\id 1TI - Kalam NT [kmh] -Papua New Guinea 1992 (DBL 2014) \h 1 Timotiy \toc1 Pol Minj Nind Ak Timotiy Nup Tikak \toc2 1 Timotiy \toc3 1 Tim \mt1 1 TIMOTIY \mt2 Pol Minj Nind Ak Timotiy Nup Tikak \imt1 Minim Nind Niŋep \ip Timotiy miñmon nuk ak Liystra, Galesiya propens nimb. Nonim nuk ak Jiwda nimb, nop ak Griyk nimb. Nuk bi paranj mindiy, Jiysis nup kisen nep chiŋgek, Pol nup dand taŋgyiŋg, Jiysis minim tep ak aŋgñiyiŋgipiyr. Pol minj day nind Timotiy nup tikak biy, minim yomb ar omiŋal nokom aŋgak. \ip Minim bap aŋgak ak, “Biynimb Jiwda yipund giy gok sek, Jiwda mer gok sek kilrimey gipay ar ak, nimb yip ma ginimimb aŋgiy” tikak. Minim ar bap aŋgak ak, bi Gor biynimb kond mindep gok diniŋg, bi Gor nup gosimb niŋiy, biynimb direp giniŋgiy gok nep niŋiy dinimimb aŋgak. \ip Pen minim kisen aŋgak ak, Timotiy nup, yergiy Gor nup bi woŋg giñemb tep ak mindiy, Gor biynimb nuk gok kuyip, kond mindeniŋgamb minim ak aŋgak. \iot Minim Ar Keykey Mindip Rek: \io1 Minim nind aŋgak ak mindip, chapta 1:1-2. \io1 Biynimb Gor apiymiŋay kuyip chiŋgyak gok sek, bi kuyip kond mindep gok sek kuyip, minim aŋgak ak mindip, chapta 1:3–3:16. \io1 Timotiy nup woŋg minim ar ak, aŋgrep gak minim ak mindip, chapta 4:1–6:21. \c 1 \p \v 1 Yand Pol. Gor apiymiŋay chinup pisnep diy dand amniŋgayr aŋgiy niŋbun omiŋal ak nep, yip aŋger, Jiysis minim dand amemb ak mindpiyn. \p \v 2 Timotiy. Yand nep aŋgrep genik, Jiysis nup gosimb niŋban ak; nip ñi yand apiyn. Bapiy Gor yip, Biyomb chin Jiysis Krays yip nip simb niŋiy, kond mindrep ginimiyr. \s1 Minim Yesek Aŋgniŋgiy Ak Ma Dinimimb \p \v 3 Yand Yipiyses mindiy, Masedoniya propens amniŋg, nip kun okok aŋgay, biynimb Gor minim aspun aŋgiy minim yesek apay gok kuyip aŋgenimin, minim kun ak kirginiŋgiy aŋgnik rek, tip ak aspiyn. \v 4 Sosim ar gunap apay gok sek, nusind nupis yes yerer giy tikey wip aŋgiy apay gok sek aŋgey, kirginiŋgiy. Minim kun gok aŋgiy, penpen nep apay. Gor biynimb dinimuŋ minim ar ak aŋgey, yomb ginimuŋ ak pen; minim kiyk apay kun gok niŋiy, Gor nup gosimb niŋniŋgiy ak ma mindip. \v 5 Pen biynimb gok suŋ-tep mindiy, Gor nup di mindmaŋgiy yimb ay, mindrep gembiyap yip tep gipkop. \v 6 Pen gunap kinjeŋ tep ar kun ak kirgiy, minim yikop okok aŋg amiy apiy gipay. \v 7 Chin Gor low tiysa gok mindon apay ak pen, minim apay gok, minim junj aspun ak aŋgiy, niŋrep ma gipay. \p \v 8 Chin kun ak rek ma ginjun. Gor low minim nuk aŋgak ak, tep yimb mindip ak pen; low minim nep aŋgiy, minim nup gunap kirginiŋgambun ak, tep ma giniŋgamb. \v 9 Per low minim apun ak, biynimb mindrep gipay gok kuyip ma apun; biynimb monmon gipay gok kuyip apun. Biynimb mindrep ma giy, timey gipay, chip ñapay, nonim nop kiyk key pikaypay, \v 10 biyn siy bi siy gipay, biynimb siŋgil waŋ gipay, biynimb yesek aŋgiy akaŋ, yerer giyiŋg minim niŋind yimb ak kirpay. \v 11 Minim niŋind yimb apiyn kun ak, Jiysis Krays minim tep ak. Gor Biyomb melik sek ak, biynimb direp giyn aŋgiy yip aŋgek, minim tep kun ak aŋgñirapiyn. \s1 Gor Pol Nup Simb Niŋak \p \v 12 Biyomb chin Jiysis Krays, yip niŋek woŋg nup ak gep rek ayek; woŋg kun ak aŋgay kond mindakniŋ gipiyn ak, nup tep apiyn. \v 13 Nind mindrep ma yimb giyiŋgipiyn. Gor biynimb nup gok kuyip timey giy, Gor nup aŋgjiwiy giyiŋgipiyn. Pen Gor nup ma niŋiy, minim aŋgak kiñiŋ ak ma niŋiy genik mey, yip simb niŋiy dak. \v 14 Kun ak yand bi tep mer ak pen, biynimb nuk gok kuyip per gip rek, yip gos tep ñek, nup gosimb niŋyiŋg, biynimb gok kuyip wasemb aypiyn. Kun ak nup tep yimb aspiyn. \p \v 15 Minim niŋind yimb niŋiy, pisnep diniŋgambun bap aŋgniŋg gispiyn. Krays Jiysis biynimb man ar biy, tap siy tap timey gipay gok kuyip, diniŋg owak. Bi tap siy tap timey yomb yimb giyiŋgip ak mey, yand nep. \v 16 Pen yip diniŋg aŋgak, “Bi tap siy tap timey yimb gip ak nup den mey, aŋgniŋgambay, Jiysis chinup kunep diniŋgamb aŋgiy, yip ker apey, kuyip den, perper mindeniŋgambay aŋgak.” \v 17 Kun ak, Gor nuk Biyomb yimb; miseŋ ma niŋbun; ma kumniŋgamb; nuk nokom Gor niŋind yimb ak, nup perper nep yimb dand aranjun. Tep. \s1 Timotiy Nup Minim Bap Aŋgak \p \v 18-19 Ñiyand Timotiy. Nip minim bap aŋgniŋg gispiyn. Bi Gor minim aŋgep gok, nip aŋgyak rek nep ginimin. Minim yip ak diy, mindrep giy, Gor nup gosimb niŋyiŋg, biynimb nup alemb alemb ñimbay gok kuyip, aŋgñirep ginimin. Biynimb gunap mindrep ma giy, Gor kuyip gos ñimb ak kirgiy, apyap pikpay. \v 20 Haymeniyas yip, Aleksanda yip kun ak rek gerik aŋgnik, “Kun gipiyr ak, chin yip jimñiy lotiw ma giniŋgayr. Nirip kirgon, Seytan kind ak mindiy, miker yimb gek, Gor nup aŋgjiwpiyr ak, kirginimiyr rek ayip aŋgnik.” \c 2 \s1 Lotiw Gep Miñ Ar Ak \p \v 1 Kun ak nen, Gor nup aŋgniŋyiŋg, tep aŋgyiŋg gi mindenjun. Nup aŋgniŋon; gapman biyomb gok, biynimb yikop gok maŋgiysek, kond mindonimuŋ. \v 2 Kond mindakniŋ, chin kapkap mindrep giy, Gor nup gosimb niŋyiŋg mindonjun. \v 3 Gor Biyomb chinup simb niŋiy dip ak; \v 4 biynimb okok keykey mindpay rek den, gos tep ak niŋyaŋ aŋgiy niŋimb. \p \v 5 Yenen: Gor nokom bap mindip. Pen bi nambnimb ak, kunep nokom bap mindip. Gor piskind ak mindip, chin biynimb gok piskind ak mindpun; bi nambnimb chin mey, Ñinuk Jiysis Krays. Nuk biynimb maŋgiysek di Nop yip jimñiy ayin aŋgiy kumak. \v 6 Nind minim kun ak, ma niŋyiŋgipay ak pen; biynimb niŋyaŋ aŋgiy, Ñinuk nup yokek apiy, chinup nen kumek mey, miseŋ niŋbun. \v 7 Niŋind yimb apiyn. Ar kun ak, Gor nep yip aŋgek, bi Jiysis minim dand amemb ak mindiy, biynimb miñmon keykey okok kuyip aŋgñirapiyn. \p \v 8 Minim bap pen, bi gok miñmon okok maŋgiysek Gor nup chiŋgrep giy, miluk ma niŋiy, penpen ma aŋgiy, Gor nup aŋgniŋyiŋg mindeniŋgiy. \p \v 9 Pen minim bap, biyn gok kapkap mindrep giniŋgiy. Mindrep giniŋg, junkas malikiy, chech tep, biys, tap gol diy giyak gok ma ayniŋgiy; \v 10 Gor nup gosimb niŋbun aŋgiy, kapkap mindiy, biynimb gok kuyip direp giniŋgiy. \p \v 11 Gor minim aŋgniŋgiy won ak, biyn gok kapkap mindiy, niŋniŋgiy. \v 12 Yand biyn gok kuyip aŋgen, tikjakiy bi gok kuyip kond mindiy, minim ma aŋgñimbay. Kiyk kapkap mindiy, minim apay ak niŋbay. Gipiyn kun ak, kiñiŋ ak aŋgniŋg gispiyn. \v 13 Gor Andam nup nind gay, kisen biynuk Yiyp nup gayak. \v 14 Pen Seytan minim tom gak ak, Andam ma dak; biynuk nep minim yesek aŋgak kun ak diy, tap siy tap timey gek, Andam kisen gak. \v 15 Pen biyn gok ñapan tikyiŋg, Gor nup gosimb niŋyiŋg, suŋ-tep mindey amek, kuyip diniŋgamb. \c 3 \s1 Bi Gor Biynimb Nuk Kond Mindep Gok \p \v 1 Biynimb Gor nup woŋg giy, biynimb nup gok kuyip kond mindonjun aŋgiy niŋbay gok, gos tep yimb niŋbay. \v 2 Pen nimb bi Gor biynimb nuk gok kuyip, kond mindeniŋgiy gunap dun aŋgiy, bi yikop gok ma dinimimb; bi minim sayn gos niŋrep giy, minim aŋgñirep giniŋgiy rek gok niŋiy dinimimb. Bi minim sayn tep, tap timey ma giy, ñiŋg kilis kuŋay ma ñimbiy, biynimb okok wasemb ay, biyn kiyk nokom diy, biynimb gunap niŋey tep gek, kuyip aŋgjiwniŋgiy rek ma aynimuŋ, bi gok niŋiy dinimimb. \p \v 3 Pen bi kalrimey jiwpay gok, penpen apay gok, ñiŋg kilis ñimbiy sakiy aypay gok, gur-maniy nep gos niŋbay gok ma dinimimb. Bi tep mindrep giniŋgiy rek aynimuŋ gok niŋiy dinimimb. \v 4 Bi ñapan kiyk amyoŋg gok kuyip, kond mindrep gey, ñapan kiyk gok pen bapiy niŋind aŋgip aŋgiy, niŋdiniŋgiy bi gok niŋiy dinimimb. \v 5 Pen bi biyn ñapan kiyk key gok, kond mindrep ma giniŋgambay ak; Gor biynimb nuk gok kuyip, yergiy kond mindrep giniŋgambay? \p \v 6 Bi Gor nup kisen nep chiŋgipay gok ma dinimimb. Bi kisen nep chiŋgipay kun gok, biyomb mindpun aŋgiy, Gor nup kirgiy, apyap pikniŋgiy rek ayip. Seytan nind biyomb mindpiyn aŋgiy, Gor nup kirgek, aŋgyokak rek ak, kuyip giniŋgamb. \v 7 Bi dinimimb kun gok, biynimb Gor ker ma mindpay gok niŋiy, bi tep aŋgiy niŋbay gok kuyip dinimimb. Yikop ak, Seytan gek, biynimb Gor nup ma dipay gok kuyip aŋgjiwey, apyap pikniŋgiy rek ayip. \s1 Bi Diykon Gok \p \v 8 Nimb bi diykon don, biynimb kond mindeyaŋ aŋgiy, bi yikop gok diy, woŋg kun ak ma aŋgaynimimb. Biynimb niŋey mindrep giy, ñiŋg kilis kuŋay ma ñimbiy, minim yesek ma aŋgiy, maniy tap gok yand nep diyn aŋgiy gos ak ma niŋiy, \v 9 Gor minim niŋind yimb ak, direp gipay gok nep niŋiy dinimimb. \v 10 Kun ak woŋg sikoy gunap aŋgayem, yergiy rek giniŋgambay ak niŋiy, aŋgem diykon woŋg ak giniŋgiy. \p \v 11 Pen biyn kiyk gok kunep, ñiŋg kilis kuŋay ma ñimbiy, biynimb gunap kuyip ma aŋgjiwiy, minim yesek ma aŋgiy; minim niŋind yimb aŋgiy, mindrep giniŋgiy. \v 12 Pen bi diykon gok biyn nokom diy, biyn amyoŋg kiyk gok kuyip, aŋgey mindrep giniŋgiy. \v 13 Bi diykon woŋg tep giniŋgambay gok, biynimb namb ak yimb tep ak diy, Jiysis Krays nup direp giyiŋg mindeniŋgambay. \s1 Biyomb Chin Gosimb Niŋbun Ak Key Yimb Gip \p \v 14 Kasek niniŋgayn rek ayip aŋgiy, nip minj tiksipiyn. \v 15 Pen kasek ma niniŋgayn ak, minj biy niŋiy, chin Gor biynimb nuk yimb gok, biynimb nuk gunap yip yergiy rek mindenjun aŋgiy, niŋrep giniŋgamban. Chin Gor biynimb nuk gok, jimñiy korip sap kilis yimb rek mindon mey, minim niŋind yimb nuk ak, kurginimuŋ rek ma ayip. \p \v 16 Minim tep chin niŋbun ak key yimb. Jiysis Krays Nop yip mindiy, bi yimb ay miseŋ owak. Kun giy apek enjol gok niŋyak. Gor Kawnan nuk ak, biynimb gok kuyip aŋgak, “Gor Ñinuk wip aŋgak.” Minim tep nup ak, miñmon okok aŋgñey amnakniŋ, nup gosimb niŋyak. Nop nup dand andkind miñmon tep nuk biyoŋ amnak. \c 4 \s1 Biynimb Gor Minim Tep Ak Aŋgñispun Aŋgiy, Minim Yesek Apay \p \v 1 Gor Kawnan aŋgak ak miseŋ niŋbun. Ñin kisen ak awakniŋ, Gor nup gosimb niŋbun ak kirgiy, kichekiy malñiluk nop kiyk Seytan gos yesek ñimb ar ak, kisen giyiŋg aŋgñiniŋgambay. \v 2 Biynimb minim yesek aŋgñimbay kun gok, nambiŋ ma gip. Minim yesek nep aŋg dand amiy, monmon yimb aŋgñimbay. \v 3-4 Kiyk apay: bi gok biyn ma diy, biyn gok bi ma diy, tap keñmaŋgiy gunap asikrep giniŋgiy apay. Pen Gor nuk asikep minim kun ak rek ma aŋgak. Tap keñmaŋgiy gay, biynimb minim yipul yimb nuk ak niŋiy, nup gosimb niŋbay gok, di nup tep aŋgyiŋg ñiŋniŋgambay. Yenen: tap nuk gayak gok maŋgiysek, tep anep gayak. \v 5 Nup aŋgniŋbun rek, minim nuk aŋgip ak, tap kun gok suŋ nep mindip ak mey, ñimbyiŋg mindeniŋgambun. \s1 Biynimb Gok Kuyip Aŋgñirep Ginimin \p \v 6 Minim kun ak, mam ay gok kuyip aŋgñirep giniŋgamban ak mey; Gor minim tep aŋgñey, Jiysis nup gosimb niŋnak miñ tep ak direp giyiŋg, Krays Jiysis bi minim aŋgñemb, tep bap mindeniŋgamban. \v 7 Pen minim yikop, Gor nup aŋgjiwpay gok, ma aŋg amiy apiy ginimin. Gor nup nep gosimb niŋmindenimin. \v 8 Biynimb eksays yikop gipay gok, kilis gunap dipay ak pen; biynimb Gor nup chiŋgun aŋgiy tapin gey amimb gok, miñiy mindrep giy, kisen mindrep giy giniŋgambay. \v 9 Minim niŋind kun ak, niŋrep yimb ginjun. \v 10 Gor gek, mindrep giniŋgambun gos ak niŋiy mey, kilisrimey yimb giy nep gon amimb. Nuk bi gin yimb, biynimb miñmon keykey mindpay rek, diyn aŋgiy niŋakniŋ, biynimb nup gosimb niŋbay gok, maŋgiysek di nuk yip jimñiy ayip. \p \v 11 Minim aspiyn biy, biynimb Gor ker mindpay gok aŋgñenimin niŋniŋgiy. \v 12 Biynimb gunap, nip bi paranj aŋgiy, minim nip kirginiŋgiy rek ayip ak, niŋrep ginimin. Pen mindrep giy nep gey amek, biynimb Gor nup chiŋgipay gok; nup gosimb niŋban rek, minim tep apan rek, biynimb wasemb aypan rek, mindrep gipan rek niŋiy; kuyip tep gek kunep giniŋgiy. \p \v 13 Niniŋgayn ak pen, yip kond mindpan ñin biy, Gor biynimb nuk gok kuyip, Baybol buk minim ak riyt giyiŋg, junj ak aŋgñirep giyiŋg mindenimin. \p \v 14 Gor nup woŋg giniŋg genak ñin ak, biyomb gok Gor nup aŋgniŋniŋg, ñin jun ar nip ak ay, Gor nip kond mindakniŋ, biynimb gok kuyip aŋgñirep giniŋgamban aŋgyak. Bi Gor minim aŋgep gok kunep, kun ak rek aŋgyak. Kun ak, Gor nip gos tep ñimb rek, sakiy ma ginimin; minim nup ak monmon aŋgñinimin. \v 15 Woŋg nup kun ak, girep genimin, biynimb gok niŋey tep gek, minim nip ak diniŋgambay. \v 16 Gor aŋgip rek giyiŋg, minim niŋind nup ak, aŋgñirep giyiŋg gey amek mey, nak sek, biynimb aŋgñimban gok sek Gor yip, mindrep giniŋgambim. \c 5 \s1 Biynimb Gok Kuyip Gos Winjikniŋg, Niŋchikiy Ma Aŋgnimin \p \v 1 Bi nop day gok kuyip, ma aŋg ginimin; nap nak key ak rek, aŋgñirep ginimin. Bi paranj gok kuyip, ma aŋg ginimin; namam nak key ak rek, aŋgñirep ginimin. \v 2 Biyn gok, nanim sikop kuyip, aŋgñirep gipan rek aŋgñinimin. Biyn piñ gok, nanay nak key gok yip, mindrep giy aŋgñimban rek, aŋgñinimin. \s1 Biyn Yandiw Gok Kuyip Minim Aŋgak \p \v 3 Biyn yandiw ñapan ma mindip gok kuyip, kond mindrep ginimin. \v 4 Pen ñapan kiyk gunap mindeniŋgiy, kuyip aŋgenimin, Gor nup gosimb niŋbay rek, nonim akaŋ, nupis sikop, kuyip yimaŋgiyak rek, pen kond mindrep giniŋgiy. Kun geniŋgambay mey, Gor nup tep giniŋgamb. \p \v 5 Biyn yandiw key asiy yimb mindpay gok, Gor chinup kond mindeniŋgamb aŋgiy, pumbnamb kisyimken nup aŋgniŋyiŋg nep mindpay. \v 6 Pen biyn yandiw miñmiñ girapay gok, kim mindpun aŋgiy niŋbay ak pen, kumiy kurginiŋgiy rek mindip. \v 7 Minim kun biy, biynimb gok kuyip aŋgey, biyn yandiw kiyk gok, kond mindey mey, biynimb gunap, kuyip niŋchikiy ma aŋgniŋgambay. \p \v 8 Pen biynimb an, biynimb kiyk key yimb gok, direp ma giy, pen biynimb kiyk kiñiŋ nokom gok, maŋgiysek direp ma gipay ak, Gor nup gosimb ak sakiy giy, mindrep ma giy mey, kun gipay. Biynimb Gor nup gosimb ma niŋbay gok, timey yimb gipay kun ak rek, ma gipay. \p \v 9 Pen biyn yandiw gunap aŋgniŋgiy, “Yimb chinup ak, biyn yandiw Gor nup woŋg gipay gok yip tikem, Gor woŋg ginukniŋ, chinup tap ñiŋemb tap gok, ñinimimb aŋgeniŋgiy,” niŋrep giy dinimimb. Biyn kun gok diniŋg, biyn tokiy bi nokom dey, kumyak gok nep dinimimb. \v 10 Pen biyn miñ tep ar ak nep giy, ñapan wasemb ay, biynimb okok nimb gok direp giy, biynimb Gor ker mindpay gok kuyip direp giy, biynimb kosyam mindiy, gospar ay mindpay gok kuyip, direp giy gipay gok nep dinimimb. \v 11 Biyn tokiy ma aypay gunap, Gor woŋg ak giniŋgambun aŋgniŋgambay ak pen; mind dand amiy, bi kisen dun aŋgiy, Krays nup woŋg ak yiruk niŋiy, bi kisenimb diniŋgambay. \v 12 Minim kiyk key nind aŋgayak gok, timbrikniŋgambay ak, tep ma giniŋgamb. \v 13 Pen biyn yandiw tokiy ma aypay gok, woŋg kun ak giniŋg, yikop korip korip giraŋgiy, biynimb gunap aŋgjiwyiŋg, minim yesek kun gipay kun gipay aŋgyiŋg, gi mindeniŋgambay. \v 14 Kun ak yand apiyn, “Biyn yandiw tokiy ma aypay gok woŋg kun ak ma aŋgaynimimb apiyn.” Kiyk pen, bi kisenimb diy, ñapan tikiy, korip kiyk key woŋg giy, mindrep giniŋgambay. Mindrep giniŋgambay kun ak, biynimb Gor nup miluk niŋbay gok, kuyip aŋgjiwniŋgiy rek ma ayniŋgamb. \v 15 Pen biyn yandiw gunap, Gor nup kirgiy, Seytan nup kisen gipay. \p \v 16 Minim bap, biyn Gor ker mindpay gok, biyn yandiw kiyk key mindonimuŋ, kiyk key kond mindeniŋgiy. Kun gey mey, biynimb Gor ker gok jimñiy, biyn yandiw key asiy yimb mindpay gok, kond mindeniŋgambay. Yikop ak, biyn yandiw kuŋay mindey, kosyam yimb kond mindeniŋgambay. \s1 Biyomb Gor Nup Woŋg Gipay Gok \p \v 17 Biynimb gok kuyip aŋgenimin, bi Gor nup woŋg gipay gok kuyip, ma kirginiŋgiy. Gor minim aŋgñirep gipay akaŋ, Gor woŋg yerip gunap girep gipay gok, pey kuyip ak ñirep giniŋgiy. \p \v 18 Baybol buk tikiy aŋgyak: \q1 “Nimb kanj makaw poŋind apiy, lays chinup gok tawsimb jakey, maŋgiy gok key ay, cheŋg gok key ay gaŋ aŋgiy; ar kun ak giniŋg, kanj lays chinup gok ñiŋniŋgambay aŋgiy, meŋg miŋgan kuyip ak, ma tiwniŋgrimbiknimimb; woŋg gipay rek, gunap ñiŋniŋg ñiŋniŋgiy aŋgyak.” \m Pen minim bap aŋgyak: \q1 “Bi woŋg gipay gok, pey ñemb aŋgyak.” \p \v 19 Bi nokom bap nep, apiy aŋgniŋgamb, “Bi Gor nup woŋg gip ak, kun kun giy timey gip aŋgonimuŋ” ma niŋnimin. Biynimb omiŋal akaŋ, omiŋal nokom rek niŋiy ap aŋgeniŋgiy, niŋind apay rek ayip aŋgiy, niŋnimimb. \v 20 Pen bi Gor woŋg gipay gunap, tap siy diy tap timey geniŋgiy, biynimb lotiw opay rek, maŋgiysek niŋmindyakniŋ, kuyip aŋg ginimin. Kun geniŋgamban, gunap niŋiy ñawil diy, kunep ma giniŋgambay. \p \v 21 Pen bi yand gok, timey ma gipay; bi kiyk gok nep gipay aŋgiy, ma aŋgnimin. Minim mindonimuŋ, kiñiŋ ak niŋrep giy nep aŋgñinimin. Nip minim kun biy, yikop ma aspiyn; Jiysis ak, Gor ak, enjol suŋ-tep nuk gok sek niŋmindyakniŋ aspiyn. \p \v 22 Pen bi Gor woŋg gep kisenimb gok diniŋg, niŋrep giy nep dinimin. \p Biynimb gunap timey geniŋgiy, nand yip ma giy, suŋ-tep nep mindenimin. \p \v 23 Pen nip tap minek minek giy, koŋgiy siwip ak, ñiŋg nep ma ñiŋnimin, ñiŋg wayn siskoy gunap sek ñiŋnimin. \p \v 24 Bi gunap mindrep ma gipay ak, kasek niŋbun; pen gunap mindrep ma gipay ak, ma niŋbun. Kiyk gipay ak, aŋg amiy apiy giyakniŋ, niŋniŋgambun. \v 25 Bi mindrep giy, biynimb kond mindrep giy gipay gok kunep, gunap nep niŋbun. Pen mindrep gipay rek minim ak, weygiy mindonimuŋ rek ma ayip. \c 6 \s1 Bi Woŋg Yikop Giñemb Gok \p \v 1 Biynimb Gor ker kalambis woŋg rek gipay gok kuyip aŋgenimin, biyomb kuyip taw dand wiyak gok direp giniŋgiy. Pen mindrep ma geniŋgambay, biynimb gunap niŋiy, Gor nup aŋgjiwiy, minim tep aŋgñimbun ak, aŋgjiwiy giniŋgambay. \v 2 Pen biynimb Gor nup gosimb niŋbay gok, bi Gor nup gosimb niŋbay gunap kuyip, kalambis woŋg rek giñiyiŋg, mam chin key gok yenen woŋg giñispun aŋgiy, ma aŋgniŋgiy; mam tep chin Gor nup gosimb niŋbay gok kondsipun aŋgiy, woŋg kuyip ak giñirep giniŋgiy. \s1 Tap Kuŋay Dun Aŋgiy Gos Niŋbay \p Minim tiksipiyn biy, biynimb gok kuyip aŋgñirep ginimin. \v 3 Biynimb Biyomb chin Jiysis Krays minim aŋgak ak sek, Gor minim per aŋgñimbun ak sek kirgiy, minim key gunap aŋgñimbay gok, \v 4 chin nep biynimb yomb mindpun aŋgiy, sakiy ay gos ma mindek, kun gipay. Kun ak biynimb gunap kuyip gos timey niŋiy, penpen aŋg amiy apiy giy, miluk yapek, penpen aŋgjiwpay. \v 5 Tap siy tap timey gi dand amiy, sakiy ayek, lotiw minim ak penpen yimb apay. Pen Gor minim ak aŋgiy, gur-maniy tap gok di nan-giy, mindrep giniŋgambun apay. \p \v 6 Pen nimb mindrep ginjun aŋgiy, Gor aŋgip rek giy mey, kapkap nuk yip mindrep giniŋgambim. \v 7 Amiy sikop chinup tikyak ñin ak, tap gunap dand ma winuk: pen kumniŋgambun ñin ak, tap gunap dand ma amniŋgambun. \v 8 Kun ak chech tap ñiŋemb chin gunap mindonimuŋ, tap chin rek mey sikoy ak aŋgjun. \v 9 Pen biynimb tap kuŋay dun aŋgiy gos niŋbay gok sakiy ayek, monmon gey amek, kimin tap ñiŋniŋg apiy gon diy, yiwur yomb dipay rek ak kuyip giniŋgamb. \v 10 Biynimb maniy tap gok gosimb niŋbay gok, tap siy tap timey ar keykey gipay. Gunap gos kun ak niŋiy, Gor nup gos ak kirgiy, mindrep ma gey, kuyip key simb timey yimb gip. \s1 Permindep Miñ Ar Ak Ma Kirginimin \p \v 11 Timotiy. Nand Gor binuk yimb ak, biynimb gunap gipay rek ma ginimin; bi suŋ-tep nuk, nup gosimb niŋiy, biynimb wasemb ay, kapkap mindpay rek bap minden aŋgiy, ar kun ak nep gey amnimuŋ. \v 12 Kosyam mindeniŋgayn aŋgiy gos ak ma niŋnimin; Gor nip diniŋg gek, biynimb kuŋay niŋmindyakniŋ, Gor nup chiŋgipiyn aŋgnak ak, nup ma kirginimin. Aŋgip rek, sakiy giy nep gey amek mey, perper mindeniŋgamban. \v 13 Gor Biyomb gek kim mindpun ak sek, Ñinuk Jiysis Krays Ponsis Paylat nup, minim yipund giy aŋgak ak sek niŋmindrikniŋ, nip kilis giy aspiyn; \v 14 Gor minim tep ak, yipund giy mindip rek nep niŋniŋgiy aŋgiy, gey amek amek, kisen Biyomb chin Jiysis Krays andkind winimuŋ. \v 15 Jiysis andkind winiŋgamb ñin kun ak, Nop nuk key aŋgayak. Nuk Biyomb chin kun anep, bi tep yimb; biyomb yikop gok kuyip, maŋgiysek kond mindip. \v 16 Pen nuk nokom kumnimuŋ rek ma mindip; per yimb nep mindeniŋgamb. Melik tep nuk ak, key yimb mindip; biynimb gunap nup ma yimb niŋbay; kiñiŋ siŋak amniŋgiy rek ma ayip. Nuk Biyomb key yimb ak, biynimb maŋgiysek yimb nup ak, perper dand araniŋgiy. Tep. \s1 Biynimb Krays Ker Tap Kuŋay Mindek Gok Kuyip Minim Aŋgak \p \v 17 Biynimb gur-maniy tap kuŋay mindip gok kuyip aŋgenimin, chin nep biynimb key yimb mindpun aŋgiy, tap kasek kurgip kun gok gosimb ma niŋniŋgiy; Biyomb biynimb kond minden, tap ma tikdek, mindrep giniŋgiy aŋgip anup, gosimb niŋniŋgiy. \v 18 Kun ak, kuyip aŋgenimin, tap kuŋay mindip rek, biynimb direp gun aŋgiy, tap monmon ñiniŋgiy. \v 19 Kun ak rek giy mey, miñiy mindrep giy, ñin kisen ak apek, Gor yip perper mindrep giniŋgambay. \s1 Woŋg Girep Ginimimb \p \v 20 Timotiy. Gor minim tep ñin ar nip ayak ak, direp ginimin. Minim yesek kiyk niŋrep giy aspun aŋgiy, aŋg amiy apiy gipay gok, ma dinimin. \v 21 Biynimb gunap, minim yesek kiyk kun ak diyiŋg, Gor nup pisnep kirpay. \p Gor nimbip simb niŋiy, kond mindonimuŋ.