\id EPH \ide UTF-8 \h EFEŦ \toc1 Uţup wi Pawulu apiiŧuŋ banfiyaaruŋ banfëţuŋ du uŧaak wi Efeŧ \toc2 Efeŧ \toc3 Efe \mt2 Uţup wi Pawulu apiiŧuŋ \mt2 banfiyaaruŋ banfëţuŋ du uŧaak wi \mt1 Efeŧ \is1 Uţup Ujuni \ip Ulibra wi uwo kakaarta ki Pawulu apiiŧuŋ banfiyaaruŋ Kriŧtu biki Efeŧ. Kë aşë wo aampiiŧ wa pa bukal ţañ ţiki ţi ŋlibra ŋŧeek baanţu katim ki Efeŧ du ujuni. Uhina kawo kë Pawulu apiiŧ wa banfiyaaruŋ biki ŋbeeka ŋŧum ţi Aŧiya bahil baji woli baleyiiri bawul bandukiiŋ baleyiir. Apiiŧ kakaarta ki wi awooŋ ukalabuş du Rom. Efeŧ dawooŋ ubeeka unlilnuŋ ţi ŋbeeka ŋi Rom daşihuŋ bŧi ŋanwooŋ ţi Aŧiya. Bañaaŋ baŧum ţi biki Efeŧ bawo bawaap. Baniwar Artemiŧ unŧoŋ wi bajaaŋ badëman katoh kanuura. Artemiŧ mënţ awo ptu, awo ñaaţ. Ţi katoh kanuura mënţ ki ki bajaaŋ baya pdëmana. Bañaaŋ banwooŋ da bŧi baji badëman unŧoŋ mënţ, Bayuday na banfiyaaruŋ Kriŧtu ţañ bawooŋ baanji badëman wa. Uko wi Pawulu adiimanuŋ ţi kakaarta ki wii wi : Naşibaţi ado nja kë ŋme uko ummeniiŋ wi adoluŋ ţi bnuura bi nul. Uwooŋ kë ado iko bŧi inwooŋ du baţi duuţ na ţi mboş iwo ţi pşih pi Yeŧu Kriŧtu. Akak aţup aji banfiyaaruŋ Kriŧtu bawo kaŧiinkar kawo ji banţaaruŋ. Uunka pdo kaji i awo nayuday kë undu aanwo nayuday. Naşoorad baka bukal batëb bŧi awo aloolan, Ŧatana a. Bawo keeri kanaakiir kañehan Naşibaţi. Pawulu akak aţup jibi ñaaŋ awooŋ kaţijan aharul, jibi bapoţ bawooŋ kaţijan başin baka na jibi bajuuk ţi ulemp bawooŋ kaţijan bankaaŋ baka. Aji banfiyaaruŋ Kriŧtu bawo kawo ţi ploolan na a. \ip Hënk di ifah yi ulibra wi iwooŋ: \io1 1. Pwul mboş (1.1-2) \io1 2. Kriŧtu awul nja bnuura na Uhaaş wi Naşibaţi (1.3–3.21) \io1 3. Pka ubida uhalu na Kriŧtu. (4.1–6.20) \io1 4. Pwul mboş pbaañşaani (6.21-24) \c 1 \s1 Pwul mboş \p \v 1 Nji *Pawulu, i Naşibaţi adoluŋ kë nwo nanjañan i Yeŧu *Kriŧtu, dwul mboş biki ubeeka wi Efeŧ banwooŋ biki Naşibaţi abot afiyaar Yeŧu Kriŧtu na manjoonan. \v 2 Dñehan Naşibaţi Aşin nja na Yeŧu Kriŧtu Ajugun bawulan bnuura babot bajoobţënan ŋhaaş. \s1 Bnuura bi ŋkaaŋ ţi Kriŧtu \p \v 3 Najoh ŋdëman Naşibaţi Aşin Yeŧu *Kriŧtu Ajugun, aţëpna ţi uhaaş wi nul awul nja iko bŧi inuura yi baţi inknţënkuŋ nja ŋdo kaţaşa, ţiki ŋkak amëbandër na Kriŧtu. \v 4 Ji umundu ubi udo kapaşana, Naşibaţi aţëpna ţi Kriŧtu adat nja ŋhilna ŋwo ţi kadunul bañaaŋ bajinţ piş banwooŋ baanwo na nin buţaan bloŋ. Aŋal nja ukaaŋ kë \v 5 aţëpna ţi Yeŧu Kriŧtu ji ŋbi ŋdo kabuka ajej nja kë ŋwo babukul. Uko waŋ wi wi aŋaluŋ pa nja ţi pjoob bkow pi nul. \v 6 Najoh keeri ŋyeeh mndëm mi nul na bnuura bweek bi aţëpnuŋ ţi Kriŧtu i amaganuŋ, awul nja. \p \v 7 Kriŧtu atul tul pñaak pi nul ukaaŋ kë ŋbuuri, kë ipekadu yi nja ibot apën. Hënk, Naşibaţi ayuuj pdëm pi bnuura bi nul. \v 8 Awul nja ba aŧuman wi awuluŋ nja uşal unŧuŋa na mntit bŧi \v 9 mi pme uko wi aŋaluŋ pdo, wi ñaaŋ awooŋ aambaaŋ kame'aara. Naşibaţi ajon nŋal pdo uko mënţ ţi Kriŧtu. \v 10 Wi wal wi adatuŋ ukbanuŋ uko mënţ udolana : aţonkrën iko bŧi na bañaaŋ bŧi banwooŋ du baţi na mboş kaşë kaţu Kriŧtu awo naşih. \p \v 11 Ŋkak ayeenk ţi Kriŧtu iko bŧi yi Naşibaţi ahoŋuŋ. Ul anjaaŋ ado iko bŧi jibi anumiiŋ, adatun ji ŋdo kabuka, \v 12 pa un ŋnŧaruŋ ahaţ ţi Kriŧtu ŋţu bado kayeeh mndëm mi nul. \v 13 An kak namëbandër na Kriŧtu wi naŧiinkuŋ uţup wi manjoonan, Uţup Ulil Unuura unkbuurananaŋ. Kë wi nafiyaaruŋ, Naşibaţi awulan Uhaaş wi nul wi ahoŋuŋ kadiiman kë nawo biki nul. \v 14 Uhaaş wi nul uwooŋ uko ujuni wi iko yi ahoŋuŋ aji aluŋ kawulan. Iko mënţ ŋyeenk ya wal wi Naşibaţi akbuuranuŋ nja ţi buţaan bŧi. Najoh ŋyeeh mndëm mi nul. \s1 Pawulu añehandër banfiyaaruŋ \p \v 15 Ukaaŋ wi nŧiinkuŋ kë bakţiiniyaan pfiyaar pi nafiyaaruŋ Yeŧu Ajugun na jibi naŋaluŋ bañaaŋ bŧi banwooŋ biki Naşibaţi, \v 16 kë mbi duka duka ţi pbeeb Naşibaţi ţi uko wi nan, kabot kaleşan wonţi dñehana. \v 17 Dñehan Naşibaţi i Yeŧu Kriŧtu Ajugun, Aşin nja anwooŋ ajug mndëm awulan Uhaaş wi nul unkţu'anaŋ nawo bañaaŋ banwooŋ na uşal unŧuŋa ubot uyuujan Naşibaţi bnuura nahilna name'a. \v 18 Dñehan kak Naşibaţi ajeehanan ŋşal nahilna nayikrën phaţ pankaaŋ kë adu'an, nabot name pdëm pi pyok pi ahoŋuŋ bañaaŋ banwooŋ biki nul, \v 19 nabot nayikrën pdëm pweek maakan pi mnhina mi adoluŋ kë manklempar nja, ŋnfiyaaruŋ Kriŧtu. \p \v 20 Mnhina mënţ, adiiman ma bŧi ţi Kriŧtu wi anaţanuluŋ ţi pkeţ abot aţoorana ţi kañen kadeenu ki nul du baţi. \v 21 Adola kë apel bnuura başih bŧi, baweek bŧi, mnhina bŧi, na bankşihuŋ bŧi. Ayeenk katim kampeluŋ itim bŧi yi bahilanuŋ katiman ţi umundu wi na unkmbiiŋ. \v 22 Naşibaţi aţu iko bŧi na bañaaŋ bŧi ţi ihoţ yi Kriŧtu uţeeh pa aşih ya, abot adola kë awo naşih i banfiyaaruŋ bŧi ; \v 23 bukal bawooŋ uleeful. Kriŧtu aţuuŋ mnhina mi nul ţi baka aŧuman, ul ajaaŋ awul iko bŧi ţi umundu ubida kaŧuman. \c 2 \s1 Bnuura bi Naşibaţi \p \v 1 Ţfa pjuban pi nan na ipekadu yi nan ibi ţu'an kë nawo bañaaŋ bankeţuŋ ţi këş ki Naşibaţi. \v 2 Nabi yuuj kë naţaş bgah bwuţaan bi umundu, aţaş Unŧaayi Uweek wi, unkţoŋuŋ hënkuŋ bañaaŋ bampokuŋ pŧiink Naşibaţi. \v 3 Ţfa, nja bŧi ŋwoha haŋ, ŋbi ji ŋdo iko bŧi kaţaş uŋal wi uleef, kado uko bŧi wi uleef wi nja na uşal wi nja uŋaluŋ. Ipekadu ibi ţu nja kë ŋwo biki kayeenk kakob ki Naşibaţi ji bañaaŋ bŧi bandukiiŋ. \p \v 4 Kë Naşibaţi aşë ñaga maakan, kë uŋal wi akaaŋ pa nja ubot adëm maakan. \v 5 Wi pjuban pi nja paţuuŋ kë ŋkeţ ţi këş ki Naşibaţi, uŋal mënţ ukaaŋ kë awul nja ubida na Kriŧtu. Bnuura bi Naşibaţi baţuuŋ kë nabuuri. \v 6 Ţi pwo baloolan na Yeŧu Kriŧtu, Naşibaţi anaţan nja ţi pkeţ na a abot aţooran nja du baţi na a. \v 7 Ado haŋ pa pyuuj iwuuŋ bŧi mndëm mnweek maakan mi bnuura bi akaaŋ pa nja ţi Yeŧu Kriŧtu. \v 8 Bnuura bi Naşibaţi baţuuŋ kë nabuuri, wi nafiyaaruluŋ. Uko mënţ uumpënna ţi an, uwo uţen wi Naşibaţi. \v 9 Naando do uko uloŋ ahilna aka mbuur mënţ. Nin aloŋ keeri awutan kadëman bkowul ţi uko mënţ. \v 10 Uko wi ŋwooŋ hënkuŋ uwo udo wi Naşibaţi ţiki ţi pwo baloolan na Kriŧtu, Naşibaţi aţak nja ŋhilna ŋdo iko inuura. Naşibaţi aboman iko mënţ ji ŋbi ŋdo kabuka, ŋhilna woli ŋbi buka ŋdo kado ya. \s1 Bañaaŋ bŧi bakak baloolan ţi Kriŧtu \p \v 11 An nanwooŋ naanwo bayuday, kë bayuday biki kabuka baji badu'an banwooŋ baanya kaŧëmp kaşë ji bukal bawooŋ banyaaŋ kaŧëmp ţiki ŋleef ŋi baka ŋafalanaa, naleşan uko wi nawooŋ ţfa. \v 12 Wal mënţ naamme Kriŧtu, abot awo naanwo biki Iŧrayel, pntaali pi Naşibaţi, aando bhoŋar na an, kë nabot awo naanwo biki kayeenk kahoŋ ki ahoŋuŋ banwooŋ biki pntaali pi nul. Naleşan kak kë nabi wo ţi umundu awo naanka mnhaţ abot awo naamme Naşibaţi. \v 13 Kë hënkuŋ ţi pwo baloolan ţi Yeŧu Kriŧtu, an nanlowuŋ ţfa Naşibaţi, pkeţ pi Kriŧtu akeţaranaŋ paţu kë nakak añoga. \p \v 14 Ul *Kriŧtu na manjoonan awooŋ bŧiinkar bi ŋŧiinkaruŋ: ado *bayuday na banwooŋ baanwo bayuday kë bakak baloolan. Awul ubida wi nul awatna uniw umbiiŋ apaţëş bañaaŋ: uniw mënţ uwo bşoorad. \v 15 Apënan ţi *bgah bi Moyiŧ udolade wi ba na iko yi pţaş inwooŋ ţi ba injaaŋ ido bayuday na banwooŋ baanwo bayuday başoorad. Ado haŋ ahilna ajej baka bukal batëb bŧi akakan baka kë bawo baloolan ţi a, hënk di di aţijuŋ bŧiinkar. \v 16 Akakan baka kak bukal batëb bŧi ţi ploolan na Naşibaţi, hënk bakak uleef uloolan, wi pkeţ pi nul ţi kruŧ pawatuŋ uko unţuuŋ kë başooradi. \v 17 Abi pţupan uţup wi bŧiinkar, an nambiiŋ alow Naşibaţi na bambiiŋ añoga. \v 18 Ul aţëpnuŋ ţi *Uhaaş wi Naşibaţi unwooŋ uloolan aţu kë un bayuday na banwooŋ baanwo bayuday ŋhil aban du Naşibaţi Aşin nja. \p \v 19 Wul ukaaŋ kë naankak awo bayaanţ këme bañaaŋ bambiiŋ bi phil, nawo kak bañaaŋ banwooŋ biki pntaali pi Naşibaţi, nawo biki katohul. \v 20 Naşibaţi anaakrënan ţi pniw pi akniwuŋ, kë banjañan na baţupar Naşibaţi bawooŋ induba ijuni, Yeŧu Kriŧtu ul ţi uleeful kë aşë wo pkumel pankmëbanuŋ katoh bŧi. \v 21 Kriŧtu adoluŋ kë uniw bŧi unaţ abot aŧool pa pwo katoh kayimanaan ki Naşibaţi Ajugun. \v 22 Nawo baloolan na Kriŧtu, hënk anaakrënan kak ţi uniw wi akniwuŋ nahilna nawo *katoh ki Naşibaţi, ki Uhaaş wi nul ukwooŋ. \c 3 \s1 Pawulu nanjañan i banwooŋ baanwo bayuday \p \v 1 Uko waŋ ukaaŋ kë nji Pawulu kañehan Naşibaţi pa an. Uko wi ndoluŋ pa an nanwooŋ naanwo *bayuday, wi nji kalempuŋ pa Yeŧu *Kriŧtu, uţuuŋ kë nwo nakalabuş. \v 2 Dfiyaar kë name ulemp wi Naşibaţi aţu'ënuŋ ţi bnuura bi nul aji ndo pa an. \v 3 Ul abiiŋ ayuujën uko wi aŋaluŋ pdo wi nin aloŋ awooŋ aambaaŋ kame'aara. Ţi uko waŋ wi wi mbiiŋ apiiŧan bţiişu. \v 4 Woli naleyiir uko mënţ, nawin kë dme bnuura uko wi Kriŧtu umbiiŋ amena. \v 5 Naşibaţi aando wa ţfa kë umeeţanaa ţi bañaaŋ jibi aţëpnuŋ ţi uhaaş wi nul ado wa kë umeeţana hënkuŋ ţi banjañan na baţuparul bayimanaan. \v 6 Uko umbiiŋ amena wuŋ uwo kë banwooŋ baanwo bayuday bayeenk bnuura bi Naşibaţi ji bayuday, banaakiir akak uleef uloolan, ayeenk bŧi uko wi Naşibaţi ahoŋuŋ. Uko mënţ udolanaa ţiki bakak baloolan ţi Kriŧtu wi bafiyaaruŋ *Uţup Ulil Unuura. \p \v 7 *Uţup Ulil Unuura mënţ, Naşibaţi aţenën ţi bnuura bi nul mnhina mi nul ndo kaţupna wa. \v 8 Nji mpoţëţaanuŋ ţi bañaaŋ biki Naşibaţi, awulën bnuura bi pţup banwooŋ baanwo bayuday bnuura bweek maakan bi ţi *Kriŧtu. \v 9 Dwo i kayuuj, kajinţan ţi uşal wi ñaaŋ andoli, uko umbiiŋ amena wi Naşibaţi anţakuŋ iko bŧi yi awooŋ aanyuuj nin aloŋ ţfa, dyuujan jibi akdoluŋ uko mënţ uhilna udolana. \v 10 Hënk, hënkuŋ banfiyaaruŋ bŧi baţu mnşih na mnhina manwooŋ du baţi manhil mame jibi iko yi uşal unŧuŋa wi Naşibaţi ujaaŋ uwul iŧumuŋ abot apaţ. \v 11 Uko mënţ uwo jibi Naşibaţi aŋaluŋ uwo du ujuni, aţëpna ţi Yeŧu Kriŧtu Ajugun adolna wa. \v 12 Ul aţuuŋ nja ŋhil pñog Naşibaţi na mntëŋ ţiki ŋfiyaara. \v 13 Ukaaŋ kë nji kakooţan nawut kawut phaj pi bakhajanaanuŋ pa an padolan nawutandër. Phaj mënţ pakţijanaŋ mndëm. \p \v 14 Uko mënţ ukaaŋ kë nji kaŋup ţi kadun ki Aşin nja, \v 15 ankaaŋ kë kşini bŧi du baţi na mboş kawoo. \v 16 Dñehana, jibi mndëm mi nul manwooŋ mnweek, awulan uhaaş wi nul udo katëŋţënan, \v 17 *Kriŧtu ahilna awo ţi ŋhaaş ŋi nan ţiki nafiyaara. Dkak añehan, wi najabuŋ awo na intaañ abot aliinŧ ţi uŋal, \v 18 name na banwooŋ biki Naşibaţi bŧi jibi uŋal mënţ wi Kriŧtu udëmuŋ maakan adoo wo uunka dko di uţañuŋ. \v 19 Ënhën, dñehan nahil name kë uŋal mënţ upel iko bŧi yi ñaaŋ ahilanuŋ kame, Naşibaţi ahilna aŧumanan iko bŧi yi awoonaanuŋ. \p \v 20-21 Mnhina mi Naşibaţi manjaaŋ manlemp ţi nja, ukaaŋ kë ahil pdo adoo pel maakan iko bŧi yi ŋhilanuŋ kañehan këme kadoo kaşal. Najoh ŋdo kadëmana te mnţo, ţi banfiyaaruŋ bŧi na ţi Yeŧu *Kriŧtu. Uwo haŋ. \c 4 \s1 Pwo baloolan ţi Kriŧtu \p \v 1 Nji, i ulemp wi naan pa Ajugun uţuuŋ kë nwo nakalabuş, dkooţan nado kayuuj ţi mnwo mi nan kë nawo jibi Naşibaţi andu'anaŋ aŋaluŋ nawo. \v 2 Nawalaan ikow, nabot najoob ikow, nawut kado kaŧaran. Nayuujan kë naŋaladi ţi pdo kamiirad. \v 3 Namëbaan naliinŧan ţi bŧiinkar na pwo ţi ploolan pi *Uhaaş wi Naşibaţi ujaaŋ uwul. \v 4 Ŋwo uleef uloolan, kë Uhaaş wi Naşibaţi unwooŋ ţi nja ubot awo uloolan, hënk di di mnhaţ mi Naşibaţi aduuranaŋ mankaaŋ awo mloolan. \v 5 Ajugun awoha aloolan kë pfiyaar pi nja pakak awoha ploolan jibi batiŧmu bi ŋkaaŋ ayeenk bakaaŋ awoha bloolan. \v 6 Naşibaţi Aşin bañaaŋ bŧi awoha aloolan, ul anşihuŋ iko bŧi na bañaaŋ, ul kak ajaaŋ alemp ţi bañaaŋ biki nul bŧi, kabot kawo ţi baka. \p \v 7 Kë andoli ţi nja aşë ji yeenk bnuura bi Naşibaţi kahilna kado ulemp wi Kriŧtu aţu'uluŋ. \v 8 Hënk di di Ulibra wi Naşibaţi ujakuŋ: \q1 \qt Wi akpayiiŋ bko duuţ\qt* \q2 \qt aţij biki amobuŋ,\qt* \q2 \qt aţen bañaaŋ biki nul iko iloŋ\qt*.\x + \xo 4:8 \xo*\xt Kañaam 68.18.\xt*\x* \p \v 9 Kë we uwooŋ apayaa? Uko mënţ uyuuj kë aduna awala te ţi mboş\f + \fr 4:9 \fr*\fq Aduna awala ţi mboş: \fq*\ft Baloŋ baji : aduna aya mboş uţeeh du mnkeţ.\ft*\f*. \v 10 Anwaliiŋ ul akaaŋ apaya aţëp baţi bŧi kahilna kawul iko bŧi ţi umundu ubida kaŧuman. \v 11 Kë iko yi aţenuŋ bañaaŋ iwo : baloŋ bawo banjañan, baloŋ bawo *baţupar Naşibaţi baloŋ bawo bañaaŋ bankdooŋ kaţup *Uţup Ulil Unuura, baloŋ bawo bayafan biki pnŧuk pi banfiyaaruŋ na bajukan bgah bi *Kriŧtu. \v 12 Ado haŋ bañaaŋ biki Naşibaţi bahilna babomandër pa ulemp wi ptëŋţën uleef wi Kriŧtu unwooŋ bañaaŋ biki Naşibaţi bŧi. \v 13 Hënk ŋbi kaya te kadoo kawo nja bŧi baloolan ţi pfiyaar pi ŋkfiyaaruŋ na ţi pme pi ŋkmeeŋ Abuk Naşibaţi. Hënk, ŋjij ţi pţaş Kriŧtu, kanaama bŧi. \v 14 Ŋënkak awo keeri bapoţ biki pjukan pi bañaaŋ baloŋ bantituŋ ţi kaguuru pajaaŋ pañooţ du bdëm jibi ŋmaaroŋ ŋajaaŋ ŋaluŋ iţeem, uyook kaya na ya. \v 15 Ŋbaa ţëp ţëp kado kaţup manjoonan na uŋal, kaşë kado kanaam naam Kriŧtu pya, ul anwooŋ bkow. \v 16 Aji ţëpna ţi dko bŧi di imoh ijaaŋ iyitiiraan kaţoŋ uleef, uko kŧaaŋ kabot kaya bnuura. Woli dandoli ţi uleef dado ulemp wi da, uleef uji udëm bŧi kaka uforŧa ţi bŋalad. \s1 Ubida uhalu ţi Kriŧtu \p \v 17 Uko wi, wi wi nji nŋaluŋ kaţupan ţi katim ki Ajugun : naţañaan pdo kapoş ji bañaaŋ banwooŋ baamme Naşibaţi, banwooŋ na ŋşal ŋnaaf. \v 18 Ŋşal ŋi baka ŋawo ţi bdëm ; kë babot awo baanka ubida wi Naşibaţi ajaaŋ aţen ţiki bawo ţi kapaam, kë ŋhaaş ŋi baka ŋabot adënëţ. \v 19 Pwaaŋ mnkow pi bawaaŋuŋ paţu kë bakjuban pjuban pi piinţ abot abi duka duka ţi pdo iko iţop bŧi. \v 20 Kë an, mënţ uko waŋ wi wi najukuŋ ţi *Kriŧtu. \v 21 Wi naŧiinkuŋ uko wi Yeŧu, kë bajukanan uko unwooŋ manjoonan manwooŋ ţi a, \v 22 nawo i kaduk iko yi nakdoluŋ ţfa, kaţëlëş mnwo mi nan mi ţfa. Uŋal wi uleef ujaaŋ uguuran kadoo ţijan du pkeţ. \v 23 Iţëb yi nan na ŋhaaş ŋi nan ŋawo ŋi kakak ŋhalu, \v 24 naşë nakak bañaaŋ bahalu biki Naşibaţi adoluŋ kë banaama awo na ubida ujinţ uŧool wi manjoonan manjaaŋ mambuk. \p \v 25 Hënk, nawutan kaţilan : Andoli ţi an adoon kaţup aŧënţul manjoonan ţiki ŋnaakiir awo nja bŧi uleef uloolan. \v 26 Nadeebaţle nawutan kawut udeeb wi nan uţu'an pdo ipekadu. Nawutan kawo na udeeb te unuur udoo ujot. \v 27 Nakţen *Unŧaayi Uweek dko dmëban. \v 28 Nakiij aţañaan, aşë ţëp ţëp amëban ulemp wi nul, awo naŧool ţi wa, ahilna aka uko wi akfaaşëruŋ na anwooŋ ţi kanuma. \v 29 Uţup uwuţaan uwutan kapën ţi mntum mi nan, uţup unuura ţañ unjaaŋ uţënk kaboman kabot kado bankŧiinkuŋ wa bnuura, uwooŋ kado kapën ţi mntum mi nan. \v 30 Nawutan kaţu *Uhaaş wi Naşibaţi ujooţan ; Uhaaş wi nul wi aţu'anaŋ wi wi akluŋ kayikrënaanan ţi unuur wi mbuur. \v 31 Napënaan ţi pŧoofan iko bŧi inwooŋ iŧënţ phank ñaaŋ ţi uhaaş, bşoorad, udeeb, pdeeŋ pdiim, bkuutar na pdo kado iko bŧi yi mnŋot. \v 32 Nawoon keeri na iţëb inuura nabot nado kañaga baŧënţan. Nadoon kamiirad jibi Naşibaţi aţëpnuŋ ţi *Kriŧtu amiiran. \c 5 \p \v 1 Nawo babuk Naşibaţi biki aŋaluŋ maakan ukaaŋ kë nawo biki kado katen ţi a. \v 2 Uŋal uwooŋ kaţoŋ ubida wi nan jibi uwooŋ pa Kriŧtu : aŋal nja adoo wul Naşibaţi kaţuţ ki nul pa nja, kë kawo uţen na unŧaam udolni bţeŋan banliluŋ Naşibaţi. \s1 Nawoon ţi bjeehi \p \v 3 Hënkuŋ wi nawooŋ biki Naşibaţi, naankak awo biki kado kaţiiniyaan ţiiniyaan iko yi pjuban pi piinţ, ubida uţop, na pñeebar iko. \v 4 Nin naanwo kado kaţiiniyaan iko iţop këme iko inaaf këme iko yi bawaaŋ mnkow bajaaŋ baţiiniyaan. Iko mënţ iinyuk nado kaţiiniyaan. Naţëpan ţëp nado kabeeb Naşibaţi. \v 5 Hënk di uwooŋ, nameen wa bnuura, nin ñaaŋ anjaaŋ ajuban pjuban pi piinţ, kawo ţi ubida uţop aankluŋ kaneej du Pşih pi Kriŧtu na Naşibaţi. Ñaaŋ ankaaŋ aji ñeebar iko aankak aluŋ kaneej du pa, ţiki aji dëman iko yuŋ kawo ji Naşibaţi i i akdëmanuŋ.\f + \fr 5:5 \fr*\ft Ampiiŧuŋ aşal kë ñaaŋ napit aji dëman ŋnŧoŋ ţiki aji dëman iko pdëman pi awooŋ kadëman ţañ Naşibaţi. Natenan ţi Koloŧ 3.5.\ft*\f* \p \v 6 Nin ñaaŋ aloŋ awutan kaguuran na ŋţup ŋwaaŋ udooni : uko mënţ bŧi ujaaŋ uţu Naşibaţi adeebaţër banwooŋ baandi pţaşa. \v 7 Nawutan keeri kanaakiir na bañaaŋ baŧënţ bukuŋ. \v 8 Ţfa nabi wo bañaaŋ biki bdëm, kë hënkuŋ naşë kak biki bjeehi wi nawooŋ biki Ajugun. Nadoon kado ji bañaaŋ biki bjeehi. \v 9 Uko wi bjeehi bajaaŋ babuk uwo bŧi unuura, uŧool abot awo wi manjoonan. \v 10 Nakeerin nado kala pme uko unliluŋ Ajugun. \v 11 Nawutan kaka nin uko uloŋ na udo uwaaŋ udooni wi bañaaŋ biki bdëm, naţëpan ţëp nado kayuuj kë iko mënţ iwo iwuţaan. \v 12 Uko wi bañaaŋ mënţ bajaaŋ bado ţi kamena ukowandën maakan pdo kaţiiniyaan. \v 13 Iko bŧi impënuŋ iji imeeţana du bjeehi. Kë uko ummeeţaniiŋ du bjeehi uji uwo bjeehi. \v 14 Hënk di di upiiŧaniiŋ aji : \q1 \qt « Naţiin iwi inkŋoyënţuŋ,\qt* \q2 \qt naţiin ţi pŧoof pi bankeţuŋ,\qt* \q1 *Kriŧtu \qt aşë naţan bjeehi bi nul ţi iwi. »\qt*\f + \fr 5:14 \fr*\ft Bañaaŋ baamme ñaaŋ ampiiŧuŋ uţup wi. Baloŋ başal kë uka pwoona ţi kayeeh kaloŋ.\ft*\f* \p \v 15 Nalipariin keeri ţi mnwo mi nan mi ŋnuur bŧi. Nawutan kado kado ji bapën ; nadoon kado ji banwooŋ na ŋşal. \v 16 Nadoon kado bnuura ŋyaaş bŧi ŋi nahilanuŋ pdo ba, ţiki wal wi ŋwooŋ wi, uwo uwuţaan. \v 17 Ukaaŋ kë naanwo kado bpën, nadoon kala pme uko wi Ajugun aŋaluŋ nado. \v 18 Nawutan kadaan poot kakuj, paji paŧokan ubida ; naţëpën ţëp naŧum na *Uhaaş wi Naşibaţi. \v 19 Nadoon katëŋţën baŧënţan ţi pŧoofan na iyeeh yi pñaamarën Naşibaţi, na yi pdëman *Kriŧtu. Uhaaş wi nul uţu'an iyeeh mënţ ţi bkow. Nadoon kayeeh kadëman Ajugun na ŋhaaş ŋi nan bŧi. \v 20 Nadoon kabeeb wal undoli ţi iko bŧi Naşibaţi Aşin nja ţi katim ki Yeŧu Kriŧtu Ajugun. \s1 Banniimaruŋ \p \v 21 Andoli adoon kaţaş *Kriŧtu ţi pdo kaŧiink baŧënţul. \v 22 An baaţ nadoon kaŧiink bayinan jibi banfiyaaruŋ bajaaŋ baŧiink Ajugun. \v 23 Ñiinţ awooŋ ajug katoh jibi Kriŧtu awooŋ ajug banfiyaaruŋ. Banfiyaaruŋ bawooŋ uleef wi Kriŧtu, kë ul ţi uleeful ajaaŋ abuuran baka. \v 24 Jibi banfiyaaruŋ bajaaŋ baŧiink Kriŧtu, hënk di di baaţ bawooŋ kado kaŧiink bayin baka ţi iko bŧi. \p \v 25 Kë an biinţ naŋalan baharan jibi *Kriŧtu aŋaluŋ banfiyaaruluŋ adoo wul uleeful akeţ pa baka. \v 26 Ado haŋ bahilna baţëpna ţi uţup bawo biki Naşibaţi, wi añowuŋ baka na meel, \v 27 banfiyaaruluŋ bahilna bapën bawinana ţi kadunul bawo na mndëm ji ñaaţ ankniimiiŋ anwooŋ nanuura, najinţ piş kë kaara di nul daanlaatari këme awo na iko iloŋ iŧënţ yuŋ. Ado haŋ banfiyaaruŋ bahilna bawo bajinţ, baŧool babot bado kado uko unnuuriiŋ ţañ. \v 28 Kë hënk di di biinţ bawooŋ kaŋal bahar baka jibi baŋaluŋ ŋleef ŋi baka. Aŋŋaluŋ aharul, uleeful wi wi aŋaluŋ. \v 29 Hënk di uwooŋ, nin ñaaŋ aloŋ aambaaŋ kapoka uleeful, aji ţëp ţëp kade de'an wa, kaboman wa. Kriŧtu aji do haŋ kak na nja ŋnfiyaaruluŋ, \v 30 ţiki ŋwo uleeful. \v 31 Ulibra wi Naşibaţi uji : \qt « Waŋ ukaaŋ kë ñiinţ akluŋ kaduk aşin na anin kanaakiir na aharul, bakak ñaaŋ aloolan »\qt*\x + \xo 5:31 \xo*\xt Ujuni 2.24.\xt*\x* \v 32 Manjoonan mnweek manwinana ţi ŋţup ŋi. Nji dji uko waŋ uwo wi *Kriŧtu na banfiyaaruŋ. \v 33 Ñiinţ kak akaan aŋal aharul ji uleeful, ñaaţ ado kaŧiink ayinul. \c 6 \s1 Bapoţ na bajug baka \p \v 1 An bapoţ pfiyaar pi nafiyaaruŋ Ajugun paţuun nado kaŧiink bajugan, ţiki uko mënţ uwo uŧool. \v 2 *Bgah baji : \qt « Mëbaan şaaş na naan bnuura »\qt*\x + \xo 6:2 \xo*\xt Ppën 20.12a.\xt*\x* uko mënţ uwooŋ uŧeek ţi iko yi Naşibaţi ajakuŋ ţi Bgah ungakandëruŋ na kahoŋ, \v 3 uji : \qt « Ihilna iwo ţi mnlilan ŋnuur ŋi nu ŋabot ŋaŧum ţi mboş. »\qt*\x + \xo 6:3 \xo*\xt Ppën 20.12b.\xt*\x* \p \v 4 Kë an başin bapoţ, nakbubara kado kadeebaţan babukan ; nadoon kakuş baka, kajukan baka kabot kayuuj baka iko inliluŋ Ajugun. \s1 Balemp na biki baklemparuŋ \p \v 5 An balemp nadoon kaŧiink biki naklemparuŋ ţi mboş ţi, nahetan ikow nado kaţaş baka na iţëb ijinţ ji nalempar lempar *Kriŧtu. \v 6 Nawutan kaţaş baka ţañ woli batenan pa bajakna kë nawo balemp banuura ; nadoon kado haŋ ji balempar Kriŧtu banjaaŋ baţu ŋhaaş ŋi baka bŧi ţi pdo uko wi Naşibaţi aŋaluŋ. \v 7 Nawutan kaţaş baka kaşë kaşal kë bañaaŋ ţañ biki naklemparuŋ, nadoon kaţaş baka na ŋhaaş ŋjinţ ji naţaş ţaş Ajugun. \v 8 Name kë Ajugun aluŋ katuum ñaaŋ andoli ţi uko unuura wi adoluŋ awole nalemp këme i baklemparuŋ. \p \v 9 Kë an biki baklemparuŋ namëbaan banklemparanaŋ na ŋhaaş ŋjinţ, nawut kabëg baka. Name kë Ajugan i baţi awo aloolan pa an na bukal, abot awo aanji ten uko wi ñaaŋ awooŋ. \s1 Iko iguti yi Naşibaţi awulanaŋ \p \v 10 Dbaañşaan bţup bi kaji na an, najejnan phina pi nan ţi mnwo mi nawooŋ na Ajugun, ţi mnhina mi nul mandëmuŋ maakan. \v 11 Najejan iko iguti bŧi yi Naşibaţi awulanaŋ, napokna kaguuru ki *Unŧaayi Uweek, \v 12 mënţ bañaaŋ bajën biki ŋkgutanaanuŋ, ŋnŧaayi ŋanwooŋ du baţi ŋa, na mnşih na mnhina mi bajug umundu wi, unwooŋ wi bdëm. \v 13 Najejan keeri iko iguti bŧi yi Naşibaţi. Hënk nanaţna naliinŧ ţi ugut ţi unuur uwuţaan, ubale nahum bnaţ. \p \v 14 Namëbaan keeri naliinŧan : najejan manjoonan natan ţi blank manwo katël ki nan, nawohariin kamişa ki ifeeru, kul kawooŋ pwo ñaaŋ naŧool ţi këş ki Naşibaţi. \v 15 Işapaat yi nakţuuŋ ţi ihoţ iwoon pbomandër pa pya pţup *Uţup Ulil Unuura wi bŧiinkar wi Naşibaţi aţenuŋ nja. \v 16 Najejan pfiyaar ŋwal bŧi pawo ubeel wi nan, nahilna najëmşën işuuri inkyikuŋ yi *Naguuru. \v 17 Najejan mbuur manwooŋ ţi *Kriŧtu manwo pntuuru pnţak pi ugut. Uţup wi Naşibaţi uwo kakej ki *Uhaaş wi Naşibaţi uwulanaŋ. \p \v 18 Nadoon kañehan Naşibaţi kakooţa ŋwal bŧi, *Uhaaş wi nul udo kaţënkan ţi uko mënţ ; natamaan nawut kayoont iñeen nin unuur uloolan ţi pdo kañehandër banwooŋ biki Naşibaţi bŧi. \v 19 Nañehandëraan kak, Naşibaţi aţuuna uţup wi nul ţi mntum mi naan, hënk nhilna ndo kaţup na mntëŋ uko umbiiŋ amena wi *Uţup Ulil Unuura ujaaŋ udiiman. \v 20 Dwo naţupar wa, kë wul ukaaŋ kë ntanana na mnkorentu awo ukalabuş. Nañehandëraan keeri pa ndo kaţup na mntëŋ uko wi nwooŋ i kaţup. \s1 Uţup ubaañşaani \p \v 21 Dŋal an kak name jibi nji nwooŋ, uko wi nji kadooŋ. Tişik, ayiţ nja i nŋaluŋ maakan ankaaŋ awo nalempar Ajugun na manjoonan, aluŋ kaţupan jibi iko bŧi iwooŋ. \v 22 Dyila yil du an pa aţupan jibi ŋwooŋ abot atëŋţënan. \p \v 23 Dñehan Naşibaţi Aşin nja na Yeŧu *Kriŧtu Ajugun bajoobţën ŋhaaş ŋi banfiyaaruluŋ bado kaŋalad babot bahoţëlëş pfiyaar pi baka. \v 24 Bnuura bi Naşibaţi pa baŋaluŋ bŧi Yeŧu Kriŧtu Ajugun te mnţo.