\id ROM - Tabo (Fly River dialect) NT - Papua New Guinea 2006 (DBL 2014) \h Lom \toc3 Lom \toc1 Polote Leta Loma Sosi Epatamo Osiyodiliya \toc2 Loma \mt2 POLOTE LETA \mt1 LOMA SOSI EPATAMO \mt2 OSIYODILIYA \c 1 \p \v 1 Na ebe Polotela, Ya꞉su Kelisokono wokodawala, iyo, ebeno sosi wagilima꞉ iyaiya opamo daliboliya, ebe wokopi magumulo na idila, mabu Godote na ka꞉na꞉mite ebema꞉ laweniya nale ebeno Wade Tabo ka꞉kiyawaonama꞉. \p \v 2 Me Wade Tabo ebe Godote dopamo nanitabonomolo ka꞉pema꞉ ebeno woki awokalimipido degiya, me ebe tanalola, iyo, ebete ebeno Wade Tabono pe tanalo ebeno Wade-talena Bukalo iyalo tetenomolo awokalimiya. \v 3 Ebema꞉ me Wade Tabote Godokono Guduno tanalo ma kunu awokalimina, ebete Da꞉ibidikono walone gudi magumune lumagino apa꞉mo me opamo apawokaliya, \v 4 ega꞉walo ebete me opolo eba okolinalo Wade-talena Uliyanano ololonomamo okolinami, ebene Godote ebeno Guduno nanitabo tanalo kawokalima꞉ ebe a꞉e magumune igilamo adipatiya. Iyo, me Gudu ebe aimano Kawodawa Ya꞉su Kelisotela. \v 5 Nanitabola, Kelisokono mailote kawonomoma꞉ keda꞉ma꞉ Godote na nilakapolo laweniya, ma kunu na ebeno alibodawama꞉ eba eda꞉nalo nale me opono iyaiya epo bilibilinomo ebetamo kemagaelenakoma꞉, ebene iba꞉te ebe nanitabokobi midi magumulo ebetamo ka꞉tudila꞉oma꞉. \v 6 Ebema꞉ la꞉ piyate Loma kawo duliyomololo dilukuliawenama, Godote ebeno woko magumudo la꞉ atumu a꞉keka꞉la꞉miyata la꞉le Ya꞉su Kelisokonoma꞉ keda꞉wenama꞉. \p \v 7 Ebe mabuma꞉ Loma duliyomolo epo magumulo la꞉ piyate Godokono epoma꞉ keda꞉wenama꞉ ebete ebeno nilakapo kimalagidilo magumulo la꞉ deka꞉la꞉mitiyala, na Polote la꞉ bilibilinomatamo me leta palibomo. Modobola aimano Nabiwi Godoko ega꞉walo Kawodawa Ya꞉su Kelisoko iba꞉te ibino nilakapo tanalo ega꞉walo milo tanalo la꞉tamo nikalaema꞉ta. \s1 Polote Loma Sosi Epatamo Pema꞉ Godotamo Towetowe Tabo Da꞉kiyawaiya \p \v 8 Naimano dopo tabo ma kunula, Ya꞉su Kelisote atamo dosiyodiloamiya, ebe towetowe tabo kiyawao gabodo nale la꞉ bilibilinomono tanaloma꞉ kalakala tabo Godotamo adipatenakomo, mabu me opo kawonomolo epate la꞉imano nanitabokobi midi tanalo nolowiona. \v 9-10 Numa꞉la꞉, nale Godoko kekalakalaiminama꞉ ebeno Guduno Wade Tabo kiyawao woko naimano tepo magumuno elawo kawonomamo osiyodilonamo. Ebema꞉ nanitabola, ebete naimano tanalo ma kunu iyatawana, nale tete bilibilinomo epetapilo la꞉ towetowe tabamo eba wadipalatelelo ebe ebo toweomenakomo, ebeno ubi ditanamene ebete gabo natamo nosiyodilomene nale la꞉tamo ka꞉pema꞉, mabu tete geyageyanomolo nale ebe tanalo nemakopelenamo. \p \v 11 Iyo, naimano ubi kawonomo ma kunula, nale la꞉ da꞉pulametama ebe tetelo Godokono Uliyanate ebeno woko kosiyodilonama꞉ kebe iyanomo elawo natamo dikanamiya, nale la꞉ ebe tanalamo ka꞉powalubilimamota la꞉le nanitabokobi midi magumulo ka꞉kodakodaema꞉. \v 12 Ebene ale kapimiya eba ilukulinalo aimano nanitabokobi midi tanalodo idite idi kowalubi, idite idi kowalubi, ebo kowaluba꞉tiuimalema꞉, iyo, la꞉imano nanitabokobi midi tanalote na eba walubinilo, naimano nanitabokobi midi tanalote la꞉ atumu ebo ka꞉kowalubilima꞉ta. \v 13 O naimano nanitabokobi midipi ekakiala꞉, modobola la꞉ me tanalo wadenomamo niyatawala꞉, nale naimano ubi tanalo iyalo iyatiyamo, nale la꞉tamo pete la꞉imano Loma duliyomolo kawonomolo Godokono woko eba posiyodilolo nolo da꞉imi epetapi ka꞉petapioma꞉, nale dopamo Yua꞉pi epetapino iyaiya opolo woko keba kunu kosiyodilonaimo eba kunu. Ebema꞉ nanitabola, tete epetapi bilibilinomolo na nopo alomonakimo la꞉tamo ka꞉pema꞉, wiyasiya iyaiya tanalo epetapiate na odiyobonenakiya. \p \v 14 Numa꞉la꞉, Godote na wiya꞉ wokodawama꞉ a꞉midiniya nale me opo epo bilibilinomatamo ebeno Wade Tabo katama꞉, ebema꞉ piyate Guliki epagodolo ibino iyaiya mulo woki duwatiya ega꞉walo piyate uwatea꞉pima꞉ deda꞉ona, piyate kawokawo sukulamo da꞉tolamiya ega꞉walo piyate iyatawa꞉pima꞉ deda꞉ona, nale ibi bilibilinomatamo nanitabolo ba꞉tonakomo. \v 15 Iyo, me ebe mabula, nagodolo ubi kawonomo bitana nale Loma kawo duliyomolamo pete la꞉imano duliyomolo epatamo atumu Godokono Wade Tabo ka꞉ka꞉pikiyawaoma꞉. \s1 Godokono Wade Tabono Elawo Tanalo \p \v 16 Ebema꞉ Godokono Wade Tabo kiyawao mabuma꞉ nagodolo ilipo kitana꞉, mabu piyate nanitabokobi da꞉midima꞉na꞉, Godote ebeno Tabono elawamo ibino igilo ka꞉mula꞉lelaemene, iyo, dopamo Yu epate ibino igilo mula꞉ tanalo uwatete ebene Yua꞉piate atumu ka꞉kuwatema꞉na꞉. \v 17 Nanitabola, Wade Tabote me tanalo awokalimina, Godote epo ibino nanitabokobi midi tanalo kapiyado tuputupupima꞉ midilinako, iyo, epate nanitabokobi midi tanalone wagilimite uwomuamo eba kunu ka꞉nemaimioma꞉na꞉, mabu Godokono Bukalo tabo idite ma kunu gena, “Piyate Godokono tuputupupima꞉ deda꞉ona, iba꞉te ebe nanitabokobi midi tanalodo nanitabo igilo kelaema꞉na꞉.” \s1 Godokono Ololo Apulo Epo Bilibilinomate Kubakubapima꞉ Deda꞉ona \p \v 18 Ebema꞉ epono iyaiya kuba osiyodilole tanalo ega꞉walo ibino tepo magumuno kubakuba woki, Godote ebe tanalo bilibilinomo kanagilamelelaema꞉ ebeno kawo dowa tanalonomote Unu Duliyomolone napawokala, mabu epono iyaiya kuba tanalate ibi nodiyobolena iba꞉te Godokono nanitabo tanalo kiyatawaoma꞉. \v 19 Numa꞉la꞉, epate ebeno tanalo nanitabolo kuima꞉ Godote iyalo tetelo wadewade woki iba꞉tamo modobolo ikalamiya, ebe mabuma꞉ ebete ebeno nanitabo tanalo odiyobopiatamo kuba wiya nanitabonomolo kikalaemene. \v 20 Nanitabola, Godote me opo dosiyodiliya, ebe tetene wagilimite me teta꞉mo pemaiga, epate ebe mabuma꞉ ibino balidinomamo kebe netewa tanalo ulaema꞉ modoboa꞉noma꞉ deda꞉onamiya, ebe tanalo ebe ebeno uwomua꞉ teteno elawo tanalo ega꞉walo ebeno talenanomolo okoli tanalola. Wiyasiya numa꞉la꞉, Godote me opo epatamo ebeno tanalo gabo idido modobolo awokaliminako, ebe gabo ebe iba꞉te ebeno nanitabo tanalo ibino tepo magumuno balida꞉mo dumina ebe gabola. Ebema꞉ nanitabola, ebete dosiyodiloliya ebe epate me opo ega꞉walo opono inamabu bilibilinomo ulamete ebeno tanalo ibino tepo magumulo ebo iyatawana, ebe mabuma꞉ gabote nanitabolo kitana꞉ iba꞉te ibino kuba wiya uwate tanalone kalautioma꞉. \p \v 21 Iyo, epate Godokono tanalo eba kunu iyatawaiya, wiyasiya iba꞉te ebe nani Godoma꞉ gela꞉no ebe kemoionakia꞉ ega꞉walo ebetamo kalakala tabo kadipatenakia꞉, ebema꞉ ibino wokite me osiyodiloa꞉ tanalodo daedalenomoma꞉ eba eda꞉olamelo ibino tepo magumuno kodakoda wokite idokoma꞉ ebo eda꞉olamiya. \v 22 Ebene ibi a꞉ka꞉tuwa꞉ ibi iyatawa kawokawopima꞉ eba gelalo wiyasiya daedalema꞉ gito eda꞉iya. \v 23 Ebe mabuma꞉ iba꞉te uwomua꞉ uwomua꞉ tetelo dokolinamene ebe Kawodawa Godoko amamate tanalo atepate, wiyasiya ida꞉da꞉li epetapi amamalatele tanalo ebo wagilimiya, iyo, iba꞉te ida꞉da꞉li epetapi ibino a꞉elao apeno ololonomamo, ega꞉walo goeogoeo epetapino iyaiya ololamo, ega꞉walo olaola epetapino ololamo, ega꞉walo kalu epetapino ololamo gito osiyodiloliya. \p \v 24 Me mabuma꞉ Godote ibi gito miyapiya, iba꞉te ibino tepo magumuno kuba daleya eba awokalilamelo, ibi magumulo idite iditamo, idite iditamo, kawokawo ilipo tanalo ibino apa꞉mo kosiyodilolenakoma꞉. \v 25 Ebema꞉ ebe epono kuba tanalono mabu ma kunula, iba꞉te Godokono nanitabo tanalone olobila꞉ote a꞉da꞉ tanalo kalakalago gito lawiya, ega꞉walo iba꞉te me opono iyaiya inamabu amamalatelema꞉ ida꞉da꞉lino wokopima꞉ eba eda꞉olo, wiyasiya ebe inamabu bilibilinomo dosiyodiloliya iba꞉te ebe nani Kawodawa amamate gito atepiya. Eiye! Modobola epate nani Godo kapiya uwomua꞉ uwomua꞉ tetelo namamatenama꞉na꞉! Me tabo ebe nanitabola, taula. \p \v 26 Ebema꞉ nanitabola, me opo epate nani Godo amamate datepiya, Godote ibi atumu gito ka꞉miyapiya iba꞉te ibino tepo magumulo kebe kubakuba ubi tanalo kemalagidilolenami ebe ilipo tanalo kosiyodilolenakoma꞉. Ebe mabuma꞉ kamiyala꞉te ibino awiago osiyodilo tanalo atepate wiyasiya kamiyale epetapi gabatamo ilipo tanalo osiyodilolenaka, \v 27 ega꞉walo atu gabodo dubate ibino kamiyala꞉go osiyodilo tanalo atepate wiyasiya dubu epetapiatamo ilipo tanalo ebo kosiyodilolenaka, iyo, iba꞉te dubu gabatamo kubakuba tanalo kosiyodilolema꞉ ibino tepo magumulo elanomoma꞉ eda꞉ona, ebema꞉ ibino kuba wiyate Godogodone iba꞉tamo modobolo penako. \p \v 28 Numa꞉la꞉, epate ibino tepo magumulo Godokono nanitabo tanalo ubia꞉noma꞉ deda꞉iya, ebema꞉ Godote ibi gito miyapiya iba꞉te ibino wokilo kuba daleyanomoma꞉ eba eda꞉olo ebeno pukala gito kowakalaminakoma꞉. \v 29 Ebe mabuma꞉ ibino tepo magumulo iyaiya kuba bilibilinomo tabokaonomoma꞉ gito eda꞉iya. Iyo, ma kunu inamabu kawonomamo uwate ubi tanalo, ega꞉walo ibino woki kuba daleyakobi midili tanalo, ega꞉walo epetapino inamabuno tanaloma꞉ iba꞉tamo dowa tanalo, ega꞉walo epo anakapulame tanalo, ega꞉walo gowelao tanalo, ega꞉walo a꞉da꞉ elemasigi tanalo, ega꞉walo epetapino ilukuli tanalo kubailame wokino tanalo, me iyaiya tanalate iba꞉godolo tabokaonomola. \p Ebene epetapiate pola꞉na꞉no iba꞉te ibino tanaloma꞉ kubakuba tabo gelanaka, \v 30 iyo, tete idilo iba꞉te a꞉da꞉ elemasigi tabamo epetapino tanalo gito kubailamenaka. Ebene iba꞉te Godotamo eba dowaonalo iyaiya epo epetapi malogolelo ibino kawo amamanomo magumulo ibi a꞉ka꞉tuwa꞉ ibi ebo wadipalatelenaka, ega꞉walo iba꞉te ibino tepo magumulo olioli kuba osiyodilole tanalo epetapi olenaka, ega꞉walo iba꞉te ibino nabila menokobila iba꞉tamo ka꞉tudila꞉onakoa꞉. \v 31 Iyo, iba꞉godolo wade woki kapiyanomo idite kitalamena꞉, ebe mabuma꞉ iba꞉te kebe tetelo tanalo idi nanitabolo kosiyodiloma꞉ degelanaka wiyasiya walogabo apulo kosiyodilonakoa꞉, ega꞉walo iba꞉te walubi tanalo nigologolodawatamo kiyatinakoa꞉ mabu iba꞉godolo nilakapo puliyanomola. \v 32 Iba꞉te Godokono tuputupu tabono iyaiya tanalo iyalo ma kunu iyatawaiya, kebe dawate ebako kuba tanalo dosiyodilolena, ebete a꞉e wiya modobolo kelaemene. Wiyasiya iba꞉te ebe tanalo nanitabolo malagidiloa꞉no atu kubakuba tanalo walo eba kosiyodilolelo, kebe olioli epate ebe osiyodilole magumulo iba꞉go dapaladabutinaka iba꞉te iba꞉tamo ebema꞉ kalakalaonaka. \c 2 \s1 Godote Tuputupu Gabodo Epo Bilibilinomono Tanalo Kanagilamelelaemene \p \v 1 Wiyasiya naimano namutudawa, a꞉ma꞉ nanisiwale! A꞉ma꞉ ma kunu akomalagidilala꞉, na modobola lumagi idino tanalo anagilamelema꞉. Nanitabola, a꞉ma꞉ eba kunu dowagela꞉emene, ebe tetelo kuba wiyate a꞉ma꞉tamo ka꞉pemene mabu a꞉ma꞉ atu kuba tanalo kosiyodilolenakota. \v 2 Nanitabola, kebe epate iyaiya kuba kosiyodilolenake, nale ibino tanaloma꞉ dopamo egemo, ebene nale tabo idi ma kunu na꞉kegemo, a iyatawala Godote ebakobako kuba osiyodilolepiatamo wiya ikalaema꞉ ibino tanalo tuputupulo kanagilamelelaemene. \p \v 3 Ebema꞉ namutudawa, a꞉ma꞉ lumagi idino kubakuba tanalo eba anagilamelemelo a꞉ma꞉le atu tanalo da꞉kosiyodilola꞉wenaka, a꞉ma꞉ daedale wokilo ma kunu akomalagidilala꞉, na modobola, Godokono dowa tanalote natamo a꞉ka꞉pemene. \v 4 Numa꞉, a꞉ma꞉ ebako daedale woki demalagidilaemene, diyala, a꞉ma꞉le a꞉imano tepo magumulo ma kunu da꞉begemene, “Godote ebeno nilakapo magumulo tete geyageyanomolo kuba osiyodilolepiatamo wiya nanitabolo kikalamenakoa꞉, ebema꞉ diyala, ebegodolo elawo da꞉ kitana꞉ natamo kuba wiya kikanaema꞉.” Eiye! Godokono nilakapo tanalote a꞉ma꞉ eba kunu kiyatumitana꞉, wiyasiya ebeno nilakapo tanalote a꞉ma꞉ ma kunu iyatuminata, a꞉ma꞉ me tetenomolo kuba osiyodilole magumune kolobigaema꞉ mabu walone tetelo ebeno dowa tanalote nanitabonomolo ka꞉pemaigamene! \p \v 5 Wiyasiya a꞉ma꞉le kuba osiyodilole tanaloma꞉ a꞉imano tepo magumu na꞉kodakodaiminakota, ebema꞉ Godokono Kawo Egelalo ebeno kawo dowa tanalonomote ebeno tuputupu anagiyamida tanalago da꞉pemaigamene, a꞉imano kuba wiyate kawonomoma꞉ keda꞉mene. \v 6 Nanitabola, ebe tetelo Godote epo bilibilinomono tanalo eba anagilamelelamelo iba꞉tamo modobo wiyanomo ebo kikalamolemene. \v 7 Iyo, piyate me opolo eba ilukulinalo wadewade tanalo dosiyodilolena, iba꞉te ebe gabodo ibino nanitabo kalakala ega꞉walo uwomua꞉ igilo ega꞉walo amama tanalo Godogodone uwatema꞉ ubi dalomona, ebe epatamo ebete uwomua꞉ teteno igilo nanitabonomolo kikalaemene. \v 8 Wiyasiya me opo epo magumulo piyate ibi a꞉ka꞉tuwa꞉ ibi kapiya eba malagidilolenalo kuba osiyodilole tanalo waloma꞉talelo Godokono nanitabo gabo ubia꞉noma꞉ deda꞉ona, Godote ebe epono tanalo anagilamelelamete ebeno dowa tanalote iba꞉tamo kawonomamo ka꞉pemene. \v 9 Iyo, nanitabola, piyate kuba tanalo dosiyodilolena, Godote ibi bilibilinomatamo iyaiya olalati tanalo eba ikalamelo, iba꞉te temeteme ebo kiyatawaoma꞉na꞉, ebe wiya tanalote Yu epatamo dopamo pemaigate ebene Yua꞉piatamo atumu ka꞉ka꞉pemaigamene. \v 10 Wiyasiya piyate wadewade tanalo dosiyodilolena, Godote ibi bilibilinomatamo kalakala tanalo ega꞉walo amama tanalo ega꞉walo milo tanalo kikalaemene, ebe wiya tanalote Yu epatamo dopamo pemaigate ebene Yua꞉piatamo atumu walone ka꞉ka꞉pemaigamene. \v 11 Ebema꞉ a꞉ma꞉ nolowia, Godote epo bilibilinomono iyaiya tanalo tuputupu gabo kapiyado kanagilamelelaemene. \s1 Lumagite Mosesekono Totomu Tabo Olowio Gabodo Igilo Mula꞉ Tanalo A꞉kelaemene \p \v 12 Me tanalo idila. Godote ebeno iyaiya Totomu Tabono tanalo Yu epatamo Mosesedo eba ikalamelo ebete Yua꞉piatamo kikalamiya꞉, ebema꞉ Yu epate ebe Totomu olowiote eba iyatawaolo iba꞉te dowakalaima꞉na꞉, Godote ebeno Totomu Tabono tanalamo ibino tanalo ebo kanagilamelelaemene. Wiyasiya numa꞉, Yua꞉piate ebe Totomu Tabo olowioa꞉no dowakalaima꞉na꞉, iba꞉te atumu kuba wiya ebema꞉ kelaema꞉na꞉, iyo, iba꞉te ibino kuba osiyodilole mabuma꞉ gito ka꞉elaoma꞉na꞉. \v 13 Ebema꞉ nanitabola, epate Godokono Totomu Tabo gito dolowioma꞉na꞉, ebe tanalo kapiyado Godote ibi tuputupupima꞉ a꞉ka꞉midilimene. Ao, iba꞉te ebeno Totomu Tabo bilibilinomamo nanitabonomolo da꞉tudila꞉oma꞉na꞉, ebe tetelo ebete ibi ebeno tuputupupima꞉ keka꞉la꞉imene. \p \v 14 Ebema꞉ modobola a꞉ma꞉ Yua꞉pino tanalo nemalagidila, iba꞉te Godokono Totomu Tabo dopamo kolowiya꞉, wiyasiya ibino olowioa꞉ tetelo ibi magumulo piyate tuputupu ubi tanalodo Godokono Totomu tanalamo da꞉tudila꞉onaka, iba꞉te me tanalo awokalimina, ibi modobola ibi a꞉ka꞉tuwa꞉ ibino tepo magumuno iyatawa tanalodo wade tanalo ega꞉walo kuba tanalo kanagilaema꞉. \v 15 Ebe nanitabola, Godote a꞉ka꞉tuwa꞉ Yua꞉pi bilibilinomono tepo magumunomamo ebeno Totomu Tabo iyalo akulolelamiya. Iyo, ibino tepo magumuno mulo wokino tanalate ebe tanalo ma kunu awokalimina, kebe tetelo ibi magumulo idite kuba tanalo dosiyodilomene ebeno tepo magumuno wokite ebe kubadawama꞉ ebo keka꞉imene, ega꞉walo kebe tetelo ebete tuputupu tanalo dosiyodilomene ebeno tepo magumuno wokite ebe tuputupudawama꞉ ebo keka꞉imene. \v 16 Me mabuma꞉ tete bilibilinomolo na Polote Godokono Wade Tabo kiyawao magumulo me tanalo kiyawaonakomo, Godokono Kawo Egelalo ebete Ya꞉su Kelisodo epono waminaole tanalo bilibilinomo awokalilamelelamete, Yu epo ega꞉walo Yua꞉pi ibi bilibilinomono tanalo kapimiya ebo kanagilamelelaemene. \s1 Yu Epate Godokono Totomu Tabamo Nanitabolo Ka꞉tudila꞉ona꞉ \p \v 17 Ebema꞉ naimano Yu namutudawa, a꞉imano tanalo keba kunula꞉ka꞉? A꞉ma꞉ a꞉ka꞉tuwa꞉ a꞉ma꞉ amama magumulo negenata, “Na Yu lumagila. Iyo, Godote ebeno Totomu Tabo naimano ewoniatamo iyalo ikalamiya, ebema꞉ na tanalo idi osiyodiloa꞉no na modobola igilo mula꞉ tanalo kelaema꞉, mabu Godote a Yu epo ebenoma꞉ keda꞉onama꞉ iyalo uwateiya.” \v 18 Nanitabola, a꞉ma꞉ walo na꞉kegenata, “Na Godokono iyaiya ubi tanalo iyatawanomola, iyo, na ebeno iyaiya Totomu Tabo eba iyatawalo, na a꞉ka꞉tuwa꞉ modobola kuba osiyodilo tanalo ega꞉walo wade osiyodilo tanalo wadenomamo kanagilaema꞉.” \v 19 Ega꞉walo a꞉ma꞉ na꞉kegenata, “Na modobola balidi tamiopi gabo iyatulaema꞉, iyo, na ebe alola, piyate idoko magumulo dilukuliona naimano alote ibi a꞉pukuilamenako. \v 20 Ega꞉walo na modobola daedalepi tuputupu gabodo magatalema꞉, iyo, nale olioli ape epo iyatulamenakomo mabu Mosesekono iyaiya Totomu Tabote nagodolo ba꞉pola꞉na. Me mabuma꞉ naimano woki modobola Godokono iyatawa tanalo ega꞉walo ebeno nanitabo tanalo uwatenomo kuwatema꞉.” \p \v 21 Eiye! A꞉ma꞉ potele epetapi iyatulaema꞉ dowagela꞉wena wiyasiya a꞉ma꞉ a꞉ka꞉tuwa꞉ a꞉ma꞉ wadenomamo kiyatuma꞉wena꞉? Iyo, a꞉ma꞉ Godokono Totomu Tabo epo eba iyatulamelo negenata, “La꞉ epetapino inamabu pilolo akouwata꞉la꞉,” wiyasiya a꞉ma꞉ ebe atu pilo tanalo a꞉kosiyodilonakota! \v 22 Ega꞉walo a꞉ma꞉ na꞉kegenata, “La꞉ dubu idino kamiyale pilolo akolawa꞉la꞉,” wiyasiya a꞉ma꞉ ebe atu kuba a꞉kosiyodilonakota! Ega꞉walo a꞉ma꞉ ida꞉da꞉li amamalatele tanalo kawo kubanomoma꞉ da꞉kiyawawenaka, wiyasiya a꞉ma꞉ ebe tabo kiyawao tanalone toawete epetapino ida꞉da꞉li amamalateleno motamo diya gabodo nopegawete ebe inamabu pilolo ebo nuwatelamenakota! \v 23 Iyo, Godokono iyaiya Totomu Tabono tanalate a꞉imano epagodolo da꞉pola꞉na, ebe tanaloma꞉ a꞉ma꞉ potele damamawena a꞉ma꞉ ebe ebe lumagilata, wiyasiya a꞉ma꞉ ebeno Totomu nanitabolo malagidilolea꞉no dowakalamiawena ebeno mailo opamo ebo owolukonakota. \v 24 Nanitabola, a꞉imano tanalo kawokalima꞉ Godokono Bukalo tabo idite ma kunu gena, “La꞉ Yu epono kuba osiyodilole tanalone Yua꞉piate Godokono tanaloma꞉ kubakuba tabo gelana!” \p \v 25 Ebema꞉ Yu dawa, kebe tetelo a꞉ma꞉ Godokono Totomu Tabo bilibilinomamo nanitabolo da꞉tuduwatawenamene, ebe tanalodo a꞉ma꞉le gudu da꞉peso tetelo delawa꞉wiyala, Godote ebe tama itamida pukalano tanalo wadenoma꞉ kegemene. Wiyasiya a꞉ma꞉ nolowia, a꞉ma꞉le ebeno iyaiya Totomu Tabono tanalo epetapiamo tuduwata꞉noma꞉ deda꞉emene, a꞉imano tama itamida tanalono wade tanalote a꞉kitanamene. \v 26 Ega꞉walo modobola a꞉ma꞉ Yua꞉pino tanalo nemalagidila. Ibi magumulo idite tama itamida pukala lawea꞉ tetelo wiyasiya Godokono Totomu Tabo epetapiamo da꞉tuduwatanamene, a, nanitabola꞉ka꞉, Godote ebeno tama itamida lawea꞉ tanalo malagidiloa꞉no ebe tuputupudawama꞉ kegemene! \v 27 Eiye! Walone Godokono ololo apulo ebako tama itamida pukala lawea꞉ lumagite la꞉ Yu epo kubakubapima꞉ kegemene, mabu Totomu Tabono iyaiya tanalate la꞉godolo eba pola꞉nalo, la꞉le tama itamida pukala apa꞉mo uwatelo wiyasiya Godokono iyaiya pukala epetapi bilibilinomo gito wakalaminakomata! \p \v 28 Nanitabola, Godokono umi magumulo potele Yu lumaginomoma꞉ deda꞉mene, ebete ebeno unu tama kapiya iyakobi a꞉ka꞉midimene, ao, ebeno tepo magumute atumu iyama꞉ na꞉keda꞉mene. \v 29 Ebema꞉ piyate kuba osiyodilole magumune maimiote ibino tepo magumulo iya epoma꞉ deda꞉ona, me epo kapiya ebe Yu eponomola, iyo, me opolo Godokono epo epetapiate nanitabolo ka꞉pola꞉na꞉. Me mabuma꞉ ebete kebe totomu tabo dopamo diyatiya Yu dubate ibino apa꞉mo ebeno pukala kuwatema꞉, me tetelo ebete ebe totomu iyabaiamo iyatite ubi tanalo idi ma kunu awokalimina, ebeno Uliyanano elawamo epono tepo magumamo pukala idi kiyatilaema꞉. \p Ebema꞉ nanitabola, piyate ibino tepo magumulo iyama꞉ eba kunu deda꞉ona, Godote ibi kapiya moiole tabamo bowalogolenakomene, wiyasiya diyala, me opo epate iba꞉tamo da꞉ a꞉kekalakalaoma꞉na꞉. \c 3 \s1 Yu Epate Godotamo Nanitabo Tanalo Osiyodiloa꞉no Wiyasiya Ebete Ibino Nanidawama꞉ Beda꞉namene \p \v 1 Ebema꞉ naimano tabo olowidawa, diyala, a꞉ma꞉le na ma kunu da꞉banana꞉emene, “Kebe lumagite a Yu epagodolo awokalate ebene baibai guduno tama itamida pukala delawiya, ebete ebe tanalodo beda꞉ wade tanalo kelawiyale? Da꞉ puliyala꞉, iyo, Godokono umi magumulo Yu epagodolo wade tanalo idite da꞉ kitana꞉.” \p \v 2 Nale wiyasiya negemo, “Ao, eba kunua꞉! Godote a Yu epo kowalubinama꞉ wadewade tanalo epetapi bilibilinomo atamo ikaeamiya, ebe tanalo magumulo dopo tanalo ebe ebeno Buka apuapuno tabo ikaeame tanalola.” \p \v 3 Ebene a꞉ma꞉le na ma kunu walo da꞉bakanana꞉emene, “Numa꞉, a Yu epate Godotamo tudila꞉oa꞉no nanitabo tanalo kosiyodilolenakia꞉, ebema꞉ ebete dopamo a uwomua꞉ tetelo kowalubinama꞉ nanitabolo degiya, ebete ebe tabo walo a꞉kemalagidilomene, a, nanitabola꞉ka꞉?” \p \v 4 Nale wiyasiya na꞉kegemo, “Ao, Godokono tanalo eba kunua꞉. Me opo epo bilibilinomate a꞉da꞉ elemasigipima꞉ eba eda꞉onalo, ebe kapiyate nanidawanomoma꞉ beda꞉namene, ebema꞉ ebete kebe tabo dopamo nanitabolo kegiyale walone ebe tabo akadikamidalemene. Iyo, Godokono nanitabo tanalo awokalima꞉ ebeno Bukalo tabote ma kunu itana, \b \q1 ‘Godo, a꞉ma꞉le kebe tabo apuapu \q2 ka꞉kiyawawenaka, \q1 walone tetelo epate \q2 ebe iyaiya tabono nanitabo tanalo kuima꞉na꞉, \q1 ebema꞉ piyate a꞉ma꞉ a꞉da꞉dawama꞉ degelana, \q2 a꞉imano wadewade osiyodilole tanalate \q1 ibino daedale wokino tanalo \q2 ebo kawokalilaemene.’” \b \p \v 5 Ebema꞉ diyala, lumagi idite me opo epono daedale wokiamo natamo ma kunu da꞉ba꞉wiyamene, “Godote aimano kuba osiyodilole mabuma꞉ wiya ikaeaema꞉ modoboa꞉, iyo, ebete eba kunu dowagelemene tuputupu tanalo akawokalimene. Numa꞉, ebete aimano kuba osiyodilole tanalodo wade tete ebe lawenako ebeno nilakapo tanalo awokaliminomo kawokalima꞉. Ebema꞉ mabu keleka꞉ ebete kuba wiya atamo walone ikaeaema꞉ degena? Ebete eba kunu dosiyodilomene, ebe tanalo ebe tuputupu tanaloa꞉, ebeno kuba osiyodilo tanalola.” \p \v 6 Na wiyasiya ma kunu gemo, “Eiye! A꞉ma꞉le degeawa꞉, ebe tabo nanitaboa꞉! Godoko ebe tuputupu osiyodiloledawala, ebegodolo kuba osiyodilo tanalo idi puliyanomola. Ebema꞉ ebe kapiya modobonomola me opo epo bilibilinomono tanalo anagilamelelamete wiya iba꞉tamo ikalaema꞉.” \p \v 7 Ebema꞉ diyala, daedale lumagi idite ma kunu da꞉ba꞉kegemene, “Godote naimano a꞉da꞉ elemasigi tanalodo wade tete ebe lawenako ebeno wade osiyodilo tanalo awokaliminomo kawokalima꞉. Iyo, eba kunu ebe a꞉ka꞉tuwa꞉ ebe walogonanako, ebema꞉ ebete epono tanalo danagilamelelaemene, ebe tetelo modoboa꞉ ebete na kuba osiyodilodawama꞉ gema꞉! \v 8 Ebe mabuma꞉ kuba꞉ a me opo epate aimano ubilo iyaiya kubakuba tanalo bosiyodilolenama꞉, mabu Godote aimano kuba osiyodilole magumune ebeno wade nilakapo tanalo eba wagaililo atamo kuba wiya a꞉kikaeaemene.” \p Ebema꞉ na Polote na꞉kegemo, “A꞉ma꞉le kebako kuba daedale tabonomo degeawa꞉, a꞉da꞉ elemasigi epo epetapiate ebako tabo eba gelalo kuba tabo idi ma kunu kegelanaka, nale naimano iyatulame tanalago iba꞉go kapiyama꞉ eda꞉te atu tabo kegenamo. Eiye! Ebe a꞉da꞉ elemasigipiate ibino kuba tabono tanaloma꞉ Godogodone wiya modobolo kuwatema꞉na꞉!” \s1 Me Opo Epo Bilibilinomate Kuba Osiyodilolepima꞉ Deda꞉ona \p \v 9 Ebema꞉ la꞉ Yua꞉piate naimano Yu epono tanaloma꞉ beda꞉ woki na꞉kiyata꞉ema? Godokono umi magumulo Yu epono osiyodilole tanalo wadewadenodopola꞉ka꞉, ega꞉walo Yua꞉pino osiyodilole tanalo kubakubadopola꞉ka꞉? Ao, eba kunua꞉! Na me leta dopo apulo nanitabo tanalo ma kunu awokalimo, Yu epo ega꞉walo Yua꞉pi, ibi bilibilinomono watodawa ebe kapiyala, ebe ibi magumulo ditana ebe kuba osiyodilole tanalono elawo tanalola. \v 10 Ebe tanalo awokalima꞉ Godokono Bukalo tabo idite ma kunu itana, \b \q1 “Me opo kawonomolo \q2 kuba osiyodiloa꞉dawa puliyanomola, \q2 iyo, tuputupudawa kapiya idi ka꞉luta꞉. \q1 \v 11 Ega꞉walo wade kimalagidilagodawa idi puliyala, \q2 iyo, Godokono nanitabo gabo wadidawa kokolina꞉. \q1 \v 12 Nanitabola, me opo epo bilibilinomate \q2 Godogodone olobila꞉ote kubakubanomoma꞉ eda꞉iya, \q1 ebema꞉ wadewade tanalo osiyodiloledawa idi ka꞉luta꞉, \q2 iyo, idi kapiya puliyanomola. \b \q1 \v 13 “Ebema꞉ epono tabo gela tanalo \q2 ebe a꞉elaopino bobo keba kunula꞉ka꞉ eba kunula, \q1 potele ebe bobo magumu da꞉iyamidamene \q2 abale kapiya ebo kuimene. \q1 Iyo, ibino menate a꞉da꞉ tabo gelanaka, \q2 ebema꞉ elawo kaluno pako keba kunula꞉ka꞉, \q2 ibino iyaiya tabono tanalo ebe eba kunula. \b \q1 \v 14 “Nanitabola, iba꞉te dowaote \q2 ibino tabo magumune \q2 malato tabo kawokawonomate pemaimionaka, \q1 \v 15 ega꞉walo iba꞉te ibino ubi tanalo kawonomamo alomonaka, \q2 gawagawalo tolamelo \q1 epetapiatamo temeteme eba nikalamelo \q2 epetapi gito kananakapulaema꞉. \q1 \v 16 Iyo, iba꞉te kebe iyaiya opamo da꞉tolamenaka, \q2 ebolo epo eba na꞉kubailamelo \q2 iba꞉tamo iyaiya mibomibo tanalo ebo nikalamenaka. \q1 \v 17 Me tanalo nanitabola, \q2 ibi nanitabo milo okoli tanalo iyatawa꞉, \q1 \v 18 ega꞉walo iba꞉te ibino kuba osiyodilole mabuma꞉ \q2 Godokono elawo tanaloma꞉ ka꞉toletoleona꞉.” \b \p \v 19 Ebema꞉ a me kawo tanalo iyatawala, kebe epate Godokono Totomu Tabo dopamo dolowiya, ebe tetene wagilimite ebe iyaiya Totomu Tabote ibino watodawama꞉ gito ediya. Me mabuma꞉ Godote ibino tanalo danagilamelelaemene, ebe tetelo iba꞉te kuba wiya uwatelo ebe odiyoboma꞉ tabo idi gelama꞉ a꞉ka꞉modoboma꞉na꞉. Iyo, Godote eba kunu me opo kawonomolo dilukuliona ebe Yu epo ega꞉walo Yua꞉pi ibi bilibilinomatamo ibino kuba wiya modobolo kikalaemene. \v 20 Ebema꞉ nanitabola, Godote ebeno Totomu Tabo epatamo dikalamiya, ebe tetelo ebete woki kiyatiya꞉ ebete Totomu ikalame gabodo lumagi idi tuputupudawama꞉ ka꞉midima꞉. Ao, ebete ebeno Totomu Tabo epatamo ikalamiya, ibi bilibilinomate ibino kuba osiyodilole tanalo wadenomamo kiyatawaoma꞉. \s1 Godote Epono Nanitabokobi Midi Tanalodo Ibi Ebeno Tuputupupima꞉ Da꞉midilinako \p \v 21 Ebema꞉ Godote ebeno Totomu Tabono tanalamo lumagi idi tuputupudawama꞉ a꞉ka꞉midimene, wiyasiya ebete epo ebeno tuputupupima꞉ kebe tanalodo ka꞉midilinale, me tetelo ebete ebe tanalo atamo awokalimiya. Numa꞉la꞉, dopamo Mosesete ebe tanaloma꞉ nanitabonomolo degiya Godokono Totomu Tabo bukamo ebo akuloliya, iyo, Godokono woki awokalimipi epetapiate atu tanalonomoma꞉ kegelanakiya. \v 22 Ebe tanalo ma kunula, piyate Ya꞉su Kelisoko nanitabokobi da꞉midima꞉na꞉, Godote ebe tanalodo ibi ebeno tuputupupima꞉ ka꞉midilimene. Iyo, me tetelo Godote Yu epo ega꞉walo Yua꞉pi ibi bilibilinomo kapimiya eba kunu ibino nanitabokobi midi tanalodo walubilinako, \v 23 mabu me opo epo bilibilinomate kubakuba tanalo osiyodilolete ibino ele gabo odidi tanalodo Godokono ololo apune mulunomamo a꞉tolamiya. \v 24 Wiyasiya iba꞉te Godotamo wade tanalo idi osiyodiloa꞉ tetelo ebete ebeno nilakapo magumulo Ya꞉su Kelisokono woko tanalodo ibi tuputupupima꞉ ebo ka꞉la꞉miya. Iyo, Godote epono kuba osiyodilole tanalono elawo magumune ibi ma kunu wagailiya, \v 25 ibino kuba osiyodilole mabuma꞉ ebete Ya꞉suko kalimagono nilakapo inamabuma꞉ midite kewa olotolowalo gito a꞉iya. \p Ebema꞉ piyate Ya꞉sukono a꞉e tanalo nanitabokobi da꞉midima꞉na꞉, Godote ebe gabodo ibino kuba osiyodilole tanalo bilibilinomo egebolelamete ebo ka꞉dodolomatililaemene, nanitabola, ebete ebe gabo osiyodiliya ebeno tuputupu osiyodilo tanalo kawokalima꞉. Iyo, numa꞉la꞉, Ya꞉sute me opamo pea꞉no dopamo piyate dilukulionamiya, Godote ebeno nilakapo magumulo ibino kuba osiyodilole mabuma꞉ wiya iba꞉tamo nanitabolo kikalamenakia꞉, \v 26 mabu ebe ubila ebeno tuputupu osiyodilo tanalo a tetelo nanitabolo awokaliminomo ma kunu kawokalima꞉, ebe kapiya tuputupudawama꞉ eba eda꞉nalo ebete epo bilibilinomo magumulo piyate Ya꞉suko nanitabokobi da꞉midima꞉na꞉ ibi atumu tuputupupima꞉ ka꞉midilimene. \p \v 27 Ebema꞉ ale tuputupupima꞉ eda꞉o tanalo eba malagidilolo amama tanalote agodolo akoitanala꞉, mabu ale aimano elawamo Godokono Totomu Tabamo tudila꞉o gabodo o wade osiyodilo tanalo idido walubi tanalo kelawiya꞉. Nanitabola, ale aimano wade tanalo osiyodiloa꞉ tetelo Ya꞉sukono osiyodilo tanalo kapiya nanitabokobi da꞉midiyama꞉, ebe gabodo ale Godokono tuputupupima꞉ eda꞉iyama꞉, \v 28 iyo, a me tanalo kawonomo iyatawala, lumagite nanitabokobi midi tanalodo tuputupudawama꞉ keda꞉mene wiyasiya Godokono Totomu Tabamo tuduwata tanalodoa꞉. \v 29-30 Ebema꞉ la꞉imano woki ma kunu kitanale, Godoko ebe Yu epo kapiyano Godola? Ao, Yua꞉pi ega꞉walo Yu epo, Godoko ebe ibi bilibilinomono kapiya Godola, ebema꞉ ebete ibi bilibilinomo kapiya gabonomodo tuputupupima꞉ midilinako, ebe gabo ebe Ya꞉suko nanitabokobi midi tanalola. \v 31 Ebema꞉ la꞉ ma kunu kemalagidilawitama, ale Godokono Totomu Tabamo tudila꞉o tanalo iyabaiamo gito kiyatimalema꞉? Ao, eba kunua꞉. Ale Totomu Tabamo tudila꞉o tanalo kawo tanalonomoma꞉ gelanama꞉, wiyasiya ale nanitabokobi midi tanalo kapiyado elawo kelaemalema꞉. \c 4 \s1 Godote Yu Epono Ewono A꞉ibalayamakono Nanitabokobi Midi Tanalodo Ebe Tuputupudawama꞉ Da꞉midiya \p \v 1 Ebema꞉ modobola la꞉ Yua꞉piate a Yu epono ewono A꞉ibalayamakono tanalo nemalagidilala꞉. Ebeno nanitabokobi midi tanaloma꞉ Godote beda꞉ kawo tanalonomo kiyatumiyale? \v 2 Numa꞉la꞉, A꞉ibalayamate kebe wadewade tanalo kosiyodilolenakile, Godote ebe osiyodilole tanalodo ebe tuputupudawama꞉ na꞉midiyataleka꞉, ebe a꞉ka꞉tuwa꞉ ebe bowalogiyana꞉. Wiyasiya Godokono umi magumulo A꞉ibalayamate ebeno wadewade osiyodilole mabuma꞉ ebe a꞉ka꞉tuwa꞉ ebe walogonama꞉ modoboa꞉, \v 3 ebema꞉ ebeno Bukalo tabote ma kunu itana, “Godote A꞉ibalayamakono nanitabokobi midi tanalo umite ebe tuputupudawama꞉ ebo ka꞉miya.” \p \v 4 Numa꞉la꞉, kebe dubute mani woko dosiyodilona, ebete woko watodawagodone wiya delaemene, ebe wiya lawe tanalo ebe watodawano gito ikame tanaloa꞉. Ao, ebe dubute woko osiyodilo magumulo ebeno elawamo modobo wiya elawe, lumagi idino nilakapo tanalodoa꞉. \v 5 Wiyasiya kebe dubute Godoko nanitabokobi da꞉midina, ebeno tanalo iyanomola mabu ebete ebeno woko osiyodilo elawamo wade wiya laema꞉ kegena꞉. Ao, ebete Godokono woko osiyodilo elawo kapiya nanitabokobi eba midinalo, Godote ebe tuputupudawama꞉ ka꞉milo wade wiya ebo kikaemene, mabu nanitabola, ebe Kawodawa iyatawanomola piyate ebetamo tudila꞉oa꞉pima꞉ deda꞉ona, ebete ebe epo ibino tudila꞉oa꞉ tanalo magumune wagailite ibi tuputupupima꞉ ka꞉midilima꞉. \v 6 Ebema꞉ kebe lumagite wadewade tanalo osiyodilolea꞉ tetelo Godote ebe lawete tuputupudawama꞉ gito deka꞉imene, ebete Godokono walubi tanaloma꞉ kawo kalakalanomo kelaemene. Da꞉ibidite ebe tanalo eba malagidilolo Godokono Bukamo tabo ma kunu akuloliya, \b \q1 \v 7 “Godote kebe epono kuba osiyodilole tanalo \q2 nilakapolo da꞉dodolomatililaemene, \q1 ibino kalakala beda꞉ kawonomola꞉ka꞉, \q2 mabu Godote ibino kuba gito egebolelame! \q1 \v 8 Iyo, Kawodawate pokono kuba osiyodilole tanalo \q2 walo malagidilolemea꞉noma꞉ degemene, \q2 ebeno kalakalate kawonomoma꞉ keda꞉mene.” \s1 A꞉ibalayamate Tama Itamida Pukala Lawea꞉no Dopamo Godote Ebe Tuputupudawama꞉ Deka꞉miya \p \v 9 La꞉imano woki keba kunula꞉ka꞉? Godokono osiyodilo magumulo demaigana, ebe kalakala tanalo ebe piyateka꞉ baibai gudino tama itamida pukala delawiya ibi kapiyatamo kitanale? O ebe kalakalate tama itamida pukala lawea꞉piatamo atumu ba꞉kitanale? Numa꞉la꞉, a iyalo egelama꞉ ma kunu, Godote A꞉ibalayamakono nanitabokobi midi tanalo uimite ebe tuputupudawama꞉ ebo ka꞉miya. \v 10-11 Ebema꞉ me tuputupudawama꞉ ka꞉mi tanalote A꞉ibalayamatamo kebako tetelo kemaigiyale, ebe tama itamida pukala lawea꞉ tetelola꞉ka꞉, o ebete pukala delawiya walogabo apunela꞉ka꞉? Iyo, ebete pukala lawea꞉ tetelo Godote ebeno nanitabokobi midi tanalodo ebe tuputupudawama꞉ ka꞉mite, walogabo apune ebeno tuputupudawama꞉ eda꞉ tanalo awokalima꞉, ebete Godokono tabamo tuduwatate tama itamida pukala ebo lawiya. Ebema꞉ piyate tama itamida pukala lawea꞉ tetelo Godote ibino nanitabokobi midi tanalodo ibi tuputupupima꞉ deka꞉la꞉mina, A꞉ibalayamako ebe Yua꞉pi bilibilinomono ewono nabiwila. \v 12 Ega꞉walo me opolo a piyate tama itamida pukala iyalo delawiyama꞉, a Yu epo magumulo piyate nanitabokobi midi gabodo dowapata꞉lamena, ibi atumu A꞉ibalayamakono walone gudinomola. Ebema꞉ naimano Yu epo namutupiala꞉, aimano ewono nabiwi A꞉ibalayamate tama itamida pukala lawea꞉ tetelo nanitabokobi midi magumulo keba kunu kepata꞉namile, modobola ale uwomua꞉ tetelo atumu eba kunu ba꞉kowapata꞉lamenama꞉. \s1 Godote Epatamo Wadewade Tanalo Ikalaema꞉ Nanitabolo Degiya, Iba꞉te Nanitabokobi Midi Tanalodo Kuwatema꞉na꞉ \p \v 13 Ebene iyalo tetenomolo Godote A꞉ibalayamako ega꞉walo ebeno walone gudi nanitabolo ma kunu analiya, me opo kawonomo ibinoma꞉ beda꞉namene. Mabu keleka꞉ ebete ma kunu degiya? A꞉ibalayamate ebeno Totomu Tabamo da꞉tuduwatanami ebe mabuma꞉la꞉ka꞉? Ao, ebete A꞉ibalayamakono nanitabokobi midi tanalodo ebe tuputupudawama꞉ deka꞉miya, ebe mabuma꞉ ebe ega꞉walo ebeno walone gudi kowalubilinama꞉ ebe tabo iyatiya. \v 14 Numa꞉la꞉, Godote epatamo ikalaema꞉ nanitabolo degiya, iba꞉te ebeno Totomu Tabamo eba tudila꞉onalo ebe wadewade tanalo ibi a꞉ka꞉tuwa꞉ ibino elawamo duwatema꞉na꞉, ebe tetelo iba꞉te kegelama꞉na꞉ nanitabokobi midi tanalo kawo tanaloa꞉, iyo, iba꞉te daedale woki ma kunu kemalagidiloma꞉na꞉, aimano elawo modobola wiyasiya Godote a walubima꞉ dopamo degiya ebe tabono elawote nanitabolo kitana꞉. \v 15-16 Wiyasiya nanitabola, Godokono Totomu Tabono tanalodo iba꞉te ebegodone wadewade tanalo a꞉kuwatema꞉na꞉, kapiya tanalonomo kelaema꞉na꞉, ebe tanalo ebe ibino kuba osiyodilole wiya lawe tanalola. \p Ebe mabuma꞉ Godote ebeno Totomu Tabo iyabaiamo eba alomolo gabo idi osiyodiliya epate ebeno wadewade tanalo kuwatema꞉, mabu Totomu Tabo pola꞉na꞉ tetelo epono tudila꞉oa꞉ tanaloma꞉ kuba wiya lawe tanalote a꞉kitanamene. Numa꞉la꞉, Godote atamo dosiyodiliya, ebe gabo ebe nanitabokobi midi gabola, iyo, ebe nilakapo gabodo a A꞉ibalayamakono walone gudi bilibilinomate Godogodone wadewade tanalo buwatenakoma꞉. Ebema꞉ nanitabola, piyate A꞉ibalayamako eba waloma꞉tanalo nanitabokobi midi tanalodo Godokono Totomu Tabamo da꞉tudila꞉ona, A꞉ibalayamako ebe epo bilibilinomono ewono nabiwila. \v 17 Iyo, Godote ebeno Bukalo A꞉ibalayamatamo ma kunu giya, “Nale a꞉ma꞉ epono taneba bilibilinomono ewonoma꞉ a꞉midimata,” ebema꞉ A꞉ibalayamate poko nanitabokobi da꞉midinami, ebe Kawodawano umi magumulo ebe a nanitabokobi midipino ewono nabiwima꞉ eda꞉na. \p Numa꞉la꞉, ebe Kawodawa Godoko kapiyagodolo elawo bitana a꞉elao epo igilamo kowadipalatelema꞉, iyo, ebe kapiya modobola ebeno ubilo iyaiya tanalo bilibilinomo ebeno tabo kapiyanomamo osiyodilolema꞉, inamabu ida꞉moa꞉. \v 18 Ebema꞉ Godote A꞉ibalayamatamo ikaema꞉ degiya, ebete ebe gudu laema꞉ gabo umia꞉no wiyasiya Godoko nanitabokobi ebo midiya. Iyo, ebete nanitabo tanalo laema꞉ tete geyageyalo olowiolo dokolinami, ebe gabodo ebe epo taneba bilibilinomono ewonoma꞉ ediya, mabu Godote ebetamo dopamo nanitabolo egiya, “A꞉imano walonepiate bilibilinomoma꞉ keda꞉oma꞉na꞉.” \v 19 Ebene A꞉ibalayamate 100 ulama tetema꞉ eba eda꞉nalo, ebeno ape dumiya ebe a꞉e tatalila, wiyasiya ebete ebe tanalo ega꞉walo Selakono gudia꞉noma꞉ eda꞉ tanaloma꞉ woki bilibilima꞉ eda꞉no nanitabokobi midi magumulo kodakodalo utinami. \v 20 Iyo, Godote ebetamo ikaema꞉ nanitabolo degiya, ebete ebe tanalo nanitabokobi midi gabone kelegatepanakia꞉, ebema꞉ ebete nanitabo tanalo lawea꞉no ebeno tepo magumuno woki eba kodakodaiminalo Godoko ebo moinaki. \v 21 Ebete ebeno tepo magumulo iyatawanomo niyatawanami, Godote kebe tanalo osiyodiloma꞉ nanitabolo degiya ebegodolo elawo bitana ebe tanalo kosiyodiloma꞉. \v 22 Iyo, me mabuma꞉ Godote A꞉ibalayamakono nanitabokobi midi tanalodo ebe tuputupudawama꞉ ebema꞉ ka꞉miya. \p \v 23 Wiyasiya kawo tanalo idi ma kunula. A꞉ibalayamakono tuputupudawama꞉ eda꞉ tanalo Godokono Bukalo ditana, ebe tabote ebe kapiyano tanaloma꞉ kegena꞉, \v 24 ao, ebe tabote aimano tanaloma꞉ atumu na꞉kegena, mabu kebe dawate aimano Kawodawa Ya꞉suko a꞉e magumune dadipatiya, a piyate ebe nanitabokobi da꞉midinama꞉ ebete ebe tanalodo a atumu ebeno tuputupupima꞉ keka꞉mina. \v 25 Ebema꞉ kalakala kawonomola, mabu Godote aimano kuba osiyodilole tanaloma꞉ Ya꞉suko ebe anakapumipiatamo ikalamiya, wiyasiya ebete da꞉iya Godote ebe a꞉e magumune walo akadipatiya, ebete ebe gabodo a ebeno tuputupupima꞉ keka꞉a꞉minama꞉. \c 5 \s1 Aimano Kuba Osiyodilole Mabuma꞉ Godogodolo Dopamo Ditanami, Ebete Ebe Dowa Tanalo Kelisokono Kalima Ka꞉ka꞉liya Tanalodo Da꞉dodomatiya \p \v 1 Nanitabola, aimano nanitabokobi midi tanalodo Godote a ebeno tuputupupima꞉ a꞉midiya, ebema꞉ aimano Kawodawa Ya꞉su Kelisote a mabuma꞉ dosiyodiliya, ebe woko magumudo ale Godago gelebadi magumulo bilukulionama꞉. \v 2 Iyo, Kelisote aimano nanitabokobi midi tanalodo a Godoko niyakabamo emagaeiya ale ebeno nilakapo magumulo kilukulinama꞉. Ebema꞉ kalakala beda꞉ kawonomola꞉ka꞉, mabu a Godokono wade wiya laema꞉ olowiolo eba makopelenalo, a iyatawala walone ale ebeno kawo alonomo magumulo nanitabolo bilukulinama꞉. \p \v 3 Ega꞉walo ale kebe temeteme magumulo kilukulinama꞉ ebe temeteme magumulo atumu a na꞉kekalakalaonama꞉, mabu a iyatawala aimano temeteme magumune aimano nanitabokobi midi tanalono kodakodalo lamota꞉ona tanalote kemaigamene. \v 4 Ebene aimano kodakodalo lamota꞉ona tanalone aimano tepo magumulo wadenomamo apepeo tanalote kemaigamene. Ebene aimano tepo magumuno apepeo tanalone Godokono wade wiya laema꞉ olowiolo makopele tanalote kemaigamene. \v 5 Nanitabola, a magumulo kebe lumagite ebako olowiolo makopele magumulo dokolina, ebete walone wade tanalonomo Godogodone lawea꞉noma꞉ a꞉keda꞉mene, mabu Godote wade osiyodilo tanalo iyalo ma kunu awokalimiya, ebete ebeno Uliyana atamo gito ikaeamiya, ebene ebe Uliyanate pete ebeno nilakapo kimalagidilo tanalo aimano tepo magumamo kawonomamo apadipaniya. \p \v 6 Ebema꞉ me tanalo idi numa꞉la꞉. A a꞉ka꞉tuwa꞉ a walubima꞉ modoboa꞉noma꞉ eba eda꞉onalo, Godote ebe tanalo umiamete wade tetenomoma꞉ giya, a piyate ebeno ubi tanalamo tudila꞉oa꞉pima꞉ deda꞉onama꞉ Kelisote a mabuma꞉ ka꞉ema꞉. \v 7 Nanitabola, me opo epo magumulo lumagi idite lumagi idino igilo ka꞉mula꞉ema꞉ da꞉emene, ebako tanalote kapiyakapiya tetenomolo maimionaka. Iyo, lumagi idite ebeno tamedawano tuputupu okoli tanalonomo eba malagidilolo, diyala, ebete ebeno igilo mula꞉ema꞉ da꞉ba꞉emene. \v 8 Wiyasiya Godote ebeno nilakapo atamo dawokalimiya beda꞉ kawonomola꞉ka꞉, mabu a tuputupua꞉piate kuba osiyodilole magumulo eba ilukulionalo Kelisote a bilibilinomo mabuma꞉ a꞉iya! \fig A kuba osiyodilole magumulo eba ilukulionalo Kelisote a mabuma꞉ a꞉iya|alt="Jesus' hand pierced by nail" src="HK00322B.TIF" size="col" loc="1/4 of page on left hand side in corner" copy="Horace Knowles, British and Foreign Bible Society 1954, 1967, 1972" ref="5.8" \fig* \p \v 9 Numa꞉la꞉, Godote Kelisokono kalima ka꞉ka꞉liya tanalodo a ebeno tuputupupima꞉ nanitabolo a꞉midiya, ebema꞉ a iyatawanomola me tanalo idi atumu nanitabonomoma꞉ keda꞉mene, Godote ebeno kawo dowa tanalonomo kuba osiyodilolepiatamo dawokalimene, ebe atu tetelo ale Kelisoko magumulo igilo mula꞉ tanalo kelaemalema꞉! \v 10 Iyo, a iyatawala ale dopamo Godago gowelaopima꞉ eda꞉onaima꞉, wiyasiya ebete ebeno Guduno a꞉e tanalodo gabo dosiyodiloamiya, ebe tetelo ale ebeno wadewade namutupima꞉ nanitabolo ebo eda꞉iyama꞉. Ebe mabuma꞉ a iyatawanomola me wade tanalo idite nanitabonomolo kemaigamene, ebete ebeno Gudu Kelisokono igilo tanalodo aimano igilo ka꞉mula꞉leaemene! \v 11 Ega꞉walo me tanalo idila, ale Godoko nanitabokobi midi magumulo me wadewade tanalo eba iyatawaonalo, aimano kawo kalakalanomote Ya꞉su Kelisogodolo atumu ba꞉kitana, ebe aimano Kawodawala, potele ebeno woko osiyodilo magumulo a Godokono namutupima꞉ da꞉midiya me ebe dawala. \s1 A꞉da꞉mekono Kuba Osiyodilo Tanalo Ega꞉walo Kelisokono Wade Osiyodilo Tanalo \p \v 12 Ebema꞉ A꞉da꞉mete Godokono pukala dadikamidaliya, modobola ale ebe tanalo kemalagidilomalema꞉. Ebe kapiya dubula, wiyasiya ebeno kuba osiyodilo gabodo a꞉e wiyate me opo epo bilibilinomatamo gito pemaigiya, iyo, me mabuma꞉ epo bilibilinomate ka꞉elaoma꞉na꞉ mabu iba꞉te atumu Godokono pukala epetapi a꞉kowakalamiya. \v 13-14 Nanitabola, Godote Mosesetamo ebeno Totomu Tabo dikameiya, ebe tetene wagilimite Kelisoko teta꞉mo pemaiga piyate ebe tabamo tudila꞉oa꞉noma꞉ deda꞉iya, Godote ibino kuba osiyodilole mabuma꞉ iba꞉tamo a꞉e wiya ikalamenaki, ebete A꞉da꞉metamo ebeno tuduwata꞉ mabuma꞉ a꞉e wiya dopamo keba kunu kikamiyale eba kunu. Ega꞉walo Godote ibino kuba osiyodilole mabuma꞉ tanalo idi ma kunu kosiyodilonaki, ebete ibino kuba osiyodilole tanalo bilibilinomo ebeno Wiya Ikalame Bukamo akulolelamenaki. Wiyasiya numa꞉la꞉, A꞉da꞉meko tetene wagilimite Moseseko teta꞉mo nemaiga, epagodolo Godokono iyaiya Totomu Tabote ka꞉pola꞉namia꞉ mabu ebe tete geyageyanomolo ebete iba꞉tamo kikalamiya꞉. Ebe mabuma꞉ ebe tetelo dilukulionamiya ebe epate iyatawa꞉noma꞉ eba eda꞉onalo Godokono iyaiya pukala dowakalaminakiya, ebete iba꞉tamo a꞉e wiya kapiya ikalamenaki wiyasiya ebeno Wiya Ikalame Bukamo ebete ibino iyaiya kuba osiyodilole tanalo kakulolelamenakia꞉. \p Nanitabola, dopo dubu A꞉da꞉mekono okoli tanalo atamo ebe ulima꞉ eda꞉na, walone dapawokaliya ebe Kawodawa Kelisokono tanalo ale kiyatawaoma꞉. \v 15 Wiyasiya A꞉da꞉mete atamo dikaeamiya ega꞉walo Godote Kelisodo atamo da꞉kikaeamiya, ebe netewa tanalo iyaiya ba꞉pola꞉na. Nanitabola, kapiya dubuno kuba osiyodilo magumudo me opo epo bilibilinomate a꞉e wiya elawiya, wiyasiya me tanalo idi atumu nanitabonomoma꞉ keda꞉na, epo bilibilinomate kapiya dubu idi Ya꞉su Kelisokono nilakapo tanalodo Godokono igilo elawiya, iyo, Godote ebeno nilakapo kawonomo iba꞉tamo ma kunu awokalimiya! \v 16 Numa꞉la꞉, dopo dubute Godokono pukala dadikamidaliya, Godote ebe kuba osiyodilodawama꞉ ka꞉mite a꞉e wiya ebo ikamiya. Wiyasiya me tetelo iya tanalote emaigiya. A A꞉da꞉mekono walogabo epate tete epetapi bilibilinomolo Godokono pukala dowakalaminakima꞉, Godote atamo a꞉e wiya ikaeamea꞉no ebeno nilakapolo a kuba osiyodilolea꞉pima꞉ ka꞉mite nanitabo igilo atamo gito ikaeamiya. \v 17 Iyo, nanitabola, kapiya dubute kuba dosiyodiliya ebema꞉ a꞉e tanalote me opo epono watodawama꞉ ediya, wiyasiya me tanalo idi atumu nanitabonomoma꞉ keda꞉na, dubu kapiya idi Ya꞉su Kelisokono wade osiyodilo tanalodo epo epetapiate nanitabo igilo magumulo bilukulionama꞉na꞉. Iyo, piyate Godogodone ebeno kawo nilakaponomo me opolo delaema꞉na꞉, iba꞉te ebeno tuputupupima꞉ eba eda꞉onalo kuba osiyodilo tanalono wato kikopu ebo kelaema꞉na꞉. \p \v 18 Ebema꞉ kapiya dubuno kuba osiyodilo tanalodo a꞉e wiyate epo bilibilinomatamo keba kunu ka꞉piyale, eba kunu kapiya dubu idino wade osiyodilo tanalonomodo nanitabo igilo tanalote iba꞉tamo piya, iyo, Godote ibi tuputupupima꞉ eba ka꞉la꞉minalo ebeno igilo iba꞉tamo gito ikalamena. \v 19 Ebema꞉ numa꞉la꞉, kapiya dubute Godokono tabamo tuduwata꞉ tanalodo epo bilibilinomate Godokono pukala epetapi wakalamipima꞉ atumu a꞉keda꞉iya. Wiyasiya kapiya dubu idite Godotamo nanitabonomolo da꞉tuduwatiya, ebe dubuno wade osiyodilo tanalodo Godote gabo osiyodiliya epo epetapi bilibilinomo uwatete ebeno tuputupupima꞉ ka꞉midilima꞉. \p \v 20 Ebema꞉ mabu keleka꞉ Godote dopamo ebeno Totomu Tabo epatamo dikalamiya? Nanitabola, ebete me tanalo osiyodiliya mabu ebete ubi iyatiya iba꞉te ebeno iyaiya pukala eba wakalaminalo ibino modoboa꞉ tanalo ebo kiyatawaoma꞉. Wiyasiya kalakala kawonomola, kebe tetelo me opo epono kuba osiyodilole tanalate bilibilinomoma꞉ deda꞉iya, ebe atu tetenomolo Godokono nilakapo tanalote kawonomamo kemaigiya ebe kuba osiyodilole tanalo nanitabonomolo kegebolema꞉. \v 21 Iyo, ebete ebeno ubi ma kunu iyatiya, kuba osiyodilole tanalate dopamo a꞉e wiya magumudo aimano watodawama꞉ keba kunu kediyale, eba kunu me tetelo Godokono nilakapo tanalote a tuputupupima꞉ midi tanalodo aimano watodawama꞉ eba eda꞉nalo, ale aimano Kawodawa Ya꞉su Kelisodo uwomua꞉ igilo nanitabonomolo kelaema꞉. \c 6 \s1 Lumagite Kelisoko Magumulo Kokolinama꞉ Ebete Kuba Osiyodilole Tanaloma꞉ Na꞉emene \p \v 1 Ebema꞉ diyala, la꞉ magumulo idite tabo ma kunu da꞉begemene, “Godote aimano kuba osiyodilole tanalo ebeno nilakapolo degeboleamena, ebema꞉ ale iyaiya kuba dosiyodilolenakoma꞉, kuba꞉, mabu ebe gabodo ebete ebeno kawo nilakaponomo atamo kawokalimene.” \p \v 2 Eiye! Mako woki ebe daedale wokinomola! A nanitabokobi midipima꞉ neda꞉iyataleka꞉ kuba osiyodilole tanalate agodolo ba꞉elaiyana꞉, ebema꞉ ale kuba osiyodilole magumulo walo beda꞉ma꞉ na꞉kilukulinama꞉? \v 3 La꞉ me tanalo iyatawanomolata, epetapiate a obamo dowaduba꞉midaoiya, iba꞉te ebe tanalo Ya꞉su Kelisoko magumulo osiyodiliya, ale ebeno a꞉e tanalo magumamo eba꞉go kapimiya ka꞉nopila꞉oma꞉. \v 4 Iyo, aimano obamo waduba꞉midaoe tanalodo ale eba꞉go kapimiya a꞉elaote, ebene aimano a꞉elao apa꞉te bobo magumamo atumu eba꞉go kapimiya gito nopila꞉iya. Ebe mabuma꞉ Nabiwi Godote ebeno kawo alonomono elawamo Kelisoko a꞉e magumune keba kunu kadipatiyale, ebete eba kunu a atumu owadipaeateiya ale ebeno oli igilago kilukulinama꞉. \p \v 5 Ebema꞉ nanitabola, ale Kelisokono a꞉e tanalo magumamo eba꞉go kapimiya da꞉nopila꞉iyama꞉, ebe mabuma꞉ ale atumu ebeno oli igilo tanalamo eba꞉go kapimiya ka꞉kemaimiomalema꞉. \v 6 Iyo, a iyatawala, Kelisote kewa olotolowalo da꞉iya, ebe tetelo Godote aimano tagala ilukuli tanalo eba꞉go kapimiya kewa olotolowamo a꞉tupuguilameleamiya, ebete ebe gabodo tagala ilukuli tanalono elawo eba anakapumilo ale kuba osiyodilole tanalono wiya꞉ wokopima꞉ walo a꞉keda꞉onama꞉. \v 7 Nanitabola, kebe tetelo lumagite ebeno tagala okoli tanaloma꞉ da꞉emene, ebe tetelo ebete kuba osiyodilole tanalono elawo magumune nanitabolo ka꞉pemaigamene. \p \v 8 Ebema꞉ ale me tanalo nanitabokobi na꞉midinama꞉, ale Kelisago nanitabolo da꞉elaiyama꞉, ebe mabuma꞉ ale eba꞉go ebeno igilago atumu bilukulinama꞉. \v 9 Iyo, a iyatawala, Godote Kelisoko a꞉e magumune dadipatiya, ebema꞉ a꞉e tanalono elawote ebetamo walo kitana꞉, ebete uwomua꞉ tetelo walo a꞉ka꞉enamene. \v 10 Nanitabola, ebete kuba osiyodilole tanalono wato kikopu laema꞉ kapiya tetenomolo a꞉iya, iyo, a꞉e tanalono elawote ebetamo walo a꞉ka꞉pemaiganamene, mabu me tetelo ebete Godokono tanaloma꞉ oli igilago bokolinamene. \p \v 11 Ebema꞉ modobola la꞉ atumu la꞉imano kateneno ubi tanalo kosiyodilola꞉wenama꞉ a꞉elao epoma꞉ eba eda꞉onalo, la꞉le wiyasiya ebe tanalo malagidilolo Kelisoko magumulo Godoko mabuma꞉ nilukuliniyala꞉. \v 12 Nanitabola, la꞉imano a꞉elao apene kateneno iyaiya ubi tanalate emaimionaka, wiyasiya ebe kuba ubi tanalate la꞉imano watodawama꞉ akoeda꞉la꞉, la꞉le ebe kuba osiyodilole tanalamo tudila꞉okapoma꞉. \v 13 Iyo, la꞉imano apeno tanalo bilibilinomo magumulo da꞉peso tanalonomamo kateneno kuba ubi tanalo ida꞉mo akotudila꞉oala꞉. La꞉ wiyasiya la꞉imano ape kawokawonomo Godotamo ikameonomo nikameonala꞉ ebeno tuputupu tanalo kapiya kosiyodilola꞉wenama꞉, mabu numa꞉la꞉, la꞉le wade tanalo idi kapiya kosiyodilaema꞉ la꞉ dopamo a꞉elaopimu eba ilukulinalo, Godote la꞉ ebeno igilamo ebo wadipalateliyata. \v 14 Ebema꞉ kuba osiyodilo tanalote la꞉imano watodawama꞉ walo a꞉keda꞉mene, mabu me tetelo la꞉le Godokono nilakapo magumudo ebeno elawamo ilukulinamata, iyo, kalakala kawonomola, la꞉ a꞉ka꞉tuwa꞉ la꞉imano elawamo ebeno Totomu Tabamo tudila꞉oa꞉noma꞉ dowagela꞉wenaima, ebe tanalote la꞉ magumulo iyalo olopoligiya. \s1 Nanitabokobi Midipiate Godokono Tuputupu Okoli Tanalono Wiya꞉ Wokopima꞉ Neda꞉oma꞉na꞉ \p \v 15 Ebema꞉ diyala, la꞉ magumulo idite tabo ma kunu da꞉begemene, “Modobola ale aimano ubilo iyaiya kuba tanalo gito bosiyodilolenakoma꞉, mabu ale Godokono nilakapo magumulo bilukulinama꞉, ebeno Totomu Tabamo tudila꞉o tanalodoa꞉. Ebe mabuma꞉ ale ebeno pukala dowakalaima꞉, kuba wiya tanalote ebegodone atamo a꞉ka꞉pemene.” \p Eiye! Mako woki ebe daedale wokinomola! \v 16 La꞉ iyatawalata, kebe tetelo lumagi idite ebeno ape ega꞉walo igilo kawo lumagi iditamo ikameonomo dikameomene, ebe tetene wagilimite ebete ebe watodawa kapiyatamo tuduwatalo ebeno wiya꞉ woko bosiyodilonakomene. Ebema꞉ la꞉ eba kunula. Kebe tetelo la꞉le la꞉imano igilo kawonomo kuba osiyodilole tanalamo dikameaema, kuba osiyodilole tanalote la꞉imano watodawama꞉ eba eda꞉nalo, la꞉le a꞉eamo gito ka꞉nemaimiomamota. Wiyasiya la꞉le la꞉imano igilo kawonomo Godotamo tudila꞉o tanalamo dikameaema, ebete la꞉imano watodawama꞉ eda꞉te la꞉ tuputupupima꞉ ka꞉midilima꞉ta. \v 17-18 Ebema꞉ modobola ale Godotamo kalakala tabo kadipatiye! Nanitabola, dopamo la꞉le kuba osiyodilole tanalono wiya꞉ wokopima꞉ eda꞉onaimata, wiyasiya la꞉ ebe mibomibo ilukuli magumune pemaima꞉wete Godokono tutupima꞉ eda꞉iyamata. Iyo, kebe tetelo epetapiate ebeno oli okoli tanaloma꞉ la꞉ diyatulametiyala, la꞉le la꞉imano tepo magumuno woki kawonomamo ebe iyaiya tanalamo tudila꞉wete tuputupu okoli tanalono wiya꞉ woko ebo wagilimiyamata. \p \v 19 Ebema꞉ nale me tanalo idima꞉ la꞉ me opo epono wokino tanalamo analemata, mabu la꞉le la꞉imano tepo magumulo elawoa꞉dopoma꞉ eda꞉onamata. Dopamo tetelo la꞉imano ape kawonomo la꞉le kateneno kuba daleya wokino tanalamo ega꞉walo kawokawo kuba osiyodilole tanalamo ikameonomo ikameiyamata, iyo, la꞉ kuba osiyodilole tanalono wiya꞉ wokopima꞉ eda꞉onaimata. Ebema꞉ me tetelo modobola la꞉ eba kunu tuputupu okoli tanalono wiya꞉ wokopima꞉ eba eda꞉onalo, la꞉imano ape kawonomo Godokono wade-talena woko osiyodilo tanalamo nikameonala꞉. \v 20 Numa꞉la꞉, kebe tetelo la꞉le kuba osiyodilole tanalono wiya꞉ wokopima꞉ deda꞉wenaima, ebe tetelo Godokono tuputupu okoli tanalote la꞉imano watodawama꞉ keda꞉namia꞉. \v 21 Ebema꞉ me tetelo la꞉le kebe tanalo eba osiyodilolelo ilipoma꞉ degelawenama, dopamo la꞉le ebe kuba tanalo eba osiyodilolelo beda꞉ wade tanalo kelawa꞉wiyama? Eiye! La꞉le wade tanalo idi kelawa꞉wiya꞉, mabu kuba osiyodilole tanalone a꞉e wiya kapiyate maigana! \v 22 Wiyasiya kalakala kawonomola, Godote la꞉ kuba osiyodilole tanalono mibomibo magumune wagailitate, ebene me tetelo la꞉ tutu okoli magumulo ebeno wiya꞉ wokopima꞉ eda꞉onamata. Ebe mabuma꞉ la꞉imano oli okoli tanalone wade nolo da꞉ima꞉te eba pemaimionalo, Godote la꞉ ebeno talena wokopima꞉ ebo keka꞉la꞉ima꞉ta, ebene la꞉le ebeno uwomua꞉ igilo nanitabolo kelaemamota. \v 23 Nanitabola, kuba osiyodilole tanalono wiya ebe a꞉ela, wiyasiya kalakala kawonomola, Godote aimano Kawodawa Ya꞉su Kelisoko magumulo uwomua꞉ igilo nilakapolo atamo gito ikaeamena. \c 7 \s1 Dubu Ega꞉walo Kamiyale Ibino Kapiyama꞉ Eda꞉ Tanalono Totomu Tabo \p \v 1 Naimano nanitabokobi midipi ekakiala꞉, la꞉ me opo epono iyaiya totomu tabo diyatawawenama, ebe mabuma꞉ la꞉ me tanalo iyatawanomolata, dubu idite me opolo eba okolinalo ebeno opono gabamaniate kebe totomu tabo kalomone ebete ebe tabono elawo magumulo bokolinamene. Ebete wiyasiya da꞉emene ebe tetelo ebe iyaiya totomu tabono elawote ebegodone kolopoligomene. \v 2 Ebema꞉ modobola la꞉ me uli tabo numa꞉la꞉. Kamiyale idino awite eba okolinalo, ebete dubu ida꞉go toma꞉ me opono talena kawonomote itana. Wiyasiya ebeno awite da꞉emene, ebe tetelo ebeno kapiyama꞉ eda꞉ tanalono totomute olopoligote, talenate a꞉kitanamene ebete walo dubu ida꞉go kapiyama꞉ ka꞉keda꞉ma꞉. \v 3 Iyo, ebe kamiyaleno awite eba okolinalo ebete dubu iditamo da꞉tomene, gabamanino tabo anagiyamidadawate ebe dubu pilolo lawe kamiyalema꞉ kegemene, wiyasiya kebe tetelo ebeno awite da꞉emene, ebe tetelo ebete dubu idi delaemene ebe tanalo pilo tanaloma꞉ a꞉keda꞉mene. \p \v 4 Ebema꞉ naimano ekakiala꞉, me uli tabono magumute la꞉tamo ma kunu itana. Godote Mosesedo epatamo dikalamiya, dopamo la꞉le ebe Totomu Tabago kapiyama꞉ eda꞉onaimata. Wiyasiya la꞉le nanitabokobi midi tanalodo Totomu Tabono elawo tanaloma꞉ a꞉elaopima꞉ eda꞉iyamata, ebe mabuma꞉ la꞉ me tetelo Kelisago kapiyama꞉ eba eda꞉nalo la꞉ ebeno ape magumulo bilukulinamata. Iyo, Godote a꞉e magumune kebe dawa kadipatiyale, la꞉ ebe Kawodawano oli kamiyalema꞉ eda꞉onamata, Godokono wadewade da꞉ima꞉te la꞉godolo ka꞉nolonakoma꞉. \v 5 Nanitabola, ale dopamo Totomu Tabono elawo magumulo dilukulinaima꞉, ebe tetelo ale aimano kateneno ubi tanalamo gito tudila꞉onaima꞉. Iyo, iyaiya Totomu Tabote aimano kuba osiyodilole tanalo nanitabolo kodiyoboliya꞉, wiyasiya ebe Totomu olowio tanalodo aimano kateneno ubi tanalate elawo walo a꞉kelawiya kubakuba tanalo epetapi kosiyodilolenama꞉. Ebema꞉ eba kunu a꞉e tanalono kuba da꞉ima꞉te agodolo ebo nolonakiya, aimano kuba ubi tanalate aimano ape magumulo woko kawonomamo kosiyodilonama꞉. \v 6 Iyo, dopamo ale eba kunu Totomu Tabono tanalodo aimano kuba osiyodilole tanalono wiya꞉ wokopima꞉ eda꞉onaima꞉. Ale wiyasiya Kelisoko nanitabokobi midi tanalodo Totomu Tabono elawo tanaloma꞉ da꞉elaiyama꞉, ebema꞉ ale ibino elawo magumune maimiote ebe elawote atamo walo a꞉kitanamene, gabamanino totomuno elawote a꞉e lumagigodone keba kunu kolopoligonakole eba kunu. Ebema꞉ Mosesete Godokono Bukamo dakuloliya, ale tagala ilukuli tetelo ebe Totomu Tabono elawo magumulo eba ilukulinalo, ale aimano elawamo Godotamo kebe woko kosiyodilonaima꞉ ebe woko magumulo a ka꞉modobonamia꞉. Wiyasiya kalakala kawonomola, me tetelo ale ebeno Uliyanano oli okoli tanalodo ebeno elawamo modobo woko nanitabolo nosiyodilonama꞉. \s1 Godokono Totomu Tabo Ega꞉walo Lumagino Kuba Osiyodilole Tanalo \p \v 7 Ebema꞉ diyala, la꞉ magumulo idite tabo ma kunu da꞉begemene, “Godokono wadewade Totomu Tabote epo kuba osiyodilolepima꞉ midilina!” \p Eiye, mako woki ebe daedale wokila! Godokono Totomu Tabote na kuba osiyodilodawama꞉ ka꞉midiniya꞉, ao, wiyasiya ebete kebe osiyodilole tanalo kubama꞉ kegenale, ebeno Totomu Tabote ebe iyaiya tanalo na iyatunamiya. Ebema꞉ Totomu Tabote na ma kunu dananiya, “A꞉ma꞉le lumagi idino inamabu uwatema꞉ ubi akoiyata꞉la꞉,” na ebo iyatawiyamo Godote ebe tanalo kubama꞉ gena. \v 8 Ebene ebe kuba osiyodilo tanalote wade tete dumiya, ebete Godokono Totomu Tabono tanalodo na magumulo woko osiyodilo ebo wagilimiya nale iyaiya epono inamabu uwatema꞉ ubi kiyatinakoma꞉. Ebema꞉ numa꞉la꞉, kebe tetelo lumagi idite iyaiya Totomu Tabo nanitabolo iyatawa꞉no, ebe tetelo kuba osiyodilo tanalono elawote ebegodolo nanitabolo a꞉kitanamene. \p \v 9 Ebe mabuma꞉ naimano tanalo ma kunula. Dopamo tetelo nale Totomu Tabono iyaiya tanalo iyatawa꞉noma꞉ eba eda꞉nalo, na modobolo okolinaimo, wiyasiya ebe Totomu Tabote natamo da꞉pemaimiya, ebe atu tetenomolo na magumulo kuba osiyodilo wokite kawoma꞉ dediya, \v 10 na ebo iyatawiyamo nale Godoko kekalakalaima꞉ iyalo a꞉iyamo, iyo, elawo nagodolo kitana꞉ ebeno ubi tanalamo ka꞉tuduwatama꞉. Ebema꞉ nanitabola, Godote ebeno Totomu Tabo natamo ikanamiya nale nanitabolo kigilonama꞉, wiyasiya na niyala mabu ebe Totomu Tabodo a꞉e tanalote natamo gito piya, \v 11 iyo, kuba osiyodilo tanalote Totomu Tabodo wade tete dumiya, na a꞉da꞉ eba masiginilo nanitabo igilo nagodone pilolo ebo lawiya. \p \v 12 Ebema꞉ Godokono Totomu Tabono iyaiya tanalo bilibilinomate talenanomoma꞉ ega꞉walo tuputupunomoma꞉ ega꞉walo wadewadenonomoma꞉ deda꞉ona nale ebe tanalo eba iyatawanalo, \v 13 nale walo ma kunu a꞉ka꞉kiyawaonamo, naimano tepo magumuno a꞉e tanalote ebe Totomu Tabono tanalone a꞉pemaigiya. Ao, ebako woki ebe daedale wokila! Nanitabola, kuba osiyodilo tanalote Godokono wadewade Totomu Tabo magumudo a꞉e wiya natamo gito ikanamiya, ebema꞉ kuba osiyodilo tanalono elawote Totomu Tabono tanalodo na magumulo unamo odolutalo diyatawiyamo, ebeno abale nibonomote demaigiya nale ebo niyabiyamo. \s1 Kuba Osiyodilo Tanalote Wade Osiyodilo Tanalago Lumagino Tepo Magumulo Da꞉gowelana \p \v 14 A me tanalo iyatawala, Godokono Totomu Tabote ebeno iyaiya ubi tanalo atamo nawokalilamena, wiyasiya na niyala, na me opo lumagima꞉ eba eda꞉nalo a꞉e tanalote na magumulo elawonomoma꞉ eda꞉na, ebema꞉ na kuba osiyodilo tanalono wiya꞉ wokodawama꞉ eda꞉namo. \v 15 Mabu keleka꞉ nale naimano apa꞉mo kuba tanalo dosiyodilolenamo? Eiye! Naimano osiyodilole tanalono mabu na nanitabolo iyatawa꞉, iyo, naimano tepo magumulo na ubia꞉nola kuba tanalo idi osiyodiloma꞉, wiyasiya nale kebe tanalo kuba niboma꞉ degenamo ebako tanalo walo gito kosiyodilolenakomo. \p \v 16 Ebema꞉ numa꞉la꞉, kebe tetelo nale apa꞉mo kuba tanalo idi eba osiyodilutalo, ebene naimano tepo magumulo ebe tanalo osiyodilo ubia꞉noma꞉ deda꞉mo, ebe tanalote nawokalimita nale naimano tepo magumulo Godokono Totomu Tabo wadenoma꞉ gemo. \v 17 Ebe mabuma꞉ kuba osiyodilo tanalono elawote naimano tepo magumuno wokine nanitabolo kemaigana꞉, ao, kuba osiyodilo tanalote naimano katene magumulo eba okolinalo, ebeno elawote natamo ebana pemaigana. \v 18 Iyo, na iyatawala, wade osiyodilo tanalo kapiya idite naimano katene magumulo nanitabolo kitana꞉, ebema꞉ Godote naimano tepo magumamo wade ubi tanalo diyatiya, ebe tanalote eba itanalo nagodolo elawote kitana꞉ ebe tanalo kosiyodiloma꞉! \v 19 Eiye! Naimano tepo magumulo kebe wade osiyodilo ubi tanalote kitanale nale kosiyodilonakoa꞉, ega꞉walo nagodolo kebe kuba osiyodiloa꞉ ubi tanalote kitanale, nale ebe kuba gito osiyodilonakomo. \v 20 Ebema꞉ nale naimano tepo magumuno ubia꞉ tanalo naimano kateneno ubilo gito dosiyodilonakomo, ebe tanalote naimano tanalo ma kunu awokalimina, ebe osiyodilo tanalono elawote naimano tepo magumune kemaigana꞉. Ao, eba kunua꞉, wiyasiya kuba osiyodilo tanalote naimano kateneno ubilo eba okolinalo, ebeno elawote natamo ebana pemaigana. \p \v 21 Me mabuma꞉ na ma kunu iyatawanamo, nale naimano tepo magumulo wade tanalo idi osiyodiloma꞉ ubi diyatinakomo, wiyasiya kuba osiyodilo tanalote naimano kateneno ubi tanalone atumu eba pemaiganalo na ebetamo gito tuduwatanakomo. \v 22 Nanitabola, naimano tepo magumulo nale Godokono Totomu Tabamo ka꞉tuduwatama꞉ nanitabolo nekalakalanamo, \v 23 wiyasiya naimano katene magumulo ditana, ebe tanalote naimano tepo magumuno wade wokiago na꞉gowelana. Iyo, ebe elawo tanalote na nematuonamonena, nale kuba osiyodilole tanalo magumune alaula꞉kapoma꞉. \p \v 24 Eiye, me naimano mibo tanalo beda꞉ kawonomola꞉ka꞉! Naimano katene magumulo ditana ebe elawo tanalote na a꞉e tanalamo nanitabonomolo magatanena, ebema꞉ naimano igilo potele na꞉ka꞉mula꞉naemene? \v 25 Modobola a kalakala kawonomo Godotamo kadipatiye, mabu ebe kapiya Igilo Mula꞉dawama꞉ eba eda꞉nalo aimano Kawodawa Ya꞉su Kelisodo aimano igilo ka꞉mula꞉leaemene! \p Ebema꞉ me tanalo kawo iyatulame tanalola, nale naimano tepo magumuno elawamo Godokono Totomu Tabamo eba tuduwatanalo, wiyasiya nale naimano kateneno ubi tanalono elawamo kuba osiyodilole tanalono totomuamo gito tuduwatanakomo. \c 8 \s1 Kelisokono Uliyanano Elawamo Ilukuli Tanalo \p \v 1 Ebe mabuma꞉ piyate Ya꞉su Kelisoko magumulo tuputupupima꞉ deda꞉ona, idawate ibi kubakubapima꞉ ka꞉la꞉ima꞉ modoboa꞉. \v 2 Numa꞉la꞉, dopamo tetelo Godote Mosesedo atamo dikaeamiya ebe Totomu Tabono tanalate aimano watodawama꞉ deda꞉nami, ale ebe pukala eba wakalamilo a꞉e wiya ebema꞉ iyatawaonakima꞉, wiyasiya Ya꞉su Kelisoko magumulo ebeno Uliyanate naimano watodawama꞉ dediya, ebe tetelo ebete na tagala watodawano elawo magumune wagalinite igilo natamo ebo ikanamiya. \v 3 Nanitabola, Mosesekono Totomu Tabono tanalate atamo elawo kikaeamiya꞉ ale ebeno pukalamo ka꞉tudila꞉onama꞉, mabu aimano kateneno ubi tanalate iyaiya kuba tanalo kosiyodilolema꞉ a magumulo elawoelawonomoma꞉ eda꞉onamiya. Wiyasiya kalakala kawonomola, Godote aimano modoboa꞉ tanalo umite a ma kunu walubiya, ebete ebeno Gudu lumagino apa꞉mo palibiya me opamo, ebema꞉ a epate aimano kateneno ubilo kebe kuba tanalo kosiyodilolenama꞉, ebete ebe tanalono a꞉e wiya aimano tanaloma꞉ a꞉pelaweamiya. Iyo, ebete me opolo atu kateneno iyaiya ubi tanalo eba piyatawalo, wiyasiya ebe tanalamo tuduwata꞉no kuba osiyodilole tanalono elawo gito panakapumiya. \v 4 Ebema꞉ nanitabola, Godote me gabodo elawo atamo ikaeamiya ale tuputupulo eba ilukulinalo ebeno Totomu Tabo bilibilinomamo ka꞉tudila꞉onama꞉. Iyo, me ebe mabula ale me tetelo aimano kateneno kuba ubi tanalamo tudila꞉oa꞉no ebeno Uliyanano elawamo bilukulinama꞉. \p \v 5 Nanitabola, piyate ibino kateneno kuba ubi tanalamo da꞉tudila꞉ona ibino kateneno ubi tanalate ibino watodawama꞉ eda꞉na, wiyasiya piyate Godokono Uliyanano ubi tanalamo da꞉tudila꞉ona, ebete ibino watodawama꞉ eba eda꞉nalo ebeno wade tanalo kosiyodilolema꞉ iba꞉tamo wadewade woki kawiya alomolamena. \v 6 Ega꞉walo kebe lumagite ebeno kateneno kuba ubi tanalo ebeno watodawama꞉ da꞉midina, ebetamo a꞉e wiyate ka꞉pemene, wiyasiya kebe lumagite Godokono Uliyana ebeno watodawama꞉ da꞉midina, ebete nanitabo igilo ega꞉walo milo kuwatemene. \v 7 Ebema꞉ potele ebeno kateneno kuba ubi tanalamo da꞉tuduwatanako, ebete Godago goweladawama꞉ eda꞉na, mabu ebe ubia꞉nola Godokono Totomu Tabamo tuduwatama꞉ ega꞉walo ebegodolo elawo kitana꞉ ebe tanalo kosiyodiloma꞉. \v 8 Nanitabola, kebe lumagite ebeno kateneno ubi tanalamo da꞉tuduwatanako, ebete Godoko kalakalakobi midima꞉ modoboa꞉! \p \v 9 Ebe mabuma꞉ Godokono Uliyanate la꞉ magumulo nanitabolo dokolina, la꞉ la꞉imano kateneno ubi tanalamo a꞉ka꞉tudila꞉wenama, wiyasiya ebete la꞉ keba kunu kanaletana la꞉ eba kunu bilukulinamata. Iyo, nanitabola, Kelisokono Uliyanate kebe lumagigodolo okolina꞉no, ebe lumagi ebe Kelisokonoa꞉! \v 10 Numa꞉la꞉, la꞉ niyaniyalata mabu la꞉ ega꞉walo me opo epo epetapi bilibilinomo kuba osiyodilolepima꞉ eba eda꞉onalo la꞉imano apete ebema꞉ nanitabonomolo ka꞉elaoma꞉na꞉. Wiyasiya kalakala kawonomola, Kelisote la꞉ magumulo nanitabolo dokolina, ebeno Uliyanate la꞉tamo nanitabo igilo kikalaema꞉ta mabu Godote la꞉ ebeno tuputupupima꞉ iyalo a꞉midiliyata. \v 11 Iyo, kebe dawate Ya꞉su Kelisoko a꞉e magumune igilamo dadipatiya, ebeno Uliyanate la꞉ magumulo nanitabolo dokolina, ebete atumu la꞉imano a꞉elao ape igilokobi ka꞉midilimene mabu ebeno Igilo Uliyanate la꞉ magumulo wade woko bosiyodilona. \v 12-13 Ebema꞉ naimano ekakiala꞉, modobola ale Godokono Uliyanano ubi tanalamo ba꞉tudila꞉onakoma꞉, aimano kateneno ubi tanalamoa꞉, mabu numa꞉la꞉, la꞉le me tetelo ebeno ubi tanalamo tudila꞉wete kateneno kuba osiyodilole tanalo nanitabolo danakapulama꞉wenakoma la꞉le uwomua꞉ igilo ebo kelaemamota, wiyasiya la꞉ la꞉imano kateneno ubi tanalamo da꞉tudila꞉wenakoma a꞉e wiyate la꞉tamo ka꞉pemene. \p \v 14 Nanitabola, Godokono Uliyanate kebe epo demagatalena, ibi Godokono gudila, \v 15 ebema꞉ Godote la꞉tamo dikalametiyala ebe Talena Uliyanado la꞉le tole tanalo kelawa꞉wena꞉. Iyo, wiya꞉ wokopiate woko eba osiyodilonalo ibino woko namutudawano dowa tanalamo keba kunu ka꞉toletoleone la꞉ eba kunu kowagela꞉wena꞉, mabu Uliyanate la꞉ ebeno nani gudima꞉ a꞉midiliyata, wiya꞉ wokopima꞉ ka꞉midilitiya꞉. Ebe mabuma꞉ ale ebeno elawamo aimano Nabiwi Godoko Abama꞉ ka꞉milo towetowe tabo ebetamo gelanakoma꞉, \v 16 iyo, nanitabola, ale towetowe tabo gela tetelo ebeno Uliyana ega꞉walo aimano uliyana, iba꞉te woki kapiyama꞉ eda꞉ote a ebeno gudinomoma꞉ ebo ka꞉minaka. \v 17 Ebema꞉ la꞉ me tanalo idi na꞉kuma꞉la꞉, ale Godokono gudima꞉ nanitabolo deda꞉onama꞉, ebe mabuma꞉ walone aimano Nabiwigodone ebeno wadewade tanalo kawonomamo ka꞉nuwatemalema꞉, Kelisote dopamo keba kunu ka꞉nuwatiyale eba kunu. Iyo, ale me opolo Kelisokono tanaloma꞉ temeteme tanalo eba꞉go duwatenakoma꞉, ebe mabuma꞉ ale walone tetelo eba꞉go ebeno kawo alonomo magumulo ka꞉nepola꞉namalema꞉. \s1 Godokono Guda꞉te Ebeno Kawo Alonomo Magumulo Bilukulinama꞉na꞉ \p \v 18 Wiyasiya ale me tetelo kebe temeteme magumulo kilukulinama꞉ ebe tanalo nale negemo kawoa꞉, mabu Godote walone tetelo kebe kawo alonomamo a da꞉pukuiaemene nale ebe wade tanalo kawonomamo malagidilonamo. \v 19 Numa꞉la꞉, Godote me opo wagilimi mabu tetelo dosiyodiloliya, ebe iyaiya inamabu bilibilinomate kapimiya ubi kawonomamo alomona Godokono guda꞉te ebegodone wade wiya awokala eba uwatelo ebo kuima꞉. \v 20-21 Nanitabola, ebe inamabu ubia꞉nola me opolo temetema꞉go pola꞉nama꞉, wiyasiya ibino tanaloma꞉ Godote ebeno ubi iyalo ma kunu iyatiya, iba꞉te Saitanakono a꞉e temeteme magumulo tete geyageyanomolo ilukulinate Godokono gudino wade alono pukuilame teta꞉mo ibino temeteme magumune ka꞉nemaimioma꞉. Iyo, kebe tetelo ebeno guda꞉te ebegodone wade wiya duwatema꞉na꞉, me opono inamabu bilibilinomate ebe atu tetenomolo ibino kawokawo mibomibonomo magumune maimiote ibino nanitabo kalakala atumu iba꞉go kapimiya ka꞉kuwatema꞉na꞉. \p \v 22 Ebema꞉ a iyatawanomola, me opo wagilimi mabune pete me teta꞉mo pemaiga, digilona ebe inamabu bilibilinomate kawokawo temetema꞉go imina, kamiyalete gudu kawo temetema꞉go keba kunu kalaiminakole eba kunu. \v 23 Wiyasiya me opono inamabu bilibilinomo kapiyate kiimina꞉, ao, a piyate Godokono Uliyana delawiyama꞉ a atumu aimano tepo magumulo kawokawo temetema꞉go iminama꞉, mabu a ubi kawonomamo niyatinama꞉ ale aimano Nabiwigodone olioli apeno uwomua꞉ igilo ka꞉nuwatema꞉. Nanitabola, ebete ebeno Uliyana atamo dopamo dapalibiya, ebe osiyodilo tanalodo ebete walone teteno tanalo ma kunu awokalimiya, kebe tetelo ale nani gudima꞉ eda꞉o tanalote dawokalamene, ebe atu tetelo ale uwomua꞉ igilono wadewade tanalo epetapi nanitabonomolo kuwatemalema꞉. \v 24-25 Numa꞉la꞉, lumagite kebe wade tanalo laema꞉ olowiolo demakopelena, ebe tanalote ebetamo nanitabolo demaigamene ebete ebe tanalo laema꞉ olowiolo walo a꞉kokolinamene mabu ebete ebeno ubi tanalo elawi. Wiyasiya a nanitabokobi midipino tanalo eba kunua꞉. Nanitabola, ale aimano wade igilo Godogodone laema꞉ olowiolo demakopelenaima꞉, ebete ebe tanalodo aimano igilo a꞉mula꞉leamiya, wiyasiya aimano olowiolo makopele tanalote kolopoligoamena꞉. Iyo, ale ebe tetelo aimano wade tanalonomo nanitabolo kelawiya꞉, walone tetelo Godogodone ka꞉nelaemalema꞉, ebema꞉ ale tete geyageyanomolo olowiolo eba makopelenalo ubia꞉noma꞉ a꞉keda꞉oma꞉. \p \v 26 Ebema꞉ numa꞉la꞉, ale ebe wade igilono tanalo bilibilinomo uwatea꞉noma꞉ deda꞉onama꞉, Godokono Uliyanate ebe tanaloma꞉ atumu kemalagidilona, ebema꞉ aimano iyaiya modoboa꞉ tanalo magumulo ebeno walubi tanalo ma kunula. A ubila ale aimano tanaloma꞉ Godotamo towetowe tabo gelama꞉, wiyasiya a a꞉ka꞉tuwa꞉ gabo nanitabonomolo iyatawa꞉. Ebe mabuma꞉ Uliyanate aimano modoboa꞉ tanaloma꞉ kawo tepo temeteme ii tanalago ebe toweomenako, wiyasiya me opo epate ibino iyaiya tabamo degelana ebete ebako tabamo ka꞉kiyawaonakoa꞉, ebete ebeno tabonomamo genako. \v 27 Ebema꞉ kalakala kawonomola, mabu Godote a epono tepo magumuno woki iyatawanomola, ega꞉walo ebete ebeno Uliyanano woki atumu iyatawala, iyo, kebe tetelo Uliyanate a ebeno epono tanaloma꞉ da꞉towetowenako, ebe tetelo ebete Godokono ubi tanalago a nanitabolo owadipaeatenako. \s1 Godote Nanitabokobi Midipi Ebeno Gudima꞉ Keda꞉onama꞉ Keba Kunu Keka꞉la꞉miyale \p \v 28 Ebema꞉ a me tanalo iyatawala, piyate Godoko nilakapolo demalagidilona ega꞉walo ebete kebe epo keka꞉la꞉miyale ebeno ubi tanalo kosiyodilolenama꞉, ebe epatamo kebe temeteme tanalo bilibilinomate demaimiona Godote ebe tanalo magumulo woko eba osiyodilonalo, ibino tanaloma꞉ ebete ebe temeteme magumune wadewade tanalo bowaulatelenakomene. \v 29 Nanitabola, opo wagilimia꞉ tetelo Godote kebe epo ebenoma꞉ keda꞉onama꞉ iba꞉tamo pukala dalomolamiya, ebete ebe tanalo eba malagidilolo ebe atu epo a꞉kuwatiya iba꞉te ebeno Guduno ololonomo kawokaliminama꞉, iyo, ebe gabodo ebeno kapiya alailame magumulo Ya꞉sute dopodawama꞉ eba eda꞉nalo ebeno ekaki epetapi bilibilinomate eba꞉go bilukulionama꞉na꞉. \v 30 Ebema꞉ Godote kebe epo ebeno gudima꞉ keda꞉onama꞉ ibi duwatiya, ebete ibi a꞉keka꞉la꞉miya. Ebene ebete kebe epo keka꞉la꞉miyale, ebete ibi ebeno tuputupupima꞉ a꞉ka꞉midiliya. Ebene ebete kebe epo ebeno tuputupupima꞉ ka꞉midiliyale, ebete ibi ebeno kawo alonomo magumamo a꞉kemagaeliya iba꞉te ebeno uwomua꞉ pukuilame alo magumulo kilukulionama꞉. \s1 Godokono Nilakapo Tanalote Ya꞉su Kelisoko Magumulo Ditana \p \v 31 Ebema꞉ a me wadewade tanalo eba malagidilolelo a beda꞉ tabo na꞉kegelama꞉? Modobola a tabo ma kunu kegelamalema꞉, Godote aimano apulo nanitabolo butina, ebema꞉ ago da꞉gowelaona iba꞉te wato kikopu a꞉kelaema꞉na꞉! \v 32 Numa꞉la꞉, Godote a mabuma꞉ ebeno Gudunomo ka꞉wokolomiya꞉, wiyasiya ebete ebe aimano kuba osiyodilole tanalono a꞉e wiya laema꞉ a bilibilinomatamo gito ikaeamiya. Iyo, ebete ebeno Gudu atamo dikaeamiya, nilakapo beda꞉ kawonomola꞉ka꞉! Ebema꞉ me tanalo nanitabola, ebete wadewade tanalo bilibilinomo epetapi atu nilakapo tanalodo atamo gito bikaeamenakomene. \p \v 33 Ebema꞉ Godote kebe epo ebeno eponomoma꞉ keda꞉onama꞉ duwatiya, potele na꞉ka꞉modobomene ibi kubakubapima꞉ keka꞉la꞉ima꞉? Idawa puliyanomola mabu Godote ibi ebeno tuputupupima꞉ iyalo eka꞉la꞉miya, \v 34 iyo, idawate a kubakubapima꞉ ka꞉ima꞉ modoboa꞉ mabu Ya꞉su Kelisote aimano tanaloma꞉ a꞉iya. Ebene Godote ebe a꞉e magumune igilamo dadipatiya, ebe tetelo ebete Godokono tumudi apuamo nokoliya, ebema꞉ me tetelo kalakala beda꞉ kawonomola꞉ka꞉, ebete aimano iyaiya modoboa꞉ tanalo Godotamo owadipalatelenako! \v 35 Ebema꞉ Kelisokono kawo nilakaponomo magumune a iyabaiamo alomoema꞉ potele na꞉ka꞉modobomene? Idawa puliyanomola! Nanitabola, epetapiate Ya꞉sukono tanaloma꞉ atamo temeteme dikaeamena, ibino osiyodilole tanalo ega꞉walo iyaiya mibomibo tanalo epetapi ega꞉walo woki bilibili tanalo epetapi, ebe tanalo bilibilinomate a ebeno nilakapo tanalone wagaima꞉ ka꞉modobona꞉. Ega꞉walo atumu bae kape tanalo ega꞉walo inamabua꞉no okoli tanalo, olalati tanalo ega꞉walo a꞉e tanalo, ebe tanalo bilibilinomate modoboa꞉ a Kelisokono nilakapo magumune wagaima꞉! \p \v 36 Nanitabola, Godokono Buka magumulo tabo idite aimano tanalo ma kunu awokalimina, \b \q1 “Godo, tete bilibilinomolo epetapiate a꞉ma꞉ mabuma꞉ \q2 a anakapuaema꞉ wagelena, \q1 iyo, ibi ubila a dabiole sipi-goeogoeomu \q2 kanakapuaema꞉!” \b \m \v 37 Wiyasiya aimano Kawodawate a nilakapolo kawonomamo malagidiloena, ebema꞉ ale ebedo me kuba tanalo bilibilinomo magumulo a wato kikopu kelaemalema꞉! \v 38 Iyo, me tanalo na iyatawanomola, atamo a꞉e ikaeame tanalo ega꞉walo igilo ikaeame tanalo, ebe iyaiya tanalate aimano Kawodawano nilakapo magumune a a꞉kowagaimene. Nanitabola, Unu Duliyomolono nopopi, ega꞉walo Saitanakono elawo nopopi, ega꞉walo ebeno kubakuba uliyana epetapi, iyo, kebe iyaiya tanalate me tetelo demaimiona ega꞉walo walone tetelo demaimioma꞉na꞉, \v 39 ega꞉walo tobolo unulo da꞉pola꞉na, ega꞉walo damela magumulo da꞉pola꞉na, ega꞉walo opolo dowapata꞉lamena, me uliyana ega꞉walo inamabu bilibilinomo magumulo idi kapiyate a Godokono nilakapo magumune wagaima꞉ modoboa꞉, mabu ebe nilakapo tanalo ebete aimano Kawodawa Ya꞉su Kelisodo atamo nanitabonomolo iyalo ikaeamiya. \c 9 \s1 Godote Yu Epo Kowalubilinama꞉ Iba꞉tamo Kebe Iyaiya Tanalo Dikalamiya \p \v 1 Ebema꞉ na Polote Kelisoko magumulo nani tabo gelo a꞉da꞉ tabo kegita꞉, iyo, naimano tepo magumuno mulo wokite Godokono Uliyanano elawamo naimano nanitabo tanalo ma kunu awokalimita, \v 2 naimano kalima epono tanaloma꞉ naimano tepo magumulo kawo temeteme tanalonomote olopoligoa꞉ mibomibo tanalago netabokana. \v 3 Ebene naimano ubi ma kunu itana, gabote modobolo ditanamene, diyala, naimano Yu epono nanitabokobi midia꞉ mabuma꞉ na kapiyate Godokono dowa magumamo da꞉ba꞉nopegamo, ebema꞉ Godote Kelisoko magumune na itamidanete Ela Opamo eba ba꞉idilonelo, ebete wiyasiya ibino igilo ebo ka꞉mula꞉lelaemene. \p \v 4 Ibi Godote dopamo deka꞉la꞉mioliya ebe Isalaela epola, ebema꞉ ebete ibi nilakapolo uwatete ebeno gudima꞉ eba midililo ebeno kawo alonomo iba꞉tamo ebo awokalimiya, ega꞉walo ebete ibi kowalubilinama꞉ ibino ewoniatamo ebeno wadewade nopo alomonaki, ebene ebeno Totomu Tabono iyaiya tanalo atumu walo a꞉kikalamiya. Ebema꞉ iba꞉godolo Godoko nanitabo amamate iyatawa tanalote bitana, ega꞉walo ebete ebeno Bukalo ibino igilo ka꞉mula꞉lema꞉ kebe iyaiya tanalo nanitabonomolo da꞉kiyawaonaki, ebe wadewade tabote iba꞉godolo atumu ba꞉ka꞉pola꞉na. \v 5 Ebene A꞉ibalayamako ega꞉walo kawokawo ewoni nabi epetapi, Yu epo ebe ebe dubuno walone gudila, ega꞉walo kalakala kawonomola, Kelisote ibi magumune opo lumagino apa꞉mo pawokaliya. \p Nanitabola, Kelisoko ebe Godotela! Iyo, ebeno elawo tanalote epetapi bilibilinomono elawo tanalo nodoilina, ebema꞉ modobola epate uwomua꞉ uwomua꞉ tetelo ebe nemoionakoma꞉na꞉! Taula! \s1 Godote Yu Epo Kowalubilinama꞉ Nani Tabo Da꞉kiyawaiya, Ebete Ebe Tabo Kadikamidaliya꞉ \p \v 6 La꞉le naimano iyatulame tanalo wadenomamo nelawa꞉la꞉, nale Godokono tanaloma꞉ ma kunu kegita꞉, ebe a꞉da꞉ tabo kiyawaodawama꞉ eda꞉na. Ao, ebete Yu epo uwomua꞉ uwomua꞉ tetelo kowalubilinama꞉ nanitabonomolo da꞉kiyawaiya, ebe tabo ebete kadikamidaliya꞉ wiyasiya ebe tabono nanitabo tanalote a nanitabokobi midipiagodolo emaigiya. Numa꞉la꞉, ebeno umi magumulo piyate Yu epono kalimamo dawokalaonaka ibi bilibilinomate ebeno Isalaela eponomoma꞉ keda꞉ona꞉. \v 7 Iyo, katene apulo A꞉ibalayamakono walone gudima꞉ deda꞉ona, ibi magumulo epetapiate Godokono nani gudima꞉ keda꞉ona꞉. Me mabuma꞉ Godote A꞉ibalayamatamo dopamo ma kunu giya, “A꞉imano gudi magumulo a꞉ma꞉le Aisa꞉keko kapiyagodone a꞉imano gudi bilibilinomo kulaema꞉ta.” \v 8 Me tabono magumu ma kunula, piyate kateneno ubi gabodo dawokalaoma꞉na꞉, iba꞉te Godokono gudinomoma꞉ a꞉keda꞉oma꞉na꞉. Ao, piyate Godokono walubi tabonomodo dawokalaoma꞉na꞉, ebeno umi magumulo ibi kapiyate ebeno nani gudima꞉ keda꞉oma꞉na꞉. \v 9 Ebe mabuma꞉ Godote A꞉ibalayamako kowalubima꞉ ebetamo nanitabonomolo ma kunu giya, “Na nani tetenomolo walo da꞉ka꞉pemo, ebe tetelo Selate dubu gudu kalaimene.” \p \v 10 Ebema꞉ modobola la꞉le me tanalo idi atumu na꞉kemalagidilala꞉. A Yu epono ewono nabiwi idi Aisa꞉kete Lebekagodolo dubu gudi netewa ulamiya, ebene iba꞉te ebe kapiya ibino nabiwima꞉ ka꞉minakiya. \v 11-12 Wiyasiya ebe nedewale guda꞉te wade tanalo idi ega꞉walo kuba tanalo idi osiyodiloa꞉no, iyo, iba꞉te ibino menokono tepo magumune awokalaoa꞉no, ebe tetelo Godote ebeno ubilo ibi magumulo kapiya gudunomo lawiya, ebete ebe gududo ebeno iyaiya ubi tanalo kosiyodilolenama꞉. Ebema꞉ ebete ebe tanalo kawokalima꞉ Lebekatamo negiya, “Ekawi dubuno elawote kawonomoma꞉ eba eda꞉nalo, naniwino iyaiya gudino tanebapiate ebetamo wiya꞉ wokopima꞉ beda꞉onama꞉na꞉.” Ebe tanalone a me tanalo iyatawala, Godote ebeno ubi tanalo kapiyado ebeno nani gudi uwatenako, ibino osiyodilole tanalodoa꞉. \v 13 Iyo, ebe tanalo kawokalima꞉ Godokono Bukalo tabo idite ma kunu itana, “Na Ya꞉ikoboko nilakapolo eba malagidilonalo ebe ebo lawiyamo, wiyasiya na ebeno naniwi Isoko ubia꞉noma꞉ ediyamo.” \p \v 14 Ebe mabuma꞉ ale Godoko tuputupu tanalo osiyodiloa꞉dawama꞉ ba꞉kegelama꞉? Ao, mako woki ebe daedale wokila! \v 15 Godote ebeno tanalo kawokalima꞉ Mosesetamo tabo ma kunu giya, \b \q1 “Na ebe Godotela, \q1 ebema꞉ kebe tetelo na a꞉ka꞉tuwa꞉ ubi diyatimo, \q2 ebe tetelo lumagi iditamo \q2 nilakapo kawokalimamo, \q1 ega꞉walo kebe tetelo naimano ubi ditanamene, \q2 na lumagi idi nilakapolo ebo kowalubimamo.” \b \m \v 16 Ebema꞉ kawo tanalo kapiyanomo bitana, ebe tanalo ebe Godokono nilakapo tanalola. Iyo, lumagite a꞉ka꞉tuwa꞉ ebeno ubi tanalodo ega꞉walo ebeno elawamo woko osiyodilo tanalodo wade tanalo idi Godogodone a꞉kelaemene, Godokono nilakapo kapiyado kelaemene! \p \v 17 Numa꞉la꞉, Godokono Bukalo ebete Kawo Elawodubu Pa꞉lokono wato kodakoda tanaloma꞉ ebetamo ma kunu giya, “Nale a꞉ka꞉tuwa꞉ a꞉ma꞉ kawo elawodubuno gobebobamo iyatiyamata, nale a꞉ma꞉godone naimano iyaiya ubi tanalo kosiyodilolema꞉. Iyo, nale a꞉ma꞉do naimano elawo me opopiatamo eba awokalimilo, ibi bilibilinomate naimano amama mailo ebo kiyatawaoma꞉na꞉.” \v 18 Ebema꞉ me tanalo nanitabonomola, Godote ebeno ubilo kapiya lumagitamo nilakapo eba awokalimilo, lumagi idino wato gito kodakodaimiya ebeno dowa tanalote ebetamo ka꞉pemaigama꞉. \s1 Godokono Dowa Tanalo Ega꞉walo Ebeno Nilakapo Tanalo \p \v 19 Ebema꞉ diyala, la꞉ magumulo idite natamo tabo ma kunu da꞉begemene, “Godote a꞉ka꞉tuwa꞉ wato kodakoda woki lumagi iditamo dikaemene, ebete ebe lumagino kuba osiyodilo mabuma꞉ wiya keba kunu na꞉kikaemene? Ebete eba kunu dosiyodilomene, ebe tanalo tuputupu osiyodilo tanaloa꞉, mabu ebe a꞉ka꞉tuwa꞉ ebeno ubilo wato kodakoda woki ebe lumagitamo ikame! Eiye, opo lumagigodolo elawo kitana꞉ Godokono ubi tanalo odiyoboma꞉!” \p \v 20 Na wiyasiya ebako tabo gedawatamo negemo, “Naimano namutudawa, a꞉ma꞉ poteleka꞉ a꞉ma꞉ a꞉ka꞉tuwa꞉ a꞉ma꞉ kawoma꞉ midilo Godokono ubi tanalago dapaminateua꞉wita? Numa꞉, mulodawate ebeno ubilo kalili idi gebetamo dosiyodilomene, ebe tetelo kalilite ebetamo mako daedale woki tabo a꞉kegemene, ‘Na ubia꞉nola me ololamo okolitama꞉. Mabu keleka꞉ a꞉ma꞉le na ma kunu dosiyodilona꞉wa꞉?’ \v 21 Eiye! Kalili osiyodiloledawa ebe mulo iyatawadawala. Ebema꞉ ebete ebeno ubilo kapiya gebetone kalili idi wade baeno woko kosiyodiloma꞉ osiyodilote, ega꞉walo kalili idi sosowano woko kosiyodiloma꞉ da꞉kosiyodilomene, ebe tanalo ebe ebeno tanalola. Idawate modoboa꞉ ebe kuba wokodawama꞉ gema꞉.” \p \v 22 Me uli tabote Godokono tanalo awokalimita. Ebete ebeno ubilo me opo epo bilibilinomo gito osiyodiloliya, ibi magumulo epetapiate nanitabokobi midia꞉pima꞉ eba eda꞉onalo ebete iba꞉godolo ebeno elawo tanalo ega꞉walo dowa tanalo kawokalilaema꞉. Numa꞉la꞉, ebako epate iyalo olosiyodiloiya Godote ibino kuba osiyodilole mabuma꞉ ibi ka꞉kubailaema꞉, wiyasiya tete geyageyanomolo ebete ibi kopoliyadigalena꞉ mabu ebeno kawo dowanomo awokalimi tanalote ibido katepana꞉. \v 23 Ega꞉walo Godote a nanitabokobi midipi ako-osiyodiloiya ebete ado ebeno kawo alonomo kawokalima꞉, iyo, ebete iyalo tetelo ebeno nilakapolo a wadekobi a꞉midiya ale ebeno kawo alonomono wadewade dogodogo tanalo ebegodone ka꞉nuwatema꞉. \v 24 Ebema꞉ nanitabola, Godote Yu epo ega꞉walo Yua꞉pi bilibilinomo magumulo piyate ebeno gudima꞉ keda꞉onama꞉ deka꞉la꞉mioliya, a ebe ebe epola. \p \v 25 Numa꞉la꞉, Godote Yua꞉pino tanalo kawokalima꞉ ebeno Bukalo ebeno wokodawa Oseyagodone tabo ma kunu giya, \b \q1 “Kebe epate naimano epoma꞉ \q2 keda꞉onamia꞉, \q1 nale ibi naimano eponomoma꞉ \q2 keka꞉la꞉imamo, \q1 ega꞉walo nale dopamo kebe gudu nilakapolo \q2 kemalagidilonamia꞉, \q1 nale wiyasiya ebe naimano wade gudunomoma꞉ \q2 kegemamo. \q1 \v 26 Ebema꞉ na Godote dopamo \q2 kebe opo epo kanaliyamo, \q2 ‘La꞉ naimano epoa꞉,’ \q1 me tetelo ibino oponomolo \q2 epetapiate iba꞉tamo kegelama꞉na꞉, \q1 ‘Uwomua꞉ uwomua꞉ tetelo digilonamene, \q2 la꞉le ebe Kawodawa Godokono gudima꞉ eda꞉onamata.’” \b \p \v 27 Ebene Godote ebeno Bukalo me elawo tabonomo Aisayagodone ma kunu gena, \b \q1 “Isalaela epono ka꞉la꞉miole uwomu \q2 ebe kewa꞉ kolomono wiyo keba kunula꞉ka꞉, \q1 iba꞉te bilibilinomoma꞉ eba kunu eba eda꞉onalo, \q2 wiyasiya ibi magumune nale kapiyakapiyanomo uwatete \q2 ibino igilo ka꞉mula꞉lelaemamo. \q1 \v 28 Mabu tete gawagawalo na꞉pe, \q1 na Kawodawate me opo epono tanalo \q2 eba anagilamelelamelo, \q1 ibi bilibilinomatamo modobo wiyanomo \q2 ebo kikalamolemamo.” \b \p \v 29 Iyo, me tabo awokalimia꞉no, Aisayate dopamo Godokono Bukalo tabo idi ma kunu kegiya, \b \q1 “Elawo Kawodawanomote ebeno nilakapo \q2 atamo kela꞉mo awokalimia꞉notaleka꞉, \q1 aimano kuba osiyodilole mabuma꞉ \q2 ebete a opoliyaenomo bopoliyaena꞉, \q1 iyo, ebete Sodomo duliyomolo ega꞉walo Gomola duliyomolo epo \q2 keba kunu kanakapulamiyale, \q2 ebete a eba kunu ba꞉kubaiamena꞉.” \s1 Yu Epate Tuputupupima꞉ Eda꞉o Gabodo Agowa Dukamidaoliya \p \v 30 Ebema꞉ me iyatulame tanalono kawo magumunomo ma kunula. Kebe tetelo Yua꞉piate Godokono tuputupupima꞉ eda꞉o gabo wadia꞉no, ebe tetelo wiyasiya Godote ibi uwatete ibino nanitabokobi midi tanalodo ibi tuputupupima꞉ ebo midiliya. \v 31 Wiyasiya Godote dopamo deka꞉la꞉mioliya ebe Yu epate Mosesekono Totomu Tabo bilibilinomo magumulo elawo ikalame totomu idi kawonomamo nipo wadiya, iba꞉te ebe totomu tabamo tudila꞉o tanalodo tuputupupima꞉ keda꞉onama꞉. \v 32 Mabu keleka꞉ iba꞉te kumiya꞉? Mabu iba꞉te nanitabokobi midi gabodo kowadiya꞉, iba꞉te wiyasiya kebe tanalo ibino elawamo kosiyodilolenakiye ebe tanalo kawo tanalonomoma꞉ eba gelalo, iba꞉te tuputupupima꞉ eda꞉oma꞉ Godokono nokolalo agowa gito nukamidaoliya. \v 33 Ebe mabuma꞉ Godote ebeno Bukalo Kelisokono tanaloma꞉ tabo ma kunu gena, \b \q1 “Numa꞉la꞉, nale Isalaela epono Sayono opamo\f + \fr 9.33 \ft Buka ka꞉la꞉mioledawa, modobola a꞉ma꞉ niyatawa, Isalaela epono opono mailo idi ebe Sayonola.\f* \q2 agowa ukamidaoleno nokola iyatiyamo, \q1 iyo, ebe nokola ebe nale iba꞉tamo dapalibiyamo \q2 ebe Wade Wokodawala. \q1 Ebema꞉ ibi epetapiate ebe nokolalo agowa ukamidaolete \q2 ebo ka꞉na꞉gudima꞉na꞉, \q1 wiyasiya piyate naimano Wokodawa nanitabokobi da꞉midima꞉na꞉, \q2 iba꞉te ilipo walo a꞉kiyatawaonakoma꞉na꞉.” \c 10 \s1 Yu Epate Godokono Igilo Mula꞉ Gabo Keba Kunu Kanaetoamidiye \p \v 1 Naimano nanitabokobi midipi ekakiala꞉, naimano Yu epate igilo mula꞉ tanalo kelaema꞉ nale ebe tanalo tepo magumulo kawonomamo eba malagidilolo Godoko ebema꞉ toweomenakomo. \v 2 Na ibino tanaloma꞉ nani tabonomo la꞉tamo ma kunu kiyawaimo, iba꞉te ibino tanalo bilibilinomo Godotamo eba osiyodilolenalo ebo malagidilonaka ebete iba꞉tamo kekalakalamene, wiyasiya ibi iyatawa꞉ iba꞉te ebeno nanitabo gabo iyalo danaetoamidiya. \v 3 Iyo, Godote epo ebeno tuputupupima꞉ kebe gabodo ka꞉midilinale, Yu epate ebe gabodo tolaema꞉ ubia꞉noma꞉ eba eda꞉olo, ebema꞉ iba꞉te Godokono ubi tanalamo tudila꞉oa꞉no ibi a꞉ka꞉tuwa꞉ ibino woki idi gabonomoma꞉ ebo geliya, \v 4 ebe gabo ebe Godote ibino ewoniatamo Mosesedo dikalamiya ebe Totomu Tabamo tudila꞉o gabola. La꞉ wiyasiya numa꞉la꞉, Kelisokono woko magumulo ebete ebe tagala gabo odiyobiya, ebema꞉ me tetelo ebeno oli gabo kapiyanomote itana, iyo, piyate ebe nanitabokobi da꞉midina Godote ibi bilibilinomo ebeno tuputupupima꞉ midilite, iba꞉te igilo mula꞉ tanalo ebo kelaema꞉na꞉. \s1 Ya꞉suko Ka꞉mi Magumulo Lumagite Igilo Mula꞉ Tanalo Kelaemene \p \v 5 Ebema꞉ Godote lumagi idi ebeno Totomu Tabamo tuduwata tanalodo tuputupudawama꞉ deka꞉imene, Mosesete ebe tanalo Godokono Bukalo ma kunu awokalimiya, “Potele Godokono Totomu tabo bilibilinomamo da꞉tuduwatanako idi kapiya adikanalea꞉no, Godote ebe tuputupudawama꞉ ka꞉mite nanitabo igilo ebetamo ebo kikaemene.” Wiyasiya numa꞉la꞉, a opo duliyomolo epo niyaniyala mabu a magumulo ebako lumagite ka꞉luta꞉. \p \v 6 Wiyasiya Godote kebe lumagi ebeno nanitabokobi midi tanalodo tuputupudawama꞉ deka꞉imene, ebete ebako dawano tanaloma꞉ ebeno Bukamo iyaiya tabo epetapi akakuloliya. Iyo, ebeno Bukalo dopo tabote ma kunu gena, “Opo lumagi, a꞉ma꞉ mako tabo tepo magumulo akogeala꞉, ‘Naimano nanitabo igilo ka꞉nelaema꞉, Unu Duliyomolamo potele na꞉ka꞉nodolomene?’” Eiye! Me tabo ebe daedale woki tabola, mabu nanitabokobi mididawa iyatawala Kelisote Unu Duliyomolone me opamo iyalo a꞉piwisigiya! \v 7 Ega꞉walo atu Buka tabote walo ma kunu kegena, “Opo lumagi, a꞉ma꞉ atumu daedale tabo idi ma kunu akogeala꞉, ‘Naimano nanitabo igilo ka꞉nelaema꞉, a꞉elao epono opamo potele na꞉ka꞉niwisigamene?’” Nanitabokobi mididawa, a꞉ma꞉ numa꞉, Kelisote ebamo iyalo niwisigate a꞉e magumune atamo walo ebo kemaigiya! \v 8 Ebema꞉ Godokono Bukalo tabo idite nanitabokobi mididawano tanaloma꞉ ma kunu itana, “Naimano igilo tabote iyalo pemaigate a꞉ma꞉ niyakabonomolo bitana, iyo, a꞉imano tepo magumulo eba itanalo ebo kiyawaonakota.” Nanitabola, epate Ya꞉suko nanitabokobi ka꞉midima꞉ ale iba꞉tamo da꞉kiyawaonakoma꞉, me ebe Wade Tabola. \p \v 9 Ebema꞉ Godote Ya꞉suko a꞉e magumune dadipatiya, kebe lumagite ebe tanalo ebeno tepo magumulo nanitabokobi eba midinalo, Ya꞉sute Kawodawama꞉ deda꞉na ebe tanalo ebeno tabamo dawokalimene, Godote ebe lumagino igilo ka꞉mula꞉emene. \v 10 Nanitabola, ale nanitabokobi da꞉midinama꞉, Godote a tuputupupima꞉ ebema꞉ ka꞉mina, ega꞉walo ale aimano nanitabokobi midi tanalo tabamo dawokaliminakoma꞉, Godote ebe gabodo aimano igilo ebo mula꞉leamenako. \v 11 Ebema꞉ Godokono Bukalo tabo idite ma kunu itana, “Piyate ebe nanitabokobi da꞉midima꞉na꞉, ibi bilibilinomate ilipo walo a꞉kiyatawaonakoma꞉na꞉.” \v 12 Numa꞉la꞉, Godote me tabamo epo bilibilinomono tanaloma꞉ gena, mabu ebeno osiyodilo magumulo ebete Yu epo ega꞉walo Yua꞉pi atu gabodo uwatete kapiya epoma꞉ ebo midiliya. Iyo, Kawodawa Ya꞉suko ebe ibi bilibilinomono kapiya Kawodawala, ebema꞉ ibi bilibilinomo magumulo piyate ebeno mailo deka꞉ima꞉na꞉, ebete ibi bilibilinomatamo wadewade dogodogo tanalo kawonomamo kikalaemene. \v 13 Nanitabola, Godote ebeno Bukalo tabo idi walo ma kunu kegena, “Piyate Kawodawano walubi tanalo laema꞉ ebeno mailo deka꞉ima꞉na꞉, Godote ibi bilibilinomono igilo nanitabonomolo ka꞉mula꞉lelaemene.” \s1 Yu Epate Godokono Wade Tabo Olowite Ubia꞉noma꞉ Deda꞉iya \p \v 14 Ebema꞉ modobola la꞉ me tanalo nemalagidilala꞉. Epate Kawodawa Ya꞉suko nanitabokobi midia꞉no, iba꞉te ebe keba kunu na꞉keka꞉ima꞉na꞉ ebete ibino igilo ka꞉mula꞉lelaema꞉? Ega꞉walo iba꞉te ebeno tanalo olowioa꞉no ebe nanitabokobi keba kunu na꞉ka꞉midima꞉na꞉? Ega꞉walo epetapiate ebeno Wade Tabo iba꞉tamo kiyawaoa꞉no, iba꞉te keba kunu na꞉kolowioma꞉na꞉? \v 15 Ega꞉walo Godote wokopi ebeno elawago alibolea꞉no iba꞉te Wade Tabo keba kunu na꞉ka꞉nikiyawaoma꞉na꞉? Numa꞉la꞉, ebe tanalo awokalima꞉ ebeno Bukalo tabo idite ma kunu itana, “Olalati magumulo dilukuliona, piyate ebako epo kowalubilima꞉ Wade Tabo dadaema꞉na꞉, ebe wokopino pelame tanalo beda꞉ wade tanalonomola꞉ka꞉!” \p \v 16 Wiyasiya Ya꞉sukono Wade Tabote Yu epatamo da꞉pemaigiya, ibi epetapi bilibilinomate ubia꞉noma꞉ eda꞉iya. Ebema꞉ tete idilo Godokono woki awokalimidawa Aisayate ebe naniya, “O Kawodawa, a a꞉imano wokopiate tabo da꞉kiyawaonakoma꞉ epate wiyasiya kolowionakoa꞉, ibi magumulo kapiyakapiyanomate nanitabokobi midinaka!” \v 17 Me tanalo nanitabola, epono nanitabokobi midi tanalote Kelisokono Wade Tabo olowio tanalodo maiganako, ega꞉walo Kelisokono tabo awokalimi tanalodo iba꞉te ebo olowionaka. \v 18 Ebema꞉ nanitabola, Yu epate Kelisokono tabo ibino galonomamo eba kunu olowiya wiyasiya kelawiya꞉, iyo, Godokono Bukalo tabo idite ibino olowio tanalo ma kunu awokalimina, \b \q1 “Godote wagilimi mabu tetelo dosiyodiloliya, \q2 ebe inamabuate ebeno tanaloma꞉ tabo eba kiyawaonalo, \q2 ebe tabote me opo kawonomamo gito tiya. \q1 Ebema꞉ mulu oponomolo dilukuliona, \q2 ebe epate ebeno tabono iyaiya tanalo \q2 wadenomamo iyalo olowiya.” \b \p \v 19 Ebema꞉ na Polote naimano leta tabo olowiopi la꞉ analemata, la꞉ ma kunu kemalagidilawitama, Isalaela opolo dilukuliona Godokono tabote ebe Yu epatamo ka꞉pemaigiya꞉? Ao, iba꞉te nanitabonomolo olowiote wiyasiya kelawiya꞉, mabu ibino nanitabokobi midia꞉ tanalo pemaiga꞉no, dopamo Mosesete ebe tanalo Godokono Bukalo ma kunu awokalimiya, \b \q1 “Godote nege, \q2 ‘La꞉ Yu epate kebe epo wadewade epoa꞉ma꞉ degelawenama, \q1 nale la꞉imano gobebobo ebe Yua꞉piatamo dikalaemo, \q2 la꞉ ebema꞉ ka꞉dowaomamota. \q1 Iyo, dopamo daedale woki magumulo dilukulionamiya, \q2 nale la꞉imano iyaiya iyatawa tanalo iba꞉tamo dikalaemo, \q1 ebe mabuma꞉ la꞉ tepo magumulo \q2 iba꞉tamo elanomoma꞉ keda꞉omamota.’” \b \m \v 20 Ega꞉walo tete idilo Aisayate tolea꞉no Godokono Bukalo Yua꞉pino tanalo walo nakawokalimiya, \b \q1 “Godote nege, \q2 ‘Na wadinia꞉piate na unamiya, \q1 iyo, nale pema꞉ piyate na ka꞉toweonamia꞉, \q2 wiyasiya na iba꞉tamo nilakapolo a꞉pemaigiyamo.’” \b \m \v 21 Ebete wiyasiya Isalaela epono tanaloma꞉ ma kunu kegiya, \b \q1 “Nale ibino igilo ka꞉mula꞉lelaema꞉, \q2 tete geyageyanomolo naimano koto \q2 iba꞉tamo uwamidalete dutinaimo, \q1 wiyasiya iba꞉te naimano tabamo tudila꞉oa꞉no \q2 wato kodakoda-ibinomoma꞉ eda꞉onamiya.” \c 11 \s1 Yu Epate Godoko Ubia꞉noma꞉ Eba Eda꞉onalo Ebete Wiyasiya Ibi Ubia꞉noma꞉ Keda꞉na꞉ \p \v 1 Ebema꞉ nale la꞉ analemata, la꞉imano woki ma kunu kitanale, Godote ebeno Yu epono tanaloma꞉ woki iyakobi midite iba꞉tamo ubia꞉noma꞉ ebo kediyale? Ao, eba kunua꞉. Nanitabola, ibi epetapi bilibilinomate Kelisoko nanitabokobi ka꞉midina꞉, wiyasiya numa꞉la꞉, me atu tetelo kapiyakapiya epo epetapiate ebe nanitabolo lawiya. Ma kunu na atumu Yu lumagima꞉ eba keda꞉nalo wiyasiya nanitabokobi na꞉midinamo, iyo, A꞉ibalayamako ebe naimano ewono nabiwila, ega꞉walo na Isalaela epono Beniyaminakono gu magumune awokaliyamo. \v 2 Ebema꞉ nanitabola, Godote me opo wagilimia꞉ tetelo piyate ebeno gudima꞉ keda꞉onama꞉ ebeno pukala iba꞉tamo dalomolamiya, me tetelo ebete ebe Isalaela epo ubia꞉noma꞉ keda꞉na꞉. La꞉ iyatawalata, Godokono Bukalo tabo idite keba kunu kitanale, iyo, Godote Isalaela epatamo kuba wiya ikalaema꞉ Elayate ebe eba toweomelo tabo ma kunu giya, \v 3 “O Kawodawa, Isalaela epono kuba osiyodilole tanalo kawokawonomola. Iba꞉te a꞉ma꞉ watidilono nokolamo osiyodilole patapata kubailamete a꞉imano woki awokalimipi bilibilinomo ebo anakapulamiya, ebema꞉ ibi magumulo na kapiyate eba igilonalo iba꞉te atumu na anakapunaema꞉ kowagelena!” \p \v 4 Ebene Godote Elayakono tabo eba wiyalo negiya, “Naimano Isalaela epo magumulo a꞉ma꞉ kapiyate nanitabokobi midi magumulo kokoliawena꞉. Nanitabola, ibi epetapi miliya꞉ni epo bilibilinomate na iyalo atepanete a꞉da꞉ elemasigi ida꞉da꞉li Ba꞉iliko ibino godoma꞉ ka꞉minaka, wiyasiya Ba꞉iliko amamatea꞉pi epetapi sebeni taoseni epate ba꞉pola꞉na, iba꞉te na amamanatenenaka. Numa꞉, ebe nanitabokobi midipino uwomu bilibilia꞉, wiyasiya nale ibi wadenomamo anikulamenamo.” \p \v 5 Ebema꞉ Elayako tetelo dopamo demaigiya, me tetelo ebe atu tanalote kemaigiya, Yu epo epetapi bilibilinomate Godoko ubia꞉noma꞉ eba eda꞉onalo, wiyasiya ibi magumulo ebete ebeno nilakapo tanalodo kapiyakapiyanomo uwatiya. \v 6 Nanitabola, Godote ibi ibino wadewade osiyodilole tanalodo kuwatiya꞉, ao, ebete ibi ebeno nilakapo tanalodo gito uwatiya. Numa꞉la꞉, me opolo woko namutupiate wade wiya wadewade wokopiatamo eba ikalamenalo wiyasiya kuba wiya kubakubapiatamo ikalamenaka, wiyasiya Godokono tanalo eba kunua꞉, ebete ebeno wade tanalo a kuba osiyodilolepi bilibilinomatamo gito eba ikaeamenalo ebeno nilakapo tanalonomo ma kunu awokaliminako. \p \v 7 Ebema꞉ me tanalono magumu keba kunula꞉ka꞉? Nanitabola, Isalaela epate ibi a꞉ka꞉tuwa꞉ ibino elawamo Godogodone wade tanalo laema꞉ eba wagelenalo wiyasiya iba꞉te gabo nipo wadiya. Ebene ibi magumulo Godote kebe epo ebeno gudima꞉ keda꞉onama꞉ dopamo deka꞉la꞉mioliya, ebe kapiyakapiyanomate nanitabo tanalo eba lawelo, wiyasiya Godote Yu epo epetapi bilibilinomono galo gito mopiolelamiya iba꞉te ebeno tabo olowiokapoma꞉. \v 8 Iyo, ebeno Bukalo tabo idite ibino tanalo ma kunu awokalimina, \b \q1 “Godote iba꞉tamo u lao tanalo ikalamiya, \q2 ebema꞉ iyalo tetene wagilimite me teta꞉mo pemaiga, \q1 iba꞉te ibino balida꞉mo Godokono nanitabo tanalo kuminakia꞉, \q2 ega꞉walo iba꞉te ibino galamo ebeno tabo kolowionakia꞉.” \b \p \v 9 Ega꞉walo tete idilo Da꞉ibidite Godokono Bukalo Yu epono tanaloma꞉ tabo ma kunu kegiya, \b \q1 “Iba꞉te woki bilibilia꞉no soliyomu bae eba nautalo, \q2 modobola Godote ibino kuba wiya \q2 iba꞉tamo nikalaemene, \q1 iyo, iba꞉te ebeno gubi magumamo eba nigudilo, \q2 kubanomamo ebo na꞉nela꞉wa꞉oma꞉na꞉. \q1 \v 10 Ebene ibino balidi netamiolaemene, \q2 iba꞉te ebeno wade tanalo umikapoma꞉, \q1 ega꞉walo mibomibo tanalo magumulo eba ilukulionalo, \q2 modobola iba꞉te kawokawo temetema꞉go \q2 nowapata꞉lamenama꞉na꞉.” \s1 Godokono Igilo Mula꞉ Tanalote Yua꞉piatamo Da꞉piya \p \v 11 Ebema꞉ nale la꞉ tanalo idima꞉ kanalemata. La꞉imano woki ma kunu kitanale, Yu epate nanitabokobi midi magumulo agowa da꞉nukamidaoliya, Godote ebe mabuma꞉ ibi ginima꞉mo gito kilateliya꞉ iba꞉te uwomua꞉ uwomua꞉ tetelo ebegodone mulunomolo ka꞉pola꞉nama꞉? Ao, eba kunua꞉! Numa꞉la꞉, Yu epono ele gabo odidi tanalodo Godokono igilo mula꞉ tanalote Yua꞉piatamo piya. Ebema꞉ Yu epate ebe mulupino nanitabo kalakala tanalo duima꞉na꞉, diyala, iba꞉te ebe tanaloma꞉ dowatepaote Godotamo da꞉bolobila꞉oma꞉na꞉, ebene ibino kalakala atumu ebegodone ka꞉kelaema꞉na꞉. \v 12 Nanitabola, kebe tetelo Isalaela epate nanitabo gabo datepiya, iyaiya opo epetapino epate gabo ebo umiya Godogodone wadewade tanalo kuwatema꞉. Iyo, Yu epono nanitabokobi midia꞉ tanalone iba꞉te kebe tanalo katutulateliye, Yua꞉piate ebe atu tanalo gito uwatiya, ebema꞉ ibino kalakala tanalote me tetelo kawonomoma꞉ eda꞉na. Wiyasiya Yu epate ibino igilo mula꞉ tanalo atumu da꞉kelaema꞉na꞉, aimano kalakala beda꞉ kawonomola꞉ka꞉ mabu a nanitabokobi midipino walogabo apuno kalakalate me teteno kalakala ka꞉nodolimene! \p \v 13 Ebema꞉ na Polote me tabo idi la꞉ Yua꞉piatamo gemo, nanitabola, Godokono alibolepi magumulo ebete na la꞉ mabuma꞉ elaweniya. Ebe woko osiyodilo tanaloma꞉ nagodolo kawo kalakalanomote itana, \v 14 mabu naimano Yu eponomate la꞉ Yua꞉pino igilo mula꞉no nanitabo kalakala dumilametamene, diyala, iba꞉te ebe tanaloma꞉ dowatepaote Godotamo da꞉boloba꞉la꞉oma꞉na꞉, ebene ibino kalakala tanalo ebegodone atumu ka꞉kelaema꞉na꞉. Ebema꞉ kalakala kawonomola, nale woko Yua꞉piatamo eba osiyodilonalo, ebe atu woko magumulo gabote da꞉bitanamene Yu epono igilo mula꞉ tanalote iba꞉tamo naimano woko magumudo ka꞉pema꞉. \v 15 Numa꞉la꞉, Godote Yu epo iyabaiamo eba alomatepalo, wiyasiya me opo epono Yua꞉pino wade tetete ebo pemaigiya iba꞉te Godago wadewade namutupima꞉ walo ka꞉keda꞉oma꞉. Ebema꞉ walone tetelo Godote ebeno Yu epo walo da꞉kuwatemene, kalakala beda꞉ kawonomola꞉ka꞉, mabu piyate me tetelo da꞉elaona iba꞉te igilamo kemaimioma꞉na꞉! \p \v 16 Numa꞉la꞉, kebe tetelo lumagite palowa bae apu talenama꞉ midite Godotamo dikaemene, ebe tetelo ebe bae umomonomote Godokonoma꞉ keda꞉mene. Ega꞉walo lumagi idite wade da꞉imi kewa talenama꞉ midite Godotamo dikaemene, ebe kewano ape kawonomote ebeno katomo ega꞉walo dolodolago Godokono talena inamabuma꞉ keda꞉mene. \v 17 Ebema꞉ la꞉ me uli tabo idi nemalagidilala꞉. Idawate wade olibi da꞉imi kewa ebeno moto niyakabamo gito amiya. Ebene ebete ebe kewano katomo epetapi otolete, tumulo da꞉eni ebe olibi da꞉imi kewa iditamo tote katomo kapiya nitamidate, walo ka꞉pete tumu kewano katomo dopo kewano apa꞉mo gito pa꞉mogiya, iba꞉te atu igilago eba pola꞉nalo wadewade da꞉ima꞉te kapimiya ka꞉nolonakoma꞉. Ebema꞉ la꞉ Yua꞉piate Godoko nanitabokobi da꞉mida꞉wenama, la꞉imano tanalo ebe eba kunula. Godote la꞉ nilakapolo uwatetate Yu epono igilo mabuamo a꞉pemoga꞉liyata, la꞉le iba꞉go kapimiya ebeno wadewade tanalo kalakalago kuwata꞉wenakoma꞉. \v 18 Wiyasiya la꞉ nanisiwale! Godote la꞉tamo gobebobo ikalaema꞉ gelo Yu epo epetapino katomo gito dotoliya, la꞉ a꞉ka꞉tuwa꞉ ibino olalati tanaloma꞉ akoamamala꞉. Eiye! La꞉ katomonomolata, la꞉ kewano nanitabo igilo mabua꞉! Kewano dolodolote la꞉ katomotamo igilo ikalamenata, wiyasiya la꞉le dolodolotamo wade tanalo idi kikalama꞉wena꞉. \p \v 19 Ebema꞉ diyala, la꞉ magumulo idite naimano tabo eba wiyalo ma kunu da꞉begemene, “Kalakala kawonomola, gobebobo natamo ikaname mabuma꞉ Godote Yu epo epetapino katomo gito otoliya.” \p \v 20 Ebema꞉ nale ebe lumagitamo kowaimamo, “A꞉imano tabo nanitabola, wiyasiya a꞉ma꞉ nanisiwale! A꞉ma꞉ Godoko tolemelo a꞉ma꞉ a꞉ka꞉tuwa꞉ akoamamata꞉la꞉, mabu piyate dopamo nanitabokobi midia꞉noma꞉ deda꞉onamiya ebete ibi gito otoliya, ebene a꞉ma꞉ a꞉imano nanitabokobi midi tanalo kapiyado ibino gobebobolo utitata. \v 21 Nanitabola, dopamo Godote katomo epetapi ibino nanitabokobi midia꞉ mabuma꞉ ka꞉wokololamiya꞉, ebema꞉ a꞉ma꞉ nanitabokobi midia꞉noma꞉ deda꞉emene, ebete a꞉ma꞉ atumu gito ka꞉kitamidama꞉ta!” \p \v 22 Ebema꞉ la꞉ Yua꞉pi nanitabokobi midipiala꞉, modobola la꞉ Godokono kawo nilakaponomo ega꞉walo ebeno kawo elawonomo me netewa tanalo nemalagidilolenala꞉. Piyate kuba osiyodilole magumamo da꞉na꞉gudiya ebete iba꞉tamo kawonomamo eba elawonalo, wiyasiya la꞉tamo ebeno nilakapo awokalimina, iyo, kebe tetelo la꞉le ebeno nilakapo magumune gudia꞉no ebe nilakapote la꞉ mabuma꞉ a꞉kolopoligonamene. Wiyasiya la꞉le kubakubapino tanalo eba waloma꞉talo atumu da꞉ka꞉niguda꞉ema, la꞉ nanisiwale! Ebe tetelo Godote la꞉ atumu gito ka꞉kotolema꞉ta! \v 23 Ega꞉walo kebe tetelo Yu epate kuba magumune maimiote Kelisoko nanitabokobi da꞉midima꞉na꞉, ebe tetelo Godote ebe katomo walo kuwatete ebeno olibi da꞉imi kewano igilo mabuamo ka꞉ka꞉moga꞉lemene, mabu ebegodolo elawo bitana ebe nilakapo tanalo kosiyodiloma꞉. \v 24 Ebema꞉ numa꞉la꞉, Godote la꞉ Yua꞉pino katomo ebeno olibi da꞉imi kewamo moga꞉lema꞉ kodakodadopola, mabu la꞉ tumu da꞉imi kewano katomolata. Wiyasiya ebete ebeno Yu epono katomo walo da꞉ka꞉moga꞉lemene, ebe tanalo ebete osiyodiloma꞉ kodakoda꞉ mabu ebe katomo ebe atu kewane iyalo dotoliya ebe katomola, iyo, ebe kewano mabu ebe ibino igilo mabunomola. \s1 Walone Tetelo Isalaela Epo Bilibilinomate Ibino Igilo Mula꞉ Tanalo Kelaema꞉na꞉ \p \v 25 Naimano nanitabokobi midipi ekakiala꞉, Godote walone tetelo kosiyodiloma꞉ dopamo dowaminiya, nale ebe tanalo la꞉tamo kawokalimamo, la꞉le la꞉imano igilo mula꞉ tanalo lawe mabuma꞉ amamaokapoma꞉. Ebe tanalo ma kunula, Isalaela epono wato kodakoda tanalote uwomua꞉ tetelo a꞉kitanamene, ao, Yua꞉pi magumulo piyate nanitabokobi da꞉midima꞉na꞉ ibi bilibilinomate Godotamo dopamo pelamete, ebene Yu epate atumu walone ka꞉ka꞉pelaema꞉na꞉. \v 26-27 Ebema꞉ nanitabola, ebe tetelo Isalaela epo bilibilinomate ibino igilo mula꞉ tanalo kelaema꞉na꞉, mabu Godokono Bukalo tabo idite ma kunu gena, \b \q1 “Na Godote ibino kuba osiyodilole tanalo \q2 iyabaiamo dowatalaemo, \q1 ebe tetelo nale naimano oli nopo iyatite \q2 iba꞉tamo ma kunu kawokalimamo, \q1 Ya꞉ikobokono walone gudino Igilo Mula꞉lelamedawate \q2 Isalaela opolo demaigamene,\f + \fr 11.26-27 \ft Buka ka꞉la꞉mioledawa, modobola a꞉ma꞉ niyatawa, Isalaela epono opono mailo idi ebe Sayonola.\f* \q1 ebete ibino Godoko ololoa꞉ tanalo \q2 iba꞉godone uwatelamete \q2 iyabaiamo gito kalomolaemene.” \b \p \v 28 Ebema꞉ Godote ebeno ubi ma kunu iyatiya, Yu epate ebeno Wade Tabo laema꞉ ubia꞉noma꞉ eda꞉ote, ebete iba꞉go gowelaodawama꞉ eba eda꞉nalo ibino ubia꞉ tanalodo igilo mula꞉ gigiyu la꞉ Yua꞉piatamo ka꞉iyamidalametama꞉. Wiyasiya numa꞉la꞉, ebete ibi nanitabolo kalibulateliya꞉, ao, ebete ibino ewoni nabi nilakapolo iyalo duwatiya, ebema꞉ ebe tanalo dodomatia꞉no ebete ebe nanitabokobi midipino tanaloma꞉ ibino walone gudi uwomua꞉ tetelo nilakapolo atumu ba꞉kemalagidilolenamene. \v 29 Nanitabola, Godote dopamo kebe wadewade tanalo epatamo kikalamiyale, ebete woki iyakobi midite walo a꞉kuwatemene, ega꞉walo ebete dopamo kebe epo nilakapolo kuwatiyale, ebete walone tetelo ibi ubia꞉noma꞉ eda꞉te gito a꞉ka꞉miyapamene. \p \v 30 Ebema꞉ numa꞉la꞉, dopamo tetelo Godote ebeno nilakapo Yu epatamo eba awokaliminalo, ebe tetelo la꞉ Yua꞉piate ebetamo ka꞉tudila꞉wenamia꞉, wiyasiya me tetelo la꞉ Yua꞉piate ibino tudila꞉oa꞉ tanalodo nilakapo Godogodone nelawenamata. \v 31 Ega꞉walo Godokono nilakapo la꞉tamo awokalimi mabuma꞉ Yu epate tete da꞉pesolo ibino tudila꞉oa꞉ tanalo magumulo ilukula꞉tepate, ebene walone tetelo ibi atumu ebegodone nilakapo walo ka꞉kelaema꞉na꞉. \v 32 Iyo, nanitabola, Godote me opo epo bilibilinomatamo tete ikalamiya iba꞉te kuba osiyodilole tanalono matuomeo magumulo kilukula꞉tepama꞉, mabu ebe ubila ibi bilibilinomate ebe temetema꞉go eba kunu eba ilukulinalo ebete iba꞉tamo ebeno nilakapo ebo kawokalima꞉. \s1 Polote Godoko Amamatema꞉ Tabo Dadipatiya \p \v 33 Ebema꞉ Godokono nilakapo tanalo ega꞉walo ebeno mulo tanalo ega꞉walo ebeno iyatawa tanalo beda꞉ kawokawonomola꞉ka꞉! \b \q1 Ebeno osiyodilole tanalono magumu nanitabolo uwatema꞉ \q2 lumagi idite a꞉ka꞉modobomene, \q1 iyo, ebeno tuputupu gabono mabu \q2 idawate a꞉kiyatawamene! \q1 \v 34 Dopamo wagilimi mabune lumagi idite \q2 Kawodawa Godokono tepo magumuno woki \q2 nanitabolo kelawenakia꞉, \q1 ega꞉walo idawate ebe oli tanalo \q2 iyatuima꞉ ka꞉modobonakia꞉! \b \q1 \v 35 Ega꞉walo nanitabola, \q2 Godogodolo modoboa꞉ tanalo kapiya idi kitana꞉, \q1 ebema꞉ ebete opo lumagigodone \q2 walubi tanalo idi nanitabolo kelawenakoa꞉, \q2 ebete ebe lumagitamo walo ebema꞉ ka꞉wiyala! \q1 \v 36 Ebe nanitabola, Godote ebeno elawamo \q2 inamabu bilibilinomo osiyodiloliya, \q1 ebene ibi bilibilinomate ebe kowalogonama꞉ \q2 ebeno igilo magumulo pola꞉na, \q1 ebema꞉ modobola uwomua꞉ uwomua꞉ tetelo \q2 amama tanalote ebegodolo nitanamene! \q2 Me tabo nanitabonomola, taula! \c 12 \s1 Nanitabokobi Midipiate Ibino Igilo Godotamo Ikameo Tanalo \p \v 1 Naimano nanitabokobi midipi ekakiala꞉, Godote ebeno nilakapo kawonomo atamo keba kunu kawokalimiyale, nale la꞉ ebe tanalo me leta magumulo wadenomamo iyatulaemata. Ebe mabuma꞉ nale la꞉ toweolaemata, la꞉le la꞉imano ilukuli magumulo la꞉imano igilo ebetamo nanitabonomolo nikameonala꞉, epo epetapiate ebetamo kalimagono inamabu keba kunu kikameonake eba kunu. Iyo, la꞉le Godoko kekalakalaima꞉wenama꞉ modobola ebeno woko osiyodilo tanaloma꞉ la꞉imano igilo talenama꞉ na꞉midilinakiyala꞉, ebene me gabodo la꞉le ebe wade tuputupu wokiago bamamatenakomata. \v 2 Ebema꞉ me opolo dilukuliona ebe nanitabokobi midia꞉pino osiyodilole tanalodo ibi akoibamilatela꞉la꞉, la꞉ wiyasiya Godotamo gobebobo nikamenala꞉ ebete la꞉imano tepo magumuno woki oliolinoma꞉ ka꞉midilinama꞉, ebene Godote kebe tanalo wadewadenonomoma꞉ kegenale, la꞉ ebe iyaiya tanalo wadenomamo kiyatawaomamota la꞉le ebeno ubi tanalamo ka꞉tudila꞉wenama꞉. \p \v 3 Ebema꞉ nale Godokono woko kosiyodilonama꞉ ebete kebe iyanomo elawo natamo nilakapolo kikanamiyale, nale ebe tanalamo la꞉ bilibilinomo ma kunu analemata, amama magumulo la꞉ a꞉ka꞉tuwa꞉ la꞉ kawokawopima꞉ akomidila꞉la꞉. Wiyasiya Godote la꞉imano nanitabokobi midi tanalodo la꞉tamo kebakobako iyaiya elawo dikalamoletiyala, modobola la꞉ ebe tanalo tuputupu wokiago nemalagidilolenala꞉, mabu la꞉ eba kunu nanitabolo kiyatawaomamota la꞉le ebetamo kebe iyaiya woko modobolo kosiyodilawenama. \v 4 Ebema꞉ modobola a bilibilinomate lumagino apeno tanalo eba malagidilolo uli tabo idi ma kunu kuimalema꞉, lumagino ape ebe kapiyala wiyasiya ebeno iyaiya woko osiyodilole tanalo ba꞉pola꞉mena. \v 5 Eba kunu a nanitabokobi midipiate Kelisoko magumulo kapiya apema꞉ eba eda꞉nalo aimano iyaiya woko kapimiya bosiyodilolenama꞉. Ega꞉walo me tanalo idila, lumagino apeno moga꞉lamole tanalate ibino iyaiya bailo modobolo da꞉pola꞉nama꞉na꞉ ibino woko osiyodilo tanalate wadenomamo ka꞉pola꞉nama꞉na꞉, wiyasiya apeno iyaiya apu magumulo idi kapiyate ape kawone ditamidamene ebe a꞉ka꞉tuwa꞉ woko osiyodiloma꞉ a꞉ka꞉modobomene. \p \v 6 Nanitabola, Godote nilakapolo a bilibilinomatamo iyaiya elawo ikaeamoiya ale ebeno woko kapimiya kosiyodilonama꞉. Ebema꞉ nanitabokobi mididawa, Godote a꞉ma꞉tamo iyanomo elawo dikametiyala ebeno woki nanitabonomolo kawokalima꞉wenama꞉, modobola a꞉ma꞉godolo ditana ebe nanitabokobi midi tanalago a꞉ma꞉le ebeno woki nawokaliminakiye. \v 7 Ega꞉walo ebete a꞉ma꞉tamo iyanomo elawo dikametiyala epono osiyodilole magumulo ibi kowalubila꞉wenama꞉, modobola a꞉ma꞉le ibi nowalubilinakiye. Ega꞉walo ebete a꞉ma꞉tamo iyanomo elawo dikametiyala ebeno Buka apuapuno tabo kiyatulama꞉wenama꞉, modobola a꞉ma꞉le epo niyatulamenakiye. \v 8 Ega꞉walo ebete a꞉ma꞉tamo iyanomo elawo dikametiyala epono tepo magumuno temeteme magumulo ibi gelebadikobi ka꞉midiola꞉wenama꞉, modobola a꞉ma꞉le ibi gelebadikobi na꞉midiolenakiye. Ega꞉walo ebete a꞉ma꞉tamo iyanomo elawo dikametiyala nigologolopiatamo mani ega꞉walo inamabu kikalamola꞉wenama꞉, modobola a꞉ma꞉ iba꞉tamo kawonomamo nikalamolenakiye. Ega꞉walo ebete a꞉ma꞉tamo iyanomo elawo dikametiyala epono watodawama꞉ keda꞉wenama꞉, modobola a꞉ma꞉ wade wokinomodo ibi nemagatalenakiye. Ega꞉walo ebete a꞉ma꞉tamo iyanomo elawo dikametiyala ebeno nilakapo epetapiatamo kawokalima꞉wenama꞉, modobola a꞉ma꞉ ebe nilakapo iba꞉tamo kalakalago nawokaliminakiye. \s1 Epo Nilakapolo Malagidilole Tanalo \p \v 9 Ebema꞉ modobola la꞉ nanitabokobi midipiate lumagi kapiya idi masigia꞉no epo epetapi bilibilinomatamo nilakapo nawokaliminakiyala꞉, ega꞉walo kuba osiyodilole tanaloma꞉ kawonomamo ubia꞉noma꞉ eba eda꞉onalo wade osiyodilo tanalo kodakodalo natila꞉niyala꞉. \v 10 Nanitabola, la꞉ Kelisoko magumulo kapiya alailaema꞉ eda꞉onamata, ebema꞉ la꞉ magumulo epetapiate epetapi nilakapolo eba malagidilolenalo, la꞉ a꞉ka꞉tuwa꞉ la꞉ opamo alomolo la꞉imano woki magumulo epetapi unamo nowadipalatelenakiyala꞉. \v 11 Ega꞉walo la꞉ damolama꞉ eda꞉oa꞉no Kawodawa Ya꞉sukono woko la꞉imano tepo magumuno elawo kawonomago nosiyodilonala꞉. \v 12 Iyo, ebeno pe tanaloma꞉ olowiolo eba ilukulinalo nekalakalaonala꞉, ega꞉walo temeteme tanalate la꞉tamo demaimioma꞉na꞉, la꞉imano nanitabokobi midi magumulo kodakodalo eba lamota꞉onalo la꞉ Godago tabo gela akoatepanala꞉. \v 13 Ebene ebeno epo magumulo piyate modoboa꞉noma꞉ deda꞉ona, modobola la꞉le ibi nowalubilinakiyala꞉, ega꞉walo kapela epo atumu eba walubililo bae ega꞉walo lao bai iba꞉tamo nikalamolenakiyala꞉. \p \v 14 Ega꞉walo piyate Kelisoko mabuma꞉ la꞉tamo temeteme dikalametana, modobola la꞉ Godoko na꞉toweomenakiyala꞉ ebete ibi wadenomamo kowalubilinama꞉, wiyasiya la꞉le ebe akoanala꞉ ebete ibi gito ka꞉kubailaema꞉. \v 15 Ebene piyate kalakala magumulo dilukulina modobola la꞉ iba꞉go kapimiya nekalakalaonala꞉, ega꞉walo piyate temeteme magumulo dilukuliona modobola la꞉ iba꞉go kapimiya niiminala꞉. \v 16 Ma kunu la꞉ bilibilinomate kapimiya milolo eba ilukulinalo la꞉ a꞉ka꞉tuwa꞉ la꞉ akowalogolenakala꞉, iyo, la꞉ wato kawokawoma꞉ eda꞉oa꞉no kawokawo mailoa꞉ epago namutupima꞉ neda꞉iyala꞉. \p \v 17 Ebema꞉ lumagi idite a꞉ma꞉tamo kuba dosiyodilomene ebeno kubama꞉ akowiyala꞉, wiyasiya epo bilibilinomate wadenoma꞉ degelanaka ebako wade tanalo kapiyate ebetamo nosiyodiliye. \v 18 Ega꞉walo kebe tetelo epate a꞉ma꞉ odiyoboa꞉no iba꞉go milolo kilukula꞉wenama꞉, modobola a꞉ma꞉ ibi bilibilinomago kapimiya eba kunu nilukuliniyala꞉. \fig Epono temeteme magumulo a꞉ma꞉le ibi gelebadikobi na꞉midiolenakiya|alt="Helping sick" src="CN02084B.TIF" size="span" loc="1/2 of page" copy="1978 David C. Cook Publishing Co." ref="12.8" \fig* \p \v 19 Ebema꞉ naimano wadewade namutupiala꞉, la꞉go gowelaopima꞉ deda꞉ona iba꞉tamo kuba wiya akoikalama꞉la꞉. La꞉ wiyasiya Godokono dowa tanalo awokalimi tete nemakopela꞉la꞉, mabu ebeno Bukalo tabo idite ma kunu itana, \b \q1 “Na Kawodawate gemo, \q2 na kapiyate kuba wiya ikalamedawala, \q1 ebema꞉ epono kuba osiyodilole mabuma꞉ \q2 nale naimano nani tetenomolo \q2 iba꞉tamo wiya kikalaemamo.” \b \m \v 20 Ega꞉walo Godokono Bukalo tabo idite ma kunu kegena, \b \q1 “A꞉ma꞉go da꞉gowelaona ebe lumagi bae kapete duimene, \q2 modobola a꞉ma꞉ ebetamo bae nikamiye, \q1 ega꞉walo ebe obo kapete duimene, \q2 a꞉ma꞉ ebe obamo na꞉kowalubiye. \q1 Nanitabola, me osiyodilo gabodo \q2 ebete ebeno kuba osiyodilole tanaloma꞉ ilipo kelaemene.” \b \p \v 21 Ebema꞉ naimano namutudawa, a꞉ma꞉ nanisiwale! Kuba osiyodilo tanalote lumagi idigodone a꞉ma꞉tamo da꞉pemaigamene, ebe kuba osiyodilo tanalamo akotuduwatala꞉. Modobola a꞉ma꞉ wiyasiya wadewade tanalo kapiya eba osiyodilolelo kuba tanalono wato kikopu ebo nelawiye. \c 13 \s1 Gabamaniatamo Tudila꞉o Tanalo \p \v 1 La꞉ nanitabokobi midipi bilibilinomate gabamaniatamo na꞉tudila꞉onala꞉, mabu gabamani wokopi bilibilinomo ibino gobebobamo ebe Godote alomiya. \v 2 Ebema꞉ kebe lumagite ebeno kuba osiyodilo tanalodo gabamani wokodawa idino tanalo dodiyobomene, ebete gabamani ibino woko osiyodilo baiamo potele kalomiyale ebe Kawodawa Godoko atumu kodiyobomene, ebene ebete ebeno kuba osiyodilo tanalodo ebe a꞉ka꞉tuwa꞉ ebetamo kuba wiya nanitabonomolo kadaemene. \v 3 Ebe nanitabola, kuba osiyodilolepiate gabamaniatamo na꞉toletoleona, wiyasiya wadewade tanalo dosiyodilolena iba꞉te ka꞉toletoleona꞉. Ebema꞉ namutudawa, a꞉ma꞉ ubila꞉ka꞉ tolea꞉no kokoliawenama꞉? Modobola a꞉ma꞉ wadewade tanalo kapiya nosiyodilolenakiye, ebene gabamaniate a꞉ma꞉tamo eba kalakalaolo a꞉ma꞉ ebo kemoioma꞉ta, iyo, ebe mabuma꞉ a꞉ma꞉godolo tole tanalote a꞉kitanamene. \v 4 Nanitabola, gabamani wokodawa ebe Godokono wokodawala, ebete a꞉ma꞉ mabuma꞉ wade woko osiyodilona. Wiyasiya kebe tetelo a꞉ma꞉le kuba tanalo idi dosiyodilaemene, a꞉ma꞉ ebe tanaloma꞉ na꞉toletoliye mabu gabamaniate a꞉ma꞉tamo kuba wiya nanitabolo kikaema꞉ta, iyo, ebe dawate Godokono wokodawama꞉ eba eda꞉nalo ebegodolo elawo bitana kuba osiyodilolepiatamo wiya ikalaema꞉. \v 5 Ebema꞉ modobola la꞉ bilibilinomate gabamaniatamo na꞉tudila꞉onala꞉, mabu la꞉imano tepo magumuno mulo wokite la꞉ eba kunu iyatulamenata, ega꞉walo diyala, la꞉le tudila꞉oa꞉no iba꞉godone temeteme tanalo da꞉belaema. \p \v 6 Me mabuma꞉ la꞉le gabamaniatamo ta꞉kese mani nikalamolenakiyala꞉, mabu iba꞉te ebe maniamo ibino iyaiya woko bilibilinomo Godoko mabuma꞉ osiyodilolena. \v 7 Iyo, gabamaniate epo totomu tabo keba kunu kanalenake, modobola la꞉ iba꞉tamo eba kunu iyaiya ta꞉kese mani modobolo nikalamenakiyala꞉, ega꞉walo modobola la꞉imano tepo magumuno wokilo la꞉ a꞉ka꞉tuwa꞉ la꞉ opamo eba alomolo gabamani wokopi bilibilinomo unamo nowadipalatelenakiyala꞉. \s1 Epo Nilakapolo Malagidilole Tanalo \p \v 8 Ega꞉walo me tanalo idila. A꞉imano modoboa꞉ tetelo namutudawa idigodone mani eba lawitalo a꞉ma꞉le ebetamo walo ka꞉kikama꞉ema꞉ danatia, modobola a꞉ma꞉ samonomamo na꞉ka꞉wiye, ebene a꞉ma꞉le ebako gabodo mani walo akolawa꞉la꞉. Wiyasiya numa꞉la꞉, la꞉ nanitabokobi midipino iyaiya modoboa꞉ tanalo magumulo, idite iditamo, idite iditamo nilakapolo gito dikameteua꞉wenakoma, talena puliyala. Nanitabola, lumagi idino modoboa꞉ tetelo a꞉ma꞉le ebe nilakapoimilo gito dowaluba꞉emene, ebako nilakapo kimalagidilo tanalodo a꞉ma꞉ Godokono Totomu Tabono tanalo bilibilinomamo ka꞉tuduwatama꞉ta. \v 9 Numa꞉, Godokono Totomu Tabo bilibilinomate me kapiya totomu magumulo ba꞉pola꞉na, me kawo totomu ma kunula, “A꞉ma꞉ a꞉ka꞉tuwa꞉ a꞉ma꞉ demalagidilawena, modobola a꞉ma꞉le eba kunu a꞉ma꞉ niyakabolo dokolina ebe lumagi nilakapolo nemalagidilona.” Ebema꞉ lumagite me kawo totomu tabo kapiya kodakodalo eba atila꞉nalo, totomu tabo epetapi wakalami gabote ebegodolo a꞉kitanamene, iyo, ebete dubu idino kamiyale pilolo a꞉kelaemene, ega꞉walo lumagi idi gito akanakapuimene, ega꞉walo inamabu idi pilolo a꞉kelaemene, ega꞉walo lumagi idino inamabu uwatema꞉ ubi a꞉kiyatimene. \v 10 Nanitabola, nilakapo kimalagidilo tanalote lumagigodolo eba itanalo, ebete kuba osiyodilo magumulo idawatamo temeteme kikamenakoa꞉, me mabuma꞉ kebe lumagite epetapi nilakapolo malagidilole totomuamo nanitabonomolo da꞉tuduwatanako, ebete ebe tanalodo atumu Godokono totomu tabo epetapi bilibilinomamo a꞉ka꞉tuduwatanako. \s1 Alo Magumulo Ilukuli Tanalo \p \v 11 Nale me iyaiya tanalo la꞉ analemata, mabu na ubila la꞉ me teteno tanalo ma kunu niyatawala꞉, tete nanitabonomolo a꞉pe la꞉le u lao tanalone kemaimiaema꞉, mabu a nanitabokobi midipino igilo mula꞉ tetete netatali. Numa꞉la꞉, dopamo ale aimano nanitabokobi midi tanalo Ya꞉sutamo diyatiyama꞉, ebe tetelo aimano igilo mula꞉ tanalono maiga tete muludopolo itanami, wiyasiya me tetelo tatalinomoma꞉ edi. \v 12 Iyo, egela walo tete eba tatalilo idoko teteno ilibubute nolopoligo, ebema꞉ modobola ale idoko teteno kuba osiyodilole tanalo iyabaiamo alomote, ale alo teteno gowela tanalo kosiyodiloma꞉ modobo inamabu ka꞉pupulimalema꞉. \v 13 Ebema꞉ ale egelano alo magumulo eba ilukulinalo, epetapiate aimano wadewade osiyodilole tanalo kapiya bulamenakoma꞉na꞉. Ma kunu a nanitabokobi midipiagodolo kuba ilipo soliyomu osiyodilo tanalo ega꞉walo gamoda nio tanalo, buwelemele pilo tanalo ega꞉walo iba꞉tamo ilipo tabo gela tanalo, gowelao tanalo ega꞉walo dowa tanalo, ebe kuba tanalo bilibilinomate agodolo akopola꞉nala꞉. \v 14 Ebema꞉ modobola la꞉imano kateneno ubi tanalamo tudila꞉o tanalote eba olopoligolamelo, la꞉le wiyasiya Kawodawa Ya꞉su Kelisokono wadewade kaliku na꞉pupula꞉la꞉. \c 14 \s1 Lumagi Idite Ebeno Nanitabokobi Midi Tanalone Tanalo Idi Dosiyodilomene, A꞉ma꞉ Ebe Tanalo Kubama꞉ Akogeala꞉ \p \v 1 La꞉ nanitabokobi midipi magumulo potele elawoa꞉noma꞉ deda꞉na, modobola a꞉ma꞉le ebe nilakapo kimalagidilamo nelawiye, ebene ebete ebeno nanitabokobi midi tanalone kebe iyaiya tanalo kosiyodilolenakole, a꞉ma꞉le ebe tanaloma꞉ eba꞉go akoapaminateua꞉la꞉. \v 2 Ebema꞉ numa꞉la꞉, nanitabokobi midi dawa idite ebeno nanitabokobi midi magumulo elawoma꞉ deda꞉na, ebete olowame baiamo tote, piyate ida꞉da꞉li amamalateleno katene inamabu dapalomonaka, ebete ebako inamabu laema꞉ talenama꞉ kegena꞉. Wiyasiya idawate ebeno nanitabokobi midi magumulo elawoa꞉dopoma꞉ eba eda꞉nalo, olowame baine pali inamabunomo uwatenako mabu ebe inamabu ida꞉da꞉li amamalateleno inamabua꞉. \v 3 Ebema꞉ dopo lumagite inamabu bilibilinomo nao talena꞉noma꞉ eba genalo, wiyasiya ebeno nanitabokobi midi ekawite inamabu idi na talenama꞉ degemene, ebete ebe tanaloma꞉ ebeno ekawino woki kubama꞉ akogeala꞉. Ega꞉walo potele inamabu idi na talenama꞉ degemene, ebete talena꞉noma꞉ gedawano osiyodilo tanalo atumu kubama꞉ akogeala꞉, mabu Godote ebe nilakapo kimalagidilamo iyalo elawiya. \v 4 Eiye! Mabu keleka꞉ a꞉ma꞉le Godokono wokodawa idino tanalo danagiyamidama꞉wenaka? Ebe lumagino woko Namutudawate a꞉ka꞉tuwa꞉ ebeno tanalo eba anagiyamidamelo wadenoma꞉ da꞉begemene o kubama꞉ da꞉begemene, wiyasiya a꞉ma꞉lea꞉! Numa꞉, Kawodawa Godokono elawo modobola ebe wokodawatamo walubi tanalo iyatima꞉, ebema꞉ nanitabola, ebete ebeno nanitabokobi midi magumulo a꞉kegamene, wiyasiya ebete kodakodalo kutitamene. \p \v 5 Ega꞉walo me tanalo idila. Nanitabokobi mididawa idite Godoko amamatema꞉ kapiya egela kawonomamo malagidilonako, ebema꞉ ebete ebe egela talenama꞉ eba genalo epatamo talena ebo iyatinako, iba꞉te ebe egelalo ibino iyaiya woko osiyodilole tanalo ega꞉walo kalakala tanalo kosiyodilolema꞉. Wiyasiya lumagi idite Godoko amamatema꞉ egela bilibilinomo modoboma꞉ eba genalo kapiya egela idi iyanomo talena egelama꞉ ka꞉midina꞉. Ebema꞉ me tanaloma꞉ la꞉imano sosi epono iyaiya wokite da꞉pola꞉lamena, la꞉ magumulo idite idawano wokino tanalamo gito akotuduwatala꞉. Ao, modobola la꞉ bilibilinomate ma kunu nosiyodiliyala꞉, lumagi idino nanitabokobi midi tanalote ebeno tepo magumulo keba kunu kiyatuminale, ebe a꞉ka꞉tuwa꞉ ebe woki kodakodalo lawete aimano Kawodawa kowalogonama꞉ eba kunu nokolinamene. \v 6 Iyo, numa꞉la꞉, la꞉ magumulo potele egela idi kawoma꞉ degena, ebete lumagi idino tanalo malagidiloa꞉no aimano Kawodawa kapiya adipatema꞉ ebe egela talenama꞉ midinako. Ega꞉walo potele olowame bailo katene lawete denanako, ebete atumu aimano Kawodawa kapiya malagidilolo osiyodilonako, mabu ebete ebe nao inamabuma꞉ Godotamo kalakala tabo adipatenako. Ega꞉walo potele ebe katene nao talenama꞉ degena, ebete atumu aimano Kawodawa kapiya malagidilolo nao inamabu epetapino tanaloma꞉ kalakala tabo ebetamo eba adipatelo, wiyasiya ebe katene inamabu iyabaiamo gito iyatinako. \p \v 7-8 Ebema꞉ la꞉ me kawo tanalo nemalagidilala꞉, a nanitabokobi midipiate me opolo eba ilukulinalo, a a꞉ka꞉tuwa꞉ a kekalakalaiaema꞉ aimano iyaiya ubi tanalo osiyodilole modoboa꞉, mabu a aimano Kawodawa kowalogonama꞉ bilukulinama꞉. Ebema꞉ ale aimano nanitabokobi midi mabuma꞉ da꞉elaoma꞉, ebe tanalo atumu aimano ubi gabodo a꞉kosiyodiloma꞉, ale aimano Kawodawa kowalogonama꞉ ka꞉elaomalema꞉. Ebema꞉ ale dilukulinama꞉ o ale da꞉elaoma꞉ ebe tanalo kawo tanaloa꞉. Kawo tanalo ebe ale Kawodawano epoma꞉ deda꞉onama꞉ ebe tanalola. \p \v 9 Nanitabola, Kelisote ebe mabuma꞉ a꞉e magumune walo igilamo a꞉kemaigiya, dopamo da꞉elaiya ega꞉walo me tetelo igilolo dilukuliona ebe epo bilibilinomono Kawodawama꞉ keda꞉nama꞉. \v 10 Ebema꞉ mabu keleka꞉ a꞉ma꞉le a꞉imano nanitabokobi midi ekawino tanalo danagiyamidama꞉wenaka? Ega꞉walo beda꞉ mabuma꞉ a꞉ma꞉le ebeno tepo magumuno woki kubama꞉ degeawena? Numa꞉, a bilibilinomate Godokono ololo apulo eba lamota꞉onalo ebe kapiyate aimano tanalo ebo kanagilameleaemene. \v 11 Ebe mabuma꞉ Godokono Bukalo tabo idite ma kunu itana, \b \q1 “Na ebe uwomua꞉ tetelo dokolinamo \q2 ebe Kawodawala, \q1 ebema꞉ na nani tabonomo gemo, \q2 epo bilibilinomate pupamo eba pilukulilo \q2 na ebo kapamamanatenema꞉na꞉. \q1 Iyo, na nani Godoma꞉ deda꞉namo, \q2 ibi bilibilinomate ebe tanalo \q2 ibino tabamo kapawokalima꞉na꞉.” \b \p \v 12 Ebema꞉ me tanalo ebe kawo tanalonomola, Godoko kapiyate a bilibilinomono tanalo eba anagilameleamelo, ale aimano iyaiya kuba osiyodilole wiya uwatelo ebe odiyoboma꞉ ale tabo idi gelama꞉ a꞉ka꞉modoboma꞉. \s1 A꞉ma꞉ Nanitabokobi Midi Ekawi Idino Agowa Ukamidadawama꞉ Akoeda꞉la꞉ \p \v 13 Ebema꞉ modobola a nanitabokobi midipi magumulo idite idino tanalo anagiyamidame tanalote nolopoligoaemene. La꞉ wiyasiya me tanalo nemalagidiliyala꞉, la꞉ magumulo idite ebeno nanitabokobi midi ekawino agowa ukamidadawama꞉ akoeda꞉la꞉ ebete gakapoma꞉. \v 14 Nanitabola, na Kawodawa Ya꞉suko magumulo eba okolinalo me wokite nagodolo kawonomoma꞉ eda꞉na, nao inamabu bilibilinomo magumulo Godote inamabu kapiya idi talenama꞉ kegena꞉, wiyasiya kebe tetelo lumagite ebeno nanitabokobi midi tanalone inamabu idi talenama꞉ degemene, ebe tetelo ebe inamabute ebetamo daleyama꞉ keda꞉mene. \v 15 Ebema꞉ a꞉imano nanitabokobi midi ekawite kebe inamabu talenama꞉ degena, a꞉ma꞉le ebe inamabu eba nitalo ebeno woki da꞉kubaimene, a꞉ma꞉le ebe tanalo nilakapo kimalagidilamo kosiyodilawita꞉. Eiye! A꞉ma꞉ bae nao magumulo ekawino agowa ukamidadawama꞉ akoeda꞉la꞉, mabu Kelisote ebe lumagi mabuma꞉ atumu a꞉ka꞉iya! \v 16 Ebema꞉ a꞉imano nanitabokobi midi tanalone kebe tanalo osiyodiloma꞉ modoboma꞉ degeawena, a꞉ma꞉ ebe tanalo eba osiyodilutalo lumagi idino agowa dukamidama꞉emene, ebe tanalo modoboa꞉. Mabu keleka꞉ a꞉ma꞉le tanalo idi a꞉imano tuputupu wokilo eba osiyodilutalo, epetapiate ebe tanaloma꞉ kubama꞉ degelita? \v 17 Numa꞉, Godote Kawo Elawodawama꞉ deda꞉na ebe tanalono magumu ebe nao tanaloa꞉ ega꞉walo nio tanaloa꞉! Ao, ebeno Uliyanate nanitabokobi midipiatamo dikalamena, ebe tuputupulo okoli tanalo ega꞉walo milo tanalo ega꞉walo kalakala tanalo, ebe iyaiya tanalo ebe ebeno Kawo Elawodawano tanalono magumula. \v 18 Ebema꞉ lumagi idite eba kunu Kelisotamo woko eba osiyodilonalo ebeno nanitabokobi midi ekawino agowa ukamidamea꞉no, Godote ebetamo nanitabolo kekalakalamene ega꞉walo epate atumu ebetamo ka꞉kekalakalaoma꞉na꞉. \p \v 19 Me mabuma꞉ modobola ale aimano woki kawonomamo milo gabo kapiya bowaloma꞉tanama꞉, ale eba kunu idite idi kowalubi, idite idi kowalubi, ale nanitabokobi midi magumulo kapepeoma꞉. \v 20 Ebema꞉ Godote kebe wade woko lumagi idi magumulo dosiyodilona, a꞉ma꞉le a꞉imano bae nao tanalamo ebe woko akokubaima꞉la꞉. Nao inamabu bilibilinomo talena꞉nola, wiyasiya a꞉ma꞉ inamabu idi eba nitalo nanitabokobi midi dawano agowa ukamidadawama꞉ deda꞉emene, Godote ebe tanaloma꞉ kubama꞉ kegemene. \v 21 Wiyasiya kebe tetelo osiyodilo tanalo idima꞉ talena nanitabolo itana꞉no, ebene a꞉ma꞉le a꞉imano nanitabokobi midi ekawi eba malagidilolo a꞉ma꞉ a꞉ka꞉tuwa꞉ a꞉ma꞉tamo talena diyata꞉wenakomene, Godokono umi magumulo a꞉ma꞉le wade tanalonomo bosiyodilonakoma꞉ta, mabu a꞉imano tanaloma꞉ ekawite ida꞉da꞉li amamalateleno katene nao tanalodo o elawo da꞉imi obo ni tanalodo o ebako iyaiya osiyodilole tanalo idido agowa a꞉kukamidamene. \p \v 22 Ebema꞉ ebako iyaiya osiyodilole magumulo Godote a꞉imano nanitabokobi midi tanalodo tanalo idino talena꞉ tanalo a꞉ma꞉ diyatumitana, modobola a꞉ma꞉ ebe tepo magumuno woki epetapiatamo akoawokalima꞉la꞉. Numa꞉, kebe lumagite ebeno nanitabokobi midi tanalone ma kunu diyatawana, ebeno osiyodilole tanalo bilibilinomo magumulo ebete Godokono da꞉peso talena idi kapiya kadikamidalena꞉, ebema꞉ ebete nekalakalamene! \v 23 Wiyasiya ebete ebeno tepo magumulo inamabu idi nama꞉ talenama꞉ eba genalo gito denamene, kuba wiya ebetamo ka꞉pemene mabu Godote ebetamo dikamiya, ebete ebe tepo magumuno nanitabokobi midi tanalamo ka꞉tuduwata꞉. Nanitabola, lumagite ebeno tepo magumuno nanitabokobi midi tanalamo tuduwata꞉noma꞉ eba editalo tanalo idi dosiyodilomene, Godokono umi magumulo ebe tanalote ele gabo odidi tanaloma꞉ keda꞉mene. \c 15 \s1 La꞉le Epetapi Malagidilolea꞉no La꞉ A꞉ka꞉tuwa꞉ La꞉imano Tanalo Kapiya Akomalagidilolenala꞉ \p \v 1 Ebema꞉ nanitabokobi midipi magumulo a piyate elawoelawopima꞉ deda꞉onama꞉, modobola ale aimano elawoelawoa꞉ nanitabokobi midipi ekaki eba walubililo, iba꞉te kodakodalo kelamota꞉onama꞉ a a꞉ka꞉tuwa꞉ aimano tanalo kapiya a꞉kemalagidilolenama꞉. \v 2 Iyo, a bilibilinomo magumulo idite ebeno osiyodilole magumulo ebeno ekawi wadenomamo eba walubilo ebe nekalakalaimene, ebete ebeno nanitabokobi midi magumulo wadenomamo kapema꞉. \v 3 Numa꞉la꞉, Kelisote eba kunu wagelenaki, iyo, ebeno osiyodilole magumulo ebe a꞉ka꞉tuwa꞉ ebeno tanalo kapiya kemalagidilonamia꞉, ebema꞉ ebete Godokono Bukalo ebeno tanalo iyalo ma kunu awokalimiya, “Godo, epate kebe tanalamo a꞉ma꞉ kemalogotanaka, nale a꞉ma꞉tamo tuduwata magumulo ebe atu tanalate natamo na꞉kemaimiona.” \v 4 Nanitabola, Godote ebeno Bukamo kebe iyaiya tabo dopamo dakuloliya, ebe tabono tanalo bilibilinomate a iyatuaema꞉ pola꞉na, iyo, ale ebeno Buka apuapuno tabone walubi elawo lawete temeteme magumulo kodakodalo eba lamota꞉onalo, aimano nanitabo kalakala tetete ka꞉pema꞉ olowiolo makopelenama꞉. \p \v 5 Ebema꞉ potele ebeno nanitabokobi midipiatamo kodakodalo lamota꞉ona tanalo ega꞉walo walubi elawo tanalo dikalamena, modobola ebe Kawodawa Godote la꞉ nowalubilima꞉ta, la꞉le Ya꞉su Kelisoko eba waloma꞉talo woki kapiyama꞉ keda꞉wenama꞉. \v 6 Me gabodo la꞉ bilibilinomate la꞉imano tabo madodo kapiyama꞉ eba midilo, aimano Kawodawa Ya꞉su Kelisokono Nabiwi Godoko ebo kemoiomamota. \s1 Yua꞉piate Godoko Moio Tanalo \p \v 7 Ebema꞉ epetapiate la꞉imano tuputupu ilukuli tanaloma꞉ Godoko kemoioma꞉, modobola la꞉ magumulo idite idi nilakapo kimalagidilamo nelawenakiyala꞉, Kelisote la꞉ nilakapolo keba kunu kuwatetiyala eba kunu. \v 8 Nale la꞉ analemata, Kelisote a Yu epatamo wiya꞉ wokodawamu piya, Godote aimano ewoni nabiatamo kebe nani tabo dopamo ka꞉kiyawaonakile ebe tanalate ebeno osiyodilole magumulo nanitabonomolo kapawokalaoma꞉. Ega꞉walo Kelisote Godokono nanitabo tanalo eba kunu eba pawokalimilo, \v 9 ebe tanalodo ebete la꞉ Yua꞉piatamo atumu gabo a꞉posiyodiliya la꞉le Godokono nilakapo tanaloma꞉ ebe kemoiawenakoma꞉. Ebe tanalo awokalima꞉ Godokono Bukalo tabo idite ma kunu itana, \b \q1 “O Godo, nale Yua꞉pi magumulo eba utitalo, \q2 naimano kalakala tabo a꞉ma꞉tamo ebema꞉ adipatenakomo, \q2 iyo, ibi magumulo nale a꞉ma꞉ amamate oale alapionakomo.” \b \m \v 10 Ega꞉walo Godokono Bukalo tabo idite na꞉kegena, \b \q1 “La꞉ Yua꞉piala꞉, \q2 modobola la꞉le nanitabokobi midipi epetapiago \q2 kawonomamo nekalakalaonala꞉!” \b \m \v 11 Ebene Godokono Bukano tabo idite ma kunu kitana, \b \q1 “La꞉ Yua꞉piala꞉, Kawodawa Godoko nemoiala꞉, \q2 iyo, iyaiya opo epo bilibilinomate \q2 ebe amamate oale nalapioma꞉na꞉!” \b \m \v 12 Ega꞉walo tete idilo Aisayate Godokono Bukamo tabo ma kunu akuloliya, \b \q1 “Da꞉ibidikono nabiwi Yesiko, \q2 ebeno walone gudi magumune \q2 Kawodawa idite kapawokalamene. \q1 Ebene Yua꞉piate ebeno ubi tanalamo ka꞉tudila꞉onama꞉, \q2 Godote ebe ebeno Kawo Elawodawano gobebobamo kiyatimene, \q1 ebema꞉ iba꞉te ibino igilo mula꞉ tanalo ebegodone kelaema꞉ \q2 ebeno pe tanaloma꞉ olowiolo bilukulionama꞉na꞉.” \b \p \v 13 Nanitabola, Godote elawo nanitabokobi midipiatamo ikalamiya iba꞉te ibino igilo mula꞉ tanalo nanitabolo laema꞉ olowiolo kilukulionama꞉. Ebema꞉ modobola ebete la꞉ Yua꞉pino nanitabokobi midi tanalodo la꞉imano tepo magumu kawo kalakala tanalamo ega꞉walo milo tanalamo netabokailaemene, ebene la꞉le ebeno Uliyanano elawamo olowiolo okoli tanalo magumulo kawonomamo kapepeomamota. \s1 Polote Iyaiya Tabo Epetapi Tolea꞉no Loma Epo Da꞉kiyawaolamiya Ebe Tanalono Mabu \p \v 14 Naimano nanitabokobi midipi ekakiala꞉, niyaniyata. Naimano tepo magumulo niyatawanamo la꞉godolo wadewade osiyodilole tanalo ega꞉walo kawokawo iyatawa tanalo tabokaonomola, iyo, la꞉ magumulo idite idi mulo tanalamo iyatuima꞉ modobola. \v 15 Wiyasiya na me leta eba osiyodilolo, la꞉le kebe iyaiya tanalo dopamo kiyatawawiyama nale tolea꞉ tanalago ebe atu tanalo la꞉ ebe kiyatulaemata, mabu Godote ebeno nilakapo tanalodo na elaweniya, \v 16 nale Ya꞉su Kelisokono wokodawama꞉ eba eda꞉nalo la꞉ Yua꞉pino mabuma꞉ ebeno woko kosiyodilonama꞉. Iyo, Godotamo kalimagono ikameodawa keba kunula꞉ka꞉ na ebako dawama꞉ eba eda꞉nalo, nale Yua꞉pi kalimagono inamabumu midilite ebetamo ebo nikameonakomo. Ebema꞉ naimano ubi tanalo ma kunula, Godote ebe nanitabokobi midipi Yua꞉pi nagodone kalakalago eba uwatelo, ebeno Uliyanate ibi ebeno talena wokopima꞉ ebo ka꞉midilimene. \p \v 17 Ebema꞉ na Ya꞉su Kelisoko magumulo Godotamo me woko eba osiyodilonalo, ebe mabuma꞉ amamanamo. \v 18-19 Numa꞉la꞉, Kelisote nado kebe wade wokonomo Yua꞉pi mabuma꞉ kosiyodilonamile, na ebe kapiya tanaloma꞉ tabo tolea꞉no ka꞉kiyawaomamo. Ebe woko ebe nale tabo kiyawao tanalamo ega꞉walo apa꞉mo osiyodilole tanalamo, iyo, Godokono anoano osiyodilole tanalamo ega꞉walo ebeno Uliyanano elawo tanalamo dosiyodilonaimo, me ebe wokola. Ega꞉walo naimano woko ebe nale Yua꞉pi Godotamo eba magatalelo iba꞉te ebetamo da꞉tudila꞉ona ebe tanalola, ebema꞉ nale Kelisokono Wade Tabo kiyawao tanalago tote Yelusalema kawo duliyomolone wagilimite Ilikama mulu opamo gito nemaigimo, iyo, ebe woko kawonomo nale nanitabonomolo opolimo. \v 20 Nanitabola, na ubi kawonomamo ma kunu iyatinaimo, nale Kelisoko iyatawa꞉piatamo ebeno Wade Tabo ka꞉na꞉kiyawaonakoma꞉, mabu na ubia꞉nola lumagi idite dopamo dowagilimi ebe woko unamo woko walo ka꞉nosiyodiloma꞉. \v 21 Numa꞉la꞉, Godokono Bukalo tabo idite ebe tanalo awokalima꞉ ma kunu itana, \b \q1 “Dopamo piyate Kawodawano tanalo kiyatawaiya꞉, \q2 iba꞉te ebeno tanalo kuima꞉na꞉, \q1 ega꞉walo piyate ebeno tabo dopamo kolowiya꞉, \q2 iba꞉te walone tetelo wadenomamo kiyatawaoma꞉na꞉.” \s1 Polote Loma Kawo Duliyomolamo Toma꞉ Ebeno Nopo Dawokalimiya \p \v 22 Ebema꞉ nanitabola, dopamo tete bilibilinomo epetapilo nale la꞉tamo pema꞉ dowagelenakimo, gabote wiyasiya natamo mopilo itananaki. \v 23-24 Wiyasiya me tetelo me tatali opo bilibilinomolo woko opoliyalimo, ebema꞉ na ubila nale Spa꞉ini opamo wokoma꞉ eba petolo gabo tetelo la꞉ pulaema꞉. Nanitabola, ulama bilibilinomo epetapilo la꞉ mabuma꞉ ubi ma kunu iyatinakimo, ebema꞉ tete tatalila na la꞉go kalakalago eba pokoliatepalo, modobola la꞉le na ebo kowalubinimamota nale naimano oli woko baiamo ka꞉toma꞉. \v 25 Me tetenomolo nale wiyasiya la꞉tamo pea꞉no dopamo Yelusalema kawo duliyomolamo ka꞉tomamo, Godokono epate ebolo dilukuliona ibi ka꞉nowalubilima꞉. \v 26 Mabu Ma꞉sadoniya opo ega꞉walo Guliki opolo dilukuliona, ebe sosi epate ibino ubilo nilakapo eba awokalimilo mani ebo alomiya, Godokono epate Yelusalemalo dilukuliona ibino nigologolopi kowalubilima꞉. \v 27 Nanitabola, iba꞉te Yu epono nigologolo epo epetapi kowalubilima꞉ ibino ubi tanalo kalakalago diyatiya, ebe tanalo ebe modobo wokila. Iyo, dopamo Yu epate Yua꞉pino igilo mula꞉le mabuma꞉ iba꞉tamo Godokono tepo magumuno wadewade tanalo wiya꞉no gito ikalamiya, ebema꞉ modobola me tetelo Yua꞉piate ibino nilakapo maniamo ega꞉walo inamabuamo Yu epo gito nowalubilima꞉na꞉. \p \v 28-29 Ebema꞉ naimano tanalo ma kunula. Yua꞉piate nilakapolo dalomoiya, nale ebe mani kawodopo Yelusalema duliyomolo epatamo eba pikalamelo, ebe walubi woko iba꞉tamo popoliyate nale Spa꞉ini mulu opamo to ebo kowagilimamo. Ebene gabo tetelo nale la꞉tamo da꞉pemaigamo, na iyatawala nale la꞉go eba pokoliatepalo, Kelisote nado ebeno iyaiya kalakala tanalamo la꞉ ebo ketabokailamolema꞉ta. \p \v 30 Naimano nanitabokobi midipi ekakiala꞉, nale Godokono Uliyanano nilakapo tanalamo la꞉ aimano Kawodawa Ya꞉su Kelisoko magumulo ma kunu toweolaemata, nale naimano tanaloma꞉ Godotamo keba kunu ka꞉towetoweonakomo, modobola la꞉le nago kapimiya atumu na elawonomamo nadipanateniyala꞉. \v 31 Ebene nale Yudiya opamo da꞉tomo, modobola la꞉imano towetowe tabono walubi tanalodo Godote na ebolo na꞉ga꞉lunatenemene nanitabokobi midia꞉piate na kubainamekapoma꞉, ega꞉walo ebeno epate Yelusalemalo dilukuliona, nale nanitabokobi midipi epetapino nilakapo mani iba꞉tamo da꞉nikalaemo, ebete ebe tanalodo ibino kalakala kawokobi na꞉midililaemene. \v 32 Ebema꞉ nanitabola, Godote ubi diyatimene, na ebe tanalone la꞉tamo kawo kalakalago pete naimano uliyana apulo nale la꞉godolo wade ela kapamiatepamamo. \p \v 33 Epatamo milo dikalamena, modobola ebe Godote la꞉ bilibilinomagodolo nokolinamene. Me tabo ebe nanitabonomola, taula. \c 16 \s1 Polote Leta Uwomu Apulo Iyaiya Nilakapo Tabo Ebeno Namutupiatamo Da꞉kiyawaiya \p \v 1 Ebema꞉ a nanitabokobi midipino naniko Pibikono tanaloma꞉ na Polote la꞉ analemata, ebe Senekiliya duliyomolono sosi watowatopi magumulo wade walubi kamiyale idima꞉ eda꞉na. \v 2 Ebete la꞉tamo da꞉pemaigamene, modobola la꞉le Kawodawano mailamo ebe kalakalago eba lawelo, modoboa꞉ tanalo idi ebegodolo duma꞉ema ebetamo gito nikamiyala꞉, mabu Godokono epate ebako osiyodilo tanalodo ebeno wadewade ga꞉limapi gudima꞉ eda꞉ona. Nanitabola, dopamo tete bilibilinomo epetapilo na ega꞉walo epo epetapi bilibilinomo ebete a wadenomamo walubinaki. \p \v 3 Ega꞉walo nale Pilisilako Akuilako iba꞉tamo nilakapo tabo palibomo, nanitabola, iba꞉te Ya꞉su Kelisoko magumulo nago wade woko osiyodilonaka. \v 4 Iyo, tete idilo iba꞉te na mabuma꞉ ibino igilo atutulatelema꞉ negeliya ebe tanalo kawo tanaloa꞉, ebema꞉ ibino katene apa꞉mo tatalila a꞉elama꞉, ebe mabuma꞉ na ega꞉walo Yua꞉pino sosi epo bilibilinomate iba꞉tamo nekalakalaonama꞉. \v 5 Ega꞉walo kebe nanitabokobi midipiate ibino motolo daladabutinaka, naimano nilakapo tabo iba꞉tamo atumu nakapalibomo. \p Ega꞉walo naimano wade lumaginomo Epinitasitamo nilakapo tabo kapalibomo, ebe A꞉isiya opo kawonomolo Kelisoko nanitabokobi midipi magumulo dopo lumagima꞉ ediya. \p \v 6 Ega꞉walo naimano nilakapo tabo Ma꞉litamo nakapalibomo, ebe la꞉ mabuma꞉ woko elawonomamo dosiyodilonami ebe kamiyalela. \p \v 7 Ega꞉walo naimano Yu epo netewa dubu A꞉ndolonaikasiko ega꞉walo kamiyale idi Yuniyasiko, iba꞉tamo naimano nilakapo tabo atumu nakapalibomo. Iba꞉te Ya꞉sukono alibolepi magumulo kawokawopima꞉ eda꞉ona, nanitabola, iba꞉te dopamo nago idoko motolo ilukulinamiya, ega꞉walo nale Kelisoko nanitabokobi midia꞉no iba꞉te dopamo ebetamo olobiliya. \p \v 8 Ega꞉walo A꞉mapiliyatasitamo naimano nilakapo tabo kapalibomo, ebete aimano Kawodawa magumulo naimano wade namutudawama꞉ eda꞉na. \p \v 9 Ega꞉walo naimano nilakapo tabo Ebanasitamo nakapalibomo, ebe Kelisoko magumulo ago woko bosiyodilona, ebene naimano wade lumagi idi Sta꞉ikisiko ebete atumu naimano nilakapo tabo olowite nelaemene. \p \v 10 Ega꞉walo Apilisitamo naimano nilakapo tabo kapalibomo, ebete ebeno Kelisoko waloma꞉ta tanalo tolea꞉no iyalo awokaliminomo awokalimiya. \p Ega꞉walo Alistabulasikono moto gu epatamo naimano nilakapo tabo atumu nakapalibomo. \p \v 11 Ega꞉walo naimano Yu lumagi idi Elodiyanatamo naimano nilakapo tabo kapalibomo. \p Ega꞉walo Nasisasikono moto gu epo magumulo piyate Kawodawa Kelisoko nanitabokobi midipima꞉ deda꞉ona, nale naimano nilakapo tabo iba꞉tamo atumu nakapalibomo. \p \v 12 Ega꞉walo Taipinako Taiposako iba꞉tamo naimano nilakapo tabo kapalibomo, me kamiyala꞉te Kawodawatamo woko wadenomamo osiyodilona. \p Ega꞉walo nale naimano wade lumaginomo Pesisitamo naimano nilakapo tabo atumu nakapalibomo, ebe Kawodawatamo woko elawonomamo dosiyodilonami ebe kamiyale idila. \p \v 13 Ega꞉walo Lupasitamo naimano nilakapo tabo kapalibomo, ebete Kawodawatamo woko elawamo eba osiyodilonalo wade mailonomo ebo lawiya, ega꞉walo ebeno menokote atumu naimano nilakapo tabo olowite nelaemene, mabu ebete na ebeno gudu idima꞉ midiniya. \p \v 14 Ebene Asinikitasiko ega꞉walo Pelegoniko, Emisiko ega꞉walo Patobasiko, ega꞉walo dubu idi Emasiko, ibi ega꞉walo iba꞉go dilukulina nale ebe nanitabokobi midipi bilibilinomatamo atumu naimano nilakapo tabo kapalibomo. \p \v 15 Ebene Pologasiko ega꞉walo Yuliyako, Neliyasiko ega꞉walo ebeno ekawi buwele, iyo, Olimapasiko atumu ega꞉walo Godokono epo epetapi bilibilinomate iba꞉go dilukulina, iba꞉tamo nale naimano nilakapo tabo kapalibomo. \p \v 16 Ebene la꞉ daladabuta꞉ema, modobola la꞉ bilibilinomo epetapiate epetapino koto uwateuilo na꞉wiyamidauiyala꞉. Nanitabola, iyaiya sosi epo epetapi bilibilinomate ibino nilakapo tabo la꞉tamo palibola꞉. \s1 Polote Ebeno Iyaiya Uwomu Iyatulame Tanalo Da꞉kiyawaiya \p \v 17 Naimano nanitabokobi midipi ekakiala꞉, nale la꞉ kawonomamo analemata, la꞉ nanisiwale! Piyate nanitabokobi midipi magumulo anagiyamida tanalo eba osiyodilolelo epetapino nanitabokobi midi tanalo da꞉kubailamenaka, la꞉ iba꞉go kapiyama꞉ akoeda꞉oala꞉. Nanitabola, la꞉le wade wokiago dopamo duwata꞉wiyama, iba꞉te ebe wadewade iyatulame tanalago gowelaona, \v 18 ebema꞉ piyate ebako kubakuba tanalo dosiyodilolena, iba꞉te aimano Kawodawa Kelisotamo nani woko osiyodiloa꞉no, ibino kateneno kubakuba ubi tanalo kapiyamo tudila꞉ona. Ebene piyate kuba osiyodilole iyatawa꞉ gudimu dilukulina, iba꞉te ebako tuputupupi a꞉da꞉ elemasigi mulo tanalodo eba walogolenalo ibino tepo magumuno woki ebo kubailamenaka. \v 19 Wiyasiya la꞉imano tanalo eba kunua꞉. Iyo, epo epetapi bilibilinomate iyalo olowiya, la꞉le Kelisokono nani tabamo da꞉tudila꞉wenama, ebema꞉ la꞉ mabuma꞉ na kawonomamo kalakalanamo, ega꞉walo na ubila la꞉ mulo wokido wadewade tanalo kapiya eba malagidilolenalo, kuba osiyodilole iyatawa꞉ gudimu nilukulinala꞉. \p \v 20 Ebene epatamo milo dikalamena, ebe Godote tete tatalila Saitanako la꞉imano agowa mabuamo ba꞉idilote, la꞉le ebe agowamo ebo ka꞉mikitamamota. Modobola Kawodawa Ya꞉sukono nilakapo tanalote la꞉godolo nitanamene. \p \v 21 Ebene nago woko kapimiya dosiyodilona, ebe wadedawa Timotite naimano Yu namutupi epetapiago Lusiyasiko ega꞉walo Ya꞉isoniko ega꞉walo Sosipatako, iba꞉te ibino nilakapo tabo la꞉tamo paliba. \p \v 22 Ega꞉walo me tanalo idila. Na Tetiyasite Poloko mabuma꞉ me leta tabo akulolemo, ma kunu nale aimano Kawodawano mailamo naimano nilakapo tabo atumu la꞉tamo nakapalibomo. \p \v 23 Ega꞉walo Ga꞉iyasite ebeno nilakapo tabo kapalibo, ebeno motamo sosi epate paladabutinaka, ega꞉walo na Polote eba꞉go eba okolinalo ebete na wadenomamo walubininako. Ebene me kawo duliyomolono gabamani apulo mani dumina ebe dubu Elastasiko, ebete aimano nanitabokobi midi ekawi Katasiago, iba꞉te la꞉tamo ibino nilakapo tabo atumu nakapaliba. \p \v 24 Modobola aimano Kawodawa Ya꞉su Kelisokono nilakapo tanalote la꞉ bilibilinomagodolo nitanamene. Me tabo ebe nanitabonomola, taula.\f + \fr 16.24 \ft Lom 16.24 buka apuno tabo Polote ebeno letamo kakuloliya꞉, wiyasiya ebeno leta osiyodilo walogabo apune nanitabokobi mididawa idite akuloliya.\f* \s1 Polote Leta Uwomu Apulo Godoko Demoiya \p \v 25 Ebema꞉ modobola a Godoko kowalogiye! Na Polote Ya꞉su Kelisoko mabuma꞉ kebe Wade Tabo ka꞉kiyawaonakomo, Godote modobola ebe wade tanalamo la꞉ nanitabokobi midi magumulo kodakodailaema꞉. Nanitabola, ebete dopamo tete geyageyanomolo kebe nanitabo tanalo kowaminanamile, me tetelo ebete ebe tanalo eba awokaliminalo na ebema꞉ kiyawaonakomo. \v 26 Iyo, Godokono woki awokalimipiate ebeno Bukamo dopamo dakulolenakiya, ebe iyaiya tabono tanalone ebeno nanitabo tanalote me tetelo nawokalana, ebema꞉ Uwomua꞉ Igilo Godote a ebeno wokopi na꞉totomuatena, ale ebeno nanitabo tanalo me opo epo bilibilinomatamo kanawokalima꞉, iba꞉te ebe nanitabokobi eba midinalo ebetamo ka꞉tudila꞉onama꞉. \p \v 27 Ebema꞉ Mulodawanomo ebe Godoko kapiyala. Modobola ebete Ya꞉su Kelisodo amama tanalo lawete, ebene ebe wade tanalote uwomua꞉ uwomua꞉ tetelo ebegodolo nitanamene! Me ebe naimano tabo uwomula. Taula.