\id 1TH - Tabo (Aramia dialect) NT - Papua New Guinea 2006 (DBL 2014) \h 1 Tes \toc3 1 Tes \toc1 Polote Dopo Leta Tesalonaika Sose Tawakaluba꞉tamo Ododiya꞉ \toc2 1 Tesalonaika \mt2 POLOTE DOPO LETA \mt1 TESALONAIKA SOSE TAWAKALUBA꞉TAMO \mt2 ODODIYA꞉ \c 1 \p \v 1 Na Polote Sailasiko ba꞉gala Timotiko, ale la꞉ Tesalonaika sose tawakaluba꞉tamo ba꞉moe leta bepoemema꞉. Ba꞉ hibila, la꞉ hibima꞉ midipa꞉te Nabiwi Godoko ba꞉gala Kodawa Ya꞉su Kelisoko ipuwalo bemedenamata. Wadiyala Godokono malemale komo ba꞉gala ebeno hete komote la꞉godolo na꞉pola꞉namena꞉. \s1 Tesalonaika Sose Tawakalubino Hibima꞉ Midi Komo \p \v 2 Ale hiliyonomo tetelo la꞉ hiliyonomoeno komoma꞉ Godotamo kalakala tabo ba adipate la꞉ toetoe tabamo ba꞉bo wadiya꞉paa꞉latelenakata. \v 3 Iyo, la꞉eno hibima꞉ midi ipuwalo kebe hido komokomo dododilinakuima, ba꞉gala malemale emalagidolo ipuwalo kebe oko helonomamo dowatinamima, ba꞉gala ba꞉ma tetelo la꞉le kodakodalo ba la꞉mota꞉hana Kodawa Ya꞉su Kelisokono pe komoma꞉ da꞉latiminama, ale Nabiwi Godokono holoholo hapulu ba꞉moi komokomo kadodolenaha꞉. \p \v 4 Aeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, a iya꞉tawahala Godote ya꞉lo tetelo la꞉ malemalelo ba emalagidolena la꞉ ba꞉bo uwatiya꞉ta la꞉le ebeno tawakalubima꞉ keda꞉hanama꞉. \v 5 Ba꞉be mabuma꞉ ale Ya꞉sukunu Hido Tabo la꞉tamo dadahima꞉, ba꞉ba tetelo ba꞉be tabote hopo habanapino mulu tabo ga꞉la ipuwalo kitanuiha꞉. Ao, ba꞉be tabote huiyatiya Godokono Gobogoboeno heloamo la꞉tamo pi, ba꞉bema꞉ la꞉le la꞉eno tepo ipuwalo iya꞉tawahuimata ba꞉be tabote Godogodone hibinomolo puluhuku. \p Numa꞉la꞉, ale la꞉eno hibima꞉ midi ipuwalo la꞉ kowalubilima꞉ komo hegelalo la꞉ ipuwalo keba ka꞉na ka꞉pemedima꞉, ba꞉be komo la꞉ iya꞉tawahala. \v 6 Ba꞉bene Godokono Gobogobogodone duluhukuna, la꞉le ba꞉be kalakalago ebeno Hido Tabo da꞉lawima, ba꞉ba tetene tupuimiti hibima꞉ midiha꞉pa꞉te koko temeteme la꞉tamo ba ikalame, la꞉ huiyatiya aeno emede komoma꞉ ba꞉gala Kodawa Kelisokono emede komoma꞉ a ba꞉bo ibamia꞉tenapimata. \v 7 Ba꞉bema꞉ la꞉eno ododili komate ba꞉ atumu Ma꞉sadoniya ba꞉gala Guliki hoponapa꞉tamo goma꞉ eda꞉huya꞉, la꞉le keba ka꞉na kemedeonama iba꞉te ibino hibima꞉ midi ipuwalo ba꞉ ba꞉ba ka꞉na na꞉kemedenamena꞉. \v 8 Huiyatiya Kodawoeno tabote la꞉eno ododili ipuwado Ma꞉sadoniya ba꞉gala Guliki hoponapi ibi kapiyatamo katoha꞉, iyo, ba꞉be tabote geboleno diyamo keba ka꞉nala꞉ka꞉ hiya꞉hiya꞉ muhulu hopamo ba꞉ba ka꞉na a꞉tui, ba꞉bema꞉ ale ba꞉bi hoponapa꞉tamo da꞉nikulima꞉, ale tabo olamagimihino iba꞉te la꞉eno hibima꞉ midi komo ya꞉lo ulihuya꞉. \v 9 Numa꞉la꞉, ibi hiliyonomate na꞉ga꞉lana, ale Hido Tabo la꞉tamo dadahima꞉ la꞉le a kalakalago keba ka꞉na kuwatiuima, ba꞉gala iba꞉te na꞉kaga꞉lana, la꞉le ha꞉da amiho gobogoboeno ida꞉da꞉li adikulame ipuwane Ka꞉ka꞉dawa ba꞉gala Hibidawa Godoko adikumi komamo keba ka꞉na kohobila꞉huima, \v 10 ba꞉gala Godokono Guduti Hunu Habane pema꞉ la꞉le ba꞉be komo da꞉latiminama, iba꞉te ba꞉be komoma꞉ atumu na꞉kaga꞉lana. \p Ba꞉moe komo ba꞉ hibila, Godote ebeno Gudu hoe ipuwane ka꞉ka꞉mo adipatiya꞉, ba꞉bema꞉ ba꞉moe Ya꞉suti a hibima꞉ midipino ka꞉ka꞉ na꞉mula꞉lea꞉mena, Godogodone da꞉pemene ba꞉be konomo mauba komote a puwatekapoma꞉. \c 2 \s1 Polote Tesalonaika Ko Habalo Godokono Oko Keba Ka꞉na Kowatinami \p \v 1 Ba꞉bema꞉ aeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, la꞉ iya꞉tawahanomola ale la꞉ ipuwalo oko owatima꞉ da꞉pelamima꞉ ba꞉be oko ipuwalo hidohido gaote ikuliya꞉. \v 2 Ba꞉gala la꞉ iya꞉tawahala, ale la꞉tamo pelameheno dopamo Pilipai habalo hibima꞉ midiha꞉pa꞉te a iduduputia꞉melo temeteme atamo keba ka꞉na kikaa꞉mi, ba꞉bene ale la꞉eno habamo da꞉pelamima꞉ ba꞉bolo komo hiliyonomate atumu a konomamo duhia꞉mema꞉ ba ewagele, huiyatiya aeno Godote tole komo tama꞉mo ihatea꞉mete, ale ebegodone da꞉pena ba꞉be Hido Tabo la꞉tamo hidonomamo ba꞉bo polamagimima꞉. \p \v 3 Ba꞉ hibila, la꞉le ba꞉moe Hido Tabo hibima꞉ komidima꞉ ale la꞉ da꞉kiyalami, ba꞉ba tetelo ale hibo gabo ududi komodo ba꞉gala tepo ipuwoeno keka꞉keka꞉ ukui komodo ha꞉da amiho tabo komokomo kaga꞉laha꞉. \v 4 Ao, aeno komo eba ka꞉naha꞉, ale huiyatiya tawakaluba꞉tamo Godokono hibi tabo kapiya bolamagiminakoma꞉, mabu Godote a ebeno hidohido okopima꞉ ka꞉milo ebeno Hido Tabo olamagimi oko atamo ikaa꞉miya꞉. Ba꞉bema꞉ ba꞉be oko owati ipuwalo aeno ukui ba꞉ma ka꞉na kitanaha꞉, ale tawakalubi ba kalakaluilame iba꞉te a kawagaminoenama꞉, a huiyatiya aeno ubi nihatenakoma꞉ Godoko kapiya kokalakaluiminama꞉, mabu ebete aeno tepo ipuwoeno komokomo hiliyonomo ba ulame ba꞉bo anagilamelea꞉menako. \v 5 Ba꞉bema꞉ la꞉ iya꞉tawahala, a la꞉go ba pemede ale hunu gabodo la꞉ awagaminalelo la꞉tamo nolata tabo kolamagiminakuiha꞉ komo ilina ba꞉gala mani la꞉godone kuwatema꞉, iyo, Godote aeno hibi komo atumu iya꞉tawala aeno tepo ipuwoeno ukuilo ba꞉bako ha꞉da amiho komote la꞉tamo kitanatiha꞉! \v 6-7 Numa꞉la꞉, ale Kelisokono oelamepima꞉ deda꞉hanama꞉ ba꞉be komo koamo emalagidoloheno ale la꞉ kakiyalamenakuiha꞉ komo hiya꞉hiya꞉ ilina ba꞉gala mani atamo dito kikaa꞉mehoema꞉, iyo, aeno oko owati ipuwalo ale tawakalubino awagaha komo la꞉godolo ba꞉gala komopa꞉godolo kohowadinakuiha꞉, huiyatiya ale la꞉ hidamo anukulamenapia꞉ta, menokote ebeno gugudi hidamo danukulamenanako ba꞉ba ka꞉na. \p \v 8-9 O aeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, ale la꞉ konomamo nemalagidolenata, ba꞉be mabuma꞉ ale Godogodone da꞉pena ba꞉be Hido Tabo la꞉tamo ba ikalame la꞉ mabuma꞉ aeno ka꞉ka꞉ tama꞉mo ba꞉bo miya꞉tenakuima꞉. Ba꞉ hibila, aeno malemale la꞉tamo deha꞉potoma꞉ keda꞉namiha꞉, ba꞉bema꞉ ale la꞉ ipuwalo menemene oko ba owati kebe kodakoda komokomo dulamenakuima꞉, na iya꞉tawala la꞉ ba꞉bi komo kadodolenaha꞉. Iyo, du ba꞉gala hegela ale aeno kokotamo oko owatihonakuima꞉ a ha꞉kiya aeno modoboha꞉ komokomo kulamema꞉, mabu ale Godokono Hido Tabo olamagimi oko la꞉godolo ba powati ale eta deha꞉poto temeteme la꞉tamo kikalamema꞉ ubiha꞉ma꞉ eda꞉hanakuima꞉. \p \v 10 Ba꞉ hibila, ale ba꞉ba tetelo la꞉ hibima꞉ midipi ipuwalo kebe komokomo kododilinakuima꞉ ba꞉bi komo ba꞉ tuputupu hibinomola, eta kuba ododi komo kapiyate agodolo kitananakuiha꞉. Iyo, la꞉ ba꞉gala Godoko la꞉le aeno hido-talona emede komo iya꞉tawahanomola, \v 11 ba꞉gala la꞉ ba꞉moe eta komo iya꞉tawahala, naba꞉te ibino gugudi keba ka꞉na kowalubilinaka, ale la꞉ hiliyonomo ba꞉ba ka꞉na owalubilinakuya꞉ta. \v 12 Numa꞉la꞉, komo hiya꞉hiya꞉ tetelo ale la꞉ hido tabo komamo ba owalubili la꞉ a꞉kiyalamenakuya꞉ta la꞉le la꞉eno emede ipuwalo Godokono hidohido ga꞉limapi gugudima꞉ keda꞉hanama꞉, mabu ba꞉be Kodawate la꞉ ka꞉lami kekelamenaha꞉ la꞉le ebeno Ko Gawadubu Haboeno konomo a꞉la꞉mina komo eba꞉go kapimilo kolawema꞉. \v 13 Ba꞉bema꞉ wadiyala ale hiliyonomo tetelo Godotamo kalakala tabo ba꞉ga꞉lanama꞉, mabu Godogodone da꞉pena la꞉le ba꞉be tabo agodone dulihuima, ba꞉ba tetelo la꞉le hopo lumagino taboma꞉ kaga꞉laha꞉, huiyatiya la꞉le kodakodalo lawete Godokono hibi tabonomoma꞉ midimata. Ba꞉ hibila, ba꞉be tabo ba꞉ Godokonola, ba꞉bema꞉ kebe lumagiti ebe hibima꞉ da꞉midina, ba꞉be tabote ebe ipuwalo hido oko bowatinamene. \s1 Ya꞉suku Mabuma꞉ Temeteme Komate Tesalonaika Hibima꞉ Midipa꞉tamo Dikulihuya꞉ \p \v 14 Ba꞉bema꞉ aeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, Godokono tabote la꞉ ipuwalo oko dowatina, a ba꞉be komo iya꞉tawahala mabu ebeno sose tawakaluba꞉te Yudiya hopoeno hiya꞉hiya꞉ habahabalo demedehona, ba꞉bi hibima꞉ midipa꞉tamo kebe temeteme komate kikulihuya꞉ ba꞉bi atu komate la꞉tamo a꞉kikulihuya꞉. Iyo, la꞉eno hoponapa꞉te la꞉tamo kebako temeteme kikalameti, dopamo tetelo Yunapino hopolo komopa꞉te Ya꞉su Kelisokono ta꞉matapa꞉tamo ba꞉bako atu temeteme beka-ikalamiya꞉. \v 15 Ba꞉bema꞉ wadiyala la꞉ ba꞉bi hibima꞉ midiha꞉ Yunapino komo nemalagidolala꞉, Godokono mauba komote iba꞉tamo konomamo itana, mabu iba꞉te tawakalubi biduhilamena ebetamo pelamema꞉! Iyo, iba꞉te dopamo Godokono ukui hawakalimipi danakapulamenakui, ba꞉bene ba꞉be atu gabodo Kodawa Ya꞉suku akanakapumiya꞉ ba꞉gala a ebe hibima꞉ midipi aeno hopone heloamo dito ta꞉maa꞉tiya꞉. \v 16 Ba꞉bene ale aeno hopo miya꞉pate muhulu hopolo demedehona ba꞉bi Yuha꞉pa꞉tamo tolamete Godokono ka꞉ka꞉ mula꞉ tabo iba꞉tamo olamagimi ba netupuimi, huiyatiya ba꞉bolo komo Yunapa꞉te a duhia꞉mema꞉ atumu kewageliya꞉. Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, iba꞉te ba꞉moe kuititi tetelo ba꞉moe eta konomo kuba ba ododi Godokono holoholo hapulu ibino kuba ododili komate a꞉tabotabohui, ba꞉moe mabuma꞉ ebeno konomo mauba komote iba꞉tamo ba꞉ a꞉puluhuku! \s1 Polote Tesalonaika Sose Tawakaluba꞉tamo Gala Toma꞉ Ubi Da꞉kihatiya꞉ \p \v 17-18 Ba꞉bema꞉ aeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, ale la꞉ da꞉miya꞉pali ba꞉ba tetene tupuimiti ba꞉ma teta꞉mo puluhuku, ale tete nanekelelo aeno katene apa꞉mo hiya꞉hiya꞉ ba emeda꞉tepa huiyatiya aeno tepo ipuwoeno ukuilo ale la꞉go kapiyanomoma꞉ eda꞉hanatima꞉. Ba꞉be mabuma꞉ komo hiliyonomo tetelo ale ubi konomamo ihatenakuima꞉ la꞉tamo kapimilo pelamete la꞉eno holoholo gala kakapulamema꞉, ba꞉gala komo tetelo na Poloko na ha꞉kiya pema꞉ ewagelenakuimo huiyatiya Saitanate a na꞉duhia꞉menakui. \p \v 19 Ba꞉ hibila, aeno ubi la꞉tamo konomamo bitana. Numa꞉la꞉, la꞉ ba꞉ aeno kalakala komoeno mabulata, ba꞉bema꞉ ale Ya꞉sukunu pe komo na꞉latiminama꞉ mabu ale la꞉ ebeno holoholo hapulu gala da꞉kulamemena꞉, ba꞉ba tetelo aeno kalakalate konomoma꞉ kakeda꞉ma꞉ne. Iyo, ale Saitanatamo alaholoho ipuwalo da꞉lawima꞉, la꞉ ba꞉ ba꞉be wato kikipolata, \v 20 mabu ale Ya꞉su Kelisoko ipuwalo ba emedena, la꞉ ba꞉ aeno awagaha komolata ba꞉gala aeno kalakala mabulata. \c 3 \s1 Polote Tesalonaika Sose Tawakalubi Konowalubilima꞉ Timotiko Da꞉noemiya꞉ \p \v 1 Numa꞉la꞉, ale la꞉tamo kapimilo pelamema꞉ gabo nipo dohowadima꞉, ba꞉bema꞉ aeno tepo ipuwalo ukui bilibilima꞉ ba eda꞉ha ale na꞉ga꞉luima꞉, “Wadiyala a komopa꞉te ba꞉moe A꞉tenese habalo ba emede, \v 2 a ipuwalo aeno hibima꞉ mididawa ekawi Timotiko kapiya konoemema꞉nema꞉.” Ba꞉ hibila, ale Ya꞉sukunu Hido Tabo dolamagiminakoma꞉ Timotiti ago kapimilo Godokono hido oko bowatina, ba꞉bema꞉ ale ebe la꞉tamo a꞉poemima꞉ ebete la꞉ ba powalubili la꞉le hibima꞉ midi ipuwalo kodakodalo kola꞉mota꞉hanama꞉, \v 3 mabu a ubihinola hibima꞉ midiha꞉pino temeteme ikalame komodo la꞉ ipuwalo eta kapiyate kubamo alega. La꞉ iya꞉tawahanomola ba꞉mako temetema꞉te ba꞉ Godokono ubilo a hibima꞉ midipa꞉tamo pikulinaka, \v 4 mabu a la꞉go ba pemede ale la꞉ ba꞉ma ka꞉na a꞉kiyalamia꞉ta, “Hibima꞉ midiha꞉pa꞉godone temeteme komate atamo kopikulima꞉na꞉.” Iyo, hibila, ba꞉ma tetelo la꞉ iya꞉tawahanomola ba꞉be komote ba꞉ la꞉tamo uluhukui. \v 5 Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, nale ba꞉moe komo ba emalagidolo Timotiko ba꞉bema꞉ poemimo, iyo, la꞉ mabuma꞉ nale naeno tepo ipuwalo ukui bilibilima꞉ ba eda꞉ ubi ba꞉bo ihatimo, ebete la꞉go ba pemede la꞉eno hibima꞉ midi komokomo hidamo kopulamelelamema꞉. Ba꞉ba tetelo na ubihinola la꞉ komopa꞉te Saitanakono kuba emogabuimi gabamo da꞉gudima ebete ba꞉be komo pumi, mabu ba꞉mako komote la꞉tamo nuluhukutale, ale kebe kodakoda oko la꞉ ipuwalo dowatima꞉ ba꞉be okote dito ba꞉kubana꞉! \p \v 6 Huiyatiya Timotiti la꞉godone atamo gala da꞉kapi, ba꞉ba tetelo ebete la꞉ mabuma꞉ hidonomo tabo atamo adahi, ba꞉ma ka꞉na la꞉eno hibima꞉ midi komote Godotamo kodakodalo itana ba꞉gala la꞉eno malemale komopa꞉tamo atumu ba꞉ka-itana, ba꞉gala ebete a na꞉pekiyaa꞉mi la꞉ hiliyonomo tetelo a malemalelo keba ka꞉na kemalagidoloeonama, iyo, ale la꞉ ulamema꞉ ubi konomamo dihatenama꞉ la꞉ ba꞉ atumu a ua꞉mema꞉ ubi na꞉kihatenamata. \v 7 O aeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, Timotiti la꞉eno hibima꞉ midi komoma꞉ a da꞉pikiyaa꞉mi ba꞉be tabote a hibinomolo a꞉kalakaluia꞉mi! Ba꞉be mabuma꞉ ale aeno menemene komo ba꞉gala hiya꞉hiya꞉ temeteme komokomo koamo a꞉kemalagidola꞉ma꞉, \v 8 mabu keba tetelo la꞉ Kodawa Ya꞉suku ipuwalo kodakodalo da꞉la꞉mota꞉hanama, ale ba꞉be komo dulima꞉ ba꞉ba tetelo a ko kalakala lawete aeno emede ipuwalo eta ukui bilibili komote hibilo a꞉kitanamene. \v 9 Ba꞉bema꞉ ale Godokono holoholo hapulu da꞉la꞉mota꞉hanama꞉ la꞉ mabuma꞉ aeno kalakala bada konomola꞉ka꞉! Iyo, ale aeno kalakala tabo ebetamo ba wadiya꞉paa꞉latele, \v 10 hegela ba꞉gala du hiliyonomolo ebe na꞉toemehonakoma꞉ ebete a gabo diya꞉tua꞉memene, ale pelamete la꞉eno holoholo ba pulame kebe modoboha꞉ komate la꞉eno hibima꞉ midi ipuwalo da꞉pola꞉na ba꞉bi komokomo kopetuputupuilamema꞉nema꞉. \p \v 11 Ba꞉bema꞉ wadiyala aeno Nabiwi Godoko ba꞉gala aeno Kodawa Ya꞉suku iba꞉te gabo na꞉hiduima꞉mena꞉ ale la꞉tamo kopelamema꞉. \v 12 Ba꞉gala wadiyala Kodawate la꞉eno tepo ipuwalo ebeno malemale emalagidolo komo konomoma꞉ na꞉mida꞉mene, ba꞉bene la꞉ ipuwalo etapa꞉te etapi malemalelo ba emalagidole la꞉le komo hopo tawakalubi hiliyonomo atumu konomamo bemalagidolenamata, ale la꞉ keba ka꞉na kemalagidoletana ba꞉ba ka꞉na. \v 13 Ba꞉gala wadiyala aeno Kodawa Ya꞉suti ba꞉moe gabodo la꞉eno tepo ipuwa na꞉kodakoduilama꞉mene, ba꞉bene ebete ebeno talona ta꞉matapi hiliyonomago gala da꞉kapemene, ba꞉ba tetelo la꞉le aeno Nabiwi Godokono holoholo hapulu tuputupupinomoma꞉ ba eda꞉ha ba꞉bo konela꞉mota꞉hanama꞉nemata, mabu la꞉ ipuwalo eta kapiya kubate a꞉kitanamene. \c 4 \s1 Hibima꞉ Midipa꞉te Ibino Emede Ipuwalo Godoko Keba Ka꞉na Na꞉ka꞉kalakaluiminamena꞉ \p \v 1 Ba꞉bema꞉ aeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, la꞉ dopamo agodone iya꞉tawahuimata la꞉eno emede ipuwalo la꞉ Godoko keba ka꞉na na꞉ka꞉kalakaluimionama, ba꞉bema꞉ aeno kalakala bitana mabu la꞉ ba꞉ ba꞉ba ka꞉na bemedenamata. Ba꞉bene ba꞉moe leta kuititi hapulu ale ba꞉moe komoma꞉ la꞉ Kodawa Ya꞉sukunu mahilamo gala konomamo na꞉kakiyalama꞉ta, wadiyala la꞉ ba꞉be tuputupu emede ipuwalo ba pola꞉na la꞉eno hidohido ododili ipuwalo napepehonala꞉, \v 2 iyo, ale dopamo Ya꞉sugodone uwatete la꞉tamo dikalami ba꞉bi tutumu tabo komokomo la꞉ iya꞉tawahala. \v 3 Ba꞉bema꞉ la꞉ mabuma꞉ Godokono ubi ba꞉ ba꞉ma ka꞉nala, la꞉le ebeno talona emede ipuwalo ba pola꞉na bohele pilo komo ba꞉gala eta dubuino kamena pilo komo ba꞉makomako kuba komokomo akododila꞉la꞉. \v 4 Wadiyala la꞉ hiliyonomate huiyatiya hidohido ba꞉gala talona emede ukui kapiya nuwatiya꞉la꞉, hiliyonomo tetelo la꞉eno kateneno kuba ubi komate la꞉eno tepo ipuwoeno hido mulu ukui komamo hibilo kopapamila꞉halenama꞉. \v 5 Numa꞉la꞉, puya꞉te ibino kateneno hilopo komokomo helonomamo da꞉ta꞉matalena ba꞉bi kuba ododilipa꞉te Godokono komo iya꞉tawahaha꞉, ba꞉be mabuma꞉ ebe ubihinola la꞉le ibi huiyama꞉ eda꞉ha. \v 6 Iyo, la꞉le hibima꞉ midi ipuwalo kapiya badininipalama꞉ ba eda꞉hana, modoboha꞉ etate ebeno lumagitamo kateneno kuba hilopo komo ododi, ba꞉gala modoboha꞉ etate ha꞉da amiho gabodo ebeno ekawino eta hido komo pilolo lawe. \p Ba꞉ hibila, ale dopamo la꞉ konomamo ba꞉ma ka꞉na a꞉kiyahalamia꞉ta, puya꞉te ba꞉mako kuba komokomo dododilina Godote iba꞉tamo huiya hibilo kikalamema꞉ne. \v 7 Numa꞉la꞉, Godote a hibima꞉ midipa꞉te ebeno talona emede ipuwalo kopola꞉nama꞉ a ya꞉lo a꞉ka꞉miya꞉, iyo, ebe ubihinola ale kateneno kubakuba ubi komoeno ododili ipuwalo kemedenama꞉. \v 8 Ba꞉gala eta komo. Godote ebeno Gobogobo la꞉tamo nikalamenata la꞉le ebeno talonapima꞉ keda꞉hanama꞉, ba꞉bema꞉ la꞉ ipuwalo etate aeno iya꞉tulame tabo ubiha꞉ma꞉ deda꞉na, ebete hopo lumagino tutumu taboma꞉ ebeno ubiha꞉ komo kahawakaliminaha꞉, ao, ebeno ododi ipuwalo ebete Godokono tutumu taboma꞉ ebeno ubiha꞉ komo behawakalimina. \p \v 9-10 Ba꞉gala wadiyala la꞉ ba꞉moe eta komo na꞉kuma꞉la꞉, la꞉le hibima꞉ midipi malemalelo kemalagidolenama꞉ Godote la꞉ dopamo iya꞉tulamia꞉ta. Ba꞉ hibila, la꞉le ebeno tabamo papamila꞉halelo Ma꞉sadoniya hoponapi hibima꞉ midipi ekaki hiliyonomo na꞉malemalelatelenakomata, huiyatiya aeno ekaka꞉la꞉, kubaha꞉ ale ba꞉moe leta ipuwalo Godokono malemale emalagidolo komoma꞉ la꞉ gala kakakiyalamema꞉, iyo, a ubi konomola ba꞉moe eta kapiya tabo la꞉ kokiyalamema꞉na꞉ta, wadiyala la꞉ Godokono malemale ipuwalo gala na꞉kapepehala꞉. \v 11 Ba꞉bema꞉ la꞉ la꞉eno ubi konomamo ba꞉ma ka꞉na nihatenala꞉, la꞉le komo tawakaluba꞉go tatabalo ba emedena komopino komoma꞉ tabo ga꞉laheno la꞉ ha꞉kiya la꞉eno emede komokomo kapiya hidamo kulamema꞉nemata. Ba꞉gala kebe modoboha꞉ komokomo la꞉godolo da꞉pola꞉na, hegehege mani oko owatiho ipuwalo la꞉ ha꞉kiya ba꞉bi komo na꞉modobuilamenakuya꞉la꞉, ale la꞉ dopamo keba ka꞉na ka꞉kiyalamiti ba꞉ba ka꞉na. \v 12 Numa꞉la꞉, la꞉ ba꞉moe komamo hibilo da꞉papamila꞉halema, ba꞉ba tetelo la꞉ mani ba꞉gala ilina tawakaluba꞉godone dito uwatema꞉ temeteme iba꞉tamo a꞉kikalama꞉mata, iyo, ba꞉be mabuma꞉ hibima꞉ midiha꞉pa꞉te la꞉eno tuputupu ododili komo dulamelelamemena꞉ iba꞉te la꞉ hidohido tawakalubima꞉ ba꞉bo koga꞉lama꞉na꞉. \s1 Kodawa Ya꞉sukunu Pe Komo \p \v 13 Aeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, puya꞉te hibima꞉ midi ipuwalo da꞉ha꞉lahui, a ubila la꞉ ibino hibi komo hidamo niya꞉tawahala꞉, la꞉le ibino ha꞉laha komoma꞉ tepo ipuwalo menemene lawekapoma꞉. Numa꞉la꞉, hibima꞉ midiha꞉pa꞉te ibino tawakalubino ha꞉laha komoma꞉ kubanomamo ihiminaka, mabu iba꞉te Ya꞉sukunu kalakala komo ba꞉gala ebeno pe komoma꞉ uliholo kalatiminaha꞉. Huiyatiya la꞉ ibi huiyama꞉ akeda꞉hala꞉, \v 14 mabu a hibima꞉ midipa꞉te iya꞉tawahala, Ya꞉suti da꞉hoiya꞉ ebete ka꞉ka꞉mo gala a꞉kamahiguya꞉, iyo, ba꞉be mabuma꞉ puya꞉te hibima꞉ midi ipuwalo da꞉ha꞉lahamena꞉ Godote iba꞉tamo ka꞉ka꞉ gala kakikalamema꞉ne, ebete Ya꞉sutamo ka꞉ka꞉ keba ka꞉na kikamiya꞉ ba꞉ba ka꞉na, ba꞉bema꞉ kalakala konomola, ebeno pe hegelalo ebete ibi atamo gala kakamagahelema꞉ne! \p \v 15 Ba꞉bema꞉ ka꞉lo ale la꞉ diya꞉tulamita, ba꞉moe tabo ba꞉ Kodawoeno iya꞉tulame tabola. Ba꞉ hibila, Ya꞉sukunu pe hegelalo a puya꞉te hibima꞉ midi ipuwalo ka꞉ka꞉lo demedehonama꞉, Hunu Habamo konalehawaminama꞉ puya꞉te dopamo da꞉ha꞉lahui ale ba꞉bi hibima꞉ midipi a꞉kadopalama꞉ma꞉. \v 16 Numa꞉la꞉, ba꞉be hegelalo Godote ebeno tabo madodo hunamo adipatelo modobo tabo da꞉goewatamene, ba꞉ba tetelo hopo habanapa꞉te Godokono gebole diyamo ba꞉gala ebeno helonomo nopodawoeno tabo madodo ulihote Kodawa Ya꞉suti Hunu Habane ba꞉bo kopihitigama꞉ne. Ba꞉bema꞉ puya꞉te hibima꞉ midi ipuwalo da꞉ha꞉lahui, ba꞉ba꞉te dopamo ka꞉ka꞉mo mahila꞉halete, \v 17 ba꞉bene a puya꞉te hopo habalo demedehonama꞉ Ya꞉suti a uwatete, a hibima꞉ midipi hiliyonomate eba꞉go alomo hunulu ba꞉bo konekapiyama꞉nema꞉. Ba꞉ hibila, ba꞉ba tetene tupuimiti ale Kodawa Ya꞉sukuba꞉ emedena emedena tetelo bemedehonama꞉, \v 18 ba꞉bema꞉ wadiyala la꞉ ipuwalo ba꞉moe tabo komoma꞉ etapa꞉te etapi hidamo nowalubihuinakuya꞉la꞉. \c 5 \s1 Hibima꞉ Midipa꞉te Ya꞉sukunu Pe Komoma꞉ Uliholo Na꞉latiminamena꞉ \p \v 1-2 Ba꞉bema꞉ aeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, Kodawa Ya꞉sukunu Ko Hegelalo kebe hiya꞉hiya꞉ komate dikulihomena꞉ ba꞉bi komoma꞉ nale ba꞉moe leta ipuwalo la꞉ koamo a꞉kakiyalama꞉mata, mabu la꞉ iya꞉tawahanomola pilo dubuti du ipuwalo keba ka꞉na ka꞉penako Ya꞉suti ba꞉be Hegelalo ba꞉ba ka꞉na kopema꞉ne. \v 3 Iyo, ba꞉be hegelate peheno dopamo hibima꞉ midiha꞉pa꞉te ba꞉ma ka꞉na ba꞉ga꞉lanakomena꞉, “Aeno emede komo ba꞉ hidonomola, ba꞉gala tole komote agodolo kitanaha꞉ mabu hopo habanapa꞉te hete ipuwalo bemedena.” Huiyatiya ba꞉ba tetenomolo Godokono konomo olalatiti iba꞉tamo dito kuluhukuma꞉ne, lamitu kamenate hiya꞉hiya꞉ komo ba ododili ebeno gudu alahimi temetemete ebetamo keba ka꞉na kuluhukunako ba꞉ba ka꞉na. Ba꞉ hibila, ba꞉ba tetelo hibima꞉ midiha꞉pa꞉tamo duluhukumini, iba꞉te ba꞉be olalati temeteme ipuwane alahutihoma꞉ gabo nipo kohowadima꞉na꞉! \p \v 4 O hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, puya꞉te du konomolo u da꞉lahanaka ba꞉ba꞉te pilo dubuino pe komo a꞉kiya꞉tawahala꞉, huiyatiya la꞉eno komo eba ka꞉naha꞉! La꞉ du ipuwalo kemedenaha꞉ huiyatiya la꞉ Kodawoeno pe komoma꞉ uliholo emedenamata, ba꞉bema꞉ ebete ebeno Ko Hegelalo da꞉pemene la꞉le ba꞉be komo umiti a꞉kala꞉wa꞉hamata. \v 5 Numa꞉la꞉, la꞉ hiliyonomate alo teteno gugudima꞉ eda꞉hanamata, iyo, a hibima꞉ midipi du teteno gugudiha꞉, \v 6-7 ba꞉bema꞉ komopa꞉te u da꞉lahanaka ale ba꞉bako tawakalubima꞉ eda꞉ha modoboha꞉, mabu du tete ba꞉ ibino u laha tetela ba꞉gala du tete ba꞉ ibino gamoda niho tetela. Wadiyala ale huiyatiya tuputupu ukuilo ba emedena aeno Kodawoeno pe komoma꞉ uliholo kolatiminama꞉nema꞉, \v 8 iyo, a hibima꞉ midipi ba꞉ hegela teteno tawakalubila, ba꞉bema꞉ wadiyala ale hiliyonomo tetelo tuputupu ukuilo bemedenama꞉. Ba꞉gala wadiyala ale Godoko hibima꞉ midi komo ba꞉gala malemale emalagidolo komo, ba꞉bi netewa koko komo aeno apa꞉mo kopupulima꞉nema꞉, alaholodawate ebeno nehe ilina da꞉pulinako ba꞉ba ka꞉na. Ba꞉gala ale aeno ka꞉ka꞉ mula꞉ komo Ya꞉sugodone hibilo lawema꞉, wadiyala ale ebeno pe komoma꞉ uliholo ba꞉latiminama꞉, mabu ba꞉bako uliho komo ba꞉ alaholodawoeno diba huiyala. \p \v 9 Numa꞉la꞉, Godote a kaka꞉miya꞉ha꞉ ebete aeno kuba ododili mabuma꞉ ebeno konomo mauba ipuwalo huiya atamo kikaa꞉mema꞉. Ao, ebete huiyatiya a uwatiya꞉ ale aeno Kodawa Ya꞉su Kelisokono oko komodo aeno ka꞉ka꞉ mula꞉ komo kolawema꞉, \v 10 mabu Ya꞉sukunu hoe komoeno ipuwa ba꞉ ba꞉ma ka꞉nala, ebe ubila ale emedena emedena tetelo eba꞉go kemedenama꞉. Ba꞉bema꞉ kalakala konomola, hibima꞉ midipi ipuwalo puya꞉te dopamo da꞉ha꞉lahui ba꞉gala puya꞉te ebeno pe hegelalo hopo habalo demedehonamena꞉, ibi hiliyonomate kapiya tetelo ibino hibi kalakala ebegodone konelawema꞉na꞉. \v 11 Iyo, ba꞉moe mabuma꞉ wadiyala la꞉ la꞉eno tabo komamo ba꞉gala la꞉eno ododili komamo la꞉ ipuwalo etapa꞉te etapi hidamo nowalubihuinakuya꞉la꞉, la꞉ ba꞉ma tetelo keba ka꞉na kododionama ba꞉ba ka꞉na. \s1 Polote Leta Kuititi Hapulu Komo Iya꞉tulame Tabo Dolamagiya꞉ \p \v 12 Aeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, ale la꞉ begoelama꞉ta la꞉eno hibima꞉ midi ipuwalo puya꞉te Kelisokono hibi gabo ba꞉gala emede komo la꞉ iya꞉tulamema꞉ oko dowatina, wadiyala la꞉ la꞉eno tepo ipuwoeno ukuilo ibi hunamo wadiya꞉paa꞉latelelo ibino tabamo na꞉papamila꞉hanala꞉. \v 13 Numa꞉la꞉, iba꞉te la꞉ kowalubilima꞉ hido oko bowatina, ba꞉bema꞉ wadiyala la꞉ ibino tabamo hidonomamo ba papamila꞉hale ibi malemalelo nemalagidolenala꞉. Ba꞉gala eta komo, wadiyala la꞉eno kapiyuimi ipuwalo la꞉ hiliyonomate tatabalo nemedenala꞉. \p \v 14 Ba꞉bema꞉ aeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, ale la꞉ koamo na꞉ga꞉lalama꞉ta la꞉ ipuwalo puya꞉te buhamama꞉ deda꞉hana, wadiyala la꞉le ibi na꞉kiyahalama꞉la꞉ oko hibilo kowatihoma꞉. Ba꞉gala puya꞉te ibino hibima꞉ midi ipuwalo hilopo diya꞉tawahana ba꞉gala puya꞉te heloha꞉ma꞉ deda꞉hana, wadiyala la꞉le la꞉eno tabamo ba꞉gala ododili komamo ibi nowalubiliya꞉la꞉, iyo, la꞉le komo hiya꞉hiya꞉ hiliyonomo tawakalubi la꞉eno tabamo dowalubilinakoma la꞉le iba꞉tamo tiyolo ubiha꞉ma꞉ akeda꞉hanakala꞉. \v 15 Ba꞉gala ba꞉moe ba꞉ eta komola. La꞉eno emede ipuwalo etate etatamo kuba dododimini, ba꞉ba tetelo temeteme lawedawate kuba ododidawatamo huiya akikama꞉la꞉, huiyatiya wadiyala la꞉le hiliyonomo tetelo la꞉eno ubi konomamo nihatenakuya꞉la꞉, la꞉ ipuwalo etate etatamo malemale ba hawakalimi komo hiya꞉hiya꞉ tawakalubi hiliyonomatamo atumu hido komokomo kapiya kakododilinama꞉. \p \v 16 Ba꞉bene hiliyonomo tetelo la꞉le Godokono kalakalago ba emedena, \v 17 du ba꞉gala hegela hiliyonomolo eba꞉go tabo ga꞉la komo ekelalameheno, \v 18 hidohido komate ikuliho tetelo ba꞉gala olalati komate ikuliho tetelo ebetamo kalakala tabo na꞉wadiya꞉paa꞉latelenakuya꞉la꞉. Ba꞉ hibila, ba꞉moi netewa-kapiya komo ba꞉ Godote la꞉eno emede ipuwalo ulamema꞉ ubi dihatena ba꞉bi komola, mabu la꞉le Ya꞉su Kelisoko ipuwalo ba emedena ba꞉bi hidohido komate la꞉godolo nikulihonakamena꞉. \p \v 19 Ba꞉bema꞉ Godokono Talona Gobogobote kebe oko kowatina ba꞉be oko akaduhima꞉la꞉, \v 20 iyo, keba tetelo eta lumagiti Godokono ukui hibinomolo da꞉hawakalimimini, wadiyala la꞉le ba꞉be tabo lawete kubama꞉ akaga꞉lala꞉. \v 21 Huiyatiya la꞉ hidamo, tawakaluba꞉te kebe hiya꞉hiya꞉ tabo komo Godokono mahilamo dolamagiminaka, la꞉le ba꞉bi hiliyonomo tabo komo la꞉eno hido ukuia꞉mo anagilamete hibi tabonomoma꞉ tiyolo akaga꞉lala꞉. Ba꞉ ba꞉moe gabodo la꞉le Godokono hibi tabo komokomo kodakodalo ba watila꞉mota꞉na, \v 22 hiya꞉hiya꞉ kuba tabo ba꞉gala ododili komokomo hiliyonomo la꞉le gala hapuamo na꞉midaliya꞉la꞉. \p \v 23 Ba꞉ hibila, kebe dawate a hibima꞉ midipa꞉tamo hete dikaa꞉mena, ba꞉be Kodawa ba꞉ Godotela, ba꞉bema꞉ ale la꞉ mabuma꞉ ebe ba꞉ma ka꞉na toemehonakoma꞉, ebete la꞉eno emede komokomo hiliyonomo ipuwalo la꞉ ebeno hibi talonapima꞉ ba midili, ebete la꞉eno gobogoboeno ukui ba꞉gala tepo ipuwoeno ubi komo ba꞉gala ape konomoeno ododili komo hidamo nulamelelamenakamena꞉ta. Kalakala konomola, ba꞉ ba꞉moe gabodo Kodawa Ya꞉su Kelisokono pe tetelo eta kuba deha꞉potonomote la꞉ ipuwalo a꞉kitanamene. \v 24 Numa꞉la꞉, Godote la꞉ ebeno talonapima꞉ keda꞉hama꞉ ka꞉laminata, ba꞉bema꞉ ebe modobola ebete ba꞉be hido oko la꞉ ipuwalo upula꞉, iyo, ebete kebe komo ododilima꞉ tabo dolamagina ebete ba꞉bi komokomo hibinomolo bododilinakomene. \p \v 25 Ba꞉bema꞉ aeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, wadiyala la꞉ ba꞉ atumu a mabuma꞉ Godotamo na꞉toetoehonakuya꞉la꞉, \v 26 ba꞉gala la꞉ da꞉kapiyuiminakoma, wadiyala la꞉ hiliyonomo etapa꞉te etapino kokoto uwatehuilo na꞉pa꞉watamehuinakuya꞉la꞉. \v 27 Na Polote Godokono mahilamo la꞉ ba꞉ma ka꞉na goelamemata, la꞉ ba꞉moe leta hibima꞉ midipi ekaki hiliyonomatamo na꞉ka꞉lamiholiya꞉la꞉. \p \v 28 Wadiyala aeno Kodawa Ya꞉su Kelisokono malemale komote la꞉godolo nitanamene. Ba꞉moe ba꞉ naeno tabo kuititila. Ba꞉ba꞉la. \fig La꞉le Godokoba꞉ tabo ga꞉la komo akekelalama꞉la꞉|alt="Group praying on knees" src="CN02076B.tif" size="span" loc="1/2 of page" copy="1978 David C. Cook Publishing Co." ref="5.17" \fig*