\id 1TI - Tabo (Aramia dialect) NT - Papua New Guinea 2006 (DBL 2014) \h 1 Tim \toc3 1 Tim \toc1 Polote Dopo Leta Timotitamo Ododiya꞉ \toc2 1 Timoti \mt2 POLOTE DOPO LETA \mt1 TIMOTITAMO \mt2 ODODIYA꞉ \c 1 \p \v 1 Na ba꞉ Polotela. A hibima꞉ midipa꞉te pokono pe komoma꞉ uliholo da꞉latiminama꞉, ba꞉be Kodawa ba꞉ Ya꞉su Kelisotela, ba꞉bene ebete ebeno sose tupuimima꞉ hiya꞉hiya꞉ hopamo doelamiya꞉, ba꞉bi okopi ipuwalo na ba꞉ etala, iyo, ebe ba꞉gala aeno Ka꞉ka꞉ Mula꞉dawa Godoko iba꞉te na a꞉kiyanamiya꞉ ba꞉be oko kowatinama꞉. \p \v 2 O Timoti, ama꞉le hibima꞉ midi ipuwalo naeno hibi guduma꞉ eda꞉nata, ba꞉bema꞉ nale ba꞉moe leta ama꞉tamo poememo. Wadiyala Nabiwi Godoko ba꞉gala aeno Kodawa Ya꞉su Kelisoko iba꞉te ibino malemale komo, ba꞉gala lumagitamo kuba huiya ikameha꞉ komo, ba꞉gala hete komo ama꞉tamo nikama꞉mena꞉ta. \s1 Ha꞉da Tabo Komokomo Iya꞉tulamepino Komo \p \v 3 Nale dopamo Ma꞉sadoniya hopamo toma꞉ ba hiduta ama꞉ kebe tabo ka꞉kiyamitima ba꞉be atu tabo bekakiyamemata, ba꞉ma ka꞉na ama꞉ Epesese ko habalo ba emedena, hibima꞉ midipi ipuwalo puya꞉te ha꞉da tabo komokomo diya꞉tulamenaka, wadiyala ama꞉ ibi ba kiyahalame na꞉duhilamiya꞉. \v 4 Wadiyala ama꞉ talona iba꞉tamo nihatelamiya꞉ iba꞉te iniwalino hiya꞉hiya꞉ iya꞉tulame uwi ba꞉gala iniwalino mahilo komokomo akiya꞉tulama꞉la꞉, mabu ba꞉bakobako daedae komate ibi ipuwalo olowabeletihui komo ba wadiya꞉paa꞉latele, iba꞉te Godokono gabo ba꞉bo kotama꞉na꞉. Ba꞉ hibila, ale ebeno gabo aeno hibima꞉ midi kapiyado biya꞉tawahanakoma꞉, huiyatiya ale hopo habanapino hiya꞉hiya꞉ iniwalino iya꞉tulame komoma꞉ tabo ga꞉la ipuwado hibi komo a꞉kuma꞉ma꞉. \v 5 Ba꞉bema꞉ nale ama꞉ ba꞉moe tabo begoememata, mabu na ubila dalowa꞉ha꞉ tepo ipuwoeno emalagidolo komo ba꞉gala tataba emede komoeno mulu ukui komo ba꞉gala tuputupunomo hibima꞉ midi komo, ba꞉bi komate amia꞉no sose tawakaluba꞉godolo ba pola꞉na ba꞉bi komokomo ipuwane malemale emalagidolo komote buluhukunakomene. \v 6 Huiyatiya numa꞉, komo hibima꞉ midipa꞉te daedae taboma꞉ olowabeletihui komodo ba꞉moi hidohido komone dito elehiya꞉. \v 7 Ba꞉bema꞉ ba꞉ma tetelo iba꞉te ibino ubi bihatena, Godote Moseseko ipuwado tawakaluba꞉tamo dikalamiya꞉ ba꞉bi Tutumu Tabo iya꞉tulamepima꞉ keda꞉hanama꞉, huiyatiya ibi modoboha꞉ mabu Godokono taboeno ipuwa komokomo ibi iya꞉tawahaha꞉, iyo, iba꞉te tabo toleheno olamagiminaka huiyatiya Godokono hibi komo kuminaha꞉. \p \v 8 A iya꞉tawahala, keba tetelo ale hibi gabodo Godokono Tutumu Tabo diya꞉tulamema꞉ ba꞉be komote ulihopino hido owalubi komoma꞉ keda꞉ma꞉ne. \v 9 Huiyatiya numa꞉, Godote ebeno Tutumu Tabo ba꞉moe hopoeno tuputupupino komoma꞉ kikalamiya꞉ha꞉, ao, ebete ebeno Tutumu Tabo komokomo kuba ododilipino komoma꞉ ikalamiya꞉ iba꞉te ebeno hibi gabo kiya꞉tawahama꞉. Ba꞉bema꞉ hibila, Godokono Tutumu emalagidoleha꞉pi ba꞉gala ebetamo papamila꞉ha꞉pi, ebe holoholoma꞉ eda꞉ha꞉pi ba꞉gala hibo gabo ududipi, ebeno kukala wakalamipi ba꞉gala ebe tolemeha꞉pi, nabi menokobi anakapulamepi ba꞉gala komo tawakalubino ka꞉ka꞉ iya꞉hililamepi, ba꞉bi kuba ododilipi hiliyonomo iya꞉tulamema꞉ Godote ebeno Tutumu Tabo ba꞉bema꞉ ikalamiya꞉. \p \v 10 Ba꞉bene puya꞉te bohelemele pilo ba꞉gala kamena pilo dododilina, puya꞉te dubu gabatamo ba꞉gala hegehege guguda꞉tamo hilopo komo dododilina, puya꞉te ibino menemene oko huiyaheno kowatihonama꞉ komopi pilolo duwatena, puya꞉te gabomanino tabo anagiya꞉mida habalo ba꞉gala komo hiya꞉hiya꞉ tetelo ha꞉da tabo dolamagimina, Godote atumu ba꞉bi kuba ododilipino komoma꞉ ebeno Tutumu Tabo ba꞉bema꞉ ikalamiya꞉. Iyo, hopo habanapi hiliyonomo ipuwalo kebe lumagiti Ya꞉sukunu dopo ta꞉matapino iya꞉tulame tabo kapiyanomo dadikamidalemene, ba꞉be lumagino komoma꞉ Godokono Tutumu Tabo komate ba꞉bema꞉ pola꞉na. \v 11 Ba꞉bema꞉ numa꞉, Ya꞉suku ta꞉matapino iya꞉tulame komate ebeno Hido A꞉la꞉mina Tabo ipuwane ikulina, ba꞉be tabo ba꞉ nale hiya꞉hiya꞉ tawakaluba꞉tamo kolamaginakoma꞉ Hidonomo Godote natamo dikanamiya꞉ ba꞉moe ba꞉be tabola. \s1 Ya꞉sukunu Malemale Komoma꞉ Polote Kalakala Tabo Dolamagiya꞉ \p \v 12 Ba꞉bema꞉ natamo helo dikanamiya꞉ nale aeno Kodawa Ya꞉su Kelisotamo kalakala tabo begoemo, mabu ebete na hibidawama꞉ goelo ebeno oko kowatinama꞉ na ba꞉bema꞉ ka꞉namiya꞉. \v 13 Ba꞉ hibila, dopamo tetelo nale ebeno komoma꞉ kubakuba tabo ba olamagi konomo mauba ipuwalo koko temeteme ebetamo ba꞉bo ikamenakuimo. Huiyatiya ba꞉ba tetelo ebete iya꞉tawuya꞉, nale ebe hibima꞉ midiha꞉ mabuma꞉ daedae ukuilo ba꞉bako kuba komo dododilinakuimo, ba꞉bema꞉ ebete kuba huiya natamo ikanameheno ebeno malemale natamo dito hawakalimiya꞉. \v 14 Iyo, aeno Kodawa Ya꞉su Kelisote ebeno malemale natamo konomamo da꞉haminuya꞉, ba꞉ba tetelo ebegodone duluhukuna ba꞉be hibima꞉ midi komo ba꞉gala malemale emalagidolo komo naeno tepo ipuwalo a꞉mahiliya꞉. \p \v 15 Ba꞉bema꞉ nale ba꞉moe hibinomo tabo begoemo, Ya꞉su Kelisote kuba ododilipino ka꞉ka꞉ mula꞉lelamema꞉ ba꞉moe hopamo a꞉piya꞉. Iyo, wadiyala ama꞉ ba꞉moe tabo kodakodalo na꞉lawa꞉, mabu naeno kuba ododili komate komo tawakalubi hiliyonomoeno kuba ododili komo ba gogole, \v 16 Ya꞉su Kelisote na koko kuba ododilidawatamo huiya ikanameheno malemale dito hawakalimiya꞉. Ba꞉moe mabuma꞉ Ya꞉suti pui ebeno wiboha꞉ ka꞉ka꞉ lawema꞉ da꞉ka꞉lamiholiya꞉, wadiyala ba꞉ba꞉te ebe hibima꞉ midiha꞉ tetelo ba꞉moe hido komo niya꞉tawahamena꞉, Ya꞉suti ibi malemalelatelelo na꞉latilamena iba꞉te ibino kuba ododili ipuwane ebetamo hibilo kohobila꞉hama꞉, ebete na Poloko keba ka꞉na ka꞉latinamenami ba꞉ba ka꞉na. \v 17 Ba꞉bema꞉ kalakala konomola! Godoko ba꞉ emedena emedena tetelo demedenamene ba꞉be Ko Gawadubula, ba꞉gala ebete a꞉kahoenamene, ba꞉gala a hopo habanapa꞉te ebe baida꞉mo umi modoboha꞉, ba꞉gala ebe ba꞉ kapiyanomo Godola, eta puliyanomola. Ba꞉bema꞉ wadiyala emedena emedena tetelo tawakaluba꞉te ebe hunamo ba adipatena awagaha komote ebegodolo nitanamene! Ba꞉moe tabo ba꞉ hibinomola, ba꞉ba꞉la! \p \v 18 Timoti, numa꞉, ama꞉le hibima꞉ midi ipuwalo naeno guduma꞉ eda꞉nata, ba꞉bema꞉ na ubila ba꞉moe leta ipuwalo kapiyakapiya komoma꞉ ama꞉ kiyahame, ama꞉le ba꞉moi tabamo kopapamiwatama꞉. Ba꞉ hibila, Godokono okopa꞉te ebeno Gobogoboeno heloamo kebe hidohido komate ama꞉godolo kikulihoma꞉ tabo dopamo dolamagimiya꞉, ba꞉ma tetelo ibino hibi tabo komate naeno tabo komago kapiyama꞉ eda꞉te ama꞉ hibilo kowalubima꞉na꞉ta. Ba꞉bema꞉ wadiyala ama꞉ ba꞉bi owalubi tabo komokomo hiliyonomo kodakodalo na꞉watila꞉mota꞉nuya꞉, helo dubuti alaholoho ilina keba ka꞉na ka꞉watila꞉mota꞉nanako ba꞉ba ka꞉na, \v 19 ba꞉gala amia꞉no hibima꞉ midi ipuwalo kodakodalo ba la꞉na, amia꞉no tepo ipuwoeno mulu ukui komate hidamo kopola꞉nama꞉ eta kuba deha꞉potonomo akododa꞉la꞉. \p Numa꞉, komo Ya꞉suku ta꞉matapino komo ba꞉ ba꞉ma ka꞉nala, Godote kebe mulu tepo ipuwoeno ukui komo iba꞉tamo dikalamiya꞉, iba꞉te papamila꞉ha ubiha꞉ma꞉ deda꞉hui ibi ha꞉kiya ibino hibima꞉ midi komo ba꞉ a꞉kubahilamiya꞉, lumagiti kehaha꞉ kolomodo ebeno boge kubamo atalo ba꞉be bogete koko gawiya ipuwamo keba ka꞉na ka꞉nululunako ba꞉ba ka꞉na. \v 20 Iyo, Haimaneyasiko ba꞉gala A꞉lesandako ibi netewapi ba꞉bakopila, ba꞉be mabuma꞉ nale ibi hibima꞉ midipino kapiyuimi ipuwane uluhukulatelete Saitanakono kokoto ipuwamo dito miya꞉timo, iba꞉te ibino huiya ba lawe hido ukui ba꞉ma ka꞉na kolawema꞉, iba꞉te Godokono komoma꞉ kubakuba tabo gala a꞉kaga꞉lanakamena꞉. \c 2 \s1 Godotamo Toetoe Tabo Olamagimi Komo \p \v 1 Ba꞉bema꞉ Timoti, nale ama꞉ kebe komokomoma꞉ da꞉goemema ba꞉moe ba꞉ ko komonomola. La꞉ hibima꞉ midipino kapiyuimi tetelo Godotamo toetoe tabo dolamagiminakoma, wadiyala la꞉le hiliyonomo hopo habanapino hiya꞉hiya꞉ komoma꞉ ba toetoeho kalakala tabo atumu na꞉kaga꞉lanakuya꞉la꞉, \v 2 ba꞉bene atu tetelo koko gawadubu ba꞉gala komo gabomani okopi hiliyonomo atumu na꞉kawadiya꞉paa꞉latelenakuya꞉la꞉. Ama꞉ numa꞉, a hibima꞉ midipa꞉te ba꞉ ba꞉ba ka꞉na gabomana꞉godolo hido tataba emede komo kumima꞉nema꞉, ba꞉gala ale Godokono ubi komokomo hiliyonomamo ba papamila꞉halena komo tawakalubino holoholo hapulu tuputupunomolo bemedenama꞉. \v 3 Ba꞉bema꞉ hibila, ba꞉mako toetoe tabo olamagi komo ba꞉ aeno Ka꞉ka꞉ Mula꞉dawa Godote hidoma꞉ da꞉goena ba꞉moe ba꞉be komola, \v 4 mabu ebe ubila ba꞉moe hopo habanapi hiliyonomate ebeno hibi komo iya꞉tawahate ibino ka꞉ka꞉ mula꞉ komo ba꞉bo kolawema꞉. \p \v 5 Numa꞉, Godoko ba꞉ kapiyanomola. Ba꞉gala ba꞉moe ba꞉ eta komola, ebe ba꞉gala tawakalubi tetenomolo da꞉la꞉na ba꞉be Ya꞉su Kelisote ba꞉ ba꞉moe hopolo lumagino apa꞉mo da꞉hawakaluya꞉ ba꞉be dawala. Ba꞉bema꞉ hibila, ebe kapiyagodolo helo bitana tawakalubi Godotamo komagahelema꞉, \v 6 mabu ebe ha꞉kiya ebeno ka꞉ka꞉ tama꞉mo ihatete ibi Saitanakono du genamane kuluhukulatelema꞉ ebeno hawa꞉mo ba꞉bo huiyahaliya꞉. Iyo, ebete ba꞉be gabodo ebeno hido tetenomolo ba꞉moe komo behawakalimiya꞉, Godokono ubi bitana hiliyonomo tawakaluba꞉te ebegodone ka꞉ka꞉ mula꞉ komo kolawema꞉. \v 7 Ba꞉be mabuma꞉ ebete na Polotamo ebeno oko ikanamiya꞉, nale ebeno oelamepi dubu etama꞉ eda꞉te Yuha꞉pa꞉tamo Hido Tabo ba olamagi ibi ba꞉bo kiya꞉tulamenakoma꞉. Ama꞉ nolata, ba꞉moe tabo nale da꞉goitamo ba꞉ hibinomola, na ha꞉da tabo kolamagitaha꞉! \p \v 8 Ba꞉bema꞉ naeno ubi komo ba꞉ma ka꞉na itana. Kebe hiya꞉hiya꞉ tetelo hibima꞉ midipa꞉te da꞉kapiyuiminaka, wadiyala dubate mauba komo ba꞉gala olowabeletihui komo hiliyonomo tama꞉mo miya꞉tete, ba꞉bene ibino tepo ipuwalo dalowa꞉ha꞉ma꞉ ba eda꞉ha iba꞉te ibino kokoto Godotamo wadiya꞉paa꞉latelelo toetoe tabo ba꞉bo nolamagiminakamena꞉. \s1 Hibima꞉ Midipi Kamenakamenoeno Komo \p \v 9 Ba꞉gala na ubila hibima꞉ midipi kamenakamenate hido mulu gabodo kaliko pupuliti ibino hunu tama koamo akemalagidolenala꞉. Ba꞉bema꞉ iba꞉te hinibo a꞉wihole komo, ba꞉gala galoeno golodo nolenole pupuli komo, ba꞉gala nehe tulikahula pupuli komo, ba꞉gala huiya kokonomo kaliko pupuli komo, ba꞉bi hiya꞉hiya꞉ hunu nikapi hiduimi komokomo iba꞉te kokonomo komoma꞉ akaga꞉lala꞉. \v 10 Huiyatiya wadiyala iba꞉te komopa꞉tamo hidohido komo nododilinakamena꞉, mabu ba꞉moe ododili gabodo iba꞉te hibi hagaluhagalu kamenakamenama꞉ keda꞉hama꞉na꞉, iyo, kebe kamenate ebe ha꞉kiya ebe Godoko ta꞉matadawama꞉ da꞉goena, wadiyala ebete ebeno ododili ipuwalo hibi komo na꞉hawakalima꞉mene. \p \v 11 Ba꞉gala hibima꞉ midipa꞉te da꞉kapiyuiminaka, wadiyala kamenakamenate tabo ga꞉laheno Godokono tabo olamagimipino iya꞉tulame komamo dito na꞉papamila꞉halenakamena꞉. \v 12 Ba꞉be mabuma꞉ hibima꞉ midipi ipuwalo nale eta kamenatamo helo a꞉kikama꞉lemo, ebete Godokono tabamo dubu ba iya꞉tulamita ibino namutudawama꞉ keda꞉ma꞉, ao, Godokono tabo iya꞉tulame tetelo kamenakamenate tabo ga꞉laheno dito nulihonakamena꞉. \v 13 Ba꞉bema꞉ numa꞉, nale kamenakamenoeno komo kohawakalimima꞉ kebe netewa komate Godokono Bukalo da꞉pola꞉na, nale ba꞉bi komo ama꞉ kiya꞉tumima꞉nemata. Dopo komo ba꞉ ba꞉ma ka꞉nala, Godote A꞉da꞉meko dopamo ododiti, galane ebeno kamena Ibiko ba꞉bo ododiya꞉. \p \v 14 Ba꞉gala eta komo ba꞉ma ka꞉na itana, Saitanate tawakalubi kuba gabamo emogabuilamema꞉ dewageliya꞉, ba꞉ba tetelo ebete dopo dubu A꞉da꞉meko kamihomiya꞉ha꞉, ao, ebete ebeno kamena Ibiko kapiya amihomete ba꞉bene ebete Godokono kukala ba꞉bo adikanaliya꞉. \v 15 Huiyatiya Godokono ka꞉ka꞉ mula꞉ komote hibima꞉ midipi dubu kapiyatamo kitanaha꞉, ao, kamenakamenatamo atumu ba꞉ka-itana, ba꞉bema꞉ kebe kamenate hido mulu ukuilo Ya꞉suku hibima꞉ ba midina tuputupu emede komo ba꞉gala malemale emalagidolo komo miya꞉paleheno, ebete gugudi alahilame gabodo ka꞉ka꞉ mula꞉ komo hibilo kolawema꞉ne. \c 3 \s1 Sose Watodawoeno Emede Komo \p \v 1 Ba꞉moe komo ba꞉ hibila, keba tetelo dubuti sose watodawama꞉ eda꞉ma꞉ ubi koamo dihatemene, ba꞉moe ba꞉ hido komola mabu sose watodawoeno oko hidonomola. \v 2 Ba꞉be mabuma꞉ ba꞉be okodawoeno ododili komo ipuwalo eta kapiya deha꞉potonomo kubate itana modoboha꞉. Ba꞉ma ka꞉na sose watodawate kamena kapiyagodawama꞉ eda꞉te, ba꞉bene hibima꞉ midipi ipuwalo ebeno emede komo tuputupunomolo ba itana, ebete hidohido mulu ukui kapiya emalagidolelo ebe ha꞉kiya ebeno komo hidamo nulamenakamene. Ba꞉bene ebete ebeno genamalo kapela tawakalubi hidamo nowalubilinakamene, ba꞉gala wadiyala ebete Godokono tabo olamagi ipuwalo hido iya꞉tulamedawama꞉ neda꞉mene. \v 3 Ba꞉gala sose watodawate gamoda nihodawama꞉ eda꞉ modoboha꞉, ba꞉bene ebete alaholoho komo ba꞉gala olowabeletihui komo ododili modoboha꞉, huiyatiya tatabadawama꞉ neda꞉mene. Ba꞉gala ebete ebeno tepo ipuwalo mani koamo emalagidolo modoboha꞉. \v 4 Ba꞉bene ebete ebeno genamanapino komo hidamo ulamelelamete, wadiyala ebete ebeno gugudi hidamo niya꞉tulamenakamene, iba꞉te ibino hiliyonomo ododili komodo ibino nabiwi ba emalagidolo ebeno tabamo kopapamila꞉halenama꞉. \v 5 Ba꞉ hibila, kebe dubuti ebeno genamanapi hidamo ulameheno, ebete atumu Godokono sose tawakalubi hidamo a꞉kulama꞉mene. \p \v 6 Ba꞉gala numa꞉, sose watodawate Ya꞉suku ta꞉mata ipuwalo uli lumagima꞉ eda꞉ modoboha꞉. Ba꞉bako dawate sose atama꞉ ubi dihatemene, diyala, ebe ha꞉kiya ebe da꞉ awagaminamene, ba꞉bema꞉ Godote kuba huiya ebetamo kikamema꞉ne, ebete dopamo Saitanatamo kuba huiya keba ka꞉na kikamiya꞉ ba꞉ba ka꞉na. \v 7 Ba꞉bene wadiyala sose watodawate hibima꞉ midiha꞉pino holoholo hapulu atumu hidohido komo na꞉kododilinakamene, iba꞉te ebeno hido emede komo umimiti ebe tuputupudawama꞉ koga꞉lama꞉. Iba꞉te ebeno emede ipuwalo eta kuba umi modoboha꞉, mabu iba꞉te ebegodolo eta tuputupuha꞉ komo umiti ebe kubadawama꞉ da꞉ga꞉lamena꞉, diyala, ebete hilopo lawete Saitanakono gubi ipuwamo dito da꞉ negamene. \s1 Sose Watowatopi Owalubilidawoeno\f * \fr 3.8 \ft Buka ka꞉lamiholedawa, wadiyala ama꞉ ba꞉moe komo niya꞉tawa, tukulubino tabamo hibima꞉ midipa꞉te sose watowatopi owalubilidawa dikonema꞉ ka꞉minaka.\f* Emede Komo \p \v 8 Ba꞉bema꞉ sose watowatopi owalubilidawoeno emede komote komopino umi ipuwalo atumu hidonomoma꞉ neda꞉mene. Ba꞉ma ka꞉na ebete ma꞉lapila netewa lumagima꞉ akeda꞉la꞉, ba꞉bene ebete helo gala꞉ipi gao beya konomamo niho modoboha꞉, ba꞉gala ebete ha꞉da amiho gabodo ilina dogodogodawama꞉ eda꞉ma꞉ ubi ihate modoboha꞉. \v 9 Ba꞉gala Godote kebe hibi gabo tawakaluba꞉tamo da꞉hawakalimiya꞉, wadiyala sose watowatopi owalubilidawate ba꞉be gaboeno hiliyonomo iya꞉tulame komokomo kodakodalo ba watila꞉mota꞉na ebeno tepo ipuwalo ukui gagagagama꞉ akeda꞉la꞉. \v 10 Ba꞉bema꞉ pote sose owalubidawama꞉ oko tupuimima꞉ ubi da꞉hawakalimimini, wadiyala la꞉ sose watowatopa꞉te ebeno emede komokomo dopamo hidonomamo nulamelemiya꞉la꞉, ba꞉bene la꞉ ebegodolo eta kuba umihino wadiyala ebete sose oko na꞉tupuima꞉mene. \p \v 11 Ba꞉gala okopi kamenakamenoeno emede komate komopino umi ipuwalo atumu hidohidonomoma꞉ neda꞉hamena꞉. Ba꞉ma ka꞉na iba꞉te tawakalubino hiya꞉hiya꞉ komoma꞉ kubakuba tabo akaga꞉lanakala꞉, ba꞉bene iba꞉te hidohido mulu ukui kapiya emalagidolelo ibino hiliyonomo ododili ipuwalo hibinomopima꞉ neda꞉hamena꞉. \p \v 12 Ba꞉gala numa꞉, sose watowatopi owalubilidawate kamena kapiyagodawama꞉ eda꞉te, ba꞉bene wadiyala ebete ebeno gugudi ba꞉gala komo genamanapi ibino komokomo hidamo nulamelelamenakamene. \v 13 Ba꞉ hibila, puya꞉te sose watowatopi owalubili oko hidamo dowatina, komopa꞉te ibi ibino hido oko mabuma꞉ da꞉mililameholemena꞉, iba꞉te Ya꞉su Kelisoko hibima꞉ midi ipuwalo apepehote ebeno oko owatima꞉ tole komote iba꞉godolo a꞉kitanamene. \s1 Godoko Ta꞉mata Komoeno Konomo Ipuwa \p \v 14-15 Ba꞉bema꞉ Timoti, nale ama꞉tamo tiyonomo pema꞉ ubi bihatimo, huiyatiya na gabo tiyolo umihino, ba꞉be komo ba emalagidolo nale ba꞉moe leta ipuwalo komo iya꞉tulame tabo ba꞉bema꞉ miya꞉temo. Ba꞉ma ka꞉na nale ama꞉ biya꞉tumimata, sose tawakalubino kapiyuimi tetelo iba꞉te Godokono umi ipuwalo tuputupu komo keba ka꞉na na꞉kododilinakomena꞉. Numa꞉, emedena emedena tetelo demedenamene, a sose tawakalubi ba꞉ ba꞉be Kodawoeno genamanapila, ba꞉gala a ebeno genamoeno hototo ba꞉gala abo huiyala, mabu ale ebeno hibi iya꞉tulame komo ba꞉moe hopolo ba wadiya꞉paa꞉latelena ebeno genamoeno la꞉na komote kodakodalo kitanama꞉ne. \v 16 Ba꞉bema꞉ hibila, a hibima꞉ midipa꞉te Godokono ubi gabodo ebe keba ka꞉na da꞉ta꞉matanama꞉, ba꞉be komoeno ipuwa bada konomola꞉ka꞉! \b \q1 Aeno Kodawate ba꞉moe hopo habalo \q2 lumagino apa꞉mo a꞉hawakaluya꞉, \q1 ba꞉bene ebeno tuputupu emede komo kohawakalimima꞉, \q2 ebete ebeno Gobogoboeno heloamo \q2 hoe ipuwane mahigate, \q1 Godokono nopopa꞉te \q2 ebe wiboha꞉ ka꞉ka꞉go ba꞉bo umiya꞉. \b \q1 Ba꞉gala ebe ta꞉matapa꞉te ebeno komo \q2 hopo haba konomolo a꞉hawakalimiya꞉, \q1 ba꞉bene hiliyonomo tawakaluba꞉te \q2 ebe hibima꞉ ba midi, \q1 ebete Godokono Hunu Habamo ba꞉bo odoluya꞉, \q2 ebeno holoholo hapulu konomo alo ipuwalo konemedenama꞉. \c 4 \s1 Godokono Mahilamo Ha꞉da Tabo Olamagimipino Komo \p \v 1 Numa꞉, Godokono Gobogobote hawakala ba꞉ma ka꞉na goena, hopo haboeno kuititi tetelo komopa꞉te Saitanakono kubakuba gobogobo ba꞉gala ha꞉da amihoho gobogoboeno iya꞉tulame komamo papamila꞉halete, iba꞉te Ya꞉suku hibima꞉ midi ipuwane ba꞉bo kohobila꞉halema꞉na꞉. \v 2 Ba꞉ hibila, ba꞉moi ha꞉da amiho komate ba꞉ ma꞉lapila netewa tawakaluba꞉godone ikulina, iyo, Godote kebe hido mulu ukui ibino tepo ipuwamo dopamo da꞉miya꞉telamiya꞉, ba꞉bi hidohido ukui ibino kuba ododili ipuwalo dito alatidiholamiya꞉, hidohido ilinate koelo keba ka꞉na ka꞉wamotenaka ba꞉ba ka꞉na. \v 3 Ba꞉bi ha꞉da amihopa꞉te na꞉ga꞉lanaka hibima꞉ midipi ipuwalo dubuti kamena lawema꞉ Godote talona bihatelamiya꞉, ba꞉gala iba꞉te na꞉kaga꞉lanaka komo hidohido ilina nahama꞉ talonala. \p Huiyatiya numa꞉, Godote ba꞉bi komo hiliyonomo hibima꞉ midipi mabuma꞉ ododiliti iba꞉tamo ikalamiya꞉, ba꞉bema꞉ puya꞉te ebeno hibi komo diya꞉tawahana, iba꞉te kalakala tabo ebetamo adipatelo ba꞉bi ilina dito ba꞉nahanakomena꞉, ba꞉gala dubuti ebeno kamenago kapiyama꞉ eda꞉ tetelo iba꞉te atumu Godotamo kalakala badipatenakomena꞉. \v 4 Ba꞉ hibila, Godote ba꞉moe hopoeno hiliyonomo komokomo ebeno tawakalubi mabuma꞉ ododiliya꞉, iyo, ba꞉bi komate hidohidonomoma꞉ eda꞉hana, ba꞉bema꞉ wadiyala tawakaluba꞉te ba꞉bi malemale komo uwatema꞉ ubiha꞉ma꞉ eda꞉haheno Godotamo kalakala tabo ba ga꞉la ebeno kokotone nuwatenakamena꞉. \v 5 Ba꞉bema꞉ numa꞉, Godote ba꞉moe hopoeno ilina ododili da꞉wibuya꞉, ebete ba꞉bi ilina hiliyonomo ulamete ebeno tabo olamagi komamo hidohidoma꞉ ba꞉bo midiliya꞉, ba꞉gala ba꞉ma tetelo ale komo ilina uwatelo ebetamo kalakala tabo dadipatenakoma꞉, ebete ba꞉be komodo atumu ba꞉bi ilina hidohidoma꞉ gala ba꞉kagoenakomene. \s1 Ya꞉su Kelisokono Hido Okodawoeno Komo \p \v 6 Ba꞉bema꞉ Timoti, ama꞉le Ya꞉su Kelisokono hido okodawama꞉ eda꞉ komo kohawakalimima꞉, wadiyala ama꞉ ba꞉moi iya꞉tulame tabo hibima꞉ midipi ekaka꞉tamo nolamaginakuya꞉. Iyo, ama꞉ ibino gobogobo hapuino baa꞉ iba꞉tamo modobolo dikalamemena꞉ ba꞉be komote amia꞉no komo ba꞉ma ka꞉na kohawakalimima꞉ne, ama꞉le hibima꞉ midi ipuwalo kebe iya꞉tulame komo da꞉ta꞉mahelenapiya꞉la, ama꞉le hidamo apema꞉ ba꞉bi hibi tabo komokomo atumu hibilo na꞉kanahanata. \v 7 Ba꞉gala ama꞉ iniwalino hiya꞉hiya꞉ uwi akulihonakala꞉, mabu ba꞉bakobako uwi komate tawakalubino daedae ukuido ba ikulina Godokono hibi komo kahawakaliminaha꞉. Huiyatiya numa꞉, ama꞉ Godotamo hibilo kopapamiwatanama꞉ wadiyala ama꞉ amia꞉no tepo ipuwa na꞉kodakoduiminakuya꞉, bolamo iya꞉da꞉dawate heloma꞉ keda꞉ma꞉ ebeno ape keba ka꞉na ka꞉kodakoduiminako ba꞉ba ka꞉na. \v 8 Ama꞉ iya꞉tawala bolamo iya꞉da꞉mipa꞉te ibino ape helohelonomoma꞉ keda꞉hama꞉ keba ka꞉na ka꞉midilinaka, iyo, ba꞉ba ka꞉na iba꞉te ibino katene ape owalubilima꞉ ba꞉moe komo bododinaka. Huiyatiya numa꞉, amia꞉no tepo ipuwate heloma꞉ keda꞉ma꞉ ama꞉le amia꞉no ukui atumu da꞉kodakoduiminakomena꞉, ba꞉moe gabodo ama꞉ ha꞉kiya ama꞉ owalubima꞉ hidonomo komo bododinakomena꞉ta, mabu ama꞉ ba꞉moe hopolo Godokono hido emede komokomo duwatemena꞉ galane wiboha꞉ ka꞉ka꞉ hibilo konelawema꞉na꞉ta. \p \v 9 Ba꞉bema꞉ nale ama꞉tamo da꞉goemo, wadiyala ama꞉ ba꞉moe tabo kodakodalo na꞉lawa꞉, \v 10 mabu a hibima꞉ midipa꞉te Godokono wiboha꞉ ka꞉ka꞉ lawema꞉ oko ebetamo helonomamo ba꞉bema꞉ owatinama꞉. Ba꞉ hibila, ebete hopo habanapi hiliyonomoeno Ka꞉ka꞉ Mula꞉ledawama꞉ ba eda꞉na hibima꞉ midipa꞉tamo hibi ka꞉ka꞉ ba꞉bo kikalamema꞉ne, iyo, ebe ba꞉ emedena emedena tetelo demedenamene ba꞉be Ka꞉ka꞉dawala, ba꞉bema꞉ ale ebeno pe komo uliholo latiminama꞉. \p \v 11 Ba꞉bema꞉ naeno gudu, wadiyala ama꞉ ba꞉moi tutumu tabo ba꞉gala iya꞉tulame tabo hibima꞉ midipa꞉tamo nolamaginakuya꞉. \v 12 Hibila, ama꞉ sose tawakalubi ipuwalo uli ape dubulata, huiyatiya iba꞉tamo gigiho aka꞉hiya꞉midala꞉ ibi ipuwalo etate ba꞉ma ka꞉na goe, ama꞉ sose watodawaha꞉. Iyo, wadiyala ama꞉ amia꞉no tabo olamagi komo ba꞉gala ododili komo hiliyonomo ipuwalo tuputupudawanomoma꞉ ba eda꞉ hido go iba꞉tamo na꞉hawakaliminakuya꞉. Ba꞉bema꞉ iba꞉te amia꞉no malemale emalagidolo komo ba꞉gala amia꞉no hibima꞉ midi komo ba꞉gala amia꞉no tepo ipuwoeno dalowa꞉ha꞉ ukui komo dulamelememena꞉, ba꞉ba tetelo iba꞉te ama꞉ hibi sose watodawama꞉ koka꞉mima꞉na꞉ta. \p \v 13 Ba꞉bene sose oko owati ipuwalo wadiyala ama꞉ hibima꞉ midipa꞉tamo Godokono Bukoeno tabo komokomo ka꞉lamiholete ebeno tabamo ibi ba owalubili ba꞉bo niya꞉tulamenakuya꞉. Numa꞉, nale Epesese habamo da꞉pemo, ba꞉ba tetelo ba꞉moi atu komokomo ama꞉go kapimilo kopododilima꞉nemo. \v 14 Ba꞉bema꞉ naeno gudu, kebe komote ama꞉tamo dopamo duluhukuya꞉, ama꞉ ba꞉be komo akadodala꞉. Iyo, ama꞉ sose oko tupuimihino watowatopa꞉te Godokono Gobogoboeno heloamo ibino kokoto ama꞉tamo ba emowatilame hidohido komate ama꞉godolo kikulihoma꞉ hibi tabo dolamagimiya꞉, ba꞉ba tetelo ama꞉le Godokono oko kowatinama꞉ ebete malemalelo hiya꞉nomo helo ama꞉tamo ikamiya꞉ta. Ba꞉bema꞉ wadiyala ama꞉ ba꞉be heloamo ebeno oko nowatinakuya꞉, \v 15 ba꞉bene sose tawakaluba꞉tamo ba꞉moi komokomo ba iya꞉tulamena amia꞉no ka꞉ka꞉ gobogobamo ihatelo heloha꞉ma꞉ akeda꞉la꞉, mabu ama꞉ ba꞉ ba꞉ba ka꞉na oko owati ipuwalo ba ape tawakaluba꞉te ba꞉be komo ba꞉bo kumima꞉na꞉. \v 16 Huiyatiya ama꞉ hidamo! Wadiyala ama꞉ ha꞉kiya amia꞉no emede komo ba꞉gala iya꞉tulame komo hidonomamo nulamenakuya꞉. Ama꞉godolo ba꞉moi netewa koko komate modobolo da꞉pola꞉namene, ba꞉ba tetelo puya꞉te amia꞉no iya꞉tulame tabo dulihona, ama꞉le ibino ka꞉ka꞉ ba꞉gala amia꞉no ka꞉ka꞉ kapimilo komula꞉lema꞉na꞉ta. \c 5 \s1 Komo Hibima꞉ Midipa꞉go Hidamo Emede Komo \p \v 1 Ba꞉bema꞉ Timoti, hibima꞉ midipi ipuwalo kebe kadelete kuba dododimini, wadiyala ama꞉ ebe koamo kiyahameheno amia꞉no hibi nabiwima꞉ goelo Godokono tabamo ebe nowalubiya꞉. Ba꞉gala ama꞉ huiya uli apepeho dubuino komoma꞉ wadiyala ama꞉ ibi amia꞉no ekaki ba꞉gala nanima꞉ midiliti, \v 2 ba꞉bene kabelekabela꞉te amia꞉no menokobima꞉ neda꞉hamena꞉. Ba꞉gala ama꞉ hidamo! Ama꞉ uli apepeho kamenakamena ba꞉gala bohelemele Godokono tabamo dowalubilimina꞉, ba꞉ba tetelo ibi amia꞉no ekaki ba꞉gala nanikokubima꞉ na꞉midiliya꞉ amia꞉no tepo ipuwoeno ukuiti iba꞉tamo tuputupunomolo kitanama꞉. \s1 Hibima꞉ Midipi Hamolehamoleno Komo \p \v 3 Ba꞉gala eta komo. Hamolehamole ipuwalo etate hido owalubi komo lawema꞉ ebeno mabu tawakaluba꞉godolo owalubidawa hibilo umihino, wadiyala ama꞉ sose tawakalubi na꞉kiyalamiya꞉ iba꞉te ebe hidamo kowalubinakoma꞉. \v 4 Huiyatiya keba tetelo eta hamoleno koko gugudi ba꞉gala koko eyoni guguda꞉te hibima꞉ midipima꞉ deda꞉hana, wadiyala ibi ha꞉kiya ibino menoko hiliyonomo tetelo kowalubinama꞉ hidohido ukui nuwatenakamena꞉, mabu ba꞉ ba꞉ba ka꞉na ba꞉bi guguda꞉te ibino Godoko ta꞉mata komo hibilo kohawakalimima꞉na꞉. Ba꞉ hibila, nabiwi menoko iba꞉te gugudi hegehege tetelo ibi keba ka꞉na kowalubilinakui, koko guguda꞉te ba꞉bi owalubi komo emalagidolelo hido huiya ibino hamole menokotamo dikamemena꞉, Godote ibino malemale komo umilamete hidonomoma꞉ kogoema꞉ne. \v 5 Ba꞉bene kebe hamolete hido owalubi komo lawema꞉ ebeno mabu tawakaluba꞉godolo owalubidawa hibilo umihino, wadiyala ebete Godokono oko kapiya ba owatina ebeno ka꞉ka꞉ komoma꞉ aka-ukuibilibila꞉la꞉. Ba꞉ba ka꞉na ebete du hegela hiliyonomolo Godokoba꞉ tabo ga꞉lalo ebeno modoboha꞉ komokomo ba꞉gala komopino modoboha꞉ komokomo ba wadiya꞉paa꞉latelena owalubi komo ebegodone lawema꞉ uliholo na꞉latiminakamene. \v 6 Huiyatiya ama꞉ iya꞉tawala komo hamolehamoleno komo eba ka꞉naha꞉. Ibi ha꞉kiya ibi ibino kateneno ubilo kalakaluilamema꞉ ba ewagelena Godokono oko kowatinaha꞉, ba꞉bema꞉ hibila, ba꞉bako hamolehamola꞉te ibino hunu tamoeno ka꞉ka꞉ konomamo ba emalagidole huiyatiya iba꞉te tepo ipuwalo ya꞉lo a꞉ha꞉lahuya꞉. \v 7 Ba꞉bema꞉ naeno gudu, wadiyala ama꞉ hibima꞉ midipi ba꞉moi tabo komamo nowalubiliya꞉ komopa꞉te ibino hamolehamoleno ododili komo ulamelo kubama꞉ ga꞉lakapoma꞉. \p \v 8 Ba꞉gala ba꞉moe ba꞉ eta komola. Wadiyala hibima꞉ mididawate ebeno hibi gugudino modoboha꞉ komokomo ulamelo ibi dopamo owalubiliti, ba꞉bene ebeno komo mabu tawakalubi atumu hidamo na꞉kowalubilinakamene. Ba꞉ hibila, ebegodolo owalubi gabote ba itana ebete ibino modoboha꞉ komokomo ulamelelameheno, ebete ebeno malemale ododiha꞉ komodo ba꞉ma ka꞉na goena, Ya꞉suku hibima꞉ midi gabo ba꞉ hibiha꞉. Iyo, ebete ebeno malemale ododiliha꞉ komodo kubadawama꞉ eda꞉te, ba꞉bene ba꞉moe ebeno kuba ododi komote komo hibima꞉ midiha꞉pino kuba ododili komokomo ba꞉ a꞉gogoli. \p \v 9 Ba꞉bema꞉ kebe hamolete dopamo kapiyanomo awa꞉godawama꞉ deda꞉nami, ba꞉gala ebe ka꞉ma꞉ 60 gogote da꞉gogolui, wadiyala ama꞉ ba꞉bako dawoeno mahilo soseno hamolehamoleno mahilo bukamo ihatete, ba꞉bene hibima꞉ midipa꞉te ba꞉bako hamole kapiya malemalelo nowalubinakamena꞉. Huiyatiya ama꞉ ebeno mahilo ihateheno, \v 10 wadiyala sose tawakaluba꞉te ebeno ododili komo dopamo nulamelema꞉mena꞉. Ba꞉bema꞉ iba꞉te ebe hidonomo kamenama꞉ da꞉ga꞉lamena꞉, ba꞉ma ka꞉na dopamo ebeno gugudino hegehege tetelo ebete ibi hidohido iya꞉tulame komamo dowalubilinakui, ba꞉gala ba꞉ma tetelo ebete hiya꞉hiya꞉ malemale komo hiliyonomo ododilima꞉ ebeno ubi konomamo ba ihatena, ebete ebeno genamalo kapela tawakalubi hidonomamo dowalubilinako, ba꞉gala komo hibima꞉ midipi owalubilima꞉ nato ukulaleno beya iba꞉tamo da꞉wadahenako, ba꞉gala komo tetelo awaepi malemalelo atumu da꞉kowalubilinako, wadiyala ama꞉ ba꞉bako hamole kapiya owalubi na꞉tupuimiya꞉. \p \v 11-12 Huiyatiya modoboha꞉ ama꞉ uli ape hamoleno mahilo bukamo ihate. Ba꞉ hibila, kebe hamolehamoleno mahilote bukalo da꞉pola꞉lama꞉na, sose tawakaluba꞉te ibino mahilo miya꞉telameheno dopamo iba꞉te Kelisokono oko owatima꞉ ibino ape ebe kapiyatamo ikamehoma꞉ hibi tabonomo hawakala ga꞉luya꞉. Huiyatiya numa꞉, uli ape hamolete ba꞉mako hibi tabo goe a꞉kamodobamene, mabu galane ebeno kateneno ubi komate da꞉mahila꞉hamena꞉ dubu lawema꞉ gala kakewagelema꞉ne. Ba꞉bema꞉ ebe niliya, mabu ebete dopamo kebe tabo hibilo da꞉goiya꞉ ba꞉be tabo dadikamidalemene, ebeno kuba huiyate Godogodone ebetamo kopema꞉ne. \v 13 Ba꞉gala ba꞉moe ba꞉ eta komola. Uli ape hamolehamola꞉te hibima꞉ midi ipuwalo kodakodalo kala꞉mota꞉hanaha꞉, ba꞉bema꞉ diyala, iba꞉te eta kuba ododi komamo ba꞉ma ka꞉na da꞉ negudimina꞉, iba꞉te hibi oko owatihino ibino mabulubi ipuwalo eta genamane eta genamamo ba wapata꞉lame hiya꞉hiya꞉ tawakalubino komoma꞉ tabo ga꞉la ba꞉bo konetupuimima꞉na꞉. Iyo, ba꞉ba tetelo iba꞉te eta kuba ba꞉ma ka꞉na kakododima꞉na꞉, iba꞉te oko owatima꞉ buhamama꞉ ba eda꞉ha, ibi ha꞉kiya ibino hiya꞉hiya꞉ komo ulameheno, ibino tabo ga꞉la ipuwalo puya꞉te hibi oko komokomo dowatihona iba꞉tamo temeteme ba꞉bo kikalamema꞉na꞉. \p \v 14 Ba꞉bema꞉ na ubila uli ape hamolete dubu gala kalawete hogagoma꞉ ba eda꞉ ebeno genamalo hiya꞉hiya꞉ hidohido oko ba꞉bo nowatihonakamene, mabu kebe hibima꞉ midiha꞉pa꞉te ago dalaholohona, iba꞉te ba꞉bako kamenoeno tuputupu emede komo dumimina꞉, ebe mabuma꞉ iba꞉te gabo a꞉kuma꞉mena꞉ a hibima꞉ midipino komo kubama꞉ koga꞉lama꞉. \v 15 Numa꞉la꞉, komo hamolehamola꞉te Saitanako kota꞉matama꞉ hibima꞉ midi ipuwane ya꞉lo ohobila꞉huya꞉, ba꞉bema꞉ ibino kuba ododili mabuma꞉ komo hibima꞉ midiha꞉pa꞉te aeno emede komoma꞉ kuba tabo bega꞉lanaka. \p \v 16 Ba꞉bema꞉ hamolehamoleno komoma꞉ ba꞉moe tabo ba꞉ naeno iya꞉tulame tabo komola. Keba tetelo hibima꞉ midi kamenoeno mabu tawakalubi ipuwalo hamolehamola꞉te da꞉pola꞉namena꞉, wadiyala ebete ha꞉kiya ibi hidamo nowalubilinakamene, iyo, ba꞉bi hamolehamoleno tawakaluba꞉te sose ipuwalo owalubi komo uwatema꞉ akaga꞉lanakala꞉. Huiyatiya kalakala konomola, hamolehamole ipuwalo pokono mabu tawakaluba꞉te hibilo pola꞉naheno, wadiyala sosete ba꞉bako hamole kapiya malemale komamo nowalubinakamene. \s1 Sose Watowatopa꞉tamo Ibino Oko Huiya Ikalame Komo \p \v 17 Ba꞉bema꞉ ba꞉moe ba꞉ eta komola. Sose watowatopi ipuwalo puya꞉te Godokono tabo olamagimi oko ba꞉gala ebeno iya꞉tulame oko hidamo kowatihoma꞉ ibino ka꞉ka꞉ hibilo da꞉miya꞉tena, ba꞉gala puya꞉te watowatopino komo hiya꞉hiya꞉ oko hidamo dowatihona ibi atumu, wadiyala sosete ba꞉bako okopa꞉tamo huiya konomamo nikalamenakamene, netewa okoeno hido huiya keba ka꞉nala꞉ka꞉ ba꞉ba ka꞉na. \v 18 Mabu Godokono Bukalo tutumu tabote ba꞉ma ka꞉na itana, “Tawakaluba꞉te witi-laisa nahoeno kikipo kuwatema꞉ ibino kau-goete ba꞉bi ilina mikimoelelo oko iba꞉tamo dowatimini, ba꞉ba tetelo iba꞉te ba꞉be kau-goeno tabo hala꞉mo matumi modoboha꞉, mabu ebete iba꞉tamo oko owati ipuwalo witi-laisa kikipo kapiyakapiya naha modobola, iyo, ba꞉bi naha ilina ba꞉ ebeno okoeno huiya deha꞉potola.” Ba꞉bene eta tabote ba꞉ma ka꞉na ka-itana, “Okopa꞉te habaluba꞉godone huiya lawe wadiyala.”\f * \fr 5.18 \ft Buka ka꞉lamiholedawa, wadiyala ama꞉ Tutumu Tabo 25.4 numiya꞉. Ba꞉moe taboeno ipuwa ba꞉ma ka꞉nala, kau-goete oko owati ipuwalo tawakalubi dowalubilimini, ba꞉bema꞉ wadiyala iba꞉te ibino malemalelo hido owalubi komo kau-goetamo atumu na꞉kihata꞉mena꞉. Ba꞉gala Polote Timotiko eta Buka taboma꞉ da꞉kakiyamiya꞉, ba꞉be tabo ba꞉ Ya꞉suti ebe ta꞉matapa꞉tamo dopamo da꞉goiya꞉ ba꞉be tabola, ba꞉bema꞉ wadiyala ama꞉ Ma꞉t 10.10 ba꞉gala Luk 10.7 tetelo numiya꞉.\f* \p \v 19 Ba꞉gala ama꞉ hidamo, keba tetelo lumagiti ha꞉kiya ama꞉tamo pete sose watodawoeno ododi komo kubama꞉ da꞉pegoemene ebeno tabo akulia꞉la꞉, huiyatiya netewa o netewa-kapiya hibima꞉ midipa꞉te ebeno kuba komo kapimilo da꞉pehawakalimimina꞉, ba꞉ba tetelo ama꞉ tote ba꞉be sose watodawoeno komo hibilo na꞉numiya꞉. \v 20 Ba꞉bene ba꞉be sose watodawate kuba komo hibilo dododi, wadiyala ama꞉ sose tawakalubino holoholo hapulu ebe na꞉kiyahamiya꞉, ba꞉be gabodo komo watowatopa꞉te atu kuba ododilima꞉ kotoletolehoma꞉. \s1 Polote Komo Hiya꞉hiya꞉ Tabo Dolamagiya꞉ \p \v 21 Ba꞉bema꞉ naeno gudu, nale Godoko ba꞉gala Ya꞉su Kelisoko ba꞉gala ibino hido-talona nopopi ibino holoholo hapulu ama꞉ bikiyamemata ba꞉moi komokomo sose ipuwalo kododilima꞉, ba꞉bene ama꞉ hidamo, sose tawakalubino komo anagilamelelame tetelo ama꞉ lumagi hunu nikapa꞉mo ba umi eta lumagi miya꞉palo eta lumagi dito akalawa꞉la꞉. \p \v 22 Ba꞉gala ama꞉ eta lumagino watamo kokoto emowatilamelo ebe Godokono okamo tiyolo akihata꞉la꞉, mabu keba tetelo ama꞉ tuputupu ukui komago ododihino, diyala, ama꞉le ba꞉be gabodo kuba emededawatamo oko da꞉ ikameomena꞉. Numa꞉, ebete ebeno oko habalo ba luta komo kuba komokomo gala da꞉kododilimini, ba꞉ba tetelo ebeno kuba huiyate ama꞉tamo atumu kopema꞉ne. Ama꞉ hidamo, amia꞉no ododili ipuwalo gigiho aka꞉hiya꞉midala꞉ tepo ipuwoeno dalowa꞉ komote ama꞉tamo kopema꞉! \p \v 23 Ba꞉gala Timoti, ba꞉moe ba꞉ eta komola. Komo hiya꞉hiya꞉ tetelo kateneno temeteme komate amia꞉no tepo ipuwalo ama꞉ uminakata, ba꞉bema꞉ beya kapiyanomo akana꞉la꞉, wadiyala ama꞉ huiyatiya komo tetelo helo gala꞉ipi gao beya nanekela꞉mo na꞉ninakuya꞉. \p \v 24 Ba꞉gala sose oko owati ipuwalo ba꞉moe eta komo na꞉kemalagidola. Komo tawakalubino kuba ododili komate hawakala ba꞉pola꞉lama꞉na, ba꞉bema꞉ komopa꞉te na꞉ga꞉lana iba꞉te galane kuba huiya hibinomolo kuwatema꞉na꞉. Huiyatiya komo tawakalubino kuba ododili eba ka꞉naha꞉ mabu iba꞉te ibino kuba ododili komo nugumuilina, ba꞉bema꞉ numa꞉, galane Godote ebeno ubi tetelo ba꞉bi kuba komo hiliyonomo kohawakalilamema꞉ne. \v 25 Ba꞉ hibila, tawakalubino hidohido ododili komate atumu hawakala ba꞉pola꞉na, huiyatiya komo kapiyakapiya awalelalo da꞉pola꞉na ba꞉bi komate Godokono hido tetelo hibilo kohawakalahalema꞉na꞉. \c 6 \s1 Puya꞉te Oko Namutuluba꞉tamo Huiyaha꞉ Oko Dowatina Ibino Komo \p \v 1 Ba꞉bema꞉ ba꞉moe ba꞉ eta komola. Koko okopi dubate pui mana꞉mo duwatiya꞉ iba꞉tamo huiyaha꞉ oko kowatihonama꞉, ba꞉bi huiyaha꞉ okopi ipuwalo puya꞉te hibima꞉ midipima꞉ deda꞉hana, wadiyala iba꞉te ibino tepo ipuwoeno ukuilo ibi ha꞉kiya ibi hopamo ba miya꞉te ibino oko namutulubi hunamo na꞉wadiya꞉paa꞉latelenakamena꞉. Numa꞉, hibima꞉ midiha꞉pa꞉te ba꞉bako okopino tuputupu emede komo dulamelelamemena꞉, ibi mabuma꞉ iba꞉te gabo a꞉kuma꞉mena꞉ aeno iya꞉tulame komo kubama꞉ koga꞉lama꞉, iyo, iba꞉te ibino tabo ga꞉la ipuwalo Godokono mahilo atumu a꞉kakubahima꞉mena꞉. \p \v 2 Ba꞉bene huiyaha꞉ okopi ipuwalo puya꞉te hibima꞉ midipi namutuluba꞉tamo oko dowatina, ba꞉ba꞉te kuba tabo ba꞉ma ka꞉na akaga꞉lala꞉, “Aeno oko namutulubi koko tawakalubiha꞉. Ao, ibi a keba ka꞉nala꞉ka꞉ ba꞉bako hibima꞉ midipi ekakila, ba꞉bema꞉ ale iba꞉tamo hibi oko a꞉kowata꞉ma꞉!” A꞉iye, ba꞉bako ukui tabo ba꞉ kubanomola! Wadiyala ba꞉bi huiyaha꞉ okopa꞉te huiyatiya ibino namutulubino hibima꞉ midi komo ba emalagidolo, ibi malemalelatelelo ubi konomamo ba꞉bo na꞉miya꞉tenakamena꞉, iba꞉te oko owati ipuwalo ibino namutulubi kowalubilinama꞉. \s1 Dogodogopima꞉ Eda꞉ha Komo \p Ba꞉bema꞉ Timoti, wadiyala ama꞉ Godokono tabo ba olamagi ba꞉moi komokomo sose tawakalubi hidamo niya꞉tulamiya꞉. \v 3 Numa꞉, aeno iya꞉tulame komate tawakalubi bowalubilina iba꞉te Godotamo hibilo kopapamila꞉halema꞉, huiyatiya kebe lumagiti hiya꞉ gaboeno komokomo diya꞉tulamenako, ebete aeno Kodawa Ya꞉su Kelisokono hiya꞉hiya꞉ mulu iya꞉tulame komago kapiyama꞉ keda꞉naha꞉, \v 4 mabu ba꞉bako ha꞉da tabo iya꞉tulamedawa ebe ha꞉kiya ebe ba awagaminana ebegodolo eta hido ukui kapiyate kitama꞉naha꞉. Ebe ubi konomola tawakalubi kubahilamelo iba꞉go hiya꞉hiya꞉ taboeno ipuwama꞉ olowabeletihui, ba꞉bema꞉ ba꞉moe komo ipuwane hiya꞉hiya꞉ kubate ikulinaka. Ba꞉ ba꞉ma ka꞉na ebete komopino ilina mabuma꞉ iba꞉tamo na꞉maubana, ba꞉gala ebete komopi ipuwalo anagiya꞉mida komo bewadiya꞉paa꞉latelenako, ba꞉gala ebete komopi biduduputilamenako, ba꞉gala ebete ebeno kuba tepo ipuwoeno ukuilo komopino ododili komo kubanomoma꞉ goenako, \v 5 ba꞉gala ebete komo atu kubakuba ukuipa꞉go alaholo komo a꞉kamiya꞉pale. Ba꞉ hibila, ba꞉bako dubu hiliyonomate Godokono hibi gabo ya꞉lo a꞉miya꞉puya꞉, ba꞉bema꞉ ibino daedae ukuilo ha꞉da tabo ba꞉ma ka꞉na ga꞉lana, lumagiti Godoko ta꞉mata ipuwalo dogodogodawama꞉ keda꞉ma꞉ne. \p \v 6 Huiyatiya Godokono hibi komo ba꞉ma ka꞉nala. Kebe lumagiti ebe ta꞉matama꞉ ebeno kalakala ipuwalo demedena, ba꞉be lumagiti Hunu Haboeno hido komokomo konomamo kuwatema꞉ne, hopo haboeno ilinaha꞉. \v 7 Ba꞉be mabuma꞉ hido tepo ipuwoeno ukuia꞉gopa꞉te ba꞉ma ka꞉na emalagidolona, “A hopo habalo da꞉hawakalahaliya꞉ma꞉ bada ilinago ka꞉pikuliya꞉ma꞉? Puliyala! Ba꞉gala ale da꞉ha꞉lahama꞉ bada ilinago na꞉ka꞉tolamema꞉? Puliyanomola! \v 8 Ba꞉be mabuma꞉ a hopo habalo ba emedena agodolo kebako kapiyakapiya naha ilina ba꞉gala pupulino ilinate modobolo da꞉pola꞉ma꞉na, wadiyala kalakalate agodolo nitanamene!” \p \v 9 Huiyatiya numa꞉, kebe tawakaluba꞉te dogodogopima꞉ eda꞉hama꞉ ubi dihatena, Saitanate ibi kuba gabamo ba emogabuilame iba꞉te ebeno guba꞉mo ba꞉bo konegudima꞉na꞉. Iyo, ebe ubila ebete ba꞉bi tawakalubi kubahilamema꞉, ba꞉bema꞉ ebete ibi ibino daedae ubi komamo uwatete hoe ipuwamo ba꞉bo kadimuya꞉midalema꞉ne. \v 10 Ba꞉bema꞉ hibila, lumagiti mani koamo demalagidolona, ba꞉be komo ba꞉ ba꞉be lumagino hiliyonomo kuba ododili komoeno mabula. Iyo, komo tawakaluba꞉te koko mani uwatema꞉ ubi miya꞉telo hibima꞉ midi ipuwane dikuliya꞉, ba꞉moe ba꞉be gabodo ibi ha꞉kiya iba꞉tamo koko tepo temeteme ba꞉bo ikalamiya꞉. \s1 Hibima꞉ Mididawoeno Hido Huiya Lawe Komo \p \v 11 O naeno gudu, ama꞉ huiyatiya Godokono hido okodawalata, ba꞉bema꞉ wadiyala ama꞉ ba꞉moi kuba ubi komo hiliyonomo kuba nibote patema꞉ goelo Godokono hido emede komokomo hidonomamo na꞉ta꞉mataliya꞉. Ba꞉ma ka꞉na Godoko hibima꞉ midilo ebe kapiyatamo papamiwata komo, ba꞉gala ebeno tuputupu ododili komo, ba꞉gala ebeno malemale emalagidolo komo, ba꞉gala ebeno tataba emede komo, ba꞉gala temeteme ipuwalo kodakodalo la꞉na komo, ba꞉moi hiliyonomo komate ama꞉godolo na꞉pola꞉namena꞉. \v 12 Ba꞉bene ama꞉le hibima꞉ midi ipuwalo kuititi teta꞉mo modobolo konuluhukuma꞉, wadiyala ama꞉ kodakodama꞉ nediya꞉, sikulu gugudino iya꞉da꞉mi hegelalo etate dopodawama꞉ keda꞉ma꞉ helonomamo da꞉puliganako ba꞉ba ka꞉na. Ba꞉ ba꞉ma ka꞉na ama꞉ Godogodone wiboha꞉ ka꞉ka꞉ konelawema꞉na꞉ta, mabu ama꞉le dopamo tawakalubino holoholo hapulu Godoko ta꞉matama꞉ hibi tabo da꞉goiya꞉la, ba꞉ba tetelo ebete ba꞉be ka꞉ka꞉ ama꞉tamo ikamema꞉ ka꞉miya꞉ta. \p \v 13 Ba꞉bema꞉ numa꞉, Godoko ba꞉ hopo ilina hiliyonomatamo ka꞉ka꞉ dikalamena ba꞉be Kodawala, ba꞉gala Ya꞉su Kelisoko ba꞉ Poniyase Paeletekono dopo hapulu ebeno hibima꞉ midi komo da꞉hawakalimiya꞉ ba꞉be Hibidawala. Ba꞉bema꞉ naeno gudu, nale ibi netewapino holoholo hapulu ama꞉ koamo tutumutimata, \v 14 ama꞉le aeno Kodawa Ya꞉su Kelisokono pe kuitita꞉mo ebeno hiya꞉hiya꞉ tutumu tabamo hidonomamo na꞉papamiwatanakuya꞉, iyo, modoboha꞉ komopa꞉te eta kapiya deha꞉potonomo komoma꞉ amia꞉no oko kubama꞉ ga꞉la. \v 15 Ba꞉ hibila, Godoko kapiya ba꞉ Hidonomodawala ba꞉gala Hununomodawala! Iyo, hopo habanapino hiliyonomo kokopi ba꞉gala gawadubu ipuwalo ebe kapiya ba꞉ Konomodawala, ba꞉gala ebe kapiya ba꞉ Konomo Gawadubula! Ba꞉be mabuma꞉ ebete modobo tabo da꞉goemene, ba꞉be hido tetenomolo Ya꞉suti hopo habamo gala kakapema꞉ne. \v 16 Iyo, hibila, Godoko kapiya ba꞉ emedena emedena Ka꞉ka꞉dawala. Ebete kebe konomo alo ipuwalo demedena, eta lumagiti ebeno holoholo hapuamo konuluhukuma꞉ ba꞉be alo ipuwamo to modoboha꞉, ba꞉bema꞉ hopo habanapi hiliyonomo ipuwalo etate ebe dopamo kumiya꞉ha꞉ ba꞉gala ba꞉ma tetelo ibi ipuwalo etate atumu ebe kuminaha꞉. Ba꞉bema꞉ wadiyala emedena emedena tetelo awagaha komo ba꞉gala helo konomote ebegodolo na꞉pola꞉namena꞉! Ba꞉ba꞉la! \s1 Polote Leta Kuititi Hapulu Tabo Komokomo Dolamagiya꞉ \p \v 17 Ba꞉bema꞉ puya꞉te ba꞉moe hopolo dogodogopima꞉ deda꞉hana, wadiyala ama꞉ ibi na꞉kiyalamiya꞉ ibi ha꞉kiya ibino komoma꞉ akawagahala꞉. Wadiyala iba꞉te huiyatiya ibino dogodogo ilina koamo emalagidoleheno, Godoko kapiya ibino owalubidawama꞉ ga꞉lalo ebeno pe komoma꞉ uliholo na꞉latiminamena꞉. Ba꞉ hibila, Godote ha꞉kiya aeno modoboha꞉ komo ba ulamelea꞉mena, ebete kebe hiya꞉hiya꞉ ilinamo a koamo dowalubinako, ebe ubi bihatena ale ba꞉bi ilinama꞉ hibilo kokalakalahanama꞉. \p \v 18 Ba꞉gala ama꞉le ibi gala ba꞉ma ka꞉na na꞉kakiyalamiya꞉, wadiyala iba꞉te ibino hido ododili komokomo na꞉dogodoguilama꞉mena꞉, iyo, iba꞉te konomo malemale hawakalimi ipuwalo ubiha꞉ma꞉ akeda꞉hala꞉ komopino modoboha꞉ komokomo komodobuilamelelamema꞉. \v 19 Numa꞉, ba꞉ ba꞉moe gabodo ibi ha꞉kiya ibi kowalubilima꞉na꞉, mabu Godokono Hunu Habalo ibino dogodogo ilinate hibilo ba꞉nepola꞉lama꞉namene, iyo, ibino malemale hawakalimi komo ba꞉ ibino genamoeno kodakoda mabu huiyala, mabu iba꞉te galane tetelo Godogodone da꞉nelawemena꞉ ba꞉be hibi ka꞉ka꞉ ba꞉ ibino wiboha꞉ ka꞉ka꞉ komola. \p \v 20 O Timoti, ama꞉ nolata! Godote ama꞉ hido okodawama꞉ goelo ama꞉tamo kebe hiya꞉hiya꞉ oko dikamehuya꞉la, wadiyala ama꞉ ba꞉bi oko hidonomamo nulamenakuya꞉. Ba꞉bema꞉ ha꞉da amiho tawakaluba꞉te kebe komokomo mulu iya꞉tawa komoma꞉ da꞉ga꞉lana, ama꞉ ba꞉bako daedae tabo olamagimi ipuwamo akanopegala꞉. Wadiyala ama꞉ huiyatiya ibi miya꞉palete iba꞉go akolowabeletihuia꞉la꞉, mabu hibila, ibino tabo ga꞉la komate komo ulihopi Godoko holoholoha꞉pima꞉ midilinaka, \v 21 iyo, dopamo komo ba꞉bako tawakalubi ibi ha꞉kiya ibi mulu iya꞉tawahapima꞉ ba ga꞉la iba꞉te hibima꞉ midi ipuwane ba꞉ dito ikuliya꞉. \p Naeno gudu, wadiyala Godokono malemale komote ama꞉ ba꞉gala ama꞉go da꞉kapiyuiminaka la꞉ hiliyonomagodolo nitanamene. Ba꞉moe ba꞉ naeno tabo kuititila. Ba꞉ba꞉la.