\id 1CO - Tabo (Aramia dialect) NT - Papua New Guinea 2006 (DBL 2014) \h 1 Kol \toc3 1 Kol \toc1 Polote Dopo Leta Kolini Sose Tawakaluba꞉tamo Ododiya꞉ \toc2 1 Kolini \mt2 POLOTE DOPO LETA \mt1 KOLINI SOSE TAWAKALUBA꞉TAMO \mt2 ODODIYA꞉ \c 1 \p \v 1 Na ba꞉ Polotela, Ya꞉su Kelisote ebeno sose tupuimima꞉ hiya꞉hiya꞉ hopamo doelamiya꞉, ba꞉bi okopi ipuwalo na ba꞉ etala mabu Godote ebeno ubilo na ba꞉bema꞉ ka꞉namiya꞉. Na ba꞉gala a hibima꞉ midipino ekawi Sostenisiko, \v 2 ale la꞉ puya꞉te Kolini habalo Godokono sose tawakalubima꞉ deda꞉hanama, iyo, ebete Ya꞉su Kelisoko ipuwalo la꞉ pui ebeno hido-talonapima꞉ keda꞉hanama꞉ da꞉ka꞉lami, ale ba꞉moe leta la꞉tamo poemema꞉. Ba꞉gala puya꞉te hiya꞉hiya꞉ hopolo ba emedehona aeno Kodawa Ya꞉su Kelisote ibi kowalubilima꞉ ebeno mahilo da꞉ka꞉minaka, ba꞉moe leta ibi hiliyonomatamo atumu na꞉katoamene, mabu ibino Kodawa ba꞉gala aeno Kodawa, ebe ba꞉ kapiyala. \p \v 3 Wadiyala aeno Nabiwi Godoko ba꞉gala Kodawa Ya꞉su Kelisoko iba꞉te ibino malemale komo ba꞉gala hete komo la꞉tamo nikalama꞉mena꞉ta. \s1 Polote Kolini Sose Tawakalubi Mabuma꞉ Kalakala Tabo Godotamo Dadipatiya꞉ \p \v 4 Komo hiliyonomo tetelo na la꞉ mabuma꞉ kalakala tabo Godotamo adipatenakomo, mabu ebete Ya꞉su Kelisokono oko ipuwado ebeno malemale komo la꞉tamo hibinomolo ikalamia꞉ta. \v 5 Numa꞉la꞉, la꞉ Kelisoko ipuwalo ba emedena la꞉eno tepo ipuwoeno owalubi komo hiliyonomo ebegodone dito uwatimata, ba꞉bema꞉ ebeno helo ba꞉gala iya꞉tawa komokomo la꞉godolo ba꞉pola꞉na, la꞉le hiliyonomo hiya꞉hiya꞉ tetelo ebeno tabo hidamo kolamagiminakoma꞉ ba꞉gala ebeno ukui hidamo kohawakaliminakoma꞉. \v 6 Ba꞉ hibila, ale Kelisokono komo la꞉tamo da꞉polamagimima꞉, Godote ba꞉be tabo la꞉ Kolini sose tawakalubino tepo ipuwamo ihatelamete ba꞉bo kodakoduimi. \v 7 Ba꞉bene aeno Kodawa Ya꞉su Kelisokono komo hawakalimi tete kopema꞉ la꞉le kalakalago ba latimina, ebeno Gobogobote ebeno oko kowatinama꞉ kebe hiya꞉hiya꞉ helo komo tawakaluba꞉tamo dikalamena, la꞉le ba꞉bi owalubi komo hiliyonomo ba꞉bo uwatimata, iyo, ba꞉bi dito ikalame komokomo ipuwalo eta kapiya laweha꞉ komote la꞉godolo kitanaha꞉. \v 8-9 Ba꞉bema꞉ kalakala konomola, mabu Godokono ododili komo hiliyonomo ipuwalo ebe ba꞉ hibidawanomola. Numa꞉la꞉, ebete la꞉ hibinomolo a꞉ka꞉lamia꞉ta, la꞉le hibi tuputupupima꞉ ba eda꞉hana Kodawa Ya꞉su Kelisokono Ko Hegelalo la꞉le ebeno holoholo hapuamo ba꞉ba ka꞉na konikulima꞉nemata. Ba꞉bema꞉ hibila, la꞉le la꞉eno hibima꞉ midi ipuwalo kuititi teta꞉mo kodakodalo kola꞉mota꞉hanama꞉ ebete la꞉ hidamo ba꞉buiya꞉minalenakomena꞉ta, iyo, ebete ebeno ubi ya꞉lo ihatiya꞉ la꞉le ebeno Gudago kapimilo kalakalago kemedehonama꞉, ba꞉be Gudu ba꞉ aeno Kodawa Ya꞉su Kelisotela. \s1 Kolini Sose Tawakalubi Ipuwalo Anagiya꞉mida Komate Dikulihuya꞉ \p \v 10-11 Naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, nale Kalowikono genamanapa꞉godone tabo ba꞉ma ka꞉na ulimo, hiya꞉hiya꞉ olowabeletihui komate la꞉godolo ba꞉pola꞉na. Ba꞉bema꞉ aeno Kodawa Ya꞉su Kelisokono mahilamo nale la꞉ ba꞉ma ka꞉na kiyalamemata, la꞉ Godokono ubi komo kapimilo kododilinakoma꞉ ukui kapiya na꞉lawenakuya꞉la꞉ ba꞉bakobako anagiya꞉mida komate la꞉ ipuwalo pola꞉nakapoma꞉, iyo, wadiyala la꞉ la꞉eno tepo ipuwalo ukui kapiyanomoma꞉ neda꞉hanala꞉. \v 12 Numa꞉la꞉, naeno ubiha꞉ komo ba꞉ ba꞉ma ka꞉nala. La꞉eno sose kapiyuimi ipuwalo komo la꞉ hiliyonomate hiya꞉hiya꞉ daedae ukui tabo ba꞉ma ka꞉na ga꞉lanakomata, etate na Polokono kapiyuimidawama꞉ ba꞉goe, etate na Apolosikono kapiyuimidawama꞉ ba꞉goe, ba꞉bene etate atumu na Pitakono\f * \fr 1.12 \ft Buka ka꞉lamiholedawa, wadiyala ama꞉ niya꞉tawa Pitakono eta mahilo ba꞉ Kipasetela.\f* kapiyuimidawama꞉ ba꞉kagoe, ba꞉gala etate atumu ebeno awagaha ipuwalo na Kelisokono kapiyuimidawama꞉ kagoenako. \p \v 13 A꞉iye! Kelisokono sosete ebeno ape kapiyama꞉ ba eda꞉na, la꞉ komopa꞉te ba꞉be ape hiya꞉hiya꞉ anagilamema꞉ ewagelenamata! Komo la꞉ naeno kapiyuimipima꞉ da꞉ga꞉lanama, na ubihinola. Numa꞉la꞉, na Polote la꞉ mabuma꞉ keha pihigalo kahoiya꞉ha꞉, ba꞉be mabuma꞉ la꞉le la꞉eno beyamo wadulatele komo da꞉lawima, ba꞉be komo ba꞉ Kelisokono mahilamo lawimata, naeno mahilamoha꞉! \v 14 Iyo, naeno kalakalate bitana, mabu nale la꞉ beyamo kawadulateleha꞉ huiyatiya la꞉ hiliyonomo ipuwalo Kalisipasiko ba꞉gala Ga꞉iyasiko ba꞉bi dubu netewanomo bewadulatelimo. \v 15 Ba꞉bema꞉ komo la꞉ hiliyonomo ipuwalo etate kamodobonaha꞉ ba꞉mako daedae tabo goe, beyamo aduti ipuwalo na Polokono ta꞉matadawama꞉ edimo. \v 16 Hiya꞉! Eta ukui natamo ka꞉ma꞉ a꞉kuluhuku, ba꞉ma ka꞉na la꞉ ipuwalo nale Stepanasiko ebeno genamanapa꞉go atumu beyamo a꞉kawadulatelimo, ba꞉bene la꞉godolo eta dawa kuda꞉ a꞉luta nale ebe beyamo dadutimo, huiyatiya ba꞉be dawoeno komo na nipo emalagidolutamo. \p \v 17 Ba꞉ hibila, Kelisote na hiya꞉hiya꞉ tawakaluba꞉tamo koenamiya꞉ha꞉ nale ibi beyamo konewadulatelema꞉, ao, ebe huiyatiya na ebeno Hido Tabo olamagima꞉ oenamiya꞉. Numa꞉la꞉, ba꞉be Taboeno helo komo ba꞉ Kelisote keha pihigalo da꞉hoiya꞉ ba꞉be komoeno helo hawakalimi komola, ba꞉bema꞉ nale hopo habanapino hiya꞉hiya꞉ mulu komamo Hido Tabo olamagi modoboha꞉, mabu kebe lumagiti ba꞉be Tabo hopo haboeno mulu tabo komamo dolamagimini, Kelisokono hoe komoeno helote ba꞉be tabo olamagi ipuwalo hibilo a꞉kahawakalamene. \s1 Kelisoko Ba꞉ Godokono Helo Ba꞉gala Mulu Hawakalilamedawala \p \v 18 Ba꞉ hibila, puya꞉te ibino ka꞉ka꞉ mula꞉ gabo ota ipuwalo Saitanakono hibo gabo dududina, iba꞉te nemalagidolona nale Kelisokono hoe komoma꞉ dolamaginakomo ba꞉be tabo ba꞉ daedae ukui tabola. Huiyatiya a puya꞉te aeno ka꞉ka꞉ mula꞉ komo lawema꞉ hibima꞉ midi gabodo da꞉tolamenama꞉, aeno ukuilo ba꞉be tabo ba꞉ Godokono helo hawakalimi komola. \v 19 Ba꞉be mabuma꞉ Godote ebeno Bukalo tabo ba꞉ma ka꞉na goena, \b \q1 “Hopo habanapa꞉te pui \q2 ibino mulupima꞉ da꞉ga꞉lana, \q1 nale ba꞉bi dubuino hiya꞉hiya꞉ mulu komo \q2 kokubahilamema꞉nemo. \q1 Iyo, iba꞉te sikulu ipuwalo \q2 kebe koko komo diya꞉tawahuya꞉, \q1 nale ba꞉bi komo kokoha꞉ma꞉ goete \q2 tama꞉mo dito komiya꞉tema꞉nemo.” \b \p \v 20 Ba꞉moe taboeno ipuwa ba꞉ma ka꞉nala, ba꞉moe hopote kuititi teta꞉mo nuluhukuhino tawakalubi hiliyonomo ipuwalo muludawa eta kapiyate hibilo a꞉kemedenamene, iyo, ibino koko sikulu ipuwalo la꞉le hibi iya꞉tawadawa kapiya a꞉kuma꞉lemata, ba꞉gala gabomani hapulu dolowabeletihuinaka ba꞉ba꞉te ibino daedae ukui komokomo kapiya bolamagiminaka. Ba꞉bema꞉ hibila, hopo habanapa꞉te kebe komo hidohido mulu komoma꞉ da꞉ga꞉lana, Godote ba꞉bi hiliyonomo komoeno daedae komo ya꞉lo a꞉hawakalimiya꞉! \p \v 21 Numa꞉la꞉, Godote ebeno hibi mulu komodo gabo a꞉duhimiya꞉, hopo habanapi ha꞉kiya ibino mulu ukui komodo ebeno hibi komo kiya꞉tawahama꞉. Ba꞉ba tetelo ebete huiyatiya ebeno ubi komo ba꞉ma ka꞉na ihatiya꞉, ale tawakaluba꞉tamo kebe Hido Tabo dolamagiminakoma꞉, ba꞉be Tabo iba꞉te aeno daedae ukui taboma꞉ da꞉ga꞉lana, Godote ba꞉be Tabo hawakalimi komodo hibima꞉ midipino ka꞉ka꞉ hibinomolo na꞉mula꞉lelamena. \v 22 Ba꞉ hibila, Yunapino komo ba꞉ma ka꞉nala, komo ibi hiliyonomate na꞉ga꞉lana, iba꞉te Godokono helo hawakalimino hanohano komo hibilo dulamemena꞉ ebeno tabo hibima꞉ ba꞉bo komidima꞉na꞉. Huiyatiya Yuha꞉pino komo hiya꞉la, komo ibi hiliyonomate na꞉ga꞉lana, keba tetelo iba꞉te eta tabo uliho komodo ba꞉moe hopoeno mulu komokomo diya꞉tawahamena꞉, iba꞉te ba꞉be tabo hibima꞉ ba꞉bo komidima꞉na꞉. \p \v 23 A huiyatiya ba꞉bi hibima꞉ midiha꞉pino hiya꞉hiya꞉ kuba ukui komamo papamila꞉haheno, Kelisote keha pihigalo da꞉hoiya꞉ ba꞉be komo ko komonomoma꞉ ba ga꞉lana ba꞉be tabo tawakaluba꞉tamo ba꞉bo olamagiminakoma꞉. Ba꞉be mabuma꞉ hibima꞉ midiha꞉pi ipuwalo Yunapino komo ba꞉ma ka꞉nala, iba꞉te Hido Tabo uliholo eta hanohano komo umihino nato ba꞉bo ukamidahalenaka, ba꞉gala Yuha꞉pa꞉te atumu ba꞉be Taboma꞉ ubiha꞉ma꞉ ba keda꞉ha daedae ukui tabo komoma꞉ ba꞉bo emalagidolonaka. \v 24 Huiyatiya kalakala konomola, Yunapi ba꞉gala Yuha꞉pi ipuwalo Godote pui ebeno gugudima꞉ eda꞉hama꞉ da꞉ka꞉lamiya꞉, ba꞉ba꞉te Hido Tabo uliho tetelo hibima꞉ ba midi ba꞉ma ka꞉na ba꞉bo ga꞉lanaka, hibila, Kelisoko ba꞉ Godokono helo ba꞉gala ebeno mulu hawakalilamedawala. \v 25 Iyo, numa꞉la꞉, Godokono ododili ipuwalo hopo habanapa꞉te kebe komo daedae ukui komoma꞉ da꞉ga꞉lana, ba꞉be komoeno muluti ibi hiliyonomoeno mulu komo ba꞉ na꞉gogolena, ba꞉gala Godokono ododili ipuwalo iba꞉te kebe komo heloha꞉ komoma꞉ da꞉ga꞉lana, ba꞉be komoeno helote atumu ibi hiliyonomoeno helo ba꞉ na꞉kagogolena. \p \v 26 Ba꞉bema꞉ naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, Godote la꞉ ebeno gugudima꞉ eda꞉hama꞉ da꞉ka꞉lami, ba꞉be kalakala tetete uluhukuhino la꞉ dopamo kebako tawakalubima꞉ keda꞉honamima, wadiyala la꞉ ba꞉be komo hidamo nemalagidolala꞉. Ba꞉ hibila, la꞉ hibima꞉ midipi hiliyonomo ipuwalo dopamo kapiyakapiyate hopo habanapino mulu ukui komamo ba꞉gala helo komamo ba꞉gala dogodogo ilina uwate komamo kokopima꞉ eda꞉hanamimata. Iyo, la꞉ kapiyakapiyanomate Hido Tabo kalakalago ba lawe, huiyatiya la꞉eno tawakalubi ipuwalo komo mulupi ba꞉gala helohelopi ba꞉gala ilina dogodogopi ibi hiliyonomate ubiha꞉ma꞉ ba꞉bo eda꞉huya꞉. \v 27 Numa꞉la꞉, hopo habanapa꞉te pui muluha꞉pima꞉ ba꞉gala dito tawakalubima꞉ da꞉ga꞉lana, ya꞉lo tetenomolo Godote ba꞉bi tawakalubinomo buwatiya꞉, mabu ebete ebeno ubi ba꞉bo ihatiya꞉ ba꞉be ododi komodo hopo habanapino mulupi ba꞉gala kokopa꞉tamo hilopo kikalamema꞉. \v 28 Iyo, hopo habanapa꞉te pui hidohidoha꞉pima꞉ ba꞉gala tawakalubiha꞉ma꞉ da꞉ga꞉lana, Godote ba꞉bako tawakalubi ebeno gugudima꞉ keda꞉hanama꞉ uwatiya꞉, mabu ebe ubila ba꞉be ebeno ododi komodo kebe komokomo ba꞉moe hoponapa꞉te hidohidonomoma꞉ da꞉ga꞉lana, ba꞉bi komo hiliyonomate wibohote ebete ibino hibi modoboha꞉ komokomo ba꞉bo kohawakalilamema꞉ne. \v 29 Ba꞉bema꞉ hibila, hopo habanapi hiliyonomate Godokono holoholo hapuamo da꞉nikulimina꞉, ibi ipuwalo eta kapiyate a꞉kamodobamene ebe ha꞉kiya ebe kawagaminama꞉. \p \v 30 Numa꞉la꞉, Godokono ododi komodo la꞉ ba꞉ma tetelo Ya꞉su Kelisoko ipuwalo emedehonamata, la꞉eno ododi komodoha꞉, iyo, ebete Kelisoko ebeno mulu hawakalimidawama꞉ da꞉midiya꞉, ba꞉bema꞉ ebete ebe ipuwado atamo hibi mulu ukui bikaa꞉menako. Ba꞉gala ba꞉moe ba꞉ eta komola, ba꞉moe Kelisote a Saitanakono du genama ipuwane duluhukua꞉tiya꞉, ba꞉ba tetelo ebete ebeno tuputupu emede komo atamo ikaa꞉mete a Godokono tawakalubima꞉ dito midiya꞉. \v 31 Ba꞉be mabuma꞉ Godokono Bukalo eta tabote ba꞉ma ka꞉na itana, “Lumagiti ha꞉kiya ebeno ododi komoma꞉ akawagaminala꞉, huiyatiya Godote ebe ipuwalo hido oko dowatina, wadiyala ebete ba꞉be komoma꞉ ba kalakala ebeno Kodawa kapiya nawagaminamene.” \c 2 \s1 Kelisote Keha Pihigalo Da꞉hoiya꞉, Polote Ba꞉be Komo Kolini Habanapa꞉tamo Dopamo Da꞉polamagiya꞉ \p \v 1 Ba꞉bene naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, dopamo nale la꞉tamo da꞉puluhukuimo, ba꞉ba tetelo na Godokono hibi komo la꞉tamo kohawakalimima꞉ ebeno tabo ba olamagi na hopo habanapino koko iya꞉tulame tabo komamo ba꞉gala ibino mulu ukui komamo kapolamagiha꞉, mabu na ubiha꞉ma꞉ edimo la꞉le na hunamo adipanatenema꞉. \v 2 Ba꞉bema꞉ nale la꞉go ba emedena naeno tepo ipuwoeno ukui ba꞉ma ka꞉na ihatimo, naeno hiliyonomo ododili ipuwalo kapiyadawa hunamo ba adipatena, ebeno hidonomo oko kapiya ba꞉bo kohawakalimima꞉. Ba꞉be dawa ba꞉ Ya꞉su Kelisotela, ba꞉bene ebeno hidonomo oko ba꞉ ebete keha pihigalo da꞉hoiya꞉ ba꞉be komola. \p \v 3 Ba꞉ hibila, nale la꞉ ipuwalo oko dowatinamimo, ba꞉be tete ga꞉ga꞉dopolo naeno ape heloha꞉ma꞉ ba eda꞉na, nale Godokono tabo la꞉tamo hidamo kolamagima꞉ komo hiliyonomo tetelo na la꞉eno holoholo hapulu tole komago a꞉lililanakuimo. \v 4 Ba꞉gala eta komo. Ba꞉ba tetelo nale Hido Taboeno komokomo la꞉tamo kohawakalilamema꞉ hopo habanapino mulu ukui komamo kolamaginakuiha꞉. Iyo, na iya꞉tawuimo nale ba꞉moe hopoeno mulu ukui komamo la꞉ diya꞉tulamema, ba꞉bema꞉ Godokono Gobogobote la꞉ ipuwalo hibi oko a꞉kowata꞉mene, huiyatiya keba tetelo ebete ebeno heloamo la꞉eno tepo ipuwoeno ukui hiya꞉ma꞉ da꞉midililamemena꞉, la꞉ ebeno oko owati ipuwado hibima꞉ midipima꞉ ba꞉bo keda꞉hama꞉nemata. \v 5 Ba꞉be mabuma꞉ la꞉ ba꞉moe komo hidamo niya꞉tawahala꞉, la꞉eno hibima꞉ midi komoeno mabu ba꞉ Godokono helo komola, hopo habanapino mulu ukui komoha꞉. \s1 Godokono Gobogobote Ebeno Mulu Komo Hibima꞉ Midipa꞉tamo Dikalamena \p \v 6 La꞉ huiyatiya numa꞉la꞉, ale Hido Tabo dolamagiminakoma꞉ ba꞉be Taboeno mulu komo hibilo bitana, puya꞉te hibima꞉ midi ipuwalo hidamo dapepehona ibi kapiyate ba꞉be mulu modobolo lawenaka. Huiyatiya ba꞉be Taboeno mulu komo ba꞉moe hopo habanapa꞉te ibino ukuilo kalawenaha꞉, ba꞉gala kebe kuba gobogobate ba꞉moe hopolo helohelonomoma꞉ deda꞉hana, ibi atumu ba꞉be mulu komo modobolo a꞉kalawa꞉la꞉, hibila, ba꞉bi kuba gobogoboeno helo komote ba꞉ na꞉wibona. \v 7 Iyo, ale Godokono Hido Tabo ba olamagimi, ebete dopamo diya gabodo dugumuiya꞉ ba꞉be mulu komote hibima꞉ midipa꞉tamo ba꞉ma tetelo na꞉hawakalana, mabu Godote ba꞉moe hopo ba꞉gala alomo ododilihino dopamo ebete ebeno ubi komo ba꞉ma ka꞉na ihatiya꞉, galane tetelo ebete ebeno mulu ukui komamo a hibima꞉ midipi kawagaminoema꞉ne. \p \v 8 La꞉ huiyatiya numa꞉la꞉, ba꞉moe hopo habalo helohelonomoma꞉ deda꞉hana, ba꞉bi kuba gobogobate kamodobuya꞉ha꞉ Konomo Alago Emededawoeno hoe komoeno hibi mulu ipuwa lawema꞉. Iyo, iba꞉te ba꞉be Kodawoeno hoe komoeno ipuwa hibilo niya꞉tawahuya꞉tale iba꞉te ebe keha pihigalo ba꞉kanakapumiya꞉na꞉. \v 9 Huiyatiya Godokono Bukalo eta tabote a hibima꞉ midipino komo ba꞉ma ka꞉na hawakalimina, \b \q1 “Hopo habanapi hiliyonomate \q2 dopamo kebe hido komo kuminakuiha꞉, \q1 ba꞉gala iba꞉te kebe hido komo \q2 dopamo kulihonakuiha꞉, \q1 ba꞉gala iba꞉te kebe hido komote kuluhukuma꞉ \q2 ibino tepo ipuwoeno ukuilo \q2 kemalagidolonakuiha꞉, \q1 ba꞉moe ba꞉be komo Godote a꞉hiduimiya꞉, \q2 puya꞉te ebe malemalelo demalagidolona, \q2 ba꞉bi tawakalubi kapiyatamo kikalamema꞉.” \b \p \v 10 Ba꞉bema꞉ Godote dopamo dugumuiya꞉, ba꞉ma tetelo ebete ba꞉be hido komo ebeno Gobogoboeno heloamo atamo a꞉hawakalimiya꞉. Ba꞉ hibila, kebe komate Godokono tepo ipuwalo da꞉pola꞉na, ebeno Gobogobote ba꞉bi komo iya꞉tawanomola, iyo, kebe komate awalela ipuwalo da꞉pola꞉na, ba꞉bi komo hiliyonomo ba꞉ atumu ebete modobonomolo ulamenako. \v 11 Numa꞉la꞉, lumagino tepo ipuwoeno ukui eta lumagiti hibilo a꞉kiya꞉tawamene, huiyatiya ba꞉be lumagino gobogobo kapiyate ebeno tepo ipuwoeno komo iya꞉tawala. Ba꞉ ba꞉ba ka꞉na Godokono tepo ipuwoeno ukui eta lumagiti iya꞉tawa modoboha꞉, huiyatiya ebeno Gobogobo kapiyate ebeno komo iya꞉tawala. \v 12 Ba꞉moe ba꞉be mabuma꞉ ba꞉moe hopolo demedehona ba꞉bi hiya꞉hiya꞉ gobogobo ipuwalo Godote eta kapiya a hibima꞉ midipa꞉tamo kikaa꞉miya꞉ha꞉, ao, ebe huiyatiya ebeno Gobogobonomo atamo ikaa꞉miya꞉, ba꞉bene ale ebeno oko kowatinama꞉ ebete kebe hiya꞉hiya꞉ helo atamo dito dikaa꞉miya꞉, ale ebeno Gobogoboeno ukui komodo ba꞉bi owalubi komo hidamo kiya꞉tawahama꞉nema꞉. \p \v 13 Ba꞉be mabuma꞉ ale hopo habanapino mulu iya꞉tulame komamo Godokono tabo a꞉kolamagima꞉lema꞉, ao, a huiyatiya ebeno Gobogoboeno iya꞉tulame tabo komamo olamagiminakoma꞉. Numa꞉la꞉, ale Godokono taboeno ipuwa komokomo ebeno Gobogoboeno owalubi komamo da꞉hawakalilamema꞉, puya꞉te ebeno ukuilo demalagidolona ba꞉ba꞉te ba꞉bi taboeno ipuwa komokomo hidamo kuwatema꞉na꞉. \p \v 14 Huiyatiya pote Godokono Gobogoboeno ukuilo emalagidolonaheno, ba꞉be lumagi modoboha꞉ Godote tawakaluba꞉tamo dikalamena ba꞉bi hiya꞉hiya꞉ helo komo kuwatema꞉. Ba꞉ hibila, ba꞉be lumagiti Godokono dito ikame komo hibima꞉ midipa꞉godolo dulamemene, ba꞉bi komoeno mabu iya꞉tawaheno tawakalubino daedae ukui komoma꞉ ba꞉bo kemalagidoloma꞉ne. Iyo, Gobogobote ebe owalubihino ebete ba꞉be Gobogoboeno oko owati komokomo hidamo a꞉kiya꞉tawamene. \v 15 Huiyatiya la꞉ numa꞉la꞉, pote Godokono Gobogoboeno ukuilo demalagidolona, ba꞉be lumagi modobola kebe komate ebe ba꞉gala komo tawakaluba꞉godolo da꞉pola꞉na, ba꞉bi hiliyonomo komo Gobogoboeno owalubi komamo hidamo kanagilamelelamema꞉ne. Huiyatiya kalakala konomola, hopo habanapi ipuwalo eta lumagiti modoboha꞉ hibima꞉ mididawagodolo da꞉pola꞉na ba꞉bi komo kanagilamelemema꞉, mabu Godote ha꞉kiya ebeno komo kanagilamelemema꞉ne. \p \v 16 Ba꞉be mabuma꞉ Godokono Bukalo eta tabote ba꞉ma ka꞉na goena, \b \q1 “Dopamo tupuimi mabuni eta lumagiti \q2 Kodawa Godokono tepo ipuwoeno ukui \q2 hibilo kalawenakuiha꞉, \q1 ba꞉bema꞉ eta dawate modoboha꞉ \q2 ebe uli komo iya꞉tumima꞉!” \b \m A hibima꞉ midipa꞉te huiyatiya Kelisokono tepo ipuwoeno ukui komokomo hiliyonomo ya꞉lo uwatiya꞉ma꞉. \c 3 \s1 Polote Kolini Sose Tawakalubino Anagiya꞉mida Komoma꞉ Ibi Da꞉kiyahalamiya꞉ \p \v 1 Naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, nonolata, nale la꞉tamo dopamo da꞉puluhukuimo, ba꞉ba tetelo la꞉ Godokono Gobogoboeno ukuilo demedehona ba꞉bako tawakalubima꞉ keda꞉hanamiha꞉, iyo, la꞉ Kelisokono emede ipuwalo a꞉lia꞉li gugudi huiyama꞉ eda꞉hanamimata! Ba꞉bema꞉ hibila, Godokono tabo iya꞉tulame ipuwalo na ba꞉be taboeno koko ipuwa komo la꞉tamo hawakalilame kamodoboha꞉, huiyatiya la꞉ puya꞉te hopo habanapino ukuilo demedenama nale la꞉ ba꞉bako tawakalubimo ba emalagidole la꞉ ba꞉bo owalubilinakuimata. \v 2 Iyo, ba꞉ba tetelo naeno iya꞉tulame ipuwalo nale la꞉tamo nono kapiya bikalamenakuimata, nale hibi baa꞉ la꞉tamo ikalame kamodobonakuiha꞉. \p Ba꞉bene tete ga꞉ga꞉dopo ba peto, la꞉ huiyatiya hibima꞉ midi ipuwalo apepehoheno, ba꞉ma tetelo la꞉ ba꞉ atumu hibi baa꞉ nahama꞉ kamodobonaha꞉. \v 3 Numa꞉la꞉, hibima꞉ midiha꞉pa꞉te keba ka꞉na kemedehona, la꞉ ba꞉ba ka꞉na la꞉eno kateneno ukuilo emedenamata, iyo, la꞉ ipuwalo komopa꞉te komopino mulu ukui ba꞉gala ilinama꞉ ba maubaha, hiya꞉hiya꞉ olowabeletihui komate la꞉godolo ba꞉pola꞉na. Ba꞉ hibila, ba꞉bi komodo la꞉eno hibi komote ba꞉ma ka꞉na hawakalana, la꞉ la꞉eno kateneno ukuilo emedenamata. \p \v 4 Ba꞉gala nale dopamo a꞉goemo, la꞉eno sose ipuwalo etate na Polokono kapiyuimidawama꞉ ba꞉goe, etate na Apolosikono kapiyuimidawama꞉ ba꞉goe. Ba꞉be komodo la꞉eno hibi komote atumu ba꞉ma ka꞉na kahawakalana, la꞉le hibima꞉ midiha꞉pino emede komo bibamilatelenamata. \p \v 5 A꞉iye! Ba꞉moe Apolosiko potela꞉ka꞉? Ba꞉gala na Poloko potela꞉ka꞉? A netewapi ba꞉ Godokono okopila, iyo, la꞉ aeno oko ipuwado ebeno Hido Tabo hibima꞉ a꞉midimata. Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, a netewapa꞉te la꞉ ipuwalo hiya꞉hiya꞉ oko bepowatima꞉, Godote atamo keba ka꞉na kikaa꞉mi ba꞉ ba꞉ba ka꞉na. \v 6 Iyo, nale dopamo pete Hido Taboeno kikipo la꞉ ipuwamo pamihote, ba꞉bene Apolositi pete ba꞉bi kikipo hunamo modobo beya bepehaminahui. Ba꞉bene a netewapino oko gala hapuni Godote ha꞉kiya ba꞉bi kikipatamo helo ba ikalame, iba꞉te hidamo ba꞉bo apepehuya꞉. \v 7 Ba꞉bema꞉ oko owati ipuwalo kikipo amihodawa ba꞉gala beya hola꞉minahalelamedawa ibino ododili komo ba꞉ hegehegenomola, iyo, oko ipuwalo Godoko kapiyate konomo komo bododinako, mabu ebe ba꞉ kikipatamo helo ikalamedawala, iba꞉te hidamo ba꞉bema꞉ apepehonaka. \v 8 Numa꞉la꞉, Godokono umi ipuwalo puya꞉te kikipo amiho oko dowatihona ba꞉gala puya꞉te beya hola꞉minahalelame oko dowatihona, iba꞉te ibino hiya꞉hiya꞉ komo ba ododili huiyatiya kapiya oko bowatina, ba꞉be mabuma꞉ ebete ibino oko kapiyanomo gabodo danagilamelelamemene ibi hiliyonomatamo modobonomo huiya ba꞉bo kikalameholema꞉ne. \v 9 Ba꞉ hibila, Apolosiko ba꞉gala na, a ba꞉ Godokoba꞉ oko kapimilo dowatinama꞉ ba꞉bi okopila, ba꞉bene la꞉ hibima꞉ midipi ba꞉ ebeno hidohido naha ilinate kebolo kapepehona ba꞉be pali hakala, ba꞉gala la꞉ ba꞉ ebete detena ba꞉be hido genamala. \s1 Kelisote Hibima꞉ Midipino Hiya꞉hiya꞉ Okoeno Komo Koa꞉mo Emadolame Komodo Kohawakalilamema꞉ne \p \v 10 Ba꞉bema꞉ hibila, Godokono oko kowatinama꞉ ebete ya꞉lo tetelo kebe hiya꞉nomo helo natamo dikanamiya꞉, na ba꞉be heloamo ebeno hidonomo genama ete oko la꞉ ipuwalo ba꞉bo tupuimimo, mulu okodawate tuputupu ukuilo nopo keba ka꞉na ka꞉tamotenako ba꞉ba ka꞉na. Ba꞉bene naeno gala hapuni komo okopa꞉te pelamete, iba꞉te nale dopamo da꞉pehawakalimimo ba꞉be hototo mabu hunulu eta hido oko beka-owatina. Ba꞉bema꞉ wadiyala okopi hiliyonomate ibino hiya꞉hiya꞉ oko hidonomamo nulamenakamena꞉, \v 11 mabu Godote ebeno genamoeno kodakoda hototo ya꞉lo amiya꞉, ba꞉be hototo ba꞉ Ya꞉su Kelisotela. Ba꞉be mabuma꞉ okopi ipuwalo eta lumagiti modoboha꞉ Godote damiya꞉ ba꞉be dopo hototo magubutiti eta uli hototo ba꞉bo kamima꞉. \p \v 12 Ba꞉ hibila, okopa꞉te ibino hiya꞉hiya꞉ ilina uwatenaka ba꞉be hototoeno genama ete oko kupula꞉ma꞉, ba꞉bene komo iba꞉te golodo ilina, ba꞉gala siliba ilina, ba꞉gala huiya kokonomo a꞉la꞉minale nakola uwatete, ba꞉bako hidohidonomo ilinamo genama ete oko ba꞉bo owatina. Huiyatiya komo iba꞉te balibali keha, ba꞉gala kalawa oga, ba꞉gala sa꞉lo uwatete, ba꞉bako ilinamo atu oko beka-owatina. \v 13 Ba꞉bema꞉ Kelisokono Ko Hegelate da꞉puluhukumini, ba꞉bi genama etepino hiya꞉hiya꞉ oko owati komate hibinomolo kohawakalahama꞉na꞉. Iyo, iba꞉te genama ete ipuwalo kebe ilinamo detena, ebete pete ba꞉bi ilina hiliyonomo ebeno koa꞉mo ba pemadolame kubakubadopo ilina ba꞉ dito kohawaminadigalema꞉ne, ba꞉bene koete naleha꞉ ilina ba꞉bi kodakoda ilina kapiyate ebeno genamalo emedena tetelo ba꞉pola꞉namene. Ba꞉ hibila, Kelisote ba꞉be gabodo hiliyonomo okopino hiya꞉hiya꞉ hidohido oko ba꞉gala kubakuba oko ba꞉bo kohawakalilamema꞉ne. \p \v 14 Ba꞉bema꞉ Godote damiya꞉, kebe lumagiti ba꞉be hototo hunulu hido oko dowatina, ba꞉be lumagino okote koe ipuwalo wiboheno ebete ebeno hido huiya ba꞉bo kolawema꞉ne. \v 15 Huiyatiya kebe lumagiti Godokono genama ete ipuwalo kuba oko dowatina, ebeno okote koe ipuwalo alatiditi, ba꞉bene ebete Godokono malemale ipuwalo ebeno ka꞉ka꞉ mula꞉ komo kapiya kolawema꞉ne huiyatiya eta hido huiya a꞉kalawa꞉mene. Iyo, ba꞉be lumagino komote ba꞉ma ka꞉na kitanama꞉ne, eta lumagino genama koete ba woita, ebete ilinaheno ebeno ka꞉ka꞉ kapiyago koe ipuwane keba ka꞉na ka꞉puluhukunako ebete Hunu Habalo ba꞉ba ka꞉na konilutama꞉ne. \s1 Hibima꞉ Midipi Ba꞉ Godoko Adikumino Genamala \p \v 16 La꞉ iya꞉tawahala, la꞉ hibima꞉ midipi ba꞉ Godoko adikumino hiya꞉ genamalata, ba꞉gala ebeno Gobogobote la꞉ ipuwalo bemedena, \v 17 ba꞉bema꞉ kebe lumagiti Godoko adikumino genama da꞉kubahimimini, Godote ba꞉be lumagi hibinomolo kokubahimima꞉ne. Numa꞉la꞉, Godoko adikumino hiya꞉ genama ba꞉ ebeno hido-talona genamanomola, iyo, la꞉ hibima꞉ midipi ba꞉ ba꞉be genamama꞉ eda꞉hanamata. \p \v 18 Ba꞉bema꞉ la꞉ ipuwalo eta lumagiti ebe ha꞉kiya ebe ha꞉da akamihoma꞉la꞉, iyo, etate hopo habanapino hiya꞉hiya꞉ mulu ukui komodo ebe ha꞉kiya ebe muludawama꞉ akagaa꞉la꞉. Wadiyala ebe huiyatiya hopo habanapino holoholo hapulu daedae lumagima꞉ ba eda꞉na Godogodone hibi mulu ukui komo ba꞉bo nuwata꞉mene. \v 19 Mabu hopo habanapa꞉te kebe komokomo ibino mulu ukui komoma꞉ da꞉ga꞉lana, huiyatiya Godote ba꞉bi komo ibino daedae ukui komoma꞉ goena. Ba꞉be mabuma꞉ ebeno Bukalo eta tabote ba꞉ma ka꞉na goena, “Godote hopo habanapino mulu komamo gubi a꞉delamete, iba꞉te ba꞉bamo dito konegudima꞉na꞉.” \v 20 Ba꞉gala ebeno Bukalo ebete gala ba꞉ma ka꞉na kagoena, “Mulupa꞉te ibino tepo ipuwalo kebe nopo ka꞉tamolatelenaka, na Kodawate iya꞉tawamo ba꞉bi ukui komodo eta hido komote a꞉kuluhukamene!” \p \v 21 Ba꞉bema꞉ la꞉ ipuwalo etate hopo habanapino mulu komoma꞉ ebe ha꞉kiya ebe gala akawagaminala꞉! Numa꞉la꞉, la꞉ Kelisoko ipuwalo ba emedena, ebeno hiliyonomo hidohido komate la꞉enoma꞉ eda꞉hana. \v 22 Iyo, na Poloko ba꞉gala Apolosiko ba꞉gala Pitako,\f * \fr 3.22 \ft Buka ka꞉lamiholedawa, wadiyala ama꞉ niya꞉tawa Pitakono eta mahilo ba꞉ Kipasetela.\f* a Kelisokono okopima꞉ ba eda꞉hana la꞉eno okopima꞉ atumu na꞉ka-eda꞉hanama꞉. Ba꞉bene ba꞉moe hopoeno ilina hiliyonomo ba꞉gala hibi ka꞉ka꞉ komo ba꞉gala hoe ipuwalo wato kikipo lawe komo ba꞉gala ba꞉ma tetelo dikulihona ba꞉bi komokomo hiliyonomate la꞉enoma꞉ ba eda꞉hana, galane tetelo dikulihomena꞉ ba꞉bi hiliyonomo komate atumu la꞉enoma꞉ kakeda꞉hama꞉na꞉. Ba꞉bema꞉ hibila, hidohido komo hiliyonomo ba꞉ la꞉eno komola, \v 23 mabu la꞉ Kelisokono tawakalubima꞉ eda꞉hanamata, ebe ba꞉ atumu Godokonoma꞉ keda꞉na. \c 4 \s1 Ya꞉sukunu Hibi Oelamepino Hiya꞉hiya꞉ Temeteme Komo \p \v 1 Ba꞉bema꞉ wadiyala la꞉le na Poloko ba꞉gala Apolosiko ba꞉gala komo a huiya hibima꞉ midipi, la꞉le aeno komo ba emalagidole a Kelisokono hibi okopima꞉ na꞉midiya꞉la꞉. Iyo, Godote dopamo dugumuiliya꞉, ebete ba꞉ma tetelo ba꞉bi komo puya꞉tamo da꞉hawakalilamiya꞉ iba꞉te hopo habanapi hidamo kiya꞉tulamema꞉, a ba꞉ ba꞉bi okopila. \v 2 Numa꞉la꞉, ba꞉moe hopolo eta kodawate ebeno hiliyonomo okopi ipuwalo kapiyakapiya kuwatema꞉ne iba꞉te komopino oko namutulubima꞉ keda꞉hanama꞉, ba꞉bema꞉ ba꞉bi watowatopa꞉te komo okopino ododili ipuwalo ibi hidonomamo ba owalubilina ibino kodawa ba꞉bo kokalakaluimima꞉na꞉, iyo, iba꞉te ba꞉be gabodo ibino tepo ipuwoeno hibi komo ebetamo kohawakalimima꞉na꞉. \p \v 3-4 Ba꞉bema꞉ naeno komo ba꞉ma ka꞉nala, na ha꞉kiya naeno komo anagiya꞉midaheno ba꞉be komo naeno anagiya꞉midadawa Godotamo miya꞉panamo. Ba꞉bene la꞉le naeno oko komo anagilamelenamete kubama꞉ da꞉ga꞉lama, ba꞉gala gabomana꞉te atumu naeno komo anagiya꞉mida ipuwalo kubama꞉ da꞉kaga꞉lamena꞉, na ba꞉be komoma꞉ ukui bilibilima꞉ a꞉keda꞉mo. Ba꞉ hibila, naeno tepo ipuwoeno mulu ukuiti na kuba ododidawama꞉ kamidininaha꞉, huiyatiya numa꞉la꞉, Godoko kapiyate naeno hibi komo iya꞉tawala, naeno tepo ipuwoeno ukui komoteha꞉. \v 5 Ba꞉be mabuma꞉ Kodawa Kelisote puluhukuhino, la꞉le eta lumagino komo anagiya꞉midamete ebe kubadawama꞉ akaga꞉lala꞉. Ba꞉ hibila, Kelisokono hibi tetenomolo ebe ha꞉kiya tawakalubino komo ba panagilamelelame, iba꞉te ba꞉ma tetelo kebe komokomo du ipuwamo dugumuilina ba꞉gala kebe ubi komokomo ibino tepo ipuwamo dawaminalena, ebete ba꞉bi hiliyonomo komo alamo uluhukulatelete ba꞉bo kohawakalilamema꞉ne. Ba꞉bema꞉ ba꞉be tete ba꞉ Godokono hido tetema꞉ keda꞉ma꞉ne, ebete ebeno hiliyonomo tawakalubino hidohido ododili mabuma꞉ ibi komililameholema꞉. \p \v 6 Ba꞉bema꞉ naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, la꞉eno ukui kotuputupuilamema꞉ nale Apolosiko ba꞉gala na, aeno oko komo ba hawakalimi ba꞉moi hiya꞉hiya꞉ tabo la꞉ biya꞉tulamemata. Na ubila la꞉ naeno iya꞉tulame tabo komodo hido ukui ba꞉ma ka꞉na kolawema꞉nemata, Godote ebeno Bukalo a keba ka꞉na ka꞉tutumua꞉tena, la꞉ ba꞉bi hidohido owalubi komone a꞉kohobila꞉hamata, iyo, modoboha꞉ la꞉ ipuwalo etate etoeno ododi komoma꞉ ebe kapiya ba awagamina eta lumagino komo kubama꞉ dito goe. \v 7 La꞉ ba꞉ma ka꞉na kemalagidolutama, Godote la꞉ hiya꞉hiya꞉ miya꞉tete eta hunamo ba adipate eta huiyatiya hopamo dito ihati? Ao, eba ka꞉naha꞉, ebete la꞉ kapiya tawakalubima꞉ a꞉midilia꞉ta, la꞉le awagahaheno kopola꞉nama꞉. Numa꞉la꞉, kebe hidohido komate la꞉godolo da꞉pola꞉na, ba꞉bi hiliyonomo komo Godote malemalelo la꞉tamo dito ikalamia꞉ta, la꞉ ha꞉kiya la꞉eno heloamo eta hido komo kalaweha꞉. Ba꞉bema꞉ mabu keka꞉ la꞉ ipuwalo komopa꞉te ibi ha꞉kiya ibino komoma꞉ dawagaminalena? \p \v 8 A꞉iye, la꞉ puya꞉te dawagahanama, la꞉ kubamo emalagidolonamata eta kapiya modoboha꞉ komote la꞉godolo kitanaha꞉! Diyala, la꞉eno ukuilo la꞉ ba꞉ma ka꞉na da꞉ga꞉lonama, Godokono Gobogobote hibima꞉ midipa꞉tamo dikalamena, ba꞉bi komo ipuwalo la꞉ dogodogopima꞉ ba eda꞉ha huiyatiya a komopa꞉te awaepima꞉ eda꞉hanama꞉! Ba꞉gala la꞉ da꞉kaga꞉lanama, Godokono umi ipuwalo la꞉ koko gawadubuma꞉ ya꞉lo eda꞉huimata, huiyatiya aha꞉! \p Ba꞉bema꞉ na Polote ba꞉bako daedae ukuipa꞉tamo na꞉goemo, la꞉le koko gawadubuma꞉ hibilo neda꞉hatale, a Ya꞉sukunu hibi oelamepa꞉te la꞉ mabuma꞉ ba꞉kalakalahana꞉, iyo, a ba꞉be komone biya꞉tawahana꞉, la꞉ ba꞉gala a, ale kapimilo koko gawadubuma꞉ ba eda꞉ha hiliyonomo tawakaluba꞉te atamo kalakalago kopapamila꞉hama꞉na꞉. \v 9 Huiyatiya Godokono ubi komo eba ka꞉naha꞉, iyo, naeno umi ipuwalo ebete a hibi oelamepi ya꞉lo a꞉miya꞉tiya꞉ hibima꞉ midipi ipuwalo ale kuititinomopima꞉ keda꞉hanama꞉. Ba꞉be mabuma꞉ ebete gabomani kaduhilamenaha꞉, iba꞉te a hibi oelamepino komo anagilamelea꞉mete a kubapima꞉ ka꞉milo tawakalubino holoholo hapulu a dito kanakapua꞉mema꞉. Iyo, ebeno ubi komo ba꞉ma ka꞉na itana, ebeno Hunu Habalo demedehona ba꞉bi nopopi, ba꞉gala kuba gobogobo ba꞉gala hopo habanapi atumu, ibi hiliyonomate aeno modoboha꞉ komo hibinomolo kumima꞉. \p \v 10 A꞉iye! Diyala, la꞉ ba꞉ma ka꞉na demalagidolonama, a Kelisokono hibi oelamepa꞉te ebe mabuma꞉ daedaepima꞉ eda꞉hanama꞉, huiyatiya la꞉ ebe ipuwalo mulupima꞉ eda꞉hanamata! Ba꞉gala la꞉ ba꞉ma ka꞉na da꞉kemalagidolonama, a hibima꞉ midi ipuwalo heloha꞉ma꞉ ba eda꞉hana huiyatiya la꞉ helonomoma꞉ eda꞉hanamata, iyo, tawakaluba꞉te la꞉ hunamo ba wadiya꞉paa꞉latele iba꞉te huiyatiya a kokoha꞉pima꞉ ga꞉lana! \p \v 11-12 Huiyatiya numa꞉la꞉, aeno hibi komo ba꞉ ba꞉ma ka꞉nala. A oko tupuimi mabuni ba꞉ma teta꞉mo puluhuku, komo hiliyonomo tetelo baa꞉ kape komote a ua꞉menako ba꞉gala beya kapete atumu atamo a꞉kapenako, iyo, a kubakuba kaliko kapiyakapiya bepupulinakoma꞉. Ba꞉be mabuma꞉ a ha꞉kiya aeno modoboha꞉ komo ulamelea꞉mete komo tetelo a mani nanekele kuwatema꞉ kodakoda oko aeno kokotamo dito owatinakoma꞉. Ba꞉gala eta komo. Aeno laha genama hibilo pola꞉naheno, a hiya꞉hiya꞉ hopolo ba wapata꞉lamena ba꞉bo lahatepahanatonanakoma꞉, ba꞉bene komo tetelo hibima꞉ midiha꞉pa꞉te a ba iduduputia꞉me a tatakolo dalukuinaka, a huiyatiya ibi mabuma꞉ Godoko betoemehonakoma꞉ ebete ibi hidamo kowalubilinama꞉. Iyo, keba tetelo tawakaluba꞉te temeteme atamo dikaa꞉menaka, a huiyatiya oko owati ipuwalo kodakodalo la꞉mota꞉hananakoma꞉, \v 13 ba꞉gala iba꞉te ibino tabamo a da꞉kubahia꞉mena, a ibi malemale tabamo owalubilinakoma꞉. Ba꞉bema꞉ wadiyala la꞉ a hibi oelamepino komo ba꞉ma ka꞉na hidamo niya꞉tawahala꞉, hopo habanapino umi ipuwalo a ba꞉ ibino nene huiyama꞉ eda꞉hanama꞉, iyo, iba꞉te a ubiha꞉ma꞉ ba eda꞉hana, a kuba nibo ilinama꞉ ga꞉late gigilepalama꞉ ya꞉lo a꞉midiya꞉. \s1 Kolini Sose Tawakalubi Ipuwalo Puya꞉te Polokono Tabo Laweheno, Ebete Iba꞉tamo Heloamo Puluhukuma꞉ Dolamagiya꞉ \p \v 14 O naeno mabuluba꞉la꞉, nale ba꞉moe tabo la꞉tamo hilopo ikalamema꞉ kamiya꞉teha꞉. Ao, nale konomamo demalagidolenamo la꞉ ba꞉bako gugudima꞉ ba eda꞉hana, naeno ubi ba꞉bema꞉ ihatemo la꞉ hibi gabo kiya꞉tulamema꞉. \v 15 Numa꞉la꞉, la꞉eno Kelisoko ta꞉mata komoma꞉ la꞉eno iya꞉tulamepi hiliyonomate ba pola꞉na, lumagiti ibi ka꞉lamiholema꞉ da꞉ kamodobonaha꞉, huiyatiya na kapiyate la꞉eno nabiwi huiyama꞉ eda꞉namo. Iyo, la꞉le Ya꞉su Kelisoko ipuwalo kemedenama꞉, ebeno Hido Tabo la꞉tamo olamagi ipuwalo na ba꞉ dopo lumagima꞉ edimo, \v 16 ba꞉bema꞉ naeno guguda꞉la꞉, nale la꞉ betoelameholemata, la꞉eno emede ipuwalo wadiyala la꞉le na la꞉eno nabiwi nibaminatena꞉la꞉. \v 17 Numa꞉la꞉, ba꞉be komo ba emalagidolo nale naeno eta hibima꞉ midi gudu Timotiko la꞉tamo poememo, mabu nale konomamo demalagidolonamo ebete ba꞉bako guduma꞉ eda꞉na, iyo, ebete naeno ubi komo hibinomolo ododilinako. Ba꞉bema꞉ ebete la꞉tamo da꞉puluhukumini, nale hiya꞉hiya꞉ hopolo sose tawakalubi Kelisokono emede komoma꞉ keba ka꞉na kiya꞉tulamenakomo, ebete ba꞉bi atu komo ba꞉ ba꞉ba ka꞉na la꞉ kakapiya꞉tulamema꞉na꞉ta. \p \v 18 Na ba꞉moe komo iya꞉tawala, la꞉ komopa꞉te nawagahanamata mabu la꞉ kubamo ba꞉ma ka꞉na emalagidolonamata, nale la꞉tamo a꞉kapa꞉mo. \v 19 Huiyatiya aeno Kodawate ubi dihatemene, tete tatalila na hibilo kopema꞉nemo. Ba꞉bema꞉ ba꞉ba tetelo nale ba꞉bi awagahapino hibi komo kopumima꞉nemo, ba꞉ma ka꞉na ibino tabo ga꞉la kokonomola huiyatiya Godogodone duluhukuna ba꞉be hibi helote iba꞉godolo kitanaha꞉. \p \v 20 Numa꞉la꞉, Godote Ko Gawadubuma꞉ deda꞉na ba꞉be komoeno ipuwate lumagino ukui tabo komone kuluhukunaha꞉, ao, ba꞉be komoeno ipuwate kapiya gabodo kohawakalama꞉ne, ebe ba꞉ Godokono helote lumagino emede ipuwalo ditanamene ba꞉be gabola. \v 21 Ba꞉bema꞉ la꞉ puya꞉te dawagahanama, la꞉eno ubi keba ka꞉nala꞉ka꞉? Nabiwiti ebeno wato koko gugudi kukamo keba ka꞉na kalukulinako, la꞉eno kuba ododili mabuma꞉ nale la꞉tamo ba꞉bako komo ba꞉ka꞉pododimo? Huiyatiya na peheno, wadiyala la꞉ dopamo la꞉eno awagaha komone nohobila꞉huya꞉la꞉, ba꞉bene na malemale ukuia꞉go ba꞉gala tataba komago la꞉ naeno guguda꞉tamo ba꞉bo kopema꞉nemo. \c 5 \s1 Polote Kolini Sose Tawakalubi Da꞉kiyahalamiya꞉, Iba꞉te Konomo Kuba Ododidawa Dito Konoemema꞉ \p \v 1 Ba꞉ hibila, la꞉ ipuwalo eta konomo kubate duluhukui, komo hiya꞉hiya꞉ tawakaluba꞉te ba꞉be komoma꞉ tabo a꞉ga꞉lanaka, iyo, la꞉eno sose kapiyuimidawa etate ebeno nabiwino kamenago kapiyama꞉ eda꞉nako. \p A꞉iye! Godoko iya꞉tawaha꞉pi ipuwalo ba꞉bako kubate a꞉kuluhukale, mabu ibi iya꞉tawahala ba꞉be hilopo ododi komo kubanomoma꞉ eda꞉na! Huiyatiya la꞉ koko daedaepi huiyama꞉ ba eda꞉hana, ba꞉be kuba ododidawatamo la꞉le eta komo kododiha꞉! \v 2 A꞉iye! Mabu keka꞉ la꞉le la꞉eno sose komoma꞉ dawagahanama? Wadiyala la꞉ huiyatiya la꞉ ipuwalo ditana ba꞉be kuba mabuma꞉ tepo temetema꞉go nihimiya꞉la꞉, ba꞉gala wadiyala la꞉ kuba ododidawatamo talona nihatemiya꞉la꞉ ebete la꞉eno kapiyuimi ipuwamo gala akapa꞉la꞉. \p \v 3-4 Numa꞉la꞉, nale muhulunomolo ba emedena, huiyatiya Kelisoko ipuwalo nale naeno gobogoboeno ukui komamo la꞉go kapimilo bemedenamo. Ba꞉ hibila, nale galane la꞉eno Kolini habamo puluhukuti kuba ododidawoeno komoma꞉ keba ka꞉na da꞉pododimo, na huiyatiya la꞉tamo puluhukuhino dopamo ba꞉ ba꞉ba ka꞉na nale ba꞉be dubuino komo Kodawa Ya꞉sukunu mahilamo anagiya꞉midamete kuba huiya ihatemimo. Ba꞉bema꞉ nale lutaha꞉ tetelo la꞉le gala da꞉kakapiyuimima, wadiyala naeno gobogoboeno ukui komamo papamila꞉hate Kodawa Ya꞉sukunu heloamo \v 5 ba꞉be dubu Saitanatamo dito nikamiya꞉la꞉. Numa꞉la꞉, la꞉ ba꞉ba ka꞉na dododima, Saitanate ba꞉ma tetelo ebeno ape kokubahimima꞉ne, huiyatiya aeno Kodawate ebeno Ko Hegelalo ba꞉be dubuino gobogobo hapuino ka꞉ka꞉ dito komula꞉mema꞉ne. \p \v 6 Ba꞉ hibila, la꞉le dawagahanama ba꞉be komo ba꞉ hido komoha꞉. La꞉ iya꞉tawahala, tawakaluba꞉te ba꞉ma ka꞉na ga꞉lana, “Palawa baa꞉ kokalimima꞉ kamenate huhuimino puhulu ilina nanekelenomo palawago da꞉kapiyuimimini, baa꞉te ha꞉kiya ba꞉bo kohuhuma꞉ne.” Ba꞉ ba꞉ba ka꞉na la꞉eno kapiyuimi ipuwalo awagaha komo deha꞉potonomote ditana, ba꞉be kubate ha꞉kiya koma꞉ keda꞉ma꞉ne, aba꞉ hibila꞉ka꞉? \v 7 Ba꞉bema꞉ wadiyala la꞉le pakala emede komoeno awagaha komo hiliyonomo la꞉eno kapiyuimi ipuwane nuluhukulatela꞉la꞉, la꞉ ipuwalo eta kuba deha꞉potonomote itanaheno Godokono umi ipuwalo la꞉le uliulinoma꞉ keda꞉hanama꞉. \p Numa꞉la꞉, gogo hiliyonomolo Yunapa꞉te ibino Adaguila꞉ Poko\f * \fr 5.7 \ft Buka ka꞉lamiholedawa, ama꞉ ba꞉moe Pokoeno ipuwa iya꞉tawama꞉ ubi dihatemena꞉, wadiyala ama꞉ Ma꞉t 26.2 komoeno owalubi tabo numiya꞉.\f* ba ododi iba꞉te ba꞉be Pokoeno palawa baa꞉ ohoma꞉ huhuimino puhulu palawago kapiyuimihino ohonaka, mabu Godote ibi ba꞉be komo kododinakoma꞉ ya꞉lo a꞉tutumulateliya꞉. Iyo, ebete ibi biya꞉tulamiya꞉ huhuimino puhulu ilina ba꞉ gola, tawakaluba꞉te awagaha ipuwalo kebe kuba komo dododilinaka ba꞉bi komo huiyala, ba꞉bema꞉ iba꞉te ebetamo ibino ko poko tupuimihino, iba꞉te dopamo ibino hiliyonomo genamane huhuimino puhulu uluhukulatelenomo nuluhukulatelenakamena꞉. Huiyatiya Kelisote a hibima꞉ midipi mabuma꞉ ebeno ape Adaguila꞉ Pokoeno sipi-goe deha꞉potomo miditi Godotamo ba ikame, ebeno hawi ka꞉ka꞉la꞉ komodo ebete a uliuli tawakalubima꞉ ya꞉lo a꞉midiya꞉ ale aeno kuba ododili komoeno hoe huiya uwatekapoma꞉. \v 8 Ba꞉bema꞉ a hibima꞉ midipa꞉te Godoko adikumilo eta ko poko ebetamo ododi tupuimihino, wadiyala ale dopamo aeno pakala emede komoeno awagaha komo hiliyonomo a ipuwane kuluhukulatelema꞉nema꞉. Ba꞉ma ka꞉na aeno tepo ipuwalo hiya꞉hiya꞉ kuba ododili ukui komate pola꞉naheno, hibi gaboeno ododili komo ba꞉gala tabo ga꞉la komo kapiyate aeno emede ipuwane bikulihonakomena꞉. \p \v 9 Ba꞉bema꞉ nale la꞉tamo dopamo da꞉poemimo, ba꞉be leta ipuwalo la꞉ ba꞉ma ka꞉na kiyalamimata, la꞉ bohelemele pilolo duwatenaka ba꞉gala kamenakamena pilolo duwatenaka, ba꞉bako tawakaluba꞉go akakapiyala꞉. \v 10 Huiyatiya modoboha꞉ la꞉ naeno taboeno ipuwa kubamo lawe. Numa꞉la꞉, la꞉ sose tawakalubi ipuwalo puya꞉te ba꞉bako koko kuba dododilinaka nale ibino komo kapiyama꞉ olamagimo, mabu ibi Godokono hibi komo ya꞉lo iya꞉tawahuya꞉. Huiyatiya hopo habanapi ipuwalo komo hiliyonomate Godokono komo kiya꞉tawahanaha꞉, ba꞉bema꞉ iba꞉godolo kamenakamena ba꞉gala bohelemele pilo komate ba꞉pola꞉na, ba꞉gala iba꞉te dogodogopima꞉ keda꞉hama꞉ ubi konomamo ba miya꞉te komo tetelo komopino ilina pilolo uwatenaka, ba꞉gala iba꞉te hiya꞉hiya꞉ ida꞉da꞉lino gobogobo akadikulamenaka. Ba꞉bema꞉ nale la꞉tamo talona kihateha꞉ ba꞉bako hibima꞉ midiha꞉pa꞉go wapata꞉lamema꞉, mabu la꞉ ba꞉moe hopolo iba꞉go kapimilo ba emedena gabote a꞉kitanamene la꞉ ha꞉kiya la꞉ ibi ipuwane hibinomolo kowatiya꞉midalema꞉. \v 11 Iyo, nale la꞉ sose tawakalubino komo kapiyama꞉ olamagimo. La꞉le pui la꞉eno hibima꞉ midipi ekakima꞉ da꞉ka꞉laminama, ibi ipuwalo pote bohele pilo o kamena pilo dododinako, pote dogodogodawama꞉ keda꞉ma꞉ ubi konomamo dihatenako ba꞉gala pote eta ida꞉da꞉lino gobogobo dadikuminako, pote komopino komoma꞉ ha꞉da amiho gabodo kuba tabo dolamaginako ba꞉gala pote gamoda da꞉nihonako, ba꞉gala pote komopino ilina pilolo duwatenako, nale ba꞉bako sose lumagino komoma꞉ la꞉ gala na꞉kakiyalamitamata la꞉ eba꞉go akakapiyala꞉, iyo, la꞉ eba꞉go baa꞉ nahama꞉ la꞉tamo talona bihatelamemata. \p \v 12-13 Ba꞉ hibila, puya꞉te sose ipuwalo pola꞉naheno Godote ha꞉kiya ba꞉bi hibima꞉ midiha꞉pino komo kanagilamelelamema꞉ne, ba꞉bema꞉ ba꞉be oko ba꞉ ebenola, na ebe tolemelo a꞉kowata꞉lemo. Huiyatiya sose ipuwalo da꞉pola꞉na ba꞉bi tawakalubino komo anagilamelelame oko hiya꞉la, iyo, Godote ba꞉be oko a hibima꞉ midipa꞉tamo ikaa꞉miya꞉. Ba꞉bema꞉ la꞉ ipuwalo puya꞉te kuba dododilina ibino komo nanagilamelelametota꞉la꞉, mabu Godokono Bukalo tabote ba꞉ma ka꞉na bitana, “La꞉le konomo kuba ododidawa la꞉ ipuwane dito noemiya꞉la꞉!” \c 6 \s1 Hibima꞉ Midipa꞉te Olowabeletihui Komoma꞉ Gabomana꞉tamo Tolamema꞉ Polote Talonama꞉ Da꞉goiya꞉ \p \v 1 Ba꞉moe ba꞉ eta komola. La꞉eno kapiyuimi ipuwalo etate etago eta komoma꞉ dolowabeletihuimina꞉, mabu keka꞉ la꞉le Godokono ubi komoma꞉ toleheno gabomanino tabo anagiya꞉midadawatamo da꞉tolamema, ba꞉be tuputupu emede komo iya꞉tawaha꞉ lumagiti la꞉eno komo kanagiya꞉midalamema꞉? A꞉iye! Wadiyala Godokono sose tawakaluba꞉te ha꞉kiya ibino olowabeletihui komo nanagilamelelama꞉mena꞉! \v 2 La꞉ ba꞉ iya꞉tawahala, galane tetelo Godokono tawakaluba꞉te ba꞉moe hopo habanapi hiliyonomoeno komokomo kanagilamelelamema꞉na꞉. Iyo, Godokono ubilo la꞉le ba꞉be anagiya꞉mida oko ipuwalo kopola꞉nama꞉nemata, ba꞉bema꞉ ba꞉ma tetelo kebe olowabeletihui komate la꞉ ipuwalo dikulihonaka, la꞉eno ukui ba꞉gala helo modobola ba꞉bi hegehege komo tuputupulu kanagilamema꞉, aba꞉ hibila꞉ka꞉? \v 3 Ba꞉gala la꞉ hibilo iya꞉tawahala, Godote ebeno Hunu Haboeno hiya꞉hiya꞉ oko kowatihonama꞉ dododiliya꞉, ba꞉bi nopopino komo a hibima꞉ midipa꞉te kanagilamelelamema꞉nema꞉. Ba꞉ hibila, a ba꞉be oko kowatima꞉ Godote modobo helo atamo kikaa꞉mema꞉ne, ba꞉bema꞉ a iya꞉tawahanomola, ba꞉moe hopolo atamo kebe komate dikulihona, ebete modobo helo atamo atumu na꞉kikaa꞉mena ba꞉bi komo hidamo kanagilamema꞉. \p \v 4 Ba꞉bema꞉ mabu keka꞉ la꞉le olowabeletihui ipuwalo gabomanino tabo anagiya꞉midapa꞉tamo da꞉tolamenakoma? Numa꞉la꞉, a sose tawakalubi iya꞉tawahala, ba꞉bi hibima꞉ midiha꞉pa꞉te Godokono komo ba꞉gala aeno komo hibilo kiya꞉tawahanaha꞉. \v 5 A꞉iye! La꞉le kohilopohoma꞉ nale la꞉eno kuba ododi komo ba꞉bema꞉ hawakalimimo. Na iya꞉tawala la꞉eno komo mulu ukuipi ba꞉pola꞉na, ibi ba꞉ modobola la꞉ hibima꞉ midipino olowabeletihui ipuwalo la꞉eno komo kanagilamelelamema꞉. Huiyatiya diyala, komo la꞉ ba꞉ma ka꞉na daedae ukuilo da꞉ga꞉lonama, “Eta mulu ukuidawate aeno kapiyuimi ipuwalo kalutaha꞉.” \v 6 Numa꞉la꞉, la꞉ hibima꞉ midipi ekakima꞉ ba eda꞉ha, la꞉eno daedae ukui mabuma꞉ etate eta gabomanino tabo anagiya꞉midadawatamo dito magatanakomata, iyo, la꞉le la꞉eno olowabeletihui komokomo hibima꞉ midiha꞉pa꞉tamo watanakomata! \p \v 7 A꞉iye! La꞉eno kapiyuimi ipuwalo etate eta gabomana꞉tamo da꞉magatamene, ba꞉ba tetelo la꞉eno alaholodawa Saitanate la꞉eno wato kikipo ya꞉lo a꞉lawe, iyo, la꞉ ebeno ubi komamo a꞉papamila꞉hamata! Numa꞉la꞉, etate ama꞉tamo kuba ododiti ba꞉bene ama꞉ ba꞉be komo dito degebolememena꞉, ba꞉be komo modobola, huiyatiya modoboha꞉ wato kikipo Saitanatamo dito ikame! Iyo, etate amia꞉no eta ilina pilolo lawete ba꞉bene ama꞉ ba꞉be komo dito dadodomena꞉, ba꞉be komo modobola, huiyatiya Saitanatamo papamiwata modoboha꞉! \v 8 Ba꞉bema꞉ la꞉eno ododi komoeno kuba bada konomola꞉ka꞉, mabu la꞉le hibima꞉ midipi ekakima꞉ ba eda꞉hana etate etatamo kuba bododinakomata ba꞉gala etoeno ilina pilolo a꞉kalawenakomata! \p \v 9 La꞉ ba꞉ iya꞉tawahala, tuputupulu emedeha꞉ tawakaluba꞉te Godokono Ko Gawadubu haboeno hidohido dogodogo komo ipuwalo eta komo a꞉kalawa꞉mena꞉. Iyo, ba꞉moe komo ba꞉ hibinomola, puya꞉te bohelemele ba꞉gala kamenakamena pilolo duwatenaka, ba꞉gala ida꞉da꞉lino gobogobo dadikulamenaka, ba꞉gala dubu gabatamo dododilinaka, \v 10 ba꞉gala komopino ilina diya gabodo pilolo duwatenaka, ba꞉gala komopino ilina ibino heloamo dito duwatenaka, ba꞉gala dogodogopima꞉ keda꞉hama꞉ ubi konomamo da꞉miya꞉tenaka, ba꞉gala gamoda da꞉nihonaka, ba꞉gala komopino komoma꞉ ha꞉da amiho gabodo kuba tabo da꞉ga꞉lanaka, ba꞉bako kuba ododilipi hiliyonomo ipuwalo etate Godokono Ko Gawadubu haboeno hidohido komo a꞉kuwata꞉mene. \v 11 Numa꞉la꞉, dopamo tetelo komo la꞉ ba꞉bako kuba ododili ipuwalo emedenamimata, huiyatiya kalakala konomola, ba꞉ma tetelo la꞉ ba꞉ba ka꞉na kemedenaha꞉. Iyo, Kodawa Ya꞉su Kelisote la꞉eno kuba ododili komo dukulalelami, ebete aeno Godokono Gobogoboeno heloamo la꞉ ebeno tuputupupima꞉ ba midili, la꞉le ebeno ubi komokomo kapiya kododilinakoma꞉ la꞉ talonapima꞉ ba꞉bo eda꞉huimata. \s1 Hibima꞉ Midipa꞉te Ibino Apa꞉mo Ododili Komamo Godoko Nawagaminanakamena꞉ \p \v 12 Ba꞉bema꞉ diyala, la꞉ ipuwalo etate natamo ba꞉ma ka꞉na da꞉ goemene, “Numa꞉, apa꞉mo ododili komokomo hiliyonomo ipuwalo nale eta komo kododima꞉ talona hibilo kitanaha꞉.” \p Ba꞉bene nale ebeno tabo ba huiya kogoema꞉nemo, “Iyo, na Kelisoko ipuwalo tutudawama꞉ ba eda꞉na, talona natamo hibilo kitanaha꞉ eta komo kododima꞉. Huiyatiya numa꞉, apa꞉mo ododili komokomo hiliyonomo ipuwalo komo ododili komate naeno hibima꞉ midi ipuwalo na a꞉kowalubina꞉mena꞉, ba꞉bema꞉ nale naeno tepo ya꞉lo a꞉kodakoduimiya꞉mo ba꞉bako kuba ododili komamo a꞉kapapamiwatamo, iyo, nale eta kuba ododi komo naeno namutudawama꞉ a꞉kamida꞉mo.” \p \v 13 Ba꞉bema꞉ diyala, eta lumagiti tabo ba꞉ma ka꞉na da꞉ goemene, “Numa꞉, Godote tawakalubino kape mabuma꞉ hiya꞉hiya꞉ baa꞉ ododililamiya꞉, ba꞉gala ebete tawakalubi ba ododili ibino tepo ipuwamo ubi komokomo ba꞉bo miya꞉telamiya꞉ baa꞉ konahanama꞉.” \p Ba꞉bene nale ebeno tabo ba꞉ma ka꞉na kohuiyama꞉nemo, “Iyo, Godote tawakalubi ba꞉gala ilina hiliyonomo ododiliya꞉, huiyatiya ebeno ubi tetelo ebete kateneno ubi komokomo ba꞉gala baa꞉ naha komo kapimilo dito kohawaminadigalema꞉ne. Ba꞉bema꞉ ko komo ba꞉ ba꞉ma ka꞉nala, la꞉ dubate la꞉eno apa꞉mo hiya꞉hiya꞉ kuba ubi komo bohelemela꞉tamo ba꞉gala kamenakamenatamo ododili modoboha꞉, mabu Kodawate tawakalubino apeno modoboha꞉ komokomo ipuwalo ibi malemalelo ba owalubilina, ubi ba꞉bo ihatenako iba꞉te ibino apa꞉mo ebeno ubi komokomo kapiya kododilinakoma꞉.” \v 14 Numa꞉la꞉, Godote aeno Kodawa hoe ipuwane ba adipate ebeno hoe ape ba꞉bo ka꞉kimiya꞉, ba꞉bema꞉ ebete ebeno heloamo a wadiya꞉paa꞉telo aeno ha꞉laha ape atumu kakaka꞉kilamema꞉ne. \p \v 15 La꞉ ba꞉ iya꞉tawahala, a hibima꞉ midipi hiliyonomate Kelisokono talona apema꞉ eda꞉hanama꞉, ba꞉bema꞉ aeno hiya꞉hiya꞉ ape ba꞉ ebeno apeno hiya꞉hiya꞉ komola. Ba꞉be mabuma꞉ a ipuwalo etate Kelisokono talona apeno eta komoma꞉ ba eda꞉na, ebete dubu bilibili kamenatamo ba꞉ka꞉tomene eba꞉go kuba ba ododi kapiyama꞉ keda꞉ma꞉? Ao, ba꞉be komo ba꞉ kubanomoma꞉ keda꞉ma꞉ne! \v 16 A꞉iye! La꞉ iya꞉tawahala, keba tetelo eta dubuti ebeno ape dubu bilibili kamenatamo dikamemene, ibi netewapa꞉te kapiyama꞉ ba꞉bo keda꞉ma꞉na꞉, aba꞉ hibila꞉ka꞉? Numa꞉la꞉, ibi netewapino komoma꞉ Godokono Bukalo tabote ba꞉ma ka꞉na goena, “Dubuti kamenago kapiyama꞉ keda꞉ma꞉ne,” \v 17 ba꞉bema꞉ ba꞉ ba꞉ba ka꞉na pote hibima꞉ midi ipuwalo ebeno gobogobo Kodawa Kelisotamo dikamemene, ibi netewapa꞉te gobogobo hapulu kapiyama꞉ keda꞉ma꞉na꞉. \p \v 18 Ba꞉bema꞉ hibima꞉ mididawa, wadiyala ama꞉le bohelemele ba꞉gala kuhi pilo, kamenakamena ba꞉gala dubu pilo, ba꞉bako hiliyonomo ododili komokomo ama꞉le kuba nibote patema꞉ goelo ba꞉bi ododili ipuwane nalahula꞉nakuya꞉. Ba꞉ hibila, pote ba꞉bako kuba dododimini, ba꞉be komodo ebe ha꞉kiya ebeno ape kokubahimima꞉ne, huiyatiya komo hiliyonomo kuba ododili komo eba ka꞉naha꞉. \v 19 Ama꞉ iya꞉tawala, Godote ama꞉tamo dikami ba꞉be Gobogobote ama꞉ ipuwalo ba emedena, amia꞉no apete ba꞉ ebe adikumino genamama꞉ eda꞉na, aba꞉ hibila꞉ka꞉? Iyo, amia꞉no ape ba꞉ amia꞉noha꞉, \v 20 mabu Kelisote ebeno huiya konomo hawa꞉mo ama꞉ a꞉lawia꞉ta. Ba꞉bema꞉ amia꞉no apeno ododili ipuwalo wadiyala ama꞉le ebe kapiya kawagaminanama꞉ hiliyonomo komokomo nododilinakuya꞉. \c 7 \s1 Dubu Ba꞉gala Kamena Ibino Kapiyama꞉ Eda꞉ Komoma꞉ Polote Sose Tawakalubi Diya꞉tulamiya꞉ \p \v 1 Ba꞉bema꞉ la꞉ dopamo la꞉eno leta ipuwalo kebe komoma꞉ na da꞉kiyanamima, nale ba꞉ma tetelo ba꞉bi komo la꞉ kiya꞉tulamema꞉nemata. Dopo komo ba꞉ la꞉ komopa꞉te ba꞉ma ka꞉na da꞉ga꞉lanama, “Dubuti kamena laweheno ebe ha꞉kiya demedenamene, ba꞉be komo ba꞉ hido komola.” \p \v 2 Huiyatiya bohelemele ba꞉gala kamenakamena pilo komo ipuwalo, iyo, atumu kuhi ba꞉gala dubu pilo komo ipuwalo Saitanate kuba gabamo emogabuimi komo hiliyonomo bewadahenako, ba꞉bema꞉ hibima꞉ midipi hiliyonomo ipuwalo wadiyala eta dubuti ebeno kamena na꞉lawa꞉mene, ba꞉gala eta kamenate atumu ebeno awi na꞉kalawa꞉mene. \v 3 Ba꞉gala dubu ebeno kamenago kapiyama꞉ eda꞉ ipuwalo, kamenate ebeno awi kokalakaluimima꞉ wadiyala ebete ebeno ape ebetamo nikamenakamene, ba꞉gala dubuti atumu ebeno kamena kokalakaluimima꞉ ebeno ape ebetamo na꞉kikamenakamene, mabu Godote ebeno ubi komo tawakaluba꞉tamo dopamo ba꞉ba ka꞉na ihatiya꞉. \v 4 Numa꞉la꞉, ba꞉be komo ipuwalo kamenate ebeno ape namutudawama꞉ keda꞉naha꞉, awiti ba꞉ ebeno ape namutudawama꞉ eda꞉na, ba꞉gala atumu dubuti ebeno ape namutudawama꞉ keda꞉naha꞉, huiyatiya ebeno kamenate ebeno ape namutudawama꞉ keda꞉na. \v 5 Ba꞉bema꞉ dubuti ebeno kamenago kapiyama꞉ eda꞉ ipuwalo etate etatamo ba꞉be komo kododima꞉ talona akihata꞉la꞉, huiyatiya ibi netewapa꞉te ukui kapiyama꞉ ba eda꞉ ba꞉ma ka꞉na da꞉ga꞉lamena꞉, iba꞉te gopowahi tetelo kapiyama꞉ eda꞉ komo a꞉kododa꞉mena꞉ iba꞉te Godokoba꞉ tabo ga꞉la komo kododinakoma꞉, ba꞉be komo kubaha꞉, hido ododi komola. Huiyatiya iba꞉te kebe gopowahi tete dihatemena꞉ ba꞉ba teta꞉mo da꞉nuluhukumina꞉, wadiyala iba꞉te kapiyama꞉ eda꞉ komo tiyonomolo gala na꞉katupuima꞉mena꞉, mabu Saitanate kateneno ubi komodo iba꞉tamo da꞉wadahenako, iba꞉te ba꞉bi kuba gabamo emogabuimi komamo eta dubago o eta kamenago gudi modoboha꞉. \v 6 Huiyatiya la꞉ hidamo niya꞉tawahala꞉, la꞉le la꞉eno komo komiya꞉patepama꞉ na Polote la꞉ katutumulateleha꞉, ao, nale na꞉goemo talona puliyala la꞉ ba꞉be komo kododima꞉. \p \v 7 Ba꞉ hibila, naeno ubi komo ba꞉ma ka꞉na bitana, la꞉ kamenakamenaheno emedena modobola, nale keba ka꞉na kemedenamo ba꞉ba ka꞉na. Huiyatiya na iya꞉tawala Godote kebe hiya꞉nomo helo natamo dikanamiya꞉ nale kamenaheno kemedenama꞉, diyala, ebete ba꞉be atu helo la꞉ komopa꞉tamo da꞉ kikalameha꞉. Iyo, hibima꞉ midipa꞉te ebeno hiya꞉hiya꞉ oko kowatihonama꞉, ebete iba꞉tamo ebeno hiya꞉hiya꞉ helo dito ikalamenako, ba꞉ma ka꞉na ebete eta hiya꞉nomo helo kapiya lumagitamo ba ikame huiyatiya etatamo eta hiya꞉nomo helo ba꞉bo kakikamema꞉ne. \p \v 8 Ba꞉bema꞉ hibima꞉ midipi dubu ipuwalo puino kamenakamenate da꞉ha꞉lahuya꞉ ibino komoma꞉ ba꞉gala hamolehamoleno komoma꞉ na Polote tabo ba꞉ma ka꞉na goemo, nale kamenaheno keba ka꞉na kemedenamo, wadiyala iba꞉te ba꞉ ba꞉ba ka꞉na nemedenamena꞉. \v 9 Huiyatiya ibi ipuwalo kebe dawoeno kateneno ubi komate helohelonomoma꞉ deda꞉hana, ba꞉ma ka꞉na eta dubuti kamena laweheno kuba ododi komamo da꞉gamene, wadiyala ba꞉bako dubuti eta kamena na꞉lawa꞉mene ba꞉gala ba꞉bako kamenate atumu eta dubu na꞉kalawa꞉mene. Numa꞉la꞉, keba tetelo dubuti kamena tuputupu gabodo da꞉lawemene, ba꞉be komo ba꞉ hido komola, huiyatiya ebete laweheno ebeno tepo ipuwalo koenomoma꞉ deda꞉mene, ba꞉be komote Saitanakono kuba gabamo emogabuimi komoma꞉ keda꞉ma꞉ne. \p \v 10-11 Ba꞉gala eta komo. Kebe dubuti ebeno kamenago demedena ba꞉gala kebe kamenate ebeno awa꞉go demedena, nale ba꞉bako tawakaluba꞉tamo tutumu tabo bikalamemo, ba꞉moe tutumu tabo naeno ukuiha꞉, ebe ba꞉ aeno Kodawoeno tutumu tabola. Iyo, ebeno ubi komo ba꞉ ba꞉ma ka꞉nala, dubuti ebeno kamena dito akibuka꞉la꞉ ba꞉gala kamenate atumu ebeno awi akamiya꞉pala꞉. Huiyatiya kebe kamenate ebeno awi ya꞉lo da꞉miya꞉pui, wadiyala ebete awihino dito nemedenamene, ba꞉bene ebete ba꞉ba ka꞉na ba emedena ukui hiya꞉ma꞉ deda꞉mene, talona a꞉kitanamene ebete ba꞉be atu awa꞉go kapiyama꞉ gala keda꞉te eba꞉go gala kakemedenama꞉. \p \v 12 Ba꞉bema꞉ nale la꞉ komopa꞉tamo eta tabo begoemo, ba꞉moe tabo da꞉ naeno ukui komola꞉, iyo, ba꞉moe tabote aeno Kodawagodone natamo da꞉ kapeha꞉. Diyala, la꞉ hibima꞉ midipi ipuwalo eta dubuti ebeno hibima꞉ midiha꞉ kamenago demedena, ba꞉bene ba꞉be kamenoeno ubi ditama꞉na eba꞉go kemedenama꞉ ebete ebe dito akibuka꞉la꞉. \v 13 Ba꞉gala hibima꞉ midi kamenate hibima꞉ midiha꞉ awa꞉go demedena, ba꞉ atumu ba꞉be dubuino ubi ditama꞉na eba꞉go kemedenama꞉ ebete ebe dito akibuka꞉la꞉. \v 14 Ba꞉ hibila, Godote eta hibima꞉ midiha꞉ dubu ebeno hibima꞉ midi kamena ipuwado ebe tatalia꞉mo komagahema꞉ne, ba꞉gala ebete hibima꞉ midiha꞉ kamena atumu ebeno hibima꞉ midi awi ipuwado ebe tama꞉mo pema꞉ kowalubima꞉ne. Numa꞉la꞉, ba꞉be komote hibima꞉ eda꞉ha꞉tale, ba꞉be dubu ba꞉gala ebeno kamena ibino guguda꞉te Godokono umi ipuwalo dalowa꞉ma꞉ ba eda꞉ha, iba꞉te ebetamo pelamema꞉ ba꞉ka꞉modobona꞉ huiyatiya ba꞉be komote ba꞉ba ka꞉na kitanaha꞉, ao, ba꞉bako guguda꞉te Godoko tama꞉mo pelamema꞉ talona puliyanomola. \p \v 15 Huiyatiya numa꞉la꞉, keba tetelo hibima꞉ midiha꞉ kamenate ebeno hibima꞉ midi awi miya꞉pama꞉ ubi dihatemene, ba꞉gala keba tetelo hibima꞉ midiha꞉ dubuti ebeno hibima꞉ midi kamena miya꞉pama꞉ dewagelemene, hibima꞉ mididawate eta duhimi komo akododa꞉la꞉. Ba꞉bene hibima꞉ midiha꞉dawate ebeno hibima꞉ midi kamena o awi ba꞉ba ka꞉na da꞉miya꞉pamene, ba꞉ba tetelo hibima꞉ mididawate tutunomoma꞉ ba eda꞉ eta matuhumi komote ebegodolo gala a꞉kitanamene. \p Huiyatiya Godote a hibima꞉ midipi hiliyonomo ya꞉lo a꞉ka꞉miya꞉ ale komopa꞉go alaholohoheno tataba ipuwalo kemedenama꞉, \v 16 ba꞉bema꞉ hibima꞉ midi kamena, wadiyala ama꞉ gabo nohowadiya꞉ amia꞉no hibima꞉ midiha꞉ awa꞉go tatabalo kemedenama꞉. Diyala, amia꞉no awiti ama꞉ ipuwado ebeno ka꞉ka꞉ mula꞉ komo da꞉ lawemene. Ba꞉gala hibima꞉ midi dubu, wadiyala ama꞉ ba꞉ atumu gabo na꞉kohowadiya꞉ amia꞉no hibima꞉ midiha꞉ kamenago tatabalo kemedenama꞉, mabu ama꞉ hibilo kiya꞉tawanaha꞉ ebete ebeno ka꞉ka꞉ mula꞉ komo ama꞉ ipuwado da꞉lawemene. \s1 Polote Yunapi Dubuino Tama Itamida Kukala Lawe Komone Eta Komo Diya꞉tulamiya꞉ \p \v 17 Ba꞉bema꞉ nale sose hiliyonomo ipuwalo kebe komo kiya꞉tulamenakomo, ba꞉be tutumu tabo a hiliyonomo mabuma꞉ ba꞉ma ka꞉na bitana. Godote eta lumagi ebe hibima꞉ komidima꞉ da꞉ka꞉mimini, ebeno emede komo keba ka꞉na kitana, ebete galane tetelo gabo akohowada꞉la꞉ ba꞉be emede komo ebe ha꞉kiya ebeno heloamo hiya꞉ma꞉ komidima꞉. Ao, Kodawate ebetamo kebako emede komo kikami, wadiyala ebete ba꞉be atu emede ipuwalo kalakalago nemedenamene, ebeno ubi komo eta lumagino emede komamo akihata꞉la꞉. \v 18 Ba꞉ ba꞉ba ka꞉na Godote Yunapino tama itamida kukala lawe dubu da꞉ka꞉mimini, ebete gabo akohowada꞉la꞉ ba꞉be kukala ebeno apene egebolemema꞉, ba꞉gala Godote eta tama itamida kukala laweha꞉ dubu da꞉ka꞉mimini, ebete ebeno ubi komo akihata꞉la꞉ ba꞉be komo kolawema꞉. \v 19 Numa꞉la꞉, Godokono umi ipuwalo eta dubuti Yunapino tama itamida kukala ya꞉lo da꞉lawiya꞉ ba꞉be komo ko komoha꞉, ba꞉gala eta dubuti ba꞉be komo laweha꞉ma꞉ deda꞉mene ba꞉be komo atumu ko komoma꞉ a꞉keda꞉mene. Kapiya ko komonomo bitana, ba꞉be komo ba꞉ Godokono komo koko tutumu tabamo papamiwata komola. \p \v 20 Ba꞉bema꞉ ba꞉moe komone a hiliyonomate iya꞉tawahala, ba꞉ma ka꞉na Godote eta lumagi da꞉ka꞉mimini, ebeno emede komo keba ka꞉na kitana ebete galane tetelo gabo akohowada꞉la꞉ ba꞉be emede komo ebe ha꞉kiya hiya꞉ma꞉ komidima꞉. \v 21 Iyo, hibima꞉ mididawa, Godote ama꞉ da꞉ka꞉mi, ba꞉ba tetelo ama꞉ eta ko dubuino huiyaha꞉ okodawama꞉ dedi, ba꞉be mabuma꞉ ama꞉le ba꞉ma tetelo amia꞉no emede komo hiya꞉ma꞉ komidima꞉ ukui bilibilima꞉ akeda꞉la꞉. Huiyatiya ama꞉ numa꞉, amia꞉no namutudawate ama꞉tamo gabo malemalelo da꞉hiduimimini ama꞉le ebeno huiyaha꞉ oko ipuwane kuluhukuma꞉, kubaha꞉, ama꞉ ba꞉be hido tutu emede komo ebegodone dito na꞉lawiya꞉. \p \v 22 Ba꞉ hibila, pote eta ko dubuino huiyaha꞉ okodawama꞉ ba eda꞉na Godote ebe Kodawa Kelisoko hibima꞉ midima꞉ da꞉ka꞉mi, ba꞉ba tetene tupuimiti ebete Kelisokono oko ipuwalo ebeno tutudawama꞉ edi. Ba꞉gala ba꞉ atumu pote eta ko dubutamo huiyaha꞉ oko owatiha꞉ tetelo Godote ebe da꞉ka꞉mi, ba꞉ba tetenomolo ebete Kelisotamo huiyaha꞉ oko owati ba꞉bo tupuimi. \v 23 Iyo, Kelisote ebeno huiya konomo hawa꞉mo la꞉ uwatia꞉ta, ba꞉bema꞉ la꞉ ebe kapiyatamo oko ba owatina komopino huiyaha꞉ okopima꞉ akeda꞉hanala꞉. \v 24 Ba꞉bema꞉ naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, ba꞉moe ba꞉ naeno iya꞉tulame taboeno ko komola. Godote kebe lumagi da꞉ka꞉mimini, ba꞉be lumagino emede komo keba ka꞉na kitana, ebete Godokoba꞉ kalakalago ba emedena gabo akohowada꞉la꞉ ba꞉be emede komo ebe ha꞉kiya ebeno heloamo hiya꞉ma꞉ komidima꞉. \s1 Kebe Dubuti Kamenaheno Demedena Ba꞉gala Kebe Kamenate Dubuhino Demedena Polote Ibino Komoma꞉ Ebeno Ukui Tabo Dolamagiya꞉ \p \v 25 Ba꞉bema꞉ la꞉eno leta ipuwalo la꞉ eta komoma꞉ na da꞉kiyanamima, ba꞉be komo ba꞉ la꞉eno sose ipuwalo puya꞉te kamenaheno demedena ba꞉gala puya꞉te dubuhino demedena, ba꞉bi dubu ba꞉gala kamenakamena iba꞉te keba ka꞉na na꞉kewagelemena꞉. Numa꞉la꞉, nale ba꞉moe komoma꞉ aeno Kodawa Kelisogodone eta tutumu tabo dopamo hibilo kalaweha꞉, huiyatiya na iya꞉tawala ba꞉ma ka꞉na ebete ebeno malemalelo na hibi okodawama꞉ ka꞉namiti ebeno oko habamo ihateniya꞉, nale ba꞉mako komoma꞉ naeno ukuia꞉mo la꞉ kowalubilima꞉. \p \v 26 Ba꞉ hibila, hibima꞉ midipa꞉tamo temeteme ikuli komote ya꞉lo tupuimiti, ba꞉bi temeteme komate tete tatalila kokonomoma꞉ keda꞉hama꞉na꞉, ba꞉bema꞉ naeno ukui ba꞉ ba꞉ma ka꞉nala, Godote ba꞉ma tetelo kebe dubu da꞉ka꞉mimini, ebeno emede komo keba ka꞉na kitana, wadiyala ebete ba꞉ ba꞉ba ka꞉na kalakalago nemedenamene, iyo, ebete gabo akohowada꞉la꞉ ebeno emede komo hiya꞉ma꞉ komidima꞉. \v 27 Ba꞉bema꞉ hibima꞉ midi dubu, ama꞉le kamena dopamo da꞉lawi, ama꞉ ebe ibukima꞉ ukui akihata꞉la꞉, ba꞉gala ama꞉le ba꞉ma tetelo kamenaheno demedena, amia꞉no kamena lawe gabo akohowada꞉la꞉. \v 28 Huiyatiya numa꞉, ama꞉le kamena lawema꞉ ubi ba ihate tuputupu gabodo da꞉lawemena꞉, Godokono umi ipuwalo ba꞉be komo kubaha꞉, ba꞉gala ba꞉ atumu eta bohelete dubu da꞉lawemene, Godote ba꞉be komo kubama꞉ a꞉kagaa꞉mene. \p La꞉ huiyatiya ba꞉moe komo niya꞉tawahala꞉, kamenakamena ipuwalo pote awi dopamo lawete eba꞉go demedena, ba꞉gala dubu ipuwalo pote kamena dopamo lawete eba꞉go demedena, ba꞉be mabuma꞉ iba꞉te ba꞉moe hopoeno komo hiya꞉hiya꞉ temeteme komokomo biya꞉tawahanakomena꞉. Ba꞉bema꞉ hibima꞉ midi dubu, na ubila ama꞉le kamena laweheno ba꞉bako temeteme a꞉kiya꞉tawamena꞉ta, ba꞉gala hibima꞉ midi bohele, na ubila ama꞉ atumu awi akalawa꞉la꞉ ama꞉le ba꞉bako temeteme komo uwatekapoma꞉. \p \v 29 Naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, naeno iya꞉tulame taboeno ipuwa ba꞉ ba꞉ma ka꞉nala, Godokono Kuititi Hegelate ba꞉ na꞉tatali, ba꞉bema꞉ kebe dubuti kamena dopamo lawete eba꞉go demedena, wadiyala ebete ba꞉ma tetene tupuimiti kamena laweha꞉ dubu huiyamo nemedenamene. \v 30 Ba꞉bene ba꞉ ba꞉ba ka꞉na pote temetema꞉go dihina, wadiyala ebete atumu temetemeha꞉ lumagimo nemedenamene, ba꞉gala pote kalakala ipuwalo da꞉luta, wadiyala ebete kalakalaha꞉ lumagimo nemedenamene, ba꞉gala pote dogodogo ilina mana꞉mo dopamo duwati, wadiyala ebete ilinaha꞉dawamo nemedenamene, \v 31 ba꞉gala pote ba꞉moe hopoeno komoma꞉ oko dowatina, wadiyala ebete ba꞉bi hiya꞉hiya꞉ oko ya꞉lo da꞉miya꞉pali ba꞉bako lumagimo nemedenamene, mabu ba꞉moe hopoeno komate keba ka꞉na ka꞉pola꞉na, ba꞉bi pakala komo hiliyonomate ba wiboho uli komate ba꞉ na꞉pikulihona. \p \v 32 Ba꞉bema꞉ na ubihinola la꞉ hopo haboeno komoma꞉ ukui bilibilima꞉ eda꞉ha. Numa꞉la꞉, kebe hibima꞉ midi dubuti kamenaheno demedena, ebete aeno Kodawa kokalakaluimima꞉ ebeno ubi konomo ba ihatena ebeno komokomo kapiya ba꞉bo emalagidolenako. \v 33 Huiyatiya kebe hibima꞉ midi dubuti kamena dopamo lawete eba꞉go demedena, ebete ebeno konomo ubi ba꞉be kamena kokalakaluimima꞉ ihatenako, ba꞉ma ka꞉na ebete ba꞉moe hopoeno komokomo ba emalagidolena \v 34 ebeno tepo ipuwalo ba꞉bi komate Godokono ubi komago nalaholohona. Ba꞉bene kebe hibima꞉ midi kamenate awihino demedena ba꞉gala kebe hibima꞉ midi bohelete awihino demedena, iba꞉te aeno Kodawoeno talona oko mabuma꞉ ibino ape ba꞉gala gobogobo ebetamo kikamehoma꞉ ebeno komokomo kapiya ba꞉bo emalagidolenaka. Huiyatiya kebe hibima꞉ midi kamenate dubu dopamo lawete eba꞉go demedena, ebete ebeno konomo ubi ba꞉be awi kokalakaluimima꞉ ihatenako, ba꞉ma ka꞉na ebete ba꞉moe hopoeno komokomo nemalagidolena. \p \v 35 Ba꞉bema꞉ tabo ulihopa꞉la꞉, nale ba꞉moi iya꞉tulame tabamo kamena lawe komoma꞉ ba꞉gala dubu lawe komoma꞉ la꞉tamo kukala kamiya꞉telameha꞉, ao, na ubila ba꞉moi tabamo la꞉ ba owalubili la꞉le hidonomamo kemedenama꞉, ba꞉gala la꞉le la꞉eno komo aeno Kodawoeno oko mabuma꞉ ebetamo hibinomolo kikamehoma꞉, na ubihinola eta kapiya duhimi komote la꞉godolo itanama꞉. \p \v 36 Ba꞉gala eta komo. Keba tetelo hibima꞉ midipi ipuwalo eta bohele ba꞉gala eta kuhi ba emedena, ibino nabi menokoba꞉te ebe ebetamo da꞉galuimimina꞉, ba꞉bene tete ga꞉ga꞉dopolo iba꞉te kapiyama꞉ eda꞉heno ba꞉be kuhiti ebe lawema꞉ ebeno ubi komote konomoma꞉ deda꞉mene, keba ka꞉nala꞉ka꞉ ebete ebetamo modoboha꞉ ukui komokomo emalagidole da꞉tupuimimini, ba꞉ba tetelo ebete ebe ebeno kamenama꞉ da꞉midimini Godokono umi ipuwalo ebete eta kuba a꞉kododa꞉mene. \v 37 Huiyatiya keba tetelo ba꞉be kuhiti eta lumagino ubi komamo papamiwataheno, ba꞉bene ebe ha꞉kiya ebeno kateneno ubi komo ebetamo da꞉galuimi ba꞉be boheleno komoma꞉ ba matuhumiho, ebete ebeno tepo ipuwoeno ukui ba꞉ma ka꞉na da꞉kodakoduilamemene Godokono hiya꞉hiya꞉ oko kapiya kowatihonama꞉, ebete ba꞉be bohele ebeno kamenama꞉ tiyolo midihino tete da꞉ga꞉gima꞉tepamene, Godokono umi ipuwalo ebete atumu kuba a꞉kododa꞉mene. \v 38 Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, kebe kuhiti ebetamo da꞉galuimi ba꞉be bohele tiyolo da꞉lawemene, ebete hido komo kododima꞉ne, ba꞉gala kebe kuhiti Godokono oko kowatinama꞉ ebetamo da꞉galuimi ba꞉be bohele tete ga꞉ga꞉nomolo laweheno ba꞉ba ka꞉na demedenamene, ebeno ododi komote atumu hidoma꞉ keda꞉ma꞉ne, iyo, ebeno ododi komoeno hido komote dopo kuhino hido komo konegogoloma꞉ne. \p \v 39 Ba꞉gala ba꞉moe ba꞉ eta komola. Hibima꞉ midi kamenoeno awino hoe teta꞉mo ebete talona ipuwalo ba emedena eta dubu akalawa꞉la꞉, huiyatiya keba tetelo ebeno awiti da꞉hoemene, ba꞉be talonate ebegodone wibote ebeno ubilo eta dubu da꞉lawemene, kubaha꞉, huiyatiya ebete hibima꞉ midiha꞉dawa akalawa꞉la꞉. \v 40 Ba꞉bene Godokono Gobogobote nagodolo ba emedena, na nemalagidolutamo ba꞉moe eta ukui komote ebegodone duluhuku, kebe kamenate hamolema꞉ eda꞉te Godokono oko mabuma꞉ awihino demedenamene, ebeno kalakalate konomoma꞉ keda꞉ma꞉ne, iyo, ebeno kalakalate eta dubu da꞉lawemene ba꞉be kamenoeno kalakala konegogoloma꞉ne. \c 8 \s1 Hibima꞉ Midiha꞉pa꞉te Ida꞉da꞉la꞉tamo Dikalamenaka, Polote Ba꞉bako Katene Nahama꞉ Talonaha꞉ma꞉ Dolamagiya꞉ \p \v 1 Ba꞉bema꞉ la꞉eno leta ipuwalo la꞉le eta komoma꞉ na da꞉kiyanamima, ba꞉be komo ba꞉ eta hibima꞉ midi dawate kolowami habamo tote, puya꞉te ida꞉da꞉li adikulameno katene ilina da꞉pemiya꞉tenaka, ebete ba꞉bi tawakalubino ilina lawema꞉ talonala꞉ka꞉ o talonahenola꞉ka꞉. Ba꞉be komoma꞉ la꞉ komopa꞉te na꞉ga꞉lanakomata, “A hiliyonomate iya꞉tawa komo ya꞉lo a꞉lawima꞉.” \p Nale huiyatiya na꞉goemo, “Keba tetelo iya꞉tawa komote eta dawagodolo ditana, ba꞉be mabuma꞉ ebe ha꞉kiya ebe bawagaminanako, huiyatiya keba tetelo malemale emalagidolo komote ebegodolo ditana, ba꞉be komodo ebete komopi ibino hibima꞉ midi ipuwalo na꞉kodakoduilamenako.” \v 2 Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, pote komopino owalubi tabo komokomo ulihoheno awagahalo ba꞉ma ka꞉na demalagidolona, ebete eta komoma꞉ iya꞉tawa komo dopamo modobolo a꞉lawi, ebegodolo hibi iya꞉tawa komote kitanaha꞉. \v 3 Huiyatiya pote Godoko malemalelo demalagidolona, ba꞉bema꞉ Godote ebeno komo hibinomolo ba iya꞉tawana ebe hidonomamo umina. \p \v 4 Ba꞉bema꞉ eta hibima꞉ midi dawate kolowami habamo tote, puya꞉te ida꞉da꞉li adikulameno katene ilina da꞉pemiya꞉tenaka, ebete ba꞉bi tawakalubino ilina lawete da꞉namene ba꞉be komo talonala꞉ka꞉? A iya꞉tawahala ida꞉da꞉li ba꞉gala Godoko ibino komo hiya꞉la, mabu aeno Kodawa kapiyate hibi Godoma꞉ ba eda꞉na hibi helote ebe kapiyagodolo bitana, huiyatiya ida꞉da꞉li gobogoboeno helote hibilo kitanaha꞉. \v 5 Hibila, kebe gobogobate alomolo ba꞉gala hopo haba konomolo demedehona, Godoko hibima꞉ midiha꞉pa꞉te ibi ba adikulamena ibi ibino godoma꞉ ba꞉bo ka꞉laminaka, iyo, komo tetelo iba꞉te ibino hiya꞉hiya꞉ ida꞉da꞉li gobogobatamo godo mahilo ba꞉gala kokopino mahilo dito ikalamenaka. \v 6 Huiyatiya a hibima꞉ midipino Godo ba꞉ kapiyanomola, ebe ba꞉ aeno Nabiwila. Ba꞉ hibila, pote alomo konomo ba꞉gala hopo haba konomo dododiliya꞉, iyo, pote hiya꞉hiya꞉ ilina ba꞉gala tawakalubi ba꞉gala gobogobo hiliyonomo dododiliya꞉, ebete ba꞉be Helodawama꞉ ba eda꞉na ale ebe kawagaminanama꞉ ba꞉bema꞉ emedehonama꞉. Ba꞉gala aeno Kodawa atumu ba꞉ kapiyala, ebe ba꞉ Ya꞉su Kelisotela, ebeno helo ipuwado hiya꞉hiya꞉ ilina ba꞉gala tawakalubi ba꞉gala gobogobo hiliyonomate ikulihuya꞉, iyo, ale ebeno malemale komodo ka꞉ka꞉go bemedehonama꞉. \s1 Hibima꞉ Midipi Ipuwalo Etate Ebeno Ekawino Nato Ukamidadawama꞉ Akeda꞉la꞉ \p \v 7 Huiyatiya komo hopo habanapi hiliyonomate Godokono hibi komo iya꞉tawahaha꞉, ibi ba꞉ ida꞉da꞉lino gobogobo adikulamepila. Ba꞉bema꞉ ibi ipuwalo puya꞉te ba꞉bi adikulame ipuwane Godotamo dohobila꞉hamena꞉, komo iba꞉te tete ga꞉ga꞉dopolo ibino tepo ipuwoeno mulu ukui hibilo kodakoduilameheno, iba꞉te ida꞉da꞉li emalagidole komo tiyolo ba꞉bema꞉ a꞉kamiya꞉pamena꞉. Numa꞉la꞉, ba꞉bako hibima꞉ mididawate kolowami habamo tote, puya꞉te ida꞉da꞉li adikulameno katene ilina da꞉pemiya꞉tenaka, ebete ba꞉bi tawakalubino ilina lawete da꞉penamene ebeno tepo ipuwoeno ukuiti ebe kuba ododidawama꞉ ba꞉bema꞉ kogoema꞉ne. \v 8 Huiyatiya hibi komo ba꞉ ba꞉ma ka꞉nala, ale eta ilina da꞉nama꞉ ba꞉be ilinate a Godokono holoholo hapulu tuputupupima꞉ a꞉kamidia꞉mena꞉. Ba꞉bema꞉ hibila, naha ilina hiliyonomo ipuwalo lumagiti eta ilina da꞉namene ba꞉be komodo kubadawama꞉ a꞉keda꞉mene, ba꞉gala ebete eta ilina nama꞉ talonama꞉ da꞉goemene, ebeno naha꞉ komodo ebete tuputupudawama꞉ a꞉keda꞉mene. \p \v 9 Huiyatiya la꞉le ilina hiliyonomo nahama꞉ tutupima꞉ ba eda꞉hana, la꞉ hidamo! La꞉ ipuwalo kebe lumagiti ebeno hibima꞉ midi ipuwalo kodakodalo la꞉naheno, etate ebeno naha komodo ba꞉be lumagino tepo ipuwoeno mulu ukui kubahilamete ebeno nato ukamidadawama꞉ akeda꞉la꞉. \v 10 Numa꞉la꞉, la꞉ puya꞉te Godokono hibi tutu emede komo diya꞉tawahanama, la꞉ ipuwalo etate katene ilina konama꞉ eta ida꞉da꞉li adikumino genamamo da꞉tomene, ba꞉bene ebete ba꞉bolo ba꞉be gobogobo adikumino ilina ba nuta, diyala, eta hibima꞉ mididawate ebeno ododi komo da꞉ pumimini. Ba꞉bema꞉ ba꞉be dawate ebeno tepo ipuwoeno mulu ukui dopamo hibilo kodakoduilameheno, ebetamo bada komote na꞉kuluhukumini? Iyo, ebete ebeno tepo ipuwalo ba꞉be katene ilina naha komo kuba ododi komoma꞉ ba goena, huiyatiya ebeno mabulubi ibamitilo dito da꞉namene, ebete ebeno hibima꞉ midi komo ba꞉bo kokubahimima꞉ne. \v 11 Ba꞉bema꞉ ama꞉ pote ama꞉ iya꞉tawadawama꞉ da꞉ka꞉mina, ama꞉le amia꞉no iya꞉tawa komamo amia꞉no hibima꞉ midi ekawi ba꞉ba ka꞉na dito kokubahimima꞉na꞉ta! Numa꞉, Kelisote ba꞉be ekawi mabuma꞉ a꞉hoiya꞉, \v 12 ba꞉bema꞉ hibima꞉ midipi ipuwalo puya꞉te ibino tepo ipuwoeno mulu ukui dopamo kodakoduilameheno, ama꞉le amia꞉no tutu emede iya꞉tawa komodo ba꞉bako ekakino hibima꞉ midi komo da꞉kubahilamemena꞉, ba꞉be gabodo ama꞉ iba꞉tamo konomo kuba ba ododi Kelisotamo atu kuba komo hibinomolo ba꞉bo kakododima꞉na꞉ta. \p \v 13 Ba꞉be mabuma꞉ nale katene ilina naha komodo naeno hibima꞉ midi ekawino nato ukamidadawama꞉ deda꞉mo, ba꞉be komo ba iya꞉tawa nale emedena tetelo katene ilina gala a꞉kananakamo, naeno ekawiti na ibaminatenelo kuba ododi komamo gakapoma꞉. \c 9 \s1 Ya꞉sukunu Oelamepa꞉te Ibino Oko Owati Komoma꞉ Hibima꞉ Midipa꞉godone Hidohido Owalubi Komo Uwatema꞉ Talona Puliyala \p \v 1 Ba꞉bema꞉ nale la꞉ balateda꞉lemata, la꞉ iya꞉tawahala꞉ka꞉ nale aeno Kodawa Ya꞉suku naeno baida꞉mo hibilo dumiya꞉mo? Ba꞉gala la꞉ iya꞉tawahala꞉ka꞉ ebete ebeno sose tupuimima꞉ hiya꞉hiya꞉ hopamo doelamiya꞉ ba꞉bi okopi ipuwalo na etama꞉ ba eda꞉, ba꞉be oko ipuwalo na tutudawama꞉ deda꞉namo? Numa꞉la꞉, nale aeno Kodawatamo dowatinamimo, ba꞉be oko ipuwane kebe hidohido gaote dikulihui la꞉ ba꞉ ba꞉bi tawakalubilata. \v 2 Ba꞉bema꞉ komopa꞉te na Ya꞉sukunu hibi oelamepi ipuwalo etama꞉ ka꞉namihino, la꞉ huiyatiya naeno komo iya꞉tawahala, iyo, la꞉le Kelisoko ipuwalo demedenama ba꞉be komote na hibi oelamepi ipuwalo etama꞉ deda꞉namo ba꞉be komo behawakaliminako. \p \v 3 Ba꞉bene keba tetelo komopa꞉te naeno oko komo anagiya꞉midanamete kubama꞉ da꞉ga꞉lanaka, nale naeno tuputupu ododi komo hawakalimima꞉ iba꞉tamo tabo ba꞉ma ka꞉na olamaginakomo, \v 4 na ba꞉gala puya꞉te nago oko dowatina ale kebe hibima꞉ midipi dowalubilinakoma꞉, ale aeno oko huiyama꞉ eta modoboha꞉ komoma꞉ ibi a꞉kakiyalama꞉lema꞉. Huiyatiya numa꞉la꞉, aeno oko mabuma꞉ ale sose tawakaluba꞉godone baa꞉ modobolo kuwatema꞉ talona kitanaha꞉! \v 5 A꞉iye! La꞉ iya꞉tawahala꞉ka꞉, Kodawa Ya꞉sukunu komo oelamepi, iyo, ebeno ekaki ba꞉gala Pitako\f * \fr 9.5 \ft Buka ka꞉lamiholedawa, wadiyala ama꞉ niya꞉tawa Pitakono eta mahilo ba꞉ Kipasetela.\f* atumu, iba꞉te oko ipuwalo ibino hibima꞉ midipi kamenakamenago ba wapata꞉lamena ibi hiliyonomate sose tawakaluba꞉godone owalubi keba ka꞉na kuwatenaka, talona puliyala na ba꞉gala nago oko dowatina ale atumu ba꞉ ba꞉ba ka꞉na kawapata꞉lamenama꞉? \v 6 Huiyatiya diyala, la꞉ komopa꞉te na ba꞉gala Banabasiko a netewapino komoma꞉ ba꞉ma ka꞉na demalagidolonama, “Oelamepi ipuwalo ibi kapiyatamo talona bitana sose tawakaluba꞉godone owalubi komokomo kuwatema꞉, iyo, wadiyala iba꞉te huiyatiya hegehege mani oko owati ipuwalo ibi ha꞉kiya ibino modoboha꞉ komokomo nulama꞉mena꞉.” \p \v 7 A꞉iye! Nale la꞉eno daedae ukui tabo ba huiya ba꞉ma ka꞉na goemo, “Gabomanino alaholohopi ipuwalo ibi hiliyonomate ibino baa꞉ ba꞉gala oko huiya gabomana꞉godone modobolo uwatenaka, aba꞉ hibila꞉ka꞉? Iyo, ba꞉ ba꞉ba ka꞉na kebe lumagiti gala꞉ipi gao pali dopamo dododi komo hiliyonomo tetelo ba꞉bi hidohido gao a꞉penahanako, ba꞉gala kebe dubuti sipi-goegoe ulamedawama꞉ deda꞉na ebeno ubi tetelo ba꞉bi ilinoeno nono uwatenako.” \p \v 8 Ba꞉bema꞉ la꞉ na꞉kemalagidolutama, na ha꞉kiya naeno ukui komamo ka꞉goemo ba꞉moe go tabo? Ao, eba ka꞉naha꞉, mabu Godote ebeno Bukoeno eta tutumu tabamo ba꞉be atu komo a biya꞉tua꞉mena. \v 9 Iyo, Mosesete Godokono Tutumu Tabo ebeno Bukamo ba miya꞉te eta tabo ba꞉ma ka꞉na hawakalimiya꞉,\f * \fr 9.9 \ft Buka ka꞉lamiholedawa, wadiyala ama꞉ Tutumu Tabo 25.4 numiya꞉. Ba꞉moe taboeno ipuwa ba꞉ma ka꞉nala, kau-goete oko owati ipuwalo tawakalubi dowalubilimini, ba꞉bema꞉ wadiyala iba꞉te ibino malemalelo hido owalubi komo kau-goetamo atumu na꞉kihata꞉mena꞉.\f* “Tawakaluba꞉te witi-laisa nahoeno kikipo kuwatema꞉ ibino kau-goete ba꞉bi ilina mikimoelelo oko iba꞉tamo dowatimini, ba꞉ba tetelo iba꞉te ba꞉be kau-goeno tabo hala꞉mo matumi modoboha꞉, mabu ebete iba꞉tamo oko owati ipuwalo witi-laisa kikipo kapiyakapiya naha modobola, iyo, ba꞉bi naha ilina ba꞉ ebeno okoeno huiya deha꞉potola.” Ba꞉bema꞉ la꞉ ba꞉moe taboeno ipuwa ba emalagidolo na na꞉kiyanamiya꞉la꞉, mabu keka꞉ Godote ba꞉moe tutumu atamo dikaa꞉miya꞉, ebeno malemalelo ebete kau-goegoe konomamo kemalagidolena o ebete tawakalubi konomamo kemalagidolena? \v 10 Ba꞉ hibila, ebete aeno ka꞉ka꞉ konomamo demalagidolena, ba꞉moe tabo Bukamo ba꞉bema꞉ miya꞉tiya꞉. \p Iyo, ebete a ba꞉ma ka꞉na kiyaa꞉mena, pali oko ipuwalo kebe lumagiti haka aligilino ilinamo oko da꞉tupuiminako ba꞉gala kebe lumagiti naha ilina uwate oko dowatinako, ibi netewapa꞉te ba꞉moe atu ukui komago bemedena, iba꞉te ibino oko huiyama꞉ naha ilina ipuwane ibino komo kapimilo kuwatema꞉na꞉. \v 11 Numa꞉la꞉, pali ododidawate haka ipuwamo kikipo keba ka꞉na kamihonako, ale dopamo la꞉ Kolini sose tawakalubi ipuwalo oko ba꞉ ba꞉ba ka꞉na powatima꞉. Ba꞉bema꞉ ale kapiyakapiya tetelo la꞉godone owalubi komo da꞉lawenakoma꞉, la꞉ ba꞉be komo aeno modobo oko huiyama꞉ ba꞉ka꞉ga꞉loma o pilo komoma꞉ ba꞉ka꞉ga꞉loma? \v 12 Ba꞉ hibila, komo hiya꞉hiya꞉ okopa꞉te la꞉godone owalubi da꞉lawenaka ba꞉be komote modoboma꞉ neda꞉tale, la꞉le aeno oko owati komoma꞉ a dowalubinakoma, Godokono umi ipuwalo ba꞉be komote atumu modobonomoma꞉ ba꞉ka-eda꞉na꞉. Huiyatiya numa꞉la꞉, dopamo ale oko ipuwalo hiya꞉hiya꞉ modoboha꞉ komokomo ba iya꞉tawahana, la꞉ ipuwalo eta lumagigodone owalubi komo laweheno aeno tepo ipuwa dito kodakoduilamenakuima꞉. Iyo, ale Kelisokono Hido Tabo puya꞉tamo dolamagiminakoma꞉, a ubihinola iba꞉godone eta owalubi komo ba lawe ba꞉be komote aeno oko duhimi komoma꞉ eda꞉. \p \v 13 Ba꞉gala eta komo. La꞉ Yunapino komo iya꞉tawahala꞉ka꞉, ba꞉ma ka꞉na puya꞉te Godoko Adikumino Hiya꞉ Genamalo oko dowatina, iba꞉te ba꞉be oko ipuwane ibino baa꞉ modobolo nahanaka? Iyo, puya꞉te Godoko owatidoloeno patapata hunamo hawa꞉goeno ilina koa꞉mo da꞉miya꞉tenaka, ibi ha꞉kiya ibi kowalubilima꞉ ba꞉bi hawa꞉goeno ilina ipuwane katene hapuhapu uwatenaka. \v 14 Ba꞉ hibila, aeno Kodawate ebe ta꞉matapi atumu a꞉tutumulateliya꞉, ba꞉ma ka꞉na puya꞉te ebeno Hido Tabo olamagi oko dowatina, wadiyala hibima꞉ midipi ulihopa꞉te ibino modoboha꞉ komokomo na꞉modobuilamelelamenakamena꞉. \s1 Polote Hido Tabo Olamagi Ipuwalo Godogodone Ebeno Huiya Lawema꞉ Dolamagiya꞉ \p \v 15 Nale kebe tabo ka꞉goemo, ba꞉be tabo ba꞉ hibila, ba꞉ma ka꞉na nale oko ipuwalo hiya꞉hiya꞉ modoboha꞉ komo ba iya꞉tawana, eta lumagigodone owalubi komo laweheno naeno tepo ipuwa dito kodakoduiminakuimo. Huiyatiya nale ba꞉moe leta la꞉tamo ba ododita, naeno ukui kitanaha꞉ ba꞉ma tetelo la꞉le naeno eta modoboha꞉ komo umiti na owalubini ba꞉bo kotupuimima꞉. A꞉iye, na ubihinola! Nale la꞉godone eta kapiya owalubi komo laweheno wadiyala na dopamo kohoema꞉nemo, mabu keba tetelo nale eta dawagodone owalubi komo lawe da꞉tupuimimo, naeno Kodawa mabuma꞉ dawagahanamo ba꞉be komote nagodolo ba꞉bo kalatidima꞉ne! \v 16 Huiyatiya numa꞉la꞉, na Hido Tabo olamagi mabuma꞉ na ha꞉kiya na a꞉kawagaminamo, mabu Kodawate ebeno ubilo ba꞉be oko natamo ikanamiya꞉, nale naeno ubilo kalawiya꞉ha꞉. Ba꞉bema꞉ nale ba꞉be oko tama꞉mo dito dihatemo, natamo duluhukumini ba꞉be temeteme bada konomola꞉ka꞉! \p \v 17 Iyo, ba꞉be okote naeno ubi komodo natamo na꞉puluhukuya꞉tale, nale modobo oko huiya tawakaluba꞉godone ba꞉lawenakona꞉, huiyatiya Godote ha꞉kiya na eta hibidawama꞉ ba ka꞉nami ebeno ubilo Hido Tabo olamagi oko natamo ba꞉bo ikanamiya꞉. Ba꞉bema꞉ nale ebe kapiya kokalakaluimima꞉ oko ba owatina \v 18 kebe hido huiya na꞉ka꞉lawemo? Naeno huiya ba꞉ naeno tepo ipuwoeno kalakala komola, iyo, ba꞉be kalakalate oko owati komodo natamo puluhukuna, mabu gabo bitana nale naeno modoboha꞉ komokomoma꞉ tawakaluba꞉godone eta hido komo laweheno iba꞉tamo Hido Tabo huiyaheno dito olamaginakomo. \p \v 19 Ba꞉bema꞉ na eta hopo lumagino matuhumiho ipuwalo emedenaheno Kelisoko ipuwalo tutudawama꞉ eda꞉namo, huiyatiya nale Hido Tabo ba olamagina tabo ulihopi mabuma꞉ na ha꞉kiya na ibi hiliyonomoeno huiyaha꞉ okodawama꞉ a꞉midinakomo, komo ibi hiliyonomate ba꞉be tabo hibinomolo kolawema꞉. \v 20 Ba꞉ hibila, keba tetelo nale naeno Yunapa꞉tamo Hido Tabo dolamaginakomo, iba꞉te ba꞉be tabo hibilo lawema꞉ nale ibino eta lumagi huiyamo bemedenamo. Iyo, Godote aeno iniwala꞉tamo dikalamiya꞉ iba꞉te ba꞉bi Tutumu Tabo hiliyonomamo papamila꞉ha ko komonomoma꞉ ba ga꞉lana, ba꞉bema꞉ ba꞉bi Tutumu Tabamo nale atumu a꞉kapapamiwatanakomo, iba꞉te Hido Tabo uliho tetelo eta duhimi komo nagodolo umikapoma꞉. \v 21 Ba꞉gala keba tetelo nale Yuha꞉pa꞉tamo Hido Tabo dolamaginakomo, iba꞉te ba꞉be tabo hibilo lawema꞉ nale ibino eta lumagi huiyamo atumu ba꞉kemedenamo. Iyo, naeno iniwala꞉te Godogodone duwatiya꞉ nale ba꞉bi Tutumu Tabo hiliyonomamo papamiwataheno, huiyatiya Kelisokono kapiya tutumu ipuwalo bemedenamo, mabu na ubihinola Yuha꞉pa꞉te Hido Tabo uliho tetelo eta duhimi komo nagodolo umi. \v 22 Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, puya꞉te hibima꞉ midi ipuwalo kodakodalo kala꞉mota꞉hanaha꞉, nale iba꞉tamo Hido Tabo dolamaginakomo, iba꞉te ba꞉be tabo lawema꞉ nale ibino ododili komamo papamiwatate na ha꞉kiya na ibi huiyama꞉ ba꞉midinakomo. Iyo, ba꞉ ba꞉ba ka꞉na nale komo hiya꞉hiya꞉ gabodo komo hiya꞉hiya꞉ tawakalubi huiyama꞉ beda꞉nakomo, mabu na ubila iba꞉te Hido Tabo uliho tetelo eta duhimi komo nagodolo umihino komo iba꞉te tabo hibinomolo ba꞉bo kolawema꞉. \v 23 Ba꞉ hibila, na Hido Tabo olamagi mabuma꞉ ba꞉bi hiliyonomo hiya꞉hiya꞉ komokomo ododilinakomo, nale ba꞉be oko owati ipuwalo emedena teteno hidohido owalubi komo Godogodone kuwatema꞉. \p \v 24 La꞉ iya꞉tawahala, sikulu gugudino iya꞉da꞉mi hegelalo ibi hiliyonomate heloamo ba pulila꞉ha, ibi ipuwalo kapiyanomote sikulu watodawagodone hido huiya kolawema꞉ne. Ba꞉bema꞉ la꞉ Godoko mabuma꞉ oko ba owatina, wadiyala la꞉ ba꞉ ba꞉ba ka꞉na helonomoma꞉ neda꞉huya꞉la꞉ la꞉le ebegodone hido huiya konelawema꞉. \v 25 Ba꞉gala ba꞉moe ba꞉ eta go tabola. Bolamo iya꞉da꞉mipa꞉te eta kapiyuimino wato kikipo lawema꞉ ubi ba ihate, ko hegela peheno dopamo ibi hiliyonomate ibino ape bekodakoduilamenaka, iyo, ibi ubila wato kikipo lawe ipuwalo tawakaluba꞉te ibi kawagaminalema꞉. Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, iba꞉te da꞉lawemena꞉ ba꞉be kalakalate tete nanekelelo itanatepate ba꞉bo kowiboma꞉ne, huiyatiya ale Godokono oko owati ipuwalo kebe hido huiya lawema꞉ ubi dihatenama꞉, ba꞉be komo hiya꞉la mabu ba꞉be komoeno kalakalate emedena emedena tetelo agodolo a꞉kawibonamene. \v 26 Ba꞉be mabuma꞉ sikulu gugudino iya꞉da꞉mi hegelalo ibi ipuwalo etate dopo lumagima꞉ keda꞉ma꞉ heloamo keba ka꞉na ka꞉puliganako, na oko owati ipuwalo heloamo ba꞉ba ka꞉na owatinakomo, ba꞉gala alaholoho ipuwalo eta dubuti eba꞉go dalaholohona ba꞉be eta lumagi kubanomamo keba ka꞉na kanagaliminako, na alaholoho ipuwalo ba꞉ ba꞉ba ka꞉na kewagelenamo wato kikipo kolawema꞉. \v 27 Iyo, bolamo iya꞉da꞉mipa꞉te kateneno ubi komamo papamila꞉haheno ibino ape keba ka꞉na ka꞉kodakoduilamenaka, hibima꞉ midi ipuwalo na ba꞉ ba꞉ba ka꞉na emedenamo. Ba꞉bema꞉ hibila, nale Hido Tabo puya꞉tamo dolamaginakomo, komo iba꞉te hibima꞉ midi ipuwalo wato kikipo da꞉lawemena꞉, na ubihinola ibi ipuwalo na kapiyate hido huiya laweha꞉ma꞉ eda꞉. \c 10 \s1 Yunapino Iniwala꞉tamo Dito Hopolo Dikulihuya꞉ Polote Ba꞉bi Komoma꞉ Dolamagiya꞉ \p \v 1 Ba꞉bema꞉ naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, kebe komate a Yunapino iniwala꞉tamo dikulihuya꞉, na ubila la꞉ ba꞉bi komo hidamo kemalagidoluilamema꞉. Iba꞉te Isipiti temeteme hopone dikuliya꞉, ba꞉ba tetelo Kodawa Godote ebeno hawai ipuwado ibi dopalamenakui ibi hiliyonomo ba꞉bo itagua꞉midalenakui, ba꞉bene ibi hiliyonomate ebeno owalubi komodo Hawihawi Kehaha꞉ Kolomo hapuamo modobolo na꞉hiwaliya꞉. \v 2 Ba꞉bema꞉ ale ba꞉ma tete tawakalubino Kelisoko ta꞉mata komo kohawakalimima꞉ ibi beyamo keba ka꞉na ka꞉wadulatelenakoma꞉, ba꞉ ba꞉ba ka꞉na aeno iniwala꞉te Godokono okodawa Moseseko ba ta꞉matana, Godote ibi hiliyonomo ebeno hawai ipuwamo ba꞉gala kolomo ipuwamo ba꞉bo wadulateliya꞉. \v 3 Ba꞉bene iba꞉te dito hopolo ba wapata꞉lamena, Godote hanohano komodo iba꞉tamo dikalamenakui ibi hiliyonomate ba꞉be baa꞉ ba꞉bo nahanakuya꞉, \v 4 ba꞉gala ebete eta hanohano komodo nakola ipuwane dikalamenakui, ibi hiliyonomate ba꞉be beya atumu a꞉kanihonakuya꞉, ba꞉bema꞉ ba꞉be nakola ba꞉ gola, ebe ba꞉ Kelisotela, kebe Kodawate iba꞉go da꞉pata꞉nami ba꞉moe ba꞉be dawala. \v 5 Huiyatiya numa꞉la꞉, iba꞉te Godokono hiya꞉hiya꞉ hidohido owalubi ba ulamena, komo hiliyonomate ebe hibima꞉ kamidiya꞉ha꞉, ba꞉bema꞉ ebete iba꞉tamo maubate ibi danakapulamiya꞉, ibino ha꞉laha apa꞉te dito hopolo hiya꞉hiya꞉ ba꞉bo toda꞉la꞉mota꞉hanuya꞉. \p \v 6 Ba꞉bema꞉ Godoko ubila ale ba꞉bi komodo hido ukui ba꞉ma ka꞉na kolawema꞉, Yunapino iniwala꞉te kuba komo kododilima꞉ ibino tepo ipuwoeno ubi konomamo keba ka꞉na ka꞉miya꞉tenakui, ale ba꞉ba ka꞉na eda꞉ha modoboha꞉. \v 7 Ba꞉bene eta tetelo komo iba꞉te eta ida꞉da꞉lino poko dododiya꞉, Godokono Buka tabote ba꞉be komo ba꞉ma ka꞉na hawakalimina, “Tawakaluba꞉te poko ba ododita, baa꞉ konomamo nahate, helonomo gao beya nihote, hilopo moe komo ba꞉bo ododiya꞉.” A꞉iye! Ibi ida꞉da꞉li adikulamepima꞉ keba ka꞉na keda꞉huya꞉, la꞉ ba꞉ba ka꞉na eda꞉ha talonala!\f * \fr 10.7 \ft Buka ka꞉lamiholedawa, ama꞉ ubi dihatemena꞉ ba꞉bi uwino hiya꞉hiya꞉ komo hidonomamo iya꞉tawama꞉, wadiyala ama꞉le 1 Kolini 10.7 komoma꞉ Ikuli 32.1-6 numiya꞉, ba꞉gala 10.8 komoma꞉ Nabas Ka꞉lamihole 25.1-9 numiya꞉, ba꞉gala 10.9 komoma꞉ Nabas Ka꞉lamihole 21.5-6 numiya꞉, ba꞉gala 10.10 komoma꞉ Nabas Ka꞉lamihole 16.41-50 numiya꞉.\f* \v 8 Ba꞉bene eta tetelo komo iba꞉te bohelemele ba꞉gala kuhi pilo komo, kamenakamena ba꞉gala dubu pilo komo, ba꞉bako koko kuba ododili da꞉tupuimiya꞉, ba꞉bema꞉ kapiya hegela tetelo 23 taosene tawakaluba꞉te ba꞉ dito ha꞉lahuya꞉. A꞉iye! Ale ba꞉bako kuba ododili ipuwamo na꞉pa꞉la꞉ha modoboha꞉! \v 9 Ba꞉bene eta tetelo komo iba꞉te Kodawa Godoko bepawiya꞉, iyo, ebete ibino daedae ukui komamo papamiwataheno ba꞉be mabuma꞉ iba꞉te ebeno ododi komo kubama꞉ da꞉ga꞉luya꞉, ba꞉bema꞉ bu kalate ibi ba alohole ibi hiliyonomate ba꞉ dito ha꞉lahuya꞉. A꞉iye! Ale ba꞉bako kuba tabamo aeno Kodawa pawi modoboha꞉! \v 10 Ba꞉bene eta tetelo komo iba꞉te ubiha꞉ tabo Godokono okopa꞉tamo da꞉ga꞉luya꞉, ba꞉bema꞉ Godokono Hoe Nopodawate ibi ba꞉bo anakapulamiya꞉. A꞉iye! Ale ba꞉bako ubiha꞉ tabo ga꞉la tupuimi modoboha꞉! \p \v 11 Numa꞉la꞉, Godote ebeno ubi komo dopamo ihatiya꞉, komopa꞉te ba꞉bi hiliyonomo komo ba iya꞉tawaha iba꞉te hidohido ukui kuwatema꞉, ba꞉bene ebete a mabuma꞉ ba꞉bi komo ebeno Bukamo a꞉miya꞉tiya꞉, ale ba꞉bi atu kuba ododili ipuwamo gudikapoma꞉. Ba꞉ hibila, a puya꞉te ba꞉ma tetelo demedehonama꞉ hopo haboeno kuititi tetete atamo ba꞉ na꞉tatali, \v 12 ba꞉bema꞉ pote ba꞉ma ka꞉na demalagidolona, “Na naeno heloamo modobolo la꞉namo,” ebe hidamo! Diyala, tete tatalila ebete kuba ododi ipuwamo da꞉ negamene. \s1 Saitanakono Kuba Gabamo Emogabuimi Ipuwalo Godote Hibima꞉ Midipa꞉tamo Modobo Helo Dikalamenako \p \v 13 Ba꞉ hibila, Saitanate hiya꞉hiya꞉ kuba gabamo emogabuimi komo ama꞉tamo da꞉wadahenako, ebete ba꞉bako atu komokomo hopo habanapi hiliyonomatamo ikalamenako. Huiyatiya kalakala konomola, Godote ama꞉ kowalubima꞉ hibidawama꞉ eda꞉na. Ba꞉be mabuma꞉ amia꞉no hibima꞉ midi helote keba ka꞉na kitana, ebete ba꞉be komo ba iya꞉tawana Saitanako ba꞉bo koduhimima꞉ne, ebete amia꞉no helo da꞉gogolona ba꞉bako eta konomo emogabuimi komo ama꞉tamo kadahema꞉. Ba꞉gala ba꞉be atu tetelo Godote ama꞉ gabo kiya꞉tumima꞉na꞉ta, ama꞉le Saitanakono emogabuimi komone keba ka꞉na na꞉kalahuliomena꞉ ama꞉le hibima꞉ midi ipuwalo kodakodalo kola꞉nama꞉. \s1 Hibima꞉ Midipa꞉te Ida꞉da꞉li Adikulame Komokomo Ipuwane Alahutihoma꞉ Polote Da꞉goiya꞉ \p \v 14 Ba꞉bema꞉ naeno hidohido mabuluba꞉la꞉, wadiyala la꞉le hiya꞉hiya꞉ ida꞉da꞉lino gobogobo adikulame komo kuba nibote patema꞉ ga꞉lalo ba꞉bi ododili ipuwane nalahutihonakuya꞉la꞉. \fig Ida꞉da꞉li adikulamepima꞉ eda꞉ha talonala|alt="Worshipping an idol" src="CO00624B.TIF" size="span" loc="2/3 of page" copy="1978 David C. Cook Publishing Co" ref="10.6-7" \fig* \v 15 Numa꞉la꞉, la꞉ puya꞉te naeno tabo dulihutama, nale naeno tepo ipuwoeno ukuilo la꞉ hidohido ukuipima꞉ midilitamata, ba꞉bema꞉ wadiyala la꞉ ba꞉moe naeno tabo hidamo nanagiya꞉midala꞉. \v 16 Ya꞉suku emalagidolo baa꞉ naha komo ododi tetelo ale kebe kalilino komoma꞉ Godotamo kalakala tabo dadipatenakoma꞉, ba꞉be kalili ba꞉ Kelisokono hawi kalilila, ba꞉bema꞉ hibila, ale kapimilo ba niho a eba꞉go kapiyama꞉ ba꞉bo eda꞉hanakoma꞉. Ba꞉gala ale ebe kemalagidoloma꞉ kebe baa꞉ ka꞉wakamihonakoma꞉, ba꞉be baa꞉ ba꞉ ebeno apela, ba꞉bema꞉ ale kapimilo ba naha a Kelisokoba꞉ atumu kapiyama꞉ ba꞉bo keda꞉hanakoma꞉. \p \v 17 Numa꞉la꞉, ale ba꞉be baa꞉ wakamihoheno dopamo kapiya baa꞉te itananako, ba꞉bema꞉ ba꞉be komo ba꞉ a hibima꞉ midipino komo hawakalimino gola, iyo, a hiliyonomate Kelisokono kapiya apema꞉ ba eda꞉hana, ale kapiya baa꞉ kapimilo ba꞉bema꞉ nahanakoma꞉. \v 18 Ba꞉ hibila, a Isalaelanapino hawa꞉goeno ilina Godotamo ikameho komo atumu ba꞉ ba꞉ba ka꞉nala, ba꞉bema꞉ wadiyala la꞉le ba꞉be komo nemalagidolala꞉. Iba꞉te ba꞉bi ilina Godoko owatidoloeno patapata hunamo miya꞉teheno, dopamo iba꞉te mokoholete ibi mabuma꞉ katene hapuhapu tama꞉mo miya꞉tenaka, ba꞉bene iba꞉te Godoko adikumi tetelo eba꞉go kapiyama꞉ ba eda꞉ha katene kapimilo ba꞉bo nahanaka. \p \v 19 Ba꞉bema꞉ na ubila ale ida꞉da꞉li gobogoboeno adikulame komo gala kakemalagidoluya꞉. Mabu keka꞉ nale la꞉ ba꞉be komo ipuwane alahutihoma꞉ da꞉kiyalamema? Ba꞉bi ida꞉da꞉lino helote hibilo ba꞉kitana, ba꞉gala adikulamepa꞉te iba꞉tamo kebe ilina kikalamenaka ba꞉bi ilinate talona ipuwalo hibilo ba꞉ka꞉pola꞉na? \v 20 Ao, naeno taboeno ipuwa eba ka꞉naha꞉! Hibi komo ba꞉ ba꞉ma ka꞉nala, ida꞉da꞉li adikulamepa꞉te ibino hawa꞉goeno ilina Godotamo a꞉kikamehala꞉, iba꞉te huiyatiya ida꞉da꞉lino ha꞉da amiho gobogobatamo ikalameholenaka. Ba꞉be mabuma꞉ na ubihinola la꞉ hibima꞉ midipa꞉te la꞉eno ododili ipuwalo ba꞉bako kuba gobogobago kapiyama꞉ keda꞉hanama꞉! \v 21 A꞉iye! La꞉le eta hegelalo Ya꞉suku emalagidolo kalila꞉mo nihote, eta hegelalo kuba gobogobo emalagidole kalila꞉mo da꞉kanihoma, ba꞉be komo modoboha꞉! Iyo, la꞉le eta hegelalo Ya꞉suku emalagidolo baa꞉ eba꞉go nahate, eta hegelalo kuba gobogobo emalagidolelo iba꞉go baa꞉ da꞉kanahama, ba꞉be komo atumu modoboha꞉! \v 22 Ba꞉bema꞉ a hidamo! Ale ida꞉da꞉li adikulamepino ododili komamo a꞉kana꞉pa꞉la꞉hama꞉, mabu a ubihinola aeno Kodawate ba꞉be komoma꞉ atamo mauba. Ba꞉gala ale daedae ukuilo ba꞉ma ka꞉na a꞉kemalagidolama꞉, aeno helote ebeno heloago komodoboma꞉ne. \s1 Hibima꞉ Mididawate Ebe Ha꞉kiya Ebe Kapiya Kowalubima꞉ Ukui Akihata꞉la꞉ \p \v 23 Ba꞉bema꞉ ba꞉moe ba꞉ eta komola. La꞉ komopa꞉te ba꞉ma ka꞉na na꞉ga꞉lanamata, “Apa꞉mo ododili komo hiliyonomo ipuwalo eta komo kododima꞉ talona hibilo kitanaha꞉.” \p Ba꞉bema꞉ nale tabo ba huiya na꞉goemo, “Iyo, lumagiti Kelisoko ipuwalo tutudawama꞉ ba eda꞉na, talona ebetamo hibilo kitanaha꞉ eta komo kododima꞉. Huiyatiya numa꞉la꞉, apa꞉mo ododili komo hiliyonomo ipuwalo komo ododili komate aeno hibima꞉ midi ipuwalo a a꞉kowalubia꞉mena꞉, iyo, a sose tawakaluba꞉te ba꞉bi ododili komago ba emedena hidamo a꞉kapepehama꞉. \v 24 Ba꞉bema꞉ la꞉ ipuwalo etate ukui akihata꞉la꞉ ebe ha꞉kiya ebe kapiya kowalubima꞉, huiyatiya wadiyala ebete komopino hibima꞉ midi ipuwalo ibi kowalubilima꞉ ibino komokomo dopamo nemalagidolenakamene.” \p \v 25 Ba꞉ hibila, ama꞉ kolowami habamo tote, puya꞉te ida꞉da꞉li adikulameno katene ilina da꞉pemiya꞉tenaka, ba꞉bi tawakalubino ilina uwatete da꞉nahamena꞉, talona puliyala. Iyo, amia꞉no tepo ipuwoeno mulu ukui komate amia꞉no eta naha komoma꞉ ama꞉ kubadawama꞉ ka꞉mi modoboha꞉, \v 26 mabu Godokono Bukalo tabote ba꞉ma ka꞉na itana, “Ba꞉moe hopo konomo ba꞉ aeno Kodawoenola, ba꞉bema꞉ hopo haboeno ilina hiliyonomate ba꞉ ebenoma꞉ eda꞉hana.” \v 27 Ba꞉bema꞉ keba tetelo eta hibima꞉ midiha꞉ mabulubiti ama꞉ eba꞉go baa꞉ nahama꞉ da꞉kiyamemena꞉, ama꞉ ubi dihatemena꞉, kubaha꞉, ama꞉le eba꞉go tote ebete baa꞉ naha tetelo ama꞉tamo kebe ilina dikamemena꞉, wadiyala ama꞉ ba꞉be ilina kalakalago dito na꞉nuya꞉, iyo, ama꞉le tepo ipuwoeno mulu ukui komodo ida꞉da꞉li adikulameno kateneno komoma꞉ ukui bilibilima꞉ akeda꞉la꞉. \p \v 28-31 Ba꞉bema꞉ numa꞉, naeno komo ba꞉ ba꞉ma ka꞉nala. Na Kelisoko ipuwalo tutudawama꞉ ba eda꞉na, naeno tepo ipuwoeno mulu ukuiti eta ododi komoma꞉ na kubadawama꞉ ka꞉namihino, eta dawoeno mulu ukui komate naeno tutu emede komo matuhumiho a꞉kamodobamena꞉. Iyo, nale eta baa꞉ na komoma꞉ Godotamo kalakala tabo adipatelo ebeno kalakalago da꞉namo, ba꞉ba tetelo pote na꞉ka꞉modobomene na kuba ododidawama꞉ ka꞉namima꞉? A꞉iye, lumagi puliyala, kalutaha꞉! Ba꞉bema꞉ a hibima꞉ midipino ododili komoma꞉ ba꞉moe ba꞉ naeno ko iya꞉tulame tabola, amia꞉no baa꞉ naha ipuwalo, ba꞉gala amia꞉no beya niho ipuwalo, ba꞉gala amia꞉no komo hiya꞉hiya꞉ ododili komo hiliyonomo ipuwalo, wadiyala ama꞉ ba꞉bi hiliyonomo komamo Godoko nawagaminanakuya꞉. \p Huiyatiya ba꞉moe ba꞉ eta komola. Keba tetelo eta dawate ama꞉ ba꞉ma ka꞉na da꞉kiyamemena꞉, “Ba꞉moe katene ba꞉ ida꞉da꞉li adikulameno ilinala, ale a꞉kanahama꞉!” ama꞉ ebe malemalelo emalagidolote ebeno tepo ipuwoeno mulu ukui komamo na꞉papamiwatuya꞉. Iyo, amia꞉no tepo ipuwoeno ukuiti ba꞉be katene nama꞉ modoboma꞉ goena, huiyatiya amia꞉no mabulubino komoma꞉ ama꞉ a꞉kanamena꞉ta. \v 32 Ba꞉bema꞉ amia꞉no hiliyonomo ododili komamo eta lumagino nato ukamidadawama꞉ akeda꞉la꞉, iyo, puya꞉te Godokono sose tawakalubima꞉ deda꞉hana, ba꞉gala puya꞉te Yunapi ba꞉gala Yuha꞉pi ipuwalo hibima꞉ midiha꞉pima꞉ deda꞉hana, ibi hiliyonomo ipuwalo etate amia꞉no ododili komoma꞉ kuba ododi ipuwamo ga modoboha꞉. \v 33 Ba꞉ hibila, na ha꞉kiya na kapiya kowalubima꞉ emalagidoloheno, naeno ubi komo ba꞉ma ka꞉na ihatenamo, nale naeno hiliyonomo ododili komamo tawakalubi hiliyonomo dowalubilinakomo, ibi ba kalakaluilamena iba꞉te Godogodone ibino ka꞉ka꞉ mula꞉ komo galane ba꞉bo kolawema꞉na꞉. Ba꞉bema꞉ hibima꞉ mididawa, naeno ubi komote komopa꞉tamo keba ka꞉na kitana, wadiyala la꞉eno ubi komote iba꞉tamo atumu ba꞉ ba꞉ba ka꞉na na꞉kitananakamene. \c 11 \nb \v 1 Iyo, wadiyala la꞉ hibima꞉ midipi hiliyonomoeno ododili komokomo ipuwalo la꞉le na nibaminatena꞉la꞉, nale Kelisoko keba ka꞉na kibamitinamo ba꞉ba ka꞉na. \s1 Polote Kolini Sose Kamenakamenoeno Eta Ododi Komoma꞉ Dolamagiya꞉ \p \v 2 Ba꞉bema꞉ nale la꞉ bimililameholemata, mabu la꞉eno hiliyonomo ododili komokomo ipuwalo la꞉le na ba emalagidolone, nale la꞉ dopo soseno\f * \fr 11.2 \ft Buka ka꞉lamiholedawa, wadiyala ama꞉ ba꞉moe komo niya꞉tawa, Ya꞉suti hoe ipuwane mahigate Hunu Habamo dodoluya꞉, ba꞉ba tetelo Yunapino Yudiya hopolo kebe sosete duluhukuya꞉ ba꞉be sose ba꞉ dopo sosela.\f* ododili komo keba ka꞉na kiya꞉tulametanakuima, la꞉ ba꞉bi komamo hibinomolo ba꞉ba ka꞉na papamila꞉hanamata. \p \v 3 Huiyatiya na ubila ba꞉ma tetelo eta uli komo la꞉ kiya꞉tulamema꞉, ba꞉ma ka꞉na Godote Kelisokono watodawama꞉ keba ka꞉na keda꞉na, Kelisote hibima꞉ midipi dubuino watodawama꞉ ba꞉ ba꞉ba ka꞉na keda꞉na, ba꞉bene hibima꞉ midi dubuti ebeno kamenoeno watodawama꞉ atumu keda꞉na. \v 4 Ba꞉bema꞉ la꞉ ipuwalo eta dubuti Godotamo toetoe tabo olamagi tetelo o ebete Godokono ukui hawakalimi tetelo ebeno wato kalikamo da꞉mula꞉mene, ba꞉be ododi komo ba꞉ ebeno watodawa Kelisotamo hilopo ikame komo huiyala. \v 5-6 Huiyatiya la꞉ ipuwalo eta kamenate ebeno wato kalikamo mula꞉heno Godotamo toetoe tabo dolamagimini o ebete Godokono ukui sose tawakaluba꞉tamo da꞉hawakalimimini, ba꞉be ododi komo ba꞉ ebeno awitamo hilopo ikame komola, mabu ebeno awi ba꞉ ebeno watodawala. \p Numa꞉la꞉, la꞉ tawakalubino komo ba꞉ma ka꞉nala, eta dubuti ebeno kamenoeno konomo kuba mabuma꞉ ebeno hinibo elepe komamo hilopo ebetamo kikamema꞉ne, ba꞉bema꞉ la꞉ ipuwalo eta kamenate ebeno wato kalikamo mula꞉heno hilopoha꞉ma꞉ deda꞉mene, wadiyala ebete hilopo na꞉lawa꞉mene, kamenoeno awiti hinibo elepe komamo ebetamo hilopo keba ka꞉na kikamenako ba꞉ba ka꞉na. Iyo, la꞉ iya꞉tawahala, hinibo elepe komo ba꞉gala hinibo iya꞉hili komo ba꞉ kamenakamenatamo hilopo ikalame komola, ba꞉bema꞉ wadiyala iba꞉te ibino wato kalikamo na꞉mula꞉lenakamena꞉. \p \v 7 Huiyatiya dubuino komo hiya꞉la, ebete ebeno wato kalikamo mula꞉ha꞉ma꞉ deda꞉mene hilopo komote a꞉kitanamene. Numa꞉la꞉, Godote dopo dubu ebeno holoholamo ododiya꞉, ba꞉bema꞉ ba꞉ma tetelo dubu hiliyonomate ba꞉be holoholamo ba emedehona Godokono hido mulu emede ka꞉ka꞉ komo ba꞉bo hawakaliminaka. Huiyatiya dubuino hido mulu emede ka꞉ka꞉ komo kamenakamenate hawakaliminaka, \v 8 mabu Godote dopo dubu ba꞉gala kamena ba ododili, ebete dubuino ka꞉ka꞉ kamenagodone kalawiya꞉ha꞉, ao, ebete huiyatiya kamenoeno ka꞉ka꞉ dubugodone lawiya꞉. \v 9 Ba꞉gala numa꞉la꞉, Godote ebe ha꞉kiya ebe kokalakaluimima꞉ dopo dubu bododiya꞉, huiyatiya ebete ba꞉be dubu kokalakaluimima꞉ dopo kamena aka-ododiya꞉. \p \v 10 Ba꞉bema꞉ la꞉ ipuwalo kamenakamenate ibino wato kalikamo na꞉mula꞉lenakamena꞉, mabu Godote ebeno Gobogoboeno helo iba꞉tamo dikalami, ibino wato mula꞉le komote ba꞉be komo hidamo kohawakalimima꞉ne. Iyo, ba꞉be komodo Hunu Haboeno nopopa꞉te ba꞉moe komo kiya꞉tawahama꞉na꞉, dubate Godokono hido mulu emede ka꞉ka꞉ komo keba ka꞉na ka꞉hawakaliminaka, talona puliyala hibima꞉ midipi kamenakamenate ba꞉be atu hido mulu emede ka꞉ka꞉ komo ba꞉ ba꞉ba ka꞉na atumu kohawakalimima꞉. \p \v 11 Huiyatiya ba꞉moe eta komo akadodala꞉. A hibima꞉ midipi ipuwalo kamenakamenate dubuino komoma꞉ akaga꞉lala꞉, “Ale iba꞉godolo eta owalubi komo a꞉kuma꞉lema꞉,” ba꞉gala dubate atumu kamenakamenoeno komoma꞉ ba꞉bako daedae ukui tabo akolamagima꞉la꞉. Ao, eba ka꞉naha꞉, mabu ale aeno Kodawa ipuwalo ba emedena dubu hiliyonomate kamenakamenagodolo owalubi komo ulamenaka, ba꞉gala atumu kamenakamena hiliyonomate dubagodone owalubi komo a꞉ka-uwatenaka. \v 12 Numa꞉la꞉, Godokono ododi komodo dopo kamenate dubugodone uluhukuya꞉, ba꞉bene ba꞉ma tetelo ebeno owalubi komodo dubu hiliyonomate kamenakamena ipuwane a꞉hawakalahalenaka, iyo, hiya꞉hiya꞉ tawakalubi ba꞉gala ilina hiliyonomate ebeno ubi komo kapiyado ba꞉bema꞉ ikulihonaka. \p \v 13 Ba꞉bema꞉ wadiyala la꞉ ha꞉kiya la꞉eno ukuia꞉mo nemalagidolala꞉, la꞉ ipuwalo eta kamenate ebeno wato kalikamo mula꞉heno Godotamo toetoe tabo dolamagimini, ba꞉be komo modobola꞉ka꞉ o modoboha꞉ma꞉ ba꞉keda꞉mene? \v 14-15 Numa꞉la꞉, Godote pui ebeno ubilo dododiliya꞉, ba꞉bi hiya꞉hiya꞉ tawakalubi ipuwalo komo hiliyonomate ibino tepo ipuwoeno ukuilo na꞉ga꞉lana, eta dubuti ga꞉ga꞉ga꞉ hinibago demedena ba꞉be komo ba꞉ kuba hilopo komola, huiyatiya eta kamenate ga꞉ga꞉ga꞉ hinibago demedena ba꞉be komo ba꞉ ebe hagalu kamenama꞉ midi komola. Ba꞉bema꞉ wadiyala la꞉ ba꞉be komone niya꞉tawahala꞉, Godote kamenakamenatamo ibino ga꞉ga꞉ga꞉ hinibo bikalamiya꞉ ba꞉bi hinibate ibino wato mula꞉leno ilinama꞉ keda꞉hanama꞉. \v 16 Ba꞉bene la꞉ ipuwalo etate ba꞉moe komoma꞉ nago olowabeletihuima꞉ dewagelemene, naeno kuititi tabo ebetamo ba꞉ma ka꞉na itana, la꞉eno hopo konomolo puya꞉te Godokono sose tawakalubima꞉ deda꞉hana, ibi hiliyonomate ago ukui kapiyama꞉ ba eda꞉hana kamenakamenoeno komoma꞉ ba꞉ ba꞉ba ka꞉na iya꞉tulamenaka. \s1 Polote Ya꞉suku Emalagidolo Baa꞉ Naha Komoma꞉ Dolamagiya꞉ \p \v 17 Ba꞉bema꞉ nale ba꞉be komo miya꞉pate nale komo hiya꞉hiya꞉ komoma꞉ la꞉ diya꞉tulamema, ba꞉bi komo ipuwalo nale la꞉ a꞉kamililamehola꞉mata, mabu keba tetelo la꞉ da꞉kapiyuiminakoma, la꞉ la꞉eno ododili komamo komopino hibima꞉ midi ipuwalo ibi owalubilihino ibi dito kubahilamenakomata. \v 18 Ba꞉bene dopo komo ba꞉ma ka꞉nala, komopa꞉te na a꞉kiyanamiya꞉, la꞉ sose tawakaluba꞉te da꞉kapiyuiminakoma la꞉ ipuwalo anagiya꞉mida komokomo ba꞉pola꞉lama꞉nata. Ba꞉bema꞉ ibino tabo ga꞉la ipuwalo nale komo tabo hibima꞉ a꞉midilimo, \v 19 mabu diyala, ba꞉bako anagiya꞉mida komate Godokono ubilo dikulihuya꞉, la꞉ ipuwalo puya꞉te ebeno ubi komamo hibilo da꞉papamila꞉hanama, la꞉le ebeno hiya꞉nomo tuputupu emede ipuwalo ba la꞉mota꞉hana, komopa꞉te ba꞉be hido emede komo dumilamemena꞉ iba꞉te ibino kuba ododili komokomo ba꞉bo kiya꞉tawahama꞉na꞉. \p \v 20-21 Huiyatiya numa꞉la꞉, la꞉ komopino kuba ododi komo ba꞉ ba꞉ma ka꞉nala. La꞉ da꞉kapiyuiminakoma, la꞉le Kodawa Ya꞉suku emalagidolo baa꞉ naha tetelo ebe hibilo kemalagidolonaha꞉. Iyo, Ya꞉suku emalagidolo baa꞉ naha tetete peheno, dopamo la꞉eno poko baa꞉ naha ipuwalo\f * \fr 11.20-21 \ft Buka ka꞉lamiholedawa, wadiyala ama꞉ Kolini sose tawakalubino ododi komo ba꞉ma ka꞉na niya꞉tawa, iba꞉te Godoko adikumi hegelalo da꞉kapiyuiminakui, dopamo iba꞉te ibino hiya꞉hiya꞉ badininipala kapiyuimi ipuwalo poko baa꞉ benahanakuya꞉, ba꞉bene gala hapuni iba꞉te Ya꞉suku emalagidolo baa꞉ naha komo ba꞉bo ododinakuya꞉. Ba꞉bema꞉ iba꞉te poko baa꞉ naha tetelo kebe kuba komo kododilinakui, Polote ba꞉bi komoma꞉ ba꞉moe tabo bolamagiya꞉.\f* etapa꞉te etapi emalagidoleheno ibi a꞉kalatilama꞉lemata, ba꞉bene la꞉ komopi ha꞉kiya la꞉eno baa꞉ gahugahulu ba naha komopa꞉tamo malemalelo a꞉kalabahalama꞉lemata. Ba꞉bema꞉ hibila, la꞉eno ododi ipuwalo komopa꞉te poko baa꞉ konomamo ba naha huiyatiya komopi baa꞉te hibilo a꞉kawigulama꞉le, komopa꞉te helo gao beya konomamo niho ipuwalo daedaema꞉ ba eda꞉ha huiyatiya komopi nonaminalenaka. \v 22 A꞉iye! Mabu keka꞉ la꞉le Godokono sose tawakalubi ipuwalo komopi dito tawakalubima꞉ da꞉midilinakoma? Ba꞉gala mabu keka꞉ la꞉le awaepi owalubilihino iba꞉tamo hilopo dikalamenakoma? La꞉eno ukui ba꞉kitana, nale ba꞉moe ododi komoma꞉ la꞉ da꞉mililameholema? Ao, mililamehole tabo nagodolo kitanaha꞉! Ba꞉moe kapiya tabo la꞉tamo olamagimo, la꞉le la꞉eno ekaka꞉tamo malemale hawakalimima꞉ ubiha꞉ma꞉ deda꞉hama, la꞉le soseno kapiyuimi komamo akapelama꞉la꞉. Wadiyala la꞉ huiyatiya la꞉ ha꞉kiya la꞉eno hiya꞉hiya꞉ genamalo baa꞉ na꞉nahanakuya꞉la꞉. \p \v 23 Numa꞉la꞉, nale Kodawa Ya꞉sugodone da꞉lawiya꞉mo, ba꞉be atu komo dopamo la꞉ ba꞉ma ka꞉na iya꞉tulamimata, ebeno eta mabulubiti ebe ebeno anakapumipino kokotamo dihateniya꞉, ba꞉be dulu ebete baa꞉ lawenate, \v 24 Godotamo kalakala tabo olamaginate, ba wakamihona ebe ta꞉matapa꞉tamo na꞉goeniya꞉, “Ba꞉moe ba꞉ naeno apela, la꞉ mabuma꞉ Godotamo ikamemo. La꞉le na emalagidolonelo ba꞉moe komo nododinakuya꞉la꞉.” \v 25 Ba꞉bene baa꞉ naha komote da꞉wibolameniya꞉, ebete kalili gala kalawenate na꞉kagoeniya꞉, “Ba꞉moe kalili ba꞉ Godote tawakaluba꞉go komiloma꞉ uli nopo da꞉tamotiya꞉ ba꞉moe ba꞉be komola, iyo, ba꞉moe naeno hawiti ba꞉be nopo bekodakoduimina. Keba tetelo la꞉le da꞉nihonakoma, wadiyala na emalagidolonelo nododinakuya꞉la꞉.” \v 26 Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, Kodawate ba꞉moe hopamo gala peheno, kebe hiya꞉hiya꞉ tetelo la꞉le ebe emalagidolo baa꞉ da꞉nahanakoma ba꞉gala ebeno hawi kalili da꞉nihonakoma, ba꞉bi netewa komodo la꞉ Ya꞉sukunu hoe komo ba꞉hawakaliminakomata. \p \v 27 Ba꞉be mabuma꞉ kebe lumagiti ebeno tepo ipuwoeno ukuilo Kodawa Ya꞉suku hibilo adikumihino ebe emalagidolo baa꞉ da꞉namene ba꞉gala ebeno hawi kalili da꞉nimini, ba꞉be komodo ebete Kodawoeno apeno talona ba꞉gala hawino talona wakalamiti konomo kuba kododima꞉ne. \v 28 Ba꞉bema꞉ lumagiti Ya꞉suku emalagidolo baa꞉ naheno ba꞉gala ebete ebeno hawi kalilini nihino, wadiyala ebete dopamo ebeno tepo ipuwoeno komo hidamo nanagiya꞉midamene, \v 29 mabu kebe dawate Ya꞉sukunu ape komoeno ipuwa hidamo emalagidoloheno ebe emalagidolo baa꞉ dito da꞉namene, ba꞉gala ebeno hawi kalilini dito da꞉kanimini, ba꞉be dawoeno komo Godote kubama꞉ kogoema꞉ne, iyo, ebetamo kuba huiya kikamema꞉ne. \v 30 Ba꞉moe ba꞉be mabuma꞉ apeno temeteme komate la꞉ komo hiliyonomagodolo ba꞉pola꞉na, ba꞉gala tawetawete atumu la꞉ ba ulamena la꞉ ipuwalo komopa꞉te dito ha꞉lahuya꞉. \p \v 31 Huiyatiya numa꞉la꞉, a ha꞉kiya aeno komo dopamo modobolo danagilamenakoma꞉, ba꞉bema꞉ aeno Kodawate aeno komo anagiya꞉midaa꞉me tetelo aeno eta ododi komoma꞉ a kubapima꞉ a꞉kagaa꞉mene. \v 32 Ba꞉ hibila, keba tetelo ebete a anagiya꞉midoe ipuwalo kuba huiya dikaa꞉memene, ebeno ubi komo atamo ba꞉ma ka꞉na itananako, ebete a ba꞉ma tetelo temeteme komamo tuputupulu kemedenama꞉ diya꞉tua꞉menako, galane tetelo hopo habanapa꞉te ibino wiboha꞉ teteno kuba huiya ba uwate, a huiyatiya kuba huiya a꞉kalawa꞉ma꞉. \fig Naeno hawiti Godokono uli nopo bekodakoduimina|alt="The Last Supper" src="CN01803B.TIF" size="span" loc="2/3 of page" copy="1978 David C. Cook Publishing Co." ref="11.25" \fig* \p \v 33 Ba꞉bema꞉ naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, la꞉le poko baa꞉ ba꞉gala Ya꞉suku emalagidolo baa꞉ naha komoma꞉ da꞉kapiyuiminakoma, wadiyala la꞉ naha tupuimihino tawakalubi hiliyonomoeno pelame komo na꞉latiminakuya꞉la꞉. \v 34 Ba꞉gala la꞉ ipuwalo baa꞉ kapete kebe lumagi koamo dumimini, wadiyala ebete ebeno genamalo baa꞉ nanekele dopamo nate ba꞉bene soseno kapiyuimi komamo na꞉pa꞉mene, mabu ba꞉bako ododi komodo kuba huiyate Godogodone la꞉ sose tawakaluba꞉tamo a꞉kapa꞉mene. Ba꞉bema꞉ kalakala konomola, ba꞉ma tetelo ba꞉moi kapiyakapiya komoma꞉ nale la꞉ hidamo a꞉kiyalamemata, huiyatiya la꞉eno komo ododili komoma꞉ kebe tabo dulihuimo, nale da꞉pemo ba꞉bi komokomo atumu ba꞉bo kopetuputupuilamema꞉nemo. \c 12 \s1 Hibima꞉ Midipa꞉te Godokono Oko Kowatihonama꞉ Ebeno Gobogobote Malemalelo Iba꞉tamo Hiya꞉hiya꞉ Helo Dikalamenako \p \v 1 Ba꞉bema꞉ la꞉le eta komoma꞉ na da꞉kiyanamima, ba꞉be komo ba꞉ a hibima꞉ midipa꞉te Godokono oko kowatihonama꞉ ebeno Gobogobote malemalelo atamo hiya꞉hiya꞉ helo dikaa꞉menako, ba꞉bi komate keba ka꞉na ka꞉pola꞉na. Naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, na ubihinola la꞉ ba꞉bi dito ikalame komoma꞉ iya꞉tawaha꞉pima꞉ eda꞉ha. \p \v 2 La꞉ iya꞉tawahala, dopamo la꞉ hibima꞉ midiha꞉pima꞉ ba eda꞉hana, ida꞉da꞉li adikulame ipuwalo ha꞉da amiho gobogobate komo hiya꞉hiya꞉ gabodo la꞉ ba꞉bo magatalenakuya꞉ta, huiyatiya ba꞉bi ida꞉da꞉la꞉godolo hibi ka꞉ka꞉te itanaheno iba꞉te la꞉ kowalubilinamiha꞉. \v 3 Ba꞉bema꞉ na ubila la꞉ ba꞉moe komo niya꞉tawahala꞉, Godokono Gobogobote eta lumagigodolo demedena, ebete a꞉kamodobamene kuba tabo ba꞉ma ka꞉na goe, “Ya꞉suku kuba dawama꞉ ba eda꞉na Godote ebe Saitanakono Koe Habamo ka꞉da꞉nama꞉ne!” Ba꞉gala la꞉le eta lumagino tabo ba꞉ma ka꞉na dulihoma, “Ya꞉suku ba꞉ Kodawala!” la꞉ ba꞉bo kiya꞉tawahama꞉nemata, Godokono Gobogobote ebe ipuwalo bemedena, mabu ebete ba꞉be lumagi ipuwalo emedenaha꞉tale ebete ba꞉be hibi tabo goe ba꞉ka꞉modobona꞉. \p \v 4 Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, Godokono Gobogobo ba꞉ kapiyala, huiyatiya hibima꞉ midipi hiliyonomoma꞉ ba eda꞉hana, ebete iba꞉tamo hiya꞉hiya꞉ helo dikalamenako ba꞉bi hiya꞉nomo helo komate hiya꞉hiya꞉ ba꞉pola꞉na. \v 5 Ba꞉gala Kodawa Ya꞉suku ba꞉ kapiyala, huiyatiya hibima꞉ midipa꞉te ebe mabuma꞉ dowatihona ba꞉bi oko komate hiya꞉hiya꞉ ba꞉pola꞉na. \v 6 Ba꞉bene Godoko atumu ba꞉ kapiyala, huiyatiya ebete hibima꞉ midipa꞉tamo hidohido ukui dikalamenako, ba꞉bi ukui komate atumu hiya꞉hiya꞉ ba꞉kapola꞉na iba꞉te ebeno hiya꞉hiya꞉ oko kowatihonama꞉. \p \v 7 Ba꞉ hibila, Godokono Gobogobote hibima꞉ midipi hiliyonomo ipuwalo bemedena, ba꞉bema꞉ iba꞉te ba꞉be komo ba iya꞉tawaha kapimilo kapepehoma꞉ ebete ebeno hiya꞉hiya꞉ helo ikame komamo ebeno komo iba꞉godolo hawakaliminako. \v 8 Ba꞉ma ka꞉na Godokono Gobogobote eta lumagitamo hiya꞉nomo helo dito ikamenako komopa꞉tamo mulu ukui tabo kolamagima꞉, ba꞉gala ba꞉be atu Gobogobote eta lumagitamo hiya꞉nomo helo dito kikamenako hido iya꞉tawa komo kohawakalimima꞉. \v 9 Ba꞉bene ba꞉be Gobogobote eta lumagitamo hiya꞉nomo helo dito ikamenako ebeno hibima꞉ midi komo Kelisotamo konomamo kihatema꞉, ba꞉gala ebete eta lumagitamo hiya꞉nomo helo dito kikamenako temetema꞉gopi kohiduilamema꞉. \v 10 Iyo, ba꞉be atu Gobogobote komo tawakaluba꞉tamo ebeno hiya꞉nomo helo malemalelo hiya꞉hiya꞉ ikalameholenako, ibi ipuwalo etate hanohano komo kododilinakoma꞉, etate Godokono tepo ipuwoeno ukui kohawakaliminakoma꞉, etate kuba gobogoboeno ododili komo ba꞉gala Godokono Gobogoboeno ododili komo hidonomamo kanagilamelelamenakoma꞉, etate Hunu Haboeno nopopino hiya꞉hiya꞉ tabamo kolamaginakoma꞉, ba꞉gala etate ba꞉bako hiya꞉hiya꞉ taboeno ipuwa ulihopa꞉tamo kohawakalilamenakoma꞉. \v 11 Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, ba꞉bi hiliyonomo dito ikalame komate Helodawa kapiyanomo ipuwado ikulihonaka, ebe ba꞉ Godokono Gobogobola, iyo, ebeno ubilo ebete hiliyonomo hibima꞉ midipa꞉tamo ebeno hiya꞉hiya꞉ helo ba꞉ba ka꞉na ikalameholenako. \s1 Hibima꞉ Midipa꞉te Kelisokono Kapiya Apema꞉ Ba Eda꞉hana Ba꞉be Apeno Hiya꞉hiya꞉ Komate Hiya꞉hiya꞉ Oko Bowatihona \p \v 12 Ba꞉ hibila, lumagino ape ba꞉ kapiyanomola, huiyatiya hiya꞉hiya꞉ oko kowatihonama꞉ apeno hiya꞉hiya꞉ komate ba꞉pola꞉ma꞉na. Ba꞉bema꞉ ba꞉ ba꞉ba ka꞉na Kelisokono kapiya ape ipuwalo apeno hiya꞉hiya꞉ komate ba꞉pola꞉ma꞉na, \v 13 ba꞉bi hiya꞉hiya꞉ apeno komo ba꞉ a hibima꞉ midipila. Numa꞉la꞉, a ipuwalo puya꞉te Yunapima꞉ deda꞉hanama꞉ ba꞉gala puya꞉te Yuha꞉pima꞉ deda꞉hanama꞉, puya꞉te komopa꞉tamo huiyaha꞉ oko dowatihonama꞉ ba꞉gala puya꞉te a ha꞉kiya a kowalubima꞉ hegehege mani oko dowatihonama꞉, a hiliyonomate beyamo wadulatele komo Godokono kapiya Gobogoboeno heloamo a꞉lawiya꞉ma꞉, iyo, ba꞉be atu Gobogobote a hiliyonomoeno tepo ipuwa ya꞉lo a꞉tabuilamiya꞉. \p \v 14 Iyo, lumagino ape ipuwalo apeno hiya꞉hiya꞉ komate ba꞉pola꞉ma꞉na, kapiya komote kitama꞉naha꞉. \v 15 Ba꞉bema꞉ lumagino natote ba꞉ma ka꞉na da꞉goemene, “Na apeno eta komoha꞉, mabu na kokotoha꞉,” ba꞉bako tabo goe komote a꞉kamodobamene ebe ape ipuwane dito kitamidama꞉. \v 16 Ba꞉gala galote atumu ba꞉ma ka꞉na da꞉goemene, “Na apeno eta komoha꞉, mabu na baidiha꞉,” ba꞉bako tabo goe komote a꞉kamodobamene ebe ape ipuwane dito kitamidama꞉. \p \v 17 Numa꞉la꞉, lumagino ape konomote baidi kapiyanomoma꞉ neda꞉tale, ebete hiya꞉hiya꞉ komo ulihoma꞉ ba꞉ka꞉modobona꞉, ba꞉gala ebeno ape konomote galo kapiyanomoma꞉ neda꞉tale ebete hiya꞉hiya꞉ nibo niyobahalema꞉ ba꞉ka꞉modobona꞉! \v 18 Huiyatiya Godote dopo lumagino ape ba ododi, ebete apeno hiya꞉hiya꞉ komo hiliyonomo ebeno ubilo miya꞉temiya꞉, \v 19 ba꞉be mabuma꞉ eta lumagino ape konomote kapiya komonomoma꞉ neda꞉tale, ebeno apete hibilo ba꞉ka꞉-itanana꞉! \v 20 A꞉iye, apeno komo eba ka꞉naha꞉, ebe ba꞉ kapiyala huiyatiya hiya꞉hiya꞉ oko kowatihonama꞉ apeno hiya꞉hiya꞉ komate ba꞉pola꞉ma꞉na. \p \v 21 Ba꞉be mabuma꞉ baiditi modoboha꞉ kokototamo tabo ba꞉ma ka꞉na goe, “Na ubihinola ama꞉ mabu ama꞉godone eta owalubi komo kalawenaha꞉!” ba꞉gala watote atumu natotamo ba꞉mako tabo a꞉kagaa꞉mene, “Na ubihinola ama꞉ mabu ama꞉godolo eta owalubi komo a꞉kuma꞉lemo!” \v 22 Ao, eba ka꞉naha꞉. Lumagino ape ipuwalo apeno hiya꞉hiya꞉ komate ba pola꞉ma꞉na, ba꞉bi komokomo ipuwalo ale kebe komo heloheloha꞉dopoma꞉ da꞉ga꞉lanama꞉, ebete ba꞉bi komokomo ebeno ape ipuwane diya꞉hilimimini ebeno ka꞉ka꞉te ba꞉ dito kowiboma꞉ne. \v 23 Ba꞉ ba꞉ba ka꞉na ale apeno hiya꞉hiya꞉ komokomo ipuwalo kebe komo kubakubadopoma꞉ demalagidolenama꞉, aeno ododili komamo ba꞉bi komokomo hidonomamo ulamenakoma꞉ iba꞉te modobolo kopola꞉nama꞉. Ba꞉gala aeno ape ipuwalo kebe komate hawakala ba pola꞉na atamo hilopo dikaa꞉mena, ale ba꞉bi komokomo konomamo emalagidolete kalikamo mula꞉lenakoma꞉, \v 24 huiyatiya numa꞉la꞉, kebe komate hawakala ba pola꞉na atamo hilopo kikaa꞉menaha꞉, ale ba꞉bi komokomo kemalagidolenaha꞉ ibi kalikamo komula꞉lema꞉. \p Ba꞉bema꞉ hibila, Godote dopo lumagino ape ba ododi apeno hiya꞉hiya꞉ komo miya꞉temelo ukui ba꞉ma ka꞉na ihatiya꞉, tawakaluba꞉te apeno hiliyonomo komokomo ipuwalo kebe komo kubakubadopoma꞉ da꞉ga꞉la꞉namena꞉, iba꞉te ba꞉bi komokomo konomamo ba emalagidolena ibino ododili komamo hidonomamo bulamenakomena꞉. \v 25 Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, Godoko ubihinola, ebete dododiya꞉ ba꞉be ape ipuwalo anagiya꞉mida komote uluhuku. Ebe huiyatiya ubila apeno hiliyonomo komate ba pola꞉na, etate etatamo atu malemale komo nihatenakamene, \v 26 ba꞉bema꞉ keba tetelo eta komote temeteme diya꞉tawamene, ba꞉ba tetelo hiliyonomo komate atu temetema꞉go kopola꞉nama꞉na꞉, ba꞉gala keba tetelo eta komote eta dawoeno milimiho ipuwalo kalakala da꞉lawemene, ba꞉ba tetelo hiliyonomo komate eba꞉go kapimilo kokalakalahama꞉na꞉. \p \v 27 Ba꞉bema꞉ la꞉ hibima꞉ midipi hiliyonomo ba꞉ Kelisokono apelata, iyo, ebeno ape ipuwalo da꞉pola꞉ma꞉na la꞉ ba꞉ ba꞉bi hiya꞉hiya꞉ komolata. \v 28 Numa꞉la꞉, sose tupuimima꞉ hiya꞉hiya꞉ hopamo doelamiya꞉ Godote ba꞉bi okopi bimiya꞉tiya꞉ iba꞉te ebeno sose okopi ipuwalo dopopima꞉ keda꞉hanama꞉, ba꞉bene komo okopa꞉te ba꞉bi dopopino hopolo kopola꞉nama꞉ ebete ebeno ukui hawakalimipi kamiya꞉tete, ba꞉bene ibino hopolo kopola꞉nama꞉ puya꞉te ebeno Bukoeno tabo komokomo diya꞉tulamenaka ebete ba꞉bi okopi kamiya꞉tete, ba꞉bene ibino hopolo kopola꞉nama꞉ puya꞉te hanohano komo dododilinaka ebete ba꞉bi okopi ba꞉bo kamiya꞉tiya꞉. Ba꞉gala Godote puya꞉tamo hiya꞉hiya꞉ helo dikalamena iba꞉te ebeno soseno komo oko kowatihonama꞉, ebete ba꞉bi okopi atumu a꞉kamiya꞉tiya꞉, ba꞉ma ka꞉na ebete dopamo temetema꞉gopi hiduilamepi miya꞉tete, ba꞉bene puya꞉te tawakalubino ododili ipuwalo ibi dito dowalubilinaka ba꞉bi okopi kamiya꞉tete, ba꞉bene sose tawakalubino komo watowatopi kamiya꞉tete, ba꞉bene puya꞉te Hunu Haboeno nopopino hiya꞉hiya꞉ tabamo dolamagiminaka ba꞉bi okopi ba꞉bo kamiya꞉tiya꞉. \p \v 29 Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, soseno hiya꞉hiya꞉ okopi ipuwalo ibi hiliyonomate Kelisokono dopo oelamepima꞉ keda꞉hanaha꞉, ba꞉gala ba꞉ atumu ibi hiliyonomate Godokono ukui hawakalimipiha꞉, ba꞉gala ibi hiliyonomate ebeno Bukoeno tabo komokomo iya꞉tulamepiha꞉. Hibila, ibi hiliyonomate ebeno Gobogoboeno heloamo hanohano komo kododilinaha꞉, \v 30 ba꞉gala ibi hiliyonomate ebeno heloamo temetema꞉gopi kahiduilamenaha꞉, ba꞉gala ibi hiliyonomate Hunu Haboeno nopopino hiya꞉hiya꞉ tabamo kolamagiminaha꞉, ba꞉gala ibi hiliyonomate ba꞉bako hiya꞉hiya꞉ taboeno ipuwa ulihopa꞉tamo kahawakalilamenaha꞉. \v 31 Ba꞉bema꞉ Godokono Gobogobote hiya꞉hiya꞉ helo hibima꞉ midipa꞉tamo malemalelo dikalamena, ba꞉bi komokomo ipuwalo wadiyala la꞉le hiya꞉nomo hidohido helo kuwatema꞉ ubi konomamo nihatenakuya꞉la꞉. \p Huiyatiya numa꞉la꞉, na ba꞉ma tetelo Godokono eta gabo la꞉ kiya꞉tulamema꞉nemata, ba꞉be tuputupu gaboeno hidote ebeno Gobogoboeno hiya꞉hiya꞉ dito ikalame komoeno hido komo na꞉gogolona. \c 13 \s1 Malemale Emalagidolo Komo \p \v 1 Diyala, hiya꞉hiya꞉ hoponapino tabamo ba꞉gala Hunu Haboeno nopopino tabamo olamagi helote nagodolo kuda꞉ itana, huiyatiya malemale emalagidolo komote nagodolo itanaha꞉tale nale tabo olamagi ipuwalo eta hido komo ba꞉ka꞉-ododina꞉, iyo, na ba꞉ lumagiti bele dito danagaliminako ba꞉bako lumagima꞉ eda꞉namo, ba꞉be bele diyamote ekelaheno tawakaluba꞉te uli ubiha꞉ma꞉ keda꞉hama꞉na꞉. \v 2 Ba꞉bene diyala, Godokono ukui kohawakalimima꞉ ebeno Gobogobote natamo hiya꞉nomo helo kuda꞉ ikanamenako, ba꞉gala hiliyonomo iya꞉tawa komate nagodolo ba pola꞉na Godokono ugumuili komokomo hiliyonomo nale mulu ukuia꞉mo kuda꞉ iya꞉tawanakomo, ba꞉gala hunuhunu haka hiya꞉ baha꞉mo koelamema꞉ hibima꞉ midi komoeno helote nagodolo kuda꞉ itana, huiyatiya malemale emalagidolo komote nagodolo itanaha꞉tale na ipuwalo eta hido komote ba꞉ka꞉-itanana꞉. \v 3 Ba꞉bene diyala, nale naeno ilina hiliyonomo awaepa꞉tamo dito da꞉ ikalamemo, ba꞉gala Ya꞉suku mabuma꞉ hibima꞉ midiha꞉pa꞉te naeno ape koa꞉mo da꞉ emadomemena꞉, huiyatiya malemale emalagidolo komote nagodolo itanaha꞉tale nale Godogodone eta hido huiya ba꞉ka꞉lawena꞉. \p \v 4 Ba꞉bema꞉ ama꞉ eta lumagi malemalelo demalagidolona, ama꞉le ebeno daedae ododi komoma꞉ ebetamo tiyolo ubiha꞉ma꞉ a꞉keda꞉mena꞉ta, ba꞉gala ama꞉ malemale ododili komodo ebetamo hido owalubi kihatema꞉na꞉ta. Ba꞉bene ama꞉le malemale ipuwalo demedena, ama꞉ eta lumagino ilinama꞉ ebetamo a꞉kamaubamena꞉ta, ba꞉gala amia꞉no komoma꞉ awagaha tabo olamagihino amia꞉no tepo ipuwalo ama꞉ ha꞉kiya ama꞉ hunamo a꞉kadipata꞉mena꞉ta, \v 5 iyo, ama꞉ apeno ododili komamo eta modoboha꞉ ukui kapiya a꞉kahawakalima꞉mena꞉ta. Ba꞉bene ama꞉le malemale ipuwalo demedena ama꞉ ha꞉kiya amia꞉no komo kapiya a꞉kemalagidolonamena꞉ta, ba꞉gala amia꞉no tepo ipuwoeno koete eta lumagitamo tiyolo mahigaheno ama꞉ ebeno kuba ododili komo dito kadodolemema꞉na꞉ta. \v 6 Ba꞉bene ama꞉le malemale ipuwalo demedena ama꞉ komopino kuba ododi komo eta lumagitamo dumimina꞉ a꞉kakalakalamena꞉ta, ama꞉ huiyatiya Godokono hibi komote da꞉hawakalamene ama꞉ ba꞉bo kokalakalama꞉na꞉ta. \v 7 Ba꞉bema꞉ malemale emalagidolo komote ama꞉godolo hibinomolo ditana, hiliyonomo temeteme komate ama꞉tamo dikulihonakomena꞉ ama꞉ emedena tetelo ba꞉bi kuba komamo papamiwataheno kuiyodopoma꞉ a꞉keda꞉mena꞉ta, huiyatiya ama꞉le amia꞉no hibima꞉ midi komo ba atila꞉na, ba꞉be komo ipuwalo kodakodalo utiti Godokono hido owalubi tete ba꞉latiminamena꞉ta. \p \v 8 Iyo, malemale emalagidolo komote emedena emedena tetelo a꞉kawibonamene. Huiyatiya numa꞉la꞉, Godokono tepo ipuwoeno ukui hawakalilame komate ebeno okopa꞉godolo dikulihonaka ba꞉bi komate kowibohoma꞉na꞉, ba꞉gala komopa꞉te Hunu Haboeno nopopino hiya꞉hiya꞉ tabamo Godokono Gobogoboeno heloamo dolamagiminaka, ba꞉bi komate emedena tetelo a꞉kapola꞉namena꞉, ba꞉gala hiliyonomo iya꞉tawa komate tawakaluba꞉godolo da꞉pola꞉na ba꞉bi komate atumu kowibohoma꞉na꞉. \v 9 Ba꞉ hibila, Godote kebe iya꞉tawa komokomo aeno ukui mabamo da꞉miya꞉tena, ba꞉gala ebete kebe helo atamo dikaa꞉mena ale ebeno tepo ipuwoeno ukui kohawakalilamema꞉, ba꞉bi komate agodolo ba pola꞉na huiyatiya Godokono umi ipuwalo kubadopoma꞉ eda꞉hana. \v 10 Ba꞉bema꞉ kalakala konomola, mabu galane tetelo aeno Hido Tuputupudawanomote hibinomolo da꞉pemene, ba꞉ba tetelo kubadopo komokomo hiliyonomate ba꞉ dito kowibohoma꞉na꞉. \p \v 11 Numa꞉la꞉, na gudu deha꞉poto tetelo naeno tabo olamagi komo ba꞉gala komopino tabo anagiya꞉mida ukui komo ba꞉gala tepo ipuwoeno emalagidolo komo, ba꞉bi netewa-kapiya komate nagodolo gudu deha꞉potoeno ododili komokomo huiyama꞉ eda꞉hanama꞉. Huiyatiya ba꞉ma tetelo naeno komo hiya꞉ma꞉ eda꞉na, mabu na dubuma꞉ dediya꞉mo ba꞉ba tetelo gudu deha꞉potoeno ododili komo hiliyonomo naeno ginimi hapuamo dito miya꞉paliya꞉mo. \v 12 Ba꞉bema꞉ hibila, ba꞉ma tetelo ale Godokono komo nanekelenomo uminakoma꞉, lumagiti dalowa꞉ galasilo ebeno holoholo keba ka꞉na kuminako ba꞉ba ka꞉na, huiyatiya galane tetelo a ebeno holoholo hapuamo da꞉nikulima꞉ ebeno holoholo hidonomamo ba꞉bo konumima꞉nema꞉. Iyo, ba꞉ma tetelo naeno iya꞉tawa komate kubadopoma꞉ eda꞉hana, huiyatiya galane tetelo nale hiliyonomo komokomo hidonomamo kiya꞉tawama꞉nemo, Godote naeno hiliyonomo komokomo keba ka꞉na kiya꞉tawana ba꞉ba ka꞉na. \p \v 13 Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, emedena emedena tetelo da꞉pola꞉namena꞉ ba꞉moi ba꞉bi koko komokomola, aeno hibima꞉ midi komo, ba꞉gala ale Godokono hido tetete uluhukuma꞉ uliholo demedenama꞉ ba꞉be komo, ba꞉gala ale komopi malemalelo demalagidolenama꞉ ba꞉be komo, ba꞉moi ba꞉bi netewa-kapiya komokomola. Huiyatiya hibila, ba꞉moi komate ba pola꞉na ibi ipuwalo malemale emalagidolo komote ko komonomoma꞉ beda꞉namene. \c 14 \s1 Godokono Ukui Hawakalimidawoeno Hido Komote Hunu Haboeno Nopopino Tabamo Olamagidawoeno Hido Komo Na꞉gogolona \p \v 1 Ba꞉bema꞉ wadiyala la꞉ la꞉eno ukui konomamo nihatenala꞉ malemale emalagidolo ipuwalo kemedenama꞉, ba꞉gala atu tetelo la꞉ iya꞉wanomoma꞉ neda꞉hanala꞉ Godokono Gobogobote hiya꞉hiya꞉ helo dito dikalamenako la꞉le ba꞉bi hiya꞉nomo komokomo kuwatema꞉. Numa꞉la꞉, ba꞉bi dito ikalame komo ipuwalo pote Godokono ukui kohawakalimima꞉ helo da꞉lawemene, ebete hidonomo komo ba꞉ a꞉lawe. \v 2 Huiyatiya kebe lumagiti Hunu Haboeno nopopino hiya꞉hiya꞉ tabamo dolamaginako, ebete ba꞉be komodo Godoko kapiyatamo olamaginako, hopo habanapa꞉tamoha꞉. Iyo, ebete Godokono Gobogoboeno heloamo ebeno ugumuili komoma꞉ olamaginako, ba꞉bema꞉ ulihopa꞉te ebeno taboeno ipuwa lawema꞉ a꞉kamodobala꞉. \v 3 Huiyatiya Godokono ukui hawakalimidawoeno komo eba ka꞉naha꞉. Ebeno tabo olamagi komodo tawakaluba꞉te hidamo ulihonaka, ba꞉bema꞉ komo tetelo Godokono tabote ibino hibima꞉ midi ipuwalo ibi ba owalubili a꞉heluilamenako, ba꞉gala komo tetelo ibi temeteme ipuwalo a꞉gelebadilamenako. \v 4 Ba꞉be mabuma꞉ kebe lumagiti Hunu Haboeno nopopino hiya꞉hiya꞉ tabamo dolamaginako, ba꞉be komodo ebe ha꞉kiya ebe hibima꞉ midi ipuwalo a꞉kodakoduiminako, huiyatiya kebe lumagiti Godokono ukui da꞉hawakaliminako, ba꞉be komodo ebete sose tawakalubi hiliyonomoeno hibima꞉ midi komo bekodakoduilamelelamenako. \p \v 5 Numa꞉la꞉, na ubila la꞉ hiliyonomate Hunu Haboeno nopopino hiya꞉hiya꞉ tabamo kolamagimima꞉, iyo, ba꞉be ododi komo kubaha꞉, huiyatiya naeno ubi konomote bitana la꞉le Godogodone hiya꞉nomo helo na꞉lawiya꞉la꞉, la꞉le ebeno tepo ipuwoeno ukui hopo habanapino tabamo kohawakalilamema꞉. Ba꞉ hibila, Godokono umi ipuwalo ebeno ukui hawakalimipino hido komote ba꞉bi nopopino hiya꞉hiya꞉ tabamo olamagimipino hido komo na꞉gogolena, mabu keba tetelo lumagiti nopopino tabamo eta komo dolamagimini, ba꞉ba tetelo sose tawakalubi ipuwalo eta tabo ohoba꞉midadawate ba꞉be taboeno ipuwa hawakalimihino ulihopa꞉te ba꞉be komodo eta owalubi komo a꞉kalawa꞉mena꞉. \p \v 6 Ba꞉bema꞉ naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, nale la꞉tamo da꞉puluhukumu la꞉ ipuwalo Hunu Haboeno nopopino hiya꞉hiya꞉ tabamo da꞉polamagimo, la꞉le naeno ododi komodo bada hido owalubi komo na꞉ka꞉laweoma? A꞉iye, eta hido komo puliyala! Ba꞉be mabuma꞉ nale da꞉pemo, wadiyala na la꞉go ba emedena eta tetelo Godokono eta ugumui komo la꞉tamo la꞉eno tabamo hawakalimiti, ba꞉bene eta tetelo eta hido iya꞉tawa komamo la꞉eno tabamo atumu la꞉ kakaheluilamema꞉nemata. Ba꞉gala nale eta tetelo Godokono ubi komo la꞉eno tabamo hawakalimiti, ba꞉bene eta tetelo ebeno Bukoeno tabo komokomo la꞉eno tabamo atumu la꞉ kakiya꞉tulamema꞉nemata. Ba꞉bema꞉ hibila, keba tetelo ba꞉bi ododili komodo nale la꞉ la꞉eno tabamo owalubilihino la꞉ nagodone hido ukui lawema꞉ a꞉kamodobamata! \v 7 Numa꞉la꞉, pa꞉lola꞉ ba꞉gala dolopo ibino komo ba꞉ atumula. Ba꞉bako ilina moleholepi ba꞉gala modohopi iba꞉te eta ohale ibino hibi ododili komamo hidamo hawakalimihino, ba꞉ba tetelo ulihopa꞉te ba꞉be ohaleno madodo a꞉kiya꞉tawahamena꞉. \v 8 Ba꞉gala eta komo, alaholoho tetelo eta gawadubuti gebole hidamo moleheno, komo dubate alaholo ipuwalo ebe owalubima꞉ a꞉kapihidamena꞉. \p \v 9 Ba꞉bema꞉ la꞉eno soseno komo ba꞉ atumu ba꞉ba ka꞉na ba꞉ka-itana. La꞉ ipuwalo etate Hunu Haboeno nopopino tabamo eta komo dolamagimini, ebeno taboeno ipuwate hibilo a꞉kahawakalamene, iyo, ulihopa꞉te eta hido iya꞉tawa komo ebegodone a꞉kalawa꞉mena꞉. A꞉iye, ba꞉be lumagino tabo komote ba꞉ ahuta huhuti ba pata ha꞉kiya keba ka꞉na ka꞉piniwibonako ba꞉ba ka꞉nala! \v 10 Numa꞉la꞉, ba꞉moe hopolo hiya꞉hiya꞉ tawakaluba꞉te ibino tabonomamo olamagiminaka, iyo, iba꞉te ibino hiya꞉hiya꞉ tabo komodo ibino mabuluba꞉tamo ibino tepo ipuwoeno ukui modobolo hawakalilamenaka. \p \v 11 Huiyatiya keba tetelo na eta hoponapino tabo iya꞉tawaha꞉ma꞉ deda꞉mo, ba꞉ba tetelo iba꞉te na kapeladawama꞉ ba ka꞉nami, nale ba꞉ atumu ibi kapelapima꞉ ba꞉ka꞉laminakomo. \v 12 Ba꞉bema꞉ la꞉ Godokono Gobogoboeno hiya꞉hiya꞉ dito ikalame komo uwatema꞉ ubi konomamo da꞉miya꞉tenama, kubaha꞉, huiyatiya ba꞉bi komokomo ipuwalo kebe komate sose tawakalubino hibima꞉ midi komo hibinomolo da꞉kodakoduilamenaka, wadiyala la꞉ ba꞉bi komamo oko kowatihonama꞉ ukui konomamo nihatenakuya꞉la꞉. \p \v 13 Ba꞉be mabuma꞉ la꞉ ipuwalo kebe dawate Hunu Haboeno nopopino eta tabamo dolamaginako, wadiyala ebete Godoko na꞉toemehamene ebegodone eta hiya꞉nomo helo komo dito kolawema꞉, ba꞉be eta helo komo ba꞉ nopopino hiya꞉hiya꞉ tabo komoeno ipuwa hawakalilame helo komola. \v 14 Ba꞉ hibila, nale nopopino eta tabamo Godotamo toetoe tabo dolamagimo, ba꞉ba tetelo ebeno Gobogobote na ipuwado tabo modobolo ba olamagi, huiyatiya na ba꞉bi tabo komoeno ipuwa iya꞉tawaheno naeno tepo ipuwoeno ukuilo eta hido owalubi komo a꞉kalawa꞉mo. \p \v 15 Ba꞉bema꞉ na Godokoba꞉ tabo ga꞉la ipuwalo bada komo na꞉kododimo? Numa꞉la꞉, nale naeno gobogobo hapulu ebetamo tabo olamaginakomo, ba꞉gala naeno tepo ipuwoeno ukui komamo a꞉kolamaginakomo. Ba꞉ atumu nale ebe adikumi ipuwalo naeno gobogobo hapulu ebetamo ohale alapihonakomo, ba꞉gala naeno tepo ipuwoeno ukui komamo a꞉kalapihonakomo. \v 16 Ba꞉bema꞉ hibima꞉ mididawa, ama꞉le soseno kapiyuimi ipuwalo Godoko ba milimiho kalakala toetoe tabo ebetamo dolamagimina꞉, ba꞉ba tetelo ulihopi mabuma꞉ ama꞉le la꞉eno tabonomamo eta komo olamagihino huiyatiya Godokono Gobogobote nopopino tabamo ama꞉ ipuwado dolamagimini, puya꞉te la꞉ ipuwalo uliuli tawakalubima꞉ deda꞉hana iba꞉te ba꞉be tabo komoeno ipuwa keba ka꞉na na꞉kiya꞉tawahamena꞉? Ba꞉gala iba꞉te amia꞉no kalakala toetoe tabo kuititi hapulu “Ba꞉ba꞉la” tabo keba ka꞉na na꞉ka꞉ga꞉lamena꞉? \v 17 Numa꞉la꞉, keba tetelo Godokono Gobogobote nopopino tabamo kalakala tabo ama꞉ ipuwado hidonomamo dadipatemene, ba꞉ba tetelo ulihopa꞉te amia꞉no tabo komoeno ipuwa laweheno, ba꞉be tabo komote ibino hibima꞉ midi komo a꞉kakodakoduilama꞉mene. \p \v 18 Ba꞉ hibila, na Polote kalakala tabo Godotamo adipatemo, mabu ebete hiya꞉nomo helo natamo ikanamiya꞉ Hunu Haboeno nopopino hiya꞉hiya꞉ tabamo kolamaginakoma꞉, iyo, ba꞉be ododi komo ipuwalo naeno helote la꞉ hiliyonomoeno helo hibilo na꞉gogolena. \v 19 Huiyatiya keba tetelo nale sose tawakaluba꞉go da꞉kapiyuiminakomo, ba꞉bi hiya꞉hiya꞉ tete hiliyonomolo na ubi koamo ihatenakomo nale naeno ukui komodo ibino tabonomamo ibi kiya꞉tulamenakoma꞉. Iyo, nale paibo hegehegenomo tabo komopino tabonomamo dolamagimo iba꞉te modobolo kiya꞉tawahama꞉na꞉, huiyatiya nale Hunu Haboeno nopopino hiya꞉hiya꞉ tabamo ta꞉ni taosene tabo komokomo dolamagimo iba꞉te nagodone eta iya꞉tawa komo a꞉kalawa꞉mena꞉! \p \v 20 Ba꞉bema꞉ naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, la꞉eno ukui emalagidole ipuwalo iya꞉tawaha꞉ gugudima꞉ akeda꞉hala꞉. La꞉ kuba ododili ipuwalo ba꞉bako gugudima꞉ eda꞉ha modobola, huiyatiya la꞉eno hibima꞉ midi ipuwalo wadiyala la꞉ apepehote koko dubuma꞉ ba꞉gala kamenakamenama꞉ neda꞉huya꞉la꞉. \v 21 Numa꞉la꞉, dopamo Godote ebeno Bukalo tabo ba꞉ma ka꞉na olamagiya꞉, \b \q1 “Nale hiya꞉hiya꞉ kapela hoponapino tabo ipuwado \q2 naeno tawakaluba꞉tamo tabo kolamagima꞉nemo, \q1 huiyatiya iba꞉te dopamo keba ka꞉na kewagelenama꞉ \q2 ba꞉ ba꞉ba ka꞉na uliho ubiha꞉ma꞉ \q2 gala kakeda꞉hama꞉na꞉. \q1 Iyo, nale komo kapelapi ipuwado ibi diya꞉tulamemo \q2 ba꞉ba tetelo iba꞉te naeno tabamo \q2 atumu a꞉kapapamila꞉hamena꞉.” \b \p \v 22 Ba꞉bema꞉ ale ba꞉moe komo umima꞉, sose tawakaluba꞉te Hunu Haboeno nopopino hiya꞉hiya꞉ tabamo dolamagiminaka, Godote ba꞉be hanohano komodo ebeno helo hibima꞉ midiha꞉pa꞉tamo a꞉hawakaliminako, huiyatiya sose ipuwalo etapa꞉te etapa꞉tamo Godokono ukui ibino tabonomamo da꞉hawakaliminaka, Godote ba꞉be eta hanohano komodo ebeno helo hibima꞉ midipa꞉tamo a꞉hawakaliminako. \v 23 Ba꞉bema꞉ la꞉eno sose konomote ba kapiyuimi la꞉ hiliyonomate Hunu Haboeno nopopino hiya꞉hiya꞉ tabamo olamagimi da꞉tupuimima, ba꞉ba tetelo kebe uliuli tawakalubi ba꞉gala hibima꞉ midiha꞉pa꞉te la꞉eno kapiyuimi komo umima꞉ da꞉pelamemena꞉, iba꞉te la꞉eno ododi komoma꞉ keba ka꞉na na꞉kemalagidolomena꞉? Iba꞉te la꞉eno ododi komodo Godoko hibima꞉ ba꞉ka꞉midimina꞉? Ao, iba꞉te la꞉ daedae ukuipima꞉ koga꞉lama꞉na꞉! \p \v 24 Huiyatiya la꞉eno kapiyuimi tetelo la꞉ hiliyonomo ipuwalo etapa꞉te etapa꞉tamo Godokono ukui la꞉eno tabonomamo da꞉hawakalilamema, ba꞉ba tetelo kebe uliuli tawakalubi ba꞉gala hibima꞉ midiha꞉pa꞉te la꞉eno kapiyuimi komamo da꞉pelamemena꞉, iba꞉te Godokono tabo modobolo ulihote ibino kuba ododili komokomo ba꞉gala hibima꞉ midiha꞉ komo ba꞉bo kiya꞉tawahama꞉na꞉. Iyo, iba꞉te Godokono tabo dulihomena꞉ ba꞉be taboeno hiya꞉hiya꞉ komo hiliyonomate ibi ipuwalo eta lumagino komo ba anagilameleme \v 25 ebeno tepo ipuwoeno ugumuili komo ebetamo ba꞉bo kohawakalilamema꞉na꞉. Ba꞉be mabuma꞉ ebete ebeno kuba ododili komoma꞉ hilopo lawete ebeno holoholo hopamo ihatelo Godoko ba adikumi kogoema꞉ne, “Godote ba꞉moi sose tawakaluba꞉godolo hibinomolo bemedena!” \s1 Puya꞉te Hunu Haboeno Nopopino Tabamo Dolamagiminaka Ba꞉gala Puya꞉te Godokono Ukui Hopo Habanapino Tabamo Da꞉hawakaliminaka Ba꞉bi Sose Tawakalubino Oko Owati Komo \p \v 26 Ba꞉bema꞉ naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, la꞉eno sose kapiyuimi tetelo la꞉le la꞉eno komo keba ka꞉na dododinakoma, ba꞉be komo ba꞉ ba꞉ma ka꞉nala. La꞉ da꞉kapiyuiminakoma, wadiyala la꞉ ipuwalo etate Godoko eta ohala꞉mo nadikuminakamene, etate la꞉ komopi Godokono Bukoeno eta tabo komo niya꞉tulamenakamene, etate Godokono eta ugumui komo la꞉tamo na꞉hawakaliminakamene, etate Hunu Haboeno nopopino tabamo eta komo nolamaginakamene, ba꞉bene etate ba꞉be taboeno ipuwa la꞉tamo na꞉kahawakaliminakamene. Iyo, wadiyala la꞉ ba꞉ ba꞉ba ka꞉na newagelenakuya꞉la꞉ la꞉eno hiliyonomo hiya꞉hiya꞉ ododili komamo la꞉eno hibima꞉ midi komo kokodakoduilamenakoma꞉. \v 27 Ba꞉bema꞉ la꞉eno kapiyuimi tetelo Hunu Haboeno nopopino tabamo olamagimi helote puya꞉godolo ditana, wadiyala ibi ipuwalo netewa o netewa-kapiyanomate ba꞉be komo nododa꞉mena꞉, etate netewa-netewa tetedawama꞉ akeda꞉la꞉. \p Ba꞉gala wadiyala iba꞉te ibino hiya꞉hiya꞉ tabo komo la꞉ komopa꞉tamo kapiya tetelo akolamagiminakala꞉, ba꞉gala eta tetedawoeno tabo olamagi da꞉wibomene, wadiyala pogodolo helo ditana ba꞉be tabo ohoba꞉midadawate mahigate ba꞉be tabo komoeno ipuwa la꞉ komopa꞉tamo na꞉hawakalima꞉mene. \v 28 Huiyatiya ba꞉bako tabo ohoba꞉midama꞉ eta lumagigodolo helo itanaheno, ba꞉ba tetelo puya꞉te Hunu Haboeno nopopino hiya꞉hiya꞉ tabamo olamagimima꞉ helo da꞉lawenaka, ibino tabo olamagimi komate nekelalama꞉mena꞉. Numa꞉la꞉, ibi ipuwalo eta lumagiti ebe ha꞉kiya ebetamo ba꞉gala Godotamo ebeno komo ododima꞉ talona puliyala, huiyatiya ebete sose kapiyuimipino holoholo hapulu akododa꞉la꞉. \p \v 29 Ba꞉gala puya꞉godolo Godokono ukui la꞉eno tabonomamo hawakalimima꞉ helo ditalama꞉na ibino komo ba꞉ atumula, la꞉eno kapiyuimi tetelo ibi ipuwalo netewa o netewa-kapiyate Godokono ukui na꞉hawakalilama꞉mena꞉, ba꞉bene la꞉ komopa꞉te ibino tabo komo hidamo ulihote la꞉ ha꞉kiya la꞉eno komo ba꞉bi tabamo nanagilamiya꞉la꞉. \v 30 Huiyatiya keba tetelo dopo tabo olamagidawate oko ba owati, iya꞉tawa komote eta tabo olamagidawatamo Godokono heloamo da꞉pemene, wadiyala dopo lumagiti tabo miya꞉patepate ebeno mabulubitamo tete ba ikame, ba꞉be eta tetedawate ebeno luta bahini mahigate tabo olamagi ba꞉bo kotupuimima꞉ne. \v 31 Ba꞉ ba꞉ba ka꞉na la꞉eno kapiyuimi tetelo la꞉ puya꞉godolo Godokono ukui hibinomolo hawakalimima꞉ helo ditanamene, la꞉ hiliyonomate la꞉eno hiya꞉hiya꞉ tetelo oko bowatihonamata, iyo, tabo ulihopa꞉te Godokono ubi komo hidamo ba꞉bo kiya꞉tawahama꞉na꞉ iba꞉te hibima꞉ midi ipuwalo kodakodalo kola꞉mota꞉hanama꞉. \p \v 32 Ba꞉bema꞉ ba꞉moe ba꞉ eta komola. Kebe lumagiti Godogodone hiya꞉nomo helo da꞉lawenako ebeno ukui la꞉eno tabonomamo kohawakalimima꞉, wadiyala ebete ba꞉be komo ba iya꞉tawana ba꞉be helo komote ebeno tepo ipuwoeno mulu ukui komamo papamiwatalo nitanamene. Numa꞉la꞉, ebe ha꞉kiya ebeno ubi tetelo tabo dito akolamaga꞉la꞉, \v 33 mabu Godoko ba꞉ tawakaluba꞉tamo gelebadi ba꞉gala tataba dikalamena ba꞉be hidonomo Godola. Iyo, ebe ubihinola ebeno sose tawakaluba꞉te da꞉kapiyuiminaka, ibi hiliyonomate ibino ubi tetelo hiya꞉hiya꞉ geboho komo kododilima꞉, mabu ba꞉bi komo ba꞉ hibi oko duhimi komola! \s1 Polote Kolini Sose Kamenakamenatamo Talona Dihatelamiya꞉ Iba꞉te Sose Kapiyuimi Ipuwalo Komopi Godokono Tabamo Kowalubilima꞉ \p Ba꞉bema꞉ ba꞉moe ba꞉ eta komola. Godokono tawakalubi hiliyonomate ibino hiya꞉hiya꞉ sose ipuwalo kebe komo kododina, \v 34 na ubila la꞉ ba꞉be atu komo na꞉kododinakuya꞉la꞉, ba꞉ma ka꞉na la꞉eno sose kapiyuimi tetelo kamenakamenate Godokono taboeno komoma꞉ ibino ukui tabo olamagimihino dito nulihonakamena꞉. Iyo, numa꞉la꞉, Godote Moseseko ipuwado ebeno Tutumu Tabo Yunapa꞉tamo dikalamiya꞉, ba꞉bi Tutumu ipuwalo eta talonate kamenakamenoeno komoma꞉ ba꞉ma ka꞉na bitana, ibino watowatopa꞉tamo ba papamila꞉ha iba꞉te ibino ukui tabo komamo ibi akiya꞉tulamenakala꞉. \v 35 Ba꞉bema꞉ Godokono tabo olamagidawate eta komo hidamo hawakalimihino, kamenakamenate ba꞉be komoeno ipuwa hidamo lawema꞉ ubi dihatemena꞉, wadiyala iba꞉te sose kapiyuimi komone ibino genamamo tolamete ba꞉be komo ibino awi ba꞉bo na꞉nikiyalama꞉mena꞉. Numa꞉la꞉, iba꞉te sose kapiyuimi ipuwalo ba꞉bako komoma꞉ ibino ukui tabo komokomo da꞉hawakalilamemena꞉, ba꞉be komote ba꞉ hilopo ikalame komoma꞉ keda꞉ma꞉ne. \p \v 36 A꞉iye! La꞉ Kolini sose tawakaluba꞉te awagaha ipuwalo ba꞉ma ka꞉na kemalagidolonama, Godokono Hido Tabote la꞉ ipuwalo dopamo tupuimiti, ba꞉bene komo hiya꞉hiya꞉ tawakalubi hiliyonomatamo ba꞉bo nuluhukui? Diyala, la꞉ komopa꞉godolo eta daedae ukui ba꞉ma ka꞉na kuda꞉ itana, Godokono Hido Tabote la꞉ kapiyatamo puluhukui, komopa꞉tamoha꞉! \v 37 Ba꞉bema꞉ la꞉ ipuwalo pote ebeno awagaha ukuilo da꞉goena Godokono Gobogobote ebetamo hiya꞉nomo helo ikamenako ebeno ukui hibinomolo kohawakalimima꞉, ba꞉gala pote demalagidolona ebete Godokono eta oko kowatima꞉ Godote eta hiya꞉nomo helo ebetamo dito ikamenako, wadiyala ba꞉bako tawakaluba꞉te ba꞉moe komo niya꞉tawahamena꞉, nale ba꞉moe leta ipuwalo la꞉tamo dolamagimo ba꞉be komo ba꞉ Kodawoeno tutumu tabola. \v 38 A꞉iye, la꞉ ipuwalo puya꞉te ba꞉moe tabo ulihoheno, wadiyala la꞉ komopa꞉te atumu ibino tabo komokomo akulihala꞉! \p \v 39 Ba꞉bema꞉ naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, wadiyala la꞉ la꞉eno sose kapiyuimi ipuwalo Godokono ukui la꞉eno tabonomamo kohawakalilamema꞉ la꞉eno ukui konomamo nihatenala꞉, ba꞉gala puya꞉te Hunu Haboeno nopopino hiya꞉hiya꞉ tabamo olamagimima꞉ helo da꞉lawenaka, iba꞉tamo talona akihatelama꞉la꞉ ba꞉be komo kododima꞉. \v 40 Eta ko komo ba꞉ ba꞉ma ka꞉nala, la꞉eno kapiyuimi ipuwalo wadiyala la꞉ hiliyonomo komokomo hidonomamo ba ododili, eta dawoeno komo da꞉wibomene, eta tetedawate mahigate ebeno komo ba꞉bo na꞉kododa꞉mene. \c 15 \s1 Godote Kelisoko Hoe Ipuwane Dadipatiya꞉ Ba꞉be Komo Ba꞉ Hido Tabo Olamagi Komoeno Ko Komonomola \p \v 1 Ba꞉bema꞉ naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, dopamo nale Godokono Hido Taboeno komokomo la꞉tamo dolamagimo, na ubila ba꞉ma tetelo ba꞉bi atu komo la꞉ gala kakakiyalamema꞉nemata. Ba꞉ hibila, la꞉le nagodone Hido Taboeno koko komo dopamo hibinomolo uwatimata, ba꞉bene ba꞉ma tetelo la꞉ hibima꞉ midi ipuwalo la꞉mota꞉hanamata. \v 2 Ba꞉be mabuma꞉ la꞉ la꞉eno hibima꞉ midi komo kuititi teta꞉mo kodakodalo datila꞉nama, Godote la꞉eno ka꞉ka꞉ hibinomolo komula꞉lelamema꞉na꞉ta. Numa꞉la꞉, la꞉ ba꞉ma teta꞉mo modobolo a꞉pikulimata, ba꞉bema꞉ modoboha꞉ la꞉ ba꞉ma tetelo hibima꞉ midi komo miya꞉pate la꞉eno ka꞉ka꞉ mula꞉ komote dito alatidi. \p \v 3 Ba꞉ hibila, nale komopa꞉godone Hido Taboeno ko komonomo keba ka꞉na ka꞉lawiya꞉mo, ba꞉be atu komo la꞉tamo ba꞉ma ka꞉na olamagimo, Godote ebeno Bukamo Kelisokono komoma꞉ kebe komokomo dopamo da꞉miya꞉tiya꞉ ba꞉bi komate hibinomolo ikulihuya꞉. Ba꞉ ba꞉ma ka꞉na Kelisote aeno kuba ododili komoma꞉ da꞉hoiya꞉, \v 4 tawakaluba꞉te ebeno ape bobamo ba꞉bo ihatiya꞉, huiyatiya netewa-kapiya hegelalo Godote ebe hoe ipuwane ka꞉ka꞉mo gala a꞉kadipatiya꞉, iyo, ba꞉bi komate ebetamo ikulihuya꞉ Godokono Buka tabo komate hibima꞉ keda꞉hama꞉. \v 5 Ba꞉gala Kelisokono hoe ipuwane mahiga komo gala hapuni ebete Pitatamo\f * \fr 15.5 \ft Buka ka꞉lamiholedawa, wadiyala ama꞉ niya꞉tawa Pitakono eta mahilo ba꞉ Kipasetela.\f* dopamo ka꞉ka꞉lo uluhukuti, ba꞉bene ebeno 12 oelamepi dubate kapiya habalo ba pola꞉na ibi hiliyonomatamo ba꞉bo kuluhukuya꞉. \v 6 Ba꞉gala eta tetelo ebeno komo ta꞉matapa꞉te kapiya habalo ba pola꞉na Kelisote iba꞉tamo atumu ba꞉bo kuluhukuya꞉. Ba꞉ hibila, ba꞉ba tetelo ba꞉bi ta꞉matapino kuitititi 500 a꞉gogoluya꞉, ba꞉bene ibi ipuwalo komo hiliyonomate ba꞉ma tetelo bemedena huiyatiya komo iba꞉te ya꞉lo a꞉ha꞉lahuya꞉. \v 7 Ba꞉gala eta tetelo gala hapuni Kelisote ebeno ekawi Ya꞉imesitamo kuluhukuti, ba꞉bene ebete ebeno sose tupuimima꞉ hiya꞉hiya꞉ hopamo pui da꞉ka꞉lamiya꞉ ba꞉bi komo oelamepi hiliyonomatamo atumu a꞉kuluhukuya꞉. \p \v 8-9 Ba꞉bene tete ga꞉ga꞉nomo da꞉petuya꞉ ebete atumu natamo ba꞉bo kuluhukuya꞉, iyo, ebete hoe ipuwane mahigate puya꞉tamo ka꞉ka꞉lo duluhukunakui ibi hiliyonomo ipuwalo na ba꞉ kuititidawama꞉ ediya꞉mo. Numa꞉la꞉, eta guduti menokoeno tepo ipuwane hibi tetelo hawakalaheno, na ba꞉ ba꞉bako guduma꞉ eda꞉namo, mabu wadiyala na naeno koko kuba ododili mabuma꞉ dito ba꞉hoiya꞉na꞉, huiyatiya Godokono malemale komodo na ka꞉ka꞉lo bemedenamo. Iyo, nale Godokono sose tawakalubi ba kubahilame iba꞉tamo koko temeteme dito ikalamenakuimo, ba꞉be mabuma꞉ Kelisote ba꞉be sose hiya꞉hiya꞉ hopolo tupuimima꞉ pui doelamiya꞉, ba꞉bi okopi hiliyonomoeno hido komote naeno hido komo na꞉gogolona, ba꞉gala ibi ipuwalo na kapiyate modoboha꞉ma꞉ eda꞉namo tawakaluba꞉te na Kelisokono eta oemedawama꞉ ka꞉nami. \v 10 Ba꞉bema꞉ hibila, ka꞉lo na kebe oko ipuwalo kemedenamo, Godote ba꞉be oko ebeno malemalelo natamo dito ikanamiya꞉, ba꞉bene ba꞉be malemale hawakalimi komodo hidohido gaote naeno oko ipuwane ba꞉bo ikulihuya꞉. Ba꞉bema꞉ hibila, na tete ga꞉ga꞉nomolo oko ba owatina, naeno helote komo oelamepi hiliyonomoeno helo ba꞉bo gogoli, huiyatiya na iya꞉tawala kebe gaote dikulihui ba꞉bi hidohido komo ba꞉ Godokono malemale ododili komola, naeno ododili komoha꞉. \p \v 11 Ba꞉be mabuma꞉ Kolini sose tawakaluba꞉la꞉, ko komo ba꞉ a oelamepa꞉te Hido Taboeno hiya꞉hiya꞉ komo ba꞉ba ka꞉na ba olamagimi la꞉le hibima꞉ da꞉midima ba꞉be komola. Huiyatiya numa꞉la꞉, na ba꞉gala komo oelamepi a hiliyonomo ipuwalo pote ba꞉bi komokomo la꞉ diya꞉tulami, ba꞉be komo ba꞉ ko komoha꞉. \s1 Godote Hibima꞉ Midipi Hoe Ipuwane Ka꞉ka꞉mo Kowadiya꞉paa꞉latelema꞉ne \p \v 12 Ba꞉ hibila, Godote Kelisoko hoe ipuwane dadipatiya꞉, a oelamepi hiliyonomate ba꞉be tabo hiya꞉hiya꞉ hopolo olamagiminakoma꞉, ba꞉bema꞉ mabu keka꞉ la꞉ komopa꞉te ba꞉ma ka꞉na da꞉ga꞉lanama, galane tetelo Godote ha꞉lahapi ka꞉ka꞉mo a꞉kawadiya꞉paa꞉latela꞉mene? \v 13 A꞉iye! La꞉eno daedae ukui komote hibima꞉ neda꞉tale, Godote Kelisoko hoe ipuwane hibilo ba꞉ka꞉-adipatiya꞉na꞉! \v 14 Ba꞉bema꞉ Godote Kelisoko hoe ipuwane hibilo adipateha꞉tale, Hido Tabo olamagimi komodo eta hido komote ba꞉ka꞉-itanana꞉, iyo, la꞉eno hibima꞉ midi komodo la꞉le eta hido komo a꞉kuma꞉mata. \v 15 Numa꞉la꞉, Kelisote hoe ipuwane mahigaha꞉tale, ale Godokono ododi komoma꞉ ha꞉da tabo ba꞉ga꞉lana꞉, mabu Hido Tabo olamagi oko ipuwalo ale ba꞉ma ka꞉na olamagiminakoma꞉, ebete Kelisoko hoe ipuwane hibilo adipatiya꞉. \p Huiyatiya la꞉ komopa꞉te na꞉ga꞉lanamata Godote ha꞉lahapi ka꞉ka꞉mo a꞉kawadiya꞉paa꞉latela꞉mene. A꞉iye, ba꞉be komote hibima꞉ neda꞉tale, Godote Kelisoko hoe ipuwane hibilo ba꞉ka꞉-adipatiya꞉na꞉! \v 16 Ba꞉be mabuma꞉ nale atu tabo ba꞉ma ka꞉na kagoemo, Godote tawakalubi hoe ipuwane wadiya꞉paa꞉lateleha꞉tale, a ba꞉moe komone biya꞉tawahana꞉ ebete Kelisoko hoe ipuwane kadipatiya꞉ha꞉. \v 17 Ba꞉bema꞉ Godote Kelisoko hoe ipuwane adipateha꞉tale, ebete la꞉eno kuba ododili komokomo hibilo ba꞉ka꞉-egebolelametana꞉, iyo, la꞉eno kuba ododili komo hiliyonomate la꞉godolo ba pola꞉na la꞉eno hibima꞉ midi komodo Godokono eta hido komote la꞉tamo a꞉kuluhukamene. \p \v 18 A꞉iye! La꞉ komopino ukui komote hibima꞉ neda꞉tale, dopamo puya꞉te Kelisoko hibima꞉ midi ipuwalo da꞉ha꞉lahuya꞉, ibi niliya, ibino ka꞉ka꞉ komote alatidinomo balatidiholelamiya꞉na꞉! \v 19 Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, ale aeno hibima꞉ midi komo Kelisotamo ba ihatena ba꞉ma ka꞉na demalagidolonama꞉, ba꞉moe hopolo ba emedena ale hegehege owalubi komo ebegodone kuwatema꞉nema꞉, huiyatiya ale da꞉ha꞉lahama꞉ eta hido komote uluhukuhino aeno ka꞉ka꞉te dito kalatidihoma꞉na꞉, ba꞉be mabuma꞉ wadiyala hibima꞉ midiha꞉pa꞉te a awaepima꞉ na꞉ka꞉ma꞉mena꞉. Iyo, iba꞉te tabo ba꞉ma ka꞉na na꞉ga꞉lamena꞉, Kelisoko hibima꞉ midipa꞉te ebegodone hido owalubi komo hibilo a꞉kalawa꞉mena꞉, ba꞉bema꞉ ebe ta꞉matapino modoboha꞉ komote komo hopo habanapi hiliyonomoeno modoboha꞉ komokomo na꞉gogolena. \p \v 20 Huiyatiya kalakala konomola, Godote Kelisoko hoe ipuwane hibinomolo adipatiya꞉. Numa꞉la꞉, lumagino pali ipuwane dikulihomena꞉ ba꞉bi ilina hiliyonomo ipuwalo ebete doponomo ilina Godotamo kalakalago dito kikamema꞉ne, mabu ebe iya꞉tawala galane tetelo Godokono owalubi komodo komo hidohido ilinate ba꞉be pali ipuwalo bapepehonakomena꞉. Ba꞉bema꞉ Kelisoko ba꞉ pali ilinoeno dito ikame komoeno dopo ilina huiyala, mabu ebete dopamo hoe ipuwane mahigate Godotamo ba꞉bo tuya꞉. Ba꞉be komone a hibima꞉ midipi iya꞉tawahala, galane tetelo a ba꞉ atumu hoe ipuwane komahila꞉halema꞉nema꞉! \fig Kelisote hoe ipuwane mahigate ebeno oelamepi hiliyonomatamo duluhukuya꞉|alt="Jesus appearing to disciples" src="CN01866B.tif" size="span" loc="2/3 of page" copy="1978 David C. Cook Publishing Co." ref="15.7" \fig* \p \v 21 Numa꞉la꞉, hoe komote kapiya dubuino ododi komodo a hopo habanapi hiliyonomatamo uluhukuya꞉, ba꞉bema꞉ eta dubuino ododi komodo aeno ha꞉laha ipuwane mahila꞉hale komote atumu kuluhukuya꞉. \v 22 Iyo, a ba꞉moe hopolo A꞉da꞉mekono ka꞉ka꞉ ipuwalo ba emedena, a iya꞉tawahala tete ba꞉ na꞉pe ale ba꞉ dito koha꞉lahama꞉nema꞉, ba꞉bema꞉ a atumu iya꞉tawahala a Kelisokono ka꞉ka꞉ ipuwalo demedenama꞉, galane tetelo Godote a hiliyonomo aeno ha꞉laha ipuwane hibilo kowadiya꞉paa꞉tema꞉ne. \p \v 23 Ba꞉ hibila, Godokono ubilo Kelisote hoe ipuwane mahiga komodo dopo lumagima꞉ ediya꞉, huiyatiya a puya꞉te ebeno tawakalubima꞉ deda꞉hanama꞉ a galane tetelo ka꞉ka꞉mo komahila꞉halema꞉nema꞉, Kelisote hopo habamo gala da꞉kapuluhukumini ba꞉ba tetelo. \v 24-25 Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, ba꞉be tetete ba꞉moe hopoeno wibo tetema꞉ ba eda꞉, Kelisote hiya꞉hiya꞉ helohelonomo gobogobo ba꞉gala helohelodopo gobogobago alaholo ipuwalo wato kikipo ba꞉bo kolawema꞉ne, ba꞉gala tawakalubi ipuwalo puya꞉te eba꞉go dalaholohona ebete Godokono heloamo ba꞉bi kokopi hiliyonomo atumu hibilo komikimoelema꞉ne. Kalakala konomola, ebete ba꞉be wato kikipo lawe teta꞉mo ebeno Ko Gawadubu emede bahilo na꞉lutamene, ba꞉bene ebete ba꞉be Ko Gawadubu emede bahi Nabiwi Godotamo kalakalago dito kikamema꞉ne. \p \v 26 Ba꞉ hibila, Kelisokoba꞉ dalaholohona ibi ipuwalo hoe komote kuititidawama꞉ ba eda꞉na Kelisote ebe atumu kubahiminomo ba꞉bo kokubahimima꞉ne. \v 27 Iyo, ba꞉be komo hawakalimima꞉ Godokono Bukalo tabote ba꞉ma ka꞉na goena, “Kelisokoba꞉ dalaholohona ebete Godokono heloamo ibi hiliyonomo komikimoelema꞉ne.” Ba꞉bema꞉ ale ba꞉moe taboeno ipuwa iya꞉tawahala, Kelisote alaholoho ipuwalo helonomoma꞉ deda꞉mene, ba꞉ba tetelo hiya꞉hiya꞉ gobogobo ba꞉gala hiya꞉hiya꞉ tawakalubi ba꞉gala kebe hiya꞉hiya꞉ komate Hunu Habalo ba꞉gala hopo habalo da꞉pola꞉na, ibi hiliyonomate ebetamo hibinomolo kopapamila꞉halema꞉na꞉. Huiyatiya numa꞉la꞉, ba꞉ba tetelo Godoko kapiyate Kelisotamo a꞉kapapamiwatamene, mabu ebe ba꞉ pote Kelisotamo wato kikipo lawe helo dikamiya꞉ ba꞉be Kodawala. \v 28 Ba꞉bema꞉ hibila, hiya꞉hiya꞉ komo hiliyonomate Godokono Gudu Kelisotamo ba꞉ba ka꞉na da꞉papamila꞉halemena꞉, ba꞉ba tetelo Guduti ha꞉kiya ebeno ubilo Nabiwitamo kopapamiwatama꞉ne, mabu ebe iya꞉tawala ebete Nabiwino ubilo ba꞉gala ebeno heloamo wato kikipo ba꞉ a꞉lawe. Iyo, Guduti ebeno ubi ba꞉bema꞉ kihatema꞉ne, ebeno Ko Gawadubu haba Nabiwiti hibinomolo lawete hiya꞉hiya꞉ hiliyonomo komate ebe kapiyatamo emedena emedena tetelo ba꞉papamila꞉halenakomena꞉. \p \v 29 Ba꞉bema꞉ wadiyala a ba꞉moe eta komo atumu kakemalagidoluya꞉. Komopa꞉te ibino mabulubino ha꞉laha tawakalubi mabuma꞉ ibi beyamo da꞉wadulatelenaka, iba꞉te ba꞉be komo bada mabuma꞉ kododinaka? Numa꞉la꞉, ibi iya꞉tawahala hoe ipuwane mahiga komote hibima꞉ eda꞉ha꞉tale, iba꞉te ibino ododi komodo eta hido komo a꞉kuma꞉mena꞉, huiyatiya iba꞉te Godoko hibima꞉ ba midina konomamo ga꞉lana ebete ibino ha꞉lahapi ka꞉ka꞉mo hibinomolo kowadiya꞉paa꞉latelema꞉ne. \p \v 30 Ba꞉gala eta komo. Ha꞉lahapino ka꞉ka꞉mo mahila꞉hale komote hibima꞉ eda꞉ha꞉tale, mabu keka꞉ ale hegela ba꞉gala du hiliyonomolo komo hiya꞉hiya꞉ tetelo aeno ka꞉ka꞉ emalagidoleheno Hido Tabo mabuma꞉ hiya꞉hiya꞉ hoe olalati komamo dito da꞉na꞉pa꞉la꞉hanakoma꞉? \v 31 O naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, ale aeno Kodawa Ya꞉su Kelisoko ipuwalo ba emedena, na la꞉ mabuma꞉ awagahalo la꞉tamo hibinomolo olamagimo, hegela hiliyonomolo nale naeno ka꞉ka꞉ gobogobamo ihatenakomo! \v 32 Ba꞉bema꞉ la꞉eno ukui keba ka꞉nala꞉ka꞉? Na Epesese ko habalo helohelonomo goegoe huiya dubago dalaholohuimo, nale ba꞉be komo tawakalubino holoholo hapulu awagahalo kododimo? Ao, nale ba꞉moe hopoeno ka꞉ka꞉ emalagidoloheno Hunu Haboeno hido ka꞉ka꞉ Godogodone lawema꞉ ododimo. Huiyatiya numa꞉la꞉, ha꞉lahapino ka꞉ka꞉mo mahila꞉hale komote hibima꞉ eda꞉ha꞉tale, nale hibima꞉ midiha꞉pino kuba ukui kota꞉matama꞉ ba꞉modobona꞉, mabu iba꞉te ba꞉moe hopo haboeno ka꞉ka꞉ kapiya ba emalagidolona tabo ba꞉ma ka꞉na ga꞉lana, \b \q1 “Diyala, dumutu ale da꞉ ha꞉lahama꞉, \q2 ba꞉bema꞉ wadiyala a ka꞉lo \q2 a ha꞉kiya a ba kalakaluia꞉me, \q1 baa꞉ konomamo nahate \q2 helonomo gao beya koamo \q2 ba꞉bo konihoma꞉nema꞉!” \b \p \v 33 Diyala, komopa꞉te la꞉ ha꞉da da꞉ amiholametamena꞉, ba꞉bema꞉ hidamo! Ba꞉ hibila, ba꞉bi ha꞉da amihopino komoma꞉ mulu ukuipa꞉te tabo ba꞉ma ka꞉na ga꞉lanaka, \b \q1 “Ama꞉ kuba ododilipa꞉go da꞉pata꞉naka, \q2 iba꞉te amia꞉no tepo ipuwoeno hidohido ukui \q2 kokubahilamema꞉na꞉.” \b \m \v 34 Ba꞉bema꞉ naeno Kolini sose tawakaluba꞉la꞉, wadiyala la꞉ hidohido ukui komamo gala na꞉kohobila꞉la꞉, iyo, la꞉eno kuba ododili komate nekelalama꞉mena꞉ta. A꞉iye! Nale hilopo la꞉tamo kikalamema꞉ ba꞉moe kodakoda tabo ba꞉bema꞉ olamagimo, mabu la꞉ komopa꞉te Godokono komo hibilo kiya꞉tawahanaha꞉! \s1 Godote Hibima꞉ Midipi Hoe Ipuwane Ka꞉ka꞉mo Da꞉wadiya꞉paa꞉latelemene, Ibino Uli Emede Komoeno Ape Hunu Habanapino Apema꞉ Keda꞉hama꞉na꞉ \p \v 35 Ba꞉bema꞉ diyala, la꞉ ipuwalo etate na ba꞉ma ka꞉na da꞉ kiyanamemene, “Godote ha꞉lahapi ka꞉ka꞉mo keba ka꞉na na꞉ka꞉wadiya꞉paa꞉latelemene? Ba꞉gala lumagiti ka꞉ka꞉mo hibinomolo da꞉mahigamene, ebeno uli emede komoeno apete keba ka꞉na na꞉kitanamene? Naeno ukui ba꞉ nitana ba꞉be komote a꞉kuluhukamene!” \p \v 36 Huiyatiya nale tabo ba꞉ma ka꞉na kogoema꞉nemo, “Ama꞉ daedae ukuidawalata! Numa꞉, ama꞉ kikipo haka ipuwamo damimina꞉, ba꞉be kikipote da꞉hoemene ebeno ka꞉ka꞉te hibilo a꞉kawibamene, iyo, ebegodone uli huhiti kuluhukuma꞉ne. \v 37 Ba꞉gala ama꞉ kona pali ododi tetelo ama꞉ kona kehoeno ape pahago haka ipuwamo a꞉kamihala꞉ta, ao, ama꞉ huiyatiya kikiponomo bamihonakata. Numa꞉, ama꞉ ba꞉ba ka꞉na kona kikipo ba꞉gala komo ba꞉bakobako hiya꞉hiya꞉ kikipo damihomena꞉, galane tetelo ba꞉bi kikiponomo ipuwane kokonomo ilinate hiya꞉ holoholamo kikulihoma꞉na꞉.” \p \v 38 Ba꞉bema꞉ hibila, Godokono ubilo ebete eta pali ilinatamo ba꞉be ilinoeno holoholonomo bikamenako, ba꞉gala ebete ba꞉ atumu hiya꞉hiya꞉ kikipatamo ibino hiya꞉hiya꞉ holoholonomo a꞉kikalamenako. \v 39 Ba꞉bene ka꞉ka꞉go da꞉wapata꞉lamena ba꞉bi hiya꞉hiya꞉ ilinate ba꞉ atumu ibino hiya꞉hiya꞉ holoholonomago bemedehona, iyo, tawakalubino eta holoholo bitalama꞉na, ba꞉gala hakalo da꞉wapata꞉lamena ba꞉bi ilinoeno eta holoholo ba꞉ka-italama꞉na, ba꞉gala holaholoeno eta holoholo bitalama꞉na, ba꞉gala beya ipuwado da꞉wapata꞉lamena ba꞉bi ilinoeno eta holoholo bitalama꞉na. \v 40 Ba꞉bema꞉ ba꞉moi ilinate hopo habalo ba pola꞉na, ale ibi hiliyonomoeno holoholo iya꞉tawahala, ba꞉gala ale atumu alomo hunulu da꞉pola꞉na ba꞉bi ilinoeno hiya꞉hiya꞉ holoholo iya꞉tawahala. Iyo, ale ba꞉moe hopoeno ilina ba꞉gala alomoeno ilina ba꞉ma ka꞉na ulamenakoma꞉, ibino hido a꞉la꞉mina komo kapiyaha꞉, ao, hiya꞉hiya꞉ ba꞉pola꞉lama꞉na. \v 41 Ba꞉ma ka꞉na hegeloeno hido a꞉la꞉mina komo ba꞉gala manomeno hido a꞉la꞉mina komo ba꞉gala olokino hido a꞉la꞉mina komo iba꞉te hiya꞉hiya꞉ma꞉ eda꞉hana, iyo, oloki hiliyonomo ipuwalo ibi ba꞉ atumu hiya꞉hiya꞉ hido a꞉la꞉mina komago ba꞉pola꞉na. \p \v 42 Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, Godote ha꞉lahapi ka꞉ka꞉mo da꞉wadiya꞉paa꞉latelemene ibino komote ba꞉ ba꞉ba ka꞉na kitanama꞉ne. Lumagiti ba꞉moe hopolo ba emedena ebeno apete ba꞉ hoe apema꞉ eda꞉na, ba꞉bema꞉ ebete da꞉hoemene tawakaluba꞉te ba꞉be ape bobo ipuwamo dito kihatema꞉na꞉. Huiyatiya Godote kebe ape hoe ipuwane dadipatemene, ba꞉ba tetelo ba꞉be apete ulinoma꞉ eda꞉te lumagiti ba꞉be apa꞉go emedena emedena tetelo bemedenamene. \v 43 Ba꞉ hibila, lumagiti kebe apa꞉go hopo habalo demedena, ba꞉be ape ba꞉ kubadopoma꞉ eda꞉na ba꞉gala heloha꞉ma꞉ keda꞉na, ba꞉bema꞉ ebete da꞉hoemene tawakaluba꞉te ba꞉be ape bobamo dito kihatema꞉na꞉. Huiyatiya numa꞉la꞉, Godote ba꞉be lumagino ape hoe ipuwane dadipatemene, ba꞉be apete hido a꞉la꞉minama꞉ ba꞉gala helonomoma꞉ ba꞉bo keda꞉ma꞉ne. \p \v 44 Iyo, ba꞉moe hopolo lumagiti ba꞉moe hopoeno apa꞉mo pata꞉na, ba꞉bema꞉ ebete da꞉hoemene tawakaluba꞉te ebeno ape bobamo dito kihatema꞉na꞉, huiyatiya Godote ebe hoe ipuwane dadipatemene, ba꞉ba tetelo ebeno apete ulinoma꞉ keda꞉ma꞉ne mabu Godokono Gobogobote ebeno apetamo hibi ka꞉ka꞉ kikamema꞉ne. Ba꞉bema꞉ hibila, lumagino ape netewate ba꞉pola꞉ma꞉na, iyo, eta apete ba꞉ ba꞉moe hopoeno apema꞉ eda꞉na ba꞉gala eta ape ba꞉ Hunu Haboeno apema꞉ keda꞉na, ba꞉be apa꞉tamo Godokono Gobogobote hibi ka꞉ka꞉ kikamema꞉ne. \p \v 45 Ba꞉be mabuma꞉ Godokono Bukalo eta tabote ba꞉ma ka꞉na bitana, “Godote dopo dubu A꞉da꞉meko ododiti ka꞉ka꞉ dikamiya꞉, dubuti ba꞉bo iwigiluya꞉.” Iyo, ba꞉be dopo dubuti hopo habalo ba꞉bema꞉ emedenami, huiyatiya a tetelo da꞉puluhukuya꞉ ba꞉be gala hapu A꞉da꞉me ebeno komo hiya꞉la, mabu ebe tawakaluba꞉tamo hibi ka꞉ka꞉ ikalame gobogoboma꞉ ediya꞉. \v 46 Numa꞉la꞉, a ba꞉moe komone iya꞉tawahanama꞉, dopamo hopo haboeno komote uluhukuti, ba꞉bene galane tetelo uli komote kakuluhukuma꞉ne, ba꞉be uli komo ba꞉ Godokono Gobogobote hibi ka꞉ka꞉ atamo dikaa꞉memene ba꞉be komola. \p \v 47 Iyo, dopo dubu A꞉da꞉mete ba꞉moe hopo ipuwane uluhukuya꞉ mabu Godote ebe haka puhulamo ododiya꞉, huiyatiya a tetelo duluhukuya꞉ ba꞉be gala hapu A꞉da꞉mete Hunu Habane piya꞉. \v 48 Ba꞉bema꞉ Godote haka puhulamo poko kododiya꞉, ba꞉be dubuti kebako dawama꞉ keda꞉nami ba꞉moe hopo habanapa꞉te ba꞉ba ka꞉na haka puhulamo ododilipima꞉ keda꞉hana, huiyatiya kalakala konomola, a puya꞉te Hunu Habanapima꞉ deda꞉hanama꞉, ale Hunu Habane ba꞉moe hopamo da꞉piya꞉ ba꞉be dubu huiyama꞉ hibilo keda꞉hama꞉nema꞉. \v 49 Iyo, ba꞉ma tetelo a hibima꞉ midipa꞉te haka puhulamo ododi dubuino holoholamo keba ka꞉na kemedehonama꞉, galane tetelo a ba꞉ba ka꞉na Hunu Habane da꞉piya꞉ ba꞉be dubuino holoholamo bemedehonama꞉. \s1 Godote Hibima꞉ Midipino Ha꞉laha Ape Hiya꞉nomoma꞉ Komidililamema꞉ne Iba꞉te Ebeno Emedena Emedena Teteno Ka꞉ka꞉go Kemedehonama꞉ \p \v 50 Naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, naeno iya꞉tulame taboeno ipuwa ba꞉ ba꞉ma ka꞉nala. Lumagiti ba꞉moe hopolo ba emedena ebeno apete kamodobonaha꞉ Godokono Ko Gawadubu haboeno hidohido komo hibinomolo kuwatema꞉, iyo, lumagiti ebeno hoe apa꞉mo ba emedena ebete kamodobonaha꞉ emedena emedena teteno ka꞉ka꞉ kolawema꞉. \p \v 51-52 Ba꞉bema꞉ Godote hibima꞉ midiha꞉pa꞉tamo dugumuina, wadiyala la꞉ ba꞉be komo hidamo niya꞉tawahala꞉. A hibima꞉ midipi hiliyonomate dito a꞉kaha꞉lahama꞉, ao, a ipuwalo komopa꞉te Kuititi Hegelalo ka꞉ka꞉go kopola꞉nama꞉nema꞉. Huiyatiya numa꞉la꞉, tawakaluba꞉te kuititi teteno gebole diyamo dulihomena꞉, ba꞉ba tetenomolo Godote a hibima꞉ midipi hiliyonomoeno ape hiya꞉nomoma꞉ dito komidilia꞉mema꞉ne, iyo, ebete ba꞉be komo tiyonomolo kododima꞉ne, lumagiti ebeno baidi ibubulamete keba ka꞉na ka꞉la꞉minalenako ba꞉ba ka꞉na. Ba꞉bema꞉ hibila, gebole mole tetelo Godote ha꞉lahapi hiliyonomo ka꞉ka꞉mo wadiya꞉paa꞉latelete, ba꞉bene iba꞉te emedena emedena tetelo ba emedehona gala a꞉kaha꞉lahamena꞉, ba꞉gala ba꞉be atu tetelo Godote a hibima꞉ midipino ape hiya꞉nomoma꞉ komidilia꞉mema꞉ne, \v 53 iyo, ebete tawakalubino ha꞉laha ape hiya꞉nomoma꞉ na꞉midililama꞉mene iba꞉te ebeno emedena emedena teteno ka꞉ka꞉go kemedehonama꞉. \p \v 54 Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, Godote tawakalubino ha꞉laha ape hiya꞉ma꞉ ba midililame iba꞉tamo emedena emedena teteno ka꞉ka꞉ dikalamemene, ba꞉ba tetelo ebeno Bukalo kebe tabote ditana ba꞉be tabote hibima꞉ ba꞉bo keda꞉ma꞉ne. Iyo, ebete ebeno Bukamo tabo dopamo ba꞉ma ka꞉na miya꞉tiya꞉, \b \q1 “Ba꞉ba tetelo na Godote \q2 hoe komoeno wato kikipo lawete \q2 ebe anakapuminomo kanakapumima꞉nemo! \q1 \v 55 Ba꞉bema꞉ hoe komo, \q2 ama꞉ wato kikipo gala a꞉kalawa꞉mena꞉ta, \q1 iyo, ama꞉le eta dawatamo temeteme \q2 gala a꞉kikamenakamena꞉ta!” \b \p \v 56 Ba꞉ hibila, ba꞉ma tetelo hoe komoeno temeteme ikalame helote tawakalubino kuba ododili ipuwado iba꞉tamo a꞉puluhukunako, ba꞉gala Godote dopamo Moseseko ipuwado dikalamiya꞉, ibino kuba ododili komoeno helote ba꞉bi Tutumu Tabo komodo a꞉kapuluhukunako, \v 57 huiyatiya wadiyala a kalakala konomo Godotamo kadipatiya꞉, mabu ebete aeno Kodawa Ya꞉su Kelisokono ododi komodo wato kikipo lawe helo atamo nikaa꞉mena! \p \v 58 Ba꞉bema꞉ naeno hidohido hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, wadiyala la꞉ la꞉eno hibima꞉ midi ipuwalo kodakodalo na꞉la꞉mota꞉hanala꞉, iyo, la꞉ ukui gagagagama꞉ eda꞉haheno aeno Kodawoeno oko owatiho mabuma꞉ la꞉eno ape ebetamo konomamo nikamehonala꞉, mabu a iya꞉tawahala ale ebe ipuwalo ba emedena aeno oko ipuwane hidohido gaote ikulihonaka. \c 16 \s1 Hibima꞉ Midipa꞉te Yudiya Hopolo Awae Ipuwalo Demedehonama꞉, Kolini Sose Tawakaluba꞉te Ibi Malemalelo Owalubilima꞉ Polote Da꞉kiyalamiya꞉ \p \v 1 Ba꞉bema꞉ la꞉le eta komoma꞉ na da꞉kiyanamima, ba꞉be komo ba꞉ Godokono tawakaluba꞉te Yudiya hopolo awae ipuwalo demedehona, la꞉le ibi malemale mana꞉mo keba ka꞉na na꞉kowalubilioma. \p Ba꞉bene nale dopamo Galesiya hopoeno sose tawakaluba꞉te kebe komo ododima꞉ da꞉kiyalamimo, wadiyala la꞉ ba꞉be atu komo ba꞉ma ka꞉na nododiya꞉la꞉. \v 2 Sande hegela hiliyonomolo la꞉ hiliyonomate la꞉ ha꞉kiya la꞉eno malemale mani tama꞉mo na꞉miya꞉tenakuya꞉la꞉ ba꞉bi maniti la꞉godolo kokodopoma꞉ keda꞉hama꞉, iyo, Godote eta lumagi ebeno emede ipuwalo keba ka꞉na kowalubinako ebete ba꞉ ba꞉ba ka꞉na malemalelo dito na꞉miya꞉tenakamene. Numa꞉la꞉, na peheno la꞉ hiliyonomate dopamo ba꞉ba ka꞉na dododinakoma, ba꞉be oko la꞉godolo ya꞉lo da꞉wibui nale ba꞉bo kopumima꞉nemo. \v 3 Ba꞉gala la꞉le kebe dubu la꞉eno malemale mani Yudiya hopoeno Yelusalema ko habamo wata modoboma꞉ da꞉ga꞉lama, wadiyala la꞉ ibi mabuma꞉ leta nododiya꞉la꞉, ba꞉bene nale la꞉tamo da꞉puluhukumu ba꞉ba tetelo nale ibi la꞉eno letago ba꞉gala mana꞉go ba꞉bo konoelamema꞉nemo. \v 4 Huiyatiya ba꞉ba tetelo la꞉le la꞉eno ukuilo na ba꞉ma ka꞉na da꞉kiyanamema, nale ba꞉bi dubago ebamo kotoma꞉, kubaha꞉, naeno kalakalate bitana ale kapimilo kotolamema꞉. \s1 Polote Kolini Ko Habamo Pema꞉ Nopo Da꞉hawakalimiya꞉ \p \v 5 Ba꞉bema꞉ naeno nopote ba꞉ma ka꞉na bitana, nale Ma꞉sadoniya hopodo petote la꞉tamo ba꞉bo kopuluhukuma꞉nemo, mabu na ba꞉bi hoponapi dopamo konulama꞉tepalema꞉ nemalagidolonamo. \v 6 Huiyatiya na ubila la꞉go tete ga꞉ga꞉dopolo kemedenama꞉, ba꞉bema꞉ diyala, nale pete hopoeno gibate wibo teta꞉mo la꞉go da꞉ pemedemo. Ba꞉bene na iya꞉tawala, ba꞉ba tetelo nale kebe hopamo toma꞉ ubi dihatemo, la꞉le na ba꞉bo kowalubinima꞉nemata. \v 7 Iyo, numa꞉la꞉, na ubihinola ba꞉ma tetelo la꞉eno hopodo ba peto la꞉ pulama꞉tepalete eta hopamo tiyolo ba꞉bo kotoma꞉. Ao, naeno ukuiti eba ka꞉na kitanaha꞉, ba꞉bema꞉ Kodawate modoboma꞉ da꞉goemene, nale tete ga꞉ga꞉dopolo la꞉go kopemedema꞉nemo. \v 8 Huiyatiya nale pe tupuimihino, dopamo nale komo hegelalo ba꞉moe Epesese habalo kemedema꞉nemo Pentekose Poko Hegela\f * \fr 16.8 \ft Pentekose Poko ba꞉ Yunapino eta kalakala pokola, iba꞉te hiliyonomo gogolo Godotamo bododinakomena꞉. Ba꞉be Pokoeno ododi mabu ba꞉ma ka꞉nala, iba꞉te palino witi-laisa iya꞉hili tupuimi komo ba emalagidolo kalakala Godotamo ba꞉bo kadipatema꞉na꞉, mabu ibi iya꞉tawahala iba꞉te ebegodone hido owalubi komo a꞉lawia꞉.\f* teta꞉mo. \v 9 Numa꞉la꞉, ba꞉moe habalo naeno oko duhimima꞉ komopi hiliyonomate nago nalaholohonaka, huiyatiya kalakala konomola, na numinamo gigihote a꞉hiya꞉midalo hibilo bitana, naeno oko owati ipuwado hidohido gaote konolohoma꞉. \s1 Polote Godokono Komo Okopino Komoma꞉ Dolamagiya꞉ \p \v 10 Ba꞉gala eta komo. Timotiti la꞉tamo da꞉puluhukumini, la꞉le ebe kalakalago ba lawe eta ukui bilibili komo ebetamo akikama꞉la꞉, mabu na Kodawoeno oko keba ka꞉na kowatinamo, ebete ba꞉ atu oko beka-owatina. \v 11 Ba꞉bema꞉ la꞉ ipuwalo eta dawate ebeno tepo ipuwalo ba꞉mako ukui emalagidolo modoboha꞉, Timotiko hibi okodawama꞉ keda꞉naha꞉. Wadiyala la꞉ huiyatiya ebe hidamo nowalubiya꞉la꞉, ebete ebeno to gabodo gala kalakalago ba katupuimi natamo modobolo ba꞉bo kowilama꞉ne, mabu ebete komo hibima꞉ midipi ekaka꞉go natamo pema꞉ nale ebe belatiminamo. \p \v 12 Ba꞉gala aeno hibima꞉ mididawa ekawi Apolosikono komo ba꞉ma ka꞉nala. Nale komo tetelo naeno ubilo ebe a꞉kiyamenakuimo ebete komo hibima꞉ midipi ekaka꞉go pelamete la꞉go kopemeda꞉tepama꞉, huiyatiya ebete na꞉goi ebete Godogodone hibi ukui kalaweha꞉, ba꞉bema꞉ ebete ba꞉ma tetelo la꞉tamo a꞉kapa꞉mene. Huiyatiya wadiyala la꞉ niya꞉tawahala꞉, ebeno ubi komote hibilo bitana Godokono hido tetelo la꞉tamo kopema꞉. \p \v 13 Ba꞉bema꞉ la꞉ uliholo ba emedena hibima꞉ midi ipuwalo kodakodalo na꞉la꞉mota꞉hanala꞉, iyo, alaholoho ipuwalo toleha꞉ma꞉ ba eda꞉hana la꞉ na꞉helohelohonala꞉. \v 14 Ba꞉bene la꞉eno emede ipuwalo wadiyala la꞉le hiliyonomo komo malemale emalagidolo kapiyado nododilinakuya꞉la꞉. \p \v 15 Naeno hibima꞉ midipi ekaka꞉la꞉, la꞉ ba꞉moe komo iya꞉tawahala, Stepanasiko ba꞉gala ebeno genamanapi ibi ba꞉ Guliki hopo konomolo puya꞉te dopo tetenomolo Ya꞉sutamo dohobili ba꞉bi tawakalubila, iba꞉te Godokono komo tawakalubi kowalubilinama꞉ ibino ape konomo hibinomolo a꞉miya꞉tiya꞉. Ba꞉be mabuma꞉ na Polote la꞉ ba꞉ma ka꞉na toelameholemata, \v 16 wadiyala la꞉ ba꞉bako tuputupu ododilipa꞉tamo na꞉papamila꞉hanala꞉, ba꞉gala puya꞉te iba꞉go oko dowatihona iba꞉tamo atumu na꞉kapapamila꞉hanala꞉. \p \v 17 Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, Stepanasiko ba꞉gala Potunatasiko ba꞉gala Akeyakasiko ibino pelame komoma꞉ nale konomamo kalakaluimo. Ba꞉ hibila, la꞉le muhululu ba emedena la꞉ kalakala natamo ikanamema꞉ modoboha꞉, huiyatiya iba꞉te la꞉eno haba ba pelawe \v 18 naeno ukui bilibili komo la꞉ mabuma꞉ gobogobamo ba꞉bo pimiya꞉tiya꞉, dopamo iba꞉te la꞉eno ukui bilibili komo keba ka꞉na ka꞉piwibuilami ba꞉ba ka꞉na. Ba꞉bema꞉ keba tetelo la꞉ sose tawakaluba꞉te da꞉kapiyuiminakoma, wadiyala la꞉ ba꞉bako dubu na꞉mililameholenakuya꞉la꞉. \s1 Polote Kuititi Nolata Tabo Komokomo Dolamagiya꞉ \p \v 19 Ba꞉bema꞉ A꞉isiya hopo konomolo hiya꞉hiya꞉ demedehona, ba꞉bi sose tawakaluba꞉te ibino nolata tabo la꞉tamo poelama꞉, ba꞉bene Akuilako Pilisilako ibi ba꞉gala ibino genamalo da꞉kapiyuiminaka ba꞉bi sose tawakalubi, ibi hiliyonomate Kodawa Ya꞉suku ipuwalo ba emedena ibino konomo kalakala nolata tabo la꞉tamo atumu kapoelama꞉. \v 20 Iyo, puya꞉te ba꞉malo nago demedena, ba꞉bi hibima꞉ midipi ekaki hiliyonomate atumu ibino nolata tabo la꞉tamo kapoelama꞉. Wadiyala la꞉ da꞉kapiyuimima la꞉ hiliyonomo etapa꞉te etapino kokoto uwatehuilo na꞉pa꞉watamehuiya꞉la꞉. \p \v 21 Ba꞉bene ba꞉moe leta kuititi hapulu na Polote na ha꞉kiya naeno kokotamo ba꞉moe kapiya nolata tabo da꞉miya꞉temo, la꞉ ba꞉moe tabo numa꞉la꞉, iyo, eta lumagiti ba꞉moe kuititi tabo kamiya꞉teha꞉. \b \p \v 22 Ba꞉ hibila, tawakalubi ipuwalo pote Kodawa Ya꞉suku malemalelo emalagidolonaheno, wadiyala Godote ebetamo kuba huiya nikama꞉mene ebete emedena tetelo temeteme kiya꞉tawanakoma꞉! O aeno Kodawa, wadiyala ama꞉ na꞉pa꞉! \b \p \v 23 Ba꞉bema꞉ wadiyala aeno Kodawa Ya꞉sukunu malemale komote la꞉godolo nitanamene, \v 24 ba꞉gala a Ya꞉su Kelisoko ipuwalo kapiyama꞉ ba eda꞉hana, wadiyala naeno malemale emalagidolo komote la꞉ hiliyonomagodolo atumu na꞉ka-itanamene. Ba꞉moe ba꞉ naeno tabo kuititila. Ba꞉ba꞉la.