\id 2CO - Maskelynes NT [klv] -Vanuatu 2013 (web version -2014) \h 2 Korint \toc1 Nalob̃ulat napisulan na-vǝha-ru-an aPol totosi van hǝn alat a Korint \toc2 2 Korint \toc3 2Kor \mt1 2 Korint \mt3 Nalob̃ulat napisulan na-vǝha-ru-an aPol totosi van hǝn alat a Korint \imi Ase itos nalob̃ulat napisulan egai? \ipq APol itosi. \imi APol itosi hǝn nǝsa? \ipq APol itosi husur galevis len alat siYesu a Korint lusor tas aPol, lopǝpehw dani. APol elǝŋon isa be elǝmas bun galito, elǝŋon masuṽ hǝn b̃ikad navoivoian mai galito. Ale nǝboŋ lototǝlmam, us navoivoian maii tǝtas, aPol ikel nahǝhaṽuran san. \imi APol itosi van hǝn ase? \ipq APol itosi van hǝn alat siYesu len naut a Korint. \imi APol itos nalob̃ulat napisulan egai ŋais mai len naut a be? \ipq Itosi van hǝn alat a Korint pǝpadaŋ hǝn nasihau tovi A.D. 58 nǝboŋ totoh len naprovens Masetonia. \io2 1) Na-ke-ivoi-an mai nasipaan vi tǝban aGot (1.1-11) \io2 2) APol isor husur nǝsa togole a m̃o (1.12–2.4) \io2 3) APol eŋir alat siYesu len naut a Korint ke likad navoivoian tǝtas mai nǝvanuan togol tosa (2.5–2.17) \io2 4) APol isor husur nauman san togǝm len aGot (3.1–6.13) \io2 5) APol ikai tas nab̃onan mai alat lǝsǝkad nadǝlomian len aYesu (6.14–7.1) \io2 6) APol isor husur nakemkeman san (7.2–7.16) \io2 7) Naviolan m̃os alat siYesu len naut a Jerusalem (8.1–9.15) \io2 8) APol isor husur na-il-a-m̃o-an gai tokade hum ahai pispisul siYesu (10.1–13.10) \io2 9) Nǝ-maris-kotovi-an (13.11-13) \c 1 \s1 Na-ke-ivoi-an siPol \p \v 1 Ginau aPol nutos nalob̃ulat napisulan egai. Len nalǝŋonian siGot, ilekis hǝn ginau hǝn notovi ahai pispisul seKristo, aYesu. Ginau mai aṽadato len nadǝlomian, aTimoti, namrutosi.\x * \xo 1.1 \xt Uman 18.1-18\x* Nutos nalob̃ulat napisulan egai van hǝn alat siGot len naut a Korint, mai alat lotovi siGot sǝb̃on len naut p̃isi len naprovens Akaia. \v 2 AGot aTǝmadato mai Nasub̃ aYesu Kristo, areviol kǝmas hǝn navoian mai gamito, mai arigol nǝlomit tikad natǝm̃at tabtab. \s1 Nasipaan siPol \p \v 3 Nǝ-sal-suhi-an tivan hǝn aGot aTǝman aMasta sidato, aYesu Kristo. AGot evi aTǝmadato nǝlon totaŋis gidato, evi nǝkadun navoian p̃isi togol nǝlon nǝvanuan tolǝŋon tovoi am.\x * \xo 1.3 \xt Psa 94.19; Isa 40.1\x* \v 4 Igol nǝlonamit elǝŋon ivoi am len na-lǝŋon-isa-vǝsa-an p̃isi sinamito. Igole hǝn namtb̃elǝboi namtb̃igol alat lotolǝŋon tosa vǝsa, lǝb̃elǝŋon b̃ivoi am len nǝlolito. Ale len nǝsa aGot togole hǝn ginamito, namtigole hǝn galito. \v 5 Hum namttolǝŋon tosa vǝsa sil aKristo, hum namttokatǝp̃ol hǝn na-lǝŋon-isa-vǝsa-an san, len naṽide tomaienan, len aKristo, aGot igol namtolǝŋon ivoi am len nǝlonamito, igol na-lǝŋon-ivoi-an len nǝlonamito epul sǝsǝhov. \v 6 Namtb̃elǝŋon b̃isa vǝsa, nǝmauran sinamit b̃idaŋ, imagenan hǝn namtb̃igol mǝtb̃elǝŋon b̃ivoi am len nǝlomito, imagenan hǝn mǝtb̃ikad nǝ-lav-kuv-gamit-an dan nǝsaan samito. AGot b̃igol namtb̃elǝŋon b̃ivoi am len nǝlonamito, imagenan hǝn namtb̃igol mǝtb̃elǝŋon b̃ivoi am len nǝlomito. Ale naṽit natenan evi nǝ-daŋ-b̃uri-an len gamito, hǝn mǝtb̃elǝboi mǝtb̃idaŋ b̃ur na-lǝŋon-isa-vǝsa-an top̃itoṽ hǝn namttolǝŋon tosa vǝsa lan. \v 7 Namtudaŋ len nǝ-vatvat-viri-an namttokade hǝn gamito. Namtolǝboii ke, hum mǝttokatǝp̃ol hǝn na-lǝŋon-isa-vǝsa-an sinamito, len naṽide tomaienan dereh aGot tigol mǝtelǝŋon tivoi am len nǝlomito, hum togole len nǝlonamito. \p \v 8 Bathudud nadǝlomian, namtomǝtahun mǝtb̃etǝtan hǝn na-lǝŋon-isa-vǝsa-an tovisi hǝn ginamito len naprovens Asia. Namtolǝŋon isa vǝsa batbat sǝhor masuṽ hǝn nǝdaŋan namttokade hǝn namtb̃idaŋ b̃uri. Nǝlonamit ib̃ov hǝn nǝmauran sinamito.\x * \xo 1.8 \xt 1Kor 15.32\x* \v 9 Kitin, namtunau ke namtb̃imat. Naten evisi hǝn asike namtb̃eriŋ nǝlonamit len ginamit sǝb̃onamito, be hǝn namtb̃eriŋ nǝlonamit len aGot togolgol alat lotomat lile mǝhat dan nǝmatan. \v 10 Ilav kuv ginamit dan nǝmatan pǝpadaŋ hǝn tobar ginamito. Ale namtolǝboii ke dereh tilav kuv ginamito tǝtas am. Namtoriŋ nǝlonamit lan hǝn b̃ilav kuv tabtab hǝn ginamit sal. \v 11 Ale len na-sor-tuṽ-an samit gail mǝtovi tarhǝt sinamito. Ŋa nǝvanuan b̃isob̃ur lǝb̃isor tuṽ m̃os ginamito, dereh aGot tivoi masuṽ hǝn ginamito, ale nǝvanuan tisob̃ur lesipa vi tǝban aGot hǝni. \s1 APol egǝgel hǝn nǝnauan san; savi Korint am \p \v 12 Namtoṽiv len nategai ke: nǝlonamito tomasil ikel koti ke: len nǝmauran sinamit len navile eg a pan, mai len naṽide namttokade mai gamito, namtsasusuan natideh, namtohusur nalǝŋonian siGot. Naṽide sinamit sagǝm len namitisau sinǝvanuan, be egǝm len navoian aGot toviol kǝmas hǝni. \v 13-14 Namtsatos natideh mǝtodǝdas mǝtb̃elǝboii. Namtutos nǝsa mǝttolǝboi mǝtb̃eṽuruŋ lǝboii, mǝtb̃elǝboi sǝhoti. Ale naut kǝmas mǝttolǝboi kǝkereh hǝn ginamit gagai, nuvatvat viri ke dereh mǝtelǝboi sǝhot ginamito. Beti, len nǝboŋ siNasub̃, aYesu, dereh mǝteṽiv len ginamito len naṽide top̃itoṽ hum namttoṽiv len gamito. \p \v 15 Bathut notonau lǝboi natgalen tia, a m̃o nunau utaut hǝn nǝb̃egǝm ris vǝha-ru hǝn gamito, hǝn nǝb̃evi tarhǝt samit vǝha-ru. \v 16 Nunau ke len nǝyaran sagw vi lan naprovens Masetonia, dereh negǝm ris gamito. Ale nǝboŋ nǝb̃etǝlmam dan naut a Masetonia, dereh neris gamit tǝtas, hǝn mǝtb̃evi tarhǝt sagw len nǝyaran vi Jutea.\x * \xo 1.16 \xt Uman 19.21\x* \v 17 Hum ma mǝttosor isa hǝn ginau husur notogǝgel hǝn nǝ-nau-utaut-an sagw. Nǝboŋ notonau utaut maienan, mǝtunau ke nǝlogw emǝlala hǝni a? Mǝtunau ke len nǝnauan sagw nohusur naṽide silat navile a pan lotogǝgǝras, lotoke, “Evoi,” be namilen ke, “Ao?” \v 18 Be sum̃an aGot togol tabtab hǝn nǝsa tokele, nasoruan sinamit van hǝn gamito sagǝgel, sakel b̃onb̃on hǝn “Evoi” mai “Ao.” \v 19 Ginamit, aSilas,\f + \fr 1.19 \ft Len nasoruan ta Kris ike Silvanus, sake Silas, be evi naulum̃an sua ŋai.\f* aTimoti mai ginau, namtukel ur na-kel-uri-an tovoi husur aYesu Kristo, anatun aGot. Ale aYesu sagǝgel boŋ ideh, savi “Evoi” mai “Ao” b̃onb̃on. Be len gai, akis aGot ekitin, igol nǝsa tokele, ike, “Evoi.”\x * \xo 1.19 \xt Uman 18.5\x* \v 20 Husur na-kel-gati-an p̃isi siGot, lusarpoh len aKristo. Len aKristo aGot ike, “Evoi,” igol natit p̃isi tokel gati ke tigole. Ale len aKristo datuke, “Ganan! Evoi!” mai aGot hǝn datb̃isal suh nǝyalyalan san. \v 21 Be evi aGot m̃au togol gidat datudaŋ am, gamit mai ginamito, hǝn datb̃eil gǝgat len aKristo. Itabtabuh len gidato hǝn datb̃evi esan sǝb̃on. \v 22 Evi aGot m̃au tota gat nahǝsan len gidato, ke dattovi esan sǝb̃on, eriŋ aNunun len nǝlodato hum toririŋ gol gidato, hǝn datb̃elǝboii ke, natit p̃isi tokel gati, dereh timagenan. \p \v 23 Nous aGot hǝn b̃isor vi tarhǝt sagw ke notokitin. Nǝsatǝlmam vi Korint husur nomǝtahun nǝb̃etunus gamit am. \v 24 Namtomǝtahun namtb̃ipatpat ginamit mǝhat len na-il-a-m̃o-an hum nadǝlomian samit topat len navǝlanamito. Husur ipat m̃au len gamito. Ale len nadǝlomian samito, mǝtoil gǝgat tia. Be namtuke namteum b̃onb̃on mai gamito m̃os nakemkeman samito. \c 2 \p \v 1 Imaienan, len nǝnauan sagw, nunau sǝhoti ke, asike nogǝm hǝn gamito, husur nomǝtahun nǝb̃igol mǝtb̃elǝŋon b̃isa tǝtas. \v 2 Husur ginau m̃au nǝtagol mǝttalǝŋon tǝsa tǝtas, tǝkad ase am tagol nǝtahǝhaṽur? Gamit ŋai notogol mǝttolǝŋon tosa tia. \v 3 Husur natenan, nutos nalob̃ulat ta m̃o van hǝn gamito. Nutosi hǝn ke, nǝboŋ nǝb̃egǝmai, asike nǝb̃elǝŋon b̃isa len natit mǝttogol tosa gail, husur sanor hǝn mǝtb̃igol nǝb̃elǝŋon b̃isa, inor hǝn mǝtb̃igol nǝb̃ehǝhaṽur. Nǝsǝkad nǝ-lon-uri-an ideh len gamito, nolǝboii ke nakemkeman sagw evi nakemkeman samito. \v 4 Husur, nǝboŋ nototos nalob̃ulat enan van hǝn gamito, nolǝŋon isa vǝsa masuṽ, nǝlogw etuhatuh, namǝtarur sagw isel habat. Be nǝsatosi hǝn mǝtb̃elǝŋon b̃isa, nutosi hǝn mǝtb̃elǝboi sǝhoti ke notolǝmas masuṽ hǝn gamito. \s1 Mǝterub̃at nǝsaan dan nǝvanuan nǝsaan \p \v 5 Mitinau nǝvanuan togol tosa, atenan igol nolǝŋon isa, be savi ginau ŋai, nomǝtahun nǝb̃isor vǝhas nakitinan, len nabunusian van van am gai igol gamit p̃isi mǝtolǝŋon isa. \p \v 6 Nǝpanismen gamit mǝttosob̃ur mǝttogol atenan topanis lan, inav tia. \v 7 Gagai satipanis am. Mǝterub̃at nǝsa togole dani, gol telǝŋon tivoi am len nǝlon, hǝn na-lǝŋon-isa-an san asike b̃igol nǝlon b̃ib̃ov hǝn nǝmauran san. \v 8 Nous taltal hǝn gamit ke, mǝtelǝmas buni hǝn b̃elǝboii len nǝlon ke mǝttolǝmas buni. \v 9 Nutos nalob̃ulat van hǝn gamito hǝn nǝb̃isab̃ nakitinan len gamito, ke mǝttogol natit p̃isi notokel mai gamito, o mǝtsagole. \v 10 Gamit mǝtb̃erub̃at natideh dan avan ideh, ginau am nugole. Ale b̃ikad natideh hǝn nǝb̃erub̃ati, nǝsa nǝb̃erub̃ati dan avan enan, norub̃ati m̃os gamito, len nǝhon aKristo, \v 11 hǝn aSetan asike b̃egǝras gidato. Husur datsatǝtan hǝn nǝnauan gail siSetan. \p \v 12 Nǝboŋ notovi lan nab̃iltivile Troas hǝn nǝb̃ikel ur na-kel-uri-an seKristo, nusab̃i ke Nasub̃ tosǝŋav hǝn nap̃isal hǝn nǝb̃eum ei. \v 13 Avil nǝlogw etuhatuh sal husur nodǝdas nǝb̃isab̃ aTitus, aṽagw len nadǝlomian ei. Imaienan, nukel nasudǝlam̃ian sagw mai galit ei, ale noriŋ naut enan, novi Masetonia.\x * \xo 2.13 \xt Uman 20.1\x* \s1 Nawinan len aKristo \p \v 14 Be sipa vi tǝban aGot! Husur len aKristo, aGot esǝhar ginamit namttovi enemi san a m̃o, hǝn nǝvanuan gail p̃isi lǝb̃erisi ke aGot towin. Ale len ginamito, aGot igol nǝvanuan lolǝboi aKristo, ale nalǝboian enan ehum nǝb̃on susau tobar naut p̃isi. \v 15 Husur namtovi nǝb̃on aKristo tosusau vi tǝban aGot. Alat aGot tolav kuv galit dan nǝsaan salito mai alat lotovan hǝn nǝmasigan, galit p̃isi lom̃unus nǝb̃on enan. \v 16 Nǝboŋ alat lotovan hǝn nǝmasigan lotom̃unus ginamito, namtovi nǝb̃on nǝmatan togol lotomat. Nǝboŋ alat aGot tolav kuv galit dan nǝsaan salito lotom̃unus ginamito, namtovi nǝb̃on susau hǝn nǝmauran togol lotokad nǝmauran. Ale, ase elǝboi b̃igol nauman tomaienan? \v 17 Namtsasum̃an nǝvanuan tosob̃ur lotop̃ur hǝn nasoruan siGot m̃os nǝvat. Be aGot esǝvat ginamito, ale len aKristo, len nǝlonamit tomasil, namtukel ur na-kel-uri-an tovoi len nǝhon aGot. \c 3 \s1 Nalob̃ulat napisulan tomaur \p \v 1 Mǝtunau ke namtotub̃at sal suh ginamit gabag a? Mǝtunau ke namtimaskad nalob̃ulat napisulan tivan hǝn gamito o togǝm len gamito tokel ur navoian sinamit a? \v 2 Gamit m̃au mǝtovi nalob̃ulat napisulan tokel ur navoian sinamito. Nǝmauran samit m̃au lovi nalob̃ulat napisulan aKristo totos gati len nǝlonamito, hǝn nǝvanuan p̃isi lǝb̃eṽuruŋ lǝboii, lǝb̃elǝboi sǝhoti. \v 3 Imasil ke mǝttovi nalob̃ulat napisulan togǝm len aKristo, mǝttovi naṽit nauman sinamit namttokel na-kel-uri-an tovoi mai gamito. Nalob̃ulat enan, aKristo satosi hǝn napen, be itosi hǝn aNunun aGot nǝkadun nǝmauran. Satosi len nǝvat hum totos nalo siMoses lan, be itosi len nǝlon nǝvanuan gail.\x * \xo 3.3 \xt Exo 24.12; Jer 31.33; Eze 11.19, 36.26\x* \p \v 4 Namtokǝmaienan, namtolǝboi bun natgalenan, husur, len aKristo, namtoriŋ gat nǝlonamit len aGot. \v 5 Namtsǝnau ke namttolǝboi namtb̃igol natideh len ginamit sǝb̃onamito, avil nalǝboian hǝn namtb̃igol nǝsa namttogole, egǝm len aGot. \v 6 AGot igol namttolǝboi namtb̃evi tarhǝt san, hǝn namtb̃ikel ur na-kel-gati-an veveu aGot tokele. Nǝkadun na-kel-gati-an san toveveu savi na-tos-gati-an tovi nalo, be nǝkadun evi aNunun aGot. Datb̃inau ke dattonor len nǝhon aGot len na-tos-gati-an tovi nalo dattogol husuri, datusab. Datodǝdas datb̃igol husur nalo, gol ke na-tos-gati-an tovi nalo igol nǝmatan. Be aNunun aGot eviol hǝn nǝmauran vi sutuai.\x * \xo 3.6 \xt Jer 31.31\x* \p \v 7 Mitinau nategai. Nǝboŋ aGot totos nalo ta sutuai, nǝboŋ tota gati len nǝvat ale lavi mai aMoses, nǝhon aMoses ikad namǝnas hǝn nǝyalyalan siGot. Nǝpasusan gail seIsrael lodǝdas lǝb̃eris nǝhon, husur em̃ial habat, naut kǝmas nam̃ialan han totub̃at hǝn b̃eb̃uer. Ale, nalo togol nǝmatan b̃egǝm mai namǝnas hǝn nǝyalyalan maienan,\x * \xo 3.7 \xt Exo 34.29\x* \v 8 na-kel-gati-an veveu siGot, nauman seNunun len nǝlodato, dereh tiyalyal habat sǝhor namǝnas enan. \v 9 Ale nalo ta m̃o b̃iyalyal, nalo tosab̃ sǝhoti ke nǝvanuan tob̃ur kotovi timaspanis, na-kel-gati-an veveu iyalyal habat sǝhori, husur gagai na-kel-gati-an siGot igol datunor len nǝhon! \v 10 Nalo iyalyal a m̃o, be gagai ehum sǝyalyal am, husur na-kel-gati-an toveveu iyalyal habat sǝhor masuṽ hǝni. \v 11 Husur nalo ta m̃o totub̃at hǝn b̃eb̃uer, naut kǝmas togǝm mai nǝyalyalan, na-kel-gati-an veveu, topat vi sutuai, iyalyal sǝhor masuṽ hǝni. \p \v 12 Imagenan, husur namtukad nǝ-vatvat-viri-an len nǝsa topat vi sutuai, namtosǝman na-kel-uri-an tovoi. \v 13 Namtsasum̃an aMoses, tokabut gol nǝhon hǝn nǝkaliko manivǝniv, hǝn nǝpasusan seIsrael asike lǝb̃ekǝta mǝtaltal hǝn namǝnas hǝn nǝyalyalan han, naut kǝmas togǝm b̃eb̃uer balai.\x * \xo 3.13 \xt Exo 34.33\x* \v 14 Be nǝkadulit iṽonṽon. Ale van vǝbar damǝŋai, nǝboŋ lotoṽuruŋ na-kel-gati-an tomatu tovi nalo, ehum nǝkaliko tokabut gol nǝnauan salito hǝn asike lǝb̃elǝboi sǝhot nakitinan. Ale nǝkaliko ipat, husur len aKristo ŋai imakuv. \v 15 Ekitin, van vǝbar damǝŋai, nǝboŋ lotoṽuruŋ nalo siMoses, lukad nǝ-kabut-gole-an len nǝlolit sal. \v 16 Avil nǝboŋ galit ideh topair van hǝn Nasub̃, aGot idakuv nǝ-kabut-gole-an enan.\x * \xo 3.16 \xt Exo 34.34\x* \v 17 Ale Nasub̃ notomadhasor husuri evi Nunun aGot, ale nǝvanuan aNunun Nasub̃ totoh len nǝlon, nǝvanuan enan imakuv dan natit p̃isi topǝpehuni dan aGot. \v 18 Imagenan, gidat p̃isi datsǝkad nǝ-kabut-gole-an len nǝhodato, datoris namǝnas hǝn nǝyalyalan siNasub̃, ale nǝvanuan gail loris Nasub̃ len gidato. Ale Nasub̃, aNunun aGot, egǝgel tabtab hǝn gidato hǝn datb̃esum̃an gai len nǝyalyalan san. \c 4 \s1 Nakontit gail len nab̃iliwai hǝn nǝtan b̃ulau \p \v 1 Imaienan, namtudaŋ tabtab hǝn namtb̃ikel ur na-kel-gati-an toveveu, husur aGot, len nǝlon totaŋis ginamito, eriŋ nauman enan len navǝlanamito. \v 2 Namtomǝtahun naṽide lotosusuah, lotogol nahur sasa; namtsagǝras sǝsa hǝn avan ideh, namtsagǝgel hǝn nasoruan siGot hǝn asike b̃ekitin. Aoa! Be len nakitinan namtukel p̃arp̃ar hǝni. Namtukel maien hǝni len nǝhon aGot hǝn nǝvanuan p̃isi lǝb̃elǝboi sǝhoti ke savi liboŋan ideh. \v 3 Husur na-kel-uri-an tovoi namttokel uri b̃esusuah, esusuah dan alat lotohusur nap̃isal van hǝn nǝmasigan ŋai. \v 4 ASetan, nagot sasa hǝn navile eg a pan, igol nǝnauan silat lǝsǝkad nadǝlomian evisivis hǝn asike lǝb̃edǝlom na-kel-uri-an tovoi. Nam̃ial han sam̃ias nǝlolito, imaienan lǝsalǝboi na-kel-uri-an tovoi hǝn nǝyalyalan seKristo, aKristo top̃itoṽ hǝn aGot.\x * \xo 4.4 \xt Jon 12.31\x* \v 5 Husur namtsakel ur ginamit sǝb̃onamito, namtukel ur aYesu Kristo tovi Masta. Ginamit, namtovi slev samit gail m̃os aYesu. \v 6 Husur aGot toke, “Nam̃ial tem̃ial len nǝmargobut!” igol nam̃ial san em̃ial len nǝlonamito, hǝn namtb̃elǝboi sǝhot nǝyalyalan siGot len nǝhon aYesu Kristo.\x * \xo 4.6 \xt Gen 1.3\x* \p \v 7 Nakontit enan, nalǝboian hǝn nǝyalyalan siGot, ipat len ginamit namttohum nab̃ilikoro tan b̃ulau, hǝn b̃imasil ke, nǝyalyalan hǝn nab̃iltidaŋan togǝm len aGot, savi ginamito. \v 8 Nap̃isal p̃isi hǝn nǝmauran sinamit idaŋ, namtolǝŋon isa lan, be namtoil gǝgat sal. Namtodǝdarŋab̃u be nǝlonamit sab̃ov hǝn nǝmauran sinamito. \v 9 Naenemi sinamit gail lomǝdas tabtab hǝn ginamito, be aGot sariŋ gab̃ulan ginamito. Luparu b̃ub̃ur ginamit van namtuteh, be lodǝdas lǝb̃igol namtb̃imat. \v 10 Len naut p̃isi namttovi lan, akis ehum namttokatǝp̃ol hǝn nǝmatan siYesu len nibenamito, hǝn nǝvanuan gail lǝb̃eris nǝmauran siYesu b̃ip̃arp̃ar len nibenamito. \v 11 Husur ginamit namttokad nǝmauran, akis lubar hǝn ginamit van hǝn nǝmatan sil nahǝsan aYesu. Imaienan hǝn nǝmauran san b̃ip̃arp̃ar len nibenamit lǝb̃imat balai. \v 12 Imagenan beti, nǝmatan itah tabtab mai ginamito, be naṽit na-lǝŋon-isa-vǝsa-an enan sinamito, evi nǝmauran vi sutuai mǝttokade. \p \v 13 Natosian ike, “Noriŋ nǝlogw len aGot, imaienan nusor.”\x * \xo 4.13 \xt Psa 116.10\x* Len aNunun nadǝlomian enan ŋai, ginamit am, namtusor husur namtoriŋ nǝlonamit len aGot. \v 14 Namtusor husur namtolǝboii ke, aGot togol Nasub̃ aYesu tole mǝhat dan nǝmatan, dereh tigol ginamit am namtile mǝhat mai aYesu hǝn b̃esǝhar gidat p̃isi, ginamit mai gamito, hǝn datb̃eil len nǝhon. \v 15 Namtudaŋ b̃ur natgalen p̃isi m̃os gamito, hǝn navoian aGot toviol kǝmas hǝni b̃eliv nǝvanuan b̃isob̃ur van vasob̃ur am gǝm hǝn aKristo. Ale len galito, nasipaan dereh tepul sǝsǝhov, hǝn nǝvanuan lǝb̃isal suh nǝyalyalan siGot. \p \v 16 Imaienan, namtudaŋ tabtab hǝn namtb̃ikel ur na-kel-gati-an toveveu. Naut kǝmas nibenamit tovi pan van hǝn b̃imat balai, aGot igol nǝlonamito iveveu am husur nǝmariboŋ gail p̃isi. \v 17 Husur na-lǝŋon-isa-vǝsa-an sinamit gagai savi natideh, asike idareh inoŋ. Be naṽit na-lǝŋon-isa-vǝsa-an enan evi natite, igol nab̃iltiyalyalan m̃os ginamito topat vi sutuai. \v 18 Imagenan namtsǝnau masuṽ hǝn nǝsa namttolǝboi namtb̃erisi gagai, husur asike idareh tinoŋ. Be namtunau masuṽ hǝn nǝsa namttodǝdas nǝmtb̃erisi, husur dereh tipat vi sutuai. \c 5 \p \v 1 Husur namtolǝboii ke, nǝboŋ naim nǝtap̃olen egai namttotohtoh lan b̃emǝtartar, nǝboŋ namtb̃imat, dereh namtikad naim toveveu len nǝmav, aGot toum hǝni m̃os ginamito, avan ideh saum hǝni. Dereh namtikad nibenamit b̃itoh vi sutuai. \v 2 Be nibenamit gagai len navile a pan, namtupetǝmas hǝni, namtolǝŋon masuṽ hǝn namtb̃esun nibenamit hǝn nǝmav hum namttosun nahurabat toveveu.\x * \xo 5.2 \xt Rom 8.23\x* \v 3 Husur nǝboŋ namtb̃esun nibenamit hǝn nǝmav b̃inoŋ, asike namtumalmal hum nibenamit tob̃uer. \v 4 Husur nǝboŋ namttotoh len nibenamit hǝn navile a pan, namtupetǝmas hǝni, namtolǝŋon isa. Savi husur namtuke namtimat, be husur namtuke namtesun nibenamit toveveu hǝn nǝmav, hǝn nibenamit hǝn nǝmatan b̃eb̃uer, ale namtb̃ikad nibenamit toveveu hǝn nǝmav. \v 5 AGot boh igol ginamit m̃os natgalenan, ale eviol hǝn aNunun mai ginamito, hum toririŋ gol ginamito, hǝn namtb̃elǝboii ke natit p̃isi tokel gati, dereh timagenan. \p \v 6 Imagenan namtoil b̃ur tabtab hǝn namǝtahwan sinamito. Namtolǝboii ke nǝboŋ namttokad nibenamit hǝn navile eg a pan, namtsatoh a im mai aGot sal. \v 7 Husur, nap̃isal hǝn nǝmauran sinamito ipat len nadǝlomian, savi len nǝsa namttorisi. \v 8 Evoi, namtopul tabtab hǝn na-il-b̃uri-an, ale namtolǝŋon ke, namteriŋ nibenamito, hǝn namtb̃ivan hǝn namtb̃itoh a im mai Nasub̃. \v 9 Imagenan, namtb̃itoh len nibenamit hǝn navile eg a pan o namtb̃imat, a mǝhat hǝn natit p̃isi am, namtuke Nasub̃ tehǝhaṽur hǝn ginamito. \v 10 Husur gadit p̃isi dateil m̃au len nǝhon aKristo hǝn b̃epǝpehun navoian dan nǝsaan len gadito. Ale gadit p̃isi dereh datikad nap̃urp̃uran tonor hǝn nǝsa dattogol tovoi o tosa len nǝmauran sadit gail len navile eg a pan.\x * \xo 5.10 \xt Rom 14.10\x* \s1 Len aKristo mitikad navoivoian mai aGot \p \v 11 Imagenan, husur ke namttolǝboi namǝtahwan len nǝyalyalan siNasub̃, namtohisi hisi hǝn nǝvanuan gail lǝb̃elǝboi sǝhot nakitinan husur aYesu. AGot elǝboi p̃is nǝsa topat len nǝlonamito, ale nuvatvat viri ke, gamit am mǝtelǝboi kitin hǝn ginamit maienan. \v 12 Namtsakǝmaienan mai gamit hǝn namtb̃isor sal suh ginamit tǝtas, be hǝn mǝtb̃eṽiv len ginamito, hǝn mǝtb̃elǝboi mǝtb̃isor var alat lotoṽiv len nǝsa nǝvanuan tolǝboi b̃erisi, be nǝsa topat len nǝlon nǝvanuan savi natideh len galito. \v 13 Hum ma nǝvanuan galevis lotonau suluṽi ke namttovinvinu. Namtb̃evinvinu, namtumaienan m̃os nǝyalyalan siGot. Ale nǝnauan sinamit b̃ivoi, namtumaienan hǝn namtb̃evi tarhǝt samito. \v 14 Husur na-lǝmas-buni-an seKristo iwol hǝn ginamito. Husur namttolǝboi sǝhoti ke: aKristo imat sivanuan p̃isi, imat salit p̃isi; imagenan, ehum gidat p̃isi dattomat. \v 15 Ale aKristo imat sivanuan p̃isi. Imat salit p̃isi hǝn ke, nǝvanuan lotokad nǝmauran lan, asike lǝb̃ehusur nalǝŋonian salit sǝb̃olito, be hǝn lǝb̃ehusur nalǝŋonian siYesu tomat salito, aGot togol tole mǝhat dan nǝmatan. \p \v 16 Ale gagai van nalǝboian sinamit ke nǝvanuan tovoi o tosa savi nabunusian silat navile a pan am. A m̃o namtohusur naṽide enan. Namtunau ke aKristo tovi vanuan tin ŋai sum̃an gidato. Be gagai namtsǝnau sǝmaienan am. \v 17 Imaienan, avan ideh tovi seKristo, egǝm vi vanuan veveu aGot togole. Nǝmauran ta m̃o eb̃uer, avan enan egǝm veveu! \v 18 Ale aGot m̃au igol natgalen p̃isi. A m̃o datukad nǝsasaan mai aGot, be len aKristo, aGot igol datukad navoivoian maii. Ale evi aGot boh tolav nauman mai ginamito, hǝn namtb̃eliv alat lotokad nǝsasaan maii, gǝm hǝni, hǝn lǝb̃ikad navoivoian maii. \v 19 Ale len aKristo, aGot eliv nǝvanuan navile a pan gǝm hǝni, hǝn asike nǝsaan salit b̃evi nǝkabut salit am hǝn lǝb̃ipanis sile, be hǝn lǝb̃ikad navoivoian maii. Ale eriŋ napisulan enan len navǝlanamito hǝn namtb̃ikel uri. \p \v 20 Imagenan, namtusor len nahǝsan aKristo. Ehum, len ginamito, aGot tosor mai gamito. Len nahǝsan aKristo, namtous gamit hǝn mǝtb̃egǝm hǝn aGot. Mitikad navoivoian maii m̃au! \v 21 AKristo sǝkad nǝsaan ideh. Avil aGot eriŋ nǝsaan sadit p̃isi lan hǝn b̃ipanis sadito. AKristo egǝm vi nǝsaan, hǝn ke, len gai, datb̃egǝm vi nanoran siGot. \c 6 \p \v 1 Ginamit namttoum mai aGot, namtous idaŋ ke, navoian aGot toviol kǝmas hǝni mai gamito, satipat kǝmas. \v 2 Husur len natosian san aGot ike, \q1 “Len namityal tonor hǝni, \q2 nosǝsǝloŋ hǝn gaiug. \q1 Ale len nǝboŋ hǝn nǝb̃ilav kuv gaiug dan nǝsaan sam̃, \q2 novi tarhǝt sam̃.”\x * \xo 6.2 \xt Isa 49.8\x* \m Mǝtesǝsǝloŋ! Gagai evi namityal tonor. Damǝŋai evi nǝboŋ hǝn aGot b̃ilav kuv nǝvanuan dan nǝsaan salito. \p \v 3 Len nǝmauran sinamito, namtsagol natideh hǝn avan ideh b̃ipes hab̃et lan, teh dan nadǝlomian san. Nǝmauran sinamit imaienan hǝn avan ideh asike b̃isor mǝdas na-kel-uri-an tovoi sil ginamit namttokel uri. \v 4 Be len natit p̃isi namttogole, nǝvanuan lolǝboi lǝb̃erisi ke, namttovi vanuan nauman siGot. Imasil len nǝmauran sinamito. Namtudaŋ b̃ur na-lǝŋon-isa-vǝsa-an nǝboŋ nǝvanuan lotomǝdas ginamito. Namtudaŋ b̃ur natit gail lotogol na-lǝŋon-isa-an, mai namtudaŋ b̃ur nǝmauran todaŋ. \v 5 Nǝvanuan gail luṽas habat hǝn ginamito, loriŋ ginamit len naim bǝbaŋis, loluṽoh hǝn lǝb̃emǝdas bun ginamito. Namtoum idaŋ habat, namtsǝpat savoi, nǝmal ihat ginamito.\x * \xo 6.5 \xt Uman 16.23\x* \v 6 Len natgalenan imasil ke, namttovi vanuan nauman siGot. Nǝlonamit imasil bathut nǝmauran sinamit iveveu. Namtukad na-lǝboi-sǝhoti-an hǝn nakitinan, namtutoh mǝdau naut kǝmas nǝmauran todaŋ. Namtugol navoian hǝn namtb̃evi tarhǝt sinǝvanuan gail, nǝlonamit epul hǝn aNunun aGot, namtolǝmas bun nǝvanuan gail len nakitinan. \v 7 Namtukel ur nakitinan len nǝdaŋan siGot. Nanoran namttokade len nǝhon aGot ehum nab̃u nǝb̃alan len navǝlanamit nǝmatu hǝn namtb̃ib̃al hǝni, mai nasilt\f + \fr 6.7 \fq Nasilt \ft evi nahudhut nǝtarhai o nametǝlai top̃osp̃os gototǝgau len navǝlam̃ nǝmair hǝn gǝb̃esusuah lan len nab̃iltib̃alan. Asike gǝb̃esusuah lan, naenemi gail dereh lisar bun gaiug o dereh lita bun gaiug.\f* len navǝlanamit nǝmair hǝn namtb̃esusuah lan. \v 8 Nǝvanuan galevis loputsan nahǝsanamito, galevis am lunau ke namttovi ut kǝmas ŋai. Nǝvanuan galevis lusor sal suh ginamito, galevis am lusor mǝdas nahǝsanamito. Namtokitin be luke namttovi vanuan gǝgǝras. \v 9 Naut kǝmas lotolǝboi ginamito, lokǝta sǝhor ginamit hum lototǝtan hǝn ginamito. Akis nǝmatan sinamit ipat pǝpadaŋ, be mǝteris, namtumaur sal! Lobilas habat hǝn ginamito be lǝsagol namtsǝmat sal. \v 10 Namtulolosa be namtukemkem tabtab. Namtovi mǝsal, be namtugol nǝvanuan isob̃ur lopul hǝn natit topat vi sutuai. Ehum namtsǝkad natideh, be ginamit m̃au namtukad natit p̃isi! \p \v 11 Gamit a Korint, namtosǝman nakitinan len gamito tia. Namtolǝmas masuṽ hǝn gamito len nǝlonamit kavkav. \v 12 Namtoviol habat hǝn na-lǝmas-buni-an sinamit mai gamito, be gamit mǝtoviol kinit na-lǝmas-buni-an samit mai ginamito. \v 13 Gagai nusor mai gamit hum mǝttovi anatugw gail. Mitivar na-lǝmas-buni-an sinamito. Mǝtelǝmas bun ginamit sum̃an namttolǝmas bun gamito. \s1 Samtib̃on mai alat lǝsǝkad nadǝlomian \p \v 14 Samtib̃on mai alat lǝsǝkad nadǝlomian sum̃an mǝttop̃itp̃itoṽ mai galito. Samteudud mai galito. Naten sanor. Husur nanoran edǝdas b̃ib̃on mai nǝsaan boŋ ideh, mai nam̃ial edǝdas b̃ikad nab̃onan mai nǝmargobut. \v 15 Mǝtunau ke aKristo mai aSetan\f + \fr 6.15 \ft Len naut egai nasoruan ta Kris ike \fq aPeliar. \ft Ale nǝvanuan lokis aSetan hǝn aPeliar mai aPelial.\f* arosua len natideh a? Aoa! Ale nǝvanuan nadǝlomian mai nǝvanuan sǝkad nǝdǝlomian arolǝboi arb̃esua mabe? Arodǝdasi! \v 16 Ale naim siGot, sanor hǝn nǝvanuan b̃ilotu hǝn nǝlablab gail lohoim. Be gidat m̃au datovi im siGot nǝkadun nǝmauran.\x * \xo 6.16 \xt 1Kor 3.16\x* Ehum aGot tokele ke, \q1 “Dereh nitoh len galito. \q2 Dereh niyar mai galito. \q1 Ginau dereh nevi Got salito, \q2 ale levi nǝvanuan sagw gail.”\x * \xo 6.16 \xt Lev 26.12; Eze 37.27\x* \m \v 17 Imaienan, Nasub̃ aGot ikele am ke, \q1 “Mǝtepǝpehw dan galito. Mititoh a tut dan galito. \q2 Samtibar natideh tob̃iŋb̃iŋal len nabunusian sagw. \q1 Mǝtb̃igol b̃imagenan, \q2 dereh nehǝhaṽur hǝn mǝtb̃itoh mai ginau.\x * \xo 6.17 \xt Isa 52.11\x* \q1 \v 18 Beti ginau dereh nevi atǝmamito, \q2 ale gamit mǝtevi anatugw gail mai anatvavigw gail.” \q1 Nasub̃ aB̃iltidaŋan ekǝmaienan.\x * \xo 6.18 \xt 2Sam 7.14; Isa 43.6\x* \c 7 \p \v 1 Bathudud nadǝlomian notolǝmas bun gamit p̃isi, husur ke dattokad na-kel-gati-an galenan, datimasdakuv natit p̃isi tob̃iŋb̃iŋal dan nibedat mai nanunudato hǝn datb̃iveveu buni. Len namǝtahwan len nǝyalyalan siGot, datimashusur aGot len nǝlodat kavkav hǝn nab̃oruan san b̃ikavkav len gidato. \s1 Nahǝhaṽuran siPol \p \v 2 Sa-nǝlomit temǝtahun ginamito, be mǝtelǝmas bun ginamito. Namtsagol sǝsa hǝn avan ideh, namtsamǝdas avan ideh, namtsagǝras avan ideh hǝn namtb̃ikad nǝsa tovi esan. \v 3 Ginau nǝsakǝmaienan hum notoke mitipanis. Hum notokele a m̃o, na-lǝmas-bun-gamito-an sinamito etibau masuṽ. Naut kǝmas namtb̃ikad nǝmauran o namtb̃imat, namtolǝmas bun gamito vǝsa. \v 4 Nukad na-il-b̃uri-an hǝn nǝb̃esǝman nakitinan len gamito, ale noṽiv masuṽ len gamito. Naut kǝmas na-lǝŋon-isa-vǝsa-an p̃isi namttokade, mǝtugol nolǝŋon ivoi habat am len nǝlogw van van, nǝlogw epul sǝsǝhov hǝn nakemkeman. \p \v 5 Nǝboŋ namttobar naprovens Masetonia, namtsǝkad nǝŋavŋavan ideh. Len naṽide p̃isi nǝvanuan lugol namtolǝŋon isa vǝsa. Naṽitṽituhan gail ludar vis ginamito, mai namǝtahwan len nǝlonamit igol nǝlonamit etuhatuh.\x * \xo 7.5 \xt 2Kor 2.13\x* \v 6 Be aGot, togol alat lotolǝŋon tosa lotolǝŋon tovoi am len nǝlolito, gai igol namtolǝŋon ivoi am len nǝlonamito, husur aTitus togǝmai. \v 7 Namtohǝhaṽur hǝn nagǝmaian san, be savi enan ŋai, namtohǝhaṽur masuṽ am nǝboŋ tokel uri ke gamit mǝttogol tolǝŋon tovoi am len nǝlon. Ikele ke mǝttolǝŋon masuṽ hǝn mǝtb̃eris ginau, hǝn mǝtb̃ikad navoivoian mai ginau, ikel ur nǝ-taŋ-lolosa-an samito van hǝn ginau, mai ikel ke mǝttolǝŋon masuṽ hǝn mǝtb̃evi tarhǝt sagw len nauman sagw. Nǝboŋ tokǝmaienan, nukemkem habat am. \p \v 8 Naut kǝmas nalob̃ulat napisulan sagw ta m̃o togol mǝttolǝŋon tosa, nǝsalolosa hǝn nototosi van hǝn gamito. A m̃o nulolosa, husur notolǝboii ke totunus gamito len namityal tokǝkereh. \v 9 Be gagai nohǝhaṽur. Nǝsahǝhaṽur husur nalob̃ulat totunus gamito, be husur natunusian igol mǝttopair dan naṽide samito. Natunusian samito igol mǝttololosa hum aGot tolǝŋoni, hǝn asike natideh namttogole b̃emǝdas gamito. \v 10 Husur nalolosaan togǝm len aGot iṽan hǝn nǝpairan dan nǝsaan; beti aGot ilav kuv gidat dan nǝsaan sidat mai nǝpanismen tonor hǝni. Sa-nǝlodat tisa husur nalolosaan tomaienan. Be nalolosaan togǝm len nǝvanuan navile a pan ŋai, iṽan hǝn nǝmatan. \v 11 Nalolosaan enan samit togǝm len aGot, iṽan masuṽ. Mitinau naṽite len gamito. Mǝtolǝŋon masuṽ hǝn mǝtb̃igol nǝsa tonor. Mǝtolǝŋon masuṽ hǝn asike mǝtb̃ikad natideh hǝn b̃igol nahurumit b̃isa. Nǝlomit epǝŋas gamit gabag bathut nǝsaan totov len gamito. Mǝtomǝtahw len nǝyalyalan siGot, mǝtolǝŋon masuṽ hǝn mǝtb̃eris ginau, hǝn mǝtb̃ikad navoivoian mai ginau tǝtas. Mǝtolǝŋon masuṽ hǝn mǝtb̃evi tarhǝt sagw len nauman sagw. Mǝtoutaut hǝn mǝtb̃ipansem avan ideh togol tosa, hǝn b̃ehusur naṽide tovoi. Mǝtugol natit p̃isi hǝn tomasil ke mǝttogol tonor len naten tovisi. \p \v 12 Imaienan, naut kǝmas nototos nalob̃ulat napisulan enan, nǝsatosi m̃os atenan togol tosa, nǝsatosi m̃os nǝvanuan aten togol tosa hǝni. Nutosi hǝn ke, len nǝhon aGot, nǝb̃igol p̃arp̃ar hǝn gamit ke, mǝttolǝŋon masuṽ hǝn mǝtb̃evi tarhǝt sagw len nauman sagw.\x * \xo 7.12 \xt 2Kor 2.5\x* \v 13 Imagenan namtolǝŋon ivoi habat am len nǝlonamito. Be savi enan ŋai. Namtohǝhaṽur masuṽ len nakemkeman seTitus, husur gamit p̃isi mǝtugol nǝnauan san satuhatuh am, mǝtugol nǝlon evi pan, ikad natǝm̃at. \p \v 14 Nǝboŋ notosor mai aTitus a m̃o husur gamito, nusor sal suh gamito, ale isab̃i ke notokitin, gol nahurugw sǝsa len gamito. Be hum natit p̃isi namttokel mai gamit tia tokitin, len naṽide tomaienan, na-sor-sal-suh-gamit-an namtukel mai aTitus egǝm vi kitinan. \v 15 Inau tǝlmam hǝn natohan san mai gamito. Mǝtugol husur nǝsa tokel buni mai gamito. Ale naut kǝmas mǝtomǝtahw lan, ninemit epil, mǝtohǝhaṽur hǝn totoh mai gamito. Nǝboŋ tonau tǝlmam hǝn natgalenan, elǝmas masuṽ am hǝn gamito. \p \v 16 Husur natgalenan, gagai nukemkem masuṽ. Nolǝboi buni ke, dereh mitigol nǝsa tonor. \c 8 \s1 Mǝtevurvur na-bubulah-vat-an samito \p \v 1 Bathudud nadǝlomian, namtuke mǝtelǝboi naṽit navoian, aGot toviol kǝmas hǝni mai alat siYesu gegai, len naprovens Masetonia. \v 2 Naut kǝmas na-lǝŋon-isa-vǝsa-an togol kitev nadǝlomian salito, nakemkeman epul sǝsǝhov len galito. Naut kǝmas lotopar tite, len nakemkeman salito, loviol habat. \v 3 Nukel nakitinan, nǝsa lotolǝboi lǝb̃eviol hǝni, loviol habat am sǝhori. Be avan ideh sǝtaltal hǝn galito. Lugole len nalǝŋonian salit sǝb̃olit ŋai. \v 4 Lous taltal hǝn ginamito hǝn namtb̃idam̃ hǝn lǝb̃ikatǝp̃ol hǝn na-bubulah-vat-an m̃os alat siGot len naut a Jerusalem.\f + \fr 8.4 \ft Hǝn naves 1-4, ris Rom 15.26; Uman 11.27-29\f* \v 5 Nǝsa ginamit namttonau ke lotolǝboi lǝb̃igole, lugol habat hǝni am sǝhori. Galit m̃au, loviol metǝkav hǝn galit sǝb̃olito mai aGot, ale len nalǝŋonian siGot, loriŋ galit len navǝlanamito. \v 6 Ale husur aTitus totub̃at vi tarhǝt samit a Korint hǝn mǝtb̃ebubulah vat m̃os alat a Jutea, namtukel maii ke, tetǝlmam van hǝn gamito hǝn b̃evi tarhǝt samito, hǝn mǝtb̃igol nauman enan togǝm len navoian samito, b̃inoŋ. \v 7 Gamit mǝtopul sǝsǝhov hǝn natit p̃isi tia. Mǝtopul hǝn nadǝlomian, nasoruan, nalǝboian, nalǝŋonian hǝn mǝtb̃igol nǝsa tonor, mai na-lǝmas-buni-an len gamito togǝm len ginamito. Husur mǝttopul hǝn natgalen maienan, samteviol kinit be mǝteviol habat. \p \v 8 Nǝsakel natenan hum nakelean todaŋ. Be nuke nelǝboi nakitinan husur na-lǝmas-buni-an samito. Imaienan nonǝnoṽ hǝni mai na-lǝmas-buni-an silat siYesu len naut tiltile lotolǝŋon masuṽ hǝn lǝb̃igol na-vi-tarhǝte-an. \v 9 Husur mǝtolǝboi navoian aMasta sidato, aYesu Kristo toviol kǝmas hǝni. Naut kǝmas topul hǝn natite, gamit m̃au, aYesu egǝm vi mǝsal m̃os gamito, hǝn ke, len nǝ-par-tite-an san, mǝtb̃epul hǝn nǝmauran kitin.\x * \xo 8.9 \xt Mat 8.20; Flp 2.6-8\x* \p \v 10 Imaienan, nabunusian sagw imaiegai ke: Nǝsa mǝttotub̃at hǝni, ivoi ke mitigol tinoŋ. Len nasihau tovan tia, gamit mǝtotub̃at bubulah vat m̃os alat a Jutea, ale mǝtohǝhaṽur hǝn mǝtb̃igole. \v 11 Gagai ivoi ke mitigol tihav. Imagenan, hum mǝttolǝŋon masuṽ hǝn mǝttotub̃at hǝni, ivoi ke mǝtelǝŋon masuṽ hǝn mǝtb̃evurvuri. Ale mǝteviol len nǝsa mǝttokade. \v 12 Husur, mǝtb̃elǝŋon masuṽ hǝn mǝtb̃eviol, aGot ehǝhaṽur hǝn naviolan samito. Husur aGot saus nǝsa datsǝkade, eus gidat hǝn datb̃eviol len nǝsa dattokade. \p \v 13 Nǝsakel natenan hǝn nǝmauran samit b̃idaŋ o hǝn mǝtb̃em̃idol, ale nǝmauran sinǝvanuan tile gail b̃imalum̃lum̃. Ao nolǝŋon ke tikad nap̃itp̃itoṽan. \v 14 Gagai nǝsa mǝttopul hǝni elǝboi b̃evi tarhǝt silatenan lotom̃idol. Ale nǝboŋ mǝtb̃em̃idol be lǝb̃epul hǝn natite, dereh lelǝboi lǝb̃evi tarhǝt samito. Ale b̃imaienan, ikad nap̃itp̃itoṽan. \v 15 Hum natosian siGot toke, \q1 “Nǝvanuan topisan nǝmanna tosob̃ur, nǝhanian han sǝmasuṽ. \q2 Ale nǝvanuan topisan nǝmanna sasob̃ur, nǝhanian han sam̃idol.”\x * \xo 8.15 \xt Exo 16.18\x* \s1 APol esǝvat aTitus vi Korint tǝtas \p \v 16 Nosipa vi tǝban aGot tolav mai aTitus nalǝŋonian top̃itoṽ hǝn nalǝŋonian notokade—nalǝŋonian hǝn b̃evi tarhǝt samito, \v 17 husur aTitus ehǝhaṽur hǝn todam̃ hǝn b̃igol nǝsa namttokel maii. Ale husur tolǝŋon masuṽ hǝn b̃evi tarhǝt samito, len nalǝŋonian san gabag, eriŋ naut egai, ivan hǝn gamito. \v 18 Ale namtosǝvat avan sual am mai aTitus. Gai awawa len nadǝlomian, ale alat siYesu len naut p̃isi lusor sal suhi hǝn nauman san m̃os na-kel-uri-an tovoi. \v 19 Savi enan ŋai. Alat siYesu len naut galenan lutabtabuh lan hǝn b̃iyar mai ginamito, hǝn namtb̃ipat naviolan vi Jerusalem. Naviolan enan ipat len navǝlanamito hǝn namtb̃ekǝtkǝta tǝban, hǝn nǝvanuan gail lǝb̃isal suh nǝyalyalan siGot, ale hǝn b̃imasil ke, namttolǝŋon masuṽ hǝn namtb̃evi tarhǝt salito. \p \v 20 Namtomǝtahun avan ideh b̃isor b̃isa hǝn ginamito sil na-kǝtkǝta-tǝban-an hǝn nab̃iltiviolan enan topat len navǝlanamito. \v 21 Husur namtuke namtigol nǝsa tonor sǝlani, savi len nǝhon aGot ŋai, be len nǝhon nǝvanuan gail am.\x * \xo 8.21 \xt Pro 3.4; Rom 12.17\x* \p \v 22 Ale namtosǝvat avan sual am hǝn b̃itah mai gǝlaru. Atenan evi awawa nadǝlomian sinamito. Len naṽide isob̃ur namtobunusi ke tovoi. Namtusab̃ vǝha-sob̃sob̃ur hǝni ke tolǝŋon masuṽ hǝn b̃igol nǝsa tonor. Ale gagai elǝŋon masuṽ hǝn b̃evi tarhǝt samito, husur sǝkad nǝ-lon-uri-an ideh len gamito. \v 23 B̃ikad nausian ideh husur aTitus, nekǝmaiegai ke: ib̃on mai ginau, namroum b̃onb̃on hǝn namrb̃evi tarhǝt samito. Ale awawa nadǝlomian eru enan sinamito, gǝlar boh, arovi ahai pispisul silat siYesu len naut tiltile gail. Len gǝlaru, nahǝsan aKristo iyalyal am. \v 24 Imagenan, nuke mitigol na-lǝmas-buni-an samito van hǝn galito timasil hǝn galito, hǝn alat siYesu len naut p̃isi lǝb̃elǝboi sǝhoti ke, nǝboŋ namttosor sal suh gamito, namtokitin. \c 9 \s1 Naviolan m̃os alat a Jutea \p \v 1 Nalob̃ulat napisulan egai nototosi husur naviolan m̃os alat siGot a Jutea, asike nǝtatosi van hǝn gamit, tavoi ŋai,\x * \xo 9.1 \xt 2Kor 8.1-7\x* \v 2 husur nolǝboii ke mǝttolǝŋon masuṽ hǝn mǝtb̃evi tarhǝt salito. Ale nusor sal suh nalǝŋonian samito mai alat aMasetonia. Nuke, “Alat a Akaia loutaut hǝn lǝb̃eviol len nasihau tovan tia.” Ale na-lǝŋon-masuṽ-hǝni-an samito hǝn na-vi-tarhǝte-an eb̃ur nǝlolito, gol isob̃ur len galit lotub̃at viol. \v 3 Ale alatmiṽan len nadǝlomian totor enan, nosǝvat alatenan van hǝn gamito, hǝn lǝb̃evi tarhǝt samito, hǝn naviolan samit b̃eutaut. Ale nomǝtahun na-sor-sal-suhi-an sagw husur gamito b̃evi libliboŋan. Be nuke mǝteutaut hum notokele tia ke mǝttomaienan. \v 4 Husur, gamit asike mǝtb̃igole, ale nǝboŋ nǝb̃egǝmai, nǝvanuan galevis ta Masetonia lǝb̃itah mai ginau, ale lǝb̃isab̃ na-utaut-hǝni-an samit b̃eb̃uer, nahurunamito dereh tisa husur namttoriŋ nǝlonamit len gamito, be mǝtsautaut. Ale gamit am, nahurumito dereh tisa. \p \v 5 Imagenan, nunau ke nimassǝvat awawa lototor enan van hǝn gamito a tahw hǝn nǝb̃egǝmai, hǝn lǝb̃igol naviolan mǝttokel gati b̃eutaut. Nolǝŋon ke naviolan enan, egǝm len nahǝhaṽuran, sagǝm len nǝ-tab̃ulol-bulosi-an. \p \v 6 Mitinau gat nategai ke: nǝvanuan tomabul kinit namisurhute, len nǝmatuan dereh tikad kinit nǝhanian. Nǝvanuan tomabul tosob̃ur, len nǝmatuan dereh tibaŋ hanian. \v 7 Gamit p̃isi mǝteviol hǝn nǝsa gamit ṽisusua mǝttodam̃ hǝni tia len nǝlomito. Samteviol len namǝtahusian o len nǝ-taltal-hǝni-an ke mitimasgole. Husur aGot elǝmas bun nǝvanuan tohǝhaṽur hǝn b̃eviol. \v 8 Ale aGot elǝboi b̃eviol habat mai gamito, hǝn mǝtb̃epul sǝsǝhov, hǝn asike mǝtb̃em̃idol hǝn natideh boŋ ideh. Ale len nǝsa mǝttopul hǝni, mǝtolǝboi mǝtb̃evi tarhǝt sinǝvanuan tile gail. \v 9 Hum natosian siGot toke, \q1 “Len nahǝhaṽuran san, akis eviol hǝn natit isob̃ur mai namǝsal gail. \q2 Nanoran san ipat vi sutuai.”\x * \xo 9.9 \xt Psa 112.9\x* \m \v 10 Evi aGot boh tolav namisurhuwit gail mai nǝvanuan tobubulani, hǝn b̃egǝm vi bǝta hǝn nǝvanuan b̃ihani. Len naṽide tomaienan, aGot dereh tilav namisurhut gail b̃isob̃ur am hǝn mǝtb̃evi tarhǝt sinǝvanuan hǝni. Ale dereh titov hǝn b̃iṽan masuṽ hǝn naṽit nanoran len gamito.\x * \xo 9.10 \xt Isa 55.10\x* \v 11 AGot dereh tigol mǝtepul sǝsǝhov hǝn natit p̃isi tovoi, hǝn mǝtb̃eviol habat akis. Ale nǝboŋ namtb̃ilav naviolan samito mai alat lotom̃idol, dereh lesipa vi tǝban aGot. \v 12 Husur naviolan samit hǝn na-vi-tarhǝte-an dereh tikad naṽit teru. Alat siGot a Jerusalem lotom̃idol, asike lom̃idol am, ale len nahǝhaṽuran, dereh lesipa vǝha-sob̃sob̃ur vi tǝban aGot. \m \v 13 Len naṽit na-vi-tarhǝte-an eru enan, dereh lisal suh nǝyalyalan siGot bathut mǝttogol nǝsa tokele, ale len nǝhon nǝvanuan gail mǝttokel ke na-kel-uri-an tovoi husur aKristo ekitin. Ale dereh lisal suh nǝyalyalan siGot bathut mǝttoviol masuṽ hǝn nǝvat mai galito mai nǝvanuan p̃isi. \v 14 Ale len na-lǝmas-bun-gamito-an salito, dereh lisor tuṽ m̃os gamito, husur nab̃iltivoian aGot toviol kǝmas hǝni mai gamito. \v 15 Datesipa vi tǝban aGot hǝn naviolan san dattodǝdas datb̃ikel vǝsvǝsaii. \c 10 \s1 Nǝdaŋan siPol hǝn na-il-a-m̃o-an \p \v 1 Ginau m̃au, aPol, nous gamit hǝn natsua. Hum ma mǝttoke nǝboŋ nototoh mai gamito nǝlogw emǝdau, nǝsavi natideh, be nǝboŋ nototoh a tut naṽide sagw idaŋ van hǝn gamito, nitos nalob̃ulat todaŋ van hǝn gamito. Be len AKristo, nǝlon tomǝdau, togol tomǝdau hǝn nǝvanuan gail, \v 2 nous gamit ke, mitigol naṽide samit tinor, hǝn asike naṽide sagw b̃idaŋ van hǝn gamit galevis lotonau ke, namttohusur naṽide silat navile eg a pan. \v 3 Husur, naut kǝmas namttotoh len navile a pan, len nab̃iltib̃alan namttob̃al lan, namtsǝb̃al sum̃an alat navile a pan. \v 4 Ao, natit nǝb̃alan namttob̃al hǝn gail lukad nǝdaŋan siGot, hǝn lǝb̃itohtoh naut ideh aSetan toum hǝni len nǝmauran sinǝvanuan topat kǝkol hǝni dan aGot. Namtop̃ip̃itas nagǝgǝrasan lotosor tas nakitinan len na-sor-levlev-an ideh. \v 5 Ale nǝ-patpat-nǝvanuan-an ideh mǝhat toil gol nǝvanuan dan aGot, hǝn asike lǝb̃elǝboii, namtop̃ip̃itasi. Nǝnauan p̃isi, namtubaŋis gat gail hǝn lǝb̃igol nǝsa aKristo tokele. \v 6 Ale nǝboŋ mǝtb̃igol kavkav hǝn nalǝŋonian seKristo, dereh namteutaut hǝn namtb̃ipansem nǝvanuan p̃isi lotomǝtahun lǝb̃igol husuri. \p \v 7 Gamit mǝtoris nǝsa topat vivile ŋai! Be mitinau nategai ke: Avan ideh b̃inau lǝboii ke tovi seKristo, tinau len gai gabag tǝtas am ke, ginamit am namtovi seKristo sum̃an gai. \v 8 Hum ma mǝttonau suluṽi ke, notosor sal suh habat hǝn na-il-a-m̃o-an Nasub̃ toriŋi len navǝlanamito. Be eriŋi len navǝlanamito hǝn namtb̃igol mǝtb̃idaŋ am len nǝmauran samito, savi hǝn namtb̃emǝdas nadǝlomian samito. Imagenan nahurunamito sǝsa lan. \v 9 Nomǝtahun mǝtb̃inau ke, notolǝŋon ke, mǝtb̃emǝtahw len nalob̃ulat napisulan nototos gail. \v 10 Husur gamit galevis luke, “Len nalob̃ulat napisulan san gail nasoruan siPol emǝlas, idaŋ, be nǝboŋ totoh mai gidato, gai sǝdaŋ, ale nasoruan san savi natideh.” \v 11 Nǝvanuan lotomaienan limasnau sǝhoti ke, nǝsa namttokele len nalob̃ulat napisulan gail nǝboŋ namttotoh a tut, ep̃itoṽ hǝn nǝsa namtb̃igole nǝboŋ namtb̃egǝmai. \p \v 12 Namtomǝtahun namtb̃ep̃itoṽ hum nǝvanuan galevis lotosor sal suh galit sǝb̃olito. Namtomǝtahun namtb̃enǝnoṽ hǝn ginamit mai galito. Nǝboŋ lotonǝnoṽ hǝn galit mai galit gabag ŋai, hum lotovi natesua tonor hǝn lǝb̃elǝboi sǝhot galit gabag lan, lumelmel. \v 13 Be ginamit, namtsasor sal suh ginamito sǝhor nakitinan. Ao, dereh namtisor sal suh ginamit len nauman aGot toriŋi len navǝlanamito ŋai. AGot eriŋ navilah hǝn nauman enan, nauman enan sinamito, etibau van vǝbar gamito. \v 14 Len na-sor-sal-suhi-an sinamito, namtsasǝhor navilah hǝn nauman aGot toriŋi. Husur naut samito ipat len navilah enan, ale namtogǝm bar gamit a Korint metǝkav hǝn namttokel na-kel-uri-an tovoi husur aKristo. \v 15 Ale namtsasor sal suh nauman avan tile am togole hǝn namtb̃ipatpat ginamit mǝhat lan. Avil namtuvatvat viri ke, nadǝlomian samit dereh tetibtibau am hǝn namtb̃igol nauman b̃etibau habat am len gamito.\f + \fr 10.15 \ft Hǝn naves 13-15, ris Rom 15.17-21\f* \v 16 B̃imagenan, dereh namtelǝboi namtb̃ikel ur na-kel-uri-an tovoi len naut gail lotopat a tut dan gamito. Husur namtomǝtahun namtb̃isor sal suh nauman namttogole len naut nǝvanuan tile am toumum lan tia. \p \v 17 Be hum natosian siGot toke, “Avan ideh toke b̃isor sal suh natideh, tisor patpat Nasub̃ aGot mǝhat.”\x * \xo 10.17 \xt Jer 9.24; 1Kor 1.31\x* \v 18 Husur nǝvanuan tosor sal suh gai, aGot sahǝhaṽur hǝni. Be nǝvanuan aGot tosor sal suhi, aGot ehǝhaṽur hǝn avan enan. \c 11 \s1 APol mai ahai pispisul gǝgǝras gail \p \v 1 Nolǝŋon ke mitidam̃ hǝn nǝb̃isor sal suh kǝkereh hǝn ginau bai. Hum ma mǝttonau ke notomelmel, be nous gamit hǝn mǝtb̃esǝsǝloŋ husur ginau. \v 2 Nulekol hǝn gamito len nalekolan siGot. Gamit mǝtosum̃an navensus toveveu, ale nukel gati ke tilah mai naulum̃an tosua ŋai, aKristo. \v 3 Be nomǝtahw ke mǝtosum̃an aIv, nǝm̃at togǝrasi len naṽide hǝn na-sor-hehe-an. Ginau nomǝtahw ke, hum ma avan ideh b̃egǝras gamit, hǝn b̃emǝdas nǝnauan samito, liv gamit dan aKristo, hǝn asike mǝtb̃idaŋ lan am len nǝlomit toveveu.\x * \xo 11.3 \xt Gen 3.1-5, 13\x* \v 4 Husur mǝtohǝhaṽur hǝn mǝttodam̃ hǝn avan ideh togǝm hǝn gamito, naut kǝmas tokel ur aYesu totile dan aYesu egaii namttokel uri, naut kǝmas mǝttokad nanunun nagǝgǝrasan ideh totile dan aNunun aGot mǝttokade a m̃o, naut kǝmas mǝttodǝlom na-kel-uri-an ideh tovoi totile dan na-kel-uri-an tovoi mǝttokad nadǝlomian lan a m̃o. \p \v 5 Be alat mǝttonau suluṽi ke lotovi “b̃iltihai pispisul gail,” len nabunusian sagw, lǝsǝyalyal sǝhor ginau len natideh. \v 6 Hum ma nǝsǝkad namitisau hǝn nasoran, be nukad na-lǝboi-buni-an. Len naṽide p̃isi namtugol natenan imasil buni hǝn gamito. \p \v 7 Nǝboŋ notokel ur na-kel-uri-an siGot mai gamito, nǝsaus nǝvat o natideh am hǝn gamito. Nugol nǝlogw emǝdau hǝn nǝb̃eputsan gamito. Nǝboŋ notogol tomaienan, mǝtunau ke notogol nǝsaan a? \v 8 Noum kǝmas m̃os gamito, be alat siYesu len naut tiltile gail am lobubulah vat m̃os ginau. Ehum notovǝnvǝnah dan galito hǝn nǝb̃evi tarhǝt samito. \v 9 Nǝboŋ nototoh mai gamito, nǝboŋ notom̃idol, nǝsaus natideh ben gamit ideh. Husur nǝbathudud nadǝlomian lotogǝm len naut a Masetonia, loviol p̃is nǝsa notom̃idol hǝni. Nomǝtahun na-kǝtkǝta-tǝban-ginau-an tovi nauman ideh todaŋ len gamito. Nǝsaus natideh ben gamito, ale asike nigole boŋ ideh.\x * \xo 11.9 \xt Flp 4.15-18\x* \v 10 Len nakitinan seKristo topat len ginau, sǝkad avan ideh len naprovens Akaia b̃igol na-sor-sal-suhi-an egai sagw b̃inoŋ. \v 11 Mǝtunau ke notokǝmaienan husur nǝsalǝmas bun gamito a? Aoa! AGot elǝboii ke, notolǝmas masuṽ hǝn gamito! \p \v 12 Naṽide enan notohushusuri, dereh nehusur tabtab hǝni, hǝn ke, alat lotonau ke lotovi b̃iltihai pispisul seKristo, asike lǝb̃ikad nap̃isal ideh hǝn lǝb̃isor sal suh galito hum lotop̃itoṽ hǝn ginamito len natideh. \v 13 Nǝvanuan lotomaienan lovi hai pispisul gǝgǝras. Len nauman salit lolibliboŋ, ale len naṽide salito, logǝgǝras ke lotovi hai pispisul seKristo, be lǝsǝmaienan.\x * \xo 11.13 \xt Mat 7.15; 2Pit 2.1; KelV 2.2\x* \v 14 Nǝsasǝhoṽut len naṽide enan! Husur aSetan m̃au egǝgǝras ke tovi aŋel hǝn nam̃ial. \v 15 Imaienan, sadatesǝhoṽut len nǝvanuan nauman san gail lotogǝgǝras ke lotovi vanuan nauman hǝn nanoran. Len nǝboŋ namǝkot dereh lipanis sil nǝsa lotogole. \s1 Na-lǝŋon-isa-an siPol m̃os aKristo \p \v 16 Nukel tas nategai am ke, samtinau ke notomelmel. Be mǝtb̃inau ke notomaienan, mǝtesǝsǝloŋ husur ginau bai, hum notomelmel, hǝn nǝb̃isor sal suh ginau. \v 17 Len na-sor-sal-suhi-an egai sagw, nǝsakel nǝsa Nasub̃ tolǝŋoni, be nusor sum̃an nahoṽon. \v 18 Ale husur ke nǝvanuan gail lotosor patpat galit mǝhat len naṽide silat navile a pan, ginau am dereh nimaienan. \v 19 Gamit mǝtunau ke mǝtukad nǝkadumito, be mǝtohǝhaṽur sal hǝn mǝttosǝsǝloŋ husur nahoṽon gail! \v 20 Husur avan ideh b̃igol gai b̃eil a m̃o hǝn gamito hum mǝttovi slev san, mǝtudam̃ hǝni! Avan ideh b̃egǝras gamito hǝn b̃ihan p̃is nǝvat samito, b̃ipatpat gai mǝhat hum mǝttovi ut kǝmas, o b̃iṽos nǝtarhomito, gamit m̃au mǝtudam̃ hǝni! \v 21 Mǝtunau ke nahurugw timassa husur namtsǝdaŋ sǝnav hǝn namttohusur naṽide en salito a? Ao! \p Nusor hum notomelmel, be natideh galit lǝb̃ikad na-il-b̃uri-an hǝn lǝb̃isal suh galit hǝni, ginau am nukad na-il-b̃uri-an hǝn nǝb̃isal suh ginau hǝni. \v 22 Galit lovi Ipru a? Ginau am novi Ipru. Galit lovi seIsrael a? Ginau am novi seIsrael. Galit lovi pasusan siApraham a? Ginau am novi pasusan siApraham.\x * \xo 11.22 \xt Flp 3.5\x* \v 23 Lovi vanuan na-vi-tarhǝte-an seKristo a? Nusor hum notovinvinu be noum vi tarhǝt san habat am sǝhor galito. Noum idaŋ habat sǝhor galito, nutoh len naim bǝbaŋis vǝha-sob̃ur sǝhor galito, nosǝsǝloŋ hǝn nabus hǝn na-bilbilas-masuṽ-an sǝhor galito, ale nǝmatan ipat pǝpadaŋ hǝn ginau vǝha-sob̃ur sǝhor galito. \v 24 NaJu gail lobilas habat hǝn ginau vǝha-39 len nǝmariboŋ sua. Len nǝyaran sagw gail lugol nabilasian enan vǝha-rim.\x * \xo 11.24 \xt Deu 25.3\x* \v 25 Vǝha-tor alat a Rom luṽas habat hǝn ginau hǝn nǝhai gail. Len nǝboŋ sua lotubun ginau. Vǝha-tor nǝlanis notosah lan imab̃urb̃ur. Len nalenmariug esua mai nalennǝyal esua nusal len naliliṽol mermer len tas.\x * \xo 11.25 \xt Uman 16.22, 14.19\x* \v 26 Nugol nǝyaran isob̃ur, ale nǝmatan ipat pǝpadaŋ akis. Ikad nawisel gail lotolev. Ikad nǝvanuan vǝnvǝnah lotohǝhaṽur hǝn lǝb̃igol nasǝnahan. NaJu gail luke nimat, alat lǝsavi Ju luke nimat. Pǝpadaŋ hǝn notomat len nab̃iltivile, len naut masmas tob̃ǝb̃esw, len tas mai len natohan sagw mai nǝvanuan lotogǝras ke lotokad nadǝlomian.\x * \xo 11.26 \xt Uman 9.23, 14.5\x* \v 27 Noum idaŋ m̃os Nasub̃, noum habat len nǝdaŋan sagw p̃isi, nǝsǝpat savoi vǝha-sob̃sob̃ur. Nupar hanian, numaduh habat, nǝmal ihat ginau vǝha-sob̃ur. Naut esusus habat hǝn ginau, nom̃idol hǝn nahurabat. \v 28 Naut kǝmas natideh gail am, akis nunau tuhatuh hǝn alat siYesu len naut tiltile gail. Nunau sob̃uer hǝn nap̃isal hǝn nǝb̃ekǝtkǝta tǝban galito. \v 29 Nǝmauran salit ideh asike b̃idaŋ, ginau am nǝsǝdaŋ. Nǝvanuan b̃eliv galit ideh hǝn b̃ipes hab̃et, teh len nǝsaan, ginau nǝlogw ipaŋpaŋ. \p \v 30 Nomǝtahun nǝb̃isor patpat ginau mǝhat, be nǝb̃imassor sal suh ginau, dereh nisor sal suh natgalenan togol tomasil ke nǝsǝdaŋ. \v 31 Nokitin, nǝsaliboŋ. AGot, aTǝman Nasub̃ aYesu Kristo, nǝ-sal-suhi-an tevi tǝban vi sutuai sutuai. Gai elǝboii ke notokitin. \v 32 A m̃o, nǝboŋ nototoh len naut a Tamaskus, nǝgavna, aAretas tovi Kiŋ totabtabuh lan, ikel mai nasoltia san gail ke lekǝtkǝta kǝkol hǝn nab̃iltivile enan hǝn lǝb̃itah gat ginau. \v 33 Be len nǝhad, nǝvanuan galevis loriŋ ginau vi pan, tur len natuhbopita topat len nab̃iltiholǝvat hǝn nab̃iltivile. Ŋa nugam yav dan navǝlan nǝgavna enan.\f + \fr 11.33 \ft Hǝn naves 32-33, ris Uman 9.23-25\f* \c 12 \s1 Nǝboŋ aPol sǝdaŋ, len aKristo, idaŋ \p \v 1 Naut kǝmas na-sor-patpat-ginau-mǝhat-an savi tarhǝt sagw, nimassor sal suh ginau. Nuke nisor husur na-kǝta-risi-an lotogǝm len Nasub̃ mai na-kel-vǝhoti-an san gail. \v 2 Nolǝboi naulum̃an sua seKristo.\f + \fr 12.2 \ft Len naut egai aPol isor husur gai gabag.\f* Len nasihau tovi 14 tia, aGot isab̃ul atenan vi mǝhat vi lan nǝmav.\f + \fr 12.2 \ft Len nasoruan ta Kris ike \fq nǝmav na-vǝha-tor-an, \ft be nǝvanuan namitisau galevis lunau ke namilen \fq nǝmav aGot totohtoh lan. \ft Len nǝnauan salito datukad nǝmav dattolǝboi datb̃erisi, datukad nǝmav nam̃eso gail lotopat lan, mai datukad nǝmav aGot totohtoh lan.\f* Nǝsalǝboii ke tokad niben sal o niben tob̃uer, be aGot ŋai elǝboi natenan. \v 3 Evoi, aGot ŋai elǝboii ke totoh len niben o tovivile dan niben. Be nolǝboii ke, \v 4 aGot isab̃ul atenan vi mǝhat vi lan naut a Paratais.\x * \xo 12.4 \xt Luk 23.43\x* Len naut ei esǝsǝloŋ hǝn nasoruan, nǝvanuan sǝkad nasoruan hǝn b̃ikele; nasoruan aGot sǝdam̃ hǝn avan ideh b̃ikele. \v 5 Dereh nisor sal suh nǝvanuan tomaienan. Be asike nusor sal suh ginau. Dereh nisor sal suhi ke nǝsǝdaŋ ŋai. \v 6 Nǝtake nǝtasor sal suh ginau, asike nǝtamelmel husur nǝtakel nakitinan ŋai. Be asike nusor patpat ginau mǝhat, husur nomǝtahun avan ideh b̃ipatpat ginau mǝhat. Be nuke nabunusian sivan enan tipat ŋai len nǝsa toris notogole mai nǝsa tosǝsǝloŋ hǝn notokele. \p \v 7 AGot emǝtahun nǝb̃ipatpat ginau mǝhat len na-kǝta-risi-an mai na-kel-vǝhoti-an galen sagw lotoyalyal. Imaienan eriŋ natesua todaŋ masuṽ len nǝmauran sagw. Natenan ehum nasunit nǝhai tosar tabtab hǝn nibegw, ehum napisulan togǝm len aSetan hǝn b̃emǝdas ginau. \v 8 Noŋir Nasub̃ vǝha-tor, nousi hǝn b̃ilav kuvi dan ginau. \v 9 Be ikel mai ginau ke, “Asike nulav kuvi. Navoian sagw notoviol kǝmas hǝni mai gaiug elǝboi b̃etǝgau gat gaiug, husur nǝboŋ gǝsǝdaŋ, nǝdaŋan sagw epul masuṽ len gaiug.” Husur tokǝmaienan, nohǝhaṽur hǝn nǝb̃isor sal suh nǝdaŋan sagw tob̃uer, husur nǝboŋ nǝsǝdaŋ, nǝdaŋan seKristo ipat len ginau. \v 10 Husur natenan, nohǝhaṽur hǝn nǝsǝdaŋ; nǝboŋ nǝvanuan lotosǝvar ginau, nohǝhaṽur; nohǝhaṽur hǝn natit lotogol notolǝŋon tosa; nǝboŋ nǝvanuan lotomǝdas tabtab hǝn ginau, nohǝhaṽur; nǝboŋ nototoh len nǝmauran todaŋ, nohǝhaṽur. Nohǝhaṽur hǝn natgalen p̃isi m̃os aKristo, husur nǝboŋ nǝsǝdaŋ, len aKristo, nudaŋ. \s1 APol inau masuṽ hǝn alat a Korint \p \v 11 Nusor maienan hum ahoṽon, be gamit m̃au mǝtugol notomaienan. Gamit m̃au, inor hǝn mitisor sal suh ginau; husur naut kǝmas notovi ut kǝmas, alat mǝttonau suluṽi ke lotovi “b̃iltihai pispisul gail” lǝsǝyalyal sǝhor ginau len natideh. \v 12 Len namerikel notogol gail len gamito, imasil ke notovi hai pispisul kitin. Len na-toh-mǝdau-an nudaŋ b̃ur nǝmauran sagw todaŋ, nugol namerikel gail lotokel kot aYesu, nugol natit mǝttomaŋmaŋ len gail, mai natit lotogol nǝdaŋan siGot tomasil. \v 13 Nǝsa notogole len gamito ep̃itoṽ hǝn nǝsa notogole len alat siYesu len naut tiltile gail. Ikad natesua ŋai nǝsagole len gamito. Na-kǝtkǝta-tǝban-ginau-an savi nauman ideh todaŋ len gamito. Hum ma mǝttonau ke naten tovi nǝsaan, mǝterub̃ati dan ginau bai! \p \v 14 Gagai noutaut hǝn nǝb̃egǝm hǝn gamito. Dereh tevi nagǝman na-vǝha-tor-an sagw. Ale na-kǝtkǝta-tǝban-ginau-an asike evi nauman ideh todaŋ len gamito, husur nǝsalǝŋon natit samit gail, be nolǝŋon gamito. Nokǝmaienan husur savi hǝn natǝtai b̃eum hǝn b̃ekǝtkǝta tǝban anan mai atǝman b̃ivoi, be ipat len anan mai atǝman hǝn arb̃ekǝtkǝta tǝban natǝtai b̃ivoi.\x * \xo 12.14 \xt Uman 18; 2Kor 13.2\x* \v 15 Imaienan, nohǝhaṽur hǝn nǝb̃eviol hǝn ginau gabag mai natit p̃isi notokade m̃os gamit. Ginau nǝb̃elǝmas masuṽ hǝn gamito, gamit dereh mǝtelǝmas kinit ginau a? Naten sanor! \p \v 16 Be naten tipat. Na-kǝtkǝta-tǝban-ginau-an savi nauman ideh todaŋ len gamito, be gamit galevis luke, len naṽide tosusuah, notogǝras gamito hǝn notovǝnoh natit samit gail. \v 17 Mǝtb̃inau ke tomaienan, kel mai ginau naṽide notogǝras gamit hǝni! Mitikel ur avan ideh notosǝvati van hǝn gamito, togǝras gamit hǝn nǝb̃ikad nǝvat samito. \v 18 Nous aTitus idaŋ hǝn b̃ivan hǝn gamito, ale nosǝvat awawa nadǝlomian sinamit maii. Ale aTitus, egǝras gamit m̃os nǝvat a? Ao! Husur len nǝmauran sinamǝru namrukad aNunun aGot tosua ŋai, ale naṽide sinamǝru ep̃itp̃itoṽ ŋai.\x * \xo 12.18 \xt 2Kor 8.6, 16, 18\x* \p \v 19 Hum ma mǝttonau ke, namtotǝtas gol ginamito vǝbar gagai. Ao! Nǝboŋ namttosor, namtusor len nahǝsan aKristo len nǝhon aGot. Ale gamit namttolǝmas bun gamit p̃isi, natit p̃isi namttogole, namtugole hǝn mǝtb̃idaŋ am. \v 20 Husur nomǝtahw ke nǝboŋ nǝb̃egǝmai asike nǝb̃isab̃ gamit hum notolǝŋoni, ale gamit am asike mǝtb̃isab̃ ginau hum mǝttolǝŋoni. Nomǝtahw ke mǝtb̃ikad naṽitṽituhan, nǝ-tab̃ulol-bulosi-an, nǝlol paŋpaŋ, nǝ-nau-gamit-sǝb̃omito-an, nasoruan tomǝdas nab̃oruan samit gabag, na-kel-nǝmadumit-an, nǝ-patpat-gamit-mǝhat-an, mai nǝtaṽtaṽoran. \v 21 Nomǝtahw ke, nǝboŋ nǝb̃egǝmai aGot dereh tigol nemǝmau len nǝhomito. Ale nǝnauan sagw etuhatuh ke, dereh nǝlogw tisa sil gamit isob̃ur lotogol nǝsaan a m̃o tia, be lǝsǝpair dan nab̃iŋb̃iŋalan salito, naitian tosa, mai naṽide hǝn naitian taṽtaṽor. \c 13 \s1 Nalǝlǝgauan namǝkot siPol \p \v 1 Nǝboŋ nǝb̃egǝm ris gamito, dereh tevi nagǝman na-vǝha-tor-an sagw. Hum natosian siGot toke, “Nǝboŋ avan ideh b̃ikel uri ke avan tile togol nǝsaan, nakitinan hǝn nǝsa tokele teil p̃arp̃ar len na-kel-koti-an sinǝvanuan toru o totor am.”\x * \xo 13.1 \xt Deu 19.15; Mat 18.16; 1Tim 5.19; Ipru 10.28\x* \v 2 Nǝboŋ nototoh mai gamito len nagǝman na-vǝha-ru-an sagw, nukel nalǝlǝgauan mai gamito. Ale gagai nǝsatoh ei, nutoh a tut, be nukel tǝtas hǝni mai alat lotogol nǝsaan a m̃o, mai gamit p̃isi am mǝttogol nǝsaan, ke, avan ideh togol nǝsaan asike igam yav dan nǝpanismen sagw. \v 3 Husur mǝttolǝŋon na-lǝboi-buni-an ke len ginau aKristo tosor, ale dereh nigol tip̃arp̃ar hǝn gamito len nǝpanismen galenan. AKristo sǝpar daŋan len nǝsa togole van hǝn gamito, be nǝdaŋan san etibau len gamito. \v 4 Ekitin ke tokul nǝboŋ lototahǝtah hǝni len nǝhai balbal, be len nǝdaŋan siGot, gagai ikad nǝmauran. Len nab̃onan sinamit maii, ginamit am namtsǝdaŋ, be len nǝdaŋan siGot, namtukad nǝmauran mai aKristo. Ale nǝboŋ namtb̃egǝmai, dereh mǝteris nǝdaŋan enan. \p \v 5 Mǝtebunus kitev nadǝlomian len gamit sǝb̃omito. Mǝtukad nadǝlomian kitin o eb̃uer? Mǝtsǝnau sǝhoti ke aYesu Kristo totoh len gamito a? Asike b̃imaienan, mǝtsǝkad nadǝlomian kitin. \v 6 Be nuke mitisab̃ lǝboii ke namttovi ahai pispisul kitin seKristo. \v 7 Ale gagai namtusor tuṽ van hǝn aGot ke, gamit ideh asike igol natideh tosa. Namtsasor tuṽ maienan hǝn nǝvanuan gail lǝb̃elǝboii ke namttovi hai pispisul kitin, be hǝn mǝtb̃igol navoian, naut kǝmas nǝvanuan gail lǝb̃emǝtahun ginamito hum namtsavi hai pispisul kitin. \v 8 Husur namtsalǝboi namtb̃igol natideh b̃emǝdas nakitinan, avil natit p̃isi namttogole, namtugole m̃os nakitinan. \v 9 Nǝboŋ mǝttodaŋ, namtohǝhaṽur, naut kǝmas namtsǝdaŋ. Namtusor tuṽ am ke, mitimatmatu len nǝmauran samito. \v 10 Husur enan, nutos natgalegai nǝboŋ nototoh a tut dan gamito, hǝn asike nǝb̃idaŋ taltal hǝn gamito nǝboŋ nǝb̃egǝmai. Husur, len nǝdaŋan hǝn na-il-a-m̃o-an Nasub̃ tolavi mai ginau, nuke nigol mitidaŋ am len nǝmauran samito, nomǝtahun nǝb̃emǝdas nadǝlomian samito. \p \v 11 Bathudud nadǝlomian, egai nasoruan namǝkot sagw. Mǝtehǝhaṽur. Mitimatmatu len aKristo. Mǝtelǝŋon tivoi am len nǝlomito. Mitikad nǝnauan tesua. Mitikad natǝm̃at len nǝmauran samit gail. Beti aGot hǝn na-lǝmas-buni-an mai natǝm̃at dereh titah mai gamito. \p \v 12 Len na-lǝmas-buni-an siGot len nǝlomito, mǝtesum̃ gabag hǝn nǝtarhomit gail hǝn mǝtb̃ikel na-ke-ivoi-an sagw mai gamito. \v 13 Alat siGot p̃isi gegai lukel na-ke-ivoi-an mai gamito. \p \v 14 Nasub̃ aYesu Kristo teviol kǝmas hǝn navoian mai gamit p̃isi, aGot telǝmas bun gamit p̃isi, mai aNunun aGot tigol mǝtesua maii len nǝlomit p̃isi.