\id GAL - Tabo (Aramia dialect) NT - Papua New Guinea 2006 (DBL 2014) \h Gal \toc3 Gal \toc1 Polote Leta Galesiya Hopoeno Sose Tawakaluba꞉tamo Ododiya꞉ \toc2 Galesiya \mt2 POLOTE LETA \mt1 GALESIYA HOPOENO SOSE TAWAKALUBA꞉TAMO \mt2 ODODIYA꞉ \c 1 \p \v 1 Na ba꞉ Polotela, Ya꞉su Kelisote ebeno sose tupuimima꞉ hiya꞉hiya꞉ hopamo doelamiya꞉, ba꞉bi okopi ipuwalo na ba꞉ etala, iyo, pote ebe hoe ipuwane dadipatiya꞉, ba꞉be Nabiwi Godote eba꞉go na ba꞉be oko kowatinama꞉ a꞉ka꞉namiya꞉, eta lumagino ubi komodoha꞉. \v 2 Na ba꞉gala nago demedena ba꞉bi hibima꞉ midipi ekaki, ale la꞉ puya꞉te Galesiya hopoeno hiya꞉hiya꞉ sose tawakalubima꞉ deda꞉hanama, ale ba꞉moe leta la꞉ hiliyonomatamo poemema꞉. \p \v 3 Wadiyala aeno Nabiwi Godoko ba꞉gala Kodawa Ya꞉su Kelisoko iba꞉te ibino malemale komo ba꞉gala hete komo la꞉tamo nikalama꞉mena꞉ta. \v 4 Ba꞉ hibila, Kelisote aeno Nabiwi Godokono ubi komamo papamiwatalo aeno kuba ododili mabuma꞉ ebeno ka꞉ka꞉ gobogobamo ihatiya꞉, ebete a ba꞉moe hopoeno koko kuboeno helo ipuwane kuluhukua꞉tema꞉. \v 5 Ba꞉bema꞉ wadiyala Godogodolo awagaha komote emedena emedena tetelo nitanamene. Ba꞉moe tabo ba꞉ hibinomola, ba꞉ba꞉la! \s1 Godokono Hido Tabote Ka꞉ka꞉ Mula꞉ Gabo Kapiyanomo Behawakalimina \p \v 6 Ba꞉ma tetelo nale la꞉ mabuma꞉ konomamo na꞉la꞉wa꞉namo, mabu la꞉le eta ka꞉ka꞉ mula꞉ gaboeno ha꞉da amiho tabo dulihuima, ba꞉bema꞉ la꞉le Hido Tabone ohobila꞉hate pote Kelisokono malemale komodo la꞉ da꞉ka꞉lami, ba꞉be Kodawa tiyonomolo miya꞉pama꞉ ewagelenamata. \v 7 La꞉ hidamo nulia꞉la꞉, eta ka꞉ka꞉ mula꞉ gabote hibilo kitanaha꞉! Huiyatiya komopa꞉te Kelisokono Hido Tabo kubahimima꞉ ba ewagelena, iba꞉te eta hiya꞉ gaboma꞉ tabo olamagimiti ukui bilibili komo la꞉tamo ba꞉bema꞉ ikalamenata. \p \v 8 A꞉iye! Nale dopamo tetelo kebe Hido Tabo la꞉tamo da꞉polamagimo, pote ba꞉be tabo hiya꞉ma꞉ miditi eta ka꞉ka꞉ mula꞉ gabo da꞉hawakalimimini, wadiyala Godote ebe Saitanakono Koe Habamo dito noema꞉mene! Ba꞉bene Hunu Haboeno nopopi ipuwalo etate ba꞉be atu konomo kuba komo dododimini, iyo, na ba꞉ atumu, wadiyala aeno kuba huiyate ba꞉ ba꞉ba ka꞉na atamo atumu na꞉kapa꞉mene. \v 9 Ba꞉bema꞉ ale dopamo la꞉ kebe komo ka꞉kiyalamiti, nale ba꞉be atu komo la꞉ gala ba꞉ma ka꞉na kakiyalamemata, la꞉le dopamo kebe Hido Tabo da꞉lawima, pote ba꞉be tabo hiya꞉ma꞉ miditi eta hiya꞉ ka꞉ka꞉ mula꞉ gabo da꞉hawakalimimini, wadiyala Godote ebe Saitanakono Koe Habamo dito noema꞉mene! \p \v 10 Numa꞉la꞉, ba꞉moe tabo olamagi ipuwalo nale eta hopo haba lumagi kalakaluimima꞉ kewagelenaha꞉, ba꞉gala nale eta lumagigodolo na milinamehone tabo ulima꞉ ubi kihatenaha꞉. Ao, eba ka꞉naha꞉, Godote naeno komoma꞉ da꞉kalakalana, nale ba꞉be ubi kapiyamo ihatenamo! Ba꞉ hibila, dopamo nale komo hopo habanapi hiliyonomo kalakaluilamema꞉ ewagelenamimo, huiyatiya ba꞉ma tetelo na modoboha꞉ ba꞉ba ka꞉na ewagelena mabu nale oko Kelisoko kapiyatamo owatinamo, eta lumagitamoha꞉. \s1 Polote Hiya꞉hiya꞉ Hopolo Sose Tupuimi Oko Owatima꞉ Godote Ebe Keba Ka꞉na Ka꞉ka꞉miya꞉ \p \v 11 Naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, na ubila la꞉ ba꞉moe eta komo hidamo niya꞉tawahala꞉, nale kebe Hido Tabo kolamaginakomo, ba꞉be Tabote eta hopo lumagino ukui komone kuluhukuya꞉ha꞉. \v 12 Iyo, nale ba꞉be Tabo hopo habanapi ipuwalo eta iya꞉tulamedawagodone kalawiya꞉ha꞉, huiyatiya hibila, Ya꞉su Kelisote ha꞉kiya ba꞉be Tabo natamo ikanamete ebeno ipuwa ba꞉bo hawakalimiya꞉. \p \v 13 La꞉ dopamo ba꞉moe komo ulihuimata, naeno pakala emede ipuwalo nale Godoko adikumima꞉ Yunapino ododili komo hiliyonomo keba ka꞉na ka꞉ta꞉matalenakuimo. Numa꞉la꞉, ba꞉ba tetelo nale komo Yu watowatopa꞉go Godokono hibi sose tawakalubi kubanomamo kubahilamema꞉ koko temeteme iba꞉tamo hibinomolo ikalamenakuima꞉. \v 14 Ba꞉gala naeno komo Yunapa꞉te Godoko adikumima꞉ nale ibino ododili ipuwalo ibi ba iya꞉tulamena ibi ipuwalo eta kodawama꞉ ba꞉bo ediya꞉mo, mabu hibila, a Yunapino iniwala꞉te atamo kebe hiya꞉hiya꞉ kukala dikaa꞉mehuiya꞉, nale ba꞉bi hiliyonomo kukalamo papamiwatalo helonomoma꞉ ba eda꞉na, naeno helo komote naeno apegabo dubu hiliyonomoeno helo dito negogoliya꞉. \p \v 15 Huiyatiya kalakala konomola, nale naeno menokoeno tepone hawakalaheno, dopamo Godote ebeno malemale komodo na ka꞉namiti ba꞉bo laweniya꞉, nale galane tetelo Yunapino ododili komo ipuwane uluhukuti ebeno hibi oko kowatinama꞉. Ba꞉gala nale ibino ododili ipuwalo ba emedena, ebete atu ubi komo gala ba꞉ma ka꞉na kihatiya꞉, \v 16 ebeno Guduino komo natamo hawakalimiti, ba꞉bene nale tote Yuha꞉pa꞉tamo Hido Tabo ba nolamagi iba꞉te ebeno komo atumu hidamo kiya꞉tawahama꞉. Ba꞉bene ba꞉be komote natamo duluhukuya꞉, nale naeno mabulubi ipuwalo eta lumagitamo katuya꞉ha꞉, nale keba ka꞉na da꞉nododimo ba꞉be ukui ebegodone konelawema꞉. \v 17 Ba꞉gala Yelusalema ko habalo demedehonama꞉, nale ba꞉bi Ya꞉sukunu komo oelamepino ukui lawema꞉ iba꞉tamo atumu katuya꞉ha꞉. Iyo, na iya꞉tawuya꞉mo Ya꞉suti na ka꞉namihino ebete ba꞉bi dubu dopamo a꞉ka꞉lamiya꞉, huiyatiya nale iba꞉tamo nuluhukuhino Ala꞉biya dito hopamo tote, na ha꞉kiya ba꞉bolo nemeda꞉tepate ba꞉bene Dama꞉sakase ko habamo gala dito kawiluya꞉mo. \p \v 18 Ba꞉bene netewa-kapiya gogote da꞉petohuya꞉, ba꞉ba tetelo nale Pitakoba꞉ tabo ga꞉lama꞉ Yelusalemamo tote eba꞉go netewa wuikilo ba nemeda꞉tepa, \v 19 huiyatiya komo oelamepi dubu ipuwalo nale eta kapiyanomo ba꞉bo numiya꞉mo, ba꞉be dubu ba꞉ Kodawa Ya꞉sukunu ekawi Ya꞉imesitila. \v 20 La꞉ nulia꞉la꞉, nale ba꞉moe leta ipuwalo da꞉hawakalimimo ba꞉be tabo ba꞉ hibinomola, iyo, Godoko iya꞉tawala na ha꞉da amiho tabo kolamagitaha꞉. \p \v 21 Ba꞉bene nale Yelusalemane tiyolo gala kapete, Siliya hopo ba꞉gala Silisiya hopamo dito nuluhukuya꞉mo. \v 22 Ba꞉moe ba꞉be mabuma꞉ kebe sose tawakaluba꞉te Yudiya hopoeno hiya꞉hiya꞉ habalo demedehonama꞉, ba꞉bi Kelisoko hibima꞉ midipa꞉te na ibino baida꞉mo unameheno naeno komo ba꞉be mabuma꞉ hidamo kiya꞉tawahuya꞉ha꞉. \v 23 Huiyatiya iba꞉te komopino tabo ga꞉la kapiya ba꞉ma ka꞉na ulihuya꞉, “Dopamo kebe dubuti a hibima꞉ midipi kubahia꞉mema꞉ koko temeteme atamo dikaa꞉menakui, ebete ba꞉ma tetelo tabo olamaginako tawakalubi hiliyonomate Ya꞉suku hibima꞉ komidima꞉!” \v 24 Ba꞉ hibila, iba꞉te ba꞉be tabo uliti na mabuma꞉ Godoko ba꞉bo milimihuya꞉. \c 2 \s1 Polote Yelusalema Ko Habalo Komo Oelamepi Dubago Da꞉kapiyuimiya꞉ \p \v 1 Ba꞉bene 14 gogo da꞉kapetohui, ya꞉lo gogolo na Taitasiko lawete Banabasiko bana Yelusalemamo gala na꞉katuimo, \v 2 mabu Godote ebeno ubi natamo a꞉hawakalimi nale ba꞉be komo kododima꞉. Ba꞉bene nale sose koko watowatopi kapiyago ba nekapiyuimi, na Hido Tabo mabuma꞉ kebe tabo komokomo Yuha꞉pa꞉tamo kolamaginakomo, ba꞉bi komo iba꞉tamo ba꞉bo hawakalilamimo. Ba꞉ hibila, nale ba꞉be komo benododimo, mabu na ubihinola kebe gaote naeno kodakoda oko ipuwalo Yuha꞉pa꞉godone da꞉pikuli, iba꞉te ba꞉bi gao kubadopoma꞉ ga꞉la. \v 3 Ba꞉bene iba꞉te naeno tabo ulihote, na owalubinidawa Taitasikono komoma꞉ iba꞉te nago ukui kapiyama꞉ ba꞉bo eda꞉huya꞉, ba꞉ma ka꞉na ebe Yuha꞉dawama꞉ ba eda꞉na, talona puliyala ebete Yunapi dubuino tama itamida kukala laweha꞉ma꞉ eda꞉lo Godokono oko nago kapimilo kowatinama꞉. \v 4 Huiyatiya aeno kapiyuimi habamo puya꞉te ha꞉da amiho gabodo da꞉pelami, ibi ha꞉kiya ibi hibima꞉ midipi ekakima꞉ ba ka꞉lami ba꞉bo ga꞉luya꞉, ebete tama itamida kukala na꞉lawa꞉mene. A꞉iye! Ba꞉bi dubate kuba ukui gabodo ago pekapiyuya꞉, a puya꞉te Yuha꞉pi ipuwalo oko dowatihonama꞉ aeno ododi komo kubama꞉ koga꞉lama꞉, ba꞉bema꞉ a Ya꞉su Kelisoko ipuwalo Mosesekono Tutumu Taboeno menemene ipuwane dikulima꞉, iba꞉te ba꞉be tabo ulihote ubi ba꞉bo ihatiya꞉ Tutumu Taboeno hala꞉mo a gala kakamatuhua꞉mehoema꞉. \v 5 Huiyatiya iba꞉te Taitasitamo ododima꞉ da꞉ga꞉lui, ale ibino ubi komamo papamila꞉haheno aeno ukuilo tete nanekelenomolo ukui gagagagama꞉ keda꞉haha꞉, iyo, ale la꞉ Yuha꞉pi hibima꞉ midipi mabuma꞉ ibi ba꞉bo duhilamima꞉, iba꞉te Hido Taboeno hibi komo kubahimikapoma꞉. \p \v 6-8 Ba꞉ba tetelo aeno kapiyuimi ipuwalo puya꞉te watowatopima꞉ deda꞉hui, ba꞉ba꞉te huiyatiya naeno okoeno ododili komo hiliyonomo ulihote modoboma꞉ ga꞉luya꞉. Iba꞉te ba꞉moe komo iya꞉tawahuya꞉, Godote ya꞉lo tetelo natamo Hido Tabo Yuha꞉pa꞉tamo olamagi oko dikanamiya꞉, dopamo ebete Pitatamo Hido Tabo Yunapa꞉tamo olamagi oko keba ka꞉na kikamiya꞉ ba꞉ba ka꞉na. Ba꞉ hibila, Godote kebe heloamo Pitako Yunapa꞉tamo oemedawama꞉ da꞉midiya꞉, ebete ba꞉be atu heloamo na Yuha꞉pa꞉tamo oenamedawama꞉ a꞉kamidiniya꞉, ba꞉bema꞉ ba꞉bi watowatopa꞉te naeno oko komoma꞉ modoboma꞉ ga꞉late eta hiya꞉ gabodo kododima꞉ na kakiyanameha꞉. Huiyatiya numa꞉la꞉, iba꞉te naeno oko kubama꞉ na꞉ga꞉latale nale ba꞉be komoma꞉ ukui bilibilima꞉ ba꞉ka꞉-eda꞉na꞉, mabu hopo habanapa꞉te pui kokopima꞉ da꞉ga꞉lana, Godote ba꞉bi dubu hunu nikapa꞉mo kulamenaha꞉ huiyatiya ebete tepo ipuwamo ulamena. \p \v 9 Ba꞉bene Ya꞉imesiko, Pitako, ba꞉gala Yoneko iba꞉te ba꞉be kapiyuimipino umi ipuwalo koko watowatopima꞉ ba eda꞉hana, iba꞉te naeno hidonomo oko Godogodone pe komo diya꞉tawahui, ba꞉ba tetelo iba꞉te na ba꞉gala Banabasiko aeno kokoto uwatehuilo ale kapimilo tabo ba꞉ma ka꞉na ga꞉luima꞉, na Banabasikoba꞉ oko Yuha꞉pino hiya꞉hiya꞉ hopolo ba owatina, ibi huiyatiya oko Yunapino hopolo bowatihonamena꞉. \v 10 Ba꞉bene ale eta kapiya komo ododima꞉ iba꞉te a ba꞉bo kiyaa꞉miya꞉, ba꞉ma ka꞉na Yunapi ipuwalo puya꞉te awaepima꞉ deda꞉hana, ale Yuha꞉pi hibima꞉ midipi kokiyalamema꞉ iba꞉te ba꞉bi tawakalubi malemale mani miya꞉te komamo kemalagidolenakoma꞉, huiyatiya numa꞉la꞉, ibino tabo ulihino nale ba꞉be komo ododima꞉ na ha꞉kiya naeno ubi dopamo ihatimo. \s1 Polote A꞉ntiyoka Ko Habalo Pitakono Kuba Ododi Komoma꞉ Ebe Da꞉kiyahamiya꞉ \p \v 11 Ba꞉bene komo hegela hiliyonomo da꞉petohui, eta tetelo Pitate A꞉ntiyoka ko habamo puluhukuti eta kuba komo Yuha꞉pi hibima꞉ midipi ekaka꞉tamo da꞉pododi, na ba꞉bema꞉ sose tawakalubino holoholo hapulu ebe koamo kiyahamimo. \v 12 Iyo, ebete ago da꞉pemeda꞉tepui, komo hegelalo ebete Yuha꞉pi ekaka꞉go baa꞉ kapimilo kalakalago a꞉nahanakui. Huiyatiya Ya꞉imesiti komo Yunapi dubu Yelusalemane da꞉poelami, Pitate ba꞉bo iya꞉tawui ibi ba꞉ puya꞉te tama itamida kukala laweha꞉pa꞉go pola꞉na talonama꞉ da꞉ga꞉lana ba꞉bi dubula, ba꞉bema꞉ ibino ubiha꞉ tabo komoma꞉ ba toletole ebete Yuha꞉pa꞉go baa꞉ na ba꞉bo ekelami. \v 13 Ba꞉bene A꞉ntiyoka habalo demedehona, komo ba꞉bi Yunapi ekaki Banabasiko bana, iba꞉te Pitakono ododi komo umiti tola꞉go ba꞉ atu kuba komo ba꞉bo ka-ododiya꞉, iyo, iba꞉te Yelusalemanapi dubuino ubiha꞉ tabo komoma꞉ toletolehote baa꞉ naha ipuwalo ibino Yuha꞉pi hibima꞉ midipi ekaki dito miya꞉paliya꞉. \p \v 14 Ba꞉bema꞉ Hido Tabote ale ododima꞉ keba ka꞉na ka꞉kiyaa꞉mena, iba꞉te ba꞉be hibi tuputupu gabo da꞉miya꞉pui, nale ba꞉be komo ba umi ibi hiliyonomoeno holoholo hapulu Pitako ba꞉ma ka꞉na kiyahamimo, “Ama꞉ Yu lumagima꞉ ba eda꞉na, huiyatiya Yelusalemanapi pelameheno ama꞉ Yuha꞉pino komokomo iba꞉go kalakalago ododinakuya꞉ta. A꞉iye, ba꞉moe ba꞉ hido ododi komola! Ba꞉bema꞉ mabu keka꞉ ama꞉ ba꞉ma tetelo ba꞉be hido ododi komo miya꞉pate temeteme Yuha꞉pa꞉tamo dikalamena, ba꞉ma ka꞉na iba꞉te a Yunapino iniwalino ododili komo ta꞉mataleheno ama꞉ iba꞉go gala a꞉kalutamena꞉ta?” \s1 Yunapi Ba꞉gala Yuha꞉pi Iba꞉te Hibima꞉ Midi Komo Kapiyado Ibino Ka꞉ka꞉ Mula꞉ Komo Kolawema꞉na꞉ \p \v 15 Ba꞉bema꞉ a puya꞉te Yunapi ipuwane da꞉hawakalahaliya꞉ma꞉, a ba꞉moe komo hibilo iya꞉tawahala, a la꞉ Yuha꞉pi keba ka꞉nala꞉ka꞉ eba ka꞉naha꞉, mabu la꞉eno komo tawakalubi hiliyonomate Godokono hibi gabo iya꞉tawaha꞉ma꞉ ba eda꞉hana koko kuba ba꞉bo ododilinaka. \v 16 Huiyatiya a hibima꞉ midipi hiliyonomate iya꞉tawahala, lumagiti Ya꞉su Kelisoko hibima꞉ da꞉midimini, Godote ba꞉be komo kapiyado ebe tuputupudawama꞉ koka꞉mima꞉ne, ebete Moseseko ipuwado tawakaluba꞉tamo dikalamiya꞉ ba꞉bi Tutumu Tabamo papamiwata komodoha꞉. Iyo, ba꞉moe ba꞉be mabuma꞉ a Yunapi ba꞉gala la꞉ Yuha꞉pi, a hiliyonomate Kelisoko hibima꞉ midi gabodo tuputupupima꞉ ba eda꞉hana ba꞉bo ga꞉lanama꞉, eta gabo kitanaha꞉ lumagiti Godokono Tutumu Tabamo papamiwata komodo ebeno tuputupudawama꞉ keda꞉ma꞉. \p \v 17 Ba꞉bema꞉ diyala, daedae ukuidawate ba꞉ma ka꞉na da꞉ goemene, “La꞉ hibima꞉ midipa꞉te Kelisoko ipuwalo Godokono tuputupupima꞉ eda꞉hama꞉ ba ga꞉la, huiyatiya la꞉le Mosesekono komo Tutumu Tabamo kapapamila꞉hanaha꞉. Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, Kelisote la꞉ na꞉heluilamenata la꞉le la꞉eno papamila꞉haha꞉ komodo hibo gabo kududima꞉, koko kuba ododilipa꞉te keba ka꞉na kududinaka ba꞉ba ka꞉na!” \p Na huiyatiya ebetamo tabo ba꞉ma ka꞉na kogoema꞉nemo, “Ao, ama꞉ daedae ukuilo gaa꞉ta! \v 18 Godote Moseseko ipuwado atamo dikaa꞉miya꞉, nale ba꞉bi hiya꞉hiya꞉ Tutumu Tabo kodakodanomolo gala a꞉kuwata꞉mo. Ama꞉ numa꞉, ebete naeno hibima꞉ midi komodo na kebe komo kodakodalo lawema꞉ kubama꞉ goelo diya꞉tunamiya꞉, nale ba꞉be komone ohobigate ba꞉bene ukui hiya꞉ma꞉ miditi ba꞉be atu komo gala da꞉kalawemo, Godokono umi ipuwalo na ba꞉ konomo kuba ebetamo kododima꞉nemo.” \p \v 19 Ba꞉ hibila, Godokono Tutumu Tabo komate na biya꞉tunamena, na ha꞉kiya naeno heloamo ebeno ubi komamo papamiwata modoboha꞉. Ba꞉bema꞉ na ba꞉bi Tutumu komoeno helo ipuwane uluhukuti naeno heloamo ododi komoma꞉ ba꞉ dito hoiya꞉mo, nale ba꞉ba tetene tupuimiti Godokono heloamo ebe mabuma꞉ kemedenama꞉. \v 20 Iyo, ba꞉moe ba꞉be gabodo nale Kelisokoba꞉ keha pihigalo ba꞉ dito hoiya꞉mo, ba꞉bema꞉ ba꞉ma tetelo Kelisote na ipuwalo ba emedena na ha꞉kiya naeno heloamo gala a꞉kemedenamo. Ba꞉ hibila, Godokono Guduti na malemalelo ba emalagidolonena ebeno ka꞉ka꞉ na mabuma꞉ gobogobamo dihatiya꞉, ba꞉bema꞉ na ba꞉ma tetelo ebe hibima꞉ midi komodo bemedenamo. \v 21 A꞉iye! Lumagiti Tutumu Tabamo papamiwata komodo tuputupudawama꞉ eda꞉ gabote hibilo nitanatale, a biya꞉tawahana꞉ Kelisokono hoe komo ba꞉ ko komoha꞉. Huiyatiya numa꞉la꞉, Tutumu Tabamo papamiwata komodo gabote kitanaha꞉, ba꞉bema꞉ Godote ebeno eta malemale gabo na diya꞉tunamiya꞉, nale ba꞉be hidonomo gabo ubiha꞉ma꞉ a꞉keda꞉namo. \c 3 \s1 Godote Tawakalubino Hibima꞉ Midi Komodo Ibi Tuputupupima꞉ Da꞉midilina \p \v 1 O Galesiyanapa꞉la꞉, mabu keka꞉ la꞉ daedae tawakalubima꞉ deda꞉huima? A꞉iye, Ya꞉suti keha pihigalo da꞉hoiya꞉, na dopamo ba꞉be komoeno ipuwa la꞉tamo hidonomamo a꞉hawakalimimo! Ba꞉bema꞉ la꞉godolo dopamo da꞉pola꞉nama꞉, Saitanakono ododi komodo ba꞉bi hidohido ukui pote kiya꞉hekelamiti? Numa꞉la꞉, la꞉le ebeno ha꞉da amiho komokomo uwatete kuba ukui ba꞉ma ka꞉na emalagidolo a꞉tupuimimata, Godote Moseseko ipuwado tawakaluba꞉tamo dikalamiya꞉ la꞉le ba꞉bi Tutumu Tabamo papamila꞉ha komodo tuputupupima꞉ keda꞉hanama꞉. \v 2 Ba꞉bema꞉ wadiyala la꞉ ba꞉moe kapiya komo na na꞉kiyanama꞉la꞉, la꞉le Godokono Gobogoboeno helo kebe gabodo ka꞉lawiuima, ebeno Tutumu Tabamo papamila꞉ha gabodola꞉ka꞉, o la꞉ ebeno Hido Tabo uli tetelo hibima꞉ da꞉midima ba꞉be komodola꞉ka꞉? \v 3 A꞉iye, la꞉ daedae tawakalubima꞉ akeda꞉hala꞉! Godokono Gobogobote la꞉ ipuwalo kebe oko ka꞉tupuimi, la꞉ modobola꞉ka꞉ ebeno helo komone ohobila꞉hate la꞉ ha꞉kiya la꞉eno ododili heloamo ba꞉be oko upula꞉? \v 4 Numa꞉la꞉, la꞉eno hibima꞉ midi ipuwalo kebe hiliyonomo komate la꞉tamo dikulihonakui, Godote ba꞉bi komodo la꞉ hidamo iya꞉tulamenakuya꞉ta, aba꞉ hibila꞉ka꞉? A꞉iye, modoboha꞉ la꞉ ba꞉bi hidohido ukui dito adodole! \v 5 Ba꞉bema꞉ Godote ebeno Gobogoboeno helo la꞉tamo konomamo ba ikalamena la꞉ ipuwalo koko hanohano komo dododilinako, ba꞉be komote la꞉godolo bada mabuma꞉ kitana? La꞉ Godokono Tutumu Tabamo papamila꞉ha mabuma꞉la꞉ka꞉, o la꞉ ebeno Hido Tabo uli tetelo hibima꞉ da꞉midima ba꞉be mabuma꞉la꞉ka꞉? \p \v 6 Ba꞉bema꞉ wadiyala la꞉ A꞉ibalahamakono komo nemalagidolala꞉. Godokono Bukalo tabote ba꞉ma ka꞉na itana, “Godote ebeno hibima꞉ midi komo umiti ebe tuputupudawama꞉ ba꞉bo ka꞉miya꞉.” \v 7 Iyo, ba꞉moe Buka tabone wadiyala la꞉ ba꞉moe komo hidamo niya꞉tawahala꞉, puya꞉te hibima꞉ midipima꞉ deda꞉hana ibi ba꞉ A꞉ibalahamakono hibi eyoni gugudila. \v 8 Numa꞉la꞉, Godote a tetelo Yuha꞉pi uwatete ibino hibima꞉ midi komodo ibi tuputupupima꞉ da꞉midilina, ba꞉be komote uluhukuhino dopamo ebete A꞉ibalahamatamo ba꞉be nopo ba hawakalimi Kelisokono Hido Taboeno ipuwa ebetamo ba꞉bo olamagiya꞉. Iyo, ba꞉be tabote ebeno Bukalo ba꞉ma ka꞉na itana, “Hiya꞉hiya꞉ hopolo demedehona ba꞉bi tawakalubi kapiyuimi hiliyonomate na ba꞉ma ka꞉na ba꞉toenamehonenakomena꞉, ‘Ama꞉le A꞉ibalahamako keba ka꞉na kowalubionakui, wadiyala ama꞉le a atumu ba꞉ba ka꞉na nowalubinakuya꞉.’” \v 9 Ba꞉ hibila, A꞉ibalahamate Godokono tabo uliti hibima꞉ da꞉midiya꞉, ba꞉ba tetene tupuimiti Godote ebeno emede ipuwalo ebe hidonomamo owalubinakui, ba꞉bema꞉ ba꞉ma tetelo puya꞉te Godoko atumu hibima꞉ da꞉midina, ebete ibi ba꞉ ba꞉ba ka꞉na atumu a꞉kowalubilinako. \p \v 10 Huiyatiya numa꞉la꞉, puya꞉te Tutumu Tabamo papamila꞉halema꞉ ibi ha꞉kiya ibino helo hibima꞉ da꞉midilina, Godote ibi owalubilihino iba꞉te ibino kuba ododili mabuma꞉ ko temeteme biya꞉tawahanakomena꞉. Iyo, ebeno Bukalo tabote ibino komoma꞉ ba꞉ma ka꞉na itana, “Tutumu Tabo komokomo hiliyonomo ipuwalo pote kapiya tutumu kapiya tetenomolo dadikanalemene, ba꞉be mabuma꞉ ebete ebeno hoe kuitita꞉mo wiboha꞉ temeteme ba꞉ma ka꞉na biya꞉tawanakomene, ebeno kuba huiyate Godogodone hibinomolo kopema꞉ne!” \v 11 Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, a hopo habanapi hiliyonomagodolo eta lumagiti modoboha꞉ma꞉ eda꞉na Godokono hiliyonomo Tutumu Tabamo kopapamiwatama꞉, iyo, ba꞉be komone a iya꞉tawahala, Tutumu Tabamo papamiwata komodo Godote eta lumagi ebeno tuputupudawama꞉ a꞉kamida꞉mene. Ba꞉ hibila, ba꞉be gabo kitanaha꞉, huiyatiya kalakala konomola, Godokono Bukalo eta tabote ba꞉ma ka꞉na goena, “Puya꞉te Godokono tuputupupima꞉ deda꞉hana, iba꞉te ebe hibima꞉ midi komodo hibi ka꞉ka꞉ kolawema꞉na꞉.” \v 12 Ba꞉gala ebeno Bukalo eta tabote ba꞉ma ka꞉na kagoena, “Puya꞉te ebeno Tutumu Tabo komokomo hiliyonomamo ba papamila꞉hana eta kapiya adikanaleheno, hopo habanapi ipuwalo ibinomate hibi ka꞉ka꞉go bemedenamena꞉,” huiyatiya nale dopamo ba꞉ma ka꞉na goemo, ba꞉bako lumagiti hopo habalo kemedenaha꞉. Ba꞉bema꞉ ba꞉moe komo ba꞉ ko komonomola, Godote ebeno Bukalo a biya꞉tua꞉mena, Tutumu Tabamo papamiwata komo ba꞉gala hibima꞉ midi komo, ba꞉bi netewa komate hiya꞉hiya꞉ ba꞉pola꞉na, ibi kapiyaha꞉. \p \v 13 Ba꞉bema꞉ hibila, ale Godokono Tutumu Tabo adikanale mabuma꞉ ebete a temeteme ipuwalo kemedenama꞉ da꞉goiya꞉, huiyatiya Kelisote a malemalea꞉telo ba꞉be temeteme uwatea꞉mete ba꞉bo hoiya꞉. Iyo, ba꞉ ba꞉moe gabodo ebete aeno kuba ododili komoeno temeteme ipuwane a ya꞉lo uluhukua꞉tiya꞉. Numa꞉la꞉, Kelisokono hoe komoeno ipuwa kohawakalimima꞉ Godokono Bukalo eta tabote ba꞉ma ka꞉na goena, “Tawakaluba꞉te eta lumagi anakapumima꞉ ebeno ape kehamo dihatemena꞉, ba꞉be lumagiti ebeno kuba ododili mabuma꞉ Godokono holoholo hapulu wiboha꞉ temeteme ba꞉lawenakomene.”\f * \fr 3.13 \ft Buka ka꞉lamiholedawa, wadiyala ama꞉ ba꞉moe komo niya꞉tawa, Ya꞉suku tuputupudawanomola, ebete eta kuba kododinakuiha꞉. Huiyatiya ebete keha pihigalo aeno kuba ododili komo hiliyonomo uwatea꞉mete, ba꞉bene emedena emedena tetelo ba꞉bi kuba komate ebegodolo ba pola꞉na ebete a mabuma꞉ ba꞉bi kuba ebeno hawa꞉mo ba꞉mula꞉lea꞉menamene.\f* \v 14 Ba꞉moe ba꞉be mabuma꞉ Ya꞉su Kelisote keha pihigalo da꞉hoiya꞉, ebete ebeno ubi ba꞉bo ihatiya꞉, ebeno hoe komodo aeno kuba ododili komoeno temeteme huiya kuwatea꞉mema꞉, ba꞉gala ebe ubila ebeno Gobogobote aeno hibima꞉ midi komodo a ipuwalo kemedenama꞉. Iyo, Godote Yunapi kowalubilima꞉ tabo dopamo hibinomolo a꞉goiya꞉, huiyatiya ebete Kelisokono hoe komodo Yuha꞉pa꞉tamo gigiho atumu a꞉ka-a꞉hiya꞉miduya꞉ ibino emede ipuwalo Godote ibi hidonomamo kowalubilinakoma꞉, ebete dopamo A꞉ibalahamako keba ka꞉na kowalubinakui ba꞉ba ka꞉na. \s1 Godote Dopamo A꞉ibalahamatamo Kebe Tabo Hibilo Da꞉goiya꞉ Ba꞉be Taboeno Helo Ebeno Hiya꞉hiya꞉ Tutumu Taboeno Helote Kadikamidaliya꞉ha꞉ \p \v 15 Naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, nale hopo habanapino eta ododi komo go taboma꞉ miditi ba꞉be komamo la꞉ kiya꞉tulamema꞉nemata. Ba꞉ma ka꞉na tawakalubino holoholo hapulu netewa dubate ibino nopo tamotete baa꞉ kapimilo da꞉nahamena꞉, galane tetelo ibi ipuwalo etate ba꞉be nopoeno tabo dito adikanale modoboha꞉, iyo, iba꞉godolo gabote a꞉kitanamene ba꞉be tabo hiya꞉ma꞉ komidima꞉. \v 16 Ba꞉ ba꞉ba ka꞉na Godote ebeno Bukalo komo hiya꞉hiya꞉ tetelo ebeno nopo A꞉ibalahamatamo ba tamote tabo hibinomolo ba꞉bo goenakui, ebete ebe ba꞉gala ebeno galanepi kowalubilinakoma꞉, huiyatiya numa꞉la꞉, ba꞉bi tabo komate A꞉ibalahamakono galanepi hiliyonomoeno komoma꞉ hunulu ba pola꞉na, ibino ko ipuwa ba꞉ kapiyanomo galanedawoeno komoma꞉ goena, ba꞉be dawa ba꞉ Kelisotela. \p \v 17 Ba꞉bema꞉ naeno ko iya꞉tulame komo ba꞉ ba꞉ma ka꞉nala. Dopamo tetelo Godote ebeno nopo ba tamote kebe tabo hibilo da꞉goiya꞉, ba꞉be taboeno helote emedena emedena tetelo a꞉kawibonamene. Iyo, komo 430 gogote da꞉petohuya꞉, ba꞉ba tetelo Godote ebeno Tutumu Tabo tawakaluba꞉tamo dikalamiya꞉, ba꞉bi Tutumu Taboeno helote modoboha꞉ma꞉ ediya꞉ ebeno dopo taboeno helo kadikamidalema꞉. \v 18 Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, Godokono hidohido owalubi komate Tutumu Tabamo papamila꞉ha komodo tawakaluba꞉tamo nikulitale, a biya꞉tawahana꞉ ebete dopamo hibilo da꞉goiya꞉ ba꞉be dopo taboeno helote ba꞉ ya꞉lo a꞉wibuya꞉. Huiyatiya eba ka꞉naha꞉. Godote A꞉ibalahamatamo hibilo da꞉goiya꞉, ba꞉be hibi tabo kapiyado hidohido owalubi komo ebetamo ba꞉ dito ikamehonakui, A꞉ibalahamakono eta ododi komodoha꞉. Ba꞉moe ba꞉be mabuma꞉ a iya꞉tawahala, ba꞉be hibi taboeno helote emedena tetelo ba itana, ba꞉ma tetelo a mabuma꞉ atumu hido oko beka-owatina. \s1 Godokono Tutumu Tabo Komoeno Oko Owati Komo \p \v 19 Ba꞉bema꞉ mabu keka꞉ A꞉ibalahamakono gala hapuni Godote Tutumu Tabo komokomo tawakaluba꞉tamo dikalamiya꞉? Hibila, Godote ba꞉be ododi komodo ubi bihatiya꞉, hopo habanapa꞉te aeno kuba ododili komo hidamo kiya꞉tawahama꞉ A꞉ibalahamakono eta eyono guduino pe teta꞉mo. Numa꞉la꞉, ba꞉be eyono gudu ba꞉ Godote pokono komoma꞉ tabo A꞉ibalahamatamo hibilo da꞉goiya꞉ ba꞉be gudula, iyo, ebe ba꞉ Kelisotela. \p Ba꞉gala eta komo. Dopamo tetelo Mosesete Godoko ba꞉gala a hopo habanapi tetenomolo ba la꞉na, Hunu Haboeno nopopa꞉te Godokono Tutumu Tabo komokomo ebetamo ba꞉bo ikamehuya꞉, ebete ba꞉be Tutumu Taboeno nopo ibi hidamo kiya꞉tulamema꞉. \v 20 Huiyatiya galane tetelo kebe uli nopote atamo Kelisogodone duluhukuya꞉, ba꞉be nopoeno komo hiya꞉la mabu Kelisoko ba꞉gala Godoko ibi ba꞉ kapiyanomola. Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, eta hopo lumagiti Godoko ba꞉gala a tetenomolo la꞉naheno, ba꞉ba tetelo ebe ha꞉kiya ba꞉moe hopamo piya꞉ ebeno nopo a kopiya꞉tua꞉mema꞉. \v 21 Ba꞉bema꞉ la꞉eno ukui keba ka꞉nala꞉ka꞉? Godokono Tutumu Taboeno nopote Moseseko ipuwado duluhukuya꞉ ba꞉gala Godokono Hibinomo Tabo Goe Komoeno nopote Kelisogodone duluhukuya꞉, ba꞉bi netewa nopo ipuwalo alaholoho komote ba꞉kitana? Ao, kitanaha꞉! Gabote nitanuya꞉tale ale eta tutumu tabamo papamila꞉hale komodo hibi ka꞉ka꞉ kolawema꞉, Godote a ba꞉be gabodo tuputupupima꞉ ba midina ebeno eta nopo atamo ba꞉ka꞉-ikaa꞉miya꞉na꞉. \v 22 Huiyatiya ebeno Bukalo ebete a biya꞉tua꞉mena, hopo habanapi hiliyonomate kuba ododili komoeno helo ipuwalo emedena, iba꞉te hibi ka꞉ka꞉ lawema꞉ kamodobonaha꞉. Ba꞉moe ba꞉be mabuma꞉ tawakaluba꞉te ibino ododili komoeno helo hibima꞉ midihino Ya꞉su Kelisoko kapiya hibima꞉ da꞉midina, Godote ba꞉be komodo kebe owalubi komo iba꞉tamo ikalamema꞉ dopamo hibilo da꞉goiya꞉, ba꞉be komote iba꞉tamo hibinomolo kopuluhukuma꞉ne. \p \v 23 Ba꞉ hibila, Godote ebeno Hibima꞉ Midi Komoeno nopo hawakalimihino, dopamo tete ga꞉ga꞉nomolo hibima꞉ midi komoeno pe teta꞉mo a hopo habanapa꞉te ebeno Tutumu Taboeno helo ipuwalo emedenamima꞉, kuba ododilipa꞉te gabomanino du genamalo keba ka꞉na kemedena ba꞉ba ka꞉na. \v 24 Iyo, Godote ebeno Tutumu Tabo atamo dikaa꞉mehuiya꞉, ebeno ubi ba꞉ma ka꞉na ihatiya꞉, ale ba꞉bi taboeno helo ipuwalo ba emedena ba꞉bi tabo komate Kelisokono pe teta꞉mo a hidamo iya꞉tua꞉menapete, ba꞉bene ale ebegodone ebeno eta uli nopo dulihoma꞉ ebe hibima꞉ midi komodo ebeno tuputupupima꞉ ba꞉bo keda꞉hama꞉nema꞉. \v 25 Ba꞉bema꞉ kalakala konomola, a ba꞉ma tetelo Tutumu Taboeno helo ipuwalo kemedenaha꞉, iyo, ba꞉be komoeno helote agodone ya꞉lo a꞉wibuya꞉, hibima꞉ midi komote duluhukuya꞉ ba꞉ba tetelo. \p \v 26 Numa꞉la꞉, Ya꞉su Kelisoko ipuwalo la꞉ hiliyonomate ebe hibima꞉ ba midina Godokono gugudima꞉ beda꞉hanamata. \v 27 Iyo, la꞉le beyamo wadulatele komo Kelisoko ipuwalo a꞉lawimata, ba꞉bema꞉ ba꞉ma tetelo la꞉ ebeno uli emede komago wapata꞉lamenamata, lumagiti uli kaliko puliti kalakalago keba ka꞉na ka꞉pata꞉nako ba꞉ba ka꞉na. \v 28 Ba꞉bema꞉ hibila, la꞉ Ya꞉su Kelisoko ipuwalo ba emedena, la꞉ puya꞉te Yunapima꞉ deda꞉hanama ba꞉gala la꞉ puya꞉te Yuha꞉pima꞉ deda꞉hanama, la꞉ puya꞉te komopino huiyaha꞉ oko dowatihonama ba꞉gala puya꞉te la꞉ ha꞉kiya la꞉ kowalubilima꞉ mani oko dowatihonama, la꞉ puya꞉te dubuma꞉ deda꞉hanama ba꞉gala la꞉ puya꞉te kamenakamenama꞉ deda꞉hanama, Godokono umi ipuwalo la꞉ hiliyonomo ba꞉ kapiya tawakalubilata, la꞉ hiya꞉hiya꞉ tawakalubima꞉ keda꞉hanaha꞉. \v 29 Iyo, la꞉ hiliyonomo ba꞉ Kelisokono tawakalubilata, ba꞉bema꞉ la꞉ A꞉ibalahamakono hibi eyoni gugudima꞉ ba eda꞉hana, Godote ebetamo wiboha꞉ owalubi komo ikamehoma꞉ hibilo da꞉goiya꞉, la꞉ ba꞉ atumu Godogodone atu owalubi komo ba꞉kalawenakomata. \c 4 \s1 Godokono Hibi Gugudino Komo \p \v 1-2 Ba꞉bema꞉ nale eta go tabo ba꞉ma ka꞉na goemo. Eta ko dubuino genamanapi ipuwalo ebeno hibi gudu ba꞉gala huiyaha꞉ okopi iba꞉te kapimilo emedena. Hibila, galane tetelo ba꞉be guduti ebeno nabiwigodone hiliyonomo ilina ba꞉gala helo kuwatema꞉ne, huiyatiya ebeno nabiwiti ebeno komoma꞉ kebe tete modoboma꞉ ka꞉goiya꞉, ebete ba꞉be ko teta꞉mo uluhukuhino dopamo ebe ha꞉kiya ebeno ubilo eta komo a꞉kododa꞉le. Iyo, ebete deha꞉potoma꞉ ba eda꞉na, ebeno nabiwiti puya꞉tamo helo dikalamiya꞉ iba꞉te ebeno dawalipima꞉ ba꞉gala iya꞉tulamepima꞉ keda꞉hanama꞉, ebete ba꞉bi kokopino tabamo dito papamiwatanako, ebeno nabiwino huiyaha꞉ okopa꞉te ibino oko namutuluba꞉tamo keba ka꞉na ka꞉papamila꞉hanaka ba꞉ba ka꞉na. \v 3 Ba꞉bema꞉ a ba꞉ atumu, kuba gobogobo ipuwalo puya꞉te ba꞉moe hopo habalo ba꞉gala alomo hunulu kokopima꞉ deda꞉hana, a dopamo ibino helo ipuwalo emedenamima꞉ aeno tepo ipuwoeno iya꞉tawa komote koma꞉ eda꞉ teta꞉mo. \v 4 Ba꞉bene ba꞉be tetenomote Godokono ubilo modobonomolo duluhukuya꞉, ebete ebeno Gudu ba꞉moe hopamo ba꞉bo poemiya꞉, iyo, ebete eta kamenoeno tepo ipuwane hawakalate a hopo habanapa꞉go Godokono Tutumu Taboeno helo ipuwalo emedenami. \v 5 Numa꞉la꞉, ebete ba꞉ ba꞉ba ka꞉na ododiya꞉, a puya꞉te eba꞉go Tutumu Taboeno helo ipuwalo demedenamima꞉, ebete a ba꞉be helo ipuwane ba uluhukua꞉te ale Godokono hibi gugudima꞉ ba꞉bo keda꞉hama꞉nema꞉. \p \v 6 Ba꞉bema꞉ kalakala konomola, mabu a hibima꞉ midipa꞉te ba꞉ma tetelo Godokono gugudima꞉ deda꞉hanama꞉, ebete ebeno Guduino Gobogobo atamo ba꞉bema꞉ poemiya꞉ ebete aeno tepo ipuwalo kopemedenama꞉. Numa꞉la꞉, ba꞉be Gobogobote ba꞉ a ipuwado Godoko Abama꞉ ba ka꞉mina ebe da꞉toemehonako ba꞉be dawala. \v 7 Ba꞉bema꞉ hibima꞉ mididawa, ama꞉ dopamo Tutumu Taboeno huiyaha꞉ okodawama꞉ ba eda꞉na kebe temeteme ipuwalo demedenama꞉, ama꞉ ba꞉be temeteme ipuwane ya꞉lo uluhukuti ba꞉ma tetelo huiyaha꞉ okodawama꞉ gala keda꞉naha꞉, ama꞉ huiyatiya Godokono hibi guduma꞉ eda꞉nata. Ba꞉gala eta komo. Ama꞉le ebeno guduma꞉ deda꞉na, ba꞉bema꞉ Godote ebeno gugudi mabuma꞉ kebe hidohido komo ya꞉lo da꞉dogodoguilamiya꞉, ba꞉bi owalubi komokomo ebete ama꞉tamo emedena tetelo dito bikamehonakomena꞉ta. \s1 Polote Galesiya Sose Tawakalubino Komoma꞉ Ukui Bilibili Komo Da꞉hawakalimiya꞉ \p \v 8 Numa꞉la꞉, dopamo la꞉ Godokono hibi komo iya꞉tawaha꞉ma꞉ ba eda꞉hana, komopa꞉te kebe kuba gobogobo kadikulamenaka la꞉ ba꞉bi gobogoboeno temeteme ikalame komoeno helo ipuwalo atumu nemedenamimata. \v 9 Huiyatiya ba꞉ma tetelo la꞉ Godokono hibi komo umimata, ebete ya꞉lo tetelo la꞉eno komo hibilo dulamelelamiya꞉la ba꞉be dawala. Ba꞉bema꞉ la꞉ ebe hibidawama꞉ ba ga꞉lana, mabu keka꞉ la꞉ ubi dihatenama, la꞉le dopamo kebe kubakuba gobogoboeno temeteme ipuwalo demedehonamima la꞉ ba꞉bi atu gobogoboeno komamo gala kakohobila꞉ma꞉? A꞉iye, ba꞉bi gobogobate awaepimo emedehona, iyo, ibino helo hibi kitanaha꞉ la꞉ kowalubilima꞉! Ba꞉bema꞉ la꞉ ubi bada mabuma꞉ kihateonama ibino helo ipuwalo gala kakemedehonama꞉? \v 10 A꞉iye! La꞉eno ukui komate kubakubahate, ba꞉bene Yunapino ododili ipuwalo iba꞉te kokonomoma꞉ da꞉ga꞉lana, ba꞉bi hiya꞉hiya꞉ hegeloeno komo, ba꞉gala uli manomeno komo, ba꞉gala koko pokoeno komo, ba꞉gala komo gogoeno koko ododili komo, la꞉ ba꞉ atumu ba꞉bi komo kokonomoma꞉ ga꞉lanamata! \v 11 Ba꞉be mabuma꞉ nale la꞉eno hibima꞉ midi komoma꞉ nukuibilibilitamo. Nale la꞉ ipuwalo kebe oko kodakodalo dowatimo, diyala, ba꞉be okoeno gaote ya꞉lo kuda꞉ a꞉kubakubahuya꞉! \p \v 12 Ba꞉bema꞉ naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, nale la꞉ betoelameholemata, nale dopamo la꞉go kapiyama꞉ keba ka꞉na ka꞉pedimo, wadiyala la꞉ ba꞉ba ka꞉na nago kapiyama꞉ eda꞉hate na nibaminatena꞉la꞉. Iyo, dopamo la꞉le temeteme natamo kikanamenakuiha꞉, ba꞉bema꞉ la꞉ nonolata, ba꞉ma tetelo temeteme natamo ikaname akatupuima꞉la꞉. \v 13 Ba꞉ hibila, natamo dopamo duluhukui, la꞉ ba꞉be komo iya꞉tawahala, ba꞉ma ka꞉na tawetawete na dunamiti, na ba꞉be komodo hido tete umiti Godokono Hido Tabo la꞉tamo ba꞉bo olamagimo. \v 14 Ba꞉ba tetelo naeno tawetawe komoma꞉ la꞉le na ba owalubini menemene komote la꞉tamo uluhukui, huiyatiya la꞉ na iduduputinameheno, la꞉eno tepo ipuwoeno ukuilo la꞉le na Godokono Hunu Haboeno eta nopodawa huiyama꞉ da꞉midinima, naeno tabo olamagi komo ubiha꞉ma꞉ keda꞉haha꞉, iyo, la꞉le na Ya꞉su Kelisokomo midiniti na kalakalago ba꞉bema꞉ lawenimata. \v 15 Numa꞉la꞉, ba꞉ba tetelo la꞉godolo na mabuma꞉ ditanati, ba꞉be kalakala bada konomola꞉ka꞉! Ba꞉bema꞉ bada komote duluhukui la꞉eno kalakala ba꞉bo kanakapumi? Ba꞉ hibila, dopamo la꞉ na mabuma꞉ ubi ba꞉ma ka꞉na ihatimata, gabote nitanatale la꞉ ipuwalo etate ebeno hidohido baidi magobelete natamo dito bikanamena꞉. \v 16 Huiyatiya numa꞉la꞉, nale ba꞉ma tetelo Godokono hibi komo la꞉tamo gala da꞉kahawakaliminamo, ba꞉be mabuma꞉ komo la꞉ la꞉eno ukuilo na malemalenateneheno la꞉le na la꞉eno alaholodawama꞉ midininamata! \p \v 17 Ba꞉ hibila, puya꞉te Godokono mahilamo ha꞉da amiho tabo dolamagiminaka, iba꞉te la꞉eno komoma꞉ ibino ubi konomamo ba꞉ma ka꞉na ihatena, iba꞉te la꞉eno ukui kubahilamete, la꞉ ba꞉gala na, a hiya꞉hiya꞉ komiya꞉tema꞉, ba꞉bene la꞉ ibino kapiyuimipima꞉ ba eda꞉ha la꞉eno ubi iba꞉tamo atumu konomamo ba꞉bo komiya꞉tema꞉nemata. \v 18 Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, eta lumagiti la꞉ hibi gabodo kowalubilima꞉ ebeno ubi konomamo dihatemene, ba꞉be komo ba꞉ hidonomola. Iyo, nale la꞉ ipuwalo luta tetelo ba꞉gala na lutaha꞉ tetelo, la꞉le ba꞉bako hido iya꞉tulamedawatamo ubi dihatema, kubahenola, naeno kalakalate ba꞉bema꞉ kitanama꞉ne! \v 19 Huiyatiya la꞉ eta dawoeno gugudiha꞉, la꞉ ba꞉ naeno hidonomo hibima꞉ midipi gugudilata, ba꞉bema꞉ nale la꞉ mabuma꞉ diya꞉tawutamo, ba꞉be temeteme komo ba꞉ kamenate gudu alahimima꞉ temeteme diya꞉tawanako ba꞉ba ka꞉nala! Hibila, ba꞉bi temeteme komote kitanama꞉ne la꞉le la꞉eno hibima꞉ midi ipuwalo Kelisoko huiyamo deda꞉hama ba꞉ba teta꞉mo, \v 20 ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, la꞉ mabuma꞉ nagodolo ditana ba꞉be ukui bilibili komo deha꞉potoha꞉. Ba꞉moe ba꞉be mabuma꞉ nale naeno ubi komo konomamo ba꞉ma ka꞉na ihatitamo, gabote ditanamene nale ba꞉ma tetelo pete la꞉go kapimilo ahiditi Godokono hibi tabo komamo la꞉ diya꞉tulamema, ba꞉be atu tetelo naeno malemale hawakalimi komamo la꞉ kowalubilima꞉nemata! \s1 Ha꞉igako Ba꞉gala Selako Ibino Go Taboeno Ipuwa Komo \p \v 21 Ba꞉bema꞉ la꞉ puya꞉te Godokono Tutumu Taboeno helo ipuwalo gala emedema꞉ ubi dihatenama, la꞉ ba꞉moe komo na na꞉kiyanama꞉la꞉. Mosesete Godokono Buka ipuwamo kebe Tutumu Tabo ka꞉miya꞉tiya꞉, la꞉ modobola꞉ka꞉ ba꞉bi Tutumu Taboeno konomo ipuwa hibinomolo lawe? \v 22-23 Numa꞉la꞉, Godokono Bukalo tabote ba꞉moe komo behawakalimina, A꞉ibalahamate dubu gugudi netewa bulamiya꞉, dopo guduti ebeno huiyaha꞉ okodawa kamenagodone hawakalate, etate ebeno hibi kamenagodone akahawakaluya꞉. Ba꞉bene dopo guduti tawakalubino kateneno ubi komodo ba hawakala, eta guduti huiyatiya Godokono hanohano komodo hawakaluya꞉, mabu dopamo ebete A꞉ibalahamatamo tabo hibilo a꞉goiya꞉ ebeno kamenate ba꞉be gudu kalahimima꞉ne. \p \v 24 Numa꞉la꞉, ba꞉bi kamenakamena netewoeno komo ba꞉ a iya꞉tua꞉meno go taboma꞉ eda꞉na, ba꞉gala ba꞉moe komoeno ipuwa ba꞉ ba꞉ma ka꞉nala. Netewa kamenakamena ba꞉ Godote hiya꞉hiya꞉ nopo tawakaluba꞉tamo da꞉hawakalilamiya꞉ ba꞉bi netewa komo huiyala. Dopo kamena Ha꞉igate huiyaha꞉ okodawama꞉ deda꞉nami, ba꞉bema꞉ ebete kebe gugudi kalahilamiya꞉ ba꞉bi gugudi ba꞉ atumu huiyaha꞉ okopima꞉ keda꞉huya꞉. Ba꞉be mabuma꞉ Ha꞉igako ba꞉ Godote Sainai Hununomo Hakalo da꞉hawakalimiya꞉ ba꞉be Tutumu Tabamo papamila꞉hale komoeno nopo huiyala, iyo, puya꞉te ba꞉be nopoeno helo ipuwalo demedehona ibi ba꞉ huiyaha꞉ okopila, iba꞉te oko owati ipuwalo koko temeteme kapiya biya꞉tawahanakomena꞉. \v 25 Ba꞉gala a iya꞉tawahala Sainai Hakate Ala꞉biya hopolo bitana, ba꞉bema꞉ ba꞉be haka ba꞉ gola, ebe ba꞉ Yelusalema ko habala, mabu ba꞉ma tetelo Yelusalemalo demedehona ba꞉bi Yunapi hiliyonomate Godokono Tutumu Taboeno helo ipuwalo ba emedena huiyaha꞉ okopima꞉ eda꞉hana. \p \v 26 Huiyatiya Godokono Hunu Habalo ditana ba꞉be uli Yelusalema haboeno komo hiya꞉la. Ba꞉be haba ba꞉ A꞉ibalahamakono hibi kamena Selako huiyala, iyo, ebe ba꞉ a hibima꞉ midipino menokola, ba꞉bema꞉ puya꞉te hibima꞉ midi ipuwalo demedehona iba꞉te ibino temeteme oko ipuwane ya꞉lo ikuliti, ba꞉ma tetelo oko owati ipuwalo tutupima꞉ ba eda꞉ha huiyaha꞉ temeteme oko gala a꞉kowatinamena꞉. \v 27 Numa꞉la꞉, Selate tete ga꞉ga꞉nomolo hogoha꞉ma꞉ ba eda꞉na, Godote kebe hibi tabo ebeno awi A꞉ibalahamatamo dopamo da꞉goiya꞉, ebete ba꞉be tabo emalagidololo Selako ba꞉bo owalubiya꞉ Aisa꞉keko kalahimima꞉. Ba꞉be mabuma꞉ Godokono Bukalo eta tabote ba꞉ma ka꞉na goena, \b \q1 “Hogoha꞉ kamena, wadiyala ama꞉ na꞉kalakala! \q2 Iyo, ama꞉ dopamo gudu alahimiha꞉ma꞉ deda꞉nama꞉, \q1 amia꞉no tabo madodo hunamo adipatelo \q2 kalakala konomamo na꞉hawakalima꞉! \q1 Ba꞉ hibila, tawakaluba꞉te poko \q2 kuba hogoha꞉ kamenama꞉ da꞉ga꞉lanama꞉, \q2 ba꞉be kamenate hogo hiliyonomo kulamema꞉ne, \q1 ba꞉bene ebeno gugudino kuititi komote ya꞉lo da꞉lawiya꞉ \q2 ba꞉be kamenoeno gugudino kuititi konegogoloma꞉ne.” \fig A꞉ibalahamakono hibi kamena ba꞉gala ebeno oko bohele ibi netewapi ba꞉ go komola|alt="Sarah and Hagar, Abraham and Isaac" src="CO00644B.TIF" size="span" loc="1/2 of page" copy="1978 David C. Cook Publishing Co." ref="4.27" \fig* \b \p \v 28 Ba꞉bema꞉ naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, la꞉ ba꞉ Godokono gugudilata mabu ebete ya꞉lo tetelo la꞉ owalubilima꞉ hibinomolo da꞉goiya꞉, la꞉ ba꞉be taboeno helo ipuwado a꞉hawakalahalimata, Aisa꞉kete dopamo ebeno hibi tabo komodo keba ka꞉na ka꞉hawakaluya꞉ ba꞉ba ka꞉na. \v 29 Ba꞉ hibila, A꞉ibalahamako tetelo ebeno gugudi ipuwalo pote tawakalubino kateneno ubi komodo da꞉hawakaluya꞉, ba꞉be dopo guduti ebeno amogatamo koko temeteme bikamehonakui mabu ebe iya꞉tawala, amogate Godokono Gobogoboeno hanohano owalubi komodo hawakaluya꞉. Numa꞉la꞉, ba꞉ma tetelo atu komote gala na꞉kuluhukuna, Tutumu Taboeno helo ipuwalo huiyaha꞉ okopima꞉ deda꞉hana, iba꞉te koko temeteme a tutupima꞉ eda꞉hapa꞉tamo ikaa꞉menaka. \v 30 Ba꞉be mabuma꞉ Godokono Bukalo tabote a keba ka꞉na kiya꞉tua꞉mena? Iyo, Godote A꞉ibalahamako ba꞉ma ka꞉na kiyamiya꞉, “Wadiyala, ama꞉ huiyaha꞉ okodawa kamena ebeno gudago la꞉godone gobogobamo noelama꞉. Ba꞉ hibila, ama꞉le amia꞉no hibi kamenagodolo dumi, ba꞉be hibi gudago amia꞉no dopo guduti amia꞉no dogodogo ilina ipuwalo eta kapiya komo a꞉kalawa꞉mene, ao, ba꞉bi dogodogo ilinate amia꞉no hibi gudu kapiyagodolo na꞉pola꞉namene!” \v 31 Ba꞉bema꞉ naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, huiyaha꞉ oko temetema꞉go dowatina a ba꞉be kamenoeno gugudi huiyaha꞉. Ao, a hibima꞉ midi ipuwalo tutupima꞉ eda꞉hanama꞉, ba꞉bema꞉ a ba꞉ hibi kamenoeno gugudila ba꞉gala ale aeno Nabiwigodone hido owalubi komokomo buwatenakoma꞉. \c 5 \s1 Kelisoko Ipuwalo Tutupima꞉ Deda꞉hana Iba꞉te Tutumu Taboeno Helo Ipuwalo Gala Emedena Modoboha꞉ \p \v 1 La꞉ numa꞉la꞉, Kelisote keha pihigalo a tutupima꞉ a꞉midiya꞉ ale ebeno tutu emede ipuwalo hibinomolo kemedenama꞉, ba꞉bema꞉ wadiyala la꞉ ba꞉be tutu emede ipuwalo kodakodalo ba la꞉mota꞉hana eta lumagino huiyaha꞉ temeteme oko komoeno gubi ipuwamo gala akanogomala꞉. \p \v 2 Naeno tabo hidamo nulia꞉la꞉. Na Polote ba꞉moe komo la꞉ Yuha꞉pi dubu bikiyalamemata, la꞉ eta lumagino kuba ukui komamo papamila꞉hate Yunapino tama itamida kukala la꞉eno apa꞉mo da꞉lawema, ba꞉be komodo la꞉le la꞉eno ukui ba꞉ma ka꞉na kohawakalimima꞉nemata, Kelisote la꞉ mabuma꞉ dododiya꞉ la꞉ ba꞉be komo gigilepalama꞉ ba midina gobogobamo a꞉da꞉nama꞉ ewagelenamata. \v 3 Ba꞉bema꞉ nale la꞉ eta kapiya teta꞉mo gala na꞉kakiyahalamemata, la꞉ ipuwalo eta dubuti Yunapino tama itamida kukala da꞉lawemene, ba꞉ba tetene tupuimiti ebete komo Tutumu Taboeno hiliyonomo komamo na꞉papamiwatanakamene ebeno kuba huiyate ebetamo pekapoma꞉! \v 4 A꞉iye! La꞉ puya꞉te Godokono Tutumu Tabamo papamila꞉ha komodo ebeno tuputupupima꞉ eda꞉hama꞉ dewagelenama, la꞉ ha꞉kiya la꞉ Kelisogodone ya꞉lo iya꞉hilimata, iyo, la꞉ ba꞉ Godokono malemalelo dito ikaa꞉me komone ohobila꞉huimata. \v 5 A hibima꞉ midipa꞉te huiyatiya uliholo na꞉latiminama꞉, Godote aeno hibima꞉ midi komodo oko ba owatina ebe ha꞉kiya ebeno Gobogoboeno heloamo a ebeno hibi tuputupupima꞉ komidima꞉ne. \v 6 Ba꞉bema꞉ hibila, a Ya꞉su Kelisoko ipuwalo ba emedena, ale Yunapino tama itamida kukala ya꞉lo da꞉lawiya꞉ma꞉ ebe ko komoha꞉, ba꞉gala ale laweha꞉pima꞉ deda꞉hanama꞉ ba꞉be komo atumu ko komoma꞉ keda꞉naha꞉. Numa꞉la꞉, kapiyanomo komote koma꞉ eda꞉na, ba꞉be komo ba꞉ aeno hibima꞉ midi komote aeno malemale hawakalimi komodo oko dowatina ba꞉be komola. \p \v 7 A꞉iye! La꞉ dopamo la꞉eno hibima꞉ midi gabodo helonomamo tolamimata, sikulu gugudino iya꞉da꞉mi hegelalo iba꞉te keba ka꞉na ka꞉pulila꞉hanaka ba꞉ba ka꞉na. Ba꞉bema꞉ la꞉eno nato ukamidadawama꞉ pote kedi? Iyo, la꞉le dopamo Godokono hibi komo ulihote ba꞉be komamo papamila꞉ha da꞉tupuimima, ba꞉be komo pokono ododi komodo kekelalamiti? \v 8 Numa꞉la꞉, Godoko la꞉eno nato ukamidadawaha꞉, ao, ebe ba꞉ dopamo la꞉ hibima꞉ midi komamo da꞉ka꞉lami ba꞉be dawala. \p \v 9 Ba꞉gala eta komo. Tawakaluba꞉te ba꞉ma ka꞉na ga꞉lana, “Palawa baa꞉ kokalimima꞉ kamenate huhuimino puhulu ilina nanekelenomo palawago da꞉kapiyuimimini, baa꞉te ha꞉kiya ba꞉bo kohuhuma꞉ne.” Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, ba꞉ ba꞉ba ka꞉na la꞉eno kapiyuimi ipuwalo kuba ukui deha꞉potonomote ditana, ebe ha꞉kiya koma꞉ ba꞉bo keda꞉ma꞉ne. \v 10 Huiyatiya kalakala konomola, la꞉la, nala, a hiliyonomate Kodawa ipuwalo kapiyama꞉ ba eda꞉hana na ba꞉moe komo hibima꞉ na꞉midinamo, na ba꞉ma tetelo la꞉ gala da꞉kakiyalamema la꞉ ba꞉moe tabo komone a꞉kohobila꞉hamata. Ba꞉be mabuma꞉ pote ukui bilibili komo la꞉tamo ikalamema꞉ dewagelena, na ba꞉be lumagino komo iya꞉tawaha꞉, huiyatiya Godote ebeno komo ba iya꞉tawa kuba huiya ebetamo hibinomolo kikamema꞉ne! \p \v 11 Ba꞉bema꞉ naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, numa꞉la꞉. Nale Hido Tabo olamagi ipuwalo hibima꞉ midipi dubate Yunapino tama itamida kukala lawema꞉ ibi na꞉kiyalametale, Yunapi ipuwalo etate natamo temeteme ba꞉ka꞉-ikanamena꞉. Ba꞉ hibila, dopamo nale ba꞉be komo ko komonomoma꞉ goenakuimo, huiyatiya nale ba꞉ma tetelo Kelisote keha pihigalo da꞉hoiya꞉ ba꞉be komoeno ipuwa kapiya hawakalimi tabo bolamaginakomo, iyo, ba꞉moe ba꞉be mabuma꞉ komopa꞉te natamo maubahate koko temeteme dito ikanamenaka. \v 12 A꞉iye! Ibi ba꞉ puya꞉te tama itamida kukala lawe komoma꞉ la꞉tamo ukui bilibili komo dikalamena ba꞉bi dubula, ba꞉bema꞉ nale ibi mabuma꞉ naeno ubi ba꞉ma ka꞉na ihatenamo, wadiyala iba꞉te la꞉tamo eta komo ododihino huiyatiya ibi ha꞉kiya ibino tama kubanomamo ba iya꞉hili ibino gugudi ododili gabote na꞉wibadigamene! \s1 Godokono Gobogoboeno Heloamo Emede Komo \p \v 13 Naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, hibila, Godote la꞉ ebeno tutu emede komamo a꞉ka꞉lamia꞉ta. Huiyatiya la꞉ hidamo, ebeno tutu emede komo ipuwalo ba emedena, ba꞉be komone la꞉le la꞉eno kateneno kuba ubi komamo papamila꞉halema꞉ modoboma꞉ akaga꞉lala꞉. Wadiyala la꞉ huiyatiya la꞉ ipuwalo etapa꞉te etapi malemalelo ba emalagidolena nowalubihuinakuya꞉la꞉, huiyaha꞉ okopa꞉te ibino namutuluba꞉tamo oko keba ka꞉na kowatihona ba꞉ba ka꞉na. \v 14 Ba꞉ hibila, Godokono Tutumu Tabo hiliyonomo ipuwalo kebe tutumuti konomoma꞉ deda꞉na, ba꞉moe tutumu ba꞉ “Ama꞉ ha꞉kiya ama꞉ demalagidolona, ba꞉ba ka꞉na ama꞉ tamelo demedena, wadiyala ama꞉le ba꞉be lumagi malemalelo nemalagidolona.” Iyo, pote ba꞉moe kapiya tutumamo hibinomolo da꞉papamiwatanako, ebete ba꞉be komodo Godokono komo hiliyonomo Tutumu Tabamo atumu a꞉kapapamiwatanako. \v 15 Huiyatiya gahagahate alaholoho tetelo keba ka꞉na kewagelenaka, ba꞉ba ka꞉na la꞉ ipuwalo etate eta kubahimima꞉ daliwatahuinakoma, la꞉ hidamo! Diyala, la꞉ hiliyonomate alaholoho ipuwalo da꞉ ha꞉lahoma! \p \v 16 Ba꞉bema꞉ nale la꞉ bikiyalamemata, Godokono Gobogoboeno heloamo ba wapata꞉lamena la꞉le la꞉eno kateneno kuba ubi komamo dito akapapamila꞉hala꞉, \v 17 mabu lumagino kateneno ubi komate Godokono Gobogoboeno ubi komo ba duhilamena, Godokono Gobogoboeno ubi komate ba꞉be lumagino kateneno ubi komo atumu na꞉kaduhilamena. Ba꞉ hibila, ba꞉bi komate kubanomamo alaholohona, ba꞉bema꞉ la꞉ hibima꞉ midipa꞉te Godokono Gobogobo ba kalakaluimina, la꞉le la꞉eno kateneno ubi komamo dito papamila꞉ha modoboha꞉. \v 18 Numa꞉la꞉, la꞉ Godokono Gobogoboeno heloamo ebeno ubi komamo da꞉papamila꞉halenakoma, ba꞉ba tetelo la꞉ tutupima꞉ ba eda꞉hana ebeno Tutumu Taboeno temeteme komoeno helo ipuwalo gala a꞉kemedehonamata. \p \v 19 Ba꞉ hibila, tawakalubi iya꞉tawahanomola kateneno ubi komone kebe komate kikulina. Ba꞉bi komokomo ba꞉ kamenakamena ba꞉gala bohelemele pilo komo, ba꞉gala tepo ipuwoeno kuba dalowa꞉ ukui hawakalilame komo, ba꞉gala bohelemela꞉tamo kateneno kuba ubi tabo ga꞉la komo, \v 20 ba꞉gala ida꞉da꞉lino gobogobo adikulame komo, ba꞉gala giwali ododili komo, ba꞉gala alaholoho komo, ba꞉gala olowabeletihui komo, ba꞉gala eta lumagino ilinama꞉ mauba komo, ba꞉gala tepo ipuwane koe uluhuku komo, ba꞉gala lumagiti ebe ha꞉kiya ebe kapiya emalagidolo komo, ba꞉gala tawakalubi hiya꞉hiya꞉ anagiya꞉midale komo, \v 21 ba꞉gala eta lumagino hido mahiloeno komoma꞉ maubaha komo, ba꞉gala gamoda niho komo, ba꞉gala hilopo poko ododili komo, iyo, ba꞉moi ba꞉ ba꞉bi hiya꞉hiya꞉ kuba komokomo hiliyonomola. Ba꞉ hibila, puya꞉te ibino kateneno kuba ubi komamo da꞉papamila꞉halena, iba꞉te ba꞉bi komo hiliyonomo ba꞉gala komo ba꞉bakobako kuba komo atumu a꞉kododilinaka. Ba꞉bema꞉ nale la꞉ dopamo keba ka꞉na ka꞉kiyahalamitima ba꞉ ba꞉ba ka꞉na gala na꞉kakiyahalamemata, la꞉ hidamo! Puya꞉te ba꞉makomako kuba komo dododilinaka, iba꞉te Godokono Ko Gawadubu haboeno hidohido dogodogo komo hibinomolo a꞉kuwata꞉mena꞉. \p \v 22 Huiyatiya lumagino emede ipuwalo Godokono Gobogoboeno gaote duluhukuna, ba꞉be gaote golanomoma꞉ ba eda꞉na ebe ipuwalo hidohido komate ba꞉pola꞉namena꞉. Ba꞉bi komokomo ba꞉ komopi malemalelo emalagidole komo, tepo ipuwoeno kalakala komo, hete komo, temeteme ipuwalo kodakodalo la꞉mota꞉hana komo, awaepa꞉tamo malemale hawakalimi komo, komopi dito owalubili komo, hibidawama꞉ eda꞉ komo, \v 23 lumagi ebe ha꞉kiya ebe hopamo ihate komo, ba꞉gala kateneno ubi komamo papamiwataha꞉ komo. Ba꞉ hibila, puya꞉te ba꞉makomako komo dododilinaka, ibi kuba ododilipima꞉ ka꞉lamima꞉ eta tutumu tabote ba꞉moe hopo konomolo kitanaha꞉. \v 24 Iyo, numa꞉la꞉, puya꞉te ibino kateneno helohelonomo kuba ubi komo danakapulami, ba꞉ba꞉te ba꞉ Ya꞉su Kelisokono hibi tawakalubima꞉ eda꞉hana. \p \v 25 Ba꞉bema꞉ wadiyala ale Godokono Gobogoboeno ubi komokomo hiliyonomamo ba꞉papamila꞉halenakoma꞉, mabu ebete ebeno hibi ka꞉ka꞉ atamo ya꞉lo ikaa꞉miya꞉. \v 26 Ba꞉be mabuma꞉ a ha꞉kiya a awagaminoe modoboha꞉, iyo, ale menemene komo komopa꞉tamo dito a꞉kikalama꞉ma꞉, ba꞉gala ale komopino ilinama꞉ iba꞉tamo a꞉kamaubahala꞉ma꞉. \c 6 \s1 Hibima꞉ Midipi Ipuwalo Etate Eta Malemalelo Nowalubinakamene \p \v 1 Ba꞉bema꞉ naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, la꞉ ipuwalo etate kuba ododi komamo da꞉negamene, wadiyala la꞉ puya꞉te Godokono Gobogobotamo da꞉papamila꞉hanama, la꞉ ebe hidamo nowalubiya꞉la꞉ ebete kuba ododi komone kohobigama꞉. Huiyatiya la꞉le ba꞉be lumagitamo malemale hawakalimi komodo ebe ba owalubi, ba꞉be atu tetelo la꞉ ha꞉kiya la꞉eno komo hidamo nulamenakuya꞉la꞉, la꞉le Saitanakono emogabuimi komamo atumu kanegudikapoma꞉. \v 2 Ba꞉gala komo tetelo la꞉eno hiya꞉hiya꞉ tepo ipuwane dikulinaka ba꞉bi menemene komo tutuma꞉ komidilima꞉, wadiyala la꞉ etapa꞉te etapi nowalubihuinakuya꞉la꞉, mabu la꞉ ba꞉ ba꞉be ododi komodo Kelisokono ko tutumamo ba꞉papamila꞉hanakomata. \v 3 La꞉ huiyatiya hidamo. Godote a hegehegepima꞉ ba goena, huiyatiya a ipuwalo etate ebeno ukuilo ebe ha꞉kiya ebe kodawama꞉ da꞉midimini, ebe ha꞉kiya ebe ha꞉da kamihomema꞉ne. \p \v 4-5 Ba꞉gala la꞉ hibima꞉ midipi hiliyonomo ipuwalo, wadiyala etate buhamama꞉ eda꞉heno ebe ha꞉kiya ebeno oko owati komokomo hidamo ba ulamena, ebeno ododili komo Godokono mulu ukuia꞉mo nanagilamenakamene, ba꞉bene ebete ba꞉ma ka꞉na kiya꞉tawama꞉ne ba꞉bi ododili komate da꞉ hidohidola꞉ o da꞉ kubakubala꞉. Iyo, ba꞉ba tetelo ba꞉be lumagiti eta hibima꞉ mididawoeno komo anagiya꞉midameheno, ebe ha꞉kiya ebeno emede komo kapiya ba emalagidolo Godokono hidohido komo dulamemene, ebete hibi kalakala ba꞉bo kolawema꞉ne. \p \v 6 Ba꞉gala eta komo. Kebe lumagiti Hido Taboeno iya꞉tulame komo Godokono eta okodawagodone duwatenako, wadiyala ebete ba꞉be iya꞉tulamedawa ebeno mana꞉mo ba꞉gala komo ilinamo hidamo nowalubinakamene. \p \v 7 Ba꞉bene la꞉ ha꞉kiya la꞉ ha꞉da akamiholama꞉la꞉, eta lumagiti Godoko iduduputimilo ebe daedaedawama꞉ demalagidolona, ebete galane hilopo konomo kolawema꞉ne. Ba꞉ hibila, lumagiti kebe ilina ebeno pali hakamo damihomene, galane tetelo ba꞉bi atu ilinate da꞉nolohomena꞉ ebete dito konahama꞉ne. \v 8 Ba꞉bene lumagiti ebeno kateneno ubi komamo papamiwatate kuba komo damihomene, ba꞉be ododi komone hoe huiyate uluhukuti ebe dito kopelawema꞉ne, huiyatiya ebete Godokono Gobogoboeno ubi komamo papamiwatate hidohido komo damihomene, ba꞉be komone ebetamo wiboha꞉ ka꞉ka꞉ huiyate kuluhukuma꞉ne. \v 9 Ba꞉bema꞉ wadiyala a aeno hidohido ododili ipuwalo heloha꞉ma꞉ a꞉keda꞉hama꞉, mabu ale heloha꞉ma꞉ eda꞉haheno galane tetelo a aeno hidohido huiya kuwatema꞉nema꞉, lumagiti pali oko owati ipuwane hidohido ilina keba ka꞉na kuwatenako ba꞉ba ka꞉na. \v 10 Ba꞉moe ba꞉be mabuma꞉ keba tetelo a hido tete duminakoma꞉, wadiyala a hido owalubi komo bihatenakoma꞉ hiliyonomo hiya꞉hiya꞉ tawakaluba꞉tamo, iyo, ba꞉be hido ododili komokomo ipuwalo wadiyala ale dopamo hibima꞉ midipi badininipala tawakalubi konomamo bemalagidolenakoma꞉. \s1 Polote Leta Kuititi Hapulu Galesiya Sose Tawakalubi Gala Da꞉katutumulateliya꞉ \p \v 11 Ba꞉bene ba꞉moe leta kuititi hapulu na Polote na ha꞉kiya naeno kokotamo tabo da꞉miya꞉temo, la꞉ ba꞉moi kapiyakapiya koko miya꞉teho tabo komo nulama꞉la꞉, iyo, eta lumagiti ba꞉moe kuititi tabo kamiya꞉teha꞉. \p \v 12 Numa꞉la꞉, puya꞉te la꞉ Yuha꞉pi dubu da꞉kiyahalamenaka Yunapino tama itamida kukala kolawema꞉, ibi ba꞉ puya꞉te ibi ha꞉kiya ibino hunu tama ododili komoma꞉ dawagaminalena ba꞉bi dubula. Ba꞉ hibila, iba꞉te ibino tabamo ba꞉be temeteme la꞉tamo ikalamenakata mabu ibi ba꞉moe komoma꞉ na꞉toletolehona, Kelisote keha pihigalo da꞉hoiya꞉ iba꞉te ba꞉be komoeno hibi ipuwa da꞉hawakalimimina꞉, komo Yunapa꞉te ba꞉be mabuma꞉ iba꞉tamo koko temeteme da꞉ ikalamemena꞉. \v 13 A꞉iye, ba꞉bi dubate tama itamida kukala ko komonomoma꞉ ba ga꞉lana, iba꞉te huiyatiya Godokono komo Tutumu Tabo dito wakalaminaka! Ba꞉gala ibino eta kuba ododi komo ba꞉ma ka꞉nala, ibi ubila la꞉ Yuha꞉pi dubu iba꞉godone tama itamida kukala da꞉lawema, la꞉le ibino ubi komamo ba papamila꞉ha ibi ha꞉kiya ibi ba꞉bo kawagaminalema꞉na꞉. \p \v 14 Huiyatiya naeno komo eba ka꞉naha꞉! Aeno Kodawa Ya꞉su Kelisote keha pihigalo da꞉hoiya꞉, nale ba꞉be komoeno ipuwa kapiya ba hawakalimina ba꞉bo bawagahanamo. Ba꞉ hibila, ebe ipuwado ba꞉moe hopoeno awagaha komoeno helote naeno tepo ipuwalo ya꞉lo a꞉wibadiguya꞉, iyo, hopo haboeno hiya꞉hiya꞉ awagaha komo kuwatema꞉ naeno ubi komate a꞉ha꞉lahuya꞉. \v 15 Ba꞉be mabuma꞉ lumagiti tama itamida kukala da꞉lawemene ba꞉be komo ba꞉ ko komoha꞉, ba꞉gala eta lumagiti laweha꞉dawama꞉ deda꞉mene ba꞉be komo atumu ko komoha꞉. Kapiyanomo komote koma꞉ deda꞉na, ba꞉be komo ba꞉ lumagiti Godokono heloamo ebeno uli gudumu da꞉hawakalamene ba꞉be komola. \v 16 Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, puya꞉te ba꞉moe ukui komamo da꞉papamila꞉hanakomena꞉, wadiyala Godokono hete ba꞉gala lumagitamo kuba huiya ikameha꞉ komo ebete iba꞉tamo nikalamenakamene, mabu ba꞉bi tawakalubi kapiyate ebeno hibi Isalaela tawakalubima꞉ eda꞉hana, komopiha꞉. \p \v 17 Ba꞉bene ba꞉moe leta kuititi hapulu nale la꞉ ba꞉ma ka꞉na kiyahalamemata, Ya꞉sukunu huiyaha꞉ oko mabuma꞉ na dopamo koko temeteme ipuwalo ba emedena, komo hiya꞉hiya꞉ tetelo hibima꞉ midiha꞉pa꞉te naeno ape bugumagoma꞉ a꞉midinakuya꞉, iyo, tawakaluba꞉te ba꞉bi bugumu naeno apelo ba ulamena ba꞉bo iya꞉tawahanaka, na ba꞉ Ya꞉sukunu huiyaha꞉ okodawala. Numa꞉la꞉, nale dopamo komo hiya꞉hiya꞉ temeteme hiliyonomo uwatenakuimo, ba꞉bema꞉ ba꞉ma tetelo modoboha꞉ etate natamo eta temeteme gala ikaname. \fig Na ha꞉kiya naeno kokotamo da꞉miya꞉temo ba꞉moi koko miya꞉teho tabo komo nulama꞉la꞉|alt="Paul writing" src="CN02062B.TIF" size="col" loc="1/4 of page on left hand side in corner" copy="1978 David C. Cook Publishing Co." ref="6.11" \fig* \p \v 18 O naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, wadiyala aeno Kodawa Ya꞉su Kelisokono malemale komote la꞉ hiliyonomoeno tepo ipuwalo nitanamene. Ba꞉moe ba꞉ naeno tabo kuititila. Ba꞉ba꞉la.