\id COL - Minimib dialect (Kalam) NT [kmhM] -Papua New Guinea 2008 (web version -2012 bd) \h Kolosi \toc1 Pol Kolosi bin bɨ kɨrop mɨj ñu kɨl tɨkak \toc2 Kolosi \toc3 Kol \mt1 Kolosi \mt2 Pol Kolosi bin bɨ kɨrop mɨj ñu kɨl tɨkak \c 1 \p \v 1-2 Yad Pol. God ne ke yɨp ag lek, Krais Jisas mɨnɨm dad ameb bɨ alap mɨdebin. Pen mɨñi mam cɨn Timoti yad eip mɨdeb nɨŋlɨg gɨ, nɨbep Krais Jisas nop nɨŋ dɨl cɨg tep gɨl ai mam taun kɨb Kolosi mɨdebɨm okok, mɨj nɨbaul ñu kɨl tɨkebin. \p God Bapi cɨn nɨbep yɨmɨg nɨŋɨl dɨ tep gek, mɨd tep gɨnɨmɨb. \s1 Pol Krais bin bɨ Kolosi okok sobok gɨl, God nop tep agak \p \v 3-4 Agel nɨpɨn, nɨbi Krais Jisas nɨŋ dɨl cɨg tep gɨl, bin bɨ nop nɨŋ dɨpal okok kɨrop magɨlsek mɨdmagɨl lɨpɨm. Nɨb ak, sobok gɨl, nɨbep gos nɨŋɨl, per nep God Bɨ Kɨb cɨn Jisas Krais Nap ne ak nop tep apin. \v 5 Karɨp lɨm seb kab ar alaŋ sɨŋak amɨl tap tep dɨnɨgabɨn, agɨl gos nɨpɨm ak me, nɨbi Krais Jisas nop cɨg tep gɨl, bin bɨ ne okok mɨdmagɨl lɨpɨm. Mɨnɨm nɨŋɨd, Krais mɨnɨm tep ak, ned apek, tap tep nɨbep seb kab ar alaŋ sɨŋak mɨdeb ak bɨr nɨpɨm. \p \v 6 Ned yɨb Krais mɨnɨm tep ak nɨŋɨl, God bin bɨ okok yɨmɨg nɨŋɨl dɨ tep gɨp mɨnɨm yɨpɨl yɨb ak nɨŋɨl, nɨbi ke ausek nɨŋ dɨpɨm ñɨn ak tɨkek, Krais mɨnɨm tep ak nɨbep nab adaŋ magɨl pɨlɨl kɨb tanɨl ameb rek ak, nɨb aknɨb rek nep me, karɨp lɨm tɨgoŋ tɨgoŋ kɨd kɨd magɨlsek okok, Krais mɨnɨm tep ak amɨl bin bɨ nab kɨri adaŋ magɨl pɨlɨl kɨb tanɨl ameb. \p \v 7 Epapras, cɨn eip mɨñ wög gɨl, Krais nop wög per gɨ tep gɨp ak, nɨbep ned yɨb Krais mɨnɨm tep ak ag ñak. Nɨg gak ak, cɨnop gɨ ñak. \v 8 Epapras sɨŋaul apɨl, Kaun nɨbep nab adaŋ mɨdek nɨŋlɨg gɨ bin bɨ okok mɨdmagɨl lɨpɨm ak, cɨnop ag ñak. \p \v 9 Nɨb ak, Epapras ne ned yɨb cɨnop mɨnɨm ag ñek nɨŋnok ñɨn ak tɨkek, nɨbep nen agɨl God nop per nep sobok gɨpɨn. God nop sobok gɨl apɨn, nop tep gɨnɨmɨŋ ar ak nep, Kaun ne nɨbep gos ñek nɨbi gos nɨŋ kɨd yɨkɨl tap tari God nop tep gɨnɨgab ak nɨŋ tep gɨnɨmɨb, apɨn. \v 10 Nɨb ak, Bɨ Kɨb bin bɨ ne yɨb rek gɨ mɨdɨl, nop tep gɨnɨmɨŋ ar ak nep gem amnɨmɨŋ. Nɨg gɨl, tap tep ke ke koŋai nep gɨ damɨl, God ne tigep bɨ rek mɨdeb ak nɨŋ tep yɨb gɨnɨgabɨm. Nɨg gem, tap magɨl koŋai nep pɨlnɨgab. \v 11 God ne Bɨ kɨlɨs aknɨb ke yɨb melɨk sek mɨdeb ak, ne kɨlɨs ne magɨlsek nɨbep ñek, nɨbi kɨlɨs ne dɨl, mɨker ognap apek gos nɨbak ma nɨŋɨl, gos sek mɨdɨl, mɨñ mɨñ gɨlɨg gɨ, \v 12 Bapi nop tep aglɨg gɨ mɨdenɨmɨb. Krais bin bɨ ne karɨp lɨm per melɨk gɨp sɨŋak tap tep dɨnɨgal ak, Bapi ne nɨbep gek, nɨbi ak rek nep tap tep nɨbak dɨnɨgabɨm. \v 13 Seten, bɨ kɨslɨm pɨs okok kod mɨdeb ak, cɨnop nag ñon gɨ kɨlɨs gek mɨdonok ak pen God ne cɨnop wɨsɨb yokek, mɨñi Ñɨ mɨdmagɨl ne cɨnop dɨ tep gɨl kod mɨdeb. \v 14 Ñɨ ne nep cɨnop nen agɨl kɨmɨl, mɨñ mɨdonok ak wɨsɨb yokɨp; ne tap si tap tɨmel gɨpɨn okok nɨŋɨl kɨrɨg gɨp. \s1 Krais tap okok magɨlsek kod mɨdeb \p \v 15 Nap God nop mɨseŋ nɨŋjɨn rek ma lɨp ak pen Ñɨ ne me Nap rek mɨdeb. Bin bɨ okok tap okok ma gɨ lak ñɨn ak, Ñɨ Nap eip mɨdek. Bin bɨ okok tap okok magɨlsek pɨyak rek mɨdeb; Krais ne ar i pelokok mɨdeb. \v 16 Tap seb kab ar alaŋ okok abe, tap lɨm dai ar wagɨn aul abe, tap udɨn nɨpɨn okok abe, tap udɨn ma nɨpɨn okok abe, kaun tap okok kod mɨdebal okok abe, magɨlsek ne nep gɨ lak. Gɨ lak ak, Krais yɨb ne agel ar amnɨmɨŋ agɨl gɨ lak. \v 17 Karɨp lɨm bɨrarɨk ped okok ma gɨ lak ñɨn ak, Krais mɨdek. Ne mɨdeb ak me, tap okok magɨlsek kau kɨri ke mɨdɨl jɨm ñɨl mɨdeb. \v 18 Krais ne nabɨc won rek mɨdeb; bin bɨ ne okok, cöc ak, mɨb goŋ ne mɨdeb. Ne gek cöc mɨb goŋ komɨŋ mɨdeb. Ne wagɨn gɨl kɨmɨl kauyaŋ warɨkak ak me, tap tari tari mɨdeb okok pɨyak rek mɨdeb; ne nep ar i pelokok mɨdeb. \v 19 God gos ne ke nɨŋɨl gek, God ne mɨdeb rek nep, Krais nɨb aknɨb rek nep mɨdeb. \v 20 Nɨb ak, tap tari tari lɨm dai ar wagɨn aul mɨdeb abe, karɨp lɨm seb kab ar alaŋ sɨŋak mɨdeb abe, tap okok magɨlsek God eip jɨm ñɨnɨmɨŋ rek lɨp. Ned tap okok God nop kaual maual rek mɨdolɨgɨp. Pen Ñɨ ne, Nap ne ke mɨdeb rek nep mɨdɨl, mab kros bak alaŋ lakañ yapek kɨmɨl, mɨñi tap okok magɨlsek God eip dɨ jɨm ñɨnɨmɨŋ rek lɨp. \p \v 21 Nɨbi ned tap si tap tɨmel gos nɨŋlɨg gɨ, nɨb aknɨb rek nep gɨlɨg gɨ mɨdɨl, God bin bɨ ñag ñɨŋeb ne mɨdɨl, par okok rek mɨdelɨgɨpɨm. \v 22 Mɨñi pen Ñɨ ne mɨb goŋ lɨl kɨmak rek, nɨbep dɨ ne ke eip jɨm ñɨl lek, karɨp lɨm ne seb kab ar alaŋ sɨŋak amɨl, God udɨn yɨrɨk ar ne sɨŋak bin bɨ sɨŋ, bin bɨ asɨŋ ma mɨdeb, bin bɨ mɨnɨm alap ma mɨdeb, mɨdenɨgabɨm. \v 23 Pen nɨbi Krais mɨnɨm tep nɨŋ dɨpɨm ak, karɨp sap rek nɨŋ dɨlɨg gɨ mɨdɨl, God tap tep nɨbep ñɨnɨgab ak gos mɨdmagɨl nɨbi nab adaŋ kɨlɨs dɨl gos nɨŋlɨg gɨ mɨdenɨmɨb. Mɨnɨm tep nɨbep agel nɨpɨm nɨbak, nɨbep nep mer, bin bɨ karɨp lɨm okok kɨd kɨd magɨlsek ag ñel amɨb. Yad Pol ak rek nep wög ar nɨbak nep gɨpin. \s1 Pol Krais nop wög gek \p \v 24 Nɨbep nen agɨl Krais mɨnɨm tep ag ñen yɨp gɨ tɨmel gel mɨker dɨpin ak, mɨñi yad mɨñ mɨñ gɨpin. Krais ne ke mɨker kɨb yɨb dak ak rek, Krais bin bɨ mɨker kɨb yɨb dɨnɨmel, agɨl, Krais mɨb goŋ ne ak, cöc ne ak gɨ ñɨnɨm, agɨl, mɨb goŋ yad mɨker ognap dɨpin. \p \v 25 God yɨp ag lek, nɨbep God Mɨnɨm ak magɨlsek ag ñɨ tep gɨpin ak me, cöc ne ak nop wög gɨ ñeb bɨ alap mɨdebin. \v 26 Mɨnɨm tep nɨbak bɨrarɨk okok mɨ koŋai yɨb we gɨl mɨdolɨgɨp pen mɨñi God ne Krais bin bɨ ne kɨrop mɨnɨm nɨbak mɨseŋ lɨp. \v 27 God gos nɨŋɨl mɨnɨm ag lak ak, mɨnɨm tep yɨb, mɨnɨm melɨk sek we gɨl mɨdolɨgɨp ak, bin bɨ okok magɨlsek nɨŋnɨmel, agɨl, bin bɨ ne kɨrop mɨseŋ yomnɨgab. Mɨnɨm tep nɨbak wagɨn ak nɨg gɨl mɨdeb: Krais mɨdmagɨl nɨbep nab adaŋ mɨdeb; nɨb ak nɨbi karɨp lɨm seb kab ar alaŋ sɨŋak amɨl, God melɨk ke sek sɨŋak mɨdeb eip per mɨdenɨgabɨm. \v 28 Nɨb ak, cɨn Krais nep ag ñɨbɨn. Kɨri magɨlsek Krais nop cɨg tep gɨlɨg gɨ, mɨnɨm ne nɨŋ tep gɨl, ageb rek nep gɨlɨg gɨ mɨdenɨgal agɨl, cɨn gos nɨŋ tep gɨl bin bɨ okok kɨrop magɨlsek tɨmɨd ukɨl, Krais mɨnɨm tep ak ag ñɨbɨn. \v 29 Ar nɨbak nep, Krais kɨlɨs tɨmel ne ke magɨlsek yɨp ñɨb ak dɨl, kɨlɨs gɨl wög ne gɨlɨg gɨ mɨdebin. \c 2 \s1 Nɨbep mɨnɨm tom agenɨmel ak ma nɨŋ dɨnɨmɨb \p \v 1 Pen nɨŋɨm! Nɨbi Kolosi bin bɨ okok abe, Leodisia bin bɨ okok abe, bin bɨ ognap sek mɨlɨk dai yad ma nɨpal okok abe, mɨd tep gɨnɨmɨb, agɨl, wög kɨlɨs yɨb gebin. \v 2 Kɨri gos sek mɨdɨl, gos nokɨm alap nep nɨŋɨl, pen pen mɨdmagɨl lɨl, gos nɨŋ kɨd yɨkɨl, God Mɨnɨm we gɨl mɨdolɨgɨp ak magɨlsek nɨŋ tep gɨnɨmel, ag gos nɨpin. God Mɨnɨm we gɨl mɨdolɨgɨp ak Krais. \v 3 Krais nop nab adaŋ nep God gos tep tep magɨlsek we gɨl mɨdeb ak me, ne ke nep God gos tep nɨbak mɨseŋ lɨnɨmɨŋ rek lɨp. \p \v 4 Bin bɨ ognap tom agɨl, mɨnɨm kɨl tep ognap agel nɨŋlɨg gɨ, mɨnɨm esek kɨri nɨbak nɨŋ dɨnɨmɨb rek lɨp, agɨl, nɨbep mɨnɨm nɨbaul ag ñɨ tep gɨnɨm. \v 5 Yad karɨp lɨm par sɨŋaul mɨdebin ak pen gos yad ak nɨbep pɨs ar mɨdek nɨŋlɨg gɨ, nɨbep gos nɨŋlɨg gɨ mɨdebin. Pen nɨbi Krais nop nɨŋ dɨ kɨlɨs gɨl, kapkap mɨdɨl, jɨm ñɨl mɨdebɨm ak, yɨp tep yɨb gɨp. \s1 Cɨn Krais eip mɨdɨl ne ageb rek nep gɨn \p \v 6 Nɨbi Jisas Krais nop nɨŋ dɨl, Bɨ Kɨb cɨn agɨl dɨpɨm ak me, ar nɨbak nep nɨŋɨl gem amnɨmɨŋ. \v 7 Nɨbi Krais nop cɨg tep gɨl, mɨnɨm nɨŋɨd ne ag ñel nɨpek ak nɨŋ dɨ kɨlɨs gɨl, ageb rek nep gɨl, God nop tep aglɨg gɨ nep mɨdenɨmɨb. \p \v 8 Pen nɨŋ tep gɨnɨmɨb. Bin bɨ ognap nɨbep mɨnɨm yokop mɨnɨm esek agel, nɨbi mɨnɨm esek nɨbak dɨl kɨd kɨri okok amnɨmɨb rek lɨp. Mɨnɨm yokop mɨnɨm esek apal ak, based sɨkop kesɨm kɨri abe, kaun tɨmel tap okok lɨm dai wagɨn aul kod mɨdebal okok kesɨm abe dɨl apal. Krais mɨnɨm tep ak dɨl ma apal. \v 9 Tari gɨnɨg: Krais mɨb goŋ sek mɨdeb ak pen God mɨdeb rek ak, Krais ne nɨb aknɨb rek nep mɨdeb. \v 10 God ne gek, nɨbi Krais nop cɨg gɨl, nop eip jɨm ñɨl mɨdɨl, komɨŋ yɨb mɨdebɨm. Ne nep me, kaun tɨmel tap okok lɨm dai wagɨn aul kod mɨdebal okok magɨlsek ar i pelokok mɨdeb. \p \v 11 Nɨbi Krais eip jɨm ñɨl mɨdebɨm ak me, nɨbi bɨr Juda bin bɨ wak tɨb gɨ rɨk gɨpal rek ak mɨdebɨm. Juda bin bɨ okok tu ñɨlɨk ñɨnmagɨl dɨl wak tɨb gɨ rɨk gɨpal, pen Krais eip jɨm ñɨl mɨdebɨm ak me, ne tap si tap tɨmel gölɨgɨpɨm nag ak tɨb gɨ rɨk gɨp. \v 12 Nɨbep ñɨg paklak ak, nɨbep Krais eip tɨgel gɨlak; nɨbi God kɨlɨs ne Jisas dɨ warɨk ñak ak nɨŋ dɨpek ak me, God nɨbep Krais eip dɨ warɨk ñek, bin bɨ komɨŋ kɨsen nɨb ne mɨdebɨm. \p \v 13 Nɨbi ned tap si tap tɨmel ar ak nep gölɨgɨpɨm. Krais ne tap si tap tɨmel gölɨgɨpɨm nag ak tɨb gɨ rɨk ma gak ñɨn ak, nɨbi bin bɨ bɨr kɨmbal rek mɨdebek. Pen God ne ke gek, mɨñi nɨbi Krais eip komɨŋ mɨdebɨm. God tap si tap tɨmel gɨpɨn ak magɨlsek nɨŋɨl kɨrɨg gɨp. \v 14 Tap si tap tɨmel gɨpɨn okok, lo mɨnɨm ke ke pen ñeb mɨnɨm ñu kɨl tɨklak ak, God dɨ mab kros bak alaŋ cɨpɨl pak lek, pɨs nep dai juak. \v 15 Mab kros bak alaŋ Krais ne kaun tɨmel tap okok lɨm dai wagɨn aul kod mɨdebal okok mok ne okok lɨl, bin bɨ okok nɨŋ mɨdel nɨŋlɨg gɨ, kɨrop nag ñon gɨl dɨ lɨp gɨ dad amnak. \p \v 16 Nɨg gak rek, nɨbi tap magɨl ognap okok ñɨg ognap okok ñɨbem, bin bɨ ognap nɨbep ag sɨkol genɨmel, gos par ma nɨŋnɨmɨb. Mɨñi God nop sobok gep ñɨn kɨb agɨl asɨk mosɨk gɨnɨgal ak kɨsen ma gem, nɨbep ag sɨkol genɨmel, gos par ma nɨŋnɨmɨb. Mɨñi takɨn kɨsen apeb ñɨn kɨb agɨl asɨk mosɨk gɨnɨgal ak kɨsen ma gem, nɨbep ag sɨkol genɨmel, gos par ma nɨŋnɨmɨb. Mɨñi Juda God nop sobok gep ñɨn kɨb agɨl asɨk mosɨk gɨnɨgal ak kɨsen ma gem, nɨbep ag sɨkol genɨmel, gos par ma nɨŋnɨmɨb. \v 17 Krais ma owak ñɨn ak, tap nɨb okok kaunan rek nɨŋɨl gölɨgɨpal; pen tap yɨb ak Krais. \p \v 18 Nɨb ak, bin bɨ ognap apɨl, mɨnɨm par lɨp gɨl, dai nɨpɨn rek, nɨbi nɨg nɨg gɨnɨmɨb, aka bin bɨ tam rek mɨdenɨmɨb, aka ejol okok sobok agnɨmɨb, agenɨmel ak, mɨnɨm kɨri dɨl, God tap tep nɨbep ñɨnɨgab tap ak ma kɨrɨg gɨnɨmɨb. Bin bɨ nɨb okok, Krais mɨnɨm tep ak ma nɨpal; gos kɨri ke nep nɨŋɨl, gos esek okok nɨb okok nɨb dɨl, cɨn bin bɨ kɨb agɨl, kesɨm yokop par yɨb dɨpal. \v 19 Bin bɨ nɨb okok, Krais nop kɨrɨg gɨl ar nɨbak ambal. Pen Krais ne nabɨc won mɨdɨl, mɨb goŋ ne ak, magɨlsek kɨdɨl gol rek jɨm ñɨl lɨl, tap tep ñɨl, kod mɨd tep gek nɨŋlɨg gɨ, God nop tep gɨnɨmɨŋ rek ak, mɨb goŋ kɨb gek gek ameb. \p \v 20 Krais cɨg gɨpɨm ak me, nop eip kɨmɨl, kaun tɨmel tap okok lɨm dai wagɨn aul kod mɨdebal okok mok kɨri okok ma mɨdebɨm. Tap alap nɨbep gɨ tɨmel gɨnɨmɨŋ rek kɨlɨs alap ma mɨdeb. Nɨb ak, tari gɨnɨg bin bɨ okok gos nɨpal rek gos nɨpɨm? \v 21 “Tap ak ñɨnmagɨl ma dɨnɨmɨb! Tap ak ma ñɨŋnɨmɨb! Tap ak ma dɨ nɨŋnɨmɨb,” apal, \v 22 pen tap magɨl ñɨg tap apal tap okok magɨlsek ñɨbel kɨr gɨnɨgab. Mɨnɨm kɨl tep ag ñɨbal okok magɨlsek bin bɨ gos ke nɨŋɨl apal ar ak nep nɨŋɨl ag ñɨbal. \p \v 23 Bin bɨ nɨb okok, ejol abe sobok gɨn agɨl, bin bɨ yɨm gep rek mɨdon tep gɨnɨgab agɨl, tap asɨk mosɨk gɨl, koslam mɨdebal. Nɨg gel, bin bɨ ognap nɨŋel, mɨnɨm nɨŋɨd rek lɨnɨgab ak pen tap si tap tɨmel gep gos ak apek, tap esek okok nep gos nɨŋɨl, Krais nop cɨg ma mɨdebal rek, tap alap kɨlɨs ñek, mɨb goŋ ke gos gɨp ak kɨrɨg gɨnɨmel rek ma lɨp. \c 3 \s1 God cɨnop gek, Krais eip warɨknok \p \v 1-2 Pen nɨbi Krais eip warɨkɨl komɨŋ kɨsen nɨb mɨdebɨm ak, lɨm dai ar wagɨn aul tap okok gos ak ma nɨŋnɨmɨb. Gos kɨb nɨbi ak amnɨmɨŋ tap karɨp lɨm seb kab ar alaŋ mɨdeb okok. Krais ne warɨkɨl ar alaŋ sɨŋak amɨl, God ñɨnmagɨl yɨpɨd pɨs ken ar ne sɨŋak bɨsɨg mɨdeb. \v 3 Nɨbi Krais eip kɨmbek ak me, komɨŋ mɨdep won nɨbi ak God Krais kɨrop apɨl mal eip we gɨl mɨdeb. \v 4 Komɨŋ mɨdep won nɨbi wagɨn ak Krais. Kɨsen ne apenɨgab ñɨn ak, amɨl ne eip melɨk aknɨb ke sek mɨd tep gɨnɨgabɨm. \s1 Ned mɨdelɨgɨpɨm ak ke, mɨñi mɨdebɨm ak ke \p \v 5 Nɨb ak, tap tari mɨb goŋ gos gɨp ak ñag pak lɨnɨmɨb. Bin si bɨ si gɨl, gos tɨmel nɨŋɨl, abramek gɨl, tap si tap tɨmel nep gɨn agɨl, agon kɨlnok kɨbap gol mani tap okok koŋai nep dɨn agɨl gem ma amnɨmɨŋ. Agon kɨlnok kɨbap gol mani tap okok koŋai nep dɨn ag gos nɨpal bin bɨ okok, kɨri bin bɨ tap esek sobok gɨpal rek nep mɨdebal. \v 6 Ar nɨb okok nep gel, God kɨrop kal juek, yur kɨb yɨb dɨnɨgal. \v 7 Nɨbi ke ned nag tɨmel ar nɨbak nep gos nɨŋɨl, nɨb aknɨb rek nep gölɨgɨpɨm. \v 8 Pen mɨñi nag tɨmel ar ak pɨs nep yem gɨnɨmɨb. Ned mɨlɨk kal nɨŋɨl, kal yɨb juɨl, gos tɨmel nɨŋɨl, bin bɨ okok kɨrop ag sɨkol gɨl, wasɨkɨl agɨl gölɨgɨpɨm rek, mɨñi ma gɨnɨmɨb. \v 9 Mɨnɨm esek pen pen ma agnɨmɨb. Krais eip kɨmbek ak me, gɨ tɨmel gölɨgɨpɨm nag ak nɨbep walɨj rek kom kam gak ak, cɨbur gos mɨdmagɨl ned nɨb nɨbi ak, tɨg asɨk ke okok yokpɨm. \v 10 Cɨbur gos mɨdmagɨl ned nɨb nɨbi ak tɨg asɨk yokɨl, cɨbur gos mɨdmagɨl kɨsen nɨb nɨbi ak, walɨj rek tol gɨ lɨpɨm. Bin bɨ kɨsen nɨb mɨdɨl, God nɨbep gɨ lak ak per nep gek, nɨbi ne ke mɨdeb rek nep lɨl, nop nɨŋ tep yɨb gɨnɨgabɨm. \v 11 God nɨg gak ak me, Grik bin bɨ okok ke, Juda bin bɨ okok ke ma mɨdebal. Bin bɨ wak tɨb gɨ rɨk gɨpal okok ke, bin bɨ wak tɨb gɨ rɨk ma gɨpal okok ke ma mɨdebal. Bin bɨ mɨj ñu kɨl udɨn lɨ nɨpal okok ke, bin bɨ mɨj ñu kɨl udɨn ma lɨ nɨpal okok ke ma mɨdebal. Bin bɨ kasɨk okok ke, bin bɨ kɨbol okok ke ma mɨdebal. Bin bɨ tau dam lel nag wög gɨpal okok ke, bin bɨ gos kɨri ke nɨŋɨl wög gɨpal okok ke ma mɨdebal. Bin bɨ kɨsen nɨb mɨdobɨn ak me, Krais ne ke nep cɨnop magɨlsek mɨdmagɨl nab adaŋ mɨdek nɨŋlɨg gɨ, tap ognap magɨlsek tap yokop rek lɨp. \p \v 12 God bin bɨ ne mɨdebɨm. Ne nɨbep mɨdmagɨl lɨl, bin bɨ ne ke ag lak. Nɨb ak, walɨj tol gɨ lɨpal rek, gɨ tep gep nag ak tol gɨ lɨnɨmɨb. Bin bɨ okok kɨrop yɨmɨg nɨŋɨl, dɨ tep gɨnɨmɨb; yɨb nɨbi ke agem ar ma amnɨmɨŋ; bin bɨ sain tep mɨdenɨmɨb; bin bɨ okok mɨnɨm sɨsain agɨl kal ma junɨmɨb. \v 13 Krais bin bɨ ne ognap nɨbep gɨ tɨmel genɨmel, kɨrop pen gɨ tɨmel ma gɨnɨmɨb. Mɨnɨm ognap mɨdenɨmɨŋ, Bɨ Kɨb ne nɨbi tap si tap tɨmel gɨpɨm nɨŋɨl kɨrɨg gɨp rek ak, bin bɨ okok nɨbep gɨ tɨmel genɨmel ak, nɨbi ak rek nep nɨŋɨl kɨrɨg gɨnɨmɨb. \v 14 Pen nɨbi nag tep nɨbak tol gɨ lɨl, söŋ ar pelak mɨdmagɨl lep magɨl ak tol gɨ lɨnɨmɨb. Bin bɨ mɨdmagɨl lep magɨl ak, tap tep okok magɨlsek kom kam dɨ jɨm ñɨl lek, tap tep alap ulep ma gɨnɨmɨŋ. \p \v 15 God nɨbep dɨl mɨb goŋ nokɨm nep jɨm ñɨl lak ak, nɨbi kapkap mɨdɨl pen pen dɨ tep gɨnɨmɨb agɨl gak. Nɨb ak, Krais cɨbur sain sain ñɨb ak nop ag nɨŋɨl, mɨdmagɨl nɨbep nab adaŋ cɨbur sain sain magɨl nɨbak lek, nɨbi kapkap mɨdɨl, tap tari nop tep gɨnɨgab ak nɨŋnɨgabɨm. Nɨb ak, nop tep aglɨg gɨ nep mɨdenɨmɨb. \v 16 Krais mɨnɨm tep ak nɨbep nab adaŋ ap ran jakɨl rek mɨdenɨmɨŋ nɨŋlɨg gɨ, mɨnɨm ne ak nɨŋ tep yɨb gɨl me, pen pen ag ñɨ tep gɨlɨg gɨ, God Mɨnɨm dai Sam ognap, God yɨb ne dap raneb kɨmep ognap aglɨg gɨ, God nop tep aglɨg gɨ mɨdenɨmɨb. \v 17 Pen mɨnɨm agnɨg aka tari tari gɨnɨg, Bɨ Kɨb Jisas bin bɨ ne mɨdobɨn agɨl, God Jisas kɨrop apɨl mal tep aglɨg gɨ nep gem amnɨmɨŋ. \s1 Krais bin bɨ ne okok mɨd tep gɨnɨmel \p \v 18 Nɨbi bin okok, nɨbi Krais nɨŋ dɨpɨm rek, nagɨmɨl sɨkop mɨnɨm agnɨmel rek kɨsen gɨnɨmɨb. \p \v 19 Pen nɨbi bɨ okok, bin nɨbi okok kɨrop mɨnɨm kɨlɨs agɨl ma agnɨmɨb; kɨrop mɨdmagɨl lɨnɨmɨb. \p \v 20 Nɨbi ñɨ pai okok, nɨbi Krais nɨŋ dɨpɨm rek, nanɨm nap agnɨmir rek magɨlsek kɨsen gɨnɨmɨb. Nɨg genɨgabɨm God nop tep gɨnɨgab. \p \v 21 Pen nɨbi nap sɨkop, ñɨ pai nɨbi okok kɨrop mɨnɨm kɨlɨs agɨl agem agem, gos tɨmel nɨŋɨl, mɨd tep ma gɨnɨmel rek lɨp ak, nɨŋ tep gɨnɨmɨb. \s1 Bin bɨ mɨñ wög gɨpal okok; bɨ kɨb kɨri okok \p \v 22 Nɨbep bin bɨ, bɨ ognap mɨñ ñon gɨ dapel, kɨrop mɨñ wög gɨ ñɨbɨm okok, mɨnɨm ognap agnɨg gebin. Bɨ kɨb nɨŋ mɨdebal won ak nep nɨŋ mɨdel nɨŋlɨg gɨ wög gon, kɨrop tep gaŋ, agɨl ma gɨnɨmɨb. Gos omal ma nɨŋɨl, Bɨ Kɨb cɨn seb kab ar alaŋ ak nɨŋ mɨdeb rek, gɨ tep gɨn, agɨl, tep gek nɨŋlɨg gɨ gɨnɨmɨb. \v 23 Nɨbi tap tari tari genɨgabɨm, bin bɨ lɨm dai ar wagɨn aul ognap kɨrop wög gobɨn, agɨl, ma gɨnɨmɨb; Bɨ Kɨb seb kab ar alaŋ ak nop wög gobɨn, agɨl, kɨlɨs gɨl gos tep nɨŋlɨg gɨ gɨnɨmɨb. \v 24 Wög gɨ ñebɨm ak, Bɨ Kɨb Krais nop wög gɨ ñebɨm. Nɨbi nɨpɨm Bɨ Kɨb ne pen ñɨl nɨbep tap tep ñɨnɨgab. \v 25 Pen God ne bin bɨ gɨ tɨmel gɨnɨgal okok mɨnɨm kɨb agnɨg, bin bɨ kɨb okok ke, bin bɨ sɨkol okok ke agɨl, mɨnɨm kɨb ma gɨnɨgab; ar nokɨm ak nep agɨl, yur ñɨnɨgab. \c 4 \p \v 1 Nɨb ak, nɨbi bɨ kɨb rek mɨdebɨm okok, Bɨ Kɨb nɨbi seb kab ar alaŋ mɨdeb ak gos nɨŋlɨg gɨ, bin bɨ nɨbep mɨñ wög gɨ ñɨbal okok kɨrop kod mɨd tep gɨl, tap kɨrop ñeb rek ak abramek ñɨnɨmɨb. \s1 God nop sobok gɨlɨg gɨ mɨdenɨmɨb \p \v 2 Nɨbi gos nɨŋ tep gɨlɨg gɨ, tep aglɨg gɨ, God nop sobok gɨlɨg gɨ mɨdenɨmɨb. \v 3 Cɨnop ak rek nep God nop sobok gɨlɨg gɨ mɨdem, God ne kanɨb yɨkek, Krais mɨnɨm tep we gɨl mɨdolɨgɨp ak bin bɨ okok kɨrop mɨseŋ ag ñɨnɨgabɨn. Krais mɨnɨm tep ak nep ag ñɨ ajen, yɨp mɨñ lel mɨdebin. \v 4 Pen God nop sobok gem, yɨp kod mɨdek nɨŋlɨg gɨ, mɨnɨm nɨbak ag ñɨ tep gen, bin bɨ nɨŋ tep gɨnɨmel. Yad aknɨb rek nep gɨnɨm ak tep. \p \v 5 Nɨbi per nep gos nɨŋlɨg gɨ mɨdem, kanɨb yɨknɨmɨŋ, bin bɨ Krais nop ma nɨŋ dɨpal okok, nɨbi gos nɨŋ tep gɨlɨg gɨ, kɨrop dɨ tep gɨl, Krais mɨnɨm tep ak ag ñɨnɨmɨb. \v 6 Meg mɨgan nɨbi ak dek sol dek kal rek lonɨmɨŋ. Nɨg gek, bin bɨ mɨnɨm nɨbep nɨŋel, yɨdek gek, nɨŋ tep gɨnɨgal. Nɨbep mɨnɨm tari rek ag nɨŋnɨgal, kɨrop pen ag ñɨ tep gɨnɨmɨb. \s1 Pol Ticikas Onesimas bɨ omal kɨrop ag yokak \p \v 7-8 Mam mɨdmagɨl cɨn Ticikas, yad Bɨ Kɨb nop wög kɨlɨs gɨpin rek gɨp ak, ag yoken nɨnɨgab. Ne mɨdebɨm sɨŋak amɨl, yad titi rek gɨ mɨdebin ak nɨbep ag ñek nɨŋɨl mɨñ mɨñ gɨnɨmɨb, agɨl, ag yoknɨgain. \v 9 Pen mam mɨdmagɨl cɨn Onesimas, bɨ nɨbi ke ak, Ticikas eip nɨnɨgair. Onesimas ne ak rek nep, yad Bɨ Kɨb nop wög kɨlɨs gɨpin rek, ak rek nep gɨp. Amɨl, tap tari tari sɨŋ aul gɨp ak magɨlsek nɨbep ag ñɨ tep gɨnɨgair. \s1 Pol mɨnɨm ag dai juak \p \v 10 Bɨ Aristakas, yad eip mɨñ mɨdobɨr ak abe, bɨ cɨn Mak abe nɨbep, “Mɨdebɨm?” agebir. Mak me, bɨ cɨn Banabas nɨmɨd ne ak. Bɨ nɨbak nep ned mɨnɨm yokɨl agnek, “Nop pɨyak sɨŋak amjakek dɨ tep gɨnɨmɨb,” agnek. \v 11 Bɨ cɨn Jisas, yɨb ne alap Jastas apal ak, ak rek nep nɨbep, “Mɨdebɨm?” ageb. Bɨ Juda omal nokɨm nɨb okok me yad eip wög jɨm ñɨl gɨpɨn. Juda ognap yɨp gos ke ke nɨŋɨl wög jɨm ñɨl ma gɨpɨn; kɨri yakam nep yad eip God bin bɨ dɨl kod mɨdenɨgab mɨnɨm tep ak ag ñɨbɨn. \p \v 12 Bɨ nɨbi Epapras, Krais Jisas nop wög gɨp ak, nɨbep, “Mɨdebɨm?” ageb. Ne per per kɨlɨs gɨl nɨbep God nop sobok gɨl agɨp, “Kɨri gos ognap ma nɨŋɨl, Krais mɨnɨm tep ak nɨŋ dɨ kɨlɨs gɨl, nop cɨg tep gɨl, nak agnɨmɨn rek nep gel amnɨmɨŋ,” ageb. \v 13 Udɨn yad ke nɨŋɨl nɨbep agebin, Epapras ne kɨlɨs gɨl nɨbep wög gɨl, Leodisia bin bɨ kɨrop wög gɨl, Hirapolis bin bɨ kɨrop wög gɨl geb. \p \v 14 Pen bɨ tep cɨn, soi ñon gep bɨ Luk abe, Demas abe nɨbep, “Mɨdebɨm?” agebir. \v 15 Ai mam taun kɨb Leodisia mɨdebal okok, bin bɨ apɨl bin Nimpa karɨp God nop sobok gɨpal okok kɨrop magɨlsek, “Pol nɨbep, ‘Mɨdebɨm?’ ageb,” agnɨmɨb. \p \v 16 Nɨbep mɨj yokebin aul nɨŋɨl, ñem amek, Krais bin bɨ Leodisia mɨdebal okok ak rek nep nɨŋnɨmel. Pen Leodisia bin bɨ kɨrop mɨj yokpin ak, nɨbi ak rek nep dɨl nɨŋnɨmɨb. \p \v 17 Pen Akipas nop agnɨmɨb, “Bɨ Kɨb wög nep ag lak ak gɨ dɨnɨmɨn,” agnɨmɨb. \p \v 18 Yad Pol, mɨñi ñɨnmagɨl yad ak ke, mɨnɨm dai magɨl aul ñu kɨl tɨkebin. Yɨp sen dɨl mɨñ kɨlɨs lɨpal ak, yɨp saköl ma gɨnɨmɨb. God nɨbep yɨmɨg nɨŋɨl dɨ tep gek, mɨd tep gɨnɨmɨb.