\id ACT \h Kingkingwan \toc1 Sadat Kingkingwan Dat Apostoles \toc2 Kingkingwan \toc3 Kin \mt1 Sadat Kingkingwan \mt2 Dat Apostoles \c 1 \s1 Sat Naisapata Un Ispiritu Santu \p \v 1 Potpotgoka Teofilo, \p Utdit ummuna’n iblu, ingkanglit ku dat losan un kingkingwan Jesus kan intudtudu na manipud sidit inlugi na un nantudtudu, \v 2 aginggana’t dit kaysanana’d langit. Utdit daan na un manaḻan langit, binilin na maipagapu’t dit pannakabalin ud Ispiritu Santu dat pinili na un apostoles na. \v 3 Namin-adu un nampaila kan dida udsi nadumaduma’n wagas si unus di opata puḻu’n aḻgaw manipud sit ummungaḻana un natoy daḻapnu ipanoknok na un tuttuwa’n ummungaḻ ot intudtudu na dit maipanggop sit mangiyapuwan Apudyus. \p \v 4 Namingsan un naammungan da Jesus sidat apostoles na binilin na dida un, “Adi kayu umat-atun situn Jerusalem ta uwayon yu aginggana’t ibaun Amak kan dikayu dit insapatana’n itdona un siya payon dit imbagbagak kan dikayu. \v 5 Si Juan binunyagana dat tagu’t danum yoong Adina masulit mabunyagan kayu kan Ispiritu Santu.” \s1 Nampangatu Si Jesus Ud Langit \p \v 6 Namingsan un naammungan da payyan, inimus dat apostoles kan Jesus un, “Apu, sinsatun kadon nat mangiyulinam sit tulay dat iyIsrael un mangiyapu utdan uduma ili un padan dit aw-awe?” \p \v 7 Summungbat si Jesus un, “Si Amak ullawa’d makatigammu utdit timpu un mapasamakan dat intuding na un mapasamak maipagapu’t tulay na ot bokona naipalubusa matigammuwan yu. \v 8 Yoong nu dumatong si Ispiritu Santu un umoy inggaw kan dikayu, maitdan kayu si pannakabalin ot dikayu ud mangipanoknok sidan tagu utdit maipanggop kan sakon un bokona lawa’n satun ili’d Jerusalem kan lakub Judea kan Samaria nu adi losan dan kailin-ili’t tun pita.” \p \v 9 Abusona man un maibaga datu, nampangatu si Jesus sin langita iillan da inggana’t nasaḻ-inan sit bunot. \p \v 10 Gasissiya payyana tumutukkoḻ da ud langit sidit kakḻata lawa’n inggaw da ud duwa’n tagu un nakabadut si napoḻkas un sumisikad sidit sog-on da un kanan da’n, \v 11 “Apay kayu’n iGalilea un gasikadana tumutukkoḻ langit? Satuwa Jesus un nampangatu’d langit mangulin payon nu timpu na, ot sat man-uulin na padan dit naila yu un nampapangatu na un kaysan langit.” \s1 Namili Da Si Maisukat Kan Judas \p \v 12 Utdi, nangkaulin dat apostoles ud Jerusalem un nanligwat sidin bateled Olivo un umoya sinlikwod dit kaadayuna. \v 13 Dumatong da man ud Jerusalem nandawos da utdit nangingngatu un kuwaltun dit boḻoy un dadaggusan da. Ininggaw da Pedro, Juan, Santiago kan Andres, Felipe kan Tomas, Bartolome kan Mateo, Santiago un anak Alfeo, Simon un Patriota kan si Judas un anak Santiago. \v 14 Kanayun datu un maammung un manluwaḻu un maidagamungan dat piga’n babai un kama kan Maria un inan Jesus kan ininggaw pay dat susunud Jesus un laḻaki. \p \v 15 Lumabas man piga’n aḻgaw naammung dadit umoya kagwanggasut si duwampuḻu’n manuttuwa. Summikad si Pedro utdit atubang da ot kanana’n, \v 16 “Susunud, masapula matungpal dit naikanglita ugud Apudyus un impapadtun Ispiritu Santu kan David maipanggop kan Judas un nangipuyut sidat ummoy nanokma kan Jesus. \v 17 Si Judas, buḻun mi un apostoles ot nadutukan un maipankokwa uttun talibasu mi un apostoles.” \p \v 18 Yoong si Judas, sadit pilak un tangdan na utdit lawenga kingwa na, inggatang na si pita un siya payon natoyana utdit naibuḻsukana un naotdag ot ginumtak dit buwang na ot naiwakat dat bagis na. \v 19 Dingngoḻ dat losana tagu’d Jerusalem dit napasamak kan Judas ot nginadan da dit pita si “Akeldama,” un sat piyaona’n ugudon, “Pitan di Daḻa.” \p \v 20 “Naikanglit sidit iblun dat Salmo un, \q1 ‘Mantuttungad dit boḻoy na un mabaawan kan maidon tagu’t inggaw.’ \m Naikanglit pay un kanana’n, \q1 ‘Masapula awad osa si manongwat sidit saad na.’ \p \v 21-22 “Siya’d gapuna un masapula mamili taku si osa un buḻun mi un mangipanoknok sit ummungaḻan Apu Jesus. Masapul un sanat mapili osa kan ditaku’n naibuḻubuḻun kan siya manipud sit nantudtuduwan Juan maipanggop si bunyag aginggana’t dit nampangatuwan Jesus ud langit.” \p \v 23 Utdi, nangidatag da si duwa’n laḻaki, un sada Matias kan Jose un mangngadan Barsabas un ngadnon da pay kan Justo. \v 24 Utdiyon nanluwaḻu da un kanan da’n, \p “Apu, tigammum nat kasomsomkan di losana tagu, ipailam okyan kan dikami nu singngadan na utdatu un duwa dit pinilim \v 25 un manongwat sit igaw Judas situ un talibasu kan sadit kinaapostoles un tinengyana ta kaysan sit naikoddonga inggawana.” \p \v 26 Magangput da man un manluwaḻu, nambubunut da ot nabunut si Matias un maidoga utdadit kagwampuḻu’t osa’n apostoles. \c 2 \s1 Sat Dummakngan Dit Ispiritu Santu \p \v 1 Utdit dumatong dit aḻ-aḻgawa Piyestan di Pentecostes,\f + \fr 2:1 \ft Sat kaipooyan di Pentecostes “50”. Ugalin di Judio un mampiyesta da si sin-aḻgaw nu mapalabas ud 50 un aḻgaw manipud sit Piyestan di Nalausan dit Anghel. Mangadan pay si piyestan di ani un manyamanan da kan mangidatunan da kan Apudyus sidat ani da. Siya’d kadakḻana piyestan dat Judio. Ilan yu utdin Ex. 23:16; Lev. 14:16; Deut. 16:9-12\f* naammung dat losana manuttuwa si osa’n boḻoy sin Jerusalem. \v 2 Utdi, kakḻata nakagngoḻ da si ag-agguwod un nanligwat langit un kama’t gingan di nabiloga bayogbog un nauḻmuum sit boḻoya ininggawan da. \v 3 Ot naila da dat sinan-dila un gilab di apuy un nilumtaw un inumpa utdit uḻun di kada osa kan dida. \v 4 Kadon napnu da kan Ispiritu Santu ot kabooḻan daon mambagbaga’t sabali un bagbaga ta initdan Ispiritu Santu dida si kabooḻan. \p \v 5 Utdiya timpu ininggaw da ud Judio utdin Jerusalem un nanligwat sit nadumaduma’n ili’t tun lubung un kankanayuna mandaydayaw kan Apudyus. \v 6 Utdit magngoḻ da dit damit, nadatdatong da utdit boḻoy ot nasnasdaaw da ta nambagbaga dat apostoles kan dida sit kuwa da pay lawana bagbaga. \v 7 Gapu’t dit amoda nasdaawan da nampaim-imus da un, “Bokon kada iGalilea un losan datu un mambagbaga’t ugud taku? \v 8 Ot inona’n tigammu da tun bagbagan datun losana tagu’n awad situ? \v 9 Awad da ud iPartia kan ditaku, awad da ud iMedia, iyElam, iMesopotamia, iJudea, iCapadocia, iPonto, kan iyAsia. \v 10 Awad da pay iFrigia, iPamfilia, iyEgipto kan lakub ud Libya un adani’t din Cirene. Awad da pay Judio kan bokona Judio un nangunud sit ugalin di Judio un nanligwat Roma. \v 11 Awad da pay udum kan ditaku ud nanligwat Creta kan Arabia yoong dodongḻon taku un ibagbaga da dat maipanggop sidat nakaskasdaawa kingwan Apudyus sit tunggal bagbagan dat tagu un awad situ.” \p \v 12 Losan dat tagu’n nasdaaw kan matikatikaw ot nampaim-imus da pay lawan un, “Ngad tun kaipooyan ditu?” \v 13 Yoong sadat udum inyeemeng da dat apostoles un kanan da’n, “Ay, nabuuk datu un tagu!” \s1 Nampalawag Si Pedro Utdat Tagu \p \v 14 Utdi, summikad si Pedro pati utdat kagwampuḻu’t osa’n apostoles ot nambagbaga si nadangsoḻa kanana’n, “Susunud ku un Judio kan losana inggaw situn Jerusalem, dumngoḻ kayu kan sakon ta ibagak kan dikayu tun piyaona’n ugudon tu. \v 15 Sadatu un tagu bokona nabuuk da un kama’t nat somsomok yu kan dida ta maikasiyama olas payyan si bigbigat,\f + \fr 2:15 \ft San maikasiyama olas si bigbigat dit manluwaḻuwan dat Judio. Labi nat uminuman da’t basi. Ex. 16:8\f* \v 16 nu adi siyatu dit tungpal dit imbagan Apudyus un impadtun dit propeta Joel un kanana’n, \q1 \v 17 ‘Satu tun kook sidan maudi’n aḻ-aḻgaw sin daan tun lubung mangkigad. Itdok tun Ispirituk sidan losana tagu ot maipagapu’t dit tuḻung na paibagak sidan aabeng yu un laḻaki kan babai dan piyaoka ibaga utdan tagu. Mangil-ok dat babbagu yu si kama si in-inop. Ot awad da ud ipain-inop ku utdat lallakay kan dikayu. \v 18 Pada na pay un sidiya timpu, itdok tun Ispirituk sidan babbaun ku un laḻaki kan babai ot paibagak kan dida dat piyaoka ibaga utdan tagu. \v 19 Mangipailaak si nakaskasdaawa am-amug sidin langit kan nakaskasdaawa mangilasinan situn pita ot awad da ud daḻa, apuy kan amoda asuk. \v 20 Kumḻop din init kan dumuḻaw din buḻan un kama’t daḻa asi naon dumatong dit napotog kan maid maipadaana un aḻ-aḻgaw un dumakngan ud Apu. \v 21 Ot singngadan na mana mampakpakaasi un mampatuḻung kan siya taguwona dida.’ ” \p \v 22 Intuluy Pedro un kanana’n, “Susunud ku un kaganakan Israel dongḻon yu datu’n ibagak. Nalawag un imbaun Apudyus si Jesus un iNazaret, ta panoknokan dat am-amug kan nakaskasdaawa mangilasinan un impakwan Apudyus kan siya. Tigammu yu datu ta napasamak da uttun mismu’n kawadan yu. \v 23 Naipaima kan dikayu si Jesus maisayun sit pinanggop kan doda’n tigammun Apudyus un makwa kan siya. Pinapatoy yu kan painlansa yu utdit kulus sidadit gumabasuḻa tagu. \v 24 Yoong pinaungaḻ Apudyus kan katoy ot winayaana utdit pannakabalin katoy ta adi mabalin un itulayan katoy. \v 25 Si David kama’t tu dit imbaga na utdit aw-awe maipanggop kan siya, \q1 ‘Kankanayuna mailak si Apu. Iinggaw situn kapon madiwanan ku daḻapnu naid gapun di mabulungak. \v 26 Siya’d gapuna un mantattaḻokak ot ipailak tun taḻok ku utdat ugud ku. Ulay nu taguwaka lawa, mannamnamaak kan sika Apu, \v 27 un adim ipalubus un mampatungad tun kadogwak sin igaw dan natoy kan adim pay ipalubusa maḻpos tun potpotgoma baba-unon. \v 28 Impatigammum kan sakon dit daḻan un mangipuyut sit mataguwan un maid kigad na. Ot gaputa iinggaw ka kan sakon maid mangkulangan tun taḻok ku,’ kanan dit impadtun David. \p \v 29 “Susunud, piyaok ibaga kan dikayu dit maipanggop sidit Ali David un puun taku. Natoy dit David ot nailbon ot ulay situn satun gasissiya din lobon na kan ditaku. \v 30 Osa’n propetan Apudyus ot tigammuna dit insapatan Apudyus kan siya un awad kaganakana’n man-aliyon Apudyus un maisukat kan siya. \v 31 Tigammu na dit mapasamak isunga impadtu na un: \q1 ‘Adina maiduya utdit igaw dadit natoy, Ot sadit long-ag na Adina maḻpos,’ sadit umungalan Kristu\f + \fr 2:31 \ft onnu Mesias\f* kan katoy dit ug-ugudona. \m \v 32 Sadi un Kristu siya payon si Jesus un pinaungaḻ Apudyus kan katoy ot losan kami’n mangustigu’t dit napasamak. \v 33 Nampangatu si Jesus sit kapon madiwanan Apudyus un Ama na ot intod Apudyus kan siya dit insapata na un Ispiritu Santu. Satu un Ispiritu Santu, siya payon tun intod Jesus un umoy inggaw kan dikami ot siya’d maigapuwan datu un inila yu ya dingngoḻ yu uttun satun. \v 34 Ta si David, bokona nampangatu’t din langit un kama kan Jesus nu adi imbaga na un, \q1 ‘Si Apudyus kinnanana utdit Apuk: Mantupak ka uttun kapon madiwanan ku, \v 35 aginggana’t abakok dan kabusuḻ nu.’ \p \v 36 “Ot gaputa kama’t di, masapul un tigammuwon dat katagun-tagu’t tun Israel un maid duwaduwa na un satu un Jesus un painlansa yu utdit kulus, pinambalin Apudyus si Apu kan Kristu un managu.” \p \v 37 Utdit nagngoḻ dat tagu dit imbagan Pedro, nabulubulung da ot inyimus da kan Pedro kan dat uduma apostoles un, “Susunud, singngadan din koon mi nu?” \p \v 38 Kinnanan Pedro kan dida un, “Mambabawi kayu ot lipsutan yu dan basuḻ yu ot mampabunyag kayu si mangipatigammuwan yu un tuttuwaon yu si Jesu Kristu daḻapnu mapakawan dat basuḻ yu kad maawat yu dit Ispiritu Santu un itdon Apudyus kan dikayu. \v 39 Satu un sapatan Apudyus mampooy kan dikayu kan sidat aabeng yu kama pay sidan losana tagu’t dan adaddayuwana igaw. On, mampooy sidan losana ayagan Apudyus un Apu taku un umoy kan siya.” \p \v 40 Aduadu dadit impalawag Pedro un pammanoknok na kan nangawis na utdat tagu. Ot kanana’n, “Ilisi yu nat long-ag yu utdin dumatonga madusaan dan nadadaga tagu’t tun satun.” \p \v 41 Utdi, sadat nakagngoḻ kan nanuttuwa utdit imbagan Pedro, nampabunyag da. Ot umoya tuḻu’n libu un tagu dat naidoga kan dida un manuttuwa utdiya aḻgaw. \v 42 Impapasnok da un nan-adaḻ sidat apostoles kan naitimpuyug kan nakaamung da kan dida’t dan manluwaḻuwan da kan manganan da un mangisomsomkan sit natoyan Jesus. \s1 Sat Mantatagun Dat Manuttuwa \p \v 43 Adu un am-amug kan nakaskasdaawa mangilasinan dat impakwan Apudyus sidat apostoles ot taḻona ummogyat kan nasnasdaaw dat losana tagu. \v 44 Intultuluy dat losana manuttuwa un nandatdatonga simbungguyan kan imbingay da dan losana awad kan dida. \v 45 Nu awad mangkasapulan, mangilaku da utdat pita da kan udum paya kukuwa da asi da iwaḻas dit gatang na kan dida pay lawan sigun sit kasapulan di kada osa. \v 46 Ot kaaḻgaw-aḻgaw un mandaydayaw da un simbungguyan sidit timplu. Maabus man, umoy da mangan sit boloy di osa kan dida un naanggoanggom da kan bokona naimut da. \v 47 Indaydayaw da si Apudyus ot masmas-oman dat losana tagu dida. Kaaḻgaw-aḻgaw un dogaan Apu dit bilang dat taguwona. \c 3 \s1 Kummiyang Dit Napilay \p \v 1 Sin-aḻgawan si nandangwilis, ummoy da Pedro kan Juan sidit timplu ta siya’d timpun di luluwaḻuwan. \v 2 Naisammu un indatong da tun laḻaki’n napilay manipud sit naiyabengana utdit luwangan dit timplu un mangadan si “Nabaḻbaḻu un Luwangan.” Kaaḻgaw-aḻgawa buligan da un iyoy sidi daḻapnu tumapaya utdat tagu’n lumnok sidit timplu. \p \v 3 Maila na man da Pedro kan Juan un lumnok sidit timplu nantapaya kan dida. \v 4 Intutukkoḻ da dit laḻaki ot imbagan Pedro kan siya un, “Ilam dikami.” \p \v 5 Ot tummukkoḻ kan dida ot nanam-ona un mangtod da kan siya. \v 6 Yoong kinnanan Pedro kan siya un, “Maida taḻon pilak ku yoong sad itdok kan sika san awad kan sakon. Maipagapu utdit pannakabalin dit ngadan Jesu Kristu un iNazaret, ibagak kan sika un kumiyang ka.” \p \v 7 Ot inaggoman Pedro dit diwanan un iman dit napilay, asina tinuḻungan un summikad ot dagusa gummilog dat um-um dat iki na. \v 8 Kadon nakalagkanga summikad ot asina nakakkiyakiyang. Nilumnok pay sit timplu kan dida un lumagkang pay ya kumiyang un dit mangidaydayaw kan Apudyus. \p \v 9 Losan dat tagu’t di naila da un mangkikkikkiyang kan idaydayaw na si Apudyus. \v 10 Ot maimatunan da man un siya dit tagu’n mantutupaka tumapatapaya utdit Nabaḻbaḻu’n Sooban dit timplu, taḻona nasnasdaaw da ot nataag da utdit napasamak kan siya. \s1 Sat Intudtudun Pedro Utdit Timplu \p \v 11 Utdi, ummoy da Pedro kan Juan sit balkun dit timplu un mangngadan Balkun Solomon ot naikewekewed dit tagu kan dida. Nanggugunoda nampatodtoddak dat tagu un masmasdaawana ummoy mangila kan dida utdit balkun. \p \v 12 Utdit nailan Pedro dat tagu kinnanana kan dida un, “Susunud un kaganakan Israel, apay un masmasdaawan kayu’t tu? Apay itutukkoḻ yu dikami un kama nu kummiyang tu un tagu gapu’t pannakabalin mi pay lawan onnu kinabaḻu mi un tagu? \v 13 Si Apudyus un siya’d nandaydayawan da Abraham, Isaac kan Jacob, padana pay sidat kapuunan taku, impaila na dit kinangatun Jesus un babbaun na. Siya si Jesus un impaima yu kan gubinnadul Pilato un piyaona okyana pawayaan yoong ummadi yu. \v 14 Adi yu piniya dit Nasantuwan kan Nalintog ot sad kindaw yu un mawayaan, sadit kumapatoy un naibaḻud. \v 15 Pinatoy yu dit mangitod si mataguwan yoong pinaungaḻ Apudyus sidat natoy. Ot dikami’d makapanoknok ta dikami’d nakaila kan siya. \v 16 Ot maipagapu utdit pannakabalin dit ngadan Jesus kan sadit pammati mi kan siya napabilog tu un tagu’n tigtigammu yu un napilay. On, maipagapu’t pammati kan taḻgod kan Jesus kummiyan taḻon tun tagu kas maila yu. \p \v 17 “Sinsadin susunud, tigammuk un kingwa yu di kan Jesus ta adiyu naawatan dit kaipooyan dit kingkingwa yu, padana pay sidat pappangat yu. \v 18 Adi yu tigammu un siyadi dit tungpal dit impapadtun Apudyus sidat propeta na utdit un sadit Kristu un ibaun na masapula mapaligat. \v 19 Kadon, masapula mandadaoli kayu ot mangulin kayu kan Apudyus daḻapnu pakawanona dat basbasuḻ yu. \v 20 Ta nu siya’d koon yu, itdan dikayu kan Apudyus si gin-awan di somsomok ot ibaun na pay si Jesus un siya si Kristu un dinutukana un mangiyapu kan dikayu. \v 21 Yoong sinsatun masapula inggaw si Jesus ud langit aginggana’t dit timpu’n mapabaḻu dat losan un kama’t dit impapadtun Apudyus sidat propeta na utdit aw-awe. \v 22 Kinnanan Moses sidit un, ‘Mangibaun tu si Apudyus un Apu si propeta na un padan dit nangibaunana kan sakon. Osa pay lawan kan dikayu’n Judio. Ot masapula tuttuwaon yu dat losana ibagana. \v 23 Ot singngadan na mana adi manuttuwa utdi un man-uugudon, kaanon Apudyus sidat tagu na ot patoyona.’ \v 24 Ulay dadit losana propetan Apudyus manipud kan Samuel kan dat naisongwat kan siya imbagabaga da dit maipanggop sidat makmakwa’t tun satun. \v 25 Ditaku dit mampooyan dat insapatan Apudyus un impaibagana utdat propeta na. Maibilang taku utdat intulag Apudyus sidat aappu taku utdit kanana kan Abraham un, ‘Maipagapu utdit kaganakam, bindisyunak dat losana tagu’t tun pita.’\f + \fr 3:25 \ft Gen. 22:18\f* \v 26 Ditaku’n Judio dit ummuna un binindisyunan Apudyus sidit namiliyana kan nangibaunana kan Jesus un babbaun na un umoy mampabalbaliw kan ditaku utdat nadadaga koko-on taku,” kinnanan Pedro. \c 4 \s1 Naidatag Da Pedro Kan Juan Sidat Sanhedrin \p \v 1 Utdit madama payyana mampalpalawag da Pedro kan Juan sidat tagu, dummatong kan dida dat papadi, sat kapitan dat man-aandog sidit timplu kan dat Saduceo. \v 2 Amod dit suḻag da gapu utdit itudtudun da Pedro utdat tagu un ummungaḻ si Jesus un natoy ot siya’d mangipanoknoka umungaḻ dadit matoy. \v 3 Utdi, dinokmaan da dida yoong gaputa nasdomon kinuḻung da dida yan sit babaḻḻudan agingga si mabigat. \v 4 Yoong adu payon dat nanuttuwa utdat tagu un nakagngoḻ sidit impalawag da Pedro ot nambalin si lima’n libu dit bilang dat losana laḻaki un nanuttuwa. \p \v 5 Utdit mabigat, sadat pappangat kan lalallakay dat Judio kan dat mimistulun di lintog, naammung da ud Jerusalem. \v 6 Ininggaw da Anas un kangattuwana padi, da Caifas, Juan kan Alejandro kan sadat udum paya kabagiyan dit kangattuwana padi. \v 7 Pinasikad da dat duwa’n apostoles sidit atubang da asida inimusan dida un, “Ngadan dit nanligwatan dit pannakabalin yu un nangagas sit napilay? Sin dit ngadan un inusal yu?” \p \v 8 Utdi, napnu si Pedro utdit pannakabalin Ispiritu Santu ot summungbat kan dida un, “Mangitultulay kan lalallakay mi, \v 9 nu imusan yu dikami maipanggop si kingwa mi un napiya utdit tagu’n napilay kan nu inona’n kummiya, \v 10 masapula tigammuwon yu un losan kan losana tagu’t tun Israel, un satuwa tagu’n sumisikad situn atubang yu kummiya maipagapu’t dit pannakabalin dit ngadan Jesu Kristu un iNazaret un pinailansa yu utdit kulus yoong pinaungaḻ Apudyus. \v 11 Si Jesus dit ug-ugudon dit naikanglita ugud Apudyus sit aw-awe un, \q1 ‘Sadit batu un sinumdiyan dat mantutuud si boḻoy, siya oton dit nambalin si gattoka pannan.’ \m \v 12 Si Jesus ullawa’d mataguwan taku. Maid sabali si imbaun Apudyus si singngadan na mana tagu’t tun lubung un managu kan ditaku nu adi si Jesus ullawa.” \p \v 13 Utdit nailan dat nakamiting dit kinatuḻod da Pedro kan Juan kan natigammuwan da pay un tagu da ullawa un naid si adaadaḻ, nasnasdaaw da. Ot nailasin da un naibuḻubuḻun da kan Jesus sidit. \v 14 Yoong naid maibaga da ut maisuganggang kan dida ta iillan da dit tagu un kummiya un sumisikad sit sog-on da Pedro kan Juan. \p \v 15 Utdiyon pinaḻaksun da da Pedro kan Juan sidit mimittingan asida nambabagbaga dat pappangat. \v 16 Kanan da un, “Ngad kad nin nat koon taku utdatuwa tagu? Tigammun di losana tagu’t tun Jerusalem dit kingwa da un nakaskasdaawa am-amug ot adi taku mabalin un maisulib. \v 17 Yoong daḻapnu matupod tun sumayakan tun damag sidat tagu, masapula bagaan taku dida ta adi daon mantudtudu utdat udum un usalon da dit ngadan Jesus.” \p \v 18 Utdi, pinaḻnok da uman dat duwa’n apostoles ot binilin da dida un taḻona adidaon mambagbaga onnu mantudtudu un usalon da dit ngadan Jesus. \p \v 19 Yoong summungbat da Pedro kan Juan un, “Somsomkon yu ud nu kustu utdin mangiil-an Apudyus un dikayu ud tuttuwaon mi un bokon kan Apudyus? \v 20 Ta nu dikami, adina mabalin un adimi ibaga dat naila kan nagngoḻ mi kan Jesus.” \p \v 21 Utdi, inog-ogyat da payyan dida asida pinadaḻan dida ta naid gapun di manusaan da kan dida onta umogyat da utdat tagu ta losan da un mangidaydayaw kan Apudyus gapu’t dit nakaskasdaawa napasamak. \v 22 Onta, sadit tagu un nakwaan dit am-amuga kummiyaana, nakalimampuḻuwan dit tawon naon. \s1 Inluwaḻun Dat Manuttuwa Un Tumuḻod Da \p \v 23 Utdit nawayawayaan da Pedro kan Juan, nangulin da utdat buḻun da un manuttuwa ot impadamag da kan dida dat imbagan dat aap-apun di papadi kan dat lalallakay dat Judio. \v 24 Magngoḻan da man dit impadamag da, nan-os-ossaan da un nanluwaḻu’n losan kan Apudyus un kanan da’n, “Apu un mannakabalin un nangwa’t din langit, kan pita, baybay kan losana awad kan dida, \v 25 paimbagam kan ap-apu mi un David sidit tuḻung Ispiritu Santu un, \q1 ‘Apay taḻona makasuḻag dan bokona Judio? Apay manomsomok dat tagu ut maid si selselbi? \q1 \v 26 Nandatdatong kan nansagana dat aali kan pappangat situn lubung un gumusuḻ kan Apudyus un Apu kan si Kristu un dinutukana un managu.’ \m \v 27 Siyadi un gattok dit napasamak ta nandatdatong da uttun Jerusalem da Herodes kan da Poncio Pilato, pati payon sidat bokona Judio kan dat kaganakan Israel ot losan da un gummusuḻ kan Jesus un nasantuwan un baba-unom, un siya dit dinutukam un Kristu. \v 28 Nandatdatong da un nangwa utdat losana ingkoddong nu utdit un piyaoma makwa maipagapu’t dit pannakabalin nu. \v 29 Ot sinsatunon Apu, dongḻom dan og-ogyat da kan dikami un baba-unom. Tuḻungam dikami un tumuḻod un mangipalawag sit ugud nu. \v 30 Ipailam nat pannakabalin nu utdan man-agasam sidan masakit kan mangwaam si am-amug kan nakaskasdaawa mangilasinan maipagapu utdit mannakabalin un ngadan Jesus un nasantuwana baba-unom.” \p \v 31 Utdit magangput da un manluluwaḻu nanyugayug dit boḻoya nadatdatngan da ot napnu da utdit pannakabalin ud Ispiritu Santu ot tummuḻod da un losana mangipalawag sidit ugud Apudyus. \s1 Nantitinnuḻung Dat Manuttuwa Un Kama’t Mansusunud \p \v 32 Nan-uunud dit somsomok kan giknan dadit manuttuwa. Naid osa si mangibaga un, “Kuwak tu,” ta kanan da un sadit kuwan di osa kuwa da un losan. \v 33 Ot maipagapu utdit pannakabalin un naitod kan dida intultuluy da dit nangipanoknok sit ummungaḻan Apu Jesus ot taḻona binindisyunan Apudyus dida’n losan. \v 34 Ot naid osa si makulangan kan dida ta sadat awadan si pita onnu boḻoy ilaku da ot sat gatang na umoy da \v 35 itdon sidat apostoles ta dida ud nangamunga mangiwaḻas sidat uduma manuttuwa sigun sit kasapulan di osa kan dida. \p \v 36 Inggaw osa’n Levita kan dida un mangngadan Jose un naiyanak sidin Chipre kan nginadan dat apostoles si Bernabe un piyaona’n ugudon, “mampabilog si aangson.” \v 37 Inlaku na dit pita na asina intod dit gatang na utdat apostoles daḻapnu dida ud nangamunga mangiwaḻas. \c 5 \s1 Da Ananias Kan Safira \p \v 1 Inggaw pay osa’n laḻaki un mangngadan kan Ananias ot Safira dit ngadan asawa na. Inlaku na pay dit udum sit pita da. \v 2 Yoong nangisuḻuk si Ananias sidit gatang dit pita da ot inampayunan pay asawa na, asin Ananias umoy inyoy dit udum sidat apostoles ta dida’d mangiwaḻas. \v 3 Yoong kinnanan Pedro kan siya un, “Ananias, apay impalubus nu un iyapuwan dika kan Satanas ot tinuliyam si Ispiritu Santu ta insuḻuk nu dit uduma gatang dit pita yu? \v 4 Utdit daan nu un nangilaku utdit pita, bokon kad un kuwa yu dit pita? Ot utdit nailaku bokon kad un kuwa yu dit gatang na ot kalintogan yu un usalon sit piyaon yu un mangusalan? Apay sad sinomsomok nu dit mantuli? Bokona nantuli ka si tagu nu adi si Apudyus ud tinuliyam.” \p \v 5 Magngoḻ man Ananias di, natukas ot natoy. Ot sadat losana nakagngoḻ sidiya napasamak amod dit kimut da. \p \v 6 Utdi, nilumnok dat babbagu ot ummoy da binugus dit ladag na asida ummoy innilbon. \p \v 7 Lumabas man umoya tuḻu’n olas, dummatong si Safira un naid tigammu na utdit napasamak kan asawana. \p \v 8 Inimus Pedro kan siya un, “Siyatu kada lawa ud gatang dit inlaku yu un pita yu?” “On,” kinnanan dit babai. “Siya’n losan nat dit gatang na.” \p \v 9 Utdi, kanan Pedro kan siya un, “Apay nantulagan yu kan asawam un padpadason dit Ispiritun Apudyus? Annat daon sinat sawang danat babbagu un ummoy nangilbon kan asawam ot maisongwat ka payona ilaksun da.” \p \v 10 Ot dagusa natukas si Safira ot natoy sidit atubang Pedro. Lumnok man dat babbagu, naila da un natoyon ot inakkat da un inlaksun ot ida innilbon sidit sog-on dit asawa na. \p \v 11 Taḻona nakakimut dat losana manuttuwa kan udum un nakagngoḻ situwa napasamak. \s1 Adu Dat Am-amug Un Kingwan Dat Apostoles \p \v 12 Adu un am-amug kan nakaskasdaawa mangilasinan dat kingwan dat apostoles un nailan dat tagu. Ot sadat losana manuttuwa taḻona natimpuyug da ot kankanayuna maammung da utdit Balkun Solomon sidit timplu. \v 13 Ot naid makatuḻoda umoy tumipun sit bungguy da si bokona buḻun da. Yoong taḻona idaydayaw dat tagu dat manuttuwa. \v 14 Ot sad koona’n ummaduadu dat bilang dat babai kan laḻaki un nanuttuwa ot naidoga da utdat manuttuwa kan Apu Jesus. \p \v 15 Maipagapu utdit kokkoon dat apostoles un nakaskasdaaw, ummoy payon dat tagu inawit dat masakit ot ida innigga dida utdit kaḻsa un naiyobog si katli onnu obok. Ta namnamaon da un ulay maayyungan da ullawa utdit angngingiwan Pedro nu lumaus, kumiya da. \v 16 Adu-adu’n tagu un nanligwat si kailin-ili sin nangkalliput ud Jerusalem dat nan-idatong sidat masakit kan sinakayan di nadadaga ispiritu ot kummiya da’l losan. \s1 Pinalpaligat Da Dat Apostoles \p \v 17 Utdi, amoamod dit apaḻ dit kangattuwana padi kan losan dat buyut na un kabungguyan dat Saduceo utdat apostoles ot nantutulagan da dit koon da. \v 18 Ot ummoy da dinopap dat apostoles asida imbaḻud dida. \v 19 Yoong utdiya labi binukatan dit anghel Apudyus dit onob dit babaḻḻudan ot pinaḻaksun na dat apostoles un kanana’n, \v 20 “Umoy kayu’t din timplu ta itudtudu yu utdat tagu dit maipanggop sit bagu kan maid kigad na un mataguwan.” \p \v 21 Utdit nagngoḻ da tu, nantungpal da ot nilumnok da utdit timplu si wiswis-it ot inlugi da un nantudtudu. \p Utdi payona timpu, sadit kangattuwana padi kan dat buyut na un Saduceo, pinandatdatong da dat bungguy di Sanhedrin un maibilangan dat losana pappangat kan lalallakay di Judio ta mammimiting da. Ot nangibaun da si umoy mangaḻa utdat apostoles sit babaḻḻudan daḻapnu maimusan da. \v 22 Yoong dumatong man dat naibaun un opisyal sit babaḻḻudan naid gapu’d apostoles sit daḻom ot nangulin da’l lawa utdit mimittingan ot kinnanan da un, \v 23 “Dinakngan mi dit babaḻḻudan un naitutuḻbok kan iinggaw dat man-aandog sidit lasin dit sawang yoong bukatan mi man, naid odasan mi si ulay osa utdit daḻom.” \p \v 24 Utdit magngoḻ dit kapitan dat man-aandog sit timplu kan dat aap-apun dat papadi dit imbaga da, nampaim-imkaw da nu sin dit nakwa utdat apostoles. \v 25 Utdi, inggaw tagu’n dummatong ot kanana kan dida un, “Sadat tagu’n paimbaḻud yu awad da’t din timplu un mantudtudu utdan tagu!” \p \v 26 Ot sadit kapitan dat man-aandog sit timplu kan dat tagu na, ummoy da utdit timplu ot inam-ammaan da dida un innaḻa ta umogyat da nu batuwon dat tagu dida. \p \v 27 Maidatong da man dat apostoles, indatag da dida utdat Sanhedrin. Ot inimusan dit kangattuwana padi dida. \v 28 Kinnanana un, “Binilibilin mi dikayu un adi kayuwon mantudtudu si maipanggop kan Jesus. Apay kingwa yu payyan? Ilan yu ot summayakon nat tudtudu yu uttun losana lakub Jerusalem kan piyaon yu pay ipabasuḻ kan dikami dit napatoyana!” \p \v 29 Summungbat si Pedro kan dat uduma apostoles un, “Masapula si Apudyus tungpaḻon mi, bokona tagu. \v 30 Si Apudyus un nandaydayawan dadit aamma taku, pinaungaḻ na si Jesus un pinapatoy yu utdit nampainlansaan yu utdit kulus. \v 31 Impangatun Apudyus si Jesus sidit kapon madiwanan na ot pinambalin na ut Pangat kan Managu’t tagu. Kingwana tu daḻapnu awad gundaway taku un kaganakan Israel un mambabawi utdat basuḻ taku kad pakawanona ditaku. \v 32 Dikami ud mamanoknok sidatu un pasamak kan panoknokan pay Ispiritu Santu un intod Apudyus sidat tagu un manuttuwa kan siya.” \p \v 33 Dongḻon man dat kamang di Sanhedrin di, amod dit suḻag da ot piyaon da un mapatoy dat apostoles. \v 34 Yoong inggaw osa’n Fariseo un mangngadan Gamaliel un mistulun di lintog kan madayaw sidat losana tagu. Summikad ot imbilin na un mailaksun dat apostoles si sin-akitan. \v 35 Utdit mailaksun da dida, kinnanan Gamaliel sidat buḻun na un, “Susunud un kaganakan Israel, masapula ammaan yu un somsomkon nat panggop yu un koon sidatuwa tagu. \v 36 Ta utdit un adi na payyan nabayaga timpu, inggaw osa’n laḻaki un mangngadan Teudas un nangabaw un nangatu’n tagu, ot umoya opata gasuta tagu dat naibuyut kan siya. Yoong utdit napatoy si Teudas nan-asiwaḻak dat buyut na ot naid nambanagan da. \p \v 37 “Magangput man di, naisongwat payyan un nampalang si Judas un iGalilea utdit timpun dit masensusan dat tagu. Adu uman dat naawis na yoong mapatoy man, losan dat buyut na uman un nan-asiwaḻak. \p \v 38 “Ot san ibagak kan dikayu maipanggop situwa mapaspasamak, adi taku bibiyangan datuwa tagu ot baybay-an taku dida. Ta nu satun panggop da onnu kokkoon da nanligwat si tagu, maid payon mambanagana. \v 39 Yoong nu si Apudyus ud makinnakom sit koon da, adi taku maabak dida. Isunga adi taku suganggangon dida ta amangan nu si Apudyus nat suganggangon taku.” \p \v 40 Ot siya’d inunud da dit ugud Gamaliel. Pinaḻnok da dat apostoles ot pinasabisabid da dida asida binilibilin dida un adi daon mantudtudu si maipanggop kan Jesus, asida inwaya dida. \p \v 41 Utdi, tinaynan dat apostoles dat kamang di Sanhedrin un amod dit taḻok da ta imbilang Apudyus un maikali da un mababbainan maipagapu kan Jesus. \v 42 Ot kaaḻgaw-aḻgaw un umoy da utdit timplu kan kaboḻoyboḻoy ot intulutuluy da un nantudtudu kan nan-iwalagawag sit Nabaḻu’n Damag un si Jesus, siya dit Kristu. \c 6 \s1 Namili Da’t Pitu Un Tumuḻung Sidat Apostoles \p \v 1 Utdiya timpu un ummaduadu dit bilang dat manuttuwa, nilumtaw tun lilin dat Judio un mambagbaga si Griego utdat Judio un mambagbaga si Hebreo. Nanlili dat Griego un mabaybay-an dat bilug da utdat maiwaḻasa lasyun kan dida si kaaḻgaw-aḻgaw. \p \v 2 Utdi, pinandatdatong dat kagwampuḻut-duwa’n apostoles dat losana manuttuwa ot kinnanan da un, “Bokona lumbong un baybay-an mi din mangiwalagawagan mi utdit ugud Apudyus maipagapu’l lawa si mangipapuutan mi utdan maiwaḻas un lasyun. \v 3 Isunga susunud, mamili kayu si pitu’n laḻaki kan dikayu un nabaḻu ud kaugudana, nasilib kan napnu si pannakabalin Ispiritu Santu, ta dida ud dutukan taku un mangipapuut sidatuwa makwa. \v 4 Kad sidi, maiyossaan mi un manluwaḻu kan mangiwalagawag sidit ugud Apudyus.” \p \v 5 Nas-oman da un losan dit kanan dat apostoles ot pinili da si Esteban un osa’n tagu un nabilog dit pammati na kan napnu’t pannakabalin Ispiritu Santu. Pinili da pay dat udum un sada Felipe, Procoro, Nicanor, Timon, Parmenas kan si Nicolas un osa’n bokona Judio un iyAntiokia un ummunud sit ugalin dat Judio. \v 6 Indatag da dat napili utdat apostoles ot inyagpad dat apostoles dat ima da utdit uḻun dit kada osa un napili asida inluwaḻuwan dida. \p \v 7 Utdiyon summayasayak dit ugud Apudyus ot ummaduadu dat manuttuwa utdin Jerusalem kan adu pay dat papadi un nangunud sit kustu un pammati. \s1 Sat Nadokmaan Esteban \p \v 8 Si Esteban un taḻona binindisyunan Apudyus kan initdana si amoda pannakabalin, nangkokwa utdat am-amug kan nakaskasdaawa mangilasinan un iillan dat tagu. \v 9 Yoong inggaw da ud Judio un nanuganggang kan siya. Dida dat iCirene kan iyAlejandria un nanligwat sit sinagoga un ngadnon da ut “Sinagogan di Nawayaana Tagu.” Buḻun da dat uduma Judio un iCilicia kan iyAsia un nakasinnungbat kan Esteban. \v 10 Yoong adida kabooḻana maabak si Esteban gapu utdit kinasilib na kan gaputa si Ispiritu Santu ud mangibaga utdat ugudona. \v 11 Utdi, namasuksuk da si piga’l lawa’n laḻaki daḻapnu ibaga da un, “Nagngoḻ mi tuwa tagu un nambagbaga’t maisuganggang kan Moses kan si Apudyus.” \v 12 Kama’t tu dit nansusugsug da daḻapnu makasuḻag dat tagu padana pay sidat lalallakay di Judio kan mimistulun di lintog kan Esteban. Ot ummoy da dinokmaan asida indallay sit Sanhedrin. \v 13 Nangipalang da utdat tagu si umoy mantuli un mangustigu maipanggop kan Esteban un kanan da’n, “Adina gumongda tuwa tagu un mambagbaga’t maisuganggang situn timplu taku kan sidit lintog Moses. \v 14 Ta nagngoḻ mi dit imbaga na un si Jesus un iNazaret, yam-anona tun timplu ot baliwana dat ugali un impatawid Moses kan ditaku.” \p \v 15 Utdi, intutukkoḻ dat losana kamang di Sanhedrin si Esteban ot naila da dit muging na un nadoḻanga kama si muging di anghel. \c 7 \s1 Sat Palawag Esteban \p \v 1 Utdi, inimusan dit kangattuwana padi si Esteban un, “Tuttuwa kad tu un ipabasuḻ da kan sika?” \p \v 2 Summungbat si Esteban un, “Susunud ya aamma, dumngoḻ kayu kan sakon. Utdit ininggawan dit ginnapuwan taku un Abraham sidin Mesopotamia, utdit daan na payyan un umoy inggaw Haran, nampaila dit mannakabalin kan madaydayawa Apudyus kan siya. \v 3 Ot kinnanan Apudyus kan siya un, ‘Taynam nat ilim kan dat kakabbagiyam ot umoy ka utdin ili’n ibagak kan sika.’ \p \v 4 “Utdi, tinaynan Abraham dit ilin dat Caldeo ot inummoy ininggaw sidin Haran. Utdit natoyon dit aman Abraham, binilin Apudyus un umoy situwa ili un inggawan taku’t tun satun. \v 5 Naid intod Apudyus kan Abraham si pita ut mangkuwa na uttu ulay nu singkulligonga lawa. Yoong insapatan Apudyus kan siya un mangkuwa da utdat kaganakana tuwa pita ulay nu naid payyan anak Abraham sidit. \p \v 6 “Imbagan pay Apudyus kan siya un, ‘Umoy dat kaganakam inggaw si uduma ili ot mambalinon da dida si puyung kan mapalpaligat da si unus di opata gasut un dagun. \v 7 Yoong dusaok dat tagu’n mamuyung kan dida kad taynan dat kaganakam diya ili ot man-ulin da un mandaydayaw kan sakon situwa igaw.’ \p \v 8 “Imbilin pay Apudyus un matuḻgiyan dat losana anaka laḻaki daḻapnu awad mangilasinan situwa intulag na. Siyadi dit gapuna un tinuḻgiyan Abraham dit abeng na un si Isaac sidit maikawaḻu’n aḻgaw na un naiyabeng. Ot si Isaac, tinuḻgiyana si Jacob ot siya payon kingwan Jacob sidat kagwampuḻu’t duwa un abeng na un siya dat nadayawa ginnapuwan taku. \p \v 9 “Gapu’t dit apaḻ dat anak Jacob kan Jose un sunud da inlaku da un mapuyung sidin Egipto. Yoong si Apudyus tinatakkudog na si Jose. \v 10 Inlisin Apudyus sidat losana mapaligatana kan initdana si gasossoom un ugali kan silib ot nas-om dit Faraon un alin dat Egipto kan siya. Ot dinutukana si Jose un gubinnadul un mangitulay sidin Egipto kan ulay sidat losana kaboḻoy na. \p \v 11 “Utdiyon dinumtong dit amoda uḻat un siya’d gapun dit amoda ligat sidin losana Egipto kan Canaan ta naid mangaḻ-an dat ginnapuwan taku si kanon da. \v 12 Yoong utdit nadamag Jacob un awad ilik sidin Egipto, imbaun na dat abeng na un siya dat ginnapuwan taku. Siyadi ud damu’n ummoyan da ud Egipto. \v 13 Utdit maikagwa’n ummoyan da, intigtigammun Jose dit long-ag na kan dida’n susunud na ot siyadi payon dit nakatigtigammuwan Faraon sidat susunud Jose. \v 14 Utdi, impaayag Jose si ama na un Jacob pati utdat losana pamilyan dat susunud na ta dumatong da ud Egipto. Pitumpuḻu ya lima da’l losan. \p \v 15 “Kadon inummoy da Jacob ininggaw ud Egipto ot siyadi ud natoyana kan dat uduma ginnapuwan taku. \v 16 Yoong inyulin da dat ladag da ud Sikem un innilbon da utdit loḻobnan un ginatang Abraham sidat kaganakan Hamor. \p \v 17 “Utdit umadaniyon dit timpu’n matungpaḻan dat insapatan Apudyus kan Abraham, aduadu daon dat ginnapuwan taku ud Egipto. \v 18 Utdiyon summongwat tun osa’n ali un mangiyapu’d Egipto un naid tigtigammuna kan Jose. \v 19 Sadiya ali sinikasikapana dat ginnapuwan taku ot pinapilit na dida un tengyan da dat abit da utdit lasin daḻapnu matoy da. \p \v 20 “Utdiya timpu naiyabeng si Moses ot naḻungpuḻungpu un abit. Tinagibin dat maḻong-ag na si tuḻu’n buḻan sidit boḻoy da. \v 21 Utdit adi daon maisuḻuk, kapilitana tinengyan da utdit lasin yoong indasan dit babai un abeng Ali Faraon. Inaḻa na ot pinadakoḻ na un kama si kustu un abeng na. \v 22 Utdi, natudtuduwan si Moses sidat losana silib dadit iyEgipto ot nambalina mabigbigbig un tagu gapu utdit man-uugud na kan angwat na. \p \v 23 “Utdit opatapuḻu’n dagunon si Moses, nagasmok na un umoy ay-ayawon dat pada na un kaganakan Israel. \v 24 Utdit ininggawana’t di, naila na un palpaligaton dit iyEgipto dit osa’n iyIsrael. Ummoy na tinuḻungan ot imbaḻos na un pinatoy dit iyEgipto. \v 25 Impagalup Moses nu naawatan dat pada na un kaganakan Israel un siya ud usalon Apudyus un mangiwaya kan dida utdat iyEgipto yoong adida naawatan. \p \v 26 “Mabigat man uman, naila na dat duwa un mantilitiliw ot pinadas na dida un mangkapiyaon un kanana’n, ‘Buḻun, apay mantilitiliw kayu un nampada kayu’n kaganakan Israel?’ \p \v 27 “Yoong sadit mamalpaligat sit osa, indubḻang na si Moses un kanana’n, ‘Singngadan nat nangisaad kan sika un mangipangat kan manguis kan dikami? \v 28 Piyaom kad patoyon sakon un padan dit namatoyam sidit iyEgipto ud kaḻabyan?’ \p \v 29 “Utdit nagngoḻ Moses tu, nambutik ot ummoy ininggaw sit adayu’n ili un Midian. Siyadi ud nangasaw-ana kan gummanakana si duwa’n laḻaki. \p \v 30 “Lumakpus man dit opatapuḻu un dagun, ininggaw si Moses sit igawa maid tagtaguwan sidin bateled Sinai ot nampaila kan siya dit anghel Apudyus sit gumilagilaba kaykayyu. \v 31 Nasdaaw si Moses sidit naila na. Utdit umad-adaniyana ta ina am-ammaan ilan, nagngoḻ na dit gingan ud Apu un kanana’n, \v 32 ‘Sakon si Apudyus un nandaydayawan da Abraham, Isaac kan Jacob un ginnapuwam.’ \p Namilpil si Moses sidit kimut na ot adi naon maituḻoda tumukkoḻ. \v 33 Utdi, imbagan Apudyus kan siya un, ‘Kaanom nat kapatus nu ta nasantuwan nat igaw un sumisikkadam. \v 34 Nailaka taḻon dit mamalpaligatan dat iyEgipto utdat taguk kan nagngoḻ ku pay dat ayuwong da. Ot dummobaaka umoy mangiwaya kan dida. Awe nu ta ibaun ku ud sika’t din Egipto.’ ” \p \v 35 Intuluy Esteban un, “Si Moses, siya dit sinumdiyan dat kaganakan Israel sidit imbaga da kan siya un, ‘Singngadan nat nangisaad kan sika un mangipangat kan manguis kan dikami?’ Yoong siya payon dit imbaun Apudyus un mangipangat kan mangiwaya kan dida’t dit napuyungan da maipagapu utdit tuḻung dit anghel un nampaila kan siya utdit gumilgilaba kaykayyu. \p \v 36 “Ot inlaksun na dat kaganakan Israel sidin Egipto ot adu dat kingwa na un am-amug kan nakaskasdaawa mangilasinan sidin Egipto, utdin Nadokota Baybay kan sidit ininggawan da utdit igawa naid tagtagguwan si opatapuḻu’n dagun. \v 37 Siya payon si Moses un nangibaga utdat kaganakan Israel un kanana’n, ‘Mangibaun si Apudyus kan dikayu si osa’n propeta na un pada yu pay lawan un Judio un padan dit nangibaunana kan sakon.’ \v 38 Utdit naammung dat ginnapuwan taku utdit igawa maid tagtaguwan sidin Bateled Sinai, si Moses dit nakabagbagaan dit anghel Apudyus ot inawat Moses dit mannanayun un ugud Apudyus daḻapnu itdona kan ditaku. \p \v 39 “Yoong adin dat ginnapuwan taku tinuttuwa si Moses, taḻona adi daon piyaona unudon ta piyaon da un mangulin yoong sidin Egipto. \v 40 Siya’d gapuna un utdit mauwayan da kan Moses un ummoy sidin bateled Sinai, imbaga da kan Aaron un sunud Moses un, ‘Ikokwaam dikami si sinan-apudyus un tungtung-udon mi. Ta si Moses un nangilaksun kan dikami’t din Egipto naid tigammu miyon nu ngadan nat napasamak kan siya.’ \p \v 41 “Kadon, nangwa da si sinan-apudyus un kama si ubbun di baka ot nan-idatun da kan siya kan inpiyestaan da dit kingwa da pay lawana sinan-apudyus da. \p \v 42 “Gapu’t di, impatungad Apudyus dida ot binay-ana dida un nandaydayaw sidat bituwon ud langit un siya payon dit ingkanglit dat propetan Apudyus sidit un kanan da’n, \q1 ‘Kaganakan Israel! Sakon kad nangidatunan yu utdat pinalti yu un ayam un indatun yu utdit ininggawan yu utdit igawa maid tagtaguwan si unus di opata puḻu’n dagun? Bokon. \q1 \v 43 Ta sadit tulda un ininggawan dit sinan-apudyus un Moloch dit inawit yu kan sadit sinanbituwon dit sinan-apudyus yu un Refam. Sadatu dat sinan-apudyus un nandaydayawan yu. Siya’d gapuna un ibaun ku dat umoy gumusuḻ kan dikayu ot idallay dikayu utdin labos Babilonia.’ ” \p \v 44 Intulutuluy Esteban un kanana’n, “Utdit ininggaw dat ginnapuwan taku utdit igawa maid tagtagguwan, inggaw tulda da un mangilasinan un awad si Apudyus kan dida un siya payon dit intulag na. Nakwa di un tulda sigun sit imbilin Apudyus kan Moses un makwaana un maipada utdit tutulladan un naipaila kan Moses. \v 45 Utdit natoy si Moses naisongwat si Josue un nangipangat kan dida. Ot tinawid dat ginnapuwan taku di un tulda ot intaltallay da utdit impangatan Josue dida un nanakup sidat pita un nampakaanan Apudyus sidat ininggaw. Ot sadita tulda iniinggaw kan dida inggana utdit timpun Ali David. \v 46 Nasnas-om si Apudyus kan Ali David. Kindaw David un mapalubusan un manuud si boḻoy un mandaydayawan da kan Apudyus un nandaydayawan Jacob. \v 47 Yoong bokona si David dit nanuud nu adi si Solomon un abeng na. \p \v 48 “Yoong ulay nu kama’t di, bokona inggaw si boḻoya kingwan di tagu si Apudyus un Kangattuwan ta paimbaga na utdit osa’n man-uugudon un, \q1 \v 49 ‘San langit ud mangiyapuwak ot satun pita ud papattayak sidan ikik. Ot kamaana’n boḻoy nat mabalin yu un tuudon un boḻoy ku? Ngadan na un igaw dit maibagaya man-illongak? \q1 \v 50 Bokon kad un sakon ud nampaloswa utdatu’n losana kakigad?’ ” \p \v 51 Intuluy Esteban un nambagbaga’n kanana’n, “Ginumḻang nat uḻu yu un tagu. Kama’t aangson di paganu nat aangson yu ta adiyu piyaona dongḻon dan ugud Apudyus. Kanayuna suganggangon yu si Ispiritu Santu un padan dat kingwan dat ginnapuwan yu. \v 52 Awad kad propetan Apudyus si adin dat ginnapuwan yu pinalpaligatan? Ot pinatoy da pay dat imbaun Apudyus un ummoy nangidaana nangipadamag sidit dumakngan Jesus un Nalintoga Babbaun na. Ot sinsatun dikayu’d nangituyuk kan nampapatoy kan siya. \v 53 Dikayu’d nangawat sidit lintog Apudyus un paintod na kan Moses sidit anghel yoong adiyu tinuttuwa,” kinnanan Esteban kan dida. \s1 Binatubatu Da Si Esteban \p \v 54 Utdit magngoḻan dat pappangat di Judio dat imbagan Esteban, ngumilongilot dit ngipon da utdit suḻag da kan siya. \v 55 Yoong napnu si Esteban sit pannakabalin Ispiritu Santu ot mantangad man langit, naila na dit nakaskasdaawa doḻang Apudyus kan si Jesus un sumisikad sidit kapon madiwanan na. \v 56 “Ilan yu,” kanan Esteban, “Mailak langit un mabubuktan ot sadit Inyanak di Tagu un si Jesus, andi un sumisikad sidin kapon madiwanan Apudyus.” \p \v 57 Yoong gapappakuyan dat tagu ot inuput da dat inga da daḻapnu adi da magngoḻ dit bagbagan Esteban asida dinukusana naab-abtan. \v 58 Ot linagayad da un inlaksun sidit lasin dit ili asida binatubatu. Ot sadat tagu un nampabasuḻ kan siya, imbanat da dat kagoy da un impaadog sidit osa’n babbagu un mangngadan Saulo. \v 59 Utdit madama un batubatuwon da si Esteban, nanluwaḻu un kanana’n, “Apu Jesus, awatom tun kadogwak.” \v 60 Utdiyon nampalintumong ot impakuy na un, “Apu Jesus, adim okyan ipabasuḻ kan dida tuwa kokkoon da.” Maibaga na man tu, napungdiwon dit angos na. \c 8 \s1 Pinalpaligat Saulo Dat Manuttuwa \p \v 1-2 Utdi, inggaw da ud tagu un kanayuna mandaydayaw kan Apudyus un ummoy nangilbon kan Esteban ot taḻona inibiibilan da. Yoong si Saulo nas-omana dit namatoyan da kan Esteban. \p Ot manipud sidiya aḻ-aḻgaw nanlugi dit amoda namalpaligatan da utdat manuttuwa utdin Jerusalem. Ot losan dat manuttuwa malaksig sidat apostoles, nan-asiwaḻak da utdin losana lakub Judea kan Samaria. \p \v 3 Si Saulo taḻona piyaona’n maid dat losana manuttuwa kan Jesus ot linnok na dat kaboḻoyboḻoy, linagayad na dat manuttuwa un babai kan da laḻaki ot paimbaḻud na dida. \s1 Naitudtudu Dit Nabaḻu’n Damag Sidin Samaria \p \v 4 Sadat manuttuwa un nan-asiwaḻak, intudtudu da dit ugud Apudyus sidat il-ili un ummoyan da. \v 5 Ot osa kan dida si Felipe un inummoy si osa’n ili ud lakub Samaria ot impatigammu na utdat tagu’t di dit maipanggop kan Kristu. \v 6 Utdit magngoḻan dat tagu dit itudtudu na kan naila da dat nakaskasdaawa mangilasinan un kingwa na, impapasnok da dit nandongoḻ kan siya. \v 7 Ta pinaḻaksun na dat dimunyu utdat tagu un sinakayan da ot gapappakuyan da un lummaksun kan adu pay dat pinapiya na un adi makakuliit kan napilay. \v 8 Kad, amod dit lagsak dat tagu’t diya ili. \p \v 9 Yoong inggaw pay osa’n laḻaki utdiya ili un mangngadan kan Simon. Nabayag un masmasdaaw dat iSamaria utdit mansasalumangka na kan ibagbaga na pay un siya ud nangatu’n tagu. \v 10 Ot losana tagu’t diya ili, nangatu man kan da nadoba, impapasnok da un nandongoḻ sidat imbaga na. Ta kanan da un, “Satu un tagu siya dit initdan Apudyus si pannakabalin ot mangadan si Taḻona Mannakabalin.” \p \v 11 Impasnok da un nandongoḻ kan siya gaputa nabayag un taḻona nasnasdaaw da utdit mangkokwaana’t dat salsalumangka. \v 12 Yoong utdit nanuttuwa da utdan intudtudun Felipe un Nabaḻu’n Damaga maipanggop sit mangiyapuwan Apudyus kan sat maipanggop kan Jesu Kristu, nampabunyag da’l losan, laḻaki kan da babai. \v 13 Pati si Simon nanuttuwa payon ot magangput man un mabunyagan naitungtung-udon kan Felipe. Ot maila na man dat am-amug kan nakaskasdaawa mangilasinan un kingwan Felipe, taḻona nasnasdaaw. \p \v 14 Utdit nagngoḻ dat apostoles Jerusalem un nanuttuwa dat iSamaria utdit ugud Apudyus, imbaun da kan dida da Pedro kan Juan. \v 15 Ot utdit dumatong da, inluwaḻuwan da dat iSamaria un manuttuwa daḻapnu umoy inggaw dit Ispiritu Santu kan dida. \v 16 Ta utdiya timpu naid payyan si Ispiritu Santu kan dida nu adi nabunyagan da’l lawa utdit ngadan Apu Jesus. \v 17 Ot utdiyon, inyagpad da Pedro kan Juan dat ima da utdat uḻun dat manuttuwa ot naawat da si Ispiritu Santu. \p \v 18 Utdit mailan Simon un intod Apudyus si Ispiritu Santu utdat manuttuwa maipagapu’t dit nangiyagpadan dat apostoles sidat ima da kan dida, induyaw na dit pilak na kan da Pedro kan Juan ta ibayad na \v 19 un kanana’n, “Itdanak pay situwa pannakabalin yu daḻapnu awad kad tagu’t mangiyagpadak situn imak, maawat na pay si Ispiritu Santu.” \p \v 20 Yoong summungbat si Pedro kan siya un, “Maidoga ka utnat pilak nu un maipisuk sidin impiyelnu ta kanam nin nu mabalin un magatang si pilak dit pakdaw Apudyus. \v 21 Maid maikankanamungam onnu kalintogama maipankokwa kan dikami utdan pakwan Apudyus ta bokona nalintog nat aangsom sidin man-iila na. \v 22 Isunga mambabawi ka uttuwa nadadaga sinomsomok nu ot iluwaḻum un nu mabalin pakawanon dika kan Apudyus sinata sinomsomok nu. \v 23 Ta mailak un amod nat apaḻ un ginumḻoy kan sika ot pinuyung dika’t basuḻ.” \p \v 24 Ot summungbat si Simon kan da Pedro kan Juan un, “Mangaasi kayu ta iluwaḻuwanak kan Apudyus daḻapnu adi na mapasamak kan sakon tu un inugud yu.” \p \v 25 Utdit maabusa panoknokan da Pedro kan Juan dit maipanggop kan Jesus kan maabusa maibaga da dat ugud na, nangulin da ud Jerusalem un inoy da dat adu un boboḻoya sakup Samaria ot inwalagawag da dit Nabaḻu’n Damag maipanggop kan Jesus sidat tagu’t di. \s1 Si Felipe Kan Sadit Opisyal Un iyEtiopia \p \v 26 Utdi payona timpu inggaw anghel Apudyus un nampaila kan Felipe un nangibaga kan siya un, “Manlakkat ka ta umoy ka utdin daya un kaḻsa un manaḻan Gaza un nanligwat ud Jerusalem.” Satuwa kaḻsa bokona mausalon situn satun. \p \v 27 Utdi, nanlakkat si Felipe ot kaysan. Utdiya inggawana’t dit kaḻsa naabat na tun osa’n opisyal un iyEtiopia un siya ud man-aayyuwan sidat losana kinabaknang dit Candace onnu reynan di Etiopia. Inummoy Jerusalem nandaydayaw kan Apudyus, \v 28 ot utdit mangulinon un nanlugan sidit kalesa na, basabasaona dit iblu’n ingkanglit propeta Isaias. \p \v 29 Utdi, imbagan Ispiritu Santu kan Felipe un, “Umoy ka dakngon din kalesa.” \v 30 Utdi, nanoddak si Felipe ot dakngona man dit kalesa, nagngoḻ na un basabasaon dit opisyal dit iblun ingkanglit Isaias. Ot inimus na kan siya un, “Maawatam kad nat basabasaom?” \p \v 31 Summungbat dit pangat un, “Innon nat man-aawat ku nu maid mangilawag kan sakon?” Ot pinanlugan na si Felipe utdit kalesa un nandoḻ-ag da. \v 32 Satu dat naikanglita ugud Apudyus un basabasaona utdit iblun Isaias, \q1 “Kama si kannelu un maidallay sidit papaltiyan, \q1 Kama si ubbun di kannelu un gumiginnok nu pukisan da, \q1 Adina un pulus gumguminga. \q1 \v 33 Binabbainan da ot bokona nalintog dit nangkukuis da kan siya. Maid makaugud si maipanggop si kaganakana ta pinangkigad da dit mataguwana uttun pita.”\f + \fr 8:33 \ft Isaias 53:7-8\f* \p \v 34 Ot sadit pangat, inimus na kan Felipe un, “Ibagam ud kan sakon nu singngadan na dit mangibagbagaan dit propetan Apudyus situ, maipanggop kan siya pay lawan onnu awad udum?” \p \v 35 Utdi, inlawlawag Felipe ot inlapu na utdit binasan dit opisyal un ugud Apudyus dit nangibagaana’t dit Nabaḻu’n Damag maipanggop kan Jesus. \p \v 36 Utdiya manlulluganan dat dit kalesa, dintong da dit danum ot sadit pangat kinnanana un, “Antu ud danum. Adina kad mabalina mampabunyagak?” \p \v 37 Kinnanan Felipe kan siya un, “Mabalin un mabunyagan ka, nu ipapasnok nu un manuttuwa kan Jesus.” \p “On, manuttuwaak,” insungbat na. “Tuttuwaok un si Jesu Kristu dit Anak Apudyus.”\f + \fr 8:37 \ft Satu un bersikulu naid sidan udum un manuskrito.\f* \p \v 38 Ot pinan-illong dit pangat dit kalesa ot inummoy da un duwa utdit danum ot binunyagan Felipe. \p \v 39 Utdit tumakdang da, dagusa indallay Ispiritu Santu si Felipe ot naidon inilan dit opisyal kan siya yoong intulutuluy na un kaysan un mantattaḻok. \v 40 Utdit makadlaw si Felipe ininggawon sin ili un Azoto. Ot inwalagawag na dit Nabaḻu’n Damag sidat losana ili’n inoy na aginggana’t dummatong ud Cesarea. \c 9 \s1 Nambalin Un Manuttuwa Si Saulo \r (Kingkingwan 22:6-16; 26:12-18) \p \v 1 Utdi payon un timpu, nantultuluy dit angos Saulo un taḻona mangog-ogyat kan mamatoy sidat manuttuwa kan Jesus ot inummoy sidit kangattuwana padi, \v 2 un umoy nangdaw si sulat un pammalubus kan siya un itdona utdat pangat di sinagogan dat Judio utdin Damasco. Ta nu awad maodasana ut manuttuwa’t di utdit Wagas\f + \fr 9:2 \ft Daḻan ud Apu, utdin Griego\f* di mantatagu un intudtudun Jesus, dokmaana dida, babai man onnu laḻaki asina punguwona idallay dida ud Jerusalem. \p \v 3 Inggaw man si Saulo utdit daḻan un adaniyon ud Damasco, kakḻata lawa’n dinoḻangan dit napaddapadda un silawa nanligwat langit. \v 4 Dagusa naidugsut ot nagngoḻ na dit ginga un kanana kan siya un, “Saulo, Saulo, apay palpaligatom sakon?” \p \v 5 “Singngadan nu kad Apu?” inimus Saulo. \p “Sakon si Jesus un palpaligatom,” insungbat dit ginga. \v 6 “Gumangun ka ta ituluy nu un umoy sidin ili’d Damasco ot awad mangipatigammu kan sika’t di utdat koom.” \p \v 7 Sadat buḻun Saulo, natataag da ta nagngoḻ da dit ginga yoong naid naila da si tagu. \v 8 Utdi, summikad si Saulo ot indiyat na dat ata na yoong Adina makaila. Ot kiniwida lawan dat buḻun na un indallay Damasco. \v 9 Tuḻu’n aḻgawa adina makaila ot sidatuwa aḻ-aḻgaw adina un taḻon nangan kan umminum. \p \v 10 Utdin ili’d Damasco, inggaw osa’n manuttuwa un mangngadan Ananias. Nampaila si Apu Jesus kan siya si kama’t in-inop na un kanana’n, “Ananias!” \p Ot summungbata kanana’n, “On, antuwak Apu?” \p \v 11 Imbagan ud Apu kan siya un, “Mansagana ka ta ika’t din kaḻsa un ngadnon dat Nagdong, umoy ka utdin boḻoy Judas ot imusom nu kawad dit laḻaki’n iTarso un mangngadan si Saulo. Ta madama un manlulluwaḻu si Saulo uttun satun. \v 12 Ot naipaila pay kan siya si kama’t in-inop na un annat dumatonga mangngadan si Ananias un umoy mangiyagpad sit ima na kan siya daḻapnu makaila uman.” \p \v 13 Yoong summungbat si Ananias un, “Apu adu un tagu ud nangibaga kan sakon maipanggop situwa tagu utdat nangkadadaga kingkingwa na utdat tagum sin Jerusalem. \v 14 Ot dummatong situn Damasco un awad kan siya dit naikanglita palubus dat aap-apun di padi un manokma utdat losana manuttuwa kan sika.” \p \v 15 Yoong imbagan ud Apu kan siya un, “Umoy ka! Gaputa siya’d pinilik un manselbi kan sakona umoy mangipatigammu utdit maipanggop kan sakon sidat bokona Judio kan sidat al-ali da kan pati pay sidat tagu un kaganakan Israel. \v 16 Ot ipailak kan siya dat losana ligat un sagapaḻona maipagapu’t mangipatigammuwana utdit maipanggop kan sakon.” \p \v 17 Utdi, inummoy si Ananias. Nilumnok sidit boḻoy Judas ot inyagpad na dit ima na kan Saulo un kanana’n, “Sunuda Saulo, si Apu Jesus un nampaila kan sika utdit daḻan nu un umoy situ ud nangibaun kan sakon daḻapnu makaila ka uman kan daḻapnu mapnu ka utdit pannakabalin Ispiritu Santu.” \p \v 18 Ot dagusa inggaw naotdaga kama’t siksik di ikan un nanligwat sidat atan Saulo ot makaila umanon. Manon summikad ot nampabunyag. \v 19 Utdiyon, nangan ot gummilog. \s1 Nantudtudu Si Saulo Ud Damasco \p Utdiyon nakaigaw si Saulo si piga’n aḻgaw sidat manuttuwa ud Damasco. \v 20 Inummoy sidat sinagogan di Judio ot dagusa inlapu na un nantudtudu maipanggop kan Jesus un kanana’n, “Siya ud Anak Apudyus.” \p \v 21 Ot nasnasdaaw dat losana tagu un nakagngoḻ sidat imbaga na ot nampaim-imus da pay lawan un, “Bokon kada siyatu dit tagu’n mamalpaligat sidat manuttuwa kan Jesus sidin Jerusalem? Ot bokon kada dummatong situ daḻapnu umoy na dokmaan dat manuttuwa asina punguwona idallay dida’t dat aap-apun di padi ud Jerusalem?” \p \v 22 Yoong ummamod dit kabooḻan kan tuḻod Saulo un mantudtudu ot taḻona nasnasdaaw dat Judio un inggaw sidin Damasco ot naid makaabak kan siya utdit pammanoknok na un si Jesus siya dit Kristu. \p \v 23 Lumabas man adu’n aḻ-aḻgaw, nandatdatong dat Judio ot nantutulagan da un patoyon si Saulo. \v 24 Inaḻgaw kan linabi un linopang dat Judio dit pudayan sidiya ili daḻapnu patoyon da si Saulo. Yoong napatagimmuwan si Saulo utdit panggop da un koon kan siya. \v 25 Adi kad gaputa kama’t di, ummoy dat buyut na inaḻa si labi ot innigga dat dit baḻuḻang asida inuyud sidit lasin dit gibaw dit boboḻoy. \s1 Ummoy Si Saulo Ud Jerusalem \p \v 26 Kaysan si Saulo utdin Jerusalem ot dumatong man pinadas na un maibuḻun okyan sidat manuttuwa’t di. Yoong adi da tuttuwaon un osaon un manuttuwa ot kummimut da’l losan kan siya. \v 27 Yoong ummoy Bernabe tinuḻungan si Saulo ot ummoy na intuḻud sidat apostoles. Ot impalawag Bernabe kan dida nu in-inon dit nan-iilan Saulo kan Apu Jesus sidit daḻan kan nakabagbagaana kan siya. Impadamag na pay kan dida dit tuḻod Saulo un nangiwalagawag maipanggop kan Jesus sidin Damasco. \p \v 28 Kad manipud sidiyon nawayaon si Saulo un naibuḻubuḻun sidat apostoles sidin Jerusalem ot taḻona natuḻoda nangiwalagawag sidit maipanggop kan Apu Jesus. \v 29 Nakabagbaga pay kan nakadisdiskutil sidat Judio un Griego dit bagbaga da yoong adi da maabak ot pinanggop da un patoyon. \v 30 Utdit natigammuwan dat buḻun na un manuttuwa dit panggop da, intuḻud da si Saulo ud Cesarea asida pinadaḻan sidin Tarso. \p \v 31 Kad sidiyon gumminok dit mapalpaligatan dat manuttuwa utdin losana lakub Judea, Galilea kan Samaria. Gapu utdit tuḻung ud Ispiritu Santu napabilog dit pammati da. Ummaduadu dit bilang da kan intultuluy da un dit nanuttuwa kan nangiyogyat kan Apudyus. \s1 Dinakdak Pedro Ud Lidda Kan Joppe \p \v 32 Ot si Pedro payon, ummoy nandakdak sidat boboḻoya namiling sidat tagun Apudyus. Ot utdiya mandakdakana ummoy na pay inila dat inggaw sidin Lidda. \v 33 Insangkat na utdi dit osa’n laḻaki’n mangngadan kan Eneas un adina’n pulus makakuliit ot uumbog ullawa un waḻu’n dagunon. \p \v 34 Kinnanan Pedro kan siya un, “Eneas, papiyaon dika kan Jesu Kristu. Gumangun ka ot lukutom nat obok nu.” \p Ot dagusa gummangun si Eneas. \v 35 Kad sadat losana iLidda kan iSarona un nakaila kan Eneas un kummiyaon, nanuttuwa da kan Apu Jesus. \p \v 36 Utdin Joppe pay, ininggaw osa’n manuttuwa un babai un mangngadan si Tabita. \f + \fr 9:36 \ft Satuwa ngadan si Griego, Dorcas un sat kaipooyana, “Ugsa.”\f* Sad kokkoona ullawa kampay dat napiya kan tumuḻung sidat nakapus. \v 37 Utdiya timpu’n ininggawan Pedro utdin Lidda nansakit si Tabita ot natoy. Immos da dit ladag na asida umoy inyobog sidit nanginngatu’n kuwaltun dit boḻoy na. \p \v 38 Madamag man dat manuttuwa’t di un awad si Pedro utdin Lidda, nangibaun da si duwa’n laḻaki un umoy mangibaga kan siya un kanan da un, “Pangaasim ta daḻasoma maitung-ud kan dikami’t din Joppe.” Ta bokona adayu din Joppe utdin Lidda. \p \v 39 Utdi, nanlakkat si Pedro un naibuḻun kan dida. Utdit dumatong da, indallay da si Pedro utdit nanginngatu’n kuwaltu. Mampaibil dat losana bilug un nangalibungbung kan Pedro ot impaila da dat kagoy kan udum paya silup un kingwan Tabita sidit katattagu na. \v 40 Yoong pinaḻaksun Pedro dida’l losan asina nampalintumonga nanluwaḻu. Magangput man, inatubang na dit ladag ot kinnanana’n, “Tabita, gumangun ka.” \p Indiyat Tabita dat ata na ot maila na man si Pedro, nantupak. \v 41 Induwawan Pedro dit ima na kan siya asina tinuḻungana summikad. Utdiyon inayagana dat manuttuwa kan sadadit losana bilug ot impaila na kan dida si Tabita un matatagu. \p \v 42 Kadon nandinadinamag tuwa napasamak sidin losana lakub Joppe ot adu dat nanuttuwa kan Apu Jesus. \p \v 43 Nabayag un ininggaw si Pedro utdin Joppe utdit boḻoy ud Simon un mambobosaḻ si geddang. \c 10 \s1 Sada Pedro Kan Cornelio \p \v 1 Utdin Cesarea, ininggaw osa’n tagu un mangngadan kan Cornelio un kapitan di simbungguyana suldadun di Roma un mangadan si Bungguy dat iyItalia. \v 2 Bokona Judio yoong kanayuna mandaydayaw kan Apudyus, pada na pay sidat losana kaboḻoy na. Taḻona nalaay sidat nakapusa Judio kan kankanayuna manluwaḻu kan Apudyus. \v 3 Sin-aḻgawan sidit mandangwilis kama si nan-in-inop si Cornelio ot nalawaga naila na dit anghel Apudyus un nilumnok un kanana kan siya un, “Cornelio.” \p \v 4 Amod dit kimut na un nangitukkoḻ sidit anghel ot kinnanana un, “Ngadan na Apu?” \p Summungbat dit anghel un kanana’n, “Dingngoḻ Apudyus danat luwaḻum kan tigammu na nat kinalaay nu utdan nakapus. \v 5 Mangibaun ka’t tun satun si umoy ud Joppe ta ida ayagan dit mangngadan si Simon un ngadnon da pay si Pedro. \v 6 Awada sangailin Simon un mambobosaḻ si geddang. Adani’t din igid baybay dit boḻoy na.” \p \v 7 Utdit nabatin dit anghel, inayagan Cornelio dat duwa’n babbaun na kan osa’t dat manselselbi kan siya’n suldadu un kanayuna mandaydayaw kan Apudyus. \v 8 Imbagan Cornelio kan dida dit napasamak ot imbaun na dida ud Joppe. \p \v 9 Mabigat man sidit manaddaḻanan dat naibaun un umadani daon Joppe, inummoy si Pedro utdit otop\f + \fr 10:9 \ft Sat otop dit boḻoy dat tagu’t di nalenad ot mabalina umoy da man-illongan kan man-iistolyaan.\f* dit boḻoy Simon si mamatuk daḻapnu manluwaḻu. \v 10 Nabitil un dit manluwaḻu ot piyaona okyana mangan. Yoong utdit madama un maisagsagana dat kanona, inggaw impailan Apudyus kan siya un kama si in-inop. \v 11 Naila na un nabuktan langit ot inggaw dumobadoba’t tun pita un kama si dakoḻa uḻos un naikisin dat opata siku na. \v 12 Utdit daḻom na inggawa losan dat nadumaduma’n ayam kan losan dat kumayap kan dat tumaud un adin dat Judio mabalina isida. \p \v 13 Inggaw ginga’n nambagbaga’n kanana kan siya un, “Pedro sumikad ka ot mamalti ka si isidam.” \v 14 Yoong kinnanan Pedro un, “Adik makwa Apu, ta naid payyan nanganak sidan maibilanga naisaw onnu adi mabalina makan sidit lintog mi.” \p \v 15 Nambagbaga payyan dit ginga ot kanana’n, “Adim ibilang un naisaw nat imbilang Apudyus un nadaḻus.” \v 16 Namitlu tuwa naipasamak ot maabus man, dagusa nagulluy un naipangatu dit kama si uḻos ud langit. \p \v 17 Madama mana makassomosomok si Pedro nu singngadan dit kaipooyan dituwa naila na, dummatong dat imbaun Cornelio ta indasan da dit boḻoy Simon ot summisikad daon sidit luwangan. \v 18 Utdi, inimus da nu awad sangaili’t di ut mangngadan si Simon Pedro. \p \v 19 Makainsomosomok payyan si Pedro utdit naila na, utdit imbagan dit Ispiritu Santu kan siya un, “Awad da ud tuḻu’n tagu un mangina-inap kan sika. \v 20 Dumoba ka ot adika mansumdi un maitung-ud kan dida ta sakon ud nangibaun kan dida.” \p \v 21 Utdi, dummoba si Pedro ot kinnanana utdat tagu un, “Sakon nat inainapon yu. Apay, ngadan nat ibaga yu?” \p \v 22 Ot summungbat da un, “Imbaun dikami kan Cornelio un kapitan mi un susuldadu. Siya’d osa’n tagu un nalintog, mandaydayaw kan Apudyus kan lislispituwon da’l losana Judio. Imbilin dit anghel Apudyus kan siya un awison dika utdin boḻoy na daḻapnu dongḻona’n losan ud ibagam.” \p \v 23 Utdi pinaḻnok Pedro dida ot nakaigaw da kan siya utdiya labi. \p Mabigat man nanlakkat si Pedro ot naitung-ud kan dida ot inggaw da pay uduma manuttuwa’n iJoppe un namuḻun kan siya. \v 24 Mabigat man summaaḻ da Pedro ud Cesarea. Uuwayon Cornelio dida pati utdat kakabbagiyana kan adani’n gagayyom na un inawis na. \p \v 25 Utdit lumnok okyanon si Pedro utdit boḻoy, ummabat si Cornelio kan siya ot nanlukgub sidit atubang Pedro un mandayaw kan siya. \p \v 26 Yoong pinasikad Pedro un kanana’n, “Sumikad ka, ta taguwak paya lawa’n padam.” \p \v 27 Utdi un makabagbagbagaan Pedro kan Cornelio nilumnok sit boḻoy ot naila na dat adu’n tagu un naammung. \v 28 Ot kinnanan Pedro kan dida un, “Titiggammu yu un adin dit lintog mi un Judio ud ipalubus un mangay-ayaw onnu makabuḻbuḻun kami utdan bokona Judio. Yoong impailan Apudyus kan sakon un masapula maid ibilang ku ut naisaw onnu kaniyaw. \v 29 Siya’d gapuna’n utdit pinaayagak, naitung-udaka dagus un maid nanduwaduwaak. Ot imusok ud nu apay pinaayag yu ud sakon?” \p \v 30 Summungbat si Cornelio un kanana’n, “Tuḻu’n aḻgawon ud napalabas si kama’t tuwa olas sidit manlulluwaḻuwak situn boḻoy ku si mandangwilis. Kakḻata lawa’n nasanikad ud osa’n laḻaki un nambadut si makasiling kan napoḻkapoḻkas sidit atubang ku. \v 31 Ot kinnanana’n, ‘Cornelio, dingngoḻ Apudyus danat luwaḻum kan tigammu na nat kinalaay nu utdan nakapus. \v 32 Mangibaun ka ud Joppe si umoy mangayag sit tagu un mangngadan si Simon un ngadnon da pay si Pedro un sangailin Simon un mambobosaḻ si geddang un adani’t din igid baybay dit boḻoy na,’ kinnanan dit anghel. \p \v 33 “Siyatu’d gapuna un dagusa pinaayag ku ud sika ot napiya mampay ta inan-anusama dummatong. Ot sinsatun antu kami un iillan Apudyus un manguuway un dumngoḻ sidat imbilin Apudyus un ipatigammum kan dikami.” \s1 Nampalawag Si Pedro Utdit Boḻoy Cornelio \p \v 34 Utdi, nambagbaga si Pedro un kanana’n, “Sinsatun taḻona maawatakon un maid tagu’t idumduman Apudyus, \v 35 nu adi awatona nat singngadan na mana mandayaw kan siya kan mangwa utdan nalintog, singngadan na mana ili’t tun pita ud nanligwatana. \v 36 Tigammu yuwon dit Nabaḻu’n Damag un impatigammun Apudyus kan dikami’n kaganakan Israel un, mabalin un maikappiya taku kan Apudyus maipagapu’t dit kingwan Jesu Kristu un siya’d Apun da’l losana paloswa. \v 37 Tigammu yu dat pasamak sidin losana Judea. Nanlapu dat pasamak sidin Galilea utdit magangput si Juan un nantudtudu maipanggop si bunyag. \p \v 38 “Ot tigammu yu pay dit maipanggop kan Jesus un iNazaret un siya’d pinilin Apudyus ot intod na kan siya dit Ispiritu Santu kan initdana si pannakabalin. Ot inummoy sidan losana igaw un nankokkokwa si nabaḻu kan pinapiya na dat tagu’n pinalpaligat Satanas. Nakwa na di gaputa ininggaw si Apudyus kan siya. \v 39 Ot dikami ud mamanoknok sidat losana kingkingwa na utdan losana ili mi un Judio kan pati utdin Jerusalem. Panoknokan mi un pinatoy dat pada mi un Judio utdit nampailansaan da kan siya utdit kulus. \v 40 Yoong maikatlu’n aḻgaw man pinaungaḻ Apudyus ot nampaila kan dikami. \v 41 Bokona nampaila utdan losana tagu nu adi dikami ullawa un pinilin Apudyus un kustigu, dikami un nakaubung kan siya un nangan kan umminum sidit ummungaḻanaon. \v 42 Binilin dikami kan siya un mangiwalagawag sidit Nabaḻu’n Damag maipanggop kan siya utdat tagu kan ipanoknok mi un siya dit pinilin Apudyus un mangukum nu timpu na utdat matattaguwan kan dat natoy. \v 43 Pati dat losana propetan Apudyus sidit, kustiguwan da un sat tagu’n manuttuwa kan mantaḻgod kan Jesus mapakawan da utdat basuḻ da maipagapu utdit pannakabalin dit ngadan na.” \s1 Inawat Dat Bokona Judio Si Ispiritu Santu \p \v 44 Utdi un madama payyan si Pedro un mampalpalawag kan dida, ummoy si Ispiritu Santu ininggaw sidat losana mandodongngoḻ sidat tudtudu na. \v 45 Ot sadat Judio un manuttuwa’n nanligwat Joppe un naibuḻun kan Pedro, nasnasdaaw da ta pati dat bokona Judio naitod pay dit Ispiritu Santu kan dida. \v 46 Ta dingngoḻ da un mambagbaga da si sabsabali’n bagbaga kan idaydayaw da dit kinangatun Apudyus. \p Utdi imbagan Pedro kan dida un, \v 47 “Singngadan nat makaiyapa utdit mabunyagan datu si danum? Ta ulay dida, inawat da payon si Ispiritu Santu un pada taku.” \p \v 48 Utdi, binilin Pedro dida un mabunyagan da un mangipaila utdit manuttuwaan da kan Jesu Kristu. Maabus da man un mabunyagan nakapangpangngaasi da un makaigaw okyan kan dida si piga’n aḻgaw. \c 11 \s1 Sat Impadamag Pedro Utdat Manuttuwa Utdin Jerusalem \p \v 1 Nagngoḻ dat apostoles kan sadat sunuda manuttuwa utdin Judea un nanuttuwa pay dat bokona Judio utdit ugud Apudyus. \v 2 Ot dumatong man si Pedro ud Jerusalem sinuḻagan dat Judio un umampayun sit lintog maipanggop sit matuḻgiyan di tagu. \v 3 Ot kanan da kan siya un, “Apay un pinasangaili ka kan nakaubung ka un nangan sidan bokona natuḻgiyan?” \p \v 4 Utdi impakaawat Pedro kan dida un inatontad dat losana naipasamak manipud sidit lapḻapu na un kanana’n, \p \v 5 “Ininggawak sidin ili’d Joppe utdit, ot namingsana manlulluwaḻuwak nailak si kama’t in-inop dit dakoḻa uḻosa naikisin dit opata siku na un nanligwat langit ot dumobadoba utdit ininggawak. \v 6 Binilbilik dit daḻom na ot nailak dat naamu kan tanana ayam, sadat kumayap kan tumaud. \v 7 Utdi, nagngoḻ ku dit ginga un kanana kan sakona, ‘Sumikad ka Pedro ta mamalti ka si isidam.’ \p \v 8 “Yoong summungbatak un, ‘Adik makwa nat Apu, ta naid payyan nanganak sidan maibilanga naisaw onnu Adina mabalina makan sidit lintog mi.’ \p \v 9 “Yoong summungbat payyan dit ginga un nanligwat langit un kanana’n, ‘Adim ibilang un naisaw nat imbilang Apudyus un nadaḻus.’ \v 10 Namitlu tuwa naipasamak kan sakon ot utdiyon nampangatu dit uḻos ud langit. \p \v 11 “Utdi payona olas dummatong sidit boḻoya inggawak dat tuḻu’n tagu un naibaun kan sakon un nanligwat Cesarea. \v 12 Ot imbagan Ispiritu Santu kan sakon un maitung-udak kan dida un adiyak mangidumduma. Binuḻunanak pay sidatun onoma susunuda manuttuwa’n iJoppe un inummoy ud Cesarea. Ot dumatong kami man, nilumnok kami utdit boḻoy Cornelio. \p \v 13 “Ot imbaga na kan dikami dit nangil-ana’t dit anghel un sumisikad sidit boḻoy na un kanana kan siya un, ‘Mangibaun ka ud Joppe ut umoy mangidallay sit tagu un mangngadan si Simon un ngadnon da pay si Pedro. \v 14 Ta siya ud mangibaga utdit damaga maigapuwan dit mataguwam kan Apudyus pati utdat losana kaboḻoy nu,’ kanan dit anghel kan siya. \p \v 15 “Utdiya madamaak un mampalpalawag, dummoba si Ispiritu Santu kan dida un padan dit napasamak kan ditaku utdit luglugi na. \v 16 Utdiyon nagasmok ku dit kinnanan Apu Jesus un, ‘Si Juan nambunyag si danum yoong mabunyagan kayu kan Ispiritu Santu.’ \p \v 17 “Ot nu intod Apudyus kan dida dit Ispiritu Santu un padan dit nangitdana kan ditaku utdit nanuttuwaan taku kan Apu Jesu Kristu, singngadan ku kad okyan un manuganggang kan Apudyus?” \p \v 18 Utdit nagngoḻan dat Judio tu, naid dit suḻag da ot nandaydayaw da kan Apudyus un kanan da’n, “Boot intod pay an Apudyus sidat bokona Judio dit gundaway da un mambabawi kan matagu si inggaingga.” \s1 Nanuttuwa Dat Tagu’t Din Antiokia \p \v 19 Utdit nan-asiwaḻak dat manuttuwa maipagapu’t dit napaligatan da un nanlapu’t dit napatoyan Esteban, nakagtong da inggana’t din ili’n Fenicia, Chipre kan Antiokia. Ot impatigammu da dit Nabaḻu’n Damag sidat Judio ullawa. \v 20 Yoong awad da ud uduma manuttuwa un Judio un nanligwat Chipre kan Cirene un inummoy ud Antiokia ot inwalagawag da pay sidat bokona Judio dit Nabaḻu’n Damag un maipanggop kan Apu Jesus. \v 21 Tinuḻungan Apudyus dida ot aduadu dat iyAntiokia un nanuttuwa kan ummunud kan Apu Jesus. \p \v 22 Utdit magngoḻan dat manuttuwa’t din Jerusalem tuwa damag imbaun da si Bernabe utdin Antiokia. \v 23 Dumatong man sidi, nataḻok sit naila na dit kinakaasin Apudyus sidat manuttuwa. Ot binagbagaana dida un itultuluy da okyan un manuttuwa kan Apu Jesus sidit losana somsomok da. \v 24 Nabaḻu’n tagu si Bernabe kan napnu’t pannakabalin ud Ispiritu Santu kan nabakod dit pammati na. Ot gapu kan siya ummaduadu dat bilang dat manuttuwa kan Apu Jesus. \p \v 25 Utdiyon inummoy Bernabe ininap si Saulo utdin Tarso. \v 26 Maodasana man indallay na ud Antiokia. Ot sin-daguna nakaam-ammung da utdat manuttuwa’t di ot aduadu dat tagu’n tinudtuduwan da. Sadin Antiokia ud ummuna’n nangingadanan da utdat manuttuwa kan Kristu si “Kristianu.” \p \v 27 Utdi payona timpu gummusad dat propetan Apudyus ud Antiokia un nanligwat Jerusalem. \v 28 Osa kan dida ud mangngadan kan Agabo un siya dit nangipadtu gapu’t dit pannakabalin Ispiritu Santu un awad amoda uḻat un dumatong situn lubung. Ot tuttuwa’n natungpal tu utdit nangiyapuwan Claudio un Ali ud Roma. \p \v 29 Kadon, ingkoddong dat manuttuwa un kada-osa kan dida masapula mangitod si tuḻung sidat susunud da un manuttuwa un inggaw Judea sigun sit kabooḻan di osa un maituḻung. \v 30 Ot siya’d kingwa da. Kadon impaiyoy da kan da Bernabe kan Saulo dit nauḻup sidat lallakay di manuttuwa utdin Judea. \c 12 \s1 Sat Napatoyan Santiago Kan Naibaḻudan Pedro \p \v 1 Utdiya timpu inlapun Ali Herodes\f + \fr 12:1 \ft Siya si Herodes Agripa 1 un apun Ali Herodes un Mabigbigbig kan amunakon Herodes Antipas un nampaputuḻ sit bagang Juan un Mambubunyag.\f* un mampaligat sidat uduma manuttuwa kan Jesus. \v 2 Pinaputuḻ na si Santiago un sunud Juan si ispada. \v 3 Utdit mailan Herodes un nataḻok dat Judio utdit kingwa na, pinadokmana pay si Pedro. Napasamak tu utdit Piyestan di Tinapay un maid kamos na si bubud. \p \v 4 Utdit nadokmaanon si Pedro paimbaḻud na asina pinaandog sidat mansisinnukat un opata bungguy di suldadu un sin-oppat dat dit simbungguyan. Ta panggop Herodes un kuison si Pedro utdit atubang dat tagu nu kobaas dit Piyestan di Nalausan. \v 5 Yoong utdiya naipukukan Pedro utdit babaḻḻudan, taḻona impapasnok pay dat manuttuwa un nangiluwaḻuwaḻu kan siya. \s1 Nailaksun Si Pedro Utdit Babaḻḻudan \p \v 6 Utdi un labi un daan Herodes un mangilaksun kan Pedro utdit atubang dat kaaduwan, masusuyop si Pedro un napingil si duwa’n kinawad sidit boḻaat dat duwa’n suldadu kan inggaw da pay uduma suldadu un man-aandog sit sooban dit babaḻḻudan. \p \v 7 Utdi, kakḻata lawa’n nampaila dit anghel Apudyus ot nasilawan dit igaw na. Inggoyagoy dit anghel dit abaḻana un namukaw kan siya un kanana’n, “Daḻasom! Gumangun ka.” \p Ot dagusa napkis dat kinawad sidat iman Pedro. \v 8 Utdiyon kinnanan dit anghel kan siya un, “Igakos nu nat badut nu ot iggam nat kapatus nu.” \p Ot tinungpal Pedro di. \p Kadon, “Mangkagoy ka ot tung-udonak,” kinnanan dit anghel. \p \v 9 Utdi, tinung-ud Pedro dit anghel un lummaksun sidit babaḻḻudan. Adina tigammu un tuttuwa dit koon dit anghel ta kanana’t dit somsomok na nu man-in-in-inopa lawa. \v 10 Utdit nalausan da dit umuna kan maikagwa’n aandogan dat suldadu, dintong da dit baḻyanga sooban un umoy sit ili. Nambukat pay lawan dit sooban ot lummaksun da. Utdit manaddaḻanan da nadtong da dit osa’n kaḻsa ot kakḻata lawa’n nabatin dit anghel kan Pedro. \p \v 11 Utdi, naawatan Pedro un tuttuwa dit naipasamak kan siya ot kinnanana’t dit somsomok na pay lawan un, “Naid duwaduwak un imbaun Apudyus dit anghel na un umoy mangilisi kan sakon kan Herodes kan sidat losana pangpanggopon dat Judio un koon kan sakon.” \p \v 12 Apaman un nadlaw Pedro un tuttuwa dit napasamak kan siya, inummoy sidit boḻoy Maria un inan Juan un ngadnon da pay si Marcos. Aduadu un tagu dat naammung sidi un manlulluwaḻu. \v 13 Utdit mangkogkog si Pedro utdit onob, inummoy dit baba-unon un babai’n mangngadan si Roda inila. \v 14 Mailasinana man dit gingan Pedro, Adina imbukat dit onob sit amoda taḻok na ta nanoddaka nangulin daḻapnu ipadamag na un awada sumisikad si Pedro utdit lasin. \p \v 15 “Ay, natingang ka nin,” kinnanan da kan siya yoong impapilit na un taḻona tuttuwa. Ot kinnanan da un, “Ay, sat anghel na nat.” \p \v 16 Nakainkogkokogkog kampay si Pedro ot ida man ibukat dit onob, naila da un siya ot taḻona nasnasdaaw da. \v 17 Sininyasana dida utdit ima na un walling da asina inyuḻ-uḻnug kan dida nu inon Apudyus nangilaksun kan siya utdit babaḻḻudan. Ot kinnanana pay kan dida un, “Ibaga yu tu kan Santiago \f + \fr 12:17 \ft Si Santiago dit pangat dat manuttuwa utdin Jerusalem kan sunud Apu Jesus.\f* kan dat uduma susunud.” Utdiyon kaysan ot inummoy si sabali un igaw. \p \v 18 Mabigat man taḻona mabulubulung dadit suldadu un nangandog kan Pedro nu apay un naid. \v 19 Utdi pinainap Herodes si Pedro yoong utdit naid indasan da kan siya, binistigal na dat suldadu ot imbilin na un mapatoy da. \p Magangput man di, nanlakkat si Herodes ud Jerusalem sidin Judea ot ummoy ininggaw Cesarea. \s1 Natoy Si Herodes \p \v 20 Utdiya timpu, amoamod dit suḻag Herodes sidat iTiro kan iSidon. Yoong piyaon dat tagu’t di un umaḻu kan siya ta sadit ili na ussiya dit manligwatan dit kanon da. Isunga sat kingwa da, ummuna un ginayyom da si Blasto ta siya dit mangipangat sidit boḻoy Herodes daḻapnu tuḻungana dida. Utdiyon nan-os-ossaan da un inummoy kan Herodes daḻapnu man-iinnaḻu da. \p \v 21 Utdit dinumtong dit aḻ-aḻgawa ingkoddong Herodes, nambadut sit badut di ali ot ummoy nantupak sidit trono na ot nampalawag sidat tagu. \p \v 22 Sadat tagu’t di gapappakuyan da un kanan dan, “Bokona tagu ullawa’n mambagbaga nu adi apudyus.” \v 23 Ot gaputa adin Herodes intod kan Apudyus dit dayaw, dagusa pinansakit dit anghel Apudyus ot naogsan dit long-ag na inggana’t natoy. \p \v 24 Yoong nantultuluya summayak dit ugud Apudyus ot ummaduadu dat manuttuwa. \p \v 25 Utdit natungpaḻon da Bernabe kan Saulo dit naibaunan da utdin Jerusalem,\f + \fr 12:25 \ft Kingkingwan dat Apostoles 11:29-30\f* nangulin da ud Antiokia ot indallay da si Juan un mangngadan pay si Marcos. \c 13 \s1 Napili Kan Naibaun Da Bernabe Kan Saulo \p \v 1 Utdat manuttuwa ud Antiokia, inggaw da ud propetan Apudyus kan mimistulu kan dida un maibilangan da Bernabe, Simeon un ngadnon dat Nangisit, Lucio un iCirene, Manaen un dummakoḻ sit boḻoy gubinnadul Herodes un buḻubuḻun na manipud sit kaabeng da kan si Saulo. \v 2 Sin-aḻgawana mandaydayawan da kan Apudyus kan manlanganan da un mangan un manluwaḻu, imbagan Ispiritu Santu kan dida un, “Isina yu da Bernabe kan Saulo ta awad talibasu’n intuding ku un koon da.” \p \v 3 Magangput man dit manlanganan da un mangana manluwaḻu, inyagpad da dat ima da utdit uḻun da Bernabe kan Saulo asida dida pinalisgud. \s1 Manwalagawag Da Saulo Kan Bernabe Ud Chipre \p \v 4 Utdi, gummusad da Bernabe kan Saulo ud Seleucia ta indaḻan ud Ispiritu Santu dida. Ot manipud Seleucia nanlugan da si bapul un inummoy sidin pugun Chipre. \v 5 Dumatong da man ud Salamina utdin Chipre, inummoy da inwalagawag dit ugud Apudyus sidit sinagogan dat Judio. Ot ininggaw pay si Juan un mangngadan si Marcos un katuḻungan da. \p \v 6 Dinakdak da dit pugu aginggana si dummatong da utdin ili ud Pafo. Utdi inabat da tun osa’n Judio un mansasalumangka un mangngadan Bar-Jesus un man-ag-agin propeta. \v 7 Satuwa tagu gayyom dit gubinnadul sidiya pugu un si Sergio Paulo. Nasiliba tagu dit gubinnadul ot pinaayag na da Bernabe kan Saulo ta piyaona un dongḻon dit ugud Apudyus. \v 8 Yoong sadit mansasalumangka un si Elimas (siya’d ngadan na utdin bagbaga un Griego) sinuganggang na dida ot pinadas na un lappodan dit gubinnadul daḻapnu adina manuttuwa kan Jesus. \v 9 Yoong si Saulo un mangadngaddanan pay si Pablo, napnu utdit pannakabalin Ispiritu Santu ot intutukkoḻ na dit mansasalumangka, \v 10 ot kinnanana kan siya un, “Sika un Anak Satanas, sika’d kabusuḻ di losana kinalintog. Annat kan sika dat losana kalasin di kinasikap kan man-aallew. Kamunay kampaya lawa’n balbaliktadom dan kinatuttuwa un maipanggop kan Apudyus ot itudtudum dat tuli! \v 11 Sinsatun dusaon dika kan Apudyus ot mangkuḻap ka un adika makaila si padda si piga’n aḻgaw.” Ot dagusa kinumḻop dit man-iilan Elimas ot mandapudapudap un manginap si mangiwid kan siya. \p \v 12 Utdit nailan dit gubinnadul dit napasamak, nanuttuwa. Ta taḻona nasnasdaaw sidat tudtudu maipanggop kan Apu Jesus. \s1 Ummoy Da Pablo Kan Bernabe Ud Antiokia Utdin Lakub Pisidia \p \v 13 Utdiyon tinengyan da Pablo kan dat buḻun na ud Pafo ot nambapul da un inummoy Perge utdin Pamfilia. Yoong tinengyan Juan Marcos dida’t di ot nangulin Jerusalem. \p \v 14 Yoong nantuluy da Pablo kan Bernabe ot manipud Perge inummoy da ud Antiokia utdin Pisidia. Utdit aḻgaw un iillongan di Judio nilumnok da utdit sinagoga ot nantupak da. \v 15 Magangput mana maibasa dit naikanglita lintog Moses kan dat ingkanglit dat propetan Apudyus, nangibaun dat pangat di sinagoga si umoy mangibaga kan da Pablo un, “Susunud, nu awad ud maibaga yu si mampataḻgod si angos sidatu’n tagu, pangngaasi yu ta ibaga yu.” \p \v 16 Utdi, summikad si Pablo ot sininyasana dat tagu un guminok da ot inlugi na un nambagbaga’n, \p “Kabbuḻunak un kaganakan Israel kan losan kan dikayu’n bokona Judio un mandaydayaw kan Apudyus, dumngoḻ kayu okyan. \v 17 Si Apudyus un mandaydayawan taku’n kaganakan Israel pinili na dat ginnapuwan taku utdit aw-awe un mambalina tagu na. Utdit ininggawan da ud Egipto un bokona ili da binindisyunana dida kan ummaduadu da. Impuyut na dida un lummaksun sidiya ili utdit amoda pannakabalin na. \v 18 Ot umoya opatapuḻu’n daguna innan-anusana dida utdit igawa maid amo taguna ulay nu makabbasubasuḻ da. \v 19 Dumatong da man Canaan tinuḻungana dida un nangabak sidat pitu’n iliyan sidi ot impakuwa na kan dida diya pita. \p \v 20 “Umoya opata gasut ya limampuḻu’n dagun ud lummabas manipud inummoyan da ud Egipto agingga na utdiya timpu un nangitdan Apudyus kan dida utdiya pita da. \p “Maabus man di, paimpangat Apudyus dida utdat kuis agingga’t dit timpu’n nampangatan Samuel un propetan Apudyus. \v 21 Utdiyon nangdaw da si ali un mangiyapu kan dida ot painsaad Apudyus kan Samuel si Saulo un abeng Kis un kaganakan Benjamin. Ot siya ud nangiyali kan dida si opata puḻu’n dagun. \v 22 Utdit kinaan Apudyus si Saulo un ali, painsaad na si David un mangiyali kan dida. Ot kama’t tu dit imbagan Apudyus maipanggop kan David, ‘Si David un abeng Jesse ud tagu’n taḻona piyaok ta tungpaḻona da’l losana piyaoka pakwa kan siya.’ \p \v 23 “Manligwat sidat kaganakan dit David dit imbaun Apudyus un umoy managu kan ditaku’n kaganakan Israel ot siya si Jesus un insapatana’t dat ginnapuwan taku. \v 24 Utdit daan Jesus manlugi’n mantudtudu, inwalagawag Juan sidat losana kaganakan Israel un masapula mambabawi da utdat basuḻ da kan mampabunyag da. \v 25 Utdit dandani un gangputon Juan dit talibasu’n naibaunana, kanana’t dat tagu un, ‘Singngadan ku utnat kanan yu? Bokona sakon dit Kristu un uuwayon yu nu adi awada maitagtagnob kan sakon ot adiyak pay maikali un mangussag sidit sandalyas\f + \fr 13:25 \ft Talibasun di babbaunon dit mangussag sit sandalyas dit apu na.\f* na,’ kinnanan ud Juan. \p \v 26 “Isunga susunud,” kinnanan Pablo. “Dikayu un kaganakan Abraham, kan dikayu’l losana bokona Judio uttu un mandaydayaw kan Apudyus, ditaku ud nangitdan Apudyus situwa damag maipanggop sidit managuwana kan ditaku. \v 27 Ta sadat Judio utdin Jerusalem kan dat pappangat da, adi da nabigbig si Jesus un siya dit Managu. Adida pay naawatan dat maibasbasa kan dida utdit sinagoga nu aḻ-aḻgawa iillongan un ingkanglit dat propeta maipanggop kan siya, ot tinungpal da dadiya naikanglit sidit ingkoddong da un mapatoy si Jesus. \v 28 Ot ulay nu naid indasan da si gapun di mamatoyan da, impapilit da un kindaw kan Pilato un papatoy na. \v 29 Magangput da mana tungpaḻona losan dadit naikanglit sit ugud Apudyus un maipasamak kan siya, indoba da utdit kulus ot ummoy da innilbon. \p \v 30 “Yoong pinaungaḻ Apudyus. \v 31 Ot nampaila si adu’n aḻ-aḻgaw sidat buḻun na un nanligwat Galilea un umoy Jerusalem. Didaon dat mangipanoknok kan siya utdat kaganakan Israel situn satun. \v 32 Ot antu kami’t tu un mangidatong sidit Nabaḻu’n Damag un sadit insapatan Apudyus sidat ginnapuwan taku’n Judio, \v 33 tinungpal naon kan ditaku’n kaganakan da utdit namaungaḻana kan Jesus. Ta naikanglit pay sidit maikagwa’n Salmo un kanana’n, \q1 ‘Sika ud Anak ku. Sinsatun ipailak un sakon ud Amam.’ \m \v 34 Ot nu maipanggop sit namaungaḻan Apudyus kan Jesus un adi naon matoy obos, awad naikanglit sit ugud Apudyus un kanana’n, \q1 ‘Itdok kan dikayu dit nasantuwana bindisyun un insapatak kan David un maid duwaduwa na un matungpal.’ \m \v 35 Ot kanana payyan sidin Salmo un, \q1 ‘Adim ipalubus un maḻpos sit lobon dit nasantuwan un manselselbi kan sika.’ \m \v 36 Bokona si David tun ug-ugudona’t tu ta utdit nagangput David un kingwa dat impakwan Apudyus kan siya, natoy ot innilbon da utdit sog-on dat aappu na ot naḻpos dit ladag na. \v 37 Yoong si Jesus un pinaungaḻ Apudyus, Adina naḻpos. \v 38 Isunga susunud, masapula matigammuwan yu un maipagapu kan Jesus, mapakawan dat basuḻ taku. \v 39 On, singngadan na mana mantaḻgod kan siya mawayaan sidat losana basuḻ na un adi mabalina makwa utdit umunudana utdat lintog Moses. \v 40 Siya’d gapuna’n ammaan yu daḻapnu Adina maipasamak kan dikayu dat ingkanglit dat propetan Apudyus un, \q1 \v 41 ‘Ilan yu, dikayu un dumuduḻa! Masdaawan kayu utdan kook yoong siya payon un matoy kayu. Onta adiyu un taḻon patiyon dan kook utdan timpu yu ulay nu awad mangipakaawat kan dikayu.’ ” \p \v 42 Utdit lumaksun da Pablo kan Bernabe utdit sinagoga, inawis dat tagu dida un dumatong da payyan sit dumoḻdoḻa aḻ-aḻgawa iillongan ta dogdog-an da dat intudtudu da. \v 43 Utdit mangkadaḻan dat tagu un nadatdatong sidit sinagoga, naitung-ud kan da Pablo kan Bernabe dadit adu’n Judio kan bokona Judio un naawisa ummunud sit lintog dat Judio. Binagbagaan da Pablo dida un ituluy da un mantaḻgod sit kinakaasin Apudyus. \p \v 44 Utdit maisongwata aḻ-aḻgawa iillongan, istay ta losan dat tagu’t dit ili un dummatonga umoy mandongoḻ sidit ugud Apudyus. \v 45 Mailan man dat Judio dat adu’n tagu amod dit apaḻ da ot sinuganggang da dat imbagan Pablo asida pay inin-insultu. \v 46 Yoong taḻona natuḻod kampay da Pablo kan Bernabe un nambagbaga un kanan da’n, “Lobbong na un dikayu dit umuna’n maipatigammuwan dit ugud Apudyus. Yoong gaputa adiyu mangwaan, ibilang yu un adi kayu maibagay un maitdan sit mataguwana maid kigad na. Ot tengyan mi dikayu ta umoy kami’t dan bokona Judio. \v 47 Ta siyatu dit imbilin Apudyus kan dikami utdit naikanglit un ugud na un kanana’n, \q1 ‘Insaad ku ud sika un manilaw sit somsomok dat bokona Judio daḻapnu maipagapu kan sika taguwon Apudyus dat losana tagu’t tun lubung.’ ” \p \v 48 Utdit magngoḻ dat bokona Judio tu, amod dit taḻok da ot indaydayaw da dit ugud Apudyus. Ot losan dadit pinilin Apudyus un matagu si inggaingga, nanuttuwa da. \p \v 49 Utdi, summayasayak dit ugud maipanggop kan Apu Jesus sidat losana boboḻoy sidi. \v 50 Yoong sinugsugan dadit Judio dat matangada babai un mandaydayaw kan Apudyus kan sadat mabigbigbiga laḻaki utdiya ili. Ot inlapu da un pinalpaligat da Pablo kan Bernabe ot yinagyag da dida. \v 51 Utdi, ingkagkag\f + \fr 13:51 \ft Ilan yu utdin Mateo 10:14 kan Marcos 6:11\f* da Pablo kan Bernabe dat gabu utdat iki da un mangipaila un nangamung da pay lawanon, asidakaysan ud Iconio. \v 52 Yoong ulay nu kama’t di, amoamod dit taḻok dat manuttuwa’n nataynan kan napnu da utdit pannakabalin ud Ispiritu Santu. \c 14 \s1 Sada Pablo kan Bernabe Utdin Iconio \p \v 1 Dumatong da man ud Iconio, ummoy da uman sidit sinagogan di Judio nantudtudu ot aduadu dat Judio kan bokona Judio un nanuttuwa. \v 2 Yoong mangwa man dat Judio un adi manuttuwa, sinugsugan da dat bokona Judio un lumaweng sidat sunuda manuttuwa’t di. \v 3 Yoong ulay nu kama’t di, nabayaga iniinggaw da Pablo kan Bernabe utdiya ili. Natuḻod da un nantudtudu maipanggop kan Apu Jesus. Ot pinanoknokan Apudyus un tuttuwa dat itudtudu da maipanggop sit mangkakaasina ta initdana dida’t pannakabalin un mangkokwa si nakaskasdaawa mangilasinan kan am-amug. \v 4 Yoong sadat tagu’t diya ili nangkagwa da, ta sadat udum inampayunan da dat Judio ot sadat udum inampayunan da pay dat apostoles. \p \v 5 Utdiyon, sadat Judio kan bokona Judio padana pay sidat pappangat pinanggop da un paligaton kan batubatuwon dat apostoles. \v 6 Yoong natigammuwan da Pablo ot nambutik da ud Listra kan Derbe utdin Licaonia kan sidan uduma ili un sakup na. \v 7 Ot intuluy da un inwalagawag dit Nabaḻu’n Damag sidi. \s1 Sada Pablo kan Bernabe Utdin Listra \p \v 8 Utdin Listra, inggaw osa’n laḻaki un napikon manipud sit naiyabengana ot Adina un taḻon napadasan kummiyang. \v 9 Mantutupak sidi un dudumngoḻ sidat ugud Pablo. Ot utdit mailan Pablo un awad pammati na un mapapiya, intutukkoḻ na, \v 10 asina dinangsoḻa imbaga un, “Sumikad ka.” \p Dagusa lummigwat dit tagu ot nangkiyakiyang. \p \v 11 Mailan man dat adu’n tagu dit kingwan Pablo impappakuy da utdit ugud da pay lawana iLicaonia un, “Nambalin si tagu dat apudyus ot dummoba da kan ditaku.” \p \v 12 Ot nginadanan da si Bernabe kan Zeus un osa’t dat apudyus da. Ot gaputa si Pablo dit ammagbagaon, nginadanan da kan Hermes. \p \v 13 Utdi, sadit padin dit apudyus da un si Zeus un awad si timplu utdit lasin didit ili, nan-idatong si baka kan da sabsabung sidit pudayan ta piyaona kan dat tagu un idatunan da Pablo. \p \v 14 Yoong matigammuwan man da Bernabe kan Pablo dit umoy dadit tagu koon, binelke da dat badut da asida nanoddaka ummoy sit kawadan dat tagu un nangipakuy un, \v 15 “Susunud, apay koon yu tu! Tagu kami’l lawa un pada yu. Antu kami’t tu un mangipatigammu utdit Nabaḻu’n Damag daḻapnu adi kayuwon mandaydayaw si kama’t tu un maid si selselbi nu adi mandaydayaw kayu okyan kan Apudyus un matatagu. Siya’d nangwa’t tun langit, pita, baybay kan losana awad kan dida. \v 16 Utdat kaykaysana timpu pinalubusan Apudyus dikayu un bokona Judio un mangwa utdat piyaon yu un koon. \v 17 Yoong adina impalubus un maid mangipanoknok sit kina-apudyus na, ot ipaila na utdat nabaḻu un kokkoona, ta mangitod si udan kan wadawada apit, mangtod si adu’n makan kan nalagsaka aangson.” \p \v 18 Yoong ulay nu kama’t di dit imbagan da Pablo, naligatan da payon un nangatipa utdat tagu’n nandatun kan dida. \p \v 19 Yoong dummatong dat Judio un nanligwat Iconio kan Antiokia un lakub Pisidia ot adu dat tagu’n naawis da un mangkapon kan dida. Kadon, binatubatu da si Pablo ot utdit kanan da nu natoyon, nilagayad da un inlaksun sidit ili. \v 20 Yoong utdit ummoy dat manuttuwa inalibungbung, gummangun ot nangulin sidit ili. Mabigat man kaysan da kan Bernabe ud Derbe. \s1 Nangulin Da Pablo Ud Antiokia Utdin Siria \p \v 21 Inwalagawag da Pablo kan Bernabe dit Nabaḻu’n Damag sidin Derbe ot adu dat naawis da un nanuttuwa. Utdiyon nangulin da ud Listra asida kanan Iconio kan Antiokia ud Pisidia. \v 22 Pinabilog da dat aangson dat losana manuttuwa utdatuwa ili ot binagbagaan da dida un itultuluy dan dit manuttuwa kan Jesus. Ot kanan da un, “Masapula mansagapaḻ taku si adu’n ligat asi taku maidagamung sin mangiyapuwan Apudyus.” \p \v 23 Kada gimung di manuttuwa un inoy da Pablo nanutuk da utdat lalallakay si mangipangat. Nanlangan da un nangan un nangiluwaḻu kan dida asida intaḻgod dida kan Apu Jesus un siya’d mantaḻgodan da. \p \v 24 Utdiyon nangoy da Pablo utdin Pisidia ot dummatong da utdin Pamfilia. \v 25 Inwalagawag da dit Nabaḻu’n Damag sidin Perge asida gummusad sidin Atalia. \v 26 Ot manipud Atalia nambapul da un nangulin Antiokia utdin Siria. Sadiya igaw dit nangitaḻgodan dat manuttuwa kan dida daḻapnu tuḻungan Apudyus dida utdit talibasu da un siya dit kaggangput da. \p \v 27 Utdit dumatong da ud Antiokia pinandatdatong da dat manuttuwa ot impadamag da dat losana impakwan Apudyus kan dida kan nu in-inon Apudyus nangitod sidat bokona Judio si gundaway da un manuttuwa. \v 28 Ot nabayaga nakaigaw da utdat manuttuwa’t diya ili. \c 15 \s1 Nadanggop Da Ud Jerusalem \p \v 1 Utdi un iinggawan da ud Antiokia inggaw da ud laḻaki un dummatonga nanligwat Judea. Intudtudu da utdat sunuda manuttuwa’t di un kanan da un, “Nu adi kayu matuḻgiyan, adin Apudyus dikayu taguwon ta siya’d ipakwan dit lintog Moses.” \v 2 Adin da Pablo kan Bernabe inampayunan di ot siya’d taḻona nakasinnungbatan da kan dida. Utdi, nan-aanamungan da un ibaun da Pablo kan Bernabe kan sadat uduma iyAntiokia un umoy sidin Jerusalem daḻapnu umoy da makabagbaga utdat apostoles kan sidat lalallakay di manuttuwa’t di maipanggop situwa banag. \p \v 3 Utdi, pinalisgud da dida ot inoy da ud Fenicia kan Samaria un nangipadamag sidit manuttuwaan dat bokona Judio ot amoamod dit taḻok dat susunuda manuttuwa. \v 4 Sumaaḻ da man sidin Jerusalem, naanggoanggom dat manuttuwa, dat apostoles kan dat lalallakay di manuttuwa un namadatong kan dida. Ot imbagan da Pablo dat losana impakwan Apudyus kan dida. \p \v 5 Yoong inggaw da ud manuttuwa un kabbuḻunan dit bungguy dat Fariseo un summikada kanan da un, “Masapula matuḻgiyan dan bokona Judio ot maibilin kan dida un tuttuwaon da dit lintog Moses.” \p \v 6 Utdi, nadatdatong dat apostoles kan dat lalallakay ta babagbagaon da tuwa banag. \p \v 7 Utdit maabus dit nabayaga sisinnungbat da, summikad si Pedro un kanana’n, “Susunud, titiggammu yu un pinilin Apudyus sakon kan ditaku’t dit un umoy mangiwalagawag sit Nabaḻu’n Damag sidan bokona Judio daḻapnu magngoḻan da kad, manuttuwa da. \v 8 Ot si Apudyus un manigammu’t aangson di tagu impaila na un inawat na dida utdit nangitdana kan Ispiritu Santu un padan dit kingwana kan ditaku. \v 9 Naidon naidumaan taku kan dida, ta dinalusan Apudyus dat basuḻ da gapu’t nanuttuwa da un padan dit kingwa na kan ditaku. \v 10 Ot nu kama’t di, apay nangatngatu taku kad nu si Apudyus? Apay un paligatan taku dan bokona Judio utdatu un lintog un adi taku kan dat ginnapuwan taku matungpal? \v 11 Ditaku kad, tuttuwaon taku un taguwon ditaku kan Apudyus maipagapu utdit kaasin Apu Jesus, ot pada na pay kan dida.” \p \v 12 Gummiginnok dat losana naammung ot nandodongngoḻ da utdat impadamag da Pablo kan Bernabe maipanggop sidat nakaskasdaawa mangilasinan kan am-amuga pinakwan Apudyus kan dida utdit ininggawan da utdat bokona Judio. \p \v 13 Utdit magangput da un mambagbaga, gumminga si Santiago un kanana’n, “Susunud, dumngoḻ kayu. \v 14 Imbagan Simon Pedro kan ditaku’d kanad dit nangipail-an Apudyus sidit man-iipotog na utdan bokona Judio ta nangaḻa kan dida si mambalina tagu na. \v 15 Satuwa nakwa maiyannatup sidit ingkanglit dat propetan Apudyus sidit un, \q1 \v 16 Kanan ud Apu un, ‘Nu maabus tu, mangulinak, \q1 ot tuudok uman dit naḻba un mangiyapuwan David. Ipaḻ-og ku dat nayam-an, ot tuudok. \q1 \v 17 Kad sidi, inapon dat losana tagu’d sakona Apu, losan dat bokona Judio un pinilika mambalina taguk.’ \q1 \v 18 Siyatu’d kanan ud Apu un nangipatigammu utdatu utdit aw-awe.” \p \v 19 Ot intuluy Santiago un, “Isunga san kasomsomkaka osa, adi taku okyan paligatan dan bokona Judio un manuttuwa kan Apudyus. \v 20 Nu adi sulatan taku’l lawa dida un adi da mangan sidan naidatun si sinan-apudyus; adi da sog-onon dan bokona asawa da; adi da mansida si napsoḻa ayam onnu daḻa. \v 21 Ta manipud sit aw-awe, maibasa kan maitudtudu datu un lintog Moses sidin sinagogan di kailin-ili nu Aḻgawa Iillongan.” \s1 Sadit Sulat Sidat Bokona Judio Un Manuttuwa \p \v 22 Utdiyon, nan-aanamungan dat apostoles kan dat lalallakay pati utdat losana manuttuwa’t di un mamili da utdat buḻun da si maibuḻun kan da Pablo kan Bernabe un umoy Antiokia. Pinili da dat duwa utdat pangat da un sada Silas kan Judas un ngadnon da pay un Barsabas. \v 23 Ot siyatu dit insulat da: \p “Kan dikayu’n susunuda manuttuwa un bokona Judio utnat ili’d Antiokia, Siria kan Cilicia. Dikami un susunud yu un apostoles kan lalallakay di manuttuwa uttun Jerusalem datun mansulat kan dikayu. \v 24 Nagngoḻan mi un awad da ud uduma kabbuḻunan mi un ummoy sinat ot naulaw kayu maipagapu utdat intudtudu da. Bokona imbaun mi dida. \v 25 Siya’d gapuna un nammimiting kami ot nan-aampayunan mi un mamili si ibaun mi kan dikayu un maibuḻun kan da Bernabe kan Pablo un potpotgon mi un buḻun. \v 26 Sadatuwa duwa, imbados da dit long-ag da maipagapu utdit manselbiyan da kan Apu Jesu Kristu. \v 27 Ot ibaun mi kan dikayu da Judas kan Silas ta dida ud mismu’n mangilawlawag sidatun insulat mi kan dikayu. \v 28 Nampada dit piyaon Ispiritu Santu kan sat piyaon mi un adimi dikayu paligatan malaksig sidatu un siya’d masapula tuntunan yu: \p \v 29 “Adi kayu mangan si naidatun sidan sinan-apudyus; adi kayu mansida si daḻa onnu ayam un napsoḻ kan adiyu sog-onon nat bokona asawa yu. \p “Nabaḻu ud mambanagan yu nu tungpaḻon yu datu. Abus na tu.” \p \v 30 Utdi, pinalisgud da dida ot ummoy da ud Antiokia. Dumatong da man, pinandatdatong da’l losan dat manuttuwa asida intod kan dida dit sulat. \p \v 31 Utdit mabasa da, nantattaḻok da gaputa makapabos-oḻ si angos dat imbaga da. \v 32 Ot gaputa propetan Apudyus da Judas kan Silas, adu dat imbagbaga da un nampabos-oḻ sit somsomok kan nampabilog sit pammati da. \p \v 33 Utdit maikabas dit piga’n duminggu un nakaikgawan da utdi, pinalisgud dat susunuda manuttuwa dida un kanan da’n, si Apudyus okyan mangaayyuwan kan dida. Ot nangulin da utdat nangibaun kan dida. \v 34 Yoong si Silas ingkoddong na un inggaw yan.\f + \fr 15:34 \ft Naid tuwa bersikulu utdan uduma manuskrito.\f* \p \v 35 Sada Pablo kan Bernabe iniinggaw da utdin Antiokia ot intudtudu kan inwalagawag da dit ugud maipanggop kan Apu Jesus un buḻun da dat uduma manuttuwa. \s1 Nangkasway Da Pablo Kan Bernabe \p \v 36 Lumabas man piga’n aḻgaw, imbagan Pablo kan Bernabe un, “Umoy ta bilingon dat sunuda manuttuwa utdan kailin-ili un nangiwalagawagan ta utdit ugud maipanggop kan Apu Jesus sidit, ta tigammuwon ta nu in-inon daon.” \p \v 37 Piyaon Bernabe un idallay si Juan Marcos un buḻun da. \v 38 Yoong adin Pablo piyaon un idallay gaputa tinengyana dida’t dit sin Pamfilia un adina payyan nagangput dit talibasu da. \p \v 39 Utdi, taḻona nansinsinnungbat da un duwa ot siya’d gapun dit nangkaswayan da. Indallay Bernabe si Juan Marcos ot nambangka da un kaysan Chipre. \p \v 40 Ot si Pablo pinili na si Silas un buḻun na. Pinalisgud dat manuttuwa dida ot intaḻgod da dida kan Apudyus un siya’d tumuḻung kan dida utdan losana ayan da. \v 41 Ot dinakdak da Pablo ud Siria kan Cilicia un nampabilog sidit pammatin dat manuttuwa’t di. \c 16 \s1 Naibuḻun Si Timoteo Kan Da Pablo Kan Silas \p \v 1 Inummoy da Pablo ud Derbe asida kingwanan Listra ot inggaw osa’n manuttuwa’t di un mangngadan Timoteo. Judio dit ina na kan manuttuwa pay, yoong Griego dit ama na. \v 2 Taḻona nabaḻbaḻu ud kaugudan Timoteo utdat manuttuwa’d Listra kan Iconio. \p \v 3 Ot piyaon Pablo un idallay si Timoteo ta buḻun da. Ot gaputa tigammun dat losana Judio utdi un Griego dit amana,\f + \fr 16:3 \ft Bokona ugalin dat bokona Judio dit mantuḻgi isunga adina payyan natuḻgiyan si Timoteo. Pinatuḻgin Pablo daḻapnu naid ud manillawan dat Judio utdan nadumaduma’n igawa ayan da.\f* pinatuḻgiyana. \p \v 4 Utdiyon, kada ili un ummoyan da, impatigammu da utdat manuttuwa dat bilin un nan-aanamungan dadit apostoles kan dat lalallakay ud Jerusalem daḻapnu unudon da. \v 5 Utdi, napabilog dit pammatin dat manuttuwa ot inaḻgawa umaduadu da. \s1 Sat Impailan Apudyus Un Kama’t In-inop Kan Pablo Ud Troas \p \v 6 Utdi, dinakdak da Pablo din lakub Frigia kan Galacia ta adin Ispiritu Santu pinalubusan dida un man-iwalagawag sidit Nabaḻu’n Damag sidin probinsiya’d Asia. \v 7 Utdit dakngon da din boddong Misia pinadas da un lumnok sin Bitinia yoong adin payyan dit Ispiritun Apu Jesus dida pinalubusan. \v 8 Isunga linausan da ud Misia ot nangkaw-as da un kaysan Troas. \v 9 Ot lumabi man, nailan Pablo si kama’t in-inop ud osa’n laḻaki un iMacedonia un sumisikad kan makapangpangngaasi kan siya un kanana’n, “Mangaasi ka ud ta umoy ka uttun Macedonia ta tuḻungan dikami.” \p \v 10 Apaman un maabus diya kama’t in-inop ud Pablo, naawatan mi un piyaon Apudyus un umoy mi iwalagawag dit Nabaḻu’n Damag sidat tagu’d Macedonia ot dagus kami un nanlakkat. \f + \fr 16:10 \ft Si Lucas un nangisulat situwa iblu naibuḻun kan da Pablo, isunga “kami” kanana.\f* \s1 Nanuttuwa Si Lydia Ud Filipos \p \v 11 Nambapul kami manipud Troas ot nandawos kami ud Samotracia asi mi ingkaw-as ud Neapolis sit mabigat. \v 12 Manipud sidi, nanaddaḻan kami un kaysan ud Filipos un dakoḻana ili’t din distritun di Macedonia kan sinakup di Roma. Ininggaw kami’t diya ili si piga’n aḻgaw. \p \v 13 Utdit aḻ-aḻgawa iillongan lummaksun kami’t dit lasin didiya ili utdit dupit dit wangwang ta siya kanu’d kawadan dit luluwaḻuwan. Nantupak kami ot nakabagbaga kami utdat naammunga babai un dintong mi. \v 14 Osa utdat mandodongngoḻ kan dikami ud mangngadan si Lydia un iTiatira un manlakḻaku si nangingina un luput kan osa’n mandaydayaw kan Apudyus. Impakaawat Apudyus dat imbagbagan Pablo ot nanuttuwa. \p \v 15 Utdi, nampabunyag si Lydia pati utdat losana kabboḻoy na. Maabus man, inawis na dikami un kanana’n, “Nu ibilangak un gattoka manuttuwa utdit Apu, umoy taku’t din boḻoy mi.” Ot impapilit na un indallay dikami. \s1 Naibaḻud Da Pablo Kan Silas Sidin Filipos \p \v 16 Sin-aḻgawan un ummoyan mi utdit igawa luluwaḻuwan, inabat dikami si puyunga baḻasanga sinakayan di nadadaga ispiritu ot makwa na ud mampadtu. Adu dit mapilak dit apuwona utdit mampadpadtuwana. \p \v 17 Tinungtung-ud na dikami kan da Pablo un mampappakuya kanana’n, “Babbaun dit kangattuwana Apudyus datu un tagu ot ipatigammu da kan dikayu nu in-inon Apudyus managu kan dikayu.” \p \v 18 Piga’n aḻgawa siya’d kingkingwa na di aginggana’t adin Pablo nakaanus ot sininagung na dit baḻasang asina kinnanan sit nadadaga ispiritu un, “Bilinok sika utdin ngadan Apu Jesu Kristu, lumaksun ka utnata baḻasang.” Ot dagusa lummaksun dit nadadaga ispiritu. \p \v 19 Yoong utdit mailan dat apuwona un maidon dit mamilakan da, dinokmaan da da Pablo kan Silas ot linagayad da dida un indallay sit palasaan un indatag sidat opisyal didiya ili. \v 20 Ot imbaga da kan dida un, “Judio datu ot umoy da manggulu uttun ili taku. \v 21 Itudtudu da dat kadawiyan da un adin dit lintog taku’n iRoma ipalubusa unudon taku.” \p \v 22 Utdi, naidoga pay dat adu’n tagu un namabpabasuḻ kan da Pablo kan Silas ot binelken dat opisyal un pinantiway dida asida dida pinasabid. \v 23 Magangput man un sabisabidan da dida paimpabaḻud da dida ot binilin da dit man-aandog un taḻona aandogana dida. \p \v 24 Utdit maawat dit man-aandog dit bilin indallay na dida utdit daḻodaḻom dit babaḻḻudan asina ginilpit dit iki da si tolosu un kayu. \p \v 25 Manggawa man dit labi, manlulluwaḻu da Pablo kan Silas kan mangkankanta da un mandaydayaw kan Apudyus un dodongḻon dat uduma baḻud dida. \v 26 Yoong kakḻata lawa un nabilobilog dit lunig un nangiyugayug sidit babaḻḻudan ot naligad dat pannan na. Ot dagusa nabuktan dat losana sooban kan napkis dat kinawad sidat losana baḻud. \p \v 27 Utdi, napukaw dit man-aandog ot nailana un nabuktana losan dat sooban dit babaḻḻudan ot kanana nu nambutik dat losana baḻud. Utdi, sinukmut na dit ispada na ta patoyona okyanon dit long-ag na pay lawan. \p \v 28 Yoong impakuy Pablo un, “Adim pasibgan nat long-ag nu ta antu kami’l losan situ.” \p \v 29 Utdi, nampaidatong dit man-aandog si silaw ot dagusa nilumnok sidit babaḻḻudan ot inummoy nampalintumong sit atubang da Pablo kan Silas un mamilpilpil ta amod dit kimut na. \v 30 Utdiyon inlaksun na dida ot inimus na kan dida un, “Apu, ngadan nat masapula kook daḻapnu taguwonak kan Apudyus?” \p \v 31 Ot kinnanan da kan siya un, “Manuttuwa ka kan Apu Jesus ot taguwon dika kan Apudyus kan pati utdat kaboḻoy nu.” \p \v 32 Utdi, intudtudu da dit ugud maipanggop kan Apu Jesus kan dida un losana mangkakabboḻoy. \v 33 Utdi payona gawan labi indallay dit man-aandog dida sit kawadan dit danum ot binuḻuwana dit sugat da. Ot maabus man di, nampabunyag dit man-aandog kan dat losana kaboḻoy na. \p \v 34 Utdiyon indallay na da Pablo kan Silas sidit boḻoy da ot sinunadana dida si kinan da. Ot amod dit taḻok dit man-aandog kan dat kaboḻoy na ta manuttuwa daon kan Apudyus. \p \v 35 Mabigat man imbilin dat opisyal di Roma utdat pulis un umoy da ibaga’t dit man-aandog un, “Pawayaam danata tagu.” \p \v 36 Utdi imbagan dit man-aandog sit babaḻḻudan kan Pablo un, “Imbilin dat opisyal mi un wayaak dikayu kan Silas. Mabalin yuwona manaḻan un kapkapiya.” \p \v 37 Yoong imbagan Pablo utdat pulis un, “Bokona napanoknokana nakabasuḻ kami yoong pinasabid dikami’t dit atubang di adu’n tagu. Romano kami yoong paimbaḻud dikami ot sinsatun ilimod daon un padaḻnon dikami. Adina makwa nat! Masapula sadat opisyal di Roma ud umoy situ mangilaksun kan dikami.” \p \v 38 Utdi, impadamag dat pulis dit imbagan Pablo utdat opisyal di Roma ot magngoḻ da man un tagu’n di Roma da Pablo kan Silas, kummimut da. \v 39 Ot inummoy da nampakpakaoli kan dida utdit kingwa da. Inlaksun da dida’t dit babaḻḻudan ot imbaga da kan dida un tengyan da di un ili. \p \v 40 Utdiyon lummaksun da Pablo kan Silas sidit babaḻḻudan ot nandawos da utdit boḻoy Lydia. Ot utdit naila da dat susunuda manuttuwa binagbaga da dida si nampabos-oḻ sit somsomok da asida kaysan. \c 17 \s1 Sat Gulu Utdin Tesalonica \p \v 1 Dinakdak da Pablo kan Silas din ili’d Amfipolis kan Apolonia asidadintong din Tesalonica un kawadan dit osa’n sinagogan di Judio. \v 2 Kama’t dit gagangaya kokkoona, ummoy si Pablo utdit sinagoga ot tuḻu’n Aḻgawa Iillongan un nakadiskutil sidat tagu un imbasal na utdit naikanglita ugud Apudyus dat sungbat na. \v 3 Inlawlawag na kan pinanoknokana un masapula mapaligatan kan mapatoy dit mangadan si Kristu asina umungaḻ kan katoy. Ot kinnanan pay Pablo un, “Satu un Jesus un ibagabagak kan dikayu, siya dit Kristu.” \p \v 4 Ot sadat udum sidat Judio nanuttuwa da utdat imbagan Pablo ot naidagamung da kan dida. Adu pay dat Griego un mandaydayaw kan Apudyus kan mabigbigbiga babai dat nanuttuwa. \p \v 5 Yoong ummapaḻ dat Judio un adi manuttuwa ot pinandatdatong da dat nauyunga mandoyadoyaw ot ginaygay da dida un manggulu’t dit ili. Linnok da dit boḻoy Jason ta inapon da da Pablo kan Silas daḻapnu ilaksun da dida utdat tagu. \v 6 Ot utdit naid maodasan da kan dida, linagayad da si Jason kan sadat udum pay un manuttuwa’t di ot indallay da dida’t dat opisyal di ili ot impappakuy da un, \p “Sadat tagu’n manggulugulu’t dat losana ili un ayan da antu da payon situn ili taku, \v 7 ot sinangailin Jason dida’t din boḻoy na. Sumugangganga losan datu sit lintog dit Ali ud Roma. Kanan da un, awad sabali’n ali un mangngadan si Jesus.” \p \v 8 Utdit magngoḻ dat opisyal kan dat losana tagu’t di dit imbaga da, nabulung da. \v 9 Ot pinanpiyansan dat opisyal sidi un ili si Jason kan dat buḻun na asida pinadaḻan dida. \s1 Ummoy Da Pablo Kan Silas Ud Berea \p \v 10 Lumabi man, dagusa pinadaḻan dat manuttuwa da Pablo kan Silas sidin Berea. Ot sumaaḻ da man sidi, inummoy da utdit sinagogan di Judio. \v 11 Un-unnay pay dat Judio utdin Berea nu sadat Judio utdin Tesalonica ta taḻona piyaon da’n mandongoḻ sidat tudtudun da Pablo. Ot kaaḻgaw-aḻgaw un adaḻon da dit naikanglita ugud Apudyus daḻapnu ilan da nu tuttuwa dat ug-ugudon da Pablo. \v 12 Adu kan dida dat nanuttuwa kan adu pay dat Griego un matangada babai kan dat laḻaki un nanuttuwa. \v 13 Yoong magngoḻan man dat Judio utdin Tesalonica un inwalagawag pay Pablo dit ugud Apudyus sidin Berea, inummoy da uman sidi ot ginaygay da dat tagu un manggulu. \v 14 Utdi, dagusa pinadaḻan dat manuttuwa da Pablo utdin dupit baybay yoong sada Silas kan Timoteo ininggaw da. \v 15 Sadat tagu un ummoy nangituḻud kan Pablo nangkigad da ud Atenas. Ot utdit daan da un mangulin ud Berea imbilin Pablo kan dida un maitung-ud un dagus kan siya da Silas kan Timoteo. \s1 Si Pablo Ud Atenas \p \v 16 Utdiya manguuwayan Pablo kan da Silas kan Timoteo utdin Atenas taḻona mabulubulung gapu’t dit kinaadun dat sinan-apudyus un nailana utdiya ili. \v 17 Isunga ummoy sit sinagoga nakabagbagbaga kan nantudtudu utdat Judio kan bokona Judio un mandaydayaw kan Apudyus. Kaaḻgaw-aḻgaw pay un umoy sit palasaan un nakabagbagbaga kan nantudtudu utdat tagu’n naiyaspuḻ un nangoy sidi un mamiya’n mandongoḻ. \v 18 Ininggaw da pay uduma mimistulu’n ngadnon da si Epicureo kan Estoico ud nakadiskutil kan siya ot kanan dat udum kan dida un, “Ngadan kanun tun palpalawagon tun aginngangatu’n tagu?” Ot kanan pay dat udum un, “Mistulun nin di sabali’n apudyus.” Imbaga da tu ta inwalagawag Pablo dit maipanggop kan Jesus kan sadit umungaḻana. \v 19 Utdi, inawis da un indallay si Pablo utdit ammung dat pappangat un ngadnon da’t Areopago ot kanan da un, “Tigammuwon mi ud tun bagu’n maitudtudu un ibagbagam. \v 20 Ta annat da ud kaddongoḻ mi un sabali’n banag ot piyaon mi ud un tigammuwon nat kaipooyan da.” \v 21 Siyadi dit kanan da ta sadat tagu’d Atenas kan sadat kakkaili’t di, maida lawa’d tigammu da un koon nu adi sat mandodongngoḻ onnu man-ibagabaga utdat bagu un damag. \p \v 22 Utdi, summikad si Pablo utdit atubang da ot kanana’n, “Mailak un dikayu’n iyAtenas relihiyoso kayu. \v 23 Ta utdit nangay-ayawak situn ili yu kan nan-iilak utdat igawa mandaydayawan yu utdan apudyus yu nailak pay dit dadattunan un kama’t tu dit naikanglit, ‘Satu ud dadattunan sit Apudyus un naid yan makatigammu.’ Sadi un Apudyus un daydayawon yu un adiyu tigtigammu, siyaon tun ibagak kan dikayu. \v 24 Siya si Apudyus un nangwa’t tun lubung kan losana nilaun na kan siya ud Apu utdin langit kan situn pita kan bokona inggaw sidat timplu un kingwan di tagu. \v 25 Adi na masapul dan makwan di tagu un manselbi kan siya gaputa siya pay lawan mangitod si mataguwan kan dat losana kasapulan di tagu. \v 26 Pinaloswa na dit osa’n tagu un siya’d nanligwatan dat losana tagu’t dan kailin-ili uttun lap-at tun pita. Ot ingkoddong na pay lawan dit timpu un mantulayan dat kailin-ili kan boddong dat igaw da. \v 27 Pinaloswa na dida daḻapnu siya ud inapon da okyan. Ta dakoḻ dit namnama na un maodasan da utdin mangina-inapan da yoong sat katuttuwaana bokona adayu si Apudyus si ulay singngadan na kan ditaku. \v 28 Kama’t dit kanan da un, \q1 ‘Gapu kan siya matatagu taku, manggidu taku kan awad taku.’ \m Kama pay sit kanan dat nalalainga umaantu un buḻun yu un, \q1 ‘Ta ulay ditaku, aabeng na pay ditaku.’ \m \v 29 Kadon, gaputa aabeng ditaku kan Apudyus, masapula adi taku somsomkon un si Apudyus kapadan dan sinan-apudyus un buḻawan, pilak kan batu un nakwa’l lawa maisayun sit laing kan somsomok di tagu. \v 30 Ta utdit timpu’n naid payyan tigammun dat tagu kan Apudyus, Adina kinankankanan dat basuḻ da yoong sinsatunon bilinona dan losana tagu’t tun pita ta mandadaoli da ot lipsutan da dat basuḻ da. \v 31 Ta ingkoddongon Apudyus dit aḻ-aḻgaw un paukum na dat losana tagu’t tun pita utdit pinili na un ukum un nalintog si man-uukum. Pinanoknokana utdat losana tagu un siya dit pinili na utdit pinaungaḻ na kan katoy.” \p \v 32 Utdit magngoḻan da dit imbagan Pablo maipanggop sit umungaḻan dat matoy inyeemeng dat udum yoong kanan dat udum un, “Piyaon mi payyan un dongḻon tun maipanggop situ.” \p \v 33 Utdiyon, tinengyan Pablo dit ammung dat pappangat. \v 34 Yoong naitung-ud dat udum kan siya ot nanuttuwa da. Osa kan dida si Dionisio un osa utdat Areopago kan osa’n babai un mangngadan si Damaris. Inggaw da pay uduma tagu un nanuttuwa. \c 18 \s1 Si Pablo Ud Corinto \p \v 1 Magangput man di, tinengyan Pablo ud Atenas ot kaysan sidin Corinto. \v 2 Natigtigammu na utdi si Akila un osa’n Judio un iPonto kan sat asawa na un si Priscila. Kaligligwat da ud Italia ta imbilin Emperador Claudio un tengyan dat losana Judio ud Roma. Maabus man un mantitigtigammu da naitung-ud si Pablo kan dida. \v 3 Ot gaputa nampapada dit kewaaḻ da un mankokokwa si tulda, nakaigaw si Pablo kan dida. \v 4 Ot kada Aḻgawa Iillongan umoy si Pablo mantudtudu utdat tagu’t dit sinagoga ta piyaona’n awison dat Judio kan Griego un manuttuwa kan Jesus. \p \v 5 Sumaaḻ man da Silas kan Timoteo un nanligwat Macedonia, inyossaanon Pablo un nan-iwalagawag sidit ugud Apudyus. Pinanoknokana utdat Judio un si Jesus dit Kristu. \v 6 Yoong utdit suganggangon kan in-insultuwon dat tagu, intoḻkag na dat gabu utdit badut na un mangipaila un nangamung daon ot kinnanana kan dida un, “Basuḻ yu pay lawan nu madusa kayu. Bokonona basuḻ ku. Manipud sinsadinon tengyak dikayu ot umoyak manwalagawag sidan bokona Judio.” \p \v 7 Utdi tinaynana dit sinagoga ot nan-atun sidit boḻoy sit sog-on dit sinagoga un kuwan dit osa’n bokona Judio un mangngadan kan Ticio Justo un osa’n mandaydayaw kan Apudyus. \v 8 Ot si Crispo un pangaton dit sinagoga nanuttuwa kan Apudyus pati utdat kaboḻoy na. Adu pay dat nanuttuwa kan nabunyagan sidat iCorinto un nakagngoḻ sidit inwalagawag Pablo. \p \v 9 Sinlabiyan, imbagan Apudyus kan Pablo si kama’t in-inop un, “Adika kumimut. Itulutuluy nu un mantudtudu ot adim gongdaan. \v 10 Ta awadak kan sika ot maid tagu si mamaligat kan sika’t tu ta adu dan tagu un manuttuwa kan sakon situwa ili.” \p \v 11 Utdi, sindagun ya kagogwa un iniinggaw si Pablo utdi un nangitudtudu utdat tagu utdit ugud Apudyus. \p \v 12 Yoong utdit naisaad si Galion un gubinnadul ud Acaya, nandatdatong dat Judio un adi manuttuwa ot nan-aampayunan da un dokmaan si Pablo asida ummoy indatag sit uukkuman. \v 13 Ot kinnanan da’n, “Satuwa tagu aw-awisona dan tagu un mandaydayaw kan Apudyus udsi wagas un maisuganggang sit lintog.” \p \v 14 Yoong utdit sumungbat okyanon si Pablo kinnanan Galion sidat Judio un, “Nu awad okyan nadagson si nakabasuḻan onnu nangwaan dituwa tagu si nadadag kalobbongak okyana dongḻon nat ibaga yu un Judio. \v 15 Yoong nu maipanggopa lawa utdan ugud, ngadngadan kan linlintog yu pay lawana Judio nat manlililiyan yu, dikayu pay lawan manguḻnus. Bokona sadanata banag nat umoy ku ukumon.” \p \v 16 Utdi pinaḻaksun na dida utdit uukkuman. \v 17 Utdiyon dinokmaan da si Sostenes un pangat di sinagogan di Judio asida sinabisabidan sidit atubang dit uukkuman. Yoong adin Galion winiliwili dida. \s1 Nangulin Si Pablo Ud Antiokia \p \v 18 Maabus man di, nabayag un nakaigaw yan si Pablo kan dida’d Corinto. Utdiyon, nampalanga umoy Siria un buḻun na da Priscila kan Akila. Utdin Cencrea dit nanluganan dat bapul yoong utdit daan da un manaḻan pinapulug Pablo dit uḻu na ta awad ud insapatana kan Apudyus. \v 19 Dumatong da man sidin Efeso dummoba da ot ummoy si Pablo utdin sinagoga’n nanudtudu kan nakadiskutil sidat Judio. Siyadi ud nanengyana kan da Priscila kan Akila. \v 20 Kindaw da un makaigaw yan kan dida yoong ummadi na. \v 21 Utdi, nampalang si Pablo ot kanana kan dida un, “Mangulinak kan dikayu nu ipalubus Apudyus.” Utdi, nambapul ot kaysan. \p \v 22 Dumatong man ud Cesarea nanagada si Pablo ud Jerusalem un ummoy nangila utdat manuttuwa asina gummusada nangaw-as sidin Antiokia ud Siria. \v 23 Maabus man dit piga’n aḻgawa ininggawana’t di, kaysan umanon ot dinakdak na dan probinsiya’d Galacia kan Frigia un nampabilog sit pammatin dat losana manuttuwa’t di. \s1 Nanwalagawag Si Apolos Ud Efeso Kan Corinto \p \v 24 Utdi, inggaw osa’n Judio un mangngadan kan Apolos un iyAlejandria un dummatong ud Efeso. Nalainga mampalawag kan adu pay dit tigammuna utdit naikanglita ugud Apudyus. \v 25 Natudtuduwan sidit maipanggop kan Jesus yoong sad kigad tigammuna ullawa sadat intudtudun Juan sidit mambunbunyag. Yoong ulay nu siya’l lawa’d tigammu na di un maipanggop kan Jesus, Adina maag-aggagan un mangipalawag kan kustu dit itudtudu na. \v 26 Isunga ilugi na mana mantudtudu utdit sinagoga’t din Efeso, natuḻoda mampalawag. Yoong magngoḻ man da Priscila kan Akila, indallay da utdit boḻoy da ot inlawlawag da un kustu kan siya dit wagas di mantatagu un impailan Apudyus. \v 27 Ot utdit piyaon Apolos mandoḻmang un umoy ud Acaya, pinabos-oḻ dat manuttuwa utdin Efeso dit somsomok na kan nansulat da utdat manuttuwa utdi un awaton da si Apolos nu sumaaḻ. Dumatong man, dakoḻ dit naituḻung na utdat tagu’t di un manuttuwa maipagapu’t dit kaasin Apudyus. \v 28 Ta nalailaing sit mansusungbat na ot inabak na dat Judio un nakadiskutil kan siya utdit sangun dat kaaduwan ta aḻana utdit naikanglita ugud Apudyus dat pammanoknok na un si Jesus dit mangadan si Kristu. \c 19 \s1 Si Pablo Ud Efeso \p \v 1 Utdit inggawan Apolos sidin Corinto kummiyang si Pablo manipud Galacia kan Frigia agingga ud Efeso. Ot dintong na dat piga’n manuttuwa kan Jesus. \p \v 2 Ot inimusana dida un, “Naawat yu kad si Ispiritu Santu utdit nanuttuwaan yu?” \p Summungbat da un, “Naid! Pulus nu nagngoḻan mi un awad Ispiritu Santu.” \p \v 3 Ot inimus Pablo un, “Ngadan nan bunyag dit nakwa kan dikayu nu?” \p “Padan dit intudtudun Juan,” insungbat da. \p \v 4 Imbagan Pablo kan dida un, “Sadit intudtudun Juan, masapula mandadaoili nat osa’n tagu utdat basuḻ na asi mampabunyag. Imbaga na un masapula manuttuwa da utdit osa un maitagtagnob kan siya un siya si Jesus.” \p \v 5 Magngoḻ da man di, nampabunyag da uman daḻapnu mangipatigammuwan da un manuttuwa da kan Apu Jesus. \v 6 Ot utdit inyagpad Pablo dit ima na utdit uḻu da, dummoba si Ispiritu Santu kan dida. Ot makabagbaga daon sidat sabali un bagbaga un adi da inadaḻ kan imbaga da pay dit paimpadtun Apudyus kan dida. \v 7 Umoya kagwampuḻu’t duwa datuwa laḻaki. \p \v 8 Si unus di tuḻu’n buḻan, nakaoo-ooy si Pablo utdit sinagoga nu Aḻgawa Iillongan ot natuḻoda nan-ugud kan nangilawlawag sidit maipanggop sit mangiyapuwan Apudyus daḻapnu maawis na okyan dat tagu un manuttuwa. \v 9 Yoong inggaw da ud udum kan dida un nasukil un adi manuttuwa. Dinuḻaduḻa da utdit atubang dat adu’n tagu dit Wagas di mantatagu un intudtudun Apu Jesus. Utdi, tinengyan Pablo di un sinagoga un buḻun na dat manuttuwa ot ummoy da utdit igawa tutudtuduwan Tirano. Ot kaaḻgaw-aḻgawa ummoy si Pablo nanudtudu’t di \v 10 si unus di duwa’n dagun ot losana Judio kan bokona Judio un ininggaw sidin Asia dingngoḻ da dit ugud maipanggop kan Apu Jesus. \s1 Sadat Pitu’n Laḻaki Un Abeng Sceva \p \v 11 Adu dat nakaskasdaawa am-amug un pinakwan Apudyus kan Pablo. \v 12 Ta ulay sadat pangyu kan luputa inusal na, nu idallay da utdat masakit makaan dat sakit da kan maaddag dat dimunyu utdat nadimunyu. \v 13 Yoong inggaw da pay piga’n Judio un mandakdakiwas un man-addag da pay sidat dimunyu un awad sidat tagu. Ot pinadas da un usalon dit ngadan Apu Jesus un kanan da utdat nadadaga ispiritu un, “Gapu’t dit pannakabalin dit ngadan Jesus un iwalwalagawag Pablo, lumaksun kayu.” \v 14 Sadat pitu’n laḻaki un abeng dit nangatu’n padin di Judio un mangngadan Sceva dat mangmangwa si kama’t tu. \v 15 Yoong inggaw namingsana summungbat dit dimunyu un kanana’n, “Tigammuk si Jesus kan tigammuk pay si Pablo. Yoong dikayu, singngadan yu?” \p \v 16 Utdiyon, dinukusan dit tagu’n sinakayan di dimunyu dida’n tinilitiliw agingga si inabak na dida’l losan. Ot nambutik da un nasugasugat kan gatittiwayan. \v 17 Madamag man dat losana Judio kan dat bokona Judio un inggaw ud Efeso tuwa napasamak, amoamod dit kimut da ot taḻona indaydayaw da si Apu Jesus. \v 18 Kadon, adu utdat manuttuwa dat dummatonga nangipudnu utdat lawenga kingkingwa da kan nambabawi da utdit atubang dat tagu. \v 19 Adu pay sidat manuttuwaon un mansalsalumangka dat nan-idatong sidat iblu da ot insubba da utdit apuy un iillan dat losana tagu. Umoya limampuḻu’n libu utdit pilak da dit kadagupan dit losana bayad dat iblu. \v 20 Ot gapu’t tuwa naipasamak, summayasayak dit ugud Apudyus ot umaduadu dat bilang dat manuttuwa. \s1 Sat Gulu’t Din Efeso \p \v 21 Magangput man tuwa naipasamak, ingkoddong Pablo un dakdakona’d Macedonia kan Acaya asina umoy ud Jerusalem. Ta kanana un, “Nu maabusak umoy Jerusalem masapula umoyak pay sin Roma.” \v 22 Utdi, pinauna na da Timoteo kan Erasto ud Macedonia un siya dat duwa un katuḻungana ta ininggaw yan si Pablo si sin-akitan sin probinsiya ud Asia. \p \v 23 Utdiya timpu amoamod dit gulu ud Efeso gapu’t dit Wagas di mantatagu un intudtudun Apu Jesus. \v 24 Ta ininggaw osa’n tagu un mangngadan kan Demetrio un mampapanday si palata un koona si sinan-timplu un mangiggaan da utdit sinan-apudyus da un babai un si Artemis. Ot adu dit mapilak dat mankokokwaona utdi un nigusiyu na. \v 25 Sat kingwan Demetrio, pinandatdatong na dat mangkokokwaona kan dat udum pay un pada da un mampapanday si sinan-timplun Artemis asina kinnanan kan dida un, “Gagayyom, titiggammu yu un satuwa talibasu ud gumaknangan taku. \v 26 Yoong maila kan magngoḻ yuwon nat kokkoon dinata Pablo. Itudtudu na un bokona ustu un apudyus danat sinan-apudyus un koon di tagu, ot aduwon dan naawis na un manuttuwa utdan ibagbaga na uttun Efeso kan agistay payon tun losana lakub Asia. \v 27 Ot sad kalaweng na mayam-anan tun nigusiyu taku kan osa pay adi daon ibilbilang dit timplun ud Artemis. Ot adinon dat tagu bigbigon dit kinangatun Artemis un daydayawon dat losana tagu’t tun Asia kan losan situn pita!” \p \v 28 Magngoḻan man dat adu’n tagu dit ugud Demetrio, nakasuḻag da ot impappakuy da un, “Si Artemis ud Efeso dit gattoka tulay!” \p \v 29 Utdiyon summayak dit gulu utdat losana ili ot dinokmaan da da Gayo kan Aristarco un iMacedonia un maibuḻubuḻun kan Pablo asida linagayada indallay dida utdit bubuyyaan. \v 30 Utdi, piyaon okyan Pablo un umoy sit atubang dat losan yoong adin dat manuttuwa pinalubusan. \v 31 Ot ulay sadat uduma opisyal sidiya ili un gagayyom Pablo nangibaun da si umoy mangibaga kan siya un Adina un taḻon mampappaila utdit bubuyyaan. \p \v 32 Taḻona nagulugulu dat tagu’n naammung ot naid masalimutad sidat ipappakuy da ta osaosa kan dida nan-ipakuy paya lawa. Onta kaaduwan kan dida dat adi makatigammu nu apay awad da utdi. \v 33 Gaputa kama’t di, pinaoy dat Judio dit buḻun da un si Alejandro utdit atubang dat tagu daḻapnu ipakaawat na un bokona sadat Judio dit gapun dit gulu. Utdi intayag Alejandro dit ima na un nampaginok sidat tagu ta mampalawag okyan, \v 34 yoong maimatunan man dat tagu un Judio, nandidisan da un nangipappakuy si duwa’n olas sit, “Si Artemis ud Efeso dit gattoka tulay!” \p \v 35 Mansidi, napaginok payon dit isklibentin di ili dat un-unaya tagu ot kanana un, “Katagun-tagu’t tun Efeso, bokon kada tigammun dat losana tagu’t tun lubung un satun ili’n Efeso ud manga-ayyuwan sidit timplun ud nangatu’n Artemis kan sadit nasantuwana batu un nan-otdaga nanligwat langit? \v 36 Maid ud makaisulib situ. Isunga masapul un guminok kayu kan adiyu babaḻangona lawa. \v 37 Indatong yu datuwa tagu’t tu ulay nu naid inakawan da si timplu onnu imbaga da si sumuganggang kan apudyus taku. \v 38 Isunga nu piyaon Demetrio kan dat buḻun na un mampapanday un kasuwan nat osa’n tagu, awad aḻ-aḻgaw un nakabukat din uukkuman ot awad dadit kukuis sidi un umoy da mandaḻuman. \v 39 Ot nu awad udum si lili yu masapul un babagbagaon taku nu timpun di miting. \v 40 Ta sad kalaweng na mabalin un maidaḻum taku utdin gubilnun di Roma maipanggop situ un gulu uttun aḻgaw ot adi taku masungbatan ta maid ud nadotok si gapuna.” \p \v 41 Gangputon man Alejandro un ibaga tu pinadaḻan na dat tagu. \c 20 \s1 Ummoy Si Pablo Ud Macedonia Kan Grecia \p \v 1 Utdit gumminok dit gulu, pinandatdatong Pablo dat manuttuwa ot binagbagaana dida’t mampabos-oḻ sit somsomok da asina nampalang un umoy probinsiya’d Macedonia. \v 2 Dumatong man sidi, dinakdak na dat kailin-ili un ummoy nangila’t dat manuttuwa ot adu dat imbagabaga na kan dida un nampabos-oḻ sit somsomok da asina inummoy ud Acaya un mangngadan Grecia. \v 3 Ininggaw sidi si tuḻu’n buḻan. Ot utdit man-ulin okyanon ud Siria, natigammuwana un pangpanggopon dat Judio un patoyon. Isunga nan-ulin ullawa un nangoy Macedonia. \v 4 Buḻun na da Sopatro un abeng Pirro un iBerea, da Aristarco kan Segundo un iTesalonica, si Gayo un iDerbe, si Timoteo kan pati pay da Tikico kan Trofimo un nanligwat sin probinsiya’d Asia. \v 5 Dumatong da man sin Filipos sidin Macedonia pinaunan Pablo dat buḻun na ot inuway dikami’d Troas. \v 6 Magangput man dit piyestan di tinapay un naid kamos na si bubud, nambapul kami kan da Pablo manipud Filipos si lima’n aḻgaw asi mi dakngon dida ud Troas un ininggawan mi si sindumingguwan. \s1 Sat Anungusa Gummilingan Pablo Ud Troas \p \v 7 Utdit umuna’n aḻ-aḻgaw di sindumingguwan, nandatdatong kami’t dat losana manuttuwa’n iTroas daḻapnu mangan kami’t dit kakan un mangisomsomkan mi utdit natoyan Jesus. Maabus man, nambagbaga si Pablo kan dida ot gaputa manaḻan nu mabigat, intulutuluy na un nambagbaga agingga’t gawan labi. \v 8 Adu dit silaw sidit nanginngatu’n kuwaltu un naammungan mi. \v 9 Ot nantupak sit sawang dit osa’n babbagu un mangngadan kan Eutico. Utdiya mampalpalawagan Pablo, nailig-op sit amoda suyop na ot naotdag sit pita un nanligwat sidit maikatulu’n tuug dit boḻoy. Ot natoya inakup da. \v 10 Yoong dummoba si Pablo ot ummoy na inapawoḻ. Utdi kanana’n, “Adi kayu madanagan ta antu’n umungaḻon.” \v 11 Utdi, summakyat obos si Pablo ot biniibiik na dit tinapay asi kami nangan. Maabus man di, intulutuluy na un nakabagbaga kan dida aginggana si wiswis-it asi kami kaysan. \p \v 12 Ot sadit babbagu’n naotdag, binuḻunan da un kaysan sit boḻoy da un amoamod dit taḻok da ta adina natoy. \s1 Sat Inummoyan Da Pablo Ud Mileto Un Nanligwat Troas \p \v 13 Utdi, ummun-una kami’n nambapul un inummoy sin ili’d Asson ta nangakaḻsa si Pablo ot nantutulagan mi un uuwayon mi utdi. \v 14 Utdit dakngon dikami’d Asson nakalugan kan dikamiyon un kaysan ud Mitilene. \v 15 Manipud sidi intuluy mi un nambapul ot mabigat man dummatong kami utdin domangon ud Chio. Utdit osa’n mabigat dummatong kami ud Samos ot utdit mabigat dintong mi ud Mileto. \v 16 Utdi, ingkoddong Pablo un adi naon mangoy Efeso daḻapnu adina mambayag sidin lakub Asia ta makamu un dumatong Jerusalem. Ta nu awad kakwaana, makadatong okyan sit kaaḻgawan dit Piyestan di Pentecostes. \s1 Sat Nampakadaan Pablo Utdat Lallakay Ud Efeso \p \v 17 Inggaw kami man Mileto nangibaun si Pablo si mangayag sidat lalallakay un mangipangpangat sidan manuttuwa utdin Efeso. \v 18 Sumaaḻ da man kinnanana kan dida un, “Tigammu yu nu kamaan dit nantataguk manipud sit damu un dummakngak situn lakub Asia. \v 19 Imbados ku un nanselbi kan Apu Jesus un napakumbaba kan nan-alluboy dat luwak gapu utdat adu’n ligata linak-am ku utdat lawenga panggop dat Judio un koon kan sakon. \v 20 Tigammu yu pay un adik impaidama intudtudu ud singngadan na man un makatuḻung kan dikayu nu adi inwalagawag kan intudtuduk sit atubang di kaaduwan kan ulay pay sidat kaboḻoyboḻoy. \v 21 Binagaak dat Judio kan bokona Judio un masapula ibabawi da dat basuḻ da kan Apudyus kan manuttuwa da kan Apu Jesu Kristu. \v 22 Ot sinsatun tungpaḻok si Ispiritu Santu ot umoyak sin Jerusalem ulay maid tigammuk nu ngadan nat mapasamak kan sakon sidi. \v 23 Sad tigammuka lawa, sat impagiknan Ispiritu Santu un sit kailin-ili uuwayon dat tagu un baḻudon kan paligaton sakon. \v 24 Yoong bokona sad napotog kan sakon dit mataguwak ta sad taḻona piyaok, tungpaḻok dat pakwan Apu Jesus kan sakon un siyadit mangiwalagawagak sidit Nabaḻu’n Damag maipanggop sidit nangkakaasin Apudyus kan ditaku.” \p \v 25 “Ot sin satun, dikayu un tinudtuduwak sidit Nabaḻu’n Damag maipanggop sin mangiyapuwan Apudyus, tigammuk un maidon man-iinnilaan taku. \v 26 Siya’d gapuna un, uttun satuna aḻgaw ibagak kan dikayu un nu awad kan dikayu ud maisina kan Apudyus un madusa bokonona sakon ud sinbasuḻ. \v 27 Ta adik impaidama impatigammu kan dikayu dat losana panggop Apudyus un koon. \v 28 Siya’d gapuna un aayyuwana’n yu nat long-ag yu padana pay sidat losana labban un ipaayyuwan Ispiritu Santu kan dikayu. On, ayyuwanan yu dat tagun Apudyus un sinubbut na utdit daḻan dit mismu’n Anak na. \v 29 Tigammuk un nu manaḻanak awad da ud tagu’n dumatong kan dikayu un nauyunga kama’t tanana asu un umoy manam-an sinat pammati yu kan pati pay sit pammatin dat manuttuwa. \v 30 Dumtong pay nat timpu un sadat udum sidat kabbuḻunan yu pay lawan, mantuli da daḻapnu maawis dat udum kan dikayu un kumapon kan dida. \v 31 Siya’d gapuna’n mansiput kayu ot gagasmokon yu dit nangiyan-anusaka nanudtuduwan kan dikayu un inaḻgaw kan linabi si unus di tuḻu’n dagun un ulaya lawa’n iyibil ku nu udum na. \p \v 32 “Ot sinsatunon itaḻgod ku dikayu kan Apudyus kan sadit sapatana un kaasiyana dikayu. Siya ud makapabilog sinat pammati yu kan itdona dit insapatana’n itdon sidan losana inlasin na un tagu na. \v 33 Naid ginamgamaka innaḻa si pilak, buḻawan onnu badut si singngadan na mana tagu. \v 34 Dikayu un mismu’d makatigammu un inlabbuk un losan dat nasapul mi utdat kabbuḻunak. \v 35 Impapasnok ku dat losana talibasuk daḻapnu awad mangilasinan yu un masapula makatuḻung taku utdan nakapsut kan nakapus. Adi taku liuwan dit imbagan Apu Jesus un kanana’n, ‘Naang-anggom nat mangitod nu sadin maitdan.” ’ \p \v 36 Utdit magangput Pablo un ibaga datu nampalintumong dan losana nanluwaḻu. \v 37 Ot gaibilan dat tagu’t di un nangapawoḻ kan nangogok kan siya. \v 38 Ta sad amoda indomdom da, sadit ugud na un adi daon man-iinnila. Ot utdiyon ummoy da intuḻud sidit bapula manluganana. \c 21 \s1 Ummoy Si Pablo Ud Jerusalem \p \v 1 Utdi, nampalang kami utdat manuttuwa ot nambapul kamiyona nandadawwos Coos. Mabigat man dintong mi ud Rodas ot manipud sidi ummoy kami’d Patara. \v 2 Utdi insangkat mi ud osa’n bapul un manaḻan Fenicia ot siya’d nambapulan mi un kaysan. \v 3 Utdit dumatong kami si igawa nangtapan mi ud Chipre, ingkaḻwes mi utdin kapon daya na agingga’t dintong mi din probinsiya’d Siria. Tummakdang kami’t din Tiro ta man-idoba dit bapul sidat awit na. \v 4 Ininap mi dat manuttuwa’t di ot nakaigaw kami kan dida si sindumingguwan. Utdiya ininggawan mi kan dida, imbabagga da kan Pablo un Adina umoy ud Jerusalem ta siya’d impatigammun Ispiritu Santu kan dida. \v 5 Yoong madtong man dit aḻgawa manaḻnan mi, nanlakkat kami daḻapnu ituluy mi dit daddaḻan mi. Losan dat manuttuwa pati utdat aassawa kan aabeng da un ummoy namalisgud kan dikami inggana’t dit lasin dit ili. Dumatong kami man sit dupit dit baybay nampalintumong kami’n losana nanluwaḻu. \v 6 Utdiyon nanlugan kami’t dit bapul ot nangulin da payon sidat boboḻoy da. \p \v 7 Manipud Tiro intuluy mi un nambapul aginggana’t dummatong kami’t din Tolemaida. Biniling mi dat manuttuwa’t di ot nakaigaw kami kan dida si sin-aḻgaw. \v 8 Utdit mabigat nambapul kami payyan ot dummatong kami ud Cesarea. Tummakdang kami ot ummoy kami nakaigaw sit boḻoy ud Felipe un osa’n mangiwalwalagawag sidit Nabaḻu’n Damag. Siya’d osa utdat pitu’n laḻaki un napili utdin Jerusalem. \v 9 Inggaw da ud opata bababbaḻasang un abeng na un propetan Apudyus. \v 10 Utdiya ininggawan mi si piga’n aḻgaw dummatong tun osa’n man-uugudon un mangngadan kan Agabo un nanligwat Judea. \v 11 Ummoy kan dikami ot innaḻa na dit gakos Pablo asinapiningil pay lawan dat iki na kan ima na ot kinnanana’n, “Satu dit kanan ud Ispiritu Santu un, ‘Kama’t tu ud mampipingil dan Judio ud Jerusalem sidit sin-gakos situ asida ipaima utdan bokona Judio.’ ” \p \v 12 Utdit magngoḻ mi tu, nakapangpangngaasi kami kan dat tagu’t di un adin okyanon Pablo umoy ud Jerusalem. \v 13 Yoong summungbat si Pablo un, “Apay gaibilan kayu un kama’t tu un pasigabon yu tun angos ku? Bokona lawa’n nakasaganaak un mapingil sidin Jerusalem nu adi nakasaganaak pay un mapatoy sidi maipagapu kan Apu Jesus.” \p \v 14 Ot gaputa adina mabagaan, inggongda mi ot imbaga mi ullawa un, “Sat piyaon ud Apu ud matungpal.” \p \v 15 Lumabas man ud piga’n aḻgawa ininggawan mi utdi, insagana mi dat masapul mi ot intuluy mi un ummoy ud Jerusalem. \v 16 Inummoy pay kan dikami dat piga’n manuttuwa’n iCesarea ot intuḻud dikami utdit mandagusan mi un boḻoy Mnason un iChipre un osa utdat nabayagona manuttuwa. \s1 Biniling Da Pablo Si Santiago \p \v 17 Utdit dummakngan mi ud Jerusalem, nantattaḻok dat manuttuwa un namadatong kan dikami. \v 18 Mabigat man naitung-ud si Pablo kan dikami un umoy namiling kan Santiago. Ot dintong mi dat losana lalallakay dat manuttuwa’t di. \v 19 Maabus man un kumustaon Pablo dida, imbaga na kan dida dat losana kingkingwan Apudyus sidat bokona Judio maipagapu’t dit nanudtuduwana kan dida. \v 20 Magngoḻ da man dat impadamag na indaydayaw da si Apudyus. \p Yoong imbaga da kan Pablo un, “Sunud, tigammumon un linibulibu’n Judio ud nanuttuwa kan Jesus yoong ipapasnok da un unudon dit lintog Moses. \v 21 Nagngoḻan da un itudtudum kanu utdat Judio un inggaw sit boboḻoy dat bokona Judio un umadsan da dit lintog Moses. Ibagbagam kanu pay un Adina masapula matuḻgiyan dat aabeng da kan ulay adi da uunnudon dat ugali taku. \v 22 Ot ngadan nat koonon? Maid duwaduwa na un matigammuwan da un summaaḻ kaon. \v 23 Isunga koom tu un ibaga mi. Antu da ud opata laḻaki un nansapata kan Apudyus. \v 24 Maibuḻun kaon kan dida utdin timplu un umoy mangwa utdit kadawiyana mandadaḻus. Ibayadam didaon sidat mabayadan daḻapnu mabalin daon un mampapulug.\f + \fr 21:24 \ft Bilbilang 6:13-20\f* Ot siya ud manigammuwan di losan un maid katuttuwaan dat dingngoḻ da un maipanggop kan sika nu adi gasissiya ka un manutungpal sidat lintog Moses. \v 25 Yoong sidat bokona Judio un manuttuwa impaw-itan miyon dida si sulat un mangibilin kan dida un adi da mangan si makan un naidatun sidan sinan-apudyus onnu daḻa onnu ayam un napsoḻ kan adi da sog-onon dat bokona asawa da.” \p \v 26 Ummampayun si Pablo ot utdit mabigat indallay na dat opata laḻaki utdit timplu ot naidoga un nangilugi utdit kadawiyana koko-on daḻapnu madaḻusan da. Utdiyon, nilumnok un ummoy nangipatigammu’t dit padi nu kapiga dit magangputan dit madaḻusan da kad makwa dit datun di kada-osa kan dida. \s1 Dinokmaan Da Si Pablo Utdit Timplu \p \v 27 Dandani mana magangput dit naituding un pitu’n aḻgaw, inggaw da ud Judio un iyAsia un nakaila kan Pablo utdit timplu. Ot ginaygay da dat tagu un makasuḻag kan Pablo ot dinokmaan da. \v 28 Impappakuy da un, “Kabbuḻunana Judio tumuḻung kayu! Ta antuwon dit tagu un mandakdakdak sida’l losana igaw un mangitudtudu’t dat losan un naidon selbin dat ugali taku’n Judio kan sat lintog Moses padana pay ta dinimok na tun nasantuwana timplu ta nangilnok sidat bokona Judio.” \v 29 Imbaga da tu ta naila da si Pablo utdin Jerusalem un naibuḻun si bokona Judio un iyEfeso un mangngadan si Trofimo. Ot sat somsomok da innilnok na utdit timplu. \p \v 30 Utdi, nabukaḻ dat losana tagu’d Jerusalem ot nanggugunod da un ummoy nanokma kan Pablo. Linagayad da un inlaksun sidit timplu asida dagusa inyonob dit timplu. \v 31 Patoyon okyanon dat tagu si Pablo, yoong inggaw ummoy nangipadamag sidit ap-apun dat suldadu’d Roma un nagulu ud Jerusalem. \v 32 Utdi, dagusa nangayag dit ap-apu utdat oopisyal kan pati utdat suldadu da ot nanukḻus da un inummoy sit kawadan dat tagu. Mailan man dat tagu’t di dit ap-apu kan dat suldadu na inillongan da un manabisabid kan Pablo. \p \v 33 Utdi, kummatam dit ap-apun di suldadu ot inaḻa na si Pablo un pinapingil sidat suldadu na si duwa’n kinawad. Utdiyon inimusana dat tagu un kanana’n, “Ngadan dituwa tagu? Ngadan dit kingwa na?” \p \v 34 Summungbat da un gapappakuyana nadumaduma dit sungbat da. Gaputa amod dit damit da, adin dit ap-apun di suldadu masinog nu singngadan dit gattoka napasamak ot binilin na dat suldadu na un idallay da si Pablo utdit kampu da. \v 35 Utdit dakngon da dit aḻdan intayag dat suldadu un nangawit kan Pablo un nangilnok kan siya gapu utdit amoda suḻag dat tagu. \v 36 Ta gapappakuyan da un maitungtung-ud un kanan da un, “Patoyon taku.” \s1 Ingkalintogan Pablo Dit Long-ag Na \p \v 37 Utdit ilnok da okyanon si Pablo utdit kampun dat suldadu imbagan Pablo utdit ap-apu un, “Antu okyan ibagak kan sika nu mabalin?” \p Ot kanan dit ap-apun di suldadu un, “Tigammum gayam man-iGriego? \v 38 Bokon kad nin un sika dit iyEgipto utdit adi payyan nasulit un gummusuḻ sit gubilnu ot impangat na dat opata libu’n tulisan un ummoy sit igaw un maid tagtagguwan?” \p \v 39 Summungbat si Pablo un, “Bokona sakon. Judiowak un iTarso un mandindinamaga ili’t din probinsiya’d Cilicia. Pangaasim ud ta mampalawagak sidan tagu.” \p \v 40 Utdi, pinalubusan dit ap-apun di suldadu ot summikad si Pablo utdit palikad dit aḻdan asina intayag dit ima na un nampaginok sidat tagu. Guminok da man nambagbaga kan dida utdit ugud da un Hebreo. \c 22 \p \v 1 “Mamaḻḻong-ag kan susunud ku, dumngoḻ kayu ta ipalawag ku tun sungbat ku utnat ipabpabasuḻ yu kan sakon.” \p \v 2 Magngoḻ da mana mambagbaga utdit bagbaga da un Hebreo, amo gummiginnok da’l losan ot intuluy Pablo un kanana’n, \p \v 3 “Judiowak un naiyabeng sidin Tarso ud Cilicia yoong dummakoḻak situn Jerusalem un uswelan ud Gamaliel. Natudtuduwanak sit gattoka kokwan dat linlintog dat aappu taku ot napasnokak un manselbi kan Apudyus un pada yu pay sinsatun. \v 4 Pinalipaligatak inggana’t natoy dat udum sidat tagu un manuttuwa utdit intudtudun Jesus un Daḻan. Dinokmaak dida, babai man onnu laḻaki ot paimbaḻud ku dida. \v 5 Ot sat kangattuwana padi kan dat lalallakay taku dat makakustigu un tuttuwa datu un ibagbagak kan dikayu. Ta dida’d nangitod kan sakon sit sulat un ipailak sidat buḻun taku ud Damasco daḻapnu dokmaak dat manuttuwa’t di asik iyoy dida un mapingil situn Jerusalem daḻapnu madusa da.” \s1 Inuḻ-uḻnug Pablo Dit Nanuttuwaana Kan Apu Jesus \r (Kingkingwan 9:1-19; 26:12-18) \p \v 6 “Utdiya manaddaḻanak un dumoḻdoḻ ud Damasco si mamatuk, kakḻata lawa’n inggaw napaddapadda’n silaw un nanligwat langit un naipaslang kan sakon kan sidit nangkalliput ku. \v 7 Naidugsutak sit pita ot nagngoḻ ku dit ginga’n kanana kan sakon un, ‘Saulo, Saulo, apay palpaligatom sakon?’ \p \v 8 “‘Singngadan nu kad Apu?’ inimus ku. \p “Kinnanana kan sakon un, ‘Sakon si Jesus un iNazaret un palpaligatom.’ \p \v 9 “Sadat buḻun ku naila da dit silaw yoong adi da nagngoḻ dit gingan dit nakabagbaga kan sakon. \v 10 Ot inimus ku un, ‘Ngadan nat kook, Apu?’ \p “Ot summungbat si Apu un, ‘Gumangun ka ta ituluy nu un umoy Damasco ta awad mangibaga’t di kan sika utdat naitudinga koom.’ \p \v 11 “Adiyak makaila gaputa kinuḻapak sidit doḻang didiya silaw ot kinebedak sidat buḻun ku un indallay ud Damasco. \p \v 12 “Utdiya ili, inggaw osa’n tagu un mangngadan kan Ananias un taḻona manuttuwa utdat linlintog taku kan nabaḻu ud kaugudana utdat losana Judio un iinggaw sidi. \v 13 Dummatong kan sakon ot summikad sidit sog-on ku un kanana’n, ‘Sunuda Saulo, makaila ka umanon.’ \p “Utdi, dagusa nakailaak ot tummukkoḻak kan siya.” \p \v 14 “Ot imbaga na kan sakon un, ‘Sadit Apudyus dat aamma taku pinilina’d sika un manigammu utdat piyaona kan mailam dit Nalintoga Anak na kan magngoḻ nu dit mismu un ginga na. \v 15 Sika’d kustigu na un mangipanoknok sidat tagu utdat losana nailam kan dingngoḻ nu. \v 16 Ot sinsatun, ngadan payyan nat uuwayom? Lumigwat ka ot pabunyag ka. Ot kodawom kan Apu Jesus un pakawanona dat basuḻ nu.’ ” \s1 Imbaun Apudyus Si Pablo Un Mangitudtudu Utdat Bokona Judio \p \v 17 “Utdiyon nangulinak situn Jerusalem ot madamaak mana manluwaḻu utdin timplu kama’t in-inop dit nangil-ak \v 18 kan Apu ot imbaga na un, ‘Daḻasom ot tengyam tun Jerusalem ta adin dat tagu’t tu tuttuwaon nat pammanoknok nu maipanggop kan sakon.’ \p \v 19 “Yoong kinnanaka summungbat un, ‘Apu, tuttuwaon da ud sakon situn kanak ta gagangay titiggammu da un inummoyak sidat kasinasinagoga uttun Jerusalem ot dinokmaaka paimbaḻud dat manuttuwa kan sinabisabidak dida. \v 20 Ot utdit napatoyan Esteban un nangustigu kan sika nakasikadaka mismu’t di un nangiyoon kan nangadog sidat badut dat namatoy kan siya.’ \p \v 21 “Yoong imbagan ud Apu kan sakon un, ‘Ikan, ta ibaun ku’d sika utdin adaddayuwana igaw dan bokona Judio.’ ” \p \v 22 Dinudumngoḻ dat tagu kan Pablo yoong utdit nagngoḻan da tuwona imbaga na nakasuḻag da ot nampappakuy da un kanan da’n, “Patoyon yu nata tagu! Bokona lumbong un matagu!” \p \v 23 Utdi gapappakuyan da kan iwasiwasiwas da dat badut da kan itaballu da dat gabu ud ngatu utdit amod un suḻag da. \v 24 Utdiyon imbilin dit ap-apun dat suldadu utdat tagu na un ilnok da si Pablo utdit kampu da asina imbaga un sabisabidan da un imusan daḻapnu matigammuwan da nu apay un amod dit mampapakuy dat Judio kan siya. \v 25 Utdit mapingil daon daḻapnu masabidan, imbagan Pablo utdit opisyal un sumisikad sidit sog-on na un, “Ipalubus kad dit lintog un masabidan nat iRoma un adina payyan nabistigal?” \p \v 26 Magngoḻ man dit opisyal tu, inummoy sit ap-apu da ot kanana’n, “Ay ilama lawa nu ngadan nat koom kan siya ta iRoma gayam tuwa tagu!” \v 27 Utdi, ummoy dit ap-apu kan Pablo inimus un, “Tuttuwa kad un iRoma ka?” \p “On,” insungbat Pablo. \p \v 28 Ot summungbat dit apun di suldadu un, “Nanggastuwak si dakoḻa pilak udsi nambalinaka tagun di Roma.” \p Summungbat si Pablo un, “Yoong iRomaak un naiyabeng.” \p \v 29 Utdiyon, dagusa kummunukunud dat suldadu un mamistigal kan siya utdit magngoḻan da dit imbaga na kan ulay sadit opisyal, ummogyat payon sidit matigammuwana un iRoma si Pablo gaputa siya dit namingil kan siya. \s1 Indatag Da Si Pablo Utdat Sanhedrin \p \v 30 Utdi, piyaon dit ap-apun di suldadu un matigammuwan dit ipabpabasuḻ dat Judio kan Pablo. Isunga utdit mabigat, imbilin na un makaan dat kinawad un namingil da kan Pablo kan binilin na dat aap-apun di padi kan sadat Sanhedrin un mammimiting da. Utdi, ummoy na indatag si Pablo utdit sanguwan da. \c 23 \p \v 1 Utdi, intutukkoḻ Pablo dadit losana mammimiting asina kinnanan un, “Susunud ku un kaganakan Israel, kigad nataguwak inggana’t tuwa aḻgaw, naid tigammuk si kingwak ut laweng sidin man-iilan Apudyus.” \v 2 Magngoḻ man Ananias un kangattuwana padi, imbilin na utdat adani un sumisikad sidit sog-on Pablo un tigpapon da dit sangi na. \p \v 3 Utdi, kinnanan Pablo kan siya un, “Si Apudyus ud manigpap kan sika un man-ag-agin. Alig nu ud alisut un pinambalin da un kama nu napoḻkas ta kuisom okyan sakon un maibasal sit lintog yoong salungasingom dit lintog sinat mampatigpapam kan sakon.” \p \v 4 Ot kinnanan dat tagu un kaadaniyan kan Pablo un, “Apay in-insultuwom nat kangattuwana padin Apudyus?” \p \v 5 “Naid ussiya’d tigammuk susunud, un siya dit kangattuwana padi,” kinnanan Pablo. “Ta naikanglit pay-an sidit ugud Apudyus un, ‘Adi yu pabainan nat tagu un mangipangat kan dikayu.’ ” \p \v 6 Utdit nadlaw Pablo un sadat udum sidat mammimiting, Saduceo da kan Fariseo dat udum indangsoḻ na un nambagbaga un, “Susunud ku, Fariseowak pay ta Fariseo dat ginnapuwak isunga namnamaok un paungaḻon Apudyus dat natoy ot siya ud gapun tun naidaḻumak situnsatun.” \p \v 7 Utdit naibaga na tu, nansisinnungbat dat Fariseo kan dat Saduceo ot nagogwa da un dit mammimiting. \v 8 Ta sadat Saduceo adi da manuttuwa un umungaḻ dat natoy kan adi da pay tuttuwaon un awad anghel onnu kadogwa yoong sadat Fariseo manuttuwa da utdatu un losan. \v 9 Utdi, taḻona dummangsoḻ dit pinnaleset dat Saduceo kan dat Fariseo ot sadat uduma mimistulun di lintog un buḻun dat Fariseo summikad da ot kinnanan da un, “Naid maodasan mi si laweng situwa tagu. Tuwan nu tuttuwa’n awad ispiritu onnu anghel ud si nakabagbaga kan siya.” \p \v 10 Taḻona ummengeenget dit sisinnungbat ot kummimut dit ap-apun di suldadu nu manwewwesang da si Pablo. Utdi, binilin na dat suldadu na un dumoba da ta umoy da aḻan si Pablo daḻapnu idallay da utdit kampu da. \p \v 11 Utdiya labi nampaila dit Apu utdit sog-on Pablo ot kinnanana un, “Pabilgom nat angos nu. Pinanoknokam dit maipanggop kan sakon situn Jerusalem ot masapula siya pay koom sin Roma.” \s1 Panggop Da Un Patoyon Si Pablo \p \v 12 Mabigat man nan-aanamungan dat piga’n Judio ot insapata da un adi dan taḻon mangan kan uminum agingga’t mapatoy da si Pablo. \v 13 Nakalimampuḻuwan dat laḻaki un nantutulag. \v 14 Utdiyon inummoy da utdat aap-apun dat papadi kan lalallakay ot kinnanan da un, “Taḻona insapata mi’l losana adi kami’n taḻon mangan agingga’t mapatoy mi si Pablo. \v 15 Isunga kodawon mi kan dikayu kan sidat Sanhedrin un mangipatuḻud kayu si bilin kan ap-apun di suldadu ta idatong da si Pablo kan dikayu, un kama nu piyaon yu un maawatana kustukustu dit kasu na. Ta nasasaggana kami un umoy mangilpang kan siya sin daan na un dumatong situ.” \p \v 16 Yoong inggaw ud abeng dit sunud Pablo un babai un nakagngoḻ sidit nantutulagan da, ot inummoy sidit kampun dat suldadu ot imbaga na kan Pablo dit panggop da. \v 17 Utdi, inayagan Pablo dit osa’n opisyal ot imbaga na kan siya un, “Idallay nu tuwa mamabbagu utdin ap-apu yu ta antu ud ibaga na kan siya.” \p \v 18 Utdi, indallay dit opisyal ot impuyut na utdit ap-apu da un kanana’n, “Inayaganak kan Pablo un baḻud ot imbaga na un iyoy ku tuwa mamabbagu kan sika ta antu ud ibaga na.” \p \v 19 Utdiyon kinebed dit ap-apun di suldadu dit mamabbagu ot inyadayuna daḻapnu maid makagngoḻ si sabali, asina inimusan un, “Ngadan nat ibagam kan sakon?” \p \v 20 Summungbat un, “Nantutulag dat pangaton dat Judio un kodawon da kan sika un idallay nu si Pablo nu bigat sidin mammimitingan da, ta ag-agin piyaon da un maawatan dit kustukustu’n maipanggop sit kasu na. \v 21 Yoong adim okyan tuttuwaon dida ta awad da ud makalimampuḻuwana laḻaki un mangiilpang kan siya. Insapata da un adi da mangan kan uminum agingga’t mapatoy da si Pablo. Nakasagana da un mangipatungpal situwa koon da ot uuwayon da’l ullawa nat ibagam.” \p \v 22 Utdiyon binilin dit ap-apun dat suldadu dit mamabbagu un kanana’n, “Adim ibagbaga si udum un imbagam tu kan sakon.” \p Asi naon pinadaḻan. \s1 Indallay Dat Pablo Kan Gubinnadul Felix \p \v 23 Utdit lapuwan dit mamabbagu inayagan dit ap-apun di suldadu dat duwa’n opisyal na ot binilinana dida un, “Mangisagana kayu si duwa’n gasuta suldadu kan pitumpuḻu’n mangabayu kan duwa’n gasuta gasay-angan ta manaḻan kayu’d Cesarea nu pogpoga’n suyop sooni nu labi. \v 24 Isaganaan yu pay si Pablo utdat kabayu ut mangabayuwana ot ituḻud yu kan gubinnadul Felix un maid mapaspasamak kan siya si laweng.” \v 25 Utdiyon nansulat dit ap-apun di suldadu kan gubinnadul Felix un kanana’n, \p \v 26 “Kan sika un nangatu’n gubinnadul Felix. Kapkapiya ka okyan, Apu. \p \v 27 “Dinokmaan dan Judio tuwa tagu ot dandani da un pinatoy. Natigammuwak un tagun di Roma ot ummoy kami’t dat suldaduk ud sinaḻakan. \v 28 Piyaok tigammuwon dit nangidaḻuman da kan siya isunga indatag ku utdat Sanhedrin. \v 29 Ot naodasak un naid kingkingwa na si laweng un gapun di mapatoyana onnu maibaḻudana. Ta sad ipabasuḻ da’l lawa kan siya dit maipanggop sidit lintog da. \v 30 Utdit matigammuwaka panggop dat Judio un patoyon tuwa tagu dagusa impadaḻan ku kan sika. Ot imbilin ku pay sidan mamabpabasuḻ kan siya un sika’d mandaḻuman da. Satun nansulat, Claudio Lisias.” \p \v 31 Utdiyon tinungpal dat suldadu dit imbilin na kan dida ot inaḻa da si Pablo ot utdiya labi kaysan da inggana’t dummatong da ud Antipatrisa. \v 32 Mabigat man nangulin dadit adi nangabayu utdit kampu da. Ot sadat nangabayu’l lawa ud nantuluy un nangituḻud kan Pablo. \v 33 Dumatong da man ud Cesarea intod da dit sulat kan gubinnadul Felix asida inyawat pay si Pablo. \v 34 Binasan dit gubinnadul dit sulat asina inimusan si Pablo nu singngadan dit ili na. Utdit matigammuwana un iCilicia, \v 35 kinnanana un, “Dongḻok kan kuisok sika nu dumatong dat mangidaḻum kan sika.” \p Utdiyon binilin na un maiyoya maandogan si Pablo utdit boḻoy un pinatuud didit Ali Herodes sidit. \c 24 \s1 Indaḻum Dat Judio Si Pablo \p \v 1 Lumabas man lima’n aḻgaw, inummoy Cesarea si Ananias un kangattuwana padi un buḻun na dat piga’n lalallakay kan inggaw pay osa’n abugadu un mangngadan kan Tertulo. Ummoy da kan gubinnadul Felix ot indatag da dit daḻum da kan Pablo. \v 2 Utdit naayagan da si Pablo, inlapun Tertulo un man-ibaga’t dat ipabasuḻ da kan siya un kanana’n, \p “Apu, madaydayawa Gubinnadul! Gapu utnat kalaing nu un mangipangat nabayagona kapkapiya kami uttuwa igaw. Maipagapu kan sika adu un nabaḻu’n nakwa un nangkapiyaan tun ili. \v 3 Singngadan na mana ayan mi’t tun losana linakub tun ili mi bigbigon mi dat nakwaam ot dakoḻ tun yaman mi kan sika. \v 4 Adi mi piyaon un mataktak ka yoong pangaasim ta anusama dongḻon tun aboba un palawag mi. \v 5 Ta sigun sit padas mi ga-oogyat tuwa tagu ta gumugulu. Siya ud nangilapu si gulu utdat losana Judio uttun lubung, kan siya ud pangat dat buyut dit osa’n iNazaret. \v 6 Pinadas na paya dimokon dit kinasantun dit timplu ud Jerusalem yoong dinokmaan mi. [Ot kuison mi okyan sidit lintog mi \v 7 yoong dummatong da Lisias un ap-apun di suldadu pati utdat suldadu na ot pinḻos da un innaḻa kan dikami. \v 8 Utdiyon imbilin Lisias kan dikami un sika’d umoyan mi mandaḻuman.] \f + \fr 24:8 \ft Naid datu un bersikulu utdan uduma manuskrito.\f* Nu imusam tuwa tagu matigammuwam kan siya dat losana ipabasuḻ mi kan siya.” \p \v 9 Ummampayun pay dat Judio un buḻun na utdit daḻum ot pinanoknokan da’l losana tuttuwa datu’n imbaga na. \s1 Ingkalintogan Pablo Dit Long-ag Na \p \v 10 Magangput man di, sininyasan Felix si Pablo un mambagbaga. Ot kinnanan Pablo un, \p “Apu Gubinnadul, tigammuk un nabayag kaon un kuis situn ili mi, siya’d gapuna un malagsakanak un mangipalawag situn kalintogak sinat atubang nu. \v 11 Nu man-im-imus ka, matigammuwam un naid payyan kagwampuḻu’t duwa’n aḻgaw si lummabas manipud sit ummoyak nandaydayawan kan Apudyus sidin Jerusalem. \v 12 Ot utdit ininggawak sidi naid osa si Judio ut nakaila kan sakon un nakasinnungbat onnu nanggulu utdat tagu utdin timplu onnu sinagoga onnu ulay sidin ili’d Jerusalem. \v 13 Ot maid maidatag da ut pammanoknok da utdan ipabpabasuḻ da kan sakon. \v 14 Yoong aminok un tuttuwan mandaydayawak kan Apudyus un siya’d nandaydayawan dat ginnapuwan mi ot un-unudok dit Wagas un intudtudun Jesus un kanan da un bokona siya’d kustun tudtudu. Manuttuwaak pay sidat losana naikanglit sidit lintog Moses kan sidat iblun dat propetan Apudyus sidit. \v 15 Mannamnamaak kan Apudyus un padan din mannanamnaman datun mamabpabasuḻ kan sakon. Namnamaok un paungaḻona kan katoy da’l losana tagu, laweng man onnu nabaḻu. \v 16 Isunga taḻona naammaak sidan losana kook daḻapnu adiyak makakokwa’t laweng sidin man-iilan Apudyus kan sidan tagu. \p \v 17 “Lumabas man piga’n dagun un naidak Jerusalem, nangulinak ta umoyak mangitod si pilak un maituḻung sidat buḻun ku un Judio kan umoyak mandatun kan Apudyus sidin timplu. \v 18 Madama payyana mandatdatunak sit naka-il-an da kan sakon sidin timplu utdit magangputanon dit ugali un mandadaḻus. Naid adu si tagu’t di ot naid pay gulu. \v 19 Yoong ininggaw da ud piga’n Judio un nanligwat sin lakub Asia ot dida okyan sad umoy mandaḻum nu awad ipabasuḻ da kan sakon. \v 20 Onnu, sadatu okyana tagu ud mangibaga nu singngadan dit indasan da un basuḻ ku utdit indatag da ud sakon sidat Sanhedrin. \v 21 Satu’l lawa ud magasmok ku’n indangsoḻa imbaga utdit summikadak sit atubang da un, ‘Mabistigalak kan dikayu’t tun satuna aḻgaw gaputa manuttuwaak un umungaḻ dat matoy nu timpu na.’ ” \p \v 22 Utdi, gaputa gattoka napatigammuwan si Felix maipanggop sidit Wagas di mantatagu un intudtudun Apu Jesus, pinansaḻdong na dit mambistigalan da kan Pablo un kanana’n, “Asik ibanag tuwa daḻum nu dumatong si Lisias un ap-apun di suldadun di Roma.” \v 23 Ot binilin na dit opisyal un maituluy un maandogan si Pablo yoong palubusana si akita waya na kan adina iyapa dat gayyom na un umoy tumuḻung sidat kasapulana. \s1 Si Pablo Utdit Atubang Da Felix Kan Drusila \p \v 24 Lumabas man piga’n aḻgaw dummatong da Felix kan Drusila un asawa na un osa’n Judio. Pinaayag na si Pablo ot didingngoḻ da dat imbaga na maipanggop sidit manuttuwaana kan Jesu Kristu. \v 25 Yoong utdit ipalpalawagon Pablo dat maipanggop si kinalintog, kina-attom un adi mangwa si laweng kan sadit dumakngan dit aḻ-aḻgaw un mangukuman Apudyus, nakakimut si Felix. Ot kinnanana un, “Manaḻan ka yan. Asik payyan sika ayagan nu awad timpuk.” \v 26 Utdi payona timpu, kanayuna paayagan Felix si Pablo daḻapnu kabagbaga na ta mannamnama un itdan Pablo si pilak. \p \v 27 Lumabas man duwa’n dagun naisukat si Porcio Festo kan Felix un gubinnadul. Yoong gaputa piyaon Felix un maaḻa dit mampipiyan dat Judio kan siya binaybay-ana si Pablo un dit mababaḻud. \c 25 \s1 Kindaw Pablo Un Maidaḻum Sit Ali Ud Roma \p \v 1 Dummatong si Festo utdin Cesarea daḻapnu mantulaya gubinnadul. Ot lumabas man tuḻu’n aḻgaw inummoy Jerusalem. \v 2 Dumatong man sidi, indatag dat aappun di padi kan pappangat di Judio kan siya dit daḻum da kan Pablo. Nakapangpangngaasi da kan Festo \v 3 un ipadaḻan na si Pablo ud Jerusalem daḻapnu dida’d manguis kan siya, yoong sat panggop da lopangon da utdit daḻan. \v 4 Summungbat si Festo un, “Maaandogan si Pablo ud Cesarea ot adi bali ta mangulinak sidi un masapa. \v 5 Ot ibaun yu dat pappangat yu un maibuḻun kan sakon ud Cesarea daḻapnu dida ud mangidatag sit daḻum yu kan siya nu awad nakabasuḻana.” \p \v 6 Ininggaw si Festo utdin Jerusalem si waḻu onnu simpuḻu’n aḻgaw asina gummusada nangulin ud Cesarea. Mabigat man inummoy sidit kukuisana ot imbaga na un idatong da si Pablo. \v 7 Makaḻnok man si Pablo dinalinup dat Judio un nanligwat ud Jerusalem ot inlapu daona man-ibaga’t dat adu’n nadagsona ipabasuḻ da kan siya yoong adi da mapanoknokan dida. \v 8 Ot summungbat si Pablo un, “Naid ud kingkingwak si maisuganggang sit lintog mi un Judio onnu utdit timplu kan ulay sit Emperador ud Roma.” \p \v 9 Yoong piyaon Festo un maaḻa dit mampipiyan dat Judio kan siya ot inimusana si Pablo un, “Piyaom kada umoy sin Jerusalem ta siya’d manguisak sidatuwa naipabasuḻ kan sika?” \p \v 10 Yoong summungbat si Pablo un, “Madik Apu, ta antuwakon un sumisikad situn uukkuman di Emperador ud Roma un siya’d lumbonga makuisak. Ot titiggammum un naid gapu’d kingwak si laweng sidan kailiyaka Judio. \v 11 Nu awad sinalungasing ku ut lintog kan kingwak si laweng un lobbonga mapatoyak maid kimut ku un matoy. Yoong nu maid katuttuwaan nat ipabasuḻ da kan sakon maid makabalina mangiyawat kan sakon kan dida. Kodawok un maiyoy tun kasuk kan Emperador ud Roma.” \p \v 12 Utdi, inimusan Festo dat buḻun na nu mabalin dit kindaw Pablo ot imbaga da un mabalin. Ot summungbat un, “Gapu ta kindaw nu un si Emperador ud Roma ud manguis kan sika boot padaḻnon mi ud sika’t di.” \s1 Si Pablo Utdit Atubang Da Ali Agripa Kan Bernice \p \v 13 Lumabas man ud piga’n duminggu dummatong da Ali Agripa\f + \fr 25:13 \ft Siya si Herodes Agripa II un anak ud Herodes Agripa 1\f* kan Bernice un asawa na ud Cesarea daḻapnu ida umanggom kan Festo un bagu’n gubinnadul. \v 14 Utdiya ininggawan da’t di si piga’n duminggu, imbagan Festo kan Ali Agripa dit kasun Pablo un kanana’n, “Awad osa’n baḻud situ un tinengyan Felix. \v 15 Ot utdit ininggawak Jerusalem, nandaḻum dat aap-apun di padi kan dat lalallakay di Judio kan sakon ot kindaw da un koddongak si Pablo un mapatoy. \v 16 Yoong kinnanak kan dida un bokona kadawiyan mi un iRoma un mangiyawat si tagu un naidaḻum nu daan na un makasinnangu’t nat nandaḻum kan siya daḻapnu awad waya na un manungbat sidat ipabasuḻ da kan siya. \v 17 Siya’d gapuna un utdit dummatong da uttun Cesarea, adiyak nantaktak. Utdit mabigat ummoyak sin kukuisan ot paindatong ku dit baḻud. \v 18 Ot utdit summikada mambagbaga dat nangidaḻum kan siya, naid ud imbaga da si nakabasuḻana un kama’t dit ninamnamak. \v 19 Nu adi sad oḻog da’l lawa’n nansisinnungbatan dit maipanggop sidit pammati da un Judio kan sadit tagu’n mangngadan kan Jesus un natoy yoong ibagabagan Pablo un matatagu. \v 20 Gaputa adik tigammu nu innok un mamistigal situwa kasu, inimus ku kan Pablo nu piyaona un umoy ud Jerusalem ta siyadi ud mabistigalana. \v 21 Yoong kindaw na un maandogan agingga’t sadit Emperador ud Roma ud mangoddong kan siya. Ot imbilin ku un maandogan agingga si maipadaḻan kan Emperador.” \p \v 22 Utdi, kinnanan Ali Agripa un, “Piyaok paya dongḻon tuwa tagu.” \p “Dongḻom an nu bigat,” insungbat Festo. \p \v 23 Kadon sit mabigat, dummatong da Ali Agripa kan Bernice un nangkababḻu dat usal da kan taḻona napadayawan da un nilumnok sidit mimittingan un binuḻunan dat aap-apun di suldadu kan pappangat didiya ili. Ot imbilin Festo un maidatong si Pablo. \v 24 Idatong da man imbagan Festo un, “Apu Ali Agripa, kan dikayu’l losana awad situ, antu dit tagu un indaḻum dat losana Judio kan sakon sidin Jerusalem kan situn Cesarea un ipappakuy da un, Adina lumbong un matagu. \v 25 Yoong naid maodasak si laweng ut kingwa na un lobbonga mapatoyana. Ot gaputa kindaw na un si Emperador ud manguis kan siya impalubus ku un maipadaḻan kan siya. \v 26 Yoong naid nadotok si nakabasuḻana ut isulat ku kan Apu Emperador. Ot siya’d nampaiyoyak kan siya uttun atubang yu taḻon kan sika Apu Ali Agripa daḻapnu magangput kada maimusam, awad ud maisulat ku. \v 27 Ta uttun somsomok ku lawenga ibaun ku’l lawa nat osa’n baḻud kan Emperador un maid nadotok si gapun di nakabasuḻana.” \c 26 \s1 Ingkalintogan Pablo Dit Long-ag Na Kan Ali Agripa \p \v 1 Utdiyon imbagan Ali Agripa kan Pablo un, “Mabalin nu un mangikalintogan sinat long-ag nu.” \p Utdi intayag Pablo dit ima na daḻapnu guminok da asina nambagbaga un kanana’n, \p \v 2 “Nadayawa Ali Agripa, nagasatak situwa aḻgaw ta uttun atubang nu ud manungbatak sida’l losana nangidaḻuman dan buḻun un Judio kan sakon. \v 3 Mataḻokak gaputa titiggammuma losan dat ugali taku’n Judio kan dat adi taku man-aannamungan. Isunga kodawok kan sika ta anusama dongḻon datu’n ibagak. \p \v 4 “Sadan losana kailiyaka Judio titiggammu da dit mantataguk manipud naiyabengak sidin ili mi un Tarsus kan sit ininggawak sidin Jerusalem. \v 5 Titiggammu da kan mapanoknokan da nu piyaon da, un osaak un Fariseo un napegota manguunnud sidit relihiyon taku un Judio. \v 6 Ot gaputa nanam-ok un matungpal dit insapatan Apudyus sidat ginnapuwan taku un paungaḻona dat natoy, antuwak sinsatun un mabistigal situn atubang nu. \v 7 Satu un insapatan Apudyus, siya pay ud nanam-on dat kaganakan dat kagwampuḻu’t duwa un aappu taku un matungpal, siya’d gapuna’n mandaydayaw da kan Apudyus si inaḻgaw kan linabi. Apu Ari, gaputa mannamnamaak situwa insapatan Apudyus, siya’d namabasuḻan dan Judio kan sakon. \v 8 Kan dikayu’l losana naammung, apay ligaton yu un tuttuwaon un paungaḻon Apudyus dat natoy?” \p \v 9 “Yoong ulay sakon sidit, sad tigammuk masapula kook ud kabooḻaka manuganggang sidat manuttuwa kan Jesus un iNazaret. \v 10 Ot siyadi’d kingwaka tuwa’d Jerusalem. Adu dadit paimbaḻud ku un tagun Apudyus gaputa initdanak sidat aap-apun di padi si kalintogana mangwa. Ot nu makoddongan da un mapatoy, dagusa ampayunak pay. \v 11 Namin-adu un ummoyak sidat kasinasinagogan di Judio un mamaligat sidat manuttuwa ot pinadas ku un pinapilit dida’n mangibaga si maisuganggang kan Jesus. Gapu’t dit amod un suḻag ku kan dida inummoyak ulay pay sin adayu’n il-ili daḻapnu paligatok dat manuttuwa.” \s1 Inuḻ-uḻnug Pablo Nu In-inona Un Nambalina Manuttuwa \r (Kingkingwan 9:1-19; 22:6-16) \p \v 12 “Siya’d gapuna un inummoyak ud Damasco ot inggaw kan sakon dit kalintogan kan bilin dat aap-apun di padi. \v 13 Ot utdiya inggawak sin daḻan si mamatuk, nadayawa Ali, nailak dit silawa nanligwat langit un amo napadda nu sadin init, naipaslang kan sakon kan sidat buḻun ku. \v 14 Utdi, losan kami un naidugsut sidit pita ot nagngoḻ ku dit ginga un kanana kan sakon sidit bagbaga un Hebreo un, ‘Saulo, Saulo, apay palpaligatom sakon? Paligatom pay lawan nat long-ag nu utnata kokkoom un padan dit baka nu ikussad na dit tutuduk.’\f + \fr 26:14 \ft Sat ugalin dat Judio, awad tutuduk un itudutuduk da’t dit baka un mangkokwaon da daḻapnu madagdag.\f* \p \v 15 “Utdi inimus ku un, ‘Ngadan nu kad Apu?’ Summungbat dit Apu un, ‘Sakon si Jesus un palpaligatom. \v 16 Yoong gumangun ka. Nampailaak kan sika ta dutukak sika un manselbi kan sakon. Sika ud mangipanoknok sidan udum sidan nailama maipanggop kan sakon situwa aḻ-aḻgaw kan uduma ipailak kan sika utdan madoḻdoḻa aḻ-aḻgaw. \v 17 Salaknibak sika utdan padama Judio kan sidan bokona Judio un dida’d mangibaunak kan sika. \v 18 Tudtuduwam dida daḻapnu maila da dit katuttuwaan ot kumaan da utdit kakoḻpan ot umoy da utdin napadda. Tudtuduwam dida daḻapnu adi daon paitulayan kan Satanas nu adi paitulayan da kan Apudyus. Ta nu manuttuwa da, mapakawan dat basuḻ da kan maidoga da utdat pinilin Apudyus un tagu na.’ ” \s1 Imbagan Pablo Dit Talibasu Na \p \v 19 Intuluy Pablo un kanana’n, “Nadayawa Ali Agripa, nanungpaḻak sidit impailan Apudyus kan sakon un nanligwat langit. \v 20 Ot inwalagawag ku un masapula ibabawin dat tagu dat basuḻ da kad tuttuwaon da si Apudyus ot ipaila da utdat angwat da un tuttuwa’n nambabawi da. Siyatu’d inwalagawag ku un inlugik ud Damasco asi ud Jerusalem, kan sida’l losana lakub Judea, kadon sidan bokona Judio. \v 21 Siyatu ud gapugapun dit nanokmaan dat Judio kan sakon sidit ininggawak sidin timplu ot pinanggop da un patoyon sakon. \v 22 Yoong aginggana’t tuwa aḻgaw tinuḻutuḻunganak kan Apudyus ot antuwak situ un mangiwalagawag kan mangipanoknok kan dikayu’l losana tagu’n nangatu man onnu nadoba. Satu’n ibagak siya payon dit imbagan Moses kan dat propetan Apudyus un mapasamak, \v 23 un sadit Kristu, masapula mampaligat kan mapatoy ot siya’d umuna un paungaḻon Apudyus un natoy daḻapnu ipatigammu na dit managuwan Apudyus sidan Judio kan bokon Judio ot siyadi dit kama’t silaw kan dida.” \p \v 24 Utdiya mampalpalawagan Pablo pinalesetan Festo un kanana’n, “Natingang ka Pablo, sanat amoda inadaḻ nu ud nampatingang kan sika.” \p \v 25 Yoong summungbat si Pablo un, “Bokona natingangak, Apu gubinnadul Festo. Tuttuwa datu’n ibagbagak kan dikayu kan nalimpiyu tun somsomok ku un mambagbaga. \v 26 Natuḻodaka man-ugud gaputa tigammuk un titiggammun Ali Agripa datu’n ibagbagak. Naid duwaduwak un titiggammuna dat losana naipasamak ta bokona nakwa da utdan nalingoda igaw. \v 27 Apu Ali Agripa, bokon kada manuttuwa ka utdat ingkanglit dadit propetan Apudyus? Titiggammuk un manuttuwa ka.” \p \v 28 Utdi summungbat si Agripa kan Pablo un, “Utnat somsomok nu maawis nu kad sakon un manuttuwa kan Kristu utnat sin-akitana lawa’n timpu?” \p \v 29 Summungbat si Pablo un, “Sin-akitan man onnu andu un timpu, iluwaḻuk kan Apudyus un sika kan sadatu’n mandodongngoḻ kan sakon situwa aḻgaw mambalin kayu si manuttuwa kan Kristu un kama kan sakon, puwela ullawa’n mabaḻud kayu.” \p \v 30 Utdi summikad si Ali Agripa, si Gubinnadul Festo, si Bernice kan dat udum paya ininggaw sidi. \v 31 Utdit makaḻaksun da, nambabagbagaan da pay lawan un, “Naid kingwan ditu un tagu si laweng un gapun di mapatoyana onnu mabaḻudana.” \v 32 Ot imbagan Ali Agripa kan Festo un, “Nu Adina okyan kindaw un maiyoy kan Emperador ud Roma tu un kasu na, mabalin taku okyanon un pawayaan.” \c 27 \s1 Indallay Dat Suldadu Si Pablo Ud Roma \p \v 1 Utdit maikoddong dit aḻ-aḻgawa mambapulan mi un umoy ud Italia, naipaima si Pablo kan dat uduma baḻud kan Julio un osa’t dat opisyal dat bungguy dat suldadu un mangadan si “Man-aandogon di Emperador.” \v 2 Nanlugan kami utdit bapul un nanligwat Adrumeto un mansagsagana un manaḻan sidan gigillongan di bapul sidin probinsiya’d Asia. Kaysan kami ot buḻun mi si Aristarco un iTesalonica utdin probinsiya’d Macedonia. \v 3 Mabigat man dummatong kami ud Sidon. Naanus si Julio kan Pablo ot pinalubusana un umoy na ilan dat gagayyom na utdi daḻapnu maitdan sidat masapul na. \v 4 Utdi, nambapul kami payyan manipud Sidon ot gaputa dupakon dikami utdit bayogbog nangoy kami utdin biik Chipre un maid bayogbog na. \v 5 Dinoḻmang mi din baybaya adani ud Cilicia kan Pamfilia ot dummatong kami ud Mira utdin Licia. \v 6 Utdi, nangdas dit opisyal dat suldadu si bapul un nanligwat ud Alejandria un manaḻan ud Italia ot siya ud nangiluganana kan dikami. \p \v 7 Nambanbannay dit bapul mi si piga’n aḻgaw ot nampaligat kami un dummatong sin adani’d Cinido. Ot gaputa nabayogbog, maid inon mi un umoy man-illong ot intuluy mi utdin biik Creta ot lummaus kami’d Salmon. \v 8 Nampaipaigid kami ot adu dat nampaligatan mi un dummatong sidit osa un igawa mangadanan si Nabaḻu’n Gigillongan di Bapul un adani’t din ili’n Lasea. \p \v 9 Ot gaputa nabayag dit nataktakan mi, ga-oogyaton dit mambapul ta nagangputon dit Aḻ-aḻgawa Manlanganana Mangan.\f + \fr 27:9 \ft Sadit Aḻ-aḻgawa Manlanganana Mangan onnu Aḻ-aḻgawa Mapakawanan dat Basuḻ makwa nu maudi’n duminggun di Septiembre onnu lugin di Octobre ot siya’d timpu’n baballiyan.\f* Utdi binagbagaan Pablo dida un kanana’n, \v 10 “Bubuḻun, mailaka laweng ninon un ituluy taku’n mambapul ta adu un mayam-ana kalga kan ulay sanat bapul mayam-an ot maḻmos taku pay.” \p \v 11 Yoong adin dit opisyal di suldadu pintog dit imbagan Pablo ta sad dingngoḻ naot dit kanan dit kapitan dit bapul kan sat singkuwa utdit bapul. \v 12 Ot gaputa lawenga inggawan di bapul dit gigillongan si timpun di kukummogan, kaaduwan sidat nanlugan dit mamiya’n ituluy mi un mambapul ta padason mi un dumatong ud Fenix un ili’d Creta ta siya’d inggawan mi inggana’t magangput dit kukummogan. Awad gigillongan sidi un bokona nansangu utdin manligwatan bayogbog. \s1 Dupakon Dit Bali Dit Bapul \p \v 13 Utdit inggaw nakapsuta bayogbog un manligwat kapon daya, kanan nin dat tagu nu mabalin daona ituluy un mambapul. Ot impangatu da dat sanguḻ, asi miyon intuluy un nambapul un nampaipaigid sidin Creta. \v 14 Yoong adina masulit dinumtong dit nabiloga bayogbog un nanligwat lagud sidit pugu. \v 15 Dinangkas na dit bapul ot gaputa maligatan kami un manupak sidit bayogbog, impalubus mi’l lawaon un sat bayogbog dit mangidaḻan sidit bapul. \v 16 Naidaḻatum kami utdit nasaḻ-inana biik dit bang-oga pugu un mangngadan Cauda. Utdi ingkalkaligatan mi un insap-aḻ dit bang-oga bangka utdit bapul daḻapnu Adina mayam-an. \v 17 Magangput mana maisap-aḻ dit bangka, tinakodan da dit bapul si dadakkoḻa lubid daḻapnu kumiddot. Utdiyon, gaputa kumimut da nu maisodsod sidit kalaganan sidin adani ud Sirte indoba da dit layab un mangitulung sidit bapul ot binay-an daon dit bapul un idaḻan dit bayogbog. \v 18 Nantulutuluy dit amoda bayogbog kan paḻuung ot mabigat man inlugi da un nan-idawat sidadit kalga. \v 19 Utdit maikatlu’n aḻ-aḻgaw nan-idawat daon sidat uduma alikam di bapul. \v 20 Ot piga-piga’n aḻgaw un adi kami nakaila si init onnu bituwon ta sad koona’n gumilog dit bayogbog aginggana’t naidon dit namnama mi un matagu. \p \v 21 Nabayaga adi kami nakakan ot summikad si Pablo utdit atubang un kinnana’n, “Bubuḻun, nu dingngoḻak okyan sidat imbagak un adi taku tengyan ud Creta maid okyan nayam-an kan nataḻak taku. \v 22 Yoong sinsatun, pabos-oḻon yu danat angos yu ta maid matoy si osa kan dikayu. Siya’l lawaot ta mayam-an tun bapul. \v 23 Ta sat labi nampaila kan sakon dit anghel ud Apudyus un makin-tagu kan sakon kan siya’d daydayawok \v 24 ot imbaga na un, ‘Adika kumimut Pablo, ta masapula mabistigal ka utdin atubang Emperador Caesar. Ot gapu’t dit kaasin Apudyus kan sika, matagu pay danat losana buḻun nu uttun bapul.’ \v 25 Siyadi bubuḻun, ot pabos-oḻon yu danat angos yu ta mantaḻgodak kan Apudyus ot maid duwaduwak un matungpal diya naibaga kan sakon. \v 26 Yoong masapula maisadsad tun bapul si osa’n pugu.” \p \v 27 Duwa’n dumingguwan kamiyon un maipaḻupaḻuung sidit nabiloga bali utdin baybay Adriatico. Gawan labi man magiknan dadit gumabapul un adani kamiyon si taḻakdang. \v 28 Utdi iningos da dit kaadaḻom dit danum ot naodasan da un duwampuḻu’n dopa dit kaadaḻom na. Utdi iningos da payyan sit masulsulit ot simpuḻu ya lima’n dopaon dit kaadaḻom na. \v 29 Kummimut da nu maidongpaḻ dit bapul sidit kabattuwan ot sat kingwa da, inotdag da dat opata sanguḻ sidit ebot dit bapul daḻapnu adin dit bapul maligad ot inluwaḻu da un kumadda okyanon. \v 30 Sadat gumabapul piyaon da un butikan dit bapul ot inuyud da dit bangka utdit danum asida ag-agin un umoy man-idoba utdat sanguḻ sidit uḻun dit bapul. \v 31 Yoong imbagan Pablo utdit opisyal dat suldadu kan sidat suldadu un, “Nu adin datun gumabapul inggaw situn bapul, maid matagu kan dikayu.” \p \v 32 Utdi pintod dat suldadu dat lubid un nangiyuyud sit bangka ot binay-an da un naipaḻuung. \p \v 33 Utdit dandani un kumadda imbagan Pablo un mangan da’l losan. Kanana un, “Duwa’n dumingguwanon un uuwayon yu un maikabas tun bali ot naid pulus nangan kan dikayu. \v 34 Sinsatun masapula mangan kayu ulay akita lawa daḻapnu awad ibilog yu. Ta maida taḻon maan-anu kan ditaku si ulay osa.” \p \v 35 Maabus mana ibagan Pablo tu nangaḻa si tinapay ot nanyaman kan Apudyus un iillan da’l losan asina biniik ot nangan. \v 36 Utdi, kummiya dat angos da’l losan ot nangan da pay. \v 37 Duwanggasut si pitumpuḻu ya onom kami un losana ininggaw sidit bapul. \v 38 Utdit nabsug kami un losan indawat da dat awit un trigo utdit baybay daḻapnu lumangpaw dit bapul. \s1 Nayam-an Dit Bapul \p \v 39 Utdit kumaddaon, adin dat gumabapul maimatunan dit igid baybay yoong inggaw naila da un tummaḻakdang un kalaglaganan ot nan-aampayunan da un nu mabalin siya’d mangisadsadan da utdit bapul. \v 40 Utdi, pintod da dit silun dat sanguḻ ot binay-an da dida un nilumnod sidit danum ot dagus paya inussagan da dat lubida nangitakod sidat tagwan sidit ebot dit bapul. Asida impangatu dit layab sidit uḻuwan dit bapul daḻapnu sadit bayogboga lawaon dit mangidaḻan sit bapul sidit igid. \v 41 Yoong naisadsad dit bapul sit lagan sidit daan na un makadatong sit igid ot naisuduk dit uḻuwana isunga adinaon makagidu ot sadit ebot na pay yinam-ayam-an dit nabiloga paḻuung. \p \v 42 Sadat suldadu pinanggop da un patoyon dat losana baḻud daḻapnu maid makatapug si mambutik. \v 43 Yoong sadit opisyal di suldadu inatipa na dida utdit panggop da ta piyaona un matagu si Pablo. Ot sad imbilin na utdat tagu un makatapug, umuna da un lumayug ot manapug da un tumakdang sidit igid. \v 44 Ot sadat udum un adi ud makatapug maitungtung-ud da un mangangpaw sidat kayu un napkis sidit bapul. Siyatu ud kingwa mi un nakatakdang sidit igid ot losan kami’n natagu. \c 28 \s1 Si Pablo Ud Malta \p \v 1 Utdit makatakdang kamiyon un kapkapiya natigammuwan mi un Malta dit ngadan dit pugu. \v 2 Laus dit nansasangailin dat umili’t di kan dikami. Nangwa da si apuy un man-aniduwan mi ta inluginaon dit udan kan amod dit kumog na. \v 3 Utdi, naninup pay si Pablo si simposota kayu ot intunguna’t dit apuy yoong nilumtaw dit nagita un uḻog gapu’t dit pudut ot simpit na dit iman Pablo ot adina mapkis. \v 4 Mailan man dadit umili’t di un igaw dit mantattayuna uḻog sidit iman Pablo kinnanan da si osaosa kan dida un, “Maid duwaduwa na un kumapatoy tuwa tagu, ta ulay nakalasat sin baybay adina nabutikan dit maidusa kan siya.” \p \v 5 Yoong inwaḻsin ullawan Pablo dit uḻog sidit apuy ot naid pulus pinasigab na. \v 6 Uuwayon da un lumtog dit ima na onnu kakḻata lawa un matukasa matoy. Yoong utdit maid mauway da si mapasamak kan siya utdit masulit, naobos dit somsomok da payyan ot kanan da un apudyus si Pablo. \p \v 7 Sadit pita un adani’t dit naisadsadan mi, kuwan Publio un pangat sidiya pugu. Ot naanggom un namaḻnok kan dikami’t dit boḻoy da kan nanangaili kan dikami si tuḻu’n aḻgaw. \v 8 Naisammu un amod dit pudut dit aman Publio kan natili pay. Ummoy Pablo inila utdit kuwaltu na ot inluwaḻuwana. Maabus mana manluwaḻu inyagpad na dit imana utdit uḻun dit masakit ot dagusa kummiya. \v 9 Maipagapu’t diya napasamak, nan-idatong pay dat tagu utdat masakit kan siya ot pinapiya na dida. \v 10 Ot adu dat intod da un pakdaw da kan dikami. Utdit manaḻan kamiyon pinabaḻunan dikami utdat singngadan na mana masapul mi. \s1 Intuluy Da Pablo Dit Umoyan Da Ud Roma \p \v 11 Lumabas man tuḻu’n buḻana ininggawan mi utdi, nanlugan kami si osa’n bapul un iniinggaw pay sidiya pugu si timpun didiya ageled. Satuwa bapul nanligwat Alejandria ot naitikitik sidit uḻuwana dat nampingi un mangngadan si Castor kan Poloks.\f + \fr 28:11 \ft Sadatu un pingi dida’d apudyuson dat iGriego ot siya’d mandaydayawan dat gumabapul.\f* \v 12 Utdi, dummatong kami ud Siracusa ot ininggaw kami’t di si tuḻu’n aḻgaw. \v 13 Manipud sidi, intuluy mi un nambapul ot dummatong kami ud Regio. Mabigat man, manligwat daya dit bayogbog isunga indadawwos mi ot maikagwa’n aḻgaw man dummatong kami ud Puteoli. \v 14 Utdit makatakdang kami insangkat mi dat susunuda manuttuwa ot inawis da dikami un makaigaw kan dida si sindumingguwan. Utdiyon nankiyang kami un ummoy Roma. \v 15 Sadat manuttuwa ud Roma, nagngoḻan da un dumatong kami ot inummoy dikami inabat kan dida’t din ili un mangngadan Tendaan ud Appio. Sadat udum ummabat da pay sidin igawa mangngadan si Tuḻu’n Dadaggusan Dat Kakkaili. Mailan man Pablo dida nanyaman kan Apudyus ot napabos-oḻ dit angos na. \s1 Si Pablo Ud Roma \p \v 16 Utdit dummatong kami ud Roma, napalubusan si Pablo un umoy inggaw sit boḻoya piyaona yoong masapula awad suldadu si mangandog kan siya. \p \v 17 Lumabas man tuḻu’n aḻgaw inayagan Pablo dat pappangat di Judio utdiya igaw. Mandatdatong da man kinnanana kan dida un, “Susunuda Judio, naid basuḻ ku utdan kailiyan taku kan naid sinalungasing ku utdan ugali un tinawid taku utdat aappu taku. Yoong dinokmaanak sidat Judio ud Jerusalem asida inyawat sakon sidat iRoma. \v 18 Utdit bistigalonak sidat iRoma, naid maodasan da si gapun di mamatoyan da kan sakon ot piyaon da ud sakona wayawayaan. \v 19 Yoong gaputa umadin dadit Judio, kapilitan un kindaw ku un maiyoy tun kasuk kan Emperador, yoong bokona gaputa piyaok un pabasuḻon dan kailiyak pay lawan. \v 20 Siya’d gapuna un pinaayag ku dikayu ta mambabagbaga taku. Piyaok un ipatigammu kan dikayu un sat gapun tun maikikinnawadak, sat pammatik kan Jesus un siya dit namnama taku’n kaganakan Israel.” \p \v 21 Ot kanan da kan siya un, “Maid ud inawat mi si sulat ut nanligwat ud Judea si maipanggop kan sika kan naid pay sidan buḻuna nanligwat sidi ud nangipadamag onnu nangibaga si laweng un maipanggop kan sika. \v 22 Yoong piyaon mi un dongḻon nat kasomsomkam ta sanat tudtudu un uunnudom sugsuganggangon da utdat losana igaw.” \p \v 23 Utdi, namili da si aḻ-aḻgawa mammimitingan da. Ot utdit dumtong diya aḻgaw aduadu dadit nandatdatong sidit ininggawan Pablo. Nampasin-aḻgaw inggana’t labi si Pablo un nangilawlawag kan dida’t dit mangiyapuwan Apudyus. Pinanoknokana manipud sidat lintog Moses kan dat ingkanglit dat propetan Apudyus un si Jesus dit Kristu daḻapnu awisona okyan dida un manuttuwa. \v 24 Inggaw da ud udum kan dida un naawisa nanuttuwa yoong sadat udum adi da. \v 25 Ot kaysan da un nansisinnungbat pay lawan. Yoong utdit daan da un makaskasway imbagan Pablo un, “Tuttuwa pay an dit paimbagan Ispiritu Santu kan Isaias sidat aappu yu \v 26 un kanana’n, \q1 ‘Umoy ka ibaga utdatuwa tagu: Makaddongodongoḻ kayu yoong adi kayu makaawat, makailaila kayu yoong adi kayu makaimatun. \q1 \v 27 Ta sadatu un tagu adi da un taḻon piyaona paitudtudu ot tinubot da dat inga da kan inuput da dat ata da ta tuwan kada lawa nu makaila da, makagngoḻ da, kan makaawat da ta adi da piyaona mangulin kan sakon daḻapnu papiyaok dida,’ ” kanan Apudyus. \p \v 28 Ot inyanungus Pablo un kanana’n, “Ibagak kan dikayu un naibaunon sidan bokona Judio dit umoy mangitudtudutu utdit maipanggop sit managuwan Apudyus ot dumngoḻ da.” \v 29 Gangputon man Pablo un ibaga tu nangkadaḻan dat Judio un ummamod dit sisinnungbat da. \p \v 30 Duwa’n dagun un ininggaw si Pablo utdit boḻoya inabangana ot naanggoma nanangaili utdat losana umoy kan siya gumiling. \v 31 Natuḻod un nan-iwalagawag kan dida utdit maipanggop sidit mangiyapuwan Apudyus kan intudtudu na dit maipanggop kan Apu Jesu Kristu ot naid osa si makaigimau kan siya.