\id COL - Tabo (Aramia dialect) NT - Papua New Guinea 2006 (DBL 2014) \h Kol \toc3 Kol \toc1 Polote Leta Kolosi Sose Tawakaluba꞉tamo Ododiya꞉ \toc2 Kolosi \mt2 POLOTE LETA \mt1 KOLOSI SOSE TAWAKALUBA꞉TAMO \mt2 ODODIYA꞉ \c 1 \p \v 1 Na ba꞉ Polotela, Ya꞉su Kelisote ebeno sose tupuimima꞉ hiya꞉hiya꞉ hopamo doelamiya꞉ ba꞉bi okopi ipuwalo na ba꞉ etala, mabu Godote ebeno ubilo na ba꞉bema꞉ laweniya꞉. Na ba꞉gala a hibima꞉ midipino ekawi Timotiko, \v 2 ale la꞉ puya꞉te Kolosi habalo Godokono tawakalubima꞉ ba eda꞉hana Kelisoko ipuwalo aeno hibima꞉ midipi ekakima꞉ deda꞉hanama, ale ba꞉moe leta la꞉tamo poemema꞉. Wadiyala aeno Nabiwi Godote ebeno malemale komo ba꞉gala hete komo la꞉tamo nikalama꞉mena꞉ta. \s1 Kolosi Sose Tawakalubino Komoma꞉ Polote Kalakala Tabo Ba꞉gala Toetoe Tabo Dolamagiya꞉ \p \v 3 Tete hiliyonomolo ale toetoe tabamo la꞉ ba wadiya꞉paa꞉latele kalakala tabo Godotamo ba꞉bo adipatenakoma꞉, hibila, ebe ba꞉ aeno Kodawa Ya꞉su Kelisokono Nabiwila. \v 4 Ale ebetamo kalakala tabo ba꞉bema꞉ olamagiminakoma꞉ mabu ale ba꞉moe hido komo ulima꞉, la꞉le Ya꞉su Kelisoko hibima꞉ ba midina Godokono tawakalubi hiliyonomo malemalelo emalagidolenamata. \v 5 Iyo, dopamo tetelo Godokono Hido Tabote la꞉tamo da꞉pi, ba꞉bema꞉ hibila, la꞉le ba꞉be hibinomo tabo dulihuima, ba꞉ba tetelo la꞉le Godogodone hido huiya lawema꞉ ebeno pe komoma꞉ uliholo latimi komo ba꞉bo tupuimimata, mabu ebete ba꞉be hido huiya ebeno Hunu Habalo ya꞉lo hiduilamete la꞉ mabuma꞉ hidamo ulamena. Ba꞉moe ba꞉be mabuma꞉ ba꞉ma tetelo la꞉eno hibima꞉ midi komo ba꞉gala malemale emalagidolo komote la꞉godolo ba꞉pola꞉lama꞉nata. \v 6 Ba꞉ hibila, ba꞉moe atu tetelo Godokono Hido Tabote hopo haba konomo hapuhapuamo ba pena hidohido gaote a꞉nolohonaka, la꞉eno uliho tupuimi mabuni ba꞉be tabote la꞉ ipuwalo oko keba ka꞉na kowatinami ba꞉ba ka꞉na. Numa꞉la꞉, la꞉le Godokono hibi tabo uliho tetelo ebeno malemale komo pogodone diya꞉tawahuima, \v 7 ba꞉be dubu ba꞉ Epa꞉palasitila, ebe ba꞉ ale koamo demalagidolonama꞉ ba꞉gala ago oko dowatina ba꞉be lumagila. Iyo, ebete Kelisokono oko a mabuma꞉ owatinako, \v 8 ba꞉gala kalakala konomola, Godokono Gobogobote la꞉tamo malemale emalagidolo komo keba ka꞉na kikalametana, ba꞉ma tetelo Epa꞉palasiti ba꞉be komo atamo a꞉pehawakalimi. \p \v 9 Ba꞉bema꞉ ale la꞉eno hibima꞉ midi komo dulihuima꞉, ba꞉ba tetene tupuimiti ale la꞉ mabuma꞉ Godotamo toetoe tabo olamagimi kekelaa꞉menaha꞉. Ba꞉bene ale ebe ba꞉ma ka꞉na toemehonakoma꞉, ebeno Gobogobote tawakaluba꞉tamo konomamo dikalamena, ebete ba꞉be mulu ukui komamo ba꞉gala ebeno ubilo wapata꞉lame komamo la꞉eno tepo ipuwa kotabuilamema꞉ne. \v 10 Ba꞉ ba꞉moe gabodo Kodawoeno helote la꞉godolo bitanamene, la꞉le ebeno hidohido ga꞉limapi gugudima꞉ ba eda꞉hana la꞉eno hiliyonomo ododili komo ipuwalo ebe kokalakaluiminakoma꞉, iyo, la꞉ ipuwalo hidohido gaote ba꞉ba ka꞉na ba nolohona la꞉eno Godoko iya꞉tawa komodo hibilo kapepehoma꞉nemata. \p \v 11 Ba꞉gala la꞉ mabuma꞉ ale Nabiwi Godoko betoemehonakoma꞉, ebete ebeno aloeno konomo heloamo la꞉ koheluilamenama꞉, la꞉le komo hiya꞉hiya꞉ temeteme ipuwalo kodakodalo ba la꞉mota꞉hana \v 12 kalakala tabo ebetamo konomamo kadipatenakoma꞉. Ba꞉ hibila, Godote Kelisokono ododi komodo la꞉ a꞉modobuilamiya꞉ta, ebeno A꞉la꞉minanomo Habalo da꞉pola꞉na ba꞉bi dogodogo ilina ipuwane la꞉le ebeno komo hiliyonomo tawakaluba꞉go la꞉eno hido huiya konuwatema꞉, \v 13-14 mabu ebete aeno ka꞉ka꞉ ba mula꞉lea꞉me du namutudawoeno helo ipuwane a uluhukua꞉tete, ba꞉bene ebeno Guduti Ko Gawadubuma꞉ deda꞉na ba꞉be komoeno kalakala emede komamo ebete a a꞉miya꞉tiya꞉. Numa꞉la꞉, ebete ba꞉be Gudu konomamo emalagidolona, ebe ba꞉ pote aeno kuba ododili ipuwane a huiya konomamo duwatiya꞉ ba꞉be Hidodawala, iyo, ebete aeno kuba hiliyonomo egebolea꞉mete ya꞉lo adodoholea꞉miya꞉. \s1 Kelisote Kodawanomoma꞉ Deda꞉na Ba꞉be Komo \p \v 15 Ba꞉gala eta komo. A hopo habanapa꞉te Godoko baida꞉mo umi modoboha꞉, huiyatiya Kelisote ebeno holoholo kapiyamo atamo ba꞉ a꞉puluhukuya꞉, ebe ba꞉ Nabiwino dopo Gudunomola, iyo, ba꞉moe hopoeno ilina hiliyonomo ikulihino ebete dopamo nemedenami. \v 16 Ba꞉bema꞉ Hunu Habalo da꞉pola꞉na ba꞉gala hopo habalo da꞉pola꞉na, iyo, hopo habanapa꞉te baida꞉mo dulamena ba꞉gala iba꞉te kebe komo baida꞉mo ulameheno, ba꞉bi hiya꞉hiya꞉ helohelonomo gobogobo, ba꞉gala helohelodopo gobogobo, ba꞉gala hiya꞉hiya꞉ tawakalubi, ba꞉gala hopolo da꞉ka꞉ka꞉halena ba꞉bi ilina, ibi hiliyonomo Nabiwiti ebeno Guduino heloamo ododiliya꞉. Ba꞉ hibila, ibi hiliyonomate Kelisoko kawagaminanama꞉ ebeno helo kapiyado ikulihuya꞉, \v 17 ba꞉gala ibi hiliyonomo ipuwalo etate uluhukuhino ebete dopamo nemedenami. Ba꞉be mabuma꞉ ebe kapiyagodolo helo bitana ibi hiliyonomatamo ka꞉ka꞉ kikalamema꞉. \p \v 18 Ba꞉gala Kelisokono ape ba꞉ sosela, ba꞉bema꞉ ebe soseno watola ba꞉gala ka꞉ka꞉ mabula. Iyo, ha꞉laha tawakalubi hiliyonomo ipuwalo ebe ba꞉ hoe ipuwane mahigama꞉ dopodawama꞉ ediya꞉, ba꞉bema꞉ ebe ba꞉ hiliyonomo komokomoeno Namutudawa kapiyanomola. \v 19 Ba꞉ hibila, Godote kalakalago ebeno ubi bihatiya꞉, kebe komote ebe ipuwalo tabonomo ditana ba꞉be atu komote ebeno Gudu ipuwalo tabonomo kakitanama꞉. \v 20 Ba꞉gala ebete ebeno ubi komo ba꞉ma ka꞉na kihatiya꞉, ebeno Guduino hawiti keha pihigalo da꞉ka꞉ka꞉la꞉mene, ebete ba꞉be hawa꞉mo ba꞉moe hopolo ba꞉gala Hunu Habalo da꞉pola꞉na, ba꞉bi hiya꞉hiya꞉ ilina ba꞉gala tawakalubi ba꞉gala gobogobo ibi hiliyonomo uwatete ebeno mabulubima꞉ keda꞉hanama꞉ ibi gala ebetamo kakamagahelema꞉ne, mabu ibi hiliyonomate dopamo eba꞉go alaholohopima꞉ eda꞉hanama꞉. \p \v 21 La꞉ hibima꞉ midipi ba꞉ atumu, dopamo la꞉le kuba komokomo ba ododilina la꞉eno tepo ipuwoeno ukuilo Godogodone muhuludopone putitatate eba꞉go alaholohopima꞉ eda꞉hanamimata. \v 22 Huiyatiya kalakala konomola, Kelisote ba꞉moe hopamo pete lumagino apa꞉mo da꞉pehoiya꞉, ba꞉be mabuma꞉ la꞉ ba꞉ma tetelo Godokono hidohido mabulubima꞉ eda꞉hanamata, iyo, ebete gabo ba꞉ma ka꞉na hiduimiya꞉ la꞉ ebeno talonapima꞉ ba꞉gala tuputupupima꞉ ba꞉gala dalowa꞉ha꞉ tawakalubima꞉ midiliti ebeno holoholo hapuamo komagahelema꞉. \v 23 Ba꞉bema꞉ wadiyala la꞉ kodakodalo ba la꞉mota꞉hana la꞉eno tepo ipuwalo ukui gagagagama꞉ akeda꞉hanala꞉, mabu la꞉ dopamo dulihuima ba꞉be Hido Tabo hibima꞉ ba midina la꞉le Godogodone hido huiya uwatema꞉ uliholo latiminamata. Ba꞉ hibila, ba꞉be Hido Tabo kolamagima꞉ na Poloko ba꞉ Godokono eta okodawala, ba꞉gala kalakala konomola, ba꞉be Tabote hopo habanapi hiliyonomatamo ya꞉lo uluhukui. \s1 Sose Tawakalubi Mabuma꞉ Polokono Oko Owati Komo \p \v 24 Ba꞉gala eta komo, nale la꞉ sose tawakalubi mabuma꞉ duwatenakomo ba꞉bi apeno temeteme komoma꞉ na꞉kalakalanamo. Numa꞉la꞉, sose tawakalubi ba꞉ Kelisokono apela, ba꞉bema꞉ keba tetelo hibima꞉ midipa꞉te ebeno oko owati ipuwalo temeteme duwatenaka, Kelisote ba꞉bako atu temeteme beka-uwatenako. Iyo, ebeno temeteme uwate komo ba꞉moe hopolo hibilo kupula꞉lemeha꞉, ba꞉bema꞉ naeno kalakala bitana nale ebeno temeteme upula꞉leme teta꞉mo ebeno oko kowatinama꞉. \v 25 Ba꞉ hibila, Godote sose tawakalubi mabuma꞉ na okodawama꞉ a꞉midiniya꞉, iyo, nale ebeno tabo konomo iba꞉tamo hawakaliminomo da꞉hawakaliminakomo ba꞉be ododi komo ba꞉ ebete natamo dikanamiya꞉ ba꞉be okola. \v 26-27 Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, dopamo tetelo Godote komo gogo hiliyonomolo hopo habanapa꞉tamo ugumuilo ditanami, ba꞉be nopo ebete ba꞉ma tetelo ebeno tabo olamagimipino oko ipuwado la꞉ ebeno tawakaluba꞉tamo ba꞉ma ka꞉na hawakaliminako, Kodawa Kelisote la꞉ hibima꞉ midipino tepo ipuwalo bemedena, ba꞉bene la꞉le ebeno pe komoma꞉ uliholo ba latimina, ebete da꞉pemene ba꞉ba tetelo la꞉le Godokono konomo alo ipuwalo ba꞉nemedenamata. Kalakala konomola, ba꞉ma tetelo ebeno hidonomo a꞉la꞉mina nopote hopo habanapi hiliyonomatamo ba꞉ ba꞉ba ka꞉na itana! \p \v 28 Ba꞉bema꞉ ale Kelisokono komoma꞉ ebeno Hido Tabo tawakalubi hiliyonomatamo olamagiminakoma꞉, iyo, ale hiliyonomo hiya꞉hiya꞉ mulu tabamo ibi ba kiyahalame ba꞉bo iya꞉tulamenakoma꞉, mabu a ubila ibi hiliyonomate Kelisoko ipuwalo hidonomamo apepehote ibi kokopima꞉ deda꞉hamena꞉, ale ibi Godokono holoholo hapuamo ba꞉bo konewadipilima꞉nema꞉. \v 29 Ba꞉ hibila, nale ba꞉be komo kumima꞉ Kelisokono konomo heloamo oko bowatinamo, ba꞉gala ebeno helote atumu na ipuwalo oko na꞉ka-owatina. \c 2 \p \v 1 Ba꞉bema꞉ na ubila la꞉ ba꞉moe komo iya꞉tawaha, na Polote la꞉ Kolosi sose tawakalubi ba꞉gala Lodosiya sose tawakalubi, la꞉ hiliyonomo mabuma꞉ Godokono oko temetema꞉go dowatinamo, ba꞉gala hibila, la꞉eno kapiyuimi ipuwalo puya꞉te naeno holoholo dopamo kumiha꞉, nale la꞉ hiliyonomo mabuma꞉ atumu oko na꞉ka-owatinamo. \v 2 Iyo, naeno ubi ba꞉ma ka꞉na itana, nale la꞉ hiliyonomo hiya꞉hiya꞉ tawakalubi gelebadi tabamo ba heluilame la꞉le malemale emalagidolo komo ipuwalo kapiyama꞉ keda꞉hama꞉. Ba꞉ ba꞉moe gabodo Godote dopamo tawakaluba꞉tamo dugumuiya꞉, ba꞉be diya nopoeno ipuwa la꞉le hidonomamo iya꞉tawahate kodakodalo ba꞉bo katila꞉nama꞉nemata, lumagiti konomo mana꞉goeno kuiha keba ka꞉na katila꞉nanako ba꞉ba ka꞉na. Ba꞉ hibila, ba꞉be diya nopoeno ipuwate ka꞉lo tawakaluba꞉tamo da꞉hawakalana, ebe ba꞉ Kelisotela, \v 3 iyo, hiliyonomo hidohido mulu emalagidolo komo ba꞉gala hiya꞉hiya꞉ iya꞉tawa komo, ba꞉bi komo hiliyonomate ebegodolo ba꞉pola꞉na. Ba꞉be mabuma꞉ Godote dopamo kebe hidohido komo kugumuiliya꞉ ka꞉lo ebete huiyatiya Kelisogodone tawakaluba꞉tamo hawakalilamenako. \p \v 4 Ba꞉bema꞉ nale ba꞉moe komo la꞉tamo na꞉goemo, mabu na ubihinola la꞉ ipuwalo etate mahigate komo hidohido tabo hunu tama iya꞉tulame gabodo ba olamagi, komo ha꞉da tabo komamo la꞉ amiholamete kuba gabamo ba꞉bo komagatalema꞉. \v 5 Ba꞉ hibila, naeno ape muhulunomola huiyatiya nale naeno tepo ipuwoeno ukui ipuwalo la꞉go bemedenamo, ba꞉bema꞉ la꞉le Kelisoko hibima꞉ midi ipuwalo kapiyama꞉ eda꞉hate kodakodalo keba ka꞉na ka꞉la꞉mota꞉honama, nale ba꞉be komo ba iya꞉tawa konomamo kalakalutamo. \s1 Lumagiti Kelisoko Ipuwalo Hibi Ka꞉ka꞉ Lawe Komo \p \v 6 Ba꞉bema꞉ la꞉ dopamo Ya꞉su Kelisoko la꞉eno Kodawama꞉ ka꞉milo ebe keba ka꞉na ka꞉lawiuima, wadiyala la꞉ ba꞉ma tetelo ebe ipuwalo ba꞉ ba꞉ba ka꞉na nemedenala꞉. \v 7 Numa꞉la꞉, Kelisoko ba꞉ hido pali haka huiyala, ba꞉bema꞉ wadiyala la꞉le la꞉eno haha ebe ipuwamo amihohote, hahate ba mela꞉midahale la꞉ hidamo napepehonakuya꞉la꞉. Iyo, wadiyala la꞉ la꞉eno genama ebe hunamo hidamo netiya꞉la꞉, ba꞉bene la꞉le hibima꞉ midi ipuwalo helohelonomoma꞉ keda꞉hama꞉nemata, Godokono okodawate la꞉ dopamo diya꞉tulamenakui ba꞉ba ka꞉na. Ba꞉gala eta komo, wadiyala la꞉ hiliyonomo tetelo Godotamo kalakala tabo nadipatenakuya꞉la꞉. \p \v 8 Ba꞉bema꞉ la꞉ hidamo! Na ubihinola la꞉ ipuwalo etate mahigate hopo habanapino komo mulu tabo komokomo ba olamagi ha꞉da amihoho komodo la꞉ kuba gabamo magatale. Ba꞉bako lumagino iya꞉tulame komote la꞉ kuba ododili komoeno okopima꞉ komidilima꞉na꞉ta, mabu ebete hopo habanapino iniwalino hiya꞉hiya꞉ kukala komo ba꞉gala ba꞉moe hopoeno kubakuba gobogoboeno hiya꞉hiya꞉ ukui komo hibima꞉ ba midilina tawakalubi ba꞉bo iya꞉tulamenako. Iyo, ebeno iya꞉tulame komote Kelisogodone kapenaha꞉. \p \v 9 Wadiyala la꞉ huiyatiya ba꞉moe konomo komo niya꞉tawahala꞉, Kelisote lumagino apa꞉mo ba꞉moe hopolo da꞉pemedenami, ba꞉ba tetelo Godote ebeno holoholo ba꞉gala ododili komago ebe ipuwalo emedenami, iyo, Godote ka꞉lo atumu ebe ipuwalo ba꞉ka-emedena mabu Kelisoko ba꞉gala Godoko ibi ba꞉ kapiyanomola. \v 10 Ba꞉bema꞉ kalakala konomola, mabu la꞉ hibima꞉ midipa꞉te atumu Kelisoko ipuwalo ba emedena ebeno hiliyonomo komokomo konomamo ya꞉lo uwatimata. Iyo, hibila, ebete ebeno Ko Gawadubu emede bahilo ba luta, Saitanakono hiya꞉hiya꞉ nopopi ba꞉gala komo kubakuba gobogobo ibi hiliyonomate ebe tolemelo ebetamo a꞉papamila꞉halenaka. \p \v 11 Ba꞉bema꞉ Yunapa꞉te ibino iniwala꞉godone da꞉lawiya꞉, wadiyala la꞉ ba꞉be dubu guduino tama itamida kukala nemalagidolala꞉. Iba꞉te dododinaka ba꞉be kukala dubate ha꞉kiya ibino kokotamo ibino guguda꞉tamo miya꞉telamenaka, huiyatiya la꞉ Kelisoko ipuwalo ba emedena ebete la꞉tamo da꞉miya꞉telami ba꞉be tama itamida kukala hiya꞉la. Iyo, Kelisote la꞉eno tepo ipuwalo dododilami ba꞉be komodo ebete la꞉ kateneno kuba ubi komamo papamila꞉ha ipuwane uluhukulatelia꞉ta. \v 12 Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, la꞉eno Kelisoko hibima꞉ midi komo kohawakalimima꞉ sose watowatopa꞉te la꞉ beyamo ba wadulatele la꞉le beya ipuwamo ba꞉bo nepalaguimata, dopamo tetelo komopa꞉te Kelisokono hoe ape bobo ipuwamo keba ka꞉na kihatiya꞉ ba꞉ba ka꞉na. Ba꞉gala la꞉ beya ipuwane da꞉mahila꞉halima, ba꞉ba tetelo la꞉ Godokono helo hibima꞉ ba midi ebete la꞉ ka꞉ka꞉mo ba꞉bo wadiya꞉paa꞉latelia꞉ta, dopamo ebete Kelisoko ka꞉ka꞉mo keba ka꞉na kadipatiya꞉ ba꞉ba ka꞉na. \p \v 13-14 Ba꞉ hibila, la꞉ Yuha꞉pi dopamo Godokono umi ipuwalo ha꞉laha tawakalubima꞉ eda꞉hanamimata, mabu la꞉ la꞉eno kateneno kuba ubi komamo ba papamila꞉hana kuba komokomo ba꞉bo ododilinakuimata. Huiyatiya kalakala konomola, la꞉le ebeno komo iya꞉tawahaheno ba꞉ba tetelo Godote la꞉ ha꞉laha ipuwane uwatete, ebete Kelisoko keba ka꞉na ka꞉ka꞉kimiya꞉ la꞉ ba꞉ba ka꞉na eba꞉go a꞉ka꞉kilamiya꞉ta. Numa꞉la꞉, la꞉la, ala, a hiliyonomate dopamo Godokono hiya꞉hiya꞉ kukala hiliyonomo da꞉wakalaminakuima꞉, ebete ba꞉bi kuba ododili komo ebeno Tabo Anagiya꞉mida Bukamo ba꞉bo miya꞉tenakui. Huiyatiya tawakaluba꞉te Kelisoko keha pihigamo da꞉pihomotiya꞉, ba꞉be atu tetelo Godote aeno kuba ododili miya꞉teho tabo komokomo ba꞉gala ebeno kukala miya꞉teho tabo komokomo, ba꞉bi netewa komokomo keha pihigamo kapimilo miya꞉tete ikoko ba꞉bo alukulilamiya꞉, iyo, ba꞉moe ba꞉be gabodo ebete aeno kuba ododili komo hiliyonomo egebolea꞉mete dito adodoholea꞉miya꞉. \v 15 Ba꞉bema꞉ hibila, Kelisote keha pihigalo da꞉hoiya꞉, ba꞉ba tetelo ebete Saitanakono hiya꞉hiya꞉ nopopi ba꞉gala komo kubakuba gobogobo ibi hiliyonomoeno helo ipuwane nuluhukuti wato kikipo ba꞉bo lawiya꞉, iyo, puya꞉te eba꞉go dalaholohonakui ebete hopo habanapino holoholo hapulu ibi hiliyonomo heloha꞉ma꞉ ba꞉ dito midiliya꞉. \s1 Komo Hiya꞉hiya꞉ Kukalate Awagahapino Ukui Komodo Dikulihona \p \v 16 Ba꞉bema꞉ na ubihinola eta kuba ukuidawate mahigate naha ilina komoma꞉ ba꞉gala niho ilina komoma꞉ hiya꞉hiya꞉ kukala la꞉tamo ikalame. Ba꞉gala la꞉ ba꞉ atumu Yunapa꞉te hiliyonomo gogolo ibino hiya꞉hiya꞉ poko dododilinaka ba꞉bi komoma꞉, ba꞉gala ibino uli manomeno poko ododili komoma꞉, ba꞉gala ibino okoha꞉ talona hegeloeno komoma꞉, la꞉ ba꞉bi hiya꞉hiya꞉ komoma꞉ eta lumagigodone eta kukala akalawa꞉la꞉. \v 17 Ba꞉ hibila, dopamo tetelo Godote ba꞉makomako kukala Yunapino iniwala꞉tamo ikalamiya꞉, iba꞉te ba꞉bi komamo papamila꞉ha komodo ebeno holoholo nanekela꞉mo kuminakoma꞉, huiyatiya kalakala konomola, ba꞉ma tetelo ale Kelisoko ipuwalo ba emedena Godokono holoholo hibinomolo uminakoma꞉, mabu Kelisoko ba꞉ ebeno hibi komo hawakalimidawala. \p \v 18 Ba꞉gala na ubihinola eta kuba ukuidawate mahigate la꞉ kuba gabamo ba magatale la꞉eno hibima꞉ midi komoeno hido huiya ba꞉bo alatidihole. Ba꞉ hibila, komopa꞉te ibino tepo ipuwoeno kuba ukui gabodo ibi ha꞉kiya ibi ba awagaminalena, ibino baida꞉te hiya꞉ma꞉ eda꞉halame komokomo ba꞉gala Hunu Haboeno nopopi adikulame komokomo tawakalubi ba꞉bo kiyahalamenaka. Numa꞉la꞉, iba꞉te ha꞉kiya ibi Godokono huiyaha꞉ okopima꞉ da꞉ga꞉lana, huiyatiya ba꞉be tabo ga꞉la komo ba꞉ hunu tamoeno iya꞉tulame komola mabu ibino tepo ipuwalo awagaha konomote itana. \v 19 Iyo, ba꞉bako lumagiti ebeno tepo ipuwoeno ukuilo a sose tawakalubino watodawa Kelisoko ya꞉lo a꞉miya꞉pui, ba꞉bema꞉ ebete ebetamo hibilo kapapamiwatanaha꞉. Huiyatiya kalakala konomola, hibi sose tawakalubino komo ba꞉ma ka꞉nala, ibi ba꞉ Kelisokono apela ba꞉gala ebe ba꞉ watola. Ba꞉moe ba꞉be mabuma꞉ ape konomoeno hiya꞉hiya꞉ komate watoeno ubi komamo hibilo ba papamila꞉hana, ba꞉ba tetelo apeno moga꞉lamehole tete hiliyonomo ba꞉gala hiliyonomo wituwitu iba꞉te ibino hiya꞉hiya꞉ oko modobolo dowatihonamena꞉ ba꞉be apete hidonomamo kapema꞉ne, Godote ubi keba ka꞉na kihatena ba꞉ba ka꞉na. \p \v 20 Numa꞉la꞉, puya꞉te hibima꞉ midiha꞉pima꞉ deda꞉hana, iba꞉te Saitanakono helo ipuwalo ba emedehona ko tola꞉go hiya꞉hiya꞉ kukala konomamo emalagidolenanaka. Huiyatiya la꞉ hibima꞉ midipa꞉te Kelisokoba꞉ da꞉ha꞉lahuya꞉ma, ba꞉ba tetelo ba꞉moe hopo dumina la꞉le ba꞉bi kubakuba gobogoboeno helo ipuwane ya꞉lo ikuliya꞉mata. Ba꞉bema꞉ mabu keka꞉ la꞉ hiya꞉hiya꞉ kukaloeno komo ba emalagidolena hopo haboeno hibima꞉ midiha꞉pimo demedenama? A꞉iye! Komopa꞉te la꞉tamo tabo ba꞉ma ka꞉na dolamagimimina꞉, \v 21 “Ba꞉moe ilina akologa꞉la꞉,” ba꞉gala “Ba꞉be ilina akanala꞉,” ba꞉gala “Ba꞉be eta ilinoeno talona konomola,” la꞉le ibino tabo komokomo akulihala꞉. \v 22 Numa꞉la꞉, ba꞉bako kukala ba꞉ hopo habanapino ukui komola ba꞉gala ibino iya꞉tulame komola, iyo, kebe ilinate ibino naha komodo wapamo da꞉tolamita nea꞉go da꞉pinikulimina꞉, iba꞉te ba꞉bi ilina nahama꞉ ko komonomoma꞉ ga꞉late kukala ba꞉bo miya꞉tenaka. \v 23 Ba꞉bi kukala ba꞉ daedae ukui komola, huiyatiya iba꞉te ha꞉kiya ibi ha꞉da ba amiholame ibino kukala mulunomo komokomoma꞉ ga꞉lana. Ba꞉gala iba꞉te komo daedae tabo ba꞉ma ka꞉na kaga꞉lana, hibima꞉ midipa꞉te Hunu Haboeno nopopi nadikulamenakamena꞉ ba꞉gala iba꞉te ibi ha꞉kiya iba꞉tamo apeno temeteme dito nikalamenakamena꞉ Godoko hibilo kokalakaluiminama꞉. Numa꞉la꞉, iba꞉te ha꞉kiya ibi Godokono huiyaha꞉ okopima꞉ da꞉ga꞉lana, ba꞉be tabo ga꞉la komo ba꞉ hunu tamoeno iya꞉tulame komola mabu ibino tepo ipuwalo awagaha konomote itana. Ba꞉bema꞉ ibi niliya, mabu ibino kukalate iba꞉tamo helo kikalamenaha꞉ kateneno kuba ubi komokomo hibilo kanakapulamema꞉. \c 3 \s1 Hibima꞉ Mididawagodolo Ditana Ba꞉be Hibi Ka꞉ka꞉ Komo \p \v 1-3 Ba꞉ hibila, la꞉ hibima꞉ midipa꞉te Kelisokoba꞉ ya꞉lo a꞉ha꞉lahuya꞉mata, ba꞉bene Godote la꞉ eba꞉go ka꞉ka꞉mo a꞉wadiya꞉paa꞉lateliya꞉ta. Ba꞉bema꞉ wadiyala la꞉ Hunu Habalo da꞉pola꞉na ba꞉bi hidohido komo hibilo kuwatema꞉ la꞉eno tepo ipuwoeno ukui nihatenakuya꞉la꞉, mabu Kelisote dopamo Godokono tu hapuamo nemedete ebeno Ko Gawadubu emede bahilo ba꞉luta. Iyo, wadiyala la꞉ Hunu Haboeno komokomo kapiya nemalagidolenala꞉, manaha꞉ hopo haboeno hiya꞉hiya꞉ komo, mabu Kelisokono ododi komodo la꞉eno hibi ka꞉ka꞉te Godogodolo bitana. \v 4 Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, Kelisote ebeno helonomo alago da꞉kapemene, ba꞉be atu tetelo la꞉eno hibi ka꞉ka꞉te kohawakalama꞉ne mabu Kelisoko kapiya ba꞉ la꞉eno ka꞉ka꞉ mabula. \s1 Kelisoko Ipuwalo Ditana Ba꞉be Uli Emede Komoeno Kukala \p \v 5 Ba꞉bema꞉ la꞉eno tepo ipuwalo kebe kuba ubi komate da꞉pola꞉na, wadiyala la꞉ ba꞉bi komo nanakapulama꞉la꞉. Iyo, kamenakamena ba꞉gala bohelemele pilo komo, ba꞉mako kuba ododima꞉ ubi ihate komo, kateneno ubi komamo papamiwata komo, apa꞉mo hiya꞉hiya꞉ hilopo ododili komo, ba꞉gala mani konomamo emalagidolo komo, wadiyala la꞉ ba꞉bi kuba komo hiliyonomo alukulinomo nalukula꞉la꞉. Numa꞉la꞉, pote mani konomamo demalagidolona, ebeno komo ba꞉ ida꞉da꞉li adikulamedawoeno komo huiyala. \v 6 Ba꞉ hibila, puya꞉te Godotamo papamila꞉haheno ba꞉bako hiya꞉hiya꞉ kuba komo dododilina, ba꞉bema꞉ ebeno konomo mauba komote iba꞉tamo ba꞉ na꞉pe! \p \v 7 Numa꞉la꞉, dopamo la꞉ hibima꞉ midipi ba꞉ atumu ba꞉bako kuba ubi komokomo ipuwalo emedenamimata, mabu ba꞉ba tetelo la꞉ ba꞉ daedae ukuilo wapata꞉lamenamimata. \v 8 Huiyatiya ka꞉lo wadiyala la꞉ ba꞉moi kuba komo hiliyonomo na꞉wadipipikulama꞉la꞉ — mauba komo, tepo ipuwalo koema꞉ eda꞉ komo, ba꞉gala eta lumagi kubahimima꞉ ubi ihate komo. Iyo, la꞉ eta lumagi iduduputimi tabo ba꞉gala dalowa꞉ ukui hawakalimi tabo akolamagiminakala꞉, \v 9 ba꞉gala la꞉ ipuwalo etate etatamo ha꞉da tabo akagaa꞉la꞉, mabu la꞉ pakala emede komoeno ododili komokomo tama꞉mo ya꞉lo a꞉miya꞉timata, lumagiti dalowa꞉ kaliko keba ka꞉na ka꞉pekananako ba꞉ba ka꞉na. \p \v 10 Ba꞉ hibila, lumagiti hidohido kaliko kopupulima꞉ kalakalago keba ka꞉na kuwatenako, la꞉le ba꞉ ba꞉ba ka꞉na Kelisokono uli emede komoeno ododili komokomo ba꞉bo uwatimata. Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, ba꞉ma tetelo la꞉le uli emede komoeno ododili ipuwalo ba emedena hopo habanapi Ododilidawate la꞉ ebeno holoholonomoma꞉ midilinata, la꞉le ebeno hibi komo iya꞉tawanomo kiya꞉tawahanama꞉. \v 11 Ba꞉gala eta komo. Ba꞉moe uli emede komo ipuwalo hibima꞉ midipa꞉te hiya꞉hiya꞉ kala꞉mota꞉hanaha꞉, ao, Yunapi ba꞉gala Yuha꞉pi ibi hiliyonomate kapiya tawakalubima꞉ eda꞉hana. Ba꞉ma ka꞉na kebe dubate Yunapino tama itamida kukala duwatiya꞉ ba꞉gala puya꞉te ibino kukala uwateha꞉ma꞉ deda꞉hana, puya꞉te tukulubima꞉ deda꞉hana ba꞉gala puya꞉te komo hiya꞉hiya꞉ muhulu hopolo demedehona, puya꞉te mani oko dowatina ba꞉gala puya꞉te komopino huiyaha꞉ okopima꞉ deda꞉hana, Kelisote ba꞉bi tawakalubi hiliyonomoeno Kodawama꞉ ba eda꞉na kapiya oko ibi ipuwalo owatina, iba꞉te ebeno kapiya tawakalubinomoma꞉ keda꞉hanama꞉. \p \v 12 La꞉ ba꞉ Godote duwati ba꞉bi tawakalubilata, iyo, ebete la꞉ malemalelo ba emalagidolena la꞉ ebeno talona tawakalubima꞉ ba꞉bo midilia꞉ta. Ba꞉bema꞉ wadiyala la꞉ ebeno uli emede komoeno ododili komokomo la꞉eno hidohido kalikomo na꞉pupula꞉la꞉ — awaepi owalubili komo, komopa꞉tamo malemale hawakalimi komo, la꞉ ha꞉kiya la꞉ hopamo miya꞉te komo, komopa꞉tamo temeteme ikalameha꞉ komo, ba꞉gala komopa꞉tamo ubiha꞉ tabo tiyo ga꞉laha꞉ komo. \v 13 Ba꞉bene la꞉ ipuwalo etate etatamo tiyolo akamaubala꞉, ba꞉gala keba tetelo eta lumagiti kuba dododimini la꞉ ebeno kuba egebolemete nadodomiya꞉la꞉, Kodawa Kelisote la꞉eno kuba egebolelamete keba ka꞉na kadodolelamitiya꞉la ba꞉ba ka꞉na. \v 14 Ba꞉bene ba꞉moi hiliyonomo hidohido ododili komo hunamo wadiyala la꞉ malemale emalagidolo komo na꞉kapuliya꞉la꞉, mabu hibila, ba꞉moe kuititi komote la꞉godolo ba itana, la꞉eno hiliyonomo hiya꞉hiya꞉ ododili ipuwalo la꞉ tawakalubi kapiyanomoma꞉ beda꞉hanamata. \p \v 15 Iyo, Godote la꞉ da꞉ka꞉lami ba꞉ba tetelo ebete ebeno ubi ba꞉ma ka꞉na ihati, la꞉le Kelisokono kapiya apemo ba emedena ebeno hete ipuwalo kemedehonama꞉. Ba꞉be mabuma꞉ wadiyala ebeno hete komote la꞉eno tepo ipuwa namutudawama꞉ ba eda꞉na, la꞉ la꞉eno kalakala Godotamo ba꞉bo na꞉hawakaliminakuya꞉la꞉. \v 16 Ba꞉bene Kelisokono Hido Tabote la꞉eno tepo ipuwalo konomamo nitanamene. Ba꞉be gabodo la꞉ ipuwalo etate eta ebeno konomo mulu komamo ba꞉be taboeno ipuwa komokomo ba iya꞉tumi, puya꞉te kuba gabodo tolamema꞉ dewagelena ibi ba꞉bo nowalubilinakuya꞉la꞉. Ba꞉gala wadiyala la꞉ Godoko adikumi ipuwalo la꞉eno tepo ipuwoeno heloamo hiya꞉hiya꞉ ohala꞉mo kalakala ebetamo na꞉hawakaliminakuya꞉la꞉, iyo, ba꞉ ba꞉ma ka꞉na Godokono Bukoeno Sam Ohale bukalo da꞉pola꞉na ba꞉bi ohale, ba꞉gala hibima꞉ midipa꞉te Godokono hanohano komo hawakalilamema꞉ dododilinaka ba꞉bi ohale, ba꞉gala ebeno Gobogobote la꞉eno tepo ipuwamo da꞉miya꞉tenako ba꞉bi ohale, la꞉ ba꞉bi hiya꞉hiya꞉ ohala꞉mo ebe badikuminakomata. \v 17 Ba꞉bema꞉ la꞉le Nabiwi Godotamo la꞉eno kalakala Kodawa Ya꞉suku ipuwalo ba hawakalimina, wadiyala la꞉le la꞉eno hiliyonomo tabo ga꞉la komodo ba꞉gala apa꞉mo ododili komodo la꞉eno Ya꞉suku ta꞉mata komo na꞉hawakaliminakuya꞉la꞉. \s1 Kapiya Genamanapa꞉te Kelisoko Ipuwalo Keba Ka꞉na Na꞉kemedenamena꞉ \p \v 18 Hibima꞉ midipi kamenakamenala꞉, wadiyala la꞉ la꞉eno awa꞉tamo na꞉papamila꞉hanakuya꞉la꞉, mabu la꞉ ba꞉ Kodawa Ya꞉suku ta꞉matapima꞉ eda꞉hanamata. \v 19 Ba꞉gala hibima꞉ midipi dubala꞉, wadiyala la꞉ la꞉eno kamenakamena malemalelo nemalagidolenakuya꞉la꞉, iyo, la꞉ iba꞉tamo akahelohelohonala꞉. \v 20 Ba꞉gala guguda꞉la꞉, wadiyala la꞉ la꞉eno nabi menokobi ibino tabamo na꞉papamila꞉hanakuya꞉la꞉, mabu Godote ba꞉moe komo umima꞉ na꞉kalakalana. \v 21 Ba꞉gala naba꞉la꞉, la꞉eno gugudino ododili komokomoma꞉ heloamo akakiyahalamenakala꞉, iba꞉te ibino tepo ipuwalo kuiyodopoma꞉ eda꞉hakapoma꞉. \p \v 22 Ba꞉bene koko okopi dubate la꞉ pui mana꞉mo duwatiya꞉la la꞉le ibino huiyaha꞉ oko kowatihonama꞉, ba꞉bi dubate ba꞉moe hopolo la꞉eno oko namutulubima꞉ ba eda꞉hana, wadiyala la꞉ ibino hiliyonomo tabo komamo na꞉papamila꞉hanakuya꞉la꞉. Ba꞉gala oko owati ipuwalo la꞉ ba꞉ma ka꞉na akemalagidolala꞉, oko namutudawate natamo kokalakalama꞉, ebete na dunamita ba꞉be kapiya tetelo nale oko hidamo owatinakomo. Ao, eba ka꞉naha꞉. Namutudawate la꞉ ulame tetelo ba꞉gala ulameha꞉ tetelo, wadiyala la꞉ Kodawa Ya꞉suku ba toleme, eta kuba ukui tepo ipuwalo ugumuihino hibi kalakalago oko nowatinakuya꞉la꞉. \v 23 Iyo, la꞉ kebe oko dowatima, wadiyala la꞉ la꞉eno tepo ipuwoeno helo konomamo nowatiya꞉la꞉, manaha꞉ hopo habanapi kalakaluilamema꞉, la꞉ huiyatiya aeno Kodawa kokalakaluimima꞉ oko hidamo nowatinakuya꞉la꞉. \p \v 24 Ba꞉moe ko komo akadodala꞉, ba꞉be Kodawate kebe dogodogo komo ebeno tawakalubi mabuma꞉ tama꞉mo da꞉miya꞉tiya꞉, ebete ba꞉bi hiya꞉hiya꞉ komo ipuwane hido huiya ama꞉tamo hibilo kikamema꞉na꞉ta, mabu ebe ba꞉ amia꞉no oko namutudawanomola, eta hopo haba lumagiha꞉. \v 25 Ba꞉ hibila, Godote kapiyanomo gabodo hiliyonomo tawakalubino komo tuputupulu kanagilamelelamema꞉ne, ba꞉bema꞉ ebete ama꞉ hido okodawatamo hido huiya dikamemena꞉, ba꞉be atu tetelo ebete kuba ododilipi hiliyonomatamo kuba huiya ba꞉bo kakikalamema꞉ne. \c 4 \p \v 1 Ba꞉bema꞉ la꞉ hibima꞉ midipi oko namutuluba꞉la꞉, puya꞉te la꞉eno oko huiyaheno kowatihonama꞉ mana꞉mo duwatiya꞉ma, wadiyala la꞉ ibino oko ba ulamelelamena ibino kuba ododiha꞉ tetelo eta temeteme ikalameheno ibino baa꞉ modobolo dito nikalamenakuya꞉la꞉. La꞉ ba꞉moe ko komo akadodala꞉, la꞉ atumu ba꞉ Hunu Habalo demedena ba꞉be Konomo Namutudawoeno huiyaha꞉ okopilata. \s1 Godotamo Toetoe Tabo Olamagimi Komo \p \v 2 Ba꞉bema꞉ la꞉ hibima꞉ midipi hiliyonomala꞉, la꞉ Godokoba꞉ tabo ga꞉la kekelalamenala꞉, ba꞉bene la꞉le ebe da꞉toemehonakoma, wadiyala la꞉ toetoe tabo tepo ipuwoeno ukui konomago ba ga꞉la ba꞉be atu tetelo ebetamo kalakala tabo na꞉wadiya꞉paa꞉latelenakuya꞉la꞉. \v 3 Ba꞉gala wadiyala la꞉le a na꞉wadiya꞉paa꞉tenala꞉, Godote gigiho atamo a꞉hiya꞉midate ba꞉bene ale ebeno tabo tawakaluba꞉tamo hidamo kolamagiminakoma꞉. Ba꞉ hibila, ebete dopamo tawakaluba꞉tamo dugumuinami ba꞉be diya nopoeno ipuwa ba꞉ Kelisotela, ale ebeno komoma꞉ tabo ba꞉bema꞉ olamagiminakoma꞉, iyo, ba꞉moe mabuma꞉ nale du genamalo emedenamo. \v 4 Ba꞉bema꞉ wadiyala la꞉ na nadipanatenenala꞉, mabu na ubila Kelisokono komo hidonomamo hawakalimima꞉, nale kododima꞉ Godote ubi keba ka꞉na kihatena ba꞉ba ka꞉na. \s1 Hibima꞉ Midiha꞉pa꞉tamo Tabo Olamagimi Komo \p \v 5 Ba꞉gala wadiyala la꞉le ba꞉moe hopo haboeno hibima꞉ midiha꞉pi ipuwalo mulu ukui komo kapiyago nemedenala꞉, ba꞉bene Godote hido tete la꞉tamo dikalamenakomena꞉ la꞉ ebeno hibi komo iba꞉tamo atumu na꞉hawakaliminakuya꞉la꞉. \v 6 Iyo, la꞉le ibi ipuwalo la꞉eno hiya꞉hiya꞉ tabo olamagimi komo hidohidonomoma꞉ na꞉midilinakuya꞉la꞉, tawakaluba꞉te ibino baa꞉ solamo ba goluilame hidohidoma꞉ keba ka꞉na ka꞉midilinaka ba꞉ba ka꞉na. Ba꞉bene iba꞉te la꞉eno hibima꞉ midi komoma꞉ la꞉ da꞉kiyalamenakomena꞉, wadiyala iba꞉te hido huiya tabo la꞉godone hibilo nulihonakamena꞉. \s1 Polote Leta Kuititi Hapulu Tabo Komokomo Dolamagiya꞉ \p \v 7 La꞉ nonolata, aeno hibima꞉ mididawa ekawi eta Tikikasiti la꞉tamo da꞉pemene, ebete naeno emede komoeno hiya꞉hiya꞉ komo la꞉ kopikiyalamema꞉na꞉ta. Ba꞉ hibila, ebete ago Kodawa Ya꞉sukunu oko ba owatina eta hido okodawama꞉ eda꞉na, \v 8 ba꞉bema꞉ nale ebe la꞉tamo poememo, la꞉le aeno emede komokomo ebegodone dulihoma la꞉ kalakala ba꞉bo kolawema꞉nemata. \v 9 Ba꞉gala la꞉eno Kolosi habanapi eta Onisimasiko, ebe ba꞉ aeno hidonomo hibima꞉ mididawa etala, ebete Tikikasikoba꞉ la꞉tamo kopema꞉na꞉, ba꞉bene kebe komate ba꞉malo dikulihui, ibi netewapa꞉te ba꞉bi komo hiliyonomo la꞉tamo kopehawakalilamema꞉na꞉. \p \v 10 Ba꞉moe du genamalo nago demedena ba꞉be A꞉listakasiti ebeno nolata tabo la꞉tamo poeme, ba꞉gala Banabasikoba꞉ kapiya hawinomo ekawi Makate la꞉tamo atumu nolata tabo beka-olamagita. Ba꞉ hibila, nale tabo la꞉tamo dopamo ba꞉ma ka꞉na poemimo, ebete la꞉tamo da꞉puluhukumini la꞉le ebe kalakalago na꞉lawiya꞉la꞉. \v 11 Ba꞉bene Yosuwako, ebeno eta mahilo ba꞉ Yasitasitila, ebe atumu nolata tabo bekapoeme la꞉tamo. Hibila, Yunapi ipuwalo ebe ba꞉gala Makako ba꞉gala A꞉listakasiko, ibi kapiyate Ya꞉suku hibima꞉ miditi ebeno Ko Gawadubu komote kopema꞉ nago uliholo oko bowatina, iyo, ba꞉be oko owati ipuwalo iba꞉te na konomamo owalubinina. \p \v 12 Ba꞉bene la꞉eno eta kapiyuimidawate Ya꞉su Kelisokono oko ba꞉malo dowatina, ebe ba꞉ Yuha꞉dawa Epa꞉palasitila, ebete atumu la꞉tamo nolata tabo bekapoeme. Ba꞉ hibila, tete hiliyonomolo ebete la꞉ mabuma꞉ Godotamo toetoe tabo konomamo olamaginako, la꞉le hibima꞉ midi ipuwalo kodakodalo ba la꞉mota꞉hana Godokono ubi komamo hibinomolo kopapamila꞉hanakoma꞉, mabu la꞉le ba꞉be gabodo ukui gagagagama꞉ eda꞉haheno apepehote helonomoma꞉ keda꞉hama꞉nemata. \v 13 Nale Epa꞉palasikono komoma꞉ hibi tabonomo ba꞉ma ka꞉na olamagitamo, ebete la꞉ Kolosinapi mabuma꞉ oko helonomamo owatina, ba꞉gala kebe hibima꞉ midipa꞉te Hiyalapolasi habalo ba꞉gala Lodosiya habalo demedehona, ibi hiliyonomo mabuma꞉ atumu oko konomo beka-owatina. \v 14 Ba꞉gala dogeta oko dowatina, ba꞉moe dubu ba꞉ aeno hidonomo lumagi Lukuku, ebete Dimasikoba꞉ ibino nolata tabo atumu la꞉tamo na꞉kapoema꞉. \p \v 15 Ba꞉bene hibima꞉ midipi ekaki ipuwalo puya꞉te Lodosiya habalo demedehona ba꞉gala kebe sose tawakaluba꞉te Nimapasikono genamalo da꞉kapiyuiminaka, ibi hiliyonomatamo aeno nolata tabo na꞉noelamiya꞉la꞉. \v 16 Ba꞉gala la꞉ Kolosinapi ba꞉moe leta la꞉eno kapiyuimi ipuwalo hawakala da꞉ka꞉lamiholema, wadiyala la꞉ galane Lodosiya sose tawakaluba꞉tamo ba nikalame, huiyatiya nale iba꞉tamo doemimo ba꞉be leta iba꞉godone na꞉nelawiya꞉la꞉. Kalakala konomola, ba꞉moe ba꞉be gabodo nale netewa leta ipuwamo kebe komokomo ka꞉miya꞉timo, la꞉ hiliyonomate ba꞉bi tabo komokomo hiliyonomo hidamo kulihoma꞉nemata. \p \v 17 Naeno kuititi tabo ba꞉ma ka꞉nala, la꞉ Akipasiko na꞉kiyamiya꞉la꞉ ebete Kodawa Ya꞉suku mabuma꞉ ebegodone da꞉lawiya꞉, wadiyala ebete ba꞉be oko hibilo nupula꞉mene. \p \v 18 Numa꞉la꞉, eta lumagiti na mabuma꞉ ba꞉moe leta tabo komokomo ba miya꞉teho, huiyatiya ba꞉moe kuititi nolata tabo na Polote ha꞉kiya naeno kokotonomamo miya꞉temo. Nale du genamalo demedenamo, la꞉le ba꞉be temeteme komo dodomati modoboha꞉. \p Wadiyala Godokono malemale komote la꞉godolo nitanamene. Ba꞉moe ba꞉ naeno tabo kuititila. Ba꞉ba꞉la.