\id JHN - Kalam NT [kmh] -Papua New Guinea 1992 (DBL 2014) 
\h Jon 
\toc1 Jiysis Minim Tep Jon Tikak 
\toc2 Jon 
\toc3 Jon 
\mt1 JON  
\mt2 Jiysis Minim Tep Jon Tikak  
\imt1 Minim Nind Niŋep  
\ip Baybol buk day Jon tikak ak, Jiysis mey Minim Maŋgiy Won permindep ak biyimb ay ap namb chin biy mindiy, yerer gindand amiy kumiy tikjak Nop ker amnak minim ak, aŋgrep gen nup gosimb niŋey, kuyip dek perper mindeyaŋ aŋgiy tikak (2:31).  
\iot Minim Ar Keykey Mindip Rek:  
\io1 Minim Maŋgiy Won permindep minim ar ak mindip, chapta 1:1-18.  
\io1 Jon bi ñiŋg pikñemb ak sek, Jiysis binuk nind dak gok sek minim ak mindip, chapta 1:19-51.  
\io1 Jiysis woŋg kiñiŋ gi gak minim ak mindip, chapta 2:1–12:50.  
\io1 Jiysis ñin nuk ak maŋ gakniŋ, Jerusalem sek yep maŋ kun okok sek aŋgñiraŋgek minim ak mindip, chapta 13:1–19:42.  
\io1 Jiysis kumiy tikjakek, miseŋ niŋyak minim ak mindip, chapta 20:1-31.  
\io1 Miñmon Galiyliy miseŋ gek niŋyak minim ak mindip, chapta 21:1-25.  
\c 1  
\s1 Krays Mankumb Biy Wak  
\p
\v 1 Miñmon ma alwol gayak ñin ak, Minim Maŋgiy Won aŋgniŋg gispiyn ak mindek. Minim Maŋgiy Won kun ak, nuk kunep Gor ak mey, Gor yip mindek.  
\v 2 Miñmon kindik alwol gayak; nind yimb yimb nuk Gor yip mindyiŋgip.  
\v 3 Nuk nep, tap okok maŋgiysek gayak. Tap bap key ma ayak; nuk gayak gok nep mindip.  
\v 4 Nuk kim mindep junj ak mey, kim mindep melik nuk ak, biynimb gok kuyip niŋimb.  
\v 5 Melik nuk kun ak, kisyim wip namb okok apek, tuŋgsuŋg mer niŋiy kirpay.   
\p
\v 6-7 Gor pen biynimb gok maŋgiysek Minim Maŋgiy Won kun anup gosimb niŋniŋgiy aŋgiy, Jon bi ñiŋg pikñemb anup aŋgek, melik minim ak aŋgñiyiŋgip.  
\v 8 Jon nuk melik kun ak mer; nuk yikop biynimb gok kuyip minim kun ak aŋgñiyiŋgip.  
\v 9 Melik yimb ak mey, Minim Maŋgiy Won kun ak. Nuk man ar biy apek melik nuk ak, biynimb okok kuyip maŋgiysek amnak.   
\p
\v 10 Nuk nep miñmon alwol gay, biynimb gok gay gak ak pen; ap mindek nup ma niŋyak.  
\v 11 Miñmon yand key ak amniyn aŋgiy, awak ak pen; nup ma diyak.  
\v 12 Biynimb Biyomb chin aŋgiy diyak gok nep kuyip gek, Gor ñapan nuk mindpay.  
\v 13 Ñapan nuk mindpay kun ak, bi beryoŋgon gok di giy, ñapan tikey mindpay rek ma mindpay. Pen biynimb gunap mumbwak tikjakek, di giy ñapan tikey mindpay rek mer; Gor nuk key gek ñapan nuk mindpay.   
\p
\v 14 Pen Minim Maŋgiy Won kun ak, biyimb ay apiy, chin yip kin mindyiŋgip. Kun ak nup niŋbun: nuk bi simb niŋep tep yimb kun ak key. Nuk Gor Ñinuk nokom yimb ak mey; Gor nuk key Biyomb teprep yimb mindip rek ak mindip.   
\p
\v 15 Pen Bi kun ak apek niŋiy, Jon biynimb gok kuyip aŋgak, “Bi wip biy nep mey, nimbip nind aŋgnik, ‘Bi kisen winiŋgamb ak, nind yimb yimb mindyiŋgip ak mey, yand rek mer; nuk Biyomb yimb mindip aŋgnik’ aŋgak.”   
\p
\v 16 Bi kun ak, chinup maŋgiysek simb niŋiy kumiy tikjakak rek, biynimb gok kuyip bilesiyŋ keykey ñimb.  
\v 17 Low minim ar ak, Gor Mosis nup ñek chinup aŋgñak ak pen, Gor biynimb simb niŋiy dip minim yipul yimb ak, Jiysis Krays owak rek miseŋ niŋbun.  
\v 18 Biynimb bap Gor nup ma niŋyak. Ñi tep nuk ak nep, nuk yip mindiy miseŋ apek niŋiy mey; Nop bi yerip rek mindip ak niŋbun.   
\s1 Jon Bi Ñiŋg Pikñemb Ak, Yand Bi Kiyŋ Yomb Key Yimb Ak Mer Aŋgak  
\r (Mat 3:1-12; Mak 1:7-8; Luk 3:15-17)  
\p
\v 19 Biyomb Jerusalem kond mindyiŋgipay gok, bi Gor nup simboŋgep gunap, bi Gor aŋgniŋep korip kond mindyiŋgipay gunap aŋgyokiy aŋgyak, “Nimb Jon mindip amiy, nand bi an aŋgiy aŋgniŋnimimb aŋgyak.”   
\p
\v 20 Kun giy aŋgyokey, Jon mindek ak amjakiy, nup aŋgniŋiy aŋgyak, “Nand bi an?”  
\p Aŋgeyak, aŋg weygiy mer; kuyip miseŋ aŋgiy aŋgak, “Yand Kiyŋ yomb key yimb ak mer aŋgak.”   
\p
\v 21 Kun aŋgek aŋgyak, “Kun apan ak, nand an? Nand Yilayja akaŋ?”  
\p Aŋgey aŋgak, “Yand Yilayja mer aŋgak.”  
\p Kun aŋgek aŋgyak, “Nand bi Gor minim aŋgep per kond mindpun ak akaŋ?”  
\p Aŋgey, “Mer” aŋgak.   
\p
\v 22 Kun aŋgek, bi kun gok nup aŋgyak, “Kun ak nand an? Pen yand bi yerip aŋgiy aŋgenimin; chin am biyomb chinup aŋgyokpay gok kuyip aŋgñinjun aŋgyak.”   
\p
\v 23 Aŋgey, Jon kuyip aŋgak, “Bi Gor minim aŋgep Asaya kisen giniŋgamb aŋgak rek nep gispiyn. Nuk aŋgak:  
\q1 “Bi bap biynimb kuŋay ma mindpay namb okok mindiy,  
\q1 meŋg miŋgan dand araniy aŋgniŋgamb: Per biyomb asaw aŋgiy, kinjeŋ pindrep giy kond mindpay rek ak ginimimb aŋgniŋgamb aŋgak.”   
\p
\v 24 Pen bi Jon nup aŋgniŋniŋg wiyak kun gok, bi Peresiy gunap sek, aŋgyokey wiyak ak mey,  
\v 25 kiyk Jon nup aŋgyak, “Nand apan: yand Kiyŋ yomb key yimb ak mer, Yilayja mer, bi Gor minim aŋgep kond mindpun ak mer apan ak; yenen pen biynimb gok kuyip ñiŋg pikñispan aŋgyak.”   
\p
\v 26 Aŋgeyak aŋgak, “Yand kuyip yikop ñiŋg pikñimbiyn. Pen bi bap namb nimbip biy mindip. Nup bi yerip rek aŋgiy ma niŋbim ak pen,  
\v 27 nuk yand rek mer; nuk Biyomb yimb. Nup niŋen yip nambiŋ gip. Tomb tirup nup ak tuŋgasikyiŋg, tap nup gok marik ginim rek ma ayip aŋgak.”   
\p
\v 28 Gak kun ak, Jon biynimb gok kuyip ñiŋg pikñiyiŋgip miñmon Beteniy, Joden ñiŋg gol pis tawakdoŋ ken.   
\s1 Siypsiyp Ñiluk Gor Chinup Yokak Mey, Jiysis Nep  
\p
\v 29 Minek Jiysis Jon ker apek, nup ñiŋg pikñiy, biynimb gok kuyip aŋgak, “Niŋim! Bi biy mey Gor Siypsiyp Ñiluk nuk chinup aŋgip ak. Nuk mey, Gor nup simboŋgiy, biynimb mankumb biy kuyip gach ak wiykyokniŋgamb.  
\v 30 Bi kun biy mey nind aŋgnik, ‘Nuk Biyomb yimb, yand bi sikoy, nuk nind yimb yimb mindek, yip kisen tikpay aŋgnik.’  
\v 31 Nuk mindip aŋgiy per niŋyiŋgipiyn ak pen, an rek mindip aŋgiy ma niŋnik; miñiy mey niŋrep gispiyn. Nuk Kiyŋ yomb key yimb kond mindpun anep mindip ak; niŋiy dim aŋgiy, nimbip Yisrel biynimb ñiŋg pikñimbiyn aŋgak.”   
\p
\v 32-33 Pen Jon Jiysis nup minim ar ak aŋgiy aŋgak, “Bi kun biy an aŋgiy ma niŋbinip; Bi yip aŋgek biynimb ñiŋg pikñimbiyn ak aŋgak, ‘Nand niŋniŋgamban; Kawnan yand ak bi bap ker apiy, yip mindeniŋgamb. Bi kun ak, biynimb gok kuyip ñiŋg ma pikñiniŋgamb; nuk gek Kawnan yip ak diniŋgambay aŋgak.’ Aŋgak kun ak mey, miñiy Gor Kawnan ak, yakir kochir rek nup ker apamb,  
\v 34 niŋrep giy apiyn: ‘Bi biy Gor Ñinuk ak nep apiyn aŋgak.’”   
\s1 Jiysis Binuk Omiŋal Nind Dak  
\p
\v 35 Minek pen, Jon binuk omiŋal ak yip, tip ak ap ñiŋg pikñiyiŋgip siŋak mindyakniŋ,  
\v 36 Jiysis apiy pandikek, Jon niŋiy aŋgak, “Bi biy, Gor Siypsiyp Ñiluk nuk chinup yokek owak anep aŋgak.”  
\v 37 Kun aŋgek, Jon binuk omiŋal ak, minim kun ak niŋiy, Jon nup kirgiy, Jiysis amek miŋgan ak kisen amnirik.  
\v 38 Pen Jiysis andikiy kuyipmiŋay niŋiy aŋgak, “Yenen aswiyr?” Aŋgek aŋgrik, “Rabay! Nand kinban akay?”  
\v 39 Pen kun giy aŋgniŋer, Jiysis aŋgak, “Kun ak yand yip amiy niŋniŋgayr aŋgak.” Aŋgek, ñin kun ak duŋgep won ak amiy, nuk yip mindeyak.   
\p
\v 40 Jon binuk omiŋal kun ak, bi bap yimb nuk Enjriw. Enjriw numam nuk mey, Saymon Piyta.  
\v 41 Enjriw won kun anep, am numam Saymon nup piyow niŋiy aŋgak, “Bi Kiyŋ winiŋgamb aŋgiy per kond mindpun ak, miñiy niŋbun aŋgak.”   
\p
\v 42 Enjriw kun aŋgiy, numam Saymon nup poŋind Jiysis mindek ak amek, Jiysis Saymon nup niŋiy aŋgak, “Jon ñinuk Saymon. Nip Siypas aŋgniŋgambun aŋgak.” Yimb Siypas aŋgak kun ak, Griyk minim aŋgiy mey, Piyta apay.   
\s1 Jiysis Piyliyp Yip Nataniyel Yip Kuyip Dak  
\p
\v 43 Minek Jiysis Galiyliy propens amniŋg, am Piyliyp nup niŋiy aŋgak, “Yand yip amnur aŋgak.”  
\v 44 Piyliyp, Enjriw, Piyta miñmon kiykyakam mey Betsayda nep.  
\v 45 Pen Piyliyp am Nataniyel nup niŋiy aŋgak, “Chin bi siŋok, Mosis sek, bi Gor minim aŋgep gunap sek Baybol buk tikiy aŋgyak anup, miñiy niŋbun. Nuk mey Josep ñinuk; miñmon Nasaret nimb aŋgak.”   
\p
\v 46 Piyliyp kun aŋgek, Nataniyel aŋgak, “Bi tep bap miñmon timey kun ak nimb winiŋgamb?”  
\p Aŋgek, Piyliyp aŋgak, “Kun apan ak, apey am niŋur aŋgak.”   
\p
\v 47 Kun aŋgiy, maŋmaŋ girikniŋ, Jiysis Nataniyel nup niŋiy aŋgak, “Bi kun ak, bi Yisrel yipund giy ak mey, nuk yesek ar ak ma aŋgniŋgamb; yipund giniŋgamb ar ak nep aŋgniŋgamb aŋgak.”   
\p
\v 48 Kun aŋgek, Nataniyel aŋgak, “Yip yergiy niŋban?”  
\p Aŋgek, Jiysis aŋgak, “Enjriw nip kisen poŋdiniŋg nimb; nip niŋbiyn bisiŋg mindamban kiyaw kiñiŋ siŋak aŋgak.”   
\p
\v 49 Kun aŋgek, Nataniyel aŋgak, “Tiysa. Nip niŋbiyn! Nand Gor Ñinuk. Yisrel biynimb Kiyŋ yomb chin aŋgak.”   
\p
\v 50 Kun aŋgek, Jiysis aŋgak, “Nip yikop kiyaw kiñiŋ siŋak niŋbiyn aŋgen, yip Gor Ñinuk yimb aŋgiy niŋban? Kisen tap key yimb gunap gen niŋniŋgamban.  
\v 51 Nimbip maŋgiysek niŋind aspiyn: enjol gok bi bap Ñinuk nup, niŋniŋg amiy apiy geniŋgambay niŋniŋgambim aŋgak.”   
\c 2  
\s1 Biber Bap Diniŋg Ger, Tap Yomb Ñiŋyak  
\p
\v 1-2 Ñin omiŋal mindiy, biber bap diniŋg ger, biynimb suk aŋgey amiy, tap ñiŋyak miñmon Keyna-Galiyliy propens namb okok. Ñin kun ak, Jiysis sek, binuk gok sek kuyip kunep suk aŋgeyak amniyak. Pen Jiysis nonim am korip kun ak nind mindek ak mey,  
\v 3 ñiŋg wayn ak ñimbdeyak, nuk apiy Jiysis nup aŋgak, “Wayn ak ñimbdipay aŋgak.”   
\p
\v 4 Kun aŋgek aŋgak, “Yip kun gan kun gan ma aŋgnimin. Ñin yand ak ma wip aŋgak.”   
\p
\v 5 Aŋgek, nonim am bi woŋg giñemb gok kuyip aŋgak, “Jiysis minim bap aŋgonimuŋ; aŋgnimuŋ rek nep ginimimb aŋgak.”   
\p
\v 6 Pen Jiwda biynimb kamb diy giyiŋgipay tiyn yomb yimb onep kaŋgol ak dayey mindek. Tiyn kun gok, miñ ar kiyk ak giyiŋgipay rek, suŋ-tep mindon aŋgiy, ñiŋg mal dap soŋgiy, ñin tomb ñiŋg ay giluŋg yokyiŋgipay.  
\v 7 Jiysis pen, bi woŋg giñemb gok kuyip aŋgak, “Kamb tiyn guniy ñiŋg mal dand apiy, soŋgem arachaknimuŋ aŋgak.” Aŋgek, aŋgak rek geyak aŋgak,  
\v 8 “Miñiy ñiŋg mal dap aypim ak gunap paŋg dand amiy, bi tap ñimbsipun biy kond mindip anup ñinimimb aŋgak.”   
\p
\v 9 Aŋgek, ñiŋg yimb kun ak paŋg dam biyomb anup ñeyak, nuk ñimbiy niŋak; ñiŋg wayn tep ak mindek. Pen nuk ñiŋg wayn kun ak akay nimb aŋgiy ma niŋak; bi woŋg giñemb gok kiyk nep niŋyak. Pen nuk ma niŋak rek mey, bi biyn diniŋg gek kun anup suk aŋgek apek aŋgak,  
\v 10 “Pernep, ñiŋg wayn tep ak dap ñey ñimbdey mey, ñiŋg wayn timey ak kisen ñey ñimbay. Pen nand ñiŋg wayn tep ak day mindiy, miñiy nep dap ñispan aŋgak.”   
\p
\v 11 Pen Jiysis ñin kun ak miñmon Keyna mindiy, tap mageprek ak kiñiŋ giy gek, nuk bi key yimb mindek ak miseŋ niŋep rek ayek, binuk gok nup gosimb niŋyak.  
\v 12 Pen tap ñimbdiy, Jiysis nuk; nonim, numam, binuk gok kuyip poŋind miñmon Kapaniyam amiy, yep ñin kaw bap kun ak mindeyak.   
\s1 Gor Aŋgniŋep Korip Ak Maker Geyak  
\r (Mat 21:12-13; Mak 11:15-17; Luk 19:45-46)  
\p
\v 13 Jiwda ñin yomb kiyk Pasopa apay ak maŋ gakniŋ, Jiysis Jerusalem amiy niŋak;  
\v 14 biynimb gok, Gor aŋgniŋep korip miŋgan ak; kaw, siypsiyp, yakir tap gok dap maker ayiŋg, maniy seniys giyiŋg geyak.  
\v 15 Niŋiy miñ bap diy, kaw, siypsiyp gok yuk mis yokiy, maniy dap penpen seniys geyak boŋg band gok maniy sek tuŋgandikiy,  
\v 16 biynimb yakir dap maker geyak gok kuyip aŋgak, “Tap kun gok dand amnimimb. Bapiy korip nup ak gem maker korip rek ma aynimuŋ aŋgak.”   
\p
\v 17 Nuk kun gek, binuk gok gos kiyk amnak; Baybol buk minim tikyak ar ak. Minim kun ak tikiy aŋgyak, “Aŋgniŋep korip nand ak gos nokom niŋbiyn rek, yip timey giniŋgiy rek ayip aŋgyak.”   
\p
\v 18 Pen Jiwda biyomb gunap apiy, Jiysis nup aŋgyak, “Nip an aŋgamb ap kun girapan? Gor nep aŋgek ap girapiyn aŋgiy, tap mageprek bap gey niŋiy, niŋind apan aŋgun aŋgyak.”   
\p
\v 19 Kun aŋgey, Jiysis kuyip pen aŋgak, “Lotiw korip biy timbrikem, ñin omiŋal nokom mindiy tip ak giniŋgayn aŋgak.”   
\p
\v 20 Kun aŋgek aŋgyak, “Korip kun biy, simiy ñin omiŋal jiwek, gi diyak ak pen; nand ñin omiŋal nokom nep gaynimin rek mindip?”  
\v 21 Pen Jiysis korip minim aŋgak kun ak, nuk key aŋgak.  
\v 22 Kun ak mey, kisen nup ñaŋgbirik ayey kumiy, ñin omiŋal nokom mindiy tikjakek, binuk gok Baybol buk minim nup aŋgiy tikyak ak sek, Jiysis minim aŋgak kun ak sek gos niŋiy, niŋind aŋgiy niŋyak.   
\s1 Jiysis Biynimb Gok Maŋgiysek Niŋimb  
\p
\v 23 Jiysis, Jiwda ñin yomb kiyk Pasopa apay kun ak Jerusalem mindiy, tap mageprek gunap gakniŋ, biynimb gok niŋiy, ak Kiyŋ yomb key yimb kond mindyiŋgipun ak nep aŋgiy niŋyak.  
\v 24-25 Pen Jiysis biynimb maŋgiysek gos namb kuyip biyaŋ key niŋrep gip rek, biynimb kun gok gosimb kiyk ar akay amnak ak, niŋrep gak ak mey; nuk kuyip biynimb yand yipund giy aŋgiy ma niŋak.   
\c 3  
\s1 Jiysis Niykodiymas Nup Aŋgñirep Gak  
\p
\v 1 Bi Peresiy bap Jiwda kanjsol mindyiŋgip ak; yimb nuk Niykodiymas.  
\v 2 Nuk kisyimken am Jiysis nup niŋiy aŋgak, “Tiysa. Chin niŋbun: tap mageprek gipan gok nak key ma gipnap; Gor nep nip yokek apiy mey, tap mageprek kun gok giyiŋg, chinup minim aŋgñiyiŋg gipan aŋgak.”   
\p
\v 3 Aŋgek, Jiysis aŋgak, “Yand nip niŋind yimb aspiyn; biynimb Gor gek key kisenimb aypay gok nep, nuk diy kond mindeniŋgamb aŋgak.”   
\p
\v 4 Kun aŋgek, Niykodiymas aŋgak, “Yergiy biynimb tikayey yomb gipay gok, nonim koŋgiy namb okok tip ak amey, tikayey, biynimb key kisenimb ayniŋgambay?”   
\p
\v 5 Aŋgek, Jiysis aŋgak, “Nip niŋind yimb aspiyn. Biynimb ñiŋg ak sek, Gor Kawnan ak sek gek, Gor biynimb nuk mindpay gok nep, biynimb yand aŋgiy diy kond mindeniŋgamb.  
\v 6 Biynimb tikpay rek tikey mindpay ak pen; Gor Kawnan ak gek nep mey, Gor biynimb nuk mindeniŋgambay.  
\v 7 Kun ak minim kim kisenimb aŋgambiyn ak niŋiy, gos okok ma niŋnimin.  
\v 8 Yiŋgen ak damb niŋbim ak pen; wip okok sek, amimb okok sek ma niŋbim. Kun ak rek mey, biynimb Gor Kawnan bak ayek, kim kisenimb aypay gok aŋgak.”   
\p
\v 9 Kun aŋgek, Niykodiymas aŋgak, “Nand aspan ar kun ak, yergiy giniŋgamb aŋgak.”   
\p
\v 10 Aŋgek, Jiysis aŋgak, “Nand Yisrel biynimb lotiw tiysa yomb kiyk ak pen, ma niŋban?  
\v 11 Nip niŋind yimb aspiyn: chin windin key niŋiy, niŋrep giy nep nimbip aŋgñimbun ak pen; minim chinup ak ma dipim.  
\v 12 Yand nip man ar biy gip rek aŋgen, ma dipan ak, yergiy Gor miñmon biyoŋ gip rek aŋgen diniŋgamban?  
\v 13 Pen biynimb bap Gor miñmon biyoŋ ma taŋg niŋbay; Bi bap Ñinuk nep kun biyoŋ nimb mindiy owak.  
\v 14 Pen wosrey siyŋ timey gok, Yisrel biynimb kuyip siwey kumyakniŋ, Mosis tap siyŋ rek bap mon bak siŋbiyoŋ gayek, biynimb siyŋ kun ak niŋyak gok, kuyip suŋ ayak. Kun ak rek nep, Bi bap Ñinuk nup mon kiros bak biyoŋ ñaŋgbirik ayey,  
\v 15 biynimb nup gosimb niŋniŋgambay gok, perper mindeniŋgambay.  
\v 16 Gor biynimb mankumb biy maŋgiysek wasemb ay, Ñinuk nokom yimb ak kuyip nen aŋgiy yokek owak ak mey; biynimb nup gosimb niŋniŋgambay gok, kumiy ma kurginiŋgambay; nuk yip perper mindeniŋgambay.  
\v 17 Yenen: Gor Ñinuk nup yokak kun ak, biynimb gok kuyip, kor ginimuŋ aŋgiy ma yokak; yip ker dinimuŋ aŋgiy yokak.   
\p
\v 18 “Biynimb an Ñinuk nup gosimb niŋbay gok, kor ma niŋniŋgambay. Pen biynimb nup gosimb ma niŋiy kirpay gok, minim yomb yimb ak mindip.  
\v 19 Minim yomb yimb diniŋgambay junj kun ak, kun giy mindip: Melik tep ak man ar biy wip ak pen; biynimb gok Melik kun ak ker amnun aŋgey, kuyip tep ma gip. Kiyk timey gi mindpay rek, kisyim wip okok nep niŋey tep gip.  
\v 20 Bi meliksek ak nup niŋey tep ma gek, timey gipun ak miseŋ niŋniŋgambay aŋgiy, nup ker ma opay.  
\v 21 Pen biynimb yipund gip ar ak gipay gok, Gor aŋgip rek gispun ak, miseŋ niŋep rek ayaŋ aŋgiy, Melik mindip kiñiŋ siŋak opay aŋgak.”   
\s1 Jon Nuk Jiysis Bi Yerip Rek Ak Aŋgiy Minim Aŋgak  
\p
\v 22 Kisen Jiysis, binuk gok yip am Jiwdiya propens namb okok mindiy, biynimb gok kuyip ñiŋg pikñiyiŋgipay.  
\v 23 Pen ñin namb kun siŋak, Jon bi ñiŋg pikñemb ak kunep, miñmon Yinon yep miñmon Salyim ñiŋg kuŋay mindek siŋak mindiy; biynimb gok wiyakniŋ, kuyip ñiŋg pikñiyiŋgip.  
\v 24 Jon nind kun giyiŋgip; kisen mey nup kalambis ayak.  
\v 25 Pen Jiwda bi bap apiy, Jiwda miñ ar kiyk ñiŋg pikyiŋgipay minim ar ak aŋgiy, Jon binuk gunap yip penpen aŋgyak.  
\v 26 Penpen aŋgiy, Jon binuk gok apiy nup aŋgyak, “Tiysa. Bi siŋok Joden ñiŋg gol kind bindoŋ mindek, nup biyomb aŋgenak ak, miñiy ap ñiŋg pikñakniŋ, biynimb maŋgiysek nup ker amjipay aŋgyak.”   
\p
\v 27 Kun aŋgeyak, Jon aŋgak, “Gor gos nuk key niŋimb rek, chinup woŋg ar keykey aŋgayip.  
\v 28 Nimb key niŋbim; nimbip aŋgnik, ‘Yand Kiyŋ yomb key yimb ak mer; yikop kinjeŋ nup ak, Gor aŋgek pindsipiyn aŋgnik.’  
\v 29 Bi gok biyn dipay ñin ak, buŋgiy kiyk yimb gok, ‘Biyn kun ak chin rek ma dipun aŋgiy’ gos ak ma niŋbay. ‘Buŋgiy chin ak, biyn nuk ak pisnep dip aŋgiy,’ miñmiñ yimb gipay. Yand mey kun ak rek. Nuk biynimb gok kuyip kun giy disap ak, yip tep gip.  
\v 30 Yimb nup aranakniŋ, yimb yip apyowniŋgamb ak, tep yimb.   
\p
\v 31 “Bi semb biyoŋ nimb wip ak, Biyomb yimb. Biynimb man ar biy nimb gok, semb biyoŋ nimb apiy rek, minim yipul yimb nuk niŋiy aŋgip rek aŋgniŋgiy. Kiyk lum ar biy nimb ak mey; lum ar biy minim ak aŋgniŋgambay.  
\v 32 Nuk Nop yip mindiy wak rek, minim yipul yimb ak aŋgip ak pen; minim nup ak ma dipay.  
\v 33 Pen biynimb minim nup dipay gok, Gor minim ak niŋind nep aŋgip aŋgiy dipay.  
\v 34 Gor bi yokak kun ak nup, Kawnan nuk ak yokek ap yip nep mindip ak mey; minim aŋgñimb ak, Gor minim yipund giy ak aŋgñimb.  
\v 35 Nop Ñinuk nup wasemb ay, tap okok maŋgiysek kond mindonimuŋ aŋgiy, di ñin ar nup ak ayip.  
\v 36 Biynimb an Ñinuk nup gosimb niŋniŋgambay gok gek, perper mindeniŋgambay; pen biynimb nup kirginiŋgambay gok kuyip gek, miker diyiŋg nep mindeniŋgambay aŋgak.”   
\c 4  
\s1 Jiysis Samariya Biyn Anup Minim Aŋgñak  
\p
\v 1 Pen bi Peresiy gok niŋyak; biynimb kuŋaynep, Jiysis ker mindon aŋgiy, apey kuyip ñiŋg pikñak; pen Jon ker, biynimb gunap nep apey kuyip ñiŋg pikñak.  
\v 2 Pen Jiysis nuk key kuyip ñiŋg ma pikñak; binuk gok nep, biynimb gok kuyip ñiŋg pikñiyak.  
\v 3-4 Pen Peresiy kay minim kun ak rek aŋgeyak niŋiy, Jiysis Jiwdiya kirgiy, andkind Galiyliy amniŋg, Samariya biynimb mindeyak namb ak amiy,  
\v 5 miñmon Siyka amjakak. Miñmon Siyka maŋ kun siŋak mey, Jekop nind ñinuk Josep nup mankumb bap aŋgak.  
\v 6 Pen Jekop ñiŋg kaw dak ak mindek ak mey, Jiysis apek apek, pumbnamb yomb yoŋ won ak yiruk gek, am ñiŋg kawrumb gol kun ak bisgak.   
\p
\v 7-8 Pen binuk gok, keñmaŋgiy tawniŋg miñmon Siyka maŋ kun ak amniyakniŋ, nuk nep bisiŋg mindek. Kun giy bisiŋg mindakniŋ, biyn Samariya nimb bap ñiŋg malniŋg apek, Jiysis aŋgak, “Yip ñiŋg mal ñey ñiŋiyn aŋgak.”  
\v 9 Aŋgek, biyn kun ak aŋgak, “Nimb Jiwda biynimb, chinup Samariya biynimb niŋiy asikrep gipim ak pen, yergiy yip ñiŋg mal ñey ñiŋiyn aŋgiy aspan?”   
\p
\v 10 Kun aŋgek, Jiysis aŋgak, “Nand Gor Bi yokek miñiy ap minim asap biy nup niŋbinap rek, nup ñiŋg ñimbiy perper mindeniŋgambay ak aŋgniŋembnap, nip ñimbikop aŋgak.”   
\p
\v 11 Aŋgek aŋgak, “Bi. Ñiŋg malep tiyn nand bap ma mindiy, ñiŋg ak kunep yiy akyaŋ mindip. Kun ak, ñiŋg ñimbiy perper mindeniŋgambay kun ak, akay nimb diniŋgamban?  
\v 12 Basind yes chin Jekop tikayep biynimb nuk gok sek, kanj siypsiyp nuk gok sek ñimbyiŋgipay ak mey; chinup aŋgek ñimbun. Pen aspan kun ak, yand biyomb Jekop bi sikoy aŋgiy aspan?”   
\p
\v 13 Aŋgek, Jiysis aŋgak, “Biynimb ñiŋg biy ñiŋniŋgambay gok, tip ak ñiŋg nen giniŋgamb;  
\v 14 pen biynimb ñiŋg yand ñen ñiŋniŋgambay gok, tip ak ñiŋg nen ma giniŋgamb. Pen ñiŋg yand ñen ñimb namb kiyk biyaŋ ayniŋgambay kun ak, ñiŋg kilam rek jiwyiŋg, kuyip gek perper mindeniŋgambay aŋgak.”   
\p
\v 15 Kun aŋgek, biyn kun ak aŋgak, “Yip ñiŋg kun ak ñey ñimben, kisen yip ñiŋg nen ma ginimuŋ. Pen ap ñiŋg biy ma malnim aŋgak.”   
\p
\v 16 Aŋgek, Jiysis aŋgak, “Am naŋgumiy nup poŋind owan aŋgak.”   
\p
\v 17 Aŋgek aŋgak, “Yand bi sek mer aŋgak.”  
\p Aŋgek, Jiysis aŋgak, “Minim kun ak niŋind aspan.  
\v 18 Bi onep mamind ak dinak ak pen; bi miñiy yip mindpiyr ak, naŋgumiy mer. Kun ak niŋind aspan aŋgak.”   
\p
\v 19 Kun aŋgek, biyn ak aŋgak, “Yand niŋbiyn; nand bi Gor minim aŋgep bap.  
\v 20 Apis basind chin wosrey gok, dum biy Gor nup lotiw giyiŋgipay rek, chin kunep lotiw gi mindpun ak pen; nimb Jiwda kay, Jerusalem nep lotiw giniŋgiy apim aŋgak.”   
\p
\v 21 Aŋgek aŋgak, “Nip niŋind yimb aspiyn. Kisen dum kun biy akaŋ, Jerusalem nep lotiw ma giniŋgambim.  
\v 22 Nimb Samariya biynimb, bi aŋgniŋbim ak nup ma niŋbim. Bi biynimb tuŋgasik dep kun ak Jiwda nimb ak mey, chin Jiwda gok niŋbun.  
\v 23 Ñin per kond mindyiŋgipun ak miñiy wip. Biynimb Gor nup lotiw niŋind yimb giniŋgambay gok, Kawnan nuk ak gos ñakniŋ giniŋgambay ak mey; kuyip niŋek tep giniŋgamb.  
\v 24 Nuk Kawnan ak mey; biynimb nup lotiw giniŋgambay gok, Kawnan nuk ak yip mindiy, gos tep ñakniŋ lotiw niŋind yimb ar ak giniŋgambay aŋgak.”   
\p
\v 25 Jiysis kun aŋgek, biyn ak aŋgak, “Yand niŋbiyn; kisen Kiyŋ yomb key yimb “Krays” apay ak apiy, chinup aŋgñirep giniŋgamb aŋgak.”   
\p
\v 26 Aŋgek, Jiysis aŋgak, “Bi kun ak mey yand. Nand yip minim aspur biy aŋgak.”   
\p
\v 27 Kun aŋgakniŋ, binuk gok kiyk apchakiy, Jiysis biyn ak yip minim aŋg minderik niŋiy, jiwdiyak. Pen kiyk bap tikjakiy, biyn anup minim nand yerip mindip aŋgiy, ma aŋgniŋyak. Jiysis nup kunep, yenen biyn kun biy yip minim aspiyr aŋgiy ma aŋgniŋyak.   
\p
\v 28 Pen biyn ak, ñiŋg tiyn ak kirgiy, tip ak andkind dawin amiy, biynimb mindeyak kun okok kuyip aŋgak,  
\v 29 “Apiy, tap okok maŋgiysek gipiyn rek aŋgñimb bi ak niŋim! Nuk Kiyŋ yomb key yimb ak rek ayip aŋgak.”  
\v 30 Kun aŋgek, biynimb kun gok Jiysis nup niŋniŋg dawin ak kirgiy, saŋdiyak.   
\p
\v 31 Ma wiyak won ak Jiysis binuk gok, nup nembnemb giy aŋgyak, “Tiysa. Tap ñiŋan aŋgyak.”  
\v 32 Aŋgey, nuk aŋgak, “Tap ñiŋemb yand per ñimbiyn ak nimb ma niŋbim aŋgak.”  
\v 33 Kun aŋgek, binuk gok kiyk keynep aŋgniŋ aŋgniŋ giy aŋgyak, “Biynimb gunap nup tap keñmaŋgiy dap ñey ñimbamb?”   
\p
\v 34 Pen Jiysis kuyip aŋgak, “Nimbip keñmaŋgiy nen gip; yip pen tap kun gok nen ma gip. Bapiy minim aŋgak anep gos ayamb, woŋg aŋgip kun ak gi jiwiyn aŋgiy niŋbiyn.  
\v 35 Minim bap apun, miñiy wiyt maŋgiy yoksipun ak takin omiŋal omiŋal mindiy, maŋgiy pikgek am tik dand winiŋgambun apun ak pen; miñiy kun ma aŋgjun. Windin nimb ak niŋdand pandikiy niŋim! Wiyt woŋg gok pikgiy, tik dand owep rek mindip.  
\v 36 Kun ak mey per gep rek, biynimb man piŋiypaŋgiy wiyt maŋgiy yokpay gok sek, tik dand opay gok sek tap ñiŋemb dipay ak niŋiy miñmiñ gipay.  
\v 37 Pen minim bap: bi bap tap yiŋ yokniŋgamb; bi bap tap ñiŋemb kun ak diniŋgamb apay. Minim kun ak niŋind apay.  
\v 38 Nimbip aŋgyoken, am wiyt maŋgiy tik dand opim. Pen wiyt woŋg kun ak nimbik ma gipik; biynimb gunap kilis kiyk ak gey jakek, nimb yikop tik dand opim aŋgak.”   
\p
\v 39 Biyn Samariya nimb ak, am biynimb nuk gok kuyip aŋgak, “Bi kun ak tap yeripyerip gipiyn gok maŋgiysek aŋgñimb aŋgak.” Kun aŋgek kiyk, ak Biyomb chinup biynimb pisnep kumjun rek ayip gok, kim diniŋgamb aŋgiy; nup gosimb niŋyak.   
\p
\v 40 Pen Samariya biynimb Jiysis mindek ak apiy, nup aŋgyak, “Ñin gunap chin yip mindey aŋgey,” am ñin omiŋal kiy yip mindyiŋg,  
\v 41 minim aŋgñek, biynimb tapin gunap sek nup gosimb niŋyak.  
\v 42 Pen biyn kun anup aŋgyak, “Miñiy minim nak anep aŋgey ma niŋbun; minim nuk ak key aŋgek niŋbun: nuk nep mey; bi chinup biynimb miñmon keykey di Nop yip jimñiy ayniŋgamb ak niŋiy, nup gosimb niŋbun aŋgyak.”   
\s1 Jiysis Biyomb Bap Ñinuk Anup Gek Suŋ Ayak  
\p
\v 43 Jiysis ñin omiŋal Samariya miñmon sikoy kun ak mindiy, minek ak kuyip kirgiy, Galiyliy propens amnak.  
\v 44 Nind minim bap aŋgiy aŋgak, “Bi Gor minim aŋgep gok, miñmon kiyk key ak mindiy aŋgey, kuyip ma dipay aŋgak.”  
\v 45 Pen Pasopa ñin ak, Galiyliy biynimb gunap am Jerusalem mindeyak, Jiysis tap mageprek gok gek niŋyak ak mey, Galiyliy apchakek niŋiy, nup miñmiñ giyak.   
\p
\v 46 Pen Jiysis Galiyliy amiy, miñmon sikoy Keyna amnak. Miñmon kun ak mey, nind ñiŋg yimb ak gek wayn ayak.  
\p Pen biyomb miñmon Kapaniyam nimb bap, ñinuk nup tap gek,  
\v 47 minim bap niŋak; Jiysis Jiwdiya kirgiy, ap Galiyliy mindek. Kun ak niŋiy mey, mindek ak apiy, nembnemb giyiŋg aŋgak, “Ñiyand ak tap giy kumniŋg gisap. Nand kasek amiy, nup gey suŋ ayaŋ aŋgak.”   
\p
\v 48 Kun aŋgek, Jiysis aŋgak, “Yip yikop ma gosimb niŋniŋgambim; tap mageprek gunap gen niŋiy nep, yip gosimb niŋniŋgambim aŋgak.”   
\p
\v 49 Pen biyomb kun ak aŋgak, “Biyomb! Apey amnur! Mer ak; ñiyand ak kumniŋgamb aŋgak.”   
\p
\v 50 Aŋgek, Jiysis aŋgak, “Amnoŋ! Ñinak mindeniŋgamb aŋgak.”  
\p Kun aŋgek, niŋind aŋgip aŋgiy saŋdak.  
\v 51 Kinjeŋnamb okok amnakniŋ, bi nup woŋg giyiŋgipay gunap ap, nup namb pikiy aŋgyak, “Ñinak ak ma kumniŋgamb; mindeniŋgamb aŋgyak.”   
\p
\v 52 Kun aŋgey, won akay rek suŋ ayip aŋgiy, kuyip aŋgniŋek aŋgyak, “Toyrik pumb kuyim gak won ak aŋgyak.”   
\p
\v 53 Kun aŋgey, nuk niŋak: ñinak mindeniŋgamb aŋgak won anep suŋ ayak ak mey, biynimb nuk gok yip, Jiysis nup gosimb niŋyak.   
\p
\v 54 Pen Jiysis nind Keyna apiy, ñiŋg ak gek wayn ayak; kisen pen am miñmon Jiwdiya mindiy apiy, biyomb ak ñinuk nup gek suŋ ayak. Kun gek nup bi yerip rek ak miseŋ yimb niŋniŋgiy rek ayak.   
\c 5  
\s1 Jiysis Gek Bi Ñiŋg Maŋgiy Chemb Gol Mindek Ak Suŋ Ayak  
\p
\v 1 Kisen pen, Jiwda lotiw ñin yomb bap apek, Jiysis Jerusalem amnak.  
\v 2 Jerusalem kinjeŋram kanj siypsiyp dand amiy apiy giyiŋgipay gol siŋak; ñiŋg maŋgiy chemb won bap mindek. Ñiŋg maŋgiy chemb won kun ak Hiybriw minim aŋgiy, Betsayda aŋgyiŋgipay. Pen ñiŋg gol kun siŋak, korip sikoy band onep mamind ak mindek ak mey,  
\v 3 biynimb tap gak gunap, windin koy gak gunap, ñin tomb kalaw gak gunap ap, korip band kun gok mindeyak.  
\v 4 Yenen: Gor enjol bap gip rek, apiy am ñiŋg maŋgiy chemb biyaŋ kaskas gakniŋ, nind amiy maŋgiysek tawon amek, chinup suŋ ayniŋgamb aŋgiy ap mindeyak.  
\v 5 Pen bi tap gek pernep kum mindek, simiy yin ñin jiwiy, andikiy anjip piskind ak amnak bap mindek.  
\v 6 Jiysis bi kun ak per kum mindyiŋgip rek, nup aŋgniŋiy aŋgak, “Nip suŋ aynimuŋ aŋgiy niŋban?”   
\p
\v 7 Aŋgek, bi tap gak kun ak aŋgak, “Biyomb! Ñiŋg ak kaskas gakniŋ, biynimb yip diy, ñiŋg maŋgiy chemb namb biyaŋ ayniŋgiy bap ma mindpay. Ñiŋg namb biyaŋ nind amniyn aŋgen; biynimb gunap kasek nind nep ambay aŋgak.”   
\p
\v 8 Kun aŋgek, Jiysis aŋgak, “Tikjakiy, minj nak ak winiŋg dand saŋdan aŋgak.”  
\v 9 Aŋgek, won kun anep nup suŋ ayakniŋ, minj nuk ak winiŋg dand amnak.  
\v 10 Pen Jiysis bi gek suŋ ayak ñin kun ak, Jiwda lotiw ñin ak mey, biyomb kiyk gok, bi kun ak nup aŋgyak, “Ñin biy lotiw ñin ak, yenen minj band ak dand taspan?”   
\p
\v 11 Aŋgey aŋgak, “Bi yip gek suŋ ayip ak aŋgip, ‘Tikjakiy minj band nak ak winiŋg dand amnoŋ aŋgamb,’ dand taspiyn aŋgak.”  
\v 12 Aŋgek aŋgyak, “Bi nip aŋgek, minj band winiŋg dand taspan kun ak mey akay aŋgyak.”  
\v 13 Pen Jiysis biynimb kuŋay mindeyak namb kun okok kapkap amnak rek, bi yip gek suŋ ayip mey biy aŋgiy, aŋgnimuŋ rek ma ayak.   
\p
\v 14 Kisen pen, Jiysis bi kun anup, Gor aŋgniŋep korip miŋgan ak niŋiy aŋgak, “Niŋan! Nip suŋ ayip. Kun ak tap siy tap timey gipan ak kirginimin. Mer ak, nip tap yomb yimb ginimuŋ rek ayip aŋgak.”   
\p
\v 15 Pen bi kun ak nuk andkind amiy, Jiwda biyomb gok kuyip aŋgak, “Jiysis nep yip gamb suŋ ayip aŋgak.”  
\v 16 Kun aŋgek niŋiy, lotiw ñin ak gek suŋ ayak aŋgiy, Jiysis nup miluk niŋyak.  
\v 17 Nuk pen aŋgak, “Bapiy yand ak woŋg ginep mindip rek, yand kunep ginim aŋgak.”  
\v 18 Kun aŋgek, Jiwda biyomb gok, nup nind ñaŋgjun aŋgiy gos niŋyak ak, kilis yimb giy niŋyak. “Lotiw ñin chinup low ar ak nep ma timbrikip; yand Gor Ñinuk aŋgip ak, Gor mindip rek mindpiyn aŋgiy asap aŋgyak.”   
\s1 Nop Aŋgek Ñinuk Woŋg Ar Keykey Gip  
\p
\v 19 Jiysis pen kuyip aŋgak, “Nimbip niŋind aspiyn: Ñi ak nuk key tap bap ginimuŋ rek ma ayip; Nop tap giniŋgamb gok nep niŋiy giniŋgamb. Kun ak, Nop giniŋgamb rek, Ñinuk kunep giniŋgamb.  
\v 20 Nop Ñinuk nup wasemb ay, tap nuk gip gip gok maŋgiysek yomimb. Gunap yomek mey, tap key yimb gok gek niŋiy, nimb maŋgiysek wal aŋgniŋgambim.  
\v 21 Pen Nop biynimb kumbay gok, gek tikjakpay rek, Ñinuk kunep, biynimb gunap gen tikjakyaŋ aŋgiy, gek tikjakniŋgambay.  
\v 22 Biynimb yerer gipay; gos yerip yerip niŋbay ak, Nop key kuyip ma bilokip; Ñinuk nup aŋgek bilokip.  
\v 23 Kun ak mey, Nop yimb ak dand araniy, Ñinuk nup yimb ak dand araniy giniŋgiy. Pen biynimb Ñinuk anup yimb ma dand aranimbay gok, Nop yokek owak anup yimb ak kunep, ma dand aranimbay.   
\p
\v 24 “Nimbip niŋind yimb aspiyn. Biynimb minim yip ak niŋiy, Bi yip aŋgyokek winik anup, gosimb niŋniŋgambay gok, kumemb kind ak kirgiy, perper mindep kind ak mindpay. Kun ak mey, kor yomb ak ma niŋniŋgambay; perper mindeniŋgambay.  
\v 25 Nimbip niŋind yimb aspiyn. Ñin kisen per kond mindpun ak miñiy wip biy, biynimb kumniŋgiy rek mindpay gok, Gor Ñinuk minim ak niŋey, kuyip dek, biynimb nuk mindeniŋgambay.  
\v 26 Nop tap okok maŋgiysek kim mindep kiñiŋ ak mindip rek, Ñinuk kunep kim mindep kiñiŋ ak mindip.  
\v 27 Nuk Bi bap Ñinuk ak mey; Nop aŋgek biynimb gok kuyip bilokniŋgamb.  
\v 28 Minim aspiyn kun ak niŋiy wal ma aŋgnimimb; kisen nuk, biynimb kumey komyak gok aŋgek,  
\v 29 maŋgiysek tikjakiy; biynimb mindrep giyiŋgipay gok, am Gor yip mindeniŋgambay; pen mindrep ma giyiŋgipay gok, miker yomb diniŋgambay.  
\v 30 Yand yerip yerip gipiyn ak, key niŋiy ma gipiyn; Bapiy nep yip aŋgamb gipiyn. Kun ak biynimb bilokpiyn ak, Bapiy aŋgip rek niŋiy, yipund giy nep bilokpiyn. Key niŋiy gen, bilokrep ma gip apkip ak pen; Bi yip aŋgek winik ak, gos nuk ñimb rek niŋiy gipiyn.   
\s1 Yip Bi Yerip Rek Aŋgiy Ma Niŋbim Aŋgak  
\p
\v 31-32 “Yand nep Gor yip yokek winik apnip ak, yipund ma gipkop. Pen yand niŋbiyn: Bi yip yokek winik ak, minim nuk aŋgip ak, niŋind yimb nep aŋgip.  
\v 33 Nimb Jiwda kay am Jon nup, yip bi yerip rek aŋgiy aŋgniŋem, minim yipul yimb ak nimbip aŋgñak.  
\v 34-35 Gor aŋgyokek awak ak mey; lam yin tep gip rek ak aŋgak. Melik kun ak niŋiy, miñmiñ gipik ak pen, won ak kirpik. Yand niŋen, Jon akaŋ biynimb gunap minim aŋgniŋgambay ak, minim yomb mer ak pen; minim yand apiyn ak niŋrep giy, Gor nup chiŋgem, miker yomb ak nimbip ma dinimuŋ aŋgiy aspiyn.   
\p
\v 36 “Jon nimbip aŋgrep gak ak pen; ak yikop minim nep aŋgak. Yand apiy, Bapiy ginimin aŋgak rek, tap key yimb gok gipiyn ak mey; nuk yip yokak ak niŋun aŋgiy, miseŋ yimb niŋbikip.  
\v 37-38 Pen Bapiy yip yokak ak, yip aŋgiy minim aŋgip ak pen; minim nup ma diy, yip gosimb ma niŋbim. Kun ak minim nup ak ma niŋiy, nup Bi yerip rek ak ma niŋiy gipim.   
\p
\v 39-40 “Nimb perper mindenjun aŋgiy, Baybol buk day nind tikyak gok niŋrep gun aŋgiy, per niŋbim ak, tep gipim ak pen; yip aŋgiy tikyak rek niŋiy, yip ker apem, nimbip gen suŋ-tep mindiy perper ma mindeniŋgambim.  
\v 41 “Biynimb gok yimb yip dand araniyaŋ aŋgiy ma aspiyn;  
\v 42 Gor nup gosimb ma niŋbim ak niŋiy aspiyn.  
\v 43 Bapiy nep yip aŋgek opiyn ak pen, yip ma dipim. Pen bi kisen bap gos nuk key niŋiy apeniŋgamb, nup diniŋgambim.  
\v 44 Biynimb gok chinup niŋey tep ginimuŋ aŋgiy nep niŋbim; Biyomb yimb ak chinup niŋek tep ginimuŋ aŋgiy, gos ak ma niŋbim. Kun ak yergiy nup gosimb niŋem, nimbip diniŋgamb?   
\p
\v 45 “Pen Nop Ñinuk minim ak diy, chinup kor giniŋgamb aŋgiy gos ak ma niŋnimimb. Mosis aŋgiy tikak rek nep giniŋgambun apim ak pen; minim aŋgak kun ak diy, nimbip kor giniŋgamb.  
\v 46 Pen Mosis Baybol buk minim tikak gunap ma dipik rek; minim yip aŋgak ak sesek ma dipik.  
\v 47 Minim nup ak diy rek, minim yip ak kunep dipkip aŋgak.”   
\c 6  
\s1 Jiysis Bi Payp Tawsin Rek Tap Keñmaŋgiy Ñek Ñiyak  
\r (Mat 14:13-21; Mak 6:30-44; Luk 9:10-17)  
\p
\v 1 Pen Jiysis kun giy mindiy, bot diy Galiyliy chemb tikiy, pis bindoŋ amnak. Galiyliy chemb kun ak nep, yimb bap Taybiyriyas aŋgyiŋgipay.  
\v 2-6 Pen nuk biynimb gok gek, suŋ ayek niŋyak rek, biynimb kuŋaynep nup kisen giyiŋgipay. Ñin namb kun ak, Jiwda ñin yomb Pasopa apay ak maŋ maŋ gak rek, biynimb kuŋaynep miñmon namb kun ak taŋgeyak. Kun ak niŋiy, Jiysis binuk gok yip am dum bap, bisiŋg mindyiŋg niŋak; biynimb kuŋay yimb nep nup niŋniŋg apeyak. Niŋiy, yerer giniŋgamb ak key niŋak ak pen; binuk Piyliyp yerip aŋgniŋgamb aŋgiy, nup aŋgak, “Chin keñmaŋgiy akay nimb diy, biynimb guniy kuyip ñon ñiŋniŋgambay aŋgak.”   
\p
\v 7 Aŋgek, Piyliyp aŋgak, “Tiw handret kiyna rek dand amiy, biret taw dand apiy, tipaŋg siskoy giy, maŋgiysek ñey ñiŋniŋgiy rek ma ayniŋgamb aŋgak.”   
\p
\v 8 Kun aŋgek, Saymon Piyta numam Enjriw aŋgak,  
\v 9 “Ñiskoy bap, biret onep mamind ak, piys omiŋal sek di mindip biy ak pen, ak tap yomb mer aŋgak.”   
\p
\v 10 Aŋgek, Jiysis aŋgak, “Biynimb gok aŋgem, bisgiyaŋ aŋgak.” Kun aŋgek, binuk gok biynimb gok kuyip aŋgeyak, tap kaskas ar kun okok bisgiyak. Biynimb kuŋaynep kun gok, bi gok nep, payp tawsin rek amnak.   
\p
\v 11 Kiyk kun giy bisgiyakniŋ, Jiysis biret ak diy, Gor nup tep aŋgiy, kuyip bilok ñak. Piys ak kunep gak. Kuyip kun giy bilok ñek, ñimbey ñimbey tapin ayek, day gok kirgiyak.  
\v 12 Kun gey, binuk gok kuyip aŋgak, “Tap ñimbiy kirpay gok, dand doŋwiy ma gep aŋgak.”  
\v 13 Aŋgek, binuk gok yipruŋg wand yiŋgey yiŋgey, wand onep wimiŋgan ak arachakak.   
\p
\v 14 Biynimb gok tap mageprek gak kun ak niŋiy aŋgyak, “Chin miñiy niŋbun; bi biy mey, bi Gor minim aŋgep mankumb biy winiŋgamb aŋgiy, per apun ak aŋgyak.”  
\v 15 Pen Jiysis niŋak; biynimb gok nup ap kilis giy, kiyŋ chin mindeŋ aŋgniŋgambay ak niŋiy, nuk tip ak am, yirik okok key asiy mindek.   
\s1 Jiysis Ñiŋg Kas Ar Ak Tawind Amnak  
\r (Mat 14:22-23; Mak 6:45-52)  
\p
\v 16 Pen duŋgep won ak, Jiysis binuk gok tip ak Kapaniyam amniŋg, am ñiŋg chemb biyaŋ amiy,  
\v 17 Jiysis apek amnun aŋgiy, kond mind gey gey kisyim apek, kiyk nep bot diy saŋdiyak.  
\v 18 Amniyakniŋ, pinim yomb diy, ñiŋg ak paŋgak.  
\v 19 Pen tapin nep pul gi dand ñiŋg namb siŋak amyiŋg niŋyak; Jiysis ñiŋg kas ar ak tawind kiñiŋ kun siŋak apchakek, niŋiy pirikeyak aŋgak,  
\v 20 “Ma piriknimimb! Ak yand nep aŋgak.”  
\v 21 Kun aŋgek, ma pirikiy, nup bot miŋgan aŋgey amnakniŋ, miñmon wikan amniŋg giyak ak amjakyak.   
\s1 Jiysis Nup Piyow Niŋyak  
\p
\v 22-23 Minek biynimb gok tip ak Jiysis nup niŋniŋg; Gor nup tep aŋgiy, tap ñek ñiŋyak tip ak amniyak. Amiy, minim bap niŋyak: bot diy wiyak ak, binuk gok nep diy amniyak; Jiysis yip ma amniyak.  
\v 24 Pen Jiysis yip ma amniyak rek, nup niŋun aŋgiy, Taybiyriyas nimb bot gunap diy, Kapaniyam amniyak.   
\s1 Jiysis Nup Diy Mey Perper Mindeniŋgambay  
\p
\v 25 Kapaniyam amjakiy, Jiysis nup niŋiy aŋgyak, “Tiysa. Nand won akay biy opan?”  
\v 26 Aŋgey aŋgak, “Nimbip niŋind aspiyn. Keñmaŋgiy ñen, ñimb mer niŋiy kirgipim rek, yip tip piyow taspim; pen tap mageprek gipiyn minim junj ak ma niŋbim.  
\v 27 Tap ñimbiy per ma mindeniŋgambim gok piyow niŋraspim ak kirgiy, Bi bap Ñinuk nimbip gek perper mindeniŋgambim ak niŋiy, ar kun ak amnimimb. Bapiy Gor Bi kun ak nup, bi yand yimb aŋgiy yip mindek mey, tap mageprek ak gek niŋbik aŋgak.”   
\p
\v 28 Kun aŋgek aŋgyak, “Perper mindonjun aŋgiy, Gor gos nuk niŋimb ak, nup yergiy rek direp ginjun aŋgyak.”   
\p
\v 29 Aŋgeyak, Jiysis aŋgak, “Gor nup tep giniŋgamb ak mey, Binuk yokek wak ak, Gor nep yokek awak aŋgiy, nup gosimb niŋniŋgambim aŋgak.”   
\p
\v 30 Kun aŋgek aŋgyak, “Chinup tap mageprek bap gey niŋiy, Gor nep nip yokek winak aŋgiy niŋjun. Kun ak chinup tap yerip rek giniŋgamban?  
\v 31 Apis basind sikop wosrey, miñmon nep namb okok mindiy, tap mana apay ak ñimbyiŋgipay. Mosis kuyip gi tep gek, tap mana kun ak di biret rek gay ñimbyiŋgipay ak, Baybol buk ak tikiy aŋgyak, ‘Kuyip keñmaŋgiy semb biyoŋ nimb ak ñek, ñimbyiŋgipay aŋgyak.’”   
\p
\v 32 Kun aŋgeyak, Jiysis kuyip aŋgak, “Nimbip niŋind yimb aspiyn. Biret semb biyoŋ nimb diy ñiŋyak kun ak, Mosis mer: Bapiy yand ak ñek ñimbyiŋgipay. Nuk nep mey; nimbip biret niŋind yimb anup, yokek wip.  
\v 33 Biret niŋind yimb yokek wip aspiyn kun ak, Bi semb biyoŋ nimb biy apiy, biynimb gok kuyip gek suŋ-tep mindiy, perper mindeniŋgambay anup aspiyn aŋgak.”   
\p
\v 34 Jiysis kun aŋgek aŋgyak, “Biyomb. Biret kun ak chinup ñiyiŋg nep mindenimin aŋgyak.”   
\p
\v 35 Aŋgeyak aŋgak, “Yand nep mey biret rek; biynimb yip dipay gok perper mindeniŋgambay. Biynimb yip gosimb niŋiy, yip ker winiŋgambay gok, tip ak yiwan rek akaŋ, ñiŋg nen rek ma giniŋgamb; mey tep aŋgiy niŋniŋgambay.  
\v 36 Pen nimbip aŋgambiyn rek: yip windin niŋbim ak pen, yip gosimb ma niŋbim.  
\v 37 Bapiy biynimb yip aŋgniŋgamb gok, yip ker winiŋgambay. Biynimb yip ker winiŋgambay gok, ma yimb aŋgyokniŋgayn.  
\v 38 Yenen: yand semb biyoŋ nimb winik ak, key niŋbiyn rek giyn aŋgiy ma winik; Bi yip yokek winik ak, gos nuk niŋiy aŋgip rek, giyn aŋgiy winik.  
\v 39 Nup tep giniŋgamb ak mey: biynimb yip aŋgip gok niŋminden, gunap ma kurginiŋgiy; ñin kisen ak apek, maŋgiysek gen tip ak tikjakniŋgiy.  
\v 40 Bapiy nuk aŋgip ak, ‘Biynimb gok Ñiyand anup minim ak niŋey, nup gosimb niŋey mey; kuyip gen perper mindeniŋgambay aŋgip.’ Kun ak ñin kisen ak apek, kuyip gen tikjakniŋgambay aŋgak.”   
\p
\v 41 Pen Jiysis minim kun aŋgyiŋg, yand nep mey, biret semb biyoŋ nimb wip ak aŋgek,  
\v 42 Jiwda biynimb gok pemiy aŋgiy aŋgyak, “Bi biy Josep ñinuk Jiysis nep rek? Nop nonim nuk ak chin niŋbun. Kun ak yergiy pen, semb biyoŋ nimb opiyn aŋgip?”   
\p
\v 43 Kun aŋgeyak, nuk pen aŋgak, “Pemiy ma aŋgnimimb.  
\v 44 Biynimb bap gos peyiŋg yip ker ma winiŋgambay; Bapiy gos tep ñek nep mey, yip ker apey, ñin kisen ak kuyip gen tip ak tikjakniŋgambay.  
\v 45 Baybol buk ak tikiy aŋgyak, ‘Gor biynimb maŋgiysek nimbip gok kuyip gos ñiniŋgamb aŋgyak.’ Biynimb gos nuk nimb rek niŋbay gok maŋgiysek, yip ker opay.  
\v 46 Biynimb gunap Bapiy Gor nup windin ma niŋbay; Bi yokek wip anep nup niŋimb.  
\v 47 Nimbip niŋind yimb apiyn; biynimb yip gosimb niŋniŋgambay gok, perper mindeniŋgambay.  
\v 48 Kun ak yand mey, biret ñimbiy kim mindeniŋgambay ak.  
\v 49 Nasind napis sikop wosrey, miñmon nep namb okok mindiy, tap mana ak ñiŋyak ak pen, yep won bap mindiy kumyak.  
\v 50 Biret Gor yokek owak aŋgiy, yand aspiyn ak; biynimb ñimbiy, perper mindeniŋgambay.   
\p
\v 51 “Yand biret kim mindep semb biyoŋ nimb winik. Biynimb biret kim mindep semb biyoŋ nimb kun ak, ñimb namb biyaŋ ayniŋgambay gok, perper mindeniŋgambay. Pen biynimb gok tap ñimbyiŋg nep mindpay. Mumbwak yand ak mey, kun ak rek. Biynimb miñmon okok maŋgiysek kuyip aŋgiy, mumbwak yand ak Gor nup simboŋginiŋgayn ak mey; chinup nen kumimb aŋgiy gosimb niŋniŋgambay biynimb gok, perper mindeniŋgambay aŋgak.”   
\p
\v 52 Jiysis kun aŋgek, Jiwda biynimb kiyk keynep penpen aŋgiy, gunap aŋgyak, “Bi biy chinup yergiy, mumbwak nuk ak ñek ñiŋniŋgambun?”   
\p
\v 53 Aŋgeyak, Jiysis aŋgak, “Nimbip niŋind yimb aspiyn. Biynimb Bi bap Ñinuk kiros bak biyoŋ kumniŋgamb ak, chinup nen kumniŋgamb; likañ nuk yowniŋgamb ak, chinup nen yowniŋgamb aŋgiy, yip di namb kiyk biyaŋ ayniŋgambay gok nep, Gor deniŋgamb perper mindeniŋgambay.  
\v 54 Kun ak biynimb mumbwak likañ yip diniŋgambay gok, perper mindeniŋgiy rek ayniŋgamb. Ñin kisen ak apek, kuyip gen tip ak tikjakiy, perper mindeniŋgambay.   
\p
\v 55 “Kun ak keñmaŋgiy gok, tap yikop ñimbay ak pen; mumbwak yand ak sek, likañ yand ak sek tap yimb.  
\v 56 Biynimb mumbwak likañ yip niŋind yimb aŋgiy dipay gok, yip chiŋgipay. Yand kuyip pen kunep chiŋgipiyn.  
\v 57 Bapiy biynimb gok kim mindeniŋgiy aŋgiy, yip yokek winik ak, yip nep mindip ak mey, biynimb yip di namb biyaŋ ayniŋgambay gok kuyip gen, perper mindeniŋgambay.  
\v 58 Minim ar kun ak mey, biret semb biyoŋ nimb wip apiyn ak. Biret kun ak, basind apis sikop tap mana apay ak ñimbiy, mind dand amiy kumyak rek mer; biynimb biret yand apiyn ak, ñimb namb biyaŋ ayniŋgambay gok, perper nep mindeniŋgambay aŋgak.”   
\s1 Gunap Jiysis Nup Kirgiyak  
\p
\v 59 Jiysis Kapaniyam nan-gep korip ak mindiy, minim kun ak aŋgek,  
\v 60 biynimb nuk gok kuŋaynep niŋiy aŋgyak, “Minim miker gip kun ak, an rek niŋniŋgamb aŋgyak.”   
\p
\v 61 Aŋgyak kun ak, Jiysis key niŋiy aŋgak, “Minim kun ak aŋgen nimbip tep ma gip?  
\v 62 Pen Bi bap Ñinuk mindiy, owak biyoŋ tip andkind amnakniŋ, gos yerip niŋniŋgambim?  
\v 63 Mumbwak ak tap yikop; Gor Kawnan ak tap yimb. Minim nimbip apiyn ak, Gor Kawnan ak gos ñek apiyn ak mey; biynimb minim kun ak diniŋgambay gok, kuyip gek perper mindeniŋgambay aŋgak.”  
\v 64 Pen Jiysis nuk nind nep: an nup gos niŋniŋgamb, an nup gos ma niŋniŋgamb, an nup mimuŋg giniŋgamb ak niŋak ak mey, aŋgak, “Nimb gunap yip ma gosimb niŋbim aŋgak.”  
\v 65 Pen minim gunap sek aŋgiy aŋgak, “Ar kun ak nep nimbip apiyn; biynimb gos keynep niŋiy, yip gosimb niŋniŋgiy rek ma ayip; Bapiy nep mey, kuyip gos tep ñakniŋ, yip gosimb niŋniŋgambay aŋgak.”   
\p
\v 66 Jiysis minim kun ak aŋgjiwakniŋ, biynimb ap minim nup niŋyiŋgipay gok, kuŋaynep nup kirgiy, keykey amniyak.  
\v 67 Nup kiriŋg ameyak, binuk onep wimiŋgan ak kuyip aŋgniŋiy aŋgak, “Nimb kunep yip kiriŋg amniŋgambim?”   
\p
\v 68 Aŋgek, Saymon Piyta aŋgak, “Biyomb. An ker amjun? Minim nand apan ak niŋiy mey, perper mindeniŋgambun.  
\v 69 Nip niŋbun: nand Gor Bi suŋ-tep nuk, chinup yokip anep mindpan aŋgak.”   
\p
\v 70-71 Kun aŋgek, Jiysis pen, Jiwdas Yiskariyot Saymon ñinuk ak, kisen nup mimuŋg giniŋgamb rek niŋiy, kuyip aŋgak, “Nimbip onep wimiŋgan ak dipiyn ak pen; nimb bap bi timey Seytan ker mindpim aŋgak.”   
\c 7  
\s1 Jiysis Numam Nuk Gok Yip  
\p
\v 1 Kisen pen Jiwda biyomb gok, Jiysis nup ñaŋgniŋg gey niŋiy, Jiwdiya propens ma giraŋgyiŋgip; Galiyliy propens nep giraŋgyiŋgip.  
\v 2 Pen Jiwda ñin yomb kiyk, korip bandak band giy miñmiñ giyiŋgipay ak, maŋ maŋ gakniŋ,  
\v 3-4 Jiysis numam sikop, nup kunep ma gos niŋyak rek, mindek ak apiy aŋgyak, “Nand Biyomb mindpan rek, Jiwdiya amiy, biynimb minim nip niŋniŋg winiŋgiy gok, tap mageprek gipan rek gunap gey niŋniŋgiy.  
\v 5 Biynimb yomb mindniŋg gipay gok, tap kiyk gok weygiy ma gipay; miseŋ yimb gipay. Kun ak nand bi key yimb gipan ak, tap mageprek gunap gey, biynimb maŋgiysek niŋniŋgiy aŋgyak.”   
\p
\v 6 Kun aŋgey, Jiysis kuyip aŋgak, “Ñin monmon gok, ñin nimb ak mey, amniŋg amniŋgambim. Pen Gor yip aŋgayip ñin ak ma wip.  
\v 7 Biynimb Gor nup ma chiŋgpay gok, tap siy tap timey gipim aŋgen niŋiy, yip miluk niŋbay; pen nimbip niŋiy miluk niŋniŋgiy rek ma mindip.  
\v 8 Kun ak ñin yomb ak maŋ asaw rek, Jerusalem amnimimb; pen ñin yand ak ma wip rek, yand yip ma amniŋgambun aŋgak.”  
\v 9 Kun aŋgiy, nuk Galiyliy mindek.   
\s1 Jiysis Ñin Yomb Owakniŋ Jerusalem Amnak  
\p
\v 10 Pen kun aŋgek numam sikop nind amniyak. Kisen nuk amniŋg; miseŋ ma amnak, wey wey giyiŋg amnak.  
\v 11 Pen Jiwda biyomb gok, Jiysis akay aŋgiy, biynimb kuŋay ap mindeyak gok kuyip aŋgniŋyak.  
\v 12-13 Pen biynimb yikop gok, Jiwda biyomb kun gok kuyip pirikyak rek, minim kapkap aŋgyiŋg aŋgyak, “Jiysis bi tep yimb aŋgyak.” Gunap pen aŋgyak, “Mer. Nuk biynimb gok kuyip tom gip sek aŋgyak.”   
\p
\v 14 Ñin yomb kiyk kun ak, yep ñin kaw bap nep mindakniŋ, Jiysis apchakiy, Gor aŋgniŋep korip ak amiy, kuyip minim aŋgñak.  
\v 15 Aŋgñek niŋiy, Jiwda biyomb gok wal aŋgiy aŋgyak, “Bi biy sikul ma aŋgak ak pen, yergiy minim okok maŋgiysek niŋimb aŋgyak.”   
\p
\v 16 Kun aŋgyak ak pen, Jiysis aŋgak, “Minim aŋgñimbiyn gok, yand key niŋiy ma apiyn; Bi yip aŋgyokek winik anep gos ñamb apiyn.  
\v 17 Biynimb Gor aŋgip rek gun aŋgiy gi dand amniŋgambay gok, Gor minim nup akaŋ, minim yand key apiyn ak, kuyip gos ñek niŋniŋgambay.  
\v 18 Nimb niŋbim: biynimb minim kiyk key aŋgniŋgambay gok, yimb chin aranimuŋ aŋgiy, minim okok nimb okok nimb aŋgniŋgambay. Pen Gor bi yokek minim nup aŋgniŋg wip ak; bi minim yipund giy nep aŋgniŋgamb ak mey; yesek aŋgnimuŋ rek ma mindip.  
\v 19 Mosis, Gor aŋgak aŋgak rek low gunap aŋgñak ak pen; nimb bap low ar kun gok kindik ma gipim. Minim bap mindek mer; yip yikop yimb ñaŋgniŋg gispim aŋgak.”   
\p
\v 20 Jiysis kun aŋgek, biynimb ap mindeyak gok aŋgyak, “Nip an ñaŋgniŋg gisap. Nip kichekiy ambaŋ ayamb aspan?”   
\p
\v 21 Aŋgey, Jiysis aŋgak, “Yand tap mageprek nokom bap genik, nimb maŋgiysek lotiw ñin ak yenen kun gip aŋgiy, jiwdipik.  
\v 22-23 Nimb Mosis aŋgak rek, ñi gok tikiy, ñin onep ar ak mindiy, minek jiy ak kumbak tikpim. Gipim kun ak Mosis nuk mer, nasind yes sikop nind kiñiŋ gi gey mey kun gipim. Pen kumbak tikpim kun ak, ñin gunap Jiwda lotiw ñin ak apek, ma kirpim; monmon kumbak tikpim. Gipim kun ak rek, lotiw ñin ak, bi bap nup gen pisnep suŋ ayak ak; yip yenen miluk niŋbim.  
\v 24 Kun ak kisen minim ar ar nep niŋiy ma aŋgnimimb; niŋrep giy, yipund giniŋgamb ar ak niŋiy aŋgnimimb aŋgak.”   
\s1 Jiysis Mey, Kiyŋ Yomb Key Yimb Ak Akaŋ Aŋgyak  
\p
\v 25 Jerusalem biynimb gunap aŋgyak, “Biyomb gok, bi ñaŋgun aŋgiy niŋbay ak, mey biy rek ayip?  
\v 26 Pen niŋim! Bi kun ak nuk biynimb namb yomb biy minim aŋgakniŋ, pen minim bap ma aspay. Kun ak kiyk key, nuk bi kiyŋ yomb key yimb ak aŋgiy niŋbay rek ayip!  
\v 27 Pen bi kiyŋ yomb key yimb opkop ak, akay nimb wip aŋgiy ma niŋbinup; bi biy akay nimb wip ak chin maŋgiysek niŋbun aŋgyak.”   
\p
\v 28-29 Pen Jiysis Gor aŋgniŋep korip miŋgan biyaŋ, minim aŋg nep mindyiŋg, meŋg miŋgan dand araniy aŋgak, “Nimbik yip niŋrep yimb giy, akay nimb winik ak niŋbim. Pen yand key ma winik; Bi biynimb aŋgdep ak nep yip aŋgyokek winik. Yand nuk yip mindiy, yip aŋgyokek winik rek nup niŋbiyn; pen nimbik nup ma niŋbim aŋgak.”   
\p
\v 30 Kun aŋgek, nup chichiy diy dand kor amnun aŋgiy niŋyak ak pen; Nop Gor nup pikayniŋgambay aŋgiy aŋgayak ñin ak ma owak rek, biynimb bap nup ma chichiy diyak.  
\v 31 Pen biynimb kuŋaynep kun gok, gunap Jiysis bi kiyŋ yomb key yimb ak aŋgiy niŋyak. Niŋiy aŋgyak, “Bi kiyŋ yomb key yimb kisen winiŋgamb apay ak, tap mageprek kuŋaynep giy, bi biy nup wiyniym ginimuŋ rek ma ayip aŋgyak.”   
\s1 Jiysis Nup Am Dand Wim Aŋgiy, Poliys Gok Kuyip Aŋgyokyak  
\p
\v 32 Pen biynimb gok, bi kiyŋ yomb key yimb anup minim kun ak kapkap aŋgeyak niŋiy, bi Peresiy gok sek, bi Gor nup tap simboŋgep yomb gok sek Jiysis nup am dand winimimb aŋgiy, Jiwda poliys gunap aŋgyokyak.   
\p
\v 33 Jiysis pen aŋgak, “Yand yep won bap mindiy, Bi yip yokamb opiyn ak ker tip amniŋgayn.  
\v 34 Yip akay amimb aŋgiy piyowniŋgambim ak pen, ma niŋniŋgambim. Yand amniŋgayn ar ak, nimb kisen ginimimb rek ma ayip aŋgak.”   
\p
\v 35 Kun aŋgek, Jiwda biyomb gok kiyk keynep aŋgniŋ aŋgniŋ giy aŋgyak, “Nuk akay amek, nup ma niŋniŋgambun? Nuk am Jiwda biynimb jiw am Griyk mindpay okok amiy, biynimb kun okok kuyip minim aŋgñiyiŋg mindeniŋgamb nup ma niŋniŋgambun?  
\v 36 Pen yenen aŋgip, ‘Yip piyow niŋiy ma niŋniŋgambim; amniŋgayn ar ak kisen ginimimb rek ma ayip aŋgip’ aŋgyak.”   
\s1 Gor Kawnan Ak Ñiŋg Kilam Rek Jiwiy Winiŋgamb  
\p
\v 37 Jiwda ñin yomb kiyk kun ak, ñin kisen yimb ak apek, Jiysis tikjakiy, meŋg miŋgan dand araniy aŋgak, “Biynimb an kuŋam kinjik gek, yip ker apiy ñiŋg ñiŋniŋgiy.  
\v 38 Biynimb yip gosimb niŋniŋgambay gok, Baybol buk ak aŋgip rek, ñiŋg ñimbiy perper mindeniŋgambay ak, namb kuyip biyaŋ kilam jiwiy winiŋgamb aŋgak.”  
\v 39 Ñin kun ak, Jiysis kumiy tikjakiy Nop ker ma amek mey, Gor Kawnan nuk ak biynimb gok kuyip ma yokak. Ñiŋg kilam jiwiy winiŋgamb minim aŋgak kun ak; nup gosimb niŋey, Gor Kawnan ap kiy yip mindiy, giniŋgamb rek aŋgak.   
\s1 Kiyk Key Tuŋg Asik Keykey Ayak  
\p
\v 40 Jiysis kun aŋgek, biynimb kuŋaynep kun gok, gunap minim aŋgak kun ak niŋiy aŋgyak, “Bi biy, bi Gor minim aŋgep winiŋgamb aŋgiy kond mindyiŋgipun ak aŋgyak.”   
\p
\v 41 Gunap aŋgyak, “Nuk bi kiyŋ yomb key yimb ak aŋgyak!”  
\p Kun aŋgeyak, gunap pen aŋgyak, “Kiyŋ yomb key yimb ak Galiyliy nimb ma winiŋgamb!  
\v 42 Baybol buk ak aŋgip rek, Jiwda bi kiyŋ yomb key yimb ak, Depiyt tikek tik dand amiy apiy giy, tikniŋgambay Depiyt miñmon nuk Betliyhem aŋgyak.”  
\v 43 Jiysis nup nen aŋgiy, biynimb kuŋay mindeyak kun gok, asik pis ak key, pis ak key ay,  
\v 44 gunap nup diy dand kor amnun aŋgyak ak pen, nup ma diyak.   
\s1 Jiwda Biyomb Gok Nup Ma Gos Niŋyak  
\p
\v 45 Pen Jiwda poliys gok andkind amey, bi Peresiy gok sek, bi Gor nup simboŋgep yomb gok sek aŋgyak, “Bi kun anup yenen ma dand opim?”   
\p
\v 46 Aŋgey, bi poliys kun gok aŋgyak, “Biynimb bap, bi kun ak minim tep yimb aŋgip rek ma apay aŋgyak.”   
\p
\v 47 Kun aŋgey, bi Peresiy gok aŋgyak, “Nimb biynimb gunap bi tom gip kun ak niŋind aŋgip aŋgiy niŋbay rek niŋbim?  
\v 48 Bi chin Peresiy bap akaŋ, Jiwda biyomb gunap nup gos niŋiy ma dipay.  
\v 49 Biynimb guniy kiyk Mosis low ak ma niŋbay rek, yiwur yomb diniŋgambay aŋgyak.”   
\p
\v 50 Pen bi kiyk Niykodiymas, bi nind kisyimken amiy Jiysis nup minim gunap aŋgniŋak ak, kuyip aŋgak,  
\v 51 “Jiwda low chin ar ak, bi bap nup timey gipan aŋgiy, yikop kalambis ma aypun; kor giy junj bap niŋiy nep mey, kun gipun aŋgak.”   
\p
\v 52 Aŋgek aŋgyak, “Nak kunep Galiyliy nimb rek? Baybol buk ak riytiym gi dand amiy niŋniŋgamban: bi Gor minim aŋgep bap, Galiyliy nimb ma winiŋgamb aŋgyak.”  
\v 53 [Kun aŋgiy, kiyk maŋgiysek korip kiyk keykey amniyak.   
\c 8  
\s1 Biyn Bap Am Bi Bap Yip Di Gak  
\p
\v 1 Pen Jiysis nuk miñmon Oliyp dum am kiniy,  
\v 2 minek miñmon tikdam yokakniŋ, tip ak andkind Gor aŋgniŋep korip ak apek, biynimb kuŋaynep ap nup piŋiy kus kus gey, nuk bisiŋg mindyiŋg, minim aŋgñi mindek.  
\v 3-4 Aŋgñi mindakniŋ, bi low tiysa gok sek, bi Peresiy gok sek biyn bap, bi bap yip di gek, dap biynimb mindeyak namb siŋak ay, Jiysis nup aŋgyak, “Tiysa. Biyn biy bi sek ak pen, bi bap yip di gambiyr niŋiy, dand aswun.  
\v 5 Mosis low ak biyn bi kun gok rek, kamb jiw pikayniŋgiy aŋgak. Kun ak biyn gip kun biy, nand yerip gos niŋban aŋgyak.”  
\v 6 Pen kiyk minim kun ak yesek kun aŋgon, nuk yerip aŋgek, nup kor gun aŋgiy aŋgyak ak mey, nuk yikop jiy kuyaŋgiy, lum ar ak kil tik mindek.  
\v 7 Pen nup minim kun ak aŋgniŋnep mindeyak, nuk tikjakiy kuyip aŋgak, “Bi tap siy tap timey ma gip bap mindonimuŋ ak, kamb bap diy, biyn kun ak mindonimuŋ siŋak nind diyoknimuŋ aŋgak.”  
\v 8 Kun aŋgiy, tip ak kuyaŋgiy, man biyaŋ kil tik mindakniŋ,  
\v 9 bi nup kor gun aŋgyak kun gok, minim aŋgak kun ak niŋiy, biyomb yomb rek gok nokom nokom kiriŋg amniyakniŋ, maŋgiysek kiriŋg keykey amdiyak. Jiysis yip, biyn ak yip nep minderik.  
\v 10 Kun ak nuk kund almil ay bisiŋg mindyiŋg; biyn kun anup aŋgak, “Bi gok akay? Bi nip kor ginimuŋ bap ma mindip rek?”  
\v 11 Aŋgek, biyn ak aŋgak, “Biyomb. Bi yip kor ginimuŋ bap ma mindip aŋgak.” Aŋgek, Jiysis aŋgak, “Yand kunep nip kor ma giniŋgayn nen amnoŋ! Pen tap siy tap timey ak tip ma ginimin aŋgak.”]   
\s1 Jiysis Mey, Biynimb Gok Melik Kiyk  
\p
\v 12 Jiysis kuyip tip ak aŋgiy aŋgak, “Mankumb biy melik ak yand mindpiyn. Biynimb an yip chiŋgiy taŋgeniŋgambay gok, kisyimnamb okok ma taŋgeniŋgambay; permindep melik tep ak diy taŋgeniŋgambay aŋgak.”   
\p
\v 13 Kun aŋgek, bi Peresiy gok nup aŋgyak, “Minim nak keynep apan ak, dep rek ma ayip aŋgyak.”   
\p
\v 14 Kun aŋgey, Jiysis aŋgak, “Minim kun ak yand key aspiyn ak pen, niŋind aspiyn. Yenen: yand opiyn okok niŋiy, amniŋgayn okok niŋiy gipiyn. Pen nimb, opiyn okok, amniŋgayn okok ma niŋbim.  
\v 15 Nimb minim tuŋgasikyiŋg, ar ak tep gipim, ar ak timey gipim apim ak, biynimb Gor nup ma chiŋgipay gok gos niŋiy apay rek nep apim. Pen yand nimb apim ar kun ak rek ma apiyn.  
\v 16 Bapiy yip yokek winik ak, yip mindpiyn rek, minim tuŋgasikniŋg; niŋind nep aŋgiy tuŋgasikpiyn.  
\v 17 Low minim nimbik ar ak apim, ‘Bi omiŋal minim ar nokom kun anep aŋgeniŋgayr mey; ak niŋind apiyr aŋgiy niŋniŋgambay apim.’  
\v 18 Low nimb kun ak rek. Bapiy yip yokip ak, minim chirapiy nokom kun anep apur ak mey, niŋind apur aŋgak.”   
\p
\v 19 Kun aŋgek, nup aŋgyak “Nap akay?”  
\p Aŋgey aŋgak, “Nimbik yip ma niŋbim rek, Bapiy nup kunep ma niŋbim. Yip niŋiy rek, Bapiy nup kunep niŋbikip aŋgak.”   
\p
\v 20 Jiysis lotiw korip opriyŋ dap yokpay miŋgan ak, minim kun ak aŋgñak ak pen, Gor ñin nup aŋgayak ak ma wak rek, biynimb bap nup chichiy diy, dand kor amniŋgiy rek ma ayak!   
\s1 Yand Amjipiyn Okok Nimbik Ma Amniŋgambim  
\p
\v 21 Jiysis kuyip tip ak aŋgak, “Yand amen, yip piyowniŋgambim ak pen, nimbik tap timey ginep mindiy kumniŋgambim rek, amniŋgayn tip ak ma niniŋgambim aŋgak.”   
\p
\v 22 Kun aŋgek, Jiwda biyomb gok aŋgyak, “Nuk aŋgip yand amjipiyn okok ma niniŋgambim aŋgip ak, yenen kun aŋgip? Nuk key pikayniŋg kun aŋgip?”   
\p
\v 23 Kun aŋgyak ak pen, Jiysis kuyip aŋgak, “Nimb biy nimb; yand biyoŋ nimb winik. Nimb mankumb biy ker; yand pen mankumb biy ker ma mindpiyn.  
\v 24 Kun ak niŋiy mey, ‘Nimb tap siy tap timey gi mindiy kumniŋgambim apiyn.’ Pen yip mey bi kun ak nep aŋgiy, gosimb ma niŋniŋgambim ak; gach sek mindpim rek mindiy, kumniŋgambim aŋgak.”   
\p
\v 25 Kun aŋgek aŋgyak, “Nand an?”  
\p Aŋgey, Jiysis aŋgak, “Nimbip per ma aŋgñimbiyn?  
\v 26 Nimbip minim aŋg ginim ar ak, kuŋaynep mindip. Bi yip aŋgyokek winik ak, gos okok maŋgiysek niŋrep gip rek, yip gos ñakniŋ, biynimb gok kuyip aŋgñimbiyn ak pen; nimb ma niŋjun aŋgiy nep niŋbim aŋgak.”   
\p
\v 27 Jiysis Nop nup aŋgiy minim aŋgak kun ak ma niŋyak rek, kuyip aŋgak,  
\v 28 “Bi bap Ñinuk nup ñaŋgbirikniŋgambim ñin ak, giniŋgamb giniŋgamb rek niŋiy aŋgniŋgambim, ‘Ak Bi kun anep. Nuk tap bap key niŋiy ma giyiŋgip; Nop minim aŋgñiyiŋgip rek nep niŋiy aŋgyiŋgip aŋgniŋgambim.’  
\v 29 Bi yip yokek winik anup, tep gip ar anep gipiyn ak mey, yip ma kirgip; nuk yip nep mindpur aŋgak.”   
\p
\v 30 Jiysis minim kun ak aŋgakniŋ, biynimb kuŋaynep nup Kiyŋ yomb key yimb ak aŋgiy gos niŋyak.  
\v 31 Pen Jiwda biynimb nup Kiyŋ yomb key yimb aŋgiy niŋyak kun gok kuyip aŋgak, “Biynimb minim yip ar ar diniŋgambay gok, biynimb yand mer. Biynimb yand mey, minim yip pisnep dipay gok.  
\v 32 Biynimb yand mindeniŋgambim rek, Gor nimbip gos tep ñek, minim yerip yipund giy mindip ak niŋiy, kalambis woŋg rek gi mindpim ak kirgiy, mindrep giniŋgambim aŋgak.”   
\p
\v 33 Kun aŋgek aŋgyak, “Minim apan kun ak yerip? Chin basind Ebraham ñapan nuk mindpun ak, chin biynimb gunap kuyip kalambis woŋg rek ma gipun aŋgyak.”   
\p
\v 34 Kun aŋgeyak, Jiysis aŋgak, “Nimbip niŋind aspiyn. Biynimb tap siy tap timey gipay gok, key mindrep giniŋgiy rek ma ayamb mey, kalambis woŋg rek gi mindpay.  
\v 35 Biynimb kalambis woŋg gipay kun gok, Biyomb ak biynimb kiñiŋ nuk yimb ma mindpay. Pen Bi bap Ñinuk ak nep mey; Biyomb ak Ñinuk yimb.  
\v 36 Nuk nimbip biynimb kalambis woŋg rek gi mindpim gok, wisik yokeniŋgamb, biynimb kalambis woŋg gipay rek ma mindeniŋgambim; Biyomb ak biynimb nuk yimb mindeniŋgambim.  
\v 37 Nimbip Ebraham tikek tikey apek mindpim ak niŋbiyn ak pen; nuk giyiŋgip rek ma giy, minim apiyn ak ma diy, yip ñaŋgniŋg gispim.  
\v 38 Yand Bapiy yip mindiy niŋnik rek nimbip aŋgñimbiyn; pen nimb, nap nimbik ak minim aŋgip ar gok nep gipim aŋgak.”   
\p
\v 39 Aŋgek aŋgyak, “Bapiy chin mey Ebraham aŋgyak.”  
\p Aŋgey, Jiysis aŋgak, “Nimbik Ebraham ñapan nuk mindembikip rek, nuk giyiŋgip rek gipkip.  
\v 40 Yand Gor aŋgip rek, minim niŋind yimb ak nimbip aŋgñimbiyn ak pen, yip ñaŋgniŋg gispim. Ebraham nuk, nimbik giniŋg gispim kun ak rek ma giyiŋgip.  
\v 41 Kun ak, nap nimbik yimb ak gip rek gispim aŋgak.”  
\p Kun aŋgek aŋgyak, “Chinup waŋ siy diy ma tikyak, Gor nokom mey, Bapiy chin aŋgyak.”   
\p
\v 42 Kun aŋgey, Jiysis pen aŋgak, “Gor bapiy chin apim ak pen; yand nuk yip mindiy opiyn ak, yenen yip wasemb ma aypim. Gos yand key niŋiy ma winik; nuk nep yip aŋgyokek winik.  
\v 43 Pen minim yip ak yenen niŋrep ma gipim. Gipim kun ak minim nup ak ma niŋun aŋgiy gipim.  
\v 44 Nap nimbik Seytan ak mey, nuk gos niŋimb ar anep gun aŋgiy niŋbim. Nuk kiñiŋ giy biynimb gok kuyip ñaŋgpikayiŋgip. Miñ ar nuk kun ak mindnep mindip. Gos tep gunap niŋiy mindrep ma gip. Minim tom nep gek gek mey, minim kun ak minim nuk yimb ayip. Nuk biynimb tom gipay gok nop kiyk ak mey,  
\v 45 yand nimbip minim niŋind apiyn ak niŋiy, ma dipim.  
\v 46 Pen yand gipiyn ak timey gipan aŋgiy aŋgnimimb rek ma ayek, yenen minim yip ak ma dipim?  
\v 47 Biynimb Gor ker mindpay gok, minim nup ak dipay. Pen nimb nup ker ma mindpim rek, minim nup ak ma dipim aŋgak.”   
\s1 Ebraham Kisen, Yand Nind Aŋgak  
\p
\v 48 Jiwda kay Jiysis nup aŋgyak, “Nand bi Samariya nimb. Nip kichekiy abaŋ ayip aŋgambun ak, niŋind apun rek?”   
\p
\v 49 Aŋgey aŋgak, “Yip kichekiy ma abaŋ ayip. Bapiy nup yimb ak dand aranimbiyn ak pen; nimb yimb yip ak dand apyopim.  
\v 50 Yimb yand ak key dand araniyn aŋgiy ma niŋbiyn; Biyomb biynimb yerer gipay gok niŋrep gip ak, yimb yip ak aranaŋ aŋgiy niŋimb.  
\v 51 Nimbip niŋind aspiyn: Biynimb an minim yip ak diy kisen giniŋgamb ak, ma kumniŋgamb, perper nep mindeniŋgamb aŋgak.”   
\p
\v 52 Jiysis kun aŋgek, nup aŋgyak, “Ebraham kumek, bi Gor minim aŋgep gunap kunep kumyak ak, yergiy nand pen apan, ‘Minim yip diniŋgambim ak, ma kumniŋgambim apan?’ Kun ak chin niŋbun, niŋind nip kichekiy abaŋ ayip.  
\v 53 Bapiy chin Ebraham sek, bi Gor minim aŋgep gunap sek kumyak ak; kiyk bi sikoy, yand biyomb aŋgiy niŋban?”   
\p
\v 54 Aŋgey, Jiysis aŋgak, “Yimb yand key dand araniŋgayn ak tep ma giniŋgamb. Bi yimb yip dand aranimb ak, Bapiy yand. Nimbik nup Bapiy chin apim ak pen;  
\v 55 nup ma niŋbim. Yand mey nup niŋbiyn. Pen nup ma niŋbiyn aŋgniŋgayn ak, nimb tom gipim rek giniŋgayn. Kun ak nup niŋbiyn ak mey, minim aŋgip rek dipiyn.  
\v 56 Pen Gor wosrey nap Ebraham nup, miñiy yand ap mindpiyn biy winiŋgamb aŋgek, niŋind aŋgip aŋgiy, gos sek mindiy miñmiñ gak ak mey, yand apen nup tep yimb gak aŋgak.”   
\p
\v 57 Kun aŋgek, Jiwda biyomb gok minim nup kun ak niŋrep ma giy aŋgyak, “Simiy nak ñin jiwiy omiŋal rek ma mindpan ak pen, yergiy Ebraham wosrey kondoŋ okok mindyiŋgip anup niŋnik aŋgiy aspan?”   
\p
\v 58 Aŋgeyak, kuyip aŋgak, “Nimbip niŋind aspiyn. Yand bi perper mindep ak mey, yand mindnikniŋ, Ebraham nup kisen tikyak aŋgak.”   
\p
\v 59 Kun aŋgek, Gor rek mey minim kun ak kun giy apkop aŋgiy, nup kamb jiw pikayniŋg geyak, Gor aŋgniŋep korip miŋgan mindek ak siliŋg ay mis amnak.   
\c 9  
\s1 Bi Windin Koysek Tikyak Bap, Jiysis Gek Suŋ Ayak  
\p
\v 1 Pen Jiysis binuk gok yip amyiŋg, bi windin koysek tikyak bap mindek.  
\v 2 Bi kun ak niŋiy, binuk gok Jiysis nup aŋgyak, “Tiysa! Tap siy tap timey an gek, bi kun biy windin nup ak koy gak? Nuk key akaŋ, nop nonim ger gak?”   
\p
\v 3 Aŋgeyak, Jiysis aŋgak, “Windin nup koy gak ak, nuk key akaŋ, nop nonim tap siy tap timey ger ma gak. Yand nup gen suŋ ayek, biynimb gok niŋiy, Gor Biyomb yimb mindip ak niŋyaŋ aŋgiy mey, windin nup kun ak koy gak.  
\v 4 Miñiy melik mindip rek, bi yip yokek winik ak, woŋg nup ak ginjun. Yenen, nimb niŋbim; kisyim apek woŋg gep rek ma ayniŋgamb.  
\v 5 Yand mankumb biy mindpiyn rek, biynimb gok melik kiyk ak mindpiyn aŋgak.”   
\p
\v 6 Jiysis minim kun ak aŋgiy, man biyaŋ kiñuk giy, gek wilemb ayek diy, bi windin koy gak anup windin ak wiykiy aŋgak,  
\v 7 “Saylom chemb amiy, jomluk ak ñiŋg ayoknimin aŋgak.” Kun giy aŋgyokek, am ñiŋg ayokiy windin ak niŋyiŋg, korip nuk owak.   
\p
\v 8 Pen biynimb korip layn nuk yip jimñiy gok sek, biynimb okok kuyip tap nen asimb aŋgyiŋgip gok sek key aŋgniŋ aŋgniŋ giy aŋgyak, “Bi biy mey, bi bisiŋg mindyiŋg tap nen asimb aŋgyiŋgip ak rek ayip?”  
\v 9 Aŋgey, gunap aŋgyak, “Yaw. Mey bi kun anep aŋgyak.” Gunap pen aŋgyak, “Mer. Bi kun ak rek ayip ak pen, bi biy key aŋgyak.” Kun aŋgey, bi kun ak nuk key aŋgak, “Yand mey bi kun ak nep aŋgak.”  
\v 10 Aŋgek, nup aŋgyak, “Windin nip ak yergiy suŋ ayip?”  
\v 11 Aŋgey aŋgak, “Bi Jiysis apay ak, man biyaŋ kiñuk giy, gek wilemb ayek, diy windin yip ak wiykiy aŋgip, ‘Am Saylom chemb biyaŋ ñiŋg ayoknimin aŋgek,’ am ñiŋg ayokiy day windin yimb niŋbiyn aŋgak.”  
\v 12 Aŋgek aŋgyak, “Bi kun ak miñiy akay?” Aŋgey aŋgak, “Ma niŋbiyn aŋgak.”   
\s1 Bi Peresiy Gok Bi Windin Koy Gak Ak Yergiy Suŋ Ayip Aŋgyak  
\p
\v 13-14 Pen Jiysis gek windin niŋak kun ak, Jiwda lotiw ñin ak gak ak mey, biynimb gunap bi kun anup dand Peresiy kay mindeyak ak amey,  
\v 15 nup aŋgyak “Yergiy windin niŋban?” Aŋgey aŋgak, “Jiysis man ak diy, windin yip ak wiykamb, am windin ak ñiŋg ayokiy, windin yimb niŋbiyn aŋgak.”   
\p
\v 16 Kun aŋgek, bi Peresiy gunap aŋgyak, “Lotiw ñin ak kun gip rek, Gor nup yokamb ma wip aŋgyak.” Aŋgeyak, bi kiyk gunap pen aŋgyak, “Bi tap siy tap timey gep bap mindombikop ak; yergiy tap mageprek kun ak gipkop aŋgyak.” Kun aŋgiy kiyk keynep, asik keykey ayak.  
\v 17 Bi Peresiy gok, bi kun anup tip aŋgniŋiy aŋgyak, “Bi windin nip gek niŋban kun ak, nup bi yerip aŋgiy niŋban?”  
\p Aŋgey aŋgak, “Yand niŋbiyn ak, nuk bi Gor minim aŋgep bap aŋgak.”   
\p
\v 18 Pen Jiwda biyomb gok, Jiysis gek suŋ ayak minim ak ma diy, nop nonim kuyip suk aŋgey aperik ŋgyak,  
\v 19 “Ñi biy ñi nirik?” Aŋgey aŋgrik, “Yaw! Ñi chir aŋgrik.” Aŋger aŋgyak, “Nup windin koysek tikrik?” Aŋgey aŋgrik, “Yaw! Nup windin koysek tikruk aŋgrik.” Kun aŋger aŋgyak, “Kun ak yergiy windin yimb niŋimb?”  
\v 20-23 Pen kiyk ber niŋrik: Jiwda biyomb kun gok, nind minim kilis ar bap aŋgiy aŋgyak, “Biynimb Jiysis nup bi kiyŋ yomb key yimb aŋgiy niŋniŋgambay gok, lotiw korip chinup ak ma winiŋgambay aŋgyak.” Kun ak kiymiŋay pirikrik rek, Jiysis gek suŋ ayip aŋgiy ma aŋgrik, “Ñi ak windin koysek tikruk ak pen, miñiy yergiy windin yimb niŋimb ak ma niŋbur; nuk ñiskoy mer ak, nup key aŋgniŋem, aŋgñiniŋgamb aŋgrik.”   
\p
\v 24 Kun aŋgerik, biyomb gok bi kun anup tip ak suk aŋgey apek aŋgyak, “Nip suŋ ayip kun ak, Gor nup yimb anep dand aranimin. Chin niŋbun, bi Jiysis kun ak, bi tap siy tap timey gep aŋgyak.”   
\p
\v 25 Kun aŋgey, kuyip pen aŋgak, “Nuk bi tap siy tap timey gep bap akaŋ ma niŋbiyn; pen nind windin koy mindenik, miñiy niŋrep gipiyn ak niŋbiyn aŋgak.”   
\p
\v 26 Aŋgek aŋgyak, “Nip yerer gip? Pen yergiy gamb windin yimb niŋban?”   
\p
\v 27 Aŋgey aŋgak, “Nimbip mindarik aŋgñen niŋbim ak pen, yenen tip ak niŋun aŋgiy aspim? Nimbik kunep binuk mindniŋg gos niŋbim?”   
\p
\v 28 Kun aŋgek, nup aŋg giy aŋgyak, “Nand bi kun ak binuk. Pen chin Mosis binuk.  
\v 29 Gor Mosis nup minim aŋgñek aŋgyiŋgip ak niŋbun ak pen; bi biy akay nimb wip?”   
\p
\v 30 Aŋgeyak aŋgak, “Ayaw-ey! Nuk windin yip ak gek suŋ ayip ak pen; akay nimb aŋgiy ma niŋbim!  
\v 31 Pen chin niŋbun; tap siy tap timey giyiŋg, Gor nup aŋgniŋon ma niŋniŋgamb; biynimb mindrep gipay gok nep aŋgniŋey, aŋgniŋgambay rek giniŋgamb.  
\v 32 Miñmon alwol gayak ñin ak tikiy, mind dand apiy mindpun ñin biy, biynimb windin koysek tikyak bap gey suŋ ma ayak.  
\v 33 Bi kun ak Gor yokek ma opkop ak, biynimb gok gek kun giy suŋ ma aypikop aŋgak.”   
\p
\v 34 Kun aŋgek aŋgyak, “Nanim nip tikak ñin ak, bi tap siy tap timey gep ak tikayak ak pen; chinup minim aŋgñiniŋg gispan?” Kun aŋgiy, Jiwda nan-gep korip biy tip ma winiŋgamban aŋgiy, nup aŋgyokyak.   
\s1 Jiysis Nup Gosimb Ma Niŋbay Gok Windin Koy Rek Mindpay  
\p
\v 35 Pen Jiysis bi kun anup aŋgyokyak minim ak niŋiy, am nup piyow niŋiy aŋgak, “Nand Bi bap Ñinuk ak nup gosimb niŋban?”   
\p
\v 36 Aŋgek aŋgak, “Bi kun ak mey ak aŋgey, nup gosimb niŋnim aŋgak.”   
\p
\v 37 Kun aŋgek, Jiysis aŋgak, “Bi kun ak mindarik niŋban. Mey nand yip minim aspiyr biy aŋgak.”   
\p
\v 38 Kun aŋgek, Jiysis mindek kiñiŋ siŋak koŋgim yimiy aŋgak, “Biyomb! Nip gosimb niŋbiyn aŋgak.”  
\v 39 Aŋgek, Jiysis aŋgak, “Yand opiyn rek, biynimb mankumb biy yerer giy rek mindpay ak niŋniŋgambay. Biynimb mindrep ma gipun apay gok, windin sek rek ayniŋgamb; biynimb mindrep gipun apay gok, windin koy rek ayniŋgamb aŋgak.”   
\p
\v 40 Kun aŋgek, bi Peresiy maŋ kun siŋak mindeyak gunap, minim kun ak niŋiy aŋgyak, “Kun apan ak, chin kunep windin koy?”   
\p
\v 41 Aŋgey, Jiysis aŋgak, “Nimb windin koy mindpun apkip rek, timey gipim ak, minim yomb yimb ma dipkip. Pen niŋrep gipun aŋgiy niŋbim rek, minim yomb yimb ak diniŋgambim aŋgak.”   
\c 10  
\s1 Bi Kanj Siypsiyp Mokep Aŋgiy Paydoŋ Ay Aŋgak  
\p
\v 1 Jiysis minim ar bap paydoŋ ay aŋgak, “Nimbip niŋind yimb aspiyn. Bi kinjeŋram yipund giy miŋgan ak mindakniŋ, tam yesek bap talakiy amniŋgambay gok, bi tap siy sinjrimey dipay ak mey kun giniŋgambay.  
\v 2 Bi siypsiyp mokep ak, wariy miŋgan amniŋg, yesek tam okok talakiy ma amniŋgamb; kinjeŋram yipund giy miŋgan anep amiy, amniŋgamb.   
\p
\v 3-4 “Pen bi siypsiyp mokep ak amjakek, bi kinjeŋram kond mindep ak nup niŋrep giniŋgamb rek, kinjeŋ yikniŋgamb. Siypsiyp gok kunep, bi kun ak meŋg miŋgan nup ak niŋniŋgambay rek, kuyip yimb aŋgyiŋg, poŋind mis amiy, nuk nind gakniŋ, kiyk kisen giniŋgambay.  
\v 5 Pen bi yesek bap ap aŋgek, meŋg miŋgan nup ak ma niŋniŋgambay rek, pirik amniŋgambay aŋgak.”  
\v 6 Jiysis kun giy paydoŋ ay aŋgek, minim asap ar ak aŋgiy ma tik niŋyak.   
\s1 Bi Kanj Siypsiyp Mokep Tep Ak  
\p
\v 7-9 Ma niŋeyak, Jiysis tip ak aŋgak, “Nimbip niŋind yimb aspiyn. Yand mey kinjeŋram yipund giy ak. Biynimb kinjeŋram kun ak apiy amniŋgambay gok, bap ma kurginiŋgambay. Amiy apiy giyiŋg, tap kaskas ñiŋniŋgambay.  
\p “Pen chin bi kanj siypsiyp mokep aŋgiy nind wiyak gok, bi siypsiyp siydep ak mey, kanj siypsiyp gok minim kuyip ak ma niŋyak.  
\v 10 Kuyip siy diniŋg, timey giniŋg, pikayniŋg nep wiyak. Yand winik ak, kim mindiy mindrep yimb giniŋgiy aŋgiy winik.   
\p
\v 11 “Yand bi kanj siypsiyp mokep tep yimb ak. Bi kanj siypsiyp mokep kun ak, ma pirikniŋgamb; kanj siypsiyp kond minden aŋgiy monmon kumniŋgamb.  
\v 12-13 Bi woŋg maniy nep giyiŋg, kanj siypsiyp kond mindeniŋgambay gok, bi kanj siypsiyp mokep yipund giy mer ak mey, siypsiyp gok kuyip gosimb ma niŋniŋgambay. Kayn ayndik gok niŋiy, pirik ameniŋgambay mey, siypsiyp gok kuyip yuk dam kind keykey yokniŋgambay.   
\p
\v 14-15 Bapiy chirapiy penpen niŋrep gipur rek; yand siypsiyp gok yip penpen niŋrep gipun. Kun ak kuyip aŋgiy kumniŋgayn.  
\v 16 Bapiy woŋg yip aŋgip rek, siypsiyp yand gok miñmon Jiwda biy nep mer; miñmon okok kunep diniŋgayn. Pen kiyk minim yip ak niŋniŋgambay rek; siypsiyp tiwin nokom bap mindiy, bi mokep kiyk nokom bap nep mindiy giniŋgamb.   
\p
\v 17 “Kuyip nen aŋgiy kumiy tikjakniŋgayn rek, Bapiy yip wasemb ayip.  
\v 18 Biynimb gunap gos kiyk niŋiy gey ma kumniŋgayn; yand key kumiyn aŋgiy kumniŋgayn; tikjakiyn aŋgiy tikjakniŋgayn. Minim kun ak rek Bapiy yip aŋgip aŋgak.”   
\p
\v 19 Jiysis minim kun ak kun giy aŋgek, Jiwda kay tip ak asik pis ak key, pis ak key ay;  
\v 20 gunap aŋgyak, “Nup kichekiy ambaŋ ayek, minim tom gisap ak, yenen niŋsipim aŋgyak?”   
\p
\v 21 Pen gunap aŋgyak, “Nup kichekiy ambaŋ ayombikop; kun giy ma apkop. Pen kichekiy ambaŋ ayek, yergiy biynimb windin koy gok gek, tip ak niŋbiyap aŋgyak.”   
\p
\v 22 Pen kisen Jiwda biynimb, Gor aŋgniŋep korip opyim giyak ñin ak miñiy wip aŋgiy, Jerusalem am nan-giyak. Ñin kun ak, yombip ñin ak mey,  
\v 23 Jiysis Gor aŋgniŋep korip mis ar “Solomon korip bandak band” aŋgyiŋgipay ak mindakniŋ,  
\v 24 Jiwda biyomb gok mindek siŋak apiy aŋgyak, “Chinup gey pernep ma kond mindenjun; bi kiyŋ yomb key yimb mindenimin ak, miseŋ aŋgey niŋjun aŋgyak.”   
\p
\v 25 Aŋgey, Jiysis aŋgak, “Nimbip aŋgñimbiyn ak pen, niŋind aŋgip aŋgiy ma niŋbim. Tap mageprek gipiyn ak niŋiy, Gor nep aŋgek gip aŋgiy niŋnimimb ak pen,  
\v 26 siypsiyp yand ma mindpim rek, yip gosimb ma niŋbim.  
\v 27 Kanj siypsiyp yand gok kuyip niŋbiyn; kiyk pen meŋg miŋgan yip ak niŋiy, yip kindik gipay.  
\v 28 Kiyk yip dipay rek, gen perper mindeniŋgambay. Ñin ar yip mindpay ak, biynimb gunap ap kuyip lipiŋg dand amniŋgiy rek ma mindip.  
\v 29 Bapiy bi kilis yimb ak, kuyip di yip ñimb ak mey; biynimb gunap kuyip piliŋg dand amniŋgiy rek ma mindip.  
\v 30 Bapiy key, yand key mer; chirapiy bi nokom yimb aŋgak.”   
\p
\v 31 Jiysis kun aŋgek, Jiwda kay nup tip ak, kamb jiw pikniŋg geyak aŋgak,  
\v 32 “Bapiy aŋgek, tap mageprek gunap keykey gipiyn. Pen gipiyn kun ak, ar akay sisker gen niŋiy, yip ñaŋg pikayniŋg gispim?”   
\p
\v 33 Aŋgek aŋgyak, “Tap mageprek gipan kun gok niŋiy, nip ñaŋg pikayniŋg ma gispun; Gor nup yimb ak aŋg sikoy giyiŋg, yand nuk rek aŋgey mey, nip ñaŋg pikayniŋg gispun aŋgyak.”   
\p
\v 34 Kun aŋgeyak, Jiysis aŋgak, “Baybol buk low per apim ak, ar bap tikiy, biynimb yomb gor rek mindpim aŋgiy tikyak.  
\v 35 Pen Baybol buk minim bap yesek ma aŋgniŋgamb ak mey, biynimb yikop woŋg nup giñiyiŋgipay gok kuyip, gor rek mindpim aŋgiy tikyak ak niŋind aŋgiy tikyak.  
\v 36 Yand mankumb biy opiyn ak, Bapiy yip, woŋg ginimin aŋgiy yokek opiyn. Pen nimb yerip gos ak niŋiy, Gor Ñinuk mindpiyn ak nep aŋgen, Gor nup yimb aŋg sikoy gisap aŋgiy, yip ñaŋg pikayniŋg gispim?  
\v 37 Woŋg nup ak ma gen, minim yip ak ma dinimimb; pen genim, minim yip ak dinimimb.  
\v 38 Pen dep rek ma ayek, tap mageprek gipiyn gok niŋiy, yand Bapiy yip mindpiyn, nuk yand yip mindip ak; niŋniŋgambim aŋgak.”   
\p
\v 39 Pen tip ak nup chichiy dun aŋgeyak, nuk kapkap silgiy amnak.  
\v 40 Siliŋg ay amiy, Joden ñiŋg tikiy pis bindoŋ amiy, Jon mindiy biynimb ñiŋg pikñiyiŋgip miñmon tiŋgoŋ okok am mindek.  
\v 41 Biynimb kuŋaynep, mindek ak apiy aŋgyak, “Jon tap mageprek gunap ma giyiŋgip; pen bi biy nup aŋgiy minim yerip yerip aŋgak ak, niŋind yimb aŋgyiŋgip aŋgyak.”  
\v 42 Kun aŋgiy, kuŋaynep Jiysis nup gosimb niŋyak.   
\c 11  
\s1 Lasaras Kumak  
\p
\v 1 Bi bap tap gak miñmon Beteniy. Yimb nuk ak Lasaras. Bi kun ak, nunay nuk omiŋal mindyiŋgipiyr. Bap Mariya, bap Mata.  
\v 2 Mariya mey, biyn Jiysis nup tomb kind ak wel soŋgñiy, jun kas nuk wiykyokak ak.  
\v 3 Lasaras nup kun giy tap gek, nunay omiŋal Jiysis nup minim piŋiy yokiy aŋgrik, “Biyomb! Buŋgiy nak anup, tap yomb yimb gip aŋgrik.”   
\p
\v 4 Pen Jiysis minim aŋgyokrik kun ak niŋiy aŋgak, “Nup tap gip kun ak pisnep kumnimuŋ aŋgiy ma gip. Pen Bapiy nuk key niŋimb rek gek, biynimb gok yimb nup ak sek, Ñinuk nup yimb ak sek dand araniŋgambay aŋgak.”   
\p
\v 5 Jiysis nuk Mata, Mariya, Lasaras kuyipyakam wasemb ayiŋgip ak pen;  
\v 6 minim kun ak niŋiy, kasek ma amnak; miñmon mindyiŋgip kun okok minek omiŋal sek mindiy,  
\v 7 binuk gok kuyip aŋgak, “Tip ak Jiwdiya amnun aŋgak.”  
\v 8 Kun aŋgek, binuk gok aŋgyak, “Tiysa. Menikarik namb siŋbiy, Jiwdiya biyomb gok nip kamb jiw pikniŋg geyak ak pen; tip ak miñmon kun okok amniŋg gispan?”   
\p
\v 9 Aŋgeyak aŋgak, “Nimb niŋbim: minek nokom bap, tapin mindiy kisyim wip. Kun ak biynimb melik sek giraŋgeniŋgambay gok, melik ak niŋyiŋg taŋgeniŋgambay rek, tap gunap tawey pilachakek, ma gindam pikniŋgambay.  
\v 10 Pen kisyimken giraŋgiy, melik ma niŋniŋgambay rek, tap gunap tawey pilachakek, gindam pikniŋgambay aŋgak.”   
\p
\v 11 Jiysis kun aŋgiy, minim bap pen aŋgak, “Mam chin Lasaras wisin kinjap ak amiy, nup aŋgen tikjakniŋgamb aŋgak.”   
\p
\v 12 Aŋgek, binuk gok aŋgyak, “Biyomb. Nuk kinjap apan ak suŋ ayniŋgamb aŋgyak.”  
\v 13 Jiysis Lasaras kumimb aŋgiy aŋgak ak pen, kiyk aŋgniŋyak-eŋ, yikop wisin kinek kun asap aŋgyak.  
\v 14 Binuk gok ma niŋey, kuyip miseŋ aŋgiy aŋgak, “Lasaras kumimb.  
\v 15 Pen nuk yip ma minden kumak kun ak, nimbip nen aŋgiy miñmiñ gispiyn. Yenen, nup gen tikjakek, yip Gor Ñinuk aŋgiy gosimb niŋniŋgambim nen, amnun aŋgak.”   
\p
\v 16 Aŋgek, Tomas yimb nuk bap Didiymas, numam gunap kuyip aŋgak, “Kun ak chin Tiysa yip amiy, maŋgiysek kumjun aŋgak.”   
\s1 Jiysis Mariya Aymiŋay Kuyip Niŋak  
\p
\v 17 Pen kiyk Beteniy amjakeyak, Jiysis nup aŋgyak, “Lasaras kumek komnuk ak, ñin omiŋal omiŋal pandikip aŋgyak.”  
\v 18 Pen miñmon Beteniy kun ak, Jerusalem maŋ siŋak ak mey,  
\v 19 Lasaras kumek, Jiwda biynimb kuŋaynep, ap Mata yip, Mariya yip kuyip simb niŋiy aymindeyak.  
\v 20 Pen Mata Jiysis asaw aŋgey niŋiy, nunay Mariya nup korip ak kirgiy,  
\v 21 nuk am Jiysis nup niŋiy aŋgak, “Biyomb. Biy mindembinap rek, mam yand ak ma kumbikop.  
\v 22 Pen yand niŋbiyn: miñiy Gor nup aŋgniŋeniŋgamban, aŋgniŋgamban rek giniŋgamb aŋgak.”   
\p
\v 23 Aŋgek, Jiysis aŋgak, “Namam tip ak tikjakniŋgamb aŋgak.”  
\v 24 Aŋgek aŋgak, “Yand niŋbiyn. Ñin kisen ak apek, tikjakniŋgamb aŋgak.”  
\v 25 Aŋgek, nup aŋgak, “Kumiy tikjakpay ak sek, perper mindpay ak sek junj ak mey yand mindpiyn. Biynimb yip gosimb niŋbay gok, kumiy pisnep ma kumniŋgambay;  
\v 26 yip gosimb niŋniŋgambay rek, kim mindiy perper nep mindeniŋgambay. Minim ar kun ak niŋban?”   
\p
\v 27 Aŋgek, “Yaw. Biyomb! Nip niŋbiyn; nand mey Kiyŋ yomb key yimb Gor Ñinuk mankumb biy winiŋgamb aŋgyiŋgipay anep aŋgak.”   
\p
\v 28 Pen Jiysis Mata nup, nanay akay aŋgiy aŋgniŋek, andkind nunay Mariya mindek ak amiy, nup timund simb tikiy aŋgak, “Tiysa nip akay aŋgiy aŋgniŋsap aŋgak.”  
\v 29 Aŋgek, Mariya minim kun ak niŋiy, kasek tikjakiy, nup niŋniŋg amnak.  
\v 30 Jiysis pen korip ma owak; Mata niŋak tip siŋak nep mindek.  
\v 31 Mariya nuk kun giy kasek amek, biynimb nuk yip mindeyak gok aŋgniŋyak-eŋ, chip kawrumb ar ak amjap aŋgiy, kisen amniyak.   
\p
\v 32 Mariya am nup niŋiy, mindek ak jun paŋgiy aŋgak, “Biyomb. Biy mindembinap rek, mam yand ak ma kumbikop aŋgak!”   
\p
\v 33 Pen Mariya sek, Jiwda biynimb nuk yip wiyak gok sek siy aŋgeyak, Jiysis nup miker yimb gek aŋgak,  
\v 34 “Nup kombim akay?”  
\p Aŋgek aŋgyak, “Apey am niŋun aŋgyak.”   
\p
\v 35 Jiysis pen siy ñiŋg tikdam yokek, Jiwda biynimb gok niŋiy aŋgyak,  
\v 36 “Niŋim! Lasaras nup wasemb yimb ayip aŋgyak.”   
\p
\v 37 Gunap pen aŋgyak, “Nuk bi windin koy gip gok gek windin yimb niŋbay rek; yenen tap nup gak kun ak gek ma suŋ ayak?”   
\s1 Lasaras Nup Gek Tikjakak  
\p
\v 38-39 Kun aŋgeyak, Jiysis nup tip ak miker yimb gek, Lasaras nup komyak bindoŋ amiy aŋgak, “Kamb yomb di chip kaw pil giyak ak diyokim aŋgak.”  
\p Aŋgek, bi Lasaras kumak kun ak, nunay Mata aŋgak, “Biyomb. Chip ak kumek komonuk, ñin omiŋal omiŋal pandikip ak, kuyrimey yimb winiŋgamb aŋgak.”   
\p
\v 40 Aŋgek, pen aŋgak, “Nip yerip aŋgambiyn? Yip gosimb niŋmindiy mey, Gor key yimb gek niŋniŋgamban apiyn aŋgak.”   
\p
\v 41 Kun aŋgek, kamb ak diyokey, Jiysis kuyoŋgiy niŋiy aŋgak, “Bapiy. Nip per aŋgniŋen yip niŋban ak pen;  
\v 42 miñiy aŋgniŋsipiyn ak, biynimb guniy nak nep yip yokpan ak, niŋrep giniŋgiy aŋgiy aspiyn aŋgak.”   
\p
\v 43 Kun aŋgiy, meŋg miŋgan dand araniy aŋgak, “Lasaras. Mis awan aŋgak.”  
\v 44 Aŋgek, chech nup pipkomiy dam kaw diyak gok, kun giy mindakniŋ, mis owak. Apek, Jiysis aŋgak, “Chech nup jun biyoŋ pipkomyak ak sek, ñin tomb okok pipkomyak gok sek wisik yokim aŋgak.” Aŋgek, aŋgak rek giyak.   
\s1 Jiysis Nup Ñaŋgniŋg Gos Niŋyak  
\r (Mat 26:1-5; Mak 14:1-2; Luk 22:1-2)  
\p
\v 45 Jiwda biynimb Mariya nup niŋniŋg wiyak kun gok, kuŋaynep rek Jiysis Lasaras nup gek tikjakak ak niŋiy, Gor nep nup yokek wak aŋgiy niŋyak.  
\v 46 Pen gunap andkind bi Peresiy gok mindeyak ak amiy, Jiysis gak kun ak aŋgñiyak.  
\v 47 Aŋgñey, bi Peresiy gok sek, bi Gor nup simboŋgep yomb gok sek Jiwda kanjsol miytiyŋ ak, ap nan-giy aŋgyak, “Bi kun ak tap mageprek gisap ak, yerginjun?  
\v 48 Niŋiy kirgon; nuk kun anep gek amek, biynimb maŋgiysek nup biyomb chin Gor yokek wip aŋgey, Rom biyomb gok kiyŋ kiyk bap key aŋgaysipay aŋgiy, chinup girimey giy, Gor aŋgniŋep korip chinup ak girimey giy giniŋgambay aŋgyak.”   
\p
\v 49 Pen simiy nokom kun anep, binak Kayapas nup aŋgayeyak, nuk bi Gor nup simboŋgep yomb yimb ak mindek. Nuk miytiyŋ namb ak tikjakiy aŋgak,  
\v 50 “Nimbip sakiy ayip? Bi nokom bap kumek, chin maŋgiysek kim amemb rek ayniŋgamb ak, tep yimb aŋgak.”   
\p
\v 51 Pen aŋgak kun ak, key ma aŋgak; nuk simiy kun ak bi Gor nup simboŋgep yomb yimb mindek ak mey, Gor niŋiy gek, Jiysis Jiwda biynimb gok kuyip nen kumniŋgamb aŋgiy minim kun ak aŋgak.  
\v 52 Pen Jiwda nep mer: Jiysis Gor ñapan nuk miñmon okok maŋgiysek di jimñiy ay, kiñiŋ nokom yimb mindeniŋgiy rek ayek, minim kun ak aŋgak.   
\p
\v 53 Pen Jiwda biyomb kun gok, ñin kun ak tikiy Jiysis nup yerer giy ñaŋgjun aŋgiy, aŋg amiy apiy giyiŋgipay.   
\p
\v 54 Nup ñaŋgniŋg gey mey, miñmon Jiwdiya mindiy miseŋ ma giraŋgyiŋgip. Binuk gok yip jiw am, dawin Yeprim biynimb kuŋay ma mindyiŋgipay gol siŋak mindyiŋgipay.   
\p
\v 55 Pen Jiwda ñin yomb Pasopa aŋgyak ak maŋmaŋ gakniŋ, suŋ mindonjun aŋgiy, biynimb kuŋaynep miñmon siskoy kiyk okok nimb Jerusalem apiy, Gor nup tap gunap pik simboŋg ñiyiŋg mindeyak.  
\v 56 Pen ap Gor aŋgniŋep korip miŋgan ak mindiy, Jiysis nup niŋun aŋgiy, pen aŋgniŋek pen aŋgniŋek giy aŋgyak, “Nimb yerip gos niŋbim? Nuk Pasopa ñin biy winiŋgamb akaŋ mer aŋgyak.”  
\v 57 Yenen: Bi Gor nup simboŋgep yomb gok sek, bi Peresiy gok sek minim kilis bap aŋgiy aŋgyak, “Nimb Jiysis nup niŋiy, ap chinup aŋgenimimb, nup am dand winiŋgambun aŋgyak.”   
\c 12  
\s1 Mariya Jiysis Nup Wel Ayñak  
\r (Mat 26:6-13; Mak 14:3-9)  
\p
\v 1 Pasopa tap ñiŋniŋg giyak ak, ñin onep kaŋgol anep mindakniŋ, Jiysis Lasaras nup gek tikjakak miñmon ak amnak. Miñmon kun ak yimb Beteniy.  
\v 2 Amek, tap yomb ñiŋun aŋgiy, Lasaras ak, Jiysis ak, biynimb gunap sek pom yomb ar ak bisiŋg mindyakniŋ, Mata keñmaŋgiy gok bilok ñak.  
\v 3 Nunay Mariya pen, wel kuyrep maniy yomb yimb tawpay bap dapiy, Jiysis tomb ar ak soŋgñiy, jun kas nuk ak diy wiykak. Kun gek, wel kuyrep kun ak, korip miŋgan kun ak maŋgiysek tawek amek,  
\v 4 Jiwdas Yiskariyot, Jiysis binuk, nup kisen mimuŋg gak ak aŋgak,  
\v 5 “Maniy yomb yimb tawpay wel kun biy rek yokiy, maniy diy, biynimb tap ma mindip gok kuyip ñimbinup ak tep aŋgak.”  
\v 6 Nuk kun aŋgak ak pen, biynimb tap ma mindip gok kuyip ñiniŋg ma aŋgak; maniy wand ak dand taŋgiy, gunap kapkap siy diyiŋgip rek kun aŋgak.   
\p
\v 7 Pen Jiysis aŋgak, “Mariya nup ma aŋg gan. Wel kun ak yip komniŋgambay ñin ak ayñiniŋg dayak ak mey, miñiy dap ayñimb.  
\v 8 Pen nimb biynimb yimgeprek gok yip, per mindeniŋgambim; yand nimb yip per ma mindeniŋgayn aŋgak.”   
\s1 Lasaras Nup Kapkap Ñaŋgun Aŋgiy Niŋyak  
\p
\v 9 Jiysis ap mindip miñmon Beteniy aŋgey niŋiy, Jerusalem biynimb kuŋaynep niŋniŋg wiyak. Pen nup nep niŋniŋg ma wiyak; Lasaras bi Jiysis gek tikjakak anup kunep niŋniŋg wiyak.  
\v 10-11 Pen Lasaras nup gek tikjakak rek, biynimb kuŋaynep Jiysis nup gosimb niŋeyak, bi Gor nup simboŋgep yomb gok, Lasaras nup kunep ñaŋgun aŋgiy gos ak niŋyak.   
\s1 Kiyŋ Yomb Key Yimb Chin Ak Aŋgyakniŋ Jerusalem Amnak  
\r (Mat 21:1-11; Mak 11:1-11; Luk 19:28-40)  
\p
\v 12 Minek, biynimb Pasopa tap ñiŋniŋg wiyak gok, Jiysis Jerusalem asaw aŋgey niŋiy,  
\v 13 nup am niŋun aŋgiy, alband kas tik dand apyiŋg, suk yomb aŋgyiŋg aŋgyak:  
\q1 “Gor nup yimb ak dand aranjun!  
\q1 Binuk, chinup Yisrel biynimb kond mindeniŋgamb ak yokek wip.  
\q1 Bi kun biy mey: kiyŋ chin mindeniŋgamb.  
\q1 Gor nup kond mindonimuŋ aŋgyak.”   
\m
\v 14 Jiysis doŋgiy marip ar bisgiy amnak ak; Baybol buk ak nind tikiy aŋgyak rek nep gak. Minim kun ak tikiy aŋgyak,   
\p
\v 15 “Sayon biynimb. Ma piriknimimb. Kiyŋ nimb ak doŋgiy marip ar ak bisgiy asaw aŋgyak.”   
\p
\v 16 Gak ñin kun ak, binuk gok Gor giniŋgamb aŋgak rek nep gisap aŋgiy ma niŋyak; pen kisen Jiysis kumiy tikjakek mey, Baybol buk ak tikiy aŋgyak rek giyak kun ak, niŋrep yimb giyak.   
\p
\v 17 Pen biynimb Jiysis Lasaras nup gek tikjakek niŋyak gok, minim kun ak aŋg amiy apiy gi mindeyak ak mey,  
\v 18 biynimb kuŋaynep tap mageprek gak kun ak niŋiy, Jerusalem kirgiy, nup kinjeŋnamb ak niŋniŋg amniyak.  
\v 19 Pen bi Peresiy gok niŋiy, kiyk nep minim aŋgiy aŋgyak, “Niŋim! Gi mer niŋiy kirpun. Biynimb mankumb biy maŋgiysek nup kindik gispay aŋgyak.”   
\s1 Griyk Biynimb Jiysis Nup Niŋniŋg Wiyak  
\p
\v 20 Pen Pasopa ñin ak asaw aŋgiy, Gor nup simboŋgniŋg Jerusalem wiyak ñin kun ak, Griyk biynimb gunap sesek wiyak.  
\v 21 Biynimb kun gok, bi Piyliyp miñmon nuk Betsayda Galiyliy propens nimb ak mey, ap nup niŋiy aŋgyak, “Buŋgiy. Chin Jiysis nup niŋniŋg aswun aŋgyak.”   
\p
\v 22 Kun aŋgey, Piyliyp am Enjriw nup minim kun ak aŋgñiy, omiŋal giy amiy Jiysis nup aŋgñirik.  
\v 23 Aŋgñer, Jiysis aŋgak, “Miñiy Bi bap Ñinuk ñin yomb nuk ak wip ak mey, Nop gek yimb nup dand araniŋgambay.  
\v 24 Nimbip niŋind yimb aspiyn. Wiyt maŋgiy ak man biyaŋ yapek lum ñey nep, jakiy maŋgiy kuŋaynep piyniŋgamb. Pen man biyaŋ ma yowniŋgamb ak, tap bap ma giniŋgamb.  
\v 25 Biynimb man ar biy mindrep ginjun aŋgiy nep niŋiy gey amniŋgamb gok, mindrep ma giniŋgambay; pen biynimb man ar biy mindrep giniŋgambun akaŋ, mindrep ma giniŋgambun ak tap yikop aŋgiy niŋniŋgambay gok; permindep ak diniŋgambay.  
\v 26 Pen biynimb yip direp giniŋg, minim yip ak kindik giniŋgiy. Yip chiŋgiy mey; akay mindeniŋgayn ak, yip nep mindoniŋgambun. Pen Bapiy biynimb yip direp giniŋgambay gok kuyip direp giniŋgamb.   
\s1 Jiysis Kumniŋgayn Aŋgiy Minim Aŋgak  
\p
\v 27 “Miñiy yip miker gisap ak yerip aŋgnim? Bapiy yip miker ñiniŋg gispan ak, kirgan aŋgnim? Mer! Kun ma aŋgnim. Miker kun ak diniŋg ownik.  
\v 28 Bapiy! Gos nand niŋban rek yip gey, yimb nip ak aranimuŋ aŋgak.”  
\p Kun aŋgakniŋ, minim bap semb biyoŋ nimb aŋgak, “Yand genik yimb yip aranak ak pen; tip ak kunep geniŋgayn aranek niŋniŋgambay aŋgak.”   
\p
\v 29 Pen biynimb mindeyak gok minim kun ak niŋiy, gunap aŋgyak, “Timuk asap aŋgyak,” gunap aŋgyak, “Enjol ak, Jiysis nup minim gunap aŋgip aŋgyak.”   
\p
\v 30 Kun aŋgeyak, Jiysis kuyip aŋgak, “Minim kun ak yip niŋaŋ aŋgiy ma aŋgip, nimbip niŋim aŋgiy aŋgip.  
\v 31 Yenen: miñiy biynimb gok kuyip aŋgiy giniŋgayn rek, Gor kuyip pen giniŋgambay ar ak niŋiy mey, kuyip bilok keykey ayniŋgamb. Miñiy gen, bi biynimb mankumb biy nimb gok kuyip kond mindip ak, apyap pikniŋgamb.  
\v 32 Yip mon kiros bak biyoŋ ñaŋgbirik ayey, arachak Bapiy ker amen mey, biynimb miñmon keykey yip gosimb niŋniŋgambay aŋgak.”  
\v 33 Pen Jiysis minim aŋgak kun ak, chinup nen aŋgiy kumniŋgamb rek aŋgak.   
\p
\v 34 Pen biynimb kuŋaynep ap mindeyak kun gok, nup pen aŋgyak, “Low minim buk chin ak tikiy aŋgyak, Jiwda Kiyŋ yomb key yimb ak pernep mindeniŋgamb aŋgayak ak pen, yergiy apan, ‘Bi bap Ñinuk nup mon kiros bak biyoŋ ñaŋgbirikniŋgambay apan?’ Pen Bi bap Ñinuk apan ak, anup apan?”   
\p
\v 35-36 Aŋgey aŋgak, “Bi meliksek ak, nimb yip yep sikoy won bap nep mindeniŋgamb. Mindip won biy nup chiŋgiy mey, melik pis ak mindiy, akay amjipun aŋgiy niŋrep giniŋgambim. Mer ak, kisyim ap nimbip yiwiŋg dek, piŋiy aran apyan gi mindeniŋgambim. Kun ak, bi meliksek ak nup mindip won biy chiŋgiy, biynimb meliksek gok mindenimimb aŋgak.”  
\s1 Jiwda Biynimb Jiysis Nup Ma Gos Niŋyak  
\p Jiysis minim kun ak aŋgiy, nup miluk niŋyak rek, yip ma niŋyaŋ aŋgiy am wikan bap key weyiŋg mindek.  
\v 37 Tap mageprek gok windin yirik ar kuyip ak gek niŋyiŋgipay ak pen; nup gosimb ma niŋyak.  
\v 38 Giyak kun ak, bi Gor minim aŋgep Asaya Baybol buk tikiy aŋgak rek nep giyak. Minim kun ak tikiy aŋgak:  
\q1 “Biyomb. Minim nip kuyip aŋgñimbun ak ma dipay. Pen nand gipan ar ak niŋiy, nip gosimb ma niŋbay aŋgak.”   
\m
\v 39 Pen nup gosimb ma niŋyak kun ak, Asaya minim ar bap tikak rek giyak. Tikiy aŋgak:   
\q1
\v 40 “Gor Yisrel biynimb gok kuyip gek, windin koy rek mindey, kuyip gos timund teprep ak ma ñiniŋgamb. Yenen: nuk aŋgak, kuyip gen windin ma niŋiy, gos timund teprep ak ma niŋiy, nup ker amon chinup suŋ ayniŋgamb aŋgiy, yip ker ma winiŋgambay aŋgak.”   
\p
\v 41 Asaya wosrey minim aŋgiy tikak kun ak, Jiwda Kiyŋ yomb key yimb ak bi teprep mindip rek ak day niŋiy tikak.   
\p
\v 42 Pen maŋgiysek Krays nup ma kirgiyak. Bi yomb yomb gunap sek nup gosimb niŋyak ak pen; bi Peresiy gok chinup pisnep aŋgyokey, kisen nan-gep korip ak ma amniŋgambun aŋgiy, nup gosimb niŋyak ak pen, biynimb gok kuyip miseŋ ma aŋgñiyak.  
\v 43 Giyak kun ak; Gor niŋek tep ginimuŋ ar ak kirgiy, biynimb gok yimb chinup dand araniyaŋ aŋgiy giyak.   
\s1 Jiysis Aŋgip Ar Ak Ma Diy Kor Niŋniŋgambay  
\p
\v 44 Pen Jiysis meŋg miŋgan dand araniy aŋgak, “Biynimb an yip gosimb niŋniŋgamb ak, yip nep mer; Bi yip aŋgyokek winik ak nup kunep gosimb niŋniŋgamb.  
\v 45 Yip niŋiy mey, Bi yip aŋgyokek winik ak nup kunep niŋbay.  
\v 46 Yand biynimb mankumb biy, melik kiyk ak opiyn. Biynimb yip ker opay gok, kisyimnamb okok ma mindeniŋgambay.   
\p
\v 47 Yand winik ak biynimb okok kuyip kor giniŋg ma winik; di Bapiy yip jimñiy ayniŋg winik. Biynimb minim yip niŋiy ma diniŋgambay gok, kuyip kor ma giniŋgayn.  
\v 48 Pen biynimb minim yip kirgiy, yip ma dipay gok ñin yomb kisen ak apek, Bapiy minim aŋgñimbiyn ar ak diy, kuyip kor giniŋgamb.  
\v 49-50 Yenen: minim apiyn gok, key niŋiy ma apiyn; Bapiy minim nup ak niŋey, nuk gek perper mindeniŋgiy aŋgiy, minim nup ak diy apiyn aŋgak.”   
\c 13  
\s1 Jiysis Binuk Gok Tomb Kuyip Wasyim Gak  
\p
\v 1 Ñin yomb Pasopa ak toy rek mindakniŋ, miñiy rek ak siypsiyp ñiluk ma ñiŋyak won ak, Jiysis niŋak: Nop nup mankumb biy aŋgayak ñin ak pandikek, andkind Nop ker amemb ñin ak owak. Pen biynimb nuk man ar biy wasemb yimb ayiŋgip gok, wasemb ayiŋg nep mind mind, nup ñaŋg ayey kumiy Nop ker amnak.  
\v 2 Seytan pen, Saymon ñinuk Jiwdas Yiskariyot nup gos ñek, Jiysis nup yergiy di biyomb gok kuyip ñiniŋgayn aŋgiy, gos ak nind nep niŋek; kisen mey tap ñiŋniŋg bisgiyak.  
\v 3 Gor tap yerip yerip okok maŋgiysek di Ñinuk nup ñin ar ak ayak ak mey, kumiy andkind Nop ker amniŋg gak rek niŋiy,  
\v 4 tikjak chech paryomb nuk ak tuŋgasikiy, tawil ak simbnaŋg rek poŋgay,  
\v 5 ñiŋg ak diys miŋgan ak paŋgiy, binuk gok kuyip tomb ñiŋg ay yokyiŋg, tawil paŋgak kun ak wiykyiŋg gak.   
\p
\v 6 Kun gi dap dap, Saymon Piyta tomb nup ak ñiŋg ay yokiyn aŋgek aŋgak, “Biyomb. Tomb yip ak ñiŋg ay yokniŋg gispan?”   
\p
\v 7 Aŋgek, Jiysis aŋgak, “Miñiy gispiyn ak ma niŋban ak pen, mindiy niŋniŋgamban aŋgak.”   
\p
\v 8 Aŋgek, Piyta aŋgak, “Biyomb! Tomb yip ak ñiŋg ma ay yokniŋgamban. Mer yimb aŋgak.”  
\p Aŋgek, Jiysis aŋgak, “Tomb nip ma ñiŋg ay yokniŋgayn ak; bi yand yimb ma mindeniŋgamban aŋgak.”   
\p
\v 9 Aŋgek, Saymon Piyta aŋgak, “Biyomb! Tomb yip anep ma ñiŋg ay yoknimin; ñin kind gok sek, jun ak sek ñiŋg pikñinimin aŋgak.”   
\p
\v 10-11 Kun aŋgak ak pen, Jiysis aŋgak, “Biynimb gok ñiŋg pikyokey, mumbwak okok maŋgiysek tep mindip ak pen; kinjeŋ giraŋgey tomb kind ak gach gip rek, tomb kind anep ñiŋg ay yokpay aŋgak.” Pen Jiysis bi nup mimuŋg giniŋg gak ak niŋak ak mey aŋgak, “Nimb gunap gach ma mindip; nokom bap nep gach sek mindip aŋgak.”   
\p
\v 12 Pen tomb kuyip ak ñiŋg ay yokdiy, chech tuŋgasik ayak ak ay, am bisgiy aŋgak, “Nimbip tomb ñiŋg ay yokpiyn minim kiñiŋ ak, niŋbim akaŋ?  
\v 13 Yip Tiysa aŋgiy, Biyomb aŋgiy gipim ak, niŋind apim.  
\v 14 Kun ak yand Biyomb mindiy, tomb nimbip ñiŋg ay yokpiyn ak, nimb namam gunap kuyip tomb ak ñiŋg ay yoknimimb.  
\v 15-16 Nimbip niŋind yimb aspiyn: biyomb kond mindep gok sikoy, biynimb woŋg kuyip giñimbay gok yomb ma mindpay. Pen bi minim yokpay gok sikoy, biynimb minim kuyip dand ambay gok yomb ma mindpay. Kun ak yand Biyomb nimb mindiy, monmon woŋg giñimbiyn rek, nimb kunep ginimimb.  
\v 17 Miñ tep ar kun ak aŋgñambiyn niŋbim ak mey; ar kun ak gem amek tep giniŋgamb.   
\p
\v 18 “Pen nimbip dipiyn gok, niŋrep gipiyn ak mey, maŋgiysek gek tep giniŋgamb aŋgiy ma aspiyn. Bi bap yip mimuŋg giniŋg gisap ak, Baybol buk ak tikiy aŋgyak rek nep giniŋgamb. Minim kun ak tikiy aŋgyak, ‘Bi yand yip tap jimñiy ñimbur ak, tuŋgandikiy yip timey gisap aŋgyak.’  
\v 19 Nimbip nind kun giy aspiyn ak mey, kisen gek, Biyomb aŋgak rek nep gisap aŋgiy, yand Biyomb yerip rek mindpiyn ak niŋiy, yip gosimb niŋniŋgambim.   
\p
\v 20 “Pen nimbip niŋind yimb aspiyn: biynimb yand gunap aŋgyoken amey, biynimb kuyip dipay gok, kuyip nep mer; yip sek dipay. Pen yip dipay gok, yip nep mer; Bi yip yokek winik anup sek dipay aŋgak.”   
\s1 Jon Jiysis Nup, An Nip Mimuŋg Giniŋgamb Aŋgiy Aŋgniŋak  
\r (Mat 26:20-25; Mak 14:17-21; Luk 22:21-23)  
\p
\v 21 Jiysis minim kun ak aŋgek, nup miker yimb gek aŋgak, “Nimbip niŋind yimb aspiyn: nimb bap yip mimuŋg gem ñaŋgniŋgambay aŋgak.”   
\p
\v 22 Kun aŋgek, binuk gok an nup asap aŋgiy, gos par ayiŋg penpen niŋyak.  
\v 23 Pen Jiysis binuk wasemb yimb ayiŋgip ak, kiñiŋ siŋak bisiŋg mindek ak mey,  
\v 24 Saymon Piyta bi kun anup ñin anep yomiy aŋgak, “An nup asap ak aŋgniŋan aŋgak.”   
\p
\v 25 Aŋgek, Jiysis mindek siŋak bibeŋind amiy aŋgak, “Biyomb! Bi kun ak an nup apan?”   
\p
\v 26 Aŋgek aŋgak, “Bi biret ak diy, ñiŋg sup biyaŋ tawiy ñiniŋgayn anep aŋgak.” Kun aŋgiy biret ak diy, di ñiŋg sup biyaŋ tawiy, di Saymon ñinuk Jiwdas Yiskariyot nup ñek ñiŋak.  
\v 27 Seytan pen won kun anep, ap Jiwdas nup molik sikakniŋ, Jiysis nup aŋgak, “Giniŋg gispan ak, kasek gan aŋgak.”  
\v 28-30 Aŋgek, Jiwdas mis amnakniŋ, day kisyim owak. Pen binuk gunap, Jiwdas nup yenen kun asap aŋgiy ma niŋyak. Kiyk aŋgniŋyak-eŋ, nuk maniy wand kond mindip rek, Pasopa tap ñiŋniŋgambun gok tawaŋ aŋgiy akaŋ; biynimb tap ma mindip gok kuyip, maniy gunap ñaŋ aŋgiy asap aŋgyak.   
\s1 Low Kisenimb Ak  
\p
\v 31 Jiwdas kun giy mis amnakniŋ, Jiysis aŋgak, “Miñiy bi bap Ñinuk, Nop aŋgip rek geniŋgamb mey, Nop gek yimb nup araniŋgamb.  
\v 32 Pen Ñinuk yimb ak araniŋgamb rek, Nop yimb ak kunep araniŋgamb ak mey, miñiy ñin biy nep Nop gek, Ñinuk nup yimb ak araniŋgamb.   
\p
\v 33 “Ñapan yand guniy! Nimb yip tapin ma mindeniŋgayn. Amen, yip piyow mer niŋniŋgambim. Jiwda kay kuyip apiyn rek, nimbip kunep aspiyn. Yand amjipiyn ar ak, kisen amnimimb rek ma ayniŋgamb.   
\p
\v 34 “Pen miñiy nimbip low kisenimb bap aŋgñiniŋg gispiyn. Low kisenimb kun ak mey, nimb key penpen wasemb aynimimb. Yand nimbip wasemb aypiyn rek, nimb kunep penpen wasemb aynimimb.  
\v 35 Kun geniŋgambim, biynimb gok yip ker mindpim ak niŋrep giniŋgambay aŋgak.”   
\s1 Jiysis Piyta Nup, Bi Kun Ak Ma Niŋbiyn Aŋgniŋgamban Aŋgak  
\r (Mat 26:31-35; Mak 14:27-31; Luk 22:31-34)  
\p
\v 36 Kun aŋgek, Saymon Piyta aŋgak, “Biyomb. Nand akay amniŋg gispan?”  
\p Aŋgek, Jiysis aŋgak, “Yand amjipiyn okok miñiy yip kindik ginimin rek ma ayip. Pen kisen mey, yip kindik giniŋgamban aŋgak.”   
\p
\v 37 Aŋgek, Piyta aŋgak, “Yenen nip miñiy kindik ma giniŋgayn? Nip konden yip ñaŋgayniŋgambay ak, minim ma mindip aŋgak.”   
\p
\v 38 Aŋgek, Jiysis pen aŋgak, “Nand yip nen kumiyn aŋgiy gos nokom niŋban? Nip niŋind yimb aspiyn; kakaruk kisen suk aŋgniŋgamb; nind nep, yand nup ma niŋbiyn aŋgiy, won omiŋal nokom aŋgniŋgamban aŋgak.”   
\c 14  
\s1 Jiysis Mey, Kinjeŋram Gor Ker Amemb Ak  
\p
\v 1 Pen Jiysis aŋgak, “Gos yomb ma niŋnimimb. Bapiy nup gosimb niŋiy, yip gosimb niŋiy ginimimb.  
\v 2 Bapiy korip nuk ak, tip kuŋaynep mindip. Yand amiy, tip nimbip wikan gunap gayrep geniŋgayn. Pen tip kuŋay ma mindombikop ak, nimbip ma apnip.  
\v 3 Yand am tip nimbip ak gayrep giy mey, apiy nimbip poŋind amniŋgayn.  
\v 4 Amniŋg gispiyn kinjeŋ ar ak nimb niŋbim aŋgak.”   
\p
\v 5 Jiysis kun aŋgek, Tomas aŋgak, “Biyomb! Akay amjipan? Chin ma niŋbun. Kun ak yergiy, kinjeŋ amniŋgamban ar kun ak niŋiy amniŋgambun aŋgak.”   
\p
\v 6 Aŋgek aŋgak, “Yand nep mey, kinjeŋram ak; yand nep mey minim yipul yimb ak, yand nep mey, gen biynimb perper mindeniŋgambay.  
\v 7 Yip niŋrep giy mey, Bapiy nup kunep niŋrep gipkip. Pen maŋ mindip, yip niŋrep giniŋgambim rek, nup kunep niŋrep giniŋgambim aŋgak.”   
\p
\v 8 Kun aŋgek, Piyliyp aŋgak, “Biyomb! Nap nup chinup yomniŋgamban ak, tep aŋgak.”   
\p
\v 9 Aŋgek, Jiysis aŋgak, “Piyliyp. Nimb yip per mindpiyn ak pen, yip ma niŋiy kun aspan? Biynimb yip niŋbay gok, Bapiy nup niŋbay. Kun ak yergiy aspan, ‘Bapiy nup chinup yomey niŋjun aspan?’  
\v 10 Yand Bapiy yip mindpiyn; nuk yand yip mindip. Kun ak yenen, Nop yip apiymiŋay giy mindpiyr aŋgiy gos ak ma niŋban? Minim nimbip apiyn gok, yand keynep ma apiyn; Bapiy yip apur. Pen tap yerip yerip gipiyn gok, keynep ma gipiyn; Bapiy yip nep gipur.  
\v 11 Kun ak yand Bapiy yip mindpiyn; nuk yand yip mindip minim ak, niŋind aŋgiy niŋnimimb. Pen gos kun ak niŋep rek ma ayek, yerip yerip gipiyn gok niŋiy, Nop yip mindiy mey, kun gip aŋgiy gos ak niŋnimimb.   
\p
\v 12 “Nimbip niŋind yimb aspiyn: Biynimb yip gosimb niŋniŋgambay gok, yand gipiyn rek giniŋgambay. Pen Bapiy ker amniŋgayn rek, nimb biy mindiy key yimb giniŋgambim.  
\v 13 Jiysis mindip rek nip aŋgniŋsipun aŋgiy, Bapiy nup aŋgniŋeniŋgambim, yand yimb nup aranaŋ aŋgiy, aŋgniŋgambim rek giniŋgayn.  
\v 14 Kun ak yimb yip ak diy aŋgniŋem, aŋgniŋgambim rek giniŋgayn.   
\s1 Nimbip Gor Kawnan Ak Yokniŋgayn Aŋgak  
\p
\v 15 “Yip wasemb ay mey, minim yip ak kindik giniŋgambim.  
\v 16 Yand Bapiy nup aŋgniŋen, bi Noman nuk ak yokek apiy, nimb yip perper mindeniŋgamb.  
\v 17 Bi Noman kun ak mey, Gor Kawnan minim yipul yimb aŋgip ak nep. Biynimb yikop Gor ker ma mindpay gok, bi kun mey ak aŋgiy ma niŋbay; windin kunep ma niŋbay; aŋgniŋey kuyip bak aynimuŋ rek ma ayip. Pen nuk nimb yip mindiy, kisen pisnep bak ay mindeniŋgamb ak; nup niŋbim.  
\v 18 Kun ak nimbip pisnep kiriŋg amen, biynimb yimgeprek ma mindeniŋgambim.  
\v 19 Biynimb yikop Gor ker ma mindpay gok, yip yep won bap nep niŋiy, kisen ma niŋniŋgambay. Pen yand bi kim mindep ak, kim mindeniŋgayn rek; nimb kunep kim mindiy, yip niŋniŋgambim.  
\v 20 Ñin kun ak, yand Bapiy yip mindpur ak niŋrep giniŋgambim. Nimb yand yip mindpim, yand nimb yip mindpiyn ak; kunep niŋrep giniŋgambim.  
\v 21 Nimb biynimb minim yip niŋiy dipim gok, yip wasemb ay mey minim yip dipim. Pen yip wasemb aypim rek, Bapiy nimbip kunep wasemb ayip. Yand pen nimbip wasemb aypiyn rek, nimbip Gor Kawnan ak yoken, yip niŋrep giniŋgambim aŋgak.”   
\p
\v 22 Jiysis kun aŋgek, Jiwdas nup mimuŋg gak ak mer: Jiwdas bap nup aŋgak, “Biyomb! Yergiy chin nip niŋrep giniŋgambun: pen biynimb yikop gok nip ma niŋniŋgambay?”   
\p
\v 23 Aŋgek aŋgak, “Biynimb yip wasemb aypay gok, minim apiyn ak niŋdipay. Kun giy niŋdey mey, Bapiy chirapiy kuyip wasemb ay, ap kiy yip mindiy, kond mindpur.  
\v 24 Biynimb yip wasemb ma aypay gok, apiyn rek ma gipay. Minim yip ma dipay kun ak, minim yand mer; Bi yip aŋgyokek winik ak, minim nup ak ma dipay.   
\p
\v 25 “Nimb yip mindpiyn ñin biy, minim kun biy aŋgñispiyn.  
\v 26 Amen; Bapiy nuk pen, bi Noman nimbip apiyn ak yokeniŋgamb mey, nuk apiy nimbip kond mindakniŋ, minim apiyn gok gos niŋyiŋg nep mindiy, niŋrep yimb giniŋgambim.  
\v 27 Amjipiyn rek, nimbip aspiyn: Gor nimbip kond mindeŋ. Minim kun ak biynimb yikop gok monmon apay rek ma aspiyn; Gor nimbip kond mindakniŋ, kapkap mindrep giy, gos yomb ma niŋnimimb aŋgiy aspiyn. Kun ak ma piriknimimb.   
\p
\v 28 “Yand amiy andkind winiŋgayn apiyn ak niŋiy, yenen simb gakniŋ mindpim. Am Nop yip mindniŋg gisap aŋgiy, miñmiñ giyiŋg nep mindembikip.  
\v 29 Kun ak nup ker ma ambiyn ñin biy, nimbip aspiyn ak mey, kisen ameniŋgayn, gos okok ma piyow niŋniŋgambim; yip Gor Ñinuk yimb aŋgiy; niŋrep yimb giniŋgambim.  
\v 30 Bi biynimb yikop gok kuyip kond mindip ak miñiy asaw ak mey, minim paryomb aŋgnim rek ma ayip.  
\v 31 Pen bi biynimb yikop gok kond mindip kun ak, kilis nuk ma mindip. Yand Bapiy aŋgip rek giniŋgayn ak mey; Bapiy nup wasemb aypiyn ak niŋrep giniŋgambay. Kun ak apem amnun.   
\c 15  
\s1 Miñ Wayn Ak Sek Piñ Alik Gok Sek  
\p
\v 1 “Yand mey miñ wayn junj ak; Bapiy mey bi woŋgday nop nimb ak.  
\v 2 Alik maŋgiy ma piyip gok, Bapiy nuk timbsak yokip. Pen alik piyrep gip gok, kuŋaynep piynimuŋ aŋgiy timbrik tep gek, kuŋaynep piyip.   
\p
\v 3 “Nimbip minim tep aŋgñen niŋbim rek, suŋrep mindpim ak mey, ma timbsak yokniŋgamb.  
\v 4-6 Pen alik kind gok, junj ak sek jimñiy mindiy nep maŋgiy piyniŋgamb; key mindiy maŋgiy ma piyniŋgamb.  
\p “Yand mey miñ wayn junj ak; nimb mey piñ alik gok. Kun ak an yip yimñiy mindeniŋgamb ak, maŋgiy kuŋay yimb piyniŋgamb; pen an yip yimñiy ma mindeniŋgamb ak, mon alik timbsak yokey milip giyapek, di mon daŋgiypay rek ak mindeniŋgamb.  
\v 7 Pen minim apiyn gok niŋyiŋg, yip chiŋgiy nep mindem mey; minim yerip aŋgniŋniŋgambim ak; aŋgniŋgambim rek giniŋgayn.  
\v 8 Nimb mindrep yimb giniŋgambim rek, biynimb yand mindpim ak niŋiy, Bapiy nup yimb ak dand araniŋgambay.   
\p
\v 9 “Bapiy yip wasemb yimb ayip rek, nimbip pen kunep wasemb yimb aypiyn. Kun ak, penpen wasemb ayiŋg mindenimimb.  
\v 10 Yand Bapiy nup minim ak kindik gen, yip wasemb ayiŋg nep mindip; kun ak minim yip ak kindik giniŋgambim rek; nimbip wasemb ayiŋg nep mindeniŋgayn.   
\p
\v 11 “Pen minim aspiyn gok niŋiy mindrep gem mey, yip tep yimb giniŋgamb rek, nimbip kunep giniŋgamb.  
\v 12-13 Pen minim bap aspiyn ak: nimbip wasemb yimb ayiŋg, nimbip aŋgiy kumniŋgayn rek; nimb key kunep penpen wasemb ayiŋg mindenimimb.  
\v 14 Apiyn ar ak giniŋgambim rek, buŋgiy yand yimb gok mindeniŋgambim.  
\v 15 Miñiy tikiy, nimbip bi woŋg giñemb ma aŋgniŋgayn; buŋgiy woŋg aloŋg yand gok aŋgniŋgayn. Bi woŋg giñemb gok, kond mindep kiyk ak gisap ar ak, giniŋgamb ar ak aŋgiy, ma niŋbay; pen Bapiy minim yerip yerip yip aŋgñimb gok, nimbip aŋgñimbiyn ak mey, buŋgiy woŋg aloŋg yand mindpim.  
\v 16 Nimb yip dun aŋgiy ma dipik, gos yand key niŋiy, maŋgiy piy perper mindeniŋgamb ak piyniŋgiy aŋgiy, nimbip diy, woŋg ar kun ak yoknik. Kun ak nimb maŋgiy tep gok piyiŋg, Bapiy nup Jiysis biynimb nuk mindpun aŋgiy aŋgniŋeniŋgambim, aŋgniŋgambim rek giniŋgamb.   
\p
\v 17 “Kun ak nimbip aspiyn: penpen wasemb ayiŋg mindenimimb.   
\s1 Biynimb Yikop Gok Jiysis Biynimb Nup Gok Kuyip Miluk Niŋniŋgambay  
\p
\v 18 “Pen biynimb yikop gok nimbip miluk niŋey, gos yomb kun ak ma niŋnimimb; Jiysis nup miluk niŋyak rek nep chinup gispay aŋgiy niŋnimimb.  
\v 19 Pen miñ ar kiyk ak gembikip, biynimb chin aŋgiy, di wasemb aypiyap. Wosrey nimbip ma dinik ñin ak, miñ ar kun ak gi mindyiŋgipim ak pen, nimbip key niŋiy denik, yip ker mindem, nimbip miluk niŋbay.  
\v 20 Pen niŋbim! Nimbip aŋgnik, ‘Bi kond mindep gok sikoy, biynimb kuyip woŋg giñimbay gok yomb ma mindpay aŋgnik.’ Kun ak yip timey giy, nimbip kunep giniŋgambay. Pen minim yip gok diy rek, minim nimbip gok kunep diniŋgiy.  
\v 21 Nimbip monmon giniŋgambay kun ak, biynimb yand mindpim rek kun giniŋgambay. Bi yip yokek winik anup, ma dipay rek kun giniŋgambay.   
\p
\v 22 “Pen yand ap kuyip minim tep ma aŋgñembinip, tap siy tap timey gipay ak, minim yomb yimb ak ma dipyap. Pen ap kuyip aŋgñirep gen, yip ma dipay ak; minim gunap aŋgiy kim amniŋgiy rek ma ayniŋgamb.  
\v 23-24 Miker yomb kun ak rek ma dipyap ak pen; ap tap mageprek gok gen niŋiy yip kirpay ak, miker yomb yimb ak diniŋgambay.  
\p “Pen yip miluk niŋbay ak, yip nep mer; Bapiy nup kunep miluk niŋbay.   
\p
\v 25 “Gipay kun ak, Depiyt tikiy aŋgak rek nep gipay. Nuk Jiwda kay low chin, low chin apay buk ak tikiy aŋgak, ‘Minim junj mindek mer: yip yikop nep miluk niŋbay aŋgak.’   
\p
\v 26 “Pen yand am Bapiy nup aŋgen, bi Noman apiyn ak nup yokek, ap nimbip kond mindeniŋgamb. Noman minim niŋind nep aŋgip kun ak, yand bi yerip rek ak, nimbip gos ñek niŋniŋgambim.  
\v 27 Pen nimb kiñiŋ giy yand yip nep mindpun ak, nimb kunep biynimb gok kuyip, yip bi yerip rek ak aŋgiy aŋgñiniŋgambim.   
\c 16  
\p
\v 1 “Nimbip minim kun giy apiyn ak niŋrep giy mey, kisen yergek, yip ma kirgiy, ma apyap pikniŋgambim aŋgiy apiyn.  
\v 2-3 Yenen: nimbip Jiwda nan-gep korip gok aŋg mis yokiy, tip ma winimimb aŋgniŋgambay. Kun anep mer; kisen Bapiy chirupapiy ma niŋbay rek, gos yesek ar gok niŋiy, Gor nup tep ginimuŋ aŋgiy, nimbip pikayniŋg nep gi mindeniŋgambay.  
\v 4 Pen nimbip nind aŋgñispiyn ak mey, kisen yergek niŋiy, aŋgak rek nep gisap aŋgniŋgambim.  
\s1 Gor Kawnan Winiŋgamb Aŋgak  
\p “Pen nimb yip nep mindyiŋgipiyn rek, minim kun ak ma aŋgnik;  
\v 5 miñiy bi yip yokek winik ak ker andkind amjipiyn rek, nimbip aspiyn. Pen nimb bap, akay amjipan aŋgiy, ma aŋgniŋsipim.  
\v 6 Amjipiyn aŋgen niŋiy, mindmaŋgiy nimbip ak piŋiyñiy nep ayek, minim ma aspim.   
\p
\v 7 Pen amjipiyn ak, tep yimb amjipiyn. Yand amen nep mey, bi Noman nimbip kond mindeniŋgamb ak winiŋgamb.  
\v 8 Nuk apiy mey, biynimb yikop gok kuyip gos ñek, gach sek mindpay ak niŋiy, yergiy suŋ-tep mindeniŋgambay ak niŋiy, Gor niŋek minim yomb mindip kiñiŋ ak niŋiy giniŋgambay.  
\v 9 Kun ak yip gosimb ma niŋbay rek, bi Noman kun ak, kuyip gach sek mindpim aŋgniŋgamb.  
\v 10 Yand kumiy tikjakiy am Bapiy yip mindeniŋgayn rek, kuyip aŋgniŋgamb, ‘Biynimb suŋ-tep mindniŋg, biynimb suŋ-tep nuk mindeniŋgambim aŋgniŋgamb.’  
\v 11 Pen bi timey biynimb yikop gok kuyip kond mindip ak nup, talak miŋgan ayniŋgsipiyn rek, kunep aŋgniŋgamb.   
\p
\v 12 “Minim yand kuŋaynep mindip ak pen; minim kun gok miñiy aŋgen, niŋdinimimb rek ma ayip.  
\v 13-14 Pen Gor Kawnan niŋind nep aŋgip ak apiy, minim nuk key gunap diy ma gos ñiniŋgamb; Gor aŋgniŋgamb minim anep gos ñiyiŋg; nimbip kisen giniŋgamb minim ak gos ñek niŋniŋgambim. Nuk minim yipul yimb ak, nimbip gos ñek niŋiy mindrep gem, yimb yip araniŋgamb.  
\v 15 Pen Bapiy key, yand key mer; minim chirapiy ak ar nokom yimb mindip ak mey, Gor Kawnan nuk ak nimbip gos ñek, minim yipul yimb yip ak niŋniŋgambim.   
\p
\v 16 “Yep won bap mindip, yip ma yimb niŋniŋgambim; pen kisen yep won bap mindiy, tip ak niŋniŋgambim aŋgak.”   
\p
\v 17-18 Jiysis kun aŋgek, binuk gok kiyk keynep aŋgyak, “Sikoy won bap mindiy, Bapiy ker amniŋgayn; pen sikoy won bap mindiy, yip tip ak niŋniŋgambim aŋgip minim ak yerip?”   
\p
\v 19 Kun aŋgiy, Jiysis nup aŋgniŋniŋg geyak, nuk key niŋiy aŋgak, “Yep won ak yip ma niŋniŋgambim; pen yep won bap mindiy, yip tip ak niŋniŋgambim apiyn ak niŋiy mey, penpen aŋgniŋsipim?  
\v 20 Nimbip niŋind yimb aspiyn: biynimb yikop gok miñmiñ giniŋgambay; pen nimbip simb gek, siy aŋg mindiy, tip ak tep gakniŋ mindeniŋgambim.  
\v 21 Biyn gok ñapan ñiŋakniŋ, gos yomb niŋbay ak pen; won ak tikey, kuyip tep yimb gip.  
\v 22 Nimb biyn ñapan ñiŋakniŋ, gipay kun ak rek gi mindpim ak pen; yip tip ak niŋem nimbip key yimb tep gek, biynimb gunap gey, miñ kun ak puŋgriknimuŋ rek ma ayniŋgamb.   
\p
\v 23 “Nimbip niŋind yimb aspiyn: ñin kun ak yip ma aŋgniŋniŋgambim. Miker nimbip gunap mindonimuŋ, Bapiy nup Jiysis mindip rek, nip aŋgniŋsipun aŋgiy, aŋgniŋeniŋgambim aŋgniŋgambim rek giniŋgamb.  
\v 24 Nind kun ak rek ma gipik ak pen, miñiy Jiysis mindip rek, nip aŋgniŋsipun aŋgiy aŋgniŋem, aŋgniŋniŋgambim rek gek, nimbip tep yimb giniŋgamb.   
\p
\v 25 “Bapiy minim nup ar ak aŋgniŋg, per minim paydoŋ ay apiyn ak pen; miñiy tikiy minim kun ak rek ma aŋgniŋgayn; miseŋ nep aŋgniŋgayn.  
\v 26 Ñin kun ak apek, Bapiy nup Jiysis mindip rek, nip aŋgniŋsipun aŋgiy aŋgniŋeniŋgambim, aŋgniŋgambim rek giniŋgamb. Pen minim apiyn kun ak yip aŋgniŋem, yand pen nup aŋgniŋniŋgayn aŋgiy, ma aspiyn.  
\v 27 Bapiy nep yip yokek winik ak niŋiy, yip gosimb niŋbim ak mey, nuk key nimbip wasemb ayip.  
\v 28 Bapiy nep yip yokek, man ar biy winik ak mey, miñiy tip ak nuk ker amjipiyn aŋgak.”   
\p
\v 29 Jiysis kun aŋgek, binuk gok aŋgyak, “Miñiy minim bak okok ay ma aspan; miseŋ yimb aspan ak mey,  
\v 30 chin niŋbun: nand minim okok maŋgiysek niŋban. Biynimb gunap minim aŋgniŋep kiyk mindek, nip ma aŋgniŋbay won ak, key niŋiy kuyip aŋgñimban. Gipan kun ak chin niŋbun: nand Gor yip mindiy winak aŋgyak.”   
\p
\v 31 Kun aŋgeyak, Jiysis aŋgak, “Kun ak miñiy niŋrep gipim?  
\v 32 Niŋim! Yep maŋ mindip, yip kirgiy keykey amem, key asiy mindeniŋgayn. Pen key asiy ma mindeniŋgayn; Bapiy yip mindpur rek mindoniŋgambur.   
\p
\v 33 “Pen yand yip jimñiy mindiy, gos yomb ma niŋnimimb aŋgiy, nimbip minim aŋgñimbiyn. Lum ar biy mindiy, nimbip miker giniŋgamb ak pen; gos sek mindenimimb. Tap yerip yerip nimbip ginimuŋ rek gok, maŋgiysek di talak miŋgan yand ak ayniŋgsipiyn aŋgak.”   
\c 17  
\s1 Jiysis Nop Nup Aŋgniŋak  
\p
\v 1 Jiysis minim kun ak aŋgjiwiy, kuyoŋgiy niŋiy aŋgak, “Bapiy. Ñin yip aŋgaynak ak miñiy wip. Kun ak yip aŋgnak rek gey, Biyomb minden, yimb nip ak aranimuŋ.  
\v 2 Yip key aŋgnak rek, biynimb okok maŋgiysek niŋmindiy, biynimb yip aŋgaynak gok kuyip den perper mindeniŋgambay.  
\v 3 Tap gunap aŋgniŋbay gok aŋgniŋiy akaŋ; ar gunap key giy perper ma mindeniŋgambay; nand Gor mindpan ak niŋiy, yip yoknak ak niŋiy mey, kuyip dor perper mindeniŋgambay.   
\p
\v 4 “Yimb nip aranimuŋ aŋgiy yip woŋg aŋgnak ak; gi dand amiy gi diniŋg gispiyn.  
\v 5 Miñiy gey kumen, miñmon ma gayruk ñin ak, omiŋal giy Biyomb tep meliksek mindoruk rek mindonjur.   
\p
\v 6 Biynimb nip gosimb ma niŋeyak yip aŋgnak gok, miñiy yip ker mindpay. Nak ker mindembiyap ak pen, yip aŋgenak mey, yip ker mindpay. Kuyip nand bi yerip rek ak aŋgiy, aŋgñirep gen, nip gosimb niŋiy, minim nip ak diy kisen gipay.  
\v 7 Pen yerer gipiyn ak, keynep ma gipiyn; yip gos ñimban ar ak nep gipiyn ak niŋbay.  
\v 8 Minim aŋgnimin aŋgnak gok, kuyip aŋgñen niŋbay ak mey; nand nep yip aŋgyokenak winik ak, kunep niŋrep yimb gipay.   
\p
\v 9 “Biynimb yip aŋgnak kun gok, biynimb nand mindpay rek, kuyip kond mindenimin aŋgiy, nip aŋgniŋsipiyn. Biynimb yikop gok kuyip ma aspiyn; biynimb nip ker mindpay gok kuyip, kond mindenimin aŋgiy asipiyn.  
\v 10 Biynimb yand gok key, biynimb nand gok key mer, biynimb chirapiy ak mey, yimb yip dand aranbay.   
\p
\v 11 “Pen mindpan ak niniŋgayn rek, kiyk keynep mindeniŋgambay. Bapiy Gor. Nand Biyomb mindpan rek, yip aŋgenak kunep mindpiyn ak mey, chirapiy bi nokom rek ayip. Kun ak rek kuyip kond mindenimin, kiñiŋ nokom jimñiy mindeniŋgiy.  
\v 12 Yand kiy yip nep minden, bap ma kurgip; maŋgiysek nip chiŋgiy mindpay. Bi yiwur diyn aŋgiy niŋimb anep, Baybol buk giniŋgamb aŋgiy tikyak rek, nip ker ma mindip.   
\p
\v 13 “Pen mindpan ak niniŋg gispiyn rek, miñiy kiyk niŋmindyakniŋ, nip minim kun biy aŋgniŋsipiyn. Aŋgniŋsipiyn kun ak niŋey, yip tep gisap rek, kuyip kunep ginimuŋ aŋgiy aspiyn.  
\v 14 Minim nip ak aŋgñen niŋbay rek, biynimb yikop gok, kuyip miluk niŋbay. Yand bi yikop nip gosimb ma niŋimb bap rek ma mindpiyn ak mey, kiyk kunep mindey kuyip miluk niŋbay.  
\v 15 Pen kuyip dand amey, biynimb yikop gok yip ma mindeniŋgiy aŋgiy ma aspiyn; kuyip man ar biy kond mindenimin, Seytan gek timey ma giniŋgiy aŋgiy aspiyn.  
\v 16 Yand bi yikop nip gosimb ma niŋimb bap rek ma mindpiyn ak mey, kiyk kunep mindpay.  
\v 17-18 Nand biynimb yikop gok kuyip gos niŋiy yip yokenak winik rek; yand pen, biynimb yand yimb gok, biynimb yikop gok kuyip nen miñmon keykey yoksipiyn. Kun ak kuyip gey suŋ-tep mindiy, minim yipul yimb nip ak niŋnep mindyiŋg, nip marik giniŋgiy.  
\v 19 Yand bi marik nand yimb mindpiyn rek, kuyip aŋgiy yiwur den, kiyk kunep biynimb marik nand yimb gok mindeniŋgiy.   
\p
\v 20 Kuyip nep ma aŋgniŋsipiyn; kiy minim aŋgey, yip kisen gosimb niŋniŋgambay gok kuyip sek nip aŋgniŋsipiyn.  
\v 21 Chirapiy keykey mer, bi nokom yimb mindpur rek, biynimb yip gosimb niŋbay gok, maŋgiysek jimñiy kun ak rek mindey, biynimb yikop gok niŋiy, nand nep yip yokenak winik ak niŋniŋgiy.   
\p
\v 22 Yip gey, nand bi teprep mindpan rek mindpiyn ak; kuyip kun ak rek gen, chir jimñiy mindpur rek mindeniŋgiy.  
\v 23 Kun ak nand, yand yip nep mindpan rek, yand kiy yip nep minden mey; kiyk jimñiy mindeniŋgiy. Jimñiy mindyakniŋ, biynimb yikop gok nand nep yip yokiy, yip wasemb ay, biynimb yip gok kuyip wasemb ay gipan ak niŋniŋgiy.   
\p
\v 24 “Bapiy! Yip tep gip ak; biynimb yip aŋgnak gok, yand yip nep mindiy mey; miñmon ma alwol gayruk ñin ak yip wasemb ay, biyomb yimb mindonimuŋ aŋgiy niŋaynak rek mindnikniŋ, yip niŋniŋgiy.   
\p
\v 25 “Bapiy! Nand mey Bi suŋrep! Biynimb man ar biy yikop gok nip ma niŋbay; yand nip niŋbiyn. Nip niŋbiyn ak mey, biynimb yand guniy kuyip aŋgñen; nand nep yip yokenak winik ak niŋbay.  
\v 26 Pen miñiy giniŋgayn rek niŋiy, nip Bi yerip rek ak niŋrep giniŋgambay. Kun ak kuyip gos tep ñenimin, yip wasemb aypan ak niŋrep giniŋgiy. Pen yand kiy yip minden, nand biynimb wasemb aypan rek giniŋgiy aŋgak.”   
\c 18  
\s1 Jiysis Nup Chichiy Diyak  
\r (Mat 26:47-56; Mak 14:43-50; Luk 22:47-53)  
\p
\v 1-2 Jiysis Nop nup kun giy aŋgniŋiy, binuk gok yip ñiŋg sikoy Kiydron par ak tikiy, pis tawakdoŋ ken amiy, mon oliyp woŋg per am nan-giyiŋgipay miŋgan ak amniyak. Pen Jiwdas bi Jiysis nup mimuŋg gak ak, tip kun ak niŋrep gak rek, Peresiy bi gok sek, bi Gor nup simboŋgep yomb gok sek nup aŋgeyak,  
\v 3 am amiybi gunap, Jiwda poliys gunap poŋind, sup gunap, lam gunap baynat tap gok gunap diy, dand mindeyak kun ak amjakyak.  
\v 4 Pen Jiysis nup tap yerip giniŋg gak ak key niŋak rek, apeyak siŋak amiy aŋgak, “An nup piyow taspim?”   
\p
\v 5 Aŋgek aŋgyak, “Jiysis, bi Nasaret nimb ak aŋgyak.”  
\p Aŋgey aŋgak, “Bi kun ak mey yand biy aŋgak.” Aŋgak won kun ak, Jiwdas kiy yip kun siŋak mindek.  
\v 6 Pen Jiysis yand biy aŋgek, ak Gor nep aŋgiy, kiyk sumb sumb ken liŋg amiy, gindam pikyak.   
\p
\v 7 Pen kuyip tip ak aŋgak, “Anup piyow taspim?” Aŋgek aŋgyak, “Jiysis bi Nasaret nimb ak aŋgyak.”  
\v 8 Aŋgey aŋgak, “Nimbip mindarik apiyn, ‘Bi kun ak mey yand mindpiyn biy.’ Yip piyow taŋgiy ker, bi guniy kuyip kirgem amniŋgiy aŋgak.” Kun aŋgek, binuk gok kuyip kirgiy nup nep diyak.   
\p
\v 9 Giyak kun ak, Jiysis nind Nop nup lotiw giy, aŋgak rek nep gak. Nuk aŋgak, “Bapiy. Bi yip aŋgnak gok, bap ma kurgip aŋgak.”   
\p
\v 10 Pen won kun ak, Saymon Piyta baynat dand owak ak lipiŋg diy, bi bap nup timund yipund kind ak, pisnep timbrik yokak. Yimb nuk Malkas. Gor nup simboŋgep biyomb yimb anup woŋg giñiyiŋgip.  
\v 11 Piyta kun gek, Jiysis aŋgak, “Baynat ak dipan okok tip liŋgey amnaŋ! Ñiŋg silik kap Bapiy yip ñimb ak, ma ñiŋnimuŋ aŋgiy niŋban?”   
\p
\v 12 Kun aŋgakniŋ, amiybi gok sek, Jiwda poliys gok sek Jiysis nup chichiy diy, tiwniŋgrimbikiy aŋgyak,  
\v 13 “Nup dand Anas korip ak nind amjun aŋgiy,” dand Anas mindek ak amniyak. Bi Anas kun ak, Kayapas numok nuk. Kayapas mey Gor nup simboŋgep yomb yimb ak, simiy nokom kun ak aŋgayeyak woŋg gi mindek.  
\v 14 Nuk nep mey, nind Jiwda kanjsol gok kuyip aŋgak, “Bi nokom bap kumek, chin Jiwda maŋgiysek kim amemb rek ayniŋgamb ak, tep yimb aŋgak.”   
\s1 Piyta Jiysis Nup Ma Niŋbiyn Aŋgak  
\r (Mat 26:69-70; Mak 14:66-68; Luk 22:55-57)  
\p
\v 15 Pen Jiysis nup kun giy dand Anas korip ak amniyakniŋ, Saymon Piyta yip, Jon yip, kisen kisen amnirik. Bi Gor nup simboŋgep yomb yimb ak, Jon nup niŋrep gak rek nuk amiy, pisnep korip kor giyiŋgipay baniys miŋgan biyaŋ amnak.  
\v 16 Piyta nuk mis akyaŋ mindek. Jon pen andkind apiy, biyn kinjeŋram kond mindek anup aŋgiy, Piyta nup poŋind baniys miŋgan biyaŋ amnak.  
\v 17 Pen biyn kinjeŋram kond mindek ak, Piyta nup aŋgak, “Nand kunep Jiysis binuk bap rek?” Aŋgek aŋgak, “Yand mer aŋgak.”   
\p
\v 18 Pen Kayapas nup woŋg giñiyiŋgipay bi gok sek, Jiwda poliys gok sek kuyip takil gek, mon bap namb kun siŋak daŋgiy, jakiy nep maŋiy mindeyak. Piyta nup kunep takil gek, ap namb kun okok wopsakiy, kiy yip mon maŋiy mindek.   
\s1 Anas Jiysis Nup Minim Aŋgniŋak  
\r (Mat 26:59-66; Mak 14:55-64; Luk 22:66-71)  
\p
\v 19 Pen Anas, bi Gor nup simboŋgep yomb yimb nind mindyiŋgip ak Jiysis nup, biynimb nup yenen kisen giyak ak sek, minim yerip aŋgñiyiŋgip ak sek aŋgniŋak.  
\v 20 Kun giy aŋgniŋek aŋgak, “Yand minim gunap weygiy ma aŋgñinik; bi nimb gok niŋmindyakniŋ, nan-gep korip gok sek, Gor aŋgniŋep korip ak sek per miseŋ aŋgñimbiyn.  
\v 21 Kun ak yenen wiysniys ma dand apiy, yip minim kun ak rek aŋgniŋsipim? Biynimb yip niŋyak guniy, minim aŋgnik ak niŋbay rek ayip ak, kuyip aŋgniŋnimimb aŋgak.”   
\p
\v 22 Jiysis kun aŋgek, Jiwda poliys bap, nup mikem kind siŋak pikiy aŋgak, “Yenen bi Gor nup simboŋgep yomb yimb anup, minim kun ak rek aspan aŋgak.”   
\p
\v 23 Aŋgek aŋgak, “Minim yesek bap aŋgen, minim yesek apiyn kun ak, biynimb guniy kuyip aŋgñan. Pen minim niŋind yimb ak aŋgen, yenen yip pikpan aŋgak.”   
\p
\v 24 Pen Anas, bi Gor nup simboŋgep yomb yimb nindnimb ak, Jiysis nup tiwniŋgrimbikyak rek mindakniŋ, aŋgek dand binak Kayapas, bi Gor nup simboŋgep yomb yimb kisenimb mindek ak, amniyak.   
\s1 Piyta Tip Ak, Jiysis Nup Ma Niŋbiyn Aŋgak  
\r (Mat 26:71-75; Mak 14:69-72; Luk 22:58-62)  
\p
\v 25 Pen Piyta nuk kun giy nep, jakiy mon maŋiy mindakniŋ, bi gunap nup aŋgyak, “Bi kun ak, binuk bap mey nak rek?”  
\p Aŋgey, aŋg silokiy aŋgak, “Yand mer aŋgak.”  
\v 26 Pen Piyta bi timund timbrikak ak, bi lek lek nuk rek bap apiy, Piyta nup aŋgak, “Yand nip niŋbiyn; nak bi kun ak yip woŋgday ak mindamban rek?”   
\p
\v 27 Aŋgek, Piyta tip ak, aŋg silokiy aŋgak, “Yand mer aŋgak.” Kun aŋgakniŋ, day kakaruk suk aŋgak.   
\s1 Jiysis Nup Dand Paylat Mindek Ak Amniyak  
\r (Mat 27:1-2, 11-14; Mak 15:1-5; Luk 23:1-5)  
\p
\v 28 Miñmon yowakniŋ, Jiysis nup Kayapas korip animb, dand Rom gapman biyomb Paylat korip ak amniyak. Jiwda biynimb Pasopa tap ñiŋniŋg giyak rek, Rom biynimb korip miŋgan amon, chinup asiŋ wilikniŋgamb aŋgiy, mis akyaŋ mindeyak.  
\v 29 Kun giy nep mindyakniŋ, Paylat mis amiy aŋgak, “Bi biy nup minim yerip niŋiy dand opim?”   
\p
\v 30 Aŋgek aŋgyak, “Nuk tap timey bap ma gembikop, nup kun giy ma dand opnup aŋgyak.”   
\p
\v 31 Aŋgey, Paylat aŋgak, “Nimbik dam low nimbik ar ak key aŋgip rek niŋiy, kor gim aŋgak.”  
\p Aŋgek, Jiwda kay pen aŋgyak, “Rom low ar ak, chin biynimb gok kuyip kor giy, ñaŋgayon kumniŋgiy aŋgiy bap ma mindip aŋgyak.”  
\v 32 Aŋgyak kun ak, Jiysis yip kun giy ñaŋgbirik ayniŋgambay aŋgiy, nind aŋgyak rek nep gak.   
\p
\v 33 Pen Jiwda biynimb kun aŋgeyak, Paylat tip ak andkind korip miŋgan biyaŋ amiy, Jiysis nup aŋgak, “Nak Jiwda kay kiyŋ kiyk ak akaŋ?”   
\p
\v 34 Aŋgek aŋgak, “Minim yip aŋgniŋsipan ak; meŋg miŋgan nak ak key aspan akaŋ, biynimb gunap meŋg miŋgan ak diy aspan?”   
\p
\v 35 Aŋgek, Paylat aŋgak, “Yand Jiwda bi rek, Kiyŋ yomb key yimb chin mindeniŋgamb aŋgiy kond mindpay ak nup kond mindenim. Pen biynimb nak gok nep, bi Gor nup simboŋgep yomb nak gok nep nip dand opay. Nand kiyŋ mindniŋg gey, nip kun giy dand opay akaŋ?”   
\p
\v 36 Aŋgek, Jiysis aŋgak, “Yand biynimb diy kond mindeniŋgayn ak; kiyŋ man ar biy mindpay rek ma mindeniŋgayn. Yand man ar biy kiyŋ mindniŋg gembinip, Jiwda biyomb gok yip miñ ayun aŋgey, biynimb yand gok tikjakiy, kiy yip penpen ñapyap. Pen yand biynimb diy kond mindeniŋgayn miñ ak key mindip; mankumb biy kiyŋ mindpay rek mer aŋgak.”   
\p
\v 37 Kun aŋgek, Paylat aŋgak, “Kun ak nand kiyŋ bap?”  
\p Aŋgek, Jiysis aŋgak, “Mey nak apan ak. Ar kun anep mey, Bapiy Gor gek, yip mankumb biy tikayey, yomb giy, minim yipul yimb ak aŋgñimbiyn. Biynimb minim niŋind yimb ak dinjun aŋgiy niŋbay gok, minim yip ak dipay aŋgak.”   
\p
\v 38 Kun aŋgek, Paylat aŋgak, “Pen minim okok nimb okok nimb keykey kuŋaynep mindip ak, yergiy minim yipul yimb mey ak aŋgiy niŋjun aŋgak.”  
\s1 Paylat Jiysis Nup Ñaŋgnimimb Aŋgak  
\r (Mat 27:15-31; Mak 15:6-20; Luk 23:13-25)  
\p Paylat minim kun ak aŋgiy, tip andkind mis amiy, Jiwda kay kuyip aŋgak, “Nuk tap timey bap gamb ma niŋbiyn.  
\v 39 Pen chin Rom gapman, simiy ak simiy ak, Pasopa ñin ak apamb, kalambis bi nimb bap yikop wisik yokpun. Kun ak, Jiwda kay kiyŋ nimbip ak, yikop wisik yoken amnimuŋ akaŋ?”  
\v 40 Aŋgek, kiyk meŋg miŋgan dand araniy aŋgyak, “Nup mer! Chinup Barabas nup wisik yoknimin aŋgyak.” Bi Barabas kun ak, bi tap siydep gapman kay yip penpen giyiŋgip.   
\c 19  
\s1 Paylat Amiybi Nuk  
\p
\v 1 Kun aŋgeyak, Paylat amiybi nuk gok aŋgek, Barabas nup wisik yokiy, Jiysis nup miñ diy tapin nep pikyak.  
\v 2 Kun giy pikiy, tap ñiwñiw sek gunap diy, kiyŋ aypay rek ar band bap giy, jun ar nup biyoŋ ayñiy, chech muk parsek bap ayñiyiŋg aŋgyak,  
\v 3 “Jiwda kiyŋ kiyk ak, pernep mindonimuŋ aŋgyak.” Kun aŋgyiŋg, nup mikem piksil giyak.   
\p
\v 4 Pen Paylat tip ak mis amiy, Jiwda biynimb kuyip aŋgak, “Nup dand mis biy apiy, minim gunap aŋgniŋen, aŋgek niŋniŋgambim. Nuk tap timey gip junj bap ma piyow niŋbiyn aŋgak.”  
\v 5 Pen Jiysis nup ar band ñiwñiw sek ak ayñiy, chech muk parsek ak ayñey mis owakniŋ, Paylat kuyip aŋgak, “Nup niŋim aŋgak.”   
\p
\v 6 Kun aŋgek, bi Gor nup simboŋgep yomb gok sek, Jiwda poliys gok sek Jiysis nup niŋiy aŋgyak, “Nup mon kiros bak biyoŋ ñaŋgbirik aynimimb! Mon kiros bak biyoŋ ñaŋgbirik aynimimb aŋgyak.” Kun aŋgeyak, Paylat aŋgak, “Nimbik key dand amiy, kun ginimimb. Yand tap timey gip junj bap ma piyow niŋbiyn aŋgak.”   
\p
\v 7 Aŋgek, Jiwda kay aŋgyak, “Gor Ñinuk mindpiyn aŋgip ak, low chin ar ak kumnimuŋ nokom aŋgyak.”   
\p
\v 8 Kun aŋgeyak niŋiy, Paylat tapin nep pirikiy,  
\v 9 tip ak korip miŋgan biyaŋ amiy, Jiysis nup aŋgniŋiy aŋgak, “Nand miñmon akay nimb?” Aŋgek, minim bap pen ma yimb aŋgek,  
\v 10 Paylat aŋgak, “Yip minim ma aŋgniŋgamban? Nand niŋban: yand nep nip kond mindpiyn. Wisik yokniŋg wisik yokniŋgayn; pen mon kiros bak biyoŋ ñaŋgbirikim aŋgen, ñaŋgbirik ayniŋgambay aŋgak.”   
\p
\v 11 Aŋgek, Jiysis aŋgak, “Pen yip kond mindpan ak nand key mer; Gor nep aŋgek kond mindpan. Kun ak yip timey gispim miker ak, nand nep ma diniŋgamban; bi yip dand opay gok, miker yomb yimb ak diniŋgambay aŋgak.”   
\p
\v 12 Jiysis kun aŋgek, Paylat nup yikop aŋgyokiyn aŋgiy gos niŋak ak pen, Jiwda kay meŋg miŋgan dand araniy aŋgyak, “Jiysis nup wisik yokniŋgamban ak, biyomb yimb Siysa buŋgiy nuk ma mindeniŋgamban. Bi kiyŋ mindpun apay gok, Siysa yip penpen ñaŋgun aŋgiy niŋbay aŋgyak.”   
\p
\v 13 Kun aŋgeyak, Paylat am Jiysis nup poŋind mis apiy, am bi minim tuŋgasikep siya ar ar siŋbiyoŋ giyak ar ak bisgak. Tip ar bisgak kun ak, “Kamb Simen” aŋgyiŋgipay.   
\p
\v 14 Pen ñin kun ak, Jiwda biynimb Pasopa tap kiyk nan-gep ñin ak. Pumbnamb yomb biyoŋ won ak, Paylat kuyip aŋgak, “Kiyŋ nimbik ak aŋgak!”  
\v 15 Aŋgek, meŋg miŋgan dand araniy aŋgyak, “Ñaŋg ayan!” “Mon kiros bak biyoŋ ñaŋgbirik ayan aŋgyak.”  
\p Aŋgey, Paylat aŋgak, “Kiyŋ yomb nimbik ak, mon kiros bak biyoŋ ñaŋgbirik aynim?”  
\p Aŋgek, bi Gor nup simboŋgep yomb gok aŋgyak, “Kiyŋ chin bap ma mindip; Rom biyomb yimb Siysa nep mindip aŋgyak.”   
\p
\v 16 Pen kun giy aŋg dand amiy, Paylat minim kuyip ak diy, amiybi gok kuyip aŋgak, “Jiysis nup dam mon kiros bak biyoŋ ñaŋgbiriknimimb aŋgak.”   
\s1 Jiysis Nup Mon Kiros Bak Ñaŋgbirikyak  
\r (Mat 27:32-44; Mak 15:21-32; Luk 23:26-43)  
\p
\v 17-18 Pen Jiysis nup kiros ak ñey, dand Chip junwon apay dum ak amek, nup namb biyaŋ ñaŋgbirikiy; bi omiŋal, bap pis bap pis ñaŋgbirikyak.   
\p
\v 19 Pen Paylat aŋgek, Jiysis nup ñaŋgbirik ayak kiros bak biyoŋ, yimb tikay aŋgyak, “Jiysis bi Nasaret nimb ak, Jiwda kay kiyŋ yomb kiyk ak aŋgyak.”  
\v 20 Minim ar nokom kun anep, Griyk minim tikiy, Hiybriw minim tikiy, Latin minim tikiy geyak mey, dawin yomb ak maŋ kun siŋak mindek rek, biynimb kuŋaynep niŋyak.  
\v 21 Pen Gor nup simboŋgep biyomb gok, am Paylat nup aŋgyak, “Minim tikpan ak timey. Jiwda kay Kiyŋ yomb key yimb kiyk ak aŋgiy ma mindonimuŋ; yikop aŋgnimin, ‘Nuk aŋgip, yand Jiwda kay kiyŋ yomb kiyk ak aŋgip aŋgiy tiknimin aŋgyak.’”  
\v 22 Kun aŋgeyak, Paylat aŋgak, “Minim yerip yerip aŋgiy tikniŋgayn ak, kun giy nep mindeniŋgamb aŋgak.”   
\p
\v 23 Pen Jiysis nup mon kiros bak biyoŋ ñaŋgrimbik ay, amiybi omiŋal omiŋal Jiysis chech nup gok pikasik keykey diy, chech parsek giy ma ñaŋg diyak ak, kunep pikasik diniŋg aŋgyak,  
\v 24 “Ma tuŋgralikjun! Yikop sandiw rek giy, bi an wiyn giniŋgamb ak, nuk dinimuŋ aŋgiy,” sandiw rek giy diyak.” Giyak kun ak, Gor giniŋgambay rek niŋiy gos ñek, Baybol buk tikyak ar ak nep giyak. Minim kun ak tikiy aŋgyak, “Chech yip ak bilok keykey diy, chech parsek yip ak dun aŋgiy, sandiw rek giy dinjun aŋgniŋgambay aŋgyak.”   
\p
\v 25 Pen ñin kun ak, Jiysis nonim ak, numkan ak, Mariya binak Kiliyowpas biynuk ak, Mariya Makdala nimb ak ap, Jiysis nup ñaŋgbirikyak gol siŋak mindeyak.  
\v 26 Binuk Jiysis wasemb yimb ayiŋgip ak, kunep ap maŋ kun siŋak mindek ak mey, nonim Mariya nup aŋgak, “Ñinak mey ak aŋgak.”  
\v 27 Kun aŋgiy, bi kun ak nup aŋgak, “Nanim nak mey ak aŋgak.” Kun aŋgakniŋ, ñin kun ak, Jiysis nonim nup poŋind korip amiy, yip mindyiŋgipiyr.   
\s1 Jiysis Kumak  
\r (Mat 27:45-56; Mak 15:33-41; Luk 23:44-49)  
\p
\v 28 Jiysis niŋak; woŋg ar nuk ak maŋgiysek gindak ak mey, Baybol minim tikyak ak niŋind aynimuŋ aŋgiy aŋgak, “Yip kuŋam kinjik gip aŋgak.”  
\v 29 Pen wayn silik botol bap dap kun siŋak ayey mindek ak mey, amiybi bap, tap sayn band bap diy, wayn silik kun ak tawek amek, di mon alik day ak kambis ñaŋgiy, dand araniy, Jiysis joŋimb ar nup ak ayak.  
\v 30 Ayek, wayn silik kun ak ñimbiy aŋgak, “Mey tep aŋgak.” Pen day jiwip aŋgiy, jiy kuyaŋgiy aŋgak, “Bapiy. Kawnan yip ak dan aŋgiy,” kumak.   
\s1 Jiysis Tiŋglim Pis Nup Ak Piŋiyak  
\p
\v 31 Pen Jiwda kay, Praydey duŋgep won ak niŋiy, toy lotiw ñin chin ak, chip gok kiros bak biyoŋ ma mindonimuŋ aŋgiy, am Paylat nup aŋgyak, “Bi mon kiros bak biyoŋ ñaŋgbirik aypay gok, tomb kuyip gok pikpaŋgey kasek kumey, di man biyaŋ ayniŋgiy aŋgyak.”  
\v 32 Aŋgeyak, Paylat amiybi gok kuyip aŋgek, am bi Jiysis yip ñaŋgbirik ayak omiŋal ak, tomb pikpaŋgey kumrik.  
\v 33 Pen Jiysis nup tomb ak pikpaŋgun aŋgiy amiy niŋyak: nuk kumek tomb nup ak ma pikpaŋgyak.  
\v 34 Amiybi bap, kusay ak diy, Jiysis nup tiŋglim anjiŋ siŋak piŋiyek, likañ sek, ñiŋgsek yowak.  
\v 35-37 Pen gak kun ak, Baybol buk ak aŋgiy tikyak rek nep gak. Tikiy aŋgyak, “Tiŋiy nup ak, bap ma pikpaŋgniŋgambay aŋgyak.” Pen minim bap aŋgyak, “Bi piŋiyak anup niŋniŋgambay aŋgyak.” Kun ak nup gosimb niŋbiyn rek, nimb kunep niŋnimimb aŋgiy, Jiysis nup gak kun ak windin yand key niŋiy, nimbip minim niŋind yimb ak aspiyn.   
\s1 Jiysis Nup Komyak  
\r (Mat 27:57-61; Mak 15:42-47; Luk 23:50-56)  
\p
\v 38 Pen bi miñmon Armatiya nimb bap, Jiysis nup gosimb niŋyiŋgip ak pen, Jiwda biyomb gunap kuyip niŋiy pirikiy, miseŋ ma aŋgyiŋgip. Bi kun ak yimb nuk Josep. Nuk Jiysis nup dam komiyn aŋgiy, am Paylat nup aŋgniŋek, yaw aŋgakniŋ, diniŋg amnak.  
\v 39 Amek, Niykodiymas bi nind am Jiysis nup kisyimken niŋak ak; tap kuyrep wak ak, kuŋaynep tawiy, dand Josep yip amnirik. Tap kuyrep wak kun ak mon “alos” apay mik ak sek, mon “mer” apay mik ak sek diy giyak.  
\v 40 Pen kiyk omiŋal am Jiysis nup komniŋg, Jiwda biynimb giyiŋgipay rek, mon mik dand amnirik gok mumbwak nup okok wiykiy, chech tund sikoy par ak diy, kom kom gayrik.  
\v 41 Jiysis nup ñaŋgrimbik ayak maŋ kun siŋak woŋgday bap mindek. Pen woŋgday namb kun ak, chip kaw kisen nep bap kiluk ay chip ma komyak ak mey, Jiysis nup dam miŋgan kun ak komyak.  
\v 42 Pen Jiwda lotiw ñin ak maŋ maŋ gak rek, kasek komjun aŋgiy, kamb miŋgan yep maŋ kun ak komyak.   
\c 20  
\s1 Chip Par Ak Kamb Miŋgan Ak Ma Mindek  
\r (Mat 28:1-8; Mak 16:1-8; Luk 24:1-12)  
\p
\v 1 Sandey ñin ak miñmon tikniŋg gakniŋ, Mariya miñmon Makdala nimb ak, chip komyak kawrumb bineŋ amiy niŋak; kamb yomb chip kawrumb pilgiyak ak, gol okok mindek.  
\v 2 Nuk niŋiy, tip ak puŋgrikind aŋgiy Saymon Piyta yip, Jon yip minderik ak apiy aŋgak, “Biyomb anup dand kapkap ambay; pen daypay okok ma niŋbiyn aŋgak.”   
\p
\v 3 Kun aŋgek, Piyta yip, Jon yip niŋniŋg,  
\v 4 puŋgrikind yimb aŋgiy saŋdirik. Piyta nuk sisayn gakniŋ, Jon nind amjakiy,  
\v 5 mis akyaŋ nep mindiy, ñik giy kamb miŋgan bineŋ niŋnak: chech band gok nep mindek.  
\v 6 Saymon Piyta nuk kisen apiy, sikind miŋgan bineŋ amiy niŋak:  
\v 7 Jiysis nup chech pipkomyak gok ma wisik gak; kom kom giyak rek nep mindek. Pen chech jun neŋ paŋg kus kus giyak ak kunep ma wisikak; paŋg kus kus giyak rek, pis amiy mindek.  
\v 8 Jon pen kunep kamb miŋgan sikind amiy niŋnak: chech gok pipkomyak rek mindek mey, Jiysis tikjakip aŋgiy niŋak.  
\v 9 Pen ñin kun ak, Baybol buk tikiy, Jiwda Kiyŋ yomb key yimb ak tip tikjakniŋgamb aŋgyak minim ak niŋrep ma girik.  
\v 10 Pen kiymiŋay Jiysis nup komyak ak niŋiy, tip andkind korip amnirik.   
\s1 Mariya Miñmon Makdala Nimb Ak Jiysis Miseŋ Gek Niŋak  
\r (Mat 28:9-10; Mak 16:9-11)  
\p
\v 11 Mariya pen chip komyak kawrumb kun ak siy aŋg mindyiŋg, miŋgan bineŋ niŋak:  
\v 12 enjol chech tund ayrik omiŋal ak, bap jun day bineŋ, bap tomb day biym minderik.  
\v 13 Enjol omiŋal kun ak, Mariya nup aŋgrik, “Yenen siy aspan aŋgrik.”  
\p Aŋger aŋgak, “Biyomb yand anup dand amiy, akay daypay ak ma niŋbiyn aŋgak.”  
\v 14 Kun aŋgiy tuŋgandikiy niŋak: bi bap ap mindek. Pen Jiysis nep aŋgiy ma niŋak.   
\p
\v 15 Jiysis pen Mariya nup aŋgak, “Yenen siy aspan? Anup piyowsipan?”  
\p Aŋgek, Mariya aŋgak-eŋ, bi woŋgday nop nimb anep yip asap aŋgiy aŋgak, “Chip ak dand ambiyn aŋgiy ker, akay daypan ak yip aŋgenimin, dand amnim aŋgak.”   
\p
\v 16 Aŋgek aŋgak, “Mariya!”  
\p Aŋgek, Mariya pen tuŋgandikiy Hiybriw minim aŋgiy, “Rabonay!” aŋgak.   
\p
\v 17 Aŋgek aŋgak, “Bapiy ker biyoŋ andkind ma ambiyn rek, yip ma diniŋ mindenimin. Pen am mam sikop kuyip aŋgnimin: Jiysis aŋgip, ‘Bapiy Gor mindip biyoŋ tip andkind amjipiyn. Pen nuk miñiy Bapiy yand nep ma mindip, Bapiy chin mindip aŋgnimin aŋgak.’”   
\p
\v 18 Jiysis kun aŋgek, Mariya Makdala am Jiysis binuk gok kuyip aŋgak, “Biyomb anup niŋiy aswiyn aŋgak.” Kun aŋgiy, Jiysis minim aŋgak gok kuyip aŋgñak.   
\s1 Jiysis Miseŋ Gek Binuk Gok Niŋyak  
\r (Mak 16:14-18; Luk 24:36-49)  
\p
\v 19 Pen Sandey ñin ak, pumb saŋind amnakniŋ, binuk gok Jiwda biyomb gok kuyip pirikiy, korip miŋgan amiy, kinjeŋ ak lok giy kapkap mindyakniŋ, Jiysis ap namb kun ak miseŋ giy aŋgak, “Gor nimbip kond mindeŋ aŋgak.”  
\v 20 Kun aŋgiy ñin wur gok sek, tiŋglim pis piŋyak ak sek yomiy gek, kiyk niŋiy, ak Jiysis nep aŋgiy kuyip tep yimb gak.   
\p
\v 21 Nuk pen kuyip tip ak aŋgak, “Gor nimbip kond mindeŋ. Bapiy yip aŋgyokek apiy woŋg nup gipiyn rek, nimbip kunep aŋgyoksipiyn. Nimb Bapiy woŋg chirupapiy ak gem amnimuŋ aŋgak.”  
\v 22 Kun aŋgiy, añiŋ band nuk ak kuyip puŋg yokyiŋg aŋgak, “Gor Kawnan ak dinimimb.  
\v 23 Diy, biynimb tap siy tap timey gipay gok, niŋiy kirginiŋg kirginiŋgambim. Pen niŋiy ma kirginiŋgambim ak, gach sek mindpay rek mindeniŋgambay aŋgak.”   
\s1 Jiysis Miseŋ Gek Tomas Niŋak  
\p
\v 24 Pen Jiysis ap miseŋ giy kuyip minim aŋgak ñin kun ak, binuk Tomas, kiy yip ma mindek ak mey, kisen nup niŋiy,  
\v 25 Biyomb chin ak nup niŋbun aŋgeyak, aŋgak, “Kun aspim ak pen; nup ñapay miŋgan gok sek, tiŋglim pis nup piŋiypay ak sek diniŋiy nep, minim kun ak diy, tikjakip aŋgiy niŋniŋgayn aŋgak.”   
\p
\v 26 Kun aŋgiy, pen wiyk nokom bap mindiy, Jiysis binuk gok Tomas yip tip ak, korip miŋgan ak kinjeŋ lok giy mindeyak. Mindyakniŋ, Jiysis ap namb kun ak miseŋ giy aŋgak, “Gor nimbip kond mindeŋ aŋgak.”  
\v 27 Kun aŋgiy, Tomas nup aŋgak, “Ñin maŋgiy nand ak, yip ñaŋgyak miŋgan gok sek, tiŋglim pis piŋiyak ak sek ñin ayniŋan! Gos par ma ay, Gor Ñinuk aŋgiy yip gosimb niŋnimin aŋgak.”   
\p
\v 28 Aŋgek, Tomas aŋgak, “Biyomb. Nand mey, Gor yand aŋgak.”   
\p
\v 29 Aŋgek, Jiysis aŋgak, “Miseŋ niŋiy mey, yip gosimb niŋban ak pen; biynimb yip miseŋ ma niŋiy, yip gosimb niŋiy chiŋgniŋgambay gok, tep yimb giniŋgambay aŋgak.”   
\s1 Jon Minim Biy Yenen Tikak  
\p
\v 30 Pen buk tikpiyn biy, chin Jiysis binuk gok niŋmindnukniŋ, tap yomb keykey kuŋaynep giyiŋgip rek, maŋgiysek ma tikpiyn.  
\v 31 Pen minim tikpiyn biy, Jiysis nup Gor Ñinuk yimb, Kiyŋ yomb key yimb per kond mindyiŋgipun ak nep aŋgiy, nup gosimb niŋem mey; nimbip dek, nuk yip kim mindeniŋgambim aŋgiy tikpiyn.   
\c 21  
\s1 Jiysis Miseŋ Gek Binuk Onep Ar Ak Nup Niŋyak  
\p
\v 1-2 Pen kisen ñin bap, Saymon Piyta ak, Tomas Pireŋgiy ak, Nataniyel miñmon Keyna Galiyliy propens nimb ak, Jon ak, numam Jemis ak, Jiysis minim nup dirik bi omiŋal bap yip, jimñiy am ñiŋg chemb yomb Taybiyriyas mindiy, Jiysis miseŋ gek niŋyak.   
\p
\v 3 Pen ñin kun ak Saymon Piyta aŋgak, “Yand piys nen amjipiyn aŋgak.” Aŋgek, binuk gunap chin yip amniŋgambun aŋgiy, am nuk yip bot diy, giraŋgeyraŋgey miñmon yowak ak pen; piys gunap ma nep diyak.   
\p
\v 4 Pen pumb limgakniŋ, Jiysis ap ñiŋg chemb gol siŋak mindek, nup niŋyak ak pen; ak Jiysis nep aŋgiy ma niŋyak.  
\v 5 Nuk aŋgak, “Buŋgiy sikop. Nimb piys nen giraŋg mer niŋbim?” Aŋgek, “Yaw aŋgyak.”  
\v 6 Kun aŋgey aŋgak, “Wimben ak di bot yipund pis okok ken yokiy mey, piys gunap diniŋgambim aŋgak.” Aŋgek, wimben ak di ñiŋg namb biyaŋ yokiy, piys kuŋay yimb nep diy, lipiŋgey winimuŋ rek ma ayak.  
\v 7 Kun gek, Jon Piyta nup aŋgak, “Bi kun ak Biyomb chin ak nep aŋgak.” Kun aŋgek niŋiy, Piyta chech yomb nuk ayak ak tuŋgasik ay, pindeŋg ñiŋg namb biyaŋ ayak.  
\v 8 Gunap pen bot ar ak mindiy, wimben piys sek aranjakiy mindek ak, lipiŋg dand ñiŋg gol okok wiyak.   
\p
\v 9 Apiy niŋyak: mon yin binj amnak ar ak, piys gunap yin mindek. Pen biret gunap kunep mindek.  
\v 10 Jiysis aŋgak, “Piys miñiy dipim gok, gunap dowim aŋgak.”  
\v 11 Aŋgek, Saymon Piyta bot ar ak amiy, nuk yip wimben piys kuŋaynep mindek kun ak, lipiŋg dand wiyak. Wimben ak miker gak ak pen, ma puŋgrikak.   
\p
\v 12 Jiysis aŋgak, “Apiy, tap ñiŋim aŋgek,” kiyk pen nand bi an ap mindpan aŋgiy nup ma aŋgniŋyak. Ak Biyomb chin anep aŋgiy, kirgiyak.  
\v 13 Nuk biret ak bilok ñiy, piys ak bilok ñiy gek ñiŋyak.   
\p
\v 14 Pen Jiysis kumiy tikjakiy, miseŋ gek binuk gok nup minek omiŋal nokom niŋyak. Minek omiŋal korip miŋgan ak niŋyak; minek bap ñiŋg gol ak niŋyak.   
\s1 Jiysis Piyta Nup Minim Aŋgak  
\p
\v 15 Pen kun giy tap ñimbiy, Jiysis Saymon Piyta nup aŋgak, “Saymon, Jon ñinuk. Nand bi guniy rek mer; nand yip gosimb niŋiy ma nep kirpan?” Aŋgek aŋgak, “Yaw! Biyomb. Nip gosimb niŋbiyn ak, nand niŋban aŋgak.” Kun aŋgek aŋgak, “Siypsiyp ñiluk yip gok kond mindenimin aŋgak.”   
\p
\v 16 Kun aŋgiy, tip ak aŋgak, “Saymon Jon ñinuk. Yip gos niŋban akaŋ?” Aŋgek aŋgak, “Yaw! Biyomb. Nip gosimb niŋbiyn ak nand niŋban aŋgak.” Kun aŋgek aŋgak, “Siypsiyp yip gok kond mindenimin aŋgak.”   
\p
\v 17 Jiysis tip ak, Saymon Jon ñinuk; yip gosimb niŋban akaŋ aŋgek mey, omiŋal nokom amnak.  
\p Pen kun giy yinj omiŋal nokom aŋgniŋek, Piyta gos miker ayiŋg aŋgak, “Biyomb. Nak tap okok maŋgiysek niŋban. Kun ak, nip gosimb niŋbiyn ak, nand key niŋban aŋgak.”  
\p Aŋgek aŋgak, “Kun ak siypsiyp yip gok kond mindenimin!  
\v 18 Nip niŋind yimb aspiyn: miñiy gos nand key niŋban rek gipan. Pen kisen kun ma giniŋgamban; ñin ak pandkaw ñaŋgiy mindnakniŋ, nip miñ tiwniŋgiy, ma amniŋg giniŋgamban okok dand amniŋgambay aŋgak.”  
\v 19 Jiysis minim aŋgak kun ak, Piyta tokiy ayek, biynimb gunap nup ñaŋg ayniŋg gey, nuk aŋgniŋgamb, “Yand Krays ker mindpiyn rek, yip monmon ñaŋgnimimb aŋgek,” nup ñaŋgniŋgambay rek aŋgak. Pen Jiysis Piyta nup aŋgak, “Yip chiŋgiy nep mindenimin aŋgak.”   
\p
\v 20 Minim kun ak aŋgakniŋ, Piyta tuŋgandikiy niŋak: Jiysis wasemb yimb ayiŋgip bi ak ap mindek. Bi kun ak mey, nind Jiysis mindek kiñiŋ siŋak bisiŋg mindiy aŋgak, “An nip mimuŋg giniŋgamb aŋgak ak.”  
\v 21 Piyta bi kun ak nup niŋiy, Jiysis nup aŋgak, “Yip kisen kun giniŋgamb apan ak pen, bi biy nup yerginiŋgamb?”   
\p
\v 22 Aŋgek aŋgak, “Ak gos yand. Nup gen mindnep mindakniŋ, andkind winiŋgayn ak, minim nak mer. Pen nand yip chiŋgiy nep mindenimin aŋgak.”   
\p
\v 23 Jiysis minim kun ak rek aŋgek, biynimb nuk gok minim bap aŋgyiŋgipay, “Binuk kun ak ma kumniŋgamb aŋgyiŋgipay.” Pen Jiysis binuk kun ak ma kumniŋgamb aŋgiy ma aŋgak; yikop aŋgak, “Yand aŋgen, nuk mindnep mindakniŋ winiŋgayn ak, minim nak mer aŋgak.”   
\p
\v 24 Pen binuk aŋgak kun ak, yip nep aŋgak.  
\p Yand mey binuk, yerer gak gok windin niŋiy minim kun ak tiksipiyn. Chin maŋgiysek niŋbun; minim tiksipiyn kun ak, minim niŋind yimb anep tiksipiyn.  
\v 25 Jiysis tap ar keykey kuŋaynep gak ak pen, minim kun ak, yep gunap nep tiksipiyn. Pen minim kun gok maŋgiysek tik buk biyaŋ ayombinup, mankumb biy sikoy gek, dayep tip ak ma mindombikop.