\id JAS - Minimib dialect (Kalam) NT [kmhM] -Papua New Guinea 2008 (web version -2012 bd) \h Jems \toc1 Jems mɨj ñu kɨl tɨkak \toc2 Jems \toc3 Jem \mt1 Jems \mt2 Jems mɨj ñu kɨl tɨkak \c 1 \p \v 1 Yad Jems. God, Bɨ Kɨb Jisas Krais, kɨrop apɨl mal wög gɨ ñɨbin. Nɨbep bin bɨ Jisas Krais mɨnɨm tep ne ak nɨŋ dɨl, ju am karɨp lɨm ke tɨgoŋ tɨgoŋ mɨdebɨm okok, mɨj nɨbaul ñu kɨl tɨkɨl, “Nɨbi mɨdebɨm?” agebin. \s1 Mɨker tari tari apenɨgab, nɨbi gos par ma nɨŋnɨmɨb \p \v 2 Ai mam sɨkop. Mɨker tari tari onɨgab, gos par ma nɨŋnɨmɨb; mɨñ mɨñ gɨlɨg gɨ nep mɨdenɨmɨb. \v 3 Nɨbi nɨpɨm, mɨker apek koslam mɨdenɨgabɨm ak, nɨbi Jisas Krais nop cɨg tep gɨnɨgabɨm. Nɨb ak, kɨsen mɨker tari tari nɨbep apenɨgab, nɨbi ma pɨrɨkɨl, Jisas Krais nop nɨŋ dɨ kɨlɨs gɨl, nop cɨg tep gɨnɨmɨb. \v 4 Koslam mɨdɨl, Jisas Krais nop cɨg tep gɨlɨg gɨ nep mɨdɨl, gɨ damɨl me, nɨbi bin bɨ kɨlɨs, bin bɨ tep, bin bɨ asɨŋ ma mɨdeb, mɨdenɨgabɨm. \v 5 Pen nɨbi bin bɨ ognap, cɨn tari tari gon tep amnɨgab, agnɨgabɨm ak, God bɨ cɨnop dɨ tep yɨb gɨp ak nop ag nɨŋem, ne nɨbep gos tep yɨpɨd gɨl ak ñɨnɨgab. God nop ag nɨŋenɨgabɨm ak, yɨp tari gɨnɨg nɨb ag nɨŋebɨm, agɨl, ma agnɨgab. \v 6 Pen God nop ag nɨŋnɨg, gos ar nokɨm nep nɨŋɨl ag nɨŋnɨmɨb. Pen cɨnop nɨŋnɨgab aka ma nɨŋnɨgab, agɨl, gos omal nɨŋɨl ma ag nɨŋnɨmɨb. Nɨbi gos omal nɨŋɨl ag nɨŋnɨgabɨm ak, yɨgen apɨl ñɨg solwara pagɨl dɨ okdaŋ okɨl gɨp rek ak gɨnɨgabɨm. \v 7-8 Bin bɨ nɨb okok rek, gos alap alap nɨŋlɨg gɨ gel amɨb ak me, Bɨ Kɨb nop ag nɨŋnɨgal ak, tap alap kɨrop ma ñɨnɨgab. \s1 Bin bɨ tap ma mɨdeb okok; bin bɨ tap koŋai mɨdeb okok \p \v 9 Krais bin bɨ ai mam yɨm gep rek okok, God udɨn yɨrɨk ne ak, yad yɨb mɨdeb, yad ñɨ pai ne mɨdebin, agɨl, mɨñ mɨñ gɨnɨgab; \v 10 pen ai mam tap koŋai mɨdeb okok, God udɨn yɨrɨk ne ak, yad ai mam tap ma mɨdeb okok rek adɨp adɨp mɨdebin, agɨl, mɨñ mɨñ gɨnɨgab. Tari gɨnɨg: tap tep ne ak mab sɨm rek kasek kɨr gɨnɨgab. \v 11 Pɨb lɨm gek, mab sɨm tep tep nɨbak pɨb kal nɨŋɨl mɨlep gɨl lulu gɨ yowɨp. Bin bɨ tap koŋai mɨdeb okok, wög kɨri gɨ dam amel nɨŋlɨg gɨ, kɨrop aknɨb rek nep gɨnɨgab. Kɨri aknɨb rek nep kɨr gɨnɨgal. \s1 Bin bɨ mɨker apek God nop ma kɨrɨg gɨpal \p \v 12 Pen bin bɨ mɨker apek God nop ma kɨrɨg gɨl, cɨg tep gɨlɨg gɨ nep mɨdenɨgal okok, usajɨl bad per per mɨdep ak dɨnɨgabɨn, agɨl, mɨñ mɨñ gɨnɨgal. Bin bɨ God nop mɨdmagɨl lɨpal okok, God kɨrop usajɨl bad per per mɨdep ak tol gɨ ñɨnɨgab. Ne mɨnɨm kɨlɨs agɨl nɨb agak. \p \v 13 Bin bɨ, gɨ tɨmel gɨn, agɨl gos nɨŋenɨgal ak, God gos ñek nɨg gɨn, ag gos nɨŋobɨn, ma agnɨmel mer. God ne ke, tap si tap tɨmel gɨnɨm, ag gos ma nɨŋnɨgab rek, bin bɨ ognap kɨrop gos nɨbak rek ma ñɨnɨgab. \v 14 Pen gos tɨmel kɨri ke nɨpal ar ak, kɨrop lɨp gɨ dad amek, tap si tap tɨmel gɨn, agɨl gos nɨŋnɨgal. \v 15 Gos nɨŋnɨgal nɨbak, tap yɨŋ rek yɨmel, tanɨl kɨdɨl am kɨlɨs gɨnɨgab rek ak, tap si tap tɨmel gɨnɨgal. Pen tap si tap tɨmel gɨnɨgal nɨbak, pɨs nep mɨd kɨlɨs gek, kɨmnɨgal. \p \v 16 Pen ai mam tep yad okok. Mɨnɨm tom agenɨmel ak, ma nɨŋnɨmɨb. \v 17 Tap tep tari tari yɨpɨd gɨl dɨpɨn okok, ke okok nɨb apek ma dɨpɨn. Bapi ne pɨb, takɨn, gap melɨk ñɨbal okok gɨ lak ne nep, cɨnop ar alaŋ nɨb ñɨb. Ne nag ar alap gɨ damɨl, tap kaunan rek adɨk gɨl, nag ar alap ke ma gɨnɨgab. \v 18 Gos ne ke nɨŋɨl gek, cɨn mɨnɨm nɨŋɨd ne ak nɨŋ dɨl, komɨŋ kɨsen nɨb dɨl, ñɨ pai ne ke lɨl, tap magɨl ned nɨb mɨñ mɨñ gɨlɨg gɨ pag dopal rek mɨdobɨn. \s1 God Mɨnɨm ak nɨŋ tep gɨl, ageb rek nep gɨnɨmɨb \p \v 19 Ai mam tep yad okok nɨŋɨm! Bin bɨ nɨbep mɨnɨm agenɨmel ak, kasek nɨŋɨl; pen mɨnɨm kasek ma agnɨmɨb; bin bɨ okok kɨrop kasek mɨlɨk kal ma nɨŋnɨmɨb. \v 20 Bin bɨ mɨlɨk kal nɨŋnɨgal ak, God ne, kɨri gɨ tep gɨl mɨd tep gɨlaŋ, agɨl gos nɨŋɨp rek ma gɨnɨgal. \v 21 Nɨb ak, nɨbi gos tɨmel nɨŋɨl tap si tap tɨmel gɨpɨm ak, tari gɨnɨg nɨg gɨpɨn, agɨl, tap gac gɨp nɨbak pɨs nep kɨrɨg gɨl, God mɨdmagɨl nab nɨbep adaŋ mɨnɨm ne yɨmɨb ak, dɨ tep gɨnɨmɨb. Mɨnɨm nɨbak nɨbep dɨ komɨŋ yoknɨgab. \p \v 22 God Mɨnɨm nɨbak tɨmɨd ak nep peyɨg nɨŋɨl, bɨr nɨpɨn, agɨl ma agnɨmɨb. Nɨg genɨgabɨm ak, nɨbi ke mɨnɨm esek agnɨgabɨm. Nɨbi God Mɨnɨm nɨŋɨl, ageb rek genɨgabɨm me, bɨr nɨpɨn, agnɨgabɨm. \v 23 Pen bin bɨ God Mɨnɨm nɨŋɨl, ageb rek ma gɨpal okok, añañ mɨlɨk dai lɨ nɨpal rek gɨpal. \v 24 Añañ lɨ nɨŋɨl, mɨlɨk dai kɨri tari rek mɨdeb, agɨl, nɨŋ tep gɨpal ak pen kɨrɨg gɨl amɨl, kasek nep saköl gɨl, titi gɨ rek mɨdosɨp, agɨl, ma nɨpal. \v 25 Pen bin bɨ an an God Mɨnɨm tep bin bɨ dɨ komɨŋ yokeb mɨnɨm tep ak nɨŋ tep gɨl, saköl ma gɨl, nɨŋlɨg gɨ nep gel amnɨgab bin bɨ okok, God kɨrop kod mɨdek, tari tari gɨnɨgal ak am yɨmeb gɨnɨgab. Bin bɨ nɨb okok kɨri God Mɨnɨm tep ak nɨŋ tep gɨl, ageb rek nep gɨ mɨdebal. \p \v 26 Pen bin bɨ, God nop wög gɨ tep gɨn, agɨl, aleb kɨri ke nɨŋ tep ma gɨnɨgal okok, kɨri sɨdol gɨl, kɨrop ke mɨnɨm esek apal. Kɨri wög tari gɨpal ak, magɨlsek tap yokop rek lɨp. \v 27 Ñɨ pai an an, nonɨm nap kɨmbal amoñɨlɨk koslam mɨdebal okok abe, bin kaŋɨl yɨm gep rek okok abe, kɨrop dɨ tep gɨnɨmɨb. Pen bin bɨ lɨm dai ar wagɨn aul gos tɨmel nɨpal okok eip mogɨm gɨl, asɨŋ kɨri nɨbak ma ulɨk gɨnɨmɨb. Nɨg genɨgabɨm, God ne nɨŋɨl, nɨbi bin bɨ asɨŋ ma mɨdeb yad, wög gɨ tep yɨb gɨpɨm, agnɨgab. \c 2 \s1 Bin bɨ okok bin bɨ tep, bin bɨ okok bin bɨ tɨmel, agɨl ma agnɨmɨb \p \v 1 Ai mam sɨkop. Nɨbi Bɨ Kɨb cɨn Jisas Krais, Bɨ tep yɨb aknɨb ke nop nɨŋ dɨpɨm rek, bin bɨ okok nɨŋɨl, nonɨm ke ke lɨl, bɨ ak bɨ kɨb, bɨ ak bɨ tam okok, agɨl ma agnɨmɨb. \v 2-4 Nɨbi God nop sobok gɨnɨg ap mogɨm gɨnɨgabɨm. Pen bɨ tap koŋai mɨdeb bɨ alap, walɨj tep tep lɨl, riŋ gol ñɨn gol ne lɨl apenɨgab ak, nɨbi bɨ nɨbak nɨŋɨl agnɨgabɨm, “Nak am mab bog ar tep tep okok bɨsɨgan,” agnɨgabɨm. Pen bɨ yɨm gep rek alap, walɨj tɨmel lɨl apenɨgab ak, nɨbi bɨ nɨbak nɨŋɨl agnɨgabɨm, “Nak gol okok warɨk mɨdei,” aka “Nak lɨm tob wagɨn yad sɨŋaul bɨsɨg mɨdei,” agnɨgabɨm. Pen nɨg genɨgabɨm ak, yɨpɨd gɨl ma gɨnɨgab. Nɨbi ke gos tɨmel nɨŋɨl, ne bɨ kɨb, ne bɨ tam okok, agɨl, nɨg gɨnɨgabɨm. \p \v 5 Pen ai mam tep yad okok nɨŋɨm! Bin bɨ lɨm dai ar wagɨn ar aul, bin bɨ yɨm gep rek ognap nɨŋɨl, bin bɨ sɨŋak kɨri bin bɨ tam okok, agölɨgɨpal. Pen God ne bin bɨ yɨm gep rek okok kɨrop nɨg ma gɨp. God ne kɨrop dɨ tep gɨl, gos tep ñek, kɨri God nop nɨŋ dɨl cɨg tep gɨl, kaun kɨri nab adaŋ bin bɨ gep yɨb ne okok mɨdel nɨŋlɨg gɨ, ne per per nep Kiŋ kɨri mɨdenɨgab. Ne mɨnɨm kɨlɨs nɨŋɨd agɨl, bin bɨ yɨp mɨdmagɨl lɨpal okok kɨrop nɨg gɨnɨgain, agak. \v 6-7 Kɨri pen bin bɨ yɨm gep rek okok kɨrop agnɨgabɨm, “Nak gol okok warɨk mɨdei,” aka “Nak lɨm tob wagɨn yad sɨŋaul bɨsɨg mɨdei,” agenɨgabɨm ak, ne nabɨŋ gek nɨŋlɨg gɨ bɨsɨgnɨgab. Bin bɨ tap koŋai mɨdeb okok nep, Bɨ Kɨb tep nɨbep dɨp ak nop ag juɨl, nɨbep ag sɨkol gɨl, dam mɨnɨm kɨb apal. \p \v 8 Pen God Mɨnɨm ak ñu kɨl tɨkɨl aglak, “Nak ke mɨdmagɨl lɨpan rek, bin bɨ ke nɨb okok kɨrop ak rek nep mɨdmagɨl lɨnɨmɨn,” aglak. God lo mɨnɨm kɨb yɨb agak ak rek genɨgabɨm ak, nɨbi gɨ rep yɨb gɨnɨgabɨm. \v 9 Pen walɨj tap okok tol gɨpal rek nɨŋɨl, bin bɨ nonɨm lɨnɨgabɨm ak, God lo mɨnɨm nɨbak tɨb juɨl, tap si tap tɨmel gɨnɨgabɨm. \p \v 10 Tari gɨnɨg: God lo mɨnɨm ne okok magɨlsek nɨŋ damɨl, pen lo mɨnɨm nokɨm alap nep tɨb juenɨgabɨm ak, God lo mɨnɨm magɨlsek tɨb junɨgabɨm rek lɨnɨgab. \v 11 God ne lo mɨnɨm agɨl, “Bin si bɨ si ma gɨnɨmɨb,” agɨl, “Cɨp ma ñag paknɨmɨb,” agɨl, agak. Nɨb ak, nɨbi bin si bɨ si ma gɨnɨgabɨm pen cɨp ñag paknɨgabɨm ak, nɨbi God lo mɨnɨm ak tɨb junɨgabɨm. \p \v 12 Nɨb ak, mɨnɨm agnɨg aka tari tari gɨnɨg, gos ar alap nɨŋɨl agnɨmɨb, “God Mɨnɨm bin bɨ dɨ komɨŋ yokɨp mɨnɨm tep nɨbak nep nɨŋɨl, cɨnop mɨnɨm kɨb agnɨgab,” agɨl gos ak nɨŋnɨmɨb. \v 13 Bin bɨ, bin bɨ ognap okok yɨmɨg ma nɨŋnɨgal okok, God kɨrop mɨnɨm kɨb agɨl, kɨrop ak rek nep yɨmɨg ma nɨŋnɨgab. Pen bin bɨ, bin bɨ okok yɨmɨg nɨŋnɨgal okok, God kɨrop ak rek nep yɨmɨg nɨŋɨl, mɨnɨm kɨb ma agnɨgab. \s1 Mɨnɨm nep ma agnɨmɨb; God mɨnɨm ageb rek gɨnɨmɨb \p \v 14 Ai mam sɨkop. Bin bɨ ognap, God nop nɨŋ dɨpɨn, apal ak pen God ageb rek ma gɨpal. Mɨnɨm nep agɨl, God ageb rek ma gɨnɨgal ak, God kɨrop pen dɨ komɨŋ ma yoknɨgab. \p \v 15-16 Ai mam ognap walɨj ma mɨdek, tap magɨl ma mɨdek gɨnɨmɨŋ okok nɨŋɨl, pen walɨj tap magɨl ognap dam ñɨlɨg gɨ mer, yokop, “Amɨl mɨd tep gɨnɨmɨb,” agnɨgabɨm ak, gɨ tep ma gɨnɨgabɨm. \v 17 Nɨb ak, nɨbi God nop nɨŋ dɨnɨgabɨm pen God Mɨnɨm ageb rek ma gɨnɨgabɨm ak, nɨŋ dep magɨl nɨbi ak tap yokop rek lɨnɨgab. \p \v 18 Nɨbi ognap agnɨgabɨm, “Bin bɨ ognap God nop nɨŋ dɨpal; pen bin bɨ ognap God Mɨnɨm ageb rek gɨl, bin bɨ okok gɨ tep gɨpal. Nɨb ak, mɨnɨm ma mɨdeb,” agnɨgabɨm. Pen mɨnɨm agnɨgabɨm nɨbak, nɨbep pen ag nɨŋnɨgain, “Bin bɨ God nop nɨŋɨd nep nɨŋ denɨgal ak, kɨri titi gɨl bin bɨ okok kɨrop gɨ tep ma gɨnɨgal? Yad God nop nɨŋ dɨpin ak me, ne ageb rek nɨŋ tep gɨl, bin bɨ okok kɨrop gɨ ñɨbin,” agnɨgain. \v 19 Nɨbi God nokɨm nep mɨdeb, agɨl, gos nɨpɨm ak gɨ tep gɨpɨm. Pen kɨjeki okok ak rek nep, gos ar nɨbak nep nɨŋɨl, pɨrɨkɨl jep jep dɨpal. \v 20 Nɨbi bin bɨ saköl rek! Nɨbi, “God nop nɨŋ dɨpɨn,” apɨm ak pen ne ageb rek ma gɨpɨm. Nɨg gɨpɨm ak, God nop nɨŋ dɨpɨn, apɨm ak tap yokop rek lɨp. Mɨnɨm agebin nɨbaul bɨr nɨpɨm aka yad mɨnɨm ognap sek nɨbep agen nɨŋnɨmɨb? \p \v 21 Nɨbi nɨpɨm, based cɨn Ebraham ñɨ ne Aisak nop God nop pak sobok gɨ ñɨnɨg gek, God nɨŋɨl Ebraham ne bɨ tep agak. \v 22 Nɨb ak, Ebraham God nop nɨŋ dak ak me, God nop bɨ tep ma agak; Ebraham ne God nop nɨŋ dak ak abe, God agak rek nep gak ak abe, God tap nɨb omal nɨŋɨl agak, Ebraham ne bɨ tep, agak. \v 23 Ñɨn ned nɨbak me, God Mɨnɨm dai alap ñu kɨl tɨkɨl kɨri bɨr nɨŋlak, mɨnɨm ñu kɨl tɨklak nɨbak, mɨnɨm nɨŋɨd ñu kɨl tɨklak: “Ebraham God mɨnɨm ne nɨŋ dak ak me, God Ebraham ne bɨ komɨŋ tep yad agak.” Ebraham gak nɨbak, God Ebraham nop, bɨ nɨŋep yad, agak. \v 24 Nɨb ak nɨbi nɨpɨm, nɨbi God nop nɨŋ dɨnɨgabɨm ak nep, God nɨbep, bin bɨ komɨŋ tep yad, ma agnɨgab. Nɨbi God nop nɨŋ dɨl, ne agɨp rek gɨnɨgabɨm ak me, God nɨbep bin bɨ komɨŋ tep yad, agnɨgab. \p \v 25 Nɨb ak rek nep, bin Rehap gak. Ne bɨ si dep bin mɨdolɨgɨp ak pen bɨ Isrel omal karɨp lɨm ne ak kapkap lɨsɨm nɨŋnɨg aperek, Rehap kɨrop mal karɨp ne ak kasɨn gɨ dɨ we gɨl, kɨsen kanɨb ke nɨb par alap ag yokek, kɨri pɨrɨk gɨ amɨl, karɨp kɨri adɨk gɨ amnɨrek. Rehap gak rek nɨŋɨl, God Rehap nop bin komɨŋ tep agak. \v 26 Pen bin bɨ mɨb goŋ nep mɨdɨl, kaun sek ma mɨdebal ak, kɨri komɨŋ mɨdep won ak ma mɨdeb. Nɨb ak rek, bin bɨ God nop nɨŋ dɨpɨn apal ak pen God Mɨnɨm ageb ar ak ma gɨpal okok, kɨri ak rek nep komɨŋ mɨdep won ak ma mɨdeb. \c 3 \s1 Aleb cɨn nɨŋ tep gɨn \p \v 1 Ai mam tep yad. Nɨbi koŋai nep mɨnɨm ag ñeb bɨ mɨdojɨn, agɨl, ma nɨŋnɨmɨb. Tari gɨnɨg: cɨn mɨnɨm ag ñeb bɨ okok, mɨnɨm kɨb kɨlɨs rek nɨŋnɨgabɨn. \v 2 Cɨn magɨlsek yɨpɨd gɨl ma gɨp ar ak ke ke koŋai nep gɨpɨn. Pen bin bɨ aleb kɨri kod mɨd tep gɨl, mɨnɨm yɨpɨd gɨl gɨnɨgab ar ak nep agenɨgal okok, mɨb goŋ kɨri magɨlsek nɨŋ tep gɨnɨmel rek lɨnɨgab. \v 3 Kaj hos ak kaj kɨb yɨb ak pen tap ain sɨkol alap nag ak sek ñon gɨl, dɨ meg mɨgan ak lɨl, amnɨg gebal pɨs ken lɨp gel ambal. \fig caption|alt="horse & rider" src="LB00035B.TIF" size="col" ref="3:3" \fig* \v 4 Ñɨg magöb kɨb okok ak rek nep, yɨgen apɨl tap kɨb nɨbak dam yokop okok ambkop ak pen bɨ kapten okok stia sɨkol ak dɨl, amnɨg gebal pɨs ken dɨ yɨpɨd gɨl gesal amɨb. \v 5 Aleb cɨn ak rek nep tap sɨkol yɨb ak pen mɨnɨm agon koŋai nep lɨp. Nɨbi nɨpɨm, be kɨb yɨb nab ak, sɨkol mɨlep bad alap sɨp ñel, yɨn damɨl magɨlsek yɨnnɨmɨŋ rek lɨp. \v 6 Aleb mab mɨlaŋ rek mɨdeb. Mɨb goŋ dai cɨn ak tɨmel nɨbak rek alap sek ma mɨdeb; aleb ak nep gek, mɨb goŋ cɨn magɨlsek acɨr gɨnɨgab. Aleb ak nep gek, ameb owep cɨnop ak magɨlsek gɨ tɨmel gɨnɨgab. Pen mab mɨlaŋ nɨbak, karɨp lɨm Hel ak nɨb apɨl me, aleb ak nɨg gɨp. \p \v 7 Kɨmɨn yakɨr, soiŋ sarau, tap be okok mɨdeb okok abe, tap ñɨg solwara okok mɨdeb okok abe, damɨl mɨkel, gos nɨŋɨl, nap kɨri agnɨgal rek gɨnɨgal. Kɨri kɨmɨn yakɨr tap okok damɨl mɨkɨl nɨg gɨpal ak pen \v 8 aleb cɨn ak agon, gos nɨŋ dɨnɨmɨŋ rek ma lɨp. Aleb per per tap si tap tɨmel tari gɨnɨm, agɨl gos nɨŋɨl, ñɨg sɨlek bin bɨ ñag pak lep ak ap ran jakɨl mɨdeb. \v 9 Aleb cɨn ak, Bɨ Kɨb Bapi cɨn ak yɨb ne agon ar amnɨgab, pen bin bɨ God ne ke rek gɨ lak okok, tap tɨmel apɨl kɨrop paknɨmɨŋ, agnɨgabɨn. \v 10 Nɨg gɨl, aleb nokɨm nɨbak nep, mɨnɨm tep abe agɨl, mɨnɨm tɨmel abe agɨl, gɨpɨn. Ai mam sɨkop. Tari gɨnɨg nɨg gɨpɨn? Ak tep ma gɨp. \v 11 Ñɨg kɨlam nokɨm alap juɨl, ñɨg tep ognap, ñɨg tɨmel ognap ma owɨp. \v 12 Ai mam sɨkop. Mab ak, nag magɨl ma pɨlnɨgab; nag ak, mab magɨl ma pɨlnɨgab. Pen dek kajoŋ ak, ñɨg komɨŋ tep ma lɨnɨgab. \s1 Mɨlɨk yapek, asɨk ke ke ma lɨnɨmɨb \p \v 13 Nɨbi gos nɨŋ tep gɨpɨm aka? Gos nɨŋ tep gɨpin, agnɨgan ak, nak nɨŋ tep gɨl, yɨb nak ke agek ar ma amnɨmɨŋ. God nop tep gɨnɨmɨŋ ar ak nep gɨnɨmɨn. Nak nɨg genɨgan ak me, gos nɨŋ tep gɨpin, agɨl, agnɨgan. \v 14 Pen gos nab nak eyaŋ, tap tep kɨri okok yad ke dɨnɨm, ag gos nɨŋnɨgan ak, aka yad nep bɨ kɨb mɨdenɨm, ag gos nɨŋnɨgan ak, yad gos nɨŋ tep gɨpin, agɨl, ma agnɨmɨn. Nɨb agnɨgan ak, mɨnɨm tom agnɨgan; mɨnɨm nɨŋɨd ak karɨknɨgan. \v 15 Bin bɨ gos nɨŋ tep gɨpɨn apal ak pen tap tɨmel nɨbak rek gɨpal okok, God gos tep ñɨb ar ak ma nɨpal; bin bɨ karɨp lɨm ar wagɨn aul nɨpal rek nep nɨpal. Gos kɨri ak God Kaun ne ma ñɨb; Seten ne nep ñɨb. \v 16 Pen bin bɨ, tap tep okok yad ke dɨnɨm, ag gos nɨŋnɨgal okok, aka yad nep bɨ kɨb mɨdenɨm, ag gos nɨŋnɨgal okok, kɨri per per pen pen gɨlɨg gɨ, tap si tap tɨmel ar ak nep gel amnɨgab. \p \v 17 Pen bin bɨ God gos tep ñɨb rek nɨpal okok, mɨdmagɨl nab kɨrop adaŋ tap si tap tɨmel acɨr nɨbak rek ma mɨdeb. Bin bɨ kaual maual rek mɨdebal okok eip mɨnɨm agɨl, nɨbi jɨm ñɨl mɨd tep gɨnɨmɨb, apal. Kɨri bin bɨ okok kɨrop ag pasak dɨl, dɨ tep gɨpal. Kɨri bin bɨ okok mɨdmagɨl yɨb lɨl, yɨmɨg nɨŋɨl, dɨ tep gɨl, kɨrop tep ar ak nep gɨpal. Kɨri bɨ tep ak eip agnɨgain, bɨ tɨmel ak eip ma agnɨgain, agɨl, gos ar ak nɨb ma nɨpal. Mɨnɨm esek ma apal. \v 18 Bin bɨ kaual maual rek mɨdebal okok eip mɨnɨm agɨl, nɨbi jɨm ñɨl mɨd tep gɨnɨmɨb, agel, kɨri mɨnɨm nɨbak nɨŋɨl jɨm ñɨl mɨdenɨgal ak, tap yɨŋ yɨmbal nɨbak tanɨl tap tep pɨlnɨgab. \c 4 \s1 God nop cɨg tep gɨnɨmɨb \p \v 1 Per per mɨlɨk yapek pen pen gɨpɨm ak, gos tɨmel nab nɨbi adaŋ pen pen gɨl, mɨb goŋ nɨbi dɨ lɨp gɨnɨg geb ak me, nɨg gɨpɨm. \v 2 Tap tep dɨnɨg nɨpɨm okok ma dɨl, kal yɨb juɨl, bin bɨ ñag pak lɨn, agɨl, gɨpɨm. Tap tep okok ma dɨnɨmɨb rek lek, pen pen agɨl, pen pen gɨn agɨl nɨpɨm. God nop ag nɨpkep, dɨpkep. Pen nop ma ag nɨpɨm. \v 3 Pen God nop ag nɨpɨm ñɨn ak, gos nɨŋ tep gɨl ma ag nɨpɨm. Cɨnop ke tep gaŋ, agɨl, mɨb goŋ cɨn ke tep gaŋ, agɨl, ag nɨpɨm ak me, ag nɨpɨm rek ma gɨp. \p \v 4 Nɨbi bɨ si dep bin rek mɨdebɨm! Nɨŋɨm! Bin bɨ gos kɨri tap lɨm dai ar wagɨn aul pɨs ken nep amɨb okok, God nop mɨlɨk yapek, tap nɨb okok nep gos nɨpal. Nɨb ak, nɨbi tap lɨm dai ar wagɨn aul mɨdeb tap okok mɨdmagɨl lɨnɨgabɨm ak, nɨbi God kaual maual ne mɨdenɨgabɨm. \v 5 Ar nɨbak God Mɨnɨm ñu kɨl tɨkɨl aglak, “God Kaun cɨnop nab adaŋ lɨ ñɨb ak, cɨn tap lɨm dai ar wagɨn aul mɨdeb tap okok mɨdmagɨl ma lɨnɨgabɨn, agɨl, gos nɨŋlɨg gɨ mɨdeb,” aglak. Pen God Mɨnɨm dai nɨbak nɨpek, tap yokop rek lɨp ar? \v 6 Pen ne cɨnop yɨmɨg nɨŋɨl, dɨ tep gɨl, kod mɨd tep yɨb gɨp. Ar nɨbak nep, God Mɨnɨm ak ñu kɨl tɨkɨl aglak, \q1 “Bin bɨ ke nep mɨdɨl, mɨd tep gɨpɨn, apal okok, \q2 God kɨrop mɨnɨm kɨlɨs rek agɨp; \q1 pen bin bɨ yɨb kɨri ke agel ar ma amnɨgab okok, \q2 ne yɨmɨg nɨŋɨl, dɨ tep gɨl, kod mɨd tep gɨp,” aglak. \p \v 7 Nɨb ak, God nop pɨs ken mɨdɨl, ne ageb rek nep gɨnɨmɨb. Seten nop mer agem, ne nɨbep kɨrɨg gɨl sɨskol dɨl amnɨgab. \v 8 God nop cɨg tep gem, ne nɨbep cɨg tep gɨnɨgab. Nɨbi tap si tap tɨmel gɨpɨm bin bɨ okok, bin bɨ tep mɨdon, agɨl, ñɨnmagɨl nɨbi gac gɨp ak ñɨg lɨ yok tep gɨnɨmɨb. Pen nɨbi God nop kɨsen gɨpɨn, agɨl, esek apɨm okok, gos omal nɨpɨm ak kɨrɨg gɨl, gos tep nokɨm nep nɨŋɨl, God nop nep cɨg tep gɨlɨg gɨ mɨdenɨmɨb. \v 9 Sɨk kɨrkɨr apɨm ak kɨrɨg gɨl, cɨb gek nɨŋlɨg gɨ sɨl aglɨg gɨ mɨdenɨmɨb. \v 10 Bɨ Kɨb nɨŋ mɨdeb rek, cɨn bin bɨ yɨb ma mɨdeb, agɨl, nop sobok genɨgabɨm ak me, ne yɨb nɨbep gek ar alaŋ amnɨgab. \p \v 11 Ai mam sɨkop. Ai mam ognap, kɨri tari gɨnɨg nɨg gɨpal, agɨl, kɨrop ag dam ma yoknɨmɨb. Bin bɨ ai mam ag dam yokpal okok, God lo mɨnɨm ne ak abe ag dam yokpal. Nɨg genɨgabɨm ak, bin bɨ God lo mɨnɨm sain gɨpal rek ma mɨdenɨgabɨm; bin bɨ God lo mɨnɨm tep mɨdeb aka tari rek mɨdeb, ag gos nɨŋɨl nonɨm lɨ tɨg bɨlok nɨpal bin bɨ okok rek mɨdenɨgabɨm. \v 12 Pen God ne nep lo mɨnɨm ag lak. Ne nep lo mɨnɨm nɨŋɨl, bin bɨ mɨnɨm kɨb nɨŋnɨgab. Ne nep cɨnop dɨ komɨŋ yoknɨgab aka ñag pak lɨnɨgab. Nɨb ak, nɨbi tari gɨnɨg, “Bin bɨ okok bin bɨ tep, bin bɨ okok bin bɨ tɨmel,” agɨl agebɨm? Nɨbi nɨg ma gɨnɨmɨb. \s1 Yɨb nɨbi ke agem ar ma amnɨmɨŋ \p \v 13 Pen nɨŋɨm! Nɨbi ognap apɨm, mɨñi aka tol rek, taun kɨb alap amɨl, nɨb okok mɨ nokɨm alap wög bisnis gɨl, mani kɨb dɨl, adɨk gɨ owɨn, apɨm. Pen nɨŋ tep gɨnɨmɨb. \v 14 Kɨsen tari tari gɨnɨgab ak nɨŋɨl ma apɨm. Mɨñi komɨŋ mɨdobɨn ak pen komɨŋ mɨdobɨn nɨbak, seb dɨ yɨpɨl yokɨp rek nep gɨp. Won ak mɨdɨl, won ak kapkap kɨr kɨr gek amɨb. \v 15 Gɨp nɨbak rek, mɨnɨm apɨm nɨbak kɨrɨg gɨl agnɨmɨb, “Bɨ Kɨb nop tep genɨgab ak, cɨn komɨŋ mɨdɨl nɨb nɨb gɨnɨgabɨn,” agnɨmɨb. \v 16 Pen bin gep bɨ gep mɨdobɨn, agɨl, yɨb nɨbi ke gem ar ameb ak, tɨmel yɨb gɨp. \p \v 17 Ar aknɨb rek gep ak tep, ag gos nɨpɨn ak pen nɨg ma gɨnɨgabɨn ak, tap si tap tɨmel gɨnɨgabɨn. \c 5 \s1 Bin bɨ tap koŋai mɨdeb okok \p \v 1 Nɨbi bin bɨ gep yɨb okok, mɨnɨm agnɨg gebin aul nɨŋɨm! Mɨker kɨb dɨnɨg gebɨm rek, cɨb gek sɨl aglɨg gɨ mɨdenɨmɨb. \v 2 Agon kɨlnok kɨbap mani tap tep nɨbi koŋai mɨdolɨgɨp okok bɨr ajɨl gɨ ki gɨ yowɨp. Walɨj tep koŋai nep nɨbi mɨdolɨgɨp okok, kɨsoi sɨkol sɨkol ñɨb ñɨb mɨgan mɨgan juɨp. \v 3 Gol silpa nɨbi ki gɨ yowɨp ak, nɨbi tap si tap tɨmel gɨpɨm ak nɨŋ tep gɨnɨmɨb. Mɨb goŋ nɨbi abe mab mɨlaŋ rek yɨnɨl sɨb rɨk yonɨgab. Ñɨn kɨsen ak ulep apeb won aul, nɨbi agon kɨlnok kɨbap mani tap okok koŋai nep dɨ okok we gɨpɨm. \v 4 Nɨŋɨm! Bin bɨ wög dai kɨri gɨpal okok, kɨrop pe ma ñɨbek, kɨri koslam mɨdɨl sɨl agel, Bɨ Kɨb kɨlɨs ke yɨb ak nɨŋɨp. \v 5 Nɨbi lɨm dai ar wagɨn aul mɨdɨl, wög wari ma gɨl yokop mɨdɨl, mɨñ mɨñ yɨb gɨ ajpɨm. Nɨb ak, kaj okok mɨk tep gɨl, aneŋ gek pak ñɨbal rek mɨdebɨm ak, won par ma mɨdenɨgabɨm. \v 6 Bin bɨ tep, nɨbep tap tɨmel alap ma gɨpal okok, kɨrop esek agɨl ñag pak lɨpɨm. \s1 Mɨker ap onɨmɨŋ, cɨn yɨrɨk marɨk gɨl yo ma nɨŋɨl, Bɨ Kɨb onɨgab, agɨl, nop kod mɨdon \p \v 7 Nɨb ak, ai mam sɨkop. Mɨker alap aponɨmɨŋ, cɨn yɨrɨk marɨk gɨl yo ma nɨŋɨn; Bɨ Kɨb onɨgab, agɨl, nop kod mɨdon. Bin bɨ tap wög gɨ yɨmɨl kod mɨdel nɨŋlɨg gɨ, mɨñab pakek, yɨŋ marɨp ap ranɨl magɨl tep pɨlnɨgab. Nɨbi ak rek nep Bɨ Kɨb nop kod mɨdenɨmɨb. \v 8 Bɨ Kɨb onɨgab ñɨn ak yokop ulep mɨdeb, agɨl, gos sek kod mɨdenɨmɨb. \p \v 9 Pen ai mam sɨkop. Ai mam ognap kɨrop ma ag junɨmɨb. Nɨbi ai mam ag juenɨgabɨm ak, Bɨ Kɨb nɨbep pen mɨnɨm kɨb agnɨgab. Bɨ mɨnɨm kɨb agnɨgab ak ulep sɨŋak mɨdeb; ulep won ak nep onɨgab. \v 10 Ai mam sɨkop. Bɨ God mɨnɨm agep bɨrarɨk nep mɨdelɨgɨpal okok, Bɨ Kɨb mɨnɨm ne agel, kɨrop gɨ tɨmel gel nɨŋlɨg gɨ, koslam yɨb mɨdelɨgɨpal ak pen kɨri yɨrɨk marɨk gɨl yo ma nɨŋlak. Kɨri kapkap mɨd tep gɨlak. Nɨbi ak rek nep ar nɨbak nep gɨnɨmɨb. \v 11 Nɨbi nɨpɨm, bin bɨ gɨ tep gɨl, yɨrɨk marɨk gɨl yo ma nɨŋlak okok, kɨri mɨñi mɨñ mɨñ gɨlɨg gɨ mɨd tep gɨpal, apɨn. Bɨ nak Job bɨrarɨk nep mɨdolɨgɨp, kesɨm ak nɨpɨm. Nop mɨker kɨb apek, koslam mɨdek ñɨn ak, Bɨ Kɨb nop gos nɨŋlɨg gɨ mɨdɨl mɨd dam amek nɨŋlɨg gɨ, Bɨ Kɨb Job nop gɨ tep gek, kɨsen mɨd tep gak. Tari gɨnɨg: Bɨ Kɨb ne per per bin bɨ yɨmɨg yɨb nɨŋɨl, dɨ tep yɨb gɨp. \p \v 12 Pen ai mam sɨkop. Tap kɨb yɨb ak, God yɨb ne ak yokop ma agnɨmɨb. “God nɨŋ mɨdeb rek, nɨŋɨd agobɨn,” agɨl, ma agnɨmɨb. “Seb kab ar alaŋ mɨdeb rek, nɨŋɨd agobɨn,” agɨl, ma agnɨmɨb. “Lɨm wagɨn aul mɨdeb rek, nɨŋɨd agobɨn,” agɨl, ma agnɨmɨb. “Tap okok tap ognap mɨdeb rek, nɨŋɨd agobɨn,” agɨl, ma agnɨmɨb. Yau, agnɨgabɨm ak, “Yau” nep, agnɨmɨb. Mer, agnɨgabɨm ak, “Mer” nep agnɨmɨb. Mer ak, mɨnɨm kɨb dɨnɨgabɨm. \s1 Sobok gɨnɨmɨb \p \v 13 Nɨbep bin bɨ ognap mɨker gonɨmɨŋ, nɨbi Bɨ Kɨb nop sobok gɨnɨmɨb. Nɨbi bin bɨ ognap mɨñ mɨñ gɨnɨmɨb ak, kɨmep ognap agɨl, Bɨ Kɨb yɨb ne agem ar amnaŋ. \v 14 Nɨbep bin bɨ ognap tap gonɨmɨŋ, Krais bin bɨ ne okok kod mɨdebal bɨ kɨb okok agem apɨl, sobok gɨl, Bɨ Kɨb yɨb agɨl, wel ognap lɨ ñɨnɨmel. \v 15 Pen Bɨ Kɨb nop nɨŋ dɨl sobok genɨgal ak, Bɨ Kɨb ne gek, tap gɨnɨgab nɨbak komɨŋ lɨnɨgab; tap si tap tɨmel gɨpal ak, Bɨ Kɨb ne nɨŋɨl kɨrɨg gɨnɨgab. \p \v 16 Nɨb ak, tap si tap tɨmel gɨpɨm ak, pen pen ag yɨkɨl, nak ke abe, ai mam okok abe, Bɨ Kɨb nop sobok gem, ne gek nɨbep komɨŋ lɨnɨmɨŋ. Bin bɨ Bɨ Kɨb ageb rek gɨpal okok, nop sobok gel, Bɨ Kɨb ne kɨlɨs ne gɨl, ke yɨb gɨnɨgab. \v 17 Bɨ God mɨnɨm agep Ilaija, bɨ yokop cɨn rek ak pen mɨñab ma paknɨmɨŋ, agɨl, God nop kɨlɨs gɨl ag nɨŋek, mɨ omal nokɨm takɨn aknɨb kagol oŋɨd mɨñab ma pakak. \v 18 Kɨsen pen ne kauyaŋ God nop ag nɨŋek, seb kab ar alaŋ nɨb mɨñab pakek, lɨm dai ar wagɨn aul tap okok tan ap ranɨl, tap magɨl pɨlak. \p \v 19-20 Ai mam sɨkop. Bin bɨ nɨbi ognap Krais mɨnɨm nɨŋɨd ak kɨrɨg genɨmel, kɨrop ag ñɨ tep gem, kauyaŋ Krais nop nɨŋ denɨgal ak tep. Nɨg gem me, tap si tap tɨmel tari tari gɨpal okok, God nɨŋɨl kɨrɨg gek, kɨsen kɨmɨl pɨs nep ma kɨmnɨgal.