\id 1KI \ide UTF8 \h SIE TOKOSRA \toc1 Book Se Meet Ke Tokosra \toc2 Sie Tokosra \toc3 1 Tok \mt2 Book Se Meet Ke \mt1 TOKOSRA \is1 Tukakinyen Book Se Meet Ke TOKOSRA \ip \bk Book Se Meet Ke Tokosra\bk* tafwelana mwe sramsram ke tokosrai lun mwet Israel su mutawauk in srumunyuk in \bk Book Se Meet Ke Samuel\bk* ac \bk Book Se Akluo Ke Samuel\bk*. Book se inge ac ku in kitakatelik nu ke ip tolu: (1) Pacl se Solomon el tokosrala lun Israel ac Judah, ac ke misa lal David, papa tumal. (2) Pacl se Solomon el musai Tempul in Jerusalem, oayapa orekma lal saya ke el tokosra. (3) Ke kitakatelik facl sac nu ke tokosrai epang ac tokosrai eir, ac sramsram ke tokosra nukewa su leum faclos nwe ke yac akoalfoko lumngaul meet liki Christ (850 B. C.). \ip Ke \bk Book Se Meet Ke Tokosra\bk* ac \bk Book Se Akluo Ke Tokosra\bk* lumweyuk kais sie tokosra fal nu ke inse pwaye ku tia inse pwaye lal nu sin God. Kapkapak lun mutunfacl sac tuku ke sripen inse pwaye lun tokosra, a seakos ku alu nu ke ma sruloala ac kolla mutunfacl sac nu ke ongoiya. Tokosra nukewa lun acn epang tiana sun wo ouiya. A funu tokosra lun acn Judah — kutu selos wo, kutu selos koluk. \ip Ma akkalemyeyuk yohk ke book se inge pa pulaik lun mwet palu lun Leum God, su sensenkakin mwet uh elos in tia alu nu ke ma sruloala, ku seakos God. Sie ma yohk uh pa sramsram kacl Elijah, ke alein lal nu sin mwet tol lal Baal (chapter 18). \is1 Takla Lun Koanon Book Se Inge \io1 Saflaiyen pacl David el tokosra 1:1—2:12 \io1 Solomon el tokosrala 2:13–46 \io1 In pacl Solomon el tokosra 3:1—11:43 \io2 a. Tafun pacl meet 3:1—4:34 \io2 b. Musaiyukla Tempul 5:1—8:66 \io2 c. Tafun pacl tok 9:1—11:43 \io1 Kitakatelik tokosrai 12:1—22:53 \io2 a. Alein lun sruf epang ac eir 12:1—14:20 \io2 b. Tokosra lun Judah ac Israel 14:21—16:34 \io2 c. Mwet palu Elijah 17:1—19:21 \io2 d. Tokosra Ahab lun Israel 20:1—22:40 \io2 e. Jehoshaphat lun Judah, ac Ahaziah lun Israel 22:41–53 \c 1 \s1 Tokosra David Ke Pacl El Matuoh \p \v 1 In pulan pacl se inge Tokosra David el arulana matuoh. Mwet kulansap lal finne katelya ke kaot fusrfusr, a el tiana fusrfusr. \v 2 Ouinge mwet kulansap lal elos fahk nu sel, “Leum lasr, lela kut in sokak sie mutan fusr in muta yurum in karingin kom. El ac fah oan apkuran nu yurum, in akfusrfusrye kom.” \v 3 Sukok se inge orek in acn Israel nufon, nwe ke elos konauk sie mutan na oasku in acn Shunem, su pangpang Abishag, ac elos usalu nu yorol tokosra. \v 4 Mutan se inge el arulana oasku. El muta yurin tokosra ac kulansupwal, tusruktu tokosra el tiana oru kutu ma nu sel. \s1 Adonijah El Srike Elan Tokosrala \p \v 5 Inge, Adonijah wen natul David sel Haggith, el sifacna akfulatyalak ac fahk, “Nga pa ac tokosra.” El akoela chariot ac mwet kasrusr fin horse, ac sulela mwet lumngaul in atlol.\x - \xo 1:5 \xt 2 Sam 3:4\x* \v 6 El mukul na oasku se, ac el pa matu sin mukul natul David ma srakna moul. Wanginna pacl David el multikin nu sel ke ma el oru. \v 7 Adonijah el pwapa nu sel Joab (su nina kial pa Zeruiah) ac nu sel Abiathar mwet tol, ac eltal insese in kasrel ke pwapa lal. \v 8 Tusruktu Zadok mwet tol, ac Benaiah wen natul Jehoiada, ac Nathan mwet palu, Shimei, Rei, ac mwet mweun karinginyal David, elos nukewa tia insese nu sel Adonijah. \p \v 9 Sie len ah Adonijah el orek kisa ke sheep, cow mukul, ac cow fusr na fact, in acn se pangpang Eot in Serpent, ma apkuran nu ke unon in kof Enrogel. El suli kutu sin tamulel lal su wen pac natul David, wi pac mwet kacto lun tokosra su mwet Judah, elos in tuku nu ke kufwa in kisa se inge. \v 10 Tusruktu el tia solal Solomon, sie pac tamulel lal, ku Nathan mwet palu, ku Benaiah, ku mwet mweun karinginyal tokosra. \s1 Solomon El Walak In Tokosra \p \v 11 Na Nathan el som nu yorol Bathsheba, nina kial Solomon, ac siyuk sel, “Ku kom soenna lohng lah Adonijah, wen natul Haggith, el sifacna akwalyalak nu ke tokosra? Ac Tokosra David el tiana etu.\x - \xo 1:11 \xt 2 Sam 12:24\x* \v 12 Kom fin lungse loangela moul lal Solomon, wen nutum, oayapa moul lom sifacna, kasru luk nu sum pa inge: \v 13 kom in aksaye som nu yorol Tokosra David ac siyuk sel, ‘Leum Fulat, ya kom tuh tia wulela nu sik Inen \nd LEUM GOD\nd* mu Solomon, wen nutik, pa ac tokosra in aol kom? Fuka tuh Adonijah el tokosrala?’” \v 14 Ac Nathan el sifilpa fahk, “Kom ac srakna sramsram nu sel Tokosra David, na nga ac utyak ac akkeye ma kom srumun an.” \p \v 15 Ouinge Bathsheba el som in osun nu sin tokosra infukil in motul sel. Tokosra el arulana matuoh, ac Abishag, mutan fusr Shunem sac, el muta infarol karinganul. \v 16 Bathsheba el pasrla nu ye mutun tokosra, ac tokosra el siyuk sel, “Mea kom lungse?” \p \v 17 Bathsheba el topuk, “Leum Fulat, kom tuh wulela na ku nu sik Inen \nd LEUM GOD\nd* lom mu Solomon, wen nutik, pa ac aol kom in tokosra. \v 18 Tuh pa Adonijah el tokosrala tari, ac kom tiana etu. \v 19 El kisakin mwe kisa na pus ke cow mukul, sheep, ac cow fusr na fact, ac suli wen nutum an, ac Abiathar mwet tol, ac Joab captain lun un mwet mweun lom nu ke kufwa uh, a el tia solal Solomon, wen nutum. \v 20 Leum fulat, mwet Israel nukewa tawi kom in fahk nu selos lah su ac aol kom in tokosra. \v 21 Kom fin tia akkalemye inge, na pacl se na kom ac misa, nga ac Solomon, wen nutik, ac fah oaoala mwet lokoalok lain tokosra.” \p \v 22 El srakna sramsram, na Nathan el sun lohm sin tokosra. \v 23 Fwackyang nu sin tokosra lah mwet palu el a inge, na Nathan el utyak ac pasrla yetun tokosra. \v 24 Na el fahk, “Ya kom fahkla tari lah Adonijah pa ac aol kom in tokosra uh? \v 25 Misenge na el som ac kisakin mwe kisa pukanten ke cow mukul, sheep, ac cow fusr na fact. El suli wen nutum nukewa, ac Joab captain lun un mwet mweun lom, ac Abiathar mwet tol, ac ingena elos tukeni mongo, sasa, ac fahk, ‘In paht moul lal Tokosra Adonijah!’ \v 26 Tusruktu el tiana suliyu, ku Zadok mwet tol, ku Benaiah, ku Solomon. \v 27 Ya kom insese nu kac, ac tiana fahk nu sin mwet pwapa lom lah su ac aol kom in tokosra?” \p \v 28 Ac Tokosra David el fahk, “Sap Bathsheba elan foloko.” Ac el foloko ac tu ye mutal. \v 29 Na tokosra el fahk nu sel, “Nga wuleot nu sum Inen \nd LEUM GOD\nd* moul, su tuh moliyula liki ongoiya luk nukewa, \v 30 lah misenge nga srakna sruokya wulela se ma nga tuh orala nu sum Inen \nd LEUM GOD\nd* lun Israel: lah Solomon, wen nutum, pa ac aolyu in tokosra.” \p \v 31 Bathsheba el pasrla nwe ten ac fahk, “Lela tokosra, leum luk, in moul ma pahtpat!” \p \v 32 Na Tokosra David el sapla nu sel Zadok, Nathan, ac Benaiah. Ke elos tuku, \v 33 el fahk nu selos, “Us mwet kacto luk in wi kowos, ac sang Solomon, wen nutik, elan kasrusr fin kosro miul nutik sifacna, ac pwanul nwe ke Unon in kof Gihon, \v 34 yen ma Zadok ac Nathan ac fah akmusraella we tuh elan tokosrala lun Israel. Na kowos ukya mwe ukuk ac sasa ac fahk, ‘In paht moul lal Tokosra Solomon!’ \v 35 Kowos welul na foloko nwe ke na el muta fin tron luk uh. El fah aolyu in tokosra, mweyen el pa nga sulela in leumi Israel ac Judah.” \p \v 36 Benaiah el topuk, “Ac fah ou lungse lom, ac lela \nd LEUM GOD\nd* lom Elan akkeye! \v 37 Leum Fulat, oana ke \nd LEUM GOD\nd* El wi kom, lela Elan welul pac Solomon, ac oru tuh tokosrai lal in akinsewowoyeyuk yohk liki tokosrai lom.” \p \v 38 Ouinge Zadok, Nathan, ac Benaiah, ac mwet mweun karinginyal tokosra, elos eisalang Solomon nu fin miul natul Tokosra David, ac pwanul nwe ke Unon in kof Gihon. \v 39 Zadok el srukak oil in olive se ma el use liki Lohm Nuknuk sin \nd LEUM GOD\nd* ac mosrwella Solomon. Elos ukya mwe ukuk ac mwet nukewa sala ac fahk, “In paht moul lal Tokosra Solomon!” \v 40 Ouinge Solomon el folokla, ac mwet nukewa fahsr tokol, ac sasa ke engan. Pusren mwe ukuk natulos arulana yohk, pwanang infohk uh kusrusryak. \p \v 41 Ke Adonijah ac mwet welul elos aksafye mongo lalos, elos lohngak pusra sac. Ac ke Joab el lohng pusren mwe ukuk el siyuk, “Efu ku siti uh arulana ngisyak?” \v 42 El srakna kaskas a Jonathan wen natul mwet tol Abiathar, el tuku. Adonijah el fahk, “Utyak. Ke kom mwet wo se, kalem lah oasr pweng wo kom us.” \p \v 43 Jonathan el topuk ac fahk, “Tia wo ma! Tokosra David, leum lasr, el sraklalak Solomon elan tokosra. \v 44 El supwalla Zadok, Nathan, Benaiah, ac mwet mweun karinginyen tokosra in pwanul. Elos sang el kasrusr fin miul natul tokosra, \v 45 na Zadok ac Nathan akmusraella ke Unon in kof Gihon. Na elos ilyak nu in siti uh ac sasa, ac mwet nukewa tukeni wonak ke engan. Pa ingan pusra se kowos lohng ah. \v 46 Inge Solomon el tokosra. \v 47 Oayapa mwet kacto lun tokosra elos utyak nu yorol Tokosra David ac fahk, ‘Lela God lom Elan oru tuh Solomon elan pwengpeng yohk liki kom, ac tokosrai lal in akinsewowoyeyuk yohk liki tokosrai lom.’ Na Tokosra David el pasrla fin mwe oan kial \v 48 ac pre ac fahk, ‘Lela kut in kaksakin \nd LEUM GOD\nd* lun Israel, su orala tuh sie sin wen nutik in aolyula in tokosra misenge, oayapa ke El lela nga in moul nwe ke nga liye!’” \p \v 49 Na mwet welul Adonijah elos sangeng, ac elos nukewa tuyak ac folokelik nu yen selos. \v 50 Adonijah el arulana sangeng sel Solomon, ac el som nu in Lohm Nuknuk sin \nd LEUM GOD\nd*, ac sruokya koac ke loang uh.\f + \fr 1:50 \fk koac ke loang uh: \ft oasr ma kosroh akosr ke sruwasrik akosr fin loang sac, ma oana luman koac ke sifen cow uh; mwet se fin sruok koac inge na tia ku in anwuki el.\f* \v 51 Fwackyang nu sel Tokosra Solomon lah Adonijah el sangeng sel, ac el sruokya koac ke loang sac ac fahk, “Nga kena Tokosra Solomon elan fulahk nu sik meet lah el ac tia sap in anwuki nga.” \p \v 52 Solomon el topuk, “El fin pwaye nu sik, tia sokofanna aunsifal fah pusralyukla, a el fin tia pwaye nu sik, el ac misa.” \v 53 Na Tokosra Solomon el sapla in utuki Adonijah liki loang sac. Adonijah el som nu yorol tokosra, ac pasrla ye mutal, ac tokosra el fahk, “Kom ku in som nu lohm sum.” \c 2 \s1 Kas In Kasru Safla Lal David Nu Sel Solomon \p \v 1 Ke David el apkuran in misa, el pangnol Solomon, wen natul, ac sang kas in kasru safla lal nu sel: \v 2 “Pacl in misa luk apkuranme. Kom in ku ac pulaik na, \v 3 ac oru ma \nd LEUM GOD\nd* lom El sapkin nu sum. Akos ma sap ac ma oakwuk lal nukewa, oana ma simla ke ma sap lal Moses, tuh yen nukewa kom som nu we kom fah wo ouiyom in ma nukewa kom oru. \v 4 Kom fin akos \nd LEUM GOD\nd*, El ac akpwayeye wulela lal nu sik ke El fahk mu fwilin tulik nutik ac fah leumi Israel nwe tok, ke lusenna pacl elos liyaung ac akos ma nga sapkin nu selos ke insialos ac ngunalos nufon. \p \v 5 “Sayen ma inge, oasr sie pac ma. Kom esam ma Joab el tuh oru nu sik ke el uniya mwet kol fulat luo lun un mwet mweun lun Israel, Abner wen natul Ner, ac Amasa wen natul Jether. El akmuseltalu ke pacl in misla, ke sripen el ke foloksak ke mwet eltal uniya ke mweun. El uniya mwet ma wangin ma koluk la, ac inge nga eis mwatan ma el oru ac keok kac.\x - \xo 2:5 \xt 2 Sam 3:27; 2 Sam 20:10\x* \v 6 Kom etu na ma fal kom in oru. Nimet lela elan misa ke pacl fal lal, a kom in unilya. \p \v 7 “Ac nu sin wen natul Barzillai, kom in oru kulang nu selos ac liyalosyang, mweyen elos tuh kulang nu sik ke nga kaingkunul Absalom, tamulel lom.\x - \xo 2:7 \xt 2 Sam 17:27–29\x* \p \v 8 “Ac nu sel Shimei, wen natul Gera mwet Bahurim in acn Benjamin, el tuh selngawiyu ke kas na mwen ke len se nga som nu Mahanaim. Tusruktu ke el tuh sunyu Infacl Jordan, nga tuh wulela na ku nu sel ke Inen \nd LEUM GOD\nd* lah nga ac tia sap in anwuki el.\x - \xo 2:8 \xt 2 Sam 16:5–13; 19:16–23\x* \v 9 Tuh kom in tia fuhlela in wangin kalya nu sel. Kom etu na ma fal kom in oru. Nimet lela elan misa ke pacl fal lal, a kom in unilya.” \s1 Misa Lal David \p \v 10 David el misa, ac pukpuki el in Siti sel David. \v 11 El tuh tokosra lun Israel ke yac angngaul. El muta Hebron ke yac itkosr, ac Jerusalem ke yac tolngoul tolu.\x - \xo 2:11 \xt 2 Sam 5:4–5; 1 Chr 3:4\x* \v 12 Solomon el aolulla David, papa tumal, in tokosra, ac tokosrai lal oakwuki arulana ku.\x - \xo 2:12 \xt 1 Chr 29:23\x* \s1 Misa Lal Adonijah \p \v 13 Na Adonijah, su nina kial pa Haggith, el som nu yorol Bathsheba, nina kial Solomon. Bathsheba el siyuk, “Ya kom tuku ke misla?” \p Adonijah el topuk, “Aok.” \v 14 Na el sifilpa fahk, “Oasr ma se nga ke siyuk sum.” \p Bathsheba el siyuk, “Mea se?” \p \v 15 El topuk, “Kom etu lah nga lukun tokosrala, ac mwet Israel nukewa nunku mu ac ouinge. Tuh pa sikyak tuh na tamulel se luk pa tokosrala, mweyen pa inge lungse lun \nd LEUM GOD\nd*. \v 16 A inge oasr enenu se luk. Nunak munas, nimet srunga.” \p Bathsheba el siyuk, “Ku mea se?” \p \v 17 El topuk, “Nunak munas, siyuk sel Tokosra Solomon tuh nga in payukyak sel Abishag, mutan fusr Shunem sac. Nga etu lah el tia ku in folokunla ngusr lom uh.”\x - \xo 2:17 \xt 1 Tok 1:3–4\x* \p \v 18 Bathsheba el topuk, “Wona. Nga ac tafwekomla nu sel tokosra.” \p \v 19 Ouinge Bathsheba el som nu yorol tokosra in tafwella Adonijah nu sel. Ac tokosra el tuyak in paing nina kial, ac pasrla nu sel. Na el muta fin tron lal ac sap in utuku pac sie tron nu layen layot sel, nina kial elan muta fac. \v 20 Na Bathsheba el fahk, “Oasr enenu srisrik se luk nga ke siyuk sum. Nunak munas nimet folokin.” \p Tokosra Solomon el siyuk, “Nina, mea se? Nga ac tia folokin ngusr lom an.” \p \v 21 Na nina kial ah fahk, “Eisalang Abishag kial Adonijah, tamulel lom.” \p \v 22 Tokosra el siyuk, “Efu kom ku siyuk ngan eisalang Abishag nu sel? Ac kom ku tia siyuk pacna ngan sang tokosrai luk nu sel, lah el tamulel matu luk, ac oayapa nu sel Abiathar mwet tol, ac Joab su welul lac?” \v 23 Na Solomon el orala wulela ku se lal Inen \nd LEUM GOD\nd* ac fahk, “Nga fin tia unilya Adonijah ke sripen siyuk kutasrik se lal inge, lela \nd LEUM GOD\nd* Elan uniyuwi! \v 24 \nd LEUM GOD\nd* El oakiyuwi ku fin tron lal David, papa tumuk, ac El akpwayeye wulela lal ac ase tokosrai nu sik, ac nu sin tulik nutik. Nga fulahk Inen \nd LEUM GOD\nd* lah Adonijah el ac anwuki na misenge!” \p \v 25 Ouinge Tokosra Solomon el sapkin nu sel Benaiah, ac el som unilya Adonijah. \s1 Sisila Abiathar Ac Anwuki Joab \p \v 26 Na Tokosra Solomon el fahk nu sel Abiathar mwet tol, “Folokla nu acn sum in acn Anathoth. Fal na in anwuki kom, tuh nga ac tia lela in sa anwuki kom, ke sripen kom tuh liyaung Tuptup in Wuleang lun \nd LEUM GOD\nd*, oayapa kom tuh welul David, papa tumuk, in mwe elya nukewa ma sikyak nu sel.”\x - \xo 2:26 \xt 2 Sam 15:24; 1 Sam 22:20–23\x* \v 27 Ouinge Solomon el sisella Abiathar liki orekma lun mwet tol lun \nd LEUM GOD\nd*, ac ma inge akpwayeyela kas lun \nd LEUM GOD\nd* su El tuh fahk in acn Shiloh kacl Eli mwet tol ac fwilin tulik natul.\x - \xo 2:27 \xt 1 Sam 2:27–36\x* \p \v 28 Joab el lohng ke ma sikyak inge. (El tuh kasrel Adonijah, ac tia kasrel Absalom.) Ouinge el kaingla nwe ke Lohm Nuknuk sin \nd LEUM GOD\nd*, ac sruokya sruwasrik in loang sac.\f + \fr 2:28 \ft sruwasrik in loang sac: liye 1 Tok 1:50.\f* \v 29 Ke fwackyang nu sel Tokosra Solomon lah Joab el kaingla nu ke Lohm Nuknuk sin \nd LEUM GOD\nd* ac tu sisken loang sac, na Solomon el supwala mwet se in siyuk sel lah efu el ku kaingla nu ke loang sac. Na Joab el topuk mu, “Nga kaingla nu yurin \nd LEUM GOD\nd* mweyen nga sangeng sel Solomon.” Na Tokosra Solomon el supwalla Benaiah elan som unilya Joab. \v 30 El som nwe ke Lohm Nuknuk sin \nd LEUM GOD\nd* ac fahk nu sel Joab, “Tokosra el sap kom in tufokla.” \p Joab el topuk, “Mo, nga ac misa na inse.” \p Na Benaiah el folokla nu yorol tokosra, ac tafweang ma Joab el fahk. \p \v 31 Solomon el fahk, “Oru oana el fahk an. Unilya ac piknilya, tuh nga, ku kutena sin tulik natul David, fah tia eis mwatan ma Joab el oru ke el uniya mwet su wangin mwata. \v 32 \nd LEUM GOD\nd* El ac fah sang kalya nu sel Joab ke akmas el tuh orala a wangin eteya sel David, papa tumuk. Joab el uniya mwet luo su wo lukel na ac wangin mwata: Abner, mwet kol fulat lun un mwet mweun lun Israel, ac Amasa, mwet kol fulat lun un mwet mweun lun Judah. \v 33 Mwatan akmas ingan ac fah putatyang nu facl Joab, ac nu fin fwilin tulik natul nwe tok. A \nd LEUM GOD\nd* El ac sang wo ouiya nu sin tulik natul David, su ac muta fin tron lal.” \p \v 34 Ouinge Benaiah el som nu ke Lohm Nuknuk sin \nd LEUM GOD\nd*, ac unilya Joab ac piknilya in acn sel yen mwesis. \v 35 Tokosra el oru tuh Benaiah elan mwet kol fulat lun mwet mweun in aolul Joab, ac sang acn lal Abiathar, mwet tol, nu sel Zadok. \s1 Misa Lal Shimei \p \v 36 Na tokosra el solalma Shimei ac fahk nu sel, “Musaela sie lohm ah sum in Jerusalem. Muta loac, ac tia illa liki siti uh. \v 37 Kom fin fahsr alukela infacl srisrik Kidron, na pwayena kom ac fah misa, ac koluk kac uh fah ma lom sifacna.” \p \v 38 Shimei el topuk, “Wona, Leum fulat. Nga ac oru oana kom fahk an.” Ouinge el mutana Jerusalem ke len puspis. \p \v 39 Tusruktu, yac tolu tok, luo sin mwet kohs lal kaingla nu yorol Achish wen natul Maacah, su tokosra lun acn Gath. Ke Shimei el lohng lah eltal oasr Gath, \v 40 el akoela donkey natul, ac som nu yorol Tokosra Achish nu Gath, in suk mwet kohs lal ah. Ke el konaltalak el folokunultalma nu lohm sel. \v 41 Ke Solomon el lohng ma Shimei el oru, \v 42 el solalma ac fahk nu sel, “Nga tuh oru kom wulela Inen \nd LEUM GOD\nd* mu kom ac tiana illa liki acn Jerusalem, ac nga sensenkakin kom mu kom fin illa, pwayena kom ac misa. Ku kom tuh tia insese nu kac, ac fahk mu kom ac akosyu? \v 43 Na efu ku kom kunausla wulela lom, ac tia akos ma nga sapkin? \v 44 Kom arulana etu ma koluk nukewa ma kom tuh orala nu sel David, papa tumuk. \nd LEUM GOD\nd* El ac kalyei kom kac. \v 45 A El ac akinsewowoyeyu, ac El ac akkeye tokosrai lal David nwe tok.” \p \v 46 Na tokosra el sapkin nu sel Benaiah, ac el som unilya Shimei. Inge ku nukewa ke tokosrai oan inpaol Solomon. \c 3 \s1 Solomon El Pre Ac Siyuk Ke Lalmwetmet \r (Luo Chronicle 1:3–12) \p \v 1 Solomon el kupasryang nu sin tokosra Egypt ke el payukyak nu sin acn se natul. El use mutan sac nu in Siti sel David elan muta we nwe ke el aksafyela musa lal ke lohm sin tokosra, ac Tempul, ac pot rauneak acn Jerusalem. \v 2 Soenna oasr tempul musala nu sin \nd LEUM GOD\nd*, ke ma inge mwet uh srakna orek kisa fin loang pus. \v 3 Solomon el lungse \nd LEUM GOD\nd*, ac el fahsrna ke mwe luti lal David, papa tumal. Ma sefanna, el oayapa uniya kosro ac orek kisa ke loang pus. \p \v 4 Sie pacl ah, el som nu Gibeon in orek kisa we, ke sripen loang se we ah arulana pwengpeng. Arulana pus mwe kisa firir el oru in acn sac meet. \v 5 In fong sac \nd LEUM GOD\nd* El sikyak nu sel in sie mweme ac siyuk sel, “Mea kom lungse ngan sot nu sum?” \p \v 6 Solomon el topuk, “Pacl nukewa kom akkalemye lungse lom nu sin mwet kulansap lom, David, papa tumuk, ac el tuh wo ac inse pwaye ac suwohs nu sum. Ac kom srakna akkalemye lungse lulap ac kawil lom nu sel ke kom sang sie wen su aolul in leum misenge. \v 7 O \nd LEUM GOD\nd* luk, kom lela ngan aolla papa tumuk in tokosra, nga finne srakna fusr ac tia etu in kol. \v 8 Nga inge, inmasrlon mwet su kom sulela tuh in mwet lom, sie mutunfacl lulap su tia ku in oaoala. \v 9 Ke ma inge, ase nu sik lalmwetmet, tuh nga fah ku in kol mwet lom ke suwohs, ac in etu inmasrlon ma wo ac ma koluk. Fin tia ouinge, nga ac leumi mwet puspis lom inge fuka?” \p \v 10 \nd LEUM GOD\nd* El insewowo lah Solomon el siyuk ke ma se inge, \v 11 na El fahk nu sel, “Mweyen kom siyuk ke lalmwetmet in leumi mwet uh ke suwohs, ac tia siyuk ke moul loes nu sum sifacna, ku ke mwe kasrup, ku ke mwet lokoalok lom in misa, \v 12 nga ac fah sot ma kom siyuk kac. Nga ac sot lalmwetmet ac etauk yohk liki mwet nukewa meet liki kom, oayapa elos su ac fah tuku tukum. \v 13 Nga fac oayapa sot ma kom tia siyuk kac: in moul lom nufon kom ac kasrup ac fulat, yohk liki tokosra nukewa saya. \v 14 Ac kom fin akos ac liyaung ma sap ac oakwuk luk nukewa, in oana David papa tomom, nga ac fah akloesye moul lom.” \p \v 15 Solomon el ngutalik ac akilen lah \nd LEUM GOD\nd* El kaskas nu sel in mweme sac, na el som nu Jerusalem ac tu mutun Tuptup in Wuleang lun \nd LEUM GOD\nd* ac orek kisa firir ac mwe kisa in akinsewowo nu sin \nd LEUM GOD\nd*. Toko el orala kufwa se nu sin mwet kacto lal nukewa. \s1 Nununku Lalmwetmet Lal Solomon \p \v 16 Sie len ah, mutan kosro luo\f + \fr 3:16 \fk mutan kosro luo: \ft mutan ma eis molin kosro laltal.\f* tuku ac utyak nu ye mutal Tokosra Solomon. \v 17 Sie seltal fahk, “Leum fulat, nga ac mutan se inge muta in lohm sefanna, ac nga oswela tulik mukul se ke mutan se inge el muta yuruk. \v 18 Len luo tukun nga oswela wen se nutik ah, el oswela pac tulik mukul se. Kut mwet luo na pa muta in lohm sac, ac wangin mwet saya. \v 19 Na sie fong ah el motul folosuwosla toanya tulik natul ah, na tulik sac misa. \v 20 El tukakek ke infulwen fong, ac use tulik misa natul ah nu yuruk, ac el usla tulik nutik ah nu yorol ke nga srakna motul. \v 21 In lotu tok ah nga ngutalik ac oru ngan katiti tulik se nutik ah, tuh na el misa. Ac ke nga lohang nu kacl, nga akilen tuh na tia ma nutik.” \p \v 22 A mutan se ngia fahk, “Mo! Tulik se ma moul uh ma nutik, ac ma se ma misa ah ma nutum!” \p Mutan se meet ah topuk, “Mo! Tulik se ma misa ah ma nutum, ac ma se ma moul uh ma nutik!” \p Ouinge eltal akukuinla ye mutal tokosra. \p \v 23 Na Tokosra Solomon el fahk, “Komtal kewa fahk mu ma natul pa tulik se ma moul uh, ac ma se ma misa ah ma nutin mutan se ngia.” \v 24 Tokosra el sap in utuku sie cutlass, na ke utuku \v 25 el fahk, “Fulungya tulik se ma moul an in ip luo, ac sang la nu sin sie, ac la nu sin sie.” \p \v 26 Mutan se ma natu tulik se ma moul ah, ke yohk pakomuta ac lungse lal nu sin tulik sac, el fahk nu sin tokosra, “Leum fulat, nunak munas nimet unilya! Eisalang nu sel!” \p A mutan se ngia fahk, “Nimet eisalu nu sesr kewa. Fulungilya in ip luo.” \p \v 27 Na Solomon el fahk, “Nimet uniya tulik sacn! Sang nu sin mutan se meet an. El pa nina na pwaye kial an.” \p \v 28 Ke pacl se mwet Israel lohng ke nununku se lal Solomon inge, elos nukewa arulana akfulatyal, mweyen elos etu lah \nd LEUM GOD\nd* El sang lalmwetmet nu sel elan oru nununku fal ac suwohs. \c 4 \s1 Mwet Kacto Lal Solomon \p \v 1 Solomon el tokosra lun Israel nufon, \v 2 ac mwet wal fulat yal pa: \q1 Mwet tol: Azariah, wen natul Zadok \q1 \v 3 Mwet sim inkul lun tokosra: Elihoreph ac Ahijah, wen natul Shisha \q1 Mwet liyaung ma simla: Jehoshaphat, wen natul Ahilud \q1 \v 4 Mwet kol fulat lun un mwet mweun: Benaiah, wen natul Jehoiada \q1 Mwet tol: Zadok ac Abiathar \q1 \v 5 Leum fin mwet suksuk\f + \fr 4:5 \fk mwet suksuk: \ft mwet solla sin tokosra in karingin kais sie acn.\f* ke kais sie acn: Azariah, wen natul Nathan \q1 Mwet kasru fulat nu sin tokosra: mwet tol Zabud, wen natul Nathan \q1 \v 6 Mwet kol lun mwet kulansap ke inkul fulat: Ahishar \q1 Mwet kol fin mwet kumakinyuk: Adoniram, wen natul Abda \p \v 7 Solomon el srisrngiya mwet suksuk singoul luo fin acn Israel nufon. Ma kunalos in fosrngakunma mwe mongo nu inkul sin tokosra liki acn selos — kais mwet suksuk karingin malem se ke yac se. \v 8 Pa inge inelos ac acn elos karingin: \q1 Benhur: infulan eol Ephraim \q1 \v 9 Bendeker: siti lun Makaz, Shaalbim, Beth Shemesh, Elon, ac Beth Hanan \q1 \v 10 Benhesed: siti lun Arubboth, ac Socoh ac acn Hepher nufon \q1 \v 11 Benabinadab, su payuk sin Taphath, acn se natul Solomon: acn Dor nufon \q1 \v 12 Baana, wen natul Ahilud: siti Taanach ac Megiddo, ac acn nukewa apkuran nu Beth Shan ma apkuran nu ke siti srisrik Zarethan, eir in siti srisrik Jezreel, fahla nwe ke siti Abel Meholah ac Jokmeam \q1 \v 13 Bengeber: siti Ramoth in acn Gilead, ac acn srisrik nukewa in acn Gilead ma lun sou lal Jair, su ma in fwil natul Manasseh, ac acn Argob in acn Bashan. Oasr siti lulap onngoul, ac kewana potyak, ac mwe sruh ke mutunpot uh orekla ke osra bronze \q1 \v 14 Ahinadab, wen natul Iddo: acn lal Mahanaim \q1 \v 15 Ahimaaz, su payukyak sel Basemath, sie pac sin acn natul Solomon: acn lal Naphtali \q1 \v 16 Baana, wen natul Hushai: acn lal Asher ac siti srisrik Bealoth \q1 \v 17 Jehoshaphat, wen natul Paruah: acn lal Issachar \q1 \v 18 Shimei, wen natul Ela: acn lal Benjamin \q1 \v 19 Geber, wen natul Uri: acn Gilead, facl se ma Sihon (tokosra lun mwet Amor) ac Og (tokosra lun Bashan) eltal leumi. \p Sayen mwet singoul luo inge, oasr sie mwet suksuk fulat solla in karingin facl sac nufon. \s1 Wolana Ac Pwengpeng Ke Tokosrai Lal Solomon \p \v 20 Pusiyen mwet Judah ac Israel oana puk weacn uh. Elos mongo ac nim ac engan. \v 21 Tokosrai lal Solomon sisani facl nukewa e ke Infacl Euphrates me nwe ke acn Philistia, ac masrol nu Egypt. Mwet inge nukewa moli tax nu sel, ac orekma nu sel ke lusen moul lal nufon.\x - \xo 4:21 \xt Gen 15:18; 2 Chr 9:26\x* \p \v 22 Enenu lal Solomon nu inkul sin tokosra ke kais sie len pa: pak in flao srik kosra siofok lumngaul, ac pak in flao yohk kosra tolfoko, \v 23 cow muta in kalkal singoul, ac cow forfor saya longoul, ac sheep siofok, sayen na kosro deer, gazelle, roebuck, ac won. \p \v 24 Solomon el leumi facl nukewa roto in Infacl Euphrates, liki acn Tiphsah ke infacl Euphrates, nwe ke siti Gaza nu roto. Tokosra nukewa roto in Infacl Euphrates elos orekma nu sel, ac oasr misla ke facl nukewa ma oan raunella. \v 25 Ke lusen moul lal Solomon, mwet nukewa in acn Judah ac Israel elos mutana in misla ac wangin mwe fosrnga. Kais sie sou oasr ima in grape ac sak fig sunalos. \p \v 26 Oasr angngaul tausin nien muta lun horse in chariot natul Solomon, ac singoul luo tausin horse in mweun natul.\x - \xo 4:26 \xt 1 Tok 10:26; 2 Chr 1:14; 9:25\x* \v 27 Mwet suksuk singoul luo lal inge, elos akoo mwe mongo nun Tokosra Solomon ac mwet welul ke tepu lal, kais sie mwet ke malem lal. Elos fosrngakin mwe enenu nukewa. \v 28 Kais sie mwet suksuk ac srukak pac ma kunal ke barley ac mah nu yen ma eneneyuk we. Ma inge ma nun horse ac kosro saya ma orekmakinyuk. \p \v 29 God El sang nu sel Solomon lalmwetmet, ac lemlem, ac etauk yoklana — alukela ma ku in srikeyuki. \v 30 Ouinge Solomon el lalmwetmet liki mwet lalmwetmet lun acn kutulap, oayapa mwet lalmwetmet lun Egypt. \v 31 El lalmwetmet liki mwet nukewa: el lalmwetmet lukel Ethan mwet Ezrah, ac Heman, Calcol, ac Darda, wen tolu natul Mahol. Pweng kacl fahsrelik nu in facl nukewa ma oan apkuran nu we.\x - \xo 4:31 \xt Psa 89: Sifac uh\x* \v 32 El orala soakas tolu tausin, ac kinala on pus liki sie tausin.\x - \xo 4:32 \xt Soa 1:1; 10:1; 25:1; Ols 1:1\x* \v 33 El sramsram pac ke sak, ac mwe yokyok, mutawauk ke sak cedar lun Lebanon nwe ke sak hyssop su kap pe pot uh; ac el sramsram pac ke kosro, won, wet lulap, ac ik uh. \v 34 Tokosra nukewa fin faclu lohng ke lalmwetmet lal inge, ac elos supwala mwet in lohng sramsram lalmwetmet lal. \c 5 \s1 Solomon El Akoo Elan Musai Tempul \r (Luo Chronicle 2:1–18) \p \v 1 Tokosra Hiram lun acn Tyre el nuna mwet kawuk lal David, ac ke el lohng lah Solomon el aolul David, papa tumal, in tokosra, na el supwala mwet kacto aolyal nu yorol. \v 2 Na Solomon el supwala kas inge nu sel Hiram: \v 3 “Kom etu lah ke sripen mweun puspis ma David, papa tumuk, el tuh oru lain mwet lokoalok in facl ma raunella, pwanang el tuh tia ku in musai sie lohm alu nu sin \nd LEUM GOD\nd* lal, nwe ke na \nd LEUM GOD\nd* El sang elan kutangla mwet lokoalok lal nukewa. \v 4 Tuh pa inge \nd LEUM GOD\nd* luk El ase misla nu sik yurin mutunfacl su rauniyula. Wangin mwet lokoalok luk, pwanang wangin mwe fosrnga nu sik. \v 5 \nd LEUM GOD\nd* El tuh wuleang nu sel David, papa tumuk, ac fahk, ‘Wen nutum, su nga ac fah srisrngiya in tokosra aol kom, pa ac fah musai sie tempul nu sik.’ Ac inge nga sulela nga in musaela tempul se inge tuh in iwen alu nu sin \nd LEUM GOD\nd* luk.\x - \xo 5:5 \xt 2 Sam 7:12–13; 1 Chr 17:11–12\x* \v 6 Ke ma inge, kom supwala mwet lom an nu Lebanon in pakiya kutu sak cedar ah luk. Mwet luk ac welulos orekma, ac nga ac moli mwet lom ingan ke lupa na kom fahk an. Kom etu lah mwet luk inge tia etu pakpuk sak oana mwet lom ingan.” \p \v 7 Hiram el arulana insewowo ke el lohng kas lal Solomon, ac el fahk, “Kaksakin \nd LEUM GOD\nd* misenge ke El sang nu sel David wen na lalmwetmet se natul, in aolul tokosra fin mutunfacl lulap se ingan!” \v 8 Na Hiram el supwala kas inge nu sel Solomon: “Nga eis tari kas lom, ac nga akola in oru ma kom siyuk an. Nga ac srukak sak cedar ac sak pine. \v 9 Mwet luk uh ac usya sak inge Lebanon lac nu wekof ah, ac kapreni nu sie in ku in pakinyuk nu ke acn kom sulela an. Fin sun acn ingan, na mwet luk uh ac tulalik ac mwet lom an fah fosrngakin. Ac nu sum, nga lungse kom in kite mwet luk inge mongo.” \p \v 10 Ouinge Hiram el supwala nu sel Solomon sak cedar ac sak pine nukewa ma el enenu. \v 11 Ac Solomon el sang nu sel Hiram million akosr paun in wheat, ac siofok singoul limekosr tausin gallon in oil in olive nasnas ke yac nukewa, in sang kite mwet lal. \p \v 12 \nd LEUM GOD\nd* El sang lalmwetmet nu sel Solomon, oana ke El wuleang nu sel. Oasr misla inmasrlol Hiram ac Solomon, ac eltal orala sie wulela na ku inmasrloltal. \p \v 13 Tokosra Solomon el orani mukul tolngoul tausin liki acn Israel nufon elan kumakin ke sap ku lal, \v 14 ac eisalang Adoniram elan mwet kol lalos. El kitalik mwet inge nu ke u tolu, mwet singoul tausin ke kais sie u, ac kais sie u inge ac muta in acn Lebanon ke malem se, ac malem luo in acn selos.\x - \xo 5:14 \xt 1 Tok 12:18\x* \v 15 Oasr pac mwet oalngoul tausin lal Solomon muta uten eol uh orekma ke tufahl eot, ac mwet itngoul tausin mwe utuk. \v 16 Solomon el srela mwet tolu tausin tolfoko in liyalosyang ac fahk ma elos in oru. \v 17 Ke sap lal Tokosra Solomon, elos taflela eot lulap na wowo nu ke pwelung in Tempul uh. \v 18 Mwet orekma lal Solomon ac Hiram, ac mwet su tuku liki siti Gebal, elos akoela pac eot ac ipinsak in musai Tempul. \c 6 \s1 Solomon El Musai Tempul \p \v 1 Yac angfoko oalngoul tukun mwet Israel elos illa liki acn Egypt, in yac akakosr ma Solomon el tokosra fin acn Israel, ke malem akluo su malem Ziv, Solomon el mutawauk in musai Tempul. \v 2 Luin lohm sac, oasr fit eungoul lusa ac fit tolngoul sralap, ac fit angngaul limekosr fulata. \v 3 Infukil in utyak oasr fit singoul limekosr lusa, ac fit tolngoul sralap oana sralapan inkain lohm ah. \v 4 Oasr winto ke sinka in Tempul, oasriksrik luku ah liki acn loac. \v 5 Oasr pac lale se orekla ke siska luo ke Tempul ac tukun Tempul. Lale inge oasr twek tolu kac, ac fulatan kais sie twek inge fit itkosr tafu. \v 6 Kais sie fukil ke twek se oeten ah fit itkosr tafu sralap, ac ke twek se infulwa ah fit eu sralap, ac twek se oelucng ah fit singoul tafu sralap. Sinka ke kais sie twek inge minini liki twek se ten liki, ouinge infukil inge ku in oan fin pesinka ah finne wangin sak in loang. \p \v 7 Eot ma musaela Tempul uh tufahlla ke nien tufahl eot, pwanang wangin pusren hammer, ku tuhla, ku kutena kain kufwen sroasr osra lohngyuk ke pacl musaiyuk Tempul. \p \v 8 Nien utyak ke twek se oeten ke lale se inge, oan layen eir ke Tempul, ac oasr nien fanyak nu ke twek luo lucng ah. \v 9 Ouinge Tokosra Solomon el aksafyela musaiyen Tempul. Tempu ac loeyuk nu ke siling uh orekla ke sak cedar. \v 10 Lale se laesyen Tempul ma twek tolu, su fit itkosr tafu fulatan kais sie twek, oakwukyang nu pesinka lik ke Tempul, ac sak cedar pa sruokani nu ke Tempul. \p \v 11 \nd LEUM GOD\nd* El fahk nu sel Solomon, \v 12 “Kom fin akos ma sap ac ma oakwuk luk nukewa, na nga ac oru nu sum oana nga tuh wuleang nu sel David, papa tomom. \v 13 Nga ac fah muta yurin mwet Israel in Tempul se ma kom musai inge, ac nga ac fah tiana fahsr lukelos.” \p \v 14 Ouinge Solomon el aksafyela musaiyen Tempul sac. \s1 Itukyang Koanon Tempul \r (Luo Chronicle 3:8–14) \p \v 15 Sinka luin lohm uh afyufi ke ipinsak cedar ke falfuluyak nwe ke siling, ac falful uh orekla ke sak pine. \v 16 Sie infukil in lohm sac, su pangpang Acn Mutal Na Mutal, musala oan etok in Tempul. Oasr fit tolngoul lusa, ac otolyuk kac orekla ke ipinsak cedar, fin falfulayak nwe ke siling.\x - \xo 6:16 \xt Exo 26:33–34\x* \v 17 Infukil ma oan meet liki Acn Mutal Na Mutal, oasr fit onngoul lusa. \v 18 Ac ipinsak cedar inge kihlyak nu ke luman ros ac fokin mahsrik. In lohm uh nufon afyufla ke sak cedar, oru tia ku in liyeyuk eot ke sinka ah. \p \v 19 Infukil se ma musaiyukla oan etok luin Tempul uh, pa yen ma Tuptup in Wuleang lun \nd LEUM GOD\nd* in oan we. \v 20 Infukil se in lohm uh inge fit tolngoul lusa, tolngoul sralap, ac tolngoul fulata, ac afyufla ke gold na pwaye. Loang sac afyufla ke sak cedar. \v 21 Luin Tempul uh akmusrala ke gold, ac sein gold sripsripyak ke nien utyak nu infukil se loac ah, su oayapa akmusrala ke gold. \v 22 In lohm ah nufon akmusrala, weang pac loang su oan in Acn Mutal Na Mutal.\x - \xo 6:22 \xt Exo 30:1–3\x* \p \v 23 Cherub luo orekla ke sak olive ac likiyuki in Acn Mutal Na Mutal, kais sie fit singoul limekosr fulata.\x - \xo 6:23 \xt 6:23–28; Exo 25:18–20\x* \v 24 Lusen kais sie posohksok lun cherub se fit itkosr tafu, pwanang posohksok luo tukeni orala fit singoul limekosr. \v 25 Cherub se ngia oapana, oasr fit singoul limekosr lusen posohksok luo kacl. Cherub luo inge oana sie ke lupa ac lumah. \v 26 Fulatan sie cherub inge fit singoul limekosr, ac ma se ngia oapana. \v 27 Cherub luo inge tu asroelik paoltal in Acn Mutal Na Mutal. La paoltal apusrali infulwen infukil sac, ac layen ngia pusralla sinka ah. \v 28 Cherub luo inge akmusrala pac ke gold. \p \v 29 Sinka ke infukil lulap, oayapa infukil luin lohm ah, naweyukla ke sroal kihlyak nu ke luman cherub, sak palm, ac ros. \v 30 Finne ke falful in lohm uh, akmusrala pac ke gold. \p \v 31 Srungul ip luo se orekla ke sak olive, oakwuki nu ke nien utyak nu ke Acn Mutal Na Mutal. Sifen mutunoa ah orekla raraun. \v 32 Srungul uh naweyukla ke ma kihlyak oana cherub, sak palm, ac ros. Srungul uh, sak palm, ac cherub akmusrala ke gold. \v 33 Sukan frem in srungul nu ke infukil lulap ah orekla ke sak olive. \v 34 Oasr srungul limlim luo orekla ke sak pine, \v 35 ac naweyukla ke ma kihlyak nu ke luman cherub, sak palm, ac ros. Ma inge kewa akmusrala ke gold. \p \v 36 Solomon el musaela sie kalkal oan likin mutun Tempul uh. El kuhlasak ouinge: kais sie tak in sak cedar inmasrlon fwilin eot tolu nukewa, rauneak. \p \v 37 Pwelung in Tempul uh oakwuki ke malem akluo, su malem Ziv, in yac akakosr ma Solomon el tokosra. \v 38 In malem se akoalkosr, su malem Bul, in yac aksingoul sie ma Solomon el tokosra, safla nufon orekma ke Tempul, oana ma lumweyukla. Solomon el musaela Tempul ke yac itkosr. \c 7 \s1 Inkul Fulat Sel Solomon \p \v 1 Solomon el musaela sie inkul fulat sel sifacna, ac el musai ke yac singoul tolu. \v 2 Infukil lulap se pangpang Insak Lebanon,\f + \fr 7:2 \fk Insak Lebanon: \ft sak nukewa ma sang orala infukil lulap se inge ma tuku Lebanon me.\f* oasr fit siofok lumngaul lusa, fit itngoul limekosr sralap, ac fit angngaul limekosr fulata, musala fin takin sru cedar akosr, ac loeyukla ke sak cedar ma oan fin sru inge. \v 3 Susui ke sak cedar su oan fin pokwosr angngaul limekosr, kais singoul limekosr ke kais soko tak, su oan fin sru uh. \v 4 Oasr takin winto tolkwe ke sinka lac lac ke lohm sac. \v 5 Mutunoa ac winto uh orekla ke frem maspang, ac takin winto tolkwe oan ngetani. \p \v 6 Infukil lulap, su pangpang Infukil Sru, oasr fit itngoul limekosr lusa ac fit angngaul limekosr sralap. Sawalsrisr se kac uh susui ac oasr pac sru loangeak. \p \v 7 Infukil se pangpang Infukil Tron, su oayapa pangpang Infukil in Nununku, mweyen pa inge acn se Solomon el oru nununku lal we, sinkayak ke ipinsak cedar, fin falfulayak nwe lucng. \p \v 8 Iwen muta lal Solomon, su oan ke kalkal se tukun Infukil in Nununku sac, orekla oana lohm saya. El musaela kain lohm sac pacna sin mutan kial ah, su ma nutin tokosra Egypt.\x - \xo 7:8 \xt 1 Tok 3:1\x* \p \v 9 Lohm inge kewa, weang kalkal lulap sac, orekla ke eot na wowo, ke pwelung ah yak nwe ke sun pulun fahsu ah. Eot inge akoeyukla ke nien orek eot, ac tafleyukla fal nu ke srikasrak nu kac, ac akfwelyeyuk siska loac ac lik ke tahta. \v 10 Pwelung uh orekla ke eot lulap, su tafleyukla ke nien orek eot, kutu fit singoul luo lusa, ac kutu fit singoul limekosr. \v 11 Oasr pac kutu eot fili fin eot inge, tufahlla fal nu ke srikasrak la, oayapa tempu cedar. \v 12 Kalkal ke iwen muta lal Solomon, ac kalkal se ke mutun Tempul, ac infukil in utyak nu in Tempul, sinkayak ke fwilin sak cedar se inmasrlon fwilin eot tufahlla tolu nukewa. \s1 Kunokon Lal Huram \p \v 13 Tokosra Solomon el sapla suli mukul se pangpang Huram, mwet na usrnguk se in orekma ke osra bronze, su muta in siti Tyre. \v 14 Papa tumal, su misa tari, el mwet Tyre ac el tuh usrnguk pac ke orekma ke bronze. Nina kial ma in sruf lal Naphtali. Huram el mwet na lalkung ac pah in orekma se. El insewowo ke pang lal Tokosra Solomon nu sel elan kol orekma nukewa ke bronze. \s1 Sru Bronze Lukwa \r (Luo Chronicle 3:15–17) \p \v 15 Huram el munanak osra bronze in sang sroasriya sru lulap lukwa. Kais soko sru inge oasr fit longoul itkosr fulata, ac fit singoul oalkosr lupa. El tulokunak sru inge ke acn in utyak nu in Tempul. \v 16 El oayapa orala sifen sru inge ke bronze, ac kais sie fit itkosr tafu fulata, na el filiya sifa luo inge in oan fin sru lukwa ah. \v 17 Acn lucng ke sru lukwa inge naweyukla ke sein pirakla, \v 18 ac oasr tak lukwa ke fokinsak pomegranate ma orekla pac ke bronze. \p \v 19 Sifen sru inge oana luman kiuf uh, fit onkosr fulata, \v 20 ac likiyuki in acn raraun se ma oan lucng liki naweyuk ke sein pirak soko ah. Oasr pomegranate luofoko ke tak lukwa ma rauneak kais soko sifen sru inge. \p \v 21 Huram el tulokinya sru lukwa inge ke mutun acn in utyak nu in Tempul. Ma soko ma oan layen nu eir ah pangpang Jachin,\f + \fr 7:21 \fk Jachin: \ft fahkyen ine se inge apkuran oana fahkyen “(God) El oakiya” in kas Hebrew.\f* ac ma soko ma oan layen epang ah pangpang Boaz.\f + \fr 7:21 \fk Boaz: \ft fahkyen ine se inge apkuran oana fahken “ke ku lal (God)” in kas Hebrew.\f* \v 22 Sifen sru ma orekla ke bronze nu ke luman kiuf inge, filiyuki fin sru lukwa ah. \p Ouinge, orekma ke sru ah safla. \s1 Tacng Bronze Se \r (Luo Chronicle 4:2–5) \p \v 23 Huram el orala tacng raun se ke bronze, fit itkosr tafu loal, ac fit singoul limekosr siska nu ke siska, ac fit angngaul limekosr rauneak. \v 24 Ke ngoasron tacng sac nufon oasr tak lukwa ke luman fokin mahsrik ma orekla ke bronze, su manmanyak wi na inkain tacng sac rauneak. \v 25 Tacng sac oan fintukun cow mukul singoul lukwa ma orekla ke bronze, ac tu ngetalik nu likin tacng sac — tolkwe nu epang, tolkwe nu eir, tolkwe nu kutulap, ac tolkwe nu roto. \v 26 Matoltoliyen tacng sac inch tolu, ac ngoasro oana ngoasron cup se, elakelik oana sra kiuf uh. Tacng se inge nwanak singoul tausin gallon. \s1 Mwe Wiwa Orekla Ke Bronze \p \v 27 Huram el oayapa orala mwe wiwa singoul ke bronze, ac kais soko fit onkosr lusa, fit onkosr sralap, ac fit akosr tafu fulat. \v 28 Orekla ma inge ke ipinsak maspang, ma itukyang nu ke frem uh, \v 29 ac oasr luman lion, cow mukul ac cherub oan ke ipinsak inge. Oasr pac mwe yun kihlyak ke bronze in oana luman sucl, su oan lucng ac ten liki petsa ke lion ac cow mukul ingan. \v 30 Kais soko mwe wiwa inge oasr wheel akosr kac, ac osra in sruokani wheel uh orekla pac ke bronze. In sruwasrik akosr uh, oasr osra in loango pesin se. Mwe loang inge naweyuk ke ma kihlyak oana luman sucl. \v 31 Oasr frem raun se lucng nu ke pesin sac. Ma se inge fulatak nu lucng ke inch singoul oalkosr fin mwe wiwa inge, ac inch itkosr nu loac. Oasr pac ma kihlyak rauneak. \v 32 Wheel kac uh inch longoul limekosr fulata oan ye ipinsak uh, ac osra in sruokani wheel uh fulyang na nu ke monin mwe wiwa inge. \v 33 Wheel inge orekla oana wheel in chariot, ac ip nukewa kac orekla ke bronze. \v 34 Ac oasr mwe loang ke sruwasrik akosr ten ke kais soko mwe wiwa inge, su fulyang na nu ke monin mwe wiwa uh. \v 35 Oasr osra raun se inch eu lupa, sang rauneak acn lucng ke kais soko mwe wiwa inge. Mwe loang ac ipinsak kac fulyang na nu ke monin mwe wiwa inge. \v 36 Mwe loang inge ac ipinsak inge naweyukla ke petsa in cherub, lion, ac sak palm ke yen nukewa ma ku in sroalla ma inge kac, ac yunla ke mwe naweyuk kihlyak oana luman sucl. \v 37 Pa inge luman orekla lun mwe wiwa inge: lumah sefanna ac lupa sefanna. \p \v 38 Huram el oayapa orala pesin singoul, kais sie nu ke kais soko mwe wiwa. Kais sie pesin inge fit onkosr lupa siska nu ke siska, ac ku in nwanak gallon luofoko.\x - \xo 7:38 \xt Exo 30:17–21\x* \v 39 El filiya limekosr sin mwe wiwa inge layen eir in Tempul, ac ma limekosr ngia oan layen nu epang, ac el oakiya tacng sac in oan ke sruwasrik nu kuta eir. \s1 Ma Nukewa Ma Orekla Nu Ke Tempul Pa Takla Inge \r (Luo Chronicle 4:11—5:1) \p \v 40 Huram el oayapa orala tup, saful, ac pesin. Ouinge el aksafyela ma nukewa el oru lal Tokosra Solomon nu ke Tempul lun \nd LEUM GOD\nd*. Pa inge ma el orala uh: \q1 \v 41 Sru lulap lukwa \q1 Sifen sru su oana luman pol ma ac oan fin sru lukwa \q1 Mwe yun su pirakla oana luman sein nu ke sifen sru lukwa \q1 \v 42 Angfoko pomegranate orekla ke bronze, tak lukwa raunela kais soko sru, kais siofok ke tak \q1 \v 43 Mwe wiwa singoul \q1 Pesin singoul \q1 \v 44 Tacng se \q1 Cow mukul singoul lukwa tapukyen tacng sac \q1 \v 45 Tup, saful, ac pol \p Ma nukewa ma Huram el orala lal Tokosra Solomon nu ke Tempul inge, orekla ke bronze ma aksaromromyeyukla. \v 46 Tokosra el tuh sap orekla ma inge nukewa ke acn in orek osra inmasrlon acn Sukkoth ac Zarethan ke Infahlfal Jordan. \v 47 Solomon el tuh tiana eis toasriyen ma orekla ke bronze inge, mweyen arulana pusla, pwanang tiana eteyuk toasriya. \p \v 48 Solomon el oayapa sap tuh ma ac orekmakinyuk in Tempul inge in orekla ke gold: loang se, tepu neinyen bread ma kisakinyuk nu sin God,\x - \xo 7:48 \xt Exo 30:1–3; Exo 25:23–30\x* \v 49 kain nien lam singoul ma tu mutun Acn Mutal Na Mutal (limekosr oan layen nu eir ac limekosr oan layen nu epang), ros, lam, sruhf in tou ma fol,\x - \xo 7:49 \xt Exo 25:31–40\x* \v 50 cup, mwe kunkun lam, pol, ahlu nu ke mwe keng, ac pan mwe utuk mulut fol, ac hinge nu ke srungul lun Acn Mutal Na Mutal oayapa nu ke srungul nu likin Tempul. Koanon lohm uh nukewa orekla ke gold. \p \v 51 Ke Tokosra Solomon el aksafyela orekma nukewa ke Tempul, el usak silver, gold, ac ahlu nukewa ma David, papa tumal, el tuh kisakunla nu sin \nd LEUM GOD\nd*, ac filiya ma inge in nien filma in Tempul.\x - \xo 7:51 \xt 2 Sam 8:11; 1 Chr 18:11\x* \c 8 \s1 Tuptup In Wuleang Utuku Nu In Tempul \r (Luo Chronicle 5:2—6:2) \p \v 1 Na Tokosra Solomon el pangonma mwet kol nukewa lun sruf ac ota lun Israel nu yorol nu Jerusalem, elos in tuh usla Tuptup in Wuleang lun \nd LEUM GOD\nd* liki acn Zion, Siti sel David, nu in Tempul.\x - \xo 8:1 \xt 2 Sam 6:12–16; 1 Chr 15:25–29\x* \v 2 Elos nukewa fahsreni ke pacl in Kufwen Iwen Aktuktuk ke malem akitkosr, su malem Ethanim.\x - \xo 8:2 \xt Lev 23:34\x* \v 3 Ke mwet kol uh nukewa fahsreni, na mwet tol elos srukak Tuptup in Wuleang \v 4 ac usla nu in Tempul. Mwet Levi ac mwet tol elos oayapa moklela Lohm Nuknuk sin \nd LEUM GOD\nd* ac kufwa nukewa kac, nu in Tempul. \v 5 Tokosra Solomon ac mwet Israel nukewa tukeni nu ye mutun Tuptup in Wuleang, ac kisakin sheep ac cow arulana pus, tia ku in oaoala. \v 6 Na mwet tol elos usla Tuptup in Wuleang nu in Tempul, ac likiya in Acn Mutal Na Mutal ye cherub luo. \v 7 Posohksok lun cherub inge asrosrelik ac sunya tuptup sac ac srenenu usyen tuptup sac. \v 8 Mwet se fin tu suwosna nu mutun Acn Mutal Na Mutal, el ac ku in liye pukun srenenu inge, tusruktu el tia ku in liye el fin tu ke kutena acn saya. (Srenenu inge oasr na we nwe misenge.) \v 9 Wangin ma oan in Tuptup in Wuleang sayen eot luo ma Moses el tuh likiya loac Fineol Sinai, ke \nd LEUM GOD\nd* El orala wulela se yurin mwet Israel tukun elos illa liki acn Egypt.\x - \xo 8:9 \xt Dut 10:5\x* \p \v 10 Ke mwet tol elos illa liki Tempul uh, na kitin pacl ah na pukunyeng se nwakla in Tempul uh,\x - \xo 8:10 \xt 8:10–11; Exo 40:34–35\x* \v 11 ac kalem kac sarmelik ke wolana lun \nd LEUM GOD\nd*, pwanang elos tia ku in folokyak in oru ma kunalos. \v 12 Na Solomon el pre ac fahk, \q1 “\nd LEUM GOD\nd*, kom orala faht uh, \q2 A kom sulela in muta in acn lohsr matoltol.\x - \xo 8:12 \xt Psa 18:11; 97:2\x* \q1 \v 13 Inge, nga musaela sie tempul wolana nu sum, \q2 Sie acn kom in muta we nwe tok.” \s1 Sramsram Lal Solomon Nu Sin Mwet Uh \r (Luo Chronicle 6:3–11) \p \v 14 Ke mwet uh tu insac, Tokosra Solomon el forang nu selos, ac el siyuk tuh God Elan akinsewowoyalos. \v 15 El fahk, “Kaksakin \nd LEUM GOD\nd* lun Israel! El oru oana wuleang ma El orala nu sel David, papa tumuk, ke El tuh fahk nu sel, \v 16 ‘Oe ke pacl se nga tuh use mwet luk liki acn Egypt nwe misenge, nga tiana sulela sie siti in acn Israel nufon in musaela sie tempul, yen mwet uh in alu nu sik we. A nga tuh sulekomla, David, in leum fin mwet luk.’”\x - \xo 8:16 \xt 2 Sam 7:4–11; 1 Chr 17:3–10\x* \p \v 17 Ac Solomon el tafwela ac fahk, “David, papa tumuk, el tuh nunku elan musai sie tempul tuh in nien alu nu sin \nd LEUM GOD\nd* lun Israel,\x - \xo 8:17 \xt 8:17–18; 2 Sam 7:1–3; 1 Chr 17:1–2\x* \v 18 tuh pa \nd LEUM GOD\nd* El fahk nu sel, ‘Pwaye sum in lungse musaela sie tempul nu sik, \v 19 tusruktu kom ac tiana musai, a wen se nutum su ma nutum na pwaye, pa ac musai sie tempul sik.’\x - \xo 8:19 \xt 2 Sam 7:12–13; 1 Chr 17:11–12\x* \p \v 20 “Ac inge \nd LEUM GOD\nd* El akpwayeye wulela lal. Nga aolla papa tumuk in tokosra lun Israel, ac nga musaela Tempul uh tuh in nien alu nu sin \nd LEUM GOD\nd* lun Israel. \v 21 Ac nga oayapa akoela sie acn in Tempul nu ke Tuptup in Wuleang, su nein eot luo ma simla wuleang su \nd LEUM GOD\nd* El orala yurin mwet matu lasr ke El usalosme liki acn Egypt.” \s1 Pre Lal Solomon \r (Luo Chronicle 6:12–42) \p \v 22 Na Solomon el som ac tu mutun loang sac ye mutun mwet Israel nukewa, ac el sralak paol \v 23 ac pre ac fahk, “O \nd LEUM GOD\nd* lun Israel, wangin sie god oana kom in kusrao lucng ku fin faclu ten! Kom liyaung wuleang lom nu sin mwet lom, ac akkalemye lungse lom nu selos ke pacl elos akos kom ke insialos nufon. \v 24 Kom sruokyana wulela lom nu sel David, papa tumuk, ac misenge kas nukewa akpwayeyuk. \v 25 Ac inge, \nd LEUM GOD\nd* lun Israel, nga pre tuh kom in oayapa liyaung wulela se saya ma kom tuh orala nu sin papa tumuk ke kom fahk nu sel mu sie sin tulik natul pa ac tokosra fin acn Israel in pacl nukewa, elos fin oaru na in akos kom oana el tuh oru.\x - \xo 8:25 \xt 1 Tok 2:4\x* \v 26 Ouinge, O \nd LEUM GOD\nd* lun Israel, lela ma nukewa ma kom tuh wulela nu sin mwet kulansap lom, David papa tumuk, in akpwayeyuk. \p \v 27 “Tusruktu, \nd LEUM GOD\nd*, ya pwaye kom ku in muta fin faclu? Finne yohk acn inkusrao a koflana neinkomyak, na fuka tuh Tempul se nga musaela inge in fal nu sum?\x - \xo 8:27 \xt 2 Chr 2:6\x* \v 28 \nd LEUM GOD\nd* luk, nga mwet kulansap lom. Porongo pre luk, ac topuk mwe siyuk luk nu sum misenge. \v 29 Karingin Tempul se inge ke len ac fong, acn se su kom sulela mwet uh in alu nu sum we. Porongeyu ke nga ac forang nu ke Tempul se inge ac pre.\x - \xo 8:29 \xt Dut 12:11\x* \v 30 Lohng pre luk, ac pre lun mwet lom ke elos ac forang nu ke acn se inge ac pre. Porongekut ke kom muta in acn sum inkusrao, ac nunak munas nu sesr. \p \v 31 “Fin oasr fahkya mu sie mwet el orala ma koluk nu sin sie pac mwet, ac utuku el nu ye mutun loang lom in Tempul se inge tuh elan orala fulahk lal lah wangin mwatal, \v 32 O \nd LEUM GOD\nd*, lohng inkusrao me. Nununku mwet kulansap lom inge. Sang kalyei nu sel su fal in kalyeiyuk ke sripen ma koluk el orala, ac aksukosokyela mwet se su wangin mwatal. \p \v 33 “Ke pacl mwet lom Israel kutangyukla sin mwet lokoalok lalos ke sripen elos oru ma koluk lain kom, na elos fin forla ac auliyak, ac tuku nu ke Tempul se inge ac pre nu sum ke inse pusisel tuh kom in nunak munas nu selos, \v 34 nga siyuk tuh kom in lohng mwe siyuk lalos inkusrao me. Nunak munas ke ma koluk lun mwet lom, ac folokunulosme nu in acn se ma kom tuh sang nu sin mwet matu lalos. \p \v 35 “Ke pacl kom sruokya af lom mweyen mwet lom oru ma koluk lain kom, na elos fin auliyak ac forma nu ke Tempul se inge ac pre nu sum ke inse pusisel tuh kom in nunak munas nu selos, \v 36 lipsre pre lalos inkusrao me. Nunak munas ke ma koluk lun tokosra ac lun mwet Israel, ac luti nu selos in oru ma suwohs. Na kom, O \nd LEUM GOD\nd*, fah supwama af nu fin facl se sum inge, su kom sang nu sin mwet lom tuh in mwe usru lalos nwe tok. \p \v 37 “Ke pacl in sracl, ku mas upa sikyak fin acn uh, ku fokin acn uh musalla ke eng ac fol upa ac un locust, ku ke pacl mwet lokoalok elos mweuni mwet lom, ku elos maskin mas keok, \v 38 porongo pre lalos. Fin oasr inmasrlon mwet lom mwet Israel, su pulakunak asor na pwaye, ac asroeot paolos nu ke Tempul se inge ac pre nu sum, \v 39 lohng pre lalos. Porongalos in acn sum inkusrao, ac nunak munas nu selos ac kasrelos. Kom mukena pa etu nunak su oan insien mwet uh. Oru nu sin kais sie mwet fal nu ke orekma lal, \v 40 tuh mwet lom fah ku in akos kom in pacl nukewa ke elos muta fin facl se su kom sang nu sin mwet matu lasr. \p \v 41 “Ac oayapa, ke pacl sie mwetsac el tuku liki sie acn loessula ke sripen pweng keim, \v 42 ac el forma nu ke Tempul se inge ac pre nu sum, mweyen el lohng ke Ine kulana lom ac ma sakirik puspis kom oru nu sin mwet lom, \v 43 lohng pre lal. Lohng mwe siyuk lal yen kom muta we inkusrao, na mwet nukewa faclu fah etekom ac akos kom, oana ke mwet Israel lom elos oru. Na elos fah etu lah Tempul se nga musaela inge pa acn mwet uh in alu nu sum we. \p \v 44 “Ke pacl kom sapkin nu sin mwet lom in som nu ke mweun lain mwet lokoalok lalos, ac elos pre nu sum in kutena acn elos oasr we, ac elos forma nu ke siti se inge su kom sulela, ac nu ke Tempul se inge su nga musaela nu sum, \v 45 lohng pre lalos. Porongalos inkusrao me, ac sang kutangla nu selos. \p \v 46 “Ke pacl mwet lom oru ma koluk lain kom (aok, wangin sie mwet tia oru ma koluk) na ke sripen kom kasrkusrak selos kom sang mwet lokoalok lalos in kutangulosla ac usalosla in mwet kapir nu in facl saya, facl sac finne oan loesla, \v 47 porongo pre lun mwet lom. Elos finne muta in acn sacn, a elos fin auliyak ac pre nu sum ac fahkak lupan koluk lalos su arulana yohk, O \nd LEUM GOD\nd*, lohng pre lalos. \v 48 In facl se ingo, elos fin auliyak ke inse pwaye ac pre nu sum, ac forma nu ke facl se inge su kom sang nu sin mwet matu lasr, aok siti se inge su kom sulela, ac Tempul se su nga musaela nu sum inge, \v 49 na lohng pre lalos. Porongalos yen sum inkusrao, ac pakoten nu selos. \v 50 Nunak munas nu selos ke ma koluk lalos ac ma nukewa elos oru lain kom, ac oru tuh mwet lokoalok lalos in kulang nu selos. \v 51 Elos mwet na lom, su kom use liki acn Egypt, sie acn su arulana fol, oana sie funyu. \p \v 52 “\nd LEUM GOD\nd* Fulatlana, lela kom in ngetnget kulang nu sin mwet lom Israel ac tokosra lalos in pacl nukewa, ac lohng pre lalos ke pacl nukewa elos pang nu sum tuh kom in kasrelos. \v 53 Kom sulelosla liki inmasrlon mwet nukewa tuh elos in mwet lom sifacna, oana ke kom akkalemye nu selos sel Moses, mwet kulansap lom, in pacl se kom use mwet matu lasr liki acn Egypt.” \s1 Pre Safla \p \v 54 Tukun Solomon el aksafyela pre lal nu sin \nd LEUM GOD\nd*, el tuyak mutun loang sac, yen se na ma el tuh sikukmutunte ac sralak paol we. \v 55 El siyuk ke sie pusra lulap tuh God Elan akinsewowoye mwet nukewa su tukeni in acn sac. El fahk, \v 56 “Kaksakin \nd LEUM GOD\nd*, su asang misla nu sin mwet lal oana El tuh wulela kac. El liyaung na wulela wolana lal nukewa su El tuh fahkak nu sel Moses, mwet kulansap lal.\x - \xo 8:56 \xt Dut 12:10; Jos 21:44–45\x* \v 57 Lela \nd LEUM GOD\nd* lasr in wi kut na, oana ke El tuh wi mwet matu lasr. Lela Elan tia fahsr liki kut, ku siskutla. \v 58 Lela Elan oru kut in aksol, tuh kut in ku in moul fal nu ke ma lungse lal pacl nukewa, ac kut in moulkin ac liyaung ma sap lal ac oakwuk lal su el sang nu sin mwet matu lasr. \v 59 Lela tuh \nd LEUM GOD\nd* lasr in esam pre se inge, oayapa mwe siyuk luk nu sel inge in pacl nukewa. Lela tuh Elan pakoten nu sin mwet Israel ac nu sin tokosra lalos, fal nu ke mwe enenu lalos len na len. \v 60 Na mutunfacl uh nufon fah etu lah \nd LEUM GOD\nd* mukena pa God pwaye, ac wangin sie sayal. \v 61 Lela kowos, mwet lal, in pwayena nu sin \nd LEUM GOD\nd* lasr pacl nukewa, ac akos ma sap ac oakwuk nukewa lal, oana ke kowos oru misenge.” \s1 Kisaiyuk Tempul \r (Luo Chronicle 7:4–10) \p \v 62 Na Tokosra Solomon ac mwet nukewa su welul, elos orek kisa nu sin \nd LEUM GOD\nd*. \v 63 El kisakin longoul luo tausin cow ac siofok longoul tausin sheep, tuh in mwe kisa in akinsewowo. Ouinge tokosra ac mwet nukewa kisaela Tempul. \v 64 In len sac pacna el oayapa akmutalye ipin acn se infulwen kalkal se ke mutun Tempul, na el kisakin mwe kisa firir, ac mwe kisa wheat, ac kiris ke kosro ma kisakinyuk nu ke kisa in akinsewowo we. El oru ma inge, mweyen loang bronze sac srikla lac nu ke mwe kisa inge nukewa. \p \v 65 Ke inkul in Tempul uh, Solomon ac mwet Israel nukewa elos akfulatye Kufwen Iwen Aktuktuk ke len itkosr. Oasr un mwet na lulap se su tuku yen loessula, oe ke Innek In Utyak Nu Hamath epang nwe ke masrol nu Egypt in acn eir. \v 66 Ke len se akoalkosr, Solomon el supwalik mwet uh nu yen selos. Elos nukewa kaksakunul ac som nu yen selos ke engan, ke sripen mwe insewowo nukewa ma \nd LEUM GOD\nd* El sang nu sel David, mwet kulansap lal, ac nu sin mwet Israel, mwet lal. \c 9 \s1 \nd LEUM GOD\nd* El Sifilpa Sikyang Nu Sel Solomon \r (Luo Chronicle 7:11–22) \p \v 1 Tukun Tokosra Solomon el aksafyela musa lal ke Tempul, oayapa inkul fulat sel ac ma nukewa saya su el ke musai, \v 2 \nd LEUM GOD\nd* El sifilpa sikyang nu sel oana ke El tuh sikyang nu sel in acn Gibeon.\x - \xo 9:2 \xt 1 Tok 3:5; 2 Chr 1:7\x* \v 3 Ac \nd LEUM GOD\nd* El fahk nu sel, “Nga lohng tari pre lom. Nga akmutalyela Tempul se inge su kom musaela tuh mwet uh fah alu nu sik we ma pahtpat. Nga ac liyaung ac karingin na ke pacl nukewa. \v 4 Kom fin kulansupweyu ke inse pwaye ac suwohs, oana David, papa tomom, el oru, oayapa kom fin akos ma sap luk ac ma nukewa su nga sapkin nu sum, \v 5 nga ac fah karinginna wulela ma nga orala nu sel David, papa tomom, ke nga fahk nu sel mu fwilin tulik na natul pa ac fah leum fin Israel nwe tok.\x - \xo 9:5 \xt 1 Tok 2:4\x* \v 6 Tusruktu kom, ku wen nutum, fin forla likiyu ac tila fahsr tukuk, a seakos ma sap luk ac ma nga sapkin, ac alu nu sin god saya, \v 7 na nga ac fah lusla mwet Israel liki facl se nga sang selos inge, ac nga ac fah oayapa tuyak ac som liki Tempul se nga akmutalyela tuh in nien alu nu sik. Mwet in acn nukewa ac fah isrun mwet Israel ac aklusrongtenyalos. \v 8 Tempul se inge ac fah ekla sie yol in ma sisila, ac mwet nukewa su fufahsryesr we ac fah lut ac fwefela kac ac fahk, ‘Efu ku \nd LEUM GOD\nd* El oru acn se inge ac Tempul se inge ouinge?’\x - \xo 9:8 \xt 2 Tok 25:9; 2 Chr 36:19\x* \v 9 Na mwet uh ac fah topuk ac fahk, ‘Mweyen elos sisla \nd LEUM GOD\nd* lalos su use mwet matu lalos liki acn Egypt. Elos forang orek asruoki nu sin god saya ac alu nu selos, pa pwanang \nd LEUM GOD\nd* El use ongoiya inge nu faclos.’” \s1 Kitakat Lal Solomon Nu Sel Hiram \r (Luo Chronicle 8:1–2) \p \v 10 Solomon el musai Tempul ac inkul fulat sel ke yac longoul. \v 11 Tokosra Hiram lun acn Tyre el tuh sang sak cedar ac pine nukewa wi gold nukewa ma Solomon el enenu nu ke orekma sac. Tukun safla orekma sac, Solomon el sang siti srisrik longoul in acn Galilee nu sel Hiram. \v 12 Hiram el som in liye acn inge tuh el tiana lungse. \v 13 Na el fahk nu sel Solomon, “Ma lik, ku pa inge siti ma kom se luk uh?” Ke sripa se inge, acn inge srakna pangpang Cabul.\f + \fr 9:13 \fk Cabul: \ft Fahkyen ine se inge apkuran oana fahkyen “lusrongten” in kas Hebrew.\f* \v 14 Hiram el tuh supwala apkuran in singoul tausin paun ke gold nu sel Solomon. \s1 Orekma Pac Saya Solomon El Orala \r (Luo Chronicle 8:3–18) \p \v 15 Tokosra Solomon el orekmakin mwet in kumak lal in musai Tempul ac inkul fulat sin tokosra, ac in koanela layen nu kutulap in Jerusalem, ac orala pot kuhlusyen siti uh. El orekmakunulos pac in akwoyela siti Hazor, Megiddo, ac Gezer. ( \v 16 Tokosra lun Egypt el tuh mweuni acn Gezer ac sruokya. El onela mwet we ac furreak siti sac. Na el sang nu sin acn se natul tuh in mwe kite lal nu sel ke el payukyak nu sel Solomon. \v 17 Na tok, Solomon el sifilpa musaela.) El orekmakin pa mwet in kumak lal, ac sifil musaela Beth Horon Ten, \v 18 Baalath, Tamar ma oan yen turangang uten acn Judah, \v 19 ac siti nukewa ma kufwa lal oan we, oayapa siti nukewa ma horse ac chariot natul oan we, ac kutu pac ma saya ma el ke musai in acn Jerusalem, Lebanon, ac acn pac saya in tokosrai lal. \v 20 Mwet nukewa ma lula sin mwet Amor, mwet Hit, mwet Periz, mwet Hiv, ac mwet Jebus, su tia mwet Israel — \v 21 fwil natulos su srakna muta in acn inge, su mwet Israel tuh tia ku in kunauselosla nufon — mwet inge Solomon el eisaloseni ke ku lal tuh elos in mwet kohs, ac elos srakna orekma in kohs nwe misenge. \v 22 Solomon el tuh tia orekmakin mwet Israel nu ke mwet kohs, a el orekmakunulos in mwet mweun, leum lun mwet mweun, mwet kol fulat lun un mwet mweun, mwet utuk chariot, ac mwet kasrusr fin horse. \p \v 23 Oasr mwet kol lumfoko lumngaul ma karinganang mwet kumakinyuk in oru kain in musa nukewa ma Solomon el sapkin in orek. \p \v 24 Solomon el koanela layen kutulap ke siti uh, tukun mutan kial su ma nutin tokosra Egypt el tuh mukuila liki Siti sel David nu ke lohm se ma Solomon el musaela sel. \p \v 25 Pacl tolu in yac se Solomon el orek kisa firir ac kisa in akinsewowo fin loang su el musaela nu sin \nd LEUM GOD\nd*, ac el oayapa akosak mwe keng nu sin \nd LEUM GOD\nd*. Ouinge safla musa lal ke Tempul.\x - \xo 9:25 \xt Exo 23:17; 34:23; Dut 16:16\x* \p \v 26 Tokosra Solomon el oayapa musaela sie un oak in acn Eziongeber, su oan apkuran nu Elath ke weacn in Meoa Srusra in acn Edom. \v 27 Tokosra Hiram el supwala kutu mwet pah ke kalkal ke un oak okwal sifacna, elos in wi mwet kalkal lal Solomon. \v 28 Elos oayak som nu Ophir, ac ke elos foloko elos use paun in gold tolngoul luo tausin nu sel Solomon. \c 10 \s1 Kasra Lun Acn Sheba El Tuku In Osun Yorol Tokosra Solomon \r (Luo Chronicle 9:1–12) \p \v 1 Kasra lun acn Sheba el lohng ke pwengpeng lal Solomon, ac el som nu Jerusalem in srikal ke kutu mwe siyuk upa.\x - \xo 10:1 \xt 10:1–10; Mt 12:42; Lk 11:31\x* \v 2 El us mwet kulansap puspis welul, oayapa mwe akyuye mongo, wek saok, ac lupa na yohk pac ke gold fin camel natul uh. Ke el ac Solomon osun, el siyuk sel kain mwe siyuk nukewa ma el ku in nunkauk. \v 3 Solomon el topokla nufon. Wanginna ma el kofla aketeya. \v 4 Kasra lun Sheba el lohng lalmwetmet lal Solomon, ac liye inkul fulat sel ma el musaela. \v 5 El liye pac kain in mongo ma oan fin tepu lun tokosra, ac nien muta lun mwet pwapa lal, ac ouiyen oakwuk lal nu sin mwet orekma lal ac naweyuk lalos, ac mwet kulansupwal ke pacl in mongo, ac mwe kisa ma el kisakin in Tempul. Kasra el arulana fwefela ke el liye ma inge. \v 6 El fahk nu sel Tokosra Solomon, “Ma nga lohng in facl sik ah keim, ac ke lalmwetmet lom, pwayena! \v 7 Nga tuh tiana lulalfongi nwe ke na nga tuku ac liye ke mutuk sifacna. Ma nga lohng ah tia sun tafun kasrup ac lalmwetmet lom, su arulana alukela ma fwack nu sik. \v 8 Seyal wo nu sin mutan kiom uh! Insewowo pac mwet kulansap lom su muta yurum in pacl nukewa ac lohng kas lalmwetmet lom! \v 9 Kaksakin \nd LEUM GOD\nd* lom! El akkalemye lupan insewowo lal sum ke El oakikomi in tokosra lun Israel. Ke sripen lungse kawil lal nu sin Israel, El oru kom in tokosra faclos, tuh kom in karinganang tuh ma sap ac nununku suwohs in fahsr na.” \p \v 10 Kasra el sang nu sel Tokosra Solomon mwe lung ma el us tuku: apkuran nu ke paun singoul tausin ke gold, ac oasr pac mwe akyuye mongo ac wek saok arulana pus. Lupan mwe akyuye mongo ma el sang nu sel inge arulana yohk liki ma mwet uh sang nu sel Tokosra Solomon in kutena pacl meet. \p \v 11 (Un oak okoal Hiram ma tuh use gold Ophir me, elos oayapa use lupa na yohk ke sak juniper ac wek saok we me. \v 12 Solomon el orekmakin sak inge in orala kalkal ke nien fan ke Tempul ac ke lohm sin tokosra, oayapa el sang in orek harp ac lyre nutin mwet on. Sak juniper inge pa wo emeet ke sak ma utuku nu Israel, ac wangin pac ma sifilpa liyeyuk in oana ma inge.) \p \v 13 Tokosra Solomon el sang nu sel Kasra lun Sheba ma nukewa ma el siyuk, sayen mwe sang na yohk ma tokosra el sifacna lungse sang lal. Na kasra sac ac mwet kulansap lal folokla nu Sheba. \s1 Kasrup Lal Tokosra Solomon \r (Luo Chronicle 9:13–29) \p \v 14 In yac nukewa Tokosra Solomon el eis yohk liki lumngaul tausin paun ke gold, \v 15 sayen tax ma moliyuk sin mwet kuka, ac ma kapak ke ma kukala, ac mwe takma ma tuku sin tokosra lun acn Arabia, ac sin governor in acn nukewa lun Israel. \p \v 16 Solomon el orala luofoko mwe loeyuk lulap, ac mosrwela kais sie ke apkuran in paun singoul limekosr ke gold. \v 17 El oayapa orala mwe loeyuk tolfoko ma srik kutu, ac mosrwela kais sie ke apkuran in paun akosr ke gold. El likiya ma inge nukewa infukil lulap se pangpang Insak Lebanon.\x - \xo 10:17 \xt 1 Tok 7:2–3\x* \p \v 18 Oasr pac sie tron lulap el sap in orekla. Sie ip kac yunla ke ivory, ac acn saya mosrweyukla ke gold na wowo. \v 19 Oasr step onkosr nu ke tron sac. Acn tok fin tron sac orekla raun, ac kais sie siska ke tron sac oasr mwe loang po kac, ac oasr lion tafleyukla lukwa tu ke sisken mwe loang po inge. \v 20 Oasr pac kais lukwa lion tu fin kais sie step, soko lac soko lac ke step onkosr inge, orala lion singoul lukwa. Wangin tron orekla ke lumah inge in kutena tokosrai oemeet me. \p \v 21 Cup in nimnim lal Solomon nukewa orekla ke gold, ac ahlu nukewa infukil lulap se pangpang Insak Lebanon orekla pac ke gold na pwaye. Wangin silver orekmakinyuk, ke sripen tia sekoeyuk in pacl lal Solomon. \v 22 Oasr un oak in kalkal meoa se lal Solomon, su kalkal wi oak okoal Hiram. Ke yac tolu nukewa un oak se lal inge ac foloko, ac utuk gold, silver, ivory, sako lulap ac sako srisrik. \p \v 23 Tokosra Solomon el kasrup ac lalmwetmet liki kutena tokosra saya, \v 24 pwanang mwet faclu nufon lungse tuku in liye ac lohng lalmwetmet lal su God El sang nu sel. \v 25 Mwet nukewa su tuku nu yorol uh ac utuk mwe lung nu sel ke silver, gold, nuknuk lik na oa, kufwen mweun, mwe akyuye mongo, horse, ac kosro miul. Ma inge orek na ke yac nukewa. \p \v 26 Solomon el musaeak tausin se angfoko chariot in mweun lal, ac singoul luo tausin horse in mweun. Kutu sin ma inge oanna Jerusalem, ac ma saya uh el supwalik nu in siti saya.\x - \xo 10:26 \xt 1 Tok 4:26\x* \v 27 Wacl Solomon, silver uh arulana pukanten oana eot uh, ac pukanten sak cedar oana pisen sak sycamore pe eol in acn Judah.\x - \xo 10:27 \xt Dut 17:17\x* \v 28 Mwet lal tokosra pa karingin supweyen horse liki acn Musri ac Cilicia,\f + \fr 10:28 \fk Musri ac Cilicia: \ft mwet in acn luo inge pwengpweng ke tohf horse in pacl lal Tokosra Solomon.\f*\x - \xo 10:28 \xt Dut 17:16\x* \v 29 oayapa pisen chariot ma tuku Egypt me. Elos kukakin horse ac chariot nu sin tokosra lun acn Hit ac Syria. Molin chariot soko pa ipin silver onfoko, ac molin horse soko pa ipin silver siofok lumngaul. \c 11 \s1 Solomon El Forla Liki God \p \v 1 Solomon el lungse mutan sac puspis. Sayen acn se nutin tokosra Egypt, el oayapa payuk sin mutan Hit, ac mutan Moab, Ammon, Edom, ac Sidon.\x - \xo 11:1 \xt Dut 17:17\x* \v 2 El payuk nu selos el ne etu lah \nd LEUM GOD\nd* El tuh fahk nu sin mwet Israel, ‘Kowos fah tiana apayuki nu sin mwet in mutunfacl saya, mweyen mwet ingan ac mau kifuskowosla in alu nu sin god lalos.’\x - \xo 11:2 \xt Exo 34:16; Dut 7:3–4\x* \v 3 Solomon el tuh payuk sin mutan fisrak itfoko, ac oasr pac mutan kulansap tolfoko kial. Mutan inge elos furokolla liki \nd LEUM GOD\nd*, \v 4 ac ke pacl se el matuoh, elos kifasulla nu ke alu nu sin god saya. El tia oana David, papa tumal, su arulana inse pwaye nu sin \nd LEUM GOD\nd* lal. \v 5 Solomon el tuh alu nu sin Astarte, god mutan lun Sidon, oayapa nu sin Molech, god na srungayuk se lun mwet Ammon. \v 6 El oru ma koluk lain \nd LEUM GOD\nd*, ac tiana inse pwaye nu sel, in oana inse pwaye lal David, papa tumal. \v 7 El musaela sie acn in alu nu sel Chemosh (god na srungayuk se lun mwet Moab), ac sie pac acn in alu nu sel Molech (god na srungayuk lun mwet Ammon), fin eol soko oan kutulap in Jerusalem. \v 8 El oayapa musaela nien alu puspis nu sin mutan sac nukewa kial, tuh elos in ku in akosak mwe keng ac orek kisa nu sin god lalos we. \p \v 9 Ke ma inge, \nd LEUM GOD\nd* El kasrkusrak sel Solomon, mweyen insial tuh forla liki \nd LEUM GOD\nd* lun Israel, su sikyang nu sel pacl luo \v 10 ac fahk nu sel ke ouiya se inge mu elan tia alu nu sin god saya. A Solomon el tia akos ma \nd LEUM GOD\nd* El sapkin nu sel. \v 11 Ke ma inge \nd LEUM GOD\nd* El fahk nu sel, “Ke sripen kom sifacna sulela tuh kom in kunausla wulela lom yuruk, ac kom tia akos ma nga sapkin nu sum, nga wuleot nu sum inge lah nga ac eisla tokosrai liki kom ac sang nu sin sie sin mwet pwapa fulat lom. \v 12 Tusruktu, ke sripal David, papa tomom, nga ac tia oru ma inge in pacl lom, a ac fah sikyak in pacl lun wen nutum. \v 13 Ac nga fah tia eisla tokosrai uh nufon lukel. Nga fah srela sie sruf tuh in ma lal ke sripal David, mwet kulansap luk, ac ke sripen Jerusalem, siti se su nga sulela tuh in acn sik.” \s1 Mwet Lokoalok Lal Solomon \p \v 14 Ouinge \nd LEUM GOD\nd* El purakak insial Hadad, su ma in sou in leum lun acn Edom, tuh elan tuyak lainul Solomon. \v 15 Mweyen ke David el muta Edom, Joab, mwet kol fulat lun un mwet mweun lal, el som in pikinya mwet misa ke mweun, tuh el laesla ac uniya mukul nukewa in acn Edom. \v 16 (Joab ac mwet Israel nukewa su welul elos muta Edom ke malem onkosr, nwe ke na elos uniya nufon mukul in acn Edom.) \v 17 Tusruktu Hadad ac kutu sin mwet Edom su mwet kulansap lun papa tumal ah, elos kaingla nu Egypt. (Ke pacl se ingan, Hadad el srakna tulik.) \v 18 Elos som liki acn Midian nu Paran, ac oasr kutu mwet welulosyang we. Na elos som nu Egypt nu yurin tokosra lun Egypt, su sang acn lal Hadad, ac sie lohm, ac kasrel ke mwe mongo. \v 19 Hadad el arulana ohi sin tokosra sac, pwanang tokosra el sang tamtael se wien Kasra Tahpenes, mutan kial ah, tuh in mutan kial Hadad. \v 20 Mutan sac el oswela sie wen nu sel Hadad, inel pa Genubath, ac kasra el tufahlla wi tulik mukul nutin tokosra ke inkul fulat sin tokosra. \p \v 21 Ke Hadad el lohngak in acn Egypt lah Tokosra David ac Joab, mwet kol fulat lun un mwet mweun, eltal misa, na el fahk nu sin tokosra Egypt, “Nunak munas, filiyula nga in folokla nu yen sik ah.” \p \v 22 Na tokosra el siyuk sel, “Efu? Ya oasr ma nga sufalla kac ac tia sot nu sum, pa sis kom lungse folokla nu yen sum ah?” \p Na Hadad el topuk nu sel tokosra, “Wangin, tuh nga siyuk kom in filiyula ngan som.” Na el folokla nu yen sel. \p \v 23 God El oayapa oru Rezon, wen natul Eliada, elan forla lainul Solomon. Rezon el sie mwet kulansap lal Tokosra Hadadezer lun Zobah, na el kaingla lukel. \v 24 Tok el ekla sifen sie un mwet pwapa sulal. (Ma inge sikyak tukun pacl se David el kutangulla Hadadezer, ac uniya mwet mweun lun acn Syria, su welul lac.) Toko, Rezon ac u se lal ah som muta Damascus, na mwet welul ingan elos akwalyalak tuh elan tokosra lun Syria. \v 25 El mwet lokoalok se lun mwet Israel ke lusenna moul lal Solomon, oana Hadad ke el tuh arulana lain mwet Israel ac kwaselos ke pacl se el tuh tokosra lun acn Edom. \s1 Wulela Lun God Nu Sel Jeroboam \p \v 26 Sie pac sin mwet ma forla lainul Tokosra Solomon pa Jeroboam, wen natul Nebat mwet Zeredah in acn Ephraim. Jeroboam el siena sin mwet pwapa fulat lal Solomon. Nina kial pa Zeruah, katinmas se. \v 27 Pa inge sramsram ke alein se inge: \p Solomon el tuh koano layen kutulap in acn Jerusalem, ac akwoye acn musalla ke pot uh. \v 28 Jeroboam el mukul fusr na fas se, ac ke Solomon el liye lah el arulana alken ke orekma, el sulella tuh elan karingin orekma nukewa lun mwet ma el kumakin nu ke orekma lal in acn lun sruf Manasseh ac Ephraim. \v 29 Sie len ah ke Jeroboam el mukena fahsr liki acn Jerusalem, Ahijah, mwet palu Shiloh, el sonol inkanek ah yen mwesis likin siti uh. \v 30 Ahijah el sarukla nuknuk lik na oa ac sasu se el nukum, ac seseya nu ke ip singoul luo. \v 31 Ac el fahk nu sel Jeroboam, “Eis singoul ip kac in ma lom, mweyen \nd LEUM GOD\nd* lun Israel El fahk nu sum mu, ‘Nga ac eisla tokosrai lukel Solomon, ac nga fah sot nu sum singoul sruf uh. \v 32 Solomon el ac fah sruokyana sie sruf ke sripal David, mwet kulansap luk, ac ke sripen Jerusalem, siti se su nga sulela inmasrlon facl Israel nufon tuh in ma luk. \v 33 Nga ac oru ma inge mweyen Solomon el sisyula, ac alu nu sin god inge lun mutunfacl saya: Astarte (god mutan lun acn Sidon), Chemosh (god lun acn Moab), ac Molech (god lun acn Ammon). Solomon el tia akosyu. El tia oana David, papa tumal, a el oru ma sutuu ac tia karinganang ma sap luk ac oakwuk luk. \v 34 Tusruktu, nga ac fah tia eisla nufon tokosrai uh lukel Solomon, a nga fah sang tuh elan leum ke lusenna moul lal. Nga ac fah oru ouinge ke sripen mwet kulansap luk David, su nga tuh sulela ac el tuh akos ma sap luk ac oakwuk luk. \v 35 Nga ac eisla tokosrai liki wen natul Solomon, ac sot sruf singoul nu sum, \v 36 tusruktu nga ac sang sie sruf uh nu sin sie wen natul Solomon, tuh sie sin fita lal David, mwet kulansap luk, fah leumi acn Jerusalem nwe tok — siti se su nga sulela tuh mwet uh in alu nu sik we. \v 37 Jeroboam, nga ac oru tuh kom fah tokosra lun Israel, ac kom ac fah leum fin acn nukewa kom lungse. \v 38 Kom fin akosyu in ma nukewa, ac moul fal nu ke ma sap luk, ac akinsewowoyeyu ke kom oru ma nga sapkin, oana ke mwet kulansap luk David el oru, na nga ac fah wi kom pacl nukewa. Nga fah akwalyekomyak tuh kom in tokosra lun Israel, ac wen nutum elos fah tokosra tukum, oana nga tuh oru nu sel David. \v 39 Ke sripen ma koluk lal Solomon, nga fah kalyei mwet in fwil natul David, tusruktu ac fah tia nwe tok.’” \p \v 40 Ouinge Solomon el srike in unilya Jeroboam, a Jeroboam el kaingla nu yorol Tokosra Shishak lun Egypt, ac el muta we nwe ke Solomon el misa. \s1 Misa Lal Solomon \r (Luo Chronicle 9:29–31) \p \v 41 Ma nukewa saya ma Solomon el orala, ke orekma lal ac lalmwetmet lal, simla oasr in \add Sramsram Matu Kacl Solomon\add*. \v 42 El muta Jerusalem ac tokosra fin acn Israel nufon ke yac angngaul. \v 43 El misa ac pukpuki in Siti sel David, na Rehoboam, wen natul, el aolul in tokosra. \c 12 \s1 Sruf Epang Orek Alein Lain Sruf Eir \r (Luo Chronicle 10:1–19) \p \v 1 Rehoboam el som nu Shechem, yen mwet nukewa in sruf epang elos fahsreni nu we in akwalyalak nu ke tokosra. \v 2 Ke Jeroboam wen natul Nebat, su tuh kaingkunul Solomon ac som nu Egypt, el lohng ke pweng se inge, na el foloko liki acn Egypt. \v 3 Mwet in sruf in acn epang sapla solalma, ac elos nukewa som nu yorol Rehoboam, ac fahk nu sel, \v 4 “Solomon, papa tomom, el tuh arulana akkeokye kut ac filiya mwe utuk toasr facsr. Kom fin akmulalaye mwe utuk inge ac akfisrasryela nu sesr, na kut ac fah kulansupwekom ke inse pwaye.” \p \v 5 El topkolos ouinge, “Kowos foloko tukun len tolu, na nga fah sot top luk nu suwos.” Na elos som. \p \v 6 Tokosra Rehoboam el som in eis nunak sin mwet matu su tuh mwet kasru fulat lal Solomon, papa tumal. El siyuk selos, “Top fuka kowos nunku mu fal nga in sang topuk mwe siyuk lun mwet uh?” \p \v 7 Ac elos fahk, “Kom fin lungse kasru mwet inge, kom sang sie top ma elos ac insewowo kac, na pacl nukewa elos ac kulansupwekom ke inse pwaye.” \p \v 8 Tusruktu Rehoboam el pilesru kas in kasru lun mwet matu, ac som nu yurin mwet fusr su matwalna ac welul kapkapak, ac inge elos mwet kasru lal. \v 9 El siyuk selos, “Kasru fuka lowos nu sik? Mea nga ac sang topuk mwet ma siyuk nga in akmulalaye mwe utuk lalos?” \p \v 10 Ac elos fahk, “Pa inge ma kom ac fahk nu selos uh: ‘Kuf srisrik soko ke pouk uh, yohk liki infulwen papa tumuk.’ \v 11 Fahk pac nu selos mu, ‘Papa tumuk el tuh filiya mwe utuk toasr nu fowos, a nga ac oru in toasr liki. El tuh puok kowos ke mwe sringsring, a nga ac sringil kowos ke mwe sringsring oasr osra kac!’” \p \v 12 Tukun len tolu, Jeroboam ac mwet nukewa folokla nu yorol Tokosra Rehoboam, oana ke el tuh fahk nu selos. \v 13 Tokosra el pilesru kas in kasru lun mwet matu, ac el kaskas na toasr nu sin mwet uh, \v 14 in oana ma mwet fusr uh fahk su sel. El fahk, “Papa tumuk el filiya mwe utuk toasr nu fowos, a nga ac oru in toasr liki na. El puok kowos ke mwe sringsring, a nga ac sringil kowos ke mwe sringsring oasr osra kac!” \v 15 Ma lungse lun \nd LEUM GOD\nd* pa inge, tuh in sikyak oana ma El tuh fahk nu sel Jeroboam, wen natul Nebat, in kas lun Ahijah, mwet palu Shiloh. Pa inge sripa se sis tokosra el tiana lohang nu sin mwet uh. \p \v 16 Ke mwet uh liye lah tokosra el tiana lohngolos, na elos wowoyak ac fahk, “Tolulla David ac sou lal! Wanginna sripaltal nu sesr! Mwet Israel, kut folokelik nu yen sesr! Sang Rehoboam elan sifacna fosrngakunul!” \p Ouinge mwet Israel elos forla lainul tokosra,\x - \xo 12:16 \xt 2 Sam 20:1\x* \v 17 na pwanang Rehoboam el tokosra lun mwet na ma muta in acn Judah mukena. \p \v 18 Na Tokosra Rehoboam el supwalla Adoniram, su kol orekma lun mwet kohs, elan som nu yurin mwet Israel, na elos tanglal nwe ke el misa. Ke sripa se inge Rehoboam el sulaklak na sroang nu fin chariot natul, ac kaingla nu Jerusalem. \v 19 In pacl sac me, mwet in sruf nukewa epang in Israel, elos alein na nu sin mwet leum in fwil natul David. \p \v 20 Ke pacl se mwet Israel lohngak lah Jeroboam el foloko Egypt me, elos solalma nu ke tukeni lalos, ac elos akwalyalak elan tokosra lalos mwet Israel. Sruf lal Judah mukena pa srakna orekma nu sin mwet in fwil natul David. \s1 Kas In Palu Lal Shemaiah \r (Luo Chronicle 11:1–4) \p \v 21 Ke Rehoboam el sun acn Jerusalem el pangoneni siofok oalngoul tausin mwet pisrla ke mweun in sruf lal Judah ac Benjamin. El nunku elan som mweuni sruf in acn epang, elan sifil folokonak ku lal in leum faclos. \v 22 Tusruktu God El fahk nu sin mwet palu Shemaiah \v 23 elan sang kas inge nu sel Rehoboam ac nu sin mwet nukewa in sruf lal Judah ac Benjamin: \v 24 “Nimet mweuni mwet Israel wiowos. Kowos nukewa folokelik nu yen suwos an. Ma sikyak inge ma lungse luk!” Na elos nukewa akos ma \nd LEUM GOD\nd* El sapkin, ac folokelik nu yen selos. \s1 Jeroboam El Forla Liki God \p \v 25 Tokosra Jeroboam el kuhlasak siti srisrik Shechem infulan eol in acn Ephraim, ac muta we ke kitin pacl. Na el som liki acn we ac kuhlasak pac siti srisrik Penuel. \v 26 El sifacna motkwe mu, “Inge tokosrai uh ku na in mau folokyang nu sin mwet in fwil natul David. \v 27 Mwet inge fin fahsrna nu Jerusalem in orek kisa nu sin \nd LEUM GOD\nd* ke Tempul, na insialos ac ku na in sifil forla nu sel Tokosra Rehoboam, leum lalos in Judah, na elos ac uniyuwi.” \p \v 28 Tukun el nunku ke ma inge, na el orala ma sruloala gold in luman cow mukul lukwa, ac fahk nu sin mwet lal, “Fal tari pacl ma kowos foroht forma nwe Jerusalem in alu we. Mwet Israel, pa inge god lowos, su uskowosme liki acn Egypt!”\x - \xo 12:28 \xt Exo 32:4\x* \v 29 Na el filiya sie ma sruloala inge in acn Bethel, ac ma se ngia in acn Dan. \v 30 Ma inge sie ma koluk, lah mwet uh elos alu nu sin ma sruloala inge in acn Bethel ac Dan. \v 31 Jeroboam el oayapa musaela acn in alu fineol uh, ac el sulela mwet tol su tia ma in sruf lun Levi. \s1 God El Lain Alu Bethel \p \v 32 Jeroboam el oayapa oakiya sie len in kufwa nu selos, su oasr ke len aksingoul limekosr in malem akoalkosr, in oapana len in kufwa in acn Judah. El som nu Bethel ac orek kisa fin loang we nu sin ma sruloala gold in luman cow mukul lukwa ma el orala. Ac el filiya mwet tol in oru ma kunalos ke nien alu ma el tuh musaela in acn Bethel.\x - \xo 12:32 \xt 12:32–33; Lev 23:33–34\x* \v 33 Ac ke len aksingoul limekosr in malem akoalkosr, len se ma el sifacna oakiya, el som nu Bethel ac orek kisa fin loang uh, in akfulatye len in kufwa se su el oakiya nu sin mwet Israel. \c 13 \p \v 1 Ke sap lun \nd LEUM GOD\nd*, sie mwet palu in acn Judah el som nu Bethel ac sun acn we ke Jeroboam el tu ke loang sac ac akola in kisakin mwe kisa lal. \v 2 In oana ma \nd LEUM GOD\nd* El sapkin, mwet palu sac el fahkak kas in lain loang sac ac fahk, “O loang, loang, pa inge ma \nd LEUM GOD\nd* El fahk: Sie tulik, su ac fah pangpang Josiah, el ac fah isusla in sou lal David. Mwet tol su kulansap ke nien alu lun mwet pegan ac orek kisa fom, Josiah el ac fah onelosi pac fom, oayapa el ac fah esukak srin mwet misa fom.”\x - \xo 13:2 \xt 2 Tok 23:15–16\x* \v 3 A mwet palu sac tafwelana in fahk, “Loang se inge ac fah fokelik, ac apat kac ac sohkelik, na kowos fah etu lah \nd LEUM GOD\nd* El kaskas ke oalik.” \p \v 4 Ke pacl se Tokosra Jeroboam el lohng ma inge el asroela paol ac srisrngiya mwet paclu sac, ac fahk, “Sruokilya!” In kitin pacl ah na paol tokosra efla, ac el kofla kotani. \v 5 Loang sac fokelik, ac apat kac rakelik ac oaclik infohk uh oana ma mwet palu sac palye Inen \nd LEUM GOD\nd*. \v 6 Tokosra Jeroboam el fahk nu sin mwet palu sac, “Nunak munas, pre keik nu sin \nd LEUM GOD\nd* lom, ac siyuk Elan akkeyala pouk!” \p Mwet palu sa el pre nu sin \nd LEUM GOD\nd*, ac paol tokosra kwela. \v 7 Na tokosra el fahk nu sin mwet palu sac, “Fahsru wiyu mongo in lohm sik. Nga ac akfalye nu sum ke ma kom oru inge.” \p \v 8 Na mwet palu sac topuk, “Kom finne use tafu mwe kasrup lom an, nga ac tiana wi kom som, ku kang ac nim kutena ma yurum. \v 9 \nd LEUM GOD\nd* El sapkin nu sik ngan tiana kang ku nim kutena ma, oayapa ngan tia folok ke innek soko nga ut kac tuku ah.” \v 10 Ouinge el som ke soko pacna inkanek, ac tia ke innek soko el tuku kac me. \s1 Mwet Palu Matu Se Lun Bethel \p \v 11 In pacl sac, oasr mwet palu matu se muta in acn Bethel. Wen natul eltal tuku nu yorol ac fahk nu sel ma mwet palu se lun Judah el oru in acn Bethel ke len sac, ac ma el tuh fahk nu sel Tokosra Jeroboam. \v 12 Ac mwet palu matu sac siyuk seltal, “Inkanek ya el ut we ke el folokla?” Eltal srusrngaung inkanek soko ah. \v 13 Na el sap eltal in akoela donkey natul ah, ac eltal orala, na el som. \v 14 El ukwe mwet palu Judah sac, ac konalak ke el muta ye sak oak soko. Ac el siyuk sel, “Ku kom pa mwet palu se lun Judah?” \p Mwet palu sac topuk, “Aok, nga.” \p \v 15 Mwet sac fahk, “Fahsru wiyu mongo lohm sik ah.” \p \v 16 Ac mwet palu lun Judah el fahk, “Nga koflana wi kom nu in lohm sum, ku eis mwe kulang sum. Ac nga fah tia mongo ku nim kutena ma yurum in acn se inge, \v 17 mweyen \nd LEUM GOD\nd* El sapkin ngan tiana kang ku nim kutena ma, ac nga in tia folok ke inkanek soko nga ut we tuku.” \p \v 18 Na mwet palu matu se lun Bethel el fahk nu sel, “Nga pac, nga mwet palu se oana kom, ac \nd LEUM GOD\nd* El sap sie lipufan in fahk nu sik ngan eis kom in wiyu nu lohm sik ah, ac kite kom ke mwe mongo ac mwe nim.” Tusruktu mwet palu matu sac el kikiap nu sel. \p \v 19 Ouinge mwet palu lun Judah el wi mwet palu matu sac folokla, ac mongo yorol in lohm sel. \v 20 Ke eltal muta ke tepu lal, kas lun \nd LEUM GOD\nd* tuku nu sin mwet palu matu sac, \v 21 ac el liksreni na fahk nu sin mwet palu lun Judah, “\nd LEUM GOD\nd* El fahk lah kom seakos ac tia oru ma El sapkin nu sum. \v 22 A kom tuh foloko ac mongo acn ma El wuli kom in tiana mongo we. Ke ma inge kom ac anwuki, ac monum ac fah tia pukpuki inkulyuk lun sou lom.” \p \v 23 Tukun eltal mongo tari, mwet palu matu sac akoela donkey natul ah nu sin mwet palu lun Judah, \v 24 na el sroang nu fac ac som. Ac ke el kasrusr inkanek uh, lion soko sonol ac unilya. Na manol oanna inkanek ah, ac donkey soko ac lion soko ah tu na kac. \v 25 Oasr kutu mwet fahsryak in acn sacn, ac liye mano sac oanna inkanek ah, ac lion soko ah tu siska. Elos alukela ac som na nu Bethel, ac fahkak ma elos liye ah. \p \v 26 Ke mwet palu matu sac lohng ma fwack inge, el fahk, “Pa ingan mwet palu se ma tia akos ma \nd LEUM GOD\nd* El sapkin, na pa \nd LEUM GOD\nd* El supwala lion soko in sruokilya ac unilya, in oana ma \nd LEUM GOD\nd* El fahk kac.” \v 27 Na el fahk nu sin wen natul, “Akoela donkey nutik.” Ac eltal akoela, \v 28 na el som ac konauk mano sac oan inkanek ah, ac donkey soko ac lion soko ah srakna tu siska. Lion soko ah tiana kangla mano sac, ku anwuk nu sin donkey soko ah. \v 29 Mwet palu matu sac srukak mano sac nu fin donkey natul, ac folokunla nu Bethel in asor kac, ac pikinya. \v 30 El pikinya inkulyuk lun sou lal sifacna, na el ac wen natul asor kacl ac fahk, “O, ma lik, ma lik!” \v 31 Tukun pukpuki mwet sac, mwet palu matu sac fahk nu sin wen natul, “Nga fin misa, komtal pikinyuwi na inkulyuk se inge, ac filiyuwi siskal. \v 32 Kas ma el fahk lain loang se in acn Bethel, ac lain nien alu nukewa in siti srisrik in acn Samaria, oana ma \nd LEUM GOD\nd* El sapkin, pwayena lah ma inge nukewa ac fah akpwayeyuk.” \s1 Ma Koluk Ma Ikruilya Jeroboam \p \v 33 Tokosra Jeroboam lun Israel el tiana forla liki ouiyen moul koluk lal, a el srakna sulela mwet tol lal sin kutena sou tuh elos in kulansap ke loang ma el musaela. Ac el mosrwela kutena mwet su lungse in mwet tol. \v 34 Ma koluk se lal inge pa kunausla mwet lal, ac ikruiya tokosrai lal. \c 14 \s1 Misa Lun Wen Natul Jeroboam \p \v 1 In pacl sacn Abijah, wen natul Tokosra Jeroboam, el mas. \v 2 Jeroboam el fahk nu sin mutan kial, “Ekulla lumom in tia akilenyuk kom, ac fahla nwe Shiloh, nu yen mwet palu Ahijah el muta we, mwet se ma tuh fahk lah nga pa ac tokosra lun Israel. \v 3 Us singoul srukwal in flao, kutu cake, ac soko sufa in honey nu sel, ac siyuk lah mea ac sikyak nu sin wen se nutiktal inge, na el ac fahkot.” \p \v 4 Ouinge mutan sac som nu Shiloh, nu yen sel Ahijah. Ahijah el tia ku in liye mweyen el matuoh. \v 5 \nd LEUM GOD\nd* El fahkang nu sel Ahijah lah mutan kial Jeroboam ah tuku in siyuk sel ke wen se natul su mas. Ac \nd LEUM GOD\nd* El fahk nu sel Ahijah ma elan fahk. \p Ke mutan kial Jeroboam ah sun acn we, el oru in mu siena mutan pa el. \v 6 Tuh ke Ahijah el lohng ke el utyak ke mutunoa, el fahk nu sel, “Utyak. Nga etu lah mutan kial Jeroboam pa kom. Efu ku kom oru in mu siena mwet pa kom? Oasr pweng koluk nu sum. \v 7 Folokot fahk nu sel Jeroboam lah pa inge ma \nd LEUM GOD\nd* lun Israel El fahk nu sel: ‘Nga sulekomla inmasrlon mwet uh, ac oakikomi in leum fin mwet luk Israel. \v 8 Nga eisla tokosrai liki fwilin tulik natul David ac usot nu sum, tuh pa kom tiana ou David, mwet kulansap luk, su arulana inse pwaye nu sik ac akos ma sap luk ac oru ma nga insewowo kac mukena. \v 9 Ma koluk kom orala uh arulana koluk liki ma mwet nukewa su tokosra meet liki kom orala. Kom sisyula ac akkasrkusrakyeyu ke ma sruloala pukanten kom orala, ac ke mwe alyalu ma orekla ke osra. \v 10 Ke sripa inge, nga ac fah kunausla fwilin tokosrai lom, ac uniya mukul nukewa nutum — mwet matu ac mwet fusr oana sie. Nga ac fah sukela sou lom, oana ke mwet uh puokla fohkon kosro.\x - \xo 14:10 \xt 1 Tok 15:29\x* \v 11 Kutena mwet in sou lom su ac misa in siti uh, ac fah mongola sin kosro ngalngul, ac kutena su misa likin siti uh, ac fah mongola sin won vulture. Nga, \nd LEUM GOD\nd*, fahk ouinge.’” \p \v 12 Ac Ahijah el sifilpa fahk nu sin mutan kial Jeroboam, “Folokot nu yen sum. Pacl se na kom utyak nu in siti srisrik sac, wen nutum el ac misa. \v 13 Mwet Israel nukewa ac fah asor kacl ac piknilya. El mukefanna sin sou lal Jeroboam pa ac wo ouiya pukpuki, mweyen el mukena pa \nd LEUM GOD\nd* lun Israel El insewowo sel. \v 14 \nd LEUM GOD\nd* El ac oakiya sie tokosra lun Israel su ac fah wotela tokosrai lun Jeroboam. \v 15 \nd LEUM GOD\nd* El ac fah kalyei Israel, ac Israel ac fah kusrusrsrusr oana soko loa in soko infacl srisrik. \nd LEUM GOD\nd* El ac fah fusak mwet Israel liki facl wowo se su El sang nu sin mwet matu lalos, ac El ac fah akfahsryeloselik nwe yen loessula alukela Infacl Euphrates, mweyen elos purakak kasrkusrak lal ke elos orala ma sruloala ke god mutan Asherah. \v 16 \nd LEUM GOD\nd* El ac fah sisla mwet Israel mweyen Jeroboam el orekma koluk, ac el kolla pac mwet Israel in oru ma koluk.” \p \v 17 Mutan kial Jeroboam el folokla nu Tirzah. Pacl se na ma el utyak nu in lohm sel ah, na wen se natul ah misa. \v 18 Mwet Israel elos asor na kacl ac piknilya, oana ma \nd LEUM GOD\nd* El fahk ke pusren mwet kulansap lal, Ahijah mwet palu. \s1 Misa Lal Jeroboam \p \v 19 Ma nukewa saya ma Tokosra Jeroboam el orala, ke mweun lal ac ouiyen kolyuk lal, ma inge nukewa simla oasr in \add Sramsram Matu Ke Tokosra Lun Israel\add*. \v 20 Jeroboam el tokosra yac longoul luo. El misa ac pukpuki, ac Nadab, wen natul, el aolul in tokosra. \s1 Tokosra Rehoboam Lun Judah \r (Luo Chronicle 11:5—12:15) \p \v 21 Rehoboam, wen natul Solomon, el yac angngaul sie ke el tokosrala lun Judah, ac el leum ke yac singoul itkosr in acn Jerusalem, siti se su \nd LEUM GOD\nd* El tuh sulela inmasrlon acn nukewa lun Israel tuh in acn se mwet uh in alu nu sel we. Nina kial Rehoboam pa Naamah, sie mutan Ammon. \p \v 22 Mwet Judah elos oru ma koluk lain \nd LEUM GOD\nd*, ac oru ma su purakak kasrkusrak lal lainulos yohk liki ma mwet matu lalos nukewa tuh oru meet lukelos. \v 23 Elos musaela nien alu nu sin god sutuu, ac tulokunak sru eot, oayapa ma sruloala kacl Asherah, tuh elos in alu nu kac fineol uh ac ye lulin sak uh.\x - \xo 14:23 \xt 2 Tok 17:9–10\x* \v 24 Ma se ma koluk liki nukewa uh pa oasr mukul ac mutan su muta in nien alu lun mwet pegan ac orek kosro ac eis moul kac sin mwet su utyak nu we. Mwet Judah elos oru kain in mwe akmwekin yohk nukewa, su tuh orek sin mwet ma \nd LEUM GOD\nd* El tuh lusla liki facl sac ke pacl se mwet Israel elos utyak nu we.\x - \xo 14:24 \xt Dut 23:17\x* \p \v 25 In yac aklimekosr ke pacl Rehoboam el tokosra, na Tokosra Shishak lun Egypt el tuku mweuni acn Jerusalem.\x - \xo 14:25 \xt 2 Chr 12:2–8\x* \v 26 El usla mwe kasrup nukewa in Tempul ac in lohm sin tokosra, weang pac mwe loeyuk gold ma Solomon el tuh orala.\x - \xo 14:26 \xt 1 Tok 10:16–17; 2 Chr 9:15–16\x* \v 27 Na Tokosra Rehoboam el orala pac kutu mwe loeyuk ke bronze in aolla ma inge, ac el sang nu sin mwet mweun su topang mutunoa nu ke inkul fulat sin tokosra tuh elos in liyaung. \v 28 Pacl nukewa ma tokosra el ac som nu in Tempul, mwet topang uh ac us mwe loeyuk inge, na sifilpa folokunla nu infukil sin mwet topang uh. \p \v 29 Ma nukewa ma Tokosra Rehoboam el orala simla oasr in \add Sramsram Matu Ke Tokosra Lun Judah\add*. \v 30 In pacl se inge nufon, Rehoboam ac Jeroboam nuna amweuni sie sin sie. \v 31 Rehoboam el misa ac pukpuki inkulyuk lun tokosra in Siti sel David, ac Abijah wen natul, el aolul in tokosra. \c 15 \s1 Tokosra Abijah Lun Judah \r (Luo Chronicle 13:1—14:1) \p \v 1 In yac aksingoul oalkosr ma Tokosra Jeroboam el leum lun Israel, Abijah el tokosrala lun Judah, \v 2 ac el leum yac tolu in Jerusalem. Nina kial pa Maacah, acn natul Absalom. \v 3 El oru pacna kain ma koluk ma papa tumal ah tuh oru, ac el tia arulana inse pwaye nu sin \nd LEUM GOD\nd* lal in oana David, papa tumun papa tumal ah. \v 4 Tusruktu ke sripal David, \nd LEUM GOD\nd* lal El tuh sang wen se natul Abijah in tuh leum tokol in Jerusalem, ac in karinganang tuh in oasr misla in acn Jerusalem.\x - \xo 15:4 \xt 1 Tok 11:36\x* \v 5 \nd LEUM GOD\nd* El oru ma inge mweyen David el tuh oru ma El insewowo kac, ac tiana seakos ke ma El sapkin, sayen ma el oru nu sel Uriah, mwet Hit.\x - \xo 15:5 \xt 2 Sam 11:1–27\x* \v 6 Mweun ma tuh mutawauk inmasrlol Rehoboam ac Jeroboam, orek pacna ke lusen moul lal Abijah.\x - \xo 15:6 \xt 2 Chr 13:3–21\x* \v 7 Ac ma nukewa saya ma Abijah el orala, simla oasr in \add Sramsram Matu Ke Tokosra Lun Judah\add*. \p \v 8 Abijah el misa ac pukpuki in Siti sel David, ac Asa wen natul, el aolul in tokosra. \s1 Tokosra Asa Lun Judah \r (Luo Chronicle 15:16—16:6) \p \v 9 In yac aklongoul ke pacl in leum lal Tokosra Jeroboam lun Israel, Asa el tokosrala lun Judah, \v 10 ac el leum ke yac angngaul sie in Jerusalem. Nina matu kial pa Maacah, acn natul Absalom. \v 11 Asa el oru ma akinsewowoye \nd LEUM GOD\nd*, oana David, papa matu tumal, el tuh oru. \v 12 El lusla liki facl sac mukul ac mutan nukewa su orek kosro in nien alu lun mwet pegan, ac el tolla ma sruloala nukewa ma orekla sin tokosra meet lukel.\x - \xo 15:12 \xt 2 Chr 15:8–15\x* \v 13 El eisla wal lun kasra lukel Maacah, nina matu kial ah, mweyen Maacah el orala ma sruloala fohkfok se in lumahl Asherah, sie god mutan. Asa el kunausla ma sruloala se inge ac esukak ke Infahlfal Kidron. \v 14 Asa el finne tia kunausla nufon nien alu lun mwet pegan uh, tuh el srakna inse pwaye nu sin \nd LEUM GOD\nd* in moul lal nufon. \v 15 El likiya in Tempul kufwa nukewa ma papa tumal ah tuh kisakunla nu sin God, weang pac ma orekla ke gold ac silver ke ma el sifacna kisakunla. \p \v 16 Tokosra Asa lun Judah, ac tokosra Baasha lun Israel, eltal amweuni ke lusen pacl eltal tokosra. \v 17 Baasha el utyak mweuni acn Judah, ac mutawauk in kuhlusya acn Ramah in kosrala inkanek in ilyak ac illa liki acn Judah. \v 18 Ouinge Tokosra Asa el eis silver ac gold nukewa ma lula in Tempul ac in lohm sin tokosra, ac supwala kutu sin mwet kol lal in us som nu Damascus nu yorol Tokosra Benhadad lun Syria, wen natul Tabrimmon, wen natul Hezion, wi kas inge: \v 19 “Lela in oasr kupasr na ku inmasrlok kom, in oana akupasri inmasrlon papa tumuk ac papa tomom. Eis silver ac gold ingan mwe lung luk nu sum. Inge kunausla kupasr lom nu sel Tokosra Baasha lun Israel, tuh elan folokunla mwet mweun lal liki acn sik.” \p \v 20 Tokosra Benhadad el insese nu ke enenu lal Asa, ac supwala mwet kol fulat lun mwet mweun, ac un mwet mweun lalos, in som mweuni siti lun Israel. Elos sruokya acn Ijon, acn Dan, acn Abel Beth Maacah, acn apkuran nu ke Meoa Galilee, ac acn Naphtali nufon. \v 21 Ke Tokosra Baasha el lohng ke ma sikyak inge, el tila poti acn Ramah, ac el som nu Tirzah. \p \v 22 Na Tokosra Asa el supwalik sap ku nu in acn Judah nufon tuh mwet nukewa in kasru ac tella nufon eot ac sak ma Baasha el orekmakin in sang kuhlasak acn Ramah — wangin mwet ac tia wi. Asa el sang ma inge in kuhlasak acn Mizpah ac acn Geba. Geba pa sie siti in acn lun Benjamin. \p \v 23 Ma nukewa saya ma Tokosra Asa el orala, orekma pulaik lal ac siti srisrik ma el kuhlasak, ma inge nukewa simla oasr in \add Sramsram Matu Ke Tokosra Lun Judah\add*. Tusruktu ke el matuoh, el sukapasla ke sie mas su sikyak ke nial. \v 24 Asa el misa ac pukpuki inkulyuk lun tokosra in Siti sel David, ac Jehoshaphat, wen natul, el aolul in tokosra. \s1 Tokosra Nadab Lun Israel \p \v 25 In yac akluo ke pacl in leum lal Tokosra Asa in acn Judah, Nadab, wen natul Tokosra Jeroboam, el tokosrala lun Israel, ac el leum ke yac luo. \v 26 Nadab el orekma koluk lain \nd LEUM GOD\nd*, ac kolla pac mwet Israel in oru ma koluk, oana papa tumal el oru meet lukel. \p \v 27 Baasha, wen natul Ahijah in sruf lal Issachar, el pwapa sulal lainul Nadab, ac unilya ke Nadab ac mwet mweun lal elos kuhlusya ac akola in mweuni siti Gibbethon in acn Philistia. \v 28 Ma inge sikyak ke yac aktolu in yac in leum lal Tokosra Asa lun Judah. Ouinge Baasha el aolulla Nadab in tokosra lun Israel. \v 29 In pacl se na el tokosrala el mutawauk in onela mwet nukewa in sou lal Jeroboam. In oana ma \nd LEUM GOD\nd* El tuh fahk nu sin mwet kulansap lal, Ahijah mwet palu Shiloh, mwet nukewa in sou lal Jeroboam anwuki, ac tiana sie lula.\x - \xo 15:29 \xt 1 Tok 14:10\x* \v 30 Sikyak ouinge mweyen Jeroboam el tuh purakak kasrkusrak lun \nd LEUM GOD\nd* lun Israel ke ma koluk el orala, ac ke ma koluk ma el kolla mwet Israel in oru. \p \v 31 Ma saya nukewa ma Nadab el orala, simla oasr in \add Sramsram Matu Ke Tokosra Lun Israel\add*. \v 32 Tokosra Asa lun Judah ac Tokosra Baasha lun Israel eltal amweuni sie sin sie ke lusen na pacl eltal tokosra. \s1 Tokosra Baasha Lun Israel \p \v 33 In yac aktolu ke pacl in leum lal Tokosra Asa lun Judah, Baasha, wen natul Ahijah, el tokosrala lun Israel nufon, ac el leum in Tirzah ke yac longoul akosr. \v 34 El oru ma koluk lain \nd LEUM GOD\nd*, ac kolla mwet Israel in oru pac ma koluk, in oana ke Tokosra Jeroboam el oru meet lukel. \c 16 \p \v 1 \nd LEUM GOD\nd* el kaskas nu sel mwet palu Jehu, wen natul Hanani, ac sang nu sel kas inge elan fahk nu sel Baasha: \v 2 “Kom tuh mwet na lusrongten se, a nga srukkomyak in leum fin mwet luk Israel. Ac inge kom oru ma koluk oana Jeroboam, ac kolla mwet luk inge in oru ma koluk. Ma koluk lalos inge purakak kasrkusrak luk, \v 3 ouinge nga ac oru nu sum ac sou lom oana ma nga tuh oru nu sel Jeroboam. \v 4 Kutena mwet lom su misa in siti uh ac fah mongola sin kosro ngalngul, ac kutena su misa likin siti uh ac fah mongola sin won vulture.” \p \v 5 Ma nukewa saya ma Baasha el orala, ac orekma pulaik lal nukewa, simla oasr in \add Sramsram Matu Ke Tokosra Lun Israel\add*. \v 6 Baasha el misa ac pukpuki Tirzah, ac Elah wen natul, el aolul in tokosra. \p \v 7 Kas lun \nd LEUM GOD\nd* su lainul Baasha ac sou lal inge, tuh tutafyang nu sel sin mwet palu Jehu, ke sripen ma koluk ma Baasha el orala lain \nd LEUM GOD\nd*. Baasha el tuh purakak kasrkusrak lun \nd LEUM GOD\nd*, tia ke sripen ma koluk el orala mukena, oana ke Tokosra Jeroboam el tuh oru meet lukel, a mweyen el uniya pac mwet nukewa in sou lal Jeroboam. \s1 Tokosra Elah Lun Israel \p \v 8 In yac aklongoul onkosr ke pacl Asa el tokosra lun Judah, Elah wen natul Baasha, el tokosrala lun Israel, ac el leum in acn Tirzah ke yac luo. \v 9 Zimri, sie sin mwet pwapa fulat lal Elah, su leum fin tafu un chariot natul tokosra, el orek pwapa sulal lainul. Sie len ah, in acn Tirzah, Elah el sruhila in lohm sel Arza, su leum fin mwet karingin inkul fulat sin tokosra. \v 10 Zimri el utyak nu in lohm sac ac unilya Tokosra Elah, ac aolulla in tokosra. Ma inge sikyak ke yac aklongoul itkosr, in pacl Asa el tokosra lun Judah. \p \v 11 Zimri el tufahna tokosrala, na el uniya mwet in sou lal Baasha nufon. Anwuki mukul nukewa in sou lal oayapa kawuk lal. \v 12 Ouinge in fal nu ke ma \nd LEUM GOD\nd* El tuh fahk lainul Baasha sin mwet palu Jehu, Zimri el uniya nufon mwet in sou lal Baasha. \v 13 Baasha ac wen natul Elah eltal akkasrkusrakye \nd LEUM GOD\nd* lun Israel, mweyen eltal alu nu ke ma sruloala, ac oayapa kolla mwet Israel in oru ma koluk. \v 14 Ma nukewa saya ma Tokosra Elah el oru, simla oasr in \add Sramsram Matu Ke Tokosra Lun Israel\add*. \s1 Tokosra Zimri Lun Israel \p \v 15 In yac aklongoul itkosr ke pacl Tokosra Asa el leum lun Judah, Zimri el leum fin Israel in acn Tirzah ke len itkosr. Mwet mweun lun Israel elos kuhlusya siti Gibbethon in acn Philistia. \v 16 Ac ke elos lohng lah Zimri el orek pwapa sulal lainul tokosra ac unilya, na elos nukewa fahkla na in pacl sac mu Omri, mwet kol fulat lun un mwet mweun lalos, pa ac tokosra lun Israel. \v 17 Omri ac mwet mweun lal elos som liki acn Gibbethon, ac kuhlusya acn Tirzah. \v 18 Ke Zimri el liye lah siti sac kutangyukla, na el som nu in acn se ma potiyukyak ku na ke inkul fulat sin tokosra, ac esukak, ac el misa ke fulen e uh. \v 19 Ma se inge sikyak ke sripen ma koluk lal lain \nd LEUM GOD\nd*. El oapana Jeroboam su tokosra meet lukel, ke el aktoasrye \nd LEUM GOD\nd* ke orekma koluk lal sifacna, oayapa ke el kolla mwet Israel in oru ma koluk. \v 20 Ma nukewa saya ma Zimri el orala, wi pac pwapa sulal ma el oru, simla oasr in \add Sramsram Matu Ke Tokosra Lun Israel\add*. \s1 Tokosra Omri Lun Israel \p \v 21 Mwet Israel uh nunak luoelik: kutu selos lungse Tibni wen natul Ginath, elan tokosra, a mwet lula lungse in Omri. \v 22 Saflaiya uh, tuh wi lungse lun mwet ma ke in Omri pa tokosra. Tibni el misa, ac Omri el tokosrala. \v 23 Ouinge in yac aktolngoul sie ke pacl in leum lal Tokosra Asa lun Judah, Omri el tokosrala lun Israel, ac el leumi acn we ke yac singoul luo. Yac onkosr meet ah el leum in acn Tirzah, \v 24 na el molela eol srisrik soko in acn Samaria ke ipin silver onkosr tausin, sin mwet se pangpang Shemer. Omri el kuhlasak eol soko inge, ac musaela sie siti srisrik we, ac sang inen siti sac Samaria, in oana inen mwet se ma la acn we meet ah: Shemer. \p \v 25 Omri el orekma koluk lain \nd LEUM GOD\nd* yohk liki tokosra nukewa meet lukel. \v 26 El oapana Jeroboam su tokosra meet lukel, in akkasrkusrakye \nd LEUM GOD\nd* lun Israel ke orekma koluk lal, ac ke el kolla mwet uh in oru ma koluk ac alu nu ke ma sruloala. \v 27 Ma nukewa saya ma Omri el orala ac oakwuk lal nukewa, simla oasr in \add Sramsram Matu Ke Tokosra Lun Israel\add*. \v 28 Omri el misa ac pukpuki Samaria, ac Ahab wen natul, el aolul in tokosra. \s1 Tokosra Ahab Lun Israel \p \v 29 n yac aktolngoul oalkosr ke pacl in leum lal Tokosra Asa lun Judah, Ahab wen natul Omri, el tokosrala lun Israel, ac el leum in acn Samaria ke yac longoul luo. \v 30 El oru ma koluk lain \nd LEUM GOD\nd* yohk liki tokosra nukewa meet lukel. \v 31 El tiana falkin ma koluk yohk ma el oru oana Tokosra Jeroboam, a el sifilpa laesla ke el payukyak sel Jezebel, acn se natul Tokosra Ethbaal lun Sidon, ac el oayapa alu nu sin Baal. \v 32 El musaela tempul se nu sel Baal in acn Samaria, ac orala loang se nu sel, ac filiya in tempul sac. \v 33 El oayapa tulokunak sie ma sruloala in luman god mutan Asherah. El akkasrkusrakye \nd LEUM GOD\nd* lun Israel yohk liki tokosra nukewa lun Israel meet lukel. \v 34 Ke pacl Ahab el tokosra, Hiel mwet Bethel, el sifil musaela pot lun Jericho. In oana \nd LEUM GOD\nd* El tuh fahk nu sel Joshua, wen natul Nun, Abiram, wen se ma matu natul Hiel, el misa ke pacl se Hiel el oakiya pwelung uh, ac Segub, wen se ma fusr natul Hiel, el misa ke pacl se Hiel el oakiya srungul ke pot uh.\x - \xo 16:34 \xt Jos 6:26\x* \c 17 \s1 Elijah Ac Sie Pacl Wangin Af \p \v 1 Sie mwet palu Tishbe in acn Gilead su inel pa Elijah, el fahk nu sel Tokosra Ahab, “Inen \nd LEUM GOD\nd* moul lun Israel su nga kulansupu, nga fahk nu sum lah ac fah wangin aunfong ku af ke yac luo ku tolu, nwe ke pacl se nga fahk in af.”\x - \xo 17:1 \xt Jas 5:17\x* \p \v 2 Na \nd LEUM GOD\nd* El fahk nu sel Elijah, \v 3 “Fahla liki acn se inge nu kutulap, ac wikla apkuran nu ke infacl srisrik Cherith, kutulap in Infacl Jordan. \v 4 Infacl srisrik soko inge ac fah sot kof nimom, ac nga sap tari won raven in utuk mongo nom nu we.” \p \v 5 Elijah el akos sap lun \nd LEUM GOD\nd*, ac som ac muta apkuran nu ke Infacl srisrik Cherith. \v 6 El nim kof ke infacl soko ah, na won raven utuk bread ac ikwa nal ke lotu ac eku nukewa. \v 7 Tia paht toko, infacl srisrik soko ah paola, mweyen wanginla af. \s1 Elijah Ac Katinmas Se In Acn Zarephath \p \v 8 Na \nd LEUM GOD\nd* El fahk nu sel Elijah, \v 9 “Inge kom som nu ke siti srisrik Zarephath, apkuran nu Sidon, ac muta we. Nga sapkin tari nu sin katinmas se we in kite kom.”\x - \xo 17:9 \xt Lk 4:25–26\x* \v 10 Ouinge Elijah el som nu Zarephath, ac ke el tuku nu ke nien utyak nu in siti srisrik sac, sie katinmas el ti etong we. Na Elijah el fahk nu sel, “Nunak munas, use kutu kof an nimuk.” \v 11 Ac ke el fahsr in eis, Elijah el sifilpa fahk, “Nunak munas, tuh use pac sie ipin flao an nak.” \p \v 12 Ac katinmas sac topuk ac fahk, “Inen \nd LEUM GOD\nd* lom, God moul, nga fulahk lah wangin ipin flao yuruk. Pwayena ma oasr yuruk pa kitin flao takmwek oan in pol srisrik se, ac kitin kiris in sufa soko. Nga tuku ti etong in tuh munanla kitinmah lula inge nasr. Ac pa inge mongo safla lasr uh, na kut ac masrinsral nwe ke na kut misa.” \p \v 13 Na Elijah el fahk nu sel, “Nimet fosrnga. Fahla orala mongo nomtal an, tusruktu oralawin sie srukwal in flao an nak meet ac use nu sik, na kom fah orala ma lula an nomtal. \v 14 Tuh pa inge ma \nd LEUM GOD\nd* lun Israel El fahk: ‘Pol sac ac fah tia pisala ke flao, ku sufa soko ah ke kiris, meet liki len se ma nga, \nd LEUM GOD\nd*, ac supwama af.’” \p \v 15 Na katinmas sac som oru oana ma Elijah el fahk nu sel ah, na oasr na mongo nalos ke len nukewa. \v 16 Oana ma \nd LEUM GOD\nd* El wulela kac nu sel Elijah, pol sac tiana pisala ke flao, oayapa sufa soko ah tiana pisala ke kiris. \p \v 17 In kutu pacl tok, wen se nutin katinmas sac masak, ac el arulana keoki, na el misa. \v 18 Katinmas sac fahk nu sel Elijah, “Mwet lun God, efu kom ku oru ouinge nu sik? Ya kom tuku nu inge in tuh oru God Elan esamak ma koluk luk, in pwanang wen nutik elan misa?” \p \v 19 Elijah el fahk, “Usalu nu sik.” Na el eisla tulik mukul sac liki inpoun nina kial, ac usalak nu fin twek ah, nu infukil se el muta we, ac likilya fin mwe oan kial. \v 20 Na el pre ke sie pusra lulap ac fahk, “O \nd LEUM GOD\nd* luk, efu kom ku filiya mwe ongoiya na upa se nu fin katinmas se inge? El kulang na nu sik ac liyeyuyang, a inge kom uniya wen natul.” \v 21 Elijah el ona ac asrosrelik fin tulik sac pacl tolu ac pre, “O \nd LEUM GOD\nd* luk, akmoulyauk tulik se inge!”\x - \xo 17:21 \xt 2 Tok 4:34–35\x* \v 22 \nd LEUM GOD\nd* El porongo pre lal Elijah, ac mongin tulik sac folokyak ac el sifil moulla. \p \v 23 Elijah el usya tulik sac nu ten nu yurin nina kial, ac fahk nu sel, “Liye, tulik nutum uh moul!” \p \v 24 Nina sac fahk, “Inge nga etu lah kom sie mwet lun God, ac pwayena lah kas lom uh ma sin \nd LEUM GOD\nd* me!” \c 18 \s1 Elijah Ac Mwet Palu Lun Baal \p \v 1 Tukun yac aktolu ma wanginla af, \nd LEUM GOD\nd* El fahk nu sel Elijah, “Fahla nu ye mutal Tokosra Ahab, ac nga fah supwama af.” \v 2 Na Elijah el mukuiyak ac som. \p Sracl in acn Samaria upa na pwaye. \v 3 Ouinge Ahab el solalma Obadiah, su mwet kol fin mwet karingin inkul fulat sin tokosra. (Obadiah el sie mwet su akfulatye \nd LEUM GOD\nd* ke inse pwaye. \v 4 Ke Jezebel el mutawauk in uniya mwet palu lun \nd LEUM GOD\nd*, Obadiah el okanla siofok selos in luf luo, kais lumngaul ke luf se, ac kitalos mwe mongo ac mwe nim.) \v 5 Ahab el fahk nu sel Obadiah, “Nga kom som rauneak acn uh kewa, suk lah oasr mah ke infacl srisrik ac unon in kof ma ac fal in kite kosro horse ac miul natusr, tuc elos in moulla ac tia misa. Kut fin konauk, na kut tia enenu in uniya kosro natusr inge.” \v 6 Eltal insesela ke acn kais sie seltal ac fahsr nu we, na eltal fahsrelik. \p \v 7 Ke Obadiah el fahla, el sa na sonol Elijah. El akilenulak, ac faksufi ye mutal ac siyuk, “Ya pwayena lah kom pa ingan, Elijah?” \p \v 8 Elijah el topuk, “Aok, nga. Fahla fahkang nu sin leum lom lah nga oasr inge.” \p \v 9 Obadiah el fahk, “Ma koluk fuka nga orala, ku kom in kena eisyuyang nu inpaol Tokosra Ahab elan uniyuwi? \v 10 Ke Inen \nd LEUM GOD\nd* lom, God moul, nga fulahk lah tokosra el orala sukok se lal keim in acn nukewa fin faclu. Kutena pacl leum lun sie facl fin fahk mu kom wangin in facl sel uh, na Ahab el ac sap leum sac in fulahk lah tia ku in koneyukyak kom we. \v 11 Ac inge kom lungse ngan som fahk lah kom oasr inge? \v 12 Ac nga fin tufahna fahla, na Ngun lun \nd LEUM GOD\nd* lom el uskomla nu ke sie acn nga tia etu, na ke nga ac fahk nu sel Ahab mu kom oasr inge, ac el fin tia konekomyak, na el ac sap in anwuki nga. Esam na lah nga nuna akfulatye \nd LEUM GOD\nd* ke inse pwaye oe ke nga tulik ah me. \v 13 Ya kom tiana lohng lah ke Jezebel el mutawauk in uniya mwet palu lun \nd LEUM GOD\nd*, nga tuh okanla mwet siofok selos in luf luo, kais lumngaul ke luf se, ac kitalos mwe mongo ac mwe nim? \v 14 Na efu ku kom supweyu ngan som fahk nu sel tokosra lah kom oasr inge? El ac uniyuwi!” \p \v 15 Elijah el fahk, “Ke Inen \nd LEUM GOD\nd* moul ac Kulana su nga kulansupu, nga wulela lah nga ac som sonol tokosra misenge.” \p \v 16 Ouinge Obadiah el som nu yorol Tokosra Ahab ac fahkang nu sel, ac Ahab el tuyak ac som in sonol Elijah. \v 17 Ke Ahab el liyalak el fahk, “Kom pa ingan, mwet se ma orek lokoalok yohk emeet in Israel!” \p \v 18 Ac Elijah el fahk, “Tia nga pa orek lokoalok — kom ac papa tomom. Kom seakos ma sap lun \nd LEUM GOD\nd*, ac alu nu ke ma sruloala puspis kacl Baal. \v 19 Inge, kom pangonma mwet Israel nukewa in osun nu sik Fineol Carmel. Use mwet palu angfoko lumngaul lun Baal, ac mwet palu angfoko lun god mutan Asherah, su Kasra Jezebel el kasru.” \p \v 20 Ouinge Ahab el pangon mwet Israel nukewa ac mwet palu lun Baal in fahsreni nu Fineol Carmel. \v 21 Elijah el utyak nu yurin mwet uh ac fahk, “Kowos ac tia orala sulela lowos an nwe ngac? Fin \nd LEUM GOD\nd* pa God, na kowos alu nu sel, a fin Baal, kowos alu nu sel!” Na mwet uh tiana kas. \v 22 Na Elijah el fahk, “Nga mukena pa lula sin mwet palu lun \nd LEUM GOD\nd*, a oasr mwet palu angfoko lumngaul lal Baal. \v 23 Use lukwa cow mukul an. Mwet palu lal Baal in eis soko, uniya ac sipsipikya, ac filiya fin etong an, tusruktu nimet akosak. Ac ma soko ngia, nga ac oru oapana. \v 24 Na lela mwet palu lal Baal in pre nu sin god lalos, ac nga fah pre nu sin \nd LEUM GOD\nd*, ac el su topuk ac supwama e, el pa God pwaye.” \p Na mwet uh arulana insese nu kac. \p \v 25 Na Elijah el fahk nu sin mwet palu lal Baal, “Ke kowos arulana pukanten uh, kowos eis soko sin cow an ac akoela meet. Pre nu sin god lowos an, tusruktu nimet sang e nu kac.” \p \v 26 Elos eis cow soko ma utuku nu selos, ac akoela ac pre nu sel Baal nwe ke infulwen len. Elos wowoyak ac fahk, “Baal, topuk kut!” Ac elos fohngfong na rauni loang se ma elos musaela, a tiana topukyuk pre lalos. \p \v 27 Ke sun infulwen len ah, Elijah el mutawauk in aksruksrukelos ac fahk, “Liksreni pre! El god se! El acnu muta ngetngetla nunak, ku el acnu fahla nu ke lohm fahsr ah, ku el acnu mutwata, ku el acnu motulla ac kowos enenu in oaksalak!” \v 28 Ouinge mwet palu inge elos wowoyak pre, ac sipik manolos ke mitmit lulap ac mitmit srisrik fal nu ke lia lalos, nwe ke elos srahfon. \v 29 Elos wowo ac fohngfong nwe sun tafun len tok; tuh wanginna topken pre lalos, ac wanginna pusra lohngyuk. \p \v 30 Na Elijah el fahk nu sin mwet uh, “Kowos kilukeni nu yuruk,” ac elos nukewa kilukeni raunella. El mutawauk akwoyela loang lun \nd LEUM GOD\nd* ma tuh kunausyukla. \v 31 El eis eot singoul luo, fal nu ke pisen sruf ma ekin inen tulik natul Jacob, mwet se ma \nd LEUM GOD\nd* El tuh sang inel Israel.\x - \xo 18:31 \xt Gen 32:28; 35:10\x* \v 32 El sang eot inge in sifil musaela loang se mwe alu nu sin \nd LEUM GOD\nd*. El pukanak laf soko raunela loang sac, su lupa uh ku in nwanak sunun gallon akosr ke kof. \v 33 Na el takunla etong uh fin loang sac, ac sipsipikya cow soko ah, ac likiya fin etong uh, ac fahk, “Nwakla sufa akosr ke kof ac ukuiya fin mwe kisa ac etong uh.” Na elos orala. \v 34 Ac el fahk, “Sulpa,” ac elos sifilpa fwela. “Sulpa sie,” na elos sifilpa fwela pacl se aktolu. \v 35 Na kof ah asrla ke loang ah twe nwakla laf soko ah. \p \v 36 Ke sun pacl in orek kisa ke tafun len tok, Elijah mwet palu el kilukyang nu ke loang sac ac pre ac fahk, “O \nd LEUM GOD\nd*, God lal Abraham, Isaac, ac Jacob, akpwayei inge lah kom pa \nd LEUM GOD\nd* lun Israel, ac lah nga mwet kulansap lom su orala ma inge nukewa ke sap lom. \v 37 Topukyu, \nd LEUM GOD\nd*. Topukyu, tuh mwet inge in etu lah kom, \nd LEUM GOD\nd*, pa God, ac etu pac lah kom furokla nunkalos nu sum.” \p \v 38 \nd LEUM GOD\nd* El supweya e, ac esukak mwe kisa, etong uh, eot uh, infohk uh, ac akpaoyela kof in laf soko ah. \v 39 Ke mwet uh liye ma inge, elos putati nu infohk uh ac fahk, “\nd LEUM GOD\nd* El God. El mukena pa God!” \p \v 40 Elijah el sap ke ku, “Sruokya mwet palu lal Baal! Nimet lela kutena selos in kaingla.” Ac mwet uh sruokolosi nufon, ac Elijah el pwanulosi nu ke Infacl srisrik Kishon, ac onelosla we. \s1 Saflaiyen Pacl Wangin Af \p \v 41 Na Elijah el fahk nu sel Tokosra Ahab, “Inge som ac mongoi. Pusren af na matol pa kahkme nga lohng uh.” \v 42 Ke Ahab el som in mongo, Elijah el fanyak nu fin mangon eol Carmel, ac el pasrla nwe ke intwel.\x - \xo 18:42 \xt 18:42–45; Jas 5:18\x* \v 43 El fahk nu sin mwet kulansap lal, “Fahla ac ngetla nu meoa.” \p Mwet kulansap se lal ah som ac ke el foloko el fahk, “Wanginna ma nga liyauk.” Pacl itkosr pa Elijah el supwal elan som liye. \v 44 Ke pacl se akitkosr el foloko ac fahk, “Nga liyauk kitin pukunyeng fin kof uh, lupanna inpoun mwet se.” \p Elijah el sifil fahk nu sin mwet kulansap se lal ah, “Fahla ac fahk nu sel Tokosra Ahab elan sroang nu fin chariot natul ah, ac folokla nu yen sel meet liki af uh sruokilya.” \p \v 45 In kitin pacl ah na, acn lucng nukla ke pukunyeng sroalsroal, ac eng uh tuhyak, ac af na matol mutawauk in kahkla. Ahab el sroang nu fin chariot natul in folok nu Jezreel. \v 46 Ac ku lun \nd LEUM GOD\nd* tuku nu facl Elijah. El losani nuknuk lal infulwal, ac kasrusr na meet lukel Ahab nwe ke na el sun acn Jezreel. \c 19 \s1 Elijah Fin Eol Sinai \p \v 1 Tokosra Ahab el srumun nu sel Jezebel, mutan kial, ke ma nukewa ma Elijah el oru, ac ke el tuh uniya nufon mwet palu lal Baal. \v 2 Na Jezebel el sapla nu sel Elijah ac fahk, “Nga fin tia folokin nu sum, ke pacl se inge lutu, ke ouiya se na ma kom oru nu sin mwet palu ma kom uniya ah, lela god uh in uniyuwi ngan misa!” \v 3 Elijah el sangeng ac kaing in suk moul lal. El eis mwet kulansap se lal ac som nu Beersheba in acn Judah. \p El filiya mwet kulansap sac we, \v 4 ac el fahsr ke len fon se uten acn uh. El muta mongla ye lulin sak soko ac kena elan misa. El pre ac fahk, “\nd LEUM GOD\nd*, arulana upala! Eisla moul luk! Fal na ngan misa!”\x - \xo 19:4 \xt Jna 4:3\x* \p \v 5 El ona ye sak soko ac motulla. In kitin pacl ah na sie lipufan lun \nd LEUM GOD\nd* kahlilya ac fahk, “Tukakek mongo.” \v 6 El ngutalik, ngetot ngetma nwe liyauk srukwal in flao se manman fin eot fol, ac sufa in kof soko oan apkuran nu ke sifal. El mongoi ac nimkofi ac sifilpa ona. \v 7 Lipufan sac el sifil foloko, ac oaksalak pacl se akluo ac fahk, “Tukakek mongoi, mweyen kom fin tia, ac arulana upa nu sum in fahsr.” \v 8 Elijah el tukakek ac mongoi ac nimkofi, na mongoi lal ah sang ku lal in fahsr len angngaul nu fineol mutal Sinai. \v 9 Ke el sun acn we, el utyak nu in sie luf in motulla we ke fong se. \p In pacl sac na, \nd LEUM GOD\nd* El kaskas nu sel ac fahk, “Elijah, mea kom oru inge uh?” \p \v 10 El topuk, “\nd LEUM GOD\nd* Kulana, kom mukena pa nga kulansupu in pacl nukewa. Tusruktu mwet Israel elos pilesrala wulela lalos yurum, ac kunausla loang lom uh, ac uniya mwet palu lom nukewa. Nga mukena pa lula sin mwet palu uh, ac elos suk pac in uniyuwi!”\x - \xo 19:10 \xt 19:10, 14; Rom 11:3\x* \p \v 11 \nd LEUM GOD\nd* El fahk nu sel, “Illa ac tu ye mutuk fin mangon eol uh.” Ouinge \nd LEUM GOD\nd* El fahla alukela, ac supwama eng na upa se, ac fulungya eol uh ac fukulya eot uh, a \nd LEUM GOD\nd* El wangin in eng uh. Ke eng uh tui, na kusrusr se sikyak, tuh \nd LEUM GOD\nd* El wangin pac in kusrusr sac. \v 12 Tukun kusrusr sac, na oasr e se, tuh \nd LEUM GOD\nd* El wangin in e sac. Ac tukun e sac, oasr pusra na srisrik ac fisrasr se. \p \v 13 Ke Elijah el lohng, el afinya mutal ke nuknuk lik lal, ac el illa ac tu ke mutun luf sac. Na pusra se fahk nu sel, “Elijah, mea kom oru inge uh?” \p \v 14 El topuk, “\nd LEUM GOD\nd* Kulana, kom mukena pa nga kulansupu in pacl nukewa. Tusruktu mwet Israel elos pilesrala wulela lalos yurum, ac kunausla loang lom uh, ac uniya mwet palu lom nukewa. Nga mukena pa lula sin mwet palu uh, ac elos suk pac in uniyuwi.” \p \v 15 \nd LEUM GOD\nd* El fahk, “Folokla nu yen turangang uten acn Damascus, ac utyak nu in siti uh, ac mosrwella Hazael elan tokosra lun Syria.\x - \xo 19:15 \xt 2 Tok 8:7–13\x* \v 16 Mosrwella Jehu wen natul Nimshi elan tokosra lun Israel, ac mosrwella Elisha wen natul Shaphat mwet Abel Meholah tuh elan mwet palu aol kom.\x - \xo 19:16 \xt 2 Tok 9:1–6\x* \v 17 Kutena mwet su kaingla ac tia anwuki sel Hazael ac fah anwuki sel Jehu, a mwet su kaingla lukel Jehu, ac fah anwuki sel Elisha. \v 18 Tusruktu nga ac fah likiya mwet itkosr tausin in moulna fin acn Israel, aok elos nukewa su inse pwaye nu sik ac tia alu nu sel Baal, ku ngok mutun ma sruloala lal.”\x - \xo 19:18 \xt Rom 11:4\x* \s1 Pang Se Nu Sel Elisha \p \v 19 Elijah el som tuh konalak Elisha ke el kihling ima lal ke plau. Oasr u in ox singoul sie fahsr meet lukel, kais lukwa ox ke u se, ac Elisha el orekmakin u se ma fahsr oetok. Elijah el eisla nuknuk se afinyal ac filiya facl Elisha. \v 20 Elisha el filiya ox natul, ac kasrusr tokol Elijah ac fahk, “Kom ku in soaneyu ngan som wilkas nu sel papa ac nina, na nga fah tuku wi kom.” \p Ac Elijah el fahk, “Wona. Folokot, nga tia ikol kom!” \p \v 21 Na Elisha el som nu ke ox lukwa natul ac uniya, ac etongkin mwe palpal kac in sang akmoulyela ikwa uh, na el sang kiteya mwet uh. Toko el som welul Elijah in mwet kasru lal. \c 20 \s1 Mweun Lain Syria \p \v 1 Tokosra Benhadad lun Syria el orani un mwet mweun nukewa lal. Oasr kasreyal sin tokosra tolngoul luo ke mutunfacl saya, wi horse ac chariot natulos. Elos fahsryak kuhlusya acn Samaria ac mweuni. \v 2 Tokosra Benhadad el supwala mwet utuk kas lal nu in siti uh nu yorol Tokosra Ahab lun Israel, in fahk, “Tokosra Benhadad el fahk ke sap ku lal \v 3 mu kom in fuhleang silver ac gold lom nu sel, wi mutan kiom ac tulik nukewa nutum ma ku in mano.” \p \v 4 Ac Ahab el topuk ac fahk, “Folokot ac fahk nu sel Tokosra Benhadad, leum luk, lah nga ac oru oana ma el fahk. El ku in eisyu ac ma nukewa luk.” \p \v 5 Tok kutu, mwet utuk kas uh sifilpa foloko nu yorol Ahab ac us pac soko sap sel Benhadad su fahk ouinge: “Nga sapot tari nu sum kom in supwama silver, gold, mutan ac tulik. \v 6 A inge, nga ac supwaot mwet kol fulat lun mwet mweun luk in iluhsya kewa koanon inkul sum, oayapa lohm sin mwet kol fulat lom, ac eis ma nukewa ma elos pangon mu ma saok. Elos ac sun acn ingan pacl se pacna inge lutu.” \p \v 7 Tokosra Ahab el pangoneni mwet kol nukewa lun facl sac ac fahk, “Kowos liye ke mwet se inge sukna in kunauskutla uh? El supwama kas nu sik ac sap ngan supwala mutan kiuk, tulik nutik, silver ac gold, ac nga tuh wi na sap lal.” \p \v 8 Na mwet kol ac mwet uh topuk, “Nimet lohng ma el fahk ingan. Nimet kom munasla.” \p \v 9 Ouinge Ahab el fahk nu sin mwet utuk kas lal Benhadad, “Fahkang nu sel tokosra, leum luk, lah nga ac oru sap soko lal meet ah, tusruktu sap soko tok an nga tia ku in lela.” \p Mwet utuk kas inge som twe sifilpa foloko ke soko pac sap \v 10 sel Benhadad, fahk mu, “Nga ac fahsrot ac us pisen mwet ma ac ku in kunausla siti sum an, ac usla nufon ipin eot mokutkuti inpaolos. Lela god uh in uniyuwi ngan misa, nga fin tia orala!” \p \v 11 Tokosra Ahab el topuk, “Fahkang nu sel Tokosra Benhadad lah mwet mweun pwaye se oru konkin lal tukun mweun, tia meet liki.” \p \v 12 Benhadad el eis top lal Ahab ke pacl se ma el, ac tokosra saya ma welul ah, nimnim in lohm nuknuk selos. El sapkin nu sin mwet mweun lal in akola in mweuni siti sac, na elos fahsryang nu yen elos ac mweun we. \p \v 13 In pacl sac, mwet palu se som nu yorol Tokosra Ahab ac fahk, “\nd LEUM GOD\nd* El fahk, ‘Nikmet sangeng sin un mwet mweun lulap se ingan. Nga ac sot kom in kutangulosla misenge, na kom fah etu lah nga pa \nd LEUM GOD\nd*.’” \p \v 14 Ahab el siyuk, “Su ac us mweun uh?” \p Ac mwet palu sac fahk, “\nd LEUM GOD\nd* El fahk mu mwet mweun fusr su kolyuk sin kais sie governor in acn Israel pa ac us mweun uh.” \p Na tokosra el siyuk, “Ac su ac sapsap nu sin mwet nukewa?” \p Mwet palu sac fahk, “Kom.” \p \v 15 Ouinge tokosra el pangoneni mwet mweun fusr nukewa su muta ye kolyuk lun governor lun kais sie acn in facl Israel, su pisalos mwet luofoko tolngoul luo nufon. Na el pangonak un mwet mweun lun Israel, su pisalos mwet itkosr tausin. \p \v 16 Mweun sac mutawauk ke infulwen len, ke Benhadad ac tokosra tolngoul luo su welul elos sruhila in lohm nuknuk selos. \v 17 Mwet mweun fusr Israel elos fahsr meet. Benhadad el tuh supwala mwet kalngeyuk lal in liye acn meeto, ac elos foloko ac fahk nu sel lah un mwet mweun se pa tuku Samaria me. \v 18 Benhadad el sapkin, “Elos finne tuku in mweun ku in suk misla, sruokolosi a nimet onelosla.” \p \v 19 Mwet mweun fusr uh pa us mutun mweun uh, ac un mwet mweun lun Israel fahsr tokolos. \v 20 Kais sie sin mwet mweun lun Israel inge uniya mwet se ma el anwuk nu se. Mwet Syria elos kaing, ac mwet Israel ukwalos na. A Benhadad el kaingla fin horse natul, wi pac kutu mwet mweun lal su kasrusr fin horse. \v 21 Tokosra Ahab el som nu yen mweun uh orek we, ac sruokya horse ac chariot, ac orala kutangla na lulap se fin mwet Syria. \p \v 22 Na mwet palu sac som nu yorol Tokosra Ahab ac fahk, “Folokla ac musaeak un mwet mweun lom an, akola akwoye, mweyen tokosra lun Syria el ac sifil foloko mweuni kom meet liki infulwen yac fahsru.” \s1 Mweun Akluo Lun Syria \p \v 23 Mwet kol fulat lal Tokosra Benhadad elos fahk nu sel, “God lun mwet Israel ingan elos god fineol, pa pwanang mwet Israel elos kutangkutla. Tuh kut lulalfongi na yohk lah kut ac kutangulosla kut fin mweunelos yen tupasrpasr. \v 24 Inge kom eisla tokosra tolngoul luo liki kunokon lalos, ac sang mwet kol ma pisrla ke mweun yen tupasrpasr in aolulos. \v 25 Na kom pangoneni mwet mweun lom an in pus oana pisen mwet ma tuh kaingkinkomla, ac sokak horse ac chariot in oana pisen ma wanginla. Kut ac mweuni mwet Israel yen tupasrpasr, ac kut ac fah kutangulosla ke fwil se inge.” \p Tokosra Benhadad el insese ke kas in kasru lalos inge, ac el oru oana. \v 26 Meet liki infulwen yac se tok ah, el pangoneni mwet lal ac welulos som nwe ke siti Aphek in mweuni mwet Israel. \v 27 Mwet Israel uh pangonyukeni ac akola kufwen mwe mweun natulos, ac som nu nien aktuktuk lalos, ac orekelik nu ke u luo, ac tu forang nu sin mwet Syria. Mwet Israel inge elos oana u srisrik luo ke nani fin lumweyuk elos nu ke pisen mwet Syria, su fahsrelik ac nwakla in polo acn sac nufon. \p \v 28 Sie mwet palu som nu yorol Tokosra Ahab ac fahk, “Pa inge ma \nd LEUM GOD\nd* El fahk: ‘Mweyen mwet Syria elos fahk mu nga sie god fineol uh ac tia god nu yen tupasrpasr, nga ac sot kom in kutangla un mwet mweun lulap se inge, na kom ac mwet lom nukewa fah etu lah nga pa \nd LEUM GOD\nd*.’” \p \v 29 Mwet Syria ac mwet Israel elos mutana in acn elos aktuktuk we ac ngetani nu sie ke len itkosr. Ke len se akitkosr elos mutawauk in mweun, ac mwet Israel elos uniya siofok tausin mwet mweun lun Syria. \v 30 Mwet Syria ma lula elos kaingla nu in siti Aphek, twe pot we ah topla ac toanya pac longoul itkosr tausin selos. \p Benhadad el kaingla pac nu in siti uh ac wikla in sie fukil oan etok ke sie lohm. \v 31 Mwet pwapa fulat lal ah som nu yorol ac fahk, “Kut lohng mu tokosra lun mwet Israel elos mwet na kulang. Filikutla kut in losya infulwasr ke nuknuk yohk eoa ac pwelah insifasr ke sucl, ac som nu yorol tokosra lun Israel. Na sahp el ac nunak munas nu sum ac tia unikomi.” \v 32 Ouinge elos losya infulwalos ke nuknuk yohk eoa, ac pwelah inkwawalos ke sucl, ac som nu yorol Ahab ac fahk, “Benhadad, mwet kulansap lom, el kwafe nu sum tuh kom in lela elan moul.” \p Ac Ahab el fahk, “Ku el srakna moul? Wona! El oana tamulel se nu sik!” \p \v 33 Mwet pwapa fulat lal Benhadad elos tupan lah oasr akul wo elos ac liye, ac ke Ahab el fahk “tamulel” na elos sulaklak na fahk, “Pwaye sum, Benhadad el tamulel lom!” \p Na Ahab el sap, “Usalu nu yuruk.” Ke Benhadad el sun acn we, Ahab el solal elan fanyak welul fin chariot natul uh. \v 34 Benhadad el fahk nu sel, “Nga ac folokonot siti nukewa ma papa tumuk ah tuh eisla sin papa tomom ah, ac kom fah orala sie acn in kuka ah lom in acn Damascus, oana ke papa tumuk el tuh oru in acn Samaria.” \p Ahab el topuk, “Ke sripen ma kital aetuila kac inge, nga ac aksukosokyekomla.” Na el orala sie wulela ku inmasrloltal, ac aksukosokyalla. \s1 Sie Mwet Palu Fahkak Mwatal Ahab \p \v 35 Ke sap lun \nd LEUM GOD\nd*, sie mwet palu inmasrlon un mwet palu el sap sie pac selos in puokilya. Tusruktu el srangesr oru. \v 36 Na mwet se ma sapkin el fahk nu sel, “Mweyen kom tia akos ma \nd LEUM GOD\nd* El sapkin, lion soko ac unikomi ke kom ac tufahna fahla likiyu.” Na ke el tufahna fahla lukel, lion soko fahsryak twe unilya.\x - \xo 20:36 \xt 1 Tok 13:24\x* \p \v 37 Na mwet palu sac sifilpa som nu yurin sie pac mwet ac fahk, “Puokyuwi!” Na el oru oana el fahk — el liksrenina puokilya na el kineta. \v 38 Mwet palu sac pwela mutal ke nuknuk se tuh in tia akilenyuk el, ac el som tu inkanek ah, soano tokosra Israel elan tuku. \v 39 Ke pacl se tokosra el tuku, na mwet palu sac wola ac fahk, “Leum fulat, ke nga tuh muta ke mweun ah, sie sin mwet mweun ah use sie mwet lokoalok ma el tuh sruokya, ac fahk nu sik, ‘Taranul el uh. El fin kaingla, mwata ac oan fom: fin tia anwuki kom, kom ac moli ke tolu tausin ipin silver.’ \v 40 Tusruk nga tuh kafofo ke kutepacna ma saya, na mwet sac kaingla.” \p Tokosra el fahk, “Kom sifacna pakiya mwe kalya nu sum uh, ac kom fah akkeokyeyuk fal nu kac.” \p \v 41 Mwet palu sac tulakunla ipin nuknuk sac liki mutal, na tokosra el akilenulak lah sie sin mwet palu ah pa el. \v 42 Na mwet palu sac fahk nu sel tokosra, “Pa inge kas sin \nd LEUM GOD\nd*: ‘Mweyen kom tuh lela mwet se nga sap in anwuki in kaingla, kom ac fah moli ke moul lom, ac un mwet mweun lom ac fah kunausyukla mweyen elos lela un mwet mweun lal in kaingla.’” \p \v 43 Tokosra el folokla nu in acn sel Samaria, ac el fosrnga ac inse toasr. \c 21 \s1 Ima In Grape Lal Naboth \p \v 1 Oasr ima in grape se lun mwet se pangpang Naboth, oan apkuran nu ke inkul fulat sel Tokosra Ahab in acn Jezreel. \v 2 Sie len ah Ahab el fahk nu sel Naboth, “Use luk ima in grape se lom an. Ke oan apkuran nu ke lohm sik uh, nga lungse orekmakin nu ke ima in mahsrik. Nga ac sot sie ima in grape ma wo liki, ku kom fin lungse nga in molela, na nga ac sot sie moul fal nu kac.” \p \v 3 Naboth el fahk, “Ima in grape se inge usru se luk sin mwet matu luk ah. \nd LEUM GOD\nd* El tia ku in lela ngan sot lom.” \p \v 4 Tokosra Ahab el som nu lohm sel, ac el kasrkusrak ac arulana supwar ke ma Naboth el fahk nu sel. El ona fin mwe oan kial, ac forang nu pesinka ac tiana mongo. \v 5 Jezebel, mutan kial, el som nu yorol ac siyuk sel, “Mea aktoasrye kom an? Efu ku kom tia mongo?” \p \v 6 Ac Ahab el fahk, “Nga toasrkin kas ma Naboth el fahk nu sik ah. Nga oru ngan molela ima in grape se lal, ku fin wo sel nga in sang sie pac ima in grape aolla ima lal ah, tuh pa el fahk mu nga tia ku in eis ima se lal.” \p \v 7 Jezebel el fahk, “Na mea, tia tokosra se pa kom? Tukakek, mongoi ac enganak. Nga ac eisla ima in grape se lal Naboth ac sot lom!” \p \v 8 Na Jezebel el simusla kutu leta, ac sainiya inel Ahab kac, siliya ke sil lal ah, ac supwalik nu sin mwet pwapa fulat ac mwet kol in acn Jezreel. \v 9 Leta ingan fahk ouinge: “Sulkakinelik sie len in lalo ac pangoneni mwet uh, na sang Naboth elan muta ke acn in muta fulat. \v 10 Sokak luo mwet koluk elah an in orek loh kikiap lainul ye mutal ac fahk mu el selngawi God oayapa tokosra. Na kowos usalla nu likin siti uh, ac tanglal nwe ke el misa.” \p \v 11 Mwet pwapa fulat ac mwet kol in acn Jezreel elos orala ma Jezebel el sapkin. \v 12 Elos fahkelik len in lalo sac, ac pangoneni mwet uh, ac sang nien muta fulat sac nu sel Naboth. \v 13 Mwet koluk elah luo ah kikiap ac fahk ye mutun mwet uh mu Naboth el selngawi God ac tokosra. Ouinge utukla el nu likin siti uh, ac tatngal el nwe ke na el misa. \v 14 Na kas kacl supweyukla nu sel Jezebel fahk mu, “Naboth el anwuki tari.” \p \v 15 Ke na pacl se kas inge sonol Jezebel, el fahk nu sel Ahab, “Naboth el misa. Fahla eis lom ima in grape se ma el tuh srunga kom in molela.” \v 16 In pacl sac na Ahab el som nu ke ima sac, in eisla lal. \p \v 17 Na \nd LEUM GOD\nd* El fahk nu sel Elijah, mwet palu Tishbe, \v 18 “Fahla nu yorol Ahab, tokosra Samaria. Kom ac konalak in ima in grape lal Naboth, su el akola in sruokya lal. \v 19 Fahk nu sel lah nga, \nd LEUM GOD\nd*, fahk ouinge, ‘Ya tukun kom akmuseya mwet sac tari an, kom ac eisla pac acn sel an?’ Fahkang nu sel lah nga fahk ouinge: ‘In acn se na ma kosro ngalngul uh lohi srah kacl Naboth we, elos ac lohela pac srah keim uh we!’” \p \v 20 Ke Ahab el liyalak Elijah, el fahk, “Mwet lokoalok luk, ya kom sifilpa koneyuyak?” \p Elijah el topuk, “Aok, nga konekomyak. Ke sripen kom sang nufon kuiyom in oru ma koluk ye mutun \nd LEUM GOD\nd*, \v 21 ouinge \nd LEUM GOD\nd* El fahk nu sum, ‘Nga ac fah sot mwe ongoiya lulap nu fom. Nga ac kunauskomla ac onela mukul nukewa in sou lom, mwet fusr ac mwet matu oana sie. \v 22 Sou lom ac fah oana sou lal Tokosra Jeroboam, wen natul Nebat, ac oapana sou lal Tokosra Baasha, wen natul Ahijah, mweyen kom akkasrkusrakyeyu ke kom kolla mwet Israel in oru ma koluk.’ \v 23 A funu kacl Jezebel, \nd LEUM GOD\nd* El fahk mu kosro ngalngul ac fah kangla manol in siti Jezreel.\x - \xo 21:23 \xt 2 Tok 9:36\x* \v 24 Kutena mwet in sou lom su misa in siti uh, ac fah mongola sin kosro ngalngul, ac kutena su misa likin siti uh, ac fah mongola sin won vulture.” ( \p \v 25 Wangin sie mwet su sang insial nufon in oru ma koluk ye mutun \nd LEUM GOD\nd* oana Ahab, ac el oru ouinge ke sripen Jezebel, mutan kial ah, el akkeye ma el oru. \v 26 El tuh oru mwe mwekin na yohk ke el alu nu ke ma sruloala, oana ma mwet Amor elos oru, aok elos su \nd LEUM GOD\nd* El lusla liki facl sac ke mwet Israel elos utyak nu we.) \p \v 27 Ke Elijah el kaskas tari, Ahab el salik nuknuk lal ac sarukla, ac nokomang nuknuk yohk eoa se. El srangesr mongo, ac el motul ke nuknuk yohk eoa, ac ke el forfor el asor ac toasr. \p \v 28 \nd LEUM GOD\nd* el fahk nu sel Elijah, mwet palu, \v 29 “Ku kom tuni ac liye ke Ahab el arulana sisilya ye mutuk uh? Ke el oru ouinge uh, nga ac tila sang ongoiya nu sel ke pacl el moul. Ongoiya ac fah tuku nu fin sou lal Ahab ke pacl lun wen natul.” \c 22 \s1 Mwet Palu Micaiah El Sensenkakinul Ahab \r (Luo Chronicle 18:2–27) \p \v 1 Oasr misla inmasrlon Israel ac Syria ke yac luo kutu, \v 2 tusruktu, in yac se aktolu, Tokosra Jehoshaphat lun Judah el som in osun nu sel Tokosra Ahab lun Israel. \p \v 3 Ahab el siyuk sin mwet pwapa fulat lal, “Efu ku wanginna ma kut oru in folokonma acn Ramoth in Gilead liki tokosra lun Syria? Siti sac ma lasr!” \v 4 Na Ahab el siyuk sel Jehoshaphat, “Kom ac ku in wiyu som mweuni acn Ramoth?” \p Ac Jehoshaphat el fahk, “Pacl na kom akola nga akola pac, oayapa mwet mweun luk ac mwet kasrusr fin horse luk elos akola pac. \v 5 Tusruk, kut in siyuk sin \nd LEUM GOD\nd* meet.” \p \v 6 Ouinge Ahab el pangoneni mwet palu lal, su sahp ac oasr mwet angfoko selos, ac el siyuk selos, “Ku nga ac som mweuni acn Ramoth, ku tia?” \p Elos topuk mu, “Mweuni. \nd LEUM GOD\nd* El ac sot kutangla nu sum.” \p \v 7 A Jehoshaphat el siyuk, “Ku wangin pac sie mwet palu saya ma kut ac ku in siyuk se in tafwekut nu sin \nd LEUM GOD\nd*?” \p \v 8 Na Ahab el fahk, “Oasr pac sie: Micaiah, wen natul Imlah, tuh nga srungal na mweyen el soenna oru palu wo nu sik. Pacl nukewa ac ma na koluk.” \p Ac Jehoshaphat el fahk, “Meet fahk ouingan.” \p \v 9 Na Ahab el pangonma sie sin mwet fulat inkul sel ac fahk nu sel elan sulaklak som usalu Micaiah. \p \v 10 Tokosra luo ah naweyukla ke nuknuk in leum laltal, ac muta fin tron laltal ke acn in kulkul wheat su oanna likin mutunpot in Samaria, ac mwet palu nukewa elos fahk kas in palu ye mutaltal. \v 11 Sie selos, Zedekiah wen natul Chenaanah, el mwet orek koac osra, ac el fahk nu sel Ahab, “Pa inge ma \nd LEUM GOD\nd* El fahk: ‘Mweunkin koac inge ac kom fah sukela nufon mwet Syria.’” \v 12 Mwet palu saya elos wi pac fahk, “Fahla mweuni acn Ramoth, ac kom ac kutangla. \nd LEUM GOD\nd* El ac sot kutangla nu sum.” \p \v 13 In pacl se ingan, mwet kol fulat se ma som in solal Micaiah el fahk nu sel, “Micaiah, mwet palu nukewa sayom elos palu fahk mu ac wo ouiyal tokosra ke mweun uh, na wona kom in fahk oapana elos.” \p \v 14 Micaiah el fahk, “Ke Inen \nd LEUM GOD\nd* moul, nga wulela mu nga ac fahk na ma El sap nga in fahk uh!” \p \v 15 Ke pacl se el tuku ac tu ye mutal Tokosra Ahab, tokosra el siyuk sel, “Micaiah, ku ac wo nga ac Tokosra Jehoshaphat in som mweuni acn Ramoth, ku tia?” \p Micaiah el topuk, “Fahla, mweun! Pwaye kom ac kutangla. \nd LEUM GOD\nd* El ac sot kom in kutangla.” \p \v 16 Tusruk Ahab el topuk ac fahk, “Nga nuna kalweni na in fahk nu sum lah kom fin kaskas nu sik Inen \nd LEUM GOD\nd*, fahk ma pwaye an!” \p \v 17 Micaiah el topuk, “Nga ku in liye mwet mweun lun Israel oalik fineol uh oana sheep su wangin mwet shepherd yorolos. Ac \nd LEUM GOD\nd* El fahk ouinge, ‘Mwet inge wangin mwet kol lalos. Lela elos in folokla nu yen selos in misla.’”\x - \xo 22:17 \xt Oek 27:17; Mt 9:36; Mk 6:34\x* \p \v 18 Ahab el fahk nu sel Jehoshaphat, “Ya nga tia fahk tari nu sum lah wangin pacl el palu wo keik? Pacl nukewa ma na koluk!” \p \v 19 Na Micaiah el sifilpa fahk, “Inge, lohng ma \nd LEUM GOD\nd* El fahk! Nga liye ke \nd LEUM GOD\nd* El muta fin tron lal inkusrao, ac lipufan lal nukewa tu siskal — kutu layen layot ac kutu layen lasa.\x - \xo 22:19 \xt Job 1:6; Isa 6:1\x* \v 20 \nd LEUM GOD\nd* El siyuk, ‘Su ac kiapwella Ahab elan som in tuh anwuki el in acn Ramoth?’ Kutu sin lipufan uh fahk sie ma, ac kutu fahk pacna sie ma, \v 21 nwe ke na sie ngun uh fahsryak nu meet, ac kalukyang nu yurin \nd LEUM GOD\nd* ac fahk, ‘Nga ac kiapwella.’ \v 22 Na \nd LEUM GOD\nd* El siyuk, ‘Kom ac kiapwel fuka?’ Na ngun sac fahk, ‘Nga ac som ac oru mwet palu lal Ahab nukewa in fahk kas kikiap.’ \nd LEUM GOD\nd* El fahk, ‘Fahla kiapwella. Kom ac ku in orala.’” \p \v 23 Na Micaiah el aksafye sramsram lal ke kas inge: “Sikyak tari ma inge. \nd LEUM GOD\nd* El oru mwet palu lom inge in fahk kas kikiap nu sum. A El nu wotela sel tari mu kom ac sun ongoiya lulap!” \p \v 24 Na mwet palu Zedekiah el fahsryak nu yorol Micaiah, ac puokya mutal ac siyuk sel, “Ku ngac ngun lun \nd LEUM GOD\nd* fahsr likiyu ac kaskas nu sum?” \p \v 25 Na Micaiah el fahk, “Ac fah kalem sum ke kom ac som wikla ke sie fukil oan tok ke sie lohm.” \p \v 26 Na Tokosra Ahab el sap, “Sruokilya Micaiah, ac usalla nu yorol Amon, governor lun siti uh, ac nu yorol Fisrak Joash. \v 27 Fahkang eltal in siselang nu in presin, ac sang na flao ac kof elan kang nwe ke na nga fin wo ouiya foloko.” \p \v 28 Micaiah el fahk, “Kom fin moul foloko, na kalem lah tia \nd LEUM GOD\nd* pa supweyu in fahk ma inge!” El tafwelana in fahk, “Kowos nukewa porongo ma nga fahk uh!” \s1 Misa Lal Ahab \r (Luo Chronicle 18:28–34) \p \v 29 Na Tokosra Ahab lun Israel ac Tokosra Jehoshaphat lun Judah som in mweuni acn Ramoth in Gilead. \v 30 Ahab el fahk nu sel Jehoshaphat, “Ke kut ac som nu ke mweun uh, nga ac ekulla lumuk, a kom nukum na nuknuk in leum lom.” Ouinge tokosra lun Israel el ekulla lumahl ke el som nu ke mweun ah. \p \v 31 Tokosra lun Syria el sap mwet leum lun chariot tolngoul luo lal in tia mweuni kutena mwet saya, a elos in sukna tokosra Israel mukena. \v 32 Ouinge ke elos liyalak Tokosra Jehoshaphat elos nukewa nunku mu tokosra Israel pa el, na elos forang in mweunel. Tuh ke el wola, \v 33 elos akilenak lah tia tokosra lun Israel, na elos tui tila mweunel. \v 34 Tusruktu sie sin mwet mweun lun Syria el ana pusrkala pisr natul ah tuh pa falyang faksilya Tokosra Ahab ke kupasr ke nuknuk in mweun lal ah. Na el wola nu sin mwet utuk chariot lal ac fahk, “Nga kineta! Forla ac usyula liki mweun uh!” \p \v 35 Ke mweun uh srakna upa, Tokosra Ahab el fungla na muta fin chariot natul ac forang nu sin mwet Syria. Srah ke kinet kacl ah sorori nwakla kapin chariot natul ah. Ke ekela na el misa. \v 36 Ke faht ah apkuran in tili, kas se inge fwackelik nu sin mwet mweun nukewa lun Israel: “Mwet nukewa folokelik nu in facl sel ku siti sel.” \p \v 37 Ouinge Tokosra Ahab el misa. Utukla manol ac pukpuki Samaria. \v 38 Chariot natul ah owola ke lulu in kof Samaria, yen kosro ngalngul uh lohila srah ma sororla kacl uh we, ac mutan kosro su eis molin kosro lalos elos yihyih we, in oana ma \nd LEUM GOD\nd* El tuh fahk mu ac sikyak. \p \v 39 Ma nukewa saya ma Tokosra Ahab el orala, weang pac sramsram ke lohm sel su naweyukla ke ivory, wi pac siti nukewa ma el musaela, simla oasr in \add Sramsram Matu Ke\add* Tokosra Lun Israel. \v 40 Ac ke el misa, Ahaziah wen natul, el aolul in tokosra. \s1 Tokosra Jehoshaphat Lun Judah \r (Luo Chronicle 20:31—21:1) \p \v 41 In yac akakosr ke pacl Tokosra Ahab el leumi Israel, Jehoshaphat wen natul Asa, el tokosrala lun Judah \v 42 ke el yac tolngoul limekosr, ac el leum in Jerusalem ke yac longoul limekosr. Nina kial pa Azubah, acn natul Shilhi. \v 43 El oru ma suwohs ye mutun \nd LEUM GOD\nd*, oana Asa papa tumal meet lukel. Tusruktu acn in alu nu ke ma sruloala tiana kunausyukla, ac mwet uh fahsr na orek kisa ac esukak mwe keng in acn inge. \v 44 In pacl lal Jehoshaphat oasr misla inmasrlol ac tokosra lun Israel. \p \v 45 Ma nukewa saya ma Jehoshaphat el orala, ke pulaik lal ac mweun lal, simla oasr in \add Sramsram Matu Ke\add* Tokosra Lun Judah. \v 46 El sisla nufon mukul ac mutan ma orek kosro ac eis moul kac ke elos kulansap ke loang lun mwet pegan, ma srakna lula tukun pacl lal Asa, papa tumal. \p \v 47 Wangin tokosra lun acn Edom, tusruktu oasr mwet se srisrngiyuki sin tokosra lun Judah in karingin acn we. \p \v 48 Tokosra Jehoshaphat el musai oak in kalkal meoa in som nu Ophir in ituk gold, tuh pa musalla in acn Eziongeber ac tiana kalkal. \v 49 Na Tokosra Ahaziah lun Israel el ngisre mwet lal in wi mwet lal Jehoshaphat kalkal, tuh Jehoshaphat el tia lungse. \p \v 50 Jehoshaphat el misa ac pukpuki inkulyuk lun tokosra in Siti sel David, ac Jehoram, wen natul, el aolul in tokosra. \s1 Tokosra Ahaziah Lun Israel \p \v 51 In yac aksingoul itkosr ke pacl in leum lal Tokosra Jehoshaphat lun Judah, Ahaziah wen natul Ahab, el tokosrala lun Israel, ac el leum in acn Samaria ke yac luo. \v 52 El oru ma koluk lain \nd LEUM GOD\nd*, ac fahsrna tukun ouiya koluk lun Ahab papa tumal, ac Jezebel nina kial, oayapa Tokosra Jeroboam su kolla mwet Israel in oru ma koluk. \v 53 El alu nu sel Baal ac kulansupwal, ac el akkasrkusrakye \nd LEUM GOD\nd*, God lun Israel, oana papa tumal.