\id MRK Kalagan Tagakaulo Mark Bus & Jean Dawson 19-JUNE -02 \ide UTF-8 \h Markos \toc2 Markos \toc1 Ya Madyaw na Ubat-ubat kan Jisus Kristu na migpaleya sa ginawa na manga utaw Pigsulat ni Markos \mt Ya Madyaw na Ubat-ubat kan Jisu-Kristu na pigsulat ni Markos \c 1 \s Ya pag-ubat-ubat ni Juan na Magba͡utismuway \p \v 1-2 Yéiy ya Madyaw na Ubat-ubat kan Jisu-Kristu na Ise' na Tyumanem. Ya pag-ubat-ubat seiy, migpalekat asini muna kasiling na pigpasulat na Tyumanem sa propita nan na si Isayas, kay dun ni pigsulat nan miglong ya Tyumanem adti Ise' nan: \q “Un ku pa-una͡en kanmu ya kanak mag-ubat-ubatay \q pada tagilanen nan ya un mu agiyan. \f * 1:2 Mabasa yeiy adti Malakiyas 3:1.\f* \q \v 3 Magtatawag sakanan adti kaligbinan, aw yeiy ya un nan paglongun: \q ‘Tagilana mayu ya un agiyan na kanaten Tyumanem! \q Pakadyawa mayu ya dalan na un nan agiyan!’ ”\f * 1:3 Mabasa yeiy adti Isayas 40:3.\f* \p \v 4 Nyatuman yeiy dun ni pagkadtu ni Juan na Magba͡utismuway adti kaligbinan, aw pig-ubat-ubat nan na magpaba͡utismu ya manga utaw aw magselsel silan pada lanasen na Tyumanem ya kanilan manga sala'. \v 5 Aw nyadtu ni kan Juan ya madég na manga utaw na lekat adti kadakula' na Judiya aw Jérusalim. Aw pig-ubat nilan ya kanilan manga sala' adti Tyumanem aw pigba͡utismuwan silan ni Juan dun ni tubig na Jordan. \p \v 6 Na, ya pigsut ni Juan pig-imo' lekat adti bulbul na kamilyo, aw ya elen nan uman lekat adti kindal na baka. Aw ya kanan pagkanen, yan ya dulun aw dega'. \v 7 Aw yeiy ya pig-ubat-ubat ni Juan: “Awun pa sambuk na makamoli kanak na to-o pa matas, aw dili' aku makatumbuk kanan. Pangkay ya pag-ubad sa eket na sandal nan dili' aku umba'. \v 8 Aku ya magba͡utismu kamayu magi sa tubig, manang ya un dumateng, yan ya magba͡utismu kamayu sa Ispiritu Santo.” \s Ya pagba͡utismu kan Jisus aw ya pagtanda' kanan ni Satanas \p \v 9 Talana ni Juan migba͡utismu sa manga utaw dun ni tubig na Jordan, dyumateng si Jisus lekat adti Nasarit sakup na Galilya, aw migpaba͡utismu sakanan kan Juan. \v 10 Aw sa pagtaklang da ni Jisus lekat adti tubig, kyinita' nan na nyabeka' ya langit aw ya Ispiritu Santo na lyumugsad adti kanan kasiling na kalupati. \v 11 Aw awun tingeg na lekat adti tas na langit na miglong, “Ikaw ya Ise' ku na to-o ku pigginawa͡an, aw to-o aku kyatutukan kanmu.” \p \v 12 Aw maksay si Jisus pigpa-agad na Ispiritu Santo adti kaligbinan na laganasen, \v 13 aw adtu sakanan seled na kapatan ya allaw, aw gayed pigtanda' ni Satanas. Aw awun manga ayep na iyalas dun, aw pigsanggila' na manga anghil si Jisus. \s Ya pag-ubat-ubat ni Jisus migpalekat adti Galilya \p \v 14 Na, pagkatigkas na pagkalabusu kan Juan, wala' kadugay nyuli' si Jisus adti Galilya. Aw pigpa-ede' nan ya Madyaw na Ubat-ubat na lekat adti Tyumanem, \v 15 law nan, “Nyatuman da ya piglong na manga propita asini muna. Ya Paghari' na Tyumanem sa Kasakupan nan malapit da. Yanagaw pagselsel kamu aw pangintu-uwi mayu ya Madyaw na Ubat-ubat!” \s Ya pagtawag ni Jisus sa upat ya mangisda-ay \p \v 16 Na, sambuk na allaw, nyanaw si Jisus adti baklayan na Danaw na Galilya, \f * 1:16 Ya kalawig na Danaw na Galilya 23 ka kilomitros, aw ya kalakbang nan 11 ka kilomitros, aw ya kalalem nan 48 ka mitros. Ya danaw pig-iligan na dakula' na tubig na Jordan aw lyumos ya tubig na Jordan adti sangkilid na danaw.\f* aw kyinita' nan si Simon aw ya inulug nan na si Andrés na nyamiyala kay mangisda-ay saba silan. \v 17 Aw miglong si Jisus kanilan, “Agad kamu kanak, kay imo-un ta kamu mangisda-ay sa manga utaw!” \v 18 Aw maksay nilan pig-ayawan ya manga biyala nilan aw nyagad silan kan Jisus. \v 19 Migpadeleg silan nyanaw adti baklayan, aw kyinita' uman ni Jisus si Santiago aw ya inulug nan na si Juan na alag ise' ni Zibidiyo. Dun silan ni kanilan balangay mig-uman sa manga biyala. \v 20 Aw maksay nan pigtawag na magad silan kanan. Aw pig-ayawan nilan ya kanilan ama aw ya manga magtalabahuway dun ni balangay, aw nyagad silan kan Jisus. \s Ya pag-alilin ni Jisus sa busaw na syumeled adti utaw \p \v 21 Aw nyadtu silan ni lunsud na Kapirna-um. Pagdateng na Allaw na Paglagdeng, syumeled si Jisus adti sinagoga aw migpalekat migpalna-u sa manga utaw. \v 22 Aw ya kadég na dyumengeg sa palna-u nan, alag silan nya-enneng-enneng kay awun katulus na kanan pagpalna-u aw dili' kasiling na pagpalna-u na kanilan manga magpalna-uway sa Uldin. \p \v 23 Na, dun ni sinagoga awun sambuk na eseg na pigseledan na busaw. Aw to-o sakanan mig-ulangag, \v 24 law nan, “Kay Jisus na taga Nasarit, unu ya tud mu kanami? Unu, nyadi kaw na un apnasen ya kadég nami? Pigkilala ta kaw! Ikaw saba ya Pigpadala na Tyumanem!” \v 25 Manang pigsagda ni Jisus ya busaw, law nan, “Katinep kaw aw luwa' kaw dun ni kanan!” \v 26 Aw pigpatakig to-o na busaw ya utaw, aw mig-ulangag aw lyumuwa' ya busaw. \v 27 Aw ya kadég na manga utaw dun, alag silan nya-enneng-enneng. Aw migpan-usip-usipay silan, law nilan, “Unu yeiy? Bagu na palna-u? Awun katulus nan magsugu' sa manga busaw aw pagka͡agadan nilan sakanan!” \v 28 Yanagaw maksay nyabekkal ya pig-imo' ni Jisus dun ni banwa na Galilya. \s Ya pagguli' ni Jisus sa madég na utaw \p \v 29 Pagkatigkas yan, maksay si Jisus nyindeg aw ya manga eped nan adti sinagoga dala si Santiago aw si Juan, aw nyadtu silan adti balay ni Simon aw ni Andrés. \v 30 Pagdateng nilan dun, maksay nilan pig-ubatan si Jisus na kyedelan ya ugangan ni Simon na ka͡ubayan, aw gayed sakanan kyumulang asuntu na to-o migkapasu'. \v 31 Yanagaw, migpalapit si Jisus adti kanan aw pig-awidan nan ya bekten aw pigbangun nan. Aw dayaw pig-uwasan sa kapasu' nan, aw pagkatigkas yan, pigsanggila' nan silan. \p \v 32 Pagsallep da na sega, pigpandala adti kan Jisus ya kadég na kyedelan aw manga utaw na syeledan na busaw.\f * 1:32 Sa Allaw na Paglagdeng, dili' magtalabahu ya manga utaw pada dili' nilan kalakadan ya sugu' dun ni Uldin na mabasa adti Éxudo 20:8-11. Aw pigtagadan nilan na sumallep ya sega pada makakadtu silan adti kan Jisus. \f* \v 33 Aw madég ya manga utaw na taga Kapirna-um na migkatipun adti gisakan na balay. \v 34 Yanagaw pigpangguli' nan ya madég na punganan na manga magkedel, aw pig-alilinan nan uman ya madég na busaw na syumeled adti manga utaw. Aw wala' ni Jisus tumbayan na maglong ya manga busaw kay kya-ede-an da nilan kun singalan sakanan. \s Ya pag-ubat-ubat ni Jisus sa manga utaw dun ni Galilya \p \v 35 Na, pagkamaselem da, to-o nyaselem si Jisus migbangun aw migpasinan sakanan adti kaligbinan aw nyanawagtawag adti Tyumanem. \v 36 Aw pigpaninaw ni Simon aw manga eped nan si Jisus. \v 37 Aw sa pagkita' nilan kanan, law nilan, “Ya kadég na manga utaw alag nyaninaw kanmu!” \v 38 Manang miglong si Jisus kanilan, “Madtu kitadun adti manga lunsud na malapit asini, pada pa-ede-en silan sa Madyaw na Ubat-ubat, kay yeiy ya du-an na pigpadala aku asini tas na lupa'.” \v 39 Aw piglegeb ni Jisus ya banwa na Galilya, aw gayed migpalna-u adti manga sinagoga na manga Judiyu. Aw pig-alilinan nan ya manga busaw na syumeled adti manga utaw. \s Ya pagpaguli' ni Jisus sa utaw na ibungun \p \v 40 Na, awun eseg na ibungun na dyumulud kan Jisus. Lyumuhud sakanan aw to-o nyanginayu', law nan, “Kay Sir, kun malim kaw, guli-a beg ya ibung ku, pada kalinisan da ya lawas ku.” \v 41 Aw to-o si Jisus nyallat kanan. Yanagaw, pig-awidan nan ya eseg yan aw miglong, “Kaliman ku saba. Kalinisan da kaw!” \v 42 Aw dayaw nyalanas ya kanan ibung, aw kyalinisan da ya lawas nan. \v 43 Tigkas yan, maksay sakanan pigpapanaw ni Jisus aw piglongan nan, \v 44 “Ya-i pag-ubatan adti pangkay singalan utawa ya nya-imo' kanmu adun! Manang kadtu kaw baling ni Témplo aw patanawan ya lawas mu adti magdadugsu-ay, aw yan ya magmatinaw na nyaguli' da ya ibung mu. Aw dala͡en mu kanan ya umba' na pagdugsu' na pigsugu' ni Moysis, pada ka-ede-an na manga utaw na kyalinisan da kaw.” \v 45 Manang sa pagpanaw da nan, pig-ubat nan adti madég na utaw ya nya-imo' kanan, yanagaw nyabekkal baling ya ubat-ubat kanan. Aw yan ya du-an na wala' si Jisus pakaseled adti manga lunsud aw adtu pa sakanan pag-eya' ni kaligbinan. Aw pangkay nyeya' sakanan dun, manang kenne' na manga utaw adti eped na manga banwa nyadtu ni sayid nan. \c 2 \s Ya pagpaguli' ni Jisus sa utaw na pulid \p \v 1 Paglabay da na pilangallaw, lyumiku' si Jisus adti lunsud na Kapirna-um. Aw nyabekkal ya ubat-ubat na awun da sakanan ni balay na pagbantukan nan. \v 2 Wala' kadugay, migkatipun ya madég na manga utaw adti balay \f * 2:2 Ya madég na manga balay dun ni banwa na Judiya aw Galilya alag batu. Ya balay yeiy duwangkansad, aw apit adti luwa' ya agdan, aw dun ni kadwa na kansad ya tambi' na utaw na lumalaba'. Kalatagan ya atep na balay nilan, wala' ya bubungan. \f* menda' na wala' da silan kasa aw gayed da silan mig-insek pangkay adti gisakan. Aw pig-ubat-ubatan silan ni Jisus sa tingeg na Tyumanem. \v 3 Talana nan mig-ubat-ubat, awun upat ya eseg na dyumateng na migtingga sa pulid pada dala͡en adti kan Jisus. \v 4 Manang asuntu sa kadég na utaw, wala' silan pakapalapit adti kan Jisus. Yanagaw piggawangan nilan ya atep dun ni tas ni Jisus, aw pigtonton nilan adti dalem ya pigpakulangan sa pulid. \v 5 Kyinita' ni Jisus ya kadakula' na pagpangintu-u nilan, yanagaw piglongan nan ya pulid, “Kay Lew, ya manga sala' mu adti Tyumanem, piglanas da.” \p \v 6 Na, awun uman manga magpalna-uway sa Uldin na nyingkud dun. Pagdengeg nilan sa piglong ni Jisus, mig-anenganeng silan, \v 7 “Ananga' maglong sa maynan ya utaw yeiy? Migpa-unawa sakanan sa Tyumanem! Ya Tyumanem saba olo' ya makalanas sa manga sala'!” \v 8 Manang maksay ni Jisus kya-ede-an ya pig-anenganeng nilan, yanagaw piglongan nan silan, “Ananga' kamu mag-anenganeng sa maynan? \v 9 Ayin ka' ya molas paglongun adti eseg na pulid, ‘Ya manga sala' mu nyalanas da,’ aw kun paglongun sakanan, ‘Pagbangun kaw. Dala͡a ya pigtingga͡an nilan kanmu aw panaw da kaw’? \v 10 Manang matinawun ku adti kamayu na ya Ise' na Utaw awun katundanan nan maglanas sa manga sala' na manga utaw.” \v 11 Tigkas yan, miglong si Jisus adti eseg na pulid, “Pagbangun kaw. Dala͡a ya pigtingga͡an nilan kanmu aw uli' da kaw!” \v 12 Aw dun ni asdangan na manga utaw, migbangun ya eseg aw maksay nan pigdala ya pigtingga͡an kanan aw nyanaw da sakanan. Aw to-o nya-enneng-enneng ya manga utaw, aw pigdeyen nilan ya Tyumanem, aw law nilan, “Wala' pa tadun kita-a ya kasiling na maynini!” \s Ya pagtawag ni Jisus kan Libi \p \v 13 Na, lyumiku' da uman si Jisus adti baklayan na danaw. Madég ya manga utaw na dyumulud kanan, aw pigpalna-uwan nan silan. \v 14 Pagkatigkas yan, nyanaw si Jisus lekat dun, aw kyinita' nan si Libi na ise' ni Alpiyo na nyingkud adti bayadanan sa buwis. \f * 2:14 Ya sambuk na ngalan ni Libi yan si Matiyo, aw magkubla͡ay sakanan sa buwis.\f* Miglong si Jisus kanan, “Agad kaw kanak.” Aw nyindeg si Libi aw nyagad kanan. \p \v 15 Wala' kadugay, migpa-imo' si Libi sa dakula' na kakan adti balay nan. Kyuman dun si Jisus aw ya kanan manga umagakan. Aw dun uman ya madég na manga mangungubla͡ay sa buwis aw ya eped pa na manga makasasala' kay madég da ya dyumalug kanan. \v 16 Dun uman ya eped na manga Parisiyo na magpalna-uway sa Uldin. Aw sa pagkita' nilan na syumambuk si Jisus kyuman sa manga utaw yeiy, pig-usip nilan ya manga umagakan ni Jisus, “Ananga' sakanan sumambuk kuman sa manga mangungubla͡ay sa buwis aw sa manga utaw na makasasala'?” \v 17 Aw sa pagdengeg ni Jisus sa piglong nilan, pigtubag nan silan magi sa pundinganan, law nan, “Ya manga utaw na mangkadyaw ya lawas, dili' nilan ka-ilangan ya doktor. Manang ya manga utaw na awun magkedel, silan ya awun ka-ilangan sa doktor. Ya pigkadi ku asini tas na lupa', yan ya pagtawag sa manga utaw na nyaka-ede' sa manga sala' nilan, pada magselsel silan aw dumalug kanak. Manang ya manga utaw na iman nilan aw wala' ya kanilan sala' adti Tyumanem, beke' nilan ya pigtawag ku.” \s Ya tubag ni Jisus sa pagpuwasa \p \v 18 Na, migpuwasa ya manga umagakan ni Juan na Magba͡utismuway aw migpuwasa uman ya manga Parisiyo. Yanagaw, awun manga utaw na dyumulud kan Jisus aw nyusip kanan, “Ananga' migpuwasa ya umagakan ni Juan aw ya umagakan na manga Parisiyo, manang ya kanmu umagakan, wala' silan pagpuwasa?” \v 19 Aw tyumubag si Jisus kanilan magi sa pundinganan, law nan, “Kun awun kasal, dili' magpuwasa ya manga tyumambung kay migleya silan talana na kenne' pa dun ni sayid nilan ya eseg na magpanamung.\f * 2:19 Asini pundinganan, ya migpanamung yan si Jisus, aw ya manga tyumambung sa kasal, yan ya manga umagakan nan.\f* \v 20 Manang dumateng ya allaw na kamangen sakanan lekat adti kanilan, aw dun ni allaw yan, magpuwasa la silan.” \p \v 21 Aw migpadeleg pa si Jisus miglong magi sa pundinganan, law nan, “Kasiling uman na kadégkadég, ya bagu na téla dili' pagleneb adti dadan na téla na malungu la. Kay kun maleneb da aw gayed bugsakan, dili' madugay kumeteng ya bagu aw to-o la baling magkadakula' ya kakisayan. \v 22 Aw maynan uman, wala' ya utaw na mag-asag sa bagu na bino adti dadan na betanganan na pig-imo' lekat adti kindal na ayep. Kay kun asag ya bino dun ni dadan na betanganan aw sumubuk, mutu ya betanganan, aw masapad ya bino, aw magkalat baling ya betanganan. Manang ya bagu na bino, pag-asag adti bagu na betanganan na kindal na ayep.” \s Ya usip sa Allaw na Paglagdeng \p \v 23 Sambuk na Allaw na Paglagdeng, nyanaw si Jisus aw ya kanan manga umagakan dun ni dalan na nyaka-agi adti tenga' na pawa' na awun trigu na agpet da aniyen. Talana nilan nyanaw, nyanaplus ya umagakan nan sa trigu aw pigtebteb nilan. \v 24 Aw piglongan na manga Parisiyo si Jisus, “Inunuwa ya pig-imo' na manga umagakan mu! Kyalakadan nilan baling ya Uldin! Wala' saba tumbayan adti Allaw na Paglagdeng ya pag-ani!” \v 25 Manang tyumubag si Jisus kanilan, “Unu, wala' pa ka' mayu kabasa ya pigpasulat na Tyumanem asini muna sa pig-imo' ni Dabid? Sa pagkagetem nan aw manga eped nan kay wala' ya un nilan kanen, \v 26 syumeled sakanan adti Balay na Tyumanem dengan na si Abi-atar ya pangulu na manga magdadugsu-ay. Aw pigkan ni Dabid ya pan na pig-atag da adti Tyumanem, aw pig-atped-atped nan uman ya manga eped nan, pangkay yan saba olo' ya makakan ya manga magdadugsu-ay. Aw dun da baling nilan kalakadi ya Uldin.” \v 27 Aw piglongan pa silan ni Jisus, “Ya Allaw na Paglagdeng pig-imo' pada sa manga utaw. Wala' imo-a ya utaw pada sa Allaw na Paglagdeng. \v 28 Yanagaw, pig-atag da adti Ise' na Utaw ya pagbaya' sa unu ya madyaw imo-un sa Allaw na Paglagdeng.” \c 3 \s Ya pagpaguli' ni Jisus sa utaw na kimay dun ni Allaw na Paglagdeng \p \v 1 Na, lyumiku' si Jisus syumeled adti sinagoga, aw dun ya sambuk na eseg na kimay ya sangkilid na bekten nan. \v 2 Aw awun manga Parisiyo na gayed nyakatanaw sa un imo-un ni Jisus, kun guli-en nan ya bekten na utaw dun ni Allaw na Paglagdeng, pada awun puliba nilan maglimanda kanan. \v 3 Aw pigtawag ni Jisus ya eseg na kimay, law nan, “Adi kaw aw indeg kaw asini asdangan na kadég na utaw.” \v 4 Tigkas yan, pig-usip nan ya manga Parisiyo, “Adti Uldin tadun na pig-atag na Tyumanem, unu ya pigtumbay na imo-un dun ni Allaw na Paglagdeng, ya pag-imo' sa madyaw aw ya pag-imo' sa malatay? Aw ya pagpaluwa' sa utaw lekat adti pagti-is, aw kun kalaten baling sakanan?” Manang wala' silan tubag kanan. \v 5 Pig-inunu ni Jisus ya kadég nilan aw nyadaman sakanan. Aw migkalat uman ya ginawa nan asuntu sa kategelan nilan. Tigkas yan, piglongan nan ya eseg na kimay, “Ulada ya bekten mu.” Aw sa pag-ulad nan sa kanan bekten, dayaw migkadyaw. \v 6 Pagkatigkas yan, lyumuwa' ya manga Parisiyo aw maksay silan migpalpa eped ya partido ni Hérodés, \f * 3:6 Ya partido ni Hérodés dun ni allaw ni Jisus, alag silan Judiyu manang yan ya kaliman nilan dalugun ya pagdumala na pamilya ni Hérodés. Mabasa adti Markos 12:13 aw Matiyo 22:16.\f* kun unun nilan ya pagpapatay kan Jisus. \s Ya pagkadtu na madég na utaw adti kan Jisus dun ni baklayan na danaw \p \v 7 Si Jisus aw ya kanan manga umagakan, nyadtu silan adti baklayan na danaw. Aw dyumalug kanilan ya to-o madég na utaw na lekat dun ni Galilya aw adti Judiya. \v 8 Aw awun uman lekat adti syudad na Jérusalim, aw banwa na Iduméya. Aw ya manga eped lekat adti dipag na tubig na Jordan, aw adti nyakapalibed sa manga syudad na Tiro aw Sidon. Kay dyengeg nilan ya kadég na pigpan-imo' ni Jisus. \v 9 Asuntu na madég to-o ya utaw, piglongan nan ya kanan manga umagakan na magtagilan sa balangay na un nan ka-ingkudan pagaw ma-insek sakanan na madég na manga utaw. \v 10 Kay madég ya pigpangguli' ni Jisus na pyangkedelan, yanagaw ya eped na awun magkedel, gayed silan mig-insekay kay kaliman nilan na maka-awid kanan. \v 11 Aw kun kita-en sakanan na utaw na pigseledan na busaw, lumebleb silan dun ni asdangan nan, aw mag-ulangag na maglong, “Ikaw ya Ise' na Tyumanem!” \v 12 Manang piglongan ni Jisus ya manga busaw, “Dili' kamu mag-ubat-ubat adti manga eped kun singalan aku!” \s Ya pagpamalli' ni Jisus sa sampulu' tag duwa ya apostolés \p \v 13 Pagkatigkas yan, tyumukud si Jisus adti buntud aw pigtawag nan ya kaliman nan pa-agad, aw migpalapit silan kanan. \v 14 Aw pigpamalli' ni Jisus ya sampulu' tag duwa na un magad kanan aw pigtawag nan silan na apostolés, kay un silan padala pada mag-ubat-ubat, \v 15 aw pig-atagan nan silan na katulus mag-alilin sa manga busaw. \p \v 16 Na, ini ya sampulu' tag duwa na pigpamalli' ni Jisus: Si Simon na pigngalanan nan na Pédro, \v 17 aw si Santiago aw ya inulug nan na si Juan na alag ise' ni Zibidyo, aw pagtawagen silan duwa ni Jisus na Bo-anérgés, na ya kakawasan: mangayse' na dadaneg. \v 18 Pigpamalli' nan uman si Andrés, si Pilipi, si Baltolomé, si Matiyo, si Tomas, si Santiago na ise' ni Alpiyo, si Tadiyo, si Simon na Kananiyo, \f * 3:18 Ya manga Kananiyo, silan ya partido na manga Judiyu na dili' malim ma͡agad sa pagdumala na taga Roma kay kaliman nilan bawi-en ya banwa nilan na Isra-él.\f* \v 19 aw si Judas Iskariyoti. Si Judas yeiy, yan ya miglubid kan Jisus. \s Si Jisus aw si Satanas \p \v 20 Pagkatigkas yan, lyumiku' si Jisus aw manga eped nan adti balay. Wala' kadugay, migkatipun da uman dun ya madég na utaw, yanagaw wala' pakaselat si Jisus aw manga eped nan pakakan. \v 21 Aw sa pagdengeg na pamilya ni Jisus sa manga pigpan-imo' nan, nyadtu silan kay un nilan sakanan angayen, kay miglong ya manga utaw na migkameneng sakanan. \p \v 22 Awun uman manga magpalna-uway sa Uldin na dyumateng lekat adti Jérusalim. Miglong silan adti manga utaw, “Ya utaw yeiy pigseledan ni Bilsibul!\f * 3:22 Si Bilsibul, yan ya sambuk na ngalan ni Satanas. Ya eped na ngalan nan, yan si Bilsibub, na ya kakawasan: Pangulu na manga langaw. \f* Pig-alilinan nan saba ya manga busaw magi sa katulus na pangulu na manga busaw.” \v 23 Yanagaw pigtawag silan ni Jisus aw piglongan nan magi sa pundinganan, “Dili' mabatug ni Satanas ya pag-alilin sa manga kasakupan nan. \v 24 Ya kasakupan na nyatenga-tenga', dili' yan makapadeleg na madugay. \v 25 Maynan uman ya ka-epedanan dun ni balay na awun pagkatenga-tenga'. \v 26 Aw kun si Satanas tanamen nan ya kanan manga kasakupan, dili' saba magpadeleg ya pagdumala nan aw magkalat baling ya kasakupan nan. \v 27 Si Satanas kasiling na utaw na to-o mabagseg na tagtun sa balay. Wala' ya pangkay sambuk na makaseled adti balay nan pada takawun ya kanan ka-unan kun dili' una gapusun ya tagtun. Manang kun magapus da ya tagtun, mabatug da kamangen ya manga ka-unan nan. \p \v 28 “Matinaw ya un ku paglongun kamayu: Pangkay unu ya sala' mayu adti Tyumanem aw pangkay unu ya paglongun mayu na malatay adti kanan, mabatug lanasen ya manga sala' mayu. \v 29 Manang ya utaw na maglong sa malatay adti Ispiritu Santo, yan ya sala' na dili' mabatug lanasen. Aw ya sampetan na sala' yeiy, pa-emel-emelen na Tyumanem na wala' ya tyamanan.” \v 30 Piglong yeiy ni Jisus adti manga magpalna-uway sa Uldin kay miglong silan, “Pigseledan sakanan saba na busaw.” \s Ya kadégan ni Jisus \p \v 31 Na, dyumateng ya ina ni Jisus aw manga inulug nan, aw nyan-indeg silan adti luwa' aw pigpatawag nilan si Jisus. \v 32 Adti seled na balay, madég ya utaw na nyingkud na nyakapalibed kan Jisus, aw miglong silan kanan, “Awun ni luwa' ya ina mu aw manga inulug mu. Pyaninaw kaw nilan.” \v 33 Aw tyumubag si Jisus kanilan, “Awun pa saba uman pigsiling ku na kanak ina aw kanak manga inulug.” \v 34 Aw pig-inunu nan ya manga utaw na nyingkud na nyakapalibed kanan, aw law nan, “Inunuwa mayu! Ya manga utaw ini, silan uman ya kanak ina aw kanak manga inulug! \v 35 Pangkay singalan ya mag-imo' sa pagkaliman na Tyumanem, silan ya kanak manga inulug aw manga bubay aw ina ku.” \c 4 \s Ya pundinganan sa utaw na migsabug sa manga bini' \p \v 1 Na, migpalna-u la uman si Jisus adti baklayan na danaw. Aw kyalimpungan sakanan na madég to-o na utaw na un magpakanyeg kanan. Yanagaw mig-alin si Jisus adti balangay na malapit dun ni baklayan aw nyingkud sakanan dun. Aw nyan-indeg ya manga utaw dun ni baklayan. \v 2 Aw madég ya pigpalna-u nan kanilan magi sa manga pundinganan, law nan, \v 3 “Pakanyegi mayu ya un ku paglongun! Awun sambuk na utaw na nyadtu ni pawa' nan na un magsabug sa manga bini'. \v 4 Sa pagsabug nan sa manga bini', awun eped na nyakasabug adti kilid na dalan. Aw nyangkawun ya manga langgam aw pyanubug nilan ya manga bini'. \v 5 Aw awun manga eped na nyakasabug adti kabatuwan aw maksay gyumiti' kay wala' abay ya lupa'. \v 6 Manang pagsilat na sega, nyangkalanes baling ya manga tanem kay wala' to-o pakadalid. \v 7 Ya eped na manga bini' nyakasabug adti magalet na suksukun. Gyumiti' ya manga bini', manang asuntu na tyumulin uman ya magalet, nyalemes baling ya manga tanem aw wala' pakabunga. \v 8 Manang ya manga bini' na nyakasabug adti mataba' na lupa', tyumulin aw to-o nyamunga. Awun nyunga na tag katluwan, aw awun nyunga na tag ka͡eneman, aw awun nyunga na tag sanggatus.” \v 9 Aw miglong pa si Jisus kanilan, “Magpakatadeng kamu na dili' mayu pagpalipaslipasan ya pigdengeg mayu.” \s Ya kakawasan na pundinganan sa manga bini' \p \v 10 Sa pag-uli' da na madég na utaw, awun pa nyasama' kanilan eped na sampulu' tag duwa ya umagakan ni Jisus, aw nyusip silan kanan kun unu ya kakawasan na pundinganan nan. \v 11 Aw miglong si Jisus kanilan, “Pigtumbay da kamayu na Tyumanem ya pagka-ede' sa pigtagu' idtu muna sa Kasakupan na Pighari-an nan. Manang adti manga eped, pig-ubat-ubat adti kanilan magi sa manga pundinganan \v 12 pada matuman adti manga utaw yeiy ya dadan da na Tyumanem pigpasulat adti propita nan, law nan, \q ‘Pangkay gayed nilan inunuwun manang dili' nilan kita-en. \q Aw pangkay gayed nilan dengegen, manang dili' nilan kalabetan ya kakawasan. \q Kun kalabetan nilan, pagaw magselsel silan aw lanasen ya manga sala' nilan.’ ”\f * 4:12 Mabasa yeiy adti Isayas 6:9-10.\f* \p \v 13 Miglong si Jisus kanilan, “Unu, wala' mayu kalabeti ya pundinganan yeiy? Na, kun maynan, unun mayu ya pagpakalabet sa eped na manga pundinganan ku? \v 14 Ini ya kakawasan na pundinganan sa manga bini': Ya bini' na pigsabug na utaw, yan ya tingeg na Tyumanem. \p \v 15 “Ya kilid na dalan na kyasabugan sa manga bini', yan ya manga utaw na dyumengeg da sa tingeg na Tyumanem manang maksay dyumateng si Satanas aw pigdampas nan ya pigdengeg nilan. \p \v 16 “Aw ya kabatuwan na kyasabugan sa manga bini', yan ya manga utaw na dyumengeg sa tingeg na Tyumanem aw maksay nilan pigdawat na awun pagleya \v 17 manang dili' to-o makadalid ya pagpangintu-u nilan. Kun awun dumateng na manga kalugan aw manga pagpamulayam asuntu sa tingeg na Tyumanem na dyengeg nilan, maksay nilan ayawan ya kanilan pagpangintu-u. \p \v 18 “Aw ya manga magalet na suksukun na kyasabugan sa manga bini', yan ya manga utaw na dyumengeg da sa tingeg na Tyumanem \v 19 manang ya kanilan anenganeng nyatmu' na kakaypengan sa pagpakabetang nilan, aw sa pag-anenganeng na ma-imo' mayaman, aw sa manga pagkaliman nilan asini tas na lupa'. Aw ya sampetan yan, dili' makabunga ya pagpangintu-u nilan. \p \v 20 “Manang ya mataba' na lupa' na kyasabugan sa manga bini', yan ya manga utaw na migpakanyeg sa tingeg na Tyumanem aw pigdawat nilan. Aw mamunga silan sa madég. Ya sambuk mamunga na katluwan, aw ya eped ka͡eneman, aw ya eped sanggatus.” \s Ya pundinganan sa salengan \p \v 21 Miglong pa si Jisus kanilan, “Unu ka', magsulu' ya utaw sa salengan pada sangkuban nan na be-en? Dili' saba! Aw dili' nan uman betang adti dalem na katri. Manang betang nan saba adti bantawanan. \v 22 Ya kakawasan na pundinganan yeiy: Wala' saba ya nyatagu' na dili' kabukasan, aw ya kadég na wala' pa kalabeti idtu muna, dili' madugay kalabetan da. \v 23 Magpakatadeng kamu na dili' mayu pagpalipaslipasan ya pigdengeg mayu.” \p \v 24 Miglong pa uman si Jisus, “To-o pakanyegi ya un ku paglongun kamayu! Kay kun matibulluk kamu magpakanyeg, to-o pa dakula' ya kalabetan mayu, aw dugangan pa na Tyumanem ya kamayu kya-ede-an. \v 25 Kay ya utaw na dyumalug sa pigpalna-u kanan sa kana Tyumanem, dugangan pa ya kyalabetan nan. Manang ya utaw na wala' dalug sa palna-u yan, kamangen baling adti kanan anenganeng ya pangkay tagbi' na kyalabetan da nan.” \s Ya pundinganan sa pagtulin na manga bini' \p \v 26 Miglong pa si Jisus, “Ya Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem, kasiling na maynini: Awun utaw na migsabug sa manga bini' adti kanan pawa'. \v 27 Pagkagabi makatulug sakanan aw pagka-allaw magbangun uman. Aw ya manga bini' na pigsabug nan, tyumulin aw wala' nan ka-ede-i kun pig-unu na manga bini' ya pagtulin. \v 28 Ya lupa', yan ya magpatulin sa tanem. Una mandagem, aw tigkas yan lumawas, aw mameles, aw tigkas yan maniswak da. \v 29 Aw pagka-inug da na bunga nan, galaben da na tagtun kay umba' da saba aniyen.” \s Ya pundinganan sa bini' na mustardo \p \v 30 Migpadeleg si Jisus miglong, “Unu pa ya un tadun kapa-unawa͡an sa Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem? Unu ya pundinganan na gamiten tadun? \v 31 Ya kasakupan nan kasiling na sambuk na bini' na mustardo.\f * 4:31 Ya bini' na mustardo, yan ya to-o tagbi' na bini dun ni banwa na Isra-él, manang kun magkatas da, magdateng na tag tulung ka mitros.\f* Yan ya to-o tagbi' na bini', \v 32 manang kun matanem aw tumulin, matas pa yeiy sa eped na manga tanem. Mabakla' ya manga sanga nan aw umba' kapugadan na manga langgam.” \p \v 33 Madég pa ya manga pundinganan na piggamit ni Jisus dun ni kanan pagpalna-u kanilan na umba' nilan kalabetan. \v 34 Wala' nan silan palna-uwi na beke' na magi sa pagpundinganan. Manang kun olo' silan ya kanan manga umagakan, pigbangal nan ya kadakula' na kakawasan na manga pundinganan. \s Ya pagpatangke' ni Jisus sa samet \p \v 35 Na, pagsallep da na sega, miglong si Jisus adti manga umagakan nan, “Naten tumalipag sa danaw!” \v 36 Pig-ayawan nilan ya madég na utaw adti baklayan, aw syumakay silan sa balangay na pigsakayan da ni Jisus. Aw awun manga eped na balangay na dyumengan kanilan. \v 37 Talana nilan dun ni tenga-tenga' na danaw, wala' nilan imanmana bigla' dyumateng ya to-o mabandes na samet, aw syalampawan na manga baled ya balangay nilan aw un da matmu' na tubig. \v 38 Manang nyakatulug si Jisus apit adti moli na balangay na dayaw migkama. Aw pigpukaw sakanan na manga umagakan nan, law nilan, “Kay Magpalna-uway! Wala' kaw kaypeng na un da kitadun malened aw mangkamatay?” \v 39 Yanagaw migbangun si Jisus, aw piglongan nan ya samet aw manga baled, “Tangke' kamu!” Aw tyumeneng ya samet aw migkalinaw da ya danaw. \v 40 Aw piglongan silan ni Jisus, “Ananga' kamu mangkallek? Tay, sa katagbi' na pagsalig mayu kanak!” \v 41 To-o silan nyangkallek aw mig-usip-usipay silan, “Singalan ka' ya utaw yeiy? Pangkay ya samet aw ya manga baled magka͡agad sa sugu' nan!” \c 5 \s Ya pag-alilin ni Jisus sa manga busaw na syumeled adti utaw \p \v 1 Na, dyumateng si Jisus aw ya manga umagakan nan adti dipag na danaw, dun ni banwa na pig-eya-an na manga taga Girasa. \v 2 Talana ni Jisus nyanog lekat adti balangay, awun eseg na syumungun kanan. Ya eseg yeiy pigseledan na busaw \v 3 aw nyeya' adti ilib na yan ya paglebengan sa manga nyangkamatay. Aw dili' da sakanan pagkatagenan pangkay kun eketan pa na sangkali'. \v 4 Malikit da pagsangkali-an ya manga bekten aw siki nan, manang pagpamugtu-un nan. Aw pangkay singalan wala' ya makatagen kanan. \v 5 Allaw aw gabi, maglegeblegeb sakanan adti manga lebeng aw manga buntud. Gayed sakanan mag-ulangag aw pigpali-pali-an nan na batu ya lawas nan. \p \v 6 Sa pagkita' na utaw yan kan Jisus adti mawat, nyalaguy sakanan pasinan adti sayid nan aw lyumuhud dun ni asdangan nan. \v 7-8 Aw pigsugu' ni Jisus ya busaw na syumeled sa utaw yan, law nan, “Luwa' kaw asini eseg ini!” Aw tigkan mig-ulangag ya eseg, “Kay Jisus na Ise' na Tyumanem na To-o Matas, pabaya-i la aku! Nyanginayu' aku kanmu dun ni ngalan na Tyumanem na dili' aku mu beg pamulayaman!” \v 9 Aw pig-usip ni Jisus ya busaw, “Singalan ya ngalan mu?” Tyumubag sakanan, “Si Légion, kay to-o kami madég.” \v 10 Aw gayed sakanan nyanginayu' kan Jisus na dili' nan silan alilinan lekat adti banwa yan. \p \v 11 Na, awun madég to-o na taku' na nyangaliwad adti kakayaban na malapit dun. \v 12 Aw nyanginayu' kan Jisus ya manga busaw, law nilan, “Tumbayan beg kanami na sumeled adti manga taku' iyan.” \v 13 Yanagaw pigtumbay silan ni Jisus. Aw ya kadég nilan lyumuwa' lekat adti eseg yan aw adtu la silan seled ni manga taku'. Aw nyampamalaguy ya kadég na manga taku' lekat adti kakayaban aw kyumawas silan dun ni pangpang adti ligad na danaw. Aw manga duwammalalan ya kadég na taku' na nyabus nyangkalemes. \p \v 14 Aw ya manga magdadiyaga͡ay sa manga taku', nyalaguy silan adti lunsud, aw pig-ubat-ubatan nilan ya manga utaw dun ni lunsud aw ya manga nyakapalibed dun. Yanagaw nyangkadtu ya madég na utaw na un magtanaw sa nya-imo'. \v 15 Pagdateng nilan adti kan Jisus, kyinita' nilan ya eseg na pigseledan na busaw idtu muna na migkadyaw da ya anenganeng nan, kay nyingkud sakanan aw migkadégkadég da. Aw to-o silan nyangkallek. \v 16 Ya manga kyumita' sa kadég na nya-imo' sa eseg yan aw sa manga taku', pig-ubat-ubat nilan uman sa manga utaw. \v 17 Yanagaw nyanginayu' silan kan Jisus na indegan nan ya banwa nilan. \p \v 18 Pagsakay da ni Jisus adti balangay, ya eseg na pig-alilinan nan sa manga busaw nyanginayu' kanan, law nan, “Magad aku galu kanmu!” \v 19 Manang wala' sakanan pa-agadan ni Jisus. Pigsugu' nan baling, law nan, “Uli' da kaw adti pamilya mu aw ubat-ubati silan sa kadakula' na pig-imo' kanmu na Tyumanem aw sa kallat nan kanmu.” \v 20 Yanagaw, nyanaw da ya eseg aw nyadtu ni banwa na pigtawag Dékapolis aw pig-ubat-ubatan nan ya manga utaw sa kadakula' na pig-imo' kanan ni Jisus. Aw nya-enneng-enneng ya kadég na utaw na migpakanyeg kanan. \s Ya pagmataw sa ise' ni Jairus aw ya pagpaguli' sa ka͡ubayan \p \v 21 Na, si Jisus aw ya manga umagakan nan syumakay sa balangay aw tyumalipag da uman sa danaw. Pagpakatalipag da nilan, \f * 5:21 Lyumiku' silan adti Kapirna-um. \f* lyumagbet kanan ya madég to-o na manga utaw dun ni baklayan. \v 22 Aw dyumulud kanan ya sambuk na pagsaligan adti sinagoga na pigngalanan na si Jairus. Aw lyumuhud adti asdangan ni Jisus \v 23 aw nyanginayu' sakanan, law nan, “Ya ise' ku na dalagita, to-o kyatigda-an aw kamatayenen da! Manang kya-ede-an ku na kun magad kaw kanak adti balay aw pandungan mu na kanmu palad, kaguli-an aw kamatawan sakanan!” \v 24 Yanagaw nyagad si Jisus kanan. Aw nyagad uman kanilan ya madég to-o na manga utaw, aw gayed da silan mig-insek malapit dun ni sayid ni Jisus. \p \v 25 Na, dun ni tenga' na madég na manga utaw, awun sambuk na ka͡ubayan na gayed pigdugu-dugu' seled da na sampulu' tag duwa ya umay. \v 26 Madég to-o ya pagti-is na kya-agiyan nan lekat adti pagpabulung nan sa madég na doktor menda' na nyabus ya kuwalta nan, manang wala' sakanan kaguli-i, aw to-o la baling ya bati-enen nan. \v 27 Dyengeg nan ya pag-ubat-ubat sa manga pigpan-imo' ni Jisus. Yanagaw dyumulud sakanan nyagi dun ni madég na utaw apit adti bagakwang ni Jisus. Aw pig-awidan nan ya kadégkadég ni Jisus, \v 28 kay mig-anenganeng sakanan, “Kun ka-awidan ku olo' ya pigsut nan, kaguli-an da aku.” \v 29 Aw sa pagpaka-awid nan, dayaw tyumeneng ya dugu', aw pigbati' nan na kyaguli-an da sakanan. \v 30 Aw kya-ede-an ni Jisus na awun katulus na lyumuwa' lekat adti kanan. Yanagaw bigla' nyatubang adti madég na utaw aw nyusip kanilan, “Singalan ya nyawid sa kadégkadég ku?” \v 31 Aw tyumubag ya manga umagakan nan, “Kyinita' da mu ya kadég na utaw na mig-insek pasinan adti kanmu, yanagaw ananga' kaw musip kun singalan ya nyawid kanmu?’ ” \v 32 Manang gayed pyaninaw ni Jisus adti kadég na utaw kun singalan ya nyawid kanan. \v 33 Asuntu na kya-ede-an da na ka͡ubayan yan na kyaguli-an da sakanan, migpalapit sakanan adti kan Jisus na to-o tyakigan sa kakallekan nan. Lyumuhud adti asdangan nan aw nyangillupung, aw pig-ubat nan kanan ya tengteng na matinaw sa nya-imo' kanan. \v 34 Aw miglong si Jisus kanan, “Kay De', asuntu sa pagpangintu-u mu kanak, yan ya nyakaguli' kanmu. Yanagaw uli' kaw na awun da pagkatingen na kanmu anenganeng kay kyaguli-an da kaw.” \p \v 35 Sa kenne' pa ni Jisus miglong adti ka͡ubayan yan, awun manga utaw na dyumateng lekat adti balay ni Jairus, aw piglongan nilan sakanan, “Nyapalus da beg ya ginawa na ise' mu! Yanagaw dili' da mu pagpagudun ya Magpalna-uway.” \v 36 Manang pigpalipaslipasan ni Jisus ya piglong nilan, aw piglongan nan si Jairus, “Dili' kaw magkallek, pangintu-u la kaw olo'.” \p \v 37 Na, wala' ni Jisus tumbayan na awun eped na magad kanan adti balay ni Jairus. Yan olo' ya pigpa-agad nan si Pédro aw si Santiago aw ya inulug ni Santiago na si Juan. \v 38 Pagdateng nilan adti balay, kyinita' ni Jisus ya madég na utaw na migpansimatay. \v 39 Sa pagseled da nan, pig-usip nan silan, “Ananga' kamu magsasugaway aw magpanmatay? Wala' kamatay ya ise', olo' saba nyakatulug!” \v 40 Nyaka-ikel baling silan sa piglong nan. Manang pigpaluwa' nan silan adti balay, aw pigpa-agad ni Jisus ya ama aw ina na ise' aw ya tulu ya umagakan nan adti pigpakulangan sa ise'. \v 41 Tigkas yan, pig-awidan nan ya bekten na ise' aw law nan dun ni kanilan tingeg, “Talita kumi!” Ya kakawasan nan: “Kay Dé', pagbangun kaw!” \v 42 Aw dayaw migbangun ya ise' aw pagpanawpanaw. Aw to-o silan nya-enneng-enneng. Na, ya ise' yeiy, sampulu' pa tag duwa ya umay nan. \v 43 Aw piglongan silan ni Jisus, “Ya-i mayu pag-ubat-ubatan ya kyinita' mayu adti eped na utaw!” Aw piglongan nan uman silan na atagan ya ise' na kakan. \c 6 \s Ya pagkele na manga taga Nazarit kan Jisus \p \v 1 Pagkatigkas yan, pig-indegan ni Jisus ya banwa yan aw nyuli' adti lunsud na Nazarit na yan pigtulinan nan, \f * 6:1 Nya͡utaw si Jisus adti Bitléhém, manang adtu sakanan tulin ni Nazarit.\f* aw nyagad kanan ya manga umagakan nan. \v 2 Pagdateng na Allaw na Paglagdeng, migpalekat si Jisus migpalna-u sa manga utaw dun ni sinagoga. Aw madég ya nyakadengeg sa palna-u nan aw to-o silan nyabelengbeleng, aw migsibalawbalaw silan, law nilan, “Ayin lekat ya katadeng na utaw yeiy? Aw pig-unu nan ya pagpaka-imo' sa manga milagru? \v 3 Olo' saba sakanan panday asini kanaten, aw ise' sakanan ni Maria. Aw ya manga inulug nan, yan si Santiago, aw si José, aw si Judas, aw si Simon. Aw asini uman pag-eya' ya manga bubay nan!” Asuntu seiy, wala' silan kalim pangintu-u kanan. \p \v 4 Aw miglong si Jisus kanilan, “Wala' ya propita na pagdawaten adti kanan banwa aw kanan kadégan, manang pagdawaten baling sakanan adti eped na manga banwa.” \v 5 Yeiy ya du-an na wala' abay ya milagru na nya-imo' nan dun ni kanilan. Tabay ya utaw na pigkaguli-an, taman olo' na pigpandungan nan sa kanan palad. \v 6 Aw nya-enneng-enneng si Jisus asuntu na wala' silan pangintu-u kanan. Yanagaw piglegeb nan baling ya eped na manga baranggay aw migpalna-u sa manga utaw adtu. \s Ya pagsugu' ni Jisus sa sampulu' tag duwa ya apostolés \p \v 7 Pagkatigkas yan, pigpatawag ni Jisus ya sampulu' tag duwa ya manga umagakan nan aw un nan silan sugu-un na tag duwaduwa. Aw pig-atagan nan silan na katulus na un mag-alilin sa manga busaw na syumeled adti manga utaw. \v 8 Piglongan nan silan, “Dili' kamu magdala sa pangkay unu. Dili' kamu magdala sa makan aw kabil aw kuwalta. Olo' bangka' ya dala͡a mayu. \v 9 Pagsandal kamu manang dili' kamu magdala sa manga kadégkadég. \v 10 Aw ya tagtun sa balay na magpabantuk kamayu, dun da kamu pag-eya' menda' na indegan mayu ya lunsud yan. \v 11 Manang kun dili' kamu dawaten na manga utaw adti sambuk na banwa, aw dili' silan malim magpakanyeg sa ubat-ubat mayu, na, sa pag-indeg mayu sa banwa yan, taptapa ya alikabuk na siki mayu, kay yan ya pangilala adti kanilan na ukuman silan na Tyumanem adti kamoliyan na allaw.” \p \v 12 Pagkatigkas ni Jisus maglong kanilan, nyanaw ya sampulu' tag duwa aw gayed silan mig-ubat-ubat na ka-ilangan magselsel ya manga utaw sa manga sala' nilan. \v 13 Mig-alilin silan sa madég na busaw. Aw madég ya manga utaw na kyedelan na pig-asagan nilan na lana na olibo, aw dayaw silan kyaguli-an. \s Ya pagkamatay ni Juan na Magba͡utismuway \p \v 14 Dyengeg na hari' na si Hérodés Antipas \f * 6:14 Si Hérodés Antipas ya migdumala sa manga banwa na Galilya aw Périya. Ya inulug nan na si Pilipi migdumala sa manga eped na banwa na tyumangkil dun. Alag silan pigpa-ingkud na impirador sa kasakupan na Roma. \f* ya kadég na pigpan-imo' ni Jisus, kay ya ngalan ni Jisus to-o la migkadengganen. Awun manga utaw na miglong, “Yan si Juan na Magba͡utismuway na nyataw lekat adti pagkamatay. Yan ya du-an na nyaka-imo' sakanan sa manga milagru.” \v 15 Awun uman manga eped na miglong, “Yan si Éliyas.” Aw miglong uman ya manga eped, “Propita sakanan na Tyumanem kasiling na manga propita asini muna.” \v 16 Aw sa pagdengeg ni Hérodés sa madég na pigpan-imo' ni Jisus, miglong sakanan, “Nyataw si Juan na pigpa-utudan ku sa ulu!” \p \v 17 Yan ya piglong ni Hérodés, kay idtu muna, pigpadakep nan si Juan aw pigpagapus aw pigpakalabusu. Ya du-an, kay pigpanga͡ubayan ni Herodes si Hérodiyas na ka͡ubayan na inulug nan na si Pilipi, \v 18 aw gayed pigsagda ni Juan si Hérodés na miglong, “Pigpigil saba adti Uldin na manga Judiyu ya pagpanga͡ubayan sa ka͡ubayan na inulug mu.” \v 19 Yanagaw to-o pigdumutan ni Hérodiyas si Juan, aw pigtibagsegan nan ya pagpapatay kanan, manang wala' nan ka-imo' asuntu na wala' tumbayan ni Hérodés \v 20 kay nyallek sakanan kan Juan. Kay kya-ede-an nan na si Juan wala' ya sala' aw nyatibulluk adti pagdalug sa pagkaliman na Tyumanem. Yanagaw pigtamengan ni Hérodés si Juan aw kaliman nan uman na gayed magpakanyeg sa palna-u nan pangkay nyabelengbeleng sa pigdengeg nan. \p \v 21 Manang pagdateng na allaw ni Hérodés, mig-imo' sakanan sa dakula' na katipun. Aw pyamilit nan ya manga pigsaligan nan, aw ya manga matas na sundalu, aw ya manga dakula' na utaw dun ni banwa na Galilya. Aw yeiy da ya allaw na pigtagadan ni Hérodiyas. \v 22 Dun ni katipun yan, syumeled ya ise' ni Hérodiyas na dalaga aw syumayaw adti asdangan na kadég na utaw. Aw to-o migleya si Hérodés aw ya manga pyamilit nan, yanagaw piglongan nan ya dalaga, “Pagsekat kaw sa pangkay unu na kaliman mu aw atag ku kanmu.” \v 23 Tigkas yan, migsapa' si Hérodés kanan, law nan, “Atag ku kanmu ya kadakula' na sekaten mu kanak, pangkay katenga' pa na kasakupan ku.” \v 24 Lyumuwa' ya dalaga aw nyusip sa ina nan, “Unu ya un ku sekaten?” Aw tyumubag ya ina nan, “Yan ya sekata ya ulu ni Juan na Magba͡utismuway.” \v 25 Nyaksay lyumiku' ya dalaga adti kan Hérodés, aw law nan, “Yan ya kaliman ku sekaten ya ulu ni Juan na Magba͡utismuway. Atagan kanak adun ya ulu nan na dayaw betang adti dakula' na palatu!” \p \v 26 Pagdengeg ni Hérodés, migkalat ya ginawa nan. Manang asuntu na nyakasapa' da sakanan dun ni asdangan na kadég na pyamilit nan, makamulamula kanan kun dili' nan tumanen ya sapa' nan. \v 27 Aw maksay ni Hérodés pigsugu' ya sambuk na sundalu na angayen ya ulu ni Juan. Aw nyadtu ya sundalu ni kalabusuwanan aw pig-utudan nan si Juan sa ulu. \v 28 Aw pigbetang nan ya ulu ni Juan adti dakula' na palatu aw dyala nan adti dalaga, aw pig-atag na dalaga adti ina nan. \p \v 29 Pagdengeg na manga umagakan ni Juan sa nya-imo', pig-angay nilan ya lawas nan aw lebengan nilan. \s Ya pagpakan ni Jisus sa limammalalan ya manga utaw \p \v 30 Na, lyumiku' ya manga apostolés adti tampid ni Jisus aw pigdandan nilan kanan ya kadég na pigpan-imo' nilan aw pigpalna-u nilan. \v 31 Manang to-o madég ya utaw na migliku-liku' adti sayid nilan aw wala' ya selat nilan kyuman, yanagaw miglong si Jisus sa manga umagakan nan, “Naten madtu ni kaligbinan pada maglagdeng dagawdagaw.” \v 32 Yanagaw syumakay silan sa balangay aw migpasinan adti kaligbinan na olo' silan. \v 33 Manang sa pag-indeg da nilan, madég ya utaw na kyumita' aw kyumilala kanilan. Aw dyumalagan ya manga utaw na lekat adti eped na manga lunsud dun ni baklayan pasinan adti banwa na un kadtuwan ni Jisus aw nyaka-una pa silan dyumateng dun. \v 34 Pagpanog da ni Jisus lekat adti balangay, kyinita nan ya to-o madég na utaw na migkatipun dun. Aw to-o sakanan nyallat kanilan kay kasiling silan na manga karniro na wala' ya magdadiyaga͡ay. Yanagaw madég ya pigpalna-u ni Jisus kanilan. \p \v 35 Pagka͡ambung da, dyumulud kan Jisus ya kanan manga umagakan, aw miglong silan, “Ambung da to-o aw wala' ya makan asini banwa ini. \v 36 Ayin ya madyaw kun papanawun da mu ya manga utaw pada makabayad silan sa kanilan makan dun ni manga baranggay?” \v 37 Manang tyumubag si Jisus kanilan, “Kamu baling ya matag sa un nilan makan.” Aw miglong silan kanan, “Unu, manaw kami pada mayad sa makan na kadég na utaw yeiy? Ya kakan na maka-umba’ kanilan, walumbulan na utaw talabahuwan!” \v 38 Aw miglong si Jisus kanilan, “Pilallapid ya pan mayu awun? Tanawa mayu kunu.” Aw sa pagka-ede' da nilan, piglongan nilan si Jisus, “Olo' da limallapid ya pan aw duwambulus ya isda'.” \p \v 39 Tigkas yan, pigpa-ingkud ni Jisus ya manga utaw na ubbung-ubbung dun ni sakati. \v 40 Aw yanagaw nyingkud silan na tag sanggatus ya sangka-ubbung aw tag kaliman ya sangka-ubbung. \v 41 Pigkamang ni Jisus ya limallapid ya pan aw duwambulus ya isda'. Aw lyumangad sakanan adti langit aw pigpasalamatan nan adti Tyumanem. Aw tigkas yan, pigtenga-tenga' nan ya pan aw pig-atag nan adti kanan manga umagakan na un nilan atped-atped adti manga utaw. Maynan uman, pigtenga-tenga' ni Jisus ya duwambulus ya isda' adti manga utaw. \v 42 Kyuman ya kadég nilan aw alag silan nyangkabiyag. \v 43 Aw pigpan-imun na manga umagakan ni Jisus ya nyasama' na pan aw isda', aw nyangkatmu' ya sampulu' tag duwa ya be-en. \v 44 Sa kadég na kyuman dun, manga limammalalan ya eseg.\f * 6:44 Ka-ede-an adti Matiyo 14:21 na awun uman manga ka͡ubayan aw mangayse' dun, manang yan olo' ya pig-iyap nilan ya manga eseg.\f* \s Ya pagpanaw ni Jisus adti tas na tubig \p \v 45 Sa abus da pakakan ya manga utaw, maksay pigsugu' ni Jisus ya kanan manga umagakan na lumiku' sumakay adti balangay aw muna la silan adti Bétsayda, kay un pa nan papanawun ya kadég na manga utaw. \v 46 Pagkatigkas nan papanawun ya manga utaw, tyumukud si Jisus adti buntud na un manawagtawag adti Tyumanem. \p \v 47 Pagkalalem da na gabi, adtu la ni tenga-tenga' na danaw ya balangay na pigsakayan na manga umagakan nan, aw dakman si Jisus ya adti buntud. \v 48 Pigtandawan nan silan aw kyinita' nan na migkalug silan nyamegsay kay gayed nilan pigsalumpak ya mabandes na samet. Aw sa pagpakallawunun da, nyanaw si Jisus adti tas na tubig aw migpasinan dun ni kanilan aw un da nan galu silan labayan. \v 49 Manang pagkita' nilan na awun nyanaw adti tas na tubig, iman nilan aw ma-allekay sakanan. Aw mig-ulangag silan \v 50 kay alag nilan pigkita' aw to-o silan nyallek. Manang maksay si Jisus migtawag kanilan, “Dili' kamu magkallek! Aku saba ya ini! Pakabagsega ya ginawa mayu.” \v 51 Aw syumakay si Jisus adti balangay aw dayaw tyumangke' ya mabandes na samet. Aw ya manga umagakan nan to-o nya-enneng-enneng. \v 52 Pangkay kyinita' da nilan ya katulus ni Jisus sa pig-imo' nan sa pan, manang wala' pa nilan kalabeti kun singalan sakanan, kay kenne' na kategelan na anenganeng nilan. \s Ya pagpaguli' ni Jisus sa manga pyangkedelan adti lunsud na Génésarét \p \v 53 Pagpakatalipag da nilan sa danaw, adtu silan dunggu' ni lunsud na Génésarét, aw dun da nilan eketan ya balangay. \v 54 Pagpanog nilan adti balangay, maksay na manga utaw pigkilala si Jisus. \v 55 Aw migkagallat silan nyangay sa manga pyangkedelan lekat adti manga banwa na nyakapalibed dun, aw pigdala nilan adti banwa na dyengeg nilan na adtu si Jisus. \v 56 Aw kun ayin si Jisus kadtu, pangkay adti baranggay aw adti lunsud aw adti palingki, adtu nilan uman dala͡a ya manga utaw na pyangkedelan. Aw nyanginayu' silan kan Jisus na pa-awiden nan silan sa pangaway na pigsut nan. Aw ya kadég na nyaka-awid, alag silan kyaguli-an. \c 7 \s Ya makapalipa' sa manga utaw \p \v 1 Na, awun dyumateng lekat adti Jérusalim na manga Parisiyo aw manga magpalna-uway sa Uldin na manga Judiyu, aw dyumulud silan adti kan Jisus. \v 2 Aw kyinita' nilan ya eped na manga umagakan ni Jisus na kyuman na kenne' na kalipa' na manga tullu' nilan kay wala' nilan daluga ya pa-agi na pag-unaw na pigsugu' na manga Parisiyo. \v 3 Kay ya manga Judiyu, labi la ya manga Parisiyo, pigpigil kanilan ya kuman na dili' una mag-unaw kasiling na pa-agi na pigdalug na manga Judiyu kay yan ya katanem na pigpalna-u na manga mangkabaklegay nilan. \v 4 Aw dili' silan uman kuman sa lekat adti palingki kun dili' silan una mag-unaw. Madég pa ya maynan na katanem na gayed nilan pigdalug kasiling na pag-ugas sa manga tabu' aw manga kulun aw manga lutu-unan. \p \v 5 Yanagaw nyusip kan Jisus ya manga Parisiyo aw manga magpalna-uway sa Uldin, law nilan, “Ananga' na wala' na manga umagakan mu daluga ya manga katanem na mangkabaklegay tadun? Kyuman silan na kenne' na kalipa' na tullu' nilan.” \v 6 Tyumubag si Jisus kanilan, “Matinaw saba ya pigpasulat dadan kan Isayas sa bet mayu na manga migtallalingu, law na Tyumanem: \q1 ‘Ya manga utaw ini, pigbasa͡an aku nilan magi olo' dun ni paglong nilan, \q1 manang ya kanilan anenganeng mawat adi kanak. \q1 \v 7 Wala' ya guna na pagsimba nilan kanak, \q1 kay pigsayuwan nilan baling ya kanak manga sugu' sa palna-u na pig-imo-imo' olo' na manga utaw.’ ” \f * 7:7 Mabasa yeiy adti Isayas 29:13.\f* \m \v 8 Migpadeleg si Jisus miglong adti manga Parisiyo, “Wala' mayu daluga ya sugu' na Tyumanem aw pigdalug mayu baling ya katanem na manga utaw aw ya palna-u nilan.” \p \v 9 Aw piglongan pa uman silan ni Jisus, “To-o kamu matadeng magpalipaslipas sa pigsugu' na Tyumanem pada padelegen mayu ya kamayu manga katanem. \v 10 Kasiling na piglong ni Moysis: ‘Pagbasa͡an mayu ya kamayu ama aw ina’ aw ‘Pangkay singalan ya maglong sa malatay adti kanan ama aw ina, patayen sakanan.’ \v 11 Manang sangkamulu' ya pigpalna-u mayu. Kay pigpalna-uwan mayu ya manga utaw na maglong silan adti kanilan ama aw ina, ‘Pasinsiyayi beg aku, kay wala' da ya kabatug ku magtabang kamayu, kay pigtani la ku adti Tyumanem ya un ku galu atag kamayu.’ \v 12 Kasiling na pigtumbay mayu baling adti utaw na pabaya-an nilan ya kanilan mangkatikadeng. \v 13 Yanagaw magi sa manga katanem na pigpalna-u mayu adti manga eped, pig-imo' mayu kasiling na wala' ya guna ya tengteng sugu' na Tyumanem. Aw madég pa uman ya baluk na pigpan-imo' mayu kasiling na maynan.” \p \v 14 Aw pigtawag da uman ni Jisus ya madég na utaw, aw piglongan nan silan, “Kadég mayu, pakanyegi ya un ku kamayu paglongun aw anenganenga mayu yeiy: \v 15 Beke' na pagkanen na utaw ya makapalipa' kanan, manang ya kadég na malatay na lyumekat adti kanan anenganeng, yan saba ya makapalipa' kanan. \v 16 [Magpakatadeng kamu na dili' mayu pagpalipaslipasan ya pigdengeg mayu.]” \p \v 17 Pagkatigkas yan, pig-indegan ni Jisus ya madég na utaw, aw syumeled sakanan adti balay. Adti seled, nyusip kanan ya manga umagakan nan kun unu ya kakawasan na pundinganan nan. \v 18 Aw tyumubag si Jisus kanilan, “Pangkay kamu uman wala' pa pakalabet sa kakawasan na piglong ku? Beke' na pagkanen na utaw ya makapalipa' kanan adti Tyumanem. \v 19 Kay ya pagkanen na utaw dili' sumeled adti anenganeng nan, manang adtu baling ni buntit, aw dili' madugay lumuwa' adti lawas nan.” Yanagaw dun ni piglong ni Jisus, pigpa-ede' nan na ya kadég na makan, alag da malinis. \p \v 20 Miglong uman si Jisus, “Ya kadég na malatay na lyumekat adti anenganeng na utaw, yan ya makapalipa' kanan. \v 21 Kay ya anenganeng na utaw, yan ya lyekatan sa kadég na malatay kasiling na pagkasala-enen, pagpanakaw, pagpatay sa utaw, \v 22 aw ya paglakadenen, aw ya pagkatagaw, aw ya pagkaybeg sa pametang na eped na utaw, aw ya pagkaliman mag-imo' sa malatay adti eped, ya paggalu', aw ya pag-imo' sa makamulamula sa lawas, aw ya pag-inga', aw ya pagkalat sa dengeg na eped na utaw, aw ya pagpatastas, aw ya pagkategel. \v 23 Ya kadég na malatay yeiy, lekat saba adti anenganeng na utaw, aw yan ya makapalipa' kanan.” \s Ya pagpangintu-u na ka͡ubayan na Héntil \p \v 24 Pagkatigkas yan, nyindeg si Jisus lekat adti Galilya aw nyadtu ni banwa na sakup na syudad na Tiro na pig-eya-an na manga utaw na Héntil. Syumeled sakanan adti sambuk na balay aw dili' galu sakanan malim na ka-ede-an na manga utaw na awun sakanan, manang maksay baling nyabekkal ya ubat-ubat sa pagdateng nan. \v 25-26 Na, dun ni banwa yan, awun sambuk na ka͡ubayan na Héntil na buwadbuwad na manga taga Ponisiya sakup na Sirya, aw awun ise' nan na bubay na pigseledan na busaw. Yanagaw, pagdengeg na ka͡ubayan yan na dyumateng si Jisus adti kanilan banwa, maksay sakanan nyadtu aw lyumuhud dun ni asdangan nan, aw nyangilalat kan Jisus na alilinan ya busaw lekat adti ise' nan. \v 27 Manang miglong si Jisus kanan, “Pabiyagen pa una ya mangayse',\f * 7:27 Asini pundinganan ni Jisus, pigpalabet nan na una͡en nan pa-ede-en sa Madyaw na Ubat-ubat ya manga utaw na Judiyu, aw pagkatigkas yan, manga Héntil. \f* kay dili' madyaw kun kamangen ya pan nilan aw agbel adti manga idu'.” \v 28 Tyumubag ya ka͡ubayan kan Jisus, “Matinaw yan kay Sir, manang pangkay ya manga idu' adti dalem na lamisa makakan pa sa manga mumu' na mangayse' na mangkataktak.” \v 29 Aw piglongan ni Jisus ya ka͡ubayan, “Asuntu sa tubag mu, uli' da kaw, kay lyumuwa' da ya busaw lekat adti ise' mu.” \v 30 Yanagaw nyuli' ya ka͡ubayan aw kyinita' nan ya ise' nan na kyumulang da adti kulanganan nan aw wala' da ya busaw dun ni kanan. \s Ya pagpaguli' ni Jisus sa sambuk na utaw na bengel aw umal \p \v 31 Na, pig-indegan ni Jisus ya Tiro aw nyadtu ni syudad na Sidon. Aw pagkatigkas yan, syuminan da uman sakanan adti manga banwa na awun ni palibed na Danaw na Galilya aw adti manga lunsud na sakup na Dékapolis. \v 32 Talana nan dun, pigpa-agad na manga utaw adti kan Jisus ya sambuk na eseg na bengel aw umal, aw nyanginayu' silan na pandungan nan na kanan palad. \v 33 Yanagaw pigtani ni Jisus ya eseg yan lekat adti manga utaw, aw pigseled nan ya duwa ya tulli-ay nan adti manga talinga na utaw yan, aw pigbetangan nan na laway ya dila' na umal. \v 34 Aw lyumangad si Jisus adti langit aw gyuminawa na malalem, aw miglong sakanan, “Éppata!” Ya kakawasan nan: “Ka-uwangan kaw!” \v 35 Aw dayaw dyumengeg aw nyakapaglong ya eseg yan, aw mabangal da ya paglong nan. \p \v 36 Pagkatigkas yan, piglongan ni Jisus ya manga utaw, “Dili' mayu pag-ubat-ubat adti pangkay singalan ya nya-imo' adun.” Manang to-o pa baling nilan pigbekkal adti madég na utaw ya nya-imo'. \v 37 Aw to-o nya-enneng-enneng ya manga utaw aw miglong silan, “Alag mangkadyaw ya pigpan-imo' nan. Pigpadengeg nan ya manga bengel aw pigpapaglong nan ya manga umal.” \c 8 \s Ya pagpakan ni Jisus sa upatemmalalan ya manga utaw \p \v 1 Dun ni manga allaw yan, migkatipun da uman ya madég to-o na manga utaw adti kan Jisus. Pagkabus da na makan nilan, pigtawag ni Jisus ya kanan manga umagakan, aw piglongan nan silan, \v 2 “Nyallat aku sa manga utaw ini, kay seled na tulungallaw gayed silan asini sayid tadun, aw wala' da ya un nilan makan. \v 3 Kun pa-uli-en ku silan na wala' ya pigkan, pagaw to-o silan magkalumay dun ni dalan. Kay awun eped kanilan na mawat pa ya un nilan uli-an.” \v 4 Aw tyumubag ya kanan manga umagakan, “Ayin kitadun kamang sa makan asini kaligbinan ini na maka-umba' sa kadég na manga utaw yeiy?” \v 5 Aw nyusip si Jisus kanilan, “Pilallapid ya pan mayu awun?” Aw tyumubag silan, “Pitullapid da.” \v 6 Aw piglongan ni Jisus ya manga utaw na mingkud silan dun ni sakati. Aw pigkamang nan ya pitullapid ya pan, aw pigpasalamatan nan adti Tyumanem. Aw pagkatigkas yan, pigtenga-tenga' nan adti kanan manga umagakan na un nilan uman atped-atped adti manga utaw. \v 7 Aw pagkatigkas yan, kyumamang uman si Jisus sa mangkayantek na isda' na awun ni kanilan, aw pigpasalamatan nan ya Tyumanem. Aw piglongan nan ya manga umagakan nan na pan-atped-atpeden uman ya manga utaw na isda'. \v 8 Kyuman ya kadég nilan aw alag silan nyangkabiyag. Aw pigpan-imun na manga umagakan nan ya nyasama' aw pitungka be-en na mabakla' ya dayaw nyangkatmu'. \v 9 Na, ya kadég na utaw na kyuman dun, manga upatemmalalan. Aw pagkatigkas nilan kuman, pigpapanaw silan ni Jisus. \v 10 Aw maksay si Jisus aw manga umagakan nan syumakay sa balangay nilan pasinan adti banwa na Dalmanuta. \s Ya pagsekat na manga Parisiyo sa pangilala \p \v 11 Na, dyumulud ya manga Parisiyo kan Jisus aw gayed migpa-ayil kanan, kay yan ya tud nilan ya pagtanda' kun si Jisus ya Pigpadala na Tyumanem. Yanagaw migsekat silan kanan sa pangilala. \v 12 Manang gyuminawa si Jisus na malalem aw nyusip kanilan, “Ananga' ya manga utaw adun na manga allaw yeiy gayed migsekat sa pangilala? Matinaw ya un ku kamayu paglongun: Dili' kamu saba atagan na pangilala!” \v 13 Aw pig-indegan nan ya manga Parisiyo, aw syumakay si Jisus aw manga eped nan sa balangay, aw migpasinan adti dipag na danaw. \s Ya pundinganan ni Jisus sa baluk na palna-u na manga Parisiyo \p \v 14 Na, kyalingawan na manga umagakan ni Jisus ya dyumala sa pan, aw dakman sallapid ya pan na awun ni balangay. \v 15 Aw miglong si Jisus kanilan, “Magpakatadeng kamu sa patulinay na manga Parisiyo aw ni Hérodés.” \p \v 16 Aw migpanbalawbalaw silan, law nilan, “Yan gya ya du-an na piglong nan kay wala' kitadun pakadala sa pan.” \v 17 Manang kya-ede-an ni Jisus ya pigbalawbalawan nilan, yanagaw nyusip sakanan kanilan, “Ananga' mayu balawbalawan ya wala' ya pan? Unu, wala' pa ka' mayu kalabeti? Kenne' ka' na kategelan na anenganeng mayu? \v 18 Awun saba mata mayu, ananga' wala' mayu kita-a? Awun saba talinga mayu, ananga' wala' mayu dengega? Unu, kyalingawlingawan da mayu ya kyinita' mayu \v 19 sa pagtenga' ku sa limallapid ya pan aw sa pagpakan ku sa limammalalan? Na, pila ya be-en na nyatmu' sa nyasama' na pigpan-imun mayu?” Tyumubag silan, “Sampulu' tag duwa.” \v 20 Nyusip pa si Jisus kanilan, “Sa pagtenga' ku sa pitullapid ya pan aw sa pagpakan ku sa upatemmalalan ya utaw, na, pila ya be-en na mabakla' na nyatmu' sa nyasama' na pigpan-imun mayu?” Aw tyumubag silan, “Pitungka be-en na mabakla'.” \v 21 Aw nyusip si Jisus kanilan, “Unu, wala' pa mayu kalabeti na beke' na tengteng pan ya pyalabet ku?” \s Ya pagpaguli' ni Jisus sa eseg na nyabuta \p \v 22 Pagdateng ni Jisus aw manga umagakan nan adti Bétsayda, awun manga utaw na mig-agak sa eseg na buta pasinan adti kan Jisus, aw nyanginayu' silan kanan na awidan nan ya eseg yan. \v 23 Pig-agak ni Jisus ya eseg na buta aw pigpa-agad nan adti luwa' na baranggay. Aw tigkas yan, pigdamus ni Jisus ya kanan laway adti mata na utaw yan aw betangi nan na kanan manga palad, aw nyusip si Jisus kanan, “Unu, awun da kyinita' mu?” \v 24 Pagtandaw na eseg yan, miglong sakanan, “E-e, kyinita' da ku ya manga utaw manang kasiling silan na manga kawuy na migpanawpanaw.” \v 25 Aw pigbetang pa uman ni Jisus ya manga palad nan adti manga mata na eseg. Aw sa pagtandaw nan salut, dayaw da kyumita' aw mabangal da ya pag-inunu nan. \v 26 Aw pagkatigkas yan, pigpa-uli' sakanan ni Jisus aw piglongan nan, “Sa pag-uli' mu, dili' kaw mag-agi adti baranggay.” \s Ya tubag ni Pédro kun singalan si Jisus \p \v 27 Pagkatigkas yan, nyindeg si Jisus aw manga umagakan nan aw nyanaw silan adti manga baranggay sakup na lunsud na Césariya Pilipo. Aw sa talana nilan nyanaw, pig-usip nan silan, “Dun ni pagbalawbalaw na manga utaw, singalan kunu aku?” \v 28 Aw tyumubag silan, “Ya eped miglong na ikaw kunu si Juan na Magba͡utismuway, aw awun eped miglong na ikaw kunu si Éliyas, aw awun pa eped miglong na ikaw ya sambuk na propita.” \v 29 Aw nyusip pa si Jisus kanilan, “Manang adti kamayu, singalan aku?” Aw tyumubag si Pédro, “Ikaw saba ya Kristu.” \v 30 Aw piglongan silan ni Jisus na dili' nilan pagpa-ede' adti eped na utaw kun singalan sakanan. \s Ya tagna' na pagpa-ede' ni Jisus sa kanan pagkamatay aw pagkataw \p \v 31 Aw pigpalekat ni Jisus ya miglong adti kanan manga umagakan, “Aku na Ise' na Utaw ka-ilangan magti-is aw kele͡an na manga magdadumala͡ay sa manga Judiyu aw manga mangkatas na magdadugsu-ay aw manga magpalna-uway sa Uldin. Aw un aku nilan patayen, manang pagkatlu na allaw mataw aku.” \v 32 To-o ni Jisus pigbangal kanilan ya un ma-imo' kanan. Aw pigpa-agad sakanan ni Pédro adti dili' to-o mawat sa manga eped nilan, aw pigpalekat ni Pédro ya pagsagda kanan. \v 33 Manang nyatubang si Jisus adti manga umagakan nan, aw pigsagda nan si Pédro, law nan, “Pagpakawat kaw kanak! Ya piglong mu lekat saba adti kan Satanas. Wala' mu betangan adti kanmu anenganeng ya kana Tyumanem pagkaliman. Yan olo' ya pig-anenganeng mu ya kana utaw.” \p \v 34 Pagkatigkas yan, pigtawag ni Jisus ya madég na manga utaw aw ya kanan manga umagakan, aw piglongan nan silan, “Pangkay singalan ya malim ma-imo' kanak umagakan, ka-ilangan nan ayawan ya kanan pagkaliman aw pisanen nan ya kanan krus aw dumalug kanak. \v 35 Kay pangkay singalan ya gyuminawa sa pagka-utawun nan asini tas na lupa', kalagakan baling sa ginawa nan. Manang kun singalan ya magtibulluk dumalug kanak pangkay pa adti pagkamatay pada magpa-ede' sa Madyaw na Ubat-ubat, yan ya un makatagtun sa ginawa na wala' ya katigkasan. \v 36 Unu ka' ya un ma-untung na utaw kun matagtun nan ya kadakula' na banwa manang kalagakan baling sa ginawa na wala' ya katigkasan? \v 37 Aw unu uman ya nyatagtun na utaw na umba' nan pagliwan sa ginawa na wala' ya katigkasan? \p \v 38 “Ya manga utaw asini tas na lupa' adun na manga allaw yeiy, gayed silan migpakasala', aw kasiling silan na ka͡ubayan na miglakadenen. Aw kun singalan ya mamulamula asuntu kanak na Ise' na Utaw aw mamulamula asuntu sa palna-u ku, kamulamula ku uman ya utaw yan dun ni allaw na pagliku' ku asini tas na lupa'. Aw dun ni kanak pagliku' kita-en ya dakula' na kalalamdag na pagka Tyumanem na kanak Ama, aw eped ku ya manga anghil lekat adti tas na langit.” \c 9 \p \v 1 Aw miglong pa si Jisus kanilan, “Matinaw ya un ku paglongun kamayu: Awun eped kamayu asini na dili' nilan apeten ya pagkamatay menda' na kita-en nilan ya paghari' na Tyumanem na ka-agadan na kadakula' na katulus nan.” \s Ya pagka-uman na kadakula' na lawas ni Jisus \p \v 2 Pagkatigkas na enemengallaw, pigpa-agad ni Jisus si Pédro aw si Santiago aw si Juan aw tyumukud silan adti matas na buntud na olo' silan. Aw sa talana nilan sakanan pigtandawan, nya-uman ya kadakula' na lawas ni Jisus. \v 3 Ya kaputi' na kadégkadég nan wala' ya un maka-unawa asini tas na lupa', aw to-o masilang. \v 4 Aw migpakita' uman dun si Éliyas aw si Moysis aw migbalawbalaw silan kan Jisus. \v 5 Aw miglong si Pédro kan Jisus, “Kay Magpalna-uway, madyaw kay ini kami. Magtulluk kami sa tulu ya layag, sambuk ya kanmu, sambuk ya kan Moysis aw sambuk ya kan Éliyas.” \v 6 Yan ya piglong ni Pédro kay wala' nan ka-ede-i kun unu ya madyaw nan paglongun, kay to-o silan nyallek. \v 7 Aw tigkas yan, awun labun na tyumakleb kanilan. Aw awun tingeg na lekat adti labun na miglong, “Yéiy ya kanak Ise' na to-o ku pigginawa͡an. Pakanyegi mayu sakanan!” \v 8 Aw sa pag-inunu nilan, wala' ya eped na kyinita' nilan dun, dakman olo' si Jisus. \p \v 9 Sa pagtubang nilan lekat adti buntud, piglongan silan ni Jisus na dili' nilan pagpa-ede' adti pangkay singalan ya kyinita' nilan taman na mataw ya Ise' na Utaw lekat adti pagkamatay. \v 10 Yanagaw pigtuman nilan ya piglong ni Jisus, manang gayed silan mig-usip-usipay kun unu ya kakawasan na piglong nan sa pagkataw na utaw lekat adti pagkamatay. \p \v 11 Aw pig-usip nilan si Jisus, “Ananga' gayed miglong ya manga magpalna-uway sa Uldin na ka-ilangan maka-una si Éliyas dumateng aw makamoli ya Misiyas?”\f * 9:11 Sa pagbasa na manga Judiyu sa Malakiyas 3:1 aw 4:5-6, iman nilan aw lumiku' una si Éliyas asini tas na lupa' sa dili' pa dumateng ya Kristu. Manang si Juan na Magba͡utismuway, yan ya nyaka-una kan Jisus. Aw si Juan ya pigpalabet ni Jisus na Éliyas dun ni birsikulu 12-13. \f* \v 12-13 Aw tyumubag si Jisus kanilan, “Matinaw saba ya piglong nilan na si Éliyas ya maka-una aw magtagilan sa kadég. Manang paglongun ta kamu na dyumateng da si Éliyas, aw pigpamulayaman sakanan na manga utaw, kasiling na dadan da na Tyumanem pigpasulat. Aw maynan uman, pigpasulat nan na aku na Ise' na Utaw ka-ilangan pati-isen aw odoy-odoyun na manga utaw.” \s Ya pag-alilin ni Jisus sa busaw na syumeled adti ise' \p \v 14 Pagliku' ni Jisus aw ya tulu ya eped nan lekat adti buntud, kyinita' nilan na kyalimpungan na madég na utaw ya kanilan eped. Aw pig-ayil silan na manga magpalna-uway sa Uldin na manga Judiyu. \v 15 Aw ya madég na manga utaw, wala' nilan imanmana na mawun si Jisus, yanagaw sa pagkita' nilan kanan, nya-enneng-enneng silan aw maksay silan lyumagbet kanan. \v 16 Aw nyusip si Jisus kanilan, “Unu ya pig-ayilan mayu?” \p \v 17 Aw miglong ya sambuk na eseg dun, “Kay Magpalna-uway, pigpa-agad ku adi kanmu ya ise' ku na eseg kay syeledan sakanan na busaw aw wala' da sakanan pakapaglong. \v 18 Aw kun magseled ya busaw kanan, magkatuwad sakanan dun ni lupa', aw magsula' ya baka' nan aw magpanguliteb ya untu nan aw magkeseg ya kanan lawas. Yanagaw migsekat aku adti manga umagakan mu na alilinan nilan ya busaw yan, manang wala' nilan kabatug.” \v 19 Aw miglong si Jisus, “Tay sa manga utaw adun na manga allaw yeiy na wala' ya pagpangintu-u! Sangunu ka' ya kadugay na mati-is ku ya pag-iyagad kamayu?” Tigkas yan, miglong si Jisus, “Na, pa-agadan adi sayid ku ya ise'.” \v 20 Yanagaw pigpa-agad nilan ya ise' adti kan Jisus. Manang pagkita' na busaw kan Jisus, to-o nan pigpatakig ya ise' aw nyalukad adti lupa', aw gayed migtambulilid aw migsula' ya baka' nan. \v 21 Aw pig-usip ni Jisus ya ama na ise', “Kanu pagpalekat ya bati-enen na ise' mu?” Aw tyumubag ya ama nan, “Lekat pa na pagkatagbi' nan. \v 22 Malikit da na busaw paglukaden ya ise' ku adti atulun aw adti tubig na un nan galu patayen. Manang kun mabatug mu, kallati aw tabangi beg kami!” \v 23 Aw miglong si Jisus, “Ananga' kaw maglong, ‘Kun mabatug mu’? Mabatug saba adti utaw ya kadakula' kun awun pagpangintu-u nan kanak.” \v 24 Aw maksay tyumubag ya ama na ise' yan, “Nyangintu-u aku kanmu, manang dili' pa umba'! Tabangi beg aku na kadugangan ya kanak pagpangintu-u kanmu!” \p \v 25 Pagkita' ni Jisus sa to-o madég na manga utaw na maksay migpasinan adti kanan, pigsugu' nan ya busaw na migpabengel aw migpa-umu sa ise', law ni Jisus, “Paglongun ta kaw kay busaw: Luwa' kaw asini ise' ini, aw dili' da mu pagliku-an!” \v 26 Aw tigkan mig-ulangag ya busaw, aw to-o nan pigpatakig ya ise', aw tigkas yan, lyumuwa' ya busaw. Iman mu aw wala' da ya ginawa na ise', aw madég kanilan ya miglong, “Nyatay da ya ise' iyan.” \v 27 Manang pig-awidan ni Jisus ya tullu' na ise' aw banguna nan aw nyindeg ya ise' dun ni asdangan nilan. \p \v 28 Pagseled da ni Jisus aw kanan manga umagakan adti balay, pig-usip nilan sakanan, “Ananga' wala' nami kabatug alilini ya busaw yan?” \v 29 Aw tyumubag si Jisus kanilan, “Ya maynan na punganan na busaw, ka-alilinan magi olo' sa pagpanawagtawag adti Tyumanem.” \s Ya kadwa na pagpa-ede' ni Jisus sa kanan pagkamatay aw pagkataw \p \v 30 Pag-indeg ni Jisus aw kanan manga umagakan dun, nyagi silan adti Galilya. Aw dili' si Jisus malim na ka-ede-an na eped na utaw kun ayin silan, \v 31 kay kaliman nan palna-uwan silan. Miglong si Jisus kanilan, “Aku na Ise' na Utaw agpet da lubidan aw tumbay adti manga utaw na un magpatay kanak. Manang pagdateng na katlu na allaw, matawun aku lekat adti pagkamatay.” \v 32 Manang wala' nilan kalabeti ya kakawasan na piglong nan, aw migduwaduwa silan musip kanan. \s Ya usip kun singalan ya to-o matas \p \v 33 Pagdateng nilan adti Kapirna-um, nyantuk si Jisus aw ya manga umagakan nan adti balay, aw nyusip si Jisus kanilan, “Unu ya pig-ayilan mayu dun ni dalan kakayna?” \v 34 Manang nyatinep silan kay ya pig-ayilan nilan kun singalan kanilan ya to-o matas. \v 35 Aw nyingkud si Jisus aw pigtawag nan ya sampulu' tag duwa aw piglongan nan silan, “Kun awun sambuk kamayu na kaliman nan ma-imo' to-o dakula' na utaw, ka-ilangan sakanan una magpadalem aw ma-imo' sugu-anen na kadég.” \v 36 Aw pagkatigkas yan, kyumamang si Jisus sa tagbi' na ise' aw pigpa-indeg nan dun ni tenga' nilan. Tigkas yan, pigsipit nan ya ise', aw miglong si Jisus, \v 37 “Pangkay singalan kamayu ya dumawat sa utaw na madalem kasiling na ise' ini asuntu sa pagdalug mayu kanak, dun da aku nan uman dawata. Aw pangkay singalan ya dumawat kanak, dun da nan uman dawata ya Ama na migpadala kanak.” \s Ya wala' kele kanaten yan ya tengteng eped tadun \p \v 38 Aw miglong si Juan kan Jisus, “Kay Magpalna-uway, kyinita' nami ya sambuk na utaw na mig-alilin sa manga busaw dun ni ngalan mu, aw piglongan nami sakanan na botonan nan ya pigpan-imo' nan kay beke' saba sakanan na eped tadun.” \v 39 Manang miglong si Jisus kanilan, “Pabaya-i mayu sakanan! Kay ya utaw na maka-imo' sa milagru magi dun ni kanak ngalan, dili' uman sakanan maksay makapaglong sa malatay adi kanak. \v 40 Kun singalan ya wala' kele sa kanaten palna-u, yan ya syumambuk uman kanaten. \v 41 Matinaw saba ya un ku paglongun kamayu: Pangkay singalan utawa na mallat kamayu aw matag sa pangkay sangkatabu' ya tubig asuntu na kya-ede-an nan na aku si Kristu ya pigdalug mayu, na, yan ya utaw na dumawat sa tandan kagaya. \p \v 42 “Manang kun awun utaw na migpadalem na nyangintu-u kanak, aw kun buyuwun sakanan adti pagpakasala', ya utaw na magbuyu madyaw pa baling kun tati-an ya liyeg nan na dakula' na gilingan na batu aw ulugun sakanan adti dagat. \v 43 Aw kun ya pig-imo' na kanmu tullu' ya du-an na makasala' kaw, madyaw pa baling na magpakawat kaw dun ni pangkay unu ya makapabuyu kanmu adti pag-imo' sa sala'. Pangkay pa kun utudun ya kanmu tullu', madyaw pa na awun malagak dun ni kanmu lawas aw matagtun mu ya ginawa na wala' ya katigkasan, kay sa awun duwa ya tullu' mu manang agbel kaw baling adti atulun na dili' pagkapatayan. \v 44 [Dun ni banwa yan, ya mangkayantek na lala na magkan sa unud na utaw dili' magkamatay, aw ya atulun dili' uman pagkapatayan.] \v 45 Aw kun ya pig-imo' na kanmu siki ya du-an na makasala' kaw, madyaw pa baling na magpakawat kaw dun ni pangkay unu ya makapabuyu kanmu adti pag-imo' sa sala'. Pangkay pa kun utudun ya kanmu siki, madyaw pa na awun malagak dun ni kanmu lawas aw matagtun mu ya ginawa na wala' ya katigkasan, kay sa awun duwa ya siki mu manang agbel kaw baling adti atulun na dili' pagkapatayan. \v 46 [Dun ni banwa yan, ya mangkayantek na lala na magkan sa unud na utaw dili' magkamatay, aw ya atulun dili' uman pagkapatayan.] \v 47 Aw kun ya pag-inunu mu ya du-an na maka-imo' kaw sa sala', madyaw pa baling na magpakawat kaw sa pangkay unu ya makapabuyu kanmu adti pag-imo' sa sala'. Pangkay pa kun lugiten ya kanmu mata, madyaw pa baling na mabuta ya sangkilid na mata mu aw sumeled kaw adti kasakupan na Tyumanem kay sa awun duwa ya mata mu manang agbel kaw baling adti atulun na dili' pagkapatayan. \v 48 Dun ni banwa yan, ya mangkayantek na lala na magkan sa unud na utaw dili' magkamatay, aw ya atulun dili' uman pagkapatayan. \p \v 49 Ya kadég na utaw un nilan ka-agiyan ya manga kalugan pada ya pagpangintu-u nilan to-o magkasalig. Kasiling na gulay na pag-asinan pada magkadyaw ya nanam. \v 50 Madyaw ya asin, manang kun kalagakan sa nanam, dili' da makaliku' ya ka͡asin nan. Maynan uman, ka-ilangan na masiling kamu na asin adti kamayu eped, aw pagsambuka ya kamayu ginawa.” \c 10 \s Ya palna-u ni Jisus sa mangugnanay \p \v 1 Pagkatigkas ni Jisus palna-uwan ya manga utaw dun, nyanaw sakanan aw ya kanan manga umagakan. Tyumalipag silan sa tubig na Jordan aw migpasinan adti banwa na Judiya. \f * 10:1 Ya katanem na manga Judiyu kun madtu silan adti Jérusalim lekat adti Galilya, una silan tumalipag sa tubig na Jordan aw magi silan adti banwa na Périya aw dili' nilan pag-agiyan ya banwa na Samariya. Kay adti anenganeng na manga Judiyu, malipa' ya manga utaw na taga Samariya kay kyadali-an ya dugu' nilan na Héntil. \f* Aw dun ni pagpanaw nilan, gayed migkatipun adti kan Jisus ya madég na utaw, aw pigpalna-uwan nan silan kay yan ya kanan kyanalaman pag-imo-un. \p \v 2 Aw awun manga Parisiyo na dyumulud adti kan Jisus na un magtanda' kanan, law nilan, “Unu, pigtumbay sa eseg ya pag-ayaw sa ka͡ubayan nan?” \v 3 Tyumubag si Jisus kanilan, “Unu ya piglong ni Moysis sa pag-ayaw?” \v 4 Aw miglong silan, “Yan saba ya piglong ni Moysis na mabatug ayawan na eseg ya ka͡ubayan nan kun una nan atagan na sulat na magmatinaw na mag-ayaw silan, aw tigkas yan, papanawun da nan.”\f * 10:4 Mabasa yeiy adti Déutéronomiyo 24:1-4.\f* \v 5 Aw tyumubag si Jisus kanilan, “Yan saba ya du-an na pigsulat ni Moysis ya pag-ayaw asini muna, asuntu sa kategelan mayu. \v 6 Manang lekat na pag-imo' na Tyumanem sa kadakula' na banwa, yan ya palpa nan na ‘duwa ya punganan na utaw na pig-imo' nan: awun eseg aw awun bubay.’ \f * 10:6 Mabasa yeiy adti Génésis 1:27.\f* \v 7 ‘Yéiy ya du-an na indegan na eseg ya kanan ama aw ina, aw pa-egketen silan ya ka͡ubayan nan, \v 8 aw ya duwa silan ma-imo' da sambuk.’ \f * 10:7-8 Mabasa yeiy adti Génésis 2:24.\f* Yanagaw beke' da silan na duwa manang sambuk da. \v 9 Aw ya pigsambuk da na Tyumanem, dili' galu silan pagsuwayen na utaw!” \p \v 10 Pagliku' ni Jisus aw manga umagakan nan adti balay, nyusip silan uman kanan sa kakawasan na piglong nan. \v 11 Aw miglong si Jisus kanilan, “Kun awun eseg na ayawan nan ya kanan ka͡ubayan, aw kun mangugnan sakanan sa eped na ka͡ubayan, piglakadan da nan ya muna ka͡ubayan nan. \v 12 Aw ya ka͡ubayan uman, kun ayawan nan ya kanan eseg aw mangugnan sa eped na eseg, piglakadan nan ya muna eseg nan.” \s Si Jisus aw ya manga mangayse' \p \v 13 Sambuk na allaw, awun manga utaw na nyandala adti kan Jisus sa mangkayantek na mangayse' nilan na un nan awidan pada atagan silan na manga kadyawan. Manang pigsagda baling na umagakan nan ya manga utaw na nyandala sa mangayse' nilan. \v 14 Pagkita' ni Jisus na pigsagda nilan, nyadaman sakanan aw piglongan nan silan, “Pakadiya kanak ya manga mangayse'. Ya-i mayu silan pagtageni! Kay ya manga utaw na dyumawat kanak kasiling na manga mangayse' ini, silan saba ya maka-akup adti Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem. \v 15 Matinaw saba ya un ku paglongun kamayu: Pangkay singalan ya dili' malim dumawat kanak kasiling na pagdawat kanak na manga mangayse' ini, dili' saba silan makaseled adti Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem.” \v 16 Pagkatigkas yan, pigsipit nan ya manga mangayse' aw pandungi nan na kanan palad aw pig-atagan nan silan na manga kadyawan magi dun ni kanan pagpanawagtawag. \s Ya eseg na mayaman \p \v 17 Sa un da galu si Jisus manaw, awun eseg na dyumalagan adti kanan aw lyumuhud dun ni asdangan nan, aw nyusip kan Jisus, “Kay Magpalna-uway na to-o madyaw, unu ya ka-ilangan ku imo-un pada matagtun ku ya ginawa na wala' ya katigkasan?” \v 18 Aw tyumubag si Jisus kanan, “Ananga' aku mu tawagen na madyaw? Wala' saba ya utaw na madyaw. Sambuk da olo' ya tengteng na madyaw, yan ya Tyumanem. \v 19 Na, kya-ede-an mu ya manga sugu' dun ni Uldin: Dili' kaw magpatay sa utaw, dili' kaw maglakadenen, dili' kaw magpanakaw, dili' mu pagmatinawun ya galu' adti asdangan na mag-usayay, dili' kaw maglimbung sa eped na utaw, aw basa͡an mu ya kanmu ama aw ina.” \v 20 Aw tyumubag ya eseg, “Kay Magpalna-uway, pigdalug da ku alag ya kadég yeiy lekat pa na pagkatagbi' ku.” \v 21 Aw pigtengtengan sakanan ni Jisus aw dakula' ya ginawa nan sa utaw yan, yanagaw piglongan nan, “Dakman sambuk ya wala' mu ka-imo': Uli' kaw aw galina ya kadég na nyatagtun mu. Tigkas yan, atagan ya kuwalta adti manga utaw na wala' ya pagkamangan. Kun imo-un mu yeiy, dun da kaw pagluduk sa ka-unan adti tas na langit. Aw pagkatigkas yan, liku' kaw adi aw dalug kaw kanak.” \v 22 Pagdengeg na utaw yan sa piglong ni Jisus, nyanaw sakanan aw to-o migkalat ya ginawa nan kay to-o madég ya ka-unan nan. \p \v 23 Pag-indeg da na utaw yan, pig-inunu ni Jisus ya kanan manga umagakan, aw law nan, “Malug saba sa utaw na mayaman ya maka-akup adti Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem.” \v 24 Aw nyabelengbeleng ya kanan manga umagakan sa piglong nan kay wala' nilan kalabeti. Yanagaw miglong pa si Jisus kanilan, “Kamu na pigsiling ku na kanak mangayse', paglongun ta kamu: Malug saba sa utaw ya pagpaka-akup adti Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem. \v 25 Aw paglongun ta kamu na molas pa ya pag-agi na ayep na kamilyo adti gawang na dagem kay sa pagpaka-akup na utaw na mayaman dun ni Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem.” \v 26 Aw to-o pa silan nyabelengbeleng aw mig-usip-usipay silan, “Na, kun maynan, singalan ka' ya paluwa-en na Tyumanem?” \v 27 Aw pig-inunu silan ni Jisus aw law nan, “Dili' na utaw mabatug yeiy manang mabatug saba na Tyumanem. Kay wala' ya dili' mabatug na Tyumanem.” \p \v 28 Aw miglong si Pédro kanan, “Inunuwa ya kanami ini! Nyabus da nami pig-ayawan ya kadég na nyatagtun nami pada magad kanmu.” \v 29 Aw tyumubag si Jisus kanan, “Matinaw saba ya un ku paglongun kanmu: Pangkay singalan ya mag-ayaw sa kadég asuntu kanak aw asuntu sa Madyaw na Ubat-ubat, pangkay ayawan nan ya balay nan, aw ya kanan manga mangkaylug, aw mangkatikadeng nan aw ya manga mangayse' nan, aw ya lupa' nan, \v 30 na, ya utaw yan, un liku' adti kanan asini tas na lupa' ya sanggatus ka pilu' sa idtu na pig-ayawan nan. Dumawat pa sakanan sa manga balay, aw manga mangkaylug, aw manga ina, aw manga mangayse', aw lupa', aw maka-agad dun uman ya manga pamulayam. Aw dawaten nan uman ya ginawa na wala' ya katigkasan adti kamoliyan na allaw. \v 31 Manang awun madég na utaw na nyaka-una adun aw makamoli silan kagaya. Aw madég uman ya utaw na nyakamoli adun manang maka-una kagaya.” \s Ya katlu na pagpa-ede' ni Jisus sa pagkamatay aw sa pagkataw nan \p \v 32 Na, sa pagpadeleg nilan nyanaw adti Jérusalim, \f * 10:32 Kada umay na malapit da ya Pista na Paglabay na Anghil na Tyumanem, magpanaw adti Jérusalim ya madég na utaw na Judiyu na un nilan tumanen ya pigsugu' na Tyumanem sa pista yan.\f* si Jisus ya nyuna sa manga umagakan nan. Aw nyasagunut ya anenganeng nilan, aw nyangkallek ya eped na manga utaw na dyumalug kanilan. Aw pigtani ni Jisus ya sampulu' tag duwa ya umagakan nan aw pig-ubat-ubat nan kanilan ya un dumateng kanan, \v 33 law nan, “Pada ka-ede-an mayu, migpasinan da kitadun adti Jérusalim, aw aku na Ise' na Utaw un da tumbay adti manga mangkatas na magdadugsu-ay aw manga magpalna-uway sa Uldin, aw ukuman aku nilan na patayen. Aw tigkas yan, tumbay aku uman nilan adti manga utaw na Héntil, \v 34 aw odoy-odoyun aku nilan, aw eleb-eleban aw badasan nilan panlabeten, aw tigkas yan, patayen aku nilan. Manang pagdateng na katlu na allaw, mataw aku lekat adti pagkamatay.” \s Ya pigsekat ni Santiago aw ni Juan \p \v 35 Na, migpalapit adti kan Jisus si Santiago aw si Juan na alag ise' ni Zibidyo, aw miglong silan kanan, “Kay Magpalna-uway, awun galu sekaten nami kanmu.” \v 36 Aw tyumubag si Jisus kanilan, “Unu ya un mayu sekaten adi kanak?” \v 37 Aw tyumubag silan, “Pag-ingkud da mu kagaya dun ni paghari' mu, tumbayan kanami ya mingkud adti sayid mu, ya sambuk apit adti kalintu aw ya sambuk apit adti kawala.” \v 38 Manang miglong si Jisus kanilan, “Wala' mayu ka-ede-i kun unu ya pigsekat mayu. Unu, mabatug mayu ya manga kalugan na un ku ka-agiyan? Aw unu, mati-is mayu uman ya manga un ku ti-isen?” \v 39 Tyumubag silan, “E-e, mabatug nami.” Aw miglong si Jisus kanilan, “Un mayu saba agiyan ya un ku ka-agiyan, aw un mayu uman ti-isen ya un ku ti-isan. \v 40 Manang ya pag-ingkud adti kalintu ku aw adti kawala ku, beke' ku ya mamalli'. Ya mingkud dun, yan ya manga pigpamalli' da na Ama ku.” \p \v 41 Na, ya sampulu' uman na umagakan ni Jisus, dyengeg nilan ya pigsekat ni Santiago aw ni Juan, aw to-o silan nyadaman. \v 42 Yanagaw pigpatawag ni Jisus ya kadég nilan aw piglongan nan silan, “Kya-ede-an da mayu ya bet na manga magdadumala͡ay sa manga utaw na wala' ya pagpangintu-u sa Tyumanem. Silan ya gayed magbaya' sa manga sakup nilan. Aw maynan uman ya manga mangkalangkaw, gayed silan magpanugu' sa manga utaw asuntu na dakula' ya katundanan nilan. \v 43 Manang dili' mayu silan pagsilingan. Kun awun sambuk kamayu na kaliman nan ma-imo' dakula' na utaw, ka-ilangan una sakanan ma-imo' sugu-anen dun ni kamayu. \v 44 Aw kun awun sambuk kamayu na malim na yan ya gayed pag-una͡en, ka-ilangan silingan nan ya bet na sugu-anen na magpadana' adti kadég na utaw. \v 45 Pangkay aku na Ise' na Utaw, wala' aku kadi asini tas na lupa' pada sanggila-en, manang yan baling ya pigkadi ku ya ma-imo' sugu-anen adti manga utaw, aw ma-imo' kalyu kanilan adti pagkamatay pada maglekat kanilan adti manga sala' nilan.” \s Ya pagpaguli' ni Jisus sa mata ni Bartimyo \p \v 46 Na, dyumateng si Jisus aw manga umagakan nan adti syudad na Jériko. Aw sa pag-indeg nilan lekat dun ni syudad yan, madég ya manga utaw na nyagad kanilan. Aw adti kilid na dalan awun eseg na buta na nyingkud aw nyangilalat sa manga utaw na lyumabay. Ya ngalan nan si Bartimyo na ise' ni Timyo. \v 47 Pagdengeg nan na si Jisus na taga Nasarit ya un lumabay, migtatawag sakanan, “We... kay Jisus na buwadbuwad ni Dabid! Kallati beg aku!” \v 48 Manang pigsagda sakanan na madég na utaw, law nilan, “Katinep kaw!” Manang to-o pa nan baling pigpakadakula' ya kanan tingeg, “We... Buwadbuwad ni Dabid, kallati beg aku!” \v 49 Yanagaw tyumeneng si Jisus aw law nan, “Tawaga mayu sakanan aw pa-agadan mayu adi.” Aw pigtawag nilan ya buta aw law nilan, “Pakabagsega ya ginawa mu! Indeg kaw kay pigtawag kaw ni Jisus!” \v 50 Aw maksay nan pigsalabel ya kayab nan aw nyindeg aw migpalapit kan Jisus. \v 51 Aw nyusip si Jisus kanan, “Unu ya kaliman mu na imo-un ku kanmu?” Aw tyumubag ya eseg yan, “Kay Magpalna-uway, kaliman ku beg kumita' salut.” \v 52 Aw piglongan sakanan ni Jisus, “Panaw da kaw. Asuntu sa pagpangintu-u mu kanak, kyaguli-an da kaw.” Aw dayaw sakanan kyumita' aw dyumalug da kan Jisus sa panaw nan. \c 11 \s Ya pagdateng ni Jisus adti Jérusalim \p \v 1 Na, sa malapit da silan adti Jérusalim, dyumateng silan adti manga baranggay na Bétpagi aw Bétaniya dun ni kilid na Buntud na Manga Olibo. Aw pigsugu' ni Jisus ya duwa ya umagakan nan, \v 2 law nan, “Kadtu kamu dun ni baranggay adti dipag. Pagseled da mayu, kita-en mayu ya sambuk na nati na asnu na wala' pa kasakayi na utaw. Ubada mayu ya eket aw guyuda mayu adi. \v 3 Kun awun musip kamayu, ‘Ananga' mayu yan ubadan?’ paglonga sakanan, ‘Ya Magpalna-uway ka-ilangan nan ya nati ini. Aw maksay nan uman uli' asini.’ ” \v 4 Aw nyanaw ya duwa ya umagakan nan aw kyinita' nilan ya nati na asnu na pig-eket adti suwangan na balay dun ni dalan. Aw talana nilan pig-ubad ya eket, \v 5 awun manga utaw na mig-indeg-indeg dun aw nyusip kanilan, “Ananga' mayu ubadan ya nati yan?” \v 6 Aw tyumubag silan kasiling na pigpamene' ni Jisus kanilan. Aw pigtumbay kanilan na manga utaw na dala͡en nilan ya nati na asnu. \v 7 Pigguyud nilan adti kan Jisus aw pig-apidan nilan na manga kadégkadég, aw syumakay si Jisus. \v 8 Aw sa talana nilan nyanaw, awun madég na utaw adti ma-una na migpansiladlad dun ni dalan sa kadégkadég kay yan ya palangad pagpamasa nilan kan Jisus. Aw ya eped na manga utaw migpanladlad silan adti dalan sa manga sanga na madég ya dawun na pigpan-utud nilan adti magalet. \v 9 Ya manga utaw na nyuna kan Jisus aw ya nyakamoli kanan, alag silan migpansideyen na maglong, “Hosana! \f * 11:9 Mabasa yeiy adti Salmo 118:26. \f* Ini la ya Pigpadala na Tyumanem dun ni ngalan nan, aw umba' sakanan deyen! \v 10 Yeiy ya maghari' adti trunu na tyugbulan tadun na si Dabid aw umba' sakanan deyen! Hosana! Aw deyen ya Tyumanem na awun ni tas na langit!” \p \v 11 Pagdateng da nilan adti Jérusalim, syumeled si Jisus adti pamanag na Témplo, aw pigtandawan nan ya kadég na awun dun. Tigkas yan, lyumuwa' sakanan kay ambung da aw lyumiku' silan ya sampulu' tag duwa ya umagakan nan adti Bétaniya. \s Ya kawuy na igira na wala' ya bunga \p \v 12 Pagkamaselem da, nyindeg silan adti Bétaniya aw syuminan adti Jérusalim. Aw sa pagpanaw nilan, nyagetem si Jisus, aw \v 13 adti mawatawat awun kyinita' nan na kawuy na igira na to-o dyumawun. Migpalapit si Jisus na un nan tanawun pagaw awun bunga. Pagdateng nan adti kawuy, wala' ya kyinita' nan na bunga, olo' manga dawun, kay beke' pa na timpu na timpamunga. \v 14 Yanagaw piglongan ni Jisus ya kawuy, “Lekat adun na allaw yeiy, dili' da kaw makapamunga!” Aw dyengeg na manga umagakan nan ya kanan piglong. \s Ya pag-alilin ni Jisus sa manga mamaligya-ay aw maglaliwanay sa kuwalta adti Témplo \p \v 15 Pagdateng nilan adti Jérusalim, syumeled si Jisus adti dakula' na pamanag na Témplo aw pigpalekat nan ya pag-alilin sa manga utaw na nyampamaligya' aw nyampamayad. Pigpantuwad nan ya manga lamisa na manga maglaliwanay sa kuwalta aw ya manga ingkudanan na manga mamaligya-ay sa kalupati. \v 16 Aw wala' nan tumbayan sa manga utaw na magdala sa pangkay unu dun ni pamanag na Témplo. \v 17 Pagkatigkas yan, pigpalekat nan ya pagpalna-u kanilan, law nan, “Yéiy ya pigpasulat na Tyumanem asini muna: ‘Ya kanak balay pagtawagen na panawagtawaganan na manga utaw lekat adti kadég na banwa.’ \f * 11:17a Mabasa yeiy adti Isayas 56:7.\f* ‘Manang pig-imo' mayu baling tagu-anan sa manga mangkatakaw.’ ”\f * 11:17b Mabasa yeiy adti Jérémiyas 7:11.\f* \v 18 Aw ya piglong ni Jisus dyengeg na manga mangkatas na magdadugsu-ay aw manga magpalna-uway sa Uldin. Aw dun da lekat na pigbantakan nilan si Jisus na un patayen kay nyangkallek silan kanan asuntu sa kadég na utaw na migleya migpakanyeg sa palna-u nan. \v 19 Sa pagkamagsiklep da, nyindeg si Jisus aw ya kanan manga umagakan dun ni syudad.\f * 11:19 Lyumiku' silan adti Bétaniya.\f* \s Ya palna-u na makamang adti kawuy na igira \p \v 20 Pagkamaselem da, lyumiku' silan adti Jérusalim aw kyinita' nilan ya kawuy na igira na nyalanes da lekat adti dalid taman adti dawun. \v 21 Aw kya-anenganengan ni Pédro ya piglong ni Jisus, aw law nan, “Kay Magpalna-uway, tandawi pagaw! Ya kawuy na igira na kyatullunan sa tingeg mu kagabi, nyalanes da!” \v 22 Aw miglong si Jisus kanilan, “Pangintu-u kamu sa Tyumanem. \v 23 Matinaw saba ya un ku paglongun kamayu: Pangkay singalan ya maglong sa buntud ini, ‘Kay Buntud, ka-alin kaw aw kawas kaw adti dagat,’ kun awun pagpangintu-u nan aw dili' magduwaduwa na ma-imo' yeiy, ma-imo' saba ya piglong nan. \v 24 Yanagaw paglongun ta kamu: Pangkay unu ya sekaten mayu adti Tyumanem magi sa pagpanawagtawag, pangintu-uwi na madawat mayu, aw matagtun mayu saba. \v 25 Manang kun manawagtawag kamu adti Tyumanem aw awun utaw na pigkalatan mayu na ginawa, una mayu silan pasinsiyayi pada lanasen uman na Ama mayu adti tas na langit ya kamayu manga sala'.” \v 26 [Kun dili' mayu pasinsiya͡an ya kanilan pig-imo' kamayu na malatay, dili' uman lanasen na Ama mayu adti tas na langit ya kamayu manga sala'.] \s Ya usip sa katundanan ni Jisus \p \v 27 Aw pagdateng nilan salut adti Jérusalim, talana ni Jisus nyanaw adti pamanag na Témplo, dyumulud kanan ya manga mangkatas na magdadugsu-ay, ya manga magpalna-uway sa Uldin, aw ya manga magdadumala͡ay sa manga Judiyu. \v 28 Aw nyusip silan kanan, law nilan, “Unu ya katundanan mu na du-an pig-alilinan mu ya manga utaw asini Témplo? Aw singalan ka' ya nyatag kanmu sa katundanan na imo-un mu ya maynan?” \v 29 Manang miglong si Jisus kanilan, “Musip aku uman kamayu, aw kun matubag mayu ya usip ku, na, ubat ku uman kamayu kun ayin lekat ya katundanan ku sa pag-imo' sa kadég yeiy. \v 30 Ini ya kanak usip kamayu: Ayin lekat ya katundanan ni Juan sa pagba͡utismu nan sa manga utaw? Unu, lekat adti Tyumanem aw olo' lekat adti utaw? Na, tubaga aku mayu.” \v 31 Aw mig-usip-usipay silan, “Unu ya un tadun tubag kanan? Kun tubagen tadun na ‘lekat adti Tyumanem,’ maglong sakanan kanaten, ‘Ananga' wala' kamu pangintu-u kanan?’ \v 32 Aw kun tubagen tadun ‘lekat adti utaw,’ na, unun tadun yan?” Nyallek silan sa manga utaw na migbantay kanilan dun ni Témplo, kay pyangintu-uwan na kadég na utaw na si Juan propita sakanan na Tyumanem. \v 33 Yanagaw tyumubag silan kan Jisus, “Enday, wala' nami ka-ede-i.” \p Aw miglong si Jisus kanilan, “Dili' ta kamu uman ubatan kun singalan ya nyatag kanak sa katundanan na ma-imo' ku ya maynan.” \c 12 \s Ya pundinganan sa sa-up adti parasan \p \v 1 Aw migpalekat si Jisus mig-ubat-ubat adti manga magdadumala͡ay sa manga Judiyu magi sa pundinganan, law nan, “Awun sambuk na tagtun sa lupa' na migpatanem sa madég na balagen na paras, aw dayaw nan yeiy pigpalibedan na alad. Aw migpa-imo' sakanan sa pigisanan sa manga bunga na paras. Aw migpatulluk uman sa matas na tunggu-anan. Pagkatigkas yan, pigpasa-upan nan ya parasan nan. Aw nyanaw sakanan adti sambuk na banwa. \v 2 Pagdateng na allaw na migpa-ipu' da sa bunga na paras, migsugu' ya tagtun sa sambuk na sugu-anen nan adti manga pigpasa-up sa parasan kay kaliman nan kamangen ya kanan bagi'. \v 3 Manang pagdateng na sugu-anen nan dun, pigdulus nilan baling, aw byadasan pyanumbag, aw pigpa-uli' nilan na wala' ya dyala. \p \v 4 “Aw migsugu' da uman na tagtun ya sambuk na sugu-anen nan. Manang wala' nilan basabasayi, aw pigbunalan baling nilan ya ulu nan. \v 5 Tigkas yan, pigsugu' pa nan uman ya sambuk na sugu-anen aw pigpatay nilan. Aw madég pa uman ya pigsugu' nan. Ya eped piglabet nilan aw ya eped pigpatay. \p \v 6 “Na, awun dakman sambuk na wala' pa nan sugu-a. Yan ya ise' nan na eseg na to-o nan pigginawa͡an. Miglong ya tagtun adti anenganeng nan, ‘Kun ise' ku ya madtu, un nilan yan basa͡an.’ Yanagaw pigsugu' nan ya kanan ise'. \v 7 Manang sa pagkita' na manga sa-up kanan, miglong silan, ‘Ini ya ise' na tagtun! Na! Naten sakanan patayen aw matagtun da tadun ya parasan na un ayawan kanan.’ \v 8 Yanagaw pigdulus nilan sakanan aw pigpatay nilan. Tigkas yan, pig-agbel nilan ya lawas nan adti luwa' na parasan.” \p \v 9 Aw miglong si Jisus, “Na, unu ya imo-un na tagtun sa parasan? Kadtuwan nan ya manga sa-up aw alag nan saba patayen! Aw pasa-up nan ya parasan adti eped na manga utaw. \v 10 Ananga' wala' mayu kalabeti ya pigpasulat na Tyumanem asini muna? \q1 ‘Ya dakula' na batu na iman na manga panday aw wala' ya guna, \q1 yan baling ya batu na sumalem na nya-imo' tullukanan sa dakula' na balay. \q1 \v 11 Ya pig-imo' yeiy na Tyumanem to-o madyaw \q1 aw nyakapa-enneng-enneng kanaten.’ ”\f * 12:11 Mabasa yeiy adti Salmo 118:22-23. \f* \p \v 12 Pagdengeg na manga magdadumala͡ay sa manga Judiyu sa pundinganan ni Jisus, kya-ede-an nilan na silan ya pigpalabet nan. Aw kaliman nilan galu dakepen si Jisus manang nyallek silan sa manga utaw dun. Yanagaw pig-indegan da nilan sakanan. \s Ya usip sa pagbayad sa buwis \p \v 13 Wala' kadugay, pigsugu' na manga magdadumala͡ay sa manga Judiyu adti kan Jisus ya eped na manga Parisiyo aw manga utaw na lekat adti partido ni Hérodés. Kay kaliman nilan kalitagan si Jisus dun ni tubag nan. \v 14 Aw sa pagdateng nilan dun, miglong silan kanan, “Kay Magpalna-uway, kya-ede-an nami na ya kadég na piglong mu alag matinaw, aw wala' ya pigkibang mu sa manga utaw pangkay singalan pa silan. Aw gayed mu pigpalna-u ya tengteng pagkaliman na Tyumanem. Yanagaw, awun usip nami kanmu. Adti kanmu anenganeng, unu, pigtumbay adti Uldin tadun na manga Judiyu ya pagbayad sa buwis adti kan César aw dili'?” \v 15 Manang kya-ede-an ni Jisus ya pagtallalingu nilan, yanagaw law nan kanilan, “Ananga' aku mayu tanda-en? Dalayi aku na kuwalta pada tanawun ku.” \v 16 Aw pigdala͡an nilan si Jisus na kuwalta, aw pig-usip nan silan, “Kan yeiy gya ya ini? Aw kan yeiy uman ngalan ya nyakasulat asini kuwalta?” Tyumubag silan, “Kan César.” \v 17 Aw miglong si Jisus kanilan, “Na, atagan mayu adti kan César ya umba' sa kan César aw atagan adti Tyumanem ya umba' sa Tyumanem.” Aw to-o silan nya-enneng-enneng sa tubag nan. \s Ya usip na manga Sadusiyo kan Jisus sa pagkataw na utaw \p \v 18 Pagkatigkas yan, awun manga Sadusiyo na dyumulud kan Jisus. Na, wala' silan pangintu-u na awun pagkataw na manga utaw lekat adti pagkamatay. Yanagaw nyusip silan kanan, \v 19 “Kay Magpalna-uway, pigsulat kanaten ni Moysis asini muna ya sugu' yeiy adti Uldin tadun: ‘Kun awun eseg na nyatay, aw kun wala' silan ya ka͡ubayan nan paka-ise', pangugnanen na inulug na eseg ya nyabalu pada ya mangayse' nilan ma-imo' da buwadbuwad na inulug nan na nyatay da.’ \f * 12:19 Mabasa yeiy adti Déutéronomiyo 25:5. \f* \v 20 Na, awun pitu ya mangkaylug na eseg. Ya magulang sa kadég nilan, nyangugnan sa ka͡ubayan. Manang wala' silan paka-ise'. Aw nyatay ya eseg yan. \v 21 Yanagaw ya balu pigpangugnan da na mangud na eseg nan, manang wala' uman silan paka-ise' aw uman da nyatay ya eseg yan. Aw maynan uman ya nya-imo' adti katlu na kaylug nan. \v 22 Ya tagsambuksambuk na mangkaylug nyabus nyangugnan sa ka͡ubayan na magulang nilan, aw pangkay pitu silan manang alag silan nyatay na wala' paka-ise'. Pagkatigkas yan, nyatay da uman ya ka͡ubayan. \v 23 Ya usip nami kanmu: Pagdateng da na allaw na pagmataw sa manga utaw lekat adti nyangkamatay, singalan ya tengteng eseg na ka͡ubayan yan? Kay awun pitu ya eseg na nyangugnan kanan.” \p \v 24 Aw tyumubag si Jisus kanilan, “Yan saba ya du-an na nyangkasayep kamu, kay wala' mayu kalabeti ya pigpasulat na Tyumanem asini muna aw wala' mayu uman ka-ede-i ya katulus nan. \v 25 Kay dun ni allaw na matawun ya manga utaw lekat adti pagkamatay, dili' da silan mangugnan, kasiling saba na anghil na awun ni tas na langit. \v 26 Aw ya pagmataw sa manga utaw lekat adti pagkamatay, unu, wala' ka' mayu kabasa dun ni pigsulat ni Moysis ya piglong na Tyumanem lekat adti tagbi' na kawuy na lyumaga? Ini ya piglong nan: ‘Aku ya Tyumanem ni Abraham, aw ya Tyumanem ni Isaak, aw ya Tyumanem ni Jakub.’\f * 12:26 Mabasa yeiy adti Éxudo 3:6.\f* \v 27 Yan ya kakawasan nan, pangkay nyatay da silan manang adti asdangan na Tyumanem kenne' na utaw pa silan aw gayed nilan pigsimba ya Tyumanem. Alag kamu nyangkasayep!” \s Ya sugu' na to-o matas \p \v 28 Na, awun sambuk na magpalna-uway sa Uldin na migpakanyeg sa balawbalaw nilan. Pagdengeg nan sa tubag ni Jisus na to-o madyaw, nyusip sakanan uman, law nan, “Unu ya to-o matas na sugu' na Tyumanem?” \v 29 Tyumubag si Jisus kanan, “Yéiy ya sugu' na to-o matas: ‘Kamu na manga utaw na Isra-él, dayaw mayu pakanyegi! Ya Tyumanem na kanaten Pangulu sambuk da. \v 30 Ginawa͡an mu ya Tyumanem na kanmu Pangulu sa kadakula' na pagka-utawun mu, aw sa kadakula' na ginawa mu, aw kadakula' na anenganeng mu, aw kadakula' na kabagseg mu.’\f * 12:30 Mabasa yeiy adti Déutéronomiyo 6:4-5.\f* \v 31 Aw yeiy ya kadwa na sugu' na to-o matas: ‘Ginawayi ya eped mu na utaw kasiling na pagginawa mu sa kanmu pagka-utawun’. \f * 12:31 Mabasa yeiy uman adti Libitiko 19:18, aw Matiyo 19:19, aw Juan 13:34, aw Roma 13:9, aw Galacia 5:14, aw Santiago 2:8.\f* Wala' da ya eped na sugu' na matas pa sa duwa yeiy.” \v 32 Miglong pa uman ya magpalna-uway sa Uldin adti kan Jisus, “Kay Magpalna-uway, matinaw saba ya tubag mu kay miglong kaw, ‘Ya Tyumanem sambuk da, aw wala' ya eped.’ \v 33 Aw matinaw uman ya piglong mu na to-o matas ya sugu' na ginawa͡an ya Tyumanem sa kadakula' na pagka-utawun, aw sa kadakula' na anenganeng, aw sa kadakula' na kabagseg, aw ginawa͡an ya eped na utaw kasiling na pagginawa sa kanaten pagka-utawun. Ya pagtuman sa duwa ya sugu' yeiy, to-o pa saba matas kay sa kadég na dugsu' adti Tyumanem.”\f * 12:33 Mabasa yeiy adti Osiyas 6:6 aw 1 Samwél 15:22.\f* \v 34 Pagdengeg ni Jisus na matinaw ya tubag nan, miglong sakanan, “Malapit da kaw maka-akup adti Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem.” Aw lekat dun, wala' da ya utaw na nyaka-eles nyusip kan Jisus. \s Singalan ya Kristu? \p \v 35 Talana ni Jisus migpalna-u dun ni pamanag na Témplo, miglong sakanan adti manga utaw na migpakanyeg, “Ya manga magpalna-uway sa Uldin, ananga' gayed silan maglong na ya Kristu, yan ya buwadbuwad ni Dabid? \v 36 Kay si Dabid saba ya miglong magi sa Ispiritu Santo asini muna, law nan: \q ‘Miglong ya Tyumanem adti kanaken Pangulu: \q “Ingkud kaw apit adi kalintu ku menda' na mabus ku degen ya manga po-on mu \q aw alag ku silan betang adti salad na siki mu.” ’ \f * 12:36 Mabasa yeiy adti Salmo 110:1.\f* \m \v 37 Na, dun da si Dabid paglong na ya Kristu yan ya kanan Pangulu. Yanagaw kun pigtawag ni Dabid ya Misiyas na ‘Pangulu,’ pig-unu na Misiyas ya pagka-imo' buwadbuwad ni Dabid?” Aw madég ya migpakanyeg kan Jisus, aw to-o silan migleya sa palna-u nan. \s Ya malat na bet na manga magpalna-uway sa Uldin na manga Judiyu \p \v 38 Aw dun ni palna-u nan, miglong pa uman si Jisus, “Magpakatadeng kamu sa manga magpalna-uway sa Uldin. Magkalim silan magsut sa manga malawig na sa-ul. Aw yan ya pagleya͡an nilan ya pagbasa͡an na manga utaw adti manga palingki. \v 39 Aw dun uman ni manga sinagoga aw manga dakula' na pista, pagkaliman nilan ya mingkud adti ingkudanan na manga dengganen. \v 40 Madugay silan magpanawagtawag pada kita-en na manga utaw, manang pig-agaw baling nilan ya ka-unan na manga balu. Ya manga utaw yeiy, silan ya dumawat sa mabegat to-o na pa-emel-emel na Tyumanem.” \s Ya pig-atag na balu adti Tyumanem \p \v 41 Talana ni Jisus nyingkud malapit adti uluganan sa kuwalta dun ni Témplo, pigtandawan nan ya madég na utaw na nyan-ulug sa kuwalta. Aw awun manga mayaman na nyan-ulug sa madég na kuwalta. \v 42 Aw dyumateng ya sambuk na ka͡ubayan na balu na wala' ya pagkamangan, aw mig-ulug uman sa duwa ya sinsilyo na tagbi' to-o ya alaga'. \v 43 Pigtawag ni Jisus ya kanan manga umagakan, law nan, “Matinaw saba ya un ku paglongun kamayu: Ya balu iyan pangkay wala' ya pagkamangan nan, manang dakula' pa ya kanan pig-atag kay sa kadég na utaw na nyatag sa madég na kuwalta. \v 44 Kay ya kanilan pig-atag, sobla la olo' na kuwalta nilan, manang ya ka͡ubayan iyan, pig-ubus nan pig-atag ya kadakula' na nyatagtun nan.” \c 13 \s Ya pagpa-ede' ni Jisus na un kalaten ya Témplo \p \v 1 Na, pagluwa' da ni Jisus adti Témplo, miglong kanan ya sambuk na umagakan nan, “Kay Magpalna-uway, tandawi ya manga mangkabakla' na batu na pig-imo' Témplo! To-o madyaw ya pagka-imo' na kadég!” \v 2 Aw miglong si Jisus, “Ya Témplo na pigkita' mayu adun aw eped pa iyan ni pamanag, dumateng ya allaw na mabus silan magkalat. Ya manga mangkabakla' na batu na pig-ilantulantu iyan, ya kadég yeiy alag saba mangkagettan.” \s Ya manga pagti-is aw kalugan na un dumateng \p \v 3 Pagkatigkas yan, tyumukud si Jisus adti Buntud na Manga Olibo dun ni dipag na Témplo aw nyingkud dun. Aw dyumulud kanan si Pédro, si Santiago, si Juan aw si Andrés, aw nyusip silan kan Jisus, \v 4 “Ubati kami kun kinunu katuman ya kadég na piglong mu kakayna. Aw unu ya pangilala na agpet da ya allaw yan?” \v 5 Aw tyumubag si Jisus, “Magpakatadeng kamu pagaw awun magpasuway kamayu. \v 6 Kay awun madég na utaw na un dumateng na dumala sa kanak ngalan aw maglong silan, ‘Aku saba ya Misiyas’ aw madég ya gawayan nilan. \v 7 Aw makadengeg kamu sa manga dakula' na tanam na malapit adti kamayu aw manga ubat-ubat uman sa tanam adti eped na manga banwa, manang dili' kamu magkallek. Ka-ilangan una ma-imo' ya kadég yeiy manang beke' pa nan ya katigkasan. \v 8 Kay ya sambuk na nasud manubbuk sa eped na nasud, aw ya sambuk na kasakupan tumanam sa eped na kasakupan. Awun manga linug adti madég na banwa aw dumateng ya dakula' na getem. Aw olo' pa yan pagpalekat sa pagti-is na un dumateng, kasiling na ka͡ubayan na bagu pyetesan. \p \v 9 “Magpakatanaw kamu! Kay awun manga utaw na malim maglimanda aw magdala kamayu adti usayanan. Aw badasan kamu nilan na lalabet dun ni seled na sinagoga nilan. Asuntu sa pagpangintu-u mayu kanak, un kamu nilan pa-indegen adti asdangan na manga gubirnador aw manga hari', aw dun da kamu pakaselat pagpa-ede' kanilan sa Madyaw na Ubat-ubat kanak. \v 10 Aw sa dili' pa dumateng ya katigkasan, ka-ilangan una pa-ede' adti kadég na manga banwa ya Madyaw na Ubat-ubat. \v 11 Yanagaw kun pandakepen kamu aw pan-usipen na mag-usayay, dili' magkakamang ya ginawa mayu sa un mayu tubag. Kay dun ni udas yan, ya Ispiritu Santo yan ya maggagad sa kamayu anenganeng sa un mayu tubag kanilan. \p \v 12 “Dun ni manga allaw yan, awun manga mangkaylug na magtumbay sa inulug nan adti manga po-on pada patayen. Aw maynan uman awun manga ama na magtumbay sa kanilan ise' na patayen. Aw awun manga ise' na matu sa mangkatikadeng nilan aw magtumbay kanilan adti manga po-on pada patayen. \v 13 Aw dumutan kamu na madég na manga utaw asuntu sa pagdalug mayu kanak. Manang pangkay singalan ya magpadeleg dun ni pagpangintu-u nan kanak taman adti katigkasan, yan saba ya utaw na paluwa-en na Tyumanem. \s Ya to-o kallekanan na un dumateng \p \v 14 “Na, dun ni manga allaw yan, awun kita-en mayu na to-o malatay aw kallekanan adti seled na Témplo na Tyumanem na dili' galu umba' kita-en dun. Aw kamu na magbasa, kalabetan galu mayu ya kakawasan.\f * 13:14 Mabasa yeiy adti Danyél 12:5-13.\f* Kun kita-en da mayu ya maynan adti Témplo, kamu na awun ni Judiya, maksay kamu palaguy adti manga buntud. \v 15 Kun awun utaw adti luwa' na balay, dili' da sakanan magliku' adti seled na un kumamang sa pangkay unu. \v 16 Aw kun awun utaw na magtalabahu adti pawa' nan, dili' da sakanan mag-uli' na un mangay sa kadégkadég nan. \v 17 Makalalat ya manga ka͡ubayan na mabdes aw ya manga kalmukan dun ni manga allaw yan. \v 18 Panawagtawag kamu adti Tyumanem na dili' yeiy galu ma-imo' dun ni bulan na to-o maniki'. \v 19 Kay dun ni manga allaw yan, ya un kagamakan na manga utaw to-o pa yeiy mabegat kun pa-unawa sa manga kyagamakan na manga utaw asini tas na lupa' lekat pa na pag-imo' na Tyumanem sa kadakula' na banwa aw pangkay sa manga dumadateng pa. \v 20 Kun wala' pa na Tyumanem uwa-i ya manga allaw yan na to-o malug, wala' ya utaw na masama' asini tas na lupa'. Manang asuntu sa kallat nan sa manga utaw na pigpamalli' nan, wala' nan pakadugaya ya manga allaw yan. \p \v 21 “Aw dun ni manga allaw yan, kun awun utaw na maglong kamayu, ‘Tanawa! Ini la ya Kristu!’ aw maglong ya sambuk, ‘Awun da kunu ya Kristu!’ Manang dili' mayu silan pagpangintu-uwan. \v 22 Kay awun dumateng na sallong kunu Kristu. Aw awun uman dumateng na sallong kunu manga propita na Tyumanem. Magpakita' silan sa manga pangilala aw milagru pada pasuwayen ya manga pigpamalli' da na Tyumanem kun mabatug. \v 23 Yanagaw magpakatanaw kamu! Pig-ubatan ta kamu dadan sa kadég yeiy pada ka-ede-an da mayu. \p \v 24 “Na, pagkatigkas da na dakula' na manga kalugan yan dun ni manga allaw yan, ya sega aw bulan dili' da matag sa kalalamdag. \v 25 Aw mangkolug ya madég na manga bitun. Mangkatangkeg ya kadég na awun ni balintenga-an magi sa katulus na Tyumanem. \v 26 Aw pagkatigkas yan, aku na Ise' na Utaw lumiku' na kita-en dun ni labun na ka-agadan na dakula' na kalalamdag aw katulus na pagka Tyumanem ku. \v 27 Aw sugu-un ku ya manga anghil aw madtu silan ni silatan aw adti sallepan aw adti balabagan na kadakula' na banwa, aw un nilan angayen aw pantipunun ya manga utaw na pigpamalli' da ku. \p \v 28 “Na, anenganenga mayu ya pundinganan sa kawuy na igira: Kun ya sanga manalingsing aw dumawun da, ka-ede-an mayu na agpet da ya manga bulan na to-o mapasu'. \v 29 Aw maynan uman, kun kita-en mayu ya kadég na piglong ku kamayu, dun da mayu ka-ede-i na malapit da ya pagliku' ku. \v 30 Matinaw ya un ku paglongun kamayu: Ya manga utaw asini tas na lupa' adun na allaw yeiy, dili' pa silan mabus mangkamatay menda' na matuman ya kadég na piglong ku. \v 31 Pangkay kun ma-uman ya langit aw ya kadakula' na banwa manang ya manga tingeg na piglong ku dili' saba ma-uman. \p \v 32 “Na, ya allaw aw udas na pagliku' ku, wala' ya utaw na nyaka-ede'. Yan olo' ya nyaka-ede' ya Ama ku na awun ni tas na langit. Pangkay ya manga anghil, aw pangkay aku uman na Ise' nan wala' paka-ede'. \v 33 Yanagaw magpakatanaw kamu! Aw gayed kamu pagtagilan! Kay wala' mayu ka-ede-i kun kinunu ya pagliku' ku. \v 34 Kasiling na eseg na un manaw adti mawat na banwa, pigtaligu nan ya kanan balay adti manga sugu-anen nan. Piglongan nan ya tagsambuksambuk kanilan sa un nilan imo-un. Aw pigsugu' nan ya magtatunggu-ay sa tatakep na gayed sakanan magpakatanaw. \v 35 Maynan uman kamu, gayed kamu magpakatanaw kay wala' mayu ka-ede-i kun kinunu ya pag-uli' na tagtun sa balay, pangkay ambung, aw tenga-tenga' na gabi, aw pagtaga-uk da na manuk aw kun paka͡allawunun. \v 36 Pagaw maksay dumateng ya tagtun aw kasaban kamu nan na nyampakatulug. \v 37 Yanagaw yeiy ya piglong ku kamayu aw paglongun ku adti kadég na utaw: ‘Gayed kamu magpakatanaw.’ ” \c 14 \s Ya palpa sa pagpatay kan Jisus \p \v 1 Na, dakman duwangallaw magpalekat da ya Pista na Paglabay na Anghil na Tyumanem aw ya Pista na Pan na Wala' Patulina.\f * 14:1 Mabasa adti Éxudo 12 ya pagpa-ede' sa duwa ya pista ini. Dun ni allaw ni Jisus, migdengan migpalekat ya duwa ya pista. Sanggabi olo' ya Pista na Paglabay na Anghil na Tyumanem, aw sangka simana ya Pista na Pan na Wala' Patulina.\f* Ya manga mangkatas na magdadugsu-ay aw manga magpalna-uway sa Uldin na manga Judiyu, gayed silan mig-anenganeng kun unun nilan ya pagdakep kan Jisus na tagu-tagu', kay kaliman nilan patayen sakanan. \v 2 Manang miglong silan, “Dili' tadun yeiy imo-un sa allaw na Pista pagaw magubut baling ya manga utaw.” \s Ya pag-asag na ka͡ubayan sa manimbo' adti ulu ni Jisus \p \v 3 Na, si Jisus aw ya manga umagakan nan nyadtu silan ni baranggay na Bétaniya. Aw kyuman silan adti balay ni Simon na awun ibung idtu muna. Talana ni Jisus kyuman, dyumulud kanan ya sambuk na ka͡ubayan na dyumala sa sabuy na pig-imo' lekat adti batu na alabastro, aw adti seled awun to-o manimbo' na pigngalanan na nardo. Aw dakula' to-o ya alaga' kay wala' ya nyakadali'. Pigbukasan nan ya sabuy aw pig-asagan nan ya ulu ni Jisus. \v 4 Manang ya manga utaw dun, sa pagkita' nilan sa pig-imo' na ka͡ubayan yan, ya eped kanilan to-o nyadaman aw miggumudgumud, law nilan, “Syapadan ya manimbo' iyan! \v 5 Kay ya alaga' nan sangaka͡umay na utaw talabahuwan, aw kun piggalin pa yeiy, ya kuwalta atag galu adti manga utaw na wala' ya pagkamangan.” Aw to-o nilan pigsala' ya ka͡ubayan yan. \v 6 Manang miglong si Jisus kanilan, “Pabaya-i mayu sakanan. Ananga' mayu sala-en? Madyaw saba ya pig-imo' nan kanak. \v 7 Ya manga utaw na wala' ya pagkamangan gayed mayu pig-iyeped, aw pangkay kinunu mayu silan tabangan mabatug mayu saba. Manang aku, dili' da aku madugay asini sayid mayu. \v 8 Ya ka͡ubayan ini, pig-imo' nan ya kanan mabatug pada mamasa kanak. Aw dun ni pag-asag nan sa manimbo' asini lawas ku, yan ya palangad pagtagilan nan dadan sa kanak lebeng. \v 9 Matinaw saba ya un ku paglongun kamayu: Pangkay ayin pa-ede-an ya Madyaw na Ubat-ubat adti kadakula' na banwa, gayed uman ubat-ubat ya pig-imo' nan kanaken pada dili' sakanan kalingawan.” \s Ya paglubid ni Judas kan Jisus \p \v 10 Na, dun ni sampulu' tag duwa ya umagakan ni Jisus, ya sambuk kanilan si Judas Iskariyoti. Aw nyadtu sakanan adti manga mangkatas na magdadugsu-ay pada lubidan si Jisus. \v 11 Pagdengeg nilan sa tud nan, migleya to-o silan, aw pigpakangan nilan si Judas na atagan nilan sakanan na kuwalta. Yanagaw tyumagad si Judas sa selat pada lubidan nan si Jisus adti kanilan. \s Ya pagpangiyambung ni Jisus eped ya kanan manga umagakan \p \v 12 Na, dyumateng da ya tagna' na allaw na Pista na Pan na Wala' Patulina. Yeiy ya allaw na magsi-iyaw ya manga Judiyu sa nati na karniro na un nilan kanen dun ni pangiyambungay sa Pista na Paglabay na Anghil na Tyumanem. Nyusip kan Jisus ya manga umagakan nan, law nilan, “Ayin ya kaliman mu pakadtuwan kanami pada tagilanen kanmu ya pangiyambungay sa Pista?” \v 13 Yanagaw pigsugu' ni Jisus ya duwa ya umagakan nan, law nan, “Kadtu kamu ni Jérusalim. Pagdateng mayu dun, awun sumungun kamayu na sambuk na eseg na dumala sa sibulan na syeledan na tubig. Agad kamu kanan. \v 14 Aw sa pagseled nan adti balay, paglonga mayu ya tagtun sa balay yan, ‘Nyamene' ya Magpalna-uway: Ayin kunu ya tambi' na un nan pagkanan sa pangiyambungay sa Pista eped nan ya kanan manga umagakan?’ \v 15 Aw pakita' nan kamayu ya dakula' na gibalayan adti kadwa na kansad na balay na dadan da nilan pigtagilan. Aw dun da kamu pag-imo' sa pangiyambungay tadun.” \v 16 Yanagaw nyanaw ya duwa ya umagakan ni Jisus adti syudad. Aw pagdateng nilan dun, kyinita' nilan ya kadég na piglong ni Jisus kanilan. Aw pigtagilan nilan ya pangiyambungay sa Pista na Paglabay na Anghil na Tyumanem. \p \v 17 Aw sa pagkamagsiklep da, dyumateng si Jisus aw ya sampulu' tag duwa ya umagakan nan. \v 18 Aw sa talana nilan kyuman, miglong si Jisus kanilan, “Matinaw saba ya un ku kamayu paglongun: Awun sambuk kamayu asini eped ku kyuman na un maglubid kanak.” \v 19 Pagdengeg na manga umagakan nan, migkalat to-o ya ginawa nilan. Aw nyusip ya tagsambuksambuk kanilan, “Unu, beke' ku ya pyalabet mu?” \v 20 Aw tyumubag si Jisus kanilan, “Dun ni kamayu na sampulu' tag duwa, awun sambuk na tyumugmuk sa pan eped ku asini lipung ini na yan ya un maglubid kanak. \v 21 Aku na Ise' na Utaw un saba patayen kasiling na dadan da pigpasulat asini muna. Manang malatay ya un datengan na utaw na maglubid kanak. Madyaw pa baling kanan ya wala' ka͡utaw asini tas na lupa'.” \p \v 22 Talana nilan kyuman, migkamang si Jisus sa pan aw pigpasalamatan nan ya Tyumanem. Tigkas yan, pigtenga-tenga' nan ya pan aw pigpan-atag nan adti manga umagakan nan aw law nan, “Dawata mayu aw kana. Yéiy ya kanak lawas.” \v 23 Pagkatigkas yan, pigkamang nan uman ya tabu' na pigseledan sa bino aw pigpasalamatan nan ya Tyumanem. Aw pigdimil nan kanilan ya tabu', aw nyinem ya tagsambuksambuk kanilan. \v 24 Aw piglongan nan silan, “Yeiy ya kanak dugu' na un pa-iligen pada sa kadég na manga utaw. Magi sa dugu' ku, yan ya magpa-iganget sa bagu na pakang na Tyumanem. \v 25 Matinaw saba ya un ku paglongun kamayu: Dili' da ku salutun ya minem sa bino na paras menda' sa allaw na adtu la aku inem sa bagu na bino adti Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem.” \v 26 Pagkatigkas ni Jisus maglong, migdalangan silan sa pagdeyen adti Tyumanem. Aw pig-indegan nilan ya Jérusalim aw tyumukud silan adti Buntud na Manga Olibo. \s Ya pagpa-ede' ni Jisus na balyaw sakanan ni Pédro \p \v 27 Aw sa dun pa silan ni dalan, miglong si Jisus kanilan, “Ayawan aku na kadég mayu. Kasiling na pigpasulat dadan na Tyumanem: \q1 ‘Patayen ku ya magdadiyaga͡ay \q1 aw magpanbeklag ya manga karniro nan.’ \f * 14:27 Mabasa yeiy adti Zakariyas 13:7.\f* \m \v 28 Manang mataw aku lekat adti pagkamatay. Aw muna aku kamayu adti Galilya.” \v 29 Aw miglong si Pédro kanan, “Pangkay ayawan kaw na kadég nilan, manang aku, dili' ta kaw ayawan!” \v 30 Aw miglong si Jisus kanan, “Matinaw saba ya un ku paglongun kanmu: Kagaya na gabi, sa dili' pa tumaga-uk ya manuk na makadwa, balyaw aku mu na makatlu.” \v 31 Manang gayed uman miglong si Pédro, “Beke' yan! Pangkay patayen pa aku nilan eped mu, manang ya magbalyaw kanmu, dili' ku yan ma-imo'!” Aw maynan uman ya piglong na kadég na manga eped nan. \s Ya pagpanawagtawag ni Jisus dun ni Gétsémani \p \v 32 Na, dyumateng si Jisus aw ya manga umagakan nan adti banwa na pigngalanan na Gétsémani. Aw miglong si Jisus kanilan, “Ingkud da kamu asini talana ku adtu manawagtawag.” \v 33 Manang pigpa-agad nan si Pédro, aw si Santiago, aw si Juan. Aw wala' katingen ya anenganeng ni Jisus, aw to-o migkalat ya ginawa nan. \v 34 Aw piglongan nan silan, “Liwan na un da aku matay sangadi sa kakalatan na ginawa ku. Pagtagad pa kamu asini aw pagpulaw kamu.” \p \v 35 Aw migpa-awat si Jisus kanilan tagbi'. Aw lyumuhud sakanan adti lupa' aw nyanawagtawag adti Tyumanem na kun mabatug, dili' galu dumateng adti kanan ya pagti-is, \v 36 law ni Jisus, “Kay Ma', mabatug mu saba ya pangkay unu. Kun kaliman mu, kamanga beg kanak ya pagti-is na un ku ka-agiyan. Manang beke' na kanak pagkaliman ya matuman. Yan baling ya matuman ya kanmu pagkaliman.” \p \v 37 Pagliku' ni Jisus adti tulu ya umagakan nan, kyinita' nan na nyampakatulug da silan. Yanagaw piglongan nan si Pédro, “Kay Simon, ananga' kaw makatulug? Unu, dili' mu mabatug ya pagpulaw pangkay da olo' sangka udas? \v 38 Pagpulaw kamu aw panawagtawag kamu pada dili' kamu degen na pagtanda'. Kaliman galu na utaw ya manawagtawag, manang pigdeg baling na kalumay na kanan lawas.” \v 39 Aw migpa-awat da uman si Jisus kanilan aw nyanawagtawag adti Ama nan, aw pigsalut nan ya tagna' na panawagtawag nan. \p \v 40 Aw lyumiku' pa salut si Jisus adti kanilan, aw kyinita' nan na uman da silan nyampakatulug, kay to-o silan pigtudtud. Aw wala' nilan ka-ede-i kun unu ya un nilan tubag kanan. \v 41 Aw katlu ni Jisus lyumiku' adti kanilan, piglongan nan silan, “Unu, kenne' pa mayu kyumulang aw nyakatulug? Umba' da yan! Dyumateng da ya udas na ya Ise' na Utaw un lubidan aw tumbay adti manga makasasala'. \v 42 Pagbangun kamu! Kitadun da! Iyan da ya utaw na un maglubid kanak.” \s Ya pagdakep kan Jisus \p \v 43 Sa talana pa ni Jisus miglong, dyumateng si Judas Iskariyoti. Sambuk sakanan dun ni sampulu' tag duwa ya umagakan ni Jisus. Eped nan ya madég na utaw na nyandala sa kampilan aw babunal. Pigsugu' silan na manga mangkatas na magdadugsu-ay, aw manga magpalna-uway sa Uldin, aw manga magdadumala͡ay sa manga Judiyu. \v 44 Na, dadan da silan ni Judas pigpa-ede' sa pangilala, law nan, “Ya utaw na alekan ku, yan ya dakepen mayu. Pa-agadan mayu aw dayaw mayu tunggu-i.” \v 45 Yanagaw pagdateng nilan dun, dyumulud si Judas adti kan Jisus aw miglong, “Kay Magpalna-uway!” Aw pig-alekan nan si Jisus. \v 46 Aw tigkan nilan pigdulus si Jisus aw pigdakep nilan. \p \v 47 Aw ya sambuk na utaw na malapit dun, pigtagnus nan ya kanan kampilan, aw pigtibas nan ya sugu-anen na pangulu na manga magdadugsu-ay, aw nya-ilap ya talinga nan. \v 48 Aw tigkas yan, miglong si Jisus adti manga utaw na migdakep kanan, “Ananga' kamu dumala sa manga kampilan aw babunal? Kasiling kamu na migdakep sa ribildi! \v 49 Kada allaw awun aku ni Témplo migpalna-u, aw wala' aku mayu dakepa. Manang ka-ilangan na ma-imo' yeiy pada matuman ya pigpasulat dadan na Tyumanem.” \v 50 Aw ya manga umagakan ni Jisus, nyabus silan nyampamalaguy aw pig-ayawan nilan si Jisus. \p \v 51 Awun sambuk na bata' na dyumalug adti moli ni Jisus, aw olo' migkulimot sa kayab. Pigdakep galu uman nilan, \v 52 manang kya-ayawan ya kayab nan aw nyakapalaguy sakanan na wala' ya kadégkadég. \s Ya pagdala kan Jisus adti asdangan na manga mag-usayay \p \v 53 Pagkatigkas yan, pigpa-agad nilan si Jisus adti balay na pangulu na manga magdadugsu-ay. Aw migpangkatipun dun ya kadég na mangkatas na magdadugsu-ay, aw manga magdadumala͡ay sa manga Judiyu, aw manga magpalna-uway sa Uldin. \v 54 Aw dyumalug si Pédro kanilan manang migpa-awatawat kan Jisus aw taman da olo' sakanan dun ni pamanag na balay na pag-usayan. Aw talana nilan adti seled, nyingkud si Pédro dun ni sayid na manga magtatunggu-ay malapit dun ni atulun kay nyanalang sakanan. \v 55 Na, adti seled, dun ya manga mangkatas na magdadugsu-ay aw ya kadég na matas na mag-usayay. Aw gayed silan nyaninaw sa utaw na magtanemtanem sa mabegat na sala' adti kan Jisus, manang wala' ya kyinita' nilan na puliba na umba' sakanan patayen. \f * 14:55 Ya mangkatas na mag-usayay na manga Judiyu, wala' ya katundanan nilan mag-ukum sa utaw na patayen. Olo' gubirnador na taga Roma ya awun katundanan mag-ukum sa utaw na patayen.\f* \v 56 Pangkay awun madég na utaw na migmatinaw sa galu' adti kanan, manang wala' pag-unawa ya ubat-ubat nilan. \p \v 57 Aw awun uman manga eped na utaw na nyindeg adti asdangan na kadég nilan aw migmatinaw silan sa galu' adti kan Jisus, law nilan, \v 58 “Dyengeg nami ya utaw yeiy na miglong, ‘Kalaten ku ya Témplo ini na pig-imo' na utaw, aw seled na tulungallaw, pa-indegen ku ya bagu na wala' imo-a na utaw.’ ” \v 59 Pangkay maynan ya pig-ubat nilan, manang kenne' na wala' pag-unawa ya piglong nilan. \p \v 60 Pagkatigkas yan, nyindeg ya pangulu na manga magdadugsu-ay adti asdangan na kadég, aw nyusip kan Jisus, “Unu, wala' ya tubag mu sa diklamu nilan kanmu?” \v 61 Manang wala' si Jisus tubag kanan. Aw pig-usip da nan uman, “Unu, ikaw ka' ya Kristu, ya Ise' na Tyumanem na To-o Pagdeyen?” \v 62 Aw tyumubag si Jisus, “E-e, aku saba. Aw kita-en mayu aku na Ise' na Utaw na mingkud apit adti kalintu na Tyumanem na To-o Matulus. Aw kita-en aku mayu uman na lumiku' na ka-agadan na manga labun.” \p \v 63 Pagdengeg na pangulu na manga magdadugsu-ay sa tubag ni Jisus, pigkésé' nan ya kanan sa-ul kay to-o sakanan nyadaman, aw miglong, “Ananga' pa kitadun maninaw sa eped na un magmatinaw? \v 64 Dyengeg da mayu saba ya piglong nan na malatay adti Tyumanem. Migpa-unawa sakanan sa Tyumanem! Na, unu ya kamayu pagbaya'?” Yanagaw, pig-ukuman nilan si Jisus na umba' sakanan patayen. \f * 14:64 Dun ni Uldin na manga Judiyu, pangkay singalan ya maglong sa malatay adti Tyumanem, patayen saba ya utaw yan. Mabasa yeiy adti Libitiko 24:16.\f* \p \v 65 Aw ya eped kanilan migpalekat mig-eleb-eleb kan Jisus. Aw pigtampeng nilan ya mata nan aw pigbadasan nilan na sumbag, aw law nilan, “Na, ubatan kanami kun singalan ya migsumbag kanmu!” Tigkas yan, pigkamang na manga magtatunggu-ay si Jisus aw gayed nilan pigpanampal. \s Ya pagbalyaw ni Pédro kan Jisus \p \v 66 Na, talana ni Pédro adti pamanag na balay, awun sambuk na ka͡ubayan na dyumateng na yeiy ya sugu-anen na pangulu na manga magdadugsu-ay. \v 67 Aw sa pagkita' nan kan Pédro na nyanalang, pigtengtengan nan aw miglong, “Ikaw uman ya eped ni Jisus na taga Nasarit!” \v 68 Manang migbalyaw si Pédro, law nan, “Wala' ku ka-ede-i ya piglong mu!” Aw mig-alin si Pédro adti suwangan na pamanag. Aw tigkas yan tyumaga-uk ya manuk. \v 69 Wala' kadugay, kyinita' da uman na sugu-anen si Pédro, aw miglong adti manga utaw dun, “Ya eseg iyan, eped nilan saba!” \v 70 Manang uman da ni Pédro pigbalyaw. Aw wala' kadugay, miglong kan Pédro ya manga utaw dun na mig-indeg-indeg, “Matinaw saba na ikaw ya sambuk kanilan, kay ya linitukan mu kasiling na taga Galilya.” \v 71 Aw pigpalekat ni Pédro ya migsapa', law nan, “Matay pa aku! Wala' ku saba kilala͡a ya utaw yan na piglong mayu.” \v 72 Aw dyengeg nan ya kadwa na pagtaga-uk na manuk, aw dun da ni Pédro ka-anenganengi ya piglong ni Jisus kanan, “Sa dili' pa tumaga-uk ya manuk na makadwa, balyaw aku mu na makatlu.” Aw migkalat ya ginawa ni Pédro aw to-o sakanan migsugaw. \c 15 \s Ya pag-usip ni Pilato kan Jisus \p \v 1 Na, pagkamaselem da, migkasambuk ya ginawa na manga mangkatas na magdadugsu-ay, aw manga magdadumala͡ay sa manga Judiyu, aw manga magpalna-uway sa Uldin, aw kadakula' na mag-usayay kun unu ya un nilan imo-un kan Jisus. Yanagaw pigpagapus nilan si Jisus, aw pigpa-agad nilan adti kan Pilato na yan ya gubirnador na taga Roma. \p \v 2 Aw pig-usip ni Pilato si Jisus, “Unu, ikaw ya hari' sa manga Judiyu?” Aw tyumubag si Jisus, “Piglong da mu.” \v 3 Pagkatigkas yan, pig-ubat na manga mangkatas na magdadugsu-ay kan Pilato ya madég na diklamu nilan kan Jisus. \v 4 Yanagaw nyusip pa si Pilato kanan, “Wala' ka' ya matubag mu sa manga piglong nilan? To-o madég ya manga diklamu nilan kanmu.” \v 5 Manang wala' da tubag si Jisus. Aw nyabelengbeleng kanan si Pilato. \p \v 6 Na, awun katanem na gubirnador na kada umay dun ni Pista na Paglabay na Anghil na Tyumanem, magpaluwa' sakanan sa sambuk na nyakalabusu na kaliman na manga utaw paluwa-en. \v 7 Aw dun ni kalabusuwanan awun manga utaw na nyakalabusu asuntu na nyatu silan sa gubirno aw awun manga pigpatay nilan. Ya sambuk kanilan pigngalanan na si Barabas. \p \v 8 Aw migpangkatipun ya madég na utaw adti kan Pilato, kay ya tud nilan sekaten adti kanan na imo-un nan uman adun na umay ya kanan katanem na magpaluwa' sa sambuk na utaw na pigkalabusu. \v 9 Aw nyusip si Pilato kanilan, “Unu, kaliman mayu na paluwa-en ku kamayu ya hari' sa manga Judiyu?” \v 10 Kay kya-ede-an ni Pilato na to-o nyinga' kan Jisus ya manga mangkatas na magdadugsu-ay aw yan ya du-an na pigtumbay nilan si Jisus adti kanan. \v 11 Manang pigdegdeg na manga mangkatas na magdadugsu-ay ya madég na manga utaw na yan ya sekaten nilan si Barabas. \v 12 Aw nyusip pa si Pilato kanilan, “Kun paluwa-en ku si Barabas, unun ku ya utaw yeiy na pagtawagen mayu na Hari' na manga Judiyu?” \v 13 Aw tyumubag ya kadég nilan, “Pakalabuwan sakanan adti krus!” \v 14 Aw miglong pa si Pilato, “Ananga'? Unu ya nya-imo' nan na malat?” \p Manang to-o la baling silan nyamansag, “Pakalabuwan sakanan adti krus!” \v 15 Na, ya kaliman ni Pilato na magleya kanan ya manga utaw, yanagaw pigpaluwa' nan si Barabas. Manang si Jisus pigpalabet nan aw pigtumbay nan adti kanilan pada pakalabu adti krus. \f * 15:15 Ya lalabet na manga sundalu na taga Roma, awun tingga' adti tuktuk, aw madég ya pesa' na mangkatalem dun ni tenga'. Aw kun labet sa utaw, pangkapali-an ya kindal nan. \f* \s Ya pag-odoy-odoy kan Jisus na manga sundalu \p \v 16 Aw pigdala si Jisus na manga sundalu adti pamanag na palasyo na gubirnador. Aw pigtawag nilan ya kadég na manga sundalu. \f * 15:16 Manga enemenggatus ya kadég na manga sundalu na taga Roma na nyeya' dun ni seled na kota'.\f* \v 17 Aw pigpasut nilan si Jisus sa malawig na sa-ul na tapel ya batek kasiling na pagsutun na hari'. Aw tigkas yan, mig-imo' silan sa korona na suksukun aw pigsangkub nilan adti ulu ni Jisus. \v 18 Aw pig-odoy-odoy nilan na sallong kunu syumaludu silan kanan, law nilan, “Kay Hari' na manga Judiyu, magkadugay pa galu ya pag-eya' mu asini tas na lupa'!” \v 19 Aw gayed nilan pigbunalan ya ulu nan na bangka', aw pigpan-eleban nilan si Jisus. Aw lyumuhud silan adti asdangan nan na sallong kunu silan migsimba kanan. \v 20 Pagkatigkas nilan sakanan odoy-odoyun, pigluwasan nilan sa malawig na sa-ul aw pigliku' nilan pigpasut ya kanan kadégkadég. Aw tigkas yan, pigdala na manga sundalu si Jisus adti luwa' na syudad na un nilan kalabuwan adti krus. \s Ya pagkalabu kan Jisus adti krus \p \v 21 Dun ni dalan, pig-isungun nilan ya sambuk na eseg na si Simon na taga syudad na Ciréné, aw pigleges pigpapisan kanan na manga sundalu ya krus ni Jisus. Na, si Simon yan ya ama ni Aléjandro aw ni Rupo. \f * 15:21 Si Rupo, yan ya pigngalanan ni Pablo adti Roma 16:13. \f* \v 22 Aw dyala nilan si Jisus adti banwa na pigngalanan na Golgota, na kakawasan: Banwa na Pesa' na Ulu. \p \v 23 Pagdateng nilan dun, pigdimilan nilan si Jisus na bino na pigdali-an na mirra, manang wala' nan dawata. \v 24 Aw tigkas yan, pigkalabuwan nilan si Jisus adti krus. Aw migbunutbunut ya manga sundalu kun singalan kanilan ya makatagtun sa tagsambuksambuk na kadégkadég ni Jisus. \p \v 25 Na, manga alas nibi na maselem ya pagkalabu nilan kan Jisus adti krus. \v 26 Aw awun pigsulat nilan dun ni tabla na limanda kanan aw pigtapli' nilan adti krus na maglong: “Yéiy ya Hari' na manga Judiyu.” \v 27 Na, dun ni tampid ni Jisus awun duwa ya ribildi \f * 15:27 Ya eped na pag-ubad: matakaw. Asini muna, ya kakawasan na “lēstas” dun ni tingeg na Grigo: matakaw. Manang dun ni allaw ni Jisus, pig-uman da ya kakawasan na “lēstas” aw yan ya: ribildi. Adti bala-ud na taga Roma, dili' pagkalabuwan adti krus ya matakaw, manang olo' migribildi sa gubirnu na taga Roma.\f* na pigkalabuwan uman adti manga krus nilan, ya sambuk apit adti kalintu aw ya sambuk uman apit adti kawala. \v 28 [Nyatuman agaw ya pigpasulat na Tyumanem asini muna, law nan: “Nyaka-iyeped sakanan sa manga makasasala'.”]\f * 15:28 Wala' ya birsikulu ini adti to-o dadan na manga kopiya na Markos. Ya lyekatan na birsikulu ini, Isayas 53:12 aw Lukas 22:37.\f* \v 29 Aw ya manga utaw na lyumabay dun, mig-odoy-odoy silan kan Jisus aw mig-eleng-eleng silan, law nilan, “Miglong kaw na kalaten mu ya Témplo aw seled na tulungallaw pa-indegen mu uman salut ya bagu. \v 30 Na! Tabangi ya kanmu pagka-utawun aw panog kaw dun ni krus!” \v 31 Aw maynan uman, migpan-odoy-odoy kanan ya manga mangkatas na magdadugsu-ay aw ya manga magpalna-uway sa Uldin, law nilan, “Mabatug nan tabangan ya eped, manang dili' nan mabatug tabangan ya kanan pagka-utawun. \v 32 Misiyas kunu sakanan aw Hari' sa manga utaw na Isra-él! Kun kita-en nami na manog sakanan dun ni krus, mangintu-u kami kanan!” Aw pangkay ya duwa na eped nan na pigkalabu adti krus, mig-odoy-odoy uman kanan. \s Ya pagkamatay ni Jisus \p \v 33 Pagka-alas dosi la, migkangitngit ya banwa seled na tulungka udas. \v 34 Pagka-alas trés da na ambung, mig-ulangag si Jisus, law nan, “Éloi, Éloi, lama sabaktani?” Ya kakawasan na piglong nan: “We....Tyumanem ku! We....Tyumanem ku! Ananga' aku mu ayawan?”\f * 15:34 Ya piglong ni Jisus lekat adti Salmo 22:1.\f* \p \v 35 Sa pagdengeg na manga utaw na malapit dun, miglong ya eped kanilan, “Pakanyegi mayu! Pigtawag nan ya propita na si Éliyas.” \v 36 Aw sambuk kanilan maksay nyangay sa ispongha aw pig-elem nan adti bino na malagsing. Aw pigbetang nan adti tuktuk na layi' aw pigsungit nan kan Jisus na un pasepsep kanan. Aw miglong sakanan, “Na, tagadan pa tadun! Tanawun naten kun madi si Éliyas pada magpapanog kanan lekat adti krus.” \v 37 Aw mig-ulangag to-o si Jisus aw nyabugtu' ya ginawa nan. \v 38 Aw nyakisay ya to-o madakmel na téla na pigsaliben na awun ni Témplo, aw dayaw nyatenga' lekat adti tas taman adti dalem. \p \v 39 Aw ya kapitan na manga sundalu na nyindeg dun ni asdangan na krus, kyinita' nan ya pagkamatay ni Jisus. Aw nyakapaglong sakanan, “Matinaw kadi'! Ya utaw ini, tengteng Ise' na Tyumanem!” \p \v 40 Awun uman manga ka͡ubayan na migtandaw adti mawatawat. Eped dun ni kanilan si Salomé aw si Maria na taga lunsud na Magdala, aw si Maria na ina ni Santiago aw ni José. \v 41 Silan ya eped na manga umagakan ni Jisus na gayed mig-agad-agad kanan. Aw silan ya migsanggila' kanan talana na adtu pa silan ni Galilya. Aw madég pa uman ya eped na manga ka͡ubayan na nyagad kanan adti Jérusalim. \s Ya paglebeng kan Jisus \p \v 42 Na, yan ya allaw na magtagilan ya manga Judiyu sa Allaw na Paglagdeng. Aw sa pagkamagsiklep da, \v 43 si José na taga Arimatiya wala' pagduwaduwa kadtu ni kan Pilato, aw pigsekat nan ya lawas ni Jisus. Si José pagbasa͡an na manga eped nan adti matas na usayanan aw migtagad pa uman sa Paghari' na Tyumanem sa Kasakupan nan. \v 44 Sa pagdengeg ni Pilato na nyatay da si Jisus, kyumega' sakanan. Yanagaw pigtawag nan ya kapitan na manga sundalu aw pig-usip nan kun tengteng na nyatay da si Jisus. \v 45 Pagdengeg ni Pilato sa piglong na kapitan, pigtumbay nan kan José ya pagkamang sa lawas ni Jisus. \v 46 Pagkatigkas yan, nyayad si José sa téla na linum, aw pigkamang nan ya lawas ni Jisus lekat adti krus aw pigbedbedan nan na téla. Aw pigbetang nan adti seled na ilib na dadan da pigkutkutan adti kilid na pangpang na un paglebengan sa utaw, aw miglilid sakanan sa dakula' na batu pada pagtampeng sa baka' na ilib. \v 47 Aw pigtandawan ni Maria na taga Magdala aw si Maria na ina ni José, yanagaw pigka-ede-an nilan kun ayin lebengan si Jisus. \c 16 \s Ya pagkataw ni Jisus \p \v 1 Pagkatigkas da na Allaw na Paglagdeng, \f * 16:1 Alas sayis na gabi na Sabadu.\f* si Maria na taga Magdala, aw si Maria na ina ni Santiago, aw si Salomé, nyayad silan sa manimbo' na un asag adti lawas ni Jisus. \p \v 2 Aw to-o maselem na allaw na Linggo, nyadtu silan adti piglebengan kanan. \v 3 Aw sa talana pa nilan dun ni dalan, mig-usip-usipay silan, “Singalan ya un mag-anggin kanaten sa batu lekat adti baka' na ilib?” Maynan ya piglong nilan kay to-o dakula' ya batu na pigtampeng sa baka' na ilib. \v 4 Manang sa pag-inunu nilan, kyinita' nilan na nyaka-anggin da adti kilid ya dakula' na batu. \v 5 Pagseled nilan adti ilib, kyumita' silan sa eseg na bagu pa ya ginawa aw syumut sa to-o maputi' na kadégkadég na nyingkud apit adti kalintu. Aw ya manga ka͡ubayan to-o silan kyumega'. \v 6 Manang miglong ya utaw kanilan, “Dili' kamu magkallek! Kya-ede-an ku na pyaninaw mayu si Jisus na taga Nasarit na pigkalabuwan adti krus. Wala' da sakanan asini. Nyataw da! Inunuwa mayu ya pigpakulangan kanan iyan. \v 7 Na, panaw da kamu! Aw ubati mayu ya manga umagakan nan, labi la si Pédro, na nyuna la si Jisus adti Galilya aw dun da mayu kita-a kasiling na pig-ubat nan kamayu idtu muna.” \v 8 Aw lyumuwa' silan lekat adti ilib aw to-o silan nyalaguy kay migteneb silan aw nya-enneng-enneng. Aw wala' nilan ubat-ubatan ya kyinita' nilan adti eped na utaw kay to-o silan nyallek. \s Ya pagpakita' ni Jisus adti manga umagakan nan \p \v 9 Na, pagkataw da ni Jisus na to-o maselem na allaw na Linggo, una sakanan migpakita' kan Maria na taga Magdala na yan ya pig-alilinan nan sa pitu ya busaw idtu muna. \v 10 Aw pigkadtuwan ni Maria ya manga umagakan ni Jisus na kenne' pa na kakalatan na ginawa nilan aw migsugaw. Aw piglongan nan silan na kyinita' nan si Jisus. \v 11 Manang wala' silan pangintu-u sa piglong nan na nyataw da si Jisus aw migpakita' kanan. \p \v 12 Pagkatigkas yan, migpakita' si Jisus adti duwa ya umagakan nan talana nilan nyanaw adti luwa' na syudad, manang wala' nilan maksay kilala͡a kay nyabagu la ya kanan lawas. \v 13 Sa pagka-ede' da nilan na yan si Jisus, lyumiku' silan adti Jérusalim, aw pig-ubatan nilan ya kanilan manga eped sa kyinita' nilan. Manang ya eped na manga umagakan wala' silan uman pangintu-u kanilan. \p \v 14 Aw wala' kadugay, migpakita' si Jisus adti sampulu' taggesya' ya umagakan nan sa talana nilan kyuman. Pigsagda nan silan asuntu na wala' silan pangintu-u aw to-o mategel ya anenganeng nilan pangkay pig-ubatan da silan na manga utaw na nyataw da sakanan. \v 15 Aw miglong si Jisus kanilan, “Kadtuwi mayu ya kadakula' na banwa, aw pa-ede-a mayu ya kadég na utaw sa Madyaw na Ubat-ubat kanak. \v 16 Kun singalan ya mangintu-u kanak aw magpaba͡utismu, paluwa-en sakanan na Tyumanem, manang kun singalan ya dili' mangintu-u kanak, ukuman sakanan na pa-emel-emelen. \v 17 Aw maka-agad ya manga pangilala yeiy sa manga utaw na mangintu-u kanak: Dun ni katulus na kanak ngalan, maka-alilin silan sa manga busaw, aw makapaglong silan sa manga punganan na tingeg na wala' pa nilan lemena paglongan. \v 18 Aw pangkay kun maka-awid silan sa ulud aw pangkay maka-inem silan sa makababaleng, dili' silan ma-unu. Aw kun pandungan nilan na kanilan palad ya manga pyangkedelan, dayaw silan kaguli-an.” \s Ya pagka-engat ni Jisus pasinan adti tas na langit \p \v 19 Pagkatigkas ni Jisus na kanaten Pangulu maglong adti manga umagakan nan, nya-engat sakanan adti tas na langit, aw nyingkud apit adti kalintu na Tyumanem. \v 20 Aw nyanaw ya manga umagakan nan, aw piglegeb nilan ya kadég na banwa aw pigpa-ede' nilan ya Madyaw na Ubat-ubat kan Jisus. Aw pangkay ayin silan kadtu, pigtabangan silan na katulus ni Jisus. Aw ya manga milagru na pigpa-imo' nan kanilan, yan ya migmatinaw sa kanilan pig-ubat-ubat. Amén!