\id COL \ide UTF-8 \h KOLOŦ \toc1 Uţup wi Pawulu apiiŧuŋ banfiyaaruŋ banfëţuŋ du uŧaak wi Koloŧ \toc2 Koloŧ \toc3 Kol \mt2 Uţup wi Pawulu apiiŧuŋ banfiyaaruŋ \mt2 banfëţuŋ du uŧaak wi \mt1 Koloŧ \is1 Uţup ujuni \ip Ulibra wi uwo kakaarta ki Pawulu apiiŧuŋ pnŧuk pi banfiyaaruŋ panwooŋ du ubeeka wi Koloŧ. Aambaaŋ kayaha da, aşë ŧiink kë baji banfiyaaruŋ Kriŧtu banwooŋ da bamëban aliinŧ ţi pfiyaar pi baka. Epafraŧ anjaaŋ agakandër na Pawulu abiiŋ aya da aţup baka Uţup Ulil Unuura. Wi ŋşubal ŋloŋ ŋaţëpuŋ, kë bañaaŋ baloŋ başë ya da ajukan bañaaŋ uko uloŋ umpaţuŋ na Uţup Ulil Unuura wi Epafraŧ abiiŋ ajukan baka. Bañaaŋ mënţ baji na baka ñaaŋ anŋaluŋ Naşibaţi abuurana awo kadëman ŋwanjuŧ na ŋnŧoŋ ŋloŋ ŋampeluŋ bañaaŋ bajën. Baji na baka bawo kawala kaŧëmp, kawo baankde ŋyemaţ ŋloŋ. Kë Epafraŧ aşë ya wal mënţ du Rom di Pawulu awooŋ ukalabuş aţupa uko mënţ. Wi Pawulu aŧiinkuŋ uko mënţ wi wi apiiŧuŋ baka, kadiimanaan baka kë pfiyaar Kriŧtu ţañ pakkaaŋ ñaaŋ abuur. \ip Hënk di ifah yi ulibra wi iwooŋ: \io1 1. Pwul mboş (1.1-2) \io1 2. Pñehan Naşibaţi kabeeba (1.3-14) \io1 3. Pwo Naşibaţi pi Kriŧtu na mndëm mi nul (1.5–2.19) \io1 4. Ubida uhalu na Kriŧtu (2.20–4.6) \io1 5. Pwul mboş pbaañşaani (4.7-18) \c 1 \s1 Pwul mboş \p \v 1 Nji Pawulu i Naşibaţi adoluŋ kë nwo nanjañan i Yeŧu *Kriŧtu na Timote ayiţ nja ŋwul \v 2 biki ubeeka wi Koloŧ banwooŋ biki Naşibaţi afiyaar Yeŧu Kriŧtu na manjoonan mboş. Dñehan Naşibaţi Aşin nja awulan bnuura abot ajoobţënën ŋhaaş. \s1 Pñehandër biki Koloŧ Naşibaţi \p \v 3 Ŋënji ŋţañan pbeeb Naşibaţi, Aşin Yeŧu *Kriŧtu Ajugun woli ŋñehandëran. \v 4 Ŋŧiink pfiyaar pi nafiyaaruŋ Yeŧu Kriŧtu na uŋal wi nakaaŋ pa banwooŋ biki Naşibaţi bŧi. \v 5 Pfiyaar na uŋal mënţ ŋawoona ţi phaţ pyeenk iko yi Naşibaţi ahankanaŋ du baţi. Nakaana phaţ mënţ ţi uţup wi manjoonan, unwooŋ *Uţup Ulil Unuura wi naŧiinkuŋ. \v 6 Uţup Ulil Unuura mënţ ubi ţi an jibi ukaaŋ abi ţi mboş bŧi di ukdëmaŋ dëm pya abot aţij iko inuura. Hënk di uwooŋ kak pa an, du unuur uŧeek wi nayeenkuŋ wa, abot awin bnuura bi Naşibaţi na manjoonan. \v 7 Epafraŧ nanohun anjaaŋ alemp na un ajukananaŋ, ul anwooŋ nalempar Kriŧtu na manjoonan anklempuŋ pa an\f + \fr 1:7 \fr*\fq Anklempuŋ pa an : \fq*\ft Ŋlibra ŋloŋ ŋapiiŧ aji : \ft*\fq anklemparuŋ un.\fq*\f*, \v 8 aţupun jibi *Uhaaş wi Naşibaţi uklempuŋ ţi an kë naŋaladi. \s1 Pñehandër pnŧuk pi banfiyaaruŋ \p \v 9 Ukaaŋ, wi ŋmehaŋ me uko waŋ, aşë bi duka duka ţi pdo kañehandëran. Ŋñehan Naşibaţi ado *Uhaaş wi nul uŧumanan uşal unŧuŋa na mntit nahilna name bnuura uko wi aŋaluŋ. \v 10 Hënk, ubida wi nan ulil Ajugun nabot nado kado iko bŧi yi aŋaluŋ. Nado kado iko inuura iŧum kabot kameha me Naşibaţi na manjoonan. \v 11 Ŋñehan Naşibaţi aliinŧanan ţi iko bŧi yi nakdoluŋ na mnhina mi mndëm mi nul. Hënk nado kataman kabot kamiir ţi iko bŧi yi nakdoluŋ, \v 12 nabot nalilan, nabeeb Aşin nja andoluŋ kë nahil kaka uko wi ahoŋuŋ bañaaŋ biki nul, bukal banwooŋ ţi bjeehi. \v 13 Alëb nja ţi phina pi bdëm añooţ du pşih pi Abukul i aŋaluŋ. \v 14 Ţi ul di di ŋbuurnuŋ, kë Naşibati abot amiir nja ipekadu. \p \v 15 Nin ñaaŋ aambaaŋ kawina Naşibaţi, ţi mnwo mi abukul mënţ mi mi ŋwinuluŋ. Ul awooŋ naŧeek, akşihuŋ iko bŧi impaşaniiŋ, \v 16 ţiki ţi a di di iko bŧi ipaşaniiŋ du baţi na ţi mboş, ŋko ŋanwinaniiŋ na ŋanwooŋ ŋaanwinanaa : ŋnŧoŋ ŋankşihuŋ, ŋanwooŋ na mnhina, na ŋandukiiŋ bŧi. Naşibaţi aţëpna ţi a aţak iko mënţ bŧi, iko mënţ bŧi aţak ya pa a. \v 17 Ul awoo, wi nin kako kaloŋ kawooŋ kaando bi paşana, iko bŧi imëbandëraan ţi a. \v 18 Banfiyaaruluŋ bŧi bawooŋ uleeful, ul kaşë awo bkow. Ul awooŋ ujuni, naŧeek ţi banknaţiiŋ ţi pkeţ, ahilna kawo naŧeek ţi iko bŧi. \v 19 Ulil Naşibaţi kë aŧumana iko bŧi inwooŋ ţi a, \v 20 abot aţëpna ţi a akakan iko bŧi ţi mboş na du baţi ţi ploolan na ul Naşibaţi. Pñaak pi Abukul pantuliiŋ ţi kruŧ paţijuŋ bŧiinkar mënţ. \v 21 An, nabi low Naşibaţi, kë buţaan bi najaaŋ nado na bi najaaŋ naşal kë bado kë naşoorad na a. \v 22 Hënkuŋ uleef wi Abukul unwooŋ wi ñaaŋ najën ukeţi, pkeţ mënţ paţu kë nakak aŧiinkar na a. Hënk nahil kanaţ ţi kadunul kawo bajinţ piş, bañaaŋ banwooŋ baanwo na nin buţaan dloŋ, biki bawooŋ baanhil pji nin uko uloŋ ţi baka. \v 23 Kë naşë awo i kamëban bnuura kaliinŧ ţi pfiyaar kawut kapën ţi phaţ pi *Uţup Ulil Unuura wi naŧiinkuŋ. Uţup mënţ baţup wa bañaaŋ bŧi ţi mboş, wul wi nji Pawulu kalemparuŋ wi nji kaţupuŋ wa. \s1 Ulemp wi Pawulu \p \v 24 Dwo ţi phaj ţi uleef naan ţi phaj pi *Kriŧtu pa bnuura bi banfiyaaruŋ banwooŋ uleeful. \v 25 Pa an nanfiyaaruŋ bŧi biki Naşibaţi aţu'ënuŋ pdo ulemp wi pţup uţup wi nul bŧi. \v 26 Uko mënţ uwooŋ uko wi Naşibaţi amenuŋ bañaaŋ du wi umundu uwoonuŋ, hënkuŋ ameeţan wa bañaaŋ banwooŋ biki nul. \v 27 Aŋal bañaaŋ biki ŋŧaak bŧi bame iko inuura na mndëm manwooŋ ţi uko umbiiŋ amena. Uko mënţ wii wi : *Kriŧtu awo ţi an, ul adooŋ kë nahaţ kë nayeenk ţi mndëm mi Naşibaţi. \v 28 Kë hënk di di ŋjaaŋ ŋmeeţan Kriŧtu, kaţup bañaaŋ bŧi balipara, kabot kajukan baka na uşal unŧuŋa bŧi, bahilna bawo ţi Kriŧtu bukal bŧi bañaaŋ banjijuŋ ţi pfiyaar. \v 29 Uko mënţ ukaaŋ kë nji kalemp, agutan na mnhina bŧi manwooŋ ţi nji, mi Kriŧtu awulnuŋ. \c 2 \p \v 1 Dŋal name kë dwo ţi pgutaran, an na biki ubeeka wi Lawodiŧiya, na bañaaŋ bŧi banwooŋ baambaaŋ kawinën na këş ki baka ; ugut mënţ utam maakan. \v 2 Ddo haŋ nahilna nawo na mntëŋ ţi iţëb yi nan nabot naŋalad nawo ji ñaaŋ aloolan ; naŧum na uşal unŧuŋa. Nahil wal mënţ kame uko umbiiŋ amena wi Naşibaţi. Uko mënţ uwooŋ *Kriŧtu. \v 3 Ţi a di di iko inuura maakan bŧi yi uşal unŧuŋa na injaaŋ ihaabëş ñaaŋ uşal iwooŋ. \v 4 Dţupan uko mënţ ñaaŋ aloŋ awutna nin kadaaran na ŋţup ŋlil ŋi nul. \v 5 Uwo manjoonan kë dlowan, kë uşal wi naan uşë wo ţi an, kë nlilan maakan wi nwinanaŋ kë namëban bnuura abot anaţ aliinŧ ţi pfiyaar pi nafiyaaruŋ Kriŧtu. \s1 Mnwo mi bañaaŋ banwooŋ biki Kriŧtu \p \v 6 Hënk wi nadinanuŋ Yeŧu *Kriŧtu aji awo Ajugun, mnwo mi nan mandoon kayuuj kë awo na an. \v 7 Najab awo na intaañ ţi a, kë ajejan aniwna katohul, abot adolan kë nakliinŧ ţi pfiyaar jibi bajukananaŋ, mnwo mi nan mandoon kayuuj keeri kë Kriŧtu awo na an ţi ubeeb wi najaaŋ nabeeb maakan Naşibaţi ŋnuur bŧi. \p \v 8 Naţafaraan balil mntum badaaran, ŋşal ŋi baka ŋawo ŋi bañaaŋ, ŋawaaŋ udooni. Uşal uŧënţ wuŋ uumpënna du Kriŧtu, upënna du udolade wi bañaaŋ, na du mnhina manjaaŋ manţoŋ umundu wi. \v 9 Ţi ul ţi uleeful di di iko bŧi inwooŋ ţi Naşibaţi ifëţuŋ. \v 10 Kë ţi a di di nayeenknuŋ iko aŧuman, ul ankşihuŋ başih bŧi na mnhina bŧi. \p \v 11 Ţi *Kriŧtu nawala kaŧëmp kanwooŋ kaanwo ki ñaaŋ awalananaŋ. Kaŧëmp mënţ kapënna du a, kul kajaaŋ kakib pekadu danwooŋ ţi uleefan kapënan. \v 12 Ţi batiŧmu namoya na a, abot anaţa ţi pkeţ wi nafiyaaruŋ mnhina mi Naşibaţi manaţanuluŋ ţi pkeţ. \v 13 An biki pekadu di nan na pwo naanwala kaŧëmp ţiki naanwo bayuday, iţuuŋ kë nawo bakeţ, Naşibaţi awulan ubida na Kriŧtu. Amiir nja ipekadu bŧi. \v 14 Dko di bapiiŧuŋ aji ŋduknaanaa ţiki ŋënţaş uko wi bgah bajakuŋ, Naşibaţi atow da, aba na da wi apaŋuŋ da du kruŧ ki Kriŧtu. \v 15 Awohëş ŋnŧoŋ ŋankşihuŋ na ŋanwooŋ na mnhina, apënan ŋa aţij ţi kadun ki bañaaŋ, alaaţ laaţën ŋa ţi kafeţ ki pnŧuk panlilanuŋ wi awatuŋ ŋa ţi pkeţ pi Kriŧtu akeţuŋ ţi kruŧ. \p \v 16 Keeri uko wi najaaŋ nade, wi najaaŋ nadaan, këme uko wi ŋfeŧtu ŋloŋ, na wi ufeŧtu wi pli phalu na wi *unuur wi pnoorfën wi bayuday uwutan kaţu nadinan nin ñaaŋ aloŋ aji naduknaanaa ţi iko iŧënţ yuŋ. \v 17 Iwo ţañ ulimënţ wi iko inwooŋ i pbi. Kë uko unwooŋ na manjoonan uşë wo Kriŧtu. \v 18 Banjaaŋ bahajan ikow yi baka pa pwinana, kadëman ŋwanjuŧ, nakdinan baka baji naduknaanaa. Baji babi ţu ţu ŋşal ŋi baka bŧi ţi ŋwanjuŧ na iko impënuŋ awinana ţi kadun ki baka. Ŋşal ŋi baka ŋaji ŋaţu baka banah, ŋawo ŋi bañaaŋ bajën, ŋawaaŋ udooni. \v 19 Baanji bamëban ţi Kriŧtu anwooŋ bkow. Ul ankaaŋ kë uleef bŧi uji uka uko bŧi wi unumiiŋ, kamëbandër bnuura ţi dko di imoh ijaaŋ iyitiiraan, kabot kadëm jibi Naşibaţi aŋaluŋ. \s1 Pkeţ na pkuţ kanaţa ţi pa na Kriŧtu \p \v 20 Wi nakeţuŋ na *Kriŧtu, kë mnhina mi umundu maankak ahilanan nin uko uloŋ, we ukaaŋ kë naji naţaş udolade wi wa, ji wul umëbanuŋ ubida wi nan ba? \v 21 Uji uji « Kjej uko wi, » « Kñem wuŋ, » « Kban wundu. » \v 22 Uţiiniyaan iko injaaŋ iluŋ kaŧoka. Uko mënţ uwo udolade wi bañaaŋ. \v 23 Udolade mënţ uji uwo wo ji uwo na uşal unŧuŋa, ţiki uji uţiiniyaan pţaş *Bgah, pwalan bkow na pdo kahajan uleef, aşë waaŋ udooni, uunji uneenan uleef pdo uko wi uŋaluŋ. \c 3 \s1 Pmëban Ubida uhalu unwooŋ ţi Kriŧtu \p \v 1 Jibi nanaţiiŋ ţi pkeţ na *Kriŧtu, nadoon kala iko yi baţi keeri, di Kriŧtu awooŋ aţo ţi kadeenu ki Naşibaţi. \v 2 Naţuun uşal wi nan ţi iko yi baţi, nawut yi mboş. \v 3 Hënk di uwooŋ, nakeţi, kë ubida wi nan umenana na Kriŧtu du Naşibaţi. \v 4 Kriŧtu awooŋ ubida wi nan na manjoonan. Unuur wi akwinaniiŋ, an kak napën kawinana na a ţi mndëm mi nul. \p \v 5 Nafiŋan keeri ţi mnwo mi nan iko yi mboş yi uleef uŋaluŋ. Iko mënţ yii yi : pekadu di piinţ, ubida uţop, pŋal iko iwuţaan, pbi kaţu ţu uşal na uhaaş bŧi ţi uko, pñeebar iko, ţiki ankaaŋ ado haŋ aji dëman iko yuŋ ji Naşibaţi i i akdëmanuŋ. \v 6 Iko iŧënţ yaŋ ijaaŋ iţij udeeb wi Naşibaţi [ţi banjaaŋ bado ya]. \v 7 Iko yaŋ yi yi najaaŋ nado ţfa, wi ikţoŋuŋ ŋbida ŋi nan. \v 8 Kë hënkuŋ, napënaan iko yaŋ bŧi ţi ubida wi nan ; nawutan kado kadeebaţ, kado kahank ñaaŋ ţi kaţëb, kawo na bjooţ ; nawutan kado kakarad, uţup uloŋ ukowëndënaan uwutan kapën ţi mntum mi nan. \v 9 Ŋţilan ŋawutan kawo ţi pŧoofan, ţiki nawo hënkuŋ bañaaŋ bahalu banwohëşuŋ ubida wi baka ujon na iko iwuţaan yi wa. \v 10 Nawohara hënkuŋ ubida uhalu, wi Naşibaţi awulanaŋ abot aji ţëlëş wa ŋyaaş bŧi kë nado naam na a, ul anţakanaŋ, nahilna name'a bnuura. \v 11 Hënkuŋ uunkak aka *nayuday na awooŋ aanwo nayuday, anwaliiŋ *kaŧëmp na anwooŋ aanwala ka, ñaaŋ i uţeeh, këme anwooŋ aamme nin uko uloŋ ji bañaaŋ biki uŧaak wi Ŧit, ñaaŋ i bakjuuknţënuŋ ţi ulemp këme ñaaŋ najeeh ; *Kriŧtu ţañ akaaŋ udooni abot awo ţi bañaaŋ banfiyaaruluŋ bŧi. \p \v 12 Wi Naşibaţi adatanaŋ kë nawo biki nul, kë abot aŋalan, nadoon kañaaga, nado kaţënkar, nabot nado kawalan ikow. Nawoon bañaaŋ banjoobuŋ ikow banwooŋ baanji baŧaran. \v 13 Nadoon kamiirad, woli aŧënţan aloŋ adolan uko uloŋ, nawuladën iñeen, namiirad. Jibi Ajugun amiiranaŋ, an kak, nadoon kamiirad. \v 14 Kë uko undëmnuŋ maakan uwo naŋalad, uŋal ujaaŋ udolan namëbandër bnuura. \v 15 Bŧiinkar bi *Kriŧtu aţijuŋ ţi an badoon kaţoŋan ŋhaaş. Naşibaţi aţijan ţi bŧiinkar mënţ nahilna nawo uleef uloolan. Nadoon kabeeb Naşibaţi ŋnuur bŧi. \v 16 Uţup wi Kriŧtu uŧum ţi an! Nadoon kajukandër, kaţënkar kawutna kajot ţi buţaan. Nadoon kado haŋ na uşal unŧuŋa bŧi, kayeeh Naşibaţi na iyeeh yi pñaamarën na iyeeh yi pdëman Kriŧtu, *Uhaaş wi nul uţu'an iyeeh mënţ ţi bkow. \v 17 Uko bŧi wi nahilanuŋ kaţup këme kado, nadolan wa ţi katim ki Yeŧu Ajugun. Naţëpnan ţi a nado kabeeb Naşibaţi Aşin nja. \s1 Mnwo mi banfiyaaruŋ \p \v 18 An baaţ nadoon kaŧiink bayinan, ji bañaaŋ banwooŋ biki Ajugun. \v 19 An biinţ naŋalan baharan nawut kado kalëbar na baka. \p \v 20 An bapoţ, nadoon kaŧiink bajugan ţi iko bŧi ; uko mënţ wi wi Ajugun aŋaluŋ. \v 21 An başin bapoţ, nakbubara kado kadeebaţan babukan ji babi bawutandër. \p \v 22 An balemp, nadoon kaŧiink ţi iko bŧi biki naklemparuŋ ţi mboş ţi. Nawutan kado kado haŋ ţiki batenan këme woli nala pwinana bnuura ţi bañaaŋ. Nadoon kado haŋ na uhaaş ujinţ wi bañaaŋ banwooŋ baaññoom Ajugun. \v 23 Ulemp wi bahilaŋ kaţu'an nadoon kado wa na uhaaş unuura ji nawo wo ţi plempar Ajugun. \v 24 Nameen kë Ajugun atuuman na iko inuura yi ahankuŋ banwooŋ biki nul. Na manjoonan *Kriŧtu Ajugun i i naklemparuŋ. \v 25 Kë ñaaŋ ankdoluŋ buţaan aluŋ kayeenk uko wi buţaan mënţ bakţijuŋ, kë nin bpaţşër baankwo da. \c 4 \p \v 1 An biki baklemparuŋ, nawoon baŧool na banklemparanaŋ nabot namëban baka bnuura. Nameen kë an kak, naka aloŋ kë awo Ajugan du baţi duuţ. \s1 Uko wi pdo \p \v 2 Namëbaan naliinŧ ţi pñehan Naşibaţi, nawoon bten naţu ibaţ ţi uko mënţ, ţi pdo kabeeba. \v 3 Woli nañehan, nañehandërun kak Naşibaţi ajeehan bgah bi ulemp wi pţup Uţup wi nul, nhilna ndo kaţiiniyaan uko wi *Kriŧtu umbiiŋ amena unţuuŋ kë nwo ukalabuş. \v 4 Nañehaan nhil ndo kameeţan wa, jibi nwooŋ i kado. \p \v 5 Woli nawo na banwooŋ baanwo biki Kriŧtu, uko bŧi wi nakdoluŋ nadoon kado wa na uşal unŧuŋa, ŋyaaş bŧi wi nahilanuŋ. \v 6 Ŋţup ŋi nan ŋawoon ŋnuura, ŋaŧaab pnam, nabot nahil pŧeem andoli bnuura. \s1 Pwul mboş pbaañşaani \p \v 7 Kë Tişik, ayiţ nja i mmaganuŋ anwooŋ nalempar *Kriŧtu na manjoonan, i njaaŋ kagakandëraan kalempar Ajugun, aţupan jibi nwoyi ţi bŧi. \v 8 Dyila du an, ahilna aţupan jibi ŋwo i ţi abot atëŋţënan. \v 9 Oneŧim kak, ayiţun na manjoonan i mmaganuŋ ampënnuŋ du an agakandër na a. Baţupan uko bŧi unkţëpuŋ ţi. \p \v 10 Ariŧtarkuŧ anwooŋ ţi na nji ţi ukalabuş, na Markuŧ ayiţ Barnabaŧ bawulan mboş. Name uko wi nawooŋ i kado woli Markuŧ abi du an : namëbaana bnuura. \v 11 Yeŧu i bajaaŋ badu Yuŧtuŧ akak awulan mboş. Bukal bawajanţ ţañ ţi bayuday banfiyaaruŋ *Kriŧtu, bajaaŋ balemp na nji pa *Pşih pi Naşibaţi ; baji batëŋţënën. \v 12 Epafraŧ anwooŋ i ubeeka wi nan akak awulan mboş. Awo nalempar Yeŧu Kriŧtu abot aji bi taman taman ţi pdo kañehandëran Naşibaţi nahilna namëban naliinŧ, najij ţi pfiyaar, nabot nado kado uko bŧi wi Naşibaţi aŋaluŋ. \v 13 Dţup aji dmaar uko wi : Aji noor maakan ţi uko wi nan na wi biki ubeeka wi Lawodiŧiya na biki ubeeka wi Yerapoliŧ. \v 14 Luk kak nakuraar i ŋmaganuŋ na Demaŧ bawulan mboş. \p \v 15 Nawulan bayiţ nja biki Lawodiŧiya mboş. Nawulan kak Ninfa na banfiyaaruŋ bŧi banjaaŋ bayitiir du katohul mboş. \v 16 Woli najuk uko wi mpiiŧanaŋ, nakaan nado banfiyaaruŋ banwooŋ Lawodiŧiya bajuk wa. An kak nakaan najuk uko wi nji kapiiŧuŋ biki Lawodiŧiya. \p \v 17 Nakaan naji na Arkip amëban bnuura ulemp wi ayeenkuŋ ţi Ajugun. \p \v 18 Nji Pawulu kapiiŧanaŋ na kañen ki naan, dwulan mboş. Naleşan kë dwo ukalabuş. Bnuura bi Naşibaţi bawo ţi an.