\id 1CO - Minimib dialect (Kalam) NT [kmhM] -Papua New Guinea 2008 (web version -2012 bd) \h 1 Korid \toc1 Pol mɨj ned ak Korid bin bɨ kɨrop ñu kɨl tɨkak \toc2 1 Korid \toc3 1Ko \mt1 1 Korid \mt2 Pol mɨj ned ak Korid bin bɨ kɨrop ñu kɨl tɨkak \c 1 \p \v 1-2 Yad Pol. God ne ke yɨp ag lak rek, Krais Jisas mɨnɨm dad ameb bɨ ne alap mɨdebin. Mam cɨn Sostenes eip sɨŋaul mɨdɨl, mɨj nɨbaul nɨbep taun kɨb Korid sɨŋak God bin bɨ ne mɨdebɨm okok ñu kɨl tɨkebin. Nɨbi Krais Jisas nop nɨŋ dɨpek ak, God agek, nɨbi bin bɨ ke komɨŋ tep ne mɨdebɨm. Bɨ Kɨb cɨn Jisas Krais nop sobok gɨpal bin bɨ karɨp lɨm tɨgoŋ tɨgoŋ magɨlsek, God kɨrop bin bɨ sɨŋ ne mɨdenɨmel agɨl ag lak. Krais Jisas ne Bɨ Kɨb cɨn mɨdeb; ne ak rek nep Bɨ Kɨb nɨbi mɨdeb. \p \v 3 God Bapi cɨn abe, Bɨ Kɨb Jisas Krais abe, nɨbep yɨmɨg nɨŋɨl dɨ tep ger, nɨbi mɨd tep gɨnɨmɨb. \s1 Pol God nop tep agak \p \v 4 Krais Jisas nop cɨg mɨdem, God ne nɨbep dɨ tep gɨl tap tep ñɨb ak nɨŋɨl, yad per God nop tep agebin. \v 5 Tari gɨnɨg: nɨbi Krais nop cɨg mɨdem, Krais nɨbep dɨ tep yɨb gek, nɨbi gos nɨŋ tep gɨl, mɨnɨm ag ñɨ tep gɨpɨm. \v 6 God ne gek, Krais mɨnɨm tep ak nab nɨbep adaŋ apek, nɨbi nɨŋ dɨl, ageb rek nep gɨpɨm. \v 7 Nɨb ak, Bɨ Kɨb cɨn Jisas Krais onɨgab agɨl kod mɨdebɨm ñɨn aul, God Kaun tap tep ñɨb okok bɨr magɨlsek dɨpɨm. \v 8 Bɨ Kɨb cɨn Jisas Krais nɨbep kod mɨdɨl gɨ ñɨ tep gek, nɨbi karɨp lɨm wagɨn aul mɨdɨl, mɨnɨm tep ne ak nɨŋ dɨlɨg gɨ mɨdɨl, nop ma kɨrɨg gɨnɨgabɨm. Bɨ Kɨb cɨn Jisas Krais onɨgab ñɨn ak, nɨbi mɨnɨm ognap ma nɨŋnɨgabɨm. \v 9 God ageb rek nep geb. Ne nɨbep ag lek, nɨbi Ñɨ ne Bɨ Kɨb cɨn Jisas Krais eip jɨm ñɨl mɨdebɨm. \s1 Krais bin bɨ okok gos dɨ ar nokɨm nɨŋɨl, jɨm ñɨl mɨdenɨmel \p \v 10 Ai mam sɨkop. Bɨ Kɨb cɨn Jisas Krais pɨs ar mɨdobɨn ak me, mɨnɨm ke ke ar ognap ma lɨnɨmɨb. Gos ar nokɨm nɨŋɨl, mɨnɨm ar nokɨm agɨl, jɨm ñɨl yɨb mɨdenɨmɨb. \v 11 Pen bin Klowi bin bɨ ne ognap apɨl yɨp agek nɨpin, nɨbi ai mam yad ognap nɨbi ke pen pen agebɨm. \v 12 Nɨb ak, ognap agebɨm, “Cɨn Pol bin bɨ ne,” agebɨm. Ognap agebɨm, “Cɨn Apolos bin bɨ ne,” agebɨm. Ognap agebɨm, “Cɨn Sipas bin bɨ ne,” agebɨm. Ognap agebɨm, “Cɨn Krais bin bɨ ne,” agebɨm. \p \v 13 Agebɨm nɨbak Krais nop tɨg asɨk ke ke lɨnɨmɨb rek lɨp. Yad mab kros bak alaŋ ñag pak lel nɨbep nen agɨl kɨmen rek, yɨb yad agɨl Pol bin bɨ ne mɨdobɨn agebɨm aka? Pol yɨb agɨl ñɨg pakpek aka? Nɨb ak, “Cɨn Pol bin bɨ ne,” “Cɨn Apolos bin bɨ ne,” agebɨm ak esek agebɨm. \v 14 Pen amɨl nɨbep eip mɨdenek ñɨn ak, bin bɨ koŋai ñɨg ma pak ñɨnek. Bɨ omal nep Krispas Gaias nep ñɨg pak ñɨnek. Nɨb ak, God nop tep agebin. \v 15 Mer ak, yokop esek apkep, “Pol yɨb ne agɨl ñɨg paknok,” apkep. \v 16 Pen saköl gɨpin. Yad Stepanas bin bɨ ne okok kɨrop abe ñɨg pak ñɨnek. Pen bin bɨ ognap sek ñɨg pak ñɨnek aka ma nɨpin. \v 17 Krais yɨp, “Bin bɨ okok kɨrop ñɨg pak ñɨnɨmɨn,” agɨl ma agak. “Kɨrop mɨnɨm tep yad ak ag ñɨnɨmɨn,” agak. Nɨb ak, mɨnɨm tep ne ak ag ñɨbin. Pen bin bɨ ognap gos kɨd yɨk nɨŋɨl apal rek ma ag ñɨbin. Mɨnɨm nɨg gɨl agen, Krais mab kros bak alaŋ ñag pak lɨlak mɨnɨm ak mɨnɨm yokop alap rek lek, bin bɨ okok ma nɨŋ dɨnɨmel, agɨl, mɨnɨm tep ne ak yɨpɨd gɨl nep ag ñɨbin. \p \v 18 Bin bɨ mab ke yɨneb kanɨb nɨbak amebal okok, Krais mab kros bak alaŋ cɨnop nen agɨl kɨmak mɨnɨm ak nɨŋel, mɨnɨm saköl rek lɨnɨgab. Pen cɨn God cɨnop dɨ komɨŋ yokeb nɨŋɨl, Krais mab kros bak alaŋ cɨnop nen agɨl kɨmak mɨnɨm nɨbak nɨŋɨl, God kɨlɨs sek, ne ke cɨnop dɨ komɨŋ yokeb, agɨl nɨŋobɨn. \v 19 Ar nɨbak God Mɨnɨm ak, Aisaia ne God mɨnɨm agak ak ñu kɨl tɨkɨl agak, \q1 “Bin bɨ gos kɨd yɨk nɨpɨn apal okok, \q2 gos kɨri ak ke nɨŋɨl, gos tep nɨpal. \q1 Pen yad gen, gos nɨŋɨl apal rek ma lɨnɨgab, \q2 mɨnɨm abramek apal rek lɨnɨgab,” agak. \p \v 20 Nɨb ak, bin bɨ gos nɨŋeb okok, bin bɨ koles kɨb ambal okok, bin bɨ mɨnɨm tari tari ag amɨl apɨl gɨpal okok, mɨnɨm kɨb tep tep kɨri nɨpal ak, God nɨŋek, mɨnɨm saköl rek lek, pɨs nep ap yap paknɨgal. \p \v 21 God ne ke nɨŋ tep gɨp rek, bin bɨ gos cɨn ak ke nɨŋɨn, agɨl, ke pɨyo nɨŋnɨgal okok, ne tigep bɨ rek mɨdeb ak ma nɨŋnɨgal. Bin bɨ nɨb okok Krais mɨnɨm tep ag ñobɨn ak nɨŋel, kɨrop mɨnɨm saköl rek lɨnɨgab. Pen God ne ke gɨnɨgain agɨl ag lak rek, bin bɨ mɨnɨm saköl ag ñobɨn nɨbak nɨŋ denɨgal okok, God kɨrop tɨg asɨk yoknɨgab. \v 22 Juda bin bɨ okok apal, “Tap ma gep rek ognap gem nɨŋɨl, nɨŋɨd agebɨm, agɨl nɨŋnɨgabɨn,” apal. Pen Grik bin bɨ okok gos tep tep kɨsen nɨb ar ognap nɨŋɨn, agɨl per nep pɨyo nɨpal. \v 23 Nɨb ak me, Krais cɨnop nen agɨl kɨmak mɨnɨm ak agon, Juda bin bɨ okok nɨŋɨl apal, “Mɨnɨm yɨrɨk gɨp ak tari gɨnɨg agebɨm,” apal. Pen Juda bin bɨ mer okok apal, “Mɨnɨm kɨsen nɨb pɨyo nɨŋobɨn ak ma agebɨm. Ak mɨnɨm ñɨñɨloŋ lɨlɨg agebɨm,” apal. \p \v 24 Pen God cɨnop Juda bin bɨ ognap abe, Grik bin bɨ ognap abe, bin bɨ yad dɨnɨgain, agɨl ag lak nɨŋɨl cɨn Krais nop nɨŋɨl nɨpɨn, God kɨlɨs sek mɨdeb rek, Krais abe nɨb aknɨb rek nep kɨlɨs sek mɨdeb; God gos kɨd yɨk nɨŋeb rek, Krais abe nɨb aknɨb rek nep gos kɨd yɨk nɨŋeb. \v 25 Bin bɨ okok Krais apɨl kɨmak ak nɨŋɨl, God ne kɨlɨs ma mɨdeb agnɨgal; pen God ne kɨlɨs ne ke gak gos ak ma nɨŋnɨgal. Bin bɨ okok Krais apɨl kɨmak ak nɨŋɨl, God ne gos tep ma mɨdeb agnɨgal; pen God ne gos tep ne ke gos nɨŋak wagɨn ak ma tɨk nɨŋnɨgal. \p \v 26 Ai mam sɨkop. Nɨbi ke nɨŋɨm! God nɨbep sɨk agak ñɨn ak, nɨbi bin bɨ tigep rek mɨdebek nɨbep sɨk agak? Bin bɨ gos nɨŋeb apal okok, bin bɨ kɨb okok, bin bɨ yɨb mɨdeb okok, nɨbep koŋai sɨk ma agak. \v 27 Bin bɨ gos kɨd yɨk nɨpɨn apal okok nabɨŋ dɨlaŋ, agɨl, God bin bɨ gos tep ma nɨpal okok dak. Bin bɨ kɨlɨs mɨdobɨn apal okok nabɨŋ dɨlaŋ, agɨl, God bin bɨ kɨlɨs ma mɨdeb okok dak. \v 28 Bin bɨ yɨb sek mɨdobɨn apal okok bin bɨ yokop rek mɨdelaŋ, agɨl, God kɨrop kɨrɨg gɨl, bin bɨ tam okok yɨb ma mɨdeb apal okok kɨrop dak. \p \v 29 God ne nɨg gak ak, bin bɨ ognap God udɨn yɨrɨk ar ak, yɨb kɨri ke agel ar amnɨmɨŋ rek ma lɨnɨgab, agɨl gak. \p \v 30 God gek, Krais Jisas eip jɨm ñɨl mɨdebɨm. Nɨb ak, God gek, Krais Jisas nop nɨŋ dɨl, nop eip jɨm ñɨl mɨdɨl, nop gos nɨŋlɨg gɨ mɨdobɨn ak me, cɨn gos kɨd yɨk nɨŋeb bin bɨ rek mɨdobɨn. Krais eip jɨm ñɨl mɨdobɨn ak me, God cɨnop nɨŋɨl bin bɨ komɨŋ tep yad ageb. Krais eip jɨm ñɨl mɨdobɨn ak me, God cɨnop nɨŋɨl bin bɨ asɨŋ ma mɨdeb yad ke ageb. Krais eip jɨm ñɨl mɨdobɨn ak me, God cɨnop nɨŋɨl tap si tap tɨmel gɨpɨm gac ak Ñɨ yad bɨr lɨg gɨ yokɨp ageb. \v 31 Mɨnɨm ar nɨbak God Mɨnɨm ak ñu kɨl tɨkɨl aglak, “Bin bɨ mɨñ mɨñ gɨjɨn agenɨmel ak, kɨri Bɨ Kɨb cɨnop tap tari tari ñɨb ak gos nɨŋɨl, mɨñ mɨñ gɨnɨmel,” aglak. \c 2 \s1 Pol Krais cɨnop nen agɨl mab kros bak alaŋ kɨmak mɨnɨm ak ag ñolɨgɨp \p \v 1 Pen ai mam sɨkop. Yad amɨl nɨbep eip kɨn mɨdenek ñɨn ak, God Mɨnɨm nɨŋɨd yɨb ak ag ñɨnɨm, agɨl, mɨnɨm kɨl tep owɨp okok rek aka gos kɨd yɨk nɨŋeb mɨnɨm okok rek ma ag ñɨnek. \v 2 Amɨl kɨrop eip mɨdɨl, gos ognap ke nɨŋɨl kɨrop mɨnɨm ag ñɨnɨgain, agɨl, gos ak ma nɨŋnek. Jisas Krais nop mab kros bak alaŋ ñag pak lel cɨnop nen agɨl kɨmak gos ar nokɨm nɨbak nep nɨŋɨl, kɨrop ag ñɨnɨgain, agɨl, gos ak nep nɨŋnek. \v 3 Nɨb ak, nɨbep eip mɨdenek ak, mɨb goŋ yad kɨlɨs ma mɨdek; yad jel gek pɨrɨkɨl, jep jep dɨlɨg gɨ mɨdenek. \v 4 Bin bɨ ognap mɨnɨm ke pɨyo nɨŋɨl, mɨnɨm yɨdek kal adɨp adɨp ar nɨbak nep rek agɨn agɨl gɨpal rek ma gɨnek. God Kaun ak yɨp kɨlɨs ne ak ñek nɨŋlɨg gɨ, Jisas mɨnɨm tep ak kɨlɨs sek ag ñɨnek ak mɨseŋ nɨpek. \v 5 God nɨg gak ak, bɨ ognap mɨnɨm kɨl tep ak agel, nɨbi bɨ nɨŋɨl God nop ma nɨŋ dɨnɨmel; pen yad kɨlɨs yad ke gen, kɨri yɨp nɨŋ dɨlaŋ, agɨl, God nɨg gak. \s1 God Kaun gos tep ñeb \p \v 6 Pen yad amɨl bin bɨ Krais nop yɨpɨd gɨl nɨŋ dɨ kɨlɨs gɨpal okok eip am mɨdɨl, kɨrop gos kɨd yɨk nɨŋeb mɨnɨm ognap ag ñɨbin. Pen karɨp lɨm ar wagɨn aul gos kɨd yɨk nɨpal rek ma ag ñɨbin. Kiŋ okok bɨ kɨb okok, kɨri gos kɨd yɨk nɨpal rek ma ag ñɨbin. Kiŋ okok bɨ kɨb okok kɨri pɨs nep kɨr gɨnɨgal. \v 7 Pen yad kɨrop mɨnɨm ag ñɨbin nɨbak, God gos kɨd yɨk nɨŋeb mɨnɨm we gɨl mɨdolɨgɨp ak ag ñɨbin. God gos kɨd yɨk nɨŋeb mɨnɨm nɨbak bɨrarɨk ped okok karɨp lɨm ma gɨ lak ñɨn ak nep we gɨl mɨdolɨgɨp. God ne bɨrarɨk ped okok karɨp lɨm ma gɨ lak ñɨn ak nep, Krais Jisas eip melɨk sek mɨdenɨgal, agɨl, gos kɨd yɨk nɨŋeb mɨnɨm tep nɨbak ag lek, wös rek yɨb we gɨl mɨdolɨgɨp. Yad gos kɨd yɨk nɨŋeb mɨnɨm nɨbak nep nɨbep ag ñɨbin. \v 8 Lɨm dai ar wagɨn aul kiŋ okok abe, bɨ kɨb okok abe, gos kɨd yɨk nɨŋeb mɨnɨm nɨbak ma tɨk nɨŋlak. Nɨplap rek agep, Bɨ Kɨb melɨk sek seb kab ar alaŋ nɨb owak ak nop ñag pak ma lɨplap. \p \v 9 Pen God Mɨnɨm ak ñu kɨl tɨkɨl aglak, \q1 “Bin bɨ God nop mɨdmagɨl lɨpal okok, \q2 God kɨrop dɨ tep yɨb gɨl, tap tep tep ñɨnɨgab. \q1 Udɨn ma nɨŋlak; ag ñel peyɨg ma nɨŋlak; \q2 gos ke nep nɨŋɨl, nɨg gɨnɨgab, agɨl ma nɨŋlak; \q1 God kɨrop tap tep tep ke yɨb nep ñɨnɨgab,” aglak. \p \v 10 Pen mɨnɨm ma nɨŋelɨgɨpal nɨbak, God ne Kaun ne cɨnop ñek nɨpɨn. \p God Kaun tap okok magɨlsek pɨyo nɨŋɨp. God ne tap we gɨ lak tap okok abe pɨyo nɨŋɨp. \v 11 Cɨn gos tari tari nɨpɨn ak, bin bɨ ognap ma nɨpal, pen kaun cɨn ke cɨnop nab adaŋ mɨdeb ak nɨŋɨp. Nɨb aknɨb rek nep, God ne gos tari tari nɨŋeb ak, God Kaun ne ak rek nep nɨŋeb. \v 12 Pen cɨn bin bɨ lɨm dai ar wagɨn aul gos nɨpal rek gos ma nɨpɨn. God ne Kaun ne ke cɨnop ag yokek owak nɨŋɨl God tap tep cɨnop abramek ñɨb ak tɨk nɨpɨn. \v 13 God cɨnop tap tep abramek ñeb mɨnɨm ar nɨbak nep ag ñobɨn. Bɨ gos kɨd yɨk nɨpal ognap cɨnop mɨnɨm nɨbak agel ma nɨpɨn; God Kaun gos ñeb rek mɨnɨm nɨbak nɨŋɨl me, bin bɨ okok kɨrop ag ñobɨn. God Kaun cɨnop mɨnɨm agek nɨŋɨl, bin bɨ God Kaun nab kɨri adaŋ mɨdeb bin bɨ okok kɨrop ag ñobɨn. \v 14 Pen bin bɨ God Kaun nab kɨri adaŋ ma mɨdeb bin bɨ okok, God Kaun tap tep abramek ñeb tap okok ma dɨnɨgal. Mɨnɨm tep nɨbak nɨŋel, mɨnɨm saköl rek lek, ma tɨk nɨŋnɨgal. God Kaun bin bɨ nab kɨri adaŋ mɨdenɨgab ak, God Kaun tap tep ñeb okok tɨk nɨŋnɨgal. \p \v 15 Pen bin bɨ God Kaun nab kɨri adaŋ mɨdeb okok, kɨri tap okok magɨlsek nɨŋɨl tɨk nɨŋ tep gɨnɨgal. Pen bin bɨ God Kaun nab kɨri adaŋ ma mɨdeb okok, kɨri bin bɨ God Kaun eip mɨdeb bin bɨ okok kɨrop ma tɨk nɨŋnɨgal. \p \v 16 God Mɨnɨm ak, Aisaia dai alap ñu kɨl tɨkɨl agak, \q1 “Bin bɨ an, Bɨ Kɨb tari gos nɨŋɨp ak tɨk nɨŋɨl, \q2 nop, ‘Nɨg gɨnɨmɨn, nɨg gɨnɨmɨn,’ agnɨgab?” agak. \m Pen Krais bin bɨ ne mɨdobɨn ogok, cɨnop gos ne nɨŋeb rek ñek nɨŋlɨg gɨ, cɨn nɨŋ tep gɨpɨn. \c 3 \s1 Jɨm ñɨl mɨdɨl, asɨk ke ke ma lɨnɨmɨb \p \v 1 Ai mam sɨkop. Ned nɨbep eip kɨn mɨdenek ñɨn ak, bin bɨ God Kaun nab kɨri adaŋ mɨdeb okok kɨrop ag ñɨbin rek, nɨbep ak rek nep ag ñɨbnep, pen nɨbi Krais nop nɨŋ dɨl, ñɨ paiŋaŋ rek nep mɨdelɨgɨpɨm. Nɨb ak, nɨbep bin bɨ karɨp lɨm ar wagɨn aul rek ag ñölɨgɨpin. \v 2 Ñɨ paiŋaŋ ci ñɨbal rek mɨdelɨgɨpɨm ak me, yad nɨbep ci nep ñölɨgɨpin; nɨbi tap magɨl yɨb dɨ ñɨb yoknɨmɨb rek ma lolɨgɨp ak me, yad tap magɨl yɨb nɨbep ma ñölɨgɨpin. Mɨdebɨm ñɨn aul ak rek nep, nɨbi tap magɨl yɨb dɨ ñɨb yoknɨmɨb rek ma lɨp; nɨbi ñɨ paiŋaŋ rek nep mɨdebɨm. \v 3 Mɨdebɨm ñɨn aul ak rek nep, nɨbi bin bɨ karɨp lɨm ar wagɨn aul gos nɨpal rek nep gos nɨpɨm. Bin bɨ ognap tap kɨri okok tap cɨn rek mɨdobkop, agɨl gos nɨpɨm. Mɨlɨk yapek, pen pen ag mɨdebɨm. Nɨg gɨl, bin bɨ yokop lɨm dai ar wagɨn aul gɨpal rek nep gɨ mɨdebɨm. \v 4 Ognap agebɨm, “Cɨn Apolos bin bɨ ne mɨdobɨn,” agebɨm. Ognap agebɨm, “Cɨn Pol bin bɨ ne mɨdobɨn,” agebɨm. Nɨb ak, nɨbi yokop bin bɨ lɨm dai ar wagɨn aul gos nɨŋɨl apal rek agebɨm. \p \v 5 Apolos cɨr mal bɨ kɨb tari rek mɨdobɨr nɨŋɨl mɨnɨm nɨbak agebɨm? Cɨr yokop bɨ wög gep omal nep mɨdobɨr. Bɨ Kɨb wög tari ke ke ag lak ak gɨ mɨdɨl, Jisas Krais mɨnɨm tep ak nɨbep ag ñor nɨbi nɨŋɨl nɨŋ dɨpek. \p Pen Bɨ Kɨb cɨrop mal wög ke ke agak rek nep gɨpɨr. \v 6 God yɨp agek, yad am karɨp lɨm nɨbep ak ned amɨl tap yɨŋ ak yɨmnek. God Apolos nop agek, ne kɨsen amɨl, ñɨg am mɨl dapɨl, tap yɨmnek nɨbak soŋ gak. Pen God ne nep gek tanak. \v 7 Nɨg gek, cɨr bɨ yokop tap yɨŋ yɨmɨl, ñɨg soŋ gɨl gɨpɨr ak, yɨb cɨrop ak agem ar ma amnɨmɨŋ. God gek yɨŋ tanɨb rek, yɨb ne ak nep agem ar amnɨmɨŋ. \v 8 Bin bɨ tap yɨŋ yɨmbal okok, bin bɨ ñɨg dap soŋ gɨpal okok, wög ar nokɨm yɨb gɨpal ak me, God wög gɨpal gɨpal rek nɨŋɨl, kɨrop pen ñɨnɨgab. \v 9 Cɨr mal God wög ak jɨm ñɨl gosɨr me, wög dai ne ak nɨbi mɨdebɨm. \s1 Nɨbi God karɨp ne mɨdebɨm \p Pen mɨnɨm alap: nɨbi God karɨp ne mɨdebɨm. \v 10 God yɨp yɨmɨg nɨŋɨl dɨ tep gɨl tap tep ñak ak dɨl, bɨ karɨp gep ne yɨb ak mɨdɨl, karɨp sap kɨb nab eyaŋ ak pɨŋɨl ñɨ tep gɨnek; pen kɨsen bɨ alap apɨl karɨp dai dai mɨdenɨgab okok geb. Pen bin bɨ ognap apɨl, karɨp nɨbak gɨn, agenɨmel ak, nɨŋ tep gɨl gɨnɨmel. \v 11 God karɨp ne ak Jisas Krais nop sap kɨb nab eyaŋ bɨr pɨs nep pɨŋɨl wös gɨ lɨp ak, bin bɨ ognap sap ke kɨsen nɨb alap pɨŋɨl ñɨnɨmel rek ma lɨp. \p \v 12 Jisas Krais sap kɨb pɨŋɨl lɨp mɨdeb ak, bin bɨ ognap, karɨp dai dai gɨn, agɨl, gol, silpa, kab tep tep dapɨl gɨnɨgal; pen bin bɨ ognap mab lek, wid lek dai dai, tap kas kas okok dapɨl gɨnɨgal. \v 13 Pen Krais apɨl bin bɨ mɨnɨm kɨb agnɨgab ñɨn ak, wög gɨ tep gɨlak ar ak ke mɨseŋ mɨdek nɨŋnɨgal; abramek gɨlak ar ak ke mɨseŋ mɨdek nɨŋnɨgal. Mab mɨlaŋ apɨl wög gɨ tep gɨnɨgal ak mɨdenɨgab; pen wög ar ar gɨnɨgal ak pɨs nep yɨn sɨbok ñɨb amnɨgab. \v 14 Sap kɨb pɨŋɨl lɨp mɨdeb ar ak, bin bɨ wög gɨ tep gɨl karɨp dai alap gel, mab mɨlaŋ apɨl karɨp dai nɨbak yɨn sɨbok ma amnɨgab ak, kɨri pen dɨnɨgal. \v 15 Pen bin bɨ ognap wög ar ar nep gɨl karɨp dai alap gel, mab mɨlaŋ apɨl karɨp dai nɨbak yɨn sɨbok ñɨb amnɨgab ak, God kɨrop ke dɨ komɨŋ yoknɨgab pen bin bɨ yɨm gep rek, karɨp yɨnek, lɨp gɨ söŋ yokel, tap ma mɨdeb rek ak mɨdenɨgal karɨp ne ar alaŋ sɨŋak. \p \v 16 God sobok gep karɨp ne ak nɨbi mɨdebɨm; God Kaun nab nɨbi adaŋ mɨdeb. \v 17 Bin bɨ ognap apɨl God sobok gep karɨp ak gɨ tɨmel genɨgal ak, kɨrop pen abe gɨ tɨmel gɨnɨgab. God sobok gep karɨp nɨbak karɨp ne ke nep. Pen sobok gep karɨp ne ak nɨbi bin bɨ mɨdebɨm. \p \v 18 Nɨŋ tep gɨnɨmɨb. Nɨbi ognap gos kɨb bin bɨ lɨm dai ar wagɨn aul gos nɨŋɨl apal rek nɨŋɨl, yokop okok pɨyo nɨpal rek nep nɨŋɨl, bin bɨ gos kɨd yɨk nɨŋeb mɨdobɨn agnɨgabɨm ak pen saköl ñagek nɨb agnɨgabɨm. Cɨn bin bɨ saköl sek mɨdobɨn, agɨl me, gos tep yɨb ak pɨyo nɨŋnɨgabɨm. \v 19 Tari gɨnɨg: lɨm dai ar wagɨn aul mɨnɨm kɨb kɨb rek agɨl apal ar ak, God nɨŋek, mɨnɨm saköl ma nɨŋep rek lɨp. God Mɨnɨm ak ñu kɨl tɨkɨl aglak, \q1 “Bin bɨ gos kɨd yɨk nɨŋɨl, \q2 nɨŋ tep gɨpɨn apal okok, \q1 ne gek, gos kɨd yɨk nɨŋeb won nɨbak, \q2 gon alap rek lɨl, \q1 gos tɨmɨd mɨdmagɨl kɨrop dɨ cɨcɨ lek, \q2 bɨ nagɨman rek gus pak mɨdenɨgal,” aglak. \m \v 20 God Mɨnɨm dai alap sek, Depid ñu kɨl tɨkɨl agak, \q1 “Bin bɨ gos kɨd yɨk nɨpɨn apal okok, \q2 mɨnɨm ognap agel, \q1 Bɨ Kɨb ne nɨŋek, \q2 mɨnɨm wagɨn alap ma mɨdeb,” agak. \m \v 21 Nɨb ak, nɨbi bin bɨ ognap nɨŋɨl, kɨri bin bɨ kɨb mɨdebal, agɨl, yɨb kɨrop agem ar ma amnɨmɨŋ. Pen bin bɨ aka tap tari tari mɨdeb okok, God nɨbep ag gos nɨŋɨl gɨ lek mɨdeb. \v 22 Yad Pol, Apolos, Sipas, cɨn wög gep bɨ nɨbi nep mɨdobɨn. Lɨm dai ar wagɨn aul tap tari tari mɨdeb okok, God nɨbep gɨ ñɨlaŋ, agɨl, nɨbep ñɨb. Komɨŋ mɨdep won ak abe, kɨmeb won ak abe, God nɨbep ñɨb. Mɨñi mɨdebɨm rek, kɨsen mɨdenɨgabɨm rek, God nɨbep gɨ ñaŋ, agɨl, magɨlsek nɨbep ñɨb. \v 23 Pen Bɨ Kɨb nɨbi Krais; Krais ne God Ñɨ ne. \c 4 \s1 Jisas mɨnɨm dad ameb bɨ okok \p \v 1 Nɨb ak, God mɨnɨm tep we gɨl mɨdolɨgɨp ak, Krais ne Apolos Pol kɨrop mal ag lek, kɨri wög gep bɨ ne mɨdebir, agɨl gos ak nɨŋnɨmɨb. \v 2 Bɨ kɨb alap, bɨ wög gɨ ñeb ognap eip mɨnɨm ag lɨl, wög alap kɨrop ag lenɨgab ak, bɨ wög gep bɨ okok nap kɨri agnɨgab rek nep gɨnɨmel. \p \v 3 Pen nɨbi yɨp mɨnɨm kɨb agenɨgabɨm ak, yad gos par ma nɨŋnɨgain. Bin bɨ ognap okok yɨp mɨnɨm kɨb agenɨgal ak, yad ak rek nep gos par ma nɨŋnɨgain. Ak yɨp tap yokop alap rek lɨp. Yad ak rek nep yad ke mɨnɨm kɨb ma agebin. \v 4 Yad ke bin bɨ ognap gɨ tɨmel ma gɨpin agɨl nɨpin ak pen yad nɨb agen, Bɨ Kɨb yɨp bɨ asɨŋ ma mɨdeb agɨl ma agnɨgab. Bɨ Kɨb ne ke nep yɨp mɨnɨm kɨb agnɨgab. \v 5 Nɨb ak, mɨñi ñɨn aul mɨnɨm kɨb ma agnɨmɨb. Bɨ Kɨb ne ke apɨl mɨnɨm kɨb agnɨgab. Bɨ Kɨb ne gek, tap tari tari kapkap we gɨl gɨpal okok magɨlsek mɨseŋ lɨnɨgab; gos mɨdmagɨl tɨmɨd nab kɨri adaŋ gos tari tari nɨpal ak, ak rek nep mɨseŋ lɨnɨgab. Ñɨn nɨbak, God ne bin bɨ magɨlsek ke ke nokɨm nokɨm gɨ tep gɨpal gɨpal rek kɨrop mɨnɨm tep agnɨgab. \v 6 Pen ai mam yad okok. Apolos cɨr mal mɨnɨm nɨbep mɨñi agesin nɨbaul, nɨbi mɨnɨm magɨl alap wagɨn ak nɨŋ tep gɨnɨmɨb, agɨl, nɨbep agesin. Mɨnɨm magɨl nɨbak ageb: “Gos nɨbi ke mer; tap tari ñu kɨl tɨklak ak nep nɨŋɨl kɨsen gɨnɨmɨb.” Mɨnɨm nɨbak ageb rek genɨgabɨm ak, bɨ alap yɨb nop dap ranɨl, bɨ alap yɨb nop dap yapɨl, ma gɨnɨgabɨm. \v 7 Cɨn bin bɨ kɨb, bin bɨ okok bin bɨ sɨkol, agɨl nɨpɨm ak tep mer. Nɨbep tari tep mɨdeb ak, God ne nep nɨbep ñɨb. Nɨb ak, nɨbi ti gɨnɨg, cɨn ke gɨ tep gɨpɨn, agɨl, yɨb nɨbi ke agem ar ameb? \p \v 8 Gos nɨbi ke nɨpɨm ak, cɨn ke tap magɨlsek bɨr dɨpɨn; tap sɨkol alap ulep ma gɨp, agɨl gos nɨŋebɨm. Gos nɨbi ke nɨpɨm ak, cɨn ke bin bɨ gep rek bɨr mɨdobɨn; bɨ alap cɨnop gos ognap ma ag ñɨnɨgab, agɨl gos nɨpɨm. Gos nɨbi ke nɨpɨm ak, cɨn ke kiŋ rek bɨr mɨdobɨn, agɨl nɨpɨm. Pen gos nɨbi nɨpɨm ak, Jisas mɨnɨm tep dad ameb bɨ okok kiŋ rek ma mɨdebal, agɨl gos nɨpɨm. Pen nɨbi nɨŋɨd yɨb kiŋ mɨdebkep, cɨn mɨñ mɨñ gɨl nɨbep eip kiŋ mɨdobnop. \v 9 Gos yad nɨpin ak, God ne cɨnop Jisas mɨnɨm tep dad ameb bɨ okok dam, bin bɨ okok mɨdebal nab sɨŋak, bɨ tɨmel ñag pak lep rek dam lɨp. Bɨ ognap gɨ tɨmel genɨgal ak, bɨ kɨb mɨnɨm kɨb agɨl, bin bɨ nɨŋ mɨdel nɨŋlɨg gɨ, kɨrop ñag pak lɨnɨmel, agnɨgal. Gos yad nɨpin ak, God ne gek, cɨn nɨb aknɨb rek nep mɨdobɨn. Bin bɨ lɨm dai ar wagɨn aul abe, ejol seb kab ar alaŋ abe, nɨŋ mɨdel nɨŋlɨg gɨ, cɨnop bɨ tɨmel rek ñag pak lɨnɨg gebal. \v 10 Krais nop nɨŋ dɨl wög nop gon, cɨnop bɨ saköl, agɨl nɨpal ak, pen nɨbep nɨŋɨl, Krais bin bɨ ne gos kɨlɨs nɨŋeb okok, agɨl nɨpal. Cɨn bɨ yokop sain ak, pen nɨbi bin bɨ kal yɨb. Cɨn bɨ yɨb mɨdeb bɨ ak rek mer, pen nɨbi bin bɨ yɨb mɨdeb ak rek mɨdebɨm. \v 11 Bɨrarɨk nep ped okok tɨkɨl, mɨd damɨl, mɨñi mɨdobɨn ñɨn aul yuan lek, kɨŋam mɨlep gek, walɨj ma mɨdek, karɨp ma mɨdek, kɨmeb rek lek, cɨnop per pak gel gel koslam yɨb mɨdobɨn. \v 12 Cɨn ke nep yur mab dɨl, tap ñɨbɨn. Cɨnop ag jupal, kɨrop pen God kɨrop kod mɨdeŋ, agɨl, nop sobok gɨpɨn. Cɨnop gɨ tɨmel gel, ma pomɨl apɨn. \v 13 Cɨnop mɨnɨm tɨmel apal, pen mɨnɨm sɨsain apɨn. Nɨb ak, cɨn tap yokop tap sɨlɨkɨl dai dai alap rek mɨdon mɨdon ñɨn aul owɨp. \p \v 14 Mɨnɨm ñu kɨl tɨkebin aul, nɨbi nabɨŋ dɨnɨmɨb, agɨl ma agebin; nɨbi ñɨ pai mɨdmagɨl yad okok nen agɨl tɨmɨd ukɨl agebin. \v 15 Bɨ Krais pɨs ar mɨdebal okok, koŋai yɨb apɨl nɨbep dɨ tep gɨl mɨnɨm ag ñɨnɨgal. Pen bɨ Krais pɨs ar mɨdebal okok, nɨbep nap nokɨm nep mɨdeb. Yad ned Krais Jisas mɨnɨm tep ne ak nɨbep ag ñen, nɨbi Krais Jisas nɨŋ dɨpek ak me, yad nap nɨbi mɨdebin. \v 16 Nɨb ak, nɨbep agebin, yad gɨpin gɨpin rek nɨŋɨl, ar nɨbak nep gɨnɨmɨb. \v 17 Ar nɨbak nep, ñɨ mɨdmagɨl yad Timoti, Krais Jisas mɨnɨm ag ñen nɨŋ tep gɨl, Bɨ Kɨb wög gɨ tep gɨp ak ag yoken nɨnɨgab. Amjakɨl, yad Krais Jisas nop nɨŋ dɨl, Krais Jisas eip jɨm ñɨl mɨdɨl, titi gɨl rek gɨl gɨpin ak nɨbep yɨsul kauyaŋ agek nɨŋnɨgabɨm. Yad Krais bin bɨ ne okok kɨrop magɨlsek per ag ñɨbin mɨnɨm ak, ak rek nep kɨsen gɨl Krais Jisas eip jɨm ñɨl mɨdebin. \p \v 18 Pen nɨbi ognap, Pol ma onɨgab, agɨl, aleb aleb ñɨlɨg gɨ mɨdebɨm. \v 19-20 Pen Bɨ Kɨb ak yɨp yau agek, kasek nɨnɨgain. Yokop mɨnɨm nep agɨl, God bin bɨ ne ma mɨdebal; kɨlɨs ne ak dɨl me, bin bɨ ne yɨb mɨdebal. Nɨb ak, amjakɨl bin bɨ aleb aleb ñɨbal okok mɨnɨm nep apal aka God kɨlɨs ne dɨl mɨdebal agɨl nɨŋnɨgain. \v 21 Nɨb ak, yad apɨl nɨbep tari gɨnɨm? Yɨr alap donɨm aka nɨbep mɨdmagɨl lɨl mɨnɨm sain sain agnɨm? Yad tari gen, nɨbep tep gɨnɨmɨŋ? \c 5 \s1 Bɨ alap nap bin ne ak nop si dak \p \v 1 Mɨnɨm alap sek agel apek yɨp apal, “Nɨbi God eip mɨdebɨm okok bɨ nɨbi alap warɨkɨl nap bin ne ak nop si dɨp,” apal. Pen bin bɨ God nop ma nɨpal okok tap si tap tɨmel nɨbak rek ma gɨpal rek me. \v 2 Pen gos nɨbi nɨpɨm ak, cɨn bin bɨ tep, apɨm. Pen namam nɨbi alap aknɨb gɨp ak, nɨbep yɨmɨg gobkop; bɨ nɨbak ag söŋ yokpkep; bin bɨ Bɨ Kɨb pɨs ar mɨdebɨm okok ap mogɨm gɨnɨgabɨm ñɨn ak, bɨ nɨbak nɨbep eip mogɨm ma gɨpkop. Pen namam nɨbi nɨbak nɨg gek, nɨbep nabɨŋ gɨl yɨmɨg ma gɨp ar? \v 3 Yad par ke sɨŋ aul mɨdebin ak pen nɨbep gos nɨŋlɨg gɨ nep mɨdebin. Bɨ tap si tap tɨmel gɨp nɨbak, nop tari tari gɨnɨgabɨn ak yad bɨr nɨŋ lɨpin. \v 4 Nɨbi bin bɨ Bɨ Kɨb cɨn Jisas pɨs ar mɨdebɨm okok ap mogɨm genɨgabɨm ñɨn ak, Pol cɨnop gos nɨŋeb, agɨl, Bɨ Kɨb cɨn Jisas kɨlɨs ne nɨbep ñek dɨl, \v 5 bɨ nɨbak nop ag gem, nɨbep eip mogɨm ma gɨnɨmɨŋ. Seten eip nep ajɨl me, mɨb goŋ ne tɨmel gek, gos kɨsen nɨb nɨŋɨl, Bɨ Kɨb mɨnɨm kɨb agnɨgab ñɨn ak, kaun ne komɨŋ mɨdenɨmɨŋ rek lɨp. \p \v 6 Pen nɨbi bɨ tap tɨmel gɨp ak eip jɨm ñɨl mɨdɨl, mɨd tep gɨpɨn, agɨl gos nɨpɨm ak tep ma gɨp. Bred gɨn, agɨl, tap yɨs sɨkol eñap nep dɨ plaua tin eyaŋ sek lel, yɨs sɨkol ak genɨgab plaua nɨbak magɨlsek kɨb yɨb tan ap rannɨgab. \v 7 Nɨbi mɨñi bred yɨs sek ma mɨdeb rek mɨdebɨm ak, tap yɨs ned nɨb ak magɨlsek dɨ ke okok yokɨl, bred yɨs ma mɨdeb rek, bin bɨ asɨŋ ma mɨdeb nep mɨdenɨmɨb. Nɨbi bin bɨ asɨŋ ma mɨdeb bɨr mɨdebɨm. Tari gɨnɨg: Pasopa ñɨn ak Juda kai sipsip ñɨlɨk pak God nop sobok gɨ ñɨl, God ne kɨrop tɨg asɨk yokak ak tep gek nɨŋlɨg gɨ mɨdelak. Pen Krais nop Pasopa sipsip ñɨlɨk cɨn rek bɨr pak sobok gɨlak ak me, God udɨn yɨrɨk ne ak cɨn bin bɨ asɨŋ ma mɨdeb bɨr mɨdobɨn. \v 8 Nɨb ak, Krais nop tap sobok gep rek ñag pak lel, God cɨnop dɨ komɨŋ yokak ak, gos nɨŋɨl, Pasopa cɨn ak tep gɨp agɨl ñɨŋɨn. Pen Pasopa cɨn ñɨŋenɨgabɨn ak, yɨs sek, tap si tap tɨmel okok sek, ma ñɨŋnɨgabɨn; gos tep won ak nep nɨŋɨl, mɨnɨm nɨŋɨd ak nep nɨŋɨl, bred yɨs ma mɨdeb okok nep dɨl ñɨŋnɨgabɨn. \v 9 Nɨbep mɨj alap ñu kɨl tɨkɨl agnek, “Bin si dep bɨ okok, bɨ si dep bin okok, kɨrop eip jɨm ñɨl ma mɨdenɨmɨb,” agnek. \v 10 Pen nɨbi agnɨgabɨm, “Pol agɨp, ‘Bin bɨ Krais nop nɨŋ dɨpal okok kɨri bin bɨ Krais nop ma nɨŋ dɨpal okok kɨrop magɨlsek kɨrɨg gɨlaŋ,’ agɨl agɨp,” agnɨgabɨm. Pen ak mer. Bin bɨ Krais nop ma nɨŋ dɨpal okok, bin si bɨ si gɨl, per nep tap tep ognap sek dɨn agɨl, bin bɨ ognap tap kɨrop pɨlɨ gɨ dɨl, tap yokop okok god cɨn agɨl sobok gɨl, gɨ mɨdebal bin bɨ okok, lɨm dai ar wagɨn aul sɨkol ma mɨdebal. Karɨp lɨm okok magɨlsek mɨdebal ak, kɨrop kɨrɨg gɨjɨn rek ma lɨp. \v 11 Pen mɨj ned nɨb ñu kɨl tɨk yoknek mɨnɨm nɨbak mɨñi ag tep gɨnɨgain. Bɨ Kɨb Jisas nɨŋ dɨpɨn apɨm bin bɨ okok bɨ alap aka bin alap warɨkɨl, bin si bɨ si gɨl, per nep tap tep ognap sek dɨnɨm agɨl, tap yokop okok god cɨn agɨl sobok gɨl, bin bɨ okok mɨnɨm tɨmel agɨl, bin bɨ ognap tap kɨrop ognap pɨlɨ gɨ dɨl, ñɨg wain ñɨg kɨlɨs koŋai ñɨŋek saköl ñagek, gɨ mɨdeb bɨ nɨbak eip ma tagɨl, tap jɨm ñɨl ma ñɨŋnɨmɨb. \p \v 12-13 Bin bɨ Krais nop ma nɨŋ dɨpal okok, tap si tap tɨmel genɨmel ak, tari gɨnɨg nɨg gebɨm, agɨl, yad kɨrop mɨnɨm kɨb ma agnɨm. God ne nep mɨnɨm nɨbak kɨrop agnɨgab. Pen Bɨ Kɨb Jisas nop nɨŋ dɨpɨn apal bin bɨ okok, tap si tap tɨmel genɨmel ak, tari gɨnɨg nɨg gebɨm, agɨl, kɨrop mɨnɨm kɨb agnɨmɨb. God Mɨnɨm ak Mosɨs dai alap ñu kɨl tɨkɨl agak, “Bin bɨ tap si tap tɨmel gɨ mɨdebal okok ag söŋ yokem amnɨlaŋ,” agak. \c 6 \s1 Krais bin bɨ ognap mɨnɨm mɨdonɨmɨŋ ak, nɨbi ke tɨg bɨloknɨmɨb \p \v 1 Pen namam nɨbi Krais nop nɨŋ dɨp alap mɨnɨm mɨdonɨmɨŋ, bɨ Krais nop nɨŋ dɨpal okok nep mɨnɨm kɨb nɨbak nɨŋnɨgal. Pen ti gɨnɨg nɨbi amem, bɨ Krais nop ma nɨŋ dɨpal okok mɨnɨm kɨb nɨbak nɨŋnɨmel? \v 2 Cɨn Krais bin bɨ ne, kɨsen bin bɨ karɨp lɨm ar wagɨn aul tɨgoŋ tɨgoŋ magɨlsek kɨrop mɨnɨm kɨb agɨl tɨg bɨloknɨgabɨn. Pen nɨbi bin bɨ karɨp lɨm ar wagɨn aul magɨlsek mɨnɨm kɨb agɨl tɨg bɨloknɨgabɨm ak, nɨbi bin bɨ nɨbi ke ognap mɨnɨm mɨdenɨgab ak nɨŋɨl ag tɨg bɨloknɨgabɨm. \v 3 Cɨn kɨsen ejol okok kɨrop abe mɨnɨm kɨb agɨl tɨg bɨloknɨgabɨn. Nɨb ak, lɨm dai ar wagɨn aul mɨnɨm mɨdenɨgab ak, ke agɨn. \v 4 Krais bin bɨ ne okok, kɨri mɨnɨm kɨb dɨ bɨlokep bɨ kɨb ognap nɨŋɨl, Krais mɨnɨm ma nɨŋ dɨpal, agɨl, kɨrop gos mɨker nɨpal. Nɨb ak, mɨnɨm kɨb ognap mɨdonɨmɨŋ, nɨbi ti gɨnɨg bɨ kɨb nɨb okok ambɨm? \v 5 Mɨnɨm agebin nɨbaul, nɨbep nabɨŋ gɨnɨmɨŋ, agɨl agebin. Nɨbi ke bɨ gos tep nɨŋeb bɨ alap, Krais bin bɨ nab cɨn sɨŋaul mɨnɨm kɨb agon nɨŋnɨmɨŋ bɨ alap ma mɨdeb, agɨl agebɨm aka? \v 6 Nɨb aknɨb rek nep gɨpkep ak tep. Pen nɨbi aknɨb rek ma gɨpɨm. Krais nɨŋ dɨp nɨmam alap warɨkɨl, Krais nɨŋ dɨp nɨmam ne ke dam Krais ma nɨŋ dɨpal bin bɨ okok mɨdebal nab sɨŋak mɨnɨm kɨb apal. \p \v 7 Pen nɨbi Bɨ Kɨb Jisas nɨŋ dɨpɨm ognap warɨkɨl, nanai namam nɨbi ke ognap dam mɨnɨm kɨb apɨm ak nɨŋɨl nɨpin, nɨbi Bɨ Kɨb Jisas nɨŋ dɨpal bin bɨ gɨpal rek ma gɨpɨm. Bɨ Kɨb Jisas nɨŋ dɨpɨm nanai namam ognap nɨbep gɨ tɨmel genɨmel ak, nɨŋ kɨrɨg gɨnɨgabɨm ak tep; nɨbi warɨkɨl kɨrop dam mɨnɨm kɨb agnɨgabɨm ak tep mer. Bɨ Kɨb Jisas nɨŋ dɨpɨm nanai namam ognap tap nɨbep lɨp gɨ denɨmel ak, nɨŋ kɨrɨg gɨnɨgabɨm ak tep; nɨbi warɨkɨl kɨrop dam mɨnɨm kɨb agnɨgabɨm ak tep mer. \v 8 Pen nɨbi warɨkɨl, Bɨ Kɨb Jisas nɨŋ dɨpal nanai namam nɨbi ke ognap tap kɨrop lɨp gɨ dɨpɨm. Nɨbi warɨkɨl Bɨ Kɨb Jisas nɨŋ dɨpal nanai namam nɨbi ke ognap kɨrop gɨ tɨmel gɨpɨm. \v 9 Pen nɨbi nɨŋ rep gɨnɨmɨb. Bin bɨ gɨ tɨmel gɨ mɨdebal okok, God kɨrop dad karɨp tep ne alaŋ ma dad amnɨgab. Nɨŋ tep gɨl, sɨdol ma gɨnɨmɨb. Tap yokop okok god cɨn agɨl sobok gɨpal bin bɨ okok; bin si bɨ si gɨpal bin bɨ okok; bɨ bin eip mer bɨ alap eip gɨ tapal bɨ okok; God kɨrop dam karɨp tep ne ar alaŋ sɨŋak ma dad amnɨgab. \v 10 Nɨŋ rep gɨnɨmɨb. Tap si dɨpal bin bɨ okok; per nep tap tep ognap sek dɨn ag gos nɨpal bin bɨ okok; bin bɨ ñɨg wain ñɨg kɨlɨs koŋai ñɨbɨl saköl ñagɨl gɨpal bin bɨ okok; bin bɨ ognap kɨrop mɨnɨm tɨmel mɨnɨm esek apal bin bɨ okok; bin bɨ ognap tap kɨri pɨlɨ gɨ dɨpal bin bɨ okok; God kɨrop magɨlsek dam karɨp tep ne ar alaŋ ma dad amnɨgab. Ak nɨŋ tep gɨl, sɨdol ma gɨnɨmɨb. \v 11 Nɨbi ognap ned nɨg rek gɨ mɨdelɨgɨpɨm. Pen Bɨ Kɨb Jisas Krais cɨnop nen agɨl kɨmak ak me, God cɨn Kaun ne ak apɨl, tap si tap tɨmel gac nɨbi ak lɨg gɨ yokɨl, nɨbep God nop wög gep bin bɨ ke lɨl, bin bɨ asɨŋ ma mɨdeb mɨdebɨm agak. \p \v 12 Nɨbi ognap apɨm, “Yad tap tari gɨnɨm agnɨgain ak gɨnɨgain; ak mɨnɨm ma mɨdeb,” apɨm. Nɨb apɨm ak pen ar ognap genɨgain yɨp tap tep alap ma gɨ ñɨnɨgab. Nɨbi apɨm, “Yad tap tari gɨnɨm agnɨgain ak gɨnɨgain; ak mɨnɨm ma mɨdeb,” apɨm. Nɨb apɨm ak pen yad ar ognap gɨl, gɨ dam dam mɨdak mɨdak yad bɨ nagɨman rek mɨdɨl, ar nɨbak nep gos nɨŋɨl gɨnɨgain; yokop mɨdenɨm rek ma lɨnɨgab. Nɨb ak nɨŋɨl, yad nɨg gɨl ma gɨnɨgain. \p \v 13 Nɨbi ognap pen apɨm, “Cɨnop kogi mɨdeb ak me, tap ñɨblɨg gɨ nep mɨdenɨgabɨn,” apɨm. Nɨb apɨm ak pen God gek kogi ak abe, tap nɨb okok abe kɨr gɨnɨgab. God bin bɨ mɨb goŋ kɨri gɨ lak ak, bin si bɨ si gɨnɨmel, agɨl ma gɨ lak. Mɨb goŋ kɨlɨs nɨbi ak, Bɨ Kɨb nop wög gɨlɨg gɨ mɨdenɨmɨb, agɨl gak. Bɨ Kɨb ne nep mɨb goŋ nɨbep tap ñɨb. \v 14 God kɨlɨs ne ak nep gek me, Bɨ Kɨb warɨkak. Kɨlɨs ne ak nep gek me, cɨn ak rek nep warɨknɨgabɨn. \p \v 15 Nɨŋ tep gɨnɨmɨb. Nɨbi Krais eip jɨm ñɨl mɨdebɨm ak, ñɨn kɨd tob kɨd ne ke ak mɨdebɨm. Krais mɨb goŋ ne ak, bɨ si dep bin eip jɨm ma ñɨnɨmɨŋ, mer yɨb! \v 16 God Mɨnɨm ak, Mosɨs dai alap ñu kɨl tɨkɨl agak, “Bɨ bin dɨl eip jɨm ñɨl mɨdenɨgair ak, kɨri mal mɨb goŋ nokɨm alap nep mɨdenɨgair,” agak. Nɨb ak rek, bɨ an ne bɨ si dep bin alap dɨ eip jɨm ñɨl mɨdenɨgab ak, kɨri mal mɨb goŋ nokɨm alap nep mɨdenɨgair. \v 17 Pen bin bɨ an Bɨ Kɨb eip jɨm ñɨl mɨdenɨgab ak, kaun ne Bɨ Kɨb Kaun ne eip jɨm ñɨl mɨdenɨgair. \v 18 Bin si bɨ si ma gɨnɨmɨb. Bin bɨ tap si tap tɨmel ognap gɨnɨgal okok, mɨb goŋ söŋ ken gɨnɨgal, pen bin si bɨ si gɨnɨgal okok mɨb goŋ kɨri ke gɨ tɨmel gɨnɨgal. \v 19 Nɨŋ tep gɨnɨmɨb. God ne Kaun Sɨŋ ak ag yokek apɨl, nab nɨbep adaŋ mɨdeb. Mɨb goŋ nɨbi ak Kaun Sɨŋ karɨp ñɨlɨk ne mɨdeb ak. Nɨb ak, ke gos nɨpɨn rek gɨn, agɨl gos ak ma nɨŋɨn. Mɨb goŋ gos tɨmɨd mɨdmagɨl nɨbi tap nɨbi ke mer. God ne nɨbep tau adɨk dak. \v 20 Krais ne tap tep yɨb yokɨl nɨbep tau adɨk dak. Nɨb ak me, mɨb goŋ nɨbi okok gɨ tep gɨlɨg gɨ mɨdem nɨŋlɨg gɨ, God nɨŋek nop tep gɨnɨmɨŋ; bin bɨ okok nɨŋɨl God nop tep agnɨmel. \c 7 \s1 Ber mal mɨb goŋ kɨri nokɨm alap mɨdeb \p \v 1 Yɨp mɨj ñu kɨl tɨkɨl mɨnɨm apek ak, nɨbep pen agnɨg gebin. Bɨ okok bin ma dɨnɨgal ak tep. \v 2 Pen bin si bɨ si gɨpal ak tɨmel gɨp rek, bɨ okok bin kɨri ke dɨl mɨdenɨgal ak tep; bin okok bɨ kɨri ke dɨl mɨdenɨgal ak tep. \v 3 Pen nɨg gɨ mɨdlɨg gɨ, bin gɨnɨg agonɨmɨŋ ak, nɨgmɨl yau agnɨmɨŋ. Nɨgmɨl ne gɨnɨg agonɨmɨŋ ak, bin ne ak rek nep yau agnɨmɨŋ. \v 4 Bine mɨb goŋ ak tap ne ke mer; nɨgmɨl eip tap kɨri alog jɨm ñɨl. Nɨgmɨl mɨb goŋ ak, ak rek nep tap ne ke mer; bine eip tap kɨri alog jɨm ñɨl. \v 5 Nɨb ak, nɨgmɨl agek, bine mer ma agnɨgab. Bine agek, nɨgmɨl mer ma agnɨgab. Yau nep agɨl gɨnɨmir. Pen God nop gos nokɨm nɨŋɨl, sobok gɨlɨg gɨ nep mɨdor, agɨl, mɨnɨm ag ar nokɨm alap lɨl, ñɨn ognap yokop mɨdɨl, God nop sobok gɨlɨg gɨ mɨdenɨgair. Kɨsen kauyaŋ gɨnɨgair. Mer ak, yokop mɨdenɨgair rek, gos ognap nɨŋɨl ger amek, Seten nɨbep ap dek, ap yap paknɨmir rek lɨp. \v 6 Pen nɨri ber ñɨn ognap yokop mɨdɨl, God nop sobok gɨ mɨdenɨmir ak ma agebin. Pen nɨri ke ber mal mɨnɨm ag ar nokɨm alap lɨl, ñɨn ognap yokop mɨdɨl, God nop sobok gɨ mɨdor, agnɨgair ak, ak mɨnɨm ma mɨdeb, agɨl agebin. \v 7 Gos yad nɨpin ak, bin bɨ magɨlsek yad yokop mɨdebin rek mɨdenɨmɨb ak tep. Nɨg gɨl gos nɨpin ak pen God gos ne ke nɨŋeb rek, cɨnop tap tep ke ke ñɨb. Bin bɨ ognap tap tep alap ñek, ar ognap ke gɨpal; pen bin bɨ ognap tap tep alap ke ñek, ar ognap ke gɨpal. Nɨb ak rek, nɨbi magɨlsek yad yokop mɨdebin rek mɨdenɨmɨb, agɨl ma agebin. \p \v 8 Pen bin praj bɨ praj mɨdebɨm okok abe, bin kaŋɨl okok abe, yad yokop mɨdebin rek mɨdenɨgabɨm ak tep. \v 9 Pen bin bɨ ognap yokop mɨdɨl si gɨn, agɨl gos ak nep apek, mɨd tep ma gɨnɨgal. Nɨg genɨmɨŋ ak, bɨ okok bin kɨri ke ke dɨnɨmel, bin okok bɨ kɨri ke ke dɨnɨmel. Mer ak, nab kɨri eyaŋ mab rek yɨnek, mɨd tep ma gɨnɨgal. \p \v 10 Bɨ ber gon okok, kɨrop mɨnɨm alap agnɨg gebin. Pen yad nep mer; Bɨ Kɨb ak mɨnɨm ne. Bin okok nagɨmɨl sɨkop nɨbi ma kɨrɨg amnɨmɨb. \v 11 Pen ognap kɨrɨg amenɨmel ak, bɨ kɨsen nɨb ma dɨnɨmel; yokop nep mɨdenɨmel. Bɨ dɨnɨg, am nɨgmɨl kɨri ned nɨb ak nop kauyaŋ dɨnɨmel. Nɨbi bɨ okok ak rek nep nabin sɨkop nɨbi ak rek nep ma ag yoknɨmɨb. \p \v 12 Pen nɨbep bin bɨ ognap okok mɨnɨm alap agnɨg gebin. Pen Bɨ Kɨb mɨnɨm ne ak dɨl, nɨbep ma agebin; gos yad ke nɨŋebin rek ak nɨbep agebin. Pen bɨ alap, ne bin Krais nop ma nɨŋ dɨp bin alap dɨl mɨdenɨgair ak, bin nɨbak, nɨgmɨl eip mɨdor, agenɨgab ak, nɨgmɨl ne, bin Krais nop ma nɨŋ dɨp, agɨl, asɨk masɨk gɨl ma ag yoknɨgab. \v 13 Pen bin alap, ne bɨ Krais nop ma nɨŋ dɨp bɨ alap dɨl mɨdenɨgair ak, bɨ nɨbak, bine eip mɨdor, agenɨgab ak, bin ne, nɨgmɨl Krais nop ma nɨŋ dɨp, agɨl, asɨk masɨk gɨl ma kɨrɨg amnɨgab. \v 14 Bin Krais nop nɨŋ dɨp ak me, bɨ Krais ma nɨŋ dɨp bɨ ne ak bine eip jɨm ñɨl mɨder, God nɨŋek, bin ak abe nɨgmɨl ak abe bin bɨ ne ke omal mɨdebir. Pen bɨ Krais nop nɨŋ dɨp ak me, bine Krais ma nɨŋ dɨp bin ne ak nɨgmɨl eip jɨm ñɨl mɨder, God nɨŋek, nɨgmɨl ak abe bin ne ak abe bin bɨ ne ke omal mɨdebir. Mer ak, ñɨ pai kɨri okok bin bɨ Krais ma nɨŋ dɨpal ñɨ pai rek lɨplap. Pen nap kɨri aka nonɨm kɨri Krais nop nɨŋ dɨpal rek, God ak rek nep nɨŋek, ñɨ pai ne ke rek mɨdebal. \p \v 15 Bɨ ber gon dɨl mɨdebal okok, nɨgmɨl nep Krais nop nɨŋ dɨl mɨdek, bin ne Krais nop nɨŋ dɨl ma mɨdenɨgab ak ne kɨlɨs gɨl nɨgmɨl ne nop kɨrɨg amnɨg gonɨmɨŋ ak, nɨgmɨl ne, bin yad, agɨl, turaj ma lɨnɨmɨŋ; yau agek, amnɨmɨŋ. Mer ak, pen pen gɨl mɨd tep ma gɨnɨgair. Pen bin ak Krais nop nɨŋ dɨl mɨdek, nɨgmɨl ne Krais nop nɨŋ dɨl ma mɨdenɨgab ak ne kɨlɨs gɨl bin ne nop kɨrɨg amnɨg gonɨmɨŋ ak, bin ne, bɨ yad, agɨl, turaj ma lɨnɨmɨŋ; yau agek, amnɨmɨŋ. Ak mɨnɨm ma mɨdeb. Mer ak, pen pen gɨl mɨd tep ma gɨnɨgair. God kapkap mɨd tep gɨlaŋ agɨl cɨnop dɨp. \p \v 16 Pen nɨbi bin okok, Krais nop nɨŋ dɨpɨm ak, nagɨmɨl Krais ma nɨŋ dɨp ak eip mɨdɨl, ne Krais nɨŋ dɨnɨmɨŋ rek lɨp. Pen nɨbi nɨgmɨl sɨkop okok, Krais nop nɨŋ dɨpɨm ak, nabin Krais ma nɨŋ dɨp ak eip mɨdɨl, ne Krais nɨŋ dɨnɨmɨŋ rek lɨp. \v 17 Bin bɨ Krais pɨs ar mɨdebal karɨp okok magɨlsek kɨrop per apin, “Nɨbi ke tari tari gɨl rek mɨdem, God nɨbep sɨk agɨl dak ak, ar nɨbak nep mɨdenɨmɨb,” apin. \v 18 Bɨ wak bɨr tɨb gɨ rɨk gɨlak alap, kɨsen God nop sɨk agɨl dɨnɨgab ak, ne nɨg gɨl mɨdebin agɨl gos par ma nɨŋnɨmɨŋ. Pen bɨ wak tɨb gɨ rɨk ma gɨlak alap, kɨsen God nop sɨk agɨl dɨnɨgab ak, yɨp wak tɨb gɨ rɨk ma gɨpal agɨl gos ak ma nɨŋnɨgab; nop wak tɨb gɨ rɨk ma gɨnɨmel. \v 19 God ne nɨŋek, bɨ wak tɨb gɨ rɨk gɨpal aka tɨb gɨ rɨk ma gɨpal ak, ak tap yokop yɨb; God agek nɨŋɨl gɨnɨgabɨn ak, ak tap kɨb yɨb. \p \v 20 Nɨbi ke tari tari gɨl rek mɨdem, God nɨbep sɨk agɨl dak ak, ar nɨbak nep mɨdenɨmɨb. \v 21 Nɨbep ognap bɨ ognap tauɨl dam wög kɨri ak ag lel, pe ak ma dɨl, apal apal rek gɨl, mɨñ wög rek gɨpɨm. Pen God nɨbep sɨk agɨl dek bin bɨ ne mɨdebɨm ak, mɨñ wög rek gɨpɨm ak kɨrɨg amnɨn agɨl gos ak ma nɨŋnɨmɨb. Pen kɨsen kɨrɨg gɨl yokop mɨdenɨmɨb rek lonɨmɨŋ ak, kɨrɨg gɨl yokop mɨdenɨmɨb. \v 22 Bin bɨ an an, bɨ ognap tauɨl dam wög kɨri ak ag lel, pe ma dɨl, apal apal rek nep mɨñ wög rek gɨlɨg gɨ mɨdem, kɨsen Bɨ Kɨb nɨbep sɨk agɨl, tap tep yɨb yokɨl, nɨbep tau adɨk dek, bin bɨ ne ke mɨdebɨm. Pen bin bɨ an an, bɨ ognap apal apal rek nep mɨñ wög rek gɨlɨg gɨ ma mɨdebek, kɨsen Bɨ Kɨb nɨbep sɨk agɨl, tap tep yɨb yokɨl, nɨbep tau adɨk dek, bin bɨ mɨñ wög gep ne ke mɨdebɨm. \v 23 Krais ne tap tep yɨb yokɨl nɨbep tau adɨk dek, bin bɨ ne mɨdebɨm. Nɨb ak, bin bɨ ognap mɨñ wög gep bin bɨ kɨri mɨdon, agɨl gos ak ma nɨŋnɨmɨb. \v 24 Nɨb ak, ai mam sɨkop. Nɨbi ke tap tari tari gɨlɨg gɨ mɨdem, God nɨbep sɨk agɨl dak ak, ar nɨbak nep mɨdenɨmɨb. \p \v 25 Pen bin dɨnɨmɨb aka bin ma dɨnɨmɨb, mɨnɨm ag nɨpek ak agnɨg gebin. Mɨnɨm nɨbaul Bɨ Kɨb ak agek nɨŋɨl nɨbep ma agebin. Pen ne yɨp yɨmɨg nɨŋɨl dɨl wög ke ag lak rek, gos nɨŋ tep gɨl nɨbep mɨnɨm agnɨg gebin nɨbaul mɨnɨm nɨŋɨd agɨl nɨŋnɨmɨb. \v 26 Cɨn bin bɨ Krais nop nɨŋ dɨl, mɨñi mɨker dɨl koslam mɨdenɨgabɨn ak, mɨdebɨm rek nep mɨdenɨmɨb ak tep. \v 27 Nɨbi bɨ bin sek mɨdebɨm okok, bin cɨn okok kɨrɨg gɨl yokop mɨdojɨn, agɨl gos ak ma nɨŋnɨmɨb. Pen nɨbi bɨ bin sek ma mɨdebɨm okok, bin dɨn, agɨl gos ak ma nɨŋnɨmɨb. \v 28 Pen nɨbi bɨ okok, bin dɨnɨgabɨm ak, tap si tap tɨmel ma gɨnɨgabɨm. Nɨbi bin praj okok, bɨ dɨnɨgabɨm ak, tap si tap tɨmel ma gɨnɨgabɨm. Nɨbi dɨl koslam mɨdenɨgabɨm agɨl gos ak nɨŋɨl nɨbep agebin. \p \v 29 Ai mam sɨkop. Mɨñi mɨdobɨn ñɨn aul par mɨlek ma mɨdenɨgab. Nɨbi bin sek mɨdebɨm bɨ okok, bin sek bɨ ma mɨdebɨm rek mɨdenɨmɨb. \v 30 Sɨl agebɨm bin bɨ okok, sɨl ma gep bin bɨ rek mɨdenɨmɨb. Mɨñ mɨñ gebɨm bin bɨ okok, mɨñ mɨñ ma gep bin bɨ rek mɨdenɨmɨb. Tap tauebɨm bin bɨ okok, tap ma mɨdeb bin bɨ rek mɨdenɨmɨb. \v 31 Lɨm dai ar wagɨn aul tap okok dɨl gebɨm bin bɨ okok, gos ar nokɨm nɨbak nep nɨŋɨl ma gɨnɨmɨb. Lɨm dai wagɨn aul ke kɨsen nɨb lɨnɨgab ñɨn ak ulep mɨdeb. \p \v 32 Yɨp tep gɨp ak, nɨbep mɨker kɨb ma gɨnɨmɨŋ. Bɨ bin ma dɨp ak, Bɨ Kɨb nop nep gos nɨŋɨl, yad tap tari gen, Bɨ Kɨb nop tep gɨnɨgab, agɨl gos ak nɨŋnɨgab. \v 33 Pen bɨ bin dɨp ak, yad tap tari gen, bin yad ak nop tep gɨnɨmɨŋ, agɨl, tap lɨm dai ar wagɨn aul gos kɨb nɨŋɨl gek amnɨgab. \v 34 Nɨg gek, ne gos omal nɨŋnɨgab. Pen bin bɨ ma dɨp ak, Bɨ Kɨb nop nep gos nokɨm nep nɨŋnɨgab. Mɨb goŋ gos tɨmɨd mɨdmagɨl yad magɨlsek Bɨ Kɨb nop nep ñɨl, nop mɨdmagɨl lɨl, wög gɨnɨm, agɨl gos ak nep nɨŋnɨgab. Pen bin bɨ dɨp ak, yad tap tari gen, bɨ yad ak nop tep gɨnɨmɨŋ, agɨl, tap lɨm dai ar wagɨn aul gos kɨb nɨŋɨl gek amnɨgab. \v 35 Mɨnɨm agebin nɨbaul, nɨbep mer agɨl ma agebin; nɨbep gos nɨŋɨl, Bɨ Kɨb nop nokɨm nep gos nɨŋlɨg gɨ, mɨdmagɨl lɨlɨg gɨ mɨdenɨmɨb, agɨl agebin. \p \v 36 Pen bɨ alap yokop mɨdek, nop bin dap ñel, yad bɨ waske mɨdenɨgain, agɨl, mɨd damɨl, kɨsen bin nɨbak nop nɨŋɨl, ne mɨd tep ma gɨp, agɨl, nop yɨmɨg nɨŋɨl dɨnɨgain, agnɨgab ak, dɨnɨmɨŋ. Mɨnɨm ma mɨdeb. Ne tap si tap tɨmel alap ma gɨnɨgab. Bin dɨnɨgab ak tep. \v 37 Pen bɨ alap yokop mɨdek, nop bin dap ñel, yad bɨ waske mɨdɨl mɨd tep gɨnɨgain, agɨl, gos ar nɨbak nep kɨlɨs gɨ nɨŋ damɨl, bin ma dɨnɨgain, agnɨgab ak, ma dɨnɨmɨŋ. Mɨnɨm ma mɨdeb. Ne ak rek nep gɨ tep gɨnɨgab. Bin ma dɨnɨgab ak tep. \v 38 Nɨb ak, bin dap ñel, dɨnɨmɨŋ ak, gɨ tep gɨnɨgab. Pen bin dap ñel, ma dɨnɨmɨŋ ak, gɨ tep yɨb gɨnɨgab. \p \v 39 Bin okok, nɨgmɨl komɨŋ mɨdenɨgab ak, eip mɨdenɨgair. Kɨmnɨgab ak me, am bɨ kɨsen dɨnɨgain, agnɨgab ak, dɨnɨgab; gos ne. Pen dɨnɨg gɨnɨgab ak, Bɨ Kɨb pɨs ar mɨdeb bɨ alap nep dɨnɨgab. \v 40 Pen gos yad nɨpin ak, nɨgmɨl kɨmek, bin yokop kaŋɨl mɨdebal rek mɨdenɨmɨŋ ak tep. Ne mɨñ mɨñ gɨlɨg gɨ mɨdɨl, mɨd tep gɨnɨgab. Yad gos nɨpin, God Kaun ne yɨp gos ñek nɨŋlɨg gɨ nɨbep mɨnɨm nɨbaul agebin. \c 8 \s1 “Tap pak god esek cɨp saj tap okok sobok gɨpal ak ñɨŋɨn aka mer?” aglak \p \v 1 Pen bin bɨ tap esek cɨp saj tap okok sobok gɨpal okok, tap alap dap pak tap esek nɨb okok kɨrop sobok gɨ ñenɨgal ak, ñɨŋɨn aka ma ñɨŋɨn, agɨl yɨp ag nɨpɨm ak, nɨbep pen agnɨg gebin. “Cɨn bin bɨ magɨlsek gos ke ke mɨdeb,” apɨm ak, nɨŋɨd nep apɨm. Pen gos tɨmɨd cɨn ke nɨŋɨl, nɨŋ tep gɨpɨn, agnɨgabɨn ak, yɨb cɨn ke agon ar amnɨmɨŋ rek lɨp. Pen bin bɨ okok kɨrop mɨdmagɨl lɨnɨgabɨn ak, kɨlɨs ognap sek dɨl, Krais ageb rek nep gɨ tep gon amnɨgab. \p \v 2 Pen cɨn gos nɨŋeb mɨdobɨn apal bin bɨ okok, yokop ar ar nep nɨŋɨl nɨb apal. \v 3 Bin bɨ God nop mɨdmagɨl lɨpal okok, God ne kɨrop nɨŋɨp. \p \v 4 Pen bin bɨ tap alap dap pak tap esek nɨb okok nop sobok gɨ ñenɨgal ak, ñɨŋɨn aka ma ñɨŋɨn? Pen cɨn nɨpɨn, tap esek sobok gɨpal nɨb okok tap nɨŋɨd mer, ak tap yokop. Cɨn nɨpɨn, God nokɨm nep mɨdeb. \v 5 Bin bɨ ognap, god koŋai nep, bɨ kɨb koŋai nep seb kab ar alaŋ abe lɨm dai ar wagɨn aul abe mɨdebal, agɨl gos ak nɨpal. \v 6 Pen God cɨn ak nokɨm yɨb mɨdeb. Ne Bapi cɨn tap okok magɨlsek gɨ lak mɨdeb. Ne mɨdek nɨŋlɨg gɨ me, cɨn mɨdobɨn. Bɨ Kɨb Jisas Krais ak, ak rek nep nokɨm nep mɨdeb. Ne mɨdek me, God tap okok magɨlsek gɨ lak mɨdeb. Ne mɨdek nɨŋlɨg gɨ me, cɨn mɨdobɨn. \p \v 7 Pen bin bɨ ognap mɨnɨm nɨbak ma nɨpal. Nag ar ak tep, nag ar ak tɨmel, agɨl nɨŋ tep ma gɨpal. Nɨb ak, god esek okok nop tap pak sobok gɨ ñɨbal tap ak ñɨbɨl, tari gɨnɨg god esek nop sobok gɨ ñesal tap ñɨbɨn, agɨl gos par nɨŋnɨgal. \v 8 Pen tap asɨk mosɨk gɨnɨgabɨn aka abramek ñɨŋnɨgabɨn ak, God nɨŋek, mɨnɨm ma mɨdeb. \p \v 9 Pen nɨbi bin bɨ nɨŋ tep gɨpɨm okok, tap alap ñɨbon, ai mam nɨŋ tep ma gɨpal okok nɨŋɨl ap yap paknɨmel rek lɨp, agɨl gos ak nɨŋlɨg gɨ, tap ñɨŋnɨmɨb. \v 10 Tari gɨnɨg: nɨbi bin bɨ nɨŋ tep gɨpɨm okok, am god esek sobok gɨpal karɨp ñɨlɨk mɨgan ak amɨl, tap ñɨbem, nanai namam nɨŋ tep ma gɨpal okok, alap nɨbep nɨŋɨl, kɨri ak rek nep ñɨŋnɨmel rek lɨp. \v 11 Nɨb ak, nɨbi nɨŋ tep gɨpɨn, agɨl gem, nanai namam Krais dɨnɨgain agɨl kɨmak alap gos par lɨlɨg gɨ ak rek nep tap nɨbak ñɨbɨl, ap yap paknɨgab. \v 12 Nɨbi nɨg genɨgabɨm ak, ar nɨbak nep nanai namam nɨbi okok nɨŋɨl, kanɨb tep akal, kanɨb tɨmel akal, nɨŋ tep ma gɨnɨgal. Nɨb ak, nɨbi nanai namam okok kɨrop tap si tap tɨmel gɨl, Krais nop tap si tap tɨmel gɨnɨgabɨm. \v 13 Nɨb ak, tap ñɨŋeb ognap ñɨben, ai mam alap nɨŋɨl ap yap pakenɨgab ak, yad tap yɨpɨl ognap ma ñɨŋnɨgain; yokop bep maj tap nep ñɨbɨl kɨmnɨgain. \c 9 \s1 Pol pe ma dolɨgɨp ak nop tep gak \p \v 1 Yad Jisas mɨnɨm dad ameb bɨ alap mɨdebin. Yad Bɨ Kɨb cɨn Jisas nop udɨn yad ke nɨŋnek. Nɨbi Bɨ Kɨb bin bɨ ne mɨdebɨm ak, yad Bɨ Kɨb nop wög gɨl, nɨbep mɨnɨm tep ne ak ag ñenek, nɨŋ dɨl me, bin bɨ ne mɨdebɨm. Nɨb ak, tap alap yɨp kanɨb ma uren gɨp. \v 2 Yad Jisas mɨnɨm dad ameb bɨ alap mɨdebin ak, pen bin bɨ ognap yɨp nɨŋɨl, Pol Jisas mɨnɨm dad ameb bɨ alap mɨdeb, agɨl ma nɨŋnɨgal. Pen gos yad nɨpin, nɨbi bin bɨ okok, nɨŋɨd nep Pol Jisas mɨnɨm dad ameb bɨ alap mɨdeb agɨl nɨpɨm. Bin bɨ okok pen, nɨbi Bɨ Kɨb bin bɨ ne mɨdebɨm ak nɨŋenɨgal ak, nɨŋɨd nep Bɨ Kɨb ne ke Pol mɨnɨm ne dad ameb bɨ alap ag lak mɨdeb, agnɨgal. \p \v 3 Bin bɨ ognap yɨp mɨnɨm kɨb apal okok kɨrop pen nɨbgɨl agnɨg gebin. \v 4 Nɨbep wög gɨ ñɨbin ak pen tap magɨl dɨnɨm rek ma lɨp aka? \v 5 Wög nɨbep gɨpin rek, yad pen bin Jisas nop nɨŋ dɨp alap dɨl, dam Jisas mɨnɨm tep ag ñɨ ajlɨg gɨ, tap ñɨŋjɨr rek ma lɨp aka? Bɨ Jisas mɨnɨm dad ameb bɨ ognap abe, Bɨ Kɨb nɨmam kɨsen ne okok abe, Pita abe, per bin kɨri okok sek damɨl, Jisas mɨnɨm tep ag ñɨ ajpal. \v 6 Aka Banabas cɨr mal nep mani wög gɨl tap magɨl ñɨŋjɨr? \p \v 7 Bɨ ami okok wög gɨpal rek, tap kɨri ke ma pɨyo nɨpal. Kɨrop tap ñel ñɨbal. Bɨ wain wög gɨ yɨbal okok, yɨbal rek, wain magɨl ognap pag dapɨl ñɨbal. Bɨ kaj sipsip mɨkpal okok, mɨkpal rek, ci ognap dɨl ñɨbal. \v 8 Mɨnɨm agebin nɨbak nɨŋem, bin bɨ okok gos nɨpal rek nep ageb, agnɨgabɨm rek lɨp. Pen lo mɨnɨm ar nɨbak nep ageb me. \v 9 God Mɨnɨm ak, Mosɨs dai alap ñu kɨl tɨkɨl agak, \q1 “Nɨbi kaj kau okok poŋ dapɨl, \q2 wid cɨn tau cɨb jakel, \q1 magɨl ak ke lɨl, cög ak ke lɨl gaŋ, agɨl, \q2 dap lem wög gel nɨŋlɨg gɨ, \q1 meg mɨgan kɨrop ak nag lɨ rɨbɨk ma gɨnɨmɨb. \q2 Wög gɨnɨgal rek ognap ñɨŋnɨgal,” agak. \m Pen God ne kaj kau okok gos nɨŋɨl mɨnɨm nɨbak ma agak. \v 10 Cɨnop bin bɨ gos nɨŋɨl agak. Bin bɨ wög kɨlɨs yɨb gɨlɨg gɨ wög yɨmbal okok, bin bɨ wög kɨlɨs gɨlɨg gɨ tap pag dopal okok, wög gɨpal rek kɨrop ognap ñel ñɨbɨl, tep gek nɨŋlɨg gɨ wög gɨnɨmel, agak. \v 11 God mɨnɨm ageb tap tep ak mɨdmagɨl nab nɨbep adaŋ bɨr yɨmbɨn ak rek, nɨbi pen tap lɨm dai ar wagɨn aul mɨdeb ognap cɨnop pag dap ñɨnɨgabɨm ak tep. \v 12 Pen bɨ ognap nɨbep mɨnɨm tep ak ag ñel, mani tap okok ñɨbɨm rek, Banabas cɨr bɨ omal nɨbep per ag ñolɨgɨpɨr ak, cɨrop bɨ ma ñɨnɨgabɨm aka? \p Pen nɨbep ag nɨprop, mani tap okok dɨprop, pen bin bɨ ognap nɨŋɨl aplap, “Mani tap ag asɨb gɨlɨg gɨ ajebir ak pen tom agɨl, ‘Krais mɨnɨm tep ak ag ñɨ ajobɨr,’ apir,” aplap. Nɨb ak nɨŋɨl, Krais mɨnɨm tep ak ma nɨŋnɨmel rek lɨp, agɨl, mani tap kɨri okok ma dɨpɨr. Mani cɨr ke wög gɨl, tap tau ñɨbɨl, Krais mɨnɨm tep ak ag ñɨ ajpɨr. \p \v 13 Pen nɨbi nɨpɨm: bɨ God sobok gep karɨp ñɨlɨk mɨgan wög gɨpal okok, tap God nop dap ñɨbal okok ognap dɨl ñɨbal. Bɨ God wög gɨlɨg gɨ, yakɨr kɨmɨn bɨd ar pak sobok gɨpal okok ognap dɨl ñɨbal. \v 14 Nɨg aknɨb rek nep, Bɨ Kɨb agek, mɨnɨm tep ne ag ñɨnɨgal bin bɨ okok, kɨrop pen tap kɨri Bɨ Kɨb nop ñeb ognap ñɨnɨgal, dam tap ñɨŋeb tap kɨri okok tauɨl, mɨd tep gɨlɨg gɨ wög nɨbak gɨnɨgal. \p \v 15 Pen nɨbep Krais mɨnɨm tep ak ag ñɨ ajen nɨŋ dɨpɨm rek, mani tap ñɨŋeb nɨbi ognap ma dɨpin ak yɨp tep yɨb gɨp. Mɨñi mɨj ñu kɨl tɨkebin aul, tap nɨbi ognap dɨnɨm, agɨl ma agebin. Mer yɨb! Mani yad ke wög gɨl, tap tau ñɨŋnɨgain; mer ak kɨmnɨgain. Yad tap nɨbep ognap ma dɨnɨgain. \p \v 16 Pen mɨnɨm ag ñɨ ajpin nɨbak, gos yad ke ag ñɨ ma ajpin. Wög Bɨ Kɨb nop gɨpin nɨbak, ne ke gɨnɨmɨn agak rek nep gɨpin; gos yad ke nɨŋɨl ma gɨpin. Nɨb ak, yad Jisas mɨnɨm tep ak kɨrɨg gɨnɨm rek ma lɨp; ag ñɨlɨg gɨ nep mɨdenɨgain. \v 17 Gos yad ke nɨŋɨl Jisas mɨnɨm tep ak ag ñɨbnep, yad tap tep ognap dɨpnep. Pen gos yad ke mer, Bɨ Kɨb agek, mɨnɨm tep ne ag ñɨbin ak rek, yad yokop wög yɨp ag lak ak gɨpin. \v 18 Nɨb ak, yad tap tep ma dɨl, nɨbep yokop ag ñɨbin ak, yad tap tari tari pen dɨnɨm? Pen dɨpin ak, mani tap ognap ma dɨl, Jisas mɨnɨm tep ak ag ñen, bin bɨ okok kɨri tap ognap ma ñɨl, yokop mɨnɨm tep nɨbak nɨŋɨl, Jisas nop nɨŋ dɨnɨgal, ag gos ak nep nɨpin; pen dɨpin me ak. \v 19 Yad, bɨ tau dap lel, mɨñ wög gɨpal rek bɨ alap ma mɨdebin ak pen bin bɨ koŋai nep God pɨs ar mɨdelaŋ, agɨl, bin bɨ karɨp lɨm ke ke okok mɨdebal magɨlsek kɨrop mɨñ wög gep bɨ alap rek mɨdebin. \v 20 Juda kai mɨdebal nab ak amɨl, Krais mɨnɨm tep ak ag ñen nɨŋ dɨlaŋ, agɨl, kɨri gɨpal ar ak nep gɨpin. Yad lo Mosɨs ñu kɨl tɨkɨl agak nɨbak nɨŋɨl kɨsen ma gɨpin ak pen Mosɨs ñu kɨl tɨkak lo nɨbak kɨsen gɨpal bin bɨ okok mɨdebal nab ak amɨl, Krais mɨnɨm tep ak ag ñen nɨŋ dɨlaŋ, agɨl, yad lo mɨnɨm nɨbak ak rek nep kɨsen gɨpin. \v 21 Pen bin bɨ lo mɨnɨm ak ma nɨpal nab ak amɨl, Krais mɨnɨm tep ak ag ñen nɨŋ dɨlaŋ, agɨl, bin bɨ lo mɨnɨm ma nɨpal okok gɨpal rek nep gɨpin. Pen nɨg gɨl, abramek gɨlɨg gɨ God lo mɨnɨm ak ma kɨrɨg gɨpin; Krais lo mɨnɨm ak kɨsen gɨpin. \v 22 Bin bɨ Krais nɨŋ dɨ kɨlɨs ma gɨpal nab ak amɨl, Krais mɨnɨm ak ag ñen nɨŋ dɨlaŋ, agɨl, mɨnɨm kal mɨnɨm kɨlɨs mer, mɨnɨm sɨsain nep ag ñɨbin. Nɨb ak, bin bɨ ke ke mɨdebal rek, ognap Krais nop nɨŋ del, kɨrop dɨ komɨŋ yoknɨmɨŋ, agɨl, kɨrop eip mɨdɨl, kɨri gɨpal rek nep gɨpin. \v 23 Gɨpin nɨbak, Krais mɨnɨm tep ak ag ñɨ tep gen, bin bɨ nop nɨŋ del, ne kɨrop abe yɨp abe dɨ komɨŋ yoknɨgab, agɨl, nɨg gɨpin. \s1 Kɨlɨs yɨb gon amenɨgab me, mɨd tep yɨb gɨnɨgabɨn \p \v 24 Nɨbi nɨpɨm: bin bɨ resɨs gɨpal okok koŋai nep resɨs gɨpal, pen bɨ nokɨm alap ned amjaknɨgab ak nep tap tep dɨnɨgab. Nɨb aknɨb rek, nɨbi ak rek nep kɨlɨs gɨl, kanɨb kasek am tep gɨl, tap tep dɨnɨgabɨm. \v 25 Bin bɨ resɨs gɨl, ned amjakɨn agɨl gos ak nɨpal okok, asɨk mosɨk gɨ tep gɨl, per kɨlɨs gɨl eksais gɨ dam dam, kɨsen resɨs gɨnɨgal. Usajɨl bad per mɨdep mer ak, tap sɨkol nep dɨn, agɨl, nɨg gɨpal. Pen cɨn usajɨl bad per mɨdeb dɨn, agɨl, nɨg gɨpɨn. \v 26 Nɨb ak me, yad resɨs gɨpin ak, ke okok ma nɨpin; kanɨb amnɨg gɨpin mɨgan ak nep nɨŋɨl, kasek nep amɨl ambin. Pen bɨ yokop sɨlpɨŋ ñɨl pen pen pakpal okok, abramek ma pakpal, nɨŋ tep gɨl pakpal rek ak gɨpin. \v 27 Pen yad mɨb goŋ gos tɨmɨd yad ke kɨlɨs wɨsɨb gɨl eksais gɨ tep gɨpin. Nɨg gɨl, bin bɨ okok kɨrop Jisas mɨnɨm tep ak ag ñen, Jisas nɨŋ dɨl tap tep dɨnɨmel, yad abe tap tep dɨnɨm, agɨl, nɨg gɨpin. \c 10 \s1 Apɨs based sɨkop okok gɨlak ak saköl ma gɨn \p \v 1 Pen ai mam sɨkop. Apɨs based acɨk cɨn okok kesɨm ak saköl ma gɨnɨmɨb. God kɨmi bad rek lɨl, kɨrop talak tauɨl kod mɨdek, magɨlsek komɨŋ amnɨlak. Kɨri ñɨg solwara Lakañ apal olak ak, God ne gek, ñɨg nɨbak lɨlɨg gɨ pɨs pɨs amek, magɨlsek pɨs kɨd aul komɨŋ olak. \v 2 Kɨri magɨlsek Mosɨs eip jɨm ñɨl mɨdɨl, kɨmi bad sɨŋak abe, ñɨg solwara sɨŋak abe, ñɨg paklak. \v 3 Bin bɨ nɨb okok magɨlsek, God ñolɨgɨp tap ak ñɨbelɨgɨpal. \v 4 Bin bɨ nɨb okok magɨlsek, God ñɨg ñolɨgɨp ak ñɨbelɨgɨpal. God kab alap ñek, kɨrop eip amek nɨŋɨl ñɨg nɨbak kab nab sɨŋak nɨb apek ñɨbelɨgɨpal. Kab nɨbak me Krais nep. \v 5 Pen God ne bin bɨ nɨb okok mɨñ mɨñ ma gak. Ne kal juɨl kɨrop ñag pak lek, cɨp se par koŋai nep mɨñ mab kab nep mɨdolɨgɨp nab okok ki gɨ yap amnak. \p \v 6 Pen apɨs based acɨk sɨkop okok nɨg gak ak, God cɨnop bin bɨ kɨsen tɨk dolak okok, bɨ ned nɨb per mɨdmagɨl gos tɨmɨd kɨri tap si tap tɨmel okok nɨŋelak rek ma gɨnɨmel agɨl gak. \v 7 Apɨs based acɨk sɨkop okok ognap tap esek okok sobok gɨ mɨdelɨgɨpal; nɨbi ak rek nɨg ma gɨnɨmɨb. God Mɨnɨm ak, Mosɨs dai alap ñu kɨl tɨkak mɨnɨm nɨbak bɨr nɨpɨm: “Bɨsɨgɨl tap ñɨblɨg gɨ, ñɨg ñɨblɨg gɨ, kogɨm pag sɨlpɨŋ ñɨnɨg warɨklak,” aglak. \p \v 8 Pen ognap bin si bɨ si gɨlɨg gɨ mɨdelɨgɨpal; cɨn aknɨb rek ma gɨn. Bin bɨ nɨb okok nɨg gɨlɨg gɨ gel amek nɨŋlɨg gɨ, ñɨn nokɨm alap twenti tri tausan (23,000) bin bɨ kɨm saklak. \v 9 Kɨri ognap Bɨ Kɨb nop aleb aleb ñölɨgɨpal; cɨn aknɨb rek ma gɨn. Bin bɨ nɨb okok nɨg gelak ak, God ne gek toi kodal okok kɨrop suek bɨr kɨmlak. \v 10 Kɨri ognap God nop ag juölɨgɨpal; nɨbi aknɨb rek ma gɨnɨmɨb. Bin bɨ nɨb okok nɨg gelak ak, God ejol bin bɨ ñag pak lep ak ag yokek apɨl kɨrop ñag pak lek kɨmlak. \v 11 Pen God ne apɨs based acɨk sɨkop okok nɨg gak ak, bin bɨ ognap okok nɨŋɨl, gos nɨŋ tep gɨl, nɨg aknɨb rek ma gɨnɨmel agɨl gak. Pen gak nɨbak, God Mɨnɨm ak ñu kɨl tɨkɨl aglak ak, God cɨnop bin bɨ kɨsen tɨk dolak okok, Krais kauyaŋ adɨk gɨ onɨgab agɨl kod mɨdobɨn ñɨn aul, gos nɨŋ tep gɨl, apɨs based acɨk sɨkop okok gɨ tɨmel gɨlak rek ma gɨnɨmel, agɨl, bɨ mɨnɨm agep ne okok kɨrop gos ñek, God Mɨnɨm dai alap ñu kɨl tɨklak. Cɨn God Mɨnɨm dai nɨbak udɨn lɨ nɨŋɨl bɨr nɨpɨn. \v 12 Pen nɨbi bin bɨ ke nɨŋ tep gɨpɨn, apɨm okok, ap yap pakjɨn rek lɨp, agɨl, nɨŋ tep gɨnɨmɨb. \v 13 Tap si tap tɨmel gɨn agɨl gos ar ke ke owɨp ak nɨbep nep ma owɨp; bin bɨ okok koŋai nep kɨrop ak rek nep nɨg gɨp. Pen God ne tap tari tari agnɨgab ak, agnɨgab rek nep gɨnɨgab. Nɨb ak, nɨbep kod mɨd tep gek, Seten apɨl, tap si tap tɨmel gɨnɨmel, agɨl, nɨbep gos tɨmel ognap ñenɨgab ak, God ne gek, tapɨn gɨnɨmɨŋ rek ma lɨnɨgab. Seten nɨbep gos tɨmel ognap ñɨnɨgab ak, God ne kanɨb alap yomenɨgab, kanɨb nɨbak amɨl ap yap ma paknɨgabɨm. \s1 Cɨn bred magɨl dai nokɨm ñɨbɨn ak me, mɨb goŋ nokɨm nep mɨdobɨn \p \v 14 Nɨb ak, bin bɨ nɨŋeb tep yad okok. Tap yokop god esek okok ma sobok gɨnɨmɨb. \p \v 15 Nɨbi bin bɨ gos tɨmɨd sek mɨdebɨm ak me, mɨnɨm agnɨg gebin aul, mɨnɨm nɨŋɨd ageb aka mer, agɨl, nɨbi ke nɨŋnɨmɨb. \v 16 Cɨn mogɨm gɨl, ñɨg kap ak dɨl, God nop tep agɨl ñɨbɨn ak, Krais lakañ ne ñɨbɨn. Pen bred magɨl dɨ pag gɨ ñɨbɨn ak, Krais mɨb goŋ ne ñɨbɨn. \v 17 Cɨn bin bɨ koŋai nep mɨdobɨn ak pen jɨm ñɨl mɨdɨl bred magɨl dai nokɨm ñɨbɨn ak me, mɨb goŋ nokɨm alap nep mɨdobɨn. \p \v 18 Pen Juda kai gɨpal ak bɨr nɨpɨm. Meme sipsip tap okok damɨl, pak God nop sobok gɨ ñɨbal. Pen kɨri ned gos ar nokɨm alap gos nɨŋɨl, eip jɨm ñɨl meme sipsip tap nɨbak pak sobok gɨ ñɨbal; kɨsen bin bɨ nɨb okok eip jɨm ñɨl dai ognap ñɨbal. \p \v 19 Pen yakɨr kɨmɨn tap okok god esek nop sobok gɨ ñɨbal ak, god esek nɨbak tap yɨb ma agebin; ak tap yokop. Lɨm alap, mab alap, kab gol alap dɨl, kaj kau kaj kau ñɨlɨk kaunan alap gɨ lɨl, sobok gɨpal tap esek nɨb okok, tap yɨb agɨl ma agebin; tap esek nɨb okok yokop lɨm, mab dai, kab gol dai nep. \v 20 Pen nɨbep agebin: bin bɨ God nop ma nɨpal okok, tap esek nɨb okok sobok gɨl, yakɨr kɨmɨn tap dap pak kab bɨd ar ak lɨn, agenɨgal ak, kɨri kɨjeki cɨp saj cɨp kaunan kab dai mab dai yɨweyu tap okok sobok gɨl pakpal; God nop sobok gɨ ma pakpal. Nɨb ak nɨŋɨl, nɨbi yakɨr kɨmɨn tap kɨjeki nop sobok gɨ pak ñɨbal yakɨr kɨmɨn tap okok bin bɨ okok eip jɨm ñɨl ñɨbɨl, kɨjeki kai eip jɨm ñɨl mɨdenɨgabɨm, agɨl, nɨbep mɨnɨm nɨbaul agebin. \v 21 Krais bin bɨ ne eip mogɨm gɨl, Bɨ Kɨb kap ne dɨ ñɨbɨl, amɨl kɨjeki kap ne dɨ ñɨŋnɨmɨb rek ma lɨnɨgab; Bɨ Kɨb tap ne ñɨbɨl, amɨl kɨjeki tap ne ñɨŋnɨmɨb rek ma lɨnɨgab. \v 22 Nɨg genɨgabɨm, Bɨ Kɨb nop aleb aleb ñɨl gɨnɨgabɨm. Nɨbi bin bɨ kɨlɨs ma mɨdeb, Bɨ Kɨb bɨ kɨlɨs yɨb nop nɨg genɨgabɨm ak, cɨnop pen yur ma ñɨnɨmɨŋ, apɨm ar? \p \v 23 Nɨbi ognap apɨm, “Cɨn tari tari gɨn agnɨgabɨn ak, gɨnɨgabɨn; ak mɨnɨm ma mɨdeb,” apɨm. Pen ar ognap genɨgabɨn ak pen cɨnop gɨ tɨmel gɨnɨgab. Nɨbi apɨm, “Cɨn tari tari gɨn agnɨgabɨn ak, gɨnɨgabɨn; ak mɨnɨm ma mɨdeb,” agebɨm. Pen ar ognap genɨgabɨn ak bin bɨ Krais pɨs ar mɨdebal okok kɨrop tap tep alap ma gɨ ñɨnɨgab. \v 24 Cɨn ke mɨd tep gɨnɨgabɨn agɨl ar ak nep nɨŋɨl ma gɨn; bin bɨ ognap kɨrop gos nɨŋɨl, kɨri mɨd tep gɨnɨmel agɨl ar ak nep nɨŋɨl gɨn. \p \v 25 Kɨri yakɨr kɨmɨn tap pak dam maker lenɨmel ak, kɨjeki cɨp saj tap okok pak sobok gɨ dap maker lɨpal aka agɨl, gos par nɨŋɨl, kɨrop ma ag nɨŋnɨmɨb. Abramek tau ñɨŋnɨmɨb. \v 26 Tari gɨnɨg: God Mɨnɨm ak Depid ne dai alap ñu kɨl tɨkɨl agak, “Karɨp lɨm wagɨn aul abe, tap lɨm dai ar wagɨn aul mɨdeb tap okok abe, magɨlsek Bɨ Kɨb tap ne mɨdeb,” agak. \p \v 27 Pen bin bɨ Krais pɨs ken ma mɨdebal ognap nɨbep, “Apem tap ñɨŋɨn,” agenɨmel, nɨbi karɨp kɨrop amnɨgabɨn, ag gos nɨŋenɨgabɨm ak, gos par nɨŋɨl ma amnɨmɨb. Amɨl kɨrop eip bɨsɨgɨl, kɨri yakɨr kɨmɨn tap okok dam dai nɨbep ñenɨgal okok, kɨjeki cɨp saj tap okok pak sobok gɨ dap ñebal aka, agɨl, gos par nɨŋɨl, kɨrop ma ag nɨŋnɨmɨb. Tap ñɨŋeb nɨbep ñɨnɨgal rek abramek dɨ ñɨŋnɨmɨb. \v 28 Pen bin bɨ ognap apɨl nɨbep agenɨmel, “Tap nɨbak kɨjeki cɨp saj tap okok pak sobok gɨ dap lɨpal,” agenɨmel ak, tɨk nɨŋɨl, cɨn ñɨbon, bin bɨ cɨnop ag ñesal okok gos par nɨŋnɨgal, agɨl, kɨrɨg gɨnɨmɨb. Mer ak, gos magɨl kɨri nab adaŋ, ak tep ak tɨmel ageb gos magɨl nɨbak sɨdol gɨnɨgab. \v 29 Pen gos magɨl nɨbepe ma agebin; bin bɨ ognap nɨbep ag ñɨnɨgal okok, gos magɨl kɨri nab adaŋ mɨdeb nɨbak tɨmel gɨnɨgab, agɨl agebin. \p Pen gos magɨl yad ke nɨŋɨl, tap tari tari gɨnɨm agnɨgain ak, gɨnɨgain; bin bɨ ke gos magɨl kɨri nɨŋɨl, nɨg ma gɨnɨm, ma agnɨgain. \v 30 Tap ñɨŋeb nɨb okok, God nop tep agɨl ñɨŋnɨgain ak, tari gɨnɨg bin bɨ ognap yɨp mɨnɨm ag gɨnɨgal? \v 31 Nɨb ak, tap ñɨŋnɨg gɨnɨgabɨm aka ñɨg ñɨŋnɨg gɨnɨgabɨm aka tap tari tari gɨnɨg gɨnɨgabɨm, God yɨb ne ar amnaŋ agɨl gos ak nep nɨŋɨl gɨnɨmɨb. \v 32 Pen Juda bin bɨ okok aka Grik bin bɨ okok aka Krais pɨs ar mɨdebal bin bɨ okok nɨŋel, tep ma gɨnɨmɨŋ ar ak ma gɨnɨmɨb. \v 33 Yad gɨpin ar ak, yɨp ke tep gɨnɨmɨŋ ar ak ma gɨpin; bin bɨ okok koŋai yɨb nep Jisas mɨnɨm tep ak nɨŋ del, kɨrop dɨ komɨŋ yoknɨmɨŋ, agɨl, ar ak nep gɨpin. \c 11 \p \v 1 Nɨb ak, yad Krais gɨp ar ak nɨŋɨl gɨpin rek, nɨbi ak rek nep yad gɨpin ar ak nep nɨŋɨl gɨnɨmɨb. \s1 Bin bɨ God nop sobok gɨnɨg mogɨm genɨgal ak, kɨri tari rek mɨdenɨmel \p \v 2 Yad tap tari tari gɨpin ak nɨŋ damɨl, Jisas mɨnɨm tep ak dapɨl nɨbep ag ñɨnek ak, nɨŋ damɨl nɨŋlɨg gɨ nep mɨdɨl gɨpɨm ak, nɨbep bin bɨ tep yɨb agebin. \v 3 Pen mɨñi agnɨg gebin aul nɨŋnɨmɨb. Bɨ okok nabɨc kɨri Krais; bin okok nabɨc kɨri nɨgmɨl sɨkop; Krais nabɨc ne God. \v 4 Pen bɨ okok nabɨc kɨri pɨrau yokɨl, God nop sobok genɨgal aka bin bɨ okok kɨrop God Mɨnɨm ag ñenɨgal ak, nabɨc kɨri ke dap yonɨgal. \v 5 Pen bin okok nabɨc kɨri ak mɨseŋ mɨdek nɨŋlɨg gɨ, God nop sobok genɨgal aka bin bɨ okok kɨrop God Mɨnɨm ag ñenɨgal ak, nabɨc kɨri ke dap yonɨgal. Bin alap nɨg genɨgab ak, bin tap tɨmel gɨnɨgab nabɨŋ gaŋ, agɨl, kɨmkas pɨs nep tɨkel nabɨŋ gɨnɨgab ak, ak rek nep lɨnɨgab. \v 6 Pen bin alap kɨmkas ne ma pɨraunɨgab ak, kɨmkas ne ak tɨk ulep ulep gɨnɨmɨŋ; mer ak tɨk kerak lɨnɨmɨŋ. Pen nɨg gen nabɨŋ gɨnɨgab agonɨmɨŋ ak, kɨmkas ne pɨraunɨmɨŋ. \v 7 Bɨ okok, God kɨrop ne ke rek gɨ lek mɨdebal ak rek, nabɨc kɨri ak ma pɨraunɨmel. Pen bin okok, God kɨrop bɨ rek gɨ lek mɨdebal. \v 8 God bin tɨglem kɨd ak dɨl, bɨ ma gɨ lak; bɨ tɨglem kɨd ak dɨl, bin gɨ lak. \v 9 Pen bin ke ausek mɨdeb ak tɨmel gɨp, agɨl, nɨgmɨl nop ma gɨ lak; bɨ ke ausek mɨdeb ak tɨmel gɨp, agɨl, bine nop gɨ lak. \v 10 Ar nɨbak, bin nabɨc pɨrau yoklɨg gɨ mɨdenɨgab. Nɨg genɨgab ak, bin bɨ nɨŋɨl, bin nɨbak mɨnɨm nɨŋeb, agnɨgal. Nɨg genɨgab ak, ejol okok nɨŋel nabɨŋ ma gɨnɨgab. \p \v 11 Pen nɨŋ tep gɨnɨmɨb. Bɨ Kɨb udɨn yɨrɨk ak, bin ke ausek ma mɨdeb; bɨ ke ausek ma mɨdeb. God ne bin abe bɨ abe omalgɨl gɨ lak. \p \v 12 God bɨ tɨglem kɨd ak dɨl, bin gɨ lak ak pen mɨñi bin okok ñɨ tɨk dapel nɨŋlɨg gɨ, pobɨŋ gɨ kɨb gɨl, bɨ lɨnɨgal. Pen magɨlsek God ne wagɨn nokɨm nɨbak nep mɨdeb. \v 13 Pen bin okok nabɨc kɨri mɨseŋ mɨdek nɨŋlɨg gɨ, God nop sobok gɨnɨgal ak, tep gɨnɨgab aka mer, nɨbi ke bɨlok nɨŋɨm. \v 14 God ne titi gɨl bɨ gɨ lɨl, bin gɨ lɨl, gɨ lak ak nɨŋɨl tɨk nɨŋnɨgabɨm ak, bɨ okok kɨmkas par mɨdenɨgab ak tɨmel gɨnɨgab, \v 15 pen bin okok kɨmkas par mɨdenɨgab ak tep gɨnɨgab ak, agɨl nɨŋnɨgabɨm. Kɨmkas par nabɨc pɨrauaŋ, agɨl, God kɨmkas par bin okok ñak. \v 16 Pen bin bɨ ognap mɨnɨm agebin ar nɨbaul nɨŋɨl, mɨnɨm mɨdonɨmɨŋ ak, yad mɨnɨm nɨbaul nep agnɨg gebin. Yad per nɨg aknɨb rek nep gɨpin. Bin bɨ Krais pɨs ar mɨdebal karɨp lɨm okok magɨlsek nɨg aknɨb rek nep gɨpal. Ar alap ke ma gɨpal. \p \v 17 Pen mɨnɨm kɨb nɨbep agnɨg gebin aul, nɨbep mɨnɨm tep ognap agnɨm rek ma lɨp. Tari gɨnɨg: nɨbi Krais pɨs ar mɨdebɨm bin bɨ okok eip mogɨm gɨpɨm ak, ai mam nɨbi okok gos nɨŋɨl, gɨ tep ma gɨpɨm. \v 18 Pen bin bɨ ognap yɨp apal nɨpin, nɨbi Krais pɨs ar mɨdebɨm bin bɨ amɨl mogɨm gɨpɨm ñɨn ak, nɨbi asɨk ke ke lɨpɨm. Nɨb apal ak, nɨbi ognap nɨg gɨpɨm agɨl nɨpin. \v 19 Pen gos ar ke ke nɨŋɨl gem ameb nɨbak, bin bɨ okok Krais nɨŋ dɨ wös gɨpal, pen bin bɨ okok Krais nɨŋ dɨ wös ma gɨpal, agɨl, mɨseŋ nɨŋnɨgabɨn. \v 20 Krais bin bɨ ne eip mogɨm gɨl tap ñɨbɨm nɨbak, Bɨ Kɨb ñɨg tap jɨm ñɨl ñɨŋnɨmɨb agak rek ma ñɨbɨm; esek ar ak gɨpɨm. \v 21 Nɨbi tap ñɨŋnɨg opɨm ak, nɨbi ned apɨl ai mam ma opal okok gos nɨŋɨl ma kod mɨdebɨm. Ned opal ak, ñɨg wain tap okok koŋai nep abramek ñɨbɨl ñɨb sakpal. Nɨg gel, bin bɨ ognap kɨsen apel yuan lɨnɨgab; bin bɨ ognap ned apɨl ñɨg wain koŋai ñɨbel saköl ñagnɨgab. \v 22 Pen karɨp nɨbi ke ma mɨdek, mogɨm gep karɨp ak amɨl, tap ñɨblɨg gɨ, ñɨg ñɨblɨg gɨ, gɨ mɨdebɨm ar? Aka, nɨbi God bin bɨ ne mɨdebɨm ak, tap yokop rek lɨp? Nɨbi nɨg gɨl, bin bɨ tap ma mɨdeb okok ag jupɨm. Nɨg gɨpɨm ak, nɨbep tari agnɨm? Nɨbep bin bɨ tep agnɨm? Mer yɨb! Nɨbep nɨg ma agnɨgain. \p \v 23 Bɨ Kɨb yɨp mɨnɨm ag ñak ak, yad nɨbep ag ñɨnek: Bɨ Kɨb Jisas, bɨ nop kain gak ñɨn ak, karɨp dɨgak won ak, bred magɨl alap dak. \v 24 Bred magɨl alap dɨl, God nop tep agɨl, dai dai dɨ pagɨl dai alap bɨ ne okok kɨrop ñɨlɨg gɨ agak, “Mɨb goŋ yad nɨbep ñebin aul. Nɨg gɨl, yɨp gos nɨŋlɨg gɨ mɨdenɨmɨb,” agak. \v 25 Pen tap ñɨb sakelak, ñɨg wain kap ak, ak rek nep dɨ God nop tep agɨl, kɨrop ñɨlɨg gɨ agak, “Ñɨg wain kap nɨbaul, yad kɨmen lakañ yad yapek, bin bɨ okok God eip jɨm ñɨl rek lɨnɨgab, agɨl, nɨbep ñebin me aul. Ñɨg wain kap nɨbaul kɨsen ñɨbɨl, nɨg aknɨb rek nep gɨl, yɨp gos nɨŋlɨg gɨ mɨdenɨmɨb,” agak. \v 26 Nɨb ak, Bɨ Kɨb ma adɨk gɨ owɨp ñɨn aul, bred magɨl ak abe ñɨg wain kap ak abe ñɨblɨg gɨ nep mɨdenɨgabɨm ak, Bɨ Kɨb cɨnop nen agɨl kɨmak mɨnɨm tep nɨb ak, bin bɨ okok kɨrop mɨseŋ ag ñɨnɨgabɨm. Nɨg gɨl, per ñɨb mɨdem mɨdem, ne adɨk gɨ onɨgab ñɨn ak nep kɨrɨg gɨnɨgabɨm. \p \v 27 Pen bin bɨ ognap gos tep nɨŋɨl mer, Bɨ Kɨb bred dai ñɨg wain kap abramek dɨ ñɨbenɨgal ak, Bɨ Kɨb cɨnop nen agɨl kɨmak mɨb goŋ lakañ ne ak, tap yokop rek lɨnɨgab. Bin bɨ an an nɨg genɨgal okok, God nɨŋek, kɨri Krais mɨb goŋ lakañ ne ak tap si tap tɨmel gɨnɨgal. \v 28 Nɨb ak, titi gɨl mɨdebɨm ak, ned cɨbur gos mɨdmagɨl nab nɨbi adaŋ ke nɨŋɨl bɨlok tep gɨl, kɨsen bred wain ak dɨ ñɨŋnɨmɨb. \p \v 29 Tari gɨnɨg: bin bɨ an an bred ñɨg wain ak Jisas mɨb goŋ ne ak ag gos nɨŋɨl mer, abramek bred wain agɨl dɨ ñɨbenɨgal okok, tap si tap tɨmel gɨl mɨnɨm kɨb nɨŋnɨgal. \v 30 Ar nɨbak nep, bin bɨ nɨbi ognap masos gɨl, mɨñak gɨl gɨp; ognap pɨs nep kɨmbal. \v 31 Nɨb ak, ned titi gɨl mɨdobɨn ak, cɨbur gos mɨdmagɨl nab cɨn adaŋ ke nɨŋɨl bɨlok tep gɨl, kɨsen bred ñɨg wain dɨ ñɨŋenɨgabɨn ak, tap si tap tɨmel gɨl mɨnɨm kɨb ma nɨŋnɨgabɨn. \v 32 Pen cɨn tap si tap tɨmel genɨgabɨn ak, Bɨ Kɨb bin bɨ ne mɨdobɨn rek, ne cɨnop tɨmɨd uknɨgab. Tɨmɨd ukek me, cɨn gos nɨŋɨl, bin bɨ lɨm dai ar wagɨn aul abramek tap si tap tɨmel gɨpal okok eip mab ke yɨneb kau mɨgan eyaŋ ma amnɨgabɨn. \v 33 Nɨb ak, ai mam sɨkop yad, nɨbi tap ñɨŋnɨg onɨgabɨm ak, nɨbi ned apɨl ai mam ma onɨgal okok gos nɨŋɨl kod mɨdɨl, jɨm ñɨl ñɨŋnɨmɨb. \v 34 Pen nɨbep ognap yuan lenɨgab ak, karɨp nɨbi ke okok tap ñɨbɨl onɨmɨb. Mer ak, abramek gɨnɨgabɨm ak, mɨnɨm kɨb dɨnɨgabɨm. \p Mɨnɨm dai ognap, yad kɨsen nɨbi mɨdebɨm sɨŋak amɨl, ag ñɨ tep gɨnɨgain. \c 12 \s1 God Kaun tap tep ke ke ñɨb \p \v 1 Pen ai mam sɨkop. God Kaun ne tap tep cɨnop nokɨm nokɨm ke ke ñɨb ak, mɨñi mɨnɨm nɨbak nɨbep ag ñɨ tep gɨnɨgain. \v 2 Nɨbi nɨpɨm: ned Krais nop ma nɨŋ dɨl mɨdelɨgɨpɨm ñɨn ak, lɨm, mab dai, kab gol, tap okok dɨ gɨ lɨpal tap gos ma mɨdeb nɨb okok, gos nɨbep lɨp gek, tap esek nɨb okok sobok gɨlɨg gɨ mɨdelɨgɨpɨm. \v 3 Nɨb ak, yad nɨbep agebin, God Kaun bin bɨ kɨrop eip nab adaŋ mɨdenɨgab ak, Jisas nop mɨnɨm tɨmel agɨl ag junɨmel rek ma lɨnɨgab. Pen bin bɨ alap, Jisas Bɨ Kɨb mɨdeb, agnɨgab ak, Kaun Sɨŋ nop nab adaŋ mɨdek me nɨŋlɨg gɨ nɨb agnɨgab. \p \v 4 God Kaun ne tap tep tep bin bɨ nokɨm nokɨm ke ke ñɨb ak pen Kaun tap tep ñɨb nɨbak ne Kaun nokɨm nep mɨdeb. \v 5 Cɨn wög ar nokɨm nokɨm ke ke gɨpɨn ak pen Bɨ Kɨb nop wög gɨpɨn ak ne Bɨ Kɨb nokɨm alap nep mɨdeb. \v 6 Cɨn tap tep ke ke dɨl wög ar nokɨm nokɨm ke ke gɨpɨn ak pen God nokɨm nep ak ne ke gek, cɨn nokɨm nokɨm wög ar ke ke gon ameb. \p \v 7 God Kaun cɨnop tap tep ke ke ñek, wög ar ke ke gɨpɨn nɨbak, Krais pɨs ar mɨdebal bin bɨ okok dɨ tep gɨl gɨ tep gon, bin bɨ ne magɨlsek mɨd tep gɨlaŋ, agɨl gɨp. \v 8 God Kaun ne cɨnop bin bɨ ognap tap tep ñek, gos nɨŋ tep gɨl Krais mɨnɨm tep ak bin bɨ okok ag ñɨbɨn. Pen Kaun nokɨm nɨbak ne cɨnop bin bɨ ognap tap tep ñek, Krais mɨnɨm tep ak wagɨn ak gos nɨŋ kɨd yɨkɨl bin bɨ okok ag ñɨ tep gɨpɨn. \v 9 Kaun nokɨm nɨbak cɨnop ognap tap tep ñek, Krais nop nɨŋ dɨ kɨlɨs yɨb gɨpɨn; Kaun nokɨm nɨbak cɨnop ognap tap tep ñek, bin bɨ ognap tap gɨp okok gon komɨŋ lɨp. \v 10 Kaun cɨnop ognap tap ma gep rek gɨlaŋ agɨl kɨlɨs ak ñɨb. Kaun cɨnop ognap tap tep ñek, God mɨnɨm ne ke ageb mɨnɨm nɨbak nɨŋɨl bin bɨ okok mɨseŋ ag ñɨbɨn. Kaun cɨnop ognap tap tep ñek, God Kaun aka kaun ke nɨb alap kɨrop abaŋ ñagek apal ak nɨpɨn. Kaun cɨnop ognap tap tep ñek, cɨn mɨnɨm ke yɨb mɨnɨm ned ma agolɨgɨpɨn ke ke apɨn. Kaun cɨnop ognap tap tep ñek, bin bɨ ognap mɨnɨm ke yɨb ned ma agolɨgɨpɨn ak agel cɨn nɨŋɨl, adɨk gɨl bin bɨ okok kɨrop ag ñɨbɨn. \p \v 11 Pen God Kaun nokɨm nep mɨdeb ak, gos ne ke nɨŋɨp rek, cɨnop bin bɨ nokɨm nokɨm tap tep ke ke ñek nɨŋlɨg gɨ, wög ar ke ke gon ameb. \s1 Krais mɨb goŋ ne nokɨm nep mɨdobɨn \p \v 12 Mɨb goŋ cɨn nokɨm nep mɨdeb ak pen dai dai ke ke koŋai nep mɨdeb. Dai dai ke ke nɨb okok magɨlsek eip jɨm ñɨl mɨb goŋ nokɨm nep mɨdeb. Krais abe nɨg aknɨb rek mɨdeb. \v 13 Nɨg aknɨb rek nep, cɨn Juda bin bɨ okok abe, Juda bin bɨ mer okok abe, bin bɨ kɨri bin bɨ ognap kɨrop mɨñ wög gɨpal okok abe, bin bɨ kɨri gos kɨri ke nɨŋɨl gɨpal okok abe, God Kaun nokɨm nɨbak nep cɨnop magɨlsek pak ñek, Krais mɨb goŋ ne nokɨm nep mɨdobɨn. God ne Kaun nokɨm nɨbak nep cɨnop ñɨb mɨdmagɨl nab cɨn adaŋ mɨdeb. \p \v 14 Mɨb goŋ cɨn nokɨm nep mɨdeb ak pen dai dai ke ke koŋai nep mɨdeb. \v 15 Tob kɨd ak, ñɨn kɨd ak nɨŋɨl, yad ñɨn kɨd mɨdebnep ak tep, pen tob kɨd mɨdebin ak rek, mɨb goŋ dai alap ma mɨdebin, agenɨgab ak, cɨn tob kɨd nɨbak mɨb goŋ dai alap ma mɨdeb, agɨl ma agnɨgabɨn. \v 16 Tɨmɨd ak, ak rek nep, udɨn ak nɨŋɨl, yad udɨn mɨdebnep ak tep, pen tɨmɨd mɨdebin ak rek, mɨb goŋ dai alap ma mɨdebin, agenɨgab ak, cɨn tɨmɨd nɨbak mɨb goŋ dai alap ma mɨdeb, agɨl ma agnɨgabɨn. \v 17 Pen God cɨnop gɨ lak ñɨn ak, udɨn okok magɨlsek gebkop ak, titi gɨl mɨnɨm agel tɨmɨd pak nɨpnop? Pen tɨmɨd magɨlsek nep gebkop ak, titi gɨl ki nɨpnop? \v 18 Pen God gos ne ke nɨŋɨl, mɨb goŋ dai dai ke ke magɨlsek gɨ lɨ tep gak. \v 19 Dai dai ke ke ma mɨdobkop ak, mɨb goŋ ak rek nep ma mɨdobkop. \v 20 Nɨb ak me, dai dai ke ke koŋai nep mɨdeb pen magɨlsek eip jɨm ñɨl mɨb goŋ nokɨm nep mɨdeb. \p \v 21 Pen udɨn ak, ñɨn kɨd ak nop, “Tari gɨnɨg yad eip mɨdeban? Wög nak alap ma mɨdeb,” agɨl, asɨk am ke nep mɨdɨl, mɨd tep ma gɨnɨgab. Nabɨc cög magɨl ak, ak rek nep, tob kɨd ak nop, “Tari gɨnɨg yad eip mɨdeban? Wög nak alap ma mɨdeb,” agɨl, asɨk am ke nep mɨdɨl, mɨd tep ma gɨnɨgab. \v 22 Pen mɨb goŋ dai ognap kɨlɨs ma mɨdeb, apɨn okok, wög kɨri abe mɨdeb. Asɨk ke ke lek, mɨb goŋ mɨd tep gɨnɨmɨŋ rek ma lɨp. \v 23 Pen dai okok dai yokop apɨn dai okok, cɨn gos nɨŋ tep gɨl, walɨj tɨb kadɨg tep gɨpɨn. Pen dai okok dai ma nɨŋep apɨn dai okok, cɨn gos nɨŋ tep gɨl, walɨj tɨb kadɨg gɨ tep gɨpɨn. \v 24 Pen dai okok dai tep apɨn dai okok, cɨn tap ke alap ma gɨpɨn. Pen God ne ke mɨb goŋ dai okok dɨl, dai okok dai yokop apɨn dai okok dɨ yɨmeb yɨb gɨl, dai okok magɨlsek dɨ jɨm ñek, mɨb goŋ nokɨm nep mɨdeb. \v 25 Nɨb ak, mɨb goŋ nokɨm nep mɨdɨl, asɨk ke ke ma lɨl, bin bɨ ne ognap eip adɨp adɨp rek mɨdɨl, pen pen mɨdmagɨl lɨnɨmel. \v 26 Pen dai alap mɨker genɨgab ak, dai ognap magɨlsek abe mɨker genɨgab; pen dai alap nop yɨb agel ar amenɨgab ak, dai ognap magɨlsek abe mɨñ mɨñ gɨnɨgal. \p \v 27 Pen nɨbi magɨlsek Krais mɨb goŋ ne mɨdebɨm. Mɨb goŋ ne ak gek nɨbi nokɨm nokɨm dai dai mɨdebɨm. \v 28 Bin bɨ wagɨn ne mɨdobɨn nab ak, ne cɨnop ag lɨp rek wög ke ke gɨpɨn. Ned ak, cɨn ognap Jisas mɨnɨm dad ameb bɨ okok mɨdobɨn; yɨgwu nab nɨb ak, Jisas mɨnɨm tep ak ag ñeb bɨ okok mɨdobɨn; omal nokɨm nɨb ak, Jisas mɨnɨm tep ak bin bɨ ñɨ pai kɨrop ag ñeb bin bɨ okok mɨdobɨn; pen cɨn ognap tap ma gep rek okok gɨpɨn; ognap bin bɨ tap gɨp okok kɨrop gon komɨŋ lɨp; ognap bin bɨ yɨmɨg nɨŋɨl dɨ tep gɨpɨn; ognap bin bɨ okok kɨrop kod mɨdon nɨŋlɨg gɨ, mɨd tep gɨpal; ognap mɨnɨm ke yɨb mɨnɨm ned ma agolɨgɨpɨn ke ke apɨn. \v 29 Pen cɨn magɨlsek Jisas mɨnɨm dad ameb bɨ ma mɨdobɨn. Cɨn magɨlsek Jisas mɨnɨm tep ak ag ñeb bɨ ma mɨdobɨn. Cɨn magɨlsek Jisas mɨnɨm tep ak bin bɨ ñɨ pai kɨrop ag ñeb bin bɨ okok ma mɨdobɨn. Cɨn magɨlsek tap ma gep rek okok ma gɨpɨn. \v 30 Cɨn magɨlsek bin bɨ tap gɨp okok kɨrop gon komɨŋ ma lɨp. Cɨn magɨlsek mɨnɨm ke yɨb mɨnɨm ned ma agolɨgɨpɨn ke ke ma apɨn. Bin bɨ ognap mɨnɨm ke yɨb ned ma agolɨgɨpɨn ak agel cɨn magɨlsek nɨŋɨl, adɨk gɨl bin bɨ okok kɨrop ma ag ñɨbɨn. \v 31 God Kaun tap tep ñɨb nɨb okok, gos tɨmɨd mɨdmagɨl nab nɨbi adaŋ gos nɨŋɨl, tap tep tep ñɨb nɨb okok dɨn, agɨl gos ak nɨŋnɨmɨb. \p Pen mɨñi yad nɨbep kanɨb tep yɨb ak agnɨg gebin. \c 13 \s1 Bin bɨ ke okok kɨrop mɨdmagɨl lɨnɨgabɨn ak, ak tap kɨb yɨb \p \v 1 Mɨnɨm yɨb ke ke agnɨgabɨn aka ejol mɨnɨm apal rek agnɨgabɨn ak pen bin bɨ ke okok kɨrop mɨdmagɨl ma lɨnɨgabɨn ak, kɨri mɨnɨm cɨn nɨŋel belo pakpal agɨp rek lɨnɨgab. \p \v 2 God mɨnɨm ne ke ageb mɨnɨm nɨbak nɨŋɨl, bin bɨ okok mɨseŋ ag ñɨnɨgabɨn ak pen bin bɨ ke okok kɨrop mɨdmagɨl ma lɨnɨgabɨn ak, cɨn bin bɨ yokop rek lɨnɨgabɨn. Gos nɨŋ kɨd yɨkɨl, Krais mɨnɨm tep ak nɨŋ tep gɨnɨgabɨn ak pen bin bɨ ke okok kɨrop mɨdmagɨl ma lɨnɨgabɨn ak, cɨn bin bɨ yokop rek lɨnɨgabɨn. Krais mɨnɨm tep ak mɨnɨm wagɨn ak gos nɨŋ kɨd yɨknɨgabɨn ak pen bin bɨ ke okok kɨrop mɨdmagɨl ma lɨnɨgabɨn ak, cɨn bin bɨ yokop rek lɨnɨgabɨn. Krais nop nɨŋ dɨ kɨlɨs yɨb gɨl, dɨm gol won ognap agon ke okok amnɨgab ak pen cɨn bin bɨ ke okok kɨrop mɨdmagɨl ma lɨnɨgabɨn ak, cɨn bin bɨ yokop rek lɨnɨgabɨn. \v 3 Pen tap cɨn magɨlsek mɨdeb rek, nonɨm lɨl bin bɨ tap ma mɨdeb okok kɨrop ñɨnɨgabɨn aka God wög ak gon nɨŋlɨg gɨ, bin bɨ ognap cɨnop nɨŋel, mɨlɨk yapek, cɨnop mab yɨneb nab ak dɨ yokel kɨmnɨgabɨn ak, God nop tep gɨnɨgab agnɨgabɨn ak pen mɨdmagɨl ma lɨnɨgabɨn ak, tap yokop rek lɨnɨgab. \p \v 4 Cɨn bin bɨ okok kɨrop mɨdmagɨl lenɨgabɨn ak, kɨrop mɨnɨm sain sain agɨl, dɨ tep gɨl, gɨ tep gɨnɨgabɨn. Cɨn bin bɨ okok kɨrop mɨdmagɨl lenɨgabɨn ak, tap tep kɨri okok cɨn rek ma lɨp, agɨl gos ak ma nɨŋnɨgabɨn. Cɨn bin bɨ okok kɨrop mɨdmagɨl lenɨgabɨn ak, yɨb cɨn ke agon ar ma amnɨgab. Cɨn bin bɨ okok kɨrop mɨdmagɨl lenɨgabɨn ak, cɨn nep bin bɨ kɨb bin bɨ okok bin bɨ sɨkol, agɨl gos ak ma nɨŋnɨgabɨn. \v 5 Cɨn bin bɨ okok kɨrop mɨdmagɨl lenɨgabɨn ak, bin bɨ kɨrop mɨnɨm tɨmel agɨl, abramek ma gɨnɨgabɨn. Cɨn bin bɨ okok kɨrop mɨdmagɨl lenɨgabɨn ak, per tap tari tari cɨni ke tep gɨnɨmɨŋ ar ak gos nɨŋɨl ma gɨnɨgabɨn. Cɨn bin bɨ okok kɨrop mɨdmagɨl lenɨgabɨn ak, kasek kal juɨl mɨnɨm pen pen ma agnɨgabɨn. Cɨn bin bɨ okok kɨrop mɨdmagɨl lenɨgabɨn ak, bin bɨ ognap cɨnop gɨ tɨmel genɨgal ak, mɨnɨm nɨbak gos nɨŋlɨg gɨ ma mɨdonɨgabɨn. \p \v 6 Cɨn mɨdmagɨl lenɨgabɨn ak, nag tɨmel ar nɨbak nɨŋɨl mɨñ mɨñ ma gɨnɨgabɨn; tap tari nɨŋɨd nep mɨdeb ak nep nɨŋɨl mɨñ mɨñ gɨnɨgabɨn. \v 7 Cɨn mɨdmagɨl lenɨgabɨn ak, mɨker tari tari cɨnop onɨmɨŋ, gos sek mɨdonɨgabɨn. Cɨn mɨdmagɨl lenɨgabɨn ak, per Bɨ Kɨb nop nɨŋ dɨ kɨlɨs gɨlɨg gɨ nep mɨdonɨgabɨn. Cɨn mɨdmagɨl lenɨgabɨn ak, per Bɨ Kɨb nop nɨŋ dɨlɨg gɨ gos sek mɨdonɨgabɨn. Cɨn mɨdmagɨl lenɨgabɨn ak, per kɨlɨs gɨl Bɨ Kɨb ageb rek gɨlɨg gɨ mɨdonɨgabɨn. \p \v 8 Cɨn mɨdmagɨl lenɨgabɨn ak, tol menɨk per per nep nɨg gɨ damɨl, amɨl Bɨ Kɨb eip seb kab ar alaŋ sɨŋak mɨdonɨgabɨn ñɨn ak, mɨdmagɨl lɨlɨg gɨ nep mɨdonɨgabɨn. God Kaun cɨnop tap tep ñek, God mɨnɨm ne ke ageb mɨnɨm nɨbak nɨŋɨl, bin bɨ okok mɨseŋ ag ñɨbɨn ak, kɨsen nɨg ma gɨnɨgabɨn. God Kaun cɨnop tap tep ñek, cɨn mɨnɨm ke yɨb mɨnɨm ned ma agolɨgɨpɨn ke ke apɨn ak, kɨsen nɨg ma gɨnɨgabɨn. God Kaun cɨnop tap tep ñek, Krais mɨnɨm tep ak mɨnɨm wagɨn ak nɨŋ kɨd yɨk nɨpɨn ak, kɨsen nɨg ma gɨnɨgabɨn. \v 9 Tari gɨnɨg: God Kaun cɨnop tap tep ñek, Krais mɨnɨm tep ak mɨnɨm wagɨn ak nɨŋ kɨd yɨk nɨpɨn, ag gos nɨpɨn ak pen mɨñi ognap nep nɨpɨn. God Kaun cɨnop tap tep ñek, God mɨnɨm ne ke ageb mɨnɨm nɨbak nɨŋɨl bin bɨ okok mɨseŋ ag ñɨbɨn, ag gos nɨpɨn ak pen God Mɨnɨm ne ognap nep nɨŋɨl, bin bɨ okok ag ñɨbɨn. \v 10 Pen Krais Bɨ tep aknɨb ke onɨgab ak, cɨn tap okok ognap nep ma nɨŋnɨgabɨn; cɨn bin bɨ magɨlsek tap okok magɨlsek mɨseŋ nɨŋ saknɨgabɨn. \p \v 11 Ñɨ paiŋaŋ mɨdolɨgɨpɨn ñɨn ak, ñɨ paiŋaŋ gos nɨpal rek gos nɨŋɨl, ñɨ paiŋaŋ apal rek agɨl mɨdolɨgɨpɨn. Pen kɨsen kɨb gɨl, bin bɨ kɨb lɨl, ñɨ paiŋaŋ gos nɨŋɨl gɨpal rek ak pɨs nep kɨrɨg gɨpɨn. \p \v 12 Mɨñi ñɨn nɨbaul, ñɨg kaunan rek pag nɨpal rek ak nɨŋɨl, tap okok magɨlsek nɨŋ tep ma gɨpɨn. Ognap nɨpɨn; ognap ma nɨpɨn. Pen ñɨn kɨsen nɨbak, tap okok ognap nep ma nɨŋnɨgabɨn; cɨn bin bɨ magɨlsek tap okok magɨlsek udɨn magɨl cɨn ke mɨseŋ nɨŋɨl, nɨŋ saknɨgabɨn. Mɨñi ñɨn nɨbaul, God ne tigep Bɨ rek mɨdeb ak ognap nɨpɨn, ognap ma nɨpɨn. Pen ñɨn kɨsen nɨbak, God cɨnop nɨŋ tep yɨb gɨp rek ak, nop ak rek nep nɨŋ tep yɨb gɨnɨgabɨn. \p \v 13 Nɨb ak, mɨnɨm kɨb omal nokɨm per mɨdeb: Krais nop nɨŋ dep ak; Krais nop gos sek kod mɨdep ak; mɨdmagɨl lep ak. Pen mɨnɨm kɨb yɨb ak me, mɨdmagɨl lep ak. \c 14 \s1 God Kaun bin bɨ ne kɨrop tap tep ñɨb \p \v 1 Bin bɨ okok kɨrop mɨdmagɨl lɨnɨgabɨn ak, ak tap kɨb yɨb; nɨbi gos nɨbgɨl nɨŋɨl gɨnɨmɨb. God Kaun tap tep ñɨb nɨb okok, gos tɨmɨd mɨdmagɨl nab nɨbi adaŋ gos nɨŋɨl, tap tep ñɨb nɨb okok dɨn, agɨl gos ak nɨŋnɨmɨb. Pen tap tep tep yɨb ak, Krais mɨnɨm tep ak bin bɨ kɨrop ag ñɨn, agɨl gos ar ak nɨŋnɨmɨb. \v 2 Pen bin bɨ mɨnɨm ke nɨb mɨnɨm ma nɨŋep rek agenɨgal ak, kɨri bin bɨ ognap kɨrop ma apal; kɨri God nop nep apal. Bin bɨ ognap mɨnɨm nɨbak nɨŋɨl ma nɨŋnɨgal. God Kaun kɨlɨs ñek mɨnɨm nɨŋɨd we gɨl mɨdeb okok apal. \v 3 Pen bin bɨ Krais mɨnɨm tep ak mɨseŋ ag ñenɨgal ak, bin bɨ ognap mɨnɨm kɨrop ak rek nep nɨŋɨl nɨŋ tep gɨnɨgal. Mɨnɨm nɨbak nɨŋɨl Krais mɨnɨm tep ak nɨŋ tep gɨl kɨlɨs ognap sek dɨl, gos sek mɨdlɨg gɨ, tap tari gɨnɨgab ak gos par ma nɨŋnɨgal. \v 4 Bin bɨ mɨnɨm ke nɨb mɨnɨm ma nɨŋep rek agenɨgal ak, kɨri ke nep mɨnɨm nɨbak tɨk nɨŋɨl, kɨri ke nep kɨlɨs ognap sek dɨnɨgal. Pen bin bɨ Krais mɨnɨm tep ak mɨseŋ ag ñenɨgal ak, bin bɨ Krais pɨs ar mɨdebal okok magɨlsek ak rek nep nɨŋɨl, kɨlɨs ognap sek dɨnɨgal. \v 5 Nɨbi magɨlsek mɨnɨm ke nɨb mɨnɨm ma nɨŋep rek agenɨgabɨm ak, yɨp tep gɨnɨgab ak pen yɨp tep yɨb gɨnɨgab ak, Krais mɨnɨm tep ak mɨseŋ ag ñɨnɨgabɨm. Bɨ alap mɨnɨm ke nɨb mɨnɨm ma nɨŋep rek agɨl, kɨsen ne ke wagɨn agesin ak nɨb nɨb gɨl mɨdeb agenɨgab ak, bin bɨ peyɨg nɨŋnɨgal okok kɨlɨs ognap sek dɨnɨgal. Nɨg gɨnɨgab ak tep. Mer, mɨnɨm ke nɨb mɨnɨm ma nɨŋep rek agep ak tap sɨkol; Krais mɨnɨm tep ak mɨseŋ agep ak tap kɨb. \p \v 6 Pen yad nɨbi mɨdebɨm sɨŋak amɨl, mɨnɨm ke nɨb mɨnɨm ma nɨŋep rek agɨl God Mɨnɨm agenɨgain ak, nɨbi titi gɨl nɨŋɨl, Krais nop nɨŋ dɨ kɨlɨs gɨnɨgabɨm? Pen God Kaun yɨp mɨnɨm ognap agek, nɨbep ag ñɨnɨgain ak tep gɨnɨgab. Aka God Kaun gek, gos tɨmɨd yad apek rek nɨbep ag ñɨnɨgain ak tep gɨnɨgab. Aka God Kaun yɨp gos ñek, Krais mɨnɨm tep ognap nɨbep ag ñɨnɨgain ak tep gɨnɨgab. Yad nɨbep ag ñen, nɨbi Krais Jisas mɨnɨm tep nɨŋ tep gɨl, ageb rek gɨnɨgabɨm ak tep. Krais mɨnɨm wagɨn ak ognap ag ñenɨgain ak, Krais nop nɨŋ dɨ kɨlɨs gɨnɨmɨb rek lɨnɨgab. \p \v 7 Tap okok ognap gos ma mɨdeb pen mɨnɨm agɨp. Gaub gita tap okok mɨnɨm agɨp. Pen gaub gita mɨnɨm ag tep ma genɨgab ak, bin bɨ okok nɨŋɨl mɨnɨm tari tari ageb agɨl sɨdol gɨl kɨmep ma agnɨgal. \p \v 8 Pen akɨl magɨl ak, ak rek nep, ag tep ma genɨgab ak, bɨ an warɨkɨl pen pen gɨnɨgabɨn, agɨl, kod mɨdenɨgab? \v 9 Nɨb ak rek me, nɨbi bin bɨ okok kɨrop mɨnɨm ke nɨb mɨnɨm ma nɨŋep rek agɨl God Mɨnɨm agenɨgabɨm ak, kɨri titi gɨl mɨnɨm apal me ak, agɨl nɨŋnɨmel? Nɨbi ke nep ag ag ju lɨnɨgabɨm. \p \v 10 Lɨm dai ar wagɨn aul mɨnɨm yɨb ke ke koŋai nep mɨdeb rek, mɨnɨm wagɨn ak mɨdek nɨŋlɨg gɨ apal; yokop ma apal. \v 11 Bin bɨ ognap mɨnɨm agel ma nɨŋnɨgabɨn ak, cɨnop nɨŋel, bin bɨ par okok rek lɨnɨgab. Cɨn pen kɨrop nɨŋon, aknɨb rek gɨnɨgab. \v 12 Nɨbep nɨb aknɨb rek nep gɨnɨgab ak, nɨŋ tep gɨnɨmɨb. Gos tɨmɨd mɨdmagɨl nab nɨbi adaŋ gos nɨŋɨl, God Kaun tap tep ñɨb nɨb okok dɨn, agɨl gos ak nɨŋebɨm ak tep. Pen bin bɨ Krais pɨs ar mɨdebal okok magɨlsek Krais nop nɨŋ dɨ kɨlɨs gɨnɨmel, agɨl, tap tep God Kaun ñɨb okok dɨl, kɨlɨs yɨb gɨlɨg gɨ mɨdenɨgabɨm ak tep yɨb. \p \v 13 Nɨb ak rek me, nɨbi bin bɨ okok kɨrop mɨnɨm ke nɨb mɨnɨm ma nɨŋep rek agɨl, God Mɨnɨm agenɨgabɨm ak, God nop ag nɨŋem, nɨbep gos ñek nɨŋlɨg gɨ, mɨnɨm agnɨgabɨm nɨbak tɨg adɨk gɨl, nɨb nɨb agosɨn, agɨl, kɨrop ak rek nep ag ñɨnɨmɨb. \v 14 Tari gɨnɨg: mɨnɨm ke nɨb mɨnɨm ma nɨŋep rek agɨl, God nop sobok gɨnɨgain ak, kaun yad sobok gɨnɨgab pen mɨnɨm wagɨn nɨg gɨl apin ak, agɨl ma nɨŋnɨgain. \v 15 Nɨb ak, yad kaun yad ak God nop sobok gɨnɨgain; pen yad ak rek nep gos tɨmɨd yad ak nɨŋlɨg gɨ nep mɨdɨl God nop sobok gɨnɨgain. Yad kaun yad ak God nop kɨmep agnɨgain; pen yad ak rek nep gos tɨmɨd yad ak nɨŋlɨg gɨ nep mɨdɨl God nop kɨmep agnɨgain. \v 16 Nɨbi kaun nɨbi ak nep God nop tep agɨl sobok genɨgabɨm ak, bin bɨ okok mɨnɨm agnɨgabɨm ak nɨŋɨl ma tɨk nɨŋnɨgal. Nɨb ak, kɨri God nop sobok gɨl tep agnɨgabɨm mɨnɨm nɨbak wagɨn ak tɨk nɨŋɨl, tep gɨp agɨl “Nɨŋɨd” agnɨmel rek ma lɨnɨgab. \v 17 God nop tep aglɨg gɨ mɨdenɨgabɨm ak pen bin bɨ nɨb okok mɨnɨm agnɨgabɨm ak nɨŋɨl, gos ognap sek dɨl kɨlɨs ognap sek ma dɨnɨgal. \p \v 18 Pen God Kaun tap tep ñek, mɨnɨm ke nɨb mɨnɨm ma nɨŋep rek apɨn ak, nɨbep nep ma ñɨb. Yɨp ak rek nep ñek, mɨnɨm ke nɨb mɨnɨm ma nɨŋep rek koŋai nep per apin ak, God nop tep agebin. \v 19 Pen Krais pɨs ken mɨdobɨn bin bɨ okok eip mogɨm gɨl, mɨnɨm ke nɨb mɨnɨm ma nɨŋep rek agen, bin bɨ ognap nɨŋɨl ma tɨk nɨŋnɨgal ak, ak yɨp tep ma gɨnɨgab. Mɨnɨm nɨŋeb omal nep agen, bin bɨ ognap nɨŋɨl gos ognap sek dɨnɨgal ak, ak yɨp tep gɨnɨgab. \p \v 20 Pen ai mam sɨkop. Ñɨ paiŋaŋ gos nɨpal rek gos ak rek ma nɨŋnɨmɨb; bin bɨ kɨb gos nɨpal rek gos ak rek nɨŋnɨmɨb. Tap si tap tɨmel ma gep ar ak nep ñɨ paiŋaŋ rek mɨdenɨmɨb. \p \v 21 God mɨnɨm agak ognap agɨl, Aisaia God Mɨnɨm dai alap ñu kɨl tɨkɨl agak, \q1 “Bɨ Kɨb ageb, \q1 ‘Yad bin bɨ sɨŋ aul tɨmɨd uken, \q2 bin bɨ par okok nɨb agen apɨl, \q1 mɨnɨm yɨb kɨri ke agnɨgal, \q2 pen bin bɨ sɨŋ aul mɨnɨm yad agnɨgain nɨbak ma nɨŋnɨgal,’ ageb,” agak. \p \v 22 Nɨb ak nɨpɨn, God Kaun tap tep ñek, mɨnɨm ke nɨb mɨnɨm ma nɨŋep rek apal ak, bin bɨ Krais nop nɨŋ dɨpal okok nɨŋnɨmel agɨl ma ñɨb; bin bɨ Krais nop ma nɨŋ dɨpal okok nɨŋnɨmel agɨl ñɨb. Pen God Kaun tap tep ñek, bin bɨ Krais mɨnɨm tep ak mɨseŋ ag ñɨbal ak, bin bɨ Krais nop nɨŋ dɨpal okok, nop nɨŋ dɨ tep gɨnɨmel agɨl ñɨb; bin bɨ Krais nop ma nɨŋ dɨpal okok, nop nɨŋ dɨnɨmel agɨl ma ñɨb. \p \v 23 Pen nɨbi bin bɨ Krais pɨs ken mɨdebɨm okok ap mogɨm gɨl, magɨlsek mɨnɨm ke nɨb mɨnɨm ma nɨŋep rek agem nɨŋlɨg gɨ, bin bɨ mɨnɨm nɨbak ma nɨpal okok ognap aka bin bɨ Krais nop ma nɨŋ dɨpal okok ognap karɨp mɨgan nɨbak apenɨgal ak, mɨnɨm nɨbi nɨbak nɨŋɨl, bin bɨ okok saköl ñagek agebal, agnɨgal. \v 24 Pen Krais mɨnɨm tep ak mɨseŋ ag ñɨlɨg gɨ mɨdem nɨŋlɨg gɨ, bin bɨ Krais nop ma nɨŋ dɨpal okok ognap aka bin bɨ mɨnɨm nɨbak ma nɨpal okok ognap karɨp mɨgan nɨbak apenɨgal ak, mɨnɨm nɨbi nɨbak nɨŋɨl, kɨri tap si tɨmel tɨmel gɨpal ak nɨŋɨl, gos par nɨŋnɨgal. \v 25 Gos par nɨŋel nɨŋlɨg gɨ, tap tari tari gos tɨmɨd mɨdmagɨl kɨri we gɨl mɨdeb okok mɨseŋ lek nɨŋnɨgal. Kɨri nɨg gɨl gos nɨŋɨl, God nop nɨŋel jel gek, kogɨm yɨmɨl, God yɨb ne agel ar amek nɨŋlɨg gɨ agnɨgal, “Nɨŋɨd! God nɨbep eip mɨdeb,” agnɨgal. \s1 God nop sobok gɨnɨg am mogɨm genɨgabɨm ak, yɨpɨd gɨl nep gɨnɨmɨb \p \v 26 Nɨb ak, ai mam sɨkop, mɨnɨm agnɨg gebin aul nɨŋnɨmɨb. Nɨbi ap mogɨm gɨnɨgabɨm ñɨn ak, bɨ alap kɨmep alap agnɨgab; bɨ alap Krais mɨnɨm tep ak dai alap mɨnɨm ag ñɨnɨgab; bɨ alap God Kaun gos ñɨnɨgab rek mɨnɨm ak ag ñɨnɨgab; bɨ alap mɨnɨm ke nɨb mɨnɨm ma nɨŋep rek agnɨgab; bɨ alap mɨnɨm agenɨgab nɨbak, tɨg adɨk gɨl, nɨb nɨb agosɨp agnɨgab. Nɨb ak me, bin bɨ Krais pɨs ken mɨdebal okok Krais nop nɨŋ dɨ kɨlɨs gɨnɨmel agɨl gos ak nep nɨŋɨl gɨnɨmɨb. \v 27 Pen bɨ ognap mɨnɨm ke nɨb mɨnɨm ma nɨŋep rek agenɨgal ak, bɨ omal aka omal nokɨm nep mɨnɨm agnɨmel. Koŋai nep ma agnɨmel. Pen bɨ nokɨm alap nep warɨkɨl mɨnɨm agnɨgab; bɨ kausek ma agnɨmel. Bɨ nokɨm alap nɨg gɨl warɨkɨl mɨnɨm agenɨgab, bɨ ke nɨb alap pen warɨkɨl, mɨnɨm ne ak tɨg adɨk gɨl, nɨb nɨb agosɨp, agnɨgab. \v 28 Pen mɨnɨm tɨg adɨk gɨl, nɨb nɨb agosɨp agɨl ag ñeb bɨ alap ma mɨdonɨmɨŋ ak, mɨnɨm ke nɨb mɨnɨm ma nɨŋep rek agnɨg gebal bɨ okok mɨnɨm nɨbak ma agnɨmel; kɨri ke kapkap kɨrop ke abe God nop abe agnɨmel. \v 29 Bɨ omal aka omal nokɨm Krais mɨnɨm tep ak ag ñel nɨŋlɨg gɨ, bɨ ognap yɨpɨd gɨl agebal aka agɨl, nɨŋ mɨdenɨmel. \v 30-31 Pen bɨ bɨsɨg nɨŋ mɨdenɨgal nɨb okok, bɨ alap God Kaun gek, gos tep pag yɨkek, bɨ ned warɨkɨl agonɨmɨŋ ak gos nɨbak nɨŋɨl bɨsɨgek, bɨ kɨsen warɨkɨl agnɨmɨŋ. Pen pen tau sakɨl ma agnɨmel. Nokɨm nokɨm warɨkɨl agnɨmel. Nɨb ak, nɨbi magɨlsek Jisas Krais mɨnɨm tep ak ag damɨl dapɨl gɨl me, Jisas Krais gos ognap sek dɨl, gos sek mɨdenɨgabɨm. \p \v 32 Bin bɨ God nɨbep tap tep ñek, Krais mɨnɨm tep ak ag ñɨbɨm okok, gos nɨbi ke nɨŋ tep gɨl, mɨnɨm ag ñɨnɨmɨb. Pen nɨbi ak rek nep gos nɨŋ tep gɨl, bɨr mɨnɨm apin me ak agɨl kɨrɨg gɨnɨmɨb. \v 33 Tari gɨnɨg: God gek bin bɨ Krais pɨs ken mɨdebal okok abramek ma gɨpal; gos nɨŋlɨg gɨ gel amek, kapkap mɨd tep gɨpal. \p Pen nɨbi ap mogɨm gɨl, Krais pɨs ken mɨdebal bin bɨ karɨp lɨm tɨgoŋ tɨgoŋ magɨlsek gɨpal rek gɨnɨmɨb. \v 34 Nɨbi ap mogɨm gɨl, God nop sobok gɨpɨm ñɨn ak, bin okok mɨnɨm ma agnɨmel. Bɨ okok nep agel, bin okok yokop peyɨg nɨŋnɨmel. Juda lo mɨnɨm nɨb aknɨb rek nep ageb. \p \v 35 Bin okok mɨnɨm ognap sek nɨŋɨn agenɨmel ak, kɨri karɨp kɨri ke okok amɨl, nɨgmɨl sɨkop kɨrop ag nɨŋel, ag ñɨnɨmel. Pen bin bɨ Krais pɨs ken God Mɨnɨm nɨŋɨn agɨl mogɨm genɨgal nab sɨŋak, bin alap warɨkɨl mɨnɨm ag ñɨnɨgab ak, gɨ tɨmel yɨb gɨnɨgab. \p \v 36 Nɨbi bin bɨ Korid ned yɨb Jisas mɨnɨm tep ak dɨl bin bɨ okok damɨl ma ag ñɨbek. Pen cɨn Jisas mɨnɨm tep dad ameb bɨ okok, mɨnɨm tep nɨbak damɨl, nɨbep bin bɨ Korid nep ma ag ñɨnok. \v 37 Nɨbi bɨ an an, God Kaun cɨnop tap tep ñek, Jisas mɨnɨm tep ak bin bɨ okok ag ñɨbɨn agɨl gos nɨpɨm okok, yad Bɨ Kɨb ageb rek ñu kɨl tɨkebin me ak, agɨl nɨŋnɨmɨb. \v 38 Pen bɨ an mɨnɨm ñu kɨl tɨkebin nɨbaul ma nɨŋnɨgab ak, nɨbi pen ak rek nep mɨnɨm ne ma nɨŋnɨmɨb. \p \v 39 Nɨb ak, ai mam sɨkop. Gos kɨb nɨbi ak, Jisas mɨnɨm tep ak ag ñɨn, agɨl gos ak nɨŋnɨmɨb. Pen bin bɨ mɨnɨm ke nɨb mɨnɨm ma nɨŋep rek agenɨmel ak, kɨrɨg gɨm, agɨl ma agnɨmɨb. \v 40 Pen nɨbi bin bɨ Krais pɨs ken mɨdebɨm okok apɨl God Mɨnɨm nɨŋnɨgabɨm ñɨn ak, tap tari tari genɨgabɨm, magɨlsek gos nɨŋ tep gɨlɨg gɨ gem amnɨmɨŋ. \c 15 \s1 Krais kɨmɨl kauyaŋ warɨkak \p \v 1 Ai mam sɨkop. Krais mɨnɨm tep ak ned ag ñenek nɨbi dɨl, mɨnɨm nɨŋɨd yɨb agɨl nɨŋ dɨ kɨlɨs gɨpɨm ak, kauyaŋ ag ñɨ tep gɨnɨg gebin. \v 2 Mɨnɨm tep nɨbak nɨbep agen nɨŋɨl dɨpek ak, nɨŋ dɨ kɨlɨs gɨlɨg gɨ mɨdenɨgabɨm ak, God nɨbep dɨ komɨŋ yoknɨgab. Pen nɨŋ dɨ kɨlɨs gɨlɨg gɨ ma mɨdenɨgabɨm ak, nɨbi mɨnɨm nɨŋɨd nɨbak yokop nɨŋ dɨpɨm rek lɨnɨgab. \p \v 3 Mɨnɨm yad ned nɨŋnek nɨbak, mɨnɨm pobɨŋ mɨnɨm tep yɨb agɨl nɨbep ag ñɨnek. Cɨn tap si tap tɨmel gɨpɨn rek, Krais cɨnop nen agɨl kɨmak ak, God Mɨnɨm ñu kɨl tɨkɨl, gɨnɨgab aglak rek nep gak. \v 4 Krais kɨmek tɨgel gel, ñɨn omal mɨdɨl, ñɨn omal nokɨm ak kauyaŋ warɨkak ak, ak rek nep God Mɨnɨm ñu kɨl tɨkɨl, gɨnɨgab aglak rek nep gak. \p \v 5 Pen Jisas kauyaŋ warɨkɨl, Pita mɨdek sɨŋak mɨseŋ lek, nop ned nɨŋak. Kɨsen mɨseŋ lek, bɨ mɨnɨm ne dad ameb aknɨb umɨgan alaŋ okok nɨŋlak. \v 6 Kɨsen ñɨn alap, Krais kauyaŋ mɨseŋ lek, ñɨn nokɨm nɨbak nep ai mam paip hadred (500) rek nɨŋlak. Ai mam nɨb okok ognap kɨmbal pen magɨlsek rek komɨŋ mɨdebal. \v 7 Kɨsen ñɨn alap, Krais kauyaŋ mɨseŋ lek, Jems nɨŋak. Ñɨn alap pen, bɨ mɨnɨm ne dad ameb okok magɨlsek nop nɨŋlak. \v 8 Pen bin bɨ ognap nop nɨŋlak ñɨn ak ap padɨkek, kɨsen Jisas yɨp abe mɨseŋ lek nɨŋnek. Nɨb ak, yad ñɨ tɨŋɨl acɨb tɨk dopal rek alap mɨdenek yɨp dak. \p \v 9 Yad bin bɨ Krais pɨs ken mɨdelak okok kɨrop gɨ tɨmel yɨb gɨ mɨdenek ak, Jisas mɨnɨm tep dad ameb bɨ mɨdenɨm rek ma lak. \v 10 Pen God yɨp yɨmɨg nɨŋɨl dɨ tep gek, bɨ ne mɨdɨl ke yɨb gɨpin. Jisas mɨnɨm tep dad ameb bɨ ognap wög gɨpal rek ma gɨpin; yɨp yɨmɨg nɨŋɨl dɨ tep yɨb gek, wög kɨb yɨb ak gɨpin. \v 11 Yad nep God nop wög gɨpin, agɨl ma agebin; kɨri nep gɨpal, agɨl ma agebin. Cɨn magɨlsek Krais mɨnɨm tep ak ar nokɨm ag ñon ameb. Nɨbi mɨnɨm tep nɨbak nep nɨŋɨl nɨŋ dɨpek. \s1 Bin bɨ kɨmlak okok kauyaŋ warɨknɨgal \p \v 12 Pen Krais kɨmɨl warɨkak agɨl mɨnɨm per ag ñɨbɨn ak, nɨbi ognap tari gɨnɨg ma nɨŋɨl, cɨp se okok kɨmɨl kauyaŋ ma warɨknɨgal, agɨl nɨŋebɨm? \v 13 Pen cɨp se okok kɨmɨl kauyaŋ ma warɨknɨgal, agnɨgabɨm ak, Krais ne ke kauyaŋ ma warɨkɨp, agnɨgabɨm. \p \v 14 Pen Krais kauyaŋ ma warɨkpkop ak, Krais mɨnɨm tep ag ñɨbɨn mɨnɨm ak, mɨnɨm yokop rek lɨpkop. Krais kauyaŋ ma warɨkpkop rek agep, Krais mɨnɨm tep nɨŋ dɨpɨm ak mɨnɨm yokop rek lɨpkop. \v 15 Cɨp se kɨmɨl warɨknɨmel rek ma lɨpkop ak, God Krais nop gek ma warɨkpkop. Nɨb ak, God gek Krais warɨkak mɨnɨm tep per ag ñɨbɨn ak, mɨnɨm esek rek lɨpkop. \v 16 Tari gɨnɨg: cɨp se okok kɨmɨl kauyaŋ ma warɨknɨgal, agnɨgabɨm ak, Krais ne ke ak rek nep kauyaŋ ma warɨkɨp, agnɨgabɨm. \v 17 Pen Krais kauyaŋ ma warɨkpkop, Krais mɨnɨm tep nɨŋ dɨpɨm ak mɨnɨm yokop rek lɨpkop. Krais kauyaŋ ma warɨkpkop, tap si tap tɨmel gɨpɨm gac ak lɨg gɨ ma yokpkop. \v 18 Pen Krais kauyaŋ ma warɨkpkop, bin bɨ Krais nop nɨŋ dɨl kɨmbal okok, bɨr pɨs nep kɨm yap pak amblap. \v 19 Krais cɨnop bɨr dɨp ak me, gos sek mɨdobɨn. Pen lɨm dai ar wagɨn aul mɨdɨl, pɨs nep kɨmbnop, bin bɨ yɨm gep rek yɨb mɨdobnop. \p \v 20 Pen Krais warɨkɨl komɨŋ mɨdeb ak me, bin bɨ Krais nop nɨŋ dɨl kɨmbal okok, ak rek nep warɨkɨl komɨŋ mɨdenɨgal. \v 21 Bɨ alap gek, bin bɨ kɨmnɨgal. Bɨ alap gek, bin bɨ warɨknɨgal. \v 22 Mɨnɨm agebin nɨbak, Adam bin bɨ yakam ne mɨdobɨn ak magɨlsek kɨmnɨgabɨn, pen Krais bin bɨ yakam ne mɨdobɨn ak magɨlsek warɨknɨgabɨn. \v 23 Pen God Krais nop ned gek warɨkɨl, am ne eip mɨdeb ak me, ne kɨsen apɨl bin bɨ nop pɨs ken mɨdobɨn okok gek, magɨlsek warɨknɨgabɨn. \p \v 24 Seten kɨjeki kaun tɨmel ne okok bin bɨ okok gɨ tɨmel gɨnɨgal ak pen Krais ne kɨrop pɨpag pe gɨ yokɨl, bin bɨ ne kod mɨdenɨgab okok, Bapi God nop ñɨnɨgab; nɨbak ñɨn kɨsen nɨbak onɨgab. \v 25 Tari gɨnɨg: Krais bin bɨ okok kod mɨd damlɨg gɨ, Nap gek, kaual maual ne magɨlsek Krais tob mok ne sɨŋak mɨdenɨgal. \v 26 Kaual maual nokɨm alap nep mɨdenɨgab: kɨmeb magɨl ak nep. Pen ñɨn kɨsen nɨbak, kaual maual nɨbak abe pɨs nep ñag pak lɨnɨgab. \v 27 Pen God ne gek bin bɨ okok tap okok magɨlsek tob mok ne sɨŋak mɨdeb, agɨl ñu kɨl tɨklak ak, God Krais mok ne sɨŋak mɨdeb ma aglak. God ne nep gek, magɨlsek Krais mok ne sɨŋak mɨdeb. \v 28 Bin bɨ okok tap okok magɨlsek, Ñɨ ne Krais mok ne sɨŋak mɨdel nɨŋlɨg gɨ, Krais ne agnɨgab, “Bapi mɨñi nak bin bɨ okok tap okok magɨlsek kod mɨdeban. Mɨñi yad mok nep sɨŋak mɨdenɨgain,” agnɨgab. Nɨb ak me, God nokɨm nep ne tap tari tari mɨdeb okok magɨlsek kod mɨdenɨgab. \p \v 29 Bin bɨ kɨmbal okok warɨknɨgal agebin ak nɨpɨm. Ma warɨknɨgal ak, bin bɨ ti gɨnɨg nɨmɨd nɨmam kɨmbal okok kɨrop nen agɨl ñɨg pakpal? Kɨri warɨknɨgal agɨl nep nɨg gɨpal. \v 30 Pen cɨn ak rek nep, cɨn tari gɨnɨg mɨnɨm tep nɨbak agɨl, bɨ cɨnop gɨ tɨmel gɨnɨg gebal okok gos par ma nɨpɨn? \v 31 Yad ma nɨpin, ñɨn aul bɨ alap yɨp ñag pak lɨnɨgab aka mer, ak ma nɨpin. Yad nɨbep bin bɨ gos nɨŋɨl, mɨñ mɨñ gɨlɨg gɨ, Bɨ Kɨb cɨn Krais Jisas nop tep gɨp agebin. \v 32 Pen yad taun kɨb Epesas aul apɨl, kain sapeb okok rek eip pen pen gɨnek. Kɨmɨl pɨs nep kɨmnɨgabɨn, apɨm ak, yad tari gɨnɨg nɨg gɨnek? “Mɨñi mɨdobɨn ñɨn aul, tap tep tep ñɨblɨg gɨ, ñɨg tep tep ñɨblɨg gɨ, gɨ mɨdon; kɨmɨl pɨs nep kɨmnɨgabɨn,” apnep. Mɨnɨm tep ag ñɨ tapin ak kɨrɨg ambnep. \p \v 33 Pen bin bɨ gos nɨbak rek nɨpal okok, eip ma mɨdenɨmɨb. Bin bɨ mɨd tep gɨpal okok, bin bɨ gɨ tɨmel gɨpal okok eip mogɨm genɨgal ak, ar nɨbak nep gɨnɨgal. \v 34 Pen gos ar ke nɨŋɨl tap si tap tɨmel gɨpɨm ak kɨrɨg gɨl, mɨd tep gɨnɨmɨb. Nɨbi ognap God nop gos ma nɨpɨm ak, nɨbep nabɨŋ gɨpkop. \s1 Kauyaŋ warɨkɨl mɨb goŋ nɨbi ak titi gɨl rek mɨdenɨgab? \p \v 35 Pen nɨbi ognap agnɨgabɨm, “Bin bɨ kɨmbal okok titi gɨl warɨknɨgal? Warɨkɨl, mɨb goŋ kɨri ak titi gɨl rek mɨdenɨgab?” agnɨgabɨm. \v 36 Pen mɨnɨm apal ar ak mɨnɨm saköl rek. Nɨbi tap yɨŋ magɨl okok yokem, ausek mɨdɨl komɨŋ ma lɨnɨgab; kɨmɨl nep komɨŋ lɨnɨgab. \v 37 Wid magɨl aka tap tari magɨl yokpɨm ak, tan kɨb gɨp rek ma yɨmbɨm; magɨl sɨkol okok nep yokpɨm. \v 38 Pen magɨl ke ke yokpɨm nɨb okok, God tannɨmɨŋ agɨl nɨŋ lak rek tanɨb. \p \v 39 Mɨb goŋ okok ak rek nep ke ke mɨdeb. Bin bɨ okok ke lak; kaj kɨmɨn okok ke lak; yakɨr okok ke lak; kɨbsal okok ke lak. \v 40 Mɨb goŋ seb kab ar alaŋ okok ke mɨdeb; mɨb goŋ lɨm dai ar wagɨn aul okok ke mɨdeb. Mɨb goŋ seb kab ar alaŋ tep ak ke mɨdeb; mɨb goŋ lɨm dai ar wagɨn aul tep ak ke mɨdeb. \v 41 Pen pɨb melɨk ak tep ak ke lak; takɨn melɨk ak tep ak ke lak; gap melɨk ak tep ak ke lak. Pen gap okok ak rek nep ke ke mɨdeb rek melɨk ak tep ke ke lak. \v 42 Bin bɨ kɨmɨl warɨknɨgal ak aknɨb rek. Cɨp tɨgel gɨnɨgal mɨb goŋ ak ki gɨ yonɨgab; warɨknɨgal mɨb goŋ ak ki gɨ ma yonɨgab. \v 43 Tap yɨm gep rek kau mɨgan lɨpal; warɨkɨl melɨk sek mɨdenɨgab. Tap kɨlɨs ma mɨdeb kau mɨgan lɨpal; warɨkɨl kɨlɨs sek mɨdenɨgab. \v 44 Mɨb goŋ kau mɨgan lɨpal ak mɨb goŋ lɨm dai ar wagɨn aul ajpal rek mɨdeb; warɨkɨl kaun seb kab ar alaŋ ajpal rek mɨdenɨgab. \p \v 45 Ar nɨbak nep, God Mɨnɨm dai alap Mosɨs ñu kɨl tɨkɨl agak, “Adam ned nɨb ak ne ke bɨ komɨŋ sek lak,” agak. Adam kɨsen nɨb ak pen Kaun mɨdeb; ne bin bɨ okok komɨŋ mɨdep magɨl ak ñɨb. \v 46 Nɨb ak me, ned mɨb goŋ lɨm dai ar wagɨn aul tagep; kɨsen mɨb goŋ kaun tagep. \v 47 Bɨ ned nɨb ak lɨm nep owak; Bɨ kɨsen nɨb ak seb kab ar alaŋ sɨŋak nɨb owak. \v 48 Bin bɨ lɨm dai ar wagɨn aul mɨdebal okok, bɨ ned nɨb mɨdolɨgɨp ak rek nep mɨdebal. Bin bɨ seb kab ar alaŋ mɨdebal okok, Bɨ seb kab ar alaŋ mɨdeb rek mɨdebal. \v 49 Mɨñi cɨn bɨ lɨm owak rek mɨdobɨn; kɨsen Bɨ seb kab ar alaŋ sɨŋak nɨb owak rek mɨdenɨgabɨn. \p \v 50 Ai mam sɨkop, yad nɨbep agebin, mɨb goŋ yokop ak God karɨp lɨm tep ak amnɨmɨŋ rek ma lɨp. Tap kɨm ki gɨ yonɨgab ak per per mɨdonɨmɨŋ rek ma lɨp. \v 51 Pen mɨnɨm ned ma nɨŋelɨgɨpal alap nɨbep agnɨg gebin. Cɨn Krais bin bɨ ne mɨdobɨn okok magɨlsek ma kɨmnɨgabɨn. Pen cɨn magɨlsek ke kɨsen nɨb rek lɨnɨgabɨn. \v 52 Akɨl magɨl agek, añɨm añɨm kasek nep melɨk gɨp rek, bin bɨ kɨmbal okok warɨkɨl mɨb goŋ ki gɨ ma yowep mɨdenɨgal; pen cɨn magɨlsek ke kɨsen nɨb rek lɨnɨgabɨn. \v 53 Mɨb goŋ ki gɨ yonɨgab ak, ki gɨ ma yowep lɨnɨmɨŋ; mɨb goŋ kɨmeb ak, per per mɨdep lɨnɨmɨŋ. \v 54 Mɨb goŋ ki gɨ yonɨgab ak, ki gɨ ma yowep lɨnɨgab; mɨb goŋ kɨmeb ak, per per mɨdep lɨnɨgab ñɨn nɨbak, mɨnɨm ñu kɨl tɨkɨl aglak rek gɨnɨgab. Bɨ God mɨnɨm agep Aisaia God Mɨnɨm ñu kɨl tɨkɨl agak, “Bɨ Kɨb kɨmeb magɨl ak ñag pak lek bɨr pɨs nep dai juɨp,” agak. \v 55 Pen bɨ God mɨnɨm agep Hosea God Mɨnɨm ñu kɨl tɨkɨl agak, \q1 “Kɨmeb magɨl, mɨñi kɨlɨs nak mɨdeb akal? \q2 Kɨmeb magɨl, mɨñi yur nak mɨdeb akal?” agak. \p \v 56 Kɨmeb magɨl yur ak tap si tap tɨmel gep nɨb; tap si tap tɨmel gep kɨlɨs ak lo mɨnɨm nɨb. \v 57 Pen God ne Bɨ Kɨb cɨn Jisas Krais nop ag yokek apɨl cɨnop tɨg asɨk yokek komɨŋ ambɨn. Nɨbak nɨŋɨl, God nop tep agɨn. \p \v 58 Nɨb ak, ai mam tep yad okok, nɨbi kɨlɨs gɨl, ke okok ma amnɨmɨb. Bɨ Kɨb nop wög gɨpɨn ak yokop ma gɨpɨn, agɨl, per nep kɨlɨs gɨl, Bɨ Kɨb nop wög gɨlɨg gɨ nep mɨdenɨmɨb. \c 16 \s1 Mani Krais bin bɨ kɨrop ñeb \p \v 1 Mani dɨ mogɨm gɨl, God bin bɨ kɨrop ñɨnɨgabɨm mɨnɨm ak agnɨg gebin. Krais Jisas bin bɨ Galesia Propins mɨdebal okok kɨrop agnek rek, nɨbi ak rek nep gɨnɨmɨb. \v 2 Nɨbi bin bɨ ke ke magɨlsek wik nokɨm nokɨm ñɨn ned ak mani dɨpɨm rek ak nɨŋɨl ognap dɨ ke okok lɨl dɨ mogɨm gɨnɨmɨb. Nɨg gɨnɨgabɨm ak, yad apjakɨl mani nen agɨl ma ag ajenɨm. \p \v 3 Pen yad nɨnɨgain ak, bɨ an nɨbi nɨŋɨl bɨ tep mɨdebal okok ognap agem, yad kɨrop mɨj ñu kɨl tɨk ñen, kɨri pen mɨj ak abe mani ñɨnɨgabɨm ak abe dam Jerusalem dad amnɨmel. \v 4 Pen yad ameb rek lenɨgab ak yad ke kɨrop poŋ dɨl dad amnɨgain. \p \v 5 Pen yad Masedonia Propins ak amɨl, mɨdebɨm sɨŋak nɨnɨgain. \v 6 Amjakɨl, nɨbep eip sɨkol magɨl alap kɨn mɨdenɨm rek lɨp. Yɨbaud aul nɨbep eip kɨn mɨdɨl, karɨp lɨm ognap amnɨg gen, yɨp dam kanɨb nab sɨŋak yokem amnɨgain. \v 7 Nɨbep yokop melɨk pɨb nab nɨŋɨl ameb ak yɨp tep ma gɨp. Bɨ Kɨb yau agenɨgab, am nɨbep eip tapɨn kɨn mɨdɨl kɨsen okok amnɨgain. \p \v 8 Yad taun kɨb Epesas aul mɨdɨl, Pedikos ñɨn kɨb ak ap padɨkek nɨŋɨl kɨsen nɨnɨgain. \v 9 Taun kɨb Epesas aul, Bɨ Kɨb wög kɨb gɨpin, pen bin bɨ koŋai nep yɨp yo nɨpal. \p \v 10 Pen Timoti mɨdebɨm sɨŋak aponɨmɨŋ ak, nop dɨ tep gem, ne ma pɨrɨknɨgab. Ne yad Bɨ Kɨb ak nop wög gɨpin rek nep gɨp ak nɨŋɨl, \v 11 nop ma kɨrɨg gɨnɨmɨb. Nɨbi magɨlsek nop dɨ tep gɨnɨmɨb. Kɨsen amnɨg gonɨmɨŋ ak, nop dam kanɨb nab sɨŋak ag yokem, yad mɨdebin aul adɨk gɨ onɨmɨŋ. Mam ognap sek eip onɨgal, agɨl, kod mɨdebin. \p \v 12 Pen mam cɨn Apolos nop mɨnɨm kɨlɨs agɨl apin, mam ognap amnɨg gebal rek eip amnɨmɨn, apin ak pen ne mɨñi ma nɨnɨgab. Kɨsen neb rek lenɨgab, nɨnɨgab. \s1 Mɨnɨm dai ognap agak \p \v 13 Nɨbi gos nɨŋlɨg gɨ mɨdenɨmɨb. God nop nɨŋ dɨ kɨlɨs gɨlɨg gɨ mɨdenɨmɨb. Tap alap ma pɨrɨknɨmɨb. Kɨlɨs yɨb gɨlɨg gɨ mɨdenɨmɨb. \v 14 Pen tap tari tari gɨnɨgabɨm, bin bɨ okok kɨrop mɨdmagɨl lɨlɨg gɨ mɨdenɨmɨb. \p \v 15 Ai mam sɨkop. Nɨbi nɨpɨm, Grik kai Krais nop nɨŋ dɨlak okok, Stepanas bin bɨ yakam ne okok ned nɨŋ dɨlak. Nɨŋ dɨl me, bin bɨ Krais pɨs ken mɨdebal okok kɨrop mɨdmagɨl lɨl wög gɨ ñɨlɨg gɨ nep mɨdebal. Nɨb ak, ai mam yad nɨbep agebin, \v 16 bin bɨ tep nɨb okok rek abe, ai mam nɨbi eip wög gɨpal okok abe nɨŋɨl, agnɨmel rek nep gɨnɨmɨb. \p \v 17 Pen nɨbi apɨl yɨp nɨŋnɨmɨb rek ma lek, Stepanas, Potyunetas, Akaikas apɨl yɨp nɨpal ak yɨp tep yɨb gɨp. \v 18 Nɨg gɨpal nɨbak yɨp tep gɨl nɨbep tep gɨl gɨp. Bɨ tep nɨb okok mɨnɨm agenɨgal ak nɨŋ tep gɨnɨmɨb. \p \v 19 Pen bin bɨ God pɨs ken mɨdebal Esia Propins aul, nɨbep Korid bin bɨ okok, “Ai mam sɨkop, nɨbi mɨdebɨm?” agebal. Akwila Prisila ber mal nɨbep Korid bin bɨ, “Bɨ Kɨb nɨbep kod mɨdeŋ,” agebir. Bin bɨ apɨl karɨp kɨrop ber mogɨm gɨl God nop sobok gɨpal okok ak rek nep agebal. \v 20 Pen ai mam Krais pɨs ken mɨdebal sɨŋ aul magɨlsek, “Nɨbi mɨdebɨm?” agebal. Nɨbi Bɨ Kɨb nop nɨŋ dɨpɨm rek, pen pen ag wasu dɨlɨg gɨ, mɨkem bom sɨloknɨmɨb. \p \v 21 Yad Pol, mɨnɨm mɨbɨl won aul ñɨnmagɨl yad ak ke ñu kɨl tɨkɨl “Nɨbi mɨdebɨm?” agebin. \p \v 22 Bin bɨ an, Bɨ Kɨb nop mɨdmagɨl ma lɨnɨgab ak, pen yur daŋ. Nɨb ak, Bɨ Kɨb cɨn, nak onɨmɨn! \p \v 23 Bɨ Kɨb cɨn Jisas nɨbep yɨmɨg nɨŋɨl dɨ tep gɨnɨmɨŋ. \p \v 24 Ai mam yad Krais Jisas pɨs ken mɨdebɨm okok, yad nɨbep magɨlsek mɨdmagɨl lɨpin. Nɨb aknɨb rek tep. \fig caption|alt="town of Corinth" src="ABS-128.tif" size="col" ref="1 Korid 16:24" \fig*