\id 1PE - Kalam NT [kmh] -Papua New Guinea 1992 (DBL 2014) \h 1 Piyta \toc1 Piyta Minj Nind Tikak \toc2 1 Piyta \toc3 1 Piyt \mt1 1 Piyta \mt2 Piyta Minj Nind Tikak \imt1 Minim Nind Niŋep \ip Bi Jiysis minim dand amemb Piyta, minj nind tikak biy, biynimb Krays ker Esiya propens mindyiŋgipay gok kuyip, miker apek Krays nup ma kirgiy, chiŋgiy nep mindenimimb aŋgiy tikak. \iot Minim Ar Keykey Mindip Rek: \io1 Minim nind aŋgak ak mindip, chapta 1:1-2. \io1 Gor chinup dip ak mey, nuk yip perper mindoniŋgambun minim ak, niŋyiŋg nep mindeyaŋ aŋgiy, tip aŋgrep gak minim ak mindip, chapta 1:3-12. \io1 Gor nup gosimb niŋiy, biynimb suŋ-tep nuk gok mindenimimb aŋgak minim ak mindip, chapta 1:13–2:10. \io1 Miker apek, Krays nup ma kirgiy, chiŋgiy nep mindenimimb aŋgak minim ak mindip, chapta 2:11–4:19. \io1 Nimb biyomb gok, biynimb Gor ker mindpay gok kuyip, kond mindrep ginimimb aŋgak minim ak mindip, chapta 5:1-11. \io1 Minim aŋg jiwak minim day won ak mindip, chapta5:12-14. \c 1 \p \v 1 Yand Piyta, bi Jiysis minim dand amemb nimbik ak, nimbip minj tiksipiyn. \p Mam ay Jiwda biynimb. Nimb mindpim? Nind Jerusalem mindiy Jiysis nup chiŋgem, nimbip timey giniŋg geyak, gunap pirik am Pontas mindpim, gunap Galesiya mindpim, gunap Kapadosiya mindpim, gunap Esiya mindpim, gunap Biytiyniya mindpim. Minj kun biy tikyoken, miñmon keykey mindpim okok amek niŋnimimb. \p \v 2 Gor nind gos niŋiy, nimbip biynimb yand mindeniŋgambay aŋgiy, Kawnan nuk ak yokek apiy, nimbip gos tep ñek, Jiysis Krays chinup aŋgiy kumak minim ak diy mey; biynimb suŋ-tep nuk mindiy, aŋgip rek gipim. Kun ak Gor apiymiŋay nimbip simb niŋiy, kond mindrep ginimiyr. \s1 Mindrep Gep Chin Ak, Mindip Gor Miñmon Biyoŋ \p \v 3 Bapiy Gor, Ñinuk Biyomb chin Jiysis Krays nup yokek owak rek, yimb nup dand aranjun. Nuk nep chinup simb yimb niŋiy, Ñinuk Jiysis Krays nup yokek apiy kumiy, tip tikjakak ak mey, ñapan nuk yimb mindiy, nuk yip perper mindoniŋgambun aŋgiy, gos sek mindpun. \v 4 Ñapan nuk mindpun rek, chinup miñmon nuk biyoŋ direp giniŋgamb. Lum ar biy tap gok, wor ay kuyiŋg yowniŋgamb ak pen; chinup aŋgip rek, am nuk yip perper mindrep giniŋgambun. \p \v 5 Gor bi tap alwol gayak ak nup chiŋgipun rek, chinup talak taw mindiy, mind dand amiy, ñin kisen ak apek, dand miñmon tep nuk ak amniŋgamb. \v 6 Kun ak tep gakniŋ mindenjun. \p Pen miñmon nup ma ambun ñin biy, chinup biynimb Krays ker mindpay aŋgiy, gi timey gey kosyam mindoniŋgambun. \v 7 Kosyam mindoniŋgambun kun ak, nup chiŋgrep gipun akaŋ, chiŋgrep ma gipun ak niŋniŋgamb. Biynimb gol tawpay gok daŋgiyey yinek, maŋgiysek gol nep mindip akaŋ, tap day day sek mindip aŋgiy niŋbay. Gol tap yikop ak pen, kun gipay. Gor nup chiŋgipun akaŋ, ma chiŋgipun ak, tap yomb yimb ak mey, nuk niŋind niŋrep giyn aŋgiy, miker kun gok ñiniŋgamb. Pen chinup miker apek, nup chiŋgrep giy nep mindoniŋgambun ak; kisen apiy chinup wasiw sek, dand miñmon nuk amniŋgamb. \p \v 8-9 Nimb nind Jiysis Krays nup windin ma niŋbik ak pen, nup gosimb niŋiy chiŋgem, biynimb yand aŋgiy dip ak mey; nimbip Gor miñmon biyoŋ amey, tep gip rek ak gisap. \p \v 10-11 Wosrey Krays Kawnan ak, bi Gor minim aŋgep gok kuyip gos ñek, biynimb simb niŋiy diniŋgamb minim ak aŋgiy tikyak. Pen Krays miker diy kumek, biynimb mindrep giniŋgambay minim aŋgyak kun ak; kiyk key niŋrep ma giy, chinup aŋgip akaŋ, biynimb kisen gok key aŋgip aŋgiy, piyowniŋ mindyiŋgipay. \p \v 12 Pen kisen niŋyak: minim kun ak kuyip niŋyaŋ aŋgiy ma aŋgak, chinup mindpun ñin biy nep aŋgak. Minim tep kun ak mey; minim Gor Kawnan biynimb gunap kuyip gos ñek, nimbip aŋgey, niŋrep gipim. Enjol gok kunep, minim tep kun ak niŋiy, Gor biynimb gok kuyip, yerip rek giniŋgamb aŋgiy niŋbay. \s1 Gor Chinup Biynimb Suŋ-tep Mindenimimb Aŋgip \p \v 13 Kun ak gos yesek ar gunap ma niŋnimimb; Krays andkind apiy, nimbip diniŋgamb gos ak niŋiy, tep gakniŋ kond mindenimimb. \p \v 14 Gos key niŋiy giyiŋgipim rek ma ginimimb; Gor aŋgip rek ginimimb. \v 15 Yerer giniŋg ginimimb ak; Gor bi suŋ-tep nimbip suk aŋgip ak, gip gip rek ginjun aŋgiy ginimimb. \v 16 Nuk aŋgak rek tikiy aŋgyak, “Yand bi suŋ-tep mindpiyn rek, nimb kunep mindenimimb aŋgyak.” \s1 Gor Chinup Kosyam Yimb Tawiy Dak \p \v 17 Gor nuk biynimb gok kuyip bilokniŋg, monmon ma gip, gipay gipay rek niŋiy bilokip. Kun ak am nuk yip ma mindpun ñin biy, aŋgip aŋgip rek niŋiy ginjun. \v 18-19 Chin basind apis sikop giyiŋgipay ar ak, gi dand amiy kim amniŋgambun aŋgiy, gi mer niŋon, Gor chinup dak ak; gol, maniy, siylpa tap yikop kun gok rek tawiy ma dak. Pen siypsiyp teprep yimb gok dand amiy, pik Gor nup simboŋgñiyiŋgipay rek ak; Ñi tep yimb nuk ak yokek apiy kumek, chinup dak. \v 20 Mankumb biy ma gayak ñin ak, Ñinuk nup chinup ar kun ak giniŋgamb aŋgiy aŋgayak ak mey, miñiy mindpun ñin biy, chinup nen yokek apiy kumak. \v 21 Gak kun ak, Nop gek tip ak tikjakiy, nuk ker amnak rek, Nop nup gosimb niŋbim ak mey; chinup ma kirginiŋgamb aŋgiy, gos sek mindpim. \s1 Mam Ay Okok Kuyip Wasemb Ayjun \p \v 22 Nimb minim niŋind yimb ak niŋiy, biynimb suŋ-tep nuk mindpim rek; mam ay nup ker mindpay gok kuyip, wasemb aypim. Kun ak penpen wasemb yimb ayiŋg mindenimimb. \v 23 Pen minim dipik ak, yep won nokom mindiy, kurginiŋgamb bap ma dipik; Gor minim per mindeniŋgamb ak dipik ak mey, perper mindeniŋgambim. \v 24 Baybol buk ak tikiy aŋgyak, \q1 “Biynimb gok maŋgiysek tap kaskas rek nep mindpay; yimb yomb dipay ak mon sum sum rek nep mindip. Tap kun gok kasek milip giy, luŋg yowip. \v 25 Pen Gor minim ak perper mindeniŋgamb aŋgyak.” \m Minim tep kun ak nep, nimbip aŋgñey niŋbim. \c 2 \s1 Biyomb Ak Mey, Kamb Tep Per Mindeniŋgamb \p \v 1 Kun ak tap timey gipim rek kirgiy, yesek apim ak kirgiy, miluk niŋbim ak kirgiy, minim nep apim ak kirgiy, biynimb aŋgjiwpim ak kirgiy ginimimb. \p \v 2-3 Ñapan ŋaŋ kisen tikpay gok yomb giniŋg, tiy ñiŋun aŋgiy gos nokom niŋbay. Kun ak rek, nimb biynimb Jiysis nup diy, bi tep yimb aŋgiy niŋbim gok, Gor minim yipund giy ak niŋjun aŋgiy, gos nokom niŋnimimb. \p \v 4-5 Kamb par perper mindeniŋgamb ak, biynimb gunap yiruk niŋiy kirpay ak pen; Gor nuk key niŋek tep yimb ayek, korip sap namb biyoŋ ak piŋiy, nimbip kamb siskoy per mindeniŋgambim gok, piŋiy kus kus gisap. Kun ak biynimb tep nuk gok mindiy, nup woŋg giñiyiŋg, yimb nup dand aranyiŋg mindenimimb. \p \v 6 Baybol buk ak tikiy aŋgyak: \q1 “Kamb par yip tep gip ak, dand apiy piŋiysipiyn Jerusalem, miñmon Sayon dum apay ak. Biynimb nup chiŋgniŋgambay gok, bi yesek ak chiŋgipun aŋgiy, gospar ma ayniŋgambay aŋgak.” \p \v 7 Kun aŋgek, biynimb nup dipim gok, kamb sap kun ak niŋem tep gip. Pen biynimb nup ma dipay gok, Baybol buk ak tikiy aŋgyak: \q1 “Kamb kun ak nup yiruk niŋiy kirgiyak ak pen; miñiy korip sap kilis namb biyaŋ ak mindip aŋgyak.” \m \v 8 Pen minim bap aŋgyak: \q1 “Biynimb kamb ar nokom kun ak apyap pikniŋgambay rek, tapin nep apyap pikniŋgambay aŋgyak.” \m Gor minim ak ma niŋiy apyap pikpay kun ak, giniŋgamb aŋgak rek nep gey amjap. \p \v 9 Pen nimb Gor biynimb nuk yimb. Nimbip key niŋiy dek, biynimb suŋ-tep nuk mindiy, nup Biyomb aŋgiy, aŋgniŋyiŋg mindpim. Nind kisyimnamb okok mindiy, kosyam giraŋgyiŋgipim ak pen; nuk gek, melik tep niŋyiŋg tapim ak, yimb nup dand aranimimb. \p \v 10 Nind biynimb nuk ma mindyiŋgipim; pen nimbip simb niŋiy dek, biynimb nuk yimb mindpim. \s1 Gor Ker Mindpim Rek Mindrep Ginimimb \p \v 11 Kun ak biynimb tep yand gok. Man ar biy miñmon nimb yipund giy mer; yikop apiy mindpim. Kun ak tap man ar biy ker gok, mindmaŋgiy ay ma gem amnimuŋ. Tap kun gok gos niŋiy gem amek, apyap pikniŋgambim. \p \v 12 Biynimb Gor ker ma mindpay gok yip mindpim ak, mindrep yimb ginimimb. Kun gem, ñin gunap nimbip aŋgjiwniŋgambay ak pen; kisen Krays winiŋgamb ñin ak, mindrep gipim rek aŋgyikeniŋgambay, Gor nup yimb ak araniŋgamb. \p \v 13-14 Gor biynimb nuk mindpim ak, biyomb man ar biy gok aŋgniŋgiy rek ginimimb. Gapman biyomb yimb ak nup minim ak niŋiy, binuk yokek ap nimbip kond mindpay gok kuyip, minim ak niŋiy ginimimb. Pen biyomb kun gok, biynimb mindrep giniŋgambay gok kuyip diy, biynimb timey giniŋgambay gok kuyip, minim yomb aŋgniŋgambay. Yenen: Gor kuyip woŋg kun ak giniŋgiy aŋgiy, aŋgayak. \v 15 Pen Gor nup tep giniŋgamb ak; nimb mindrep gem, biynimb gos ma ayak gok nimbip minim yesek aŋgiy, aŋgjiwniŋgiy rek ma ayniŋgamb. \v 16 Biynimb gunap, key niŋbim rek ginimimb apay ak pen; gos kun ak niŋiy, monmon ma ginimimb. Gor biynimb nuk mindpim ak, yerer giniŋg gos niŋrep giy ginimimb. \p \v 17 Biynimb yikop gok biynimb chin aŋgiy, mam ay Krays ker mindpay gok kuyip wasemb ay, gapman biyomb yimb anup biyomb aŋgiy, Gor nup biyomb ak key aŋgiy niŋnimimb. \s1 Jiysis Nup Kindik Giy Miker Apek Ma Pirikjun \p \v 18 Nimb biynimb Krays ker, bi gunap kuyip kalambis woŋg rek giñimbim gok; kuyip direp giy, apay rek ginimimb. Mindrep gipay ñin ak nep mer, kalrimey jiwpay ñin ak kunep, girep ginimimb. \v 19 Pen nimbip monmon geniŋgiy, Gor nup gosimb niŋbim rek, kuyip gos timey ma niŋeniŋgambim; Gor nimbip direp giniŋgamb. \v 20 Pen timey gem, nimbip monmon giniŋgambay ak ma aspiyn; mindrep gem, nimbip kun giniŋgambay ak aspiyn. \v 21 Kuyip miker ñey kapkap nep mindeniŋgiy aŋgiy chinup dak. Kun ak Ñinuk chinup aŋgiy yiwur dak gos ak niŋiy, chinup miker ñeniŋgiy, gos yomb ma niŋjun; nuk gip gip rek ginjun aŋgiy, gon amnimuŋ. \v 22-23 Bi tep kun ak minim yesek ma aŋgyiŋgip; timey ma giyiŋgip; nup aŋgjiwey, kuyip pen ma aŋgjiwak. Nup mon bak biyoŋ ñaŋgrimbikyakniŋ, kuyip minim bap ma aŋgak; Bapiy bi minim yipund giy nep aŋgip ak, kuyip minim kun ak key aŋgniŋgamb aŋgiy, kirgak. \v 24 Pen chinup aŋgiy aŋgak, “Yand gach kuyip ak diy kumen, kiyk kim amniyaŋ aŋgiy,” kumak. Nuk yiwur yomb dak rek; chin tap siy tap timey gok kirgiy, suŋrep mindonjun rek ayak. \v 25 Nimb kanj siypsiyp sakiy okok amiy, minduŋ ambay rek mindyiŋgipim ak pen; miñiy Bi chinup kond mindrep gip ak ker opim. \c 3 \s1 Beryoŋg Gok Kuyip Minim Aŋgak \p \v 1-2 Pen biyn bi sek mindpim gok, nimbip minim aŋgniŋg gispiyn. Naŋgumiy sikop aŋgniŋgiy rek niŋiy, mindrep ginimimb. Naŋgumiy sikop Gor nup ma deniŋgiy niŋiy, yenen Gor nup ma dipan aŋgiy, ma aŋgnimimb. Pen key mindrep giy, kuyip direp gem mey, biyn yand ak Gor nup chiŋgiy mindrep yimb gip aŋgiy, nup gosimb niŋniŋgambay. \v 3 Pen biyn tep tep mindon aŋgiy, tap mokyaŋ won ak nep timey giniŋgamb gok ayun aŋgiy, ma niŋnimimb. Jun kas malikiy, chech tep tep yimiy, biys tep tep aypay rek ma giy; \v 4 gos niŋrep giy kal ma jiwiy, kapkap mindrep gem mey, Gor nup tep giniŋgamb. \v 5 Chin Jiwda apis wosrey Gor nup gosimb niŋyak gok, kun ak rek nep giy, nuŋgumiy sikop kuyip minim ak niŋiy, biyn tep yimb gok mindyiŋgipay. \v 6 Biyn Sera nuŋgumiy Ebraham nup, biyomb yand aŋgiy, aŋgyiŋgip rek nep giyiŋgip. Nimb ma pirikiy, gak kun ak rek giy mey, Sera panuk yimb rek mindeniŋgambim. \p \v 7 Pen nimb bi biyn sek mindpim gok, nimbip kunep minim aŋgniŋg gispiyn. Biyn gok, bi rek kilis ma mindpay ak, biyn nimbik gok kuyip direp ginimimb. Gor nimbip bi gok nep diy, biyn gok kuyip ma kirgip; nimbip simb niŋiy dip rek, kuyip kunep dip. Biyn nimbik gok kuyip kond mindrep giy mey, Gor nup aŋgniŋem, minim nimbip ak ma kirginiŋgamb. \s1 Chin Aw Aŋgiy Jimñiy Mindonjun \p \v 8 Minim aŋgjiwniŋg gispiyn. Mam ay gok kuyip simb niŋiy, jimñiy mindenimimb. Yand nep biyn yomb; yand nep biyomb aŋgiy ma aŋgnimimb. Miluk ma niŋnimimb. \v 9 Biynimb gunap nimbip timey geniŋgiy, kuyip pen timey ma ginimimb. Aŋgjiweniŋgiy, pen ma aŋgjiwnimimb. Nimbip yerer geniŋgiy, Gor nup aŋgniŋem, kuyip kond mindonimuŋ. Yenen, Gor nimbip dak ak; den mindrep giniŋgiy aŋgiy dak. \v 10 Baybol buk ak tikiy aŋgyak, \q1 “Biynimb mind tep giyiŋg, tokiy yimb ay kumjun aŋgiy niŋbay gok, minim yesek gok yip, minim timey gok yip ma aŋgniŋgiy. \v 11 Pen timey gipay ar ak kirgiy, mindrep giyiŋg; jimñiy mindenjun aŋgiy, kapkap mindeniŋgiy. \v 12 Yenen: Gor biynimb tep nuk gok kuyip kond mindyiŋg, minim apay ak niŋimb ak pen; biynimb timey gipay gok kuyip kirgip aŋgyak.” \s1 Mindrep Gem Nimbip Timey Gey, Ma Piriknimimb \p \v 13 Mindrep gun aŋgiy nep gem amek, nimbip timey gun aŋgiy ma niŋniŋgambay. \v 14 Pen timey geniŋgiy, gos kuŋay ma niŋnimimb; Gor ker mindpun rek, chinup kun gispay aŋgiy, tep gakniŋ mindenimimb. Biynimb nimbip timey gipay gok kuyip ma pirikiy, gos yomb ma niŋnimimb. \v 15 Pen gosimb namb nimb okok, Krays Biyomb yimb ak, chinup kond mindip aŋgiy niŋnimimb. Biynimb gunap yenen gos sek mindpim aŋgiy aŋgniŋeniŋgiy, Krays chinup direp gip minim ak, kuyip aŋgñinimimb. \v 16 Pen aŋgñiniŋg, kuyip direp giy, kapkap aŋgñirep ginimimb. Gor nimbip niŋmindip ak niŋiy, Krays nup chiŋgiy mindrep gem mey, nimbip aŋgjiwniŋg geniŋgambay ak, nambiŋ gek kirginiŋgambay. \v 17 Mindrep gipikniŋ, Gor kuyip ñinen kirgek, nimbip timey giniŋgambay ak, minim ma mindip. Pen kuyip timey gem, nimbip pen timey giniŋgambay ak, Gor nup tep ma giniŋgamb. \s1 Krays Kumiy Gach Chinup Wiykyokak \p \v 18 Nimb Krays nup timey giyak ak kunep niŋbim. Nuk bi tep; tap siy tap timey bap ma gak. Pen tap siy tap timey chinup ak nen aŋgiy, minek nokom yimb kumek, Nop gek tip ak tikjakiy, \v 19 am biynimb nind kumiy am mindeyak gok kuyip, minim aŋgñak. \v 20 Biynimb kun gok, Nowa mindek ñin ak, Gor nup minim ak ma niŋeyak, kuyip minim yomb ma aŋgak: minim yip niŋniŋgambay akaŋ aŋgiy, kond mindek. Kond mind dand amiy, Nowa nup siyip ginimin aŋgak ak gi diy, aŋgek Nowa apyoŋg onep jiy ak siyip miŋgan amey, Gor gek miñmon pikiy ñiŋg tan araniy, man ak yiwiŋgdak. \v 21 Pen siyip miŋgan mindey, ñiŋg ak kuyip dand aranek, kim amniyak kun ak rek, chin Krays kumiy tikjakak kind ak mindiy ñiŋg pikiy, kunep kim ambun. Pen ñiŋg pikpun kun ak, mumbwak gach ay yokun aŋgiy ma pikpun; Gor yip, chin yip minim bap ma mindip aŋgiy minim aŋgay, ñiŋg pikpun. Gipun kun ak, Krays chinup aŋgiy kumiy tip tikjakak rek, kim amniŋgambun. \v 22 Nuk pen kumiy tip ak tikjakiy, am Nop ñin yipund kind okok ken mindiy, enjol, kichekiy malñiluk tap gok maŋgiysek, beŋ nuk okok mindpay. \c 4 \s1 Miker Diyiŋg, Miñ Nindnimb Ar Ak Kirginiŋgambun \p \v 1 Kun ak nen, Krays chinup aŋgiy yiwur diy kumak gos ak niŋiy, mindrep ginjun. Biynimb miker yomb dipay gok, tap siy tap timey gun aŋgiy gos ak ma niŋbay. \v 2 Ñin kun ak tikiy Gor nup aŋgniŋyiŋg, tep ginimuŋ ar ak ginjun aŋgiy, mindmaŋgiy kiyk key tikjakniŋgamb ar ak ma gey amniŋgamb. \v 3 Nimb nind Gor biynimb nuk mer gok, gipay rek gi mindyiŋgipim. Gos timey niŋiy, biyn siy bi siy giy, ñiŋg kilis ñimb sakiy ay, monmon giy, tap Gor ma aŋgniŋnimimb aŋgip gok aŋgniŋyiŋg gi mindyiŋgipim. \v 4 Miñiy pen, biynimb yikop gok mindrep gipim ak niŋiy, yenen chin yip yiŋgoŋg giy monmon ma gipun aŋgiy, nimbip aŋgjiwpay. \v 5 Pen maŋ mindip; Gor biynimb kim mindeniŋgambay gok sek, kumyak gok sek yerer giyak gok; yenen kun gipim aŋgiy aŋgniŋniŋgamb. \v 6 Ar kun ak nep, Gor gek minim nup ak kuyip aŋgeyak niŋiy, kumyak. Pen biynimb maŋgiysek kumbay rek kumiy, mumbwak ak pisnep kuy gak ak pen, kawnan gok amiy, Gor kim mindip rek ak mindpay. \s1 Gor Woŋg Chinup Ar Keykey Aŋgip Rek, Girep Ginjun \p \v 7 Maŋ mindip, tap mankumb biy maŋgiysek kurginiŋgamb. Kun ak gos niŋyiŋg, mindrep giyiŋg, Gor nup aŋgniŋnimimb. \v 8 Minim yomb yimb ak mey, penpen wasemb ay mindenimimb. Biynimb penpen wasemb aypay gok, kasek miluk niŋiy, penpen aŋgniŋgiy rek ma ayip. \v 9 Pen Gor biynimb nup gunap, korip nimbip apeniŋgiy, yenen opay aŋgiy ma aŋgnimimb; kuyip wasiw aŋg dinimimb. \v 10 Gor nimbip gos tep keykey ñimb rek giyiŋg, biynimb gok kuyip direp ginimimb. \v 11 Nimb biynimb Gor minim aŋgñemb rek ayip gok, aŋgñirep ginimimb. Nimb biynimb woŋg giñemb rek ayip gok, Gor nimbip kilis ñimb rek, biynimb gok kuyip woŋg giñinimimb. Kun geniŋgambim, Jiysis Krays ker mindpim ak niŋiy, Nop nup yimb ak dand araniŋgambay. Nuk Biyomb yimb chin ak, nup miñmiñ giyiŋg; yimb perper dand aranjun. Tep. \s1 Krays Ker Mindpim Rek, Nimbip Miker Ñiniŋgambay \p \v 12 Buŋgiy tep yand gok. Krays nup gosimb niŋem, nimbip miker yimb ñimbay ak, chinup yenen kun gisap aŋgiy, gos ak ma niŋnimimb. \v 13 Krays ker mindpun ak, nup giyak rek chinup gispay aŋgiy, miñmiñ giyiŋg mindem mey; nuk winiŋgamb ñin ak, nimbip tep yimb giniŋgamb. \v 14 Krays biynimb nuk aŋgiy nimbip aŋgjiweniŋgiy, tep gakniŋ mindenimimb. Gor Kawnan tep ak, yip mindpim ak niŋiy mey, kun giniŋgambay. \v 15 Nimb tap siy diy; chip ñaŋgiy; tap timey gunap giy akaŋ; biynimb gunap tap kuyip gok niŋiy, yand bi gep aŋgiy gem amniŋgamb ak, nimbip niŋind miker ñiniŋgambay. \v 16 Pen Krays nup dipim rek, nimbip miker ñeniŋgiy, gos yomb ma niŋnimimb. Krays biynimb nuk mindpun rek, chinup kun gispay aŋgiy, tep gakniŋ Gor nup yimb ak dand aranimimb. \v 17 Miker yomb dep ñin ak asaw rek, chin Gor biynimb nuk gok, kiñiŋ giy miker dispun. Pen miker yomb yimb apek, biynimb minim tep nup ma dipay gok, yergiy rek mindeniŋgambay. \v 18 Baybol buk ak tikiy aŋgyak: \q1 “Gor biynimb tep nuk gok, kosyam yimb kim amniŋgiy rek mindip ak; biynimb nup kirgiy, tap siy tap timey gi mindpay gok, yergiy kim amniŋgambay aŋgyak.” \p \v 19 Kun ak Gor miker chinup aŋgayip rek nep diniŋgambun ak, gos kuŋay ma niŋjun. Nuk Biyomb chinup gayak ak, monmon ma giniŋgamb; chinup direp giniŋgamb ak niŋiy, mindrep giyiŋg gon amnimuŋ. \c 5 \s1 Nimb Biyomb Gor Minim Aŋgñemb Gok, Biynimb Nuk Gok Kond Mindrep Ginimimb \p \v 1 Nimbip bi Gor biynimb nuk kond mindpim gok, minim aŋgniŋg gispiyn. Yand Piyta, woŋg nimb gipim kun ak rek gipiyn. Krays miker chinup diy kumak ñin ak, yand niŋmindenik. Nuk winiŋgamb ñin ak, chinup jimñiy tep giniŋgamb. \v 2 Pen bi kanj siypsiyp mokep gok, mokrep gipay rek, Gor biynimb nuk ñin ar nimbip ayak gok kuyip, kond mindrep ginimimb. Biynimb gunap nimbip nembnemb giy aŋgey, Gor woŋg ak ma ginimimb; maniy tap gok nen ma ginimimb; woŋg chinup aŋgayip ak gispun aŋgiy, tep gakniŋ ginimimb. \v 3 Chin biyomb mindpun aŋgiy, Gor siypsiyp nuk gok kuyip, ma aŋg ginimimb. Nimb key mindrep gem mey, nimbip niŋiy kunep giniŋgiy. \v 4 Ar kun ak gem mey, Bi siypsiyp Nop yipund giy ak apiy, nimbip ar band kilis per ñiñakol aŋgyiŋg mindeniŋgamb ak ñiniŋgamb. \s1 Yimb Chin Key Ma Dand Araniy, Gos Yipund Giy Niŋjun \p \v 5 Kun ak rek nimb bi paranj gok, biyomb nimbip kond mindpay gok aŋgniŋgiy rek niŋnimimb. Nimb maŋgiysek siskoy diy, biynimb chin gunap kuyip, direp ginjun aŋgiy mindenimimb. Baybol buk ak tikiy aŋgyak: \q1 “Gor biynimb yimb yomb diniŋg gipay gok kuyip yiruk niŋiy, biynimb siskoy dipay gok kuyip, direp yimb gip aŋgyak.” \m \v 6 Kun ak Gor nup niŋiy ñawil diy, aŋgip rek goniŋgambun; ñin kisen aŋgayak ak apek, gek mindrep giniŋgambun. \v 7 Nuk key nimbip kond mindrep gip rek, miker mindonimuŋ, maŋgiysek di ñin ar nup ak aynimimb. \p \v 8 Pen niŋrep giy mindenimimb. Seytan, kayn yomb layon rek, biynimb siw ñiŋiyn aŋgiy, piyowniŋ aran apyan gisap. \v 9 Nimbip nep ma gisap, mam ay miñmon okok kuyip maŋgiysek gisap. Kun ak Gor nup chiŋgrep giyiŋg, Seytan nup aŋgyoknimimb. \v 10 Gor bi biynimb simb niŋimb ak, perper mindeniŋgiy aŋgiy Krays nup yokek apiy, nimbip dak ak mey; won biy nimbip timey gey gos kuŋay niŋmindpim ak pen; nuk geniŋgamb nup chiŋgrep yimb giy, mindrep yimb giniŋgambim. \v 11 Nuk nep mey, per biyomb mindonimuŋ! Tep. \s1 Minim Day Won Gunap \p \v 12 Pen mam Salas yip mindiy, minim sikoy won biy aŋgiy, nimbip minj tiksipur. Mam kun ak, gosimb chin niŋbun rek niŋimb. Nimbip minj tikpiyn kun biy apiyn, “Gos gunap ma niŋnimimb; Gor chinup simb niŋiy dip minim ak, niŋind yimb aŋgiy, niŋyiŋg nep mindenimimb apiyn.” \p \v 13 Pen Krays biynimb nuk mindpay miñmon Babiylon biy, “Nimbip mindpim?” apay. Ñiyand Mak kunep aŋgip, \v 14 “Mam ay Krays ker mindpay gok kuyip niŋiy, ñin piksaknimimb aŋgip.” Nup ker mindpim rek, nimbip kond mindeŋ.