\id 1CO 1 Corinthians NT0010.1C - Kanite N.T. Gibson/McCarthy 4-JUL-02 \h 1 Kolini \toc1 1 Kolini \toc2 1 Kolini \mt1 1 Kolini \ip PoloꞋa Efesusi kumate maineno mani avona Kolini kumate maineꞋya Yisasife haviꞋya amakupi malenaya veaꞋmogamife kae-malene. YisasiꞋa faliteno hetino ikapinaga haitegeno PoloꞋa tueti taliꞋa (23) kafu agava maineno 1 Kolini kea kae-malene. Ani veaꞋmoꞋya hagoteꞋya avona kaeꞋya havigageno kenonaꞋamile mani avona kaeno amamine. \c 1 \p \v 1-2 Nagaya PoloꞋnae. Anumaya Kotina haigeno nagaila hapalinateno “Yisasi Aposolo kano maiyo.” huno humaineafe nagayaene taganatimoꞋa SosetenesiꞋene mani avona kaetaꞋa Kolini mainetama Yisasi kea tamametiti hutama Yisasi KalaisiꞋene ailokaetama mainayafe alu aotage veaꞋne mainae. MukiꞋa kotega veaꞋnene Anumayatimo Yisasi Kalaisi agile nunamu nehaya veaꞋnene tamakaifeꞋenena agaiꞋa alu aotage veaꞋneꞋa maisayafene huno hapalilamatene. YisasiꞋa amakaiꞋene tagaiꞋene Anumayatimo maine. \p \v 3 Anumaya KotiꞋa, NelafaꞋene Yisasi Kalaisi AnumayatimoꞋene kayone hisaya yaꞋene tamaipa falu hisia yaꞋene tamamisaꞋe. \s1 PoloꞋa nunamu huno muse humaine. \p \v 4 Yisasi KalaisiꞋene ailokaetama maigeno Anumaya KotiꞋa agaiꞋa kayone yamaꞋa tamamineafene huꞋna nagaya mukiꞋa kanafina tamakaifena Anumayamotega muse huꞋna nunamuna nehue. \v 5-6 Kalaisi kea ago tamahapaugetama havilama hulinetama ani keleti Anumaya Kotifema havitama tamakupi malayana YisasiꞋene ailokaetama maigeno Anumaya KotiꞋa mukiꞋa tokiyaꞋa ago tamamineanagitama nagoꞋa veaꞋmogamina mani kea hamapaisaya tokiyatamia hane. \v 7 Haneanagi meni kanafina AnumayatimoꞋa Yisasi KalaisiꞋma ikapinagati elavino fufu yateꞋma esiafe tamametitia hutama agava mainageno Alu Aotage AvamuꞋmoꞋa tokiya yamaꞋa kasagoꞋya tamamineana-gitama nago yafena aupa nohae. \v 8 YisasiꞋa tokiya vaitama maisaya yana tamamisigetama tokiya vaitama mainetama ma mopama haꞋno hisia yupa kefo yatamia omalenageno AnumayatimoꞋa Yisasi KalaisiꞋma kaiyeke hulamatesia yupa kanaleꞋya hutama hetigahae. \v 9 Anumaya Kotina nafaꞋneꞋamoꞋa Yisasi KalaisiꞋe AlatimoꞋene nagoke tamaipale maisayafe tamakaila ke huno “NaꞋa hugahue.” huno hulamatenea kea oꞋatalegahianagino ani kavala hugahie. \s1 Yisasifema haviꞋya amakupi malenaya veaꞋmoꞋya apaseꞋya mainae. \p \v 10 NafuꞋnagana-gatama AlatimoꞋa Yisasi Kalaisi agile tokiyaꞋage kea tamahanepauve. NagoꞋa tamakesa havitama alu ke alu kea ohutama apaohetama mainetama nagoke tamaku tamakesale maiho huꞋna tamahanepauve. \v 11 NafuꞋnagana-gatama Koloe anagaꞋmoꞋya tamakaifena mage huꞋya nahapaiye “Amakaya ke vaige vaige yate nemaiye.” huꞋya nahapaiye. \v 12 Tamakaya ani kema neꞋvaiya yana nagokeꞋmogatama “Tagaya Polo veaꞋne mainone.” hutama hageꞋya nagoꞋamogatama “Tagaya Apolosi veaꞋne mainone.” hutama hageꞋya nagoꞋamogatama “Tagaya Pita veaꞋne mainone.” hutama hageꞋya nagoꞋamogatama “Tagaya Kalaisi veaꞋne mainone.” hutama nehae. \v 13 NaꞋa higetama ani kea nehae? Kalaisi augafamoꞋa akalu kale-peno haote haote humaineo? Nagaila Polonina tamakaife huꞋna yafaga yosale nahaeꞋya asaigeꞋna fali-maino? Ifi nagaila Poloni nagile tina fale-lamatenao? AꞋao tamakaya “Ma kanomo mono ke nehavuna veaꞋne mainone.” hutama ohiho. \p \v 14 Tamakai amuꞋnopina KalisipusiꞋene KaiyusiꞋene tina falenatenoe. NagoꞋamogamina fale oꞋamatenoa yafena muse nehue. \v 15 Havigu nagoꞋa veaꞋmoꞋya “Polo agile tina falelatenae.” huꞋya hisagi. \v 16 Tamage nagaya Setefanasi nofi anagaꞋene tina falematenoe. NagoꞋa veaꞋnenena falematenesuo fale oꞋamatenesuo nagesa ohavinoe. \v 17 KalaisiꞋa tina falelamatesuafene huno hunategeꞋna omenogi agaiꞋa hulatenea yafe kanale mono kema huhaleꞋna tamahapaisuafene huno hunatene. Mani kea ma mopafima kanalehaviꞋyaꞋami hanea vayaꞋmoꞋya nehaya augafa kema hisuana Yisasi KalaisiꞋa yafaga yosaleꞋma fali-mainea kemoꞋa afa ya kana hu yafenagiꞋna naꞋa augafa kea ohugahue. \s1 KalaisiꞋa Anumaya Kotina tokiyaꞋa maine. \p \v 18 Hani yapi, tegelege nehia atafi, visaya veaꞋmoꞋya YisasiꞋa yafaga yosaleꞋma fali-mainea kehena “Havigu-nagu ke nehae.” huꞋya nehayanagi tagaya Anumaya KotiꞋa tagu tamema ali negatea veaꞋmogata YisasiꞋa yafaga yosaleꞋma fali-mainea kemoꞋa “Anumaya Kotina tokiyaꞋae.” huta nehune. \v 19 Anumaya Koti avopina mage huno kae-maleneane \q1 “Nagaya mukiꞋa kanale haviꞋyaꞋami hanea veaꞋmogamina havilinaya yana alitalesugeno fanane hugahie. Kanale amaku amakesama hanesia veaꞋmogamina amaku amakesa ali haꞋno hutalegahue.” huno AnumayamoꞋa humaineane. \m \v 20 Kanale haviꞋyaꞋamima hanea veafena naꞋane hisune? Kahegi kema havilinaya veafena naꞋane hisune? Ma mopale yafema amakemoꞋma nehaya veafena naꞋane hisune? Anumaya KotiꞋa ma mopale yafe kanale haviꞋyaꞋamima hanea veaꞋmogamifena “Havigu-nagu ke nehae.” huno humaine. \p \v 21 Anumaya KotiꞋa tusiꞋa kanale haviꞋyaꞋa hanea kanogino agaiꞋa haiya kava huno “Ma mopafi veaꞋmoꞋya amakaiꞋami haviꞋyaꞋamima hanea yateti nagaila nagelama huꞋya onagegahae.” huno huteno haiya agesa mage huno havimaine “YisasiꞋa hulatenea yafena kanale mono kea, huhaletama hamapaiya kema haviꞋya amakupi maleꞋya amametiti humainaya veaꞋmogamina amaku amamena aligatigahue.” huno humaine. \v 22 Yuta veaꞋmoꞋya “TokiyaꞋage avame yana hisanageta ageteta Kalaisife havita lagupina malegahune.” huꞋya hageꞋya Kaliki veaꞋmoꞋya “MukiꞋa yana havita kanale haviꞋyatiene veaꞋne maisune.” huꞋya hae. \v 23 Hayanagi tagaya KalaisiꞋa yafaga yosaleꞋma fali-mainea kema huhaleta hamanepaunana Yuta veaꞋmoꞋya tagaifena “Tayo hia ke nehae.” huꞋya amakaveꞋno hutageꞋya Yuta vea omainaya veaꞋmoꞋya “Ani kea havigu-nagu ke nehae.” huꞋya humainae. \v 24 Hayanagi tagaila Anumaya KotiꞋma hapalilatenea veaꞋmogata, Yuta veaꞋnene Yuta vea omainaya veaꞋnenena, ago havimainone KalaisiꞋa Anumaya Kotina tokiyaꞋagino kanale haviꞋyaꞋa hanea kano maine. \v 25 Anumaya Kotifena “Havigu-nagu agu agesa hane.” huꞋya nehayanagi mukiꞋa mopale veaꞋmogamina haviꞋyaꞋami amakase-maine. Anumaya Kotifena “NagoꞋa fulu fulu yamaꞋa hane.” huꞋya nehayanagi ani fulu fulu yamaꞋamoꞋa ma mopafi veaꞋmogami tokiyaꞋamimona amakase-maine. \p \v 26 NafuꞋnagana-gatama Anumaya KotiꞋa tamakaila hapalilamatenea yupahe tamakesa havi havi hutama haviho. Tamakai amuꞋnopina ma mopale kanale haviꞋyaꞋami hanea veaꞋnene mopale tokiyaꞋamima hanea veaꞋnene amakima hanea veaꞋmogami nafaꞋneyagaene kasagoꞋya omainayane. \v 27 Omainagi haviꞋyaꞋami hanea veala amakaye hisiafe Anumaya KotiꞋa ma mopale yafe haviꞋyaꞋami omalenea veaꞋnea hapalimatene. TokiyaꞋamima hanea veaꞋmogamina amakaye hisiafe ma mopale fulu fulu nehaya veaꞋnea hapalimatene. \v 28 Ma mopafina amaki hanea veaꞋmogami tokiyaꞋamia heno fanane hugahe ma mopafina amaki omale veaꞋnene “Afa veaꞋne mainae.” huꞋya haya veaꞋnene hapalimatene. \v 29 Nago kanomoꞋa Anumaya Koti aufina augafa alino nehaino agaiꞋahena “Nagaya nagi hanea kano mainoe.” huno ohisiafene huno Anumaya KotiꞋa aniꞋa augafa veala hapalimatene. \v 30 Anumaya KotiꞋa agaiꞋa “Yisasi KalaisiꞋene ailokaetama maiho.” huno nagopi alino ailokaelateneafe Yisasi KalaisiꞋa tagaya havisuna tagu tagesamona aepaꞋa maine. YisasiꞋa hulatenea yateti Anumaya KotiꞋa havi yapitila ago miya hulateneno tagaifena “Fatago veaꞋne mainae.” huno hulateteno alu aotage auꞋava yama hisuna tokiyaꞋa tamine. \v 31 Ani yama hulatenea yafena Anumaya Koti avopina mage huno kae-maleneane \q1 “Nago kanomoꞋa agaiꞋa agima alisaga hisia agesama havinunoꞋa neꞋataleno Anumayamo agi alisaga huno musena hino.” huno humaineane. \c 2 \s1 PoloꞋa Kolini veaꞋmogami amametitihe humaine. \p \v 1 NafuꞋnagana-gatama nagaya nayona tamakaite Anumaya Koti kema me lamahapauvana haviꞋyaꞋami hanea veaꞋmoꞋya nehaya avamete huꞋna tamaipafinaga tamahaisifa kea tamahaopainoe. \v 2 NagaiꞋnia naguꞋafinaga mage huꞋna havimainoe “Nagaya tamakai amuꞋnopima mainoana nagoꞋa yafena tamahaopaigahue. Nagaya Yisasi KalaisiꞋa yafaga yosaleꞋma falimainea yafekeꞋya tamahapaigahue.” huꞋna humainoe. \v 3 HagoteꞋna tamakaiꞋenema mainoa kanafina foli foli huꞋna koli nehuꞋna atali huꞋna mainoe. \v 4-5 Atali nehuꞋna Anumaya Koti tokiyahe havitama tamakupi maletama tamametiti hisae huꞋna ma mopafi haviꞋyaꞋami hanea veaꞋmoꞋya nehaya augafa kea ohunogi AvamuꞋmo tokiyaleti kea huhaleꞋna tamahapai-mainoane. HaviꞋyaꞋami hanea veaꞋmoꞋya nehaya kehena tamametitia ohisae huꞋna Yisasifena kanale mono kea humainoe. \s1 Anumaya Koti AvamuꞋmoꞋa kanale tagu tagesa nelamie. \p \v 6 Anumaya Kotina amakuꞋa amitafa huꞋya akave nemalaya veaꞋmogamifena tokiyaꞋage kea nehuanagi ma mopafi haviꞋyaꞋami hanea veaꞋmogami augafa kene, ma mopafi kava yagai-mainaya veaꞋmoꞋya nehaya augafa kene, fanane hisia kea nohue. \v 7 AꞋao, tagaya Anumaya Koti agu agesamoꞋa falaki-mainea ke tamahanepaune. Anumaya KotiꞋa ma mopama talo ohunenoꞋa hagoteno nago kea humainegeno falakino haneanagino menia lagaya Anumaya Kotitegati tokiya hale yamaꞋa alisunafe mani kemoꞋa falote humainone. \v 8 Ma mopafi kava vayaꞋmoꞋya mani kemona aepaꞋa ohavinae. Mani kema havimainasina tokiya hale yamo aepaꞋa hanea kanoa, Anumayamona, yafaga yosalela nilia heꞋya oꞋasaisine. \v 9 Anumaya Koti avopina mage huno kae-malenayane \q1 “TaulagamoꞋa oꞋagenea yaꞋene tagesamoꞋa ohavinea yaꞋene veaꞋmogami amaku amakesafiti omalenea yaꞋenena Anumaya Kotina amakuꞋama aminaya veaꞋmogamife talo tala humalene.” huꞋya kae-malenayane. \m \v 10 VeaꞋmoꞋya oꞋagageno falakino hanea kea Anumaya KotiꞋa agaiꞋa AvamuꞋaleti taveli-maine. E, Alu Aotage AvamuꞋmoꞋa mukiꞋa yana atiyeno Anumaya Kotina falakino hanea agu agesaene agemaine. \v 11 Hana veaꞋmoꞋya nago kanomoꞋma agesama nehavia yana agemaine? AꞋao oꞋagenagi agaiꞋa agupima mainea agu nafaꞋmokeꞋya agemaine. Ani kava huno nagoꞋa veaꞋmoꞋya Anumaya KotiꞋa agu agesafima havia yana ohavinagi agaiꞋa AvamuꞋmokeꞋya agemaine. \v 12 Anumaya KotiꞋa ma mopafi veaꞋmoꞋya nehaviya amaku amakesa notamigi tagaiꞋma Anumaya KotiꞋa taminea kema havilama huta havisunafe ani Alu Aotage Avamula tamigeta avale-mainone. \p \v 13 Tagaya mani kea huhaleta nehune. Ma mopale kanale haviꞋyaꞋami hanea veaꞋmogami ke kana huta nohunagi AvamuꞋmo tahapaiya kegeꞋya tamahanepaunageno ani AvamuꞋma amakupi mainea veafekeꞋya sili huta hamanepaune. \v 14 Hamanepaunanagi Alu aotage AvamuꞋmoꞋma amakupi omainesia veaꞋmoꞋya ani AvamuꞋmo kea haviꞋya akave malesaya amukoꞋamia omaleneanagiꞋya “Mani kea havigu-nagu ke nehae.” huꞋya nehuꞋya Avamula oꞋavalenayanagiꞋya aepaꞋa havisaya amukoꞋamia omalene. \v 15 Alu Aotage AvamuꞋma amakupi mainea veaꞋmoꞋya mukiꞋa aepaꞋa haviya yamona fako hugahayanagi nagoꞋa veaꞋmoꞋya agaifena “NaꞋa kano mainane.” huꞋya fako hu oꞋategahae. \v 16 Anumaya Koti avopina mage huno kae-maleneane \q1 “Anumayamo nehavia agu agesa hanaꞋa veaꞋmoꞋya havilineꞋya Anumayamo aliꞋya alisia yafena hapaigahae?” huno humaineane. \m NaꞋa ohugahagi KalaisiꞋa agai agu agesa ago tahapaino tamigeta agai kemo aepaꞋa havilinone. \c 3 \s1 Mono aliꞋya vayala Anumaya Koti aliꞋya vaya mainae. \p \v 1 NafuꞋnagana-gatama tamakaiꞋene maineꞋna, AvamuꞋmoꞋma amakupi mainea veaꞋmoꞋya havisaya avamete kea ohunogi tamakaya atafa lamaipale, osi nafaꞋne kana hutama mainageꞋna Kalaisi humainea auꞋava yafema nohavinaya veaꞋmogami avamete kea tamahapai-mainoe. \v 2 Tamakaya tokiyaꞋage kema hisua kea ohavigahayanagiꞋna nu tamamisua avamete ke tamahapai-mainoe. Meni kanafiꞋenena aniꞋa huꞋna nu tamamisua avamete ke tamahanepauve. \v 3 NaꞋafene atafa lamaipamo akave maletama mainetama tamafu-tamakana-gamifena tamaipa haviya humatetama kema vaimatayana atafa lamaipa hanegetama ma mopafi veaꞋmoꞋya nehaya kavakeꞋya nehae. \v 4 NagoꞋamogatama “Polo tahapaiya kele akave nehune.” hutama hagetama nagoꞋamogatama “Tagaila Apolosi tahapaiya kele akave nehune.” hutama nehae. Ani kavaꞋma nehayana ma mopafi veaꞋmoꞋya nehaya avamete kava nehae. \p \v 5 ApolosiꞋa hanaꞋa augafa kanoe? Nagaya PoloꞋna hanaꞋa augafa kanoe? TaꞋagaya aliꞋya kanolatake mainoꞋe. Anumaya KotiꞋa alu aliꞋya lu aliꞋya taꞋamigetaꞋa neꞋaluꞋe. Ani aliꞋyateti tamakaya Yisasifena havitama tamakupina maletama lamametitia humainae. \v 6 Nagaya Yisasi kea tamakupina fai-maletogeno ApolosiꞋa timaꞋa hefino taki-maleneanagi Anumaya KotiꞋa agaiꞋage alino aifalo higeno hagemaine. \v 7 NaꞋa humainegi avina yama fai-malenea kanomo agiene tima taki falu hu-malenea kanomo agienena omalegi avina yama alino aifalo higeno hage-mainea kanoa, Anumaya Koti agigeꞋya alisaga hisune. \v 8 Anumaya Koti kema faimalenea kanoene tima takino falu humalenea kanoene nago aliꞋya alimainaꞋe. Ani aliꞋyatetila tolemogania ali-mainaꞋa avamete anonaꞋania aligaꞋe. \v 9 TaꞋagaya Anumaya KotiꞋene ailokaetaꞋa aliꞋya kanolatamaꞋa mainoꞋe. Tamakaya Anumaya Kotina hoyaꞋa kana hutama mainae. Tamakaya Anumaya Kotina nomaꞋa kana hutama mainae. \s1 Mono aliꞋya veaꞋmoꞋya kamuta vaya kana huꞋya mainae. \p \v 10 Tamakaya Anumaya Kotina nomaꞋa mainageꞋna Anumaya KotiꞋa kayone yamaꞋaleti nagaya no ki aliꞋyate kava kano maineꞋna yafateti tunagea ago ayemalenogeꞋya nagoꞋa veaꞋmoꞋya nona negiye. MukiꞋa veaꞋmoꞋya amakesa havilama huteꞋya kanaleꞋya huꞋya kiho. \v 11 Anumaya KotiꞋa tokiyaꞋage no yosamoꞋma noma atafa nehia yosa Yisasi Kalaisina agaiꞋage ategeno maineanagiꞋya nagoꞋa veaꞋmoꞋya alu tokiya noma atafa hisia yosa oꞋayegahae. \v 12 NagoꞋa veaꞋmoꞋya haya keleti ani nona tokiyaꞋage huno falu otesia yosaletiꞋene u yosaletiꞋene yafatetiꞋene negiyanagi nagoꞋa veaꞋmoꞋya hofaletiꞋene vitimo alapaletiꞋene aupaꞋa kasalisia yateti negiye. \v 13 Negiyanagino Anumaya KotiꞋa kaiyekema hulatesia kanafina mukiꞋa veaꞋmogami aliꞋyamo aepaꞋa haote haote huno atamo anefeꞋmo avame humateno amakege amakege hutesigeꞋya aliꞋyama ali-mainesaya aliꞋyamo aepaꞋa fufu yate ali falote hugahie. \v 14 NagoꞋa veaꞋmoꞋya tokiyaꞋage u yosaleti kimalenaya avamete huꞋya ki-malenesaya noꞋamimoꞋma atama otesigeno kanaleꞋma huno hanesiana ani veaꞋmoꞋya kanale miyana anonaꞋamia aligahae. \v 15 Aligahagi nagoꞋa veaꞋmoꞋya ki-malesaya noꞋamimoꞋma atama lesigenoꞋa mukiꞋa aliꞋyamaꞋamimoꞋa fanane hugahianagi atafiti veaꞋma ali vati huna avamete huno amakaiꞋami amaku amamena aligatisigeꞋya maigahayanagiꞋya anonaꞋamia oꞋaligahae. \s1 Tamakaya Anumaya Kotina alu aotage nomaꞋa mainae. \p \v 16 Tamakaya Anumaya Kotina alu aotage nomaꞋa mainageno Anumaya Kotina Alu Aotake AvamuꞋamoꞋa tamakupina maine. Tamakaya ani yana havilama ohunao? \v 17 NagoꞋa veaꞋmoꞋya Anumaya KotiꞋma mainea nomaꞋama ali haviya hisayana Anumaya KotiꞋa amakaina ali haviya humategahie. Anumaya Koti nomaꞋa alu aotage nona haneanagitama tamakaya ani nona mainae. \s1 VeaꞋmogami amakia alisaga ohisune. \p \v 18 Havigu tamakaitamihe havige ayemavataga hisagi. NagoꞋamogatama “Mopafi veaꞋmogami haviꞋyaꞋmiene veaꞋne mainone.” huꞋya hisayana naꞋa amaku amakesa ataleteꞋya amakesa nohaviya vea kana huꞋya maisayana kanale haviꞋyaꞋmiene veaꞋne maigahae. \v 19 Ma mopafi haviꞋyaꞋami hanea veaꞋmoꞋya Anumaya Koti aulagafina amakesa nohaviya veaꞋne kana humainae. Anumaya Koti avopina mage huno kae-maleneane \q1 “Ma mopale haviꞋyaꞋamiene veaꞋmoꞋya savaleꞋage nehageno Anumaya KotiꞋa veaꞋmoꞋya kalifuma hanagi-maleneꞋya nehaꞋyafiya avamete huno amatafa nehie.” huno humaineane. \m \v 20 NagoꞋene mage huno humaineane \q1 “AnumayamoꞋa haviana ma mopale haviꞋyaꞋamima hanea veaꞋmoꞋya nehaviya amaku amakesamoꞋa afa ya kana humaine.” huno humaineane. \m \v 21 Na yafe “Ma veala kanale veaꞋne mainae.” hutama amakia alisaga ohiho. Anumaya KotiꞋa mukiꞋa yana tamamine. \v 22 PoloꞋnagi, ApolosiꞋagi, PitaꞋagi, ma mopaene tamahaimuꞋene, fali yaꞋene, meni kanaene, haenagama falote hisia kanaene, mukiꞋa yana Anumaya KotiꞋa tamamine. \v 23 Tamamigetama tamakaya Kalaisi ayapi maigeno KalaisiꞋa Anumaya Koti ayapi maine. \c 4 \s1 AnumayamoꞋa agaiꞋa aliꞋya vayaꞋamogamina fako nehie. \p \v 1 Yisasi kema tamahanepauna vayaꞋmogatihena mage huꞋya hisae “Yisasi Kalaisina aliꞋya vayaꞋamoꞋya maineꞋya Anumaya KotiꞋa nayoma falaki-malenea kea yagai-maineꞋya huhaleꞋya nehae.” huꞋya hisae. \v 2 Kavayagaisaya veafena “Efi efi hutama aliꞋyana aliho.” huno humaine. \v 3 Tamakayaene nagoꞋa veaꞋnene nagaiꞋma fako hutama nagaya kanaleꞋya huꞋna tamahanepauvo havi kava huꞋna tamahanepauvo hutama hisaya yafena kolia nohue. NagaiꞋnia nehua yafena nagaiꞋniꞋa fakoa nohugi AnumayamoꞋa agaiꞋa fako hunategahie. \v 4 Nagaya agoana “Fatago aliꞋya kano mainoe.” huꞋna nehuanagi Anumaya Koti aulagafina fatago aliꞋya kano maino ifi omainoe huno AnumayamoꞋa agaiꞋage “NaꞋa humainane.” huno nagaila fako hunenate. \v 5 Kaiyekema hulatesia kanamoꞋa yaufa falote ohuneanagitama tamakaya veala alitama “NaꞋa kavala havi kava nehae.” hutama hu oꞋamateho. Anumayamo esia kanafina agava mainesageno mukiꞋa veaꞋmoꞋya kefo yama, hani yapi falaki-mainea yana, Anumaya KotiꞋa hale yate alino falote hugahie. AnumayamoꞋa agaiꞋa amahaote amahaote amakuꞋa amaketeno “Kanale humainao kefo ya humainao.” huno agaiꞋa alino fako huteno veaꞋmogamina humainesaya avamete Anumaya KotiꞋa agaiꞋa muse yana amamigahie. \s1 Kolini mainaya veaꞋmoꞋya amakaiꞋami amaki alisaga humainae. \p \v 6 NafuꞋnagana-gatama tamakaya havisae huꞋna nagaiꞋene ApolosiꞋenema alitama fako ohisaya kea nehuꞋna kaana tamave-nelue. Anumayamo avopifena mage hie “Okaenesaya kea ohiho.” huꞋya humainaya kea havitama akave nehutama nagoꞋa veaꞋmogami amakia alisaga nehutama nago veaꞋmogami amakia ali haviya nehaya kavala ohiho. \v 7 Tamakaya mukiꞋa veaꞋma mainaya avamete hutama mainagi aluꞋa avametela hutama oꞋamakasenagi mukiꞋa yana AnumayamoꞋa tamamineanagi naꞋa higetama “NagaiꞋniꞋa ani yana ali falote nehue.” hutama tamakesa havitama tamaugafa alitama nehaiye? \p \v 8 Tamakaya ma ke hutama nehao? “TagaitigekeꞋya Yisasi kema havuna kea hai havimainone. PoloꞋene ApolosiꞋene mani kea tahapaiꞋageta ohavinonagi tagaitigeꞋya hai havilineta sauve veaꞋne mainone.” hutama nehao? Ani kavaꞋma humaineleꞋasina taꞋagaiꞋenena aniꞋa hutaꞋa sauve vaya kana hutaꞋa mainoꞋaleꞋasine. Tamage tamakaya ani avamete veaꞋnea omainae. \v 9 Nagaya ma nagesa nehavue Anumaya KotiꞋa tagaila Aposolo vayala haenagalafa maisunafe hulatene. Nayoma kame vayaꞋma hamaegahe amavaleꞋya kumate emainageꞋya amaketeꞋya kigi hu neꞋamataya avamete kava nehageta tagaya haenagalafa vaya kana huta mainonageꞋya “HamaesageꞋya falisae.” huꞋya hageꞋya veaꞋmoꞋyaene ensole vayaꞋene tagaila nelageꞋya kigi hunelatae. \v 10 Tagaya Yisasi Kalaisi aliꞋya neꞋalunanagita aifo vaya kana huta mainonagi tamakaya KalaisiꞋene ailokaetama mainetama kanale havi haviꞋyatami hanea veaꞋne mainao? Tagaya tokiyatia omale vaya maunagetama tamakaya tokiyatami hanea veaꞋne mainao? Tamakai tamakia alisaga nehayanagi tagaifena “Otahaiya vaya mainae.” huꞋya nehae. \v 11 Yisasi kema hamanepaunafe nayoꞋene meni kanafiꞋene neyafena lagala neleno tifena nelageno nehie. Kenatia haviya nehuno faesuna noꞋenena omalegeta vaiyatete nehunageꞋya kaꞋyo kevea nelamiye. \v 12 Kaveti ali falote hisuna yafena tayapitila tusiꞋa aliꞋya neꞋalune. VayaꞋmoꞋya tagaila hu-haviya hu nelatayanagi anonaꞋa kanale manua neꞋamamune. Tagaila tusiya huꞋya ali haviyana hulatayanagi tagaya tokiya vaita mainone. \v 13 Hu-haviya hu nelatayanagi anonaꞋamia ako huta falu hamaisifa ke huneꞋamatone. NayoꞋene meniene vayaꞋmoꞋya tagaifena “Kasali-mainea yama halafi hutalaya avamete vaya mainae.” huꞋya nehae. \s1 PoloꞋa “Nagai auꞋava akave male ho.” huno hamapai-maine. \p \v 14 Mani kea havitama tamakaye hisie huꞋna nokaogi nagaila nahaiya nafaꞋneyagamo-gatama ali lamakafa hisue huꞋna mani kea kae-malenoe. \v 15 Kalaisima akave visaya kea teni tauseniꞋa (10,000) vaya hulamave-lisayana nagaya nagaiꞋnige nagoke nelamafaꞋna mainoe. Yisasi Kalaisi kanale mono kema tamahapaugetama havitama Anumaya Kotina tamakuꞋa amitafa hageno agaiꞋa nafaꞋneyaga lamateneafe nagaya nelamafaꞋna mainoe. \v 16 Mainoa yafe nagayama nemauva auꞋava kavala agetetama akave maletama maiho. \v 17 Ani yafe Timotina hutogeno tamakaite umaine. TimotiꞋa AnumayatimoꞋene ailokaeno maineno kanale aliꞋya neꞋalianagino nagaila nahau nayamopafi nenahaiya nafaꞋneꞋniꞋa maineafe nagayama Yisasi KalaisiꞋene ailokaeꞋna maineꞋna vai neꞋayoa auꞋava yafena tamahapaiteno ani kate visaya kea huno tamakesa hugahie. MukiꞋa kumate uvana Yisasife haviꞋya amakupi malenaya veaꞋmogamina mani kea hamanepauvane. \p \v 18 NagoꞋamogatama nagaifena “Omegahie.” hutama nehutama tamakaitami tamaugafa alitama nehaiye. \v 19 Nehaiyanagi AnumayamoꞋa hainegenoꞋma “Vuo.” huno hunatesigeꞋna iva aupaꞋa ago egahue. NeꞋeꞋna amakaiꞋami amaugafa aliꞋya nehaiya vayala mo neꞋamakeꞋna nagaifema nehaya kea haviteꞋna tokiyaꞋamiene agegahue. \v 20 Anumaya KotiꞋma kava yagai-mainea yamo aepaꞋa keꞋagela omalenegi Anumaya Kotina tokiyaꞋa alita maisuna yamoꞋenena aepaꞋa hane. \v 21 Tamakaila na kava hisuafe nelamahaiye? Kelama-kisua kema hisua yafe esuo? Ifi ako huꞋna tamakaifena aluya huno nahau nayamopafi nenahaiya kava hugahe esuo? Ani yafena lamakesa nehavitama etetama fatago hutama maisayana tamakaifena nahau nayamopafi nahau-mainenageꞋna evaꞋyi hano. \c 5 \s1 Kumai he yamoꞋa Kolini veapina hane. \p \v 1 Nago kema falote higeꞋna havuana Yisasi kema nohaviya veaꞋmoꞋya nohaya kefo yana tamakai veapitila nago veaꞋmoꞋya maitama nehae. Nago kanomoꞋa nefa aꞋene kumai heno alitea tamavagea hageꞋna havi-mainoe. \v 2 Havuanagi naꞋa higetama tamaugafa alitama nehaiye? NaꞋa higetama tamahauna hutama tamakayea nohigetama tamakaipitila ani kanoa anati noꞋatalae. \v 3 Nagaya alule mainoanagi afaꞋa nagu namemoꞋa tamakaiꞋene mainegeꞋna ani kefo yama humainea kanomofena “Kefo ya nehie.” huꞋna Yisasi Kalaisi agile nehue. \v 4 AnumayatimoꞋa Yisasi agile alitalu hutama mainageno nagaila nagu namemoꞋene Yisasi Kalaisi tokiyamoꞋene tamakaiꞋena maigahie. \v 5 Maigahigi AnumayatimoꞋa kaiyekema hulatesia kanafina ani kanomo agu amena aligatisiafene hutama menia Satani ayapi ateho. SataniꞋa augafaꞋage haesigeno age haꞋyema nehia yamaꞋa haꞋno hisigeno “Kefo ya nehue.” huno aguꞋa aiyahae huno eteno eno. \s1 “Kolini vayaꞋmoꞋya kefo yama hisia kanoa anati-taleho.” huno humaine. \p \v 6 Tamakaya tamaugafama alitama nehaiya yana kanale ohunea kava nehae. Tamakaya ma yafena ohavinao? TaꞋnefaleti kai hame maya talo hageno osi kanoꞋamo halegisia yana maleteno alino havigu hinageno mukiꞋa taꞋnefafi ute ete hinageno haenaga mukiꞋa taꞋnefamoꞋa halenegie. Anima hale negia avamete huno osi kefo ya kanoꞋamoꞋagi mukiꞋa veapinaga ute ete hisigeno ala kefo yana ali falote hugahie. \v 7 Hugahigi kaihamema hale negia atafa yana kai hamepitila alitama hagaꞋyu hu neꞋatalaya avamete fatago kavakeꞋya huta maisunafene hutama tamakaipitila kefo yana alitama hagaꞋyu hutaleho. Nayona veaꞋmoꞋya kefo yaꞋamihe haviꞋya sipi sipi hemainaya avamete huno YisasiꞋa tagayama fatago huta maisuna yafe fali-mainegeta kefo yana ohisuna veala maisune. \v 8 Ani yafe nayona veaꞋmoꞋya sipi sipia heꞋya muse humainaya avamete huta musena nehuta hale negia yana, vea ali haviya humatesuna kavaꞋene kefo yaꞋene neꞋataleta fatago huta tole lagesa ohavita kelamage kegeꞋya huta maisune. \p \v 9 NagoꞋma kae-malenoa avopina mage huꞋna humainoe “Kumai nehesaya veaꞋnenena tokaetama omaiho.” huꞋna kae-malenoe. \v 10 Yisasi kema nohaviya veaꞋmoꞋya kumai nehaya veaꞋnene amakaiꞋamiꞋahekeꞋya amakesa haviꞋya “NagaiꞋniꞋa mukiꞋa yana alisue.” huꞋya nehaya veaꞋnene havige huꞋya musufayama nehaya veaꞋnene ago fali-mainaya veafe “Anumayati mainae.” huꞋya amakisana neꞋvaiya veaꞋnene mukiꞋa mopale mainayafe ani veaꞋnene tokaetama omaiho huꞋna hisugetama hanate haote yatela maisae? Yisasi kema nohaviya veafena mani kea ohunoe. \v 11 Ohunogi nagaya Yisasina amakuꞋa amitafa humainaya tamafu-tamakanaꞋya kumai he kavaꞋene agaiꞋahe agesa havino “MukiꞋa yana nagai ya hapaesie.” huno nehisia kavaꞋene ago fali-mainaya veafe “Anumayati mainae.” huꞋya amakisana neꞋvaiya kavaꞋene vayaꞋamihe hu-haviya humate kavaꞋene havili neꞋya aneginagi nehaya kavaꞋene musufayama nehaya kavaꞋenema tamafu-tamakanaꞋyama hisagetama amakaiꞋenena ailokaetama maitama kavela oneho huꞋna hulokiya vaiꞋna avona kae-malenoe. \p \v 12-13 Anumayamo akave nomalaya veala fako humatesia yana nagai aliꞋyana omalegi Anumaya KotiꞋa agaiꞋa aliꞋyanagino kaiyekea humategahie. TagaiꞋene maineꞋya Yisasina amakuꞋa amitafa humainesaya veala kanaleꞋya hutama fako hutama “Kefo yana ohiho.” hutama amaya hisaya aliꞋyatamia hanegeno Anumaya Koti avopina mage huno kae-maleneane \q1 “TamakaiꞋene maineno kefo yama nehisia kanomona henati-taleho.” huno kae-maleneane. \c 6 \s1 Yisasi anagaꞋmoꞋya neꞋamafugamina kaiyekea hu oꞋmatesae. \p \v 1 NagoꞋa nelamafuꞋyaene kema vaitetama agaiꞋma kaiyekema hutegahena naꞋa higetama Anumayamo kema akave nomalaya kava vayatela amavaletama neꞋvae? Ani kavala ohiho. Yisasina amakuꞋa amitafa humainesaya vayate vigeno ketamia alino kanale huno fatago hulamateno. \v 2 Yisasi anagaꞋmoꞋya haenagaꞋa ma mopale veaꞋmogamina kaiyekea humategahae huꞋya humainaya kea ohavinao? MukiꞋa veala kaiyekea humategahagi osi kea fako hisaya tokiyatamia hane huꞋna nehue? \v 3 Tamakaya ohavinao? HaenagaꞋa tagaya ensole vayaꞋmogami kaiyekea humategahunagi ma mopale yana osi yanagitama tamakaya afaꞋa fako hugahae. \v 4 Nago yama falote hisia yupa kema fako hugahena naꞋa higetama Anumayamo akave nomaleꞋya mono nopi amaki omale vayatela kea alitama neꞋvae? Ani kavaꞋma hayana havi kava nehae. \v 5 Tamakaipina tole nelamafugania kema vaisaꞋagenoꞋa tamakaipina nagola kanale havi haviꞋyaꞋa hanea kanoa amuꞋnoꞋanifi hetino keꞋanima fako hisia kanoa omaineo? Mainegahie. Tamakaye hisifa kea nehue. \v 6 NaꞋa higetama ani kanomotela anavaletama oꞋutama nelamafuganina kaiyekema hunategahena Anumayamo akave nomalaya kanomotela anavaletama neꞋvae? \p \v 7 Ke vai yatamima falote higetama kaiyekema humategahe vayana havi kava nehae. Nago kanomoꞋa kagaila havi kavaꞋma hunegatesiana “Afa yane.” nehuka kaiyekea hu oꞋateka yuna heka maiteꞋasina kanale hileꞋasine. Nago kanomoꞋa kagaipiti musufayama higeka “Afa yane.” nehuka kaiyekea hu oꞋateka maiteꞋasina kanale hileꞋasine. \v 8 KanaleꞋya hugahe hianagi ani kavala ohutama tamakaya havige hutama nelamafugamina havi kava huneꞋamatae. \v 9 Kefo yama nehaya veala Anumaya KotiꞋa kava yagai-mainea kumatela ohaigahae huno humainea kea ohavinao? Ani kehena havilama hutetama havige hisaya kea ohaviho. Ani kefo yama nehaya veala Anumaya KotiꞋa kava yagai-mainea kumatela ohaigahae moli huliteꞋya nehuꞋya kumai nehaya veaꞋnene ago fali-mainaya vayafe “Anumayati maine.” huꞋya amakisana neꞋvaiya veaꞋnene alu kanomo aꞋnema amavayu nehaya vayaꞋene ve amafaluꞋyaene moli nehaya vayaꞋene Anumaya KotiꞋma kava yagai-mainea kumatela oꞋugahae. \v 10 Musufa yama nehaya veaꞋnene alu kanomo yateꞋma age hamaꞋye nehaya veaꞋnene havili neꞋya aneginagi nehaya veaꞋnene nagoꞋa veafe hu-haviya nehaya veaꞋnene havige huꞋya musufa yama nehaya veaꞋnene Anumaya KotiꞋma kava yagai-mainea kumatela amaugosa tamage huno omalegahie. \v 11 Tamakaila nagoꞋatamimoꞋya nayona ani avamete kefo ya nehageno AnumayatimoꞋa Yisasi Kalaisi agiletiꞋene Anumaya Koti AvamutetiꞋene kefo yatamia ago aye haꞋmi-talegetama alu aotage veaꞋne maigeno Anumaya Koti aufina “Fatago veaꞋne mainae.” huno alino kanale hulamatene. \s1 MukiꞋa laugafa Anumaya Kotina nomaꞋae. \p \v 12 “MukiꞋa yama hisuna kavala kahe-okineanagita afaꞋa hugahune.” huꞋya nehayanagi nagaya mage huꞋna nehue “MukiꞋa yamoꞋa laya ohutafa huno laya ohugahie. MukiꞋa yana afaꞋa hugahuanagi ani yamoꞋa nofi hunate yafenagiꞋna nagaya ani kavala ohugahue.” \v 13 “Anumaya KotiꞋa kave nesunafene huno taipa talo huno nesuna kavela talo humaleneanagita afaꞋa negahune.” huꞋya nehayanagi Anumaya KotiꞋa haenagaꞋa kaveꞋene taipaene alino fanane hugahie. Moli huliteta huta kumai hesunafene huno Anumaya KotiꞋa veaꞋmogati laugafa talo ohunegi AnumayamoꞋene ailokaeta mainesunageno ani laugafa agaiꞋa kava yagaisiafene huno talo hulatenea yafe moli huliteta huta kumai he kavala ohisune. \v 14 Anumaya KotiꞋa tokiyaꞋaleti Yisasina fali-mainefitila alino hetiteneanagino tagayama falisunagenoꞋa aniꞋa huno alino hetilategahie. \p \v 15 Nagi ohavinao KalaisiꞋenema mai hapaita mainonageno tagai taugafamoꞋa Kalaisi aiya, aya, aulaga, agesa, kana huta mainone. Kalaisi augafa mainonagi hanaꞋa huta Kalaisi augafa kumai nehaya aꞋnenena alita mai hapaisune? AꞋao aniꞋa ohisune. \v 16 Anumaya Koti avopina mage huno kae-maleneane \q1 “Alavema mainaꞋana nagoke anaugafa hane.” huno kae-maleneane. \m NaꞋa humaineanagi nago kanomoꞋa kumai nehea aꞋene noma faeyana agaiꞋene mai hapaiꞋageno nagoke anaugafa kali-mainaꞋe. Ani yafena ohavinao? \v 17 Nago anaugafa kali mainaꞋanagi AnumayamoꞋene mai hapaino mainea kanomoꞋa nagopi maineꞋana nagoke anamete mainaꞋe. \p \v 18 Nagi kumai heyafena kolia hutama ohutafa hiho. MukiꞋa kefo yamoꞋa amega amaugafale yanagi kumai he yamoꞋa alino vea amaugafafina haviya nehia yafena tusiꞋa koli hutama ani kavala ohutafa hiho. \v 19 Anumaya KotiꞋa agaiꞋa Alu Aotage AvamuꞋa ago tamamigeno tamakupina maineafe tamaugafamoꞋa AvamuꞋmona nomaꞋa haneanagino tamaugafa tamakaitami yana omalene. Ani kea ohavinao? \v 20 Anumaya KotiꞋa ala miyateti tamakaila ago miya hulamateneafe tamaugafa kava yagaitama kanale auꞋava yakeꞋya hutama Anumaya Koti agia alisaga hiho. \c 7 \s1 PoloꞋa alavemogami auꞋavafe humaine. \p \v 1 Avoma kaetama nahavigaya kea tamahapaigahugi haviho. Nago kanomoꞋa aꞋnea ali oꞋatesiana kanaleꞋya huno maigahie. \v 2 Maigahianagi amaugafa age hamaꞋye huꞋya kumai he yamoꞋa ala nehiafe mukiꞋa vemoꞋya aꞋneꞋamia maitele hisigeꞋya aꞋnemoꞋya veꞋamia maitele hisie. \v 3 AlavemoꞋya nehaya yana vemoꞋa aꞋamona “AꞋao.” hu oꞋateno aꞋmoꞋa aniꞋa huno anauꞋamona “AꞋao.” hu oꞋatesie. \v 4 AꞋmo augafa agaiꞋa augafa omalenegi anauꞋamo yagai-mainea augafa hane. AniꞋa huno vemo augafa agaiꞋa augafa omalenegi aꞋamo yagai-mainea augafa hane. \v 5 NaꞋa humaineafe vemoga akamoꞋene humo kavafena “AꞋao.” hu oꞋategeno aꞋmoga anaukamoꞋene humo kavafena “AꞋao.” hu oꞋato. Nagote tokaetana mainetana tanakesa havitana “Osi kana kanoꞋa humo kavala ohutaꞋa afaꞋa mainetaꞋa nunamuna hugahuꞋe.” hutana hisaꞋana kanale hugahianagi mukiꞋa kanafina ve alave humo kavala oꞋataleho. AtalesaꞋana SataniꞋa ayelana-vataga hinagetana alu veleꞋene alu ateꞋene age lanahaꞋye hu yafenagi osiꞋa maigetana hiꞋo. \p \v 6 Mage huꞋna nehua kea nagaiꞋniꞋa mani kea nehugi Anumaya Koti kahegi kea nohue. \v 7 Nagi nagaiꞋnige maineꞋna aꞋma oꞋalinoa yama huꞋya mukiꞋa vayala maisaya yafe nenahaiyanagi Anumaya KotiꞋa agaiꞋa aluꞋa luꞋa mai yana nagoke nagokeꞋmogatina tamigeta tahaote tahaote auꞋavate nemaune. \p \v 8 NeyaꞋvene munaꞋnene keto aꞋnenefe mani kea nehue nagayama aꞋma oꞋaliꞋna mainoa avamete huꞋya maisayana kanaleꞋya hugahie. \v 9 Hugahigi age hamaꞋyema hisaya yatela yagaisaya tokiyaꞋamima omalesiana ata lamale-yafenagi aꞋnea alitesageꞋya vea alisageꞋya hisae. \p \v 10 Alavemogatama kahegi kea, nagaiꞋnia nagesafitila nohugi Anumayamo humainea kea tamahapaigahue. AꞋnemogatama vetamia oꞋamataletama kanaleꞋya hutama maiho. \v 11 Maigahayanagi vetamima amataletama vinutamahena alu velela omaiho. AfaꞋa omaisaya tamakesa hisigetama etetama vetamile etama nagoke tamaipale emaiho. Vemogatama atamimona tamakaitamia hu oꞋamateho. \p \v 12 NagoꞋamogatamihena AnumayamoꞋa ohunea kea nagaiꞋniꞋa mage nehue. Yisasite ametiti humainesia kanomoꞋa Anumayamote ametiti nohisia aꞋmoꞋa neveꞋenema maisia agesama havisigenoꞋa neveꞋa “Nenataleka vuo.” huno oꞋataleno. \v 13 Yisasite ametiti hu-mainesia aꞋmoꞋa Anumayamote ametiti nohisia veleꞋma mainesigeno ani vemoꞋa aꞋamoꞋene maisia agesama havisigenoꞋa “Nenataleka vuo.” huno nevena hu oꞋateno. \v 14 Nagi Yisasite ametiti hu-mainesia aꞋmoꞋa Yisasite ametiti nohisia neveꞋenema maisiana ailokaeꞋana maisaꞋa yamoꞋa oniꞋyaꞋagela ohunegi ani vemoꞋa Anumaya Koti kema havisia yafe alu aotage kano maine. Yisasite ametiti hu-mainesia vemoꞋma Yisasite ametiti nohisia aꞋenema maisiana ailokaeꞋana maisaꞋa yamoꞋa oniꞋyaꞋagela ohunegi ani aꞋmoꞋa Anumaya Koti kema havisia yafe alu aotage aꞋne maine. Anumaya Koti aufima alu aotage veatalama omaisaꞋana nafaꞋneꞋamimoꞋya aniꞋa huꞋya oniꞋyaꞋagela haleꞋasinagi tamage huꞋya Anumaya Koti kema havisaya yafe alu aotage nafaꞋneyaga maigahae. \v 15 Mainageno Yisasite ametiti nohia api vefi atalesayana afaꞋa atalegahae. Atalesayana Yisasite ametiti hunesia veaꞋnefi mainaꞋa nofila ago aigalu hetalegeꞋya afaꞋa mainae. Anumaya KotiꞋa falu huta maisunafe ke higeta agaitega emainone. \v 16 Yisasite kametiti hu-mainana aꞋmoga agaiꞋene maineka aya hisanageno anaukamoꞋa aguꞋa aiyahae hinageno Anumaya KotiꞋa agu amena aligatisio? huka kagaya ohavinane. Yisasite kametiti hu-mainana kanomoga akamoꞋene maineka aya hisanageno akamoꞋa aguꞋa aiyahae hinageno Anumaya KotiꞋa agu amena aligatisio? huka kagaya ohavinane. \s1 Anumaya KotiꞋma hulatenea auꞋavaꞋmo avamete maisune. \p \v 17 Anumaya KotiꞋa mukiꞋa veala noma maisaya yana fako huno amamineanagitama mukiꞋamogatama AnumayamoꞋa hapali-lamatenea yapi maiho. Mani kea Anumayamo anagala alule alule mo hamapai-mainogi haviho. \v 18 AnumayamoꞋma hapalimatenea kanafina nagoꞋa Yuta vayaꞋmoꞋya amaugafa taga hu-malenaya amafugula hanegeꞋya eteꞋya ani amafugula aye hananeꞋya fala okisae. NagoꞋa vayamoꞋya Anumaya KotiꞋa hapali-matenea kanaleti amaugafa taga ohunaya vayaꞋmoꞋya menia laga ohisae. \v 19 Taugafa laga nehaya yano taga ohunaya yano ani tole yamoꞋa afa ya hanegi Anumaya Koti kema havita akave malesuna yana kanale yanagino aepaꞋa hane. \v 20 Nagi mukiꞋamogatama Anumaya KotiꞋa agoꞋma hapali-lamatenea kanafina no maiyatamia oꞋataletama nagoꞋene anile maiho. \v 21 AnumayamoꞋa hapali-lamatenea yupa nofipi mainetama miya oꞋalisaya aliꞋya* neꞋalitama mainageno ani aliꞋyana afaꞋa aliho. Aligahagi kava kanotamimoꞋa “Menia nofila huotamategahugi afaꞋa lamatalegahue.” huno hisigetama muse nehutama afaꞋa ugahae. \v 22 AnumayamoꞋa hapali-lamatenea yupa nofipi mainetama miya oꞋalisaya aliꞋya* neꞋalitama AnumayatimoꞋene ailokaetama mainayafe AnumayamoꞋa kefo yatamimoꞋma alino nofi hulamatenefitila ago alino kalu he-taleneafe nofipina nagoꞋene omainae. Omainagi nagoꞋa veala afaꞋa mainageno AnumayamoꞋa hapali-lamateneafe KalaisiꞋa miyana oꞋalisia aliꞋya veaꞋneꞋa* tamage hutama maigahae. \v 23 Anumaya KotiꞋa ala miyateti miya hu-lamategetama agai veaꞋne mainagi ma mopafi veaꞋmogami aliꞋya veaꞋnea omaisae huꞋna nehue. \v 24 NafuꞋnagana-gatama AnumayamoꞋma hapali-lamatenea kanafina no maiyatamia oꞋataletama nagoꞋene Anumaya KotiꞋa tamakaiꞋene mainesigetama “Hai mainone.” hutama maiho. \s1 AfaꞋa maineꞋya veleꞋma omaiꞋya aꞋma oꞋalinaya veaꞋmogamife PoloꞋa humaine. \p \v 25 Anumaya KotiꞋa kalagi ainategeꞋna tamagegeꞋya hisua kanogiꞋna nago kea hugahe hue. AnumayamoꞋa mani kahegi kea ohunegi nagaya nagesafiti nehue. Vene ofaenesaya munaꞋnene aꞋnene ofaenesaya veyagahe nehue. \v 26 Meni kanafina tusiꞋa kana yana falote nehiafe nagesa mage huꞋna nehavue neyaꞋvene munaꞋneyagaene mainaya avamete hutama maiho. \v 27 Nagi aꞋma ago alitenesana vemoga akamofena “Kataloe.” huka hu oꞋato. AꞋma oꞋalinesana vemoga aꞋnea oꞋalio huꞋna nehue. \v 28 Nehuanagi aꞋma ali-tenukahena kefo yana omaleneanagika afaꞋa aligane. Vene ofaenesaya munaꞋnemoꞋya vele maisayana kefo yana omalenegi ma mopafi mainesaꞋageno tanakaipina kasagoꞋya kana yamo falote huyafenagiꞋna mani kea nehue. \p \v 29 NafuꞋnagana-gatama ma mopamoꞋa aupa kanafi haꞋno hisia yafe meni kanaleti aepa hetama aꞋma atenesia kanomoꞋa aꞋamofena agesa ohavino aꞋama omai kano kana huno maisie huꞋna nehue. \v 30 NagoꞋamoꞋya avima neꞋatesaya veaꞋmoꞋya osi kanoꞋa avia ateho. Musema nehisaya veaꞋmoꞋya osi kanoꞋa musena hiho. AfenoꞋamima miya nehisaya veaꞋmoꞋya oꞋali vea kana huꞋya maiho. \v 31 Mama mainona mopa aupa kanafi fanane hugahigi mopafi aliꞋyama neꞋalisaya veaꞋmoꞋya mani mopale yafekeꞋyana amakesa havi havi huꞋya omaisae. \v 32 Ma mopale yafema tamakesa kuꞋmoꞋma haya yafena nagaila nonahaiye. \p AꞋma oꞋalino mainea kanomoꞋa Anumayamona haisia yafeꞋene aliꞋyamaꞋaene agesa havi havi huno nemaiye. \v 33 Nemaiyanagi aꞋama mainea kanomoꞋa ma mopafi yafena, aꞋamoꞋa musema hisiafene agesa havi havi huno nemaiye. \v 34 Nago kaiyaga Anumayamofena agesa nehavino nago agesamoꞋa aꞋamofena agesa nehavianagi keto aꞋnene vele oꞋunaya munaꞋnene Anumayamo aliꞋyafekeꞋya amakesa haviꞋya “MukiꞋa taugafaene taguꞋaene Anumayamona alu aotage nomaꞋa hane.” huꞋya kava yagaiꞋya mainayanagi vele mainaya aꞋnemoꞋya anauꞋamimoꞋya musema humatesayafene huꞋya mopafi yafe amakesa nehaviye. \p \v 35 Mani kemoꞋa katilelamatesua kea nohugi tamaya hisuafe nehue. KanaleꞋya hutama Anumayamofena tamakesa havi havi hutama nago yamo tamavayu huno atifi mafi ohisie huꞋna nehue. \p \v 36 Nago kanomoꞋa hage-malenesia aꞋamofena hagoteno “AfaꞋa tokaetaꞋa omaigahuꞋe.” huno huteno haenagaꞋa tusi haꞋye hisigeno “Kanale kavala hu noꞋatoe.” huno haisia kava huno ani munala alitesie. Alitesiana kefo yana ohugahie. \v 37 Nago neyamoꞋa aguꞋa amino hage-malenea aꞋamofena “Anumayamo aliꞋya alisuꞋafe afaꞋa aote maigahuꞋe.” huno agesa haviteno augafa age haꞋye hisia agu agesa hinageno kanaleꞋya huno kava yagaino “AfaꞋa aote maigahuꞋe.” hisiana kanale kava hugahie. \v 38 Ani yafe nago kanomoꞋa hage-malenesia aꞋama alitesiana kanale kava nehianagi nago kanomoꞋa hage-malenesia aꞋama ali oꞋatesiana tusiꞋa kanale kava hugahie. \p \v 39 AꞋneyaga veleꞋma faitesageno anauꞋamoꞋma ofalino afaꞋa mainesigenoꞋa nagopi mai hapaino maineno aꞋmoꞋa ataleno alu vele oꞋvisie. AnauꞋamoꞋma falitesigenoꞋma “Alu kanole maigahue.” huno hisiana kanale hugahianagi AnumayamoꞋene mai-lokaeno mainesia vea alisie. \v 40 Aligahianagi nagaya nagesa havuana afaꞋama maisiana tusiꞋa muse hugahie huꞋna nehue. Manima hua kea Anumayamo AvamuꞋmo nahapaigeꞋna nehue. \c 8 \s1 Afa yafe “Anumayati maine.” huꞋya amametiti nehaya yafe humaine. \p \v 1 Ago fali-mainaya vayafe “Anumayati maine.” huꞋya amakisana vaiꞋya afu neꞋamamiya yamo kea nagaya hugahe nehue. Tagaya nagoꞋa yafena havilinonanagi ani kanale haviꞋyatimoꞋa tamaugafa alita haisuna yanagi alu veafe tahau-tamayamopafi nelahaiya yana amaya huta ali tokiya vaimategahune. \v 2 “MukiꞋa yana havilama hulinoe.” huno agesa havisia kanomoꞋa mukiꞋa yafema havilama hisia himamuꞋa omaleneanagino ohavine. \v 3 Ohavinegi nagoꞋa veaꞋmoꞋya Anumaya Kotina amakuꞋa aminesaya veala Anumaya KotiꞋa amakaila ago amakelama humaine. \p \v 4 Ago fali-mainaya veafe “Anumayati maine.” huꞋya amakisana vaiꞋyama neꞋamiya afuma nesaya yafe nehugi haviho. Tagaya havunana ago fali-mainaya veaꞋmoꞋya ma mopafina tokiyaꞋamia omalene. Anumaya KotiꞋa agaiꞋage nagoke Anumaya maineanagiꞋya kasagoꞋya Anumaya omainae. \v 5-6 Omainagi mopaleꞋene ikapinagaene afa anumaya kasagoꞋyama mainaleꞋasina tagaya tamage huteꞋasinagi “NelafaꞋa agaiꞋage Anumaya KotiꞋa maineno mukiꞋa yana talo humalegeta mainone. Nagoke AnumayatimoꞋa Yisasi KalaisiꞋa maineno mukiꞋa yana talo huteno tagaiꞋenena talo hulateneanagita agaiteti tahaimula neꞋalune.” \p \v 7 NagoꞋa veaꞋmoꞋya mani kea ohavineꞋya “Afa anumayayaga tamage huꞋya mainae.” huꞋya nehae. NagoꞋa veaꞋmoꞋya Yisasife haviꞋya amakupi malayanagi amakuꞋamoꞋa tokiyaꞋagela ohuneafe ani afa anumayamoma aminaya afua neneꞋya mage nehae “Afa anumayamo kave nenonageno ani kaveꞋmoꞋa taguꞋamona alino haviya higeno oniꞋyaꞋage nehie.” huꞋya amakesa havimainae. \v 8 Nehaviyanagi kaveꞋmoꞋa Anumaya Koti avatela tavaleno otategahie. Ani afuma onesunana Anumaya Koti aufina havi veala omaigahunagi nesunana Anumaya Koti aufina kanale veaꞋnea omaigahune. \p \v 9 “AfaꞋa anumayamogami amamiya afua negahune.” hutama hisaya yafena kaꞋyeho. Havigu Yisasifena amakuꞋamoꞋa tokiya oꞋvainesia veaꞋmoꞋya ageteꞋya nesayana “Kefo ya nehune.” huꞋya havigu asaga hulaviyafenagi kaꞋyeho. \v 10 “AfaꞋa anumayayaga tamage huꞋya omainae.” hutama havimainaya veaꞋmogatama anima afa anumayamo amiya afuma malenesaya nopi mo nenesageno nagola Yisasifena aguꞋamoꞋa tokiya oꞋvainesia kanomoꞋa tamaketeno “Negahue.” huno hu yafenagi kaꞋye ho. \v 11 Ani yafe tamakaya “Havilama humainone.” hutama nehaya yatamimoꞋa, nagoꞋma aguꞋamoꞋa tokiya oꞋvainea nelamafufe huno KalaisiꞋa fali-maineanagitama tamakaya avaletama havi kate atesageno ali haviya huyafenagi kaꞋye ho. \v 12 Ani yafe aguꞋamoꞋa tokiya oꞋvainesia nelamafuna kefo ya hutesageno tokiyaꞋa omalesia agu nafaꞋnea agata aisia havi kava huteyafenagi kaꞋye ho. Tamafu-tamakanana kefo yaꞋma hutesayana KalaisiꞋene kefo yana huneꞋatae. \v 13 Ani yafe kavela nenoanagiꞋna nafuꞋnaganana havigu neteno havi kapi asaga hulavino visia yafenagiꞋna nagaiꞋenena nagoꞋene afua onegahue. Havigu nafuꞋnaganaꞋa kefo yapi uyafenagiꞋna ani kavala ohugahue. \c 9 \s1 PoloꞋa Yisasi aliꞋyama aliana miyama oꞋalinea yafena muse humaine. \p \v 1 Nago kanomoꞋa “NaꞋa ohuo.” huno natafa nehio? AꞋao natafa nohie. Aposolo kanoa maino? E, ani kano mainoe. Nagaya Anumayatimo Yisasina agemaino? E, tamage AnumayamoꞋene ailokaeꞋna maineꞋna agai aliꞋya ali-mainoa aliꞋyateti lamakaya tamakuꞋa aiyahae nehae. \v 2 NagoꞋa veaꞋmoꞋya nagaifena mage nehae “Aposolo kanoa omaine.” huꞋya nehayanagi Yisasi kema tamahapaugetama havitama tamakuꞋa aiyahae hageꞋya veaꞋmoꞋya nelamakeꞋya nagaifena “AnumayamoꞋene ailokaeno Aposolo kanoa maine.” huꞋya nehae. \p \v 3 NagoꞋa veaꞋmoꞋya auꞋavaꞋniꞋama fako hisageꞋna nagaya mage huꞋna hugahue. \v 4 “Anumayamo aliꞋyana neꞋaluanagiꞋna kaveꞋene tiꞋenena afaꞋa alisuo? \v 5 NagoꞋa Aposolo vayaꞋene Yisasi aganaꞋamoꞋyaene PitaꞋene nehaya kava huꞋna Yisasima aguꞋa aminesia aꞋma aliteneꞋna avaleꞋna vaiyesuana ani yamoꞋa havi kava hugahio? \v 6 PanapasiꞋene taꞋagaitiꞋage Anumayamo aliꞋyana neꞋalitaꞋa taꞋagaitiꞋa moneleti kavela miya hutaꞋa nenoꞋe. NaꞋa higetama taꞋaya nohae? \v 7 Nagi ati vayala kamele ugahena amakaiꞋami moneꞋamileti kaveꞋamia kenaꞋamia miya nehao? AꞋao. Hana kanomo hoya vai-maleteno ani hoyafitila kavela alino onene? Hana kanomo pulumaka kava yagaiteno haenagaꞋa nutimaꞋa onene? Ani kavala ohugahagi afaꞋa aliꞋya negahae.” \p \v 8 VeaꞋmoꞋya nehaya kavakeꞋya akave maleꞋna mani kea nehuo? AꞋao, Anumaya Koti avopiꞋene ani kea huno kae-maleneane. \v 9 Mosese kahegi kefina mage huno kae-maleneane \q1 “PulumakamoꞋa aliꞋyamaꞋa neꞋalino vitimo avina ayeno hagage huno onesie hutama avayalela nofila okinegeno aliꞋyana neꞋalino kavela neno.” huno kae-maleneane. \m Mani kea Anumaya KotiꞋa pulumakamofe humaineo? \v 10 AꞋao, tagaife humaine. Nagi hoyama alino humalenea kanomoꞋa kave nesia yafena agesa haviteno negafie. HoyafitiꞋma nena humainesia kaveꞋma neꞋalisia kanomoꞋenena “AliꞋyatiꞋaleti kavela nagopi mainetaꞋa negahuꞋe.” huꞋana aliꞋyana neꞋaliꞋe. \v 11 Nagaya Anumayamo kea huhaleꞋna tamahapaiteꞋna AvamuꞋmo avina yana hoyafina kali-malenogi ani hoyamoꞋma nena hisigeꞋnahena tamakaipitila kenaꞋniene kaveꞋniene kanalelagiꞋna alisuo ifi oꞋalisue? \v 12 NagoꞋa vayaꞋmoꞋya tamakaipitila neꞋaligi nagaya amakase-mainoa yafena tamakaipitila alisuo oꞋalisuana? KanalelagiꞋna aligahuanagi havigu Yisasi Kalaisi kanale mono kema havisaya katamia kahea kiꞋotamatesuafene huꞋna kavela oꞋaliꞋna maineꞋna mukiꞋa kana yana aluanagi “Kavela namiho.” huꞋna nohue. \p \v 13 Mono nopi aliꞋya neꞋaliya vayaꞋmoꞋya ani nopiti kaveꞋamia neꞋaliye. Anumayamofe haviꞋya sipi sipi heꞋya kae-salamana nehaya aliꞋya vayaꞋmoꞋya ani sipi sipifiti kaveꞋamia ali-mainae. Ani kea ohavinao? \v 14 NaꞋama hayana Yisasi kanale mono kema hamanepaiya vayafena AnumayamoꞋa mage humaineane “Mono ketamima havisaya veaꞋmoꞋya anonaꞋa kenatamia kavetamia tamamisae.” huno humaineane. \p \v 15 Humaineanagi nagaya “Namiho.” huꞋna ohunananagi menia “Namiho.” huꞋna mani avona nokaove. Yisasi kema tamahapauvana tamakaipitila kavela afaꞋa oꞋalinoa yafena muse nehua yaniꞋa haneafe ago faligahema husina kavefena tamahavigesua nagesa ohavusine. \v 16 Yisasi kanale mono kema huhaleꞋna nehuafenagiꞋna nagaiꞋni naugafa aliꞋna ohaigahue. Anumaya KotiꞋa “NaꞋa huo.” huno tokiyaꞋage ke huno hunategeꞋna huhaleꞋna nehue. OhuleꞋasina Anumaya KotiꞋa muse ohigeno kana yana namileꞋasine. \v 17 Nagaya nagesafiti ani aliꞋyana noꞋalugi Anumayamo hunategeꞋna mani aliꞋyama alua yafena miya yaniꞋa oꞋaligahue. \v 18 AnumayamoꞋa hunategeꞋna huhaleꞋna nehua aliꞋyana afaꞋa neꞋaluanagiꞋna monema onamisaya yafena naipamoꞋa kanale nehie. HuhaleꞋna nehua yatetila miyaniꞋa alisua amukoꞋnia haneanagi oꞋalisua yatetila muse yaniꞋa hane. \s1 PoloꞋa mukiꞋa veaꞋmogami aliꞋya kano maine. \p \v 19 Monema oꞋalua yafena nagoꞋa veaꞋmogami aliꞋya kanoꞋamia omainogi mukiꞋa veaꞋmoꞋya amakuꞋa aiyahae hisayafene huꞋna aliꞋya kanoꞋamia mainoe. \v 20 Yuta veaꞋmoꞋya Yisasi akave hisaya yafe amakaiꞋami nehaya kava huꞋna maineꞋna Yisasi kea hamanepauve. Kahegi kema haviꞋna akave malesugenoꞋa AnumayamoꞋa “Fatago kano mainane.” huno hunategahie huꞋna nohugi ani kema akave nemalaya veala Yisasi akave hisae huꞋna amakaiꞋene maineꞋna mani kemo akave maleꞋna Yisasi kea hamanepauve. \v 21 Kahegi kema ohavinaya veaꞋnene maineꞋna Yisasi akave hisae huꞋna amakaya haya avamete huꞋna Yisasi kea hamanepauve. Anumaya Koti kahegi kea akave maleꞋna Kalaisi akave nehuꞋna agai kea haviꞋna akave nemaloe. \v 22 Yisasife haviꞋya tokiya vaisaya amakuꞋa omalenesia veaꞋnene maineꞋna amakuꞋa ali lokiya vaimatesuafe tokiya nagu hanea kano omainoe. NagoꞋa veaꞋmogami amaku amamena aligatisua yafe aluya huꞋna amakaiꞋamima amahaote amahaote nehaya kava huꞋna Yisasi kea hamanepauve. \v 23 NaꞋa nehisugeꞋya kasagoꞋya veaꞋmoꞋya Yisasi hulatenea kanale mono kea havitesageꞋna amakaiꞋene kanaleꞋya huꞋna maineꞋna musena hisue huꞋna nehue. \s1 Tagaya taiyage taiyage huta uvaꞋyi huo huno humainele uvaꞋyi huta anonaꞋa alisune. \p \v 24 Ohavinao oꞋagase aꞋagase huꞋya amakasaya veaꞋmoꞋya neꞋaliya yana nagoke kanomoꞋa amakaseno agaiꞋage muse yana aligahie. Ani kava hutama tamaiyage tamaiyage nehigeno AnumayamoꞋa anonaꞋa tamamino. \v 25 Ani yokaloma nelaya veaꞋmoꞋya aluya huꞋya amaku amakesalela tokiya vaiꞋya kava neꞋyagaiye. Muse hisaya yama anonaꞋamia alisaya yafe kava yagaiꞋya mainageno amakasesia kanomoꞋa konagali yana aligahianagi ani yamoꞋa fanane hugahie. Fanane hugahianagi tagaya fanane ohisia kanale yana anonatia alisunafene huta tagu tagesalela tokiya vaita neꞋyagaune. \v 26 Ani yama alisua yafena naiyayege naiyayege nehuꞋna amakasesuafene huꞋna faitega moge mege nohue. NayatetiꞋene amakasesua yokaloa neleꞋna nagaya faitega mo ai me ai nohugi nayatetila vaya amaugafale sili huꞋna amaikonelue. \v 27 “Fatago kate viho.” huꞋna veaꞋma hamanepaisuletila havigu nagaya havi kate visugeno Anumaya KotiꞋa nagaila akaveꞋno hunatesigeꞋna kanale anonaꞋnia oꞋalisuafene huꞋna tusiya huꞋna “Naugafamo age haꞋye hia yana ohugahue.” huꞋna nagu nagesale kava yagaiꞋna mainoe. \c 10 \s1 Havigu ayelavataga hisia yapi asaga hu lavisunagi kaꞋyeta maisune. \p \v 1-2 NafuꞋnagana-gatama Yuta taginagomo-gamifena tamakesa havisae huꞋna nehue. Mosese akaveꞋma umainayana nago siaꞋmoꞋa mukiꞋa aiso humateneno kana amaveligeꞋya kanaleꞋya huꞋya vayana mukiꞋamoꞋya Haesa tina lakae-mainayafe MoseseꞋene ailokaeꞋya maineꞋya siatetiꞋene hage litetiꞋene tima fale neamataya avame kavala humaine. \v 3-4 MukiꞋamoꞋya ti omale kotega umaineꞋya nagoke ikapinagati kaveꞋene yafapiti falote hia alu aotage tiꞋene ne-mainae. Ne-mainagi ani yafana KalaisiꞋe. Agaya maineno amakaiꞋene vaiyatete humaine. \v 5 MukiꞋamoꞋya nayanagi kasagoꞋya veaꞋmoꞋya Anumaya Koti kea akave omalageno Anumaya KotiꞋa musena hu oꞋamateno amatalegeꞋya nagoꞋa veala faligeꞋya amaugafa kaꞋme kopi atalegeno mopagopi haneme umaine. \p \v 6 NaꞋama humainaya kavala tagaiti hulamakesa hisunafe hu-mainayanagita amakaya humainaya avamete huta age lahaꞋye nehuna kavala ohisune. \v 7 NagoꞋa veaꞋmoꞋya afa anumaya, amayateti talo humaleteꞋya amakuꞋa amiteꞋya Anumaya Koti kea atalenayane. Tagaya ani kavala ohisunafe Anumayamo avopina mage huno kae-maleneane \q1 “Afa anumayamofena muse huꞋya kaveꞋene tiꞋene neteꞋya amoa ayeꞋya aꞋnene yokaloa lemainae.” huno avopina kae-maleneane. \m \v 8 NagoꞋa veaꞋmoꞋya kumai haya yateti nagoke yupa tueti tali tauseniꞋa (23,000) veaꞋne fali haꞋno humainae. NaꞋa humainayafe tagaya kumai kavala ohisune. \v 9 Anumayamofe “Ma kava huo.” huꞋya ayevataga hayafe osifaꞋvemoꞋya hamae haꞋno hageꞋya fali-mainagi aniꞋa huta Anumayamona ayevataga ohisune. \v 10 NagoꞋa veaꞋmoꞋya “AnumayamoꞋa havi kava nehie.” huꞋya kalu kalu ke hutageno ensole kanomoꞋa nagoꞋa veala me hamaegeꞋya fali-mainayane. Tamakaya Anumayamofena kalu kalu kea vaioꞋateho. \p \v 11 MukiꞋa anima falote humainea yana ageteta fatago huta maisunafene huno Anumaya KotiꞋa avopina kae-maleneane. Tagaya menima mainona kanafina mopamoꞋa aupaꞋa fanane hugahe nehiafe mani kea haviteta kefo yana ohisunafene huno kae-maleneane. \p \v 12 NaꞋa humaineafe “KanaleꞋya huta heti-mainone.” hutama nehisaya veaꞋmogatama havigu asaga hu laviyafenagi yagaitama maiho. \v 13 Yagaitama mainesageno kana yano “Havi yama hiho.” hunoꞋma ayelamavataga hisia yano falote hisiana ani yana tamakaitamige ayelamavataga nohigi mukiꞋa veala aniꞋa huno ayemavataga nehie. NaꞋa nehianagi Anumaya KotiꞋa huno tokiya vaino humalenea kele tole agesa ohavinegi ani kele akave maleno tamaya hugahie. Ayelamavataga hisigetama “TokiyaꞋnia omalene.” hutama hugahe hageno tokiya vaitama maisayafe Anumaya KotiꞋa tusiya huno tamaya huno “Haegafa katela male viho.” huno tamave-ligahie. \s1 Anumaya KotiteꞋene Kefo AvamuteꞋene tolemogani anakia alisaka ohiho. \p \v 14 Nahau-mainea nafuꞋnagana-gatama ago fali-mainaya veaꞋmogamife “Anumayati maine.” hutama amakisana neꞋvaiya yana ohiho. Anumaya KotifekeꞋya muse huteho. \v 15 Tamakaya tamaku tamakesaene veaꞋne mainagi tamahapaisua kea havitama ali fako hiho. \v 16 “KalaisiꞋa tagai kefo yafene huno fali-maine.” huta tagesa havi havi hisuna yafe nofi alagamo tina, Kalaisi kolanagita alita Anumayamotega muse hutama nonana Kalaisi kolana tokaeta nenone. “KalaisiꞋa augafa agata aimainea yamo kefo yatia ago alitalene.” huta maya alita aposita nenona yamo Kalaisi augafa tokaeta nenone. \v 17 Nagoke maya haneanagi mukiꞋa veaꞋmogata nagoke mayafiti aposita nenonafe tagaya nagoke veaꞋne nagoke kanomo augafa kana huta mainone. \p \v 18 Tamakaya tamakesa haviho Yuta veaꞋmoya Anumaya Kotitega sipi sipi heꞋya kae-salamana heteꞋya tokaeꞋya anifiti aliꞋya neteꞋya AnumayamoꞋene nagopi ailokaeꞋya mainayane. \v 19 Manima hua kemo aepaꞋa haviho. Ago fali-mainaya veafe “Anumayati maine.” huꞋya afu heꞋya amakisana vaiꞋya amamiya yamoꞋa afa kava humainae. Anima fali-mainaya veaꞋmogamina tokiyaꞋamia omalene. \v 20 TokiyaꞋamia omalenegi nagaya tamahanepauve Yisasi kema nohaviya veaꞋmoꞋya Kefo AvamuꞋmo kavela malenagi Anumaya Koti kavela omalenayane. Kefo AvamuꞋene ailokaetama omaisae huꞋna nehue. Ani kavela oneho. \v 21 Havigu tamakaya “KalaisiꞋa tagai kefo yafe huno fali-maine.” hutama Anumayamo kapufiti nenetama Kefo AvamuꞋmogami neꞋamamiya tina mo neyafenagi ani kavala tamage hutama ohiho. Havigu tamakaya Anumayamo kave nenetama Kefo AvamuꞋmogami amamiya kaveꞋene neyafenagi ani kavala ohiho. \v 22 “Ani kava nehisunageno Anumaya Koti aipamoꞋa haviya hisie hutama nehao? Ifi tagai tokiyamoꞋa agai tokiya agase-maine.” hutama nehao? AꞋao, naꞋa kavala ohune. \s1 MukiꞋa kanafina Anumaya Koti agi alisaga hisune. \p \v 23 NagoꞋa veaꞋmoꞋya mage huꞋya nehae “MukiꞋa hisuna kavala kahe okineanagita afaꞋa hugahune.” huꞋya nehayanagi ani mukiꞋa yamoꞋa taya ohugahie huꞋna nehue. MukiꞋa kavala kahe okineanagita afaꞋa hugahunanagi mukiꞋa ani yamoꞋa Yisasife havita tametiti humainona yamona alilokiya vai oꞋategahie. \v 24 Tagaiti laugafa haꞋmaesia yafekela tagesa ohavisune. AꞋao, alu veaꞋmogami yafe tagesa havita amaya hisune. \p \v 25 Maketifiti afumo ameꞋa miya hugahema vinutamahena “Kefo AvamuꞋma amaminaya afuo? Nesunana haviya hulatesio?” hutama tamakuꞋafinaga havio-ketama afaꞋa miya hutama neho. \v 26 Anumayamo avopina mage huno kae-maleneane \q1 “Ma mopaene mukiꞋa mopafi hanea yaꞋenena Anumayamo yamaꞋage hane.” huno humaineane. \p \v 27 Yisasi kema nohavisaya veaꞋmoꞋya “Etama kavela me neho.” huꞋya hisagetama vinutamahena tamakesa ohavitama tamamisaya kavela afaꞋa neho. Havigu tamakuꞋamoꞋa “Havi kava nehae.” huno hisagetama havioketama afaꞋa neho. \v 28-29 Negahayanagi nago kanomoꞋa “Ma kavela Kefo AvamuꞋmo kae-salamana hutaya kavele.” huno hisigetamahena afaꞋa onetama ataleho. Tamakai tamakuꞋamoꞋa “Havi ya nehae.” huno hisia yafeꞋene kahanepaiya kanomo aguꞋa ali haviya huyafenagi ani kavela oneho. \p Ani kave nesuana nago kanomo aguꞋa ali haviya hu-yafenagiꞋna nagaya ani kavela nesuo ifi onesue? \v 30 Nagaya ani kavela Anumayamotega muse huteꞋna nesuana naꞋa hinageno nago kanomoꞋa nagaya anima muse huteꞋna noa yafena “Havi kavala nehane.” huno kea nenamake? \p \v 31 Kave nesao aliꞋya alisao mukiꞋa yama hinutamahena Anumayamo agia alisaga hisaya yafeke hiho. \v 32 Yuta vealo, Yuta vea omainaya vealo, Yisasife haviꞋya amakupi malenaya vealo, mukiꞋa veaꞋmogami amaufina kanale kavakeꞋya hiho. Havigu havi kava hisageno ani kefo yamoꞋa amaiyafi akoꞋya yamo ayea kava hinageꞋya asaga hu-lavisagi. \v 33 Nagaya mukiꞋa kavaꞋma nehuana nagai nahaisia yafe nagesa ohaviꞋna mukiꞋa Anumaya KotiꞋa veaꞋmogamina amaku amamena aligatisiafene huꞋna hamaisifa kava nehue. \c 11 \p \v 1 Nagaya PoloꞋnae KalaisiꞋma humainea kava huꞋna akave nehugi nagaila nenagetama nagayama nehua kavakeꞋya nakave hutama maiho. \s1 Mono nopima aꞋnemoꞋya amanute aiso hisaya yafe humaine. \p \v 2 Kahegi maleꞋna tamahapaugetama tamakela okanitama kanale kava hutama akave nemalayafe “Kanale kava nehae.” huꞋna musena hu nelamatoe. \v 3 Ma ma hisua kea havilama hiho. Anumaya KotiꞋa Yisasina ala kanoꞋa maiteno agenopa maigeno Yisasife haviꞋya amakupi malenaya veaꞋmogamina ala kanoꞋamia YisasiꞋa maiteno amakenopaꞋamia maigeꞋya aniꞋa huꞋya vemoꞋya aꞋneꞋamimogamina ala kanoꞋamia maiteꞋya amakenopaꞋamia mainae. \v 4 NagoꞋa vayaꞋmoꞋya Anumaya Koti kema huhaleꞋya nehuꞋyao nunamuma nehuꞋyao amanutela aiso ohisae*. Aiso hisayana Yisasina, amakenopamona agaye hisifa kava huneꞋatae. \v 5 HuneꞋatagi nagoꞋa aꞋnemoꞋya Anumaya Koti kema huhaleꞋya nehuꞋyao nunamuma nehuꞋyao hinuꞋya amanutela nago yatetila aiso ohisayana* amakenopamoꞋa, anauꞋamimona agaye hisifa kava huꞋya amayolagefa mukiꞋa laga hu-talenaya aꞋnemoꞋya* nehaya augafa kava nehae. \v 6 NagoꞋa aꞋnemoꞋya amanuteꞋma aiso ohisayana afaꞋa amayolagefa mukiꞋa laga hu-talesae*. Tagama huꞋya aupa hisaya yamoꞋa amakaye hisifa kavaꞋma hanesigeꞋya neꞋataleꞋya amanutela aiso hisae. \v 7 VemoꞋya Anumaya Kotina amemaꞋa “Anumayamo agi alisaga hisae.” huno vemogamina talo hu-maleneafe amanutela aiso ohisagi aꞋnemoꞋya anauꞋamimogami amaki alisaga hisayafe amanutela aiso hisae. \v 8 Anumaya KotiꞋa aꞋnemogami amaugafaleti veneꞋnea talo ohunegi vemogami amaugafaleti aꞋnea talo humalene. \v 9 Anumaya KotiꞋa aꞋnehe “HaꞋmao.” huno veneꞋnea talo ohunegi vehe “HaꞋmaesia yane.” huno aꞋnea talo hu-maleneane. \v 10 Talo hu-malenea yafeꞋene ensole vayaꞋmoꞋya neꞋagaya yafeꞋene aꞋnemoꞋya “Anautimo amaiyaꞋafi nemaune.” huꞋya amanutela aiso hulisae huꞋna nehue. \v 11 Nehuanagi AnumayamoꞋene ailokaetama maisayana aꞋmoꞋa haotela agaiꞋagela omaisie. VemoꞋa aniꞋa huno haotela omaisie. Agaila aya nehisiana agaila aya nehisiana hutana maisaꞋe. \v 12 Hagoteno vefiti aꞋnea ali falote higeꞋya mainayanagi menia aꞋnemoꞋya veneꞋnea neꞋamatayanagi Anumaya Kotipiti mukiꞋa yamoꞋa falote hu-maineafe aepaꞋa maine. \p \v 13 Tamakaya tamakaitami haya kavala fako hutama ageho. AꞋnemoꞋya amanutela aiso ohuneꞋya nunamuma hisayana kanale nehio? \v 14 Tamakaitami haya yamoꞋa tamaveli-maine vemoꞋya amayolagefa kuꞋma hanesiana amakaye hisaya yana hane. \v 15 Haneanagi “AꞋnemogami amayolagefa kula muse hisaya konagali yaꞋami hane.” hutama nehae. Anumaya KotiꞋa amanute aiso hisaya yafe amayolagefa kula amamine. \v 16 NagoꞋa veaꞋmoꞋya ani yafema kema vaisayana ani kenonaꞋamihe mani kea nehue nagaiꞋene mukiꞋa Yisasife havita tagupi malenona veaꞋnene alu auꞋava kavala nohunagi nagoke kavakeꞋya nehune huꞋna nehue. \s1 Kolini veaꞋmoꞋya Anumayamo kaveꞋma negahena fatago auꞋava kavala nohae. \p \v 17 Menima tamahapaisua kea haviho tamakaya havi kava nehageꞋna haviꞋna musena hu notamatoe. Yisasi agima alisaga hugahe melitalu hutama maifina kanale kavala nohagi havi kava nehageꞋna nagaiꞋnia onahaiye huꞋna nehue. \v 18 NagoꞋa veaꞋmoꞋya nahapaiyana tamakaya Yisasife havitama melitalu hutama maifina ke neꞋvaitama tolefi ali fako nehae huꞋya hayana tamage huꞋya nehao? E, tamage nehae huꞋna nagesa nehavue. \v 19 TamakaiꞋene mainaya veapina nagoꞋa veala fatago huꞋya Anumaya Kotina haiya kavala nehae. Ani veala agetama falote hisaya yafe tolefi ali fako nehae huꞋna nehue. \v 20 Anumayamo kaveꞋma negahe melitalu hayanagi tolefima ali fako haya yatamia haneafe Anumayamo kave lama nonae. \v 21 Ani kaveꞋma negahema melitalu hayana nagoꞋa veafena amakava nohagi tamahaote tamakaitami alitama aya kavela nenageꞋya nagoꞋa veala amakala nelegeꞋya nagoꞋa veaꞋmoꞋya nofi alagamo tina ne haꞋno huteꞋya anegi vaya kana huꞋya nemaiye. NaꞋa havi kava nehutama Anumayamo kaveꞋmona aepaꞋa havilama ohutama afaꞋa nenae. \v 22 NaꞋa higetama naꞋa kavala nehae? KaveꞋma lima nesaya notamia omaleo? Netetama eho. Anumaya Kotife haviꞋya amakupi malenaya veafena “Afa vea kana nehae.” hutama nehutama kaveꞋamima omalea veafena “Afa vea kana nehae.” hutama amakaye hisifa kavala nehao? Ani kavaꞋma hayana “Kanale kava nehae.” huꞋna hisuo? AꞋao “TusiꞋa havi kava nehae.” huꞋna nehue. \s1 YisasiꞋa kai hame mayaene nofi alagamo timaꞋaene anagaꞋamogamina amamine. \p \v 23-24 Anumayamotegati ali-mainoa kegiꞋna ago tamahapai-mainoa kemoꞋa maꞋa humaine YutasiꞋa Yisasina agesi huno avaleno kame vaya amayapi atenea kegela AlatimoꞋa YisasiꞋa kai hame kana maya alino Anumayamotega muse huno nunamu huteno aposino neꞋamamino mage huno hie “Mamona nagaiꞋni naugafae. Tamakai tamaya hisiafene huꞋna naugafa hakiꞋna nelamamugi nagaifena tamakesa havi havi nehutama nete nete hume hume haiho.” huno hamapaiye. \v 25 HigeꞋya ani kavela netageno aniꞋa huno nofi alagamo keꞋayola alino mage hie “Nagai kolama laki lavisia kanafina Anumaya KotiꞋa haegafa alino hagelafi lamatesia kea ali fatago hisia yana havisaya yafe mukiꞋa kanafina mani keꞋayopiti nofi alagamo tina nenetama nagaifena tamakesa havi havi hutama maiho. \v 26 Ani mayaene nofi alagamo tiꞋene nenetamahena AnumayatimoꞋa tagaife huno fali-mainea aepaꞋa huhaletama hugahae. AniꞋa hume neꞋvisageno AnumayatimoꞋa eteno esie.” \s1 Tagaitia taguꞋamona fako huta ageteta Anumayamo kavela nesune. \p \v 27 NagoꞋa veaꞋmoꞋya kai hame kana mayaene nofi alagamo tifeꞋenena amakuꞋa fakoa ohuꞋya afaꞋa nesayana Anumayamo augafaene kolamaꞋaene alihaviya nehae. Anumayamo aufina kefo auꞋava kava nehae. \v 28 Ani yafe mukiꞋa veaꞋmogatama Anumayamo mayaene nofi alagamo tiꞋene nenutamahena hagotetama tamahaote tamahaote tamakuꞋa fako hutama agetetama “Kefo yana humaino?” hutama tamakesa havitetama tamakuꞋamoꞋma kanale hu-mainesigetamahena neho. \v 29 NagoꞋa veaꞋmoꞋya kai hame mayaene nofi alagamo tiꞋene neneꞋya YisasiꞋma tagaife huno augafa hakino fali-mainea aepaꞋahema ohaviꞋya afaꞋa nenesaya veaꞋmogamina Anumaya KotiꞋa kaiyekea humateno anonaꞋamia amamigahie. \v 30 NaꞋa kavaꞋma humainea yafenagiꞋya tamakaipitila nagoꞋa veala amaugafamoꞋa fulu fulu higeꞋya kalia aligeꞋya nagoꞋa veala ago fali-mainae. \v 31 Tagaya hagoteta taguꞋa havita ali fako huteta noteꞋasina Anumaya KotiꞋa kaiyekea hulateno anonaꞋa otamileꞋasine. \v 32 AnumayamoꞋa haenaga agai kema nohaviya veaꞋma kaiyekea humateno anonaꞋa amamisia kavala tagaila otamisiafe menia tagaya kefo yama nehunagenoꞋa fako hulateno mai fatago huta maisunafe kaꞋyona nelamie. \p \v 33 NafuꞋnagana-gatama naꞋa humaineafe Anumayamo kaveꞋma negahena melitalu hutetama kanaleꞋya hutama nagoꞋa veafena amakava mainegeꞋya mukiꞋamoꞋya esagetama nagopi tamakoꞋya aye-mainetama ani kavela neho. \v 34 Havigu kefo yama nehutama Anumayamo kaveꞋma nesayana Anumaya KotiꞋa kaiyeke hulamateno fako hulamateyafenagi nagoꞋa veaꞋmogamima tusiꞋa amakatesigeꞋyahena noꞋamifinagati neteꞋya esae. NagoꞋa kea haneanagiꞋna tamakaitegama esua kanafina tamahapaigahue. \c 12 \s1 Alu Aotage AvamuꞋmoꞋa aluꞋa luꞋa tokiya nelamia yafe humaine. \p \v 1 NafuꞋnagana-gatama menia Alu Aotage AvamuꞋmoꞋa tokiya neꞋamamia ke havisae huꞋna nehue. \v 2 Nayona Yisasi kema ohavinaya kanafina SataniꞋa tamavayu higetama agea oꞋaino ago fali-mainaya veafena “Anumayati mainae.” hutama amakisana neꞋvaitama havi kate umainaya yafena tamakaya ago havilinae. \v 3 Anumaya Koti AvamuꞋmoꞋa nago kanomo aguꞋafima mainesigenoꞋa mani kea ohugahie “Anumaya KotiꞋa Yisasife hai vaiteno hani yapi maiyo huno hutesie.” huno Yisasina hu-haviya hu oꞋategahie. Nago kanomona Alu Aotage AvamuꞋma agupi omainesia kanomoꞋa “YisasiꞋa AlaniꞋamo maine.” huno ohugahie. \p \v 4 Anumayamo aliꞋya aligahe aluꞋa luꞋa muse yamo tokiya nelamianagi nagoke Alu Aotage AvamuꞋmo nelamie. \v 5 Anumayamo aliꞋyana aluꞋa luꞋa aliꞋya hanegeta neꞋalunanagi nagoke Anumaya maine. \v 6 Mainegi aluꞋa luꞋa aliꞋya alisuna tokiyatia hanegeta neꞋalunagi nagoke Anumaya KotiꞋa aliꞋyamaꞋa alisuna tokiya nelamianagino agaiꞋa aliꞋyana neꞋalie. \v 7 MukiꞋa veaꞋne amaya hisunafe AvamuꞋmoꞋa tokiyaꞋa tave-nelino tahaote tahaote tamine. \v 8 Alu Aotage AvamuꞋmoꞋa nagoꞋa veaꞋmogamina Anumaya Kotina agu agesaene kea hamapaisia tokiya amamiteno nagoꞋa veaꞋmogamina falaki-mainea kemo aepaꞋa havisaya amaku amakesa amamine. \v 9 Ani AvamuꞋmokeꞋya nagoꞋa veaꞋmogamina Anumayamofe haviꞋya tokiyaꞋage amametiti hisaya amakuꞋa neꞋamamino nagoꞋa veaꞋmogamina kalima neꞋaliya veaꞋne aliꞋya kanale humatesaya tokiya nagoke AvamuꞋmokeꞋya amamine. \v 10 NagoꞋa veaꞋmogamina tokiyaꞋage avame yama hisaya tokiya neꞋamamino nagoꞋa veaꞋmogamina Anumayamo kea amakupinaga humainea kea huhaleꞋya hisaya tokiya amamine. NagoꞋa veaꞋmogamina havilama huꞋya fako hisaya tokiya amamigeꞋya “Mani kavala Anumayamo AvamuꞋmo nehio? VeaꞋmoꞋya amaku amakesafiti nehao? Kefo AvamuꞋmo nehio?” huꞋya havisaya tokiya amamine. NagoꞋa veaꞋmogamina nohaviya kefiti alu amake alu amakefiti hisaya tokiya amamine. Ani kemona aepaꞋa hu yahae huꞋya hisaya tokiya nagoꞋa veaꞋmogamina amamine. \v 11 Haote haote tokiya nagoke AvamuꞋmokeꞋya tamine. AgaiꞋa haiya kava huno tahaote tahaote alu lokiya alu lokiya fako huno lamine. \s1 Tagaya mukiꞋamogata nagoke augafamo augafa atupa-tapaꞋa mainone. \p \v 12 Taugafafitila taiya, tayana, taulaga aote aote haneanagi taugafa nagoke yane. AniꞋa huta Kalaisife havita lagupi malenona veala alu veaꞋne alu veaꞋne mainonanagi mukiꞋa veala Kalaisina nagoke augafa mainone. \v 13 Nagoke AvamuꞋmoꞋa tina falelamatea kava huno nagoke augafale alino aikaꞋmaelategeta Yuta vea omainaya veaꞋnene, Yuta veaꞋnene, nofipi maineꞋya mone oꞋali aliꞋya veaꞋnene, miyaꞋamima alisaya aliꞋya neꞋaliya veaꞋnene alino aigaꞋmaelategeta nagoke taugafa mainonageno nagoke AvamuꞋmona timoꞋma hia kava huno ani li nesunafe nelamie. \p \v 14 Taugafa nagoke yamaꞋagela omalegi taugafafitila taiya, tayana, taulaga hane. \v 15 AiyamoꞋa “Nagaya ayana omainoafe mani augafafiti kanoa omainoe.” hunoꞋma hisiana havige afaꞋa ani augafafiti kano maine. \v 16 AgesamoꞋa “Aulaga omainoafe mani augafafiti kanoa omainoe.” huno hisiana havige afaꞋa ani augafafiti kano hane. \v 17 MukiꞋa augafafima aulagaꞋageꞋma haneleꞋasina hanaꞋa huno agesa havileꞋasine? MukiꞋa augafafima agesama haneleꞋasina hanaꞋa huno mana havileꞋasine? \v 18 NaꞋa ohunegi Anumaya KotiꞋa agesa haviteno agaiꞋa haiya kava huno taulaga, taiya, tayana talo hulateteno aote aote yana nagoke taugafafina alino malete malete higeno hane. \v 19 Nagoke yamaꞋageꞋma hanesina mukiꞋa laugafa omalesine. \v 20 Alu tupa-tapama alino talo higenoꞋa taiya, tayana haneanagi nagoke taugafale hane. \p \v 21 AulagamoꞋa ayafena “Kagayama omaiteꞋasina nagaya kanaleꞋya huꞋna mauleꞋasine.” huno ohugahie. AnumoꞋa aiyahena “Kagayama omaiteꞋasina nagaya kanaleꞋya huꞋna mausine.” huno ohugahie. \v 22 NaꞋa ohugahigi nago kaiyaga taugafamofema “TokiyaꞋa omalene.” huta nehunanagi ani kaiyaga taugafamoꞋa tusiꞋa aliꞋyamaꞋa hane. \v 23 Nago kaiyaga taugafamofena “Afa ya kana humaine.” huta ali hilato huneꞋatonanagi tagaye hisuna kaiyaga falakita kena fai neꞋalune. \v 24 Fai neꞋalunagi kanaleꞋma humainea kaiyagatia afaꞋa kena nofaunagi Anumaya KotiꞋa agaiꞋa agesa haviteno mukiꞋa laugafa talo humaleteno afa ya kana huno haviya humainea taugafamo kaiyaga kanaleꞋya huno agia alisaga nehie. \v 25 MukiꞋa laugafamoꞋya ali fako ohisayafe ani kavala humalegeno “Nagoke taugafa hane.” nehuta nago avamete maineta kava yagai-mainone. \v 26 Nago kaiyaga taugafamoꞋa tagatama aiyana mukiꞋa laugafamoꞋa tagata neꞋaiye. Nago kaiyaga taugafamoꞋa ala agima aligenoꞋa mukiꞋa taugafamoꞋa muse nehie. \p \v 27 Lamakaya mukiꞋa Yisasina augafa aiya, aya, aulagaꞋa mainae. \v 28 Yisasife havita lagupi malenona veaꞋmogatama nagopima maunana alu aliꞋya alu aliꞋyana Anumaya KotiꞋa agaiꞋa huyogino lamine. Hagoteno Aposolo vayala humateteno anile Anumayamo amakupi humainea kema huhaleꞋya hisaya veala humateteno anile Anumaya Koti ke huge amavelige hisaya veala humateteno anile tokiya avame yama hisaya veala humateteno anile kali vea ali hetimatesaya veala humateteno anile vea amaya hisaya veala humateteno anile kava veala humateteno anile amakesamoꞋa nohavia kefiti hisaya veaꞋnene alino hetimatene. \v 29 MukiꞋa vayaꞋmogata Aposolo vaya mainao? Ifi mukiꞋa veaꞋmogata Anumayamo amakupi humainea kea huhaletama hisaya vea mainao? Ifi mukiꞋa veaꞋmogata huge amavelige aliꞋyana neꞋaliyo? Ifi mukiꞋa veaꞋmogata tokiyaꞋage avame yana nehao? \v 30 Ifi mukiꞋa veaꞋmogata kalima aliya veala ali kanale huneꞋamatao? Ifi mukiꞋa veaꞋmogata tagesamoꞋa ohavinea kefitila nehao? Ifi mukiꞋa veaꞋmogata ani amakema aiya kea hu yahae hutama nehao? \v 31 AꞋao naꞋa nohunagi tamakaya AvamuꞋmo uhagote hanea muse yana alisayafe tokiyaꞋage huno tamahaisie huꞋna nehue. \s1 Tagaya nagoꞋa veala taipa amamisune. \p Menia nagaya nago yamoꞋa lamage huno uhagote hanea auꞋavafe tamahapaigahe hugi haviho. \c 13 \p \v 1 Nagaya nohavua kefiti huꞋna mopale veaꞋmogami amakene Ensole vaya amakene aisuanagi veaꞋmogamife nahau nayamopafi onahaisigeꞋna yaveꞋyaene veloꞋene afaꞋa aiko nelugeno kema ayeso nehia avamete huꞋna afa kegefa nehue. \v 2 AnumayamoꞋa avayafiti nahapaiya kea huhaleꞋna nehuꞋna Anumaya KotiꞋa falaki-malenea kemona aepaꞋa mukiꞋa havilama humainoanagi veafe nahau nayamopafi onahaisiana afa ya kana huꞋna mainoe. Anumayamofena haviꞋna nametitia huteꞋna “AgoꞋyamoga alule vuo.” hisugeno ani agoꞋyamoꞋa nagai ke havino visianagi veafena nahau nayamopafi onahaisiana afa ya kana huꞋna mainoe. \v 3 Veafema nahau nayamopafi onahaisigeꞋna mone afenoꞋami omalenesia veaꞋne mukiꞋa yaniꞋa amamisuana ani yamoꞋa naya ohugahie. Veafema nahau nayamopafi onahaisgeꞋna Anumayamo kema huhaleꞋna nehisugeꞋya hamai vainateꞋya navaleꞋya atafi natalesageno naugafa leno asagalisia yamoꞋa naya ohugahie. \v 4 Veafe hamau amayamopafi nehamaiya veaꞋmoꞋya haviyama humatesageꞋya mailava huꞋya maineꞋya anonaꞋamia huoꞋamateꞋya kayoneꞋage veaꞋne mainae. Alu kanomo yate age hamaꞋye huꞋya amaipamoꞋa haviyana ohigeꞋya amaugafa aliꞋya ohai veaꞋne mainae. \v 5 AmakaiꞋami amakia alisaga huꞋya veganokanola nohae. AmakaiꞋami yafekela amakesa havi havi nohae. AupaꞋa hamaiya noꞋvaiye. Havi kavaꞋma humataya veafena amakesa ohaviꞋya afaꞋa neꞋatalae. \v 6 Veafe hamau amayamopafi nehamaiya veaꞋmoꞋya nago kanomoꞋa kefo yama hisia yafena muse ohugahagi tamage kelefe musena hugahae. \v 7 Veafe hamau amayamopafi nehamaiya veaꞋmoꞋya haviya humatesaya veaꞋmogamina oꞋamatalegahagi Anumayamo amaya hisiafe amametiti nehuꞋya agava maineꞋya mai lokiya vaiꞋya nemaiye. \p \v 8 Ma ma hamau amayamopafima nehamaiya yana hanege hanege huno hanegahianagi Anumayamo amakupi humainea kema huhaleꞋya hamapaiya kemoꞋa haꞋno hugahie. AmakesamoꞋa nohaviya kema nehaya yamoꞋa haꞋno hugahie. Falaki-mainea kemo aepaꞋama havilama nehaya yamoꞋa fanane hugahianagi hamau amayamopafi nehamaiya yana agola haꞋno ohugahie. \v 9 HaꞋno ohugahigi havimainona yamoꞋa nago kaiyagaꞋa havilama ohunone. AnumayamoꞋa lagupi humainea kea huhaleta nehunanagi nago kaiyagaꞋa havilama ohunone. \v 10 Havilama ohunonagi fatago kavakeꞋya nehisia kanomoꞋa, YisasiꞋa, mukiꞋa yafena havilama hulineanagino esigeta havilama ohuneta nehuna yamoꞋa fanane hugahie. \p \v 11 Nagaya osi nafaꞋnema mainoa kanafina nafaꞋnemoꞋma nehia kea nehuꞋna nagesa havi havi humainoanagi ko huteꞋna ala kanoma mauvana nafaꞋnemoꞋya nehaya kavala ago atalenoe. \v 12 Meni kanafina tagaya hanikoꞋmako yapi maineta Anumaya Koti augosa galasifima tamema agona avamete kava nehuta agelama huta noꞋagonanagi haenagaꞋa Anumayamo augosa neꞋageta agelama hugahune. Meni kanafina Anumayamo kea havilama nohunanagi AnumayamoꞋa nagaila nagelama humainea kava huꞋna haenagaꞋa nagaya agaila agelama hugahue. \p \v 13 Anumayamofe havita lagupi maleta tametitima humainona yaꞋene “AnumayamoꞋa hulamategahue huno humainea yana hugahie.” huta lametiti nehuna yaꞋene veafe tahau tayamopafi nelahaiya kavaꞋene ani tagufa (3) yamoꞋa hanege hanege huno hanegahianagi tahau tayamopafi nelahaiya yamoꞋa uhagoteno mani tole yamona agaseno tama yatafa hane. \c 14 \s1 Anumayamo kea huhaletama hisaya yafena tusiya huno tamahaino. \p \v 1 Hagotetama veafena tusiya huno tamahau tamayamopafi tamahaino. Anile Alu Aotage AvamuꞋmo lamamisia tokiya alisaya yafe musena nehutama tusiya huno tamahaino. Ani tokiya yapiti hagotetama AnumayamoꞋa tamakupima humainea kema huhaletama hisaya tokiyahena tusiya huno tamahaino. \v 2 AmakesamoꞋa nohavia kema hisia kanomoꞋa veala hamanopaigi Anumaya Kotina agaiꞋage hanepaiye. VeaꞋmoꞋya ani kea nohavigi falaki-mainea kea AvamuꞋmo hapaigeno humaine. \v 3 Humainegi Anumaya KotiꞋa amakupi humainea kema huhaleꞋya nehaya veaꞋmoꞋya nagoꞋamogami amametitia ali lokiya vaimatesaya kene amaya hisaya kene huhaleꞋya humatenae. \v 4 Nohaviya kefiti nehaya veaꞋmoꞋya amakaiꞋami amakuꞋamo tokiya vaisia yana neꞋamiyanagi AnumayamoꞋa amakupi humainea kema huhaleꞋya hisaya veaꞋmoꞋya Yisasife haviꞋya mono nopi melitalu nehaya veaꞋmogamina amaya nehae. \p \v 5 MukiꞋa veala amakesamoꞋa nohaviya kefiti hisageꞋnahena muse hugahe huanagi mukiꞋa veala Anumaya KotiꞋa tamakupi humainea kema huhaletama hisageꞋna aluya huꞋna musena hugahue. Anumayamo kema huhaleno nehisia kanomoꞋa agesamoꞋa nohavia kefiti nehisia kanomona agase-maineanagi ani kea hu yahae hisigeꞋya Yisasife haviꞋya melitalu humainesaya veaꞋmoꞋya havisageno hamaꞋmaeno amametita ali lokiya vaigahie. \p \v 6 Ani yafe nafuꞋnagana-gatama tamakaya mainesalega uvaꞋyi huꞋna ohavinesua kefitiꞋma tamahapaisugetama ohavisayana ani kemoꞋa tamaya ohugahianagi Anumayamo aepaꞋa havilama huꞋna mani kene AnumayamoꞋa falaki-malenea kene AnumayamoꞋa nagupi humainea kene huge hamave-lige huꞋna huhaleꞋna hisugeno ani kemoꞋa tamaya hugahie. \p \v 7 Nagi veaꞋmoꞋya kepitiꞋene otofitiꞋene yagamema hufatago huꞋya ohisayana veaꞋmoꞋya havilama huꞋya ohavigahae. \v 8 Nago kumateꞋma tuma hugahe keha kehama hisageꞋya havilama ohisaya kema hisayana vayaꞋmoꞋya hanaꞋa huꞋya haviteꞋya kamea hugahae? \v 9 Tamakaya aniꞋa humainae tamakesamoꞋma ohavinesia kema hisageꞋya hanaꞋa huꞋya ani kea havigahae? Ani kemoꞋa yasimoꞋma hia kava huno fanane hugahie. \v 10 Ma mopafi veaꞋmoꞋya alu amake alu amake neꞋaiyanagi mukiꞋa ani kemoꞋa afa yana omalegi ani kema nehaviya veaꞋmogami aepaꞋaene ke hane. \v 11 Haneanagi nago kanomoꞋa alu kefiti, nohavisua kema hisigeꞋna “Ohavua ke nehianagiꞋna ani kanoenena tokaeꞋna omaigahue.” huꞋna hugahue. \v 12 Tamakaya Anumayamo aliꞋyama aligahena AvamuꞋmoꞋa tokiyaꞋama tamamisia yafena aluya hunoꞋma tamahaisiana Yisasife haviꞋya amakupi malenaya veala amaya hutama ali lokiya vaimatesaya aliꞋyamo tokiyahekeꞋya aluya huno tamahaisie. \p \v 13 Ani yafema ohavinesia kefitiꞋma hisia kanomoꞋa ani kea hu yahae hisia tokiya alisia yafena Anumayamotega havigesie. \v 14 NagesamoꞋa ohavinesia kefiti Anumayamotega havigesuana ani kea nagesamoꞋa nohavianagi nagu nafaꞋnemoke ani kea huno havinege. \v 15 Ani yafena naꞋane hisue? NagesamoꞋa nohavia kefiti nagu nafaꞋnemoꞋa Anumayamotega havigegeꞋna nagaiꞋniꞋa havua nagesaene Anumayamotega havigegahue. Mono yagamea nagesamoꞋa nohavia kefiti nagu nafaꞋnemoꞋa hugahianagino nagaiꞋniꞋa nagesa havimainoa mono yagamene hugahue. \v 16 AniꞋa ohisanana kagu nafaꞋnemoke kagesamoꞋa nohavia kefitila Anumayamo agia alisaga hisigeꞋya nagoꞋa ani yafema ohavinesaya veaꞋmoꞋya kema hana kea nohaviyafe hanaꞋa huꞋya “Tamage nehie.” huꞋya Anumayamo agia alisaga hugahae? \v 17 Kagaya Anumayamofe muse huka kanaleꞋya huka agia alisaga nehananagi amakaya ohavisayana amakuꞋa ali lokiya vai noꞋamatane. \p \v 18 Nagaya mukiꞋa veala amakaseꞋna nohavua kefitila tusiya huꞋna nehua yafena Anumayamofena muse nehue. \v 19 Muse nehuanagi Yisasife haviꞋya mono nopi melitalu hisafina huhaleꞋna hisugetama havilama hisae huꞋna tagaiti kefitila faefuꞋa (5) ke kanoꞋa osiꞋa tamahapaisuana teni tauseniꞋa (10,000) kema nagesamoꞋa nohavisia kefiti hisua kemona agasegahie huꞋna nehavue. \p \v 20 NafuꞋnagana-gatama kefo yama hisaya yafena nute nafaꞋnemoꞋya nehaviya amakesamo avamete hu havitama maiho huꞋna nehuanagi alopa veaꞋmoꞋya nehaviya amaku amakesamo avamete havitama kanaleꞋya hutama ma ma Alu Aotage AvamuꞋmoꞋa tokiyama tamamisia kema tamahapauva kea fako hutama nafaꞋnemoꞋya nehaviya avamete tamaku tamakesa ohaviho. \v 21 AnumayamoꞋa mage higeꞋya avopina kae-malenayane \q1 “Yuta veafe nayona mage huꞋna humainoane ‘NagaiꞋni veafe alu veaꞋmogami kefiti hamapaisuanagi aniꞋa huꞋya veganokano nehuꞋya nagai kea haviꞋya akave omalegahae.’ huno humainayane.” \m \v 22 NaꞋa humaineafe ohavinesia kefiti nehisageꞋya Yisasina amakaveꞋno hutenaya veaꞋmoꞋya haviꞋya Anumaya Kotina tokiya avame yamaꞋa neꞋageꞋya “Anumayamo kea tamage nehie.” huꞋya hisayafe amave-lianagi Yisasife haviꞋya amakupi malenaya veafe ani avame kea nohigi Anumaya KotiꞋa avayafiti humainea kema huhaleꞋya nehageno amaya nehie. \p \v 23 Yisasife haviꞋya melitalu hisafina mukiꞋa veaꞋmoꞋya nohavisaya kefiti kema hisageꞋya ani kavaꞋma oꞋagenesaya vealo Yisasina amakaveꞋno hutenaya vealo me havisayana hinageꞋya “Havigunagu kava nehae.” huꞋya hugahae. \v 24 Hugahagi mukiꞋa veaꞋmoꞋya AnumayamoꞋa amakupi humainea kema huhaleꞋya nehisageꞋya ani kavaꞋma oꞋagenesaya vealo Yisasina amakaveꞋno hutenesaya vealo hainefaleꞋya havinuꞋya Yisasife huhaleꞋya hisaya keleti amakaiꞋami “Kefo ya nehune.” huꞋya hisageno hisaya kemoꞋa amakaila kaiyeke humateteno fako humategahie. \v 25 Fako hamaisigeꞋya amakupima falaki-mainesia yana falote hisigeꞋya ageteꞋya Anumaya Kotite ape huꞋya Anumaya Koti agia alisaga nehuꞋya “Anumaya KotiꞋa tamakaiꞋene maine.” huꞋya hugahae. \s1 MukiꞋa Anumayamo agima alisaga hisuna auꞋava kavala fatago kavakeꞋya hisune. \p \v 26 NafuꞋnagana-gatama naꞋa hisaya yafena naꞋane hisune? Melitalu hisayana nago veaꞋmoꞋya yagamea hisageꞋya nago veaꞋmoꞋya Anumaya Koti kea hisae. Nago veaꞋmoꞋya Anumayamo falaki-malenea kea agupi hapaiya kea huhaleno hisayana nago veaꞋmoꞋya AvamuꞋmo aminea kea agesamoꞋa nohavia kefiti nehisageno nago veaꞋmoꞋya ani kea huꞋya aiyahae hisae. Ani kavakeꞋya hutama veala amakuꞋa ali lokiya vaisaya kea hiho. \v 27 NagoꞋa veaꞋmoꞋya amakesamoꞋa nohaviya kefitiꞋma hinuꞋyahena tolemoganio tagufa veaꞋmoꞋyao amahaote amahaote hisageꞋya nagoꞋa veaꞋmoꞋya ani kea aiyahae hiho. \v 28 Ani kema aiyahae hisia kanoma omainesigeꞋya mono nopina ani kea ohuꞋya amakupinaga Anumayamofena ani kea hisae. \v 29 Tolemoganio tagufa veaꞋmoꞋyao Anumaya KotiꞋa amakupi humainea kea huhaleꞋya hisageꞋya nagoꞋa veaꞋmoꞋya ani kehena amakesa havi havi huꞋya fako huꞋya haviho. \v 30 Nago kanomoꞋa Anumaya Koti kea huhaleno nehisigeno AnumayamoꞋa nago kanomona agupi kea nehisigenoꞋa hagote kanomoꞋa kea ohuno mainesigeno anile kanomoꞋa kea hisie. \v 31 MukiꞋa vea amaya hisageꞋya haviꞋya kanaleꞋya huꞋya mai-lokiya vaisayafe mukiꞋamogatama tamahaote tamahaote Anumaya KotiꞋa tamakupi kea higetama huhaletama hiho. \v 32 AnumayamoꞋa amakupi humainea kema huhaleꞋya hisaya veaꞋmoꞋya mani kea hisaya yafeꞋene ohisaya yafeꞋene amakaiꞋami amakuꞋale kava yagaiꞋya mainae. \v 33 Anumaya KotiꞋa haviya havaya hisaya kavafena nohaigi ako hutama maisaya yafe nehaiye. \p MukiꞋa Yisasife haviꞋya melitalu nehaya veaꞋmogami ani kava nehae. \v 34 AꞋnemoꞋya mono nopina kea ohuꞋya ako huꞋya maiho. Kahegi kema akave maleꞋya anauꞋamimo amaiyafinaga maineꞋya mono nopina ke haviꞋya nago kea ohuꞋya maiho. \v 35 Nago kemoꞋa kanama hamaisigeꞋya noꞋamifinaga umaineꞋya anauꞋamimona ani kehena hamavigesae. AꞋnemoꞋya mono nopina kea hisayana amakaye hisia kava hugahae. \p \v 36 Yisasi kanale mono kea hagoteno tamakaipiti falote humaineo? AꞋao aniꞋa ohune. “Tagaitige havimainone.” hutama nehao? AꞋao ani kemofena veganokanola ohiho. \v 37 Nago kanomoꞋa “AnumayamoꞋa nagupi kea higeꞋna huhaleꞋna hisua kano mainogeno AvamuꞋmo tokiya namigeꞋna mainoe.” huno hisia kanomoꞋa ma ma kae-malenoa kemona “Anumayamo kahegi kehe humaine.” huno hise. \v 38 Manima hua kema amakaveꞋno hutesaya veaꞋmogami kea ohaviho. \p \v 39 NafuꞋnagana-gatama Anumayamo kea huhaletama hisaya tokiyahe aluya huno lamahaigahianagi amakesamoꞋa nohavia kefitiꞋma hisaya veafena “AꞋao.” hu oꞋamateho. \v 40 MukiꞋa kavaꞋma mono nopima melitalu hutama nehaya kavala kaliso oꞋatitama fatago hutama hisaya kavakeꞋya hiho. \c 15 \s1 KalaisiꞋa ago fali-mainefiti eteno heti-maine. \p \v 1 NafuꞋnagana-gatama YisasiꞋa hulatenea kanale mono kema huhaleꞋna tamahapai-mainoa kea nagoꞋene huꞋna tamakesa ali hao hugahe nehue. Mani kea havitama tamakupi maletama tamametiti hutetama ago hetitama mainae \v 2 Ani kanale kea atafa hulinesageno AnumayamoꞋa tamaku tamamena aligatigahianagi afaꞋa amega tamaugafaletiꞋma “Yisasifena naguꞋa aminoe.” hutama hisayana tamaku tamamena aliokatigahie. \p \v 3 AnumayamoꞋa nahapaigeꞋna havimainoa kemoꞋa uhagoteno agase-mainea kea mage huꞋna tamahapai-mainoe Anumayamo avopi kae-malenea kate KalaisiꞋa kefo yama humainona yatefene huno fali-maine. \v 4 FaligeꞋya hevaitageno tole yupa komufinaga hanetegeno tagufa (3) kanale avopima kae-malenea kate maleno Anumaya KotiꞋa avale heti-maine. \v 5 Eteno hetiteno Pita aule evaꞋyi huteno haenagaꞋa agaiꞋa aleveniꞋa (11) anagatela vaꞋyi humaine. \v 6 VaꞋyi higeꞋya faefu hataletiꞋa (500) alitalu humainaya tafu-taganate evaꞋyi humaine. Ani veala osiꞋa falitageno kasagoꞋya veala ofaliꞋya afaꞋa mainae. \v 7 Anile Yemesi mainele evaꞋyi huteno haenagaꞋa mukiꞋa Aposolo vayatela evaꞋyi higeꞋya age-mainae. \p \v 8-9 NaꞋa huteno haenagalafa nagaitela evaꞋyi humaine. Kalaisina akave nehaya veala nagaya tusiya huꞋna ali haviya humatenoafe Aposolo kano maisua yafena onatenegi mukiꞋa Aposolo vayala nagaila nagasegeꞋna osi vaya kana huꞋna maigeꞋna aꞋmoꞋa kanaꞋa omalegeno nafaꞋne atea kava huno Anumaya KotiꞋa agaiꞋa nafaꞋne nategeno KalaisiꞋa faliteno nagaitela evaꞋyi humaine. \v 10 Anumaya KotiꞋa agaiꞋa kayone yamaꞋa namineafe Aposolo kanoa mainoe. Kayone yamaꞋa naya higeꞋna nagoꞋa Aposolo vayaꞋmoꞋya aliꞋyama ali-mainaya aliꞋyana amakaseꞋna neꞋaluanagi nagaya omagi Anumaya Koti kayone yamaꞋamo naya higeno nagaiꞋene haneafe ali-mainoa aliꞋyamoꞋa amakase-maine. \v 11 NagoꞋa Aposolo vayaꞋmoꞋyao nagayao tamahapauna kea lagaya mukiꞋamogata nagoke kegeꞋya huhaleta humainona kele havitama tamakupina malenae. \s1 HaenagaꞋa mukiꞋa fali-mainaya veala hetigahae. \p \v 12 “KalaisiꞋa ago fali-mainefiti heti-maine.” huta nehunagi naꞋa higetama nagoꞋa veaꞋmogatama “Fali-mainaya veala eteꞋya heotigahae.” hutama nehae? \v 13-14 Fali-mainaya veaꞋma he-otinaleꞋasine AnumayamoꞋa KalaisiꞋenena fali-mainefitila ali heti-oꞋateleꞋasine. Kalaisina fali-mainefitiꞋma ali heti-oꞋateleꞋasina nagayama nehua kea afa ke kana higetama tamakaya afa yafe tamakupina maletama tamametitia haleꞋasine. \v 15 Anumaya KotiꞋa Kalaisina alino heti-oꞋatenesina tagaya “Anumaya KotiꞋa Kalaisina alino hetitene.” huta nehuna kemoꞋa Anumaya Kotife havige huteꞋasine. Anumaya KotiꞋa fali-mainaya veaꞋma alino heti-oꞋamateleꞋasina KalaisiꞋenena alino heti-oꞋateneleꞋasine. \v 16 Tamage Anumaya KotiꞋa veaꞋma fali-mainafiti ali heti-omateneleꞋasina KalaisiꞋenena aniꞋa huno alino heti-oꞋateneleꞋasine. \v 17 Nagi AnumayamoꞋa Kalaisima ali heti-oꞋatenesina tamakupi maletama tamameti nehaya yamoꞋa afa ya kana higeno kefo yama nehaya yatamimoꞋa aigagilamateno lamatafa hileꞋasine. \v 18 Kalaisife haviꞋya amakupi maleteꞋya fali-mainaya veaꞋmoꞋya haniꞋmo aguꞋafi agola amakata aiya no maileꞋasine. \v 19 Kalaisife havita tagupi malona yana ma mopale mainona kanafikeꞋya taya hileꞋasina haenaga faliteta hetita ikapinaga ohauteꞋasina Kalaisife havita lakupi malenona yamoꞋa afa ya kana huleꞋasinagi haenagama vaꞋyima hisia yafe tamage huta lametitia nehune. \p \v 20 Tamage AnumayamoꞋa Kalaisina fali-mainefiti ago alino hetiteneane. Hoyafi kaveꞋmoꞋma hagoteno nena hia avamete huno Kalaisina hagoteno ali hetiteneanagino haenagaꞋa fali-mainaya veala alino hetimategahie. \v 21 Nagoke kanomoꞋa, Atamu, kefo yama humainea yateti fali yana ali falote humaineanagi nagoke kanomoꞋa, KalaisiꞋa, fali-mainea yateti aniꞋa huno tagaya veaꞋmogata heti yana ali falote humaine. \v 22 MaꞋa humaine Atamu mukiꞋa nelafa maineafe mukiꞋamogata agayama humainea kava huta nefalunanagi KalaisiꞋenema aigaꞋmaeta mainona veaꞋmogata agayama humainea kava huta eteta hetita haegafa veaꞋne maigahune. \v 23 Anumaya KotiꞋa malenea kanaꞋale KalaisiꞋa hagoteno heti-maineafe agayama eteno esia yupa mukiꞋa Kalaisife haviꞋya amakupi malenaya veaꞋmoꞋya fali-mainesafiti hetigahae. \v 24 Hetitesageno ani kanafi mukiꞋa yana haꞋno hisigeno KalaisiꞋa mukiꞋa ma mopale kava vayaꞋene Anumaya Koti kame vayaꞋaene Kefo yamo tokiyama hanea AvamuꞋyagaene KalaisiꞋa amakaseno ani vayaꞋmogamina ali haꞋno humaleteno Anumaya Kotina kava yagaisiafe Nefa ayapi mukiꞋa amategahie. \v 25 KalaisiꞋa yagaime yagaime haino mukiꞋa kame vayaꞋa amakaseno aiyafinaga alino amategahie. \v 26 KalaisiꞋa kame yana ali haꞋno humaleteno haenagalafa veaꞋma nefaluna yana heno fanane hutalegahie. \v 27 “Kava yagaisiafe mukiꞋa yana Anumaya KotiꞋa Yisasi aiyafi malene.” huno kae-maleneane. Mani kea “MukiꞋa yana malene.” huno humainea kea Anumaya KotiꞋa, kava yagaisiafe mukiꞋa yana Yisasi aiyafi malenea kanomofe ohune. \v 28 Ani kavala humaleteno mukiꞋa yana agaseno kava yagai-mainea kano Kalaisina, Anumaya KotiꞋa aiyaꞋafi ateteno Anumaya KotiꞋa mukiꞋamoꞋya hagote kava kano maigahie. \p \v 29 YisasiꞋa fali-mainefitila heotineleꞋasina nagoꞋa veaꞋmoꞋya fali-mainaya veafena amakesa haviꞋya mono tima nefalayana na kanale ya falote hugahie? Fali-mainaya veala heotisayana naꞋa hinageꞋya fali-mainaya veafena haviꞋya tina nefalae? \v 30 Tagaya Anumaya Koti kea huhaleta nehunageꞋya mukiꞋa kanafina kaꞋyo kevea lamigeta falisuna kavala nehune. VeaꞋma heotisayana naꞋa higeta ani hu nelataya kavala afaꞋa neꞋalune? \v 31 NafuꞋnagana-gatama tamagelafa nehue mukiꞋa kanafina kaꞋyo keve namigeꞋna faligahe huanagi Yisasi Kalaisi AnumayatimoꞋene ailokaeꞋna maineꞋna agai kema tamahapaugetama havimainaya yafena aluya huꞋna musena nehue. \v 32 Ma mopafi yafekeꞋya nagesa nehaviꞋna Efesusi kumate mainaya vayala, kaveꞋage afela afu kana nehaya vayaꞋene keleti tua nehuanagiꞋya fali-mainesaya veaꞋma heotisayana ani kavaꞋma hunenataya yamo anonaꞋa hanaꞋa huꞋna alisue? Falimainesaya veala heotisayana veaꞋmoꞋya nehaya kea “Ega falisupi afaꞋa maineta tiꞋene kaveꞋene neta kanaleꞋya huta maigahune.” huꞋya nehaya kemona akave malegetao. \p \v 33 Havigema nehaya veaꞋmogami kea ohaviho. Fatago veaꞋmoꞋya kefo yama nehaya veaꞋnene maisayana ali haviya hulamategahagi kaꞋyetama maiho. \v 34 Tamakesa hao hinagetama kefo yama nehaya yana ataleho. NagoꞋamogatama Anumaya Kotifema ohaviya yafena tamakaye hino huꞋna nehue. \s1 Faliteta hetisuna taugafa haote ya kana hugahie. \p \v 35 NagoꞋa veaꞋmogatama mage hutama nahavi-negae “HanaꞋa huꞋya fali-mainesaya veala hetigahae? Fali-mainesaya veaꞋma hetisayana hana augafa amaugafa hanesigeꞋya evaꞋyi hugahae?” hutama nahavi-negae. \v 36 Nahavi-negaya veaꞋmogatama havigu ke nehae. Avina yama mopafi fai-malenageno falino numayu ohisigenoꞋa ohagegahie. \v 37 Hageno vaꞋyi higetamahena fai-malenaya avina kana ohunegi osi avina alaga kanoꞋa viti avinafi alu avina yapi osi kanoꞋa fai-nemalae \v 38 Fai-malenageno Anumaya KotiꞋa agesa haviteno haiya kava huno avina yana alu augafa alu augafa amigeno nehage. Anima nehagea avamete huno Anumaya KotiꞋa fali-mainesaya veala alu amaugafa amamiteno ali hetimategahie. \p \v 39 MukiꞋa yamona nagoke augafa okaline. Veala alu laugafa kali-maigeno afu kalamogamina alu amaugafa kali-maigeno namayaga-mona alu amaugafa kali-maigeno noyameyaga alu amaugafa kali-maine. \p \v 40 Ikapinaga yana alu amaugafa kali-mainegi ma mopafi veala alu amaugafa kali-maine. Mopale veala konagali yaꞋamia haneanagi ikapinaga veala aluꞋa konagali yaꞋami hane. \v 41 YagemoꞋa alu konagali yamaꞋa hanegeno ikamoꞋa alu konagali yamaꞋa hane. KaꞋnefiꞋyagamona alu konagali yamaꞋa haneanagi nagoꞋa kaꞋnefiꞋmona alu konagali yamaꞋa haneanagi nagoꞋa kaꞋnefiꞋmoꞋya alu konagali yaꞋamiꞋa hane. \p \v 42 Fali-mainaya veala faligeꞋya hevaimataya amaugafa kasalisia amaugafa haneanagi eteꞋya hetisaya amaugafa agola hanege hanege huno fanane ohisia amaugafa hanegahie. \v 43 Hevaimatesaya amaugafa amakaye hisia amaugafa haneanagi eteꞋya fali-mainesafiti hetisayana tokiya hale yamaꞋa hanesia amaugafaene hetigahae. Hevaimatesaya amaugafamona tokiyaꞋa omalenea amaugafa haneanagi eteꞋya hetisaya kanafina tokiyaꞋa hanesia amaugafaene hetigahae. \v 44 Hevaimatesaya amaugafa mopa amaugafa hanegeno hetisaya amaugafa ikapinaga amaugafa falote hugahie. Mopale maisuna taugafama hanesiana ikapinaga maisuna taugafaene falote hugahie. \v 45 NaꞋa humainea yafe Anumaya Koti avopina mage huno kae-maleneane \q1 “Hagote kanoa, AtamuꞋe, haimula hanea kano falote humaine.” huno kae-maleneane. \m Kae-maleneanagi haenagama falote humainea AtamuꞋa, YisasiꞋe, ikapinaga maige maige hisaya hamaimula amamisia kano maine. \v 46 Hagoteno ikapinaga maisuna taugafa falote ohunegi mopale taugafa hagoteno falote huteno haenaga ikapinaga maisuna taugafa falote hugahie. \v 47 Hagote kanoa, Atamuna, mopaleti aye kakali-feno talo huteneanagino haenaga falote humainea kanoa, YisasiꞋa ikapinagati emaine. \v 48 Mopale mainaya veala mopaleti talo humalenea kanomo avamete huꞋya mainagi ikapinagama visaya veala ikapinagati emainea kanomo avamete huꞋya maigahae. \v 49 Menia mopaleti talo humalenea kanomo augafa kali-mai veaꞋne mainonanagi haenagaꞋa ikapinagati emainea kanomo augafa kali-mai taugafa hanegahie. \p \v 50 NafuꞋnagana-gatama tamahanepauve mopafi taugafamoꞋa Anumaya Koti kava yagai-mainea kumatela oꞋugahianagino kasalino fanane hisia taugafamoꞋa agola maige maige nehaya kumatela oꞋutafa huno oꞋugahie. \p \v 51 Anumaya Koti kema falakino hanea kea tamahapaigahugi haviho. MukiꞋa Yisasife haviꞋya amakupi malenaya veaꞋmogata ofalita afaꞋa mainesunageno aupaꞋa mukiꞋa laugafamoꞋa alino aluꞋa hu taugafa hapaegahie. \v 52 AupaꞋa aulumaya koꞋnelia auꞋava kava huno haenagalafa kepiti ufe kalafa kemoꞋa nehigeno YisasiꞋa ikapinagatila efalote hisigeno agoꞋma fali-mainaya veala hetiteꞋya agola maige maige hisaya amaugafa alitesageta ofalita afaꞋa mainesuna veala anile maige maige hisuna taugafa hapaegahie. \v 53 Mopafima mainona taugafamoꞋa negasalianagi haenagaꞋa okasalisia taugafa falote hugahie. Falisuna taugafa haneanagi haenagaꞋa ofalita agola maige maige hisuna taugafa falote hugahie. \p \v 54-55 Negasalia taugafamoꞋa fanane hutenageno okasalisia taugafa falote hugahie. Fali yamoꞋa fanane hinageno ofalisuna yana falote hisigeno ma ma Anumaya Koti humainea kemoꞋa falote huno tamage hugahie. Mage huno kae-maleneane \q1 “Maige maige hisuna yamoꞋa falisuna yamona agasetafa humaine. Nefaluna yamoga tagasesana tokiyakaꞋa hanate hane? Fali yamoga veala amaugafa akafu anika henefalina tokiyakaꞋa hanate hane?” huno kae-maleneane. \m \v 56 Kahegi kea akave omalonafe kefo yana nehune. Kefo yama nehuna yana akafu amanino veaꞋne hefalisia ya hane. \v 57 Haneanagi Anumayati Yisasi KalaisiꞋa hulatenea yamo falisuna yana ago agase-maineafe Anumaya Koti agia alisaga huta muse hisune. \p \v 58 Nahau-mainea nafuꞋnagana-gatama Yisasifena tamakuꞋa ami hetofa hutama mai-lokiya vaitama etetama alu katela oꞋviho. Anumaya Koti aliꞋyamoꞋa afa ya kana ohuno kanale anonaꞋa alisaya aliꞋya haneafenagitama mukiꞋa kanafina Anumayamo aliꞋyana tokiyaꞋage vaitama aliho. \c 16 \s1 PoloꞋa “Mone alitalu higeꞋna malanageno Yelusalemu vino.” huno humaine. \p \v 1 Yisasi anagala Yelusalemua mainageꞋna amaya hisaya mone amamisaya kea hugahe hue. Kalesia kotega mainaya veaꞋmogamina hamapaugeꞋya humainaya kavala tamakaya aniꞋa hiho. \v 2 Nagaya esua kanafina ani monema alitalu hisaya yafena nonahaigi SotamaꞋahe SotamaꞋahe alisaya monea ali fako hutama alu vaya amamisaya monea alitalu hute hute hiho. \v 3 Ani kava nehageꞋna esua yupa tamahaisia vayala hapalisageꞋna avo kaeꞋna amamiteꞋna humatesugeꞋya avoꞋene monene aliꞋya Yelusalemua ugahae. \v 4 Ugahagi nagaya visua nagesa hisugenofena amakaya nagaiꞋene ugahae. \s1 PoloꞋa Kolini mainaya veaꞋne momakesia ke humaine. \p \v 5 Masetonia kotega mainaya anagaꞋmogamina mogeteꞋna tamakaitega egahue. \v 6 NeꞋeꞋna nago kanafina tamakaiꞋene yasima alisia ikatela maineꞋna alulegama ugahe hisugetama nagaila naya hutama ali kate nategahae. \v 7 AnumayamoꞋa kanalene hisigeꞋna nagayama visuana tamaketeꞋna aupaꞋa tamataleꞋna visua yafe onahaigi nagoꞋene ayaꞋaya kanagefa tamakaiꞋenena maisua nagesa nehavue. \p \v 8 Efesusi kumate maineꞋna kaveꞋma afulesia kanahe muse hisaya imu kisaya kanamoꞋa falote hutesigeꞋna ugahue. \v 9 Meni kanafina Anumaya KotiꞋa agai kea hamapaisuafe fita yakinateno tusiꞋa aliꞋyana namigeꞋna neꞋalugeꞋya kasagoꞋya veaꞋmoꞋya ani kea nehaviyanagi ani kemona kame vayaꞋa kasagoꞋya vaya mainae. \p \v 10 Nagaya Anumaya Koti aliꞋya neꞋalua kava huno TimotiꞋa Anumaya Koti aliꞋya neꞋalianagino tamakaiteꞋma visiana tamakaife kolia ohuno aipamoꞋa falu nehinageno kanaleꞋya huno maino. \v 11 “Afa kano maine.” hutama hu-haviya hu-oꞋateho. Falu yapi mainesigetama aya hutama hutesageno nagaya mainolega kanaleꞋya huno eteno esie. Agayaene nagoꞋa nafuꞋnaganaꞋyaene esayafe amakava mainoe. \p \v 12 ApolosiꞋa nenafufe nehue nagoꞋa nafuꞋnaganaꞋyaene “Kolini kumate vuo” huꞋna hamapaite hamapaite nehuanagi “Menia oꞋvisua nagesa nehianagiꞋna oꞋugahugi haenagama visua kanaꞋniꞋama hanesigeꞋna ugahue.” huno humaine. \s1 PoloꞋa nagoꞋa atupa kea humaine. \p \v 13 KaꞋyetama mainetama Yisasife havitama lamakupi malenaya yana atafa hutama kolia ohutama lokiya vaitama maiho. \v 14 Nelama-fugamifena tamahau tamayamopafi nelahainage-tama mukiꞋa kavala hiho. \p \v 15 Tamakaya Setefanasifena havi-mainae. Kaliki kotega agaiꞋene agaiꞋa afamoꞋaene hagoteꞋya amakuꞋa aiyahae huteꞋya Yisasife haviꞋya amakupi malenayapiti mukiꞋa kanafina Yisasi anagala amaya humainae. \v 16 NaꞋa kava humaineꞋya Anumaya Koti aliꞋyana tusiya huꞋya neꞋaliya veaꞋmogami amaiyaꞋafi maiho. \p \v 17 Tamakaya alulega mainetama nahaꞋomaenayanagi menia SetefanasiꞋene FotunatusiꞋene AkaikusiꞋene nagaitega ageꞋna nahaꞋnemaeyafe tusiꞋa muse nehue. \v 18 Amakaya tamakaifema me nahapaigeno naipamoꞋa kanaleꞋya higeꞋna muse nehue. Muse nehuafe tamakai tamaipamoꞋa aniꞋa huno kanaleꞋya humaine. NaꞋa kava nehaya vayafena tusiꞋa muse hutama amakia alisaga hiho. \p \v 19 Esia kotega alu kumate kumate maineꞋya Yisasife haviꞋya alitalu nehaya veala “Mainafio?” huꞋya hu falu fala hunelamatae. AkuvilaꞋene PalisilaꞋene anakai nopima Yisasife haviꞋya melitalu nehaya veala AnumayamoꞋene ailokaeꞋya maineꞋya “Mainafio?” huꞋya hu falu fala hu nelamatae. \v 20 MukiꞋa mafi mainaya tafu-taganagaꞋya “Mainafio.” huꞋya hu falu fala hu nelamatae. \p Tamakaya Anumaya Koti anaga mainayafe nagoke nagokeꞋmogatama tamayana oꞋami aꞋami hutama maiho. \p \v 21 NagoꞋa kea nago kanomona hapaugeno kae-maleneanagi nagaya PoloꞋna mamona atupa avona nagaiꞋni nayapiti kaeꞋna nelamamue. \p \v 22 Anumayamofe havino hau ayamopafi nomalea kanomona Anumaya KotiꞋa ali haviya hutesie. “Anumayatimogae aupaꞋa eno.” huꞋna nehue. \v 23 Anumayati Yisasi kayone yamaꞋa tamakaiꞋene hanesie huꞋna nehue. \v 24 Yisasi KalaisiꞋene aigaꞋmaeꞋna tamakaila naipa nelamamue. Tamage. \m \q1 KeꞋnia male haꞋno hie. \m \q1 NagaiꞋni nagia PoloꞋnae.