumalos, elos finne kasrup ku sukasrup.”   
\p
\v 21 Tokosra ac mwet fulat lal nukewa insese nu ke nunak sac, ac tokosra el oru oana ma Memucan el fahk.  
\v 22 El supwalik mwe fahkak sac nu sin kais sie facl ma el leumi, ke kas lalos ac ouiyen sim lalos, fahk mu kais sie mukul in leum in lohm sel sifacna.   
\c 2  
\s1 Esther El Kasrala  
\p
\v 1 Tok, kasrkusrak lal Tokosra Ahasuerus ne ohula, el srakna nunku ke ma Vashti el tuh oru ah, ac ke mwe fahkak se ma el tuh supwalik lainul Vashti.  
\v 2 Ouinge kutu sin mwet pwapa lun tokosra su fototo nu sel elos fahk nu sel, “Efu Tokosra ku tia sap in sukok kutu mutan fusr virgin kato?  
\v 3 Tokosra el ku in srisrngia mwet kol in facl nukewa in tokosrai lal uh, tuh elos in usani mutan fusr oasku nukewa nu in lohm sin mutan in siti fulat Susa. Fuhlelosi inpaol Hegai, mwet eunuch se su karinganang un mutan kien tokosra, tuh elang asang mwe akmusra in aknasnas nu selos.  
\v 4 Na tokosra fah eis mutan fusr se ma akinsewowoyal emeet, ac oru tuh elan kasrala in aolul Vashti.”  
\p Tokosra el nunku tuh kas in kasru na wowo se pa inge, ke ma inge el oru oana.   
\p
\v 5 Oasr sie mwet Jew su muta Susa pangpang Mordecai, wen natul Jair, su ma natul Kish su ma natul Shimei in sruf lal Benjamin.  
\v 6 Ke pacl se Tokosra Nebuchadnezzar lun Babylon el usalla Tokosra Jehoiachin lun Judah nu in sruoh liki acn Jerusalem, wi un mwet sruoh, Mordecai el inmasrlolos.\x - \xo 2:6 \xt 2 Tok 24:10–16; 2 Chr 36:10\x*  
\v 7 Oasr sie mutan fusr pangpang Esther, su inel in kas Hebrew pa Hadassah. El ma nutin mukul se wien papa tumal Mordecai. El mutan na kato se, ac wona atal. Ke sripen papa tumal ac nina kial ah misa, Mordecai el nutella ac oru oana acn natul sifacna.   
\p
\v 8 Ke sap lun tokosra sulkakinyukelik, ac mutan fusr puspis utukeni nu Susa, Esther el inmasrlolos. El wi pac filiyuki nu in karinginyuk lal Hegai, su liyaung lohm sin mutan inkul fulat sin tokosra.  
\v 9 Hegai el arulana insewowo sel Esther, pwanang el sa na in sang mwe akmusra nu sel oayapa mwe mongo ma fal nu ke manol. El sang acn se ma wo oemeet in lohm sin mutan nu sel, ac pakiya mutan fusr itkosr ma solla in lohm sin tokosra in kulansupwal.   
\p
\v 10 Fal nu ke kas in kasru lal Mordecai, Esther el tiana fahkak nu sin kutena mwet lah el sie mwet Jew.  
\v 11 Len nukewa Mordecai el forfor likinum in mutun lohm sin mutan, elan ku in etu lah fuka mutangal, ac mea ac sikyak nu sel.   
\p
\v 12 Pacl in naweyuk lun sie mutan muta orek ke yac nufon se. Akmusra ke oil myrrh orek ke malem onkosr, ac mwe akmusra ke ono keng orek ke malem onkosr pac. Tukun pacl sacn, oasr pacl lun kais sie mutan fusr inge in utukyak nu yorol Tokosra Ahasuerus.  
\v 13 Pacl se el ac som liki lohm sin mutan nu in lohm fulat sin tokosra, el ku in sulela kutena nuknuk ku mwe yun elan nukum.  
\v 14 El ac som nu we ke eku, ac ke lotu tok ah ac utukla el nu in sie pacna lohm sin mutan, nu inpaol Shaashgaz, mwet eunuch se ma liyaung mutan kulansap kien tokosra. El fah tia sifilpa folok nu yorol tokosra, sayen tokosra el fin enenal ku sifacna pangnol ke inel.   
\p
\v 15 Pacl lal Esther in som nu yorol tokosra. Esther el acn natul Abihail ac ma nutin tamulel lun papa tumal Mordecai, su nutella tuh elan acn se natul. Lungkinyuk Esther sin mwet nukewa ma liyal uh. Ke sun pacl lal, el nokomang na ma Hegai, mwet eunuch se ma karingin lohm sin mutan ah, fahk nu sel elan nukum.  
\v 16 Ouinge ke yac se akitkosr lal Ahasuerus in tokosra, ke malem aksingoul, malem in Tebeth, utuku Esther nu yorol tokosra nu in lohm sel.  
\v 17 Tokosra el lungse el yohk liki kutena mutan saya, ac el arulana engan sel yohk liki mutan fusr ngia kewa. Tokosra el sunya sifal Esther ke tefuro lun kasra, ac oru tuh elan aolulla Vashti.  
\v 18 Na tokosra el oru sie kufwa lulap in akfulatyal Esther, ac el suli mwet fulat ac mwet leum lal nukewa. El oakiya len sac tuh in sie len lulap nu sin mutunfacl nukewa ma el leumi, ac el kitalik mwe sang yohk ma fal nu ke ouiya lun sie tokosra.   
\s1 Mordecai El Konauk Lah Oasr Sie Pwapa Sulal Lain Tokosra  
\p
\v 19 In pacl sac pacna, tokosra el srisrngilya Mordecai nu ke sie orekma fulat.  
\v 20 Esther el soenna akkalemye lah el sie mwet Jew. Mordecai el tuh fahk nu sel elan tiana fahk nu sin kutena mwet, na Esther el aksol ke ma se inge oana ke el tuh oru ke el srakna srik ac muta yorol.   
\p
\v 21 In pacl se Mordecai el oru orekma lal inkul sin tokosra, Bigthana ac Teresh, luo sin mwet eunuch ke lohm sin tokosra su karingin mutunoa in utyak nu infukil sin tokosra, eltal eltal srungal Tokosra Ahasuerus, ac suk inkanek in unilya.  
\v 22 Mordecai el lohngak ac el fahkang nu sel Kasra Esther, na Esther el fahk nu sel tokosra ma Mordecai el fahk nu sel ah.  
\v 23 Oasr sukiyen ma se inge, ac koneyuyak tuh na pwaye. Ouinge mukul luo ah kewa loksakeyuki ke acn in loksak ah. Tokosra el sapkin in simla ma inge in book in sramsram oa lun tokosrai sac.   
\c 3  
\s1 Haman El Oru Inkanek In Sukela Mwet Jew  
\p
\v 1 Kutu pacl tok, Tokosra Ahasuerus el kilukunak mwet se pangpang Haman nu ke wal se ma fulat liki mwet leum nukewa sayal. Haman el wen natul Hammedatha, su sie mwet in fwilin tulik natul Agag.\f + \fr 3:1 \fk Agag: \ft Sie tokosra lun mwet Amalek; su kwase mwet Israel oemeet me.\f*  
\v 2 Tokosra el sapkin mwet leum nukewa su kulansapwal in akfulatyal Haman, ac elos in putati ac pasrla nu sel. Elos nukewa oru sayal Mordecai, su tia wi putati ac epasr nu sel.  
\v 3 Mwet leum sayal uh elos siyuk sel lah efu el ku tia akos ma sap lun tokosra.  
\v 4 Len nu ke len elos kwafel elan sroang wi, tuh el tiana porongelos. El fahk mu, “Nga sie mwet Jew, ac nga tia ku in epasr nu sel Haman.” Ke ma inge elos fahkang nu sel Haman ma se inge, in suk lah el ac ku in muteng ouiya se lal Mordecai inge.  
\v 5 Haman el foloyak ke el etauk lah Mordecai el tia wi putati ac epasr nu sel,  
\v 6 ac ke el lohng lah Mordecai el sie mwet Jew, el nunkauk elan oru sie kai na yohk, tia nu sel Mordecai mukena, a el lumahla in sukela mwet Jew nukewa in tokosrai lun Persia.   
\p
\v 7 In yac aksingoul luo wacl Tokosra Ahasuerus, in malem se meet, malem in Nisan, Haman el sapkin in orek susfa (elos pangon “purim”) in konauk len su in malem su el ac oru pwapa sulallal se lal inge. Len aksingoul tolu in malem aksingoul luo, malem Adar, pa sikyak.   
\p
\v 8 Ouinge Haman el fahk nu sel Tokosra Ahasuerus, “Oasr un mwet se fahsrelik ac muta ke mutunfacl nukewa in tokosrai lom uh. Facsin lalos uh sie liki na facsin lun mwet nukewa. Ac elos tia pac wi akos ma sap lun tokosrai se inge. Ke ma inge, ac wanginna sripa wo nu sin tokosra kom fin lela elos in mutana.  
\v 9 Fin ou lungse lun Tokosra Fulat, supwalik sie sap ku tuh elos in sikiyukla. Kom fin oru ouinge, nga ac srukak tuhn in silver tolfoko itngoul limekosr nu in nien fil mani lun tokosra, in kasru mukuikui nukewa lun tokosrai uh.”   
\p
\v 10 Oasr sie ring lun tokosra ma orekmakinyuk in stami kutena ma simusla ku sin tokosra. Na tokosra el eisla ring sac liki kufinpaol, ac sang nu sel Haman, mwet lokoalok lun mwet Jew, su wen natul Hammedatha, in fwilin tulik natul Agag.  
\v 11 Tokosra el fahk nu sel Haman, “Mwet ingan ac mani lalos ma lom. Oru oana lungse lom.”   
\p
\v 12 Ouinge ke len se aksingoul tolu ke malem se meet, Haman el solani mwet sim nukewa lun tokosra, ac akkalemye sie mwe fahkak nu selos, elos in lungasla nu ke kas nukewa ac in simusla ke kain in sim nukewa ma orekmakinyuk in tokosrai sac. Mwe fahkak se inge in supweyukelik nu sin mwet leum nukewa, governor nukewa, ac mwet fulat nukewa. Ma inge tuh orekla inel Tokosra Ahasuerus ac stamiyuki ke ring lal.  
\v 13 Mwet utuk kas elos usalik mwe fahkak inge nu in mutunfacl nukewa lun tokosrai sac. Kas kac uh fahk mu in len sefanna, len aksingoul tolu in malem Adar, mwet Jew nukewa — mukul, mutan, ac tulik — in anwuki. Elos in tufah akmuseyuki ke wangin pakomuta, ac ma lalos nukewa in itukla in ma wap.  
\v 14 Mwe fahkak ke ma sap ku sac enenu in sulkakinyukelik nu in mutunfacl nukewa, tuh mwet nukewa in akola nu ke len sac.   
\p
\v 15 Fal nu ke sap lun tokosra, mwe fahkak sac sulkakinyuk kalem nu sin mwet nukewa in siti fulat Susa, ac mwet utuk kas uh sa na in usalik nu in facl nukewa. Mwet nukewa in siti Susa elos arulana fohsak, a tokosra ac Haman mutana nimnim.   
\c 4  
\s1 Mordecai El Siyuk Kasru Sel Esther  
\p
\v 1 Ke Mordecai el lohng ke ma nukewa orek inge, el seya nuknuk lal ke inse toasr. Na el nokomang nuknuk yohk eoa ac sang apat nu fin sifal, ac fahsr sasla in siti sac, wowoyak ke pusra lulap ac arulana asor,  
\v 2 nwe ke el sun mutunoa nu ke lohm sin tokosra. El tiana ilyak nu loac, mweyen tia filfilla mwet in utyak nu we elos fin nukum nuknuk yohk eoa.  
\v 3 In facl nukewa ma mwe fahkak lun tokosra akkalemyeyuk we, oasr tung mwemelil inmasrlon mwet Jew. Elos lalo, tung, ac wowoyak ke asor lulap, ac pus selos nokomang nuknuk yohk eoa ac oan in apat.   
\p
\v 4 Ke mutan kulansap ac mwet eunuch lal Kasra Esther fahk nu sel ouiya ma Mordecai el oru, el liksreni na supwarla. El supwala kutu nuknuk nu sel Mordecai elan sang aolla nuknuk yohk eoa, a el tiana eis.  
\v 5 Na Esther el solalma Hathach, sie sin mwet eunuch ke inkul lun tokosra su pakpuki sel tokosra tuh elan mwet kulansap lal kasra, ac el sap elan som nu yorol Mordecai ac siyuk lah mea se sikyak ac mea sripauk.  
\v 6 Hathach el som nu yorol Mordecai ke nien toeni lun mwet uh ke mutun lohm sel tokosra.  
\v 7 Mordecai el fahkang nu sel ma nukewa ma sikyak nu sel, ac oayapa ke lupan mani se ma Haman el wulela in srukak nu ke nien fil mani lun tokosra fin susakla mwet Jew nukewa.  
\v 8 El sang nu sel Hathach mwe fahkak se ma simla ac supweyukelik in acn Susa, su sapkakin in sikiyukla mwet Jew. Mordecai el siyuk sel elan usla nu sel Esther, ac akkalemye ouiya inge nu sel, ac siyuk elan utyak nu yorol tokosra ac kwafe sel elan nunak munas nu sin mwet lal, mwet Jew.  
\v 9 Hathach el oru oana,  
\v 10 ac Esther el fahk elan folokla ac fahk kas inge nu sel Mordecai:  
\v 11 “Kutena mwet, mukul ku mutan, fin utyak nu in kalkal se oan loac in lohm sin tokosra ke tia solsol el, mwet sacn ac enenu in misa. Ma sap se pa inge. Mwet nukewa etu ke ma se inge, mutawauk ke mwet pwapa fulat lun tokosra nwe ke mwet in mutunfacl saya pac. Inkanek sefanna sie mwet el ku in kaingkunla ma sap se inge: pa tokosra el fin kolang scepter gold lal nu sel, na mwet sacn ac tia anwuki. Tusruktu ac malem se lac tokosra el soenna suliyu.”   
\p
\v 12 Ke Mordecai el lohng kas inge sel Esther,  
\v 13 el supwala kas in top lal nu sel, “Nik kom nunku mu kom mukena inmasrlon mwet Jew ac ku in kaingkunla ouiya se inge ke sripen na kom muta inkul fulat sin tokosra.  
\v 14 Kom fin mihsla ac tia kas ke pacl ouinge uh, inkanek in kasru fah tuku lucng me nu sin mwet Jew, ac elos ac fah moliyukla, tusruktu kom ac misa, ac sou lun papa tomom fah wanginla. Na su etu, sahp ma na orek tuh kom in kasrala nu ke pacl se inge!”   
\p
\v 15 Esther el supwala kas in top inge nu sel Mordecai:  
\v 16 “Fahla ac eisani mwet Jew nukewa in Susa nu sie. Kowos lalo ac pre keik. Nik kowos mongo ku nim kutena ma ke len tolu ac fong tolu. Nga, ac mutan kulansap luk, fah oru oapana. Tukun ma inge, nga fah som nu yorol tokosra, finne lain ma sap. Nga fin oru tuh misa, na nga misa.”   
\p
\v 17 Na Mordecai el som, ac oru ma nukewa ma Esther el sap elan oru.   
\c 5  
\s1 Esther El Solal Tokosra Ac Haman Nu Ke Kufwa Se  
\p
\v 1 Ke len in lalo se aktolu, Esther el nokomang nuknuk in kasra lal ac som ac tu inkalkal se oan loac ke lohm sel tokosra, ac ngetang nu ke infukil lun tron. Tokosra el muta infukil sac fin tron lal, ac ngetang nu ke nien utyak ah.  
\v 2 Ke pacl se tokosra el liyalak Kasra Esther lah el tu lik ah, insial insewowo sel, ac el asroeang scepter gold soko ah nu sel. Na Kasra Esther el utyak ac kahlya mutun scepter gold soko ah.  
\v 3 Tokosra el siyuk, “Kasra Esther, mea kom lungse— Fahk nu sik lah mea kom enenu, na ac fah itukot nu sum, finne tafu tokosrai luk.”   
\p
\v 4 Esther el topuk ac fahk, “Fin wo sin tokosra, nga kena suli tokosra ac Haman nu ke sie kufwa nga akoo nu suwos oyeku.”   
\p
\v 5 Na tokosra el sapla nu yorol Haman elan sulaklak tuku, eltal in som fal nu ke solsol lal Esther. Ouinge tokosra ac Haman som nu ke kufwa se Esther el akoela nu selos.  
\v 6 Ke pacl se eltal nim wain, tokosra el siyuk sel Esther, “Fahk nu sik ma kom lungse, ac nga ac fah sot nu sum. Kom finne siyuk ke tafu tokosrai luk, ac fah itukot nu sum.”   
\p
\v 7 Esther el topuk,  
\v 8 “Fin wo sin Tokosra, ac Tokosra fin insewowo in lohng mwe siyuk luk, nga kena tuh Tokosra ac Haman in tuku nu ke sie pac kufwa nga akoo nu suwos lutu. In pacl sacn nga ac fah fahk nu sin Tokosra ma nga enenu.”   
\s1 Haman El Akoo Innek Sulallal In Unilya Mordecai  
\p
\v 9 Ke Haman el tuyak liki kufwa uh, el arulana engan ac insewowo. Tusruktu el liyalak Mordecai ke nien utyak nu ke inkul sin tokosra, ac ke Mordecai el tiana tuyak ku akkalemye sunakinyal ke el alukella, Haman el foloyak sel.  
\v 10 Tusruktu el tiana akkalemye toasr lal, ac el folokla nu lohm sel. Na el pangoneni mwet kawuk lal nu in lohm sel, ac solalma Zeresh, mutan kial, elan tuku welulos.  
\v 11 El konkin nu selos ke lupan kasrup lal, pusiyen wen natul, ac ke tokosra el tuh kilukunulak nu ke sie kunokon fulat, ac ke arulana yohk sripal liki leum saya lun tokosra.  
\v 12 Haman el tafwela mu, “Sayen ma inge, Kasra Esther el tuh akoo sie kufwa, tia nu sin kutena mwet, a nu sik ac tokosra mukena, na el sifilpa suli kut nu lutu.  
\v 13 Tusruktu ma inge nukewa ma pilasr sik ke nga srakna liyel Mordecai, mwet Jew sac, muta ke nien utyak nu inkul fulat sin tokosra.”   
\p
\v 14 Ke ma inge, mutan kial ac mwet kawuk lal elos fahk nu sel, “Efu kom ku tia sap in musaiyukla sie nien loksak, ke fit itngoul limekosr fulata— Lututang kom ku in siyuk sel tokosra elan sapkin tuh Mordecai elan sripsripyak kac, na kom ac engan ac som nu ke kufwa ah.”  
\p Haman el eis mu nunak na wowo se, ouinge el sapkin in musala nien loksak se.   
\c 6  
\s1 Tokosra El Akfulatyal Mordecai  
\p
\v 1 In fong sacna, tokosra el tia ku in motulla, ouinge el sap in utuku book in sim mwe esmakin lun tokosrai uh, ac ritiyuk nu sel.  
\v 2 Ipin mwe rit se elos riti ah ma ke sramsram kacl Mordecai, ke el tuh konauk sie inkanek sulallal in akmuselya tokosra. Nunak sulallal sac orek sel Bigthana ac Teresh, luo sin mwet eunuch su karingin mutunoa in utyak nu infukil sel tokosra.\x - \xo 6:2 \xt Est 2:21–22\x*  
\v 3 Na tokosra el siyuk, “Akfulat fuka ac srui fuka kut tuh oru nu sel Mordecai ke ma el orala inge?”  
\p Mwet kulansap lal topuk mu, “Wanginna ma orekla nu sel.”   
\p
\v 4 Na tokosra el siyuk, “Su sin mwet fulat luk oasr inkul uh?”  
\p In pacl sacna Haman el utyak inkalkal sin tokosra. El tuku in siyuk sel tokosra tuh Mordecai elan sripsripyak ke nien loksak se ma akoeyukla tari.  
\v 5 Ouinge mwet kulansap elos topuk, “Haman el oasr inge. El ke osun nu sum.”  
\p Tokosra el fahk, “Sap elan utyak.”   
\p
\v 6 Ouinge Haman el utyak, ac tokosra el fahk nu sel, “Oasr mwet se nga arulana ke akfulatye. Mea fal in orek nu sin mwet se inge?”  
\p Haman el nunku sel sifacna, “Acna su tokosra el ke akfulatye inge— Kalem na lah nga.”   
\p
\v 7 Ouinge Haman el fahk nu sel tokosra, “Nu sin mwet se su tokosra el lungse akfulatye,  
\v 8 lela in utuku nuknuk lun tokosra sifacna, ac soko horse ma tokosra el muta fac tari, ac tefuro lun tokosra in oan fin sifen horse soko ah.  
\v 9 Na sang nu sin sie mwet wal fulat lom in nokmulang ke nuknuk lun tokosra inge, ac pwen mwet sac ke el muta fin horse, elan fahsr sasla in kalkal lun siti uh. Mwet fulat sac in fahsr sulkakin inkanek uh, ‘Liye luman akfulat lun tokosra nu sin sie su el lungse akfulatye!’”   
\p
\v 10 Na tokosra el fahk nu sel Haman, “Aksaye ac akoela nuknuk lun tokosra ac soko horse, ac oru mwe akfulat inge nu sel Mordecai, mwet Jew. Oru ma nukewa nu sel oana ke kom fahk an. Kom ac konalak el muta ke acn in utyak nu inkul sin tokosra.”   
\p
\v 11 Ke ma inge Haman el eis nuknuk uh ac horse soko ah, ac nokmulang Mordecai. Mordecai el sroang nu fin horse uh, ac Haman el pwanul fahsr sasla inkanek lun siti uh, ac sulkakin, “Liye luman akfulat lun tokosra nu sin sie su el lungse akfulatye!”   
\p
\v 12 Tukun ma inge, Mordecai el folokla nu ke nien utyak nu ke inkul sin tokosra. A Haman el afinya mutal ke mwekin lal ac sulaklak folokla nu lohm sel.  
\v 13 El fahk nu sin mutan kial ac kawuk lal kewa ke ma nukewa ma sikyak nu sel. Na mutan kial ac mwet kawuk lalmwetmet lal fahk nu sel, “Mutawauk in munasla ku lom sel Mordecai. El mwet Jew se, ac kom tia ku in kutangulla. Pwayena lah el ac kutangkomla.”   
\s1 Kufwa Akluo Lal Kasra Esther Ac Misa Lal Haman  
\p
\v 14 Ke elos srakna kaskas, mwet eunuch lun inkul sin tokosra tuku, ac salkal Haman nu ke kufwa su Esther el akoela.   
\c 7  
\p
\v 1 Ouinge tokosra ac Haman som in mongo yorol Esther  
\v 2 ke pacl se akluo. Ke pacl eltal nim wain, tokosra el sifilpa siyuk, “Kasra Esther, fahk nu sik ma kom lungse, ac nga ac fah sot nu sum. Kom finne siyuk ke tafu tokosrai luk, ac fah itukot nu sum.”   
\p
\v 3 Kasra Esther el topuk, “Fin oh lungse lun Tokosra, ac el fin insewowo in porongo mwe siyuk luk, pa inge ma nga kena kac, tuh nga in ku in moul, wi pac mwet srahk.  
\v 4 Nga ac mwet srahk kukakinyukla tari in anwuki. Funu kukakinyukla kut nu ke mwet kohs, nga lukun misla na ac tia lusrong tokosra. Tusruktu akoeyuk in sikiyukla kut — kut nukewa ac wanginla!”   
\p
\v 5 Na Tokosra Ahasuerus el siyuk sel Kasra Esther, “Su enum se ku in oru ouinge— Pia mwet sacn?”   
\p
\v 6 Esther el topuk, “Mwet lokoalok lasr, su akola in kalyei kut, pa mwet koluk se inge Haman!”  
\p Haman el ngetang nu sel tokosra ac kasra, ac el rarrar ke sangeng.  
\v 7 Tokosra el arulana foloyak ac tuyak som liki kufwa uh, ac illa nu likinuma nu ke ima ros lun inkul fulat. Haman el akilen lah tokosra el akola in sang kalya na yohk nu sel ke ma se inge, oru el mutana in kwafe sel Kasra Esther elan molella.  
\v 8 El tufahna fungyang nu fin mwe oan se Esther el muta fac in kwafe elan nunak munas nu sel, ke pacl se tokosra el sifilpa utyak nu in lohm uh liki imae. Tokosra el wola, “Ya mwet se inge ac sruinkuel kasra ye mutuk in lohm uh?”  
\p Ke pacl se tokosra el fahkla kas inge, mwet eunuch uh afinya mutal Haman.  
\v 9 Na sie sin mwet eunuch lal tokosra pangpang Harbona el fahk, “Sie pac ma Haman el oru pa el musaela sie nien loksak fit itngoul limekosr fulata pe lohm sel elan srupsrulak Mordecai kac, el su tuh molela moul lun tokosra!”  
\p Tokosra el sapkin, “Srupsrulak Haman olo!”   
\p
\v 10 Ouinge sripsripyak Haman ke nien loksak se su el musaela nu sel Mordecai. Na tufah ohula kasrkusrak lal tokosra.   
\c 8  
\s1 Tokosra El Akwalyalak Mordecai  
\p
\v 1 In len sacna Tokosra Ahasuerus el sang nu sel Kasra Esther ma nukewa su ma lal Haman, mwet lokoalok lun mwet Jew. Esther el fahkang nu sel tokosra lah Mordecai el sou nu sel, ac tukun pacl sac fahla, filfilla Mordecai elan ku in utyak nu ye mutun tokosra.  
\v 2 Tokosra el eisla ring se lal ma sil lal oan kac (ring se ma el tuh eisla sel Haman) ac sang nu sel Mordecai. Esther el sang tuh Mordecai elan nununku ma nukewa lal Haman.   
\s1 Itukyang Ku Nu Sin Mwet Jew In Lain Mwet Lokoalok Lalos  
\p
\v 3 Na Esther el faksufi sisken nial tokosra, tung ac kwafe sel elan oru sie inkanek in sikulya pwapa sulallal ma Haman, su ma in fwilin tulik natul Agag, el orala tari in lain mwet Jew.  
\v 4 Tokosra el asroela scepter gold lal nu sel, ouinge Esther el tuyak ac fahk,  
\v 5 “Fin wo ac suwohs ye mutun Tokosra, ac el fin nunku keik ac pakomutuk, lela in simla sie pac mwe fahkak in sikulya ma sap lal Haman, wen natul Hammedatha su ma ke fwilin tulik natul Agag, ma fahk mu in sikiyukla mwet Jew nukewa in tokosrai uh.  
\v 6 Nga ac mutangla fuka ma koluk lulap se inge fin tuku nu fin mwet luk, ac sou luk sefacna elos anwuki?”   
\p
\v 7 Na Tokosra Ahasuerus el fahk nu sel Kasra Esther ac Mordecai, mwet Jew, “Liye, nga srupsrulak Haman ke sripen pwapa sulallal lal lain mwet Jew, ac nga sang lal Esther ma lal nukewa.  
\v 8 Tusruktu kutena mwe fahkak ma supweyukelik inen tokosra ac sil lun tokosra oan kac tia ku in tulokinyuki. Finne ouinge, komtal ku in simis kutena ma komtal lungse nu sin mwet Jew, ac komtal ku in simusla inek kac, ac siliya ke ring lun tokosra.”   
\p
\v 9 Ma se inge sikyak ke len aklongoul tolu in malem aktolu, malem lun Sivan. Mordecai el solani mwet sim nukewa lun tokosra. El kaskas ac elos sim leta nu sin mwet Jew ac nu sin governor, mwet leum ac mwet fulat nukewa lun mutunfacl siofok longoul itkosr, mutawauk India me na nwe Ethiopia. Leta inge simla ke kas lun kais sie acn, ac ke luman sim lun kais sie acn, oayapa nu sin mwet Jew in kas lalos ac ouiyen sim lalos.  
\v 10 Leta nukewa simla inel Tokosra Ahasuerus ac siliyuki ke ring lun tokosra. Utukelik sin mwet kasrusr fin horse na mulac, ma tohfla mwe kulansap lal tokosra.   
\p
\v 11 Leta inge akkalemye lah tokosra el lela mwet Jew in siti nukewa in tukeni pwapa in sifacna loangelos. Mwet mweun lun kutena mutunfacl ku kutena acn fin tuku mweun nu selos, tulik natulos, ku mutan kialos, na mwet Jew elos ku in lainulos ac onelosla. Elos ku in sukelosla ac eis ma lalos nukewa tuh in ma wap.  
\v 12 Ma sap se inge ac fah mutawauk orekmakinyuk fin acn Persia nufon, fal nu ke len se oakwuki in anwuki mwet Jew, len aksingoul tolu in malem aksingoul luo, malem in Adar.  
\v 13 Enenu in sulkakinyuk oana sie ma sap, ac in akkalemyeyuk nu sin mwet nukewa in mutunfacl nukewa, tuh mwet Jew nukewa fah akola in foloksak nu sin mwet lokoalok lalos ke len sac.  
\v 14 In oana oakwuk lal tokosra, mwet utuk kas elos kasrusr fin horse nutin tokosra, ac elos kasrusr ke mui na safla lalos. Ma sap sac oayapa sulkakinyuk in siti Susa.   
\p
\v 15 Mordecai el illa liki inkul sin tokosra, ac el nukum nuknuk folfol ac fasrfasr lun tokosra, ac nuknuk lik orek ke linen sroninmutuk srik eoa, ac el puela sifal ke sie nuknuk yunla ke gold. Na inkanek Susa ah ngisyak ke sasa ac pusren engan lulap.  
\v 16 Mwet Jew elos arulana enganak ac mongi; elos insewowo ac pulakin mu elos ac kutangla.  
\v 17 In siti ac mutunfacl nukewa, ku kutena acn ma mwe fahkak lun tokosra ritiyuk we, mwet Jew elos oru tuh in sie len lulap lalos, ke elos orek kufwa ac arulana engan. Ma inge pwanang mwet puspis saya weang mwet Jew, ke sripen elos mutawauk in sangeng sin mwet Jew.   
\c 9  
\s1 Mwet Jew Elos Onela Mwet Lokoalok Lalos  
\p
\v 1 Ke sun len aksingoul tolu in malem aksingoul luo, malem Adar, len se ma sap lun tokosra ac fah mau akpwayeyuk, ac mwet lokoalok lun mwet Jew elos finsrak mu elos fah leum faclos, tusruktu tiana ouinge — mwet Jew pa tuh leum fin mwet lokoalok lalos.  
\v 2 In acn sin mwet Jew in siti nukewa ke mutunfacl nukewa lal tokosra Ahasuerus, mwet Jew elos tukeni ac akola in mweuni kutena mwet su srike in anwuk nu selos. Mwet yen nukewa sangeng selos, ac wangin mwet ku in kutangulosla.  
\v 3 Pa oru mwet fulat nukewa — governor, mwet leum ac mwet tutaf lun tokosra — mwet inge elos sroang kasru mwet Jew ke sripen elos nukewa sangeng sel Mordecai.  
\v 4 Pungal Mordecai fahsrelik nu yen nukewa in tokosrai sac, lah arulana yohk ku lal inkul sin tokosra, ac ku lal yokyokelik na.  
\v 5 Ke ma inge mwet Jew elos ku in oru kutena ma elos lungse oru nu sin mwet lokoalok lalos. Elos anwuk nu selos ke cutlass ac onelosla.   
\p
\v 6 In Susa, siti fulat sac sifacna, mwet Jew we onela mwet lumfoko.  
\v 7 Elos unilya Parshandatha, Dalphon, Aspatha,  
\v 8 Poratha, Adalia, Aridatha,  
\v 9 Parmashta, Arisal, Aridai, ac Vaizatha —  
\v 10 mwet inge pa wen singoul natul Haman wen natul Hammedatha, mwet lokoalok lun mwet Jew. Tusruktu mwet uh tiana eisla kutena ma in ma wap lalos.   
\p
\v 11 Ke len sacna, pisen mwet anwuki in Susa fwackyang nu sel tokosra.  
\v 12 Ke ma inge tokosra el fahk nu sel Kasra Esther, “In siti Susa mukena, mwet Jew elos onela mwet lumfoko, weang wen singoul natul Haman. Na faska in mutunfacl saya ah! Inge, oasr pac ma kom enenu— Ac itukot nu sum. Fahkma lah mea pac kom lungse, ac kom ac fah eis.”   
\p
\v 13 Esther el topuk ac fahk, “Fin wo ye mutun Tokosra, lela nu sin mwet Jew in Susa tuh ma elos oru misenge in sifilpa orek lutu. Ac sap tuh monin wen singoul natul Haman in sripsripyak ke nien loksak sac.”  
\v 14 Tokosra el sapkin ma inge in orek, ac sap soko inge sulkakinyukelik in Susa. Monin wen singoul natul Haman sripsripyak ye mutun mwet nukewa.  
\v 15 Ke len aksingoul akosr in malem Adar, mwet Jew su muta in Susa toeni ac sifilpa uniya mwet tolfoko su muta in siti uh. Tusruktu elos tia eis kutena ma wap.   
\p
\v 16 Mwet Jew in mutunfacl saya elos tukeni ac sifacna loangelos. Elos suk in sukosokla liki mwet kwaselos, ouinge elos uniya mwet itngoul limekosr tausin mwet lokoalok lalos. Tusruktu elos tia eis kutena ma wap.  
\v 17 Ma inge elos oru ke len aksingoul tolu in malem Adar. Len se toko ah, len aksingoul akosr, elos mongla ac oru tuh in sie len in engan ac orek kufwa.  
\v 18 Tusruktu mwet Jew in acn Susa, elos oru len aksingoul limekosr in sie len in engan ac orek kufwa, ke sripen elos uniya mwet lokoalok lalos ke len aksingoul tolu ac singoul akosr.  
\v 19 Pa inge sripa se pwanang mwet Jew su muta in siti srisrik ma tia kulusyukyak ke pot uh elos akfulatye len aksingoul akosr in malem Adar oana sie len lulap nu selos in aengani ac orek kufwa ac akitakati ke mwe mongo.   
\s1 Kufwa Lun Purim  
\p
\v 20 Mordecai el sapkin in simla ma nukewa ma sikyak inge, ac supwalik leta nu sin mwet Jew nukewa su muta yen apkuran ac oayapa yen loessula apneni mutunfacl nukewa in Tokosrai lun Persia,  
\v 21 ac fahkang nu selos in akfulatye len aksingoul akosr ac singoul limekosr in malem Adar, tuh in len lulap lalos in yac nukewa.  
\v 22 Pa inge len ma mwet Jew elos tuh aksukosokyalosla liki mwet lokoalok lalos. Pa inge malem se ma moul in keok ac asor lalos tuh ekla nu ke engan ac insewowo. Fwackyang nu selos elos in akfulatye len luo inge ke orek kufwa ac aengani, oayapa elos in sang mwe kite ke mwe mongo nu sin sie sin sie ac nu sin mwet sukasrup.  
\v 23 Ke ma inge mwet Jew elos oru oana ma Mordecai el sapkakin nu selos, ac elos mutawauk in akfulatye len inge ke yac nukewa.   
\p
\v 24 Haman, wen natul Hammedatha in fwilin tulik natul Agag su kwase mwet Jew nukewa, el tuh orek susfa (pangpang “purim”) in konauk len se ma ac sikiyukla mwet Jew. El tuh nunku in sukelosla nukewa.  
\v 25 Tusruktu ke tokosra el etauk ke pwapa sulallal sac, el supwalik leta in sapkin tuh ma Haman el akoo in oru lain mwet Jew fah folokyang nu sel sifacna, na el, ac wen natul, sripsripyak ke nien loksak sac.  
\v 26 Pa inge sripa oru pangpang len lulap inge Purim, (kalmeya pa “susfa”). Ke sripen leta lal Mordecai, ac ke sripen ma nukewa ma sikyak nu selos,  
\v 27 mwet Jew elos orala sie ma sap nu selos sifacna, oayapa nu sin fwilin tulik natulos ac kutena mwet su ac fah wela mwet Jew, tuh len luo inge in akfulatyeyuk ke sun pacl fal la ke yac nukewa, in fal nu ke oakwuk ma Mordecai el oakiya.  
\v 28 Akkeyeyukla tuh sou lun mwet Jew in fwil nukewa, ac in mutunfacl nukewa ac siti nukewa, fah esam ac akilen len lun Purim nwe tok.   
\p
\v 29 Na Kasra Esther, acn natul Abihail, el simusla pac leta se weang leta lal Mordecai, ac sang ku nukewa lal in akkeye sramsram ke Purim, oapana ma Mordecai el simusla tari.  
\v 30 Leta sac ma nu sin mwet Jew nukewa, ac supweyukelik nu in mutunfacl siofok longoul itkosr in Tokosrai lun Persia. Leta inge fahkak mwe finsrak nu sin mwet Jew tuh elos in moul in misla ac tia fosrnga,  
\v 31 ac oayapa oakiya tuh elos, ac fwil natulos, in akfulatye len lun Purim ke pacl fal, oana ke elos oakiya pac akilenyen pacl in lalo ac eoksra. Ma se inge sapkinyuk sel Mordecai ac Kasra Esther.  
\v 32 Ma sap lal Esther, ma akkeye oakwuk nu ke Purim, tuh simla in sie book limlim.   
\c 10  
\s1 Fulatlana Lal Tokosra Ahasuerus Ac Mordecai  
\p
\v 1 Tokosra Ahasuerus el sapkakin nu sin mwet su muta ke mutunfacl lulap lun Persia wi mwet muta fin tuka uh, elos in akfalye takma nu sel.  
\v 2 Orekma yohk ac wolana nukewa el orala, ac oayapa sramsram ke el akwalyalak Mordecai nu ke kunokon fulat, simla ke book in sramsram oa lun tokosra Persia ac Media.  
\v 3 Mordecai, mwet Jew, el leum akluo yal Tokosra Ahasuerus. Akfulatyeyuk ac lungkinyuk el sin mwet Jew nukewa. El orekma in akwoye mwet lal, ac tuh fwilin tulik natulos in okak ac moul in misla.