\id MAT  
\h Mateo 
\toc1 Sat Nabaḻu’n Damaga Ingkanglit San Mateo 
\toc2 Mateo 
\toc3 Mat 
\mt2 Sat Nabaḻu’n Damaga Ingkanglit 
\mt1 San Mateo 
\c 1  
\s1 Sadat Ginnapuwan Jesu Kristu 
\r (Lucas 3:23-28) 
\p  
\v 1 Satu dit matuntunan dat ginnapuwan Jesu Kristu un kaganakan didit Ali David un ganak didit Abraham. 
\p  
\v 2 Sadit Abraham, aman dit Isaac. Sadit Isaac, aman dit Jacob un aman Juda kan sadadit sunud na.  
\v 3 Sadit Juda, aman dadit Fares kan Zara ot sadit Tamar dit ina da. Sadit Fares, aman dit Esron un aman Aram.  
\v 4 Sadit Aram, aman dit Aminadab. Sadit Aminadab, aman dit Naason un aman Salmon.  
\v 5 Sadit Salmon, aman dit Boaz un sadit Rahab dit ina na. Sadit Boaz, aman dit Obed ot sadit Ruth dit ina na. Sadit Obed, aman dit Jesse.  
\v 6 Sadit Jesse, aman dit Ali David. 
\p Sadit David, aman dit Solomon un imputut na utdit siguda asawan dit Urias.\f + \fr 1:6 \ft Ilan yu utdin 2 Samuel 11\f* 
\v 7 Sadit Solomon, aman dit Roboam. Sadit Roboam, aman dit Abias un aman Asa.  
\v 8 Sadit Asa, aman dit Josafat. Sadit Josafat, aman dit Joram. Sadit Joram dit kapuunan Ozias.\f + \fr 1:8 \ft Sadit Ozias umapu kan Joram. 1 Cronicas 3:11-12\f* 
\v 9 Sadit Ozias, aman dit Joatam. Sadit Joatam, aman dit Acaz un aman Hezekias.  
\v 10 Sadit Hezekias, aman dit Manases. Sadit Manases, aman dit Amon un aman Josias.  
\v 11 Sadit Josias, kapuunan dit Jeconias kan sadadit susunud na. Siyatu dit timpu un namapilitan dat iBabilonia un nangaḻ-an sidat iyIsrael un pinambalin da dida’n baba-unon. 
\p  
\v 12 Utdit inggawan da ud Babilonia, naiyanak si Salatiel ot si Jeconias dit amana. Sadit Salatiel, apun didit Zorobabel.\f + \fr 1:12 \ft Sat Salatiel, apun didit Zorobabel. 1 Cronicas 17-19.\f* 
\v 13 Sadit Zorobabel, aman dit Abiud. Sadit Abiud, aman dit Eliakim un aman Azor.  
\v 14 Sadit Azor, aman dit Sadoc. Sadit Sadoc, aman dit Akim un aman Eliud.  
\v 15 Sadit Eliud, aman dit Eleazar. Sadit Eleazar, aman dit Matan un aman Jacob.  
\v 16 Ot sadit Jacob, aman ud Jose un asawan Maria un nangiyanak kan Jesus un mauguda Kristu. 
\p  
\v 17 Ot manipud kan Abraham inggana kan David awad da ud kagwampuḻu’t opata lonap. Kagwampuḻu’t opata lonap uman manipud kan David inggana’t dit naidallayan da ud Babilonia ot kagwampuḻu’t opata lonap payyan manipud sit naidallayan da ud Babilonia ingganaon sit naiyabengan Kristu. 
\s1 Sat Naiyabengan Jesu Kristu 
\r (Lucas 2:1-7) 
\p  
\v 18 Kama’t tu dit kaugudan dit naiyabengan Jesu Kristu. Si Maria un inana naipaad kan Jose, yoong utdit daan da payyan man-asawa natigammuwan Maria un nabugiyon maipagapu’t dit pannakabalin Ispiritu Santu.  
\v 19 Ot gaputa nalintoga tagu si Jose un naipaadana, adina piyaona maibabbain si Maria ot pinanggop na un isina si nalimod.  
\v 20 Kama’t di dit simsimmok na yoong nilumtaw ud anghel Apudyus kan siya si in-inop un kanana’n, “Jose un kaganakan Ali David, adika umogyata mangasawa kan Maria ta nabugi utdit pannakabalin Ispiritu Santu.  
\v 21 Mangiyanak si laḻaki ot ngadanon yu kan Jesus ta taguwona dan tagu utdan basuḻ da.” 
\p  
\v 22 Nakwa’n losan datu daḻapnu matungpal dit ugud Apudyus un paimbagana’t dit propeta na utdit un kanana’n,  
\v 23 “Mabugi’d osa’n babai’n daan payyan di laḻaki’n aduḻon ot mangiyanak si laḻaki’n mangadanan si Immanuel, un piyaona’n ugudon, ‘Awad si Apudyus kan ditaku.’ ” 
\p  
\v 24 Utdit lumikna si Jose, tinungpal na dit imbagan dit anghel Apudyus un koona, ot inasawa na si Maria.  
\v 25 Yoong adina yan inaduḻ inggana’t inyanak Maria dit bugi na un ningadan Jose kan Jesus. 
\c 2  
\s1 Biniling dat Nalalainga Tagu Si Jesus 
\p  
\v 1 Utdit naiyabeng si Jesus ud Betlehem un osa’n ili’d Judea utdit timpu’n nan-aliyan Herodes, inggaw da ud dummatong Jerusalem un nanligwat sin kapon lumtawan init un nalalainga tagu’n mangada-adaḻ sidan bituwon.  
\v 2 Ot inimus da un, “Kawad dit naiyabenga Alin di Judio? Naila mi dit bituwon sin kapon lumtawan init un nanigammuwan mi utdit naiyabengana ot inummoy kami’t tu un mandaydayaw kan siya.” 
\p  
\v 3 Magngoḻan man Herodes di, amod dit danag na, kama pay sidat losana iJerusalem.  
\v 4 Pinandatdatong na dadit aap-apun di papadi kan mimistulun di lintog di Judio ot inimusana dida nu kawad dit maiyabengan dit Kristu. 
\p  
\v 5 Summungbat da un, “San Betlehem sidin probinsiya’d Judea ta siya’d ingkanglit dat propeta un, 
\q1  
\v 6 ‘Sika un Betlehem un ili’d Juda, bokona sika’d kadobaan sidan madaydayawa ili’d Juda ta sika’d manligwatan dit mangiyapu kan mangayyuwan sidat taguka kaganakan Israel.’”\f + \fr 2:6 \ft Mikias 5:2\f* 
\p  
\v 7 Utdi, inlimod Ali Herodes un pinaayag dadit nalalainga tagu daḻapnu ponkona kan dida dit kustu’n timpu’n nilumtawan dit bituwona inila da.  
\v 8 Matigammuwana man, pinadaḻanna dida’d Betlehem un kanana’n, “Umoy kayu ot ammaan yu un inapon nat abeng ta nu maodasan yu, ipatigammu yu kan sakon ta umoyak pay mandaydayaw kan siya.” 
\p  
\v 9-10 Utdi, kaysan da. Inggaw da man sit daḻan, naila da umanon dit bituwona nilumtaw kan dida’t dit ot amod dit taḻok da. Impuyut dit bituwon dida inggana’t nan-illong sit batug dit boḻoya ininggawan dit abeng. 
\p  
\v 11 Dumatong da man sit kawadan didi un boḻoy, nilumnok da ot inila da dit abeng kan si Maria un ina na. Nampalintumong da un nandayaw sit abeng ot inokaḻ da dadit nangkangingina’n awit da un iligalu da kan siya un buḻawan, insensu kan mira. 
\p  
\v 12 Masuyop da man, binagaan Apudyus dida si in-inop ta adida ayonon si Herodes. Utdi, nangulin da utdit boboḻoy da un nangoy da si sabali un daḻan. 
\s1 Sat Nambakwitan da Jose, Maria kan Jesus Ud Egipto 
\p  
\v 13 Utdit kaysananon dadiya kakkaili, nampaila ud anghel Apudyus umanon si in-inop kan Jose un kanana’n, “Gumangun ka! Ibtik nu danat man-ina ud Egipto, ot inggaw kayu’t di inggana’t ibagaka mangulin kayu, ta panggop Herodes un painap nat abenga papatoy.” 
\p  
\v 14 Gummangun si Jose ot inlakkat na dat man-ina’n kaysan Egipto si labi.  
\v 15 Ot iniinggaw da utdi inggana’t natoy si Herodes. Nakwa tu daḻapnu matungpal dit paimbagan Apudyus sidit propetana’t dit un, “Inayagak dit abeng ku un manligwat Egipto.” 
\s1 Pinapatoy Herodes Dat Posik 
\p  
\v 16 Utdit matigammuwan Herodes un sinikapan dadit nalalainga tagu, amoamod dit suḻag na. Ot imbilin na un mapatoy dat losana laḻaki’n abeng sidin Betlehem kan losanon sidat nangkalliput na, manipud mantawon si duwa un mampadoba, maibasal sit timpu’n imbagan dadit nalalainga tagu un nangil-an da utdit bituwon. 
\p  
\v 17 Utdi, natungpal dit ingkanglit propeta Jeremias sidit un kanana’n, 
\q1  
\v 18 “Magngoḻ dit damit da utdin Rama ta amod dit man-iibil kan manlaḻamat da. Ib-ibbilan Raquel dat abeng na ta naamin da un napatoy ot adina’n taḻon maliwliwa.” 
\s1 Sat Nangulinan da un Nanligwat Egipto 
\p  
\v 19 Utdit natoyon si Ali Herodes, nampaila uman ud anghel Apudyus kan Jose udsi in-inop na ud Egipto.  
\v 20 Kanan dit anghel un, “Gumangun ka ta iyulin nu danat man-ina ud Israel, ta natoyon dit mamiya’n mamatoy sinat abeng.” 
\p  
\v 21 Gummangun si Jose ot inlakkat na dat man-ina un kaysan Israel. 
\p  
\v 22 Yoong utdit magngoḻan Jose un naisukat si Arkelao kan ama na un Herodes un Ali’d Judea, ummogyata umoy inggaw sidi. Ot gaputa nabagaan payyan si in-inop na, kaysan da utdin probinsiya’d Galilea.  
\v 23 Ot ummoy da utdin boboḻoy Nazaret. Utdi, natungpal dit imbagan Apudyus sidat propeta un kanana’n, “Ngadnon dat tagu’n iNazaret.” 
\c 3  
\s1 Sat Nantudtuduwan Juan un Mambubunyag 
\r (Marcos 1:1-8; Lucas 3:1-18; Juan 1:19-28) 
\p  
\v 1 Utdiya timpu’n inggawan da Jesus Nazaret, dummatong si Juan un Mambubunyag si igaw ud Judea un maid tagtagguwan na ot nantudtudu un kanana’n,  
\v 2 “Mandadaoli kayu ot igongda yu dat basuḻ yu ta dandaniyon dit timpu’n mangiyapuwan Apudyus.”  
\v 3 Si Juan dit ug-ugudon dit ingkanglit propeta Isaias un, 
\q1 “Awad tagu’t dit igawa maid tagtagguwan na un mampappakuya kanana’n, ‘Isagana yu dit daḻan dit Apu. Manggodngon yu dit daḻan un ayona.’ ” 
\p  
\v 4 Sat badut Juan, naganay si dutdut di kamelyu kan nambakakat si geddang ot dudun kan dilu dit ikatagu na.  
\v 5 Aduadu dat tagu’n ummoy nandongoḻ kan siya un nanligwat Jerusalem, sin losana nilakub Judea kan losana nandodomanga boboḻoy sin wangwang Jordan.  
\v 6 Impudnu da dat basuḻ da asin Juan binunyagan dida utdin wangwang Jordan.  
\v 7 Yoong mailan man Juan un adu’n Fariseo kan Saduceo un umoy kan siya mampabunyag, kanana kan dida un, “Dikayu’n ganak di uḻog!\f + \fr 3:7 \ft Piyaonan ugudon nasikap da un kamat dan uḻog.\f* Singngadan nat nangibaga kan dikayu un mampabunyag kayu daḻap maligligan yu dit dumatonga mandusaan Apudyus?  
\v 8 Masapula ipaila yu utdan angwat yu un tuttuwa’n mandadaoliyan yu dat basuḻ yu.  
\v 9 Adiyu kanana mailisi kayu utnat kanan yu un, ‘Ulay ta kaganakan dikami kan Abraham.’ Ta tuttuwa tun ibagak kan dikayu un mabalin Apudyus mangwa’t kaganakan Abraham sidatu un batu.  
\v 10 Ot sat manusaan Apudyus kan dikayu maiyalig si wasay un maibibiyada maipokpok sit pong-ad dit kayu. Ot losana kayu’n adi mamunga’t napiya mapokpok asi maidawat sin apuy.  
\v 11 Bunyagok dikayu si danum un siya’d mangipaila’n nandadaoliyan yu dat basuḻ yu. Yoong sat maitagtagnob kan sakon, bunyagon dikayu si Ispiritu Santu kan apuy. Taḻona nangatu nu sakon ot adiyak pay maibilanga mamegkeng sit sandalyas\f + \fr 3:11 \ft Talibasun di babbaunon dit mangussag onnu mamegkeng sit sandalyas dit apu na.\f* na.  
\v 12 Maiyalig si tagu’n nakaaggom si igau un mantopa’t ilik. Aminona’n topaan asina iyaḻang dat nabgas ot aminona’n idawat dat nakupaw sit apuya adi makmaksop.” 
\s1 Sat Nampabunyagan Jesus 
\r (Marcos 1:9-11; Lucas 3:21-22) 
\p  
\v 13 Utdit mambunbunyagan Juan sin wangwang Jordan, dummatong pay si Jesus un nanligwat Galilea daḻapnu mampabunyag kan siya.  
\v 14 Yoong piyaon Juan un lappodan ot kanana’n, “Apay umoy ka mampabunyag kan sakona lobbong na un sakon okyanot nat bunyagom?” 
\p  
\v 15 Yoong summungbat si Jesus un, “Kooma lawa uttun satun ta lobbong na un tungpaḻon ta dat losana ipakwan Apudyus.” Ot ummampayun pay si Juan. 
\p  
\v 16 Magangput mana mabunyagan si Jesus, dagusa tummakdang. Utdi, nambukat din langit ot innila na si Ispiritu Santu un dummoba un kama’t kalupati’n inumpa kan siya.  
\v 17 Utdiyon inggaw ginga’n nanligwat langit un kanana’n, “Siyatu’d pipiyaoka Anak ku un taḻona masmas-omak.” 
\c 4  
\s1 Sadit Nanugsugan Satanas Kan Jesus 
\r (Marcos 1:12-13; Lucas 4:1-13) 
\p  
\v 1 Utdiyon impuyut Ispiritu Santu si Jesus sit igawa maid tagtagguwan daḻapnu sugsugan Satanas.  
\v 2 Lumob-as man opata puḻu’n aḻgaw kan labi un adina’n taḻon nangan, nabitilon.  
\v 3 Utdi, inummoy si Satanas kan Jesus ot kanana’n, “Nu sika’d abeng Apudyus, bilinom tu un batu ta mambalin si tinapay.” 
\p  
\v 4 Yoong summungbat si Jesus un, “Kanan dit ugud Apudyus un, ‘Bokona lawa’n makan ud ikatagun di tagu nu adi masapul na pay dat losana ibagan Apudyus.’ ” 
\p  
\v 5 Utdiyon, impuyut uman Satanas si Jesus sin nasantuwana siyudad Jerusalem ot indallay na utdit tuktuk didit timplu.  
\v 6 Ot kanana kan siya un, “Nu abeng dika kan Apudyus lumayug ka, ta kanana’t din ugud Apudyus un, ‘Bilinon Apudyus dat aanghel na un mangayyuwan kan sika kan tapayaon dika daḻapnu adina maisugpi danat ikim sidan batu.’ ” 
\p  
\v 7 Yoong summungbat si Jesus un, “Kanana payyan sin ugud Apudyus un, ‘Adim padpadason si Apudyus un Apum.’ ” 
\p  
\v 8 Utdi, indallay Satanas si Jesus sidit nangatungatu’n bateled ot impaila na dat losana il-ili uttun lubung kan kinabaknang da.  
\v 9 Ot kanana un, “Itdok kan sika un losan datu nu mampalintumong ka un mandayaw kan sakon.” 
\p  
\v 10 Yoong summungbat si Jesus un, “Manaḻan ka Satanas! Ta kanana pay sin ugud Apudyus un, ‘Dayawom si Apudyus un Apum ot siya ullawa’d manselbiyam.’ ” 
\p  
\v 11 Utdi, kaysan si Satanas ot dummatong dat aanghel un ummoy nanuḻung kan Jesus. 
\s1 Inlugin Jesus un Nantudtudu Ud Galilea 
\r (Marcos 1:14-15; Lucas 4:14-15) 
\p  
\v 12 Utdit madamag Jesus un naibaḻud si Juan un Mambubunyag, nan-ulin sin probinsiya’d Galilea.  
\v 13 Yoong adina ininggaw sin boboḻoy da ud Nazaret, nu adi ummoy ininggaw Capernaum un osa’n boboḻoy sin igid din baybay Galilea un sakup dit pitan dadit Zabulon kan Neftali.  
\v 14 Nakwa tu daḻapnu matungpal dit paingkanglit Apudyus kan propeta Isaias un, 
\q1  
\v 15 “Sat pitan da Zabulon kan Neftali awad sin kapon baybay sidin domang din wangwang Jordan, inggana’t din sakup Galilea un igaw dat bokona Judio.  
\v 16 Sadat tagu un inggaw sit nakoḻop, naila da dit nakaskasdaawa silaw. Sadat inggaw sit nakoḻopa igaw ud katoy, sinilawan dit silaw dida.” 
\p  
\v 17 Manipud sit timpu’n dummakngana’d Galilea, inlugin Jesus nantudtudu un kanana’n, “Mandadaoli kayu ot igongda yu dat basuḻ yu ta dandaniyon dit timpu’n mangiyapuwan Apudyus!” 
\s1 Inayagan Jesus Dat Ummuna’n Opata Disipulus Na 
\r (Marcos 1:16-20; Lucas 5:1-11) 
\p  
\v 18 Mankikkikkiyang man si Jesus sin igid bananaw sidin Galilea, naila na dat mansunuda Simon un mangadan Pedro kan Andres un madama’n manabtabukuḻ. 
\p  
\v 19 Kanana kan dida un, “Maitung-ud kayu kan sakon ta mambalinok dikayu un mantatabukuḻ si tagu.”\f + \fr 4:19 \ft Sat piyaona’n ugudon, ibaun Jesus dida un umoy mangiwalagawag sit Nabaḻu’n Damag daḻapnu manuttuwa dat tagu kan Jesus.\f* 
\p  
\v 20 Dagusa tinengyan da dit tabukuḻ da ot naitung-ud da kan siya. 
\p  
\v 21 Intultuluy da un dit kummiyang ot naila na payyan dat mansunuda Santiago kan Juan kan sat ama da un si Zebedeo utdit bangka un man-amitong sidit tabukuḻ da. Inayagana dat mansunud ot  
\v 22 tinengyan da un dagus dit bangka kan si ama da ot naitung-ud da kan siya. 
\s1 Nantudtudu Kan Nampapiya Si Jesus Sidat Masakit 
\r (Lucas 6:17-19) 
\p  
\v 23 Dinakdak Jesus din probinsiya’d Galilea un ummoy nantudtudu’t dat sinagoga da utdit Nabaḻu’n Damag maipanggop sit mangiyapuwan Apudyus. Pinapiya na pay dat tagu’t dat nadumaduma’n sakit da.  
\v 24 Utdiyon, nandinadinamag dit maipanggop kan siya utdin losana boboḻoy sin sakupon Siria. Indatong da kan siya dat losana masakit kan dat awad si paspasibgon, sadat nadimunyuwan, nakoḻdas kan sadat adi makagidu. Ot pinapiyan Jesus dida’n losan. 
\p  
\v 25 Utdiyon, aduadu dat tagu’n naitung-ud kan siya un nanligwat Galilea, Decapolis, Jerusalem, Judea kan sadan boboḻoy sin kapon domang didin wangwang Jordan. 
\c 5  
\s1 Sat Tudtudun Jesus Sit Bateled 
\r (Lucas 6:20-23) 
\p  
\v 1 Ilan man Jesus dat adu-adu’n tagu un naitungtung-ud kan siya, nanagada’t dit bateled. Nantupak ot ummadani dat disipulus na kan siya.  
\v 2 Ot inlugi na un nanudtudu kan dida un kanana’n, 
\p  
\v 3 “Nagasat dan tagu’n mamigbig un naid mabalin da nu maipanggop sidan naispirituwana banag, ta mangkuwa da din mangiyapuwan Apudyus! 
\p  
\v 4 “Nagasat dan tagu’n mandomdom ta liwliwaon Apudyus dida! 
\p  
\v 5 “Nagasat dan tagu’n napakumbaba ta maitod kan dida tun pita! 
\p  
\v 6 “Nagasat dan tagu’n taḻona gutagutan da un tungpaḻon dat piyaon Apudyus ipakwa ta ponkona dida! 
\p  
\v 7 “Nagasat dan nakaasi ta kaasiyan Apudyus dida! 
\p  
\v 8 “Nagasat dan nadaḻus si somsomok ta maila da si Apudyus! 
\p  
\v 9 “Nagasat dan tagu’n mangwa’t mangkikinnappiyaan di tagu, ta ngadanon Apudyus dida un abeng na! 
\p  
\v 10 “Nagasat dan maidapdapes gapu’t dit mangwaan da utdadit ipakwan Apudyus, ta mangkuwa da din mangiyapuwan Apudyus! 
\p  
\v 11 “Nagasat kayu nu babbainan dikayu, idapdapes dikayu kan palpalawengon dikayu gapu kan sakon.  
\v 12 Taḻona manlagsak kayu ta amoamod dit gun-guna yu utdin langit. Siya pay kingwan dat tagu’n nampaligat sidat propetan Apudyus sidit un nauna nu dikayu.” 
\s1 Maiyalig Dat Disipulus Jesus Si Asin Kan Silaw 
\r (Marcos 9:50; Lucas 14:34-35; Lucas 8:16) 
\p  
\v 13 Intultuluy Jesus un nantudtudu’n kanana’n, “Dikayu’d kama’t asin dan losana tagu.\f + \fr 5:13 \ft Sat asin pabaḻuwona dit tamtam dit makan, padana pay un sadat buyut Jesus pabaḻuwon da dat aangson dat udum maipagapu utdat tudtudu da kan mantatagu da.\f* Yoong nu mangkubay nat asin, adinaon mabalina maiyulin dit apgad na. Naid selbi naon nu adi maidawat kad dabdabbokon di tagu’l lawa. 
\p  
\v 14 “Dikayu’d kama’t silaw dat tagu’t tun lubung. Somsomkon yu un adina mailingod nat ili un nabangun sinat tuktuk di bateled.  
\v 15 Padana pay un maid manongog si pingki asina tangngoban, nu adi igga na utdit kustu un iiggaan daḻapnu masilawan dat losana inggaw sit boḻoy.  
\v 16 Padana pay kan dikayu, masapula napataka maila nat silaw yu daḻapnu ilan dat tagu dan nabaḻu’n angwat yu kad, dayawon da si Ama yu ud langit.” 
\s1 Tudtudu Maipanggop Sit Lintog Moses 
\p  
\v 17 Intuluy Jesus un kanana’n, “Adiyu kanana dummatongaka umoy manwaswas sit lintog Moses kan dat ingkanglit dat propetan Apudyus, nu adi umoyak tungpaḻon dat losana imbaga da.  
\v 18 Tuttuwa tun ibagak kan dikayu un, mangkigad tun langit kan pita yoong sadat lintog Apudyus adina mabalina makaanan, ulay sintoyoka lawa inggana’t matungpal un losan.  
\v 19 Isunga sat tagu’n adi tumuttuwa ulay nu san kanan da un kaḻangpawana bilin Apudyus kan tudtuduwana dan udum daḻapnu adida pay tuttuwaon, siya’d kadobaan sin mangiyapuwan Apudyus. Yoong sat tagu’n tumuttuwa’t dan bilin Apudyus kan itudtudu na utdan udum daḻapnu tuttuwaon da pay, siya’d nangatu’t din mangiyapuwan Apudyus.  
\v 20 Ta ibagak kan dikayu un, adi kayu mabalina maidagamung sin mangiyapuwan Apudyus malaksig nu nalinlintog kayu nu sadan mimistulun di lintog kan sadan Fariseo.” 
\s1 Tudtudu Maipanggop si Suḻag 
\p  
\v 21 “Dingngoḻ yu un inabus dit naibilin sidat tagu’t dit aw-awe un kanana’n, ‘Adi kayu kumatoy ta sanat kumatoy maidaḻum.’  
\v 22 Yoong satu tun ibagak kan dikayu, singngadan na mana sumuḻag si buḻun na, maidaḻum; singngadan na man un mamabbain sit buḻun na un kanana’n, ‘Naid selselbim,’ maidaḻum sit Sanhedrin ot singngadan na mana mangibaga un, ‘Tung-ug ka,’ dusaon Apudyus sin impiyelnu.  
\v 23 Siya’d gapuna un ulay nu awad kaon sin altar un umoy mandatun kan Apudyus nu magasmok nu un awad kingwam si linaweng dit buḻun nu,  
\v 24 tengyam yan dit datun nu ta umoy ka yan mampakawan ta mangkapiya kayu asim umoy idatun dit datun nu kan Apudyus. 
\p  
\v 25 “Ot nu awad mangidaḻum kan sika, makaaliglu ka un dagus sit daan yu payyan dumakngan sit uukkuman. Ta nu adim koon di, ipaima dika’t din kuis ot san kuis paibaḻud dika’t dan pulis.  
\v 26 Ot ibagak un nu ibaḻud dika, adi kaon makaḻaksun inggana’t mabayadam dit multam.” 
\s1 Tudtudu Maipanggop si Dagdagas 
\p  
\v 27 “Dingngoḻ yu un inabus dit naibilin un, ‘Adi kayu makadagdagas.’  
\v 28 Yoong sinsatunon ibagak kan dikayu’n, ulay singngadan na un mangitukkoḻ si babai ot dagusa maboknan dit gikna na un piyaona’n aḻan, nakabasuḻon sit somsomok na si dagdagas.  
\v 29 Siya’d gapuna un, nu sat diwanana ata yu ud maigapuwan di makabasuḻan yu, tuwilon yu ot idawat yu ta unnaya lawa’n awad kulang nat long-ag yu nu san mabubukkoḻ kayu un maidawat sin impiyelnu.  
\v 30 Ot nu san diwanana ima yu ud maigapuwan di makabasuḻan yu, putdon yu ot idawat yu ta unnaya lawa’n ossaan nat takḻay yu nu san mabubukkoḻ nat long-ag yu un maidawat sin impiyelnu.” 
\s1 Tudtudu Maipanggop Si Idang di Man-asawa 
\r (Mateo 19:9; Marcos 10:11-12; Lucas 16:18) 
\p  
\v 31 “Naibilin pay sidit un: ‘Nu awad laḻaki’n mangidang si asawa na, masapula itdana dit asawa na si kasulatan dit man-idangan da.’  
\v 32 Yoong sinsatun ibagak kan dikayu un, sanat laḻaki’n umidang si asawa na un adi nakabasuḻ si dagdagas, makabasuḻ nu awad mangasawa’t dit asawa na ta pinambalin na un nakadagdagas. Ot sat laḻaki’n mangasawa’t dit naidangana babai, makabasuḻ payon si dagdagas.” 
\s1 Tudtudu Maipanggop Si Sapata 
\r (Santiago 5:12) 
\p  
\v 33 “Dingngoḻ yu pay dit naibilin sidat ginnapuwan taku un, ‘Masapula adiyu man-awidan dit insapata yu, nu adi masapula tungpaḻon yu dit isapata yu.’  
\v 34 Yoong sinsatunon, ibagak kan dikayu un adi kayu’n taḻon mansapsapata. Adiyu isapata’d langit ta siya’d man-apuwan Apudyus.  
\v 35 Padana paya adiyu isapata tun pita ta siya’d naipatayan dan ikina, kan padana pay Jerusalem ta siya’d ilin dit kangattuwana Ali.  
\v 36 Adiyu pay isapata nat uḻu yu ta adi kayu makapabalin si osa’t napoḻkas onnu nangisita buuk.  
\v 37 Kanan yu ullawa un, ‘On,’ onnu ‘Adi,’ un adiyu dogaan si sapata, ta sat sapata un idoga yu, manligwat kan Satanas.” 
\s1 Tudtudu Maipanggop Si Baḻos 
\r (Lucas 6:27-36) 
\p  
\v 38 “Dingngoḻ yu pay dit naibilin sidit un kanana’n, ‘Sat mamuḻsok si padana un tagu, buḻsokon da pay kan sat mangengaw si padana un tagu gengawan da pay.’  
\v 39 Yoong sinsatunon ibagak kan dikayu un adi kayu gumaḻos sidan mangwa’t laweng kan dikayu. Nu awad manipak sinat madiwanana pasngit yu, isagad yu payyanot nat biik.  
\v 40 Ot nu awad mangidaḻum kan dikayu ta aḻana nat badut yu, itdon yu payyanot nat kagoy yu.  
\v 41 Ot nu awad mangipapilit kan dikayu’n mangipaawit sinat awit na si singkilometro awiton yuwot si duwa’n kilometro.  
\v 42 Itdan yu dat mangkodaw kan dikayu, pagawatan yu dat manggawat kan dikayu.” 
\s1 Tudtudu Maipanggop Sit Mampipiya’t Dan Kabusuḻ 
\r (Lucas 6:27-28, 32-36) 
\p  
\v 43 “Dingngoḻ yu pay dit naibilin sidit un, ‘Piyaom dat gayyom nu yoong lawengom dat mangidapdapes kan sika.’  
\v 44 Yoong sinsatunon ibagak kan dikayu’n, masapula piyaon yu dan kabusuḻ yu kan iluwaḻuwan yu dan mangidapdapes kan dikayu  
\v 45 daḻapnu mailasin un tuttuwa’n anak dikayu kan Ama yu ud langit. Ta padana’n ipalubus na din inita manilaw sidat nadadag kan nabaḻu’n tagu. Padana’n mangitod si udan sidat mangwa’t nabaḻu kan sidat mangwa’t laweng.  
\v 46 Ot nu sad piyaon yu ullawa dan mamiya kan dikayu, gun-gunaan dikayu kad kan Apudyus? Bokon kada siya pay kokkoon dan man-uuḻup si bugis?  
\v 47 Ot nu sad kabagbaga yu ullawa dan buḻun yu, singngadan nat naidum-an yu utdan uduma tagu? Bokon kada siya pay kokkoon dan bokona makatigammu kan Apudyus?  
\v 48 Isunga masapula padaon yu si Ama yu ud langit un maid mangkulangana.” 
\c 6  
\s1 Tudtudu Maipanggop Si Tumuḻungan Sidan Nakapus 
\p  
\v 1 Kanan Jesus un, “Ilan yu ta adiyu gagaḻaona ipappaila din mangwaan yu si nabaḻu, ta nu siya’d koon yu naid gun-guna yu kan Ama yu ud langit. 
\p  
\v 2 “Isunga nu awad ituḻung yu utdan nakapus, adiyu umoy ipalapalawag un kama’t din koon dan man-ag-agina tagu nu inggaw da utdin sinagoga kan kaḻkaḻsa daḻapnu idayaw dat tagu dida. Tuttuwa tun ibagak kan dikayu un, inawat daon dit gun-guna da utdiya mangidayawan dat tagu kan dida.  
\v 3 Yoong nu awad ituḻung yu utdan kapus, adiyu un taḻon ipatpatigammu’t dan udum ulay nu san taḻona kagayyoman yu.  
\v 4 Ot si Apudyus un Ama yu un mangiila’t dan koon yu si nalingod, gun-gunaan dikayu.” 
\s1 Tudtudu Maipanggop Si Luwaḻu 
\r (Lucas 11:1-13) 
\p  
\v 5 “Nu manluwaḻu kayu, adiyu padaon dan man-ag-agin. Pipiyaon da un sumikada manluwaḻu’t dan sinagoga kan sidan nan-ab-abtan di kaḻsa daḻapnu ilan dat tagu dida. Tuttuwa tun ibagak kan dikayu un, inawat daon dit gun-guna da utdiya mangidayawan dat tagu kan dida.  
\v 6 Nu manluwaḻu kayu, mangkuḻung kayu’t din kuwaltu asi kayu manluwaḻu kan Apudyus un adi maila. Ot si Apudyus un Ama yu un mangiila’t dan koon yu si nalingod, gun-gunaan dikayu. 
\p  
\v 7 “Nu manluwaḻu kayu, adiyu anduwon nat naid si bogasa luwaḻu’n siya’d koko-on dan adi makatigammu kan Apudyus. Ta kanan da nin nu dongḻon Apudyus dit luwaḻu da gaputa andu.  
\v 8 Adiyu padaon dida ta tigammunon Apudyus un Ama yu dan masapul yu utdin daan yu payyan mangkodawan.  
\v 9 Kama’t tu nat manluluwaḻu yu: 
\q1 ‘Ama mi un awad langit, iluwaḻu mi un madaydayaw nat ngadan nu.  
\v 10 Iluwaḻu mi un dumatongon nat man-apuwam situn pita kan matungpal nat piyaom situn pita un padana’d langit.  
\v 11 Itdom dan kanon mi un inaḻgaw.  
\v 12 Pakawanom dan basuḻ mi un padan dit mamakawanan mi utdan makabasuḻ kan dikami.  
\v 13 Adim ipalubusa masugsugan kami, nu adi iyadayu dikami utdin nadadag.’\f + \fr 6:13 \ft San osan kaipooyan din nadadag, si Satanas. Sadan uduma manuscrito idoga da tu un bersikulu: Ta sika’d mangiyapu, mannakabalin kan madaydayaw si inggaingga. Amen.\f* 
\m  
\v 14 “Nu pakawanon yu dat makabasuḻ kan dikayu, pakawanon dikayu pay kan Ama yu ud langit.  
\v 15 Yoong nu adiyu pakawanon dida, padana paya adi dikayu pakawanon kan Ama yu ud langit sidat basbasuḻ yu.” 
\s1 Tudtudu Maipanggop si Manlanganana Mangan Gapu’t Manluwaḻuwan 
\p  
\v 16 “Nu manlangan kayu’n mangan sin manluwaḻuwan yu, adi kayu manduduuya padan dan man-ag-agin. Ta manduduuyon da din ila da daḻapnu mailan kad dat tagu un nanlangan da un mangana manluwaḻu, idayaw da dida. Tuttuwa tun ibagak kan dikayu un, inawat daon dit gun-guna da utdiya mangidayawan dat tagu kan dida.  
\v 17 Siya’d gapuna’n nu manlangan kayu’n mangan, mandaḻ-up kan manlaggud kayu,  
\v 18 daḻapnu maid makatigammu nu adi abusa lawa si Ama yu un adi maila. Ot si Ama yu un mangiila’t din koon yu si nalingod, gun-gunaan dikayu.” 
\s1 Sat Kaḻuub Sin Langit 
\r (Lucas 12:33-34) 
\p  
\v 19 “Bokona uttun pita’d mantaḻponan yu utdan talipon yu, ta kaynga’l lawa’n aminon di angngat ya lati kan awad pay lumnoka mangakaw.  
\v 20 Itaḻpon yuwot sin langit ta maida taḻon angngat onnu lati’t di si mangamin kan maid makaḻnok si mangakaw.  
\v 21 Ta sat kawadan dit talipon yu, siya pay ud taḻona sosomkon yu.” 
\s1 Tudtudu Maipanggop Sit Silaw di Long-ag 
\r (Lucas 11:34-36) 
\p  
\v 22 “Satun ata siya’d pannakasilaw ditun long-ag. Isunga nu napadda tun ata, napadda tun losana long-ag.  
\v 23 Yoong nu nadaḻam nat atam, nakoḻop pay nat losana long-ag nu. Ot nu pangot dit awad kan sika imbisa silaw, taḻona napangot nat mataguwam!” 
\s1 Tudtudu Maipanggop Kan Apudyus Kan Sadat Sanikuwa 
\r (Lucas 16:13) 
\p  
\v 24 “Maid baba-unon si mandisanona’n manselbiyan dan duwa’n apu. Ta lawengona dit osa ot piyaona dit osa, onnu ipasnok na un manselbi’t dit osa ot duḻaona dit osa. Ot padana pay kan dikayu un adiyu mabalina mandisanon din manselbi kan Apudyus kan gumamgama gumaknang.” 
\s1 Tudtudu Maipanggop Sidan Mandanagan Kan Mabulungan Taku 
\r (Lucas 12:22-31) 
\p  
\v 25 “Isunga ibagak kan dikayu un bokona sadan makan, mainum kan badut dan mandanagan yu. Bokon kada napotpotog nat mataguwan yu nu san makan kan napotpotog nat long-ag yu nu san badut?  
\v 26 Ilan yu dan sissiwit, adida mammuḻa onnu man-ani, adida man-iyaḻang yoong itdan Ama yu ud langit dida’t kanon da. Bokon kada napotpotog kayu nu sadan sissiwit?  
\v 27 Singngadan na kan dikayu ud makaisuḻut si sinsikuwan sit mataguwana udsi mandandanagana? 
\p  
\v 28 “Apay ikadanag yu ud mambadut yu? Somsomkon yu din mandadakoḻ dan simalona sabsabung. Adida mangkokwa onnu mangganay.  
\v 29 Yoong ibagak kan dikayu un amo napippiya din ila da nu sadat nangkababanola badut Ali Solomon.  
\v 30 Ot nu kama’t di un papiyaon Apudyus dan simalona sabung un matagu’t tun aḻgaw yoong mabigat kad masgob da, bokon kada amo sosomkona nat mambadut yu? Nakapsuta taḻon nat pammati yu!  
\v 31 Adi kayu mandandanaga kanan yu un, ‘Mangaḻ-an mi kad nin si kanon mi, inumon mi kan da badut mi?’  
\v 32 Siya datu dan taḻona sosomkon dan adi makatigammu kan Apudyus. Tigammun Ama yu ud langit un kasapulan yu datu.  
\v 33 Iyun-una yuwota somsomkon nat mangiyapuwan Apudyus kan dikayu kan san mantungpaḻan yu utdan piyaona ot itdona pay dan losana kasapulan yu.  
\v 34 Adiyu ikadanag dan masapul yu nu bigat ta paḻungay pay lawan nu timpu na. Loog naon datu’n palikut situn satuna aḻ-aḻgaw.” 
\c 7  
\s1 Tudtudu Maipanggop Sit Mangukuman Sidan Udum 
\r (Lucas 6:37-42) 
\p  
\v 1 “Adiyu ukumon dan uduma tagu daḻapnu adin pay Apudyus dikayu ukumon.  
\v 2 Ta nu kamaan nat man-uukum yu utdan udum, siya pay man-uukum Apudyus kan dikayu. Nu kamaan nat man-iila yu utdan udum, siya pay dit man-iilan Apudyus kan dikayu.  
\v 3 Apay un sad ilam nat bangbang-ita buḻaw ud buḻun nu un bokona sat kama’t batanga buḻaw nu?  
\v 4 Inona’n kanam sit buḻun nu un, ‘Kaanok nat buḻaw nu,’ nu adim yan kaanon nat kama’t batanga buḻaw nu?  
\v 5 Man-ag-agin ka! Kaanom yana umuna nat kama’t batanga buḻaw nu daḻapnu kumadda nat man-iilam un mangaan sit buḻaw buḻun nu. 
\p  
\v 6 “Adiyu itdon sidan asu dan singngadan na mana nasantuwan ta dukusan kan kotban dikayu. Adiyu pay igga dan perlas sin sinagung di boḻok ta dabdabbokon da ullawa.”\f + \fr 7:6 \ft Sadan asu kan boḻok dida’d kaiyaligan dan tagu’n nadadag un adida mangmangwaan din Ugud Apudyus.\f* 
\s1 Tudtudu Maipanggop Sit Mangkodawan Taku kan Apudyus 
\r (Lucas 11:9-13) 
\p  
\v 7 “Nu awad masapul yu adi kayu lumipsuta mangkodaw kan Apudyus ot itdana dikayu. Adi kayu lumipsuta man-inap ot tuḻungan dikayu kan siya’n mangdas. Adi kayu lumipsuta mangkogkog sit sawang na ot ibukatan dikayu kan siya.  
\v 8 Ta losana mangkodaw kan Apudyus maitdan, losana man-inap makaodas kan losana mangkogkog sidit sawang na maibukatan.  
\v 9 Singngadan na kan dikayu’n ama ud mangitod si batu utdit anak na nu mangkodaw si tinapay?  
\v 10 Onnu itdana’t uḻog nu mangkodaw si ikan? Maid.  
\v 11 Ot nu dikayu un nadadag tigammu yu un mangitod si napiya utdan anak yu, amodot kan Ama yu ud langita mangtod sidan napiya utdan mangkodaw kan siya. 
\p  
\v 12 “Koon yu utdan pada yu un tagu din piyaon yu un koon da pay kan dikayu, ta siya’d kustu un kaipooyan dit lintoga ingkanglit Moses kan sadat insuḻun dat propeta.” 
\s1 Sat Nasupita Sooban 
\r (Lucas 13:24) 
\p  
\v 13 “Mangoy kayu’t din nasupita sooban, ta sat nanawaga sooban kan naḻasu un daḻan manaḻan sin mannanayuna mapaligatan ot adu dan mangoy.  
\v 14 Yoong nasupit din sooban kan nasigab din daḻana manaḻan sin mataguwan si inggaingga isunga akit dan tagu’n makaodas.” 
\s1 Sat Kayu Kan Sat Bungana 
\r (Lucas 6:43-45) 
\p  
\v 15 “Alimbanan yu dat man-ag-agin propeta. Ta umoy da kan dikayu un naamma dit ila da un kama dat kannelu, yoong sat katuttuwaana kama da utdan naenget un tanana asu.  
\v 16 Maimatunan yu dida utdan angwat da. Padan di kayu un maimatunan ta utdit bunga na. Naid iwoy si mamunga’t ubas onnu pingita mamunga’t igus.  
\v 17 Sat napiya un kayu, napiya dit bunga na yoong sat lawenga kayu, laweng pay dit bunga na.  
\v 18 Adina mabalina sanat napiya’n kayu laweng nat bunga na onnu sanat lawenga kayu napiya nat bunga na.  
\v 19 Losana kayu un adi mamunga’t napiya, maipokpok asi maidawat sin apuy.  
\v 20 Isunga maimatunan yu dat man-ag-agin propeta utdit angwat da.” 
\s1 Sadat Adin Jesus Tigtigammu 
\r (Lucas 13:25-27) 
\p  
\v 21 “Bokona losana mangibaga kan sakon si, ‘Apu, Apu’ makaḻnok sin langita mangiyapuwan Apudyus, nu adi abusa lawa dan mangwa’t dan piyaon Ama’d langita ipakwa.  
\v 22 Nu dumtong dit aḻ-aḻgawa mangukuman Apudyus sidat tagu, adu’n mangibaga kan sakon un kanan da un, ‘Apu, Apu, imbaga mi dat paimbagam kan dikami. Inusal mi pay nat ngadan nu un nangaddag sidat dimunyu kan nangkokwa kami pay si adu’n nakaskasdaawa makwa.’  
\v 23 Yoong ibagak kan dida’n, ‘Naid tigtigammuk kan dikayu. Umadayu kayu, dikayu’n losana kumokokwa’t nadadag.’ ” 
\s1 Sat Natuudan Dat Duwa Un Boḻoy 
\r (Lucas 6:46-49) 
\p  
\v 24 “Isunga sat tagu’n mangngoḻ kan manungpal sidatu’n ibagbagak, maipada’t dit nasiliba tagu’n namoḻoy sit lap-at di batu.  
\v 25 Umudan man si nabilog, nanlayus kan dinupak pay dit nabiloga bayogbog dit boḻoy, yoong adina natukas ta natutuud sit lap-at dit batu.  
\v 26 Yoong sat tagu’n mangngoḻ sidatu’n ibagbagak yoong adina tungpaḻon, maipada’t dit tung-uga tagu’n namoḻoy sit kalaglaganan.  
\v 27 Umudan man si nabilog, nanlayus kan dinupak pay dit nabiloga bayogbog dit boḻoy ot natukas kan nagnagsay!” 
\p  
\v 28 Gangputon man Jesus ibaga dadi, nasdaaw dat adu’n tagu utdit nantutudtudu na,  
\v 29 ta bokona kama’t dit mantutudtudun dat mimistulun di lintog. Ta maila’n awad tulay na. 
\c 8  
\s1 Pinapiyan Jesus dit Nakutoḻ 
\r (Marcos 1:40-45; Lucas 5:12-16) 
\p  
\v 1 Gumusad man si Jesus sidit bateled, adu’n tagu’n naitung-ud kan siya.  
\v 2 Ot inggaw nakutoḻ un ummoy nampalintumong sit atubang na un kanana’n, “Apu, tigammuka kabooḻama papiyaon sakon nu piyaom.”  
\v 3 Inagpadan Jesus un kanana’n, “On, piyaok. Kumiya ka!” Ot dagusa nakaan dit kutoḻ na.  
\v 4 Utdi, binilin Jesus un kanana’n, “Ilam ta adim ibagbaga’t udum, nu adi mandadawwos ka kan padi ta umoy ka ipaila un kummiya kaon, asika umoy mandatun kan Apudyus un kama’t dit imbilin Moses sidit si manigammuwan di losana tagu un kummiya ka.” 
\s1 Pinapiyan Jesus dit Baba-unon di Kapitan 
\r (Lucas 7:1-10) 
\p  
\v 5 Dumatong man si Jesus ud Capernaum, ummabat dit bokona Judio un kapitan di suldadu un nampakpakaasi’n,  
\v 6 “Apu, awad dit baba-unoka masakit sin boḻoy. Taḻona kawas ot adina makagidu.” 
\p  
\v 7 “On, umoy ku papiyaon,” kanan Jesus. 
\p  
\v 8 Yoong summungbat dit kapitan un kanana’n, “Apu, adika ullawaon umoy sin boḻoy ta bokona nadayawaka tagu’n umoy ka dakngon. Ibagama lawa’n kumiya din baba-unok ot kumiya.  
\v 9 Ta taguwak paya awad mangiyapu kan sakon un nangatngatu’n opisyal kan awad da pay suldaduka iyapuwak. Nu ibagak sit osa un, ‘Ikan,’ manaḻan kan nu ibagak sit osa un, ‘Awenu’t tu,’ dumatong. Ot nu ibagak sit baba-unoka, ‘Koom tu,’ koona.” 
\p  
\v 10 Nasdaaw si Jesus sit dongḻona di ot kinnanana’t dat tagu’n maitungtung-ud kan siya un, “Tuttuwa tun ibagak kan dikayu un pulus pay nu awad innilak si osa’t iyIsrael un manuttuwa si kama’t tuwa kapitan.  
\v 11 Somsomkon yu tu un ibagak. Adu’n tu dan bokona Judio un manligwat si nadumaduma’n ili, manipud sin kapon lumtawan init inggana’t din kapon maipsukana un maidagamung sin mangiyapuwan Apudyus sidin langit kan makaubunga mangan kan da Abraham, Isaac kan Jacob un ap-apu taku’n Judio.  
\v 12 Ot adu dan Judio un naituding un maidagamung sin mangiyapuwan Apudyus yoong maidawat da utdin nakoḻopa igaw ot mampaibil kan mampangilot da utdi.” 
\p  
\v 13 Utdi, imbagan Jesus sit kapitan un, “Manaḻan kan, matungpal nat kodkodawom un kama’t dit tuttuwaoma makwa.” 
\p Ot dagusa gummilog dit baba-unon didit kapitan. 
\s1 Pinabilog Jesus Dat Adu’n Masakit 
\r (Marcos 1:29-34; Lucas 4:38-41) 
\p  
\v 14 Ummoy si Jesus sit boḻoy da Pedro ot dintong na dit katugangan Pedro un babai’n uumbog ta mampudpudut.  
\v 15 Inagpadan Jesus dit ima na ot dagusa naid dit pudut na. Gummangun ot ummoy nangisagana’t kinan Jesus. 
\p  
\v 16 Masdom man, nan-idatong dat tagu si adu’n sinakayan di dimunyu. Ot inaddag Jesus dat dimunyu’n losan un binagaana’l lawa dida kan pinabilog na pay dat masakit.  
\v 17 Siya’d kingwana daḻapnu matungpal dit ingkanglit propeta Isaias un, “Kinaan na un losan dadit dupektun di long-ag taku kan sinagapaḻ na dat sigabon taku.”\f + \fr 8:17 \ft Isaias 53:4\f* 
\s1 Sadat Mamiya’n Umunud Kan Jesus 
\r (Lucas 9:57-62) 
\p  
\v 18 Utdit mailan Jesus dat adu’n tagu’t dit nangkalliput na, imbagana’t dat disipulus na un, “Mandoḻmang taku.”  
\v 19 Utdi, ummadani kan siya dit osa un mistulun di lintog un kanana’n, “Mistulu, umoyak kan sika si kigada ayam.” 
\p  
\v 20 Summungbat si Jesus un, “Unnay pay dan buwot ta awad lungug si inggawan da kan dan sissiwit ta awad lubu da yoong sakona Inyanak di Tagu, naid boḻoy ku ut man-illongak.” 
\p  
\v 21 Inggaw pay osa’t dat disipulus na ud kanana’n, “Apu, oni ta umoy ku yan ilbon si amak.” 
\p  
\v 22 Insungbat Jesus un, “Maitung-ud kaot kan sakon. Bay-ama sadat adi manuttuwa kan sakon ud mangilbon sida’t minatoy da.”\f + \fr 8:22 \ft Sat naikanglit sin Griego, ‘bay-ama sadat natoy dat mangilbon sidat minatoy da.’ Ta sadan adi manuttuwa maibilang da un natoy sin man-iilan Apudyus.\f* 
\s1 Pinaginok Jesus Dit Bayogbog Kan Paḻuung 
\r (Marcos 4:35-41; Lucas 8:22-25) 
\p  
\v 23 Manlugan man si Jesus sit bangka naitung-ud pay dat disipulus na.  
\v 24 Inggaw da man sit gawan dit danum, kakḻata lawa un gummali’t nabilog ot maḻukuḻukut dit paḻuunga maisaysay-u utdit bangka ot dandaniyon mapnu’t danum. Yoong si Jesus nasuyop.  
\v 25 Ot ummoy dat disipulus na pinukaw un kanan dan, “Apu taguwon dikami! Ta maḻmos takuwon!” 
\p  
\v 26 Summungbat si Jesus un, “Apay kumimut kayu? Kaakit nat pammati yun!” 
\p Utdi, gummangun si Jesus ot ginimauwana dit bayogbog kan paḻuung ot gumminok da. 
\p  
\v 27 Nasnasdaaw da un losan dat disipulus na ot kanan dan, “Ngad kadnin dituwa tagu’n ulay danat bayogbog kan paḻuung, tuttuwaon da tun ibaga na?” 
\s1 Pinapiyan Jesus Dat Duwa’n Laḻaki Un Sinakayan Di Dimunyu 
\r (Marcos 5:1-20; Lucas 8:26-39) 
\p  
\v 28 Dumangpot man da Jesus sit domang sin lakub din ili’d Gadara, ummabat dat duwa’n laḻaki’n sinakayan di dimunyu’n nanligwat sidit kalobḻobnan. Nangkabibilog da kan gakkimut da, siya’d gapuna’n maid makatuḻoda mangoy sit iiggawan da. 
\p  
\v 29 Ilan da man si Jesus kakḻata lawa’n gapappakuyan da un, “Sika un Anak Apudyus apay lingalingom dikami? Umoy ka kad situ ta umoy dikami dusaon sinat bokon payyana timpu na?” 
\p  
\v 30 Inggaw da ud sin-amaḻana boḻok un manubsubuk sit ad-adayu’t akit. 
\p  
\v 31 Nampakpakaasi dat dimunyu kan Jesus un kanan dan, “Nu addagon dikami, manaḻnon dikami’t dan boḻok sidi.” 
\p  
\v 32 “Ikayu!” kanan Jesus. Ot tinengyan da dat duwa’n tagu ot ummoy da nilumnok sidadit boḻok. Utdiyon, nanggugunod dat sin-amaḻana boḻoka kaysan sit gassud ot naotdag da utdit bananaw ot losan da un naḻmos. 
\p  
\v 33 Sadat sin-ayyuwan sidat boḻok, nampatodtoddak da un ummoy nangipadamag sidat tagu’t dit boboḻoy sidit napasamak, taḻon sidit napasamak sidat duwa’n sinakayan dat dimunyu.  
\v 34 Utdi ummoy dat losana umili inila si Jesus. Ilan da man, nampakpakaasi da un taynan Jesus dit boboḻoy da. 
\c 9  
\s1 Pinapiyan Jesus dit Adi Makagidu’n Tagu 
\r (Marcos 2:1-12; Lucas 5:17-26) 
\p  
\v 1 Nanlugan uman da Jesus sit bangka ot nandoḻmang da un nangulin sit ili’n iinggawana.  
\v 2 Utdiya ininggawana’t di, inggaw da ud tagu’n nangidatong si adi makagidu’n tagu’n uumbog sit katli na. Utdit mailan Jesus un taḻona manuttuwa da kan siya, kanana’t dit adi makagidu un, “Anak, pabilogom nat somsomok nu, ta napakawanon dat basuḻ nu.” 
\p  
\v 3 Ininggaw da ud mimistulun di lintoga nadaan sidi ot magngoḻ da man dit imbagan Jesus kankanan da utdit somsomok da un, “Mambagbaga’t maisuganggang kan Apudyus tuwa tagu.” 
\p  
\v 4 Yoong tigammun Jesus dit somsomok da ot kinnanana’n, “Apay mansomsomok kayu’t laweng?  
\v 5 Ngadan nat naḻasḻasu un maibaga? Sadin ‘Napakawanon nat basuḻ nu,’ onnu san ‘Gumangun ka ta kumiyang ka?’  
\v 6 Yoong pabilgok tu un adi makagidu daḻapnu manigammuwan yu un sakona Inyanak di Tagu, awad kalintogak situn pita un mamakawan si basuḻ.” Utdi, imbagana’t dit tagu’n adi makagidu un, “Ibagak kan sika, gumangun ka, aḻam nat obog nu ta manaḻan ka.” 
\p  
\v 7 Gummangun dit tagu ot kaysan sit boḻoy da.  
\v 8 Mailan man dat tagu, ummogyat da ot nandaydayaw da kan Apudyus ta intod na dit kalintogan un kama’t di si tagu. 
\s1 Inayagan Jesus Si Mateo 
\r (Marcos 2:13-17; Lucas 5:27-32) 
\p  
\v 9 Tinengyan Jesus di un igaw ot utdit manaddaddaḻanana, naila na dit osa’n laḻaki un mangngadan kan Mateo un man-uuḻup si bugisa mantutupak sit pisina na. Kinnanan Jesus kan siya un, “Maitung-ud ka kan sakon.” 
\p Lummigwat si Mateo ot naitung-ud kan Jesus. 
\p  
\v 10 Utdit inummoy da Jesus kan dat disipulus na utdit boḻoy da Mateo nakakan, adu dat man-uuḻup si bugis kan udum paya ibilang dat Judio un gumabasuḻ dat inummoy. Ot nakaubung da kan da Jesus un dit nangan. 
\p  
\v 11 Utdit mailan dat Fariseo, kinnanan da utdadit disipulus Jesus un, “Apay makakan din mistulu yu utdan man-uuḻup si bugis kan gumabasuḻ?” 
\p  
\v 12 Yoong magngoḻ man Jesus dit imus da, siya’d summungbata kanana’n, “Sadan awad si sakit ud makasapul si man-aagas bokona sadan naid si sakit.  
\v 13 Anagon yu ud nu sin dit piyaona’n ugudon dit ugud Apudyus un kanana’n, ‘San mangaasiyan yu utdan udum din piyaok, bokona san datun yu.’ Dummatongak daḻapnu ayagak dan gumabasuḻ un masapula mandadaoli utdat basuḻ da bokona sadan mangipagalupa nalintog da.” 
\s1 Imus Maipanggop si Manlanganan Un Mangan 
\r (Marcos 2:18-22; Lucas 5:33-39) 
\p  
\v 14 Namingsan, inggaw da ud dummatong un disipulus Juan un Mambunbunyag kan Jesus ot inimus da un, “Apay manlangan kami’n mangan sidadin Fariseo, yoong adida manlangana mangan danat disipulus nu?” 
\p  
\v 15 Summungbat si Jesus un, “Mabalin kad un mandomdom dadin sangaili’t din boda nu inggaw payyan kan dida dit laḻaki’n namboda? Bokon! Yoong nu dumtong dit timpu’n maaḻaon dit laḻaki’n namboda, siyadiyon ud timpu’n manlanganan da un mangan un mangipaila’t dit domdom da.” 
\p  
\v 16 Intuluy Jesus un kanana’n “Maid mangitakup si bagu’n luput sinat dadaana badut ta nu masaksakan, mangkulisonson dit bagu’n luput ot am-amdona’n pissayon dit dadaana badut.  
\v 17 Padana pay un naid mangibilung si bagu’n basi utnat dadaana geddanga bibillungan un adinaon mannatnat. Ta nu sumubuy, buḻtugona dit bibillungan ot kaynga ullawa’n maibukallay dit basi kan mayam-an pay dit bibillungan. Masapula sat bagu’n basi maibilung si bagu’n geddanga bibillungan daḻapnu maid mayam-an.” 
\s1 Sadit Abeng Jairo Kan Sat Babai’n Nanikdun Sit Badut Jesus 
\r (Marcos 5:21-43; Lucas 8:40-56) 
\p  
\v 18 Madama payyana makabagbagbaga’t Jesus kan dida utdit dummatong dit osa’n pangat di Judio ot nampalintumong sit sinagung Jesus un kanana’n, “Kakatoy din abeng ku un babai, yoong pangngaasim ta umoy nu agpadan kad umungaḻ.” 
\p  
\v 19 Utdi, lummigwat si Jesus ot naibuḻun kan siya pati payon sidat disipulus na. 
\p  
\v 20 Naitung-ud pay dit babai’n kagwampuḻu’t duwa’n dagunon un makaddaḻadaḻa. Ot nakasuppenget sidadit adu’n tagu un ummoy sit awid Jesus asina sinekgel dit lagayadan dit badut na.  
\v 21 Ta kanana’t dit somsomok na un, “Ulay nu masekgel ku ullawa din badut na, kumiyaak.” 
\p  
\v 22 Nan-awing si Jesus ta nagikna na ot ilana man dit babai kinnanana’n, “Anak ku, pabilgom nat somsomok nu. Kummiya nat sakit nu gapu’t nat pammatim kan sakon.” 
\p Ot dagusa kummiya dit babai. 
\p  
\v 23 Sumaaḻ man da Jesus sit boḻoy didit pangat, innilan Jesus dadit man-uullimong\f + \fr 9:23 \ft Siya’d ugalin dat Judio dit man-ullimong nu awad natoy.\f* kan sadat mampaalipangdasana tagu.  
\v 24 Utdi kinnanana un, “Lumaksun kayu’n losan ta bokona natoy nat abeng. Masusuyopa lawa.” 
\p Inyaamang da si Jesus. 
\p  
\v 25 Yoong utdit nakalaksunon dat tagu, nilumnok si Jesus sit ininggawan dit abeng ot inaggomana dit ima na ot gummangun. 
\p  
\v 26 Utdiyon, nandinadinamag dit maipanggop situ utdat nangkalliputa boboḻoy. 
\s1 Pinapiyan Jesus Dat Duwa’n Nakuḻap 
\p  
\v 27 Tinengyan Jesus diya igaw ot naitungtung-ud pay dat duwa’n nakuḻap kan siya. Mampappakuy da un kanan dan, “Sika’n kaganakan Ali David, kaasiyan dikami!” 
\p  
\v 28 Utdit dumatong si Jesus sit boḻoya iinggawana, nilumnok ot nilumnok pay dat duwa’n nakuḻap un ummoy ummadani kan siya. Utdi, inimus Jesus kan dida un, “Tuttuwaon yu kad un kabooḻaka papiyaon dikayu?” 
\p “On, Apu,” kinnanan da. 
\p  
\v 29 Utdi, inapḻusan Jesus dat ata da un kanana’n, “Kumiya kayu un kama’t nat tuttuwaon yu un makwa.” 
\p  
\v 30 Ot dagusa nakaila da. Utdi, binilibilin Jesus dida un kanana’n, “Adiyu’n taḻon ibagbaga’t udum tun kingwak!”  
\v 31 Yoong kaysan da un amodota imbagabaga da dit maipanggop kan Jesus sidat nangkalliputa boboḻoy. 
\s1 Pinambagbagan Jesus dit Naumoḻ 
\p  
\v 32 Utdit manaddaḻanan dat nakuḻapa kummiya, inggaw da ud nangidatong kan Jesus si naumoḻ ta sinakayan di dimunyu.  
\v 33 Maabus mana addagon Jesus dit dimunyu mambagbagaon dit tagu ot nasnasdaaw dat tagu’n nakaila un kanan dan, “Naid payyan innila mi si kama’t tu ud Israel.” 
\p  
\v 34 Yoong sadat Fariseo un inggaw sidi, kanan da un, “Sat pangat dat dimunyu ud nangitod kan siya’t pannakabalin na un mangaddag sidan dimunyu.” 
\s1 Kinaasiyan Jesus Dat Tagu 
\p  
\v 35 Utdiyon, dinakdak Jesus dat losana kailin-ili un ummoy nanudtudu’t dat sinagoga utdit Nabaḻu’n Damag un maipanggop sin mangiyapuwan Apudyus. Pinapiya na pay dat tagu’t dat nadumaduma’n sakit kan pasigab da. 
\p  
\v 36 Maila na man dat aduadu’n tagu’n maitungtung-ud kan siya, nadaguwan kan dida ta mangkakapsut da utdit ligat da kan naid mabalin da un mampatuḻungan un kama’t kannelu’n maid man-aayyuwan. 
\p  
\v 37 Utdi, kinnanana’t dat disipulus na un, “Adu un maani yoong akit dan man-ani.”\f + \fr 9:37 \ft San piyaona’n ugudon tu, adu dan tagu’n masapula matudtuduwan maipanggop kan Apudyus yoong akit dan umoy manudtudu.\f* 
\v 38 “Isunga iluwaḻu yu kan Apudyus un singkuwa’t dan maani ta mangibaun si ad-adu un umoy man-ani.” 
\c 10  
\s1 Sadat Kagwampuḻu’t Duwa Un Apostoles 
\r (Marcos 3:13-19; Lucas 6:12-16) 
\p  
\v 1 Pinandatdatong Jesus dat kagwampuḻu’t duwa un disipulus na ot initdana dida’t kalintogana mangaddag sidan nadadaga ispiritu kan mangagas sidadit mampaspasigab si nadumaduma’n sakit kan pasigab. 
\p  
\v 2 Sadatu dat kagwampuḻu’t duwa’n apostoles Jesus. Si Simon un mangngadan si Pedro kan si sunud na un Andres, sada Santiago kan Juan un ganak Zebedeo,  
\v 3 sada Felipe, Bartolome, Tomas kan si Mateo un man-uuḻup si bugis, Santiago un anak Alfeo, Tadeo,  
\v 4 Simon un mangadan si Patriota,\f + \fr 10:4 \ft Isunga mangadanan si Simon si Patriota ta nakabungguy si bungguy dat Judio un napegota lummablaban sidadit Romano un ummoy nangitulay sit ili da.\f* kan si Judas Iscariote un nangituyuk kan Jesus. 
\s1 Imbaun Jesus Dat Kagwampuḻu’t Duwa 
\r (Marcos 6:7-13; Lucas 9:1-6) 
\p  
\v 5 Imbaun Jesus dadiya kagwampuḻu’t duwa ot binilibilin na dida un kanana’n, “Adi kayu umoy sidan bokona Judio onnu lumnok si singngadan na mana ili’d Samaria  
\v 6 nu adi, umoy kayu utdat buḻun taku’n kaganakan Israel un kama’t kannelu’n naiyawa.  
\v 7 Ikayu ot itudtudu yu un dummatongon dit timpu’n mangiyapuwan Apudyus.  
\v 8 Ot papiyaon yu dat masakit, paungaḻon yu dat natoy, papiyaon yu dat nakutoḻ kan addagon yu dat dimunyu’t dat tagu. Adi kayu mampabayad ta bokona binayadan yu nat pannakabalin yu un intod ku kan dikayu.  
\v 9 Adi kayu mambaḻun si pilak ulay siping.  
\v 10 Adi kayu mampasiking kan adi kayu mangaḻa’t mansukatan yu si badut kan da kapatus kan ulay suḻkud. Ta san mangkokwa lobbong na un maitdan si kasapulana. 
\p  
\v 11 “Singngadan na mana ili’n dakngon yu, inapon yu din lumbonga manangaili kan dikayu ta siya’d inggawan yu inggana’t manaḻnan yu.  
\v 12 Ot nu lumnok kayu’t boḻoy kanan yu un, ‘Itdan dikayu kan Apudyus si kapiya.’  
\v 13 Ot nu lumbong un maitdan da, maituttuwa’n kapkapiya da. Yoong nu bokona lumbonga maitdan da’t kapiya, maugnut dit imbaga yu. 
\p  
\v 14 “Ot nu awad da ud tagu’n adi mamaḻnok kan dikayu onnu adi dumngoḻ sidan itudtudu yu, tengyan yu diya boḻoy onnu ili ot ikagkag yu dat gabu’t dat iki yu.\f + \fr 10:14 \ft Sadit mangikagkagan da utdat gabu’t dat iki da, bintaga di utdat tagu un madusa da gapu’t dit adida mandongḻan kan manuttuwaan sit Nabaḻu’n Damaga itudtudun dat apostoles Jesus.\f* 
\p  
\v 15 “Ibagak kan dikayu un nu timpu un mangukuman Apudyus, am-amod dit dusan dat tagu’t diya igaw nu sat dusan dat iSodoma kan iGomora.”\f + \fr 10:15 \ft Amoamod dit kinadadag dat tagu’t din Sodoma kan Gomora utdit isunga ingkoddong Apudyus un dusaona dida.\f* 
\s1 Sadat Dumatonga Ligat 
\r (Mateo 24:1-14; Marcos 13:1-13; Lucas 12:11-12; 21:12-17) 
\p  
\v 16 “Dongḻon yu! Kama kayu’t kannelu un ibaun ku utdan tanan un asu. Ot masapula nalaing kan naalistu kayu’n kama’t uḻog yoong kama’t kalupati’n naid loog na un man-uyung.  
\v 17 Alimbanan yu dat tagu ta dopapon kan idallay dikayu’n tu utdan ukum. Sabisabidan dikayu’n tu utdit daḻom dat sinagoga da.  
\v 18 Gapu’t nat tumuttuwaan yu kan sakon, idaḻum dikayu’t dan gugubinnadul ya aali daḻapnu panoknokan yu dit Nabaḻu’n Damag kan dida kan sidat losana iyapuwan da.  
\v 19 Ot nu idatag dikayu’n maimusan sidan ukum, adi kayu madanagan nu inon dit mansusungbat yu kan nu ngadan nat ibaga yu ta maipatigammu payon kan dikayu utdiya timpu.  
\v 20 Ta sadit isungbat yu bokona manligwat sit kanaknakoman yu, nu adi manligwat sit Ispiritun Apudyus un Ama taku. 
\p  
\v 21 “Sadi un timpu ituyuk dat tagu dat mismu’n sunud da un papatoy. Padana pay un ituyuk dat maḻong-ag un papatoy dat abeng da ot busuḻon pay dat aanak dat maḻong-ag da ot papatoy da dida.  
\v 22 Lawengon dikayu’t dan losana tagu gapu’t nat manuttuwaan yu kan sakon, yoong singngadan na mana adi lumipsuta manuttuwa kan sakon inggana’t anungus na, taguwon Apudyus.  
\v 23 Nu paligaton dikayu’t osa’n ili, gumtik kayu’t sabali. Tuttuwa tun ibagak kan dikayu un daan yu payyan magangput nat kewaaḻ yu utdan losana ili’d Israel, dumatongaka Inyanak di Tagu. 
\p  
\v 24 “Somsomkon yu un naid man-adaḻ si nangatngatu nu sat mistulu na, kan naid baba-unon si natultulay nu sadit apu na.  
\v 25 Mapnok okyanon nat osa’n man-adaḻ nu maipada dit kapadasana’t dit mistulu na. Padana pay sit baba-unon nu maipada dit kapadasana’t dit apu na. Ot nu sakona Apu yu, ngadnon da si Beelzebub\f + \fr 10:25 \ft Beelzebub — osa’n ngadan ud Satanas un apun dat nadadaga ispiritu.\f* am-amodot nat ingadan da kan dikayu’n taguk.” 
\s1 Sat Gattoka Iyogyat 
\r (Lucas 12:2-7) 
\p  
\v 26 “Adi kayu umogyat sidan tagu’n mamaligat kan dikayu. Ta naid mailimod si adi maikoḻwag onnu naisuḻuk si adi maipaḻtaw nu dumtong din timpu na.  
\v 27 Sadat imbagak kan dikayu si nalimod, ipatigammu yu. Sadat inyagasaas ku kan dikayu, ipalawag yu utdan kataguntagu.  
\v 28 Adi kayu umogyat sidan kumatoy si long-ag yoong adida mapatoy din kadogwa. Si Apudyus ud iyogyat yu ta siya’d makabalina manusa’t dit long-ag kan kadogwa utdin impiyelnu.  
\v 29 Somsomkon yu danat tilina magatanga lawa danat duwa si siping, yoong naid osa’t matoy kan dida nu adin Apudyus ipalubus.  
\v 30 Amodot kan dikayu ta tigammu na nat bilang nat buuk yu.  
\v 31 Siya’d gapuna un adi kayu umogyat ta amo napotog kayu kan Apudyus nu sadan tilin.” 
\s1 Sat Mangipudnuwan Kan Mangisuliban Kan Jesus 
\r (Lucas 12:8-9) 
\p  
\v 32 “Singngadan na mana mangipudnu utdan tagu utdit manuttuwaana kan sakon, ipudnuk pay kan Amak ud langit un manuttuwa.  
\v 33 Yoong singngadan na mana mangisulib sidan tagu utdit manuttuwaana kan sakon, isulib ku pay kan Amak ud langit.” 
\s1 Si Jesus Ud Mansisinaan Di Tagu 
\r (Lucas 12:51-53; 14:26-27) 
\p  
\v 34 “Adiyu kanana inummoyak situn pita un mangidatong si ginok ta sat katuttuwaana dummatongak un mangidatong si ispada ta mambanag tun dummakngak si binnusuḻ.  
\v 35 Sat anaka laḻaki busuḻona si ama na, sat anaka babai busuḻona si ina na, sat manuganga babai busuḻona si katugangana un babai.  
\v 36 Ot mambalina kadadagana kabusuḻ di tagu dat kaboḻoy na. 
\p  
\v 37 “Singngadan na mana amo mangipotog kan ama na, ina na onnu anak na nu sakon, adina lumbonga mambalin si disipulus ku.  
\v 38 Ot singngadan na mana adi mamukud sit kulus \f + \fr 10:38 \ft Sat kaipooyan dit mamukud sit kulus, disididu din osa’n tagu un mapaligatan onnu mapatoy maipagapu’t dit umunudana kan Jesus.\f* na asi maitung-ud kan sakon, adina lumbong un mambalina disipulus ku.  
\v 39 Sat tagu’n gumamgam sit mataguwana’t tun pita matoy payon, yoong sat tagu’n matoy gapu’t nat umunudana kan sakon, maitdan si mataguwana maid kigad na.” 
\s1 Sat Gun-guna’n Itdon Apudyus 
\r (Marcos 9:41) 
\p  
\v 40 “Singngadan na mana mangawat kan dikayu, sakon inawat na ot sat mangawat kan sakon, inawat na payon dit nangibaun kan sakon.  
\v 41 Ot sat mamaḻnok sidat propetan Apudyus gaputa propetan Apudyus dida, magun-gunaan pay sit padan dit gun-gunan di propeta. Sat mamaḻnok sit nalintoga tagu gaputa nalintog, magun-gunaan pay sit gun-gunan di nalintoga tagu.  
\v 42 Tuttuwa tun ibagak un sanat mangitod si sintasa ullawa’n danuma inumon di osa utdatuwa nadoba’n tagu gaputa buyut ku, magun-gunaan pay.” 
\c 11  
\s1 Sadat Imbaun Juan un Mambubunyag 
\r (Lucas 7:18-35) 
\p  
\v 1 Gangputon man Jesus bilinon dat kagwampuḻu’t duwa’n disipulus na, kaysana ummoy nantudtudu maipanggop sit Nabaḻu’n Damag sidat il-ili un adani’t di. 
\p  
\v 2 Ot si Juan un Mambubunyag, mababaḻud sidit nagngoḻana dat kokkoon Kristu ot nangibaun sidat disipulus na daḻapnu umoy da imuson kan siya un, 
\p  
\v 3 “Sika kad dit insapatan Apudyus un dumatonga mangiyapu onnu awad sabali’t uwayon mi?” 
\p  
\v 4 Summungbat si Jesus un kanana’n, “Mangulin kayu kan Juan ta ibaga yu danat dingngoḻ yu kan innila yu un,  
\v 5 makaila dat nakuḻap, kumiyang dat napilay, napapiya dat nakutoḻ, makagngoḻ dat nabongngog, napaungaḻ dat natoy kan maipatpatigammu pay dit Nabaḻu’n Damag sidat nakapus.  
\v 6 Ot ibaga yu pay kan siya’n nagasat nat tagu’n maid duwaduwa na maipanggop kan sakon.” 
\p  
\v 7 Manaḻan man dat imbaun Juan, imbagan Jesus sidat tagu dit maipanggop kan Juan un kanana’n, “Utdit inummoy kayu kan Juan sin igawa maid tagtagguwan na, sin dit ninamnama yu un maila? Tagu kad un kama’t guḻuna mabayogbogan kad maapuapuyog? Bokon.  
\v 8 Ot ngadan dit ummoy yu inila? Tagu kad un nambadut si nabaḻbaḻu’n badut? Bokon. Sat kinatuttuwana sadat tagu un nabaḻu si badut, san boḻoy ali’d inggawan da!  
\v 9 Ot ngadan didit ummoy yu inila? Osa’n propetan Apudyus? On, yoong ibagak kan dikayu un nangatngatu pay nu san propetan Apudyus dit inila yu.  
\v 10 Ta si Juan, siya’d ug-ugudon dit naikanglita Ugud Apudyus un kanana’n, 
\q1 ‘Ibaun ku dit propetak un umun-una nu sika un umoy mangisagana’t dit daḻan un ayom.’ 
\m  
\v 11 Ibagak kan dikayu din tuttuwa un naid payyan naiyabeng si tagu uttun pita si pinasawayana dit kinapotog Juan un Mambubunyag. Yoong san kadobaan sin mangiyapuwan Apudyus napotpotog nu si Juan.  
\v 12 Manipud sit timpu un nanudtuduwan Juan un Mambubunyag inggana’t tun satun, napegot da un man-itudtudu utdit maipanggop sit mangiyapuwan Apudyus ot awad da ud taḻona man-an-anus inggana’t maidagamung da utdit mangiyapuwana.\f + \fr 11:12 \ft San osa’n kaipooyan ditu un bersikulu, nansagapaḻ si amoda maidapdapesan dit mangiyapuwan Apudyus ot awad da ud taḻona mangipapilita makaḻnok sit mangiyapuwana.\f* 
\v 13 Ta losan dat propetan Apudyus sidit kan sadit lintoga ingkanglit Moses, imbaga da dit maipanggop sit mangiyapuwana inggana’t dit dummakngan Juan.  
\v 14 Ot nu tuttuwaon yu dat imbagbaga da, maawatan yu un si Elias un naipugtu’n mangulin, si Juan dit tungpal na.  
\v 15 Nu awad inga yu un makagngoḻ, dumngoḻ kayu. 
\p  
\v 16 “Sinsadin, singngadan nat mangiyaligak sidan tagu uttuwa lonap? Kama da utdan aabeng un gatupakan sidin aammungan di tagu’n mampipinnakuy sidan kaalimok da un kanan dan,  
\v 17 ‘Mangangsa kami yoong adi kayu manadok! Manlamat kami yoong adi kayu man-ibil!’ 
\p  
\v 18 “Kakamma da utdadiya aabeng ta utdit dummatong si Juan, nanlangana nangan kan adina umminum si kumpolmi’n gumuuk ot kanan da un nadimunyu! 
\p  
\v 19 “Dummatongaka Inyanak di Tagu, nangananganak kan umminuinumak ot kanan da umana, ‘Ilan yuwot naḻawota mangan kan umiinum, gagayyom na pay dan man-uuḻup si bugis kan uduma gumabasuḻ!’ Yoong tamman nu siya’d kanan da ta maila payon din kinakustun dit silib Apudyus sin mantatagun dan manuttuwa.” 
\s1 Sadat Tagu’n Adi Nanuttuwa kan Jesus 
\r (Lucas 10:13-15) 
\p  
\v 20 Inggimaun Jesus dat tagu’t dat boboḻoya nangkokwaana’t dat adu’n am-amug na ta adida nandadaoliyan dat basuḻ da.  
\v 21 Ot kinnanana un, “Kaasi kayu’n iCorazin kan iBetsaida ta nu utdin Tiro kan Sidon ud nakwaan dat am-amuga kingwak sinat igaw yu, nasulit okyanon un nambadut da si ganggoti kan nantutupak da utdit kagabuwan un mangipail-an da un taḻona mandadaoliyan da dat basuḻ da!  
\v 22 Isunga ibagak kan dikayu un, un-unnay din dusan dan iTiro kan iSidon nu san dusa yu un iCorazin kan iBetsaida nu timpu un mangukum si Apudyus! 
\p  
\v 23 “Ot dikayu paya iCapernaum, sanat kanan yu maidayaw kayu’d langit? Bokon! Maidawat kayu’t din impiyelnu. Ta nu naipaila’t dat iSodoma dat impailak kan dikayu’n am-amug, nan-awidan da okyan dat basuḻ da kad, adin Apudyus yinam-an dit boboḻoy da ot awad payyan sinsatun!  
\v 24 Ot ibagak kan dikayu un, un-unnay din dusan dan iSodoma nu san dusa yu nu timpu un mangukum si Apudyus.” 
\s1 Itdan Jesus Si Naginoka Somsomok Kan Man-illongona Dat Manuttuwa Kan Siya 
\p  
\v 25 Utdi payona timpu, nanluwaḻu si Jesus un kanana’n, “Manyamanak Ama un Apu ud langit kan situn pita ta impatigammum sidat bokona diadaḻ dat inlimod nu utdat nasilib kan diadaḻ.  
\v 26 On, yamanok Ama ta siya’d piniyama makwaana.” 
\p  
\v 27 Maabus mana manluwaḻu, kanana’t dat tagu un, “Impulang Amak kan sakon dat losana banag. Ot maid makatigammu’t dan losana maipanggop kan sakona Anak nu adi si Amak kan maid makatigammu’t dan losana maipanggop kan Amak nu adi sakona Anak na kan singngadan na mana piyaoka mangipatigammuwan. 
\p  
\v 28 “Losan kayu’n nabannug kan madagdagsonan, umoy kayu kan sakon ta man-illongok dikayu.  
\v 29 Tuttuwaon yu datu’n itudtuduk,\f + \fr 11:29 \ft Utdit bagbagan di Griego kanana un, igga yu tun tangkeluk, ta san kaiyaligan di tangkelu, sadat tudtudu. Isunga nu naigga dit tangkelu kan dida piyaona’n ugudon un tuttuwaon da dat maitudtudu.\f* kan man-adaḻ kayu kan sakon ta naanusak kan napakumbabaak ot maillongan kayu.  
\v 30 Ta naḻasu datun tudtuduk kan naḻangpaw datun ipakwak kan dikayu.” 
\c 12  
\s1 Imus Maipanggop Si Aḻ-aḻgawa Iillongan 
\r (Marcos 2:23-28; Lucas 6:1-5) 
\p  
\v 1 Nangoy da Jesus sit kapappayawana namuḻ-an si trigo ot sadiya aḻgaw, aḻ-aḻgawa iillongan di Judio. Ot gaputa nabitil dat disipulus na, nansapḻut da utdit bungan di trigo si kinutiman da un dinuum.  
\v 2 Yoong inggaw da ud Fariseo un nangila’t dit kingwa da ot kinnanan da kan Jesus un, “Ilam kad din koon dan disipulus nu. Adin dit lintog ipalubus un koon di nu aḻ-aḻgawa iillongan.” 
\p  
\v 3 Summungbat si Jesus un kanana’n, “Adiyu kad nabasa dit kingwan da Ali David kan dat buḻun na utdit nabitilan da?  
\v 4 Nilumnok si Ali David sit boḻoy Apudyus ot kinan da utdat buḻun na dit tinapaya naidatun kan Apudyus un sadat padi ullawa’d mabalina mangan.  
\v 5 Adiyu kad nabasa utdit lintoga ingkanglit Moses un salsalungasingon dat padi dit lintog ta mangkokwa da utdit timplu nu aḻ-aḻgawa iillongan? Yoong bokona makabasuḻ da.  
\v 6 Ibagak kan dikayu un, antu uttuwon kan dikayu ud napotpotog nu sadin timplu.  
\v 7 Kanan dit ugud Apudyus un, ‘Napotpotog kan sakon din mangaasiyan yu utdan pada yu un tagu, nu san datun yu.’ Nu maawatan yu tun piyaona’n ugudon tu, adiyu pabasuḻon dan maid si basuḻ.  
\v 8 Ta sakona Inyanak di Tagu dit awad si kalintogana\f + \fr 12:8 \ft Sat kanana utdin Griego, Apun di aḻ-aḻgawa iillongan.\f* mangibaga’t dit mabalina makwa nu aḻ-aḻgawa iillongan.” 
\s1 Sat Tagu’n Naek-ekana Nakulekug Si Ima 
\r (Marcos 3:1-6; Lucas 6:6-11) 
\p  
\v 9 Utdi, kaysan si Jesus ot ummoy sit sinagogan dat Judio utdi.  
\v 10 Inggaw tagu’t di un naek-ekana nakulekug dit osa un ima na. Ot sadat tagu’n man-in-inap si mamabasuḻan da kan Jesus inyimus da un, “Ipalubus kad dit lintog taku’d man-agas sit aḻ-aḻgawa iillongan?” 
\p  
\v 11 Summungbat si Jesus un kanana’n, “Singngadan na kan dikayu ud adi umoy mangokaḻ sit kannelu na nu mabituwan sit aḻ-aḻgawa iillongan?  
\v 12 Amo napotpotog nat tagu nu sat kannelu ot siya’d manigammuwan un ipalubus nat lintog nu mangwa taku’t nabaḻu nu aḻ-aḻgawa iillongan.” 
\p  
\v 13 Utdi, imbaga na utdit nakulekug si ima un, “Uknadom nat imam.” Inuknad dit tagu dit ima na ot kummiya’n naipadaon sit osa’n ima na. 
\p  
\v 14 Utdi, kaysan dat Fariseo ot ummoy da nambabagbaga nu inon mampapatoy da kan Jesus. 
\s1 Si Jesus Ud Pinilin Apudyus 
\p  
\v 15 Tigammun Jesus di un panggop da ot tinengyana diya boboḻoy. Aduadu’n tagu dat naitung-ud kan siya ot pinapiya na dat losana masakit.  
\v 16 Binilin na dida’n adida ibagbaga dit maipanggop kan siya  
\v 17 daḻapnu matungpal dit paimbagan Apudyus sit propeta Isaias sidita kanana’n, 
\q1  
\v 18 “Siyatu tun manselselbi kan sakon un pinilik. Siya’d pipiyaok kan taḻona masmas-omak. Itdok tun Ispirituk kan siya ot ipatigammu na utdan losana tagu din nalintoga man-uukum ku. 
\q1  
\v 19 Adina akasinnungbat kan mampakuy onnu idangsoḻ dit ginga na utdin kaḻsa. 
\q1  
\v 20 Adina putdon dit naḻupaka loda onnu kospan dit matmattoyana pingki.\f + \fr 12:20 \ft San kaipooyan dituwa abalig, adin Jesus patungadon dat nakapsut si pammati kan madisdismaya nu adi tuḻungana dida.\f* Adina man-illong inggana’t mantulay dit kinalintog. 
\q1  
\v 21 Ot siya’d mannamnamaan dat losana tagu un managu kan dida.”\f + \fr 12:21 \ft Isaias 42:1-4\f* 
\s1 Si Jesus Kan Si Beelzebub 
\r (Marcos 3:20-30; Lucas 11:14-23) 
\p  
\v 22 Sin-aḻgawan payyan, inggaw da ud tagu’n nangidatong kan Jesus si nakuḻap kan naumoḻ ta sinakayan di dimunyu. Inaddag Jesus dit dimunyu’t dit tagu ot nambagbaga kan umilaon.  
\v 23 Ot nasdaaw dat losana tagu’n nangila un kanan dan, “Siya kad nin tu dit kaganakan Ali David un uuwayon taku?” 
\p  
\v 24 Yoong dongḻon man dat Fariseo di kanan da un, “Si Beelzebub ullawa un pangat dat dimunyu ud makaitod kan siya si pannakabalin na un mangaddag sidan dimunyu.” 
\p  
\v 25 Yoong tigammun Jesus dit somsomok da ot inyabalig na kan dida un, “Sanat ili un mambibinnusuḻ pay lawan danat tagu na, adina mandonoy. Padana pay sidanat mangkakailiyan onnu simbaḻyana mambibinnusuḻ pay lawan, makaskasway da.  
\v 26 Ot nu addagon Satanas si Satanas, busuḻona dit long-ag na pay lawan ot innona’n mandonoy dit mangiyapuwana?  
\v 27 Nu tuttuwa’n si Beelzebub dit nangitod si pannakabalin ku un mangaddag si dimunyu, ngadan nat nangitod si pannakabalin danat buyut yu un mangaddag si dimunyu nu? Ot sadan buyut yu pay lawan ud mamanoknoka bokon nat kanan yu.  
\v 28 Ot gaputa san Ispiritun Apudyus ud nangitod si pannakabalin ku un mangaddag si dimunyu, siya ud mangilasinan un dummatongon kan dikayu din mangiyapuwan Apudyus. 
\p  
\v 29 “Osa payyan, in-inon di osa’n man-aakaw makaḻnok sinat boḻoy di gumibiloga tagu nu adina yan pangawon dit gumibiloga tagu, asi lumnok sit boḻoya man-aḻa’t dat losana kokokwa na? 
\p  
\v 30 “Sat adi gumungguy kan sakon, busuḻona’d sakon. Ot sat adi tumuḻunga man-awis sidan tagu un manuttuwa kan sakon, dida’d mangiyad-adayu’t dan tagu kan sakon.  
\v 31 Isunga ibagak kan dikayu un losana basuḻ kan nadadaga maibaga un maisuganggang kan Apudyus, mapakawan. Yoong sat mangibaga’t nadadaga maisuganggang kan Ispiritu Santu bokona mapakawan.  
\v 32 Ulay sanat mangibaga’t nadadaga maisuganggang kan sakona Inyanak di Tagu mapakawan yoong sanat mangibaga’t nadadaga maisuganggang kan Ispiritu Santu, adina’n taḻon mapakawan diya basuḻ na si inggaingga.” 
\s1 Sat Kayu Kan Sat Bunga Na 
\r (Lucas 6:43-45) 
\p  
\v 33 “Nu napiya din kayu, napiya pay din bunga na. Nu laweng din kayu, laweng pay din bunga na. Ta matigammuwan nat kinakayun dinat kayu utnat bunga na.  
\v 34 Ot dikayu’n kaganakan di uḻoga nagita, innona’n makaibaga kayu’t napiya nu nadadag nat somsomok yu? Ta sanat awad sinat kasomsomkan di tagu, siya’d ibosway dinat sangi na.  
\v 35 Sat napiya’n tagu, napiya dat awad sit somsomok na isunga napiya dat ibosway dit sangi na. Ot sat lawenga tagu, laweng dat awad sit somsomok na isunga laweng dat ibosway dit sangi na. 
\p  
\v 36 “Tuttuwa tu un ibagak kan dikayu un, nu dumtong dit aḻ-aḻgawa mangukuman Apudyus, osaosa’n tagu sungbatana dat losana imbagbaga na un naid si bogabogas.  
\v 37 Ta sanat ugud yu, siya’d mamanoknok nu madusa kayu onnu bokon.” 
\s1 Kindaw Da Un Mangipaila’t Am-amug Si Jesus 
\r (Marcos 8:11-12; Lucas 11:29-32) 
\p  
\v 38 Inggaw da ud mimistulun di lintog kan Fariseo un nangibaga kan Jesus un, “Mistulu, piyaon mi un mangipaila ka si am-amug.” 
\p  
\v 39 Yoong summungbat si Jesus un kanana’n “Nadadag dan tagu’t tuwa lonap kan nan-awidan da si Apudyus ot man-inap dat am-amug si mangilasinan da nu imbaunak kan Apudyus. Yoong naid udum si ipailak nu adi sat naipasamak kan Jonas un propetan Apudyus.  
\v 40 Ta tuḻu’n aḻgaw kan tuḻu’n labi dit Jonas un ininggaw sit buwang didit dakodakoḻa ikan ot padana pay kan sakona Inyanak di Tagu un mailbonak si tuḻu’n aḻgaw kan tuḻu’n labi.  
\v 41 Ot nu dumatong dit aḻ-aḻgawa maukuman dat losana tagu, sumikad dat iNineve un mamabasuḻ sidan tagu’t tun satun. Ta utdit nagngoḻan dat iNineve dit intudtudun Jonas, nandadaoli da ot nan-awidan da dat basuḻ da. Ot antu kan dikayu’d nangatngatu nu si Jonas yoong adiyu tuttuwaon.  
\v 42 Ot padana paya sumikad dit babai’n apun dat iSeba un mamabasuḻ sidan tagu’t tun satun. Ta nanligwat sin adaddayuwana ili’n ummoy nandongoḻ sit ugud didit nalainga Ali Solomon, yoong antu ud nangatngatu nu si Ali Solomon, yoong adin dat tagu dongḻon.” 
\s1 Nangulin Dit Dimunyu 
\r (Lucas 11:24-26) 
\p  
\v 43 Intultuluy kampay Jesus dit nan-abalig un, “Nu lumaksun nat nadadaga ispiritu utnat tagu’n sinakayana, umoy man-ayaayaw sidit igawa naid danum un man-inap si man-illongana. Nu maid odasana’t inggawana,  
\v 44 kanana un, ‘Mangulinak sit boḻoy ku un tinengyak.’ Ot nu dakngona dit tagu un kama’t boḻoya naid inggaw un nadaḻusan kan nauḻnus,  
\v 45 umoy mangidallay si pitu’n ispiritu’n amo nadaddadag nu siya ot longkon da un igawan diya tagu. Kadon amo nadaddadag dit kasasaad didiya tagu nu sadit damu. Ot kama’t di pay din mapasamak sidan nadadaga tagu’t tun satun.” 
\s1 Sat Inan Jesus Kan Dat Susunud Na 
\r (Marcos 3:31-35; Lucas 8:19-21) 
\p  
\v 46 Madama payyana mambagbagbaga si Jesus sidat tagu utdit dummatong dat ina na kan dat sunud na. Ininggaw da utdit lasin ta piyaon da un makabagbaga kan Jesus.  
\v 47 Utdi inggaw osa’n ummoy nangibaga kan Jesus un, “Andi da inam kan da sunud nu un gasikadan sin lasin ot piyaon da un makabagbaga kan sika.”\f + \fr 12:47 \ft Naid sidan uduma manuskrito tuwa bersikulu.\f* 
\p  
\v 48 Yoong summungbat si Jesus un kanana’n, “Singngadan kad nat inak kan da susunud ku?”  
\v 49 Intudu na dat disipulus na un kanana’n, “Sadatu dat inak kan da susunud ku.  
\v 50 Ta singngadan na mana mangwa’t dan ipakwan Amak langit, dida’d susunud ku kan inak.” 
\c 13  
\s1 Sat Tagu’n Ummoy Nan-iwalis Si Bukoḻ 
\r (Marcos 4:1-9; Lucas 8:4-8) 
\p  
\v 1 Sadi payona aḻ-aḻgaw, tinengyan Jesus diya boboḻoy ot kaysan sit igid bananaw. Nantupak ta mantudtudu,  
\v 2 yoong gaputa aduadu dat tagu’n nangammung kan siya, ummoy nantupak sit bangka ot summikad dat tagu utdit igid bananawa mandongoḻ.  
\v 3 Adu dat imbaga na kan dida’n inyabalig na un kanana’n, 
\p “Inggaw osa’n tagu un ummoy nan-iwalis sit bukoḻa tagimuḻa na.  
\v 4 Ot utdit man-iwalisana, naotdag dat uduma bukoḻ sit igid dit daḻan ot ummoy dat sissiwit inamin timpok.  
\v 5 Naotdag dat uduma bukoḻ sit kabatbatuwana akit si pita ot asimpiga da un tummubu ta atapaw dit pita na.  
\v 6 Yoong uminit man, naḻpak da ot naḻangu da gaputa adida nakalamut si adaḻom.  
\v 7 Naotdag dat udum sit kasassaitan ot dumakoḻ man dat sait naseet dat muḻa.  
\v 8 Sadat udum paya bukoḻ naotdag da utdit naḻasa’n pita ot dummakoḻ kan namunga da. Inggaw da ud namunga’t singgagasut, inggaw da pay namunga’t sin-oonomapuḻu kan sintutlumpuḻu dat udum.”  
\v 9 Utdi, inyanungus Jesus un kanana’n, “Dikayu’n awad si inga un makagngoḻ, dumngoḻ kayu.” 
\s1 Sat Kaipooyan Dit Abalig 
\r (Marcos 4:10-12; Lucas 8:9-10) 
\p  
\v 10 Utdi, ummadani dat disipulus Jesus kan siya ot inimus da un, “Apay iyabalig nu nat mantutudtudum kan dida?” 
\p  
\v 11 Summungbat si Jesus un, “Dikayu’d nangipatigammuwan Apudyus sidat adi naipatigammu’t dit maipanggop sin mangiyapuwana. Yoong kan dida, adina naipatigammu.  
\v 12 Ta sat tagu’n mamtog sidan dongḻona, madogaan dit man-aawat na kad amoamod dat maawatana. Yoong sadit adi mamtog sidan dongḻona ulay sadit akita kanana’n naawatana, makaan.  
\v 13 Satu’d gapuna un iyabalig ku un mantudtudu kan dida, ta ulay nu iillan da adida maimatunan, ulay dodongḻon da adida makaawat.  
\v 14 Taḻona dida’d tungpal dit impapadtun Apudyus kan Isaias un propetana’t dit un kanana’n, 
\q1 ‘Makaddongodongoḻ kayu yoong adi kayu makaawat, iillan yu yoong adi kayu makaimatun. 
\q1  
\v 15 Ta sadatu un tagu ginumḻang dit somsomok da. Ot mamongngobongngog kan manguḻakuḻap da. Ta nu bokona kama’t di, mabalin da un makaimatun, makagngoḻ kan makaawat kad man-ulin da kan sakon ot papiyaok dida.’ ” 
\p  
\v 16 Ot intultuluy Jesus un kanana’n, “Yoong dikayu, nagasat kayu ta makaila kan makagngoḻ kayu.  
\v 17 Tuttuwa’n adu un propetan Apudyus kan nalintoga tagu’t dit un taḻona mamiya’n mangila utdan mail-ila yu uttun satun yoong adida naila, adu dan mamiya’n mangngoḻ sit magmagngoḻ yu yoong adida nagngoḻ.” 
\s1 Inlawlawag Jesus Dit Abalig 
\r (Marcos 4:13-20; Lucas 8:11-15) 
\p  
\v 18 “Ot dongḻon yu,” kinnanan Jesus, “ta ibagak dit kaipooyan dit inyabalig ku maipanggop sit tagu’n ummoy nan-iwalis si bukoḻ. 
\p  
\v 19 “Sadat tagu’n nakagngoḻ sit Ugud Apudyus maipanggop sit mangiyapuwana yoong adida maawatan, dida’d alig dit daḻana naotdagan dat bukoḻ. Ot ummoy Satanas kinaan dit uguda dingngoḻ da.  
\v 20 Sat kabatbatuwana naotdagan dat uduma bukoḻ, alig dat tagu’n mangngoḻ sit ugud Apudyus ot dagusa mataḻok da un mangawat.  
\v 21 Yoong adina makalamut dit ugud kan dida isunga adina mambayag dit manuttuwaan da. Nu awad mapaligatan daon onnu uyungan dat tagu dida maipagapu’t dit manuttuwaan da utdit ugud, dagusa lumipsut daona manuttuwa.  
\v 22 Sadit kasassaitana naotdagan dat uduma bukoḻ, alig na dat tagu’n mangngoḻ sit ugud Apudyus yoong gapu’t dat adu’n mabulungan da maipanggop sit mataguwan da uttun pita kan san gumamgaman da un gumaknang, maabak dit dingngoḻ da un ugud ot adina makabunga.  
\v 23 Ot sadit naḻasa’n pita un naotdagan dat uduma bukoḻ, alig na dat tagu’n mangngoḻ kan makaawat sit ugud Apudyus. Ot mamunga da un kama’t muḻa un mamunga’t singgagasut, sin-oonoma puḻu dat udum, kan sintutlu’n puḻu dat udum.” 
\s1 Sat Abalig Maipanggop Sin Mangiyapuwan Apudyus 
\r (Marcos 4:26-29) 
\p  
\v 24 Nan-abalig payyan si Jesus kan dida un kanana’n, “San mangiyapuwan Apudyus maiyalig si tagu’n ummoy nammuḻa’t nabaḻu’n bukoḻ sit mumuḻ-ana.  
\v 25 Labi man sit nangkasuyop dat tagu, ummoy dit kabusuḻ na inwalis dit bukoḻ di bollat sit namuḻ-an ot kaysan.  
\v 26 Dummakoḻ dat muḻa ot namunga da yoong dummakoḻ pay dat bollat.  
\v 27 Utdi, sadat baba-unon dit singkuwa’t dit mumuḻ-an ummoy da kan siya ot kanan da un, ‘Apu, maid mit naikaḻut sit immuḻama bukoḻ ot sin din nanligwatan didi’n bollat?’ 
\p  
\v 28 “Summungbata kanana’n, ‘Inwalis dit kabusuḻ.’ Ot kanan dat baba-unona’n, 
\p “‘Piyaom ta umoy kami baguton dan bollat?’ 
\p  
\v 29 “Summungbata, ‘Adiyu ta maisalibagut kad dan muḻa ya.  
\v 30 Bay-an yu ta dumakoḻ da inggana’t aappitan. Asik ibaga’t dat umoy man-ani un baguton da yan aminon nat bollata poston asida sobgon, asida aniyona igga’t din aḻang ku dat maani.’ ” 
\s1 Abalig Maipanggop Sit Bukoḻ Di Mustasa 
\r (Marcos 4:30-32; Lucas 13:18-19) 
\p  
\v 31 Ot inyabalig payyan Jesus un kanana’n, “Sadin mangiyapuwan Apudyus, maiyalig si bukoḻ di mustasa un ummoy dit tagu immula’t dit mumuḻ-ana.  
\v 32 Siya’d kaban-ogana bukoḻ yoong nu dumakoḻa nagabogabong, siya’d kadakoḻana muḻa ot kama’t dakoḻa kayu’n umoy dat sissiwit manlubuwan dadit sanga na.” 
\s1 Sat Abalig Maipanggop Sit Bubud 
\r (Lucas 13:20-21) 
\p  
\v 33 Nan-abalig payyan si Jesus un kanana’n, “Sadin mangiyapuwan Apudyus, maiyalig si bubuda itamay dit babai si adu’n alina ot alisana un losan dit maitamayana.” 
\s1 Sat Panggop Jesus Un Nangiyabalig Sidat Tudtudu Na 
\r (Marcos 4:33-34) 
\p  
\v 34 Inyabalig Jesus un losan dat tudtudu na utdat aduadu’n tagu’n ummoy kan siya. Naid intudtudu na si adi naiyabalig.  
\v 35 Kama’t di dit kingwa na daḻapnu matungpal dit paimbagan Apudyus sidit propeta na un kanana’n, 
\q1 “Iyabalig ku un man-ugud kan dida. Ipatigammuk kan dida dit adi naipatpatigammu manipud sit nakwaan ditun lubung.” 
\s1 Sat Kaipooyan Dit Abalig Maipanggop si Bollat 
\p  
\v 36 Utdi, tinengyan Jesus dat adu’n tagu ot nilumnok sit boḻoy. Ummoy dat disipulus na kan siya ot kinnanan da un, “Ipakaawat nu ud dit kaipooyan dit inyabalig nu un bollat sit payaw?” 
\p  
\v 37 Summungbat si Jesus un kanana’n, “Sadit tagu’n nangimuḻa’t dat nabaḻu’n bukoḻ, sakon un Inyanak di Tagu.  
\v 38 Ot sat mumuḻ-an, satun lubung. Sadat nabaḻu’n bukoḻ, sadat tagu’n maidagamung sin mangiyapuwan Apudyus ot sadat bollat, dida dat tagu’n Satanas.  
\v 39 Ot sat kabusuḻa ummoy nangiwalis sit bukoḻ di bollat, si Satanas. Sadit timpu’n aappitan, siya’d anungus tun lubung. Ot sadat nan-ani, dida dat aanghel Apudyus.  
\v 40 Ot padan dit nasinupan kan nasobgan dat bollat dit mapasamak nu anungus tun lubung.  
\v 41 Ta sakona Inyanak di Tagu, ibaun ku dadit anghel ku un umoy mandagup sidat losana tagu’n maigapuwan di mambasuḻan di udum kan losana nadadag ot isinana dida utdan iyapuwan Apudyus.  
\v 42 Ot idawat da dida’t din apuya adi maksop un siya’d man-ibilan kan mangngilotan da.  
\v 43 Yoong sadat nalintoga tagu makasiling din tukkoḻ da un kama’t init sin mangiyapuwan Ama da. Ot dikayu’n awad si inga un makagngoḻ, dumngoḻ kayu.” 
\s1 Sat Maiyaligan Din Mangiyapuwan Apudyus 
\p  
\v 44 Intultuluy kampay Jesus un kanana’n, “San mangiyapuwan Apudyus maiyalig si kaḻuuba naikuḻub sin payaw. Odasan man di osa’n tagu, amod dit taḻok na ot binunbunana’n obos ta ummoy na yan inlaku dat losana kokokwa na asina umoy gatangon dit payaw. 
\p  
\v 45 “Padana paya maiyalig din mangiyapuwan Apudyus si kumopoḻaka tagu’n man-in-inap si napopotoga perlas.  
\v 46 Odasana man dit kapotgan, kaysan ot ummoy na inlaku dat losana kokokwa na, asina umoy gatangon dit perlas. 
\p  
\v 47 “Padana paya sadin mangiyapuwan Apudyus, maiyalig sit tabukuḻ un insab-uk dat mantatabukuḻ sidin baybay ot nangna utdat losana kalasin di lamos.  
\v 48 Utdit napnu, intakdang dat mantatabukuḻ sit igid ot intupak da un nampili’t dat lamos. Sadat napiya, innigga da utdit baḻuḻang ot sadat laweng, indawat da.  
\v 49 Siya’d padan dit mapasamak di nu anungus tun lubung. Ta umoy dat anghel ilasin dat nadadag sidat nalintoga tagu.  
\v 50 Ot idawat da dat nadadag sit apuya adi maksop ot mampaibil da un mangngilongilot.” 
\p  
\v 51 Utdi, inimus Jesus sidat disipulus na un, “Naawatan yu un losan dan inyabalig ku?” “On,” kanan da. 
\p  
\v 52 Ot kinnanan Jesus un, “Nu kama’t di, maawatan yu payon un san mistulun di lintog un natudtuduwan sidan maipanggop sin mangiyapuwan Apudyus, maiyalig si osa’n gumaḻyan un mangokaḻ sidat bagu kan dadaana alikam na un naitalipon sit iiggaan di alikam.” 
\s1 Adin Dat Kailiyan Jesus Nanuttuwa Kan Siya 
\r (Marcos 6:1-6; Lucas 4:16-30) 
\p  
\v 53 Gangputon man Jesus dat abalig na, tinengyana diya igaw,  
\v 54 ot nangulin sit boboḻoy da. Ummoy nansuḻu’t dit sinagoga ot nasnasdaaw dat nandongoḻ sit tudtudu na ot kanan da un, 
\p “Nangaḻ-an ditu uttun silib na kan pannakabalinna’n mangwa’t nakaskasdaaw?  
\v 55 Bokon kada sat anak Jose un kalupantel nat? Si Maria dit ina na kan, sada Santiago, Jose, Simon kan Judas dat sunud na!  
\v 56 Inggaw da pay un losan situ dat sunud na un babai! Nangaḻ-aḻ-ana utnat laing kan pannakabalin na?”  
\v 57 Adin dat tagu maawat si Jesus, siya’d gapuna’n imbaga na kan dida un, “Madayaw nat propetan Apudyus sit losana umoyana malaksig sit mismu’n ili na kan sidat kaboḻoy na.”  
\v 58 Ot adina nangwa’t adu’n nakaskasdaaw sidi ta adida tinuttuwa. 
\c 14  
\s1 Sat Natoyan Juan Un Mambubunyag 
\r (Marcos 6:14-29; Lucas 9:7-9) 
\p  
\v 1 Sadiya timpu, dingngoḻ Herodes un siya’d mangiyapu utdin Galilea dit damag maipanggop kan Jesus.  
\v 2 Kanana’t dat tagu na un, “Siya si Juan un Mambubunyaga ummungaḻ. Siya’d gapuna un awad pannakabalin na un mangwa’t nakaskasdaaw.” 
\p  
\v 3 Kama’t di dit imbagan Herodes ta siya’d nampadopap kan nampaibaḻud kan Juan sidit ta impagapu na kan Herodias un asawan Felipe un sunud na.  
\v 4 Ta si Juan, kanayun un ibagana kan Herodes un, “Iyadin dit lintog taku’n asawaom nat ipag nu un si Herodias.”  
\v 5 Ot siya’d gapuna’n piyaon Herodes papatoy si Juan yoong umogyat sidat tagu ta tuttuwaon da un propetan Apudyus si Juan. 
\p  
\v 6 Yoong utdit timpun dit aḻgawa naiyanakan Herodes, nan-amung da ot nanadok dit baḻasanga anak Herodias sit sanguwan dat kaaduwan. Nasnas-om si Herodes  
\v 7 ot insapata na utdit anak un itdona kan siya dit ulay singngadan na un kodawona! 
\p  
\v 8 Insuḻun ina na dit ibagana ot kanana’n, “Piyaoka itdom kan sakon dit uḻun Juan un Mambubunyag un napalatu.” 
\p  
\v 9 Nasigab dit angos ali Herodes yoong gapu’t dit sapatana kan dingngoḻ pay dat sangaili na, imbilin na un maitod dit kodkodawona.  
\v 10 Ot nangibaun si ummoy namutuḻ sit uḻun Juan sit babaḻḻudan. 
\p  
\v 11 Utdiyon indatong da dit napalatu’n uḻun Juan ot intod da utdit baḻasang. Asin payon dit baḻasang intod kan ina na. 
\p  
\v 12 Matigammuwan man dat disipulus Juan dit naipasamak, ummoy da inaḻa dit ladag Juan un innilbon asida ummoy imbaga kan Jesus. 
\s1 Pinakanan Jesus Dat Aduadu’n Tagu 
\r (Marcos 6:30-44; Lucas 9:10-17; Juan 6:1-14) 
\p  
\v 13 Magngoḻan man Jesus dit damag maipanggop kan Juan, tinengyana diya igaw ot nanlugan sit bangka’n kaysan sit igawa maid tagtagguwan ta piyaona’n man-os-ossaan. Yoong matigammuwan man dat tagu, nangkikkiyang da un nangoy sit igid baybay un naitung-ud kan siya.  
\v 14 Dumangpot man si Jesus, naila na dadit aduadu’n tagu un naitung-ud. Nadaguwan kan dida ot pinapiya na dadit masakit kan dida. 
\p  
\v 15 Gumidgidam man, ummoy dat disipulus na kan siya ot kanan dan, “Nasdomon, naid pay tagtagguwan situ. Padaḻnom danat tagu ta umoy da utdan boboḻoy ta gumatang da pay lawan si kanon da.” 
\p  
\v 16 Summungbat si Jesus un, “Adina masapula manaḻan da. Dikayu’d mangitod si kanon da.” 
\p  
\v 17 Kanan dat disipulus na kan siya un, “Lima’n bukoḻa tinapay kan duwa’n ikana lawa tun antu kan dikami.” 
\p  
\v 18 Kinnanan Jesus un, “Idatong yu uttu.”  
\v 19 Utdiyon imbilin na utdat tagu un mantupak da utdit kabollatan, asina innaḻa dat lima’n bukoḻa tinapay kan duwa’n bukoḻa ikan ot nantangad langit un nanyaman kan Apudyus. Magangput man, biniibiik na dat tinapay asina intod sidat disipulus na ta iwaḻas da utdat tagu.  
\v 20 Losan da un nabsuga nangan. Ot sinupon da man dat nabun-an, napnu dat kagwampuḻu’t duwa’n lakba si tinapay. 
\p  
\v 21 Umoya lima’n libu dit bilang dat laḻaki’n nangan un adina naibilang dat babai kan aabeng. 
\s1 Sat Kummiyangan Jesus Sit Lap-at Dit Danum 
\r (Marcos 6:45-52; Juan 6:15-21) 
\p  
\v 22 Maabus man di, pinanlugan Jesus dat disipulus na utdit bangka ta umuna da utdit domang sidit mampadaḻnanaon sidat tagu.  
\v 23 Abusona man padaḻnon dat tagu, nanagada’t dit bateleda ummoy nanluwaḻu’n os-ossaan. Utdit lumabiyon iinggaw payyan si Jesus sit bateleda ossaan,  
\v 24 ot sat bangka’n nanluganan dat disipulus na, inggawon sit adani’t dit gawan dit baybaya itaptappiyak di paḻuung ta nabilog dit bayogboga dumupak kan dida.  
\v 25 Bungbung-on man, naitung-ud si Jesus un kummiyang sit lap-at dit danum.  
\v 26 Yoong maila da man dit mangkikkiyang sit lap-at dit danum, nakapakuy da utdit amoda kimut da un kanan dan, “Banig!” 
\p  
\v 27 Yoong dagusa gumminga’t Jesus un, “Adi kayu kumimut ta sakon, adi kayu madanagan!” 
\p  
\v 28 Gumminga pay si Pedro un kanana’n, “Apu! Nu tuttuwa’n sika, pakiyangonak pay sinat lap-at dinat danuma umoy kan sika.” 
\p  
\v 29 “Awenu!” insungtbat Jesus. Utdiyon, nilumsa’t Pedro utdit bangka’n kummiyang sit lap-at dit danuma ummoy kan Jesus.  
\v 30 Yoong magikna na mana nabilog dit bayogbog, kummimut ot utdit maḻmaḻnodon impakuy na un, “Taguwonak Apu!” 
\p  
\v 31 Ot dagusa inaggoman Jesus un kanana’n, “Kaakit nat pammatima! Apay manduwaduwa ka?” 
\p  
\v 32 Utdit nakalugan daona duwa’t dit bangka kakḻata naid dit bayogbog.  
\v 33 Ot sadat disipulus na un ininggaw sit bangka, nandaydayaw da kan siya un kanan dan “Tuttuwa’n sika’d Anak Apudyus!” 
\s1 Pinapiyan Jesus Dat Masakit Ud Genesaret 
\r (Marcos 6:53-56) 
\p  
\v 34 Utdit makadoḻmang da, dummangpot da utdin boboḻoy Genesaret.  
\v 35 Mailasin man dat tagu si Jesus, nangibaun da si umoy man-ibaga’t dat tagu’t dat losana nangkalliputa boboḻoy ot nan-idatong da utdat masakit kan Jesus.  
\v 36 Nampakpakaasi da kan siya ta ipalubus na un sekgelon dat masakit dit badut na ulaya lawa’n sat lagayadana. Ot losan dat nanekgel, kummiya da. 
\c 15  
\s1 Sat Tudtudu’n Tinawid Dat Judio Utdat Dadakkoḻ Da 
\r (Marcos 7:1-13) 
\p  
\v 1 Inggaw da ud Fariseo kan mimistulun di lintoga nanligwat Jerusalem un ummoy kan Jesus ot inimus da un,  
\v 2 “Apay danat disipulus nu un adida unudon dit kadawiyan un impatawid dat dadakkoḻ taku? Adida unudon dit kadawiyana mambubuḻu’t ima\f + \fr 15:2 \ft Sat kadawiyan dat Judio un mambubuḻu’t ima, bokona daḻapnu nadaḻus dat ima da asida mangan nu adi koon da daḻapnu nadaḻus da utdit man-iilan Apudyus un naid mapabaḻawan da. Satu un tudtudu impatawid dat dadakkoḻ da un koon da daḻapnu madaḻusan da utdat singngadan na mana maaggoman da un ibilang dat Judio un mampadadag kan dida.\f* asida mangan!” 
\p  
\v 3 Summungbat si Jesus un, “Ot apay un salungasingon yu dat bilin Apudyus maipagapu ullawa’t dit mamiyaan yu un maunud dat kadawiyana naipatawid kan dikayu?  
\v 4 Ta kanana’t dit bilin Apudyus un, ‘Dayawom da amam kan inam,’ kan kanana pay un, ‘Sanat mangibaga’t laweng sit ama na onnu ina na, masapula mapatoy.’  
\v 5 Yoong sanat itudtudu yu kanan yu un sat tagu’n mangibaga kan ama onnu ina na un, ‘Itdok kan Apudyus dit ituḻung ku kan dikayu,’  
\v 6 adinaon masapula tumuḻung un mangipaila’t dit mandayawana kan ama na onnu ina na. Inwalin yu dit bilin Apudyus gapu ullawa’t gagom yu un mangunud sidan kadawiyana tinawid yu.  
\v 7 Man-ag-agin kayu! Tuttuwa dit paimpadtun Apudyus kan propeta Isaias maipanggop kan dikayu un kanana’n, 
\q1  
\v 8 ‘Sadatuwa tagu, dayawon da ud sakona lawa si bagbaga, yoong adayu dit aangson da kan sakon. 
\q1  
\v 9 Maid selselbin dit mandayawan da kan sakon gaputa itudtudu da dat lintoga kingwan di tagu ot ibilang daon un lintog ku.’ ” 
\s1 Sat Makabasuḻan Di Tagu 
\r (Marcos 7:14-23) 
\p  
\v 10 Utdi, inayagan Jesus kan siya dat adu’n tagu ot kinnanana kan dida un, “Dongḻon yu tun ibagak ot ammaan yu un anagon!  
\v 11 Bokona siya’d mampadadag si tagu dit ipaḻnok na utdit sangi na nu adi sadit lawenga ibagan didit sangi na.” 
\p  
\v 12 Utdi ummoy dat disipulus Jesus kan siya ot kanan dan, “Tigammuma laweng dit angos dat Fariseo utdat dingngoḻ da un imbagam?” 
\p  
\v 13 Summungbat si Jesus un, “Losana muḻa un bokona immuḻan Amak ud langit, mabagut nu dumtong dit timpu na.  
\v 14 Bay-an yu danat Fariseo! Ta kama da si nakuḻapa puyut. Ot nu nakuḻap nat mangipuyut sidan pada da un nakuḻap maotdag da un maamin sit bitu.” 
\p  
\v 15 Guminga man si Pedro kanana’n, “Ilawag nu ud nu sin dit kaipooyan dit inyabalig nu.” 
\p  
\v 16 “Apay pati kan dikayu adi kayu makaawat?” kinnanan Jesus kan dida.  
\v 17 “Adiyu kad tigammu un sat lumnok sit sangin di tagu, makana lawa un manaḻan sit buwang asi lumaksun?  
\v 18 Yoong sadat bagbaga’n manligwat sit sangin di tagu, manligwat sit aangsona ot siya’d mampadadag kan siya.  
\v 19 Ta sat aangson siya’d manligwatan dit losana nadadaga somsomok di tagu un mangidulun kan siya’n kumatoy, makadagdagas, mangwa utdan koko-on di man-asawa utdin daan na payyan maasaw-an, man-akaw, mantuli kan manlikud.  
\v 20 Siya datu dan mampadadag si tagu, bokona sat adi mambuḻuwan sit daan manganan.” 
\s1 Sat Babai’n Amod Dit Pammati Na 
\r (Marcos 7:24-30) 
\p  
\v 21 Maabus man di, tinengyan da Jesus diya boboḻoy ot kaysan sin adani’d Tiro kan Sidon.  
\v 22 Ummoy kan Jesus dit osa’n babai un iCanaan un bokona Judio ot impakuy na un kanana’n, “Apu un kaganakan David, kaasiyanak ta sinakayan di dimunyu din anak ku un babai ot amod din ligat na.” 
\p  
\v 23 Yoong adin Jesus summungbat kan siya. Ot ummadani dat disipulus na kan siya ot kindaw da un, “Manaḻnom! Ta nadamit un nat maitungtung-ud!” 
\p  
\v 24 Utdi, kinnanan Jesus un, “Naibaunaka lawa’n umoy tumuḻung sidat kaganakan Israel un alig da ud naiyawa un kannelu.” 
\p  
\v 25 Yoong ummoy kampay dit babai nan-okog sit sanguwan Jesus un kanana’n, “Tuḻunganak Apu!” 
\p  
\v 26 Summungbat si Jesus un, “Bokona kalobbongana’n ikob-aḻ ta utdanat asu dit kanon di abeng.” 
\p  
\v 27 Kinnanan dit babai un, “Tuttuwa nat Apu, yoong ulay sadat asu kanon da pay dat bugtan dit apu da un maotdag sit bansag.” 
\p  
\v 28 Utdi kinnanan Jesus sit babai un, “Tuttuwa’n amod nat pammatim ot makwa nat piyaom.” 
\p Ot dagusa kummiya dit abeng na. 
\s1 Pinapiyan Jesus Dat Adu’n Tagu 
\p  
\v 29 Tinengyan Jesus diya igaw ot nangoy sit igid bananaw sidin Galilea asi nanagada’t dit bateled ot nantupak.  
\v 30 Aduadu’n tagu’n ummoy kan siya un nan-idatong sidat napilay, nakuḻap, naumoḻ kan adu dat udum paya masakit. Innigga da dida’t dit sanguwan Jesus ot pinapiya na dida. 
\p  
\v 31 Utdi, nasnasdaaw dat tagu’t dit naila da un mambagbaga dat naumoḻ, kumiyang dat napilay kan umila dat nakuḻap ot nandaydayaw da kan Apudyus un siya’d daydayawon dat kaganakan Israel. 
\s1 Pinakanan Jesus Dat Opata Libu’n Tagu 
\r (Marcos 8:1-10) 
\p  
\v 32 Tuḻu’n aḻgaw daon sidi utdit inayagan Jesus dat disipulus na ot kanana’n, “Madaguwanak sidatu’n tagu ta tuḻu’n aḻgaw daon kan ditaku’t tu ot naidon kanon da. Adik piyaona manaḻnon dida un mabibittil ta maulaw da kad sinat daḻan ya.” 
\p  
\v 33 Summungbat dat disipulus na un, “Mangaḻ-an mi si umanaya ipakan mi utdatu’n aduadu’n tagu’t tun naid taguna’n igaw?” 
\p  
\v 34 Ot inimus Jesus un, “Piga dit tinapay yu un awad sinat?” “Pitu’n bukoḻ kan antu da pay akita ikan un banan-og,” insungbat da. 
\p  
\v 35 Pinantupak Jesus dat tagu’t dit pita.  
\v 36 Utdi, innaḻa na dat pitu’n bukoḻa tinapay kan akita ikan ot nanyaman kan Apudyus. Maabus mana manyaman, biniibiik na dat tinapay kan ikan asina intod sidat disipulus na ot inwaḻas da utdat tagu. 
\p  
\v 37 Losan da un nabsuga nangan. Ot sinupon man dat disipulus Jesus dit nabun-an, napnu dat pitu’n lakba.  
\v 38 Opata libu dit bilang dat laḻaki’n nangan un adina naibilang dat babai kan aabeng. 
\p  
\v 39 Maabus man di, pinadaḻanon Jesus dat adu’n tagu asida nambangka utdat disipulus na un kaysan sidin sakup Magadan. 
\c 16  
\s1 Kindaw Dat Fariseo Kan Saduceo Un Man-am-amug Si Jesus 
\r (Marcos 8:11-13; Lucas 12:54-56) 
\p  
\v 1 Inggaw da ud Fariseo kan Saduceo un ummoy namadpadas kan Jesus ot kindaw da kan siya’n mangipaila’t am-amuga mangilasinan da un si Apudyus ud nangibaun kan siya. 
\p  
\v 2 Yoong kinnanan Jesus un, “Nu mangagḻaḻak nu gidgidam kanan yu un napiya’n aḻ-aḻgaw nu bigat.  
\v 3 Ot nu mangagḻaḻak kan nabunot din langit nu biggabiggat kanan yu paya umudan. Mabalin yu un maibaga dit kasasaad dit aḻ-aḻgaw nu ilan yu din langit yoong adiyu maibaga dit kaipooyan dan mangimatunana makmakwa uttuwa timpu?  
\v 4 Taḻona nadadag kayu’n tagu’t tuwa lonap. Nan-awidan yu si Apudyus! Man-inap kayu si am-amug si mangilasinan yu yoong maid udum si ipailak nu adi sat naipasamak sit Jonas,” kinnanana ot tinengyana dida’n kaysan sit domang. 
\s1 Bintaga Maipanggop Sidat Tudtudun Dat Fariseo Kan Saduceo 
\r (Marcos 8:14-21) 
\p  
\v 5 Makadoḻmang man da Jesus sidit bananaw, nagasmok dat disipulus na un adida nambaḻun si tinapay.  
\v 6 Utdit nambagbaga si Jesus kinnanana un, “Mansiput kayu ot alimbanan yu dit bubud dan Fariseo kan Saduceo.” 
\p  
\v 7 Magngoḻ da man dit imbagan Jesus nambabagbagaan da un kanan dan, “Siya’d imbaga na di ta naliuwan taku’n nambaḻun.” 
\p  
\v 8 Yoong titiggammun Jesus dit babagbagaon da ot kanana kan dida un, “Kaakit nat pammati yun. Apay un sanat kamaid di tinapay yu nat babagbagaon yu?  
\v 9 Adiyu kad payyan maawatan un awad pannakabalin ku? Naliuwan yu kadon dat lima’n bukoḻa tinapaya naipakan sidat lima’n libu un tagu? Piga’n lakba dit nabun-ana sininup yu?  
\v 10 Onnu sat pitu’n bukoḻa tinapaya naipakan sidat opata libu’n tagu? Piga’n lakba dit nabun-ana sininup yu?  
\v 11 Adiyu kad payyan maawatana bokona tinapay dit ug-ugudok kan dikayu’t dit imbagaka adayuwan yu dit bubud dat Fariseo kan Saduceo?” 
\p  
\v 12 Utdi, naawatan dat disipulus na un bokona sad adayuwan da dit bubud di tinapay nu adi sat itudtudun dat Fariseo kan Saduceo. 
\s1 Imbagan Pedro Nu Singngadan Jesus 
\r (Marcos 8:27-30; Lucas 9:18-21) 
\p  
\v 13 Utdit inummoy da Jesus sin lakub Cesarea Filipos, inimus na utdat disipulus na un, “Singngadan ku un Inyanak di Tagu utdit makanan dat tagu?” 
\p  
\v 14 Summungbat da un, “Kanan dat uduma sika kanu dit Juan un Mambubunyag. Kanan pay dat uduma sika kanu dit Elias yoong sadat udum payyan kanan da un sika dit Jeremias onnu osa’t dat propetan Apudyus.” 
\p  
\v 15 Ot inimus Jesus kan dida un, “Ot dikayu pay nu, singngadan ku utnat makanan yu?” 
\p  
\v 16 Summungbat si Simon Pedro un, “Sika dit Kristu un Anak ud matatagu un Apudyus.” 
\p  
\v 17 Kinnanan Jesus un, “Nagasat ka Simon un Anak Jonas ta bokona tagu nat nangipatigammu uttu kan sika, nu adi si Amak ud langit.  
\v 18 Ot ibagak kan sika un sanat ngadan nu un Pedro, batu dit kaipooyana. Ot sanata batu dit pannana mangisaadak sidat kadagupan dat tagu’n manuttuwa kan sakon. Ot maid makaabak kan dida un ulay nu san pannakabalin ud katoy.  
\v 19 Ot itdok kan sika dit tulbok\f + \fr 16:19 \ft San piyaona’n ugudon dit tulbok, kalintogan.\f* sin mangiyapuwan Apudyus ot nu singngadan nat adim ipalubus situn pita, adina pay maipalubus sin langit. Ot singngadan na mana ipalubus nu uttun pita, maipalubus pay sin langit.” 
\p  
\v 20 Utdi, impaypaysod Jesus binilin dat disipulus na un adida un taḻon ibagbaga’t udum un siya dit Kristu. 
\s1 Impatigammun Jesus Dit Mapatoyana Kan Umungaḻana 
\r (Marcos 8:31–9:1; Lucas 9:22-27) 
\p  
\v 21 Manipud sidiya timpu, inlugin Jesus un ipatigammu’t dat disipulus na un masapula umoy sin Jerusalem ot adu’n ligata sagapaḻona utdat lalallakay di Judio, aap-apun di padi kan mimistulun di lintog kan mapatoy yoong umungaḻ nu maikatlu’n aḻ-aḻgaw.  
\v 22 Utdi, indallay Pedro utdit ad-adayu ot inggimau na un kanana’n, “Apu, iyadayun okyan Apudyus. Adina mabalina maipasamak kan sika nat kama’t nat.”  
\v 23 Yoong sinangun Jesus ot kinnanana kan siya’n, “Adayuwanak Satanas! Lappod ka kan sakon. Ta bokona sat piyaon Apudyus nat sosomkom nu adi sat piyaon di tagu.” 
\p  
\v 24 Ot kinnanan Jesus sidat disipulus na un, “Nu sinnat mamiya un maidagamung kan sakon, masapula igongda naona somsomkon dit mataguwana uttun pita, bukudona dit kulus\f + \fr 16:24 \ft San kaipooyan din mamukud si kulus, disididu din osa’n tagu un mapaligatan onnu mapatoy maipagapu’t dit umunudana kan Jesus\f* na asi umunud kan sakon.  
\v 25 Ta sanat tagu’n manaḻakug sit mataguwana’t tun pita, adina maitdan si mataguwana’t inggaingga yoong sat tagu’n mataḻak na dit mataguwana maipagapu’t manuttuwaana kan sakon, maitdan si mataguwana’t inggaingga.  
\v 26 Ngadan nat maganab nat osa’n tagu nu mangkuwa na dan losana kinabaknang situn lubung yoong mataḻak na dit mataguwana’t inggaingga? Ta naid mabalina maitod di tagu si kasukat di mataguwana.  
\v 27 Sakona Inyanak di Tagu, mangulinak un buḻun ku dat aanghel ku kan awad kan sakon dit nakaskasdaawa kinangatun Amak. Nu dumatong diya timpu gun-gunaak dat losana tagu manigun sit kingkingwa da.  
\v 28 Ot tuttuwa tun ibagak un awad kan dikayu un antu uttun satun ud adi yan matoy inggana si ilan da ud sakona Inyanak di Tagu un dumatonga Ali.” 
\c 17  
\s1 Sat Naobsan Dit Ilan Jesus 
\r (Marcos 9:2-13; Lucas 9:28-36) 
\p  
\v 1 Lumabas man onoma aḻgaw, indallay Jesus si Pedro, da Santiago kan Juan un mansunud un nanagada’t dit nangatu’n bateled.  
\v 2 Inggaw da man sidi, naobos dit ilan Jesus. Makasiling dit pasngit na un kama’t init kan napoḻkapoḻkas dit badut na un kama’t silawa makasiling.  
\v 3 Ot kakḻata nailan dat tuḻu’n disipulus Jesus da Moses kan Elias un makabagbagbaga kan Jesus.  
\v 4 Ot guminga man si Pedro, kanana kan Jesus un, “Apu, napiya ta antu taku uttu. Nu piyaom mangwaak si tuḻu’n sigay situ, mangkuwam nat osa, mangkuwan Moses nat osa kan mangkuwan pay Elias nat osa.” 
\p  
\v 5 Utdiya mambagbagaana payyan, inggaw bunota makasilinga nangayyung kan dida’n losan ot inggaw ginga’n nanligwat sit bunota kanana’n, “Siyatu’d pipiyaoka Anak ku un masmas-omak, dumngoḻ kayu kan siya.” 
\p  
\v 6 Dongḻon man dat disipulus Jesus di, inumping da utdit pita ta amod dit kimut da. 
\p  
\v 7 Yoong ummadani si Jesus kan dida ot inagpadana dida un kanana’n, “Lumigwat kayu! Adi kayu kumimut.” 
\p  
\v 8 Utdit manlungayat da, naid innila da si udum nu adi si Jesus ullawa. 
\p  
\v 9 Utdit madama’n gumusad da utdit bateled, binilin Jesus dida un, “Adiyu ibagbaga’t udum dit naila yu inggana’t umungaḻaka Inyanak di Tagu kan katoy.” 
\p  
\v 10 Utdi inimus dat disipulus na un, “Apay kanan danat mimistulun di lintoga masapula umun-una kanu’t Elias un dumatong nu sadit Kristu nu?” 
\p  
\v 11 Summungbat si Jesus un, “Tuttuwa’n masapula mauna’t Elias dumatonga umoy mangisagana’t dat losan.  
\v 12 Yoong ibagak kan dikayu un naabusona dummatong si Elias yoong adin dat tagu naimatunan ot kingwa da dat piniya da un kingwa kan siya. Ot padana pay un paligaton da ud sakona Inyanak di Tagu.” 
\p  
\v 13 Utdiyon, naawatan dat disipulus na un si Juan un Mambubunyag dit ibagbaga na un Elias. 
\s1 Pinapiyan Jesus Dit Abenga Sinakayan Di Dimunyu 
\r (Marcos 9:14-29; Lucas 9:37-43) 
\p  
\v 14 Dakngon man da Jesus dit inggawan dat adu’n tagu, inggaw tagu’n ummadani kan siya un nampalintumong sit sanguwana’n kanana’n,  
\v 15 “Apu, kaasiyam din abeng ku un laḻaki ta nakoḻdas ot taḻona mampalpaligat. Kanayuna matukas sin apuy kan danum.  
\v 16 Ummoyak impaila’t danat disipulus nu yoong adida mapapiya.” 
\p  
\v 17 Summungbat si Jesus un, “Ay, naid pammati yu un tagu’t tuwa lonap kan bokobokon nat somsomok yu! Kamaan nat kabayag ku un iinggaw kan dikayu inggana’t manuttuwa kayu? Kamaan nat kaandun nat mangiyan-anusak kan dikayu? Idatong yu kan sakon nat abeng.” 
\p  
\v 18 Idatong da man, inggimaun Jesus dit dimunyu ot tinengyana dit abeng ot dagusa kummiya. 
\p  
\v 19 Utdiyon ummoy dat disipulus kan Jesus un dida ullawa ot inimus da kan siya un, “Apay adimi maaddag diya dimunyu nu?” 
\p  
\v 20 Summungbat si Jesus un, “Onta akit nat pammati yu. Tuttuwa tun ibagak kan dikayu un, ulay nu kama’t bukoḻ di mustasa nat kaban-og nat pammati yu, mabalina kanan yu uttun bateled un, ‘Umalis ka utdi,’ ot umalis. Maida taḻon adiyu makwa.  
\v 21 Yoong sadan kama’t diya dimunyu, adida maaddag nu adin dit mangaddag ipapati’n manluwaḻu kan lumangan paya mangan sidit manluwaḻuwana.”\f + \fr 17:21 \ft Satu un bersikulu naid sit kaaduwana manuskrito sin bagbagan di Griego yoong awad sin Marcos 9:29.\f* 
\s1 Imbagan Uman Jesus Dit Maipanggop Sit Matoyana 
\r (Marcos 9:30-32; Lucas 9:43-45) 
\p  
\v 22 Utdit nandatdatong da Jesus sidat disipulus na ud Galilea, imbagana kan dida un, “Sakona Inyanak di Tagu, dandaniyona maiyawatak sidat tagu.  
\v 23 Patoyon da ud sakon yoong nu maikatlu’n aḻgaw mapaungaḻak.” 
\p Utdi, amod dit domdom dat disipulus na. 
\s1 Sat Nambayadan Jesus Sit Bugis Di Timplu 
\p  
\v 24 Dumatong man da Jesus ud Capernaum sidat disipulus na, inimus dat man-uuḻup si bugis di timplu kan Pedro un, “Mambayad pay nat mistulu yu ut bugis di timplu?” 
\p  
\v 25 “Inonaan!” insungbat Pedro. 
\p Lumnok man si Pedro utdit boḻoya inggawan Jesus, naun-una’t Jesus gumminga’n kanana’n, “Pedro, ngadan nat makanam, sin dit mambugison dat ali’t tun lubung? Sadat tagu da onnu sadat kakkaili?” 
\p  
\v 26 “Sadat kakkaili,” insungbat Pedro. 
\p Kinnanan Jesus un, “Nu siyanat, di adina masapula mambayad dat tagu da.  
\v 27 Yoong daḻapnu adi dita lawengon sidan tagu, umoy ka utdin bananaw ta umoy ka mamungwit. Sat umuna’n gongtoma lamos ilam dit sangi na kad awad odasam si pilaka umanaya mambugis ta. Aḻam ta siya’d mambayad nu utnat bugis ta un duwa.” 
\c 18  
\s1 Sat Kangattuwan Sin Mangiyapuwan Apudyus 
\r (Marcos 9:33-37; Lucas 9:46-48) 
\p  
\v 1 Utdi payona timpu ummoy dat disipulus Jesus kan siya inimus un, “Singngadan dit kangattuwan sin mangiyapuwan Apudyus?”  
\v 2 Utdi nangayag si Jesus si abeng ot pinasikad na utdit gawa da.  
\v 3 Utdi, kinnanana’n, “Tuttuwa tun ibagak kan dikayu un, nu adi kayu mambalbaliw kan mambalin si kama nu abeng payyan, adi kayu maidagamung sidan iyapuwan Apudyus.  
\v 4 Singngadan na mana napakumbaba un padan tun abeng, dida’d kangattuwan sin mangiyapuwan Apudyus.  
\v 5 Singngadan na mana mangawat si kama’t tu un abeng un ipagapu na kan sakon, sakon ud inawat na.” 
\s1 Sat Maigapuwan Di Makabasuḻan 
\r (Marcos 9:42-48; Lucas 17:1-2) 
\p  
\v 6 “Yoong singngadan na man un maigapuwan di makabasuḻan di osa’t datuwa aabenga mamati\f + \fr 18:6 \ft Ilan yu utdin Lucas 17:2\f* kan sakon, un-unnaya lawa’n matakodan si dakoḻana gigillingana batu dit bagang na asi maidawat sin baybay daḻapnu maḻmos.  
\v 7 Nasigaba taḻon tun kasasaad situn lubung ta adu dan mabalina maigapuwan di makabasuḻan di tagu. Awada awad datuwa maigapuwan di makabasuḻan yoong kaasi pay nat tagu’n maigapuwan di osa un mambasuḻ. 
\p  
\v 8 “Ot nu sanat imam onnu ikim nat maigapuwan nat makabasuḻam, putdom ta idawat nu! Ta un-unnaya lawa un osossaan nat imam onnu ikim un lumnok sin mataguwan si inggaingga, nu sanat duwa nat imam onnu ikima maidawat sin apuya adi maksop.  
\v 9 Ot nu sanat atam nat maigapuwan di makabasuḻam, tuwilom ta idawat nu. Ta un-unnaya matagu ka si inggaingga’n osossaan nat atam nu sanat duwa nat atama maidawat sin apuy sin impiyelnu.” 
\s1 Sat Naiyawa’n Kannelu 
\r (Lucas 15:3-7) 
\p  
\v 10 Intultuluy Jesus un kanana’n, “Ilan yu ta adiyu idapdapes ulay osa’t datuwa aabeng. Ibagak kan dikayu un sadat aanghel un manga-ayyuwan kan dida kanayuna awad dat din sanguwan Apudyus un Amak sin langit.  
\v 11 Ot sakona Inyanak di Tagu, ummoyak situ un managu’t dat tagu’n naiyawa. \f + \fr 18:11 \ft Satu un bersikulu naid sidat uduma manuscrito.\f* 
\p  
\v 12 “Ta ngadan nat koon nat tagu’n awad si singgasuta kannelu nu maiyawa dit osa? Adina kad taynan dat siyamapuḻu’t siyam sin tangsa ta umoy na inapon dit osa’n naiyawa?  
\v 13 Ot nu odasana, ibagak kan dikayu un amo mataḻok sit osa un indasana nu sadadit siyamapuḻu’t siyama adi naiyawa.  
\v 14 Ot padana pay kan Amak sin langit un adina piyaona awad osa’t datuwa aabeng na ud maisina kan siya.” 
\s1 Sat Koon Sidat Makabasuḻ Kan Ditaku 
\p  
\v 15 “Nu nakabasuḻ kan sika nat buḻun nu un manuttuwa, umoy ka kan siya ta ibagam dit nakabasuḻana yoong koom nu dudduwa-an kayu. Ot nu dumngoḻ ta mampakawan impaolim dit napiya un mambuḻbuḻunan yu.  
\v 16 Yoong nu adina dumngoḻ, mangidallay ka si osa onnu duwa’t buḻun nu un umoy obos makabagbaga kan siya daḻapnu awad duwa onnu tuḻu’t mamanoknok sidan losana maugud.  
\v 17 Ot nu adina kampay dongḻon dida, ipatigammum sidat buḻun yu un manggigimung. Nu adina kampay dumngoḻ kan dida ibilang yuwona tagu’n adi manuttuwa kan Apudyus onnu padan dat man-uuḻup si bugisa gumabasuḻ. 
\p  
\v 18 “Ot ibagak kan dikayu’n losana disipulus ku un, nu singngadan nat adiyu ipalubus situn pita, adina pay maipalubus sin langit. Ot nu sinnat ipalubus yu uttun pita, maipalubus pay sin langit. 
\p  
\v 19 “Padana paya, nu man-ampayunan danat duwa kan dikayu’n manuttuwa nat kodawon da kan Amak ud langit, maitod.  
\v 20 Ta nu sinnat kawadan di duwa onnu tuḻu’n mandatdatonga maipagapu’t din naiyossaanan da kan sakon, awadak pay kan dida utdi.” 
\s1 Sat Maipasamak Sit Adi Mamakawan Sit Padana Un Tagu 
\p  
\v 21 Utdi, ummoy si Pedro kan Jesus ot inimus na un “Apu, mamimpiga’n pakawanok din buḻun ku un makabbasubasuḻ kan sakon, mamimpitu?” 
\p  
\v 22 Summungbat si Jesus un, “Bokona mamimpitu ullawa, nu adi pakawanom si mamimpitumpuḻu un pitu.  
\v 23 Ta san mangiyapuwan Apudyus, maiyalig si ali un piyaona’n mansingil sidat manselselbi kan siya.  
\v 24 Manlugi mana mansingil, inyoy da dit osa’n milyu-milyun dit bayadana.  
\v 25 Yoong gaputa adina makabayad, imbilin dit ali un mailaku da un losana simbaḻyan daḻapnu manselbi da si udum kan mailaku pay dan losana sanikuwa da daḻapnu makabayad. 
\p  
\v 26 “Yoong dagusa nampalintumong diya tagu utdit atubang dit ali ot kanana’n dit nampangpangaasi un, ‘Apu, anusam yan ta asik aminon bayadan nu awad ibayad ku.’ 
\p  
\v 27 “Utdi kinaasiyan didit ali ot pinakawan na dit utang na asina pinadaḻan. 
\p  
\v 28 “Lumaksun man di un tagu, inabot na dit padana un manselselbi un nakautang kan siya si singgasuta denario.\f + \fr 18:28 \ft Ilan yu utdin glosario\f* Dagusa dinokmaana ot pinsoḻ na un kanana’n, ‘Bayadam dit utang nu kan sakon.’ 
\p  
\v 29 “Yoong nampalintumong dit padana un manselselbi ot nampakpakaasi’n kanana’n, ‘Anusam yan ta asik aminon bayadan nu awad ibayad ku.’ 
\p  
\v 30 “Yoong ummadina ta pinabaḻud na inggana’t makabayad sit utang na. 
\p  
\v 31 “Nailan dat pada da un manselselbi dit naipasamak ot laweng dit angos da ot ummoy da imbaga’t dit ali dat losana napasamak. 
\p  
\v 32 “Utdi pinaayagan dit ali diya manselselbi ot kanana kan siya un, ‘Nadadag ka paya manselselbi. Adik sika pinambayad gaputa nampangpangngaasi ka.  
\v 33 Ot kinaasiyam pay okyan dit padama manselselbi un kama’t dit nangkakaasik kan sika!’ 
\p  
\v 34 “Gapu utdit amoda suḻag dit ali pinabaḻud na diya manselselbi ta madusa inggana’t mabayadana dat losana utang na.” 
\p  
\v 35 Utdiyon kinnanan Jesus un, “Siyadi’d padan din koon Amak langit kan dikayu nu adiyu ud gattoka pakawanon dan buḻun yu.” 
\c 19  
\s1 Tudtudu Maipanggop Si Idang 
\r (Marcos 10:1-12) 
\p  
\v 1 Gangputon man Jesus itudtudu’n losan dadi, tinengyana’d Galilea ot kaysan sin lakub Judea utdin kapon domang didin wangwang Jordan.  
\v 2 Adu dat tagu’n naitung-ud kan siya ot pinapiya na dat masakit kan dida. 
\p  
\v 3 Inggaw da ud Fariseo un ummoy kan siya daḻapnu padpadason da ot inimus da un, “Ipalubus kad dit lintog taku’n idangan dit laḻaki si asawa na si kumpolmi’n gapuna?” 
\p  
\v 4 Summungbat si Jesus un, “Adiyu kad binasa dit naikanglita ugud Apudyus un sidit damu’n namaloswaana’t tagu kingwa na dit laḻaki kan babai?  
\v 5 Ot kanana un ‘Siya’d gapuna un tengyan dit laḻaki da ama na kan ina na ta umoy sumip-un sit asawa na kad mambalin da si osa.’\f + \fr 19:5 \ft Gen. 2:24\f* 
\v 6 Utdi bokonona duwa nu adi kama dat ossaana long-ag. Isunga singngadan na mana pinansip-un Apudyus un man-asawa, maid tagu’t mabalina mangidang kan dida.” 
\p  
\v 7 Utdi, inimus uman dat Fariseo un, “Nu siyadi, apay imbagan dit lintog Moses un mabalina mangitod dit laḻaki’t dit asawana si kasulatan dit man-idanganda, asina padaḻnon?” 
\p  
\v 8 Summungbat si Jesus un, “Pinalubusan dikayu kan Moses un umidang sidat asawa yu gaputa adi kayu matudtuduwan yoong bokona siya’d panggop Apudyus sit pogpoga’n nangwaana’t tagu di.  
\v 9 Ot ibagak kan dikayu un, mabalina umidang nat laḻaki nu nakadagdagas dit asawa na yoong makabasuḻ si dagdagas nu mangasawa’t udum.” 
\p  
\v 10 Utdi, kanan dat disipulus na un “Nu siya’d kokwana di, un-unnay din adi mangasawa.” 
\p  
\v 11 Kinnanan pay Jesus un, “On, yoong bokona losana tagu’n makakwa’t di nu adi sadan nangitdana lawan Apudyus si kabooḻana adi mangasawa.  
\v 12 Ta awad da ud adi mangasawa gaputa nakawoy da manipud sit naiyanakan da. Awad da pay uduma adi mangasawa ta naibutuwan da. Ot awad da pay uduma adi mangasawa daḻapnu maiyosssaan da un mangiwalagawag sit maipanggop sit mangiyapuwan Apudyus. Ot sadan kabooḻan da un adi mangasawa, adida.” 
\s1 Binindisyunan Jesus Dat Aabeng 
\r (Marcos 10:13-15; Lucas 18:15-17) 
\p  
\v 13 Ininggaw da ud tagu’n nan-idatong sidat aabeng da kan Jesus daḻapnu agpadana dida’n iluwaḻuwan un bindisyunan yoong inggimaun dat disipulus Jesus dat tagu. 
\p  
\v 14 Utdi kinnanan Jesus un, “Bay-an yu un umoy danat aabeng kan sakon, adiyu iyapa dida ta sadan kama kan dida dan maidagamung sin mangiyapuwan Apudyus.” 
\p  
\v 15 Utdi, inyagpad Jesus dit ima na un namindisyun kan dida asina kaysan. 
\s1 Sadit Nabaknanga Tagu 
\r (Marcos 10:17-31; Lucas 18:18-30) 
\p  
\v 16 Ininggaw osa’n tagu un ummoy kan Jesus nan-im-imus un, “Mistulu, ngadan dit napiya un kook daḻapnu mataguwak si inggaingga?” 
\p  
\v 17 Summungbat si Jesus un kanana’n, “Apay imusom kan sakon nu sin dit napiya. Ossaana lawa din napiya un siya si Apudyus. Ot nu piyaoma matagu’t inggaingga, tungpaḻom dat bilin na.” 
\p  
\v 18 Inimus payyan dit tagu un, “Ngadan na un bilin?” 
\p Summungbat si Jesus un, “Adika kumatoy. Adika managdagas. Adika man-akaw. Adika mangkustigu si tuli.  
\v 19 Dayawom da amam kan inam kan piyaom dat buḻun nu un kama’t nat mampipiyam sinat long-ag nu.” 
\p  
\v 20 Summungbat dit laḻaki un, “Tungtungpaḻoka losan danaton ot ngadan na payyan nat masapul ku?” 
\p  
\v 21 Kinnanan Jesus kan siya un, “Nu piyaoma taḻona maid mangkulangam, umoy ka ilaku’n aminon dat kukuwam ot itdom sidat nakapus dit bayad na kad awad binaknang nu ud langit, asikaon umunud kan sakon.” 
\p  
\v 22 Dongḻon man dit laḻaki di, nanduduuy ot kaysana madomdomdoman ta taḻona baknang. 
\p  
\v 23 Utdi, kinnanan Jesus sidat disipulus na un, “Tuttuwa tun ibagak kan dikayu un, nasigaba makaḻnok danat nabaknang sin mangiyapuwan Apudyus.  
\v 24 Ot ibagak payyan kan dikayu un naḻasḻasu’n mangoy nat kamelyu utnat abut di tanud nu sanat baknanga tagu’n lumnok sin mangiyapuwan Apudyus.” 
\p  
\v 25 Dongḻon man dat disipulus na di, taḻona nasnasdaaw da ot inimus da un, “Singngadan dat taguwon Apudyus nu?” 
\p  
\v 26 Yoong tummukkoḻ si Jesus kan dida un dit summungbat un, “Adina makwa di nu tagu’d mangwa yoong si Apudyus kabooḻana’n mangwa’t dan losana banag.” 
\p  
\v 27 Utdi kinnanan Pedro un, “Dikami nu, un tinengyan mi dat losana kukuwa mi daḻapnu sika’d uunnudon mi ot sin dit gun-guna mi?” 
\p  
\v 28 Summungbat si Jesus un, “Tuttuwa tun ibagak kan dikayu un, nu masukatan tun lubung si bagu, mantupakak un Inyanak di Tagu utdin madaydayawa tronok un mangiyapu. Ot dikayu’n disipulus ku, mantupak kayu pay sidat kagwampuḻu’t duwa’n trono un manguis sidan tribun dat kagwampuḻu’t duwa’n anak ud Israel.\f + \fr 19:28 \ft Onnu Jacob.\f* 
\v 29 Ot losana maneyan sit boḻoy na onnu susunud na onnu ama na onnu ina na onnu aabeng na onnu pita na maipagapu’t umunudana kan sakon, adayu’n aduadu dan maawat na nu sat tinengyana kan tawidona pay dit mataguwan un maid kigad na.  
\v 30 Yoong adu dat tagu’n maun-una uttun satun un maudi kan adu dat tagu’n maudi uttun satun un maun-una nu timpu na.” 
\c 20  
\s1 Abalig Maipanggop Sidat Mangkokokwa’t Dit Kaubasan 
\p  
\v 1 “San man-apuwan Apudyus maiyalig si tagu’n nanawag dit minuḻ-ana’t ubas. Ot nanwiswis-ita ummoy nan-inap si tangdanana’t tagu’n mangkokwa’t dit kaubasana.  
\v 2 Intuḻon na un tangdanana dida’t osa’n denario\f + \fr 20:2 \ft Ilan yu utdin glosario\f* si sin-aḻgaw ot imbaun na dida’n umoy nangkokwa’t dit kaubasana. 
\p  
\v 3 “Mangmanganan man si bang-oga banga, ummoy uman nan-ila’t tagu ot indasana dat gasikadan sit laḻakkuwana naid si kokkoon.  
\v 4 Ot imbaga na kan dida un, ‘Ikayu pay mangkokwa’t din kaubasak ta tangdanak dikayu si kustu’n tangdan yu.’ Utdi ummoy da. 
\p  
\v 5 “Mamatuk man kan padana pay sit nandangwilis si init, ummoy payyan nan-inap.  
\v 6 Manuldullaḻayap man si init, ummoy uman nan-inap si mangkokwa ot naila na dat uduma gasikadana naid si koon ot kinnanana’n ‘Apay palabson yu ullawa nat aḻ-aḻgaw yu uttu un naid si kokkoon?’ 
\p  
\v 7 “‘Onta naid ussiya’d manangdan kan dikami,’ kinnanan da. ‘Ot umoy kayu pay mangkokwa’t din kaubasak,’ kinnanana kan dida. 
\p  
\v 8 “Gumidgidam man, inayagan dit singkuwa’t dit kaubasan dit kapatas na un kanana’n, ‘Ayagam dat nangkokwa ta itdom dit tangdan da, manlugi’t dat naudi inggana’t dadit nauna’n nangkokwa.’ 
\p  
\v 9 “Dumatong man dat nanlugi’n nangkokwa’t dit manuldullaḻayapan init, tinangdanana dida’t sin-ossa un denario.  
\v 10 Utdit dumatong dadit ummun-una un nangkokwa, kanan da nu ad-adu dit tangdan da yoong padana pay sit tangdan dadit naudi un sin-ossa un denario.  
\v 11 Inaḻa da dit tangdan da ot inlugi da un nanlili’t dit singkuwa’t dit kaubasana kanan dan,  
\v 12 ‘Sadat nangkokwa’t sin-olasa lawa, naipada dit tangdan da kan dikami’n nangkokwa’n nampaaḻgaw sit nasigaba init.’ 
\p  
\v 13 “Yoong kinnanan dit singkuwa’t dit kaubasan sit osa’t dat nangkokwa un, ‘Gayyom, bokona kinuluk ku dikayu ta intuḻon yu un tangdanak dikayu’t osa’n denario si sin-aḻgaw.  
\v 14 Ot aḻan yu nat tangdan yu ta manaḻan kayu. Piyaoka tangdanan datun naudi si padan dit tangdan yu.  
\v 15 Bokon kad si kalintogaka mangwa’t piyaok sit pilak ku pay lawan? Onnu umapaḻ kayu gaputa nalaayaka tagu?’ ” 
\p  
\v 16 Utdi inyanungus Jesus un kanana’n, “Sadan naudi maun-una dan tu, ot sadan ummuna maudi dan tu.”\f + \fr 20:16 \ft San osa’n kaipooyana, sadan nadoba’t saad maitdan da si nangatu’n saad ot sadan nangatu’t saad maitdan da si nadoba’n saad.\f* 
\s1 Pitlun Jesus Nangibaga’t Dit Maipanggop Sit Matoyana 
\r (Marcos 10:32-34; Lucas 18:31-34) 
\p  
\v 17 Utdit managad-an da Jesus un umoy Jerusalem, tinang-il na dat kagwampuḻu’t duwa’n disipulus na un binagbaga ot kanana’n,  
\v 18 “Dumngoḻ kayu! Managada taku’d Jerusalem ot sakona Inyanak di Tagu maiyawatak sidat aappun di padi kan mimistulun di lintog ot ikoddong da un mapatoyak.  
\v 19 Asida iyawat sakon sidat bokona Judio daḻapnu manliwliw-anak, kumkumpasanak kan ilansaak sidit kulus yoong umungaḻak sin maikatlu’n aḻgaw.” 
\s1 Sat Kindaw Dit Inan da Juan Kan Santiago 
\r (Marcos 10:35-45) 
\p  
\v 20 Maabus man di, ummadani dit asawan Zebedeo un buḻun na dat duwa’n anak na. Nampalintumong sit atubang Jesus daḻapnu mangkodaw. 
\p  
\v 21 Inimus Jesus un, “Singngadan nat piyaom?” 
\p Summungbata kanana’n, “Ipalubus nu okyan un mantupak tun osa’n anak ku utnat kapon madiwanam kan osa’t nat kapon makawigim sin mangiyapuwam.” 
\p  
\v 22 Yoong summungbat si Jesus un kanana’t dat duwa’n anak un, “Naid tigammu yu utnat kodkodawon yu. Mabooḻan yu kad nat ligata sagapaḻok?”\f + \fr 20:22 \ft Sat naikanglit sin Griego kanana un, mabooḻan yu kad un uminum sit tasa un uminumak?\f* “On, mabooḻan mi,” kanan da. 
\p  
\v 23 Summungbat uman si Jesus un, “Tuttuwa’n mapaligat kayu’n padan din mapaligatak yoong bokona sakon mamili’t dat mantupak situn kapon madiwanan ku kan makawigik ta insaganan Amak di un mantupakan dat pinilina.” 
\p  
\v 24 Dongḻon man dat simpuḻu dit kingwan dat mansunud, summuḻag da kan dida.  
\v 25 Utdi, inayagan Jesus dida’n losan ot kinnanana kan dida un, “Titiggammu yu un sadan maapu utdan bokona Judio, puyungon da dan iyapuwan da. Ipailan dadit awad si tulay dit pannakabalin da utdan tagu da.  
\v 26 Yoong bokona kama’t di dit makwa kan dikayu. Ta singngadan na mana mamiya un nangatu, masapula manselbi kan dikayu’n losan.  
\v 27 Ot singngadan na mana mamiya un siya’d kangattuwan, masapula manselbi kan dikayu un kama’t babbaun.  
\v 28 Kama kan sakona Inyanak di Tagu, bokona dummatongak daḻapnu paselbiyak sidan tagu nu adi dummatongak daḻapnu manselbiyak kan dida. Dummatongak daḻapnu itdok tun angos ku un mansubbut ku utdan adu’n tagu.” 
\s1 Pinapiyan Jesus Dat Duwa’n Nakuḻap 
\r (Marcos 10:46-52; Lucas 18:35-43) 
\p  
\v 29 Lausan man da Jesus ud Jerico, aduadu’n tagu un naitung-ud kan dida.  
\v 30 Utdit manaddaddaḻanan da, inggaw da ud duwa’n nakuḻapa mantutupak sit igid dit kaḻsa. Utdit magngoḻ da un lumaus si Jesus, nampakuy da un kanan dan, “Kaganakan Ali David, kaasiyan dikami!” 
\p  
\v 31 Inggimaun dat tagu dida ot binagaan da dida un walling da. Yoong taḻona indangsoḻ da ota kinnanan un, “Kaganakan Ali David, kaasiyan dikami, Apu!” 
\p  
\v 32 Nan-illong si Jesus ot pinaayag na dida asina kinnanan un, “Ngadan nat piyaon yu un kook kan dikayu?” 
\p  
\v 33 Kinnanan da un, “Apu, piyaon mi un umila.”  
\v 34 Ot nadaguwan si Jesus kan dida ot inapḻusana dat ata da ot dagusa ummila da ot naitung-ud da kan siya. 
\c 21  
\s1 Dinaydayaw Dat Tagu Si Jesus Sit Dummakngana’d Jerusalem 
\r (Marcos 11:1-11; Lucas 19:28-40; Juan 12:12-19) 
\p  
\v 1 Adaniyon da Jesus Jerusalem ot dummatong daon sin Betfage utdin bateled Olivo. Utdi nambaun si Jesus si duwa’t dat disipulus na.  
\v 2 Kanana kan dida un, “Umuna kayu utnat madoḻdoḻa boboḻoy ot dagusa awad odasan yu si naisilu’n dangki un nangubbu ot ussagan yu ta idatong yu dida kan sakon.  
\v 3 Nu awad man-imus kan dikayu, kanan yu kan siya un, ‘Masapul ud Apu,’ ot dagusa ipalubus na un aḻan yu.” 
\p  
\v 4 Nakwa di daḻapnu matungpal dit paimbagan Apudyus sit propetana’t dit un kanana’n, 
\q1  
\v 5 “Ibaga yu utdan tagu’d Sion un annaton nat Ali yu un dumatong. Napakumbaba kan nangabayu’t dangki. On, ubbun di dangki ud nangabayuwana.”\f + \fr 21:5 \ft Zacarias 9.9\f* 
\p  
\v 6 Utdi, ummun-una dat duwa’n kaysan ot tinungpal da dit imbilin Jesus kan dida.  
\v 7 Indatong da dit dangki kan sat ubbu na. Inyap-ap da dat kagoy da utdit dangki asin Jesus nangabayuwan. 
\p  
\v 8 Kaaduwan sidat tagu dat nangiyap-ap sidat kagoy da utdit daḻan, ot sadat udum nanggap-id da utdit sangan di kayu’n inyap-ap sit daḻan. 
\p  
\v 9 Ot sadat ummuna kan sadat maitungtung-ud kan Jesus, gapappakuyan dan, “Madaydayaw tun kaganakan ali David. Bindisyunan Apudyus tun imbaun na un pannakalong-ag na. Madaydayaw si Apudyus sin langit.” 
\p  
\v 10 Dumatong man da Jesus ud Jerusalem, nabukaḻ dat losana tagu’n kanan da un, “Ngadan ditu?” 
\p  
\v 11 “Siyatu si Jesus un propetan Apudyus un nanligwat Nazaret sin probinsiya’d Galilea,” insungbat dat tagu’n naibuḻun kan Jesus. 
\s1 Inummoy Si Jesus Sit Timplu 
\r (Marcos 11:15-19; Lucas 19:45-48; Juan 2:13-22) 
\p  
\v 12 Utdi, nilumnok si Jesus sit timplu ot pinaḻaksun na un inamin dadit tagu’n manlaḻaku kan gumatgatanga ininggaw. Inamin na paya sinuwakkit dat lamesaan dadit mansusukat si pilak kan sadat tutuppakan dat manlaḻaku si kalupati.  
\v 13 Ot kinnanana kan dida un, “Naikanglit sit ugud Apudyus un, ‘Satu’n boḻoy ku, mangadanan si boḻoya luluwwaḻuwan.’ Yoong pinambalin yu un igaw di makuluk.” 
\p  
\v 14 Utdi ummoy dadit nakuḻap kan da napilay kan siya’t dit timplu ot pinapiya na dida.  
\v 15 Yoong nakasuḻag dat aap-apun di papadi kan mimistulun di lintog sidit maila da dat nakaskasdaawa koona kan magngoḻ da dat aabenga gapappakuyan sidit timplu un kanan dan, “Madaydayaw din kaganakan David.” 
\p  
\v 16 Ot kinnanan da kan Jesus un, “Magngoḻ nu din ibagbagan dan aabeng?” 
\p Summungbat si Jesus un, “On, magngoḻ ku. Adiyu kad nabasa dit naikanglita ugud Apudyus un kanana’n, ‘Insuḻum dat aabeng daḻapnu ustuustu dit mandadayaw da?’ ” 
\p  
\v 17 Utdi tinengyan Jesus dida ot kaysan sin Betania un siya’d inumbogana’t diya labi. 
\s1 Sadit Kayu’n Adi Namunga 
\r (Marcos 11:12-14, 20-24) 
\p  
\v 18 Mabigat man sidit mangulinan da ud Jerusalem, nabitil si Jesus.  
\v 19 Ot maila na man dit kayu’n igus sit igid dit daḻan ummadani ta ilana nu awad bunga na yoong naid ta abus dit tubu na ullawa. Utdi inggiyaw na dit kayu’n kanana’n, “Maidon mamungaam!” Ot dagusa naḻangu dit igus. 
\p  
\v 20 Ilan man dat disipulus na di, nasnasdaaw da ot kanan dan, “Inona’n dagusa naḻangu din igus?” 
\p  
\v 21 Kinnanan Jesus kan dida un, “Tuttuwa tun ibagak kan dikayu un, nu awad pammati yu kan Apudyus un adi kayu manduwaduwa, bokona lawa’n kama’t din kingwak sin igus nat makwa yu nu adi mabalin yu paya ibaga’t din bateleda, ‘Umalis ka utdin baybay,’ kad makwa.  
\v 22 Ta singngadan na mana iluwaḻu yu matungpal nu nataḻgod nat pammati yu.” 
\s1 Sat Nanligwatan Dit Kalintogan Jesus 
\r (Marcos 11:27-33; Lucas 20:1-8) 
\p  
\v 23 Utdi nangulin si Jesus sit timplu. Utdit madama’n mansuḻu, inummoy dat aappun di padi kan lalallakay di Judio kan siya ot kanan da un, “Ngadan nat kalintogama mangwa’t danat kokkoom? Sin dit nangitod sit kalintogam?” 
\p  
\v 24 Summungbat si Jesus un, “Antu pay imusok kan dikayu. Ot nu sungbatan yu, ibagak pay tun nanligwatan ditun kalintogaka mangwa’t datun kook.  
\v 25 Ibaga yu ud nu sin nanligwatan dit kalintogan Juan un mambunyag, nanligwat kan Apudyus onnu nanligwat si tagu?” 
\p Utdi nampipinnuut da pay lawan un, “Nu ibaga taku’n nanligwat kan Apudyus kanana’t oni un, ‘Apay adiyu tinuttuwa nu?’  
\v 26 Yoong nu ibaga taku’n nanligwat si tagu, gakkimut dan tagu ta tuttuwaon da un propetan Apudyus si Juan.”  
\v 27 Isunga sat insungbat da kan Jesus kanan da un, “Maid tigammu mi.” 
\p Ot kanan Jesus un, “Ot madik pay ibaga kan dikayu nu nanligwatan tun kalintogaka mangwa’t datuwa kook.” 
\s1 Abalig Maipanggop Sidat Duwa’n Anak 
\p  
\v 28 Inyabalig uman Jesus un kanana’n, “Innon nat makanan yu uttu? Ininggaw osa’n ama un duwa dat anak na. Ummoy sit pangu’n anak na ot kanana’n, ‘Anak, umoy ka mangkokwa’t din kaubasan sinsatun.’ 
\p  
\v 29 “Summungbat dit anaka kanana’n, ‘Madik.’ Yoong mabaybayag man, nambabawi ot ummoy nangkokwa. 
\p  
\v 30 “Ot sadit ama, ummoy sit maikagwa’n anak na ot padana un imbaga na un umoy mangkokwa’t dit kaubasana. Ot summungbat dit anak un, ‘On ama, umoyak.’ Yoong adina inummoy. 
\p  
\v 31 “Singngadan na utdadit mansunud dit nanungpal sit piyaon didit ama?” kinnanan Jesus. 
\p “Sadit pangu,” kanan da. 
\p Utdi, kinnanan Jesus kan dida’n, “Tuttuwa tun ibagak kan dikayu un, sadat gumabasuḻa tagu un kama’t dan man-uuḻup si bugis kan dumadagdagasa babai, umun-una da un maidagamung sin mangiyapuwan Apudyus nu dikayu.  
\v 32 Ta ummoy si Juan un Mambubunyag un nangitudtudu kan dikayu’t dit kustu’n maunud yoong adiyu tinuttuwa. Yoong sadat man-uuḻup si bugis kan dumadagdagasa babai, tinuttuwa da. Ulay nu innila yu dida’n nambabawi’t dat basuḻ da, adi kayu kampay nambabawi kan nanuttuwa.” 
\s1 Abalig Maipanggop Sidat Mantotobaw 
\r (Marcos 12:1-12; Lucas 20:9-19) 
\p  
\v 33 “Dongḻon yu payyan tun osa’n abalig,” kinnanan Jesus. “Inggaw osa’n tagu’n minuḻ-ana’t ubas dit pita na. Tinalangkaana’n nilikmut ot nangabut si batu ut poposposan di ubas kan nanuud si nataknanga alligang di man-andog. Utdi impatobaw na dit kaubasana ot nangaḻyug si sabali’n ili. 
\p  
\v 34 “Dandani man dit bubuḻḻasan di ubas, imbaun na dat baba-unona un umoy mangaḻa’t dit gogwa na.  
\v 35 Dumatong da man dinokmaan dat mantotobaw dida, pinangpang-ok da dit osa, pinatoy da dit osa asida binatubatu dit osa. 
\p  
\v 36 “Utdi nangibaun uman dit singkuwa’t dit pita si ad-adu nu sadat damu’n inummoy ot padana uman dit kingwan dat mantotobaw kan dida. 
\p  
\v 37 “Utdiyon, imbaun na dit anak na ta kanana’t dit somsomok na un, ‘Ikabain da tu ta anak ku.’ 
\p  
\v 38 “Yoong ilan man dat mantotobaw dit anak, kanan da un, ‘Siyatu dit manawid situn pita, aweyu ta patoyon taku daḻapnu mangkuwa taku tun pita!’ 
\p  
\v 39 “Utdi, dinokmaan da un inlaksun sit lasin didit kaubasan asida pinatoy. 
\p  
\v 40 “Kadon, nu dumatong dit singkuwa’t dit pita, sin dit koona’t dadiya man-aayyuwan?” kinnanan Jesus. 
\p  
\v 41 Insungbat da un, “Maid duwaduwa na un patoyona dadiya nadadag. Asina ipaayyuwan dit kaubasana utdat udum un mangitod sit gogwa na nu dumatong dit bubuḻḻasan.” 
\p  
\v 42 Utdi, kinnanan Jesus kan dida un, “Adiyu kad payyan nabasa dit naikanglita ugud Apudyus? Kanana un, 
\q1 ‘Sadit batu’n inidsan dat mangkokokwa’t boḻoy, siya’d nambalina pannan dit sikun dit boḻoy. Siya’d kingwan Apudyus ot taḻona nakaskasdaawa maila.’ 
\p  
\v 43 “Isunga ibagak kan dikayu un makaan dit gundaway yu un maidagamung sin mangiyapuwana ta maitod sidan tagu’n mangwa’t dit ipakwana.  
\v 44 Ot singngadan na mana maotdag situwa batu masipsip-uk ot singngadan na mana tup-ugan dituwa batu matumotumok.” 
\p  
\v 45 Dongḻon man dadit aap-apun di papadi kan Fariseo dat abalig Jesus, naawatan da un dida dit ug-ugudona.  
\v 46 Ot piyaon da un dopapon yoong ummogyat da utdat adu’n tagu gaputa tuttuwaon da un propetan Apudyus si Jesus. 
\c 22  
\s1 Abalig Maipanggop Sit Boda 
\r (Lucas 14:15-24) 
\p  
\v 1 Nan-abalig payyan si Jesus sidat aappun di Judio un kanana’n,  
\v 2 “San mangiyapuwan Apudyus maiyalig sit osa’n ali un nampaboda’t dit anak na un laḻaki.  
\v 3 Utdit nakasaganaon dat losan, imbaun na dadit baba-unona’n umoy mangibaga’t dat naawis sit boda ta dumatong daon, yoong madi da umoy.  
\v 4 Utdi nangibaun uman sidat uduma baba-unona un kanana’n, ‘Ibaga yu utdat naawis ta dumatong daona makaboda ta naisaganaon tun makan. Napaltiyon dan napaḻungpu’n baka ot losana naisaganaon tun kakigad na.’ 
\p  
\v 5 “Yoong adin dat naawis inaw-awingan dida ta ida nan-ipapuut pay lawan sidadit umoyan da. Awad ummoy sit payaw, awad ummoy sit nigusiyu na.  
\v 6 Ot sadat udum, dinokmaan da dat naibaun ot pinalpaligat da dida asida pinatoy dida. 
\p  
\v 7 “Nasuḻasuḻag dit ali utdit dongḻona dit naipasamak ot imbaun na dat suldadu’n ummoy namatoy sidat kummatoy kan singgob da dit boboḻoy da. 
\p  
\v 8 “Utdiyon, inayagana dadit baba-unona’n kanana’n, ‘Ammina naisaganaon tun kokwan ditun boda yoong adida maibagaya maidagamung situn boda dadit naawis.  
\v 9 Isunga umoy kayu’t dan kaḻkaḻsa ta awison yu dan losana dakngon yu.’ 
\p  
\v 10 “Utdi, kaysan dadit baba-unon ot inawis da un losan dat dintong da, nabaḻu man onnu nadadag si ugali ot napnu dit boboddaan sidat inawis da. 
\p  
\v 11 “Yoong umoy man dit ali ilan dadit naawis, inggaw naila na un osa un adi nansukat si badut di umoy makaboda.  
\v 12 Ot kinnanana’n, ‘Sunud, innon nat nan-oooy nu uttu un adika nambadut si badut di umoy makaboda?’ Yoong adina nakaginga. 
\p  
\v 13 “Utdiyon imbagan dit ali utdat baba-unona un, ‘Pingilon yu nat ima na kan iki na ta idawat yu utdin nakoḻopa igaw, ta siya’d man-ibilana kan mangngilotana.’ ” 
\p  
\v 14 Ot inyanungus Jesus un kanana’n, “Adu dan naawis yoong akit dan napili un maidagamung sin mangiyapuwan Apudyus.” 
\s1 Imus Maipanggop Sit Mambayadan Si Bugis 
\r (Marcos 12:13-17; Lucas 20:20-26) 
\p  
\v 15 Utdiyon kaysan dadit Fariseo ta umoy da tutulagon nu innon dit man-iimus da kan Jesus daḻapnu awad mangidaḻuman da kan siya.  
\v 16 Ot nangibaun da utdat buyut da kan dat buyut Ali Herodes si umoy kan Jesus. Ot kanan da kan siya un, “Mistulu, tigammu mi un adika mantulituli. Itudtudum pay nat katuttuwaana maipanggop sidan piyaon Apudyus ipakwa. Ot adim mandudumaon dan tagu ta adim ibilbilang dan saad da.  
\v 17 Ot ibagam ud nu sinnat kasomsomkam situ. Naingkalintogan kad un mambayad taku’n Judio si bugis kan Caesar un emperador ud Roma onnu adina?” 
\p  
\v 18 Yoong titiggammun Jesus un laweng dit panggop da ot imbaga na un, “Dikayu’n man-ag-agin, apay padpadasonak?  
\v 19 Ipaila yu ud kan sakon dit pilaka maibugis!” Ot nangidatong da si denario.\f + \fr 22:19 \ft Ilan yu utdin glosario\f* 
\p  
\v 20 Inimus na kan dida un, “Sinmuging kan singngadan situn naimalka?” 
\p  
\v 21 “Si Emperador Caesar,” insungbat da. “Ot nu siya nat,” insungbat Jesus, “itdon yu kan Caesar nat kuwan Caesar ot itdon yu pay kan Apudyus nat kuwan Apudyus.” 
\p  
\v 22 Dongḻon da man di, nasdaaw da ot kaysan da. 
\s1 Imus Maipanggop Sit Umungaḻan Dat Natoy 
\r (Marcos 12:18-27; Lucas 20:27-40) 
\p  
\v 23 Utdi payona aḻ-aḻgaw, inggaw da ud Saduceo un inummoy kan Jesus. Sadatu dat Judio un manguguda maid umungaḻ si natoy. 
\p  
\v 24 Inimus da kan Jesus un, “Mistulu, kanan dit lintoga ingkanglit Moses un, ‘Nu mangasawa nat osa’n laḻaki ta matoy un naid anak na, masapula asaw-on dit sunud na dit bilug daḻapnu man-anak da si kama’t anak didit natoy.’  
\v 25 Ininggaw da ud pitu’n mansusunuda laḻaki utdit. Nangasawa dit pangu yoong natoya naid anak na. Utdi, inasawan dit maikagwa’n sunud na dit bilug.  
\v 26 Padana un natoya naid uman anak na. Ot padana payon dit naipasamak sidit maikatlu inggana’t dit maikapitu un naamin da un natoya maid ingganak da utdit bilug.  
\v 27 Utdit naamin da un natoy dat pitu’n mansusunud, natoy pay dit bilug.  
\v 28 Ot nu timpu’n umungaḻ dat natoy, singngadanon dit sin-asawa’t diya bilug kan dida’n pitu’n mansusunud? Ta losan da un nangasawa kan siya?” 
\p  
\v 29 Summungbat si Jesus un, “Bokon nat kuwa yu un somsomok gaputa adiyu maawatan dit naikanglita ugud Apudyus kan naid tigammu yu utdit pannakabalin na.  
\v 30 Nu umungaḻ dat natoy maid man-aassawa kan dida ta kama da utdan aanghel sidin langit.  
\v 31 Kan osa pay nu maipanggop sit umungaḻan dat natoy, adiyu kad nabasa dit imbagan Apudyus kan dikayu utdit ugud na?  
\v 32 Kanana un, ‘Sakon ud Apudyus un mandaydayawan da Abraham, Isaac kan Jacob.’\f + \fr 22:32 \ft Ilan yu utdin Exodus 3:6\f* Piyaona’n ugudon un si Apudyus bokona Apudyus dat natoy nu adi sadan matatagu.” 
\p  
\v 33 Utdit magngoḻan dat tagu dit intudtudu na, nasnasdaaw da. 
\s1 Sat Kapotgana Bilin 
\r (Marcos 12:28-34; Lucas 10:25-28) 
\p  
\v 34 Dongḻon man dat Fariseo un gummiginnokon dat Saduceo ta naidan dat maibaga kan Jesus, nandatdatong da utdit ininggawan Jesus.  
\v 35 Utdi, osa kan dida ud mistulun di lintog ud nan-imus kan siya si mamadpadas na un kanana’n,  
\v 36 “Mistulu, singngadan dit kapopotgana bilin sidat lintog Apudyus?” 
\p  
\v 37 Summungbat si Jesus un, “‘Masapula iyossaan nu nat losana aangsom kan losana somsomok nu un mamippiya kan Apudyus un Apum.’  
\v 38 Siyatu’d kapotgan kan umuna un bilin Apudyus.  
\v 39 Ot sat maikagwa, padana pay sin ummuna ta kanana’n, ‘Masapula piyaom dan padama tagu un kama’t nat mampipiyam sinat long-ag nu.’  
\v 40 Sadatu un duwa’n bilin dat naibasalan dat losana lintog Moses kan sadat ingkanglit dat propetan Apudyus sidit.” 
\s1 Imus Jesus Maipanggop Kan Kristu 
\r (Marcos 12:35-37; Lucas 20:41-44) 
\p  
\v 41 Inggaw payyan dat Fariseo un naamung ot inimus Jesus kan dida un,  
\v 42 “Sinnat makanan yu maipanggop sit Kristu?\f + \fr 22:42 \ft San uguda Kristu, titulun ud Jesus un san piyaona’n ugudon, pinilin Apudyus un managu’t tagu.\f* Sin ganak kan siya?” 
\p “Kaganakan dit David,” kinnanan da. 
\p  
\v 43 Ot insungbat pay Jesus un, “Nu tuttuwa di, apay un inayagan David si ‘Apu’ dit Kristu? Ta impasomsomok ud Ispiritu Santu dit kinnanan David un, 
\q1  
\v 44 ‘Imbagan Apudyus kan Apuk un: Mantupak ka uttun kapon madiwanak inggana’t abakok aminon dat kabusuḻ nu.’\f + \fr 22:44 \ft Maila utdin Salmo 110:1\f* 
\m  
\v 45 Ot nu ‘Apu,’ kanan David kan Kristu, innona’n kaganakana nu?” 
\p  
\v 46 Utdi naid nakasungbat kan dida ot manipud sidiyon, naidon ummoy nan-imuimus kan siya. 
\c 23  
\s1 Sat Imbagan Jesus Maipanggop Sidat Mimistulun di Lintog Kan Fariseo 
\r (Marcos 12:38-39; Lucas 11:43-52; 20:45-46) 
\p  
\v 1 Utdi imbagan Jesus sidat tagu padana pay sidat disipulus na un,  
\v 2 “Awad kalintogan dat mimistulun di lintog kan Fariseo un mangilawlawag sidat lintog Moses.  
\v 3 Isunga masapula tungpaḻon yu dat losana isuḻu da. Yoong adiyu padaon din koon da ta adida unudon dit itudtudu da.  
\v 4 Adu dan bilina ipatungpal da un kama dat mampabukud si nadagsona awit un naligata maawit yoong adida un taḻon sumaḻak.  
\v 5 Losana koon da, koon da ullawa daḻapnu ilan dan tagu. Siya’d gapuna’n dakoḻon da dit iiggaan di papela naikanglitan dit Ugud Apudyus un maitakod sit kiday da kan takḻay da ot padana pay un ipaandu da dit malaymay dit lagayadan dit badut da.  
\v 6 Ot pipiyaon da dit inggaw sit inggawan dat nangangatu’n tagu nu amung kan pipiyaon da dit mantupak sit sangu utdin sinagoga.  
\v 7 Pipiyaon da pay nu dayawon dat tagu dida nu umoy da utdan aabtan di tagu kan piyaon da pay nu ngadanon da dida ut ‘Mistulu.’  
\v 8 Yoong nu dikayu, adiyu paawag nat long-ag yu un ‘Mistulu’ ta mansusunud kayu ot ossaanaka lawa’n mistulu yu.  
\v 9 Ot adiyu pay awagan si ‘Ama’ nat singngadan na mana tagu’t tun pita ta os-ossaana lawa’d Ama yu un siya si Apudyus ud langit.  
\v 10 Adiyu pay paawag nat long-ag yu si ‘Apu’ ta sakona Kristu ullawa’d Apu yu.  
\v 11 Ot sat kangattuwan kan dikayu masapula siya’d manselbi.  
\v 12 Ta singngadan na mana mangipangatu’t long-ag na maidoba yoong singngadan na mana mampakumbaba, maipangatu nu timpu na.” 
\p  
\v 13 “Kaasi kayu paya mimistulun di lintog kan Fariseo ta man-ag-agin mamati kayu. Omban yu dit sawanga umoy sin mangiyapuwan Apudyus. Ulay dikayu adi kayu lumnok ot sondan yu dat mamiya un lumnok.  
\v 14 [Kaasi kayu paya mimistulun di lintog kan Fariseo. Dikayu un man-ag-agin mamati. Gundawayan yu dat bilug ot aminon yu un aḻan dat sanikuwa da asiyu anduanduwon dat luwaḻu yu un mampalingodan yu utdat kokkoon yu. Siya’d gapuna’n nadagdagson nat dusa yu un itdon Apudyus!]\f + \fr 23:14 \ft Maid tu un bersikulu utdan uduma manuscrito.\f* 
\p  
\v 15 “Kaasi kayu’n mimistulun di lintog kan Fariseo. Dikayu un man-ag-agin mamati. Doḻmangon yu nat baybaya umoy si uduma boboḻoya man-awis si ulay osa ullawa si maibuyut kan dikayu ot nu awad maawis yu, mambalinon yu un nadaddadag nu dikayu un buḻun na un madusa’t din impiyelnu. 
\p  
\v 16 “Kaasi kayu ta kama kayu’t nakuḻapa mangipuppuyut. Ta itudtudu yu un nu awad tagu un usalona din timplu un mansapata, naid basuḻ na nu adina tungpaḻon dit insapata na. Yoong nu usalona’n mansapata din buḻawan sin timplu, masapula tungpaḻona dit sapata na.  
\v 17 Tuttuwa’n nakuḻap kayu kan natung-ug kayu ta bokobokon nat somsomok yu. Ngadan kad nat napotpotog, sat buḻawan onnu sadit timplu un mampasantu utdit buḻawan?  
\v 18 Itudtudu yu paya nu awad tagu’n usalona din altar nu mansapata, naid basuḻ na nu adina tungpaḻon dit sapata na. Yoong nu sat datun sin altar dit usalona’n mansapata masapula tungpaḻona dit sapata na.  
\v 19 Tuttuwa’n nakuḻap kayu. Ngad kad nat napotpotog, sat datun onnu sat altar un mampasantu utdit datun?  
\v 20 Isunga sat mangusal sin altar un mansapatana, isalisapata na un losan dat datun un awad sidi.  
\v 21 Ot sat mangusal sit timplu un mansapatana, isalisapata na pay si Apudyus un inggaw sidi.  
\v 22 Ot nu awad pay mangusal sin langit un mansapata isalisapata na pay dit tronon Apudyus kan si Apudyus un mantutupak sit trono. 
\p  
\v 23 “Kaasi kayu’n mimistulun di lintog kan Fariseo ta man-ag-agin mamati kayu. Ta itdon yu kan Apudyus dit ingkapuḻu utdan apit yu un mampabangu’t tipoy, yoong niliwayan yu dan napotpotoga pakwan di lintog un kama’t dan mangwaan yu utdan nalintog, mangkaasiyan yu utdan udum kan manungpaḻan yu utdan losana ibaga yu. Siyadatu dan lumbonga tungpaḻon yu un adiyu pay liwayan dan uduma pakwan di lintog.  
\v 24 Dikayu un nakuḻapa mangipuppuyut. Kama kayu’t tagu’n mamadapad si ilok sit inumona yoong nilumtun na ud kamelyu. 
\p  
\v 25 “Kaasi kayu’n mimistulun di lintog kan Fariseo, dikayu un man-ag-agin. Ta kama kayu’t tagu’n kiwasana ullawa dat lasin dat tasa kan da pinggan. Ta buḻubuḻuwan yu dat ima yu yoong sat aangson yu napnu’t kinaagum kan kinagamgam.  
\v 26 Dikayu’n nakuḻapa Fariseo! Masapula kiwasan yu yana umuna nat daḻom nat tasa kan pinggan kad nadaḻus pay din nakinlasin. 
\p  
\v 27 “Kaasi kayu’n mimistulun di lintog kan Fariseo un man-ag-agin. Kama kayu’t lobona napintulan si pukaw. Napiya din ila na utdin lasin, yoong napnu’t tung-aḻ di ladag kan losana ilan di isaw dit daḻom na.  
\v 28 Ot padana pay kan dikayu ta ipappaila yu un kama kayu’t nalintoga tagu utdan udum yoong sat katuttuwaana napnu nat aangson yu si kinaman-ag-agin kan kinadadag.” 
\s1 Imbagan Jesus Dit Madusaan Da 
\r (Lucas 11:47-51) 
\p  
\v 29 “Kaasi kayu’n mimistulun di lintog kan Fariseo un man-ag-agin mamati. Ta pabaḻuwon yu dat lobon dat propetan Apudyus sidit kan al-altiyan yu pay dat lobon dat nalintog si nantatagu.  
\v 30 Asiyu kanan un, ‘Nu natagu kami okyan sidit timpun dadit inapu mi, adimi kingwa dit kingwa da un namatoy sidadit propetan Apudyus.’  
\v 31 Sanata kanan yu, ipaila yu un kaganakan dikayu’t dat namatoy sidat propetan Apudyus sidit.  
\v 32 Ot gangputon yu dit inlugin dat inapu yu!  
\v 33 Dikayu’n nadadaga tagu’n kaganakan di uḻog! Inon yu un malisiyan din madusaan yu utdin impiyelnu?  
\v 34 Isunga mangibaunak kan dikayu si propetan Apudyus kan nangkakalainga tagu kan mimistulun di ugud Apudyus. Patoyon yu dat udum kan dida, ilansa yu dat udum si kulus, sabisabidan yu dat udum sidat sinagoga yu kan unudon yu dida’n paligaton sit kailin-ili un manaḻnan da.  
\v 35 Isunga madusa kayu maipagapu’t dit natoyan dat losana nalintoga tagu’t tun pita. Mailugi utdit napatoyan Abel inggana kan Zacarias un anak ud Barakias un napatoy sit nambootan dit nasantuwana igaw kan altar.  
\v 36 Tuttuwa tun ibagak kan dikayu un sat dusan dat losana namatoy sidatu, sagapaḻon dan tagu’t tun satuna lonap.” 
\s1 Sat Nan-ibilan Jesus Maipanggop Sidat iJerusalem 
\r (Lucas 13:34-35) 
\p  
\v 37 Utdi imbagan Jesus un, “Inay kayu paya iJerusalem! Ta pinatoy yu dat propetan Apudyus kan binatubatu yu dat imbaun na un mantudtudu kan dikayu. Namimpiga un piyaoka dagupona ayyuwanan dikayu’n padan din manalikopkopan din manuk sidan siyop na, yoong ummadi yu.  
\v 38 Ot sinsatunon ipatungad dikayuwon kan Apudyus.  
\v 39 Ot ibagak kan dikayu un, maidon ilan yu kan sakon inggana’t din timpu’n mangibagaan yu un, ‘Binindisyunan Apudyus tun dummatonga imbaun na.’ ” 
\c 24  
\s1 Imbagan Jesus Un Maḻba Dit Timplu 
\r (Marcos 13:1-2; Lucas 21:5-6) 
\p  
\v 1 Tinengyan da Jesus dit timplu ot makaadayu da man si akit, ummadani dat disipulus na kan siya ot impaila da kan siya dit kinabaḻun didit timplu kan sadat uduma natuud sit lakub na.  
\v 2 Yoong kinnanan Jesus un, “On, maila yu datun nabaḻbaḻu un natuud sinsatun yoong tuttuwa tun ibagak kan dikayu un dumtong nat timpu’n maid osa’t batu si natuuga adi maidugpu.” 
\s1 Sadat Ligat Sit Daan Payyan Un Anungus Tun Lubung 
\r (Marcos 13:3-13; Lucas 21:7-19) 
\p  
\v 3 Mantutupak si Jesus sin bateled Olivo utdit ummoy dat disipulus na kan siya ot inimus da un, “Apu, ibagam ud nu kapiga dit maipasamakan dit imbagam kanad, kan singngadan dit mangilasinan mi un dandaniyon dit mangulinam kan manganungusan tun lubung?” 
\p  
\v 4 Summungbat si Jesus un, “Man-alimban kayu ta adi kayu maal-allilaw.  
\v 5 Ta adun dumatonga tagu un mangusal situn ngadan ku un kanan dan, ‘Sakon dit Kristu,’ ot adu dat maallilaw da.  
\v 6 Magngoḻ yu dat kankannibung di gubat sinat adani kan damag di gubat sin adayu, yoong adi kayu madanagan ta masapula maipasamak da. Yoong bokon payyana anungus ditun lubung.  
\v 7 Ta manggugubat dan kailin-ili’t tun lubung kan mambibinnusuḻ dan tutulay. Awad pay uḻat kan lunig sin nadumaduma’n igaw.  
\v 8 Luglugi na ullawa datu un paligata padan dit manlogawan di man-abeng. 
\p  
\v 9 “Utdiya timpu, dopapon dikayu daḻapnu paligaton kan patoyon dikayu. Lawengon dikayu’t dan losana tagu gapu’t nat manuttuwaan yu kan sakon.  
\v 10 Utdiya timpu adu dat lumipsuta manuttuwa ot mansisinnipsip kan manlilinnaweng da.  
\v 11 Kadon adu’n lumtawa man-ag-agin propetan Apudyus ot adu’n maallilawa tagu.  
\v 12 Ot gapu’t dit kinaadun di kinadadaga lumtaw, umakit dit mampipiyan di kaaduwana tagu.  
\v 13 Yoong singngadan na mana adi lumipsuta manuttuwa kan sakon inggana’t anungus na, taguwon Apudyus.  
\v 14 Ot satun Nabaḻu’n Damag maipanggop sin mangiyapuwan Apudyus, maiwalagawag sidat kailin-ili’t tun lubung daḻapnu magngoḻan di kataguntagu. Kad nu magangput diyon, siya’d anungus ditun lubungon.” 
\s1 Sat Gaoogyata Yumam-an 
\r (Marcos 13:14-23; Lucas 21:20-24) 
\p  
\v 15 “Nu maila yuwon dit impadtun Daniel sidit un gaoogyata yumam-an un umoy sumikad sin timplu un nasantuwana igaw, (sadit mamasa’t tuwa padtu masapula maawatana)  
\v 16 masapula dikayu’n iJudea gumtik kayuwon sidan batbateled.  
\v 17 Ot sat tagu’n awad sidit otop dit boḻoy na, adinaon lumnoka umoy mangaḻa’t dat kokokwa na utdit boḻoy.  
\v 18 Ot sat tagu’n inggaw sit pappayaw, masapula adinaon mangulina umoy mangaḻa’t kagoy na.  
\v 19 Taḻona kawas diya timpu utdat nabugi kan sadat mantagtagibi!  
\v 20 Ot iluwaḻu yu kan Apudyus ta adina maiyaspuḻ nat gumtikan yu si ageled onnu aḻ-aḻgawa iillongan.  
\v 21 Ta amoamod dit ligat sidiya timpu un maid maipadaana’t dat ligata napalabas manlugi’t dit nakwaan ditun lubung inggana’t tun satun. Maida taḻon maipadaana’t inggaingga.  
\v 22 Ot nu adin Apudyus inyaboba dit bilang dit aḻ-aḻgaw didiya ligat maid matagu’t tagu uttun lubung yoong maipagapu’t dan pinili na un tagu na, inyaboba na. 
\p  
\v 23 “Utdiya timpu, nu awad mangibaga un, ‘Antu uttu dit Kristu,’ onnu kanan da un, ‘Andi utdi,’ adiyu tuttuwaon.  
\v 24 Ta adu dat mangabaw un dida dit Kristu, kan man-ag-agin da un propetan Apudyus. Ot mangipaila da si nakaskasdaaw daḻapnu nu mabalbalin allilawon da pati utdat pinilin Apudyus un tagu na.  
\v 25 Adiyu liuwan! Idaadaan kuwon ibaga datu kan dikayu. 
\p  
\v 26 “Isunga, nu awad mangibaga kan dikayu un, ‘Ikayu ilan ta andi dit Kristu utdin igawa maid tagtagguwan,’ adi kayu umoy. Nu kanan da un, ‘Andi’t din kuwaltu!’ adiyu tuttuwaon.  
\v 27 Ta nu dumatongaka Inyanak di Tagu, mailan losan din nangkalliput un kama’t din kilat nu dumelang. 
\p  
\v 28 “Padana un sat kawadan di ladag, siya’d madatdatngan dat tuḻayan.” 
\s1 Sat Mangulinan Dit Inyanak di Tagu 
\r (Marcos 13:24-27; Lucas 21:25-28) 
\p  
\v 29 “Nu maabus dadiyona manligatan sidiya timpu, dagusa kumḻop din init ot san buḻan adinaon sumoḻag. Maotdag dan bituwon ot maligaligad dan losana awad sin langit.  
\v 30 Utdiyon, maila’t din langit dit mangilasinan un dumatongakon un Inyanak di Tagu ot losan dat nadumaduma un tagu’t tun pita mampaibil da. Ta ilan da ud sakona Inyanak di Tagu un mailabaw sit bunot un dumoba’n napnu’t pannakabalin kan nakaskasdaawa kinangatu.  
\v 31 Guminga dit tangguyub si natobag ot ibaun ku dadit aanghel ku uttun kasulisulin ditun lubung daḻap umoy da dagupon dadit losana pinilin Apudyus un tagu na.” 
\s1 Sat Maadaḻ Taku’t Din Kayu’n Igus 
\r (Marcos 13:28-31; Lucas 21:29-33) 
\p  
\v 32 “Ilan yu din kayu’n igus ta man-adaḻan yu,” kinnanan Jesus. “Ta nu manlugi’n sumungbud, tigammu yuwona dandani nat iinnitan.  
\v 33 Padana pay un nu maila yu dadiya imbagaka mapasamak, tigammu yuwona dandani’n mangulinak.  
\v 34 Ot tuttuwa tun ibagaka mapasamak un losan datu sin daan payyan un matoy dan losana tagu uttuwa lonap.  
\v 35 Mangkigad dan losana maila’d langit kan situn pita yoong mannanayun tun ugud ku.” 
\s1 Maid Makatigammu’t Dit Timpu’n Man-ulinan Jesus 
\r (Marcos 13:32-37; Lucas 17:26-30, 34-36) 
\p  
\v 36 “Maida taḻon makatigammu’t dit aḻ-aḻgaw onnu olas un makwaan dat losana imbagak. Ulay dan aanghel sin langit onnu sakona Anak Apudyus ta si Ama ullawa’d manigammu.  
\v 37 Nu mangulinaka Inyanak di Tagu, maipada dit kokkoon dat tagu’t dit timpun Noe dat kokkoon dat tagu’n dakngak.  
\v 38 Ta utdita timpu’n daan payyan un nalitap tun lubung, ginan-ganas dat tagu’n nanganangan kan da nan-iinum kan nan-aassawa inggana’t nilumnok da Noe utdit dakoḻana bapul.  
\v 39 Maid somsomok dat tagu’t dit maipasamak inggana’t nanlitap ot naamin da un naḻmos. Ot siya’d padana nu dumatongaka Inyanak di Tagu.  
\v 40 Utdiya timpu, nu awad da ud duwa’n laḻaki’n mangkokwa’t din payaw, maaḻa dit osa, matengyan dit osa.  
\v 41 Nu awad da ud duwa’n babai’n manggiling, maaḻa dit osa, matengyan dit osa.  
\v 42 Siya’d gapuna’n mansasaggana kayu ta adiyu tigammu nu ngadan na un timpu nat dumakngaka Apu yu.  
\v 43 Sosomkon yu tu! Nu tigammun dit singkuwa’t dit boḻoy dit olasa dumakngan dit man-aakaw si labi, adina masuyop ta man-andog daḻapnu adina makaḻnok dit man-aakaw sit boḻoy.  
\v 44 Isunga masapula mansasaggana kayu pay ta sakona Inyanak di Tagu, dumatongak sit timpu’n adiyu namnam-on.” 
\s1 Sadat Mataḻgodan Kan Adi Mataḻgodana Baba-unon 
\r (Lucas 12:41-48) 
\p  
\v 45 “Singngadan din mataḻgodan kan nalainga baba-unon? Siya dit mangipaayyuwanan dit apu na utdat padana un baba-unon daḻapnu itdana dida’t kanon da nu kustu’n timpu na.  
\v 46 Nagasat diya baba-unon nu dakngon dit apu na un manungtungpal sida’t kewaaḻ na.  
\v 47 Tuttuwa tun ibagak kan dikayu’n, siya’d mangitaḻgodan dit apu na utdat losana kukuwa na.  
\v 48 Yoong nu laweng diya baba-unon kanana’t dit somsomok na un, ‘Bokona masapa dit apuka mangulin,’  
\v 49 ot lugiyana un mandataḻ sidat padana’n baba-unon kan umoy makakan kan maka-inum sidat gumubuuk.  
\v 50 Utdiyon, dumatong dit apu na utdit aḻ-aḻgaw kan olasa adina nanam-ona dumatongana.  
\v 51 Ot dusaon dit apu na kan idogana utdat man-ag-agin sit igawa mandusaana kan dida un siya’d man-ibilan kan mangngilotan da.” 
\c 25  
\s1 Sat Abalig Maipanggop Sidat Simpuḻu’n Bababbaḻasang 
\p  
\v 1 “Nu dumtong dit timpu’n mangulinak, kama’t tu din maiyaligan din mangiyapuwan Apudyus. Inggaw da ud simpuḻu’n bababbaḻasanga nangaḻa’t silaw un ummoy ummabat sit laḻaki’n mangasawa.  
\v 2 Sadat lima, natung-ug da ot sadat lima nasilib da.  
\v 3 Sadat tung-ug, nangaḻa da si silaw da yoong adida nangaḻa’t igasa usalon da nu maaminan da.  
\v 4 Ot sadat nasilib, nangaḻa da si silaw da kan igas un usalon da nu maaminan da.  
\v 5 Gaputa maid dummatodatong sidit laḻaki’n mangasawa, nakasuyop da. 
\p  
\v 6 “Yoong gawan labi man, inggaw nampakuya kanana’n, ‘Annaton dit laḻaki’n mangasawa! Ikayu abaton!’  
\v 7 Ot nabalikusu dat simpuḻu’n bababbaḻasang ot insagana da dat silaw da.  
\v 8 Yoong sadat lima’n tung-ug kanan da utdadit lima’n nasilib un, ‘Itdan dikami pay sinat igas yu ta naaminon tun igas mi ot maksopon tun silaw mi.’ 
\p  
\v 9 “Yoong kinnanan pay dat lima’n nasiliba bababbaḻasang un, ‘Adina nin umanay ot ikayu pay lawan gumatang sin laḻakkuwan.’ 
\p  
\v 10 “Malikmud da mana umoy gumatang si igas, dummatongon dit laḻaki’n mangasawa. Ot sadat nakasagana’n nanakom, naibuḻun daon kan siya’n nilumnok sit boboddaan ot naombanon dit sooban. 
\p  
\v 11 “Adina masulit, dummatong pay dat lima’n ummoy gummatang si igas ot kanan dan nampakuy un, ‘Apu, paḻnokon dikami pay!’ 
\p  
\v 12 “Yoong, summungbat dit laḻaki’n mangasawa’n kanana’n, ‘Adina mabalin ta sat katuttuwaana maid tigtigammuk kan dikayu.’ ” 
\p  
\v 13 Utdi, inyanungus Jesus un, “Siyadi dit gapuna’n masapula nasasaggana kayu ta maid tigammu yu utnat aḻ-aḻgaw onnu olasa mangulinak.” 
\s1 Sadat Tuḻu’n Baba-unona Naitdan Si Pilak 
\r (Lucas 19:11-27) 
\p  
\v 14 Intuluy Jesus un kanana’n, “Maiyalig pay din mangiyapuwan Apudyus si osa’n tagu’n manlakkalakkata mangaḻyug. Inayagana dat baba-unona daḻapnu itaḻgod na kan dida dat losana sanikuwa na.  
\v 15 Initdana dida’t pilaka inigusyu da sigun sit kabooḻan da. Sadit osa initdana si lima’n libu, duwa’n libu utdit maikagwa ot sillibu utdit maikatḻu. Asinaon kaysan. 
\p  
\v 16 “Utdiyon sadit naitdan si lima’n libu, dagusa innigusyu na ot nangganansiya si lima’n libu.  
\v 17 Padana pay sit naitdan si duwa’n libu ta ummoy na pay innigusyu ot nakaganansiya pay si duwa’n libu.  
\v 18 Yoong sadit naitdan si sillibu, ummoy na ingkuḻub dit pilak dit apu na. 
\p  
\v 19 “Mabayabayag man, nangulin dit apu da ot insingil na kan dida dit pilaka intaḻgod na.  
\v 20 Utdi, ummoy dit naitdan si lima’n libu ot kanana’t dit apu na un, ‘Apu, lima’n libu dit intod nu kan sakon ot antu’d lima’n libu un naganansiyak!’  
\v 21 Ot kinnanan dit apu un, ‘Nabaḻu nat kingwam. Nabaḻu ka kan mataḻgodan ka un baba-unon. Ot gaputa mataḻgodan ka utdan kaakita naitod kan sika, mampaayyuwanok sika’t adu. Awenu ta makapanlagsak ka kan sakon!’ 
\p  
\v 22 “Padana un ummoy pay dit naitdan si duwa’n libu ot kanana’n, ‘Apu, initdanak si duwa’n libu ot antu’d duwa’n libu un naganansiyak.’  
\v 23 Ot kinnanan dit apu un, ‘Nabaḻu nat kingwam. Nabaḻu ka kan mataḻgodan ka un baba-unon. Ot gaputa mataḻgodan ka utdan kaakita naitod kan sika, mampaayyuwanok sika’t adu. Awenu ta makapanlagsak ka kan sakon!’ 
\p  
\v 24 “Utdi, ummoy pay dit naitdan si sillibu un kanana’n, ‘Apu, tigammuka nasuḻag ka un tagu ta mambuḻas ka utdan bokona immuḻam kan aniyom danat bokona inloop nu.  
\v 25 Kumimutak kan sika ot siya’d gapuna’n ummoyak ingkuḻub dit pilaka intod nu. Ot antu un iyulin ku.’  
\v 26 Ot kinnanan dit apu na un, ‘Laweng ka un baba-unon! Sadut! Titiggammum un mambuḻasak sidan bokona immuḻak kan aniyok dan bokona inloop ku,  
\v 27 ot apay adim imbangku dit pilak ku daḻapnu mangulinak kad, iyulin nu dit pilak ku un awad ganansiya na?’  
\v 28 Utdi imbagana’t dat uduma baba-unona un, ‘Aḻan yu nat pilak kan siya ta itdon yu utdit kawadan dit simpuḻu’n libu.  
\v 29 Ta ad-adu nat maitod sinat mataḻgodan ot masawasawaḻ dat awad kan siya. Yoong sat tagu’n adi mataḻgodan, ulay sat akita awad kan siya masimud un maaḻa.  
\v 30 Ot satun naid si selbi’n baba-unon, idawat yu utdin kakoḻpan un siya’d man-ibilana kan mangngilotana.’”\f + \fr 25:30 \ft Man-ibil kan mangngilot dat tagu’t di gapu’t dit ligat da.\f* 
\s1 Sat Maudi Un Maukuman Dat Losana Tagu 
\p  
\v 31 Intuluy Jesus un, “Nu dumatongaka Inyanak di Tagu, maila dit nakaskasdaawa kinangatuk kan buḻun ku dan losana aanghel ot mantupakak sit trono un man-ali.  
\v 32 Ot mandatdatong dat losana tagu’t tun pita utdit atubang ku. Ot mansisinaok dida’n padan dit koon dit man-aayyuwan si kannelu un isina na dida utdat kalding.  
\v 33 Manaḻnok dat nalintoga tagu’t dit kapon madiwanan ku kan manaḻnok dat nadadag sit kapon makawigik.  
\v 34 Kadon sakona Ali ibagak sidat inggaw sit kapon diwanan ku un, ‘Awe yu, dikayu’n binindisyunan Amak ta maidagamung kayu’t din mangiyapuwana un insagana na un tawid yu manipud sit nakwaan ditun lubung.  
\v 35 Ta nabitilak ot pinakananak. Nauwawak ot pinainumanak. Kakkailiyak ot pinaḻnokak sidat boḻoy yu.  
\v 36 Naid pay badut ku ot binadutanak. Nasakitak ot inandoganak. Naibaḻudak ot ummoy yu ud sakon biniling.’  
\v 37 Sumungbat dat nalitoga tagu un, ‘Apu, kapiga nat nangil-an mi kan sika’n nabitil ot pinakanan mi onnu nauwawa pinainuman mi?  
\v 38 Kapiga nat nangil-an mi un kakkaili ka ot pinaḻnok mi onnu naid badut nu un binadutan mi?  
\v 39 Kapiga nat nasakitama inandogan mi kan nabaḻudama ummoy mi ud sika biniling?’  
\v 40 Ot sakona Ali sumungbatak un, ‘Tuttuwa tun ibagak kan dikayu un, nu kingwa yu datu si osa’t datuwa kadodobaana susunud ku, kingwa yu payon kan sakon!’ 
\p  
\v 41 “Utdi ibagak sidat inggaw sit kapon kawigik un, ‘Umadayu kayu kan sakon, dikayu un nakodngana madusa. Ingkayu’t din apuya adi maksopa naisagana’n inggawan Satanas kan sadat aanghel na.  
\v 42 Ta nabitilak yoong adiyanak pinakanan. Nauwawak yoong adiyanak pinainuman.  
\v 43 Kakkailiyak yoong adiyanak pinaḻnok. Naid badut ku yoong adiyanak binadutan. Nasakitak kan naibaḻudak yoong adiyanak ummoy biniling.’  
\v 44 Ot sumungbat da un, ‘Kapiga Apu, nat nangil-an mi kan sika’n nabitil, nauwaw, kakkaili onnu naid si badut onnu nasakit onnu naibaḻuda adimi ummoy tinuḻungan sika?’  
\v 45 Ot sumungbatak kan dida un, ‘Tuttuwa tun ibagak kan dikayu’n nu adiyu tinuḻungan ud osa’t dat kadodobaana susunud ku, adiyu payon tinuḻungan sakon.’  
\v 46 Ot siya datu dan umoy sin madusaan da si inggaingga yoong sadat nalintog, umoy da utdin mataguwan da si inggaingga.” 
\c 26  
\s1 Nambabagbagaan Da Dit Mamatoyan Da Kan Jesus 
\r (Marcos 14:1-2; Lucas 22:1-2; Juan 11:45-53) 
\p  
\v 1 Gangputon man Jesus dat insuḻuna, imbagana’t dat disipulus na un,  
\v 2 “Tigammu yu un annat duwa’n aḻgawa lawaon sinat Piyestan di Nalausan\f + \fr 26:2 \ft Ilan yu dit istolya na utdin Exodo 12:1-30\f* ot sakona Inyanak di Tagu, maiyawataka mailansa’t kulus.” 
\p  
\v 3 Utdi payona timpu nandadatdatong dat aappun di padi kan lalallakay di Judio utdin palasiyu’n inggawan Caifas un kangattuwana padi.  
\v 4 Nantutulagan da un ilimoda dokmaan si Jesus kan patoyon.  
\v 5 Yoong kanan da un “Adi taku itimpu’t din piyesta ta asi kada lawa manggulu dan tagu ya.” 
\s1 Inisigan Dit Babai Si Jesus Si Nabanola Bangbangu 
\r (Marcos 14:3-9; Juan 12:1-8) 
\p  
\v 6 Inggaw man da Jesus Betania ummoy da utdit boḻoy da Simon un pinapiyana’t kutoḻ sidit.  
\v 7 Utdit madama da un mangan, ummadani kan Jesus tun osa’n babai’n nan-aggom si butilya’n nakwa si alabastro un napnu’t nabanobanola bangbangu ot inyisig na utdit uḻun Jesus.  
\v 8 Yoong utdit nailan dat disipulus na di, summuḻag da un kanan dan, “Amman, tapaya yamyam-anona di?  
\v 9 Nangina okyan nat mailakuwana kad maitod sidan nakapus dit bayad na!” 
\p  
\v 10 Yoong tigammun Jesus dit ibagbaga da ot kanana kan dida un, “Apay dillawon yu tun babai? Nabaḻu’n taḻon tun kingwana kan sakon.  
\v 11 Kanayuna inggaw danat nakapus kan dikayu yoong bokona kanayuna inggawak kan dikayu.  
\v 12 Satun nangiyisigana si bangbangu uttun long-ag ku, insagana na ud sakon un mailbon.  
\v 13 Tuttuwa tun ibagak kan dikayu! Singngadan na mana igaw situn lubunga maiwalagawagan tun Nabaḻu’n Damag, mauguugud tun kingwan ditun babai un mangisomsomkan kan siya.” 
\s1 Sat Nakatulagan Judas Un Mangituyuk Kan Jesus 
\r (Marcos 14:10-11; Lucas 22:3-6) 
\p  
\v 14 Utdi, inummoy si Judas Iscariote un osa’t dat kagwampuḻu’t duwa’n disipulus Jesus sidat aappun di padi.  
\v 15 Kinnanana kan dida un, “Piga nat itdon yu kan sakon nu ituyuk ku si Jesus kan dikayu?” Ot initdan da si tuḻumpuḻu’n palata’n pilak.  
\v 16 Manipud sidiyon ininainap naon dit gundaway na un mangituyuk kan Jesus. 
\s1 Sat Naisaganaan Dit Anungusa Nanganan Da Jesus 
\r (Marcos 14:12-21; Lucas 22:7-13, 21-23; Juan 13:21-30) 
\p  
\v 17 Utdit umuna un aḻgaw dit Piyestan di Tinapaya maid si bubud, ummoy dat disipulus Jesus kan siya ot kanan dan, “Kawad dit piyaoma umoyan mi mangisaganaan sit kakan di piyesta?” 
\p  
\v 18 Kinnanan Jesus kan dida un, “Umoy kayu ud Jerusalem si osa’n tagu ot ibaga yu un, ‘Kanan dit Mistulu un dandaniyon dit naitudinga timpu na ot buḻun na dikami’n disipulus na un mangan sit kakan di piyesta uttun boḻoy yu.’ ” 
\p  
\v 19 Tinungpal dat disipulus Jesus dit imbaga na ot ummoy da insagana dit kakan di Piyestan di Nalausan. 
\p  
\v 20 Masdom man, summangu da Jesus un mangan sidat kagwampuḻu’t duwa’n disipulus na.  
\v 21 Utdit madama da un mangan, kinnanan Jesus un, “Tuttuwa tun ibagak kan dikayu’n osa kan dikayu ud mangituyuk kan sakon.” 
\p  
\v 22 Utdi, nasigab dit angos dat disipulus na ot sin-ossa dan nangimus kan siya un, “Apu, sakon kad?” 
\p  
\v 23 Summungbat si Jesus un, “Naid sabali’t mangituyuk kan sakon nu adi sat makasawsaw kan sakon si tinapay situn maḻukung.  
\v 24 Ta sakona Inyanak di Tagu, matoyak un kama’t dit naikanglit sit ugud Apudyus yoong kaasi nat tagu’n mangituyuk kan sakona Inyanak di Tagu! Napipiya pay nu adina naiyanak!” 
\p  
\v 25 Guminga man si Judas un siya’d mangituyuk, kanana un, “Sakon kad, Mistulu?” 
\p “Inugud nuwon,” kinnanan Jesus. 
\s1 Sat Anungusa Nanganan Da Jesus Sidat Disipulus Na 
\r (Marcos 14:22-26; Lucas 22:14-20; 1 Corinto 11:23-25) 
\p  
\v 26 Madama da payyana mangmangan, nangaḻa’t Jesus si tinapay ot nanyaman kan Apudyus asina biniibiika intod sidat disipulus na un kanana’n, “Aḻan yu tu ta kanon yu ta siya’d long-ag ku.” 
\p  
\v 27 Asina payyan innaḻa dit natasa un inumon da. Maabus mana manyaman kan Apudyus intod na kan dida un kanana’n, “Uminum kayu’n losan situ  
\v 28 ta siyatu’d daḻaka mangipapiddot sidit intulag Apudyus sidat tagu, siya’d daḻaka man-ayus daḻapnu mapakawan dat basuḻ dat adu’n tagu.  
\v 29 Ot ibagak kan dikayu’n, adiyakon uminum situwa danum di ubas inggana’t dit aḻ-aḻgawa manginuman taku’t dit bagu’n danum di ubas sidin mangiyapuwan Amak.” 
\p  
\v 30 Utdi, nangkanta da un nandaydayaw kan Apudyus ot maabus man kaysan da utdin bateled Olivo. 
\s1 Imbagan Jesus Dit Mangisuliban Pedro Kan Siya 
\r (Marcos 14:27-31; Lucas 22:31-34; Juan 13:36-38) 
\p  
\v 31 Utdi, imbagan Jesus kan dida un, “Sinsatuna labi mangkabutik kayu’n losan ot taynanak ta naikanglit sit ugud Apudyus un, ‘Patoyok dit man-aayyuwan si kannelu ot man-asiwaḻak dat kannelu na.’  
\v 32 Yoong nu maabusa mapaungaḻak, umun-unaak Galilea nu dikayu.” 
\p  
\v 33 Utdi, kinnanan Pedro un, “Ulay mangkabutik da un losan adik sika taynan!” 
\p  
\v 34 Kinnanan Jesus kan siya un, “Tuttuwa tun ibagak kan sika. Uttuwa labi utdit daan payyan manullauk dit kawitan, pitluwom isulib sakon.” 
\p  
\v 35 Summungbat si Pedro un kanana’n, “Ulay nu maipangkatoyak kan sika adik sika isulib!” Ot siya pay kanan dat uduma disipulus. 
\s1 Sat Nanluwaḻuwan Jesus Sin Getsemani 
\r (Marcos 14:32-42; Lucas 22:39-46) 
\p  
\v 36 Ummoy da Jesus sidat disipulus na utdin mumuḻ-ana mangngadan Getsemani ot imbaga na kan dida un, “Mantupak kayu yan situ ta umoyak manluwaḻu’t di.”  
\v 37 Ot indallay na da Pedro kan sadat duwa’n anak Zebedeo. Utdi, amoamod dit domdom na kan mabulubulung.  
\v 38 Ot imbaga na utdat tuḻu’n buḻun na un, “Amod tun domdom ku ot kama nu ikatoy kuwon. Inggaw kayu’t tu ot makapanbaḻaga kayu kan sakon.” 
\p  
\v 39 Utdi ummadayu’t akit si Jesus ot nanlakkoba nanluwaḻu’n kanana’n, “Ama, nu mabalin, ilisiyak situwa ligata sagapaḻok. Yoong bokona sat piyaok dit matungpal nu adi sat piyaom.” 
\p  
\v 40 Utdi, nangulin sidat tuḻu’n disipulus na ot dinakngana dida’n masusuyop. Ot kinnanana kan Pedro un, “Adi kayu kad makaattoma makapanbaḻaga kan sakon si ulay sin-olasa lawa?  
\v 41 Mansiput kan manluwaḻu kayu daḻapnu adi kayu mambasuḻ nu masugsugan kayu. Ta nadaddaan nat angos yu un manungpal yoong nakapsut nat long-ag yu.” 
\p  
\v 42 Impigwan payyan Jesus un ummadayu’t akit un ummoy nanluwaḻu’n kanana’n, “Ama, nu masapula sagapaḻok tuwa ligat, matungpal nat piyaom.” 
\p  
\v 43 Mangulin man uman sit inggawan dat tuḻu’n disipulus na, dinakngana uman dida’n masusuyop ta adida madiyat dat ata da. 
\p  
\v 44 Impitlun uman Jesus un tinengyan dida’n nangulina ummoy nanluwaḻu un padan uman dit imbaga na un nanluwaḻu.  
\v 45 Utdiyon nangulin sidat disipulus na un kanana’n, “Apay masusuyop kan gaillongan kayu kad payyan? Olas naona maiyawataka Inyanak di Tagu’t dadit gumabasuḻ.  
\v 46 Gumangun kayu ta intakunon ta antuwon tun tagu’n mangituyuk kan sakon.” 
\s1 Sat Nanokmaan Da Kan Jesus 
\r (Marcos 14:43-50; Lucas 22:47-53; Juan 18:3-12) 
\p  
\v 47 Mambagbagbaga payyan si Jesus sidit dummatong si Judas un osa’t dat kagwampuḻu’t duwa’n disipulus na. Buḻun na dat adu’n tagu’n gaispadaan kan gapang-uḻana imbaun dat aap-apun di padi kan lalallakay di Judio.  
\v 48 Indaan Judas imbaga dit mantitigammu da kan Jesus un kanana’n, “Sat tagu’n umoyak ogkan, siya ud dokmaan yu!” 
\p  
\v 49 Nandadawwos si Judas kan Jesus un kanana’n, “Napiya’n labim, Mistulu,” ot inogkana. 
\p  
\v 50 Summungbat si Jesus un, “Gayyom! Koomon nat panggop nu un koon!” 
\p Utdiyon ummadani dat buḻun Judas ot dinokmaan da si Jesus.  
\v 51 Dagusa inapsut dit osa’n buḻun Jesus dit ispada na ot binakag na dit baba-unon didit kangattuwana padi ot nasokdap dit inga na.  
\v 52 Yoong kinnanan Jesus un, “Iboḻoy nu nat ispadam ta sanat mangusal sinat ispada na, ispada pay nat mamatoy da kan siya.  
\v 53 Adim kad tigammu’n nu kodawok ud saḻak Ama, dagusa mangibaun si piga’n libu un anghel?  
\v 54 Yoong nu kook di, adinaon matungpal dit imbagana’t dit naikanglita ugud Apudyus un maipasamak.” 
\p  
\v 55 Utdi imbagan Jesus sidat kaaduwan un, “Apay tulisanak kad ta ummoy kayu’t tu un gaispadaan kan gapang-uḻan un umoy manokma kan sakon? Inaḻgawa awadak sin timplu’n mantudtudu, apay adiyanak dinokmaan sidi?  
\v 56 Yoong mapasamak datu’n losan daḻapnu matungpal dit paingkanglit Apudyus sidat propeta na.” 
\p Utdi nangkabutik un losan dat disipulus Jesus ot binaybay-an da. 
\s1 Naidatag Si Jesus Sit Sanhedrin 
\r (Marcos 14:53-65; Lucas 22:54-55, 63-71; Juan 18:13-14, 19-24) 
\p  
\v 57 Sadat nanokma kan Jesus, indallay da utdit boḻoy Caifas un kangattuwana padi un siya’d nadakdakngan dat mimistulun di lintog kan lalallakay di Judio.  
\v 58 Ot si Pedro inadayuwana’n tinung-ud inggana’t dit paway dit kangattuwana padi ot nilumnoka umoy nakatupak sidadit man-aandog ta ilana nu ngadan dit mapasamak kan Jesus. 
\p  
\v 59 Sadat aap-apun di padi kan papangat di Judio, man-in-inap da si mamabasuḻan da kan Jesus ulay nu tuli daḻapnu idaḻum da kan papatoy da.  
\v 60 Yoong maid indasan da ulay nu adu dat ummoy nantuli maipanggop kan siya. Masulsulit man inggaw da ud duwa’n inummoy sit sangu.  
\v 61 Kanan da un, “Kanan dituwa tagu un, ‘Mabalin ku un yam-anon din Timplu’n Apudyus asik ibangun obos si unog di tuḻu’n aḻgaw.’ ” 
\p  
\v 62 Summikad dit kangattuwana padi ot kanana kan Jesus un, “Maid kad maisungbat nu uttu’n ipabpabasuḻ da kan sika?”  
\v 63 Yoong adina gumminga si Jesus. Utdi kanan uman dit kangattuwana padi kan siya un, “Maipagapu’t din ngadan Apudyus un adi matoy, ibagam kan dikami nu sika dit Kristu un Anak Apudyus.” 
\p  
\v 64 Summungbat si Jesus un, “On, Imbagamon! Yoong ibagak kan dikayu un maila yun tu ud sakona Inyanak di Tagu’n mantutupak sin kapon madiwanan Apudyus un mannakabalin. Maila yu pay sakona mangulina manligwat langita mailabaw si bunot.” 
\p  
\v 65 Pinissay dit kangattuwana padi dit badut na utdit amoda suḻag na un kanana’n, “Maisuganggang kan Apudyus tun inugud na. Apay un masapul payyan nat uduma kustigu? Dingngoḻ yuwon din imbaga na!  
\v 66 Sinnat makanan yu?” 
\p Insungbat da un, “Masapula mapatoy.” 
\p  
\v 67 Ot niluglugpaan da dit pasngit na kan dinanug da. Ot sadat udum, tinipak da un  
\v 68 kanan dan, “Pugtuwam ud Kristu nu singngadan dit nanipak kan sika?” 
\s1 Insulib Pedro Si Jesus 
\r (Marcos 14:66-72; Lucas 22:56-62; Juan 18:15-18, 25-27) 
\p  
\v 69 Mantutupak payyan si Pedro utdit paway sidit ummoy kan siya dit babai’n baba-unon didit kangattuwana padi un kanana’n, “Sika, osa ka pay sidat buḻun ud Jesus un iGalilea.” 
\p  
\v 70 Yoong insulib na utdit sanguwanan da un losana kanana’n, “Naid tigammuk sinat piyaoma ugudon.”  
\v 71 Ot utdit ummoy sit luwangan, inggaw payyan osa’n babai’n baba-unona nangila kan siya ot kinnanana utdat tagu’n iinggaw sidi un, “Satu, buḻun Jesus un iNazaret.” 
\p  
\v 72 Yoong insulib uman Pedro un kanana’n, “Sapataak un adik tigtigammu nat un tagu!” 
\p  
\v 73 Masulit man ummadani kan Pedro dat tagu’n ininggaw sidi ot kanan da un, “Gattoka sika’d osa’t dat kabbuḻunana ta maimatunan sinat gooy nat mambabagbagam.” 
\p  
\v 74 Utdi imbagan Pedro un ulay nu madusa nu bokona tuttuwa dit ibagbaga na ot insapata na un kanana’n, “Adik tigtigammu nat un tagu!” 
\p Ot dagusa nanullauk dit kawitan.  
\v 75 Nagasmok Pedro dit imbagan Jesus kan siya un, “Daan payyan tullauk di manuk insulibakon si namitlu.” Utdiyon, lummaksun ot nan-i-ibil. 
\c 27  
\s1 Naidallay Si Jesus Kan Pilato 
\r (Marcos 15:1; Lucas 23:1-2; Juan 18:28-32) 
\p  
\v 1 Mawakas man, nambabagbagaan dat losana aap-apun di padi kan lalallakay di Judio dit koon da un mangipapatoy kan Jesus.  
\v 2 Maabus man, piningil da un indallay kan gubinnadul Pilato. 
\s1 Sat Natoyan Judas 
\r (Kingkingwan 1:18-19) 
\p  
\v 3 Utdit matigammuwan Judas un nangituyuk kan Jesus un nakoddongana mapatoy si Jesus, nambabawi ot innaḻa na dit tuḻumpuḻu’n pilak ot ummoy na inyulin sidat aap-apun di papadi kan lalallakay di Judio  
\v 4 ot kinnanana’n, “Nakabasuḻak ta intuyuk ku din naid si basuḻa tagu!” 
\p Yoong kinnanan da un, “Ngadan nat biyang mi utnat? Nangamung ka pay lawan!” 
\p  
\v 5 Utdi, indawat Judas dit pilak sit timplu ot kaysana ummoy namposoḻ. 
\p  
\v 6 Inaknam dat aap-apun di padi dit pilaka kinnanan dan, “Adin dit lintog taku ipalubusa maidagamung sit pilak di timplu ta naigatang si angos di tagu.” 
\p  
\v 7 Ot nan-aampayunan da un igatang dit pilak sit pitan di manduduwin ta usalon da un mangilbonan sidat kakkaili.  
\v 8 Ot siya’d gapuna un san ngadan didiya pita inggana’t tun satun, “Pitan di Daḻa.”  
\v 9 Ot siya’d tungpal dit ingkanglit Jeremias un propetan Apudyus sidit un kanana’n, 
\q1 “Inaḻa da dit tuḻumpuḻu’n pilaka siya’d bilanga nambabagbagaan dat piga’n kaganakan Israel un nanggatang da kan siya.  
\v 10 Ot inusal da un inggatang sit pitan di manduduwin, siyadi dit imbilin Apudyus kan sakon.” 
\s1 Sat Nansuknaan Pilato Kan Jesus 
\r (Marcos 15:2-5; Lucas 23:3-5; Juan 18:33-38) 
\p  
\v 11 Summikad si Jesus sit atubang gubinnadul Pilato un mansukna kan siya. Inyimus Pilato kan siya un, “Sika kad dit Alin dat Judio?” 
\p Summungbat si Jesus un, “Naibagamon!” 
\p  
\v 12 Yoong utdit pabasuḻon dat aap-apun di padi kan lalallakay di Judio, adina sinungsungbatan dat impabasuḻ da kan siya.  
\v 13 Isunga kinnanan Pilato kan siya un, “Adim kad magngoḻ danat ipabpabasuḻ da kan sika ta adika sumungsungbat?” 
\p  
\v 14 Yoong naid osa’t sinungbatan Jesus sidat impabasuḻ da ot nasnasdaaw si Pilato. 
\s1 Naikoddonga Matoy Si Jesus 
\r (Marcos 15:6-15; Lucas 23:13-25; Juan 18:39–19:16) 
\p  
\v 15 Kada Piyestan di Nalausan, gagangay dit gubinnadul un mangiwaya si osa’n baḻuda kodawon dat tagu un mawayaan.  
\v 16 Utdiya timpu, ininggaw osa’n baḻuda nandinadinamag un mangngadan si Barrabas. \f + \fr 27:16 \ft Kanan dat udum un Jesus Barrabas dit ngadan na.\f* 
\p  
\v 17 Utdit nadatdatong dat adu’n tagu, inimus Pilato kan dida un, “Ngadan nat piyaon yu un pawayaak? Si Barrabas onnu si Jesus un mauguda Kristu?” 
\p  
\v 18 Siya’d imus na di onta tigammu na un apaḻ dit gapun dit nangiyawatan da kan Jesus kan siya.  
\v 19 Bokona lawan sadi ta utdit mantutupak payyan si Pilato utdit tutuppakan di kuis, inggaw sulata impaitod dit asawa na un kanana’n, “Adika makabiyang sinat nalintoga tagu ta awad inin-inop ku maipanggop kan siya’t dit labi ot taḻona umogyatak.” 
\p  
\v 20 Yoong sinugsugan dat aap-apun di padi kan lalallakay di Judio dat tagu un si Barrabas dit paipawaya da ot papatoy da si Jesus.  
\v 21 Siya’d gapuna’n utdit imuson Pilato kan dida uman un, “Singngadan na utdatu un duwa nat piyaon yu un pawayaak?” 
\p Summungbat da un, “Si Barrabas!” 
\p  
\v 22 Ot inimus na un, “Ngadan nat kook kan Jesus un mauguda Kristu nu?” 
\p “Pailansam si kulus,” insungbat da. 
\p  
\v 23 Inimus uman Pilato un, “Tapay? Ngadan nat nadadaga kingwa na?” 
\p Ot amo indangsodangsoḻ daot dit pakuy da un, “Pailansam si kulus!” 
\p  
\v 24 Utdit mailan Pilato un naid makwa na ot manlugiyona magulu dat tagu, nangaḻa’t danum ot binuḻuwana dat ima na utdit atubang dat kaaduwan ot kanana’n “Naid biyang ku utnat mapatoyan dituwa tagu. Nangamung kayu pay lawan.” 
\p  
\v 25 Summungbat dat losana tagu un, “Dikami’t dan kaganakan mi ud sumungbat sin angos na!” 
\p  
\v 26 Utdi pinawayaan Pilato si Barrabas yoong pinasabid na si Jesus asina inyawat sidat suldadu daḻapnu ilansa da si kulus. 
\s1 Nanliwliw-an Dat Suldadu Si Jesus 
\r (Marcos 15:15-20; Juan 19:2-3) 
\p  
\v 27 Utdi, innilnok dat suldadun gubinnadul Pilato si Jesus sit boḻoy gubinnadul ot nilikmut dat losana suldadu si Jesus.  
\v 28 Niluksub da dit badut na asida kinagoyan si nadokota luput.  
\v 29 Namalikawog da si nasaisait si imbaḻangat da utdit uḻu na. Pinaaggoman da pay si bassaw dit diwanana ima na asida nampalintumong sit sanguwana un nangam-amoḻ un kanan dan, “Matattagu tun Alin di Judio!”  
\v 30 Niluglugpaan da ot inaḻa da dit bassaw kan siya asida impang-ok sit uḻu na. 
\p  
\v 31 Utdit abuson da un man-am-amoḻan, niluksub da dit ingkagoy da ot insukat da dit gagangaya badut na. Ot inlaksun daon un umoy ilansa’t dit kulus. 
\s1 Sat Nailansaan Jesus Sidit Kulus 
\r (Marcos 15:21-32; Lucas 23:26-43; Juan 19:17-27) 
\p  
\v 32 Utdit lumaksunan da utdit ili, inabat da tun osa’n tagu’n mangngadan kan Simon un iCirene ot impapilit dat suldadu’n pinabukud kan siya dit kulus Jesus.  
\v 33 Ot dintong da dit igawa ngadnon da si Golgota un sat piyaona’n ugudon, “Igaw di Battukag.” 
\p  
\v 34 Inggaw da man sidi, initdan dat Jesus si basi un nakamsan si apdu daḻapnu inumona yoong kapkapana man, adina. 
\p  
\v 35 Maabus da mana ilansa’t dit kulus, nambubunutan dat suldadu un nambibingayan dit badut na,  
\v 36 asida nantupaka mamabantay kan siya.  
\v 37 Sat ngatun dit uḻu na nangikwa da si nangikanglitan da utdit gapun dit namabasuḻan da kan siya un kanana’n, “Siyatu si Jesus un Alin dat Judio.” 
\p  
\v 38 Naidisan pay un nailansa dat duwa’n tulisana nan-asisupang kan siya, osa’t dit kapon diwanan na ot sat osa pay sit kapon kawigi na. 
\p  
\v 39 Sadat manlaus, nanwitiwit da un nanginsultu kan Jesus un kanan dan,  
\v 40 “Sika un mangibagbaga un yam-anom dit timplu asim ibangun obos si unog di tuḻu’n aḻgaw, taguwom nat long-ag nu. Ot nu tuttuwa’n Anak dika kan Apudyus lumsa ka utnat kulus!” 
\p  
\v 41 Ot padana paya naipan-am-amoḻ dat aap-apun di padi kan mimistulun di lintog kan dadit lalallakay di Judio un kanan dan,  
\v 42 “Tinagu na dadit udum yoong adina matagu din long-ag na. Bokon kada siya’d Alin dadit iyIsrael? Nu lumsa’t din kulus naon, manuttuwa kami.  
\v 43 Mantaḻgod kan Apudyus kan kanana pay un siya’d Anak Apudyus ot nu tuttuwa’n napotog kan Apudyus, taguwona!” 
\p  
\v 44 Padana pay un inin-insultun dat duwa’n tulisana nailansa’t dit nan-asisupang na. 
\s1 Sat Natoyan Jesus 
\r (Marcos 15:33-41; Lucas 23:44-49; Juan 19:28-30) 
\p  
\v 45 Mamalintuud man si init, kinumḻop tun lubung inggana’t nandangwilis.  
\v 46 Mandangwilis man si init, nampakuy si Jesus si nadangsoḻ un kanana’n, “Eloi, Eloi lama sabaktani?” Sat piyaona’n ugudon, “Apudyus ku, apay pinatungadak?” 
\p  
\v 47 Ot sadat uduma iinggaw sidi un nangngoḻ sit imbaga na kanan da un, “Ay-ayyagana si Elias.”  
\v 48 Ot dagusa nanoddak dit osa kan dida’n ummoy nangaḻa’t kama’t kaposa ummoy na insawsaw sit kilom ot innigga na utdit pungtun dit bassaw asina indukmit kan Jesus daḻapnu supsupana.  
\v 49 Yoong kanan dat uduma, “Daḻam yan ta ilan taku nu umoy Elias taguwon!” 
\p  
\v 50 Nampakuy uman si Jesus ot insuku naon dit angos na. 
\p  
\v 51 Utdi, dagusa nangkagwa’n napissay dit koltina’t dit timplu, manipud ngatu inggana’t dit lagayadana. Nanlunig ot nabtak dadit nangkaddakkoḻa batu.  
\v 52 Nambukat pay dat lobon ot adu dat ummungaḻ un tagun Apudyus un natoy sidit.  
\v 53 Umungaḻ man si Jesus, ummoy da ud Jerusalem ot adu dat tagu’n nampail-an da. 
\p  
\v 54 Magiknan man dit kapitan kan dat suldadu na un manga-andog kan Jesus dit lunig kan naila da dat losana napasamak, amoamod dit kimut da ot kinnanan da un, “Tuttuwa gayama Anak Apudyus!” 
\p  
\v 55 Utdit adayu’t akit, inggaw da pay adu’n babai’n mangoottap sidit mapaspasamak un siya dat nanligwat Galilea un naitungtung-ud kan tummuḻtuḻung kan Jesus.  
\v 56 Inggaw kan dida da Maria Magdalena, si Maria un inan da Santiago kan Jose kan sat asawan Zebedeo. 
\s1 Sat Nailbonan Jesus 
\r (Marcos 15:42-47; Lucas 23:50-56; Juan 19:38-42) 
\p  
\v 57 Masdom man, dummatong si Jose un osa’n baknanga iyArimatea kan osa pay sidat disipulus Jesus.  
\v 58 Ummoy na kindaw kan Pilato dit ladag Jesus. Utdi imbilin Pilato utdat suldadu un maitod kan siya.  
\v 59 Ot inaḻan Jose dit ladag asina nilukutan si napoḻkas un luput.  
\v 60 Utdiyon ummoy na innilbon sit kakokwa na un inabutana’n dakoḻa batu un lobon na pay lawan yoong. Maabus man, namallin si dakoḻa batu ot intubot na utdit sagangaban didit lobon, asina kaysan. 
\p  
\v 61 Ininggaw pay sidi da Maria Magdalena kan sadit kangadan na un Maria un mantutupak un manisinnagung sit lobon. 
\s1 Sadat Nangandog Sit Lobon Jesus 
\p  
\v 62 Mabigat man, sidit maabus dit aḻ-aḻgawa mansaganaan,\f + \fr 27:62 \ft Sat ugalin dat Judio, manlugi dit aḻ-aḻgawa iillongan da utdit maipsukan init sit Kalima ot maabus sit maipsukan init sit Sabadu.\f* ummoy dat aap-apun di padi kan dat Fariseo kan Pilato.  
\v 63 Ot kinnanan da un, “Apu, nagasmok mi un sadit katattagun payyan didit matuli, imbaga na un umungaḻ kanu nu maikatlu’n aḻgaw.  
\v 64 Isunga ibilin nu ta maammaana maandogan dit lobon inggana’t dit maikatlu’n aḻgaw ta ummoy kada lawan dat disipulus na akawon dit ladag na ta asida ibaga’t dan tagu’n ummungaḻ un natoy. Ta nu makwa di, amoamodoton un makaallilaw tun maudi’n tuli na nu sadit damu’n imbagana’n siya’d imbaun Apudyus.” 
\p  
\v 65 Ot kinnanan Pilato kan dida un, “Mangaḻa kayu’t dan suldadu ot ammaan yu un paandogan din lobon.” 
\p  
\v 66 Utdi, ummoy da inyamma dit tubot dit lobon asida minalkaan daḻapnu matigammuwan nu mabukatan. Maabus man, tinengyan da dat suldadu’n man-andog. 
\c 28  
\s1 Sat Ummungaḻan Jesus 
\r (Marcos 16:1-10; Lucas 24:1-12; Juan 20:1-10) 
\p  
\v 1 Biggabiggat man dit umuna un aḻ-aḻgaw di sindumingguwan sidit maikabas dit aḻ-aḻgawa iillongan, ummoy da Maria Magdalena kan sat kangadan na un Maria innila dit nailbonan Jesus.  
\v 2 Kakḻata lawa’n nanlunig si nabilog. Inggaw anghel Apudyus un dummoba’n nanligwat langit un umoy namallin sit batu’n naitubot sit sagangaban dit lobon ot nantupakana.  
\v 3 Makasiling dit ila na un kama’t kilat kan napoḻkapoḻkas dit badut na.  
\v 4 Ot gapilpilan dat man-aandog sit amoamod un kimut da ot natukas da un kama dat natoy. 
\p  
\v 5 Yoong kinnanan dit anghel sidadit babai un, “Adi kayu kumimut, ta tigammuka inapon yu si Jesus un nailansa’t dit kulus.  
\v 6 Naid situ ta ummungaḻon un siya dit imbaga na kan dikayu. Awe yu ta ikayu ilan tun naibanatana.  
\v 7 Asiyu daḻdaḻsona umoy ibaga’t dat disipulus na un ummungaḻon. Ot makauna’d Galilea nu dikayu ot siyadi ud mangil-an yu kan siya. Tandaanan yu tuwa imbagak kan dikayu.” 
\p  
\v 8 Utdi, nandaḻadaḻas da un kaysan un kumimkimut da yoong amod dit anggom da. Nanodtoddak da un ummoy nangibaga’t dat disipulus Jesus. 
\p  
\v 9 Utdit manodtoddakan da, inabat Jesus dida ot kanana’n, “Ayan yu?” Ummadani da un umoy ummaggom sit ikin Jesus un nampalintumonga nandayaw kan siya.  
\v 10 Utdi kinnanan Jesus kan dida un, “Adi kayu umogyat. Ikayu ibaga’t dan losana susunud ku ta umoy da ud Galilea ot maila da ud sakon sidi.” 
\s1 Sat Impadamag Dat Man-aandog 
\p  
\v 11 Utdit manaddaḻanon dadit babai, ummoy sin Jerusalem dat uduma suldadu’n nan-andog sit lobon ot impadamag da utdat aap-apun di padi dat losana napasamak.  
\v 12 Nandadatdatong dat aap-apun di padi utdat lalallakay di Judio ta tulagon da nu innon dit koon da. Pinasuksukan da dat suldadu si adu’n pilak  
\v 13 asida binilin dida un, “Ibaga yu utdan tagu un, ‘Ummoy dat disipulus Jesus inakaw dit ladag na utdit labi utdit masusuyop kami,’ kanan yu.  
\v 14 Ot nu matigammuwan ud gubinnadul tu, adi kayu madanagan ta dikami’d makabagbaga kan siya daḻapnu maid mapabasuḻan yu.” 
\p  
\v 15 Utdi, innaḻan dat suldadu dit pilak ot tinungpal da dit naibilin kan dida. Ot siyatu’d uḻ-uḻnuga maipadpadamag sidan losana Judio inggana’t tun satun. 
\s1 Sat Nampail-an Jesus Sidat Disipulus Na Kan Nangibaunana Kan Dida. 
\r (Marcos 16:14-18; Lucas 24:36-49; Juan 20:19-23; Kingkingwan 1:6-8) 
\p  
\v 16 Ummoy dadit kagwampuḻu’t osa’n disipulus Jesus sin bateled Galilea un siya dit imbagan Jesus un umoyan da.  
\v 17 Utdit maila da, nandayaw da kan siya yoong nanduwaduwa kampay dat udum kan dida.  
\v 18 Ummadani’t Jesus ot kinnanana kan dida un, “Naitod kan sakon dit losana kalintogan sin langit kan situn pita.  
\v 19 Isunga ikayu utdan losana tagu’t tun lubung ot tudtuduwan yu dida dalapnu mambalin da un disipulus ku. Bunyagon yu dida’t din ngadan Ama, Anak kan Ispiritu Santu,  
\v 20 kan tudtuduwan yu dida un mantungpal sidan losana imbilin ku kan dikayu. Ot tatandaanan yu, awadak un kankanayuna mamuḻubuḻun kan dikayu inggana’t anungus ditun lubung.”