\id 1TI \ide UTF8 \h SIE TIMOTHY \toc1 Leta Se Meet Lal Paul Nu Sel Timothy \toc2 Sie Timothy \toc3 1 Tim \mt2 Leta Se Meet Lal Paul Nu Sel \mt1 TIMOTHY \is1 Tukakinyen Leta Se Meet Lal Paul Nu Sel TIMOTHY \ip Timothy el sie mwet Christian fusr in acn Asia Minor. Nina kial uh mwet Jew ac papa tumal uh mwet Greek. El tuh welul Paul ac kasrel ke orekma ac fufahsryesr lal. \bk Leta Se Meet Lal Paul Nu Sel Timothy\bk* inge sramsramkin sripa yohk tolu: \ip (1) Leta se inge simla in sensenkakin luti sutuu ma orek in church in pacl sac. Mwe luti inge lutiyuk sin mwet Jew ac oayapa mwet sayen mwet Jew, su lulalfongi mu ma nukema lun faclu koluk, ac ouiya ma ku in molela sie mwet pa elan etu ke kutu ouiya lukma, ac elan karinganul liki mwe mongo ma sufal elan eis, oayapa elan tia payuk. (2) Leta se inge akkalemye pac ouiyen oakwuk ke church oayapa ke alu, ac ouiyen moul ma fal nu sin mwet kol ac mwet kasru lun church. (3) Paul el sang kas in kasru nu sel Timothy ke luman sie mwet kulansap wo lun Jesus Christ, ac ma kunal in kasru kais sie u lun mwet lulalfongi. \is1 Takla Lun Koanon Leta Se Inge \io1 Kas in tukakunla 1:1–2 \io1 Kas in aketeya ke oakwuk lun church ac mwet kol lun church 1:3—3:16 \io1 Kas in kasru nu sel Timothy ke orekma kunal 4:1—6:21 \c 1 \p \v 1 Ma sel Paul, sie mwet sap lun Christ Jesus fal nu ke sap lun God Mwet Lango lasr, ac Christ Jesus, su mwe finsrak lasr — \p \v 2 Nu sel Timothy, tulik pwaye nutik in lulalfongi: \p Lungkulang, pakoten ac misla nu sum sin God Papa, ac Christ Jesus Leum lasr.\x - \xo 1:2 \xt Orek 16:1\x* \s1 Kas In Sensenkin Ke Mwe Luti Sutuu \p \v 3 Nga lungse kom in mutana Ephesus, oana ke nga tuh kwafe sum ke nga fahsr in som nu Macedonia. Kutu sin mwet we ah elos luti ke mwe luti sutuu, ac kom enenu in sap elos in tui. \v 4 Fahk nu selos elos in tia sisla pacl lalos ke sramsram matu lusrongten lalos, oayapa ke tak sou loeloes ke fwil matu lalos su mwe na purakak akukuin, ac tia ma ac kasru mwet nu ke orekma lun God, su ma ke lulalfongi mukena. \v 5 Sripen sap ku se inge ma in mokleak lungse, su tuku ke inse nasnas ac elah wo ac lulalfongi pwaye. \v 6 Kutu mwet uh forla liki ma inge ac kuhfla nu ke kaskas lusrongten. \v 7 Elos lungse tuh elos in mwet luti ke ma sap lun God, a elos tia kalem ke ma elos sifacna fahk, ku ke kalmen ma elos lulalfongi yohk kac. \p \v 8 Kut etu lah Ma Sap uh wo, fin orekmakinyuk oana ma oakwuk nu kac. \v 9 Kut enenu in esam lah ma sap uh tia orekla nu sin mwet suwoswos, a ma nu sin mwet su kunaus ma sap, mwet orekma koluk, mwet su nikin God, mwet koluk, mwet tia etu alu, mwet pilesru ma lun ngun, mwet su uniya papa ac nina, mwet akmas, \v 10 mwet kosro, mukul ma oru ouiya sufal nu sin mukul, mwet su kukakin mwet tuh elos in mwet kohs, mwet kaskas kikiap ac mwet orek loh kikiap, ac kutepacna mwet su oru ma in lain mwe luti pwaye. \v 11 Mwe luti inge oasr ke Wosasu se su ituku nu sik in fahkak, aok Pweng Wolana sin God su fal in kaksakinyuk. \s1 Sang Kulo Ke Lungkulang Lun God \p \v 12 Nga sang kulo nu sin Christ Jesus Leum lasr, su akkeyeyu ke orekma luk. Nga sang kulo nu sel tuh el oekyu mu nga fal ac el srisrngiyuwi in kulansap nu sel, \v 13 nga finne sie mwet su fahk kas koluk kacl in pacl meet, ac sie su akkolukye ac kalyei orekma lal. Tusruktu God El pakoten nu sik mweyen nga oru ma inge in ninikin, ac in selulalfongi luk.\x - \xo 1:13 \xt Orek 8:3; 9:4–5\x* \v 14 Ac Leum lasr el akkalemye lungkulang yoklana lal nu sik, ac ase nu sik lulalfongi ac lungse, su ma lasr ke kut kupasryang yurin Christ Jesus. \v 15 Kas pwaye se pa inge, su fal in porongeyuk ac lulalfongiyuk: tuh Christ Jesus el tuku nu faclu in molela mwet koluk. Ac nga koluk yohk lukelos nukewa, \v 16 tusruktu pa inge sripa se God El pakoten nu sik, in akkalemye lupan muteng lun Christ Jesus nu sik, su koluk liki mwet koluk nukewa, tuh in mwe srikasrak nu selos su ac mau lulalfongi in el ke pacl tok, ac eis moul ma pahtpat. \v 17 Inge, nu sin Tokosra se su moul ma pahtpat, su ac tia misa ac su koflana in liyeyuk, God sefanna — in kaksakinyuk ac akfulatyeyuk El ma pahtpat ac ma pahtpat! Amen. \p \v 18 Timothy, ma nutik, nga filiya kas in kai inge nu sum, su fal nu ke kas in palu ma fwack keim in pacl meet ah. Orekmakin kas inge in oana kufwen mwe mweun tuh kom fah mweun wo, \v 19 ac sruokya lulalfongi lom oayapa elah wo in kom. Kutu mwet uh tia taran elah wo in elos, pwanang lulalfongi lalos kunausyukla, oana soko oak ma musalla in meoa uh. \v 20 Ac luo selos pa Hymenaeus ac Alexander, su nga kaeltal ke nga eisaltalang nu ke ku lun Satan; ac ma inge ac lotelos in tia sifil kaskas enum lain God. \c 2 \s1 Alu In Church \p \v 1 Ma se meet, nga kwafe tuh mwet uh in sikalani in pre ac fahkak mwe enenu lalos, oayapa pre ke mwet ngia ac sang kulo nu sin God ke mwet nukewa; \v 2 yokna ke tokosra ac mwet leum nukewa, tuh kut fah ku in moul misla ke wangin mwe lokoalok, ac akfulatye God ac oru ma wo. \v 3 Pa inge ma wo ac mwe akinsewowoye God, Mwet Lango lasr, \v 4 su lungse tuh mwet e nukewa in moliyukla ac in ku in etu ke ma pwaye. \v 5 Tuh oasr God sefanna, ac mwet akiwe sefanna su ku in eiskuteni nu sin God, ac mwet se inge pa Christ Jesus, \v 6 su sifacna eisalang in mwe molela nu sin mwet e nukewa. Pa inge ma sikyak in pacl fal in akpwayeye lah God El lungse tuh mwet e nukewa in moliyukla, \v 7 ac pa inge sripen srisrngiyuki nga in sie mwet sap ac mwet luti nu sin mwet sayen mwet Jew, in fahkak kas ke lulalfongi ac ke ma pwaye. Nga kaskas pwaye ac tia kikiap!\x - \xo 2:7 \xt 2 Tim 1:11\x* \p \v 8 In pacl nukewa kowos tukeni alu, nga lungse tuh mukul uh in pre — elos su eisalosyang pwaye nu sin God, ac su ku in kolak paolos in pre ac tia mulat ku akukuin. \v 9 Ac nga lungse pac mutan uh in efal ac in etu ma wo nu ke naweyuk lalos; in tia yunela karak lun sifalos ke gold ku pearl, ac elos in tia nukum nuknuk yohk molo,\x - \xo 2:9 \xt 1 Pet 3:3\x* \v 10 a mwe yun lalos pa orekma wo, oana ma fal nu sin mutan su fahkak lah elos mwet alu nu sin God. \v 11 Ke pacl in lutlut, mutan uh in misla ac pusisel. \v 12 Nga tia fuhlela nu sin mutan in luti ku in leum fin mukul; elos enenu in muta misla. \v 13 Tuh Adam el orekla meet, na toko Eve.\x - \xo 2:13 \xt Gen 3:1–6\x* \v 14 Ac tia Adam pa kiapweyukla, a mutan sac pa kiapweyukla ac kunausla ma sap lun God.\x - \xo 2:14 \xt Gen 3:1–6\x* \v 15 Tusruktu, sie mutan fah moliyukla ke el oswela tulik, el fin kwafeang ke moul in lulalfongi, ac lungse, ac mutal, wi efal. \c 3 \s1 Mwet Sropo Lun Church \p \v 1 Kas pwaye se pa inge: sie mwet fin kena tuh elan sie mwet sropo lun church, el sulela sie orekma arulana wo. \v 2 Sie mwet sropo lun church enenu in sie mwet wangin mwatal, su mukul tumun mutan sefanna; el sifacna etal, sifacna leum facl, wo elahl, engan in eis mwet sac nu in lohm sel, ac etu in luti.\x - \xo 3:2 \xt 3:2–7; Tit 1:6–9\x* \v 3 Elan tia sie mwet sruhi, ku sie mwet anwuk, a elan kulang ac tia lungse akukuin; oayapa elan tia sie mwet nunkun mani. \v 4 Elan liyaung tuh ma nukewa in lohm sel in fahsr wo, ac oru tuh tulik natul in akosten ac etu sunak. \v 5 Tuh sie mwet fin tia ku in liyaung mwet in lohm sel sifacna, ac fuka tuh elan ku in liyaung church lun God? \v 6 Tia enenu elan tufahna forla nu ke moul in Christian, tuh el fah tia filangak insial ac lisyukla oana Devil. \v 7 Ac el fah sie su akfulatyeyuk sin mwet sayen mwet in church, ouinge el fah tia akmwekinyeyuk ac putatyang nu in mwe kwasrip lun Devil. \s1 Deacon In Church \p \v 8 Oayapa deacon ke church enenu in mwet ohi, ac mwet kaskas suwohs. Elos in tia mwet mwel wain ac tia rapkui mani. \v 9 Elos enenu in sruokya ku ma pwaye su akkalemyeyuk ke lulalfongi, ke inse okak. \v 10 Elos enenu in srikeyuk meet, na fin wangin mwatalos, elos fah ku in oru orekma lun deacon. \v 11 Mutan uh enenu pac in mwet ohi, tia lesrik, sifacna etalos, ac oaru in ma nukewa. \v 12 Lela sie deacon elan mukul tumun mutan sefanna, ac liyaung wo tulik natul ac mwet nukewa in sou lal. \v 13 Tuh deacon nukewa su kulansap wo in ma kunalos ac fah ohi yurin mwet uh, na elos ac pulaik in fahkak lulalfongi lalos in Christ Jesus. \s1 Mwe Luti Pwaye Ma Akkalemyeyuk \p \v 14 Ke nga simis leta se inge nu sum, nga finsrak tuh nga in sa tuku nu yurum. \v 15 Tusruktu, nga fin pahtlac, leta se inge ac fah akkalemye ouiya ma fal nu sin mwet in sou lun God, aok church lun God moul, elos su sru ac pwelung lun ma pwaye. \v 16 Wangin mwet ku in lafwekin yokiyen mwe luti pwaye lun God ma akkalemyeyuk nu sesr: \q1 El sikyak in luman mwet, \q2 Ac Ngun el akkalemye pwaye ac suwohs lal, \q2 El oayapa liyeyuk sin lipufan. \q1 Fwackyak el inmasrlon mutanfahl uh, \q2 Ac lulalfongiyuk el fin faclu nufon, \q2 Na utukyak el nu inkusrao. \c 4 \s1 Mwet Luti Sutuu \p \v 1 Tuh Ngun el fahkak kalem na lah in pacl tok ah kutu mwet uh ac sisla lulalfongi lalos, ac porongo ngun kikiap ac fahsr tukun mwe luti lun dimon u. \v 2 Mwe luti inge sulkakinyuk sin mwet su lungse kinauk kas kikiap. Akilenyuk elos oana ke soko osra fol sang akilenelosi, pwanang wanginla nunkalos in etu inmasrlon ma wo ac ma koluk. \v 3 Mwet ouinge elos luti mu tia wo in payuk, ac oasr kutu mwe mongo tia wo mwet uh in kang. Tusruktu God El orala mwe mongo inge tuh mwet su lulalfongi ac etu ma pwaye elos in eis tukun elos sang kulo kac. \v 4 Ma orekla nukewa sin God u wo; wangin ma in pilesreyuk, a mwet uh in eis ma inge ac sang kulo kac, \v 5 mweyen kas lun God ac pre lalos u ac akwoye ma inge ye mutun God. \s1 Sie Mwet Kulansap Wo Lun Christ Jesus \p \v 6 Kom fin akesmakinye mwet wiom in lulalfongi ke mwe luti inge, kom fah mwet kulansap wo lun Christ Jesus, ac kom in oayapa akkeye ngunum ke kas lun lulalfongi ac mwe luti pwaye su kom nuna fahsr kac. \v 7 Tusruktu, kom in taran kom liki sramsram lusrongten ac tia pwaye, su wangin sripa. Ac sifacna akpahye kom in moulkin moul in akinsewowoye God. \v 8 Oasr sripen asrosr in akkeye mano, tusruktu yohk sripa in ouiya nukewa kom in akkeye kom ke moul in ngun, su oasr wuleang kac nu ke moul se inge, oayapa nu ke moul se su ac fah tuku. \v 9 Kas pwaye se pa inge, su arulana fal in eteyuk ac lulalfongiyuk. \v 10 Kut kwafe kut ac orekma upa mweyen kut filiya finsrak lasr in God moul, su Mwet Lango nu sin mwet e nukewa, ac yokna nu selos su lulalfongi. \p \v 11 Sang mwe luti inge nu selos ac kwafelos in fahsr kac. \v 12 Nik kom lela kutena mwet in pilesru fusr lom; a kom in mwe srikasrak nu selos su lulalfongi, in kas, in ouiyen moul, in lungse, in lulalfongi ac in moul nasnas. \v 13 Kom in moniyuk in riti Ma Simusla nu sin walil u, ac in fahkak ac luti nwe ke pacl se nga sun kom. \v 14 Nikmet pilesru mwe sang lun ngun su oan in kom, su itukot nu sum ke kas in palu, ac ke un mwet elder elos filiya paolos fwom. \v 15 Kom in alken in oru ma inge ac sifacna eiskomyang nu kac, tuh kapkapak lom in ku in kalem sin mwet e nukewa. \v 16 Kom in sifacna taran kom ac mwe luti lom. Akkeye kom in oru na ma inge, mweyen kom fin oru ouinge, kom ac sifacna molikomla ac oayapa elos su lohng kom. \c 5 \s1 Ma Kunen Sie Mwet Kol Nu Sin Mwet Lulalfongi \p \v 1 Kom in tia kai sie mukul su matu liki kom, a kwafe nu sel oana elan papa tomom; ac oru nu sin mukul fusr an oana elos in tamulel lom, \v 2 ac nu sin mutan matu oana nina kiom, ac mutan fusr oana ma wiom, ke ouiya nasnas nukewa. \p \v 3 Sunakin katinmas su mukaimtal na pwaye. \v 4 Tusruktu fin oasr tulik nutin sie katinmas, ku tulik nutin tulik natul, lela elos in etu in akfalye ma kunalos meet nu sin sou lalos, mweyen ma inge ipin na moul in lulalfongi lalos, in folokin orekma wo lun papa ac nina, ac ma inge mwe akinsewowoye God. \v 5 Sie katinmas su muku ac wangin kasreyal, el filiya finsrak lal nukewa in God, ac sikalani in pre ac siyuk kasru sel ke len ac fong. \v 6 A sie katinmas su suk na mwe akpwar lusrongten, el misa tari el finne srakna moul. \v 7 Kom in fahkak mwe luti inge nu selos, tuh in wangin mwet fahk kas in akkolukyalos. \v 8 Sie mwet fin tia karinganang sou lal, yokna kaclos su muta in lohm sel, el lafwekin lulalfongi lal, ac ke el oru ouinge el koluk liki na mwet se ma tia lulalfongi. \p \v 9 Nikmet simusang inen sie katinmas nu ke takin katinmas uh el fin soenna sun yac onngoul, ac oayapa enenu elan tuh payuk pacl sefanna, \v 10 ac in oasr pweng wo kacl ke orekma lal. Elan sie su liyaung wo tulik natul, el kulang nu sin mwetsac in eisalos nu in lohm sel, pusisel in oru ma kunal nu sin mwet lulalfongi, kasru mwet muta in ongoiya, ac moniyuk in oru ma wo. \p \v 11 A kom in tia simusang inen sie katinmas fusr, mweyen elos fin mau kena yohk in sifil payukyak, elos ac forla liki Christ, \v 12 pwanang ac oasr mwatalos ke sripen elos kunausla wuleang se ma elos oru meet nu sin Christ. \v 13 Elos oayapa pahla in uti utyak nu in lohm sin mwet; ac koluk liki na, elos ac lesrik ac sifacna isongulos nu ke ma su tia ma kunalos, ac sramsramkin ma tia eneneyuk in srumunyuk. \v 14 Ke ma inge, ac wo sik katinmas fusr in payukyak, isus tulik, ac liyaung lohm selos, na ac kosrala mwet lokoalok lasr in tia ku in kaskas akkolukye kut. \v 15 Tuh kutu sin katinmas uh forla tari in fahsr tukun Satan. \v 16 Tuh fin oasr katinmas ke sou lun kutena mutan Christian, lela elan karinganulosyang ac tia sang in aktoasrye ma kunen church, tuh church in ku in karingin katinmas su muku ac enenu na pwaye. \p \v 17 Mwet kol lun church su oaru in ma kunalos, fal in akyokye mololos, yokna nu selos su insianaung in fahkak kas ac luti. \v 18 Tuh Ma Simusla uh fahk, “Nik kom kapriya oalin soko cow mukul ke kom orekmakunul in lolongya wheat” ac “Fal sie mwet orekma in eis molin orekma lal.”\x - \xo 5:18 \xt Dut 25:4; Mt 10:10; Lk 10:7\x* \v 19 Nik kom porongo kas in akkoluk lain sie mwet kol fin tia sin mwet loh luo ku tolu.\x - \xo 5:19 \xt Dut 17:6; 19:15\x* \v 20 Fin oasr mwet kol su nuna oru na ma koluk, kom in kaelos ye mutun mwet lulalfongi, tuh mwet lula elos in sensen. \p \v 21 Ye mutun God ac Christ Jesus ac lipufan sulosolla lal, nga wili nu sum tuh kom in liyaung kas inge ac tia srisri ku wiwi mwet in kutena ma. \v 22 Kom in tia sulaklak in filiya poum fin kutena mwet in kisakunulosyang nu ke orekma lun Leum. Nimet kom wi mwet koluk ke ma elos oru. Sifacna karinginkomyang tuh kom in nasnas. \p \v 23 Kom in tia nim kof mukena, a karrauk ke kutu srisrik wain in kasru mas su fusus in sikyak ke insiom. \p \v 24 Ma koluk lun kutu mwet uh arulana kalem ac kololos nu ke nununku; a ma koluk lun kutu mwet uh fah kalem tok. \v 25 In ouiya se pacna inge, orekma wo uh liyeyuk kalem; ac finne ma su tia kalem uh, tia pac ku in wikinyukla. \c 6 \p \v 1 Elos nukewa su mwet kohs elos in akilen lah fal elos in sunakin mwet leum lalos, tuh mwet uh in tia kaskas koluk ke Inen God ac ke kas in luti lasr. \v 2 Ac elos su mwet kohs lun mwet lulalfongi elos in tia pilesralos, mweyen elos ma wialos in lulalfongi. Na elos in kulansupwalos in wo, mweyen elos su eis woiyen orekma lalos elos mwet lulalfongi su elos lungse. \s1 Mwe Luti Sutuu Ac Mwe Kasrup Pwaye \p Kom enenu in luti ac fahkak kas inge. \v 3 Kutena mwet fin luti sie pacna kas in luti, ac tia insese nu ke mwe luti pwaye lun Jesus Christ Leum lasr ac kas in luti ke ouiyen alu lasr uh, \v 4 el sie mwet filang ac wangin etu lal. El lungse kusen siyuk wel ac akukuin ke kalmen kas, ac ouiya inge purakak sok, amei, sufan, ac fweni koluk, \v 5 ac kwacna alein yurin mwet su lofongla ac wangin pwaye yoro. Elos nunku mu alu uh mwe akkasrupye mwet. \p \v 6 Pwaye, alu uh oru sie mwet in arulana kasrup, el fin falkin ma su oasr yorol. \v 7 Tuh wangin ma kut tuh us tuku nu faclu, ac wangin pac ma kut fah usla liki faclu! \v 8 Ouinge fin oasr yorosr mwe mongo nasr ac nuknuk lasr, lela kut in falkin ma inge. \v 9 A elos su lungse in kasrup, elos putatyang nu in mwe sruhf, ac sremla ke lung lun ikwa puspis lun ma lalfon ac mwe fosrnga, su amakunulosi ac kunauselosla. \v 10 Tuh lungse mani uh okan kain koluk nukewa, ac ke nunkun mani lun kutu mwet uh, oru elos fuhleak lulalfongi lalos ac sokoela nunak lalos ke mwe asor puspis. \s1 Kas In Luti Nu Sel Timothy \p \v 11 A kom, Timothy, kom mwet lun God, na kom in sensenkin kom liki ma inge nukewa. Kwafeang tuh kom in suwoswos, mutal, lulalfongi, lungse, muteng, ac fakpap. \v 12 Kom in sang kuiyom ke kasrusr lun lulalfongi, ac sruokya ku moul ma pahtpat su kom pangonyuk nu kac ke kom tuh pulaik in fahkak lulalfongi lom ye mutun mwet loh puspis. \v 13 Ye mutun God, su asang moul nu ke ma nukewa, ac ye mutun Christ Jesus, su tuh pulaik in fahkak ma el lulalfongi ye mutal Pontius Pilate, nga sap nu sum,\x - \xo 6:13 \xt Jn 18:37\x* \v 14 kom in liyaung ma sapkinyuk nu sum, tuh in nasnas moul lom ac wangin mwatum nu ke Len se Jesus Christ, Leum lasr, el ac sikme. \v 15 Sikme lal ac fah tuku ke pacl fal, su ma ac srisrngiyuki sin God — El su fal in kaksakinyuk, ac wangin pac sie Leum saya, Tokosra lun tokosra uh, ac Leum lun leum uh. \v 16 El mukena pa moul oemeet me ac nu tok ma pahtpat, ac tia ku in misa. El muta in kalem su mwet uh tia ku in ngetang nu kac. Soenna oasr mwet liyal; ac wangin pac mwet ac fah ku in liyal. Lela mwet uh in akfulatyal ac etu lah ku lal oan ma pahtpat! Amen. \p \v 17 Kom in sap nu selos su kasrupkin ma lun moul se inge elos in tia inse fulat, a elos in filiya finsrak lalos, tia ke mwe kasrup ma sukawil, a ke God, su ase yohk nu sesr ma nukewa in akenganye kut. \v 18 Sap nu selos in oru ma wo, in kasrup ke orekma wo, in insewowo in sang, ac akola in sang ma lalos in kasru mwet. \v 19 Elos fin oru ouinge, elos ac fah oakiya sie pwelung wo nu selos sifacna nu ke pacl fahsru, na elos fah ku in sruokya moul pwaye su moul ma pahtpat. \p \v 20 Timothy, liyaung ma itukot kom in karingin. Forla liki sramsram lusrongten ac akukuin wangin sripa, ma kutu mwet uh tafongla in nunku mu “Etauk” pa ingan. \v 21 Kutu mwet uh fahk mu etauk ouinge oasr selos, oru elos tuhlac liki inkanek in lulalfongi. \p Lungkulang lun God in wi kowos nukewa.