\id 2CO - Mankanya unified project \ide UTF-8 \h 2 KORINŦ \toc1 Uţup utëbanţën wi Pawulu apiiŧuŋ banfiyaaruŋ banfëţuŋ du uŧaak wi Korinŧ \toc2 2 Korinŧ \toc3 2Ko \mt2 Uţup utëbanţën wi Pawulu apiiŧuŋ banfiyaaruŋ \mt2 banfëţuŋ du uŧaak wi \mt1 Korinŧ \is1 Uţup ujuni \ip Ulibra wi uwo kakaarta katëbanţën ki Pawulu apiiŧuŋ banfiyaaruŋ biki Korinŧ. Ţi kakaarta ki nul kaŧeek aţup baka aji aŋal pya kawin baka. Abi ji na baka kak bajunt, bajunt mënţ baţënkna banfiyaaruŋ biki Yeruŧalem, kë ul ţi uleeful akyaaŋ kayeenk bajunt mënţ. Kë aşë bi wo aanya da. Hënk di di awooŋ aanya da : Timote awo ţi bgah pya Korinŧ, aşë me ţi bgah iko yi banfiyaaruŋ biki da bakdoli. Kë uko mënţ uunlila. Aŧiink kë bayuday baloŋ baya Korinŧ ajukan da iko impaţi na Uţup Ulil Unuura wi Pawulu abiiŋ ajukan da. Baji baji na baka kë Pawulu aanwo nanjañan i Kriŧtu na manjoonan. Wi wi Timote aşaaŋ aţiiş aşë ţup Pawulu, kë ajooţan maakan. Uko mënţ ukaaŋ kë apiiŧ baka kaţup uko wi aşaluŋ na uko unkayi kë aanya du baka. \ip Pawulu aţup ţi kakaarta ki kë awo nanjañan i Kriŧtu aşë paţ jibi aklempi na bandukiiŋ bajaaŋ bajukan bgah. Uko mënţ ukaaŋ kë başoora. Pawulu akak aţëga aji aŋal ul na biki Korinŧ bawo ţi ploolan. Aji na baka bataman ţi bajunt baţënkna banfiyaaruŋ biki Yeruŧalem. Akak aţup aji aŋal kaya kawin baka kahilna kaţup bañaaŋ banwooŋ baanwut pjuban manjoonan. Woli Pawulu amëban aliinŧ aji awo nanjañan aŋal ŋal bañaaŋ bame Uţup Ulil Unuura bakuţ bame kë Yeŧu awooŋ Ajugun. \ip Hënk di ifah yi ulibra wi iwooŋ: \io1 1. Pawulu awul baka mboş akuţ abeeb Naşibaţi (1.1-11) \io1 2. Ulemp wi nanjañan du banfiyaaruŋ (1.12–2.17) \io1 3. Pŋal ñaaŋ jibi Kriŧtu aŋaluŋ nja (3.1–7.16) \io1 4. Pţen bajuuk (8.1–9.15) \io1 5. Pawulu aţup aji awo nanjañan na manjoonan (10.1–13.10) \io1 6. Pwul mboş pbaañşaani (13.11-13) \c 1 \p \v 1 Nji Pawulu, i Naşibaţi aduuŋ pa nwo nanjañan i Yeŧu *Kriŧtu, ţiki aŋaluŋ wa, na Timote ayiţ nja, ŋpiiŧanaŋ an banfiyaaruŋ Kriŧtu biki ubeeka wi Korinŧ na bañaaŋ biki Naşibaţi bŧi banwooŋ ţi uŧaak wi Akayi\f + \fr 1:1 \fr*\fq Akayi : \fq*\ft Korinŧ dawo ţi uŧaak wi Akayi, dawooŋ ubeeka unwoonuŋ uweek da.\ft*\f* bŧi. \v 2 Ŋñehan Naşibaţi Aşin nja na Yeŧu Kriŧtu Ajugun bawulan bnuura babot bajoobţënan ŋhaaş. \s1 Pawulu abeeb Naşibaţi \p \v 3 Nawulën ŋbeeb Naşibaţi, Aşin Yeŧu *Kriŧtu Ajugun ţi uko wi añagiiŋ nja abot atëŋţën nja. \v 4 Aji tëŋţën nja wal wi ŋjaaŋ ŋwo ţi unoor undoli, kadolna nja ŋhil ŋdo katëŋţën bañaaŋ banwooŋ ţi unoor undoli na ptëŋţën pi Naşibaţi atëŋţënuŋ nja. \v 5 Na manjoonan, Kriŧtu akaaŋ kë ŋkhaj maakan, kë hënk di di akaaŋ aji tëŋţën nja maakan. \v 6 Woli ŋwo ţi unoor, uwo wo pa ptëŋţënan kabot kaţijan mbuur ; woli Naşibaţi atëŋţënun, uwo pa ptëŋţënan nahilna namiir mnhaj mi ŋhajuŋ. \v 7 Uhaţ wi ŋţuuŋ ţi an udëmi ; ŋme kë jibi nahajuŋ ji un, hënk kak di di Naşibaţi aktëŋţënanaŋ ji un. \p \v 8 An bayiţun, ŋŋal name kë mnhaj mi ŋhajuŋ du uŧaak wi Aŧiya manţëp uţup\f + \fr 1:8 \fr*\fq Mnhaj mi ŋhajuŋ du uŧaak wi Aŧiya : \fq*\ft Ñaaŋ aamme mnhaj mi akţiiniyaanuŋ ţi. Manka pwo mnhaj mandëmuŋ mi aţiiniyaanuŋ ţi ulibra wi Ulemp wi Banjañan 19.23-40.\ft*\f*, kë ŋhaajala maakan adoo şal aji wi nun ubaa. \v 9 Na manjoonan ŋbi ji ji pkeţ pi nun pabani, ukaaŋ kë ŋënkak ahaţ ŋleef ŋi nun, ahaţ ţi Naşibaţi anjaaŋ anaţan bañaaŋ ţi pkeţ. \v 10 Ul abuuranuŋ un pkeţ mënţ, akak aluŋ kabuuranun. Aa, ŋţu mnhaţ mi nun ţi a, ame kë aluŋ kabuuranun kak. \v 11 An naţok ţi ulemp mënţ wi najaaŋ nañehandërun ; hënk, Naşibaţi aŧiink pñehan pi bañaaŋ baŧum, kawulun bnuura, uko mënţ ukaaŋ kë bañaaŋ baŧum baji babeeba. \s1 Uko unkaaŋ kë Pawulu alutan bayaaş bi nul du Korinŧ \p \v 12 Hënkuŋ, uko wi uwooŋ mnlilan mi nun, uhaaş wi nun udiimanuŋ un kë mnwo mi nun ţi umundu wi na ţi kadun ki nan manwo mnwo mnŧool akuţ ajinţ ţi kadun ki Naşibaţi. Uko mënţ uwoona du Naşibaţi, mënţ uşal unŧuŋa wi bañaaŋ bajën ubiiŋ aţoŋun, bnuura bi nul babiiŋ aţoŋun. \v 13 Na manjoonan, ţi ikaarta yi ŋpiiŧanaŋ, ŋëmpiiŧan nin uko uloŋ umpaţi na wi nahiluŋ kaleyiir kakuţ kate, kë nşë me kë unuur uloŋ naluŋ kate. \v 14 Uka uko uloŋ wi nadooŋ abi yikrën : ţi unuur wi Ajugun Yeŧu akbiiŋ, ŋwo mnlilan mi nan nakuţ nawo mnlilan mi nun. \p \v 15-16 Dfiyaar uko mënţ, ukaaŋ kë mbi ŋal kaţëpna duna du an, kabaa kaya Maŧedoniya di nji kawoonuŋ kakak du an, kaşë kayeenk uko wi nji kanumiiŋ pyaana bayaaş du *Yuda, hënk nahilna nanuurandën uyaaş utëbanţën. \v 17 Wi njakuŋ aji ddo haŋ, dbeŋ beŋ i? Woli dji ddo uko, dji kawo na uşal wi ñaaŋ najën anwooŋ aanji ţijan ţi uţup uloolan i? \v 18 Na manjoonan, ţi katim ki Naşibaţi, uţup wi nun na an uunwo wi « aa » na « a-a. » \v 19 Uko wi Yeŧu *Kriŧtu Abuk Naşibaţi, wi nji na Ŧilaŧ na Timote ŋţupanaŋ, uunwo wi « aa » na « a-a » ubaa ţëp ţëp awo wi « aa » ţañ. \v 20 Yeŧu Kriŧtu awooŋ « aa » mënţ, iko bŧi yi Naşibaţi ahoŋuŋ idolana ţi a. Kë ţi ul i i ŋkţëpnuŋ kaji uwo haŋ, kadëmanaana. \v 21 Naşibaţi ajaaŋ atëŋţënun na an, ŋliinŧ ţi pfiyaar Kriŧtu. Ul ţi uleeful adatuŋ nja, \v 22 adiiman kë ŋwo biki nul wi aţuuŋ uhaaş wi nul ţi nja, wul uwooŋ uko ujuni ţi iko yi ahoŋuŋ aji aluŋ kawul nja. \p \v 23 Uko wi nji kaţupuŋ uwo manjoonan, Naşibaţi amee ; woli dţilani afiŋën : mënŋal ŋal pnooranan, ukaaŋ kë mënkak du Korinŧ. \v 24 Ŋënŋal pwo başih bankţu'anaŋ uko wi nawooŋ i pfiyaar ; namëban aliinŧ ţi pfiyaar pi nan kë ŋşë ŋal kaţënkan nawo na mnlilan. \c 2 \p \v 1 Dşal keeri aji mënkkak pwinan, nawutna kawo kak ţi pjooţan. \v 2 Woli ddolan kë najooţani, nin aloŋ aankhil pdolën nlilan ţiki an bŧi najooţan. \v 3 Dpiiŧ jibi mpiiŧuŋ, kawutna kaban na pjooţan du bañaaŋ banwooŋ kadolën nlilan. Dme na manjoonan kë mnlilan mi naan manwo mnlilan mi an bŧi. \v 4 Aa, dpiiŧan awo na mnkuul, ajooţan, kë uleef ubeew na nji. Kë nşë wo mëmpiiŧan piiŧ najooţanaan, ddo haŋ nameena jibi nŋalanaŋ maakan. \s1 Pawulu amiir anjubanuluŋ \p \v 5 Ñaaŋ andolnuŋ kë njooţani, mënţ nji ţañ i i adoluŋ kë njooţani, an bŧi biki adoluŋ kë najooţani. Dbaa ji an bŧi, baŧum ţi an. \v 6 Uko wi bañaaŋ baŧum badiimanuluŋ kë ajubani udo bi këş këş, \v 7 ukaaŋ kë nawo i kamiira hënkuŋ kabot katëŋţëna awut kawo na pjooţan pampeluluŋ. \v 8 Dkooţan keeri nadiimana kë naŋala. \v 9 Dbi piiŧan kak katenna me naŧiink uko bŧi wi nţupanaŋ. \v 10 Kë ñaaŋ i naşaaŋ amiir, nji kak dji kamiira. Aa, woli dka uko uloŋ wi pmiir, dmiir miir pa an ţi kadun ki *Kriŧtu. \v 11 Ddo haŋ *Ŧatana awutna kaguur nja ; ŋme bnuura iko yi ajaaŋ aŋal pdo. \s1 Pawulu ahaajala du Trowaŧ \p \v 12 Wi mbiiŋ du ubeeka wi Trowaŧ pţup Uţup Ulil Unuura wi *Kriŧtu, dwin kë Ajugun aţenën kë nhinan pdo uko mënţ bnuura. \v 13 Kë uhaaş uşë ţëla ţëla na nji ţiki mënţënk da Tit ayiţ naan ţi Kriŧtu ; uko mënţ ukaaŋ kë nduk baka aya uŧaak wi Maŧedoniya. \s1 Mbuur manjaaŋ manwoona ţi Kriŧtu \p \v 14 Nawulën ŋbeeb Naşibaţi. Adoluŋ kë Kriŧtu akob Ŧatana awat kë ŋţok ţi pwat pi awatuluŋ. Aji ţëpna ţi nja kado *Kriŧtu ameeţana kaniink dko bŧi jibi ukëra ulil pţëkëñ ujaaŋ uniink dko. \v 15 Na manjoonan, ŋwo pa Naşibaţi pţëkëñ plil pi Kriŧtu ţi pŧoof pi bañaaŋ banwooŋ ţi bgah bi mbuur na bañaaŋ banwooŋ kak ţi bgah bi pkeţ. \v 16 Ukëra mënţ uji uwo ţi banwooŋ ţi bgah bi pkeţ na pţëkëñ panjaaŋ paţij pkeţ, kawo ţi bandukiiŋ pţëkëñ panjaaŋ pawul ubida. Kë in aşaaŋ ahil pdo ulemp mënţ? \v 17 Bañaaŋ baŧum baji bado na plaana pyok ţi uţup wi Naşibaţi. Kë un ŋşë ji ŋţup uţup wi Naşibaţi na ŋhaaş ŋjinţ jibi aţu'uŋ un pdo. Ţi mnhina mi Kriŧtu, ŋji ŋţup wa kë Naşibaţi amee. \c 3 \s1 Mndëm mi bhoŋar bhalu \p \v 1 Naşal aji uko wi mbaaŋ aţup ţup uwooŋ kë ŋhomp homp i? Ŋnuma ji baloŋ pdiimanan ikaarta inkdiimanuŋ kë Naşibaţi ayiluŋ un këme kaheparan ya i? \v 2 An ţi ŋleefan nawooŋ kakaarta ki nun, kapiiŧana ţi ŋhaaş ŋi nun, kë bañaaŋ bŧi bame ka abot aleyiir ka. \v 3 Bañaaŋ bame bnuura kë nawo kakaarta ki *Kriŧtu apiiŧuŋ ahankanun. Kakaarta mënţ kaampiiŧana na kañen ki ñaaŋ najën kapiiŧana na *Uhaaş wi Naşibaţi anwooŋ ukumpëş wi ubida, uko unwooŋ ţi ka uumpiiŧana ţi mnlaak\f + \fr 3:3 \fr*\fq Uumpiiŧana ţi mnlaak : \fq*\ft Natenan ţi Ppën 34 – Naşibaţi ado kë Moyiŧ afej mnlaak, apiiŧ bgah bi nul ţi ma.\ft*\f*, upiiŧana ţi ŋhaaş ŋi nan ŋanwooŋ ŋi bañaaŋ bajën. \p \v 4 Ţi pwo ţi ploolan na *Kriŧtu ŋhaţ ţi Naşibaţi, ukaaŋ kë ŋkţiini hënk. \v 5 Na manjoonan, ŋënñoom kaji un ŋdoluŋ ulemp mënţ bdidi'un ; Naşibaţi awuluŋ un mnhina mi pdo wa. \v 6 Ul awuluŋ un mnhina mi pwo banklempuŋ ţi uko wi *bhoŋar bhalu, banwooŋ baanwo bi bgah bampiiŧaniiŋ ţi mnlaak\x + \xo 3:6 \xo*\xt Natenan ţi Ppën 34.\xt*\x* aşë wo bi *Uhaaş wi Naşibaţi. Bgah bampiiŧaniiŋ baji baţij pkeţ, kë Uhaaş wi Naşibaţi uşë ji uţij ubida. \p \v 7 Nameen kë bgah mënţ bampiiŧaniiŋ ţi klaak, bajaaŋ baţij pkeţ aşë wul *Moyiŧ mndëm kakşa, mul mambiiŋ anuur ţi kaara di nul ado kë biki *Iŧrayel baambi hil ptena, mndëm mënţ kë manşë wo maanjoni. \v 8 Kë ulemp wi *Uhaaş wi Naşibaţi uşë luŋ kawul mndëm mampelnuŋ. \v 9 Aa, wi ulemp wi bgah banjaaŋ bado ñaaŋ aduknaana, uwooŋ na mndëm, hum di di ulemp wi Uhaaş wi Naşibaţi unjaaŋ udo ñaaŋ awo naŧool ţi këş ki nul uwooŋ uunkwo na mndëm mampelnuŋ? \v 10 Hënk, uko umbiiŋ adëmana uunkak adëm, ţiki mndëm mampelnuŋ mambiiŋ. \v 11 Na manjoonan, woli uko unkmbaaŋ uwo na mndëm, hum di di unwooŋ uunkba uwooŋ uunkwo na mndëm mampelnuŋ ba? \p \v 12 Hënkuŋ, wi ŋhaţuŋ uko waŋ, ŋŧum na mntëŋ. \v 13 Ŋëndo ji *Moyiŧ anjaaŋ awun kaara kaneenanaan babuk *Iŧrayel bawin mndëm mankŧooluŋ pba. \v 14 Kë ŋhaaş ŋi biki Iŧrayel ŋaşë dënëţa dënëţ te hënkuŋ, woli baleyiir ţi kadun ki bañaaŋ ulibra wi *bgah bi Moyiŧ, baanji bahil pwin mndëm ; pwo ţi *Kriŧtu ţañ pakkaaŋ bawin ma. \v 15 Te hënkuŋ, woli baleyiir ulibra wi bgah bi Moyiŧ, ŋhaaş ŋi baka ŋaji ŋawunana. \v 16 Kë woli ñaaŋ aji aţaş Ajugun, uko unneenanuluŋ pwin uji upën. \v 17 Kë Ajugun na *Uhaaş wi Naşibaţi başë wo baloolan, kë dko di Uhaaş wi Ajugun uwooŋ, dul di di mbuur manwooŋ. \v 18 Nja bŧi, ŋnhiluŋ hënkuŋ pwin mndëm mi Ajugun, mndëm mënţ manji manwinana ţi nja ; uhaaş wi Ajugun uwo ţi pţëlëş nja kë ŋkak anaam na Ajugun, mndëm mi nja kë mankdëma dëm pya. \c 4 \s1 Mndëm mammeniiŋ \p \v 1 Naşibaţi ţi mñaga mi nul awuluŋ un ulemp mënţ, ukaaŋ kë ŋmëban aliinŧ. \v 2 Ŋpok iko yi bdëm ikowandënaan, ŋënji ŋwo ţi kaguuru kaţëlëş uţup wi Naşibaţi. Ŋbaa ţëp ţëp aji ŋdiiman manjoonan, bañaaŋ bŧi bawin kë ŋwo baŧool ţi kadun ki Naşibaţi. \v 3 *Uţup ulil unuura wi ŋkţupuŋ, woli udoo wunana ţi baloŋ, uţënk ţënk kë bukuŋ mënţan bawo ţi bgah bi pkeţ. \v 4 Baanfiyaar uţup mënţ ţiki Ŧatana naşih i mboş aŧok baka uşal, bawutna kawin bjeehi bi Uţup Ulil Unuura banjaaŋ badiiman mndëm mi *Kriŧtu anjaaŋ adiiman jibi Naşibaţi awooŋ. \v 5 Na manjoonan, mënţ uko wi nun ţi ŋleefun wi wi ŋkţupanaŋ, uko wi Yeŧu Kriŧtu Ajugun wi wi ŋkţupanaŋ, ul akaaŋ kë ŋklemparan. \v 6 Naşibaţi aţiini ţfa aji : bjeehi bajeehaan ţi bdëm. Ul akaaŋ ajeehan ŋhaaş ŋi nja, ŋhilna ŋme bjeehi bi mndëm mi nul banjaaŋ banuur ţi kaara di Yeŧu Kriŧtu. \p \v 7 Bjeehi mënţ bi Naşibaţi aţuuŋ ţi nja bawo wo ji uwuuru wi bajejuŋ ahank ţi uko undayanaan, ujinţna ţi këş ki bañaaŋ kë mnhina mnweek mi ŋwoonaanuŋ muŋ manwoona du Naşibaţi, maanwoona ţi nja. \v 8 Ŋwo ţi unoor undoli aşë woha bnaţ, ahaajala aşë haţaara, \v 9 bahajanun, kë Naşibaţi aşë wo aankwutanun nin, bakobun awat kë ŋşë doonaanaara. \v 10 Na ŋnuur, ŋji ŧiink ţi ŋleefun mnhaj mi Yeŧu ahajuŋ adoo keţ, ubida wi nul uhilna uwinana ţi un. \v 11 Na manjoonan, un ŋwooŋ bajeb, uko wi Yeŧu uji udo ŋwo ţi mntum mi pkeţ unuur undoli, ubida wi nul uhilna uwinana ţi ŋleef ŋi nun ŋanwooŋ ŋi kakeţ. \v 12 Hënk, ŋñog pkeţ nahilna naka ubida. \p \v 13 Upiiŧana ţi *Ulibra wi Naşibaţi aji : \qt « Dfiyaari, ukaaŋ kë nţupi. »\qt*\x + \xo 4:13 \xo*\xq \xq*\xt kampiiŧaniiŋ ţi ulibra ujon wi bagrek. \xt*\xt Kañaam 116.10.\xt*\x* Un kak, ţi uhaaş wi pfiyaar mënţ, ŋfiyaar Naşibaţi, ukaaŋ kë ŋkţup. \v 14 Ŋme kë Naşibaţi annaţanuŋ Yeŧu Ajugun ţi pkeţ aluŋ kanaţanun na a, kadolun ŋwinana na an ţi kadunul. \v 15 Uko wi ŋkhajuŋ bŧi uwo keeri pa an, hënk, bnuura bi Naşibaţi baji bawo ţi bañaaŋ banjaaŋ baŧuma ŧum pya, bañaaŋ baŧum babeeba abot adëmanaara dëman maakan. \s1 Phaţ iko yi baţi \p \v 16 Uko waŋ ukaaŋ kë ŋmëban aliinŧ. Woli uleef wi nun udoo ţafa ţaf pya na ŋnuur, uhaaşun uji uwoha wo uhalu na ŋnuur. \v 17 Unoor ŋi ŋknooruŋ hënkuŋ unwooŋ uunkjon uwo uko umpoţi ţi kadun ki mndëm mweek manwooŋ maankba mi unoor mënţ ukbomanuŋ un. \v 18 Hënk, ŋënji ŋţu ŋşal ţi iko inkwinaniiŋ, ŋji ŋţu ŋa ţi inwooŋ iinwinanaa ; iko injaaŋ iwinana iinji ijon, kë inwooŋ iinwinanaa işë wo yi mnţo. \c 5 \p \v 1 Ŋme na manjoonan kë uleef wi nja wi umundu wi uwo wo ji kaloona : wal wi kakjotuŋ, ŋka du baţi uleef uloŋ unwooŋ ji katoh ki Naşibaţi aniwuŋ nja, kanwooŋ kaankjot nin. \v 2 Kë ŋşë wooni hënkuŋ ţi ŋhaaş ŋi nja meeţ, ţi uleef wi nja wi umundu wi ţiki ŋŋal kawohara uleef wi nja wi baţi ; \v 3 ŋwohara wal mënţ, ŋënkwo byişu. \v 4 Aa, ŋleef ŋi nja ŋawo ji kaloona, ŋwooni ţi ŋhaaş ŋi nja meeţ abot aţëga wi ŋwooŋ ţi unoor hënkuŋ. Ŋënŋal ŋal pfël uleef wi nja wi umundu wi, uko wi ŋŋaluŋ uwo pwohara uleef wi Naşibaţi akwuluŋ nja, uleef wi nja unwooŋ wi pkeţ uhilna uţëlëşa ukak uleef unwooŋ uunkkeţ. \v 5 Naşibaţi ţi uleeful apaşuŋ nja pa uko mënţ, awul nja *Uhaaş wi nul adiimanaanun kë aluŋ kawul nja ubida wi mnţo. \p \v 6 Hënkuŋ keeri ŋji ŋtëŋ maakan na ŋnuur. Ŋme kë ŋwole du kaloona kanwooŋ uleef wi nja, ŋlow Ajugun. \v 7 Na manjoonan, ŋpoşna pfiyaar, ŋënkpoşna këş. \v 8 Ŋtëŋ maakan ahokan pduk uleef wi, kaya kawo na Ajugun. \v 9 Hënk, ŋbi ţu ţu ŋşal ţi plila ŋwole ţi uleef mënţ këme woli ŋpën ţi wa. \v 10 Nja bŧi ŋwo i kanaţ ţi kadun ki *Kriŧtu, awayëş nja wal mënţ, andoli aluka uko wi alempuŋ na uleeful wi awooŋ ţi mboş. \s1 Plemp bañaaŋ baŧiinkaraan na Naşibaţi \p \v 11 Ŋme uko unwooŋ pdo kaţi Ajugun aşë do na pdo bañaaŋ bandukiiŋ bado kaţi a. Naşibaţi ame'un bnuura, kë nhaţ aji an name'un bnuura. \v 12 Ŋënkak aŋal kado nayikrënun, ŋŋal kaţenan uko wi naknahni ţi un, nahilna naka uko uŧeem banwooŋ baanknahna uko unwooŋ ţi ŋhaaş ŋi bañaaŋ aşë nahna iko inkwinaniiŋ du bdig. \v 13 Na manjoonan, woli ŋwaaŋ ŋşal, uwo wo pa Naşibaţi ; kë woli ŋwo na ŋşal uwo wo pa an. \v 14 Uŋal wi *Kriŧtu aŋaluŋ un ukţoŋuŋ un. Ŋyikrën bnuura kë ñaaŋ aloolan akeţaruŋ bañaaŋ bŧi, bañaaŋ bŧi badobi keţ keţ keeri. \v 15 Akeţar bañaaŋ bŧi, nja ŋnkaaŋ ubida ŋwutna kaka wa pa ŋleef ŋi nja ţañ, ŋka wa pa ankeţuŋ akuţ anaţa ţi pkeţ pa baka. \p \v 16 Hënkuŋ keeri, ŋënkak aji ŋten ñaaŋ jibi bañaaŋ bajën bajaaŋ batena. Hënk, woli ŋdoo ten ţfa *Kriŧtu na këş ki bañaaŋ bajën, hënkuŋ ŋënkak atena haŋ. \v 17 Woli ñaaŋ awo ţi ploolan na Kriŧtu, aji bi kak kak ñaaŋ nahalu : iko yi ubida ujon ibaa, kë ihalu ibii. \v 18 Kë uko mënţ bŧi uşë woona du Naşibaţi anţëpnuŋ ţi Kriŧtu adolun kë ŋŧiinkar na a akuţ awulun ulemp wi pdo bañaaŋ baŧiinkar na a. \v 19 Naşibaţi abiiŋ awo ţi Kriŧtu ado bañaaŋ kë baŧiinkar na ul Naşibaţi, aanţo aten buţaan bi badoluŋ aşë ţu'un pţup uţup wi bŧiinkar mënţ. \v 20 Kriŧtu ayilun yil keeri pţupara, kë uwo wo keeri ji Naşibaţi ţi uleeful aji ţëpna ţi un kaţiini na an. Ţi katim ki Kriŧtu ŋjakan nawuta adolan naŧiinkar na a. \v 21 Kriŧtu aambaaŋ kadola pekadu, kë Naşibaţi adola kë akoba pa pekadu di nja, ŋhilna ŋkak baŧool ţi këş ki Naşibaţi wi ŋwooŋ ţi ploolan na Kriŧtu. \c 6 \p \v 1 Hënk, un ŋnklempuŋ na Naşibaţi ŋkooţan kooţ, nawutan kanohnaana bnuura bi nayeenknuŋ du a. \v 2 Aţiini aji : \q1 \qt « Wi unuur ubanuŋ, dŧiink pñehan pi nu ;\qt* \q2 \qt ţi unuur wi mbuur, dbi abuuranu. »\qt*\x + \xo 6:2 \xo*\xt Iŧayi 49.8.\xt*\x* \p Hënkuŋ unuur ubani, unuur wi mbuur uban hënkuŋ. \p \v 3 Ŋënŋal kado uko uloŋ unkdoluŋ ñaaŋ aloŋ añiib, ulemp wi nun uwutna kaŧoka. \v 4 Ŋbaa ţëp ţëp adiiman ţi iko bŧi kë ŋwo balempar Naşibaţi na manjoonan. Ŋji ŋtam kamiir ţi mnhaj, unoor na phaajala. \v 5 Bakobun awat ukalabuş, ado bañaaŋ kë banaţari'un, aţu'un ŋlemp ŋtam, aneenanun bŋoy aţaŋun pde. \v 6 Kë ŋşë diiman kë ŋwo balempar Naşibaţi ţi pwo na uşal ujinţ, ţi pme, ţi kamiir, ţi pjoob bkow, ţi pwo na *Uhaaş wi Naşibaţi, ţi pŋal na uŋal unjoonanuŋ. \v 7 Ŋji ŋdiiman kë ŋji ŋlempara ţi pţup manjoonan, kë mnhina mi nul manji manţënkun. Iŋaanan yi nun iyeŋanaan ŋleefun na igutni iwooŋ pdo kado uko unwooŋ uŧool ţi këş ki Naşibaţi. \v 8 Badëmanun, akak apoţëţanun ; akarun akuţ abeebun ; baţu'un baţilan te ŋwo bañaaŋ banknţupuŋ manjoonan ; \v 9 baţu'un bayaanţ te ŋmeeţana bnuura ; aţu'un banñoganuŋ pkeţ te ŋwo bajeb ; bakobun aşë wo baanfiŋun ; \v 10 ŋji ŋwo ji ŋjooţani kaşë wo ţi mnlilan ; ŋwo bawaaŋ aşë do bañaaŋ baŧum kë bawo bayok ; ŋwo ji bañaaŋ banwooŋ baanka ni uko uloŋ, aşë ka iko bŧi. \p \v 11 An bayiţun biki Korinŧ, ŋţiini na an na uhaaş ujinţ, aţu'an ţi ŋhaaş ŋi nun. \v 12 Ŋdiimanan kaara kë an naşaaŋ adëŧ dinan. \v 13 Kë nşë ţiini na an ji babuk naan : an kak naţu'un ţi ŋhaaş ŋi nan. \s1 Pdat uko unnuurnaaniiŋ \p \v 14 Nawutan kawo ţi kahoţ kaloolan na banwooŋ baanfiyaar *Kriŧtu. Hum di di uko unwooŋ uŧool uhiniiŋ kanaakiir na unwooŋ uunwo ţi bgah? Hum di di bjeehi bahiluŋ kanaakiir na bdëm? \v 15 Hum di di Kriŧtu ahiluŋ kaŧiinkar na *Ŧatana? We wi anfiyaaruluŋ ahiluŋ kaţok na anwooŋ aanfiyaara? \v 16 Hum di di *Katoh ki Naşibaţi kahiluŋ kawo na ŋnŧoŋ? Na manjoonan nja ŋwo dko dyimanaan di *Uhaaş wi Naşibaţi anwooŋ najeb ufëţuŋ. Hënk di di Naşibaţi aţiiniiŋ ţi *Ulibra wi nul aji : \q1 \qt « Dluŋ kafëţ ţi pŧoof pi baka kapoş na baka ;\qt* \q2 \qt dwo Naşibaţi i baka, başë bawo pntaali pi naan.\qt*\x + \xo 6:16 \xo*\xt Bgah 26.12; Eŧekiyel 37.27.\xt*\x* » \p \v 17 Ukaaŋ kë Ajugun akak aţiini aji : \q1 \qt « Napënan ţi pŧoof pi bañaaŋ mënţ,\qt* \q2 \qt nalowan baka.\qt* \q1 \qt Nawutan nin kaban uko unţopuŋ,\qt* \q2 \qt nji nşë nyeenkan du katoh naan.\qt*\x + \xo 6:17 \xo*\xt Iŧayi 52.11; Eŧekiyel 20.34,41.\xt*\x* » \p \v 18 *Ajugun anhiniiŋ iko bŧi akak aţiini aji : \q1 \qt « Dwo ji aşinan,\qt* \q2 \qt an naşë nawo ji babuk naan, biinţ na baaţ.\qt*\x + \xo 6:18 \xo*\xt Natenan ţi 2 Ŧamiyel 7.14.\xt*\x* » \c 7 \p \v 1 An biki nŋaluŋ maakan, wi Naşibaţi ahoŋuŋ nja iko mënţ, nabiin keeri ŋpënan iko iţop bŧi inwooŋ ţi ŋleef ŋi nja na ŋhaaş ŋi nja, ŋdoonaan ŋwo bañaaŋ bajinţ ţi këş ki Naşibaţi, ŋbot ŋdo kaţi'a. \s1 Mnlilan mi Pawulu \p \v 2 Nawo kadiimanun kaara di nan. Ŋëndo nin ñaaŋ aloŋ buţaan, ŋënlempaşaana ujënk wi nin ñaaŋ. \v 3 Mënţup ţup kajina naduknaanaa, ddo bi ţupan aji ŋţu'an ţi ŋhaaş ŋi nun ţi ubida na ţi pkeţ. \v 4 Dhaţ maakan ţi an, alilan maakan ţi uko wi nan. Ţi unoor wi nun bŧi dji kaŧum na mntëŋ kabot kalilan maakan. \p \v 5 Na manjoonan, wi ŋbanuŋ du Maŧedoniya, ŋëndoo ţëp anoorfën noorfën nin, awo ţi unoor uweek : ugut du bdig, palënk moŋ meeţ. \v 6 Kë Naşibaţi anjaaŋ atëŋţën biki bapoţënuŋ aşë tëŋţënun na ubi wi *Tit. \v 7 Mënţ pbi pi nul ţañ paţijuŋ uko mënţ, aţupun jibi an ţi ŋleefan natëŋţënuluŋ. Aţupun kak aji naŋal maakan kawinën, aţup jibi najooţani na jibi najaaŋ nayeenkaraan. Uko mënţ ukaaŋ kë mnlilan mi naan mandëm apel. \p \v 8 Ukaaŋ kë ţi kakaarta ki mpiiŧanaŋ, woli ddoo ţupan uko umbiiŋ adolan kë najooţani, mëndug umeli. Na manjoonan dbi dug umeli du kaŧeeku wi nwinuŋ kë uko mënţ udolan kë najooţan ŋwal ŋloŋ, \v 9 kë nşë lilan hënkuŋ, mënţ ţi uko wi najooţanuŋ wa : dlilan ţi uko wi pjooţan mënţ padolanaŋ kë naţëlëş mnwo mi nan. Pjooţan mënţ pawo jibi Naşibaţi aŋaluŋ pawo, ŋëndolan keeri nin uko uloŋ uwuţaan. \v 10 Na manjoonan, pjooţan pi Naşibaţi ajaaŋ aţu ñaaŋ paji pdola aţëlëş mnwo mi nul, kadola abuur, aanji dug umeli. Kë pjooţan pi uşal wi iko yi umundu paşë ji paţij pkeţ. \p \v 11 Natenan keeri uko wi pjooţan pi Naşibaţi aţu'anaŋ padoluŋ ţi an : natenan jibi najaaŋ naŧar kanaţ kaliinŧ, jibi nañehanuŋ aji Naşibaţi amiiran, jibi nakowiiŋ, jibi nakţiiŋ Naşibaţi, jibi nanuhnuŋ na manjoonan, jibi naţuuŋ ŋhaaş, jibi najaaŋ naŋal pweţan andoluŋ buţaan. Nadiiman ţi iko bŧi kë najinţ ţi uko mënţ. \v 12 Woli dpiiŧan, mënţ anjubanuŋ akaaŋ, kë mënţ i bajubanuŋ akaaŋ: dŋal ŋal nadiiman ţi kadun ki Naşibaţi jibi nanaţi aliinŧ ţi uko wi nun. \v 13 Uko mënţan utëŋţënuŋ un. \p Ŋkak alilan maakan ţi uko wi Tit alilandëranaŋ ; an bŧi najoobţëna uhaaş. \v 14 Mënkowa wi nji ndiimanuŋ ţi kadunul kë dlilan ţi uko wi nan ; kë jibi ŋjonuŋ kaţupan manjoonan, uko wi ŋlilandëruŋ ţi kadun ki nul uwo uko unjoonanuŋ. \v 15 Kë hënk, uŋal wi aŋalanaŋ uji udëma dëm pya woli aleş jibi an bŧi najaaŋ naŧar ţi pdo uko wi aţu'anaŋ pdo na jibi nayeenkuluŋ akuţ aŧiinka bnuura. \v 16 Dlilan ţi uko wi nhiluŋ kahaţ ţi an ţi iko bŧi. \c 8 \s1 Pţen na uhaaş ujinţ \p \v 1 An bayiţun ţi *Kriŧtu, dŋal name jibi Naşibaţi awuli pnŧuk pi banfiyaaruŋ panwooŋ Maŧedoniya bnuura bi nul. \v 2 Bahaj maakan, kë mnlilan mi baka manşë dëm maakan kë badoo ţen na uhaaş ujinţ, wi badooŋ awo bawaaŋ. \v 3 Dwo namaar, baţen jibi bahinanuŋ adoo ţëp wi bahinanuŋ kë nin aloŋ aanţu ţu baka pdo haŋ. \v 4 Bakooţun maakan aji ŋdinan baka baţënk bañaaŋ biki Naşibaţi banwooŋ du Yeruŧalem. \v 5 Uko wi bawuluŋ udoo ţëp uko wi ŋhaţuŋ: badun awul Ajugun ŋhaaş ŋi baka akuţ awulun ŋa, ado wal mënţ uko wi Naşibaţi aŋaluŋ. \v 6 Uko mënţ ukaaŋ kë ŋkooţ Tit abi du an abaañëş ulemp wi pţonkrën itaka yi bajunt jibi abiiŋ ajun wa. \p \v 7 Nawo na iko bŧi aŧuman inwooŋ: pfiyaar, uţup unuura, pme, na pnaţ kaliinŧ maakan ţi iko aţu na uŋal wi naŋaluŋ un. Ukaaŋ kë ŋŋal naţu uşal bnuura ţi ulemp wi pţënk biki Yeruŧalem. \v 8 Mënji nawo i kado uko mënţ. Dţupan jibi bukundi banaţuŋ aliinŧ, nahilna nadiiman kë uŋal wi nan ujoonani. \v 9 Name jibi Ajugun Yeŧu *Kriŧtu adolanaŋ bnuura : ul ambiiŋ awo nayok, an nakaaŋ kë adinan akak nawaaŋ, kahilna kadolan nayokna bwaaŋ bi nul. \p \v 10 Hënk, dţupan uko wi nşaluŋ ţi uko mënţ: an, nanwooŋ bane baŧeek banjuntuŋ akuţ aŋal ŋal bajunt mënţ, unuura nataman ţi uko mënţ. \v 11 Hënkuŋ, jibi nabiiŋ aţu uşal ţi pjun uko mënţ, nabaañëşan ulemp mënţ keeri jibi nahinani. \v 12 Woli ñaaŋ aţen na uhaaş ujinţ, Naşibaţi aji yeenk uko wi ñaaŋ mënţ aţenuŋ, kaşë katen ţi uko wi akaaŋ, kawo aanji ten ţi wi awaaŋuŋ. \v 13 Uunwo wo pa pţu'an ţi bwaaŋ kabomanaan bukundi, uwo wo pa pdo bañaaŋ bŧi baliŋan liŋan. \v 14 Ţi wal wi ŋwooŋ wi, nawo bayok ahinan keeri kaţënk banwooŋ ţi kanuma. Hënk, woli naluŋ awo ţi kanuma unuur uloŋ, uko wi bapelandënuŋ uhil kaţënkan, naşë liŋ wal mënţ. \v 15 Hënk di di upiiŧaniiŋ ţi *Ulibra wi Naşibaţi aji : « Anjejënţuŋ aŧuman aanji pelan, kë anjejënţuŋ ntiinku aji këşan\x + \xo 8:15 \xo*\xt Ppën 16.18.\xt*\x*. » \s1 Bañaaŋ biki Pawulu ayiluŋ du Korinŧ \p \v 16 Nawulan ŋdëman Naşibaţi anţuuŋ ţi uhaaş wi Tit pnaţ kaliinŧ ţi plemparan ji un. \v 17 Adinan pdo uko wi ŋţu'uluŋ pdo, ul ţi uleeful adinanuŋ aŧaran ŧaran aji aya du an. \v 18 Ŋdo ayiţ nja ţi *Kriŧtu kë agakandër na a. Ayiţun mënţ aji lempar *Uţup Ulil Unuura bnuura, ukaaŋ kë knŧuk bŧi ki banfiyaaruŋ bŧi kakdëmana. \v 19 Banfiyaaruŋ bakaaŋ adata agakandër na un ŋya ŋfaaş uko wi naţenuŋ. Ŋdo ulemp unuura mënţ Ajugun ahilna adëmana kabot kadiiman jibi ŋţuuŋ kabaţ ţi pdo wa. \v 20 Ŋënŋal bañaaŋ baţiini buţaan ţi uko wi pjañan itaka iŧum injuntuŋ. \v 21 Ŋla pdo uko unnuuriiŋ, mënţ ţi këş ki Ajugun ţañ, ŋŋal kak pdo uko unnuuriiŋ ţi këş ki bañaaŋ bajën. \v 22 Ŋyil na baka ayiţ nja ţi Kriŧtu i ŋjonuŋ nten ţi iko iŧum, kë abot adiiman byaaş bi kak jibi anaţuŋ aliinŧ. Hënkuŋ, ahaţan bnuura ukaaŋ keeri kë aŋal maakan kado kalemparan \v 23 Kë ţi uko wi *Tit, dŋal kajakan kaji ajaaŋ awo na nji kabot kalemp na nji ţi uko wi nan. Kë bayiţ nja ţi Kriŧtu bangakandëruŋ na a bandukiiŋ, knŧuk ki banfiyaaruŋ kayiluŋ baka, baji balemp Kriŧtu kadëmanaana. \v 24 Nadiimaan baka keeri kë naŋal baka na manjoonan, banfiyaaruŋ bŧi bahilna bame kë ŋfaŋ wi ŋlilandëranaŋ. \c 9 \s1 Bajunt pa banfiyaaruŋ biki Yeruŧalem \p \v 1 Hënkuŋ, mënkak anuma ppiiŧan uko uloŋ ţi bajunt bi najuntuŋ kaţënkna bañaaŋ biki Naşibaţi banwooŋ du Yeruŧalem. \v 2 Na manjoonan, dwin jibi naţuuŋ ŋşal ţi bajunt mënţ, kë nji kanahna uko mënţ ţi kadun ki biki Maŧedoniya kaji na baka kë an biki Akayi nado bi dinan dinan bane. Uhaaş wi naţuuŋ utëŋţënuŋ baŧum ţi baka. \v 3 Kë nşë yil bayiţ nja ţi *Kriŧtu mënţ, nahilna nabomandër bnuura jibi njakuŋ. Hënk, mnlilan mi ŋlilandëranaŋ manwutna kawaaŋ udooni ţi uko mënţ. \v 4 Mënŋal woli biki Maŧedoniya bagakandër na nji abi, baţënk kë naambomandëri. Uwole haŋ uwo mnkow mankwooŋ kak mi nan. \v 5 Dşal keeri kë dwo kakooţ bayiţun ţi Kriŧtu mënţ bajotun kadun du an babi bajañan uţen wi nahoŋuŋ. Hënk, woli ŋbani, ŋţënk kë nabomandëri, uţen mënţ uşë uwinana ji uţen unwoonuŋ du uhaaş meeţ, uunkwo uţen wi mpit. \p \v 6 Dŋal naleş uko wi : ñaaŋ anŧepiiŋ untiinku aji kit untiinku, kë anŧepiiŋ uŧum aji kit uŧum. \v 7 Ñaaŋ andoli ajaan aţen jibi uhaaşul uwululuŋ kawut kajooţan këme kaşal kë baţu'a ţu pdo wa ; Naşibaţi aji ŋal ñaaŋ anjaaŋ aţen na uhaaş ujinţ. \v 8 Kë aşë wo na mnhina mi pwulan iko iŧum inuura indoli, nahilna naka iko bŧi nakëşan nadoo naduka na uko udo kaţënkna bañaaŋ. \v 9 Hënk di di upiiŧaniiŋ ţi Ulibra wi Naşibaţi aji : « Ñaaŋ naŧool aji ţen bawaaŋ iko uŧum ; awo naŧool te mnţo\x + \xo 9:9 \xo*\xt Kañaam 112.9.\xt*\x*. » \v 10 Naşibaţi anjaaŋ awul najaar bŧepi kabot kawul bañaaŋ ŋdeey ŋi bajaaŋ badeena, aluŋ kawulan iko iŧum keeri, katëmplën ya, nahilna nawo baŧool ţi këş ki nul wi nakdooŋ kaţen. \v 11 Hënk, nawo bayok ţi iko bŧi, kahilna kado kaţënk bañaaŋ baŧum başë babeeb Naşibaţi ţi uko wi nawuluŋ un aji ŋwul baka. \v 12 Ulemp wi nakdoluŋ hënk uunji uliŋ ţi pwul biki Naşibaţi uko wi bawaaŋuŋ, uji udo kak bañaaŋ baŧum babeeb Naşibaţi. \v 13 Bañaaŋ baŧum bawin ţi ulemp wi nakdoluŋ wuŋ kë nafiyaar abot aŧiink *Uţup Ulil Unuura wi *Kriŧtu aji naţënk baka bnuura kakuţ kaţënk bañaaŋ bŧi, wal mënţ badëman Naşibaţi. \v 14 Bnuura bweek bi Naşibaţi awulanaŋ akëşan bado baluŋ bado kañehandëran babot baŋalan. \v 15 Nawulan ŋbeeb Naşibaţi bnuura pa uţen uţëp uţup wi aţenuŋ. \c 10 \s1 Pawulu aŧeem bankţupuŋ buţaan ţi ulemp wi nul \p \v 1-2 Nji Pawulu i bajakuŋ aji dji kawo nabooy woli dwo ţi kadunan kaşë kaţiini na mntëŋ woli dlowan apiiŧan, dkooţan ţi katim ki *Kriŧtu anjoobuŋ bkow abot awo bnuura : nawutan kadolën ndo mŋoonk na mntëŋ wal wi nji kaluŋ kakak du an jibi nşaluŋ pdo ba na bañaaŋ baloŋ banşaluŋ aji ŋji ŋţaş iko yi ŋleef ŋi nja ŋaŋaluŋ, ijaaŋ iţoŋun. \v 3 Na manjoonan ŋwo bañaaŋ bajën aşë wo ŋënji ŋgutan ji bañaaŋ bajën. \v 4 Iŋaanan yi ŋjaaŋ ŋgutanaan iinwo yi bañaaŋ bajën ; ŋgutan na mnhina manwoonuŋ du Naşibaţi, manhiniiŋ pwat ŋniw ŋankëmuŋ. Ŋji ŋŧok ŋşal ŋanjaaŋ ŋaneeman ñaaŋ, \v 5 uko undoli unnaţiiŋ aji uneenan pme Naşibaţi, ŋji ŋmob ŋşal bŧi kado ŋa ŋado kaţaş Kriŧtu. \v 6 Ţi wal wi nakbiiŋ kaţaş Kriŧtu na ŋhaaşan bŧi, ŋbi kanaţ naţ kaliinŧ pa pkob ñaaŋ anwooŋ aanji ţaşa. \p \v 7 Nahaabëşan këş naten iko bnuura! Woli ñaaŋ afiyaar na manjoonan kë awo i *Kriŧtu, ameen kë un kak ŋwo biki Kriŧtu ji ul. \v 8 Ajugun awuluŋ un mnhina manwooŋ mi pdolan naya kadun awo maanwo mi pdolan naŧoka. Dnahna mnhina mënţ, mënkkowara ma. \v 9 Mënŋal kawo wo ji dbëgan ţi ikaarta yi mpiiŧanaŋ. \v 10 Bañaaŋ baloŋ baji baţup kaji uko wi nji Pawulu njaaŋ kaţup ţi ikaarta yi njaaŋ kapiiŧ ujooţ akuţ atam pţaş, nşale wo ţi kadun ki bañaaŋ dji kawo ñaaŋ nañaat nawaaŋ uforŧa anwooŋ aando hil bţup. \v 11 Ñaaŋ anşaluŋ haŋ ameen kë uko wi ŋwooŋ wi ŋlowanaŋ apiiŧan ikaarta, wi wi ŋkluŋ kawo ţi udo wi nun wal wi ŋkluŋ kawo ţi pŧoofan. \p \v 12 Na manjoonan, ŋënkluŋ kañoom pliŋiir na ptenar na banşaluŋ aji bawo bañaaŋ baweek. Bawaaŋ ŋşal wi baktenuŋ ŋleef ŋi baka na kaniibi kanwooŋ ki baka. \v 13 Kë un ŋşë wo ŋënkhompna uko wi Naşibaţi awooŋ aanţu'un pdo, ŋliŋ ţi uko wi aţu'uŋ un pdo, unţuuŋ kë ŋbi aban te du an. \v 14 Woli ŋëmbi lah adoo ban du an, ŋënkka na phomp ţi uko wi nan. Kë ŋşë wo baŧeek bambiiŋ du an aţijan *Uţup Ulil Unuura wi *Kriŧtu. \v 15 Hënk, woli ŋhomp ţi uko wi nan, ŋënkhomp kaji ŋdo ulemp wi baloŋ badoluŋ ; ŋbaa ţëp ţëp ahaţ kë pfiyaar pi nan pado kadëm dëm pya ŋşë ŋhil pdo ulemp unkdooŋ kayaha ya kadun ţi pŧoofan, kaşë kaliŋaara ţi uko wi Naşibaţi aţu'uŋ un pdo. \v 16 Wal mënţ, ŋhinan kaţup Uţup Ulil Unuura du ŋŧaak ŋanwooŋ du kafeţ ki wi nan, kë di pya du dko di bañaaŋ baloŋ badooŋ abi lemp kawutna kahompna ulemp wi badoluŋ. \v 17 Kë uşë piiŧana ţi *Ulibra wi Naşibaţi aji : \qt « Woli ñaaŋ aloŋ aŋal kahomp, adoon kahompna iko yi Ajugun adoluŋ »\qt*\x + \xo 10:17 \xo*\xt Yeremiya 9.22; 1 Korinŧ 1.31.\xt*\x* \v 18 Na manjoonan, mënţ ñaaŋ ankdëmanuŋ uleeful ajaaŋ awinana bnuura ţi kadun ki Ajugun ; anjaaŋ awinana bnuura awooŋ i Ajugun ţi uleeful adëmanuŋ. \c 11 \s1 Pawulu na banjakuŋ aji bawo banjañan \p \v 1 Ni nji ŋŋali nawutën ndo ŋyila ntiinku! Aa, namiiraan! \v 2 Dkujan bkujar banwoonuŋ du Naşibaţi : djokaran ñiinţ aloolan pa bniim, kadolna an nanaţ ţi kadun ki *Kriŧtu ji ñaaţ najinţ anwooŋ aando bi me ñiinţ. \v 3 Dţi mntit mi nan manŧoka, maneenanan pţaş Kriŧtu na ŋhaaşan bŧi jibi upula uguuruŋ Ewa na mntit mi wa. \v 4 Na manjoonan woli aloŋ abi aţupan uko wi Yeŧu aloŋ ampaţuŋ na i ŋţupanaŋ, naji nadi wa. Woli aloŋ aţiiniyaan uhaaş uloŋ umpaţi na wi nayeenkuŋ naji nadi uko mënţ. Woli aloŋ abi aţup *Uţup Ulil Unuura umpaţi na wi ŋţupanaŋ, naji nabi dinan dinan. \v 5 Kë nşë fiyaar kë mëmpoţëţ nin apel banjakuŋ haŋ aji bawo *banjañan baweek maakan. \v 6 Ulome mënhil bţup bnuura, aşë me uko wi nji kaţiiniyaanuŋ: ŋdiimanan uko mënţ bnuura ţi iko bŧi yi ŋkdoluŋ. \p \v 7 Wi nţupanaŋ *Uţup Ulil Unuura mënhepar nin baluk, awalan bkow naan nahilna nadeeŋana. Ddo wal mënţ pekadu i? \v 8 Uwo wo ji dyeenk bka bi knŧuk kloŋ ki banfiyaaruŋ, kë bawo baluk bi naan, ahilna alemparan. \v 9 Kë wi nwooŋ du an, awo ţi kanuma, mënwo ţi iñen yi nin ñaaŋ, ţiki bayiţun ţi *Kriŧtu banwoonuŋ Maŧedoniya bawulën uko wi nnumiiŋ bŧi. Aa, ddoonaan awo mënwo ţi iñen yi nan, akak aluŋ kadoonaanaara kado haŋ. \v 10 Dmehna ţi manjoonan mi Kriŧtu manwooŋ ţi nji kë mënkdinan nin aloŋ du ŋŧaak ŋi Akayi bŧi aneenanaan pdo haŋ. Pdo haŋ pawooŋ mnlilan mi naan. \v 11 We ukaaŋ kë nji kado haŋ ba? Naşal kë mënŋalan ŋal i? Naşibaţi ame kë dŋalan. \p \v 12 Kë uko wi ndoluŋ, dkak aluŋ kado wa, kawutna kaţen bankhompuŋ aji baliŋ liŋ na un uko uţup. \v 13 Bañaaŋ mënţan baanwo nin *banjañan na manjoonan, bawo balemp baguuru, banjaaŋ badaar kaji bawo banjañan biki *Kriŧtu. \v 14 Kë uko waŋ uşë wo uunñoŋarëni : *Ŧatana ţi uleeful aji adaar kaji awo uwanjuŧ wi bjeehi. \v 15 Uunñoŋarën keeri baţaşarul badaar kaji bawo balempar bgah. Kë başë luŋ kayeenk baluk bi ulemp wi baka. \s1 Mnhaj mi Pawulu ţi pwo nanjañan \p \v 16 Dkak aţupan : nin ñaaŋ awutan kadolën ji nayila, kë nşë ŋal nadinanaan ndo ŋyila nhilna nhomp ntiinku. \v 17 Uko wi nji kabiiŋ pţup mënkţup ţup wa jibi Ajugun aŋaluŋ, dţup wa na ŋyila wi ukakuŋ wi pdo kahomp. \v 18 Wi baŧum bakhompuŋ ji bañaaŋ bajën, nji kak ddo kahomp. \v 19 An nanjakuŋ aji naka uşal, naji naŧar ţi pmiir bañaaŋ banwooŋ bayila! \v 20 Naji nadinan badolan bajuuk ţi ulemp, kadeenkna an, kaŧeh bka bi nan bŧi, kabeehan, kadoo koban ţi kaara! \v 21 Dkowa pţup uko wi : ŋbiişnaa maakan, wi ŋwooŋ ŋëndo haŋ. \p Kakşa, dko di baloŋ bañoomuŋ kahomp – dţiini ji nayila – nji kak dñoom kahomp da. \v 22 Jëm bawo bahebërë i? Nji kak. Jëm bawo biki *Iŧrayel i? Nji kak. Jëm bawo biki pntaali pi *Abraham i? Nji kak. \v 23 Jëm bawo balempar *Kriŧtu i? Dţup ji nayila, nji dwo nalempar Kriŧtu apel baka : ţi ulemp utam, ţi pya ukalabuş, ţi kakob, ţi pwo ţi mntum mi pkeţ ŋyaaş ŋŧum. \v 24 Ŋyaaş kañeen bayuday bakobën kakob kandëmnuŋ, bafudën itinŧël ŋyaaş iñeen ŋwajanţ na kañeen kaloŋ \v 25 baromeŋ bakobën na panduk ŋyaaş ŋwajanţ, byaaş bloŋ kë batapën mnlaak, kë njiir ŋyaaş ŋwajanţ na ulanŧu, byaaş bloŋ dduka uŧejan na unuur upëb du meel. \v 26 Dyaanţ maakan apoş poş ŋyaaş ŋŧum, amuur idëk, ayit na balaŧ, ayit na bayiţ naan bayuday banŋaluŋ pdolën buţaan, ayit na banwooŋ baanwo bayuday, ayit na iko iyibanaan du ŋbeeka, du *pndiiş, du bdëk, ayit na banjaaŋ badaar kaji bawo bayiţ naan ţi Kriŧtu. \v 27 Ddo ŋlemp ŋtam, awo ţi unoor, awaaŋ bŋoy ŋyaaş ŋŧum, ubon kë ude'ën, udaan uţijën, aţo ŋnuur ŋŧum awo mëndee, ujonţ kë uneejën kë nwo byişu. \v 28 Uko wi nwooŋ mëndo bi ţiiniyaan uwo kë dji kabi ţu uşal ŋnuur bŧi ţi knŧuk ki banfiyaaruŋ bŧi. \v 29 Woli ñaaŋ abiişnaa, nji kak dji kabiişna ; woli ñaaŋ apën ţi bgah, dji kajooţan maakan. \p \v 30 Woli dwo i phomp keeri, kado kahompna pbiişna pi naan. \v 31 Naşibaţi, Aşin Yeŧu Ajugun i bajaaŋ badëman te mnţo ame kë mënţilani. \v 32 Wi mbiiŋ awo du ubeeka wi Damaŧ, namali i Aretaŧ naşih ado kë bakyeŋ ubeeka kamobnën, \v 33 kë başë ţu'ën ţi pkaar pweek\x + \xo 11:33 \xo*\xt Natenan ţi Ulemp 9.24-25.\xt*\x*, aţëpanaan ţi bhër bloŋ banwooŋ ţi uniw, adolën kë nwala uniw unfooyuŋ ubeeka\x + \xo 11:33 \xo*\xt Natenan ţi Ulemp 9.24-25.\xt*\x*. \c 12 \s1 Uko wi Naşibaţi adiimanuŋ Pawulu \p \v 1 Dwo kado kahomp i? Na manjoonan pawaaŋ udooni. Kë nşë bubara kaţiiniyaan iko yi Ajugun adiimanaanuŋ na iko yi adolnuŋ kë mmee. \v 2 Dme ñaaŋ aloŋ i *Kriŧtu, udo hënkuŋ ŋşubal iñeen na ŋbaakër, adeeŋana te du baţi. Mëmme me adeeŋana deeŋana na manjoonan këme akaka mnwin, Naşibaţi ţañ ameeŋ. Ñaaŋ mënţ adeeŋana te du baţi duuţ. \v 3-4 Aa, dme kë ñaaŋ mënţ adeeŋana du baţi. Mëmme me adeeŋana deeŋana na manjoonan këme akaka mnwin, Naşibaţi ţañ ameeŋ. Kë aŧiink ŋţup ŋi nin aloŋ awooŋ aanhil pţup, kë Naşibaţi aankak adinan nin ñaaŋ aloŋ akakalëş ŋa. \v 5 Dhinan kahomp ţi uko wi ñaaŋ aŧënţ uŋ, aşë wo mënhil kahomp ţi uko wi naan, uko wi nhiluŋ pdo ţañ uwo pdo kahompna iko inkdiimanuŋ pbiişna pi naan. \v 6 Woli dŋal lah phomp, mënkwo ñaaŋ nawaaŋ uşal, kaţup ţup manjoonan. Kë nşë pok phomp kaţi ñaaŋ aloŋ aţu'ën du dko dampeluŋ uko wi awinuŋ ţi nji këme wi aŧiinknuŋ kë nţupi. \p \v 7 Naşibaţi adiimanaan iko inţëpuŋ uţup. Kë aşë ţu'ën uko uloŋ ţi uleef unknooranaanuŋ, uwanjuŧ uloŋ wi *Ŧatana unkkobnuŋ, nwutna kado kadeeŋ igaŋan. \v 8 Dñehan Ajugun ŋyaaş ŋwajanţ ajaka alowanaan wa, \v 9 kë aji na nji : « Bnuura bi njaaŋ kawulu baji bakëş ; mnhina mi naan manji manwinana wal wi ibiişniiŋ. Ukaaŋ kë nji kaţëp ţëp kahompna pbiişna pi naan, mnhina mi *Kriŧtu manhilna manwo ţi nji ŋnuur bŧi. » \v 10 Uko waŋ ukaaŋ kë nji kalilan wal wi pţaş Kriŧtu pajaaŋ pado mbiişna, kë bakkarën, kë nwo ţi unoor, ţi mnhaj, ahaajala. Na manjoonan, wal wi mbiişniiŋ wi wi njaaŋ kawo na mnhina. \s1 Phaajala pi Pawulu ţi uko wi bañaaŋ biki Korinŧ \p \v 11 Dţiini ji ñaaŋ awooŋ nayila, kë an nakaaŋ. An nadooŋ awo lah kaţup ñaaŋ i nwooŋ ţiki mëmpoţëţ nin apel biki najakuŋ aji bawo banjañan baweek, te mëndo wo wo nin uko uloŋ. \v 12 Wi mbiiŋ awo ţi pŧoofan, ddiiman na kamiir kaweek kë dwo *nanjañan na manjoonan ţi iko yi njaaŋ kado, ţi mlagre na iko iñoŋarënaan. \v 13 We wi ndoluŋ du banfiyaaruŋ bandukiiŋ kë mëndo wa du an? Uko uloolan wi nwooŋ mëndoo, uwo kë mëndinan awo ţi iñen yi nan! Namiiraan uko mënţ. \p \v 14 Kë nşaaŋ abomandër pbi du an uyaaş uwajanţën aşë wo mënkdinan nin kawo ţi iñen yi nan. Ŋhaaş ŋi nan ŋi ŋi nji numiiŋ, mënţ itaka yi nan ya. Mënţ bapoţ bajaaŋ bawo i kala itaka kahankar bajug baka, bajug baka bakaaŋ na pla itaka kahankar bapoţ. \v 15 Kë nji nşë luŋ kalilan ţi pwul bka bi naan bŧi kadoo kawul uleef naan nabuurna. Woli dŋalan haŋ, hum di di nahiluŋ kapokën ba? \v 16 Name bnuura kë mënwo pkuŋ pa an. Kë baloŋ başë luŋ kaţiini kaji dtit maakan, aguuran. \v 17 Dbi ţëpna ţi aloŋ ţi biki nyiluŋ du an aguuran i? \v 18 Dkooţ *Tit abi du an, ado kë agakandër na ayiţ nja ţi *Kriŧtu i nameeŋ. Tit abi guuraaran i? Nin! Nji na a, ŋwo na uşal uloolan ado uko unwooŋ uloolan. \p \v 19 Om naşal undiimaan aji ŋwo wo ţi pyeŋan ŋleefun ţi kadunan undiimaan i? Ţi kadun ki Naşibaţi ki ki ŋkţiiniiŋ, jibi *Kriŧtu aŋaluŋ. An biki nŋaluŋ maakan ŋdo uko mënţ bŧi nahilna naya kadun. \v 20 Uko wi nji kaţiiŋ uwooŋ pbi kaţënk naanwo jibi nŋaluŋ. Uko wi nji kaţiiŋ uwooŋ woli dbi aban du an, kaţënkan nawo jibi nwooŋ mëŋali nabot naţënkën nwo jibi nawooŋ naanŋali. Mënŋal pŋom, bkujar, udeeb, na kantenaruŋ, na bkarad na bkuutar, na phomp na parëfa iwo ţi pŧoofan. \v 21 Dţi woli dluŋ abi du an, Naşibaţi i naan adolën kakowari'an, nţëga ţi uko wi baŧum bahumuŋ ţi pekadu ji ţfa awo baampën ţi iko iţop, ţi pjuban pi piinţ na iko iloŋ iwuţaan. \c 13 \s1 Pţaŋ pbaañşaani \p \v 1 Uyaaş uwajanţën wii wi, wi nji kaluŋ kabi du an. *Ulibra wi Naşibaţi uji : « Uhok undoli bawo kawayëş wa ţi kadun ki bamaar batëb këme bampeluŋ batëb\x + \xo 13:1 \xo*\xt Pleşan 19.15; Maci 18.16.\xt*\x*. » \v 2 Ddo bi ţupan uyaaş utëbanţën wi mbiiŋ du an, kë hënkuŋ wi nwooŋ mëndo wo na an, dkak aţup bambiiŋ awo ţi pekadu na bandukiiŋ bŧi : woli dluŋ abi pwinan, mënkkali nin ñaaŋ. \v 3 Naŋal kame me *Kriŧtu aji ţëpna ţi mntum naan kaţiini i? Name. Aambiişna ţi kadunan, aşë ji diiman mnhina mi nul ţi pŧoof pi nan. \v 4 Na manjoonan, wi abiiŋ apaŋana ţi kruŧ, abiişnaa ; kë mnhina mi Naşibaţi manşë wula hënkuŋ ubida. Un kak, ŋbiişna na a, aşë luŋ kaka ubida na a ţi mnhina mi Naşibaţi akwuluŋ un ŋhilna ŋdolan naya kadun. \p \v 5 Natenan ŋleefan nameena me nafiyaar *Kriŧtu, naşalaan bnuura iko yi nakdoluŋ. Naanyikrën kë Yeŧu Kriŧtu awo ţi an i? Këme nawin kë naanfiyaari? \v 6 Kë nşë haţ aji nayikrën kë ŋdiiman kë ŋfiyaari. \v 7 Ŋwo ţi pñehan Naşibaţi nawut kado nin uko uloŋ uwuţaan. Ŋënŋal kadiiman kë ulemp wi nun ţi pŧoofan uwo unuura. Nin! Uko wi ŋŋaluŋ uwo nado bnuura, woli naando fiyaar kë ulemp wi nun uunnuuraa. \v 8 Ŋënhinan kalaţ manjoonan, uko wi ŋhiniiŋ pdo ţañ uwo pţaş ma. \v 9 Woli pbiişna pi nun pakaaŋ kë naka mnhina, ŋji ŋlilan ţi uko mënţ. Uko wi ŋjaaŋ ŋñehan Naşibaţi uwo nawo bañaaŋ banjinţuŋ ţi këş ki nul. \v 10 Uko unkaaŋ kë mpiiŧan iko yi mpiiŧanaŋ bŧi wi nlowanaŋ wii wi : dŋal woli dluŋ abi du an kawut kajooţ na an ţi mnhina mi Ajugun awulnuŋ manwooŋ mi pdolan naya kadun awo maanwo mi pdo kaŧokna. \p \v 11 An bayiţ naan, hënkuŋ nawoon ţi mnlilan! Nadoon kala pwo bañaaŋ bajinţ ţi këş ki Naşibaţi, naboofaran, naŧiinkaran, nawoon ţi mnjeeh, hënk di di Naşibaţi anjaaŋ awul uŋal na mnjeeh akwooŋ na an. \p \v 12 Nawulandën mboş, naboofar bboofar banyimanuŋ. Bañaaŋ biki Naşibaţi bŧi banwooŋ ţi bawulan mboş. \p \v 13 Dñehan Ajugun Yeŧu *Kriŧtu awulan bnuura an bŧi, Naşibaţi adiimanan uŋal wi nul, *Uhaaş wi nul uşë udo nakak baloolan!