\id MAT - Tagakaulo Revisions \ide UTF-8 \toc2 Matiyo \toc1 Ya Madyaw na Pag-ubat-ubat kan Jisus Kristu \mt Ya Madyaw na Ubat-ubat kan Jisu-Kristu na pigsulat ni Matiyo \c 1 \s Ya manga tyugbulan ni Jisus \p \v 1 Ini ya tultulanen sa manga tyugbulan ni Jisu-Kristu: Si Jisus lekat adti buwadbuwad na hari' na si Dabid, aw si Dabid lekat adti buwadbuwad ni Abraham. \p \v 2 Na, si Abraham, yan ya ama ni Isaak, \q aw si Isaak, yan ya ama ni Jakub. \q Aw si Jakub, yan ya ama ni Juda aw manga inulug nan.\f * 1:2 Ya sampulu' tag duwa ya ise' ni Jakub na eseg, silan ya lyekatan sa kadég na utaw na Isra-él. Mabasa tadun ya kanilan manga ngalan adti Génésis 46:8-27.\f* \q \v 3 Si Juda, yan ya ama ni Paréz aw si Zéra na pingin na alag eseg. Si Tamar ya ina nilan. \q Aw si Paréz, yan ya ama ni Hézron, \q aw si Hézron, yan ya ama ni Aram. \q \v 4 Si Aram, yan ya ama ni Aminadab, \q aw si Aminadab, yan ya ama ni Na-asyon. \q Aw si Na-asyon, yan ya ama ni Salmon. \q \v 5 Aw si Salmon, yan ya ama ni Boaz. Aw ya ina ni Boaz si Rahab. \f * 1:5 Ya kasampetanen kan Rahab mabasa tadun adti Joswé 2:22-25.\f* \q Aw si Boaz, yan ya ama ni Obéd. Aw ya ina ni Obéd si Ruth. \q Si Obéd, yan ya ama ni Jési, \q \v 6 aw si Jési, yan ya ama ni Dabid. \q Aw si Dabid nya-imo' hari' na banwa na Isra-él. \q Aw si Dabid, yan na ama ni Solomon magi sa ka͡ubayan ni Uriyas. \f * 1:6 Ya ka͡ubayan ni Uriyas pigkasampetan adti 2 Samwél 11:1-27.\f* \q \v 7 Si Solomon, yan ya ama ni Robowam, \q aw si Robowam, yan ya ama ni Abiyas. \q Aw si Abiyas, yan ya ama ni Asa. \q \v 8 Aw si Asa, yan ya ama ni Josapat, \q aw si Josapat, yan ya ama ni Joram. \q Aw si Joram, yan ya ama ni Usiyas, \f * 1:8 Si Usiyas, yan ya sambuk na buwadbuwad ni Joram. Asini birsikulu piggamit ni Matiyo ya tingeg ‘ama’, manang ya palabet nan asini yan ya mangkabaklegay. Mabasa adti 2 Hari', aw 1 Manga Kronikas 3:10-12, aw adti 2 Manga Kronikas 20:31-26:23.\f* \q \v 9 aw si Usiyas, yan ya ama ni Jotam. \q Aw si Jotam, yan ya ama ni Akas, \q aw si Akas, yan ya ama ni Hézékyas. \q \v 10 Aw si Hézékyas, yan ya ama ni Manasés, \q aw si Manasés, yan ya ama ni Amon. \q Si Amon, yan ya ama ni Josiyas, \q \v 11 aw si Josiyas, yan ya ama ni Jékonyas \f * 1:11 Si Josiyas, yan ya bakleg ni Jékonyas. Mabasa tadun adti 1 Manga Kronikas 3:15-16.\f* aw ya manga mangkangud nan. Na, dun ni manga allaw nilan, ya madég na manga utaw na sakup na Juda pigtaban na manga taga Babiloniya. \q \v 12 Aw dun ni banwa yan, si Jékonyas ya ama ni Salati-él. \q Aw si Salati-él, yan ya ama ni Zérubabél. \q \v 13 Aw si Zérubabél, yan ya ama ni Abiyud. \q Aw si Abiyud, yan ya ama ni Éliyakim, \q aw si Éliyakim, yan ya ama ni Azor. \q \v 14 Si Azor, yan ya ama ni Zadok, \q aw si Zadok, yan ya ama ni Akim. \q Aw si Akim, yan ya ama ni Éliyud, \q \v 15 aw si Éliyud, yan ya ama ni Éliyazar. \q Si Éliyazar, yan ya ama ni Matan, \q aw si Matan, yan ya ama ni Jakub. \q \v 16 Aw si Jakub, yan ya ama ni José, \q aw si José, yan ya eseg ni Maria. \q Aw adti kan Maria ka͡utaw si Jisus. \q Aw si Jisus, yan ya pigtawag na Misiyas.\f * 1:16 Ya kakawasan na Misiyas: Kristu na pigpadala na Tyumanem.\f* \p \v 17 Yanagaw awun sampulu' tag upat ka alintuwad ya buwadbuwad lekat kan Abraham menda' adti kan Dabid. Aw awun sampulu' tag upat uman ka alintuwad ya buwadbuwad lekat kan Dabid menda' sa allaw na pigtaban na manga taga Babilonya ya manga utaw na Juda. Aw awun sampulu' tag upat ka alintuwad lekat na allaw na pagtaban menda' sa pagka͡utaw na Misiyas. \s Ya pagka͡utaw ni Jisus \p \v 18 Ini ya nya-imo' dun ni pagka͡utaw ni Jisu-Kristu: Ya ina nan si Maria na tawas ni José. Manang sa wala' pa silan pag-ipid, kya-ede-an da ni Maria na nyabdes sakanan magi sa Ispiritu Santo. \v 19 Na, si José gayed sakanan dyumalug sa Uldin na manga Judiyu. \f * 1:19a Ya Uldin yan ya manga sugu' na Tyumanem sa manga utaw na Isra-él. \f* Aw dili' sakanan malim na mulamula͡en ya tawas nan adti asdangan na manga utaw. \f * 1:19b Dun ni Uldin awun sugu' kun unu ya imo-un adti ka͡ubayan na bagu nyangugnan na migkasala-enen adti eped na eseg. Mabasa yeiy adti Déutéronomiyo 22:23-24.\f* Yanagaw migpalpa sakanan na atagan nan na papilis sa pag-ayaw na wala' ya utaw na maka-ede'. \v 20 Manang sa gayed pa nan yeiy pig-anenganeng, awun anghil na Tyumanem na migpakita' kanan magi sa tagaynep aw law nan, “We... José na buwadbuwad ni Dabid. Dili' kaw magduwaduwa magpanga͡ubayan kan Maria. Kay ya pagkabdes nan, magi saba sa Ispiritu Santo. \v 21 Aw ka͡utawan sakanan sa ise' na eseg. Aw ngalanan mu ya ise' na ‘Jisus’ kay un nan paluwa-en ya kanan manga utaw lekat adti manga sala' na mig-allang kanilan.” \f * 1:21 Ya kakawasan na ngalan Jisus: Magpaluwa-ay.\f* \p \v 22 Na, dun ni kadég yeiy na nya-imo', nyatuman da ya pigpasulat na Tyumanem magi sa propita nan asini muna: \v 23 “Pakanyegi! Awun sambuk na dalaga na mabdes pangkay wala' pa ka-ilabeti, aw mag-ise' sakanan sa ise' na eseg aw pagtawagen nilan sakanan na Imanwél na ya kakawasan: Ya Tyumanem asini sayid tadun.” \f * 1:23 Mabasa tadun adti Isayas 7:14.\f* \p \v 24 Sa pagmata ni José, pigtuman nan ya piglong kanan na anghil, aw pigpanga͡ubayan nan si Maria. \v 25 Manang wala' pa nan ipidi menda' na kya͡utawan da si Maria sa ise' nan na eseg. Aw pigngalanan ni José ya ise' yeiy na “Jisus.” \c 2 \s Ya pagsimba kan Jisus na manga utaw na lekat adti silatan \p \v 1 Aw sa pagka͡utaw da ni Jisus adti Bitléhém na sakup na Judiya, si Hérodés ya hari' dun ni manga allaw yan. Aw awun manga utaw na lekat adti silatan na dyumateng dun ni syudad na Jérusalim, aw to-o dakula' ya kya-ede-an nilan sa manga bitun. \v 2 Aw nyusip silan, “Ayin ya ise' na nya͡utaw na un ma-imo' hari' na manga Judiyu? Kay kyinita' nami ya kanan bitun adti silatan na yan ya pangilala sa pagka͡utaw nan. Yanagaw nyadi kami kay un nami sakanan simba͡en.” \p \v 3 Sa pagdengeg ni Hérodés sa piglong nilan, wala' katingen ya anenganeng nan, aw maynan uman ya manga utaw dun ni Jérusalim. \v 4 Yanagaw pigpatawag nan ya kadég na manga mangkatas na magdadugsu-ay \f * 2:4 Silan ya manga magdadugsu-ay adti Témplo na Tyumanem asini muna. \f* aw ya manga magpalna-uway uman sa Uldin na manga Judiyu. Aw pig-usip nan silan kun ayin ka͡utaw ya Misiyas. \v 5 Aw tyumubag silan kanan, “Adti Bitléhém, sakup na Judiya. Yeiy ya pigpasulat na Tyumanem magi sa propita nan: \q1 \v 6 “Ikaw kay Bitléhém na sakup na Juda, \q1 pangkay tagbi' ya dengeg mu adun asuntu na tagbi' kaw na baranggay, \q1 manang kagaya moli na allaw \q1 to-o magkatas ya dengeg mu adti manga migdumala sa manga utaw na Juda. \q1 Kay dun ni kanmu ka͡utaw ya sambuk na un ma-imo' magdumala \q1 na dayaw magdiyaga sa kanak manga utaw na Isra-él, \q1 kasiling na magdadiyaga͡ay sa manga karniro.” \f * 2:6 Mabasa tadun adti Mika 5:2.\f* \p \v 7 Sa pagdengeg ni Hérodés sa tubag nilan, pigpatawag nan ya manga utaw na lyumekat adti silatan na wala' ya nyaka-ede', aw pig-usip nan silan kun kanu nilan tagna' kita-a ya bitun yan. \v 8 Pagkatigkas yan, pigpakadtu silan ni Hérodés adti Bitléhém aw piglongan nan silan, “Kadtu la kamu aw paninawa mayu ya ise'. Kun kita-en da mayu, liku' kamu adi aw ubati aku mayu pada madtu aku uman aw magsimba kanan.” \p \v 9 Na, sa pagdengeg nilan sa piglong ni Hérodés, nyanaw da silan. Aw sa talana nilan nyanaw, kyinita' da nilan uman ya bitun na migma-una kanilan, menda' na tyumeneng dun ni tas na pig-eya-an na ise'. \v 10 Aw sa pagkita' nilan sa bitun yan, to-o silan migleya. \v 11 Aw sa pagseled nilan adti balay, kyinita' nilan ya ise' eped ni Maria na ina nan. Aw lyumuhud silan adti asdangan na ise' aw pigsimba nilan sakanan. Aw pagkatigkas yan, pig-uwangan nilan ya kanilan manga kaban aw pigkamang nilan ya kanilan dala͡enen sa ise': bulawan, aw manga lana na mangkanimbo' na pigngalanan na insénso aw mirra na alag to-o dakula' ya alaga'. \v 12 Aw pigpa-ede' silan na Tyumanem magi sa tagaynep na dili' silan lumiku' adti kan Hérodés. Yanagaw dun ni pag-uli' nilan, wala' da silan agi adti Jérusalim. \s Ya pagpalaguy pasinan adti Ihiptu \p \v 13 Na, sa wala' da dun ya manga utaw na lekat adti silatan, awun anghil na Tyumanem na migpakita' kan José magi sa tagaynep, aw miglong ya anghil, “Kay José, pagbangun kaw aw pa-agadan ya ise' aw ya ina nan aw palaguy kamu adti banwa na Ihiptu! Aw pag-eya' pa kamu dun menda' na paglongun ta kaw. Kay un ni Herodes papaninaw ya ise' pada patayen.” \v 14 Aw maksay migbangun si José, aw pigpa-agad nan ya ise' aw ina aw nyalaguy silan na gabi yan adti Ihiptu. \v 15 Aw nyatingen pa silan dun menda' na nyatay da si Hérodés. Aw nyatuman ya pigpasulat na Tyumanem magi sa sambuk na propita nan asini muna na miglong, “Pigpatawag ku ya kanak Ise' lekat dun ni Ihiptu.” \f * 2:15 Mabasa yeiy adti Osiyas 11:1.\f* \p \v 16 Na, pagka-ede' ni Hérodés na pig-akalan sakanan na manga utaw na lekat adti silatan, to-o sakanan nyadaman. Manang kya-ede-an nan lekat adti kanilan kun kanu ya tagna' na pagkita' nilan sa bitun. Yanagaw pigsugu' nan ya kanan manga sundalu adti Bitléhém na un pamatayen ya kadég na ise' na eseg na wala' pa dateng adti duwangka͡umay dun ni Bitléhém aw banwa na nyakapalibed dun. \v 17 Aw yanagaw nyatuman ya pigpasulat na Tyumanem asini muna magi sa propita nan na si Jérémiyas: \q1 \v 18 “Dyengeg ya pagsasugaway dun ni banwa na Ramah. \q1 Madég ya manga migpansi-engge' aw migpansimatay, \q1 kay to-o pigsugawan na buwadbuwad ni Rakél ya manga mangayse' nilan. \q1 Aw dili' silan malim lala͡en kay pyangkamatayan beg silan sa mangayse' nilan.” \f * 2:18 Mabasa yeiy adti Jérémiyas 31:15. Si Jakub, yan ya tyugbulan na kadég na manga utaw na Isra-él. Dun ni Génésis 35:16-19 kya-ede-an da tadun ya piglebengan kan Rakél na sambuk na ka͡ubayan ni Jakub yan ya banwa na Ramah. Aw ya Ramah, malapit adti syudad na Jérusalim. Yanagaw, dun ni pigsulat ni Jérémiyas, pig-imo' si Rakél pundinganan sa kadég na ka͡ubayan na pigpamatay ya mangayse' nilan. \f* \s Ya pag-uli' nan José adti banwa na Isra-él \p \v 19 Na, dyumateng ya allaw na nyatay da si Hérodés, aw migtagaynep da uman si José adti banwa na Ihiptu aw migpakita' kanan ya anghil na Tyumanem, \v 20 aw miglong ya anghil kanan, “Kay José, pagbangun kaw aw pa-agadan ya ise' aw ya ina nan, aw uli' kamu adti banwa na Isra-él. Kay nyatay da ya utaw na un galu magpatay sa ise'.” \v 21 Yanagaw nyindeg si José aw pya-agad nan ya ise' aw si Maria, aw nyuli' silan adti banwa na Isra-él. \v 22 Manang pagpakadateng da nilan dun ni Isra-él, wala' da silan dun pag-eya' adti probinsya na Judiya. Kay dyengeg ni José na si Arkilaw ya nyakasayu sa ama nan na si Hérodés sa pagdumala sa Judiya, yanagaw nyallek si José meya' dun. Aw awun pigpa-ede' kanan na Tyumanem magi sa tagaynep. Yanagaw lyumiku' silan baling adti probinsya na Galilya \v 23 aw dun da silan pag-eya' ni lunsud na Nazarit. Aw nyatuman ya pigpa-ede' na manga propita na si Jisus pagtawagen na Nazaritiyanen. \c 3 \s Ya pag-ubat-ubat ni Juan na Magba͡utismuway \p \v 1 Paglabay da na madég na umay, si Juan na Magba͡utismuway migpalekat mig-ubat-ubat adti kaligbinan dun ni probinsya na Judiya, aw miglong sakanan adti manga utaw, \v 2 “Pagselsel kamu sa manga sala' mayu! Kay ya Paghari' na Tyumanem sa Kasakupan nan malapit da.” \p \v 3 Si Juan saba ya pyalabet asini muna na propita na si Isayas na miglong, \q1 “Awun utaw na magtatawag adti kaligbinan. \q1 Aw yeiy ya un nan paglongun: \q1 ‘Tagilana mayu ya un agiyan na kanaten Tyumanem! \q1 Pakadyawa mayu ya dalan na un nan agiyan!’ ” \f * 3:3 Mabasa adti Isayas 40:3.\f* \m \v 4 Na, ya pigsut ni Juan pig-imo' lekat adti bulbul na kamilyo, aw ya elen nan uman lekat adti kindal na baka. Aw ya kanan pagkanen, yan ya dulun aw dega'. \p \v 5 Aw madég ya utaw na nyadtu ni kan Juan na lekat adti Jérusalim aw ya kadakula' na probinsiya na Judiya aw kadég na banwa na nyakapalibed adti tubig na Jordan. \v 6 Aw pig-ubat nilan ya kanilan manga sala' adti Tyumanem aw pigba͡utismuwan silan ni Juan dun ni tubig na Jordan. \p \v 7 Manang dyumateng dun uman ya madég na utaw na Parisiyo aw Sadusiyo pada magpaba͡utismu silan kan Juan. \f * 3:7 Ya manga Parisiyo aw Sadusiyo, alag silan mangkalangkaw adti manga utaw na Judiyu, aw alag silan sakup adti matas na pag-usayan nilan. Ya manga Parisiyo, migpalna-u silan sa Uldin aw manga katanem na manga Judiyu. Ya manga Sadusiyo, mangkalangkaw silan dun ni Témplo na awun ni Jérusalim. To-o silan nyatibulluk adti pagdalug sa Uldin na pig-atag na Tyumanem kan Moysis, aw iman nilan aw wala' da ya ka-ilangan nilan magselsel.\f* Aw sa pagkita' nan kanilan, pig-usip nan silan, “Singalan ka' ya miglong kamayu na makapalaguy kamu lekat adti pa-emel-emel na Tyumanem na malapit da dumateng? Ya bet mayu, kasiling saba na bet na kamugung na gayed maggaway! \v 8 Kun kaliman mayu makaluwa' dun ni pa-emel-emel na Tyumanem, pakita͡an mayu ya bunga na kamayu pagselsel. \v 9 Unu ka', mig-anenganeng kamu na dili' kamu nan pa-emel-emelen asuntu na buwadbuwad kamu ni Abraham? Paglongun ta kamu: Mabatug saba na Tyumanem ya pag-imo' sa manga batu ini na palangad mangayse' ni Abraham na un pagsayu kamayu! \v 10 Aw pangkay adun, pigtagilan da ya palakul na un pagsakap sa manga kawuy na wala' pamunga sa madyaw, aw agbel adti atulun. \v 11 Aku ya magba͡utismu kamayu magi sa tubig na yan ya pangilala na migselsel da kamu sa kamayu manga sala'. Manang awun pa sambuk na makamoli kanak, aw yan ya magba͡utismu kamayu sa Ispiritu Santo aw atulun. Yan ya to-o pa kanak matas, aw dili' aku makatumbuk kanan. Pangkay ya sandal nan dili' aku umba' magbitbit. \v 12 Aw dun ni pag-ukum nan, taniyen nan ya kanan manga utaw, kasiling saba na utaw na migbulus sa trigu. Magi dun ni pagbulus nan, matani ya tipig aw matani uman ya awun seled. Panimunun nan ya awun seled aw dayaw betang adti pul. Manang ya tipig, ubusun nan panimunun aw asag adti atulun na dili' pagkapatayan.” \s Ya pagba͡utismu kan Jisus \p \v 13 Talana ni Juan migba͡utismu sa manga utaw dun ni tubig na Jordan, dyumateng si Jisus lekat adti banwa na Galiliya na un magpaba͡utismu kanan. \v 14 Manang si Juan dili' galu malim magba͡utismu kan Jisus, aw miglong sakanan, “Aku galu ya ka-ilangan ba͡utismuwan mu. Ananga' na ikaw da baling ya ba͡utismuwan ku?” \p \v 15 Aw tyumubag si Jisus kanan, “Imo-a la adun yeiy, pada matuman ya piglong na Tyumanem.” Yanagaw tyumande' si Juan, aw pigba͡utismuwan nan si Jisus. \p \v 16 Pagkatigkas na pagba͡utismu kan Jisus, tyumaklang sakanan lekat adti tubig. Aw tigkan nyabeka' ya langit. Aw kyinita' nan ya Ispiritu Santo na lekat adti tas na kasiling na kalupati na maputi' na lyumugsad adti kanan. \v 17 Aw awun tingeg na lekat adti tas na langit na miglong, “Yeiy saba ya kanak Ise' na to-o ku pigginawa͡an, aw to-o aku kyatutukan kanan.” \c 4 \s Ya pagtanda' ni Satanas kan Jisus \p \v 1 Pagkatigkas yan, pigpa-agad na Ispiritu Santo si Jisus adti kaligbinan na laganasen pada tanda-en ni Satanas. \v 2 Aw migpuwasa si Jisus seled na kapatan ya allaw aw kapatan ya gabi, aw pagkatigkas yan, to-o sakanan nyagetem. \v 3 Yanagaw, dyumulud kanan si Satanas aw piglongan nan, “Kun Ise' kaw na Tyumanem, na, paglonga ya manga batu ini na ma-imo' pan.” \p \v 4 Manang tyumubag si Jisus kanan, “Ini ya pigpasulat na Tyumanem: ‘Beke' olo' na kakan ya makamataw sa utaw. Manang ya tengteng makamataw sa utaw, yan ya kadég na manga tingeg na piglong na Tyumanem.’ ”\f * 4:4 Mabasa tadun adti Déutéronomiyo 8:3.\f* \p \v 5 Pagkatigkas yan, pigpa-agad ni Satanas si Jisus adti Jérusalim na yan ya pigtani la dadan na Tyumanem na kanan syudad. Aw pigpa-indeg nan adti katasan na Témplo. \v 6 Aw piglongan nan si Jisus, “Kun Ise' kaw na Tyumanem, kawas kaw adti dalem, kay yeiy ya pigpasulat asini muna: ‘Sugu-un nan ya kanan manga anghil adti kanmu na salu-un kaw nilan pada dili' kapali-an ya manga siki mu na batu.’ ” \f * 4:6 Mabasa tadun adti Salmo 91:11-12. \f* \p \v 7 Aw tyumubag si Jisus, “Pigpasulat uman na Tyumanem: ‘Dili' mu pagtanda-en ya Tyumanem na kanmu Pangulu.’ ” \f * 4:7 Mabasa tadun adti Déutéronomiyo 6:16. \f* \p \v 8 Pigpa-agad da uman ni Satanas si Jisus adti to-o matas na buntud aw pigpatandaw kanan ya kadég na kasakupan asini tas na lupa' dala ya kanenggeya nilan. \v 9 Aw piglongan nan, “Kun lumuhud kaw aw magsimba kanak, atag ku kanmu ya pagdumala sa kadég yeiy.” \p \v 10 Manang tyumubag si Jisus, “Kay Satanas, pagpakawat kaw kanak! Pigpasulat da saba: ‘Ya Tyumanem na kanmu Pangulu, yan olo' ya kanmu simba͡en aw yan ya kanmu ka͡agadan.’ ” \f * 4:10 Mabasa tadun adti Déutéronomiyo 6:13. \f* \p \v 11 Yanagaw pig-indegan ni Satanas si Jisus. Aw dyumateng adti kan Jisus ya manga anghil, aw pigsanggila' nilan sakanan. \s Ya pagpalekat ni Jisus sa manga imo-unun nan dun ni Galiliya \p \v 12 Na, sa pagdengeg ni Jisus na pigdakep aw nyakalabusu si Juan, \f * 4:12 Ya du-an na pigkalabusu ni Hérodés Antipas si Juan kay pigsagda sakanan ni Juan sa pig-imo' nan na malatay. Mabasa adti Matiyo 14:3-4. \f* pig-indegan nan ya banwa na Judiya aw nyuli' sakanan adti Galiliya. \v 13 Tigkas yan, pig-indegan nan uman ya lunsud na Nazarit aw adtu la sakanan pag-eya' ni lunsud na Kapirna-um. Na, ya Kapirna-um malapit adti dulug na dakula' na Danaw na Galiliya, dun ni banwa na pig-eya-an asini muna na manga buwadbuwad ni Zébulun aw ni Néptali. \v 14 Aw dun da katuman ya pigpasulat na Tyumanem asini muna magi sa propita nan na si Isayas: \q1 \v 15 “Ya manga nyeya' adti manga banwa na Zébulun aw Naptali, \q1 dala ya adti kilid na ‘Dalan na Pasinan adti Dagat,’ \q1 aw adti dipag na tubig na Jordan apit adti silatan, \q1 aw pangkay ya pig-eya-an na manga Héntil dun ni banwa na Galiliya,\f * 4:15 Ya manga Héntil, silan ya manga utaw na beke' na Judiyu.\f* \q1 \v 16 kasiling na nyeya' silan dun ni kangitngitan, kay wala' ya Tyumanem adti kanilan. \q1 Idtu na muna, wala' da ya pag-iman nilan. Yan da olo' ya pigtagadan nilan ya kamatayen. \q1 Manang adun, syumilat da adti kanilan ya bagu na kalalamdag.” \f * 4:16 Mabasa tadun adti Isayas 9:1-2.\f* \p \v 17 Na, dun ni manga allaw yan, migpalekat si Jisus mig-ubat-ubat na maglong: “Pagselsel kamu! Kay ya Paghari' na Tyumanem sa Kasakupan nan malapit da.” \s Ya pagtawag ni Jisus sa upat ya mangingisda-ay \p \v 18 Na, sambuk na allaw, nyanaw si Jisus adti baklayan na Danaw na Galiliya, aw kyinita' nan si Simon na pigngalanan uman na Pédro aw ya inulug nan na si Andrés. Nyamiyala silan adti danaw, kay mangisda-ay saba silan. \v 19 Aw miglong si Jisus adti kanilan, “Agad kamu kanak kay imo-un ta kamu mangisda-ay sa manga utaw.” \v 20 Aw maksay nilan pig-ayawan ya kanilan manga biyala, aw nyagad silan kanan. \p \v 21 Aw migpadeleg si Jisus nyanaw adti baklayan na danaw, aw kyinita' pa nan uman si Santiago aw ya inulug nan na si Juan. Pig-uman nilan ya kanilan manga biyala dun ni seled na balangay, eped nilan ya kanilan ama na si Zibidiyo. Aw piglongan ni Jisus ya duwa ya maylug, “Agad kamu kanak!” \v 22 Aw maksay nilan pig-ayawan ya kanilan talabahu dun ni balangay aw ya ama nilan, aw nyagad silan kan Jisus. \s Ya pagpangguli' ni Jisus sa manga utaw \p \v 23 Na, piglegeb ni Jisus ya kadakula' na Galiliya, aw migpalna-u sakanan dun ni manga sinagoga. Aw pigpa-ede' nan adti manga utaw ya Madyaw na Ubat-ubat sa Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem. Aw pigpangguli' nan uman ya kadég na manga magkedel na manga utaw. \p \v 24 Yanagaw nyabekkal ya dengeg nan pangkay adti banwa na Sirya, aw pigpandala adti kanan ya madég na utaw na pyangkedelan aw ya manga to-o pyangkatigda-an, aw manga utaw na syeledan na busaw, aw ya manga gayed pigtakigan, aw manga pulid aw manga kapig. Aw pigguli' ni Jisus ya kadég nilan. \v 25 Aw to-o madég ya manga utaw na dyumalug kanan na lekat adti Galiliya, aw ya eped lekat adti Dékapolis,\f * 4:25 Ya kakawasan na Dékapolis adti tingeg na Grigo: banwa na sampulu' ya lunsud. \f* aw adti Jérusalim, aw adti Judiya, aw manga banwa adti dipag na tubig na Jordan. \c 5 \s Ya pagpalna-u ni Jisus adti buntud \p \v 1 Sa pagkita' ni Jisus sa to-o madég na manga utaw na dyumalug kanan, tyumukud sakanan tagbi' dun ni buntud aw nyingkud dun. Aw dyumulud uman ya kanan manga umagakan. \v 2 Aw pigpalekat nan ya pagpalna-u kanilan, miglong sakanan, \p \v 3 “Madyaw ya kana manga utaw na nyaka-ede' na kun wala' ya Tyumanem wala' ya mabatug nilan. Kay nyaka-akup da silan adti Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem. \p \v 4 “Madyaw ya kana manga utaw na migkalat ya ginawa nilan adun, kay lala͡en saba silan na Tyumanem. \p \v 5 “Madyaw ya kana manga utaw na gayed migpadalem, kay matagtun nilan ya kadakula' na banwa. \p \v 6 “Madyaw ya kana manga utaw na migtibagseg dyumalug sa pagkaliman na Tyumanem. Kay tabangan nan saba silan pada matuman ya kanilan pigtibagsegan. \p \v 7 “Madyaw ya kana manga utaw na magkallat sa eped, kay kallatan silan uman na Tyumanem. \p \v 8 “Madyaw ya kana manga utaw na wala' ya un pagsala' sa bet nilan asuntu na malinis ya kanilan anenganeng. Kay kita-en saba nilan ya Tyumanem. \p \v 9 “Madyaw ya kana manga utaw na gayed migpa-iyuli' sa manga eped. Kay ya manga utaw na migpa-iyuli', tawagen silan na mangayse' na Tyumanem. \p \v 10 “Madyaw ya kana manga utaw na pyamulayaman asuntu na pig-imo' nilan ya pagkaliman na Tyumanem. Kay nyaka-akup da silan adti Kasakupan na Pighari-an nan. \p \v 11 “Madyaw ya kamayu kun pigsupla kamu na manga utaw aw pigpamulayaman kamu nilan aw pigtanemtaneman kamu na tingeg asuntu sa pagdalug mayu kanak. \v 12 Yanagaw pagleya kamu, kay dakula' saba ya madawat mayu na pigtagilan da adti tas na langit. Pangkay ya manga propita na Tyumanem asini muna, pigpamulayaman uman silan.” \s Ya pundinganan sa asin aw sa kalalamdag \p \v 13 Migpadeleg si Jisus miglong, “Asini tas na lupa', kasiling kamu na asin. Kun ya asin kalagakan sa nanam, dili' da makaliku' ya ka͡asin nan, yanagaw salabel da adti luwa' aw gina-gina-an na manga utaw. Maynan uman, kun malagak ya palangad ka͡asin mayu wala' ya ma-untung na manga utaw adti kamayu. \p \v 14 “Kasiling kamu uman na saleng na syumiga aw nyatag sa kalalamdag adti kadég na manga utaw. Aw ya syudad na adti tas na buntud, dili' saba kasalibenan. \v 15 Aw wala' ya utaw na magsulu' sa salengan pada sangkuban nan. Manang betang nan baling adti bantawanan pada ka-ilawan ya kadég na awun ni seled na balay. \v 16 Maynan uman, pakita-an mayu ya kamayu imo-unun na madyaw kasiling na kalalamdag na pagkita-en na manga utaw. Aw magi sa pigpan-imo' mayu, deyen nilan ya Ama mayu na adti tas na langit.” \s Ya pagtuman ni Jisus sa Uldin aw ya pigsulat na manga propita \p \v 17 “Ya-i mayu pag-anenganenga na nyadi aku na un sayuwan ya Uldin aw ya pigsulat na manga propita na Tyumanem asini muna, kay beke' na maynan ya tud ku. Yan saba ya pigkadi ku na un tumanen ya pigsulat nilan. \v 18 Matinaw ya un ku paglongun kamayu: Talana na ini pa ya langit aw ya lupa', dili' ma-uman ya pangkay tagbi' na kulis na pigpasulat dun ni Uldin, menda' na matuman ya kadég. \v 19 Pangkay singalan ya dili' magbetang sa ginawa sa pangkay sambuk na sugu' na awun ni Uldin aw kun palna-u nan uman ya maynan adti manga eped, yan na utaw to-o tagbi' ya kanan dengeg adti Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem. Manang ya utaw na dumalug sa manga sugu' dun ni Uldin aw palna-u nan adti manga eped, matas ya dengeg nan dun ni Kasakupan na Tyumanem. \v 20 Yanagaw paglongun ta kamu na dun ni pagdalug mayu sa pagkaliman na Tyumanem, labawan pa mayu ya pagtibagseg na manga Parisiyo aw manga magpalna-uway sa Uldin. Kay kun dili' mayu kalabawan, dili' kamu maka-akup adti Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem. \s Ya palna-u ni Jisus na dili' magkadaman \p \v 21 “Na, kya-ede-an da mayu saba ya pigpalna-u adti manga mangkabaklegay tadun lekat pa idtu muna: ‘Dili' kamu magpatay sa eped na utaw,’ \f * 5:21 Mabasa yeiy adti Éxudo 20:13 aw Déutéronomiyo 5:17. \f* aw ‘Pangkay singalan ya magpatay, yan ya pasala-en adti pag-usay.’ \p \v 22 “Manang ini ya kanak paglongun kamayu: Pangkay singalan ya to-o madaman adti eped nan na wala' ya tengteng indeganan, yan uman ya pasala-en adti pag-usay. Aw pangkay singalan ya maglong sa malatay adti eped nan, pasala-en uman sakanan adti matas na usayanan. Aw pangkay singalan ya maglong adti eped nan na ‘Wala' ya utuk mu!’, yan ya datengan na utaw yan, ya atulun na dili' pagkapatayan. \v 23 Yanagaw pangkay kinunu kaw pagdugsu' dun ni Témplo na Tyumanem aw ka-anenganengi mu na awun kadi' eped na migdiklamu kanmu, \v 24 dili' pa mu pagdugsu' adti Tyumanem ya pigdala mu. Ayawan pa mu malapit dun ni dugsu-anan, aw kadtuwi ya utaw na awun diklamu kanmu, aw una kamu pag-uli-uli-ay. Tigkas yan, liku' kaw aw dugsu-an da adti Tyumanem ya pigdala mu. \p \v 25 “Aw kun limanda kaw na sambuk na utaw aw dala͡en kaw nan adti usayanan, madyaw pa na maksay kamu magkakadyaway talana na wala' pa kamu dateng adti usayanan. Pagaw kun dumateng kamu dun, padakep kaw baling na mag-usayay aw pakalabusu kaw nan. \v 26 Matinaw saba ya paglongun ku: Kun makalabusu la kaw, dili' pa kaw paluwa-en kun dili' mu kabayadan ya kadakula' na sala' na nya-imo' mu. \s Ya palna-u ni Jisus na dili' maglakadenen \p \v 27 “Aw kya-ede-an da mayu saba ya pigpalna-u lekat pa idtu muna: ‘Dili' kamu maglakadenen.’\f * 5:27 Mabasa yeiy adti Éxudo 20:14 aw Déutéronomiyo 5:18. \f* \p \v 28 “Manang ini ya kanak paglongun kamayu: Pangkay singalan esega ya minunu sa eped na ka͡ubayan na awun pagkaybeg, na, miglakadenen da sakanan adti anenganeng nan. \v 29-30 Yanagaw kun ya pag-inunu mu aw ya pag-awid mu, yan ya du-an na maka-imo' kaw sa sala', madyaw pa baling na magpakawat kaw sa pangkay unu ya makapabuyu kanmu adti pag-imo' sa sala'. Pangkay pa kun lugiten mu ya kanmu mata aw pangkay pa kun utudun mu ya kanmu taklayan, madyaw pa na awun malagak dun ni kanmu lawas kay sa pa-emel-emelen ya kadakula' na lawas mu adti atulun na dili' pagkapatayan. \s Ya palna-u ni Jisus na dili' mag-ayaw ya mangugnanay \p \v 31 “Aw kya-ede-an da mayu ya pigpalna-u lekat pa idtu muna: ‘Pangkay singalan esega ya mayaw sa ka͡ubayan nan, matag sakanan una sa sulat na yan ya magmatinaw na mag-ayaw silan.’ \f * 5:31 Mabasa yeiy adti Déutéronomiyo 24:1.\f* \p \v 32 “Manang ini ya kanak paglongun kamayu: “Kun awun eseg na ayawan nan ya kanan ka͡ubayan na wala' pagkasala-enen adti sambuk na eseg, aw kun mangugnan ya ka͡ubayan nan salut, liwan na yan ya migtulud sa ka͡ubayan nan adti paglakadenen. Aw ya eseg na nyangugnan sa ka͡ubayan na pig-ayawan miglakadenen uman sakanan. \s Ya palna-u ni Jisus na dili' magsapa' \p \v 33 “Aw kya-ede-an da mayu ya pigpalna-u lekat pa idtu muna: ‘Kun magsapa' kaw adti Tyumanem, ya-i pagkalata ya pigsapa' mu, manang tumana baling ya pigsapa' mu.’ \f * 5:33 Mabasa yeiy adti Libitiku 19:12.\f* \p \v 34 “Manang ini ya kanak paglongun kamayu: Dili' da kamu magsapa'. Aw dili' mayu pagpamatinawun ya adti tas na langit kay yan ya trunu na Tyumanem. \v 35 Aw dili' mayu uman pagpamatinawun ya kadakula' na banwa kay yan ya gina-anan na siki nan. Aw dili' mayu uman pagpamatinawun ya syudad na Jérusalim kay dun paghari' ya Misiyas kagaya moli na allaw. \v 36 Aw dili' kamu magsapa' magi sa kamayu pagka-utawun, kay beke' mayu ya magbaya' sa kamayu ginawa asini tas na lupa'. Pangkay ya sambulus na batang na kamayu lugay, dili' mayu saba mabatug paputi-en aw pakaytemen. \v 37 Yanagaw adti paglong mayu, ya e-e imo-a na ‘E-e.’ Manang ya dili', imo-a na ‘Dili'’. Kay kun dugangan mu na sapa' ya piglong mu, kan Satanas da yan. \s Ya palna-u ni Jisus na dili' magmalit \p \v 38 “Kya-ede-an mayu uman ya pigpalna-u lekat pa idtu muna: ‘Kun makabuta ya utaw sa eped nan, buta͡en uman sakanan. Kun maka-­ipu' ya utaw sa untu na eped nan, ipu‑­un uman ya kanan.’\f * 5:38 Mabasa yeiy adti Éxudo 21:24.\f* \p \v 39 “Manang ini ya kanak paglongun kamayu: Dili' kamu magmalit sa utaw na migpakalat kamayu. Kun awun magmulamula kanmu aw sampalen nan ya gya mu, pasampalan uman kanan ya sangkilid. \v 40 Maynan uman, kun awun maglimanda kanmu adti usayanan aw kaliman nan kamangen ya sambuk na kadégkadég mu na palangad multa, na, atagan kanan ya pigkaliman nan aw dugangi pa uman na sambuk. \v 41 Aw kun awun sundalu na leges nan pababa kanmu ya kabil nan na sangka kilomitro, dala͡en mu adti duwangka kilomitro. \v 42 Yanagaw, kun awun utaw na magsekat adti kanmu, dili' mu pagdemetan. Aw kun awun utaw na meles adti kanmu, dili' mu uman pagtalikudan.\f * 5:42 Mabasa yeiy adti Déutéronomiyo 15:7-8. \f* \s Ya palna-u ni Jisus sa pagginawa sa manga po-on \p \v 43 “Kya-ede-an mayu uman ya paglongun na eped na utaw: ‘Ginawayi ya kanmu manga ubaybay aw dumutan mu ya kanmu manga po-on.’ \p \v 44 “Manang ini ya kanak paglongun kamayu: Ginawayi mayu baling ya kamayu manga po-on, aw panawagtawagi mayu adti Tyumanem ya manga nyamulayam kamayu. \v 45 Kun maynan ya imo-un mayu, dun da ka-ede-i na kamu ya tengteng na mangayse' na Tyumanem na Ama tadun na awun ni tas na langit. Kay pyasilatan nan ya kadég na manga utaw, pangkay ya mangkalatay ya bet aw pangkay ya mangkadyaw ya bet. Aw pya-ulanan nan uman ya kadég na manga utaw pangkay ya dyumalug sa pagkaliman nan aw pangkay uman ya wala' dalug. \v 46 Kun yan olo' ya ginawa͡an mu ya gyuminawa kanmu, ayin da ya kadyaw na pig-imo' mu? Pangkay ya manga mangangubla͡ay sa buwis, \f * 5:46 Pigngalanan na manga Judiyu ya manga mangangubla͡ay sa buwis na makasasala' kay madég kanilan ya maglalimbungay sa utaw aw asuntu uman na ya amu nilan yan ya manga taga Roma aw matalapo-on silan ya manga Judiyu.\f* pigginawa͡an nilan saba ya kanilan manga ubaybay. \v 47 Aw kun yan olo' ya pakadyawun mu ya gyuminawa kanmu, na unu ka', awun kadyaw na pig-imo' mu? Pangkay ya manga utaw na wala' pangintu-u sa Tyumanem, pigpakadyaw nilan ya kanilan manga ubaybay. \p \v 48 “Yanagaw, dun ni kadég na imo-unun mayu, dayaw silingi ya bet na Ama mayu na awun ni tas na langit, kay wala' ya sala' dun ni kanan.” \c 6 \s Ya palna-u ni Jisus sa pagtabang adti manga makalalat \p \v 1 “Na, magpakatadeng kamu pagaw yan olo' ya tud mayu ya magpakita-kita' adti manga eped sa kadyaw na pig-imo' mayu. Kun maynan ya tud mayu, wala' ya un mayu madawat lekat adti Tyumanem na Ama na awun ni tas na langit. \v 2 Yanagaw pangkay kinunu kaw pag-atag adti makalalat, dili' kaw magsiling sa manga migtallalingu. Kun mag-atag silan, una silan magpa-uni sa trumpita adti seled na sinagoga aw adti dalan pada pa-ede' na un silan matag. Kay kaliman nilan na to-o saya' na manga utaw asuntu sa kadyaw na kanilan pig-imo'. Matinaw ya un ku paglongun kamayu na nyakamang da nilan dun ni pagsaya' na manga utaw ya palangad tandan kanilan. \v 3 Manang kun matag kaw sa tabang adti manga makalalat, dili' da mu pagpa-ede' adti eped na utaw, pangkay adti kanmu tengteng ubaybay. \v 4 Madyaw kun dili' ka-ede-an ya kanmu pag-atag. Kay ya Ama mu na awun ni tas na langit, kita-en nan saba ya pig-atag mu aw yanagaw pakadyawun kaw nan. \s Ya palna-u ni Jisus sa pagpanawagtawag \p \v 5 “Aw dun ni pagpanawagtawag mayu adti Tyumanem, dili' kamu magsiling sa manga utaw na migtallalingu. Kay yan ya pagkaliman nilan ya mag-indeg adti seled na sinagoga aw dun ni suwayan na manga dalan, pada kita-en na manga utaw ya pagpanawagtawag nilan. Matinaw ya un ku paglongun kamayu: Kasiling na nyadawat da nilan ya palangad tandan magi dun ni pagsaya' na manga utaw. \v 6 Manang kun manawagtawag kaw adti Tyumanem, adtu kaw ni tambi' mu aw dayaw takepi ya suwangan pada dili' kaw kita-en na eped na utaw, aw panawagtawag kaw adti Ama. Kay kita-en nan saba ya pig-imo' mu aw pakadyawun kaw nan. \p \v 7 “Aw dun ni kamayu pagpanawagtawag adti Tyumanem, ya-i mayu pagsalutsaluta ya manga tingeg kasiling na pig-imo' na manga utaw na Héntil na wala' paka-ede' sa tengteng na Tyumanem. Kay mig-anenganeng silan na kun salutsalutun nilan ya kanilan pagpanawagtawag pakanyegan silan. \v 8 Aw yanagaw dili' mayu silan pagsilingan. Kay ya Ama mayu na awun ni tas na langit, kya-ede-an da nan saba dadan ya pigkapelek mayu pangkay wala' pa kamu pagsekat adti kanan. \s Ya palna-u ni Jisus sa pa-agi na pagpanawagtawag adti Ama \p \v 9 “Yanagaw maynini ya pagpanawagtawag mayu adti Tyumanem: \q1 ‘Kay Ama nami na awun ni tas na langit, \q1 pagbasa͡an na kadég na utaw ya kanmu ngalan. \q1 \v 10 Migsekat kami na dumateng adi kanami ya Kasakupan na Pighari-an mu, \q1 aw matuman ya kanmu pagbaya' asini tas na lupa' kasiling na pagkatuman da adti tas na langit. \q1 \v 11 Sambata beg ya kanami pagkan adun na allaw yeiy. \q1 \v 12 Aw lanasa beg ya kanami manga sala', \q1 kasiling na pigpasinsiya͡an da nami ya sala' na pig-imo' na eped nami. \q1 \v 13 Aw dili' mu beg kami pagpabaya-an adti pagtanda' na dili' nami mabatug, \q1 manang tabangi kami beg na dili' kami degen na malatay na lekat adti kan Satanas.’ ” \m \v 14 Pigpadeleg ni Jisus ya pagpalna-u sa manga utaw, law nan, “Kun pigpasinsiya͡an mayu ya eped na utaw na nyakasala' kamayu, lanasen uman na Ama mayu na awun ni tas na langit ya kamayu manga sala'. \v 15 Manang kun dili' mayu silan pasinsiya͡an sa manga pig-imo' nilan kamayu na malatay, dili' uman lanasen na Ama ya kamayu manga sala'. \s Ya palna-u ni Jisus sa pagpuwasa \p \v 16 “Aw dun ni pagpuwasa mayu, dili' kamu magtimbegat sa gya mayu kasiling na pig-imo' na manga migtallalingu. Dili' silan magkulamus aw dili' silan magpanuwat, kay kaliman nilan na kita-en silan na manga utaw na migpuwasa silan. Matinaw ya un ku paglongun kamayu: Kasiling na nyadawat da nilan ya palangad tandan magi dun ni pagsaya' na manga utaw. \v 17 Manang kun magpuwasa kamu, pagkulamus kamu aw dayaw kamu panuwat, \v 18 pada wala' ya utaw na maka-ede' na migpuwasa kamu. Yan olo' ya maka-ede' ya kamayu Ama na awun ni tas na langit. Pangkay dili' sakanan pagkita-en, manang pigkita' nan saba ya pig-imo' mu aw pakadyawun kaw nan. \s Ya palna-u ni Jisus sa pagluduk sa ka-unan \p \v 19 “Dili' kamu magluduk sa manga ka-unan asini tas na lupa'. Pagkalalingen aw pagkalaten saba na manga anay, aw pagtakawun na mangkatakaw. \v 20 Pagluduk kamu baling sa ka-unan adti tas na langit. Wala' saba ya manga mannanap na un kuman, aw dili' pagkalalingen aw dili' madala na mangkatakaw. \v 21 Kay kun ayin ya kanmu ka-unan, adtu uman ya kanmu anenganeng. \p \v 22 “Ya mata na utaw yan ya kalalamdag na lawas nan. Yanagaw, kun madyaw ya pag-inunu mu, \f * 6:22-23 Ya kakawasan na madyaw ya pag-inunu, yan ya pagkanimbet. Aw ya dili' madyaw na pag-inunu, yan uman ya pagkademet.\f* awun kalalamdag na maka-ilaw sa kanmu anenganeng. \v 23 Manang kun dili' madyaw ya pag-inunu na mata mu, dakula' ya kangitngit na awun ni kanmu. Yanagaw kun dili' sumiga ya kalalamdag na awun ni kanmu, kasiling kaw na awun ni kangitngitan. \p \v 24 “Wala' ya allang na makadalug sa duwa ya tagtun, kay pakalaten nan ya sambuk aw ginawa͡an nan ya sambuk. Maynan uman, dalugun nan ya sambuk aw palipaslipasan nan baling ya sambuk. Dili' saba mabatug na utaw pagdenganen ya pagginawa sa kuwalta aw ya pagdalug sa Tyumanem. \s Ya palna-u ni Jisus na dili' magkakamang ya ginawa \p \v 25 “Yanagaw paglongun ta kamu: Dili' magkakamang ya kamayu ginawa sa kadég na kamayu kapelekan asini tas na lupa', kun unu ya un mayu kanen aw inemen, aw kun unu uman ya un mayu sutun. Kay ya pag-eya' na utaw asini tas na lupa', beke' olo' na makan aw beke' olo' na kadégkadég. \v 26 Inunuwa mayu ya manga langgam. Wala' silan pananem, aw wala' silan uman pag-ani. Aw wala' ya pul na un nilan pagludukan sa kanilan makan. Manang pigpakan silan saba na Ama mayu na awun ni tas na langit. Aw asuntu na to-o pa saba dakula' ya alaga' mayu kay sa kanilan, yanagaw atagan kamu nan sa kadég na kamayu kapelekan! \v 27 Aw singalan ka' kamayu ya makasugpat sa kamayu ginawa asini tas na lupa' magi sa pagkaypeng mayu? Wala' saba! \v 28 Aw ananga' uman magkakamang ya ginawa mayu sa un mayu sutun? Inunuwa mayu ya manga sagbet na magpamulak na tyumulin adti magalet. Wala' silan pagtalabahu aw wala' silan uman pagté'. \v 29 Manang paglongun ta kamu: Si Solomon, to-o dengganen ya pagkahari' nan asini muna aw syumut sakanan sa kadégkadég na to-o manenggeya, manang to-o pa dun manenggeya ya manga bulak yeiy. \v 30 Ya manga sagbet adti magalet mamulak adun, pagkakunallaw malanes aw sangaben da. Aw pangkay tagbi' ya alaga' nilan, manang to-o silan pigpakanenggeya na Tyumanem. Aw atagan kamu nan saba sa un mayu sutun. Tay, sa katagbi' na pagpangintu-u mayu! \v 31 Yanagaw dili' magkakamang ya ginawa mayu aw dili' kamu gayed maglong, ‘Unu ya un tadun kanen aw unu uman ya un tadun inemen? Aw unu uman ya un tadun sutun?’ \v 32 Ya kadég yeiy, gayed pigtibagsegan na matagtun na manga utaw na wala' pangintu-u sa tengteng Tyumanem. Manang kamu, wala' ya du-an na makamang ya ginawa mayu, kay kya-ede-an da saba na Ama mayu na awun ni tas na langit kun unu ya kamayu kapelekan. \v 33 Tibulluka mayu baling ya kamayu anenganeng adti kadég na awun ni Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem, aw imo-a mayu ya kanan pagkaliman. Kun maynan ya imo-un mayu, sambaten nan ya kadég na kamayu kapelekan. \v 34 Yanagaw dili' gayed magkakamang ya kamayu ginawa sa unu ya un dumateng kunallaw, kay umba' da olo' ya manga kalugan adun na allaw yeiy. Saligan da mayu baling ya kadég yeiy adti Tyumanem. \c 7 \s Ya palna-u ni Jisus na dili' mag-ukum sa eped \p \v 1 “Dili' kamu mag-ukum sa eped na utaw, pada dili' kamu uman ukuman na Tyumanem. \v 2 Kay kun unu ya sukud mayu sa kamayu manga eped, maynan uman ya sukud kamayu. \v 3 Ananga' kaw magtulli' sa puling na awun ni mata na kanmu eped manang pyabaya-an mu baling ya dakula' na batang na nyakabalabag dun ni kanmu mata? \v 4 Ananga' kaw maglong sa eped mu, ‘Nate' kamangen ya kanmu puling.’ Manang dili' mu mabatug kamangen asuntu sa dakula' na batang na nyakabalabag awun ni kanmu mata! \v 5 Migtallalingu kaw! Una͡a saba kamanga ya batang na awun ni kanmu mata pada mabangal ya kanmu pag-inunu aw mabatug da mu ya pagkamang sa puling na eped mu.” \p \v 6 Pagkatigkas yan, miglong pa uman si Jisus, “Dili' madyaw na agbel adti idu' ya manga pametang na pigtani la kay wala' ya untung adti kanilan aw pagaw banga-en kamu baling nilan. Aw dili' uman madyaw na agbel ya kamagi adti manga taku' pagaw taguna-an nilan. Yanagaw dili' kamu magpalna-u sa manga utaw na gayed kyumele sa tingeg na Tyumanem aw dili' malim magpakanyeg kamayu.” \s Ya palna-u ni Jisus sa pagsekat adti Tyumanem \p \v 7 “Pagsekat kamu adti Tyumanem, aw atagan kamu nan. Tibagsegi mayu ya pagpaninaw, aw pakita' nan kamayu. Pagtatawag kamu adti kanan, aw uwangan kamu nan. \v 8 Kay ya kadég na magsekat adti Tyumanem, un saba silan atagan. Aw ya kadég uman na maninaw, awun saba kita-en nilan. Aw ya kadég na magtatawag adti kanan, un saba silan uwangan. \v 9 Alimbawa', kamu na manga ama, kun magsekat ya ise' mu sa kakan, unu, atagan mu baling na batu? \v 10 Aw kun magsekat uman sa isda', unu, atagan mu na ulud? Dili' saba! \v 11 Yanagaw, pangkay makasasala' kamu, manang kya-ede-an mayu kun unu ya madyaw na atag adti kamayu mangayse'. Na, to-o pa dun ya kamayu Ama na awun ni tas na langit, kay atag nan saba ya to-o madyaw adti utaw na magsekat kanan! \s Ya palna-u ni Jisus sa pagpakadyaw sa eped na utaw \p \v 12 “Kun kaliman mayu pakadyawun na manga eped na utaw, na, una͡a mayu silan pakadyawa. Yan ya tengteng na kakawasan na Uldin na Tyumanem aw ya pigpalna-u na manga propita. \s Ya pundinganan ni Jisus sa duwa ya suwangan \p \v 13 “Kun kaliman mayu makaseled adti kasakupan na Tyumanem, agi kamu adti suwangan na mapeyet. Kay ya suwangan na malakbang, pangkay maluwag ya dalan aw molas agiyan, aw madég ya manga utaw na nyagi dun, manang ya dalan yeiy pasinan adti atulun na dili' pagkapatayan. \v 14 Manang ya suwangan na mapeyet, malug agiyan aw tabay olo' ya kyumita' sa dalan yeiy, manang yeiy ya dalan pasinan adti tengteng ginawa na wala' ya katigkasan. \s Ya palna-u ni Jisus na magpakatanaw sa manga sallong kunu propita \p \v 15 “Magpakatanaw kamu sa manga utaw na sallong kunu manga propita. Ya pigpakita' nilan kasiling na bet na karniro, manang ya tengteng na bet nilan kasiling na idu' na to-o mangkabulut. \v 16 Ka-ede-an mayu silan magi sa bunga na manga imo-unun nilan. Dili' kaw maka-ipu' sa bunga na igira adti suksukun na kawuy aw dili' mu uman kita-en ya bunga na paras adti sampinit. \v 17 Ya kawuy na madyaw, madyaw uman ya bunga nan. Manang kun dili' madyaw ya kawuy, dili' uman madyaw ya bunga nan. \v 18 Ya madyaw na kawuy dili' mamunga sa malat, aw ya malat na kawuy dili' uman mamunga sa madyaw. \v 19 Ya kadég na kawuy na dili' mamunga sa madyaw, pamila͡en silan baling aw agbel adti atulun. \v 20 Yanagaw ka-ede-an mayu ya manga sallong kunu propita magi sa manga imo-unun nilan. \s Ya pagkasampet ni Jisus sa datengan na manga sallong kunu nyangintu-u kanan \p \v 21 “Aw awun madég na utaw na pagtawagen aku nilan na ‘Pangulu.’ Manang ya manga eped kanilan dili' maka-akup adti Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem. Yan olo' ya maka-akup dun, ya utaw na mig-imo' sa pagkaliman na kanak Ama na awun ni tas na langit. \v 22 Aw dun ni allaw na pag-ukum, awun madég na utaw na maglong kanak, ‘Kay Pangulu, paseleda beg kami! Madég ya pigpan-imo' nami magi dun ni kanmu ngalan. Pig-ubat-ubat nami ya tingeg mu, aw pig-alilinan nami ya manga busaw na syumeled adti manga utaw, aw mig-imo' kami sa madég na milagru!’ \v 23 Manang paglongun ku baling silan, ‘Wala' ta kamu kilala͡a. Pagpakawat kamu kanak, kadég mayu na mag-imo-ay sa malatay!’ \s Ya pundinganan ni Jisus sa duwa ya utaw na migtulluk sa balay \p \v 24 “Ya utaw na migpakanyeg sa palna-u ku aw pigdalug nan, kasiling sakanan na utaw na to-o matadeng na migtulluk sa balay nan adti tas na batu na sumalem. \v 25 Dyumateng ya dakula' na ulan aw nyuntul ya ba', aw to-o mabandes ya samet na kyumeleg adti balay, manang wala' kalukad ya balay kay to-o saba masalig ya kyatullukan nan. \p \v 26 “Manang pangkay singalan ya dyumengeg sa manga palna-u ku aw wala' nan daluga, kasiling sakanan na utaw na wala' ya katadeng na migtulluk sa balay nan adti tas na pantad. \v 27 Dyumateng ya dakula' na ulan aw nyuntul ya ba', aw to-o mabandes ya samet na kyumeleg adti balay. Aw dayaw nyalukad ya balay aw migkalat!” \p \v 28 Pagkatigkas ni Jisus magpalna-u sa to-o madég na manga utaw dun ni buntud, to-o silan nya-enneng-enneng \v 29 kay awun katulus na kanan pagpalna-u na dili' kasiling na pagpalna-u na manga magpalna-uway sa Uldin na manga Judiyu. \c 8 \s Ya pagguli' ni Jisus sa utaw na ibungun \p \v 1 Pagkatigkas ni Jisus migpalna-u, tyumubang sakanan aw nyagad kanan ya madég na manga utaw. \v 2 Aw awun dyumulud kanan na sambuk na eseg na ibungun. Lyumuhud sakanan aw to-o nyanginayu', aw miglong sakanan, “Kay Sir, kun malim kaw beg, guli-a ya ibung ku, pada kalinisan da ya lawas ku.” \f * 8:2 Ya ibung, yan ya magkedel na magpambutu' aw magpangkalandak ya kindal na lawas. Dun ni palna-u na manga Judiyu, malipa' ya utaw na awun ibung aw pagtaniyen adti mawat.\f* \v 3 Aw pig-awidan ni Jisus ya eseg yan, aw piglongan nan, “Kaliman ku saba. Kalinisan da kaw!” Aw dayaw nyalanas ya ibung nan. \v 4 Pagkatigkas yan, miglong si Jisus kanan, “Ya-i pag-ubatan adti pangkay singalan utawa ya nya-imo' adun! Manang kadtu kaw baling ni Témplo aw patanawan ya lawas mu adti magdadugsu-ay, aw yan ya magmatinaw na kyaguli-an da kaw sa kanmu ibung. Aw dala͡en mu kanan ya umba' na pagdugsu' na pigsugu' ni Moysis, pada ka-ede-an na manga utaw na kyalinisan da kaw.” \f * 8:4 Mabasa tadun adti Libitiko, kapitulu 13. Aw dun ni Libitiko 14:1-32 awun sugu' na Tyumanem sa utaw na kyaguli-an da sa ibung.\f* \s Ya pagguli' ni Jisus sa sugu-anen na kapitan na manga sundalu \p \v 5 Pagdateng ni Jisus adti lunsud na Kapirna-um, lyumagbet kanan ya sambuk na kapitan sa manga sundalu aw nyanginayu' sakanan kan Jisus sa tabang, \v 6 miglong sakanan, “Kay Sir, kyedelan beg ya sugu-anen ku. Gayed da sakanan kyumulang kay dili' da magpaka-inang, aw tengteng na migti-is.” \p \v 7 Aw miglong si Jisus kanan, “Magad aku kanmu adti kanmu balay aw guli-en ku ya magkedel nan.” \p \v 8 Manang tyumubag ya kapitan, “Kay Sir, dili' aku makatumbuk magpapanik kanmu adti balay ku.\f * 8:8 Dun ni manga allaw yan, dili' sumeled ya utaw na Judiyu adti balay na Héntil kay pigpigil na Uldin nilan.\f* Manang pangkay olo' da tingeg mu, kaguli-an saba ya magkedel na kanak sugu-anen. \v 9 Kya-ede-an da ku ya utaw na matas ya katundanan. Kasiling ku uman, pagka͡agadan ku ya matas pa kanak. Aw awun katundanan ku sa manga sundalu na madalem pa kanak. Kun sugu-un ku ya sambuk na ‘Kadtu kaw!’, na, maksay sakanan madtu. Aw kun paglongun ku uman ya sambuk na ‘Adi kaw!’, madi sakanan. Aw pangkay unu ya paglongun ku adti kanak sugu-anen, ka͡agadan nan saba. Yanagaw, kya-ede-an ku na kun olo' kaw maglong pangkay mawat kaw, kaguli-an ya magkedel na kanak sugu-anen.” \p \v 10 Sa pagdengeg ni Jisus sa piglong na kapitan, miglong sakanan, “Tay sa kadakula' na pangpangintu-u na utaw yeiy!” Aw piglongan nan ya manga utaw na nyagad kanan, “Matinaw ya un ku paglongun kamayu: Ya eseg ini pangkay Héntil sakanan, manang wala' pa ku kita-a asini manga utaw na Isra-él ya maynini na pagpangintu-u. \v 11 Paglongun ta kamu uman na adtu kagaya ni moli na allaw awun madég na utaw na Héntil na un lumekat adti manga banwa apit adti silatan aw adti sallepan. Aw mingkud silan adti tampid na tyugbulan tadun na si Abraham aw si Isaak aw si Jakub adti dakula' na katipun dun ni Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem adti tas na langit. \v 12 Manang ya manga buwadbuwad ni Isra-él na maka-akup galu adti kasakupan nan, ya eped kanilan agbel baling adti banwa na kangitngitan na adti luwa'. Aw dun ni banwa yan, magpanpanguliteb ya manga untu nilan aw magpansisugaw.” \p \v 13 Pagkatigkas yan, miglong si Jisus adti kapitan, “Uli' da kaw. Asuntu sa pagpangintu-u mu kanak, atag ku saba ya pigpanginayu' mu.” Aw dun ni udas yan, dayaw kyaguli-an ya sugu-anen nan. \s Ya pagguli' ni Jisus sa manga magkedel na utaw aw ya pag-alilin nan sa manga busaw \p \v 14 Aw wala' kadugay nyadtu si Jisus ni balay ni Pédro aw kyinita' nan dun na kyumulang ya ugangan ni Pédro na ka͡ubayan kay to-o migkapasu' asuntu na kyedelan sakanan. \v 15 Aw pig-awidan ni Jisus ya bekten nan aw dayaw sakanan pig-uwasan sa kapasu-an nan. Tigkas yan, migbangun sakanan aw pigsanggila' nan si Jisus. \p \v 16 Pagsallep da na sega, pigpandala adti kan Jisus ya madég na utaw na pyanseledan na busaw. Aw pig-alilinan nan ya manga busaw magi dun ni tingeg nan. Aw pigpangguli' nan uman ya magkedel na kadég na manga utaw na pigpandala adti kanan. \f * 8:16 Nya-imo' yeiy dun ni Allaw na Paglagdeng. Asuntu na pigpigil adti Uldin ya pagtalabahu aw pagpanaw dun ni allaw yan talana na syumilat pa ya sega, migtagad ya manga utaw menda' na magsiklep da.\f* \v 17 Aw dun ni pigpan-imo' nan, nyatuman da ya pigpasulat na Tyumanem magi sa propita na si Isayas asini muna: \q1 “Kyamang da nan ya kadég na pagti-is tadun aw ya kanaten magkedel.”\f * 8:17 Mabasa tadun adti Isayas 53:4.\f* \s Ya utaw na malim galu magad kan Jisus \p \v 18 Pagkita' ni Jisus sa to-o madég na utaw na migkalimpung kanan, piglongan nan ya kanan manga umagakan, “Naten tumalipag sa danaw.” \p \v 19 Manang sa wala' pa silan pakasakay sa balangay, dyumulud kanan ya sambuk na magpalna-uway sa Uldin na manga Judiyu. Aw piglongan nan si Jisus, “Kay Magpalna-uway, magad aku kanmu pangkay ayin kaw pasinan.” \p \v 20 Manang miglong si Jisus kanan, “Ya manga mile' awun pugala' na kanilan pagka-eya-an, aw ya manga langgam awun pugad nilan. Manang ya Ise' na Utaw,\f * 8:20 Asini pigsulat ni Matiyo, gayed nan pigpa-ede' ya “Ise' na Utaw,” kay yan ya sambuk na ngalan na Misiyas. Aw si Jisus, pagtawagen nan ya kanan pagka-utawun na “Ise' na Utaw.”\f* wala' ya balay na un nan kabantukan.” \p \v 21 Aw awun pa uman sambuk na utaw na malim magad kan Jisus, aw miglong sakanan, “Kay Magpalna-uway, tumbayan pa beg kanake' na muli' aku adti kanami kay una pa nami lebeng ya ama ku.” \v 22 Manang miglong si Jisus kanan, “Agad da kaw kanak. Pabaya-an da sa manga utaw na wala' pangintu-u ya paglebeng sa nyatay.” \s Ya pagpatangke' ni Jisus sa samet aw manga baled \p \v 23 Pagkatigkas yan, syumakay si Jisus adti balangay, aw nyagad uman ya kanan manga umagakan. \v 24 Talana pa nilan dun ni tenga-tenga' na danaw, wala' nilan imanmana bigla' dyumateng ya to-o mabandes na samet, aw syalampawan na manga baled ya balangay na pigsakayan nilan. Manang kenne' baling ni Jisus nyakatulug. \v 25 Yanagaw pigpukaw sakanan na manga umagakan nan, aw miglong silan, “Kay Magpalna-uway, tabangi beg kami! Kay agpet da kitadun mangkamatay!” \p \v 26 Manang miglong si Jisus kanilan, “Ananga' kamu mangkallek? Tay, sa katagbi' na pagsalig mayu kanak!” Aw migbangun si Jisus aw piglongan nan ya samet aw manga baled, “Tangke' kamu!” Aw dayaw migkalinaw ya kadég. \v 27 Aw to-o nya-enneng-enneng ya manga umagakan nan, aw miglong silan, “Singalan ka' ya utaw yeiy? Pangkay ya samet aw ya manga baled magka͡agad sa sugu' nan!” \s Ya pag-alilin ni Jisus sa manga busaw na syumeled adti utaw \p \v 28 Aw sa pagdateng ni Jisus adti dipag na danaw dun ni sakup na Gadara, syumungun kanan ya duwa ya utaw na pigseledan na manga busaw. Nyeya' silan adti manga ilib na paglebengan sa manga utaw. Aw to-o silan mabulut, yanagaw pigkallekan silan na manga utaw aw wala' ya magpaka-agi dun. \v 29 Pagkita' nilan kan Jisus, miglong silan sa mabagseg na tingeg, “We... Ise' na Tyumanem, unu ya pigkadi mu? Unu, pamulayaman da mu kami pangkay wala' pa dateng ya allaw na un kami pa-emel-emelen?” \p \v 30 Na, awun madég na manga taku' na nyangaliwad na dili' to-o mawat lekat dun ni kanilan.\f * 8:30 Ya manga utaw na Judiyu dili' magkan sa taku'. Manang adti manga utaw na Héntil na nyeya' dun ni Gadara, magkan silan sa taku' aw yanagaw migpatulin silan sa manga ayep yeiy.\f* \v 31 Yanagaw nyanginayu' ya manga busaw kan Jisus, law nilan, “Kun alilinan mu kami, adtu mu beg kami paseleda dun ni manga taku' iyan!” \p \v 32 Aw piglongan ni Jisus ya manga busaw, “Luwa' da kamu dun!” Yanagaw lyumuwa' silan adti duwa ya eseg aw syumeled silan adti manga taku'. Aw nyampamalaguy ya kadég na manga taku' dun ni kakayaban aw pyangkawasan nilan ya pangpang adti ligad na danaw aw nyabus silan nyangkalemes. \p \v 33 Aw ya manga magdadiyaga͡ay sa manga taku', nyalaguy silan adti lunsud aw pig-ubat-ubatan nilan ya manga utaw sa kadég na nyangka-imo' dun ni duwa ya utaw na kyaguli-an da. \v 34 Pagdengeg na manga utaw adti lunsud sa kadég na pig-imo' ni Jisus, madég kanilan ya nyadtu ni kanan. Aw sa pagkita' nilan kan Jisus, nyanginayu' silan na indegan nan ya banwa nilan. \c 9 \s Ya pagguli' ni Jisus sa pulid aw ya paglanas nan sa manga sala' \p \v 1 Sa pagkatigkas na pig-imo' ni Jisus dun ni Gadara, syumakay sakanan sa balangay aw lyumiku' adti lunsud na Kapirna-um na pig-eya-an nan. \p \v 2 Sa pagdateng da nan, piglagbet sakanan na manga utaw na migtingga sa pulid. Sa pagkita' ni Jisus sa pagpangintu-u nilan na mabatug nan guli-en ya utaw yan, piglongan nan ya pulid, “Kay Lew, pakabagsega ya kanmu ginawa, kay ya manga sala' mu adti Tyumanem piglanas da.” \p \v 3 Aw dun uman ya manga eped na magpalna-uway sa Uldin, aw dyengeg nilan ya piglong ni Jisus. Yanagaw mig-anenganeng silan, “Ya utaw yeiy, migpa-unawa sakanan sa Tyumanem!” \p \v 4 Manang kya-ede-an ni Jisus ya kanilan anenganeng aw yanagaw piglongan nan silan, “Ananga' kamu mag-anenganeng sa malatay? \v 5 Ayin ka' ya molas paglongun adti eseg na pulid, ‘Ya manga sala' mu nyalanas da,’ aw kun paglongun ku sakanan, ‘Pagbangun kaw aw panaw da kaw’? \v 6 Manang matinawun ku adti kamayu na ya Ise' na Utaw awun katundanan nan maglanas sa manga sala' na manga utaw.” Tigkas yan, miglong si Jisus adti eseg na pulid, “Pagbangun kaw! Dala͡a ya pigtingga nilan kanmu aw uli' da kaw!” \v 7 Aw maksay nyindeg ya pulid aw nyuli' sakanan adti balay. \v 8 Sa pagkita' da na madég na manga utaw sa pig-imo' ni Jisus, to-o silan nya-enneng-enneng. Yanagaw pigdeyen nilan ya Tyumanem na nyatag sa katulus adti utaw na maka-imo' sa maynan. \s Ya pagtawag ni Jisus kan Matiyo \p \v 9 Na, nyindeg si Jisus lekat dun, aw kyinita' nan ya sambuk na utaw na nyingkud adti bayadanan sa buwis kay mangungubla͡ay sakanan. Aw ya ngalan nan si Matiyo. Aw miglong si Jisus kanan, “Agad kaw kanak!” Aw nyindeg si Matiyo aw nyagad kan Jisus. \p \v 10 Wala' kadugay, migpa-imo' si Matiyo sa dakula' na kakan adti balay nan. Kyuman dun si Jisus aw ya kanan manga umagakan. Aw madég uman ya dyumateng dun na manga mangungubla͡ay sa buwis aw ya eped pa na manga makasasala'. \v 11 Pagkita' na manga Parisiyo seiy, piglongan nilan ya umagakan ni Jisus, “Ananga' sumambuk kuman ya magpalna-uway mayu sa manga mangungubla͡ay sa buwis aw manga utaw na makasasala'?” \p \v 12 Manang dyengeg ni Jisus ya piglong nilan, yanagaw pigtubag nan silan magi sa pundinganan, law nan, “Ya manga utaw na mangkadyaw ya lawas, dili' nilan ka-ilangan ya doktor. Manang ya manga utaw na awun magkedel, silan ya awun ka-ilangan sa doktor. \v 13 Sadsadi mayu ya kakawasan na ini: ‘Ya kanak tengteng pagkaliman, na awun pagkallat mayu adti eped na utaw, aw beke' na dugsu' mayu na pagsangaben.’ \f * 9:13 Mabasa yeiy adti Osiyas 6:6. \f* Ya pigkadi ku asini tas na lupa', yan ya pagtawag sa manga utaw na nyaka-ede' sa manga sala' nilan, pada magselsel silan aw dumalug silan kanak. Manang ya manga utaw na iman nilan aw wala' ya kanilan sala' adti Tyumanem, beke' nilan saba ya pigtawag ku.” \s Ya pagpundinganan ni Jisus sa dadan aw bagu na palna-u \p \v 14 Aw pagkatigkas yan, dyumulud kan Jisus ya manga umagakan ni Juan na Magba͡utismuway, aw nyusip silan kanan, “Ananga' gayed kami migpuwasa aw ya manga Parisiyo, manang ya kanmu manga umagakan, wala' silan pagpuwasa?”\f * 9:14 Yan ya katanem na manga Parisiyo na magpuwasa kada Lunés aw kada Huwébis, aw pangkay unu allawa na makabetang adti anenganeng nilan ya magpuwasa. Aw kaliman nilan na dalugun na kadég na manga Judiyu ya katanem nilan. Manang awun eped na manga Judiyu na migpuwasa olo' makaduwa kada umay dun ni allaw na to-o matas adti manga Judiyu (Libitiko 16:29-31). \f* \p \v 15 Aw tyumubag si Jisus kanilan magi sa pundinganan, “Enda', kun awun kasal, dili' magkalat ya ginawa na manga tyumambung talana na kenne' pa dun ni sayid nilan ya eseg na migpanamung? \f * 9:15 Asini pundinganan, ya migpanamung yan si Jisus, aw ya manga tyumambung, yan ya manga umagakan nan.\f* Manang dumateng ya allaw na kamangen sakanan adti kanilan. Aw lekat dun ni allaw yan, magpuwasa la silan. \p \v 16 “Aw kasiling uman na kadégkadég, ya bagu na téla dili' pagleneb adti dadan na téla na malungu la. Kay kun maleneb da aw gayed bugsakan, dili' madugay kumeteng ya bagu aw to-o la baling magkadakula' ya kakisayan. \v 17 Aw maynan uman, dili' pag-asag ya bagu na bino adti dadan na betanganan na pig-imo' lekat adti kindal na ayep. Kay kun asag ya bino dun aw sumubuk, mutu baling ya betanganan, aw masapad ya bino, aw magkalat ya betanganan. Manang ya bagu na bino, pag-asag adti bagu na betanganan na kindal na ayep. Aw yanagaw dili' magkalat ya betanganan aw dili' uman masapad ya bino.” \f * 9:17 Ya kakawasan na duwa ya pundinganan ini, yan ya dili' mag-isambuk ya bagu na palna-u ni Jisus aw ya dadan na palna-u aw manga katanem na manga Judiyu.\f* \s Ya pagguli' ni Jisus sa magkedel na ka͡ubayan aw ya pagmataw nan sa ise' na nyatay \p \v 18 Sa talana pa ni Jisus miglong adti manga umagakan ni Juan, dyumulud kanan ya sambuk na pagsaligan adti sinagoga. Aw lyumuhud sakanan adti asdangan ni Jisus, aw to-o nyanginayu', law nan, “Ya ise' ku na dalagita, baya' pa beg nyapalus ya ginawa nan. Manang kya-ede-an ku na kun magad kaw kanak adti balay aw pandungan mu sakanan na kanmu palad, mataw saba sakanan.” \v 19 Yanagaw nyagad si Jisus sa utaw yan, aw nyagad uman ya manga umagakan nan. \p \v 20 Talana nilan nyanaw, awun ka͡ubayan na dyumulud kan Jisus apit adti bagakwang nan. Na, ya ka͡ubayan yeiy, gayed pigdugu-dugu' seled na sampulu' tag duwa ya umay. Aw yanagaw pig-awidan nan ya pangaway na pigsut ni Jisus, \v 21 kay mig-anenganeng sakanan, “Kun ka-awidan ku olo' ya pangaway na pigsut nan, kaguli-an da aku.” \p \v 22 Aw maksay nyatubang si Jisus aw kyinita' nan ya ka͡ubayan, aw piglongan nan, “Kay Dé', pakabagsega ya kanmu ginawa. Asuntu sa pagpangintu-u mu kanak, yan ya nyakaguli' kanmu.” Aw dayaw kyaguli-an ya ka͡ubayan. \p \v 23 Na, pagdateng ni Jisus dun ni balay na utaw na pagsaligan adti sinagoga, kyinita' nan ya madég na utaw adti luwa' na migpanmatay aw ya manga utaw na migpansi-eyep sa sileli. \f * 9:23 Yan ya katanem nilan dun ni Isra-él, na kun awun matay magtandan silan sa manga utaw na un magmatay aw mag-eyep sa sileli.\f* \v 24 Yanagaw piglongan nan silan, “Luwa' pa kamu! Wala' saba kamatay ya ise'. Olo' sakanan nyakatulug!” Manang nyaka-ikel baling silan sa piglong nan. \v 25 Aw sa pagpakaluwa' da na manga utaw, syumeled sakanan adti pigpakulangan sa ise' aw pig-awidan nan ya bekten na ise', aw dayaw migbangun sakanan. \v 26 Aw ya ubat-ubat sa pig-imo' ni Jisus nyabekkal adti palibed na banwa yan. \s Ya pagguli' ni Jisus sa duwa ya utaw na buta \p \v 27 Sa pag-indeg da ni Jisus adti balay yan, awun duwa ya eseg na buta na gayed dyumalug kanan. Aw pigtatawag nilan si Jisus, “We....Buwadbuwad ni Dabid, kallati beg kami!” \p \v 28 Sa pagdateng ni Jisus adti pigbantukan nan, dyumulud kanan ya duwa ya buta. Aw nyusip si Jisus kanilan, “Unu, nyangintu-u kamu na mabatug ta kamu guli-en?” \p Aw tyumubag silan kanan, “E-e, kay Sir. Nyangintu-u kami.” \p \v 29 Aw pig-awidan ni Jisus ya manga mata na tagsambuksambuk kanilan, aw piglongan nan silan, “Asuntu sa pagpangintu-u mayu kanak, kaguli-an da kamu!” \v 30 Aw dayaw silan kyumita'. Aw miglong si Jisus kanilan, “Dili' mayu yeiy pag-ubat-ubat adti pangkay singalan.” \v 31 Manang sa pagpanaw da nilan, pig-ubat-ubat baling nilan ya pagpaguli' ni Jisus kanilan. Aw nyabekkal ya ubat-ubat yeiy adti manga banwa na nyakapalibed dun. \s Ya pagpapaglong ni Jisus sa utaw na nya-umu \p \v 32 Sa pagpanaw da na duwa ya eseg na baya' kyumita', wala' kadugay awun da uman manga utaw na dyumateng dun na migpa-agad sa sambuk na utaw na nya-umu kay pigseledan na busaw. \v 33 Aw sa pagkatigkas da ni Jisus alilinan ya busaw na syumeled adti utaw yan, dayaw nyakapaglong ya umu. Aw ya nya-enneng-enneng ya kadég na utaw dun, aw miglong silan, “Wala' pa tadun kita-a ya maynini asini kadakula' na Isra-él!” \v 34 Manang miglong ya manga Parisiyo, “Magi saba sa katulus na pangulu na manga busaw kya-alilinan nan ya manga busaw!” \s Ya to-o dakula' na aniyenen \p \v 35 Piglegeb ni Jisus ya kadég na lunsud aw manga baranggay na banwa yan, aw migpalna-u sakanan adti manga sinagoga, aw pigpa-ede' nan ya Madyaw na Ubat-ubat sa Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem. Aw pigpangguli' nan uman ya kadég na manga magkedel na manga utaw. \v 36 Aw sa pagkita' nan sa madég na manga utaw, to-o nyallat si Jisus kanilan kay madég ya nyakalinggal sa anenganeng nilan aw wala' ya un makatabang kanilan. Kasiling silan na manga karniro na wala' ya magdadiyaga͡ay. \v 37 Tigkas yan, miglong si Jisus adti kanan manga umagakan, “Dakula' to-o ya aniyenen, manang tabay ya mag-aniyay. \v 38 Yanagaw panawagtawag kamu adti Tyumanem na yan ya tagtun sa palangad aniyenen, na magpadala sakanan sa manga mag-aniyay pada tumabang mag-ani.” \c 10 \s Ya sampulu' tag duwa ya apostolés ni Jisus \p \v 1 Yanagaw pigpatawag ni Jisus adti sayid nan ya sampulu' tag duwa ya umagakan na dadan da nan pigpamalli'. Aw pig-atagan nan silan na katulus na un mag-alilin sa manga busaw aw magguli' sa kadég na punganan na magkedel na manga utaw. \p \v 2 Na, ini ya manga ngalan na sampulu' tag duwa ya apostolés: Ya tagna' si Simon na pigngalanan uman na Pédro aw ya inulug nan na si Andrés, aw si Santiago aw ya inulug nan na si Juan na alag ise' ni Zibidiyo, \v 3 aw si Pilipi aw si Bartolomé, \f * 10:3a Ya eped na ngalan ni Bartolomé, si Natanyél. Mabasa tadun adti Juan 1:43-51.\f* aw si Tomas aw ya mangungubla͡ay sa buwis idtu na muna na si Matiyo, \f * 10:3b Sambuk na ngalan ni Matiyo si Libi. Mabasa adti Lukas 5:27.\f* aw si Santiago na ise' ni Alpiyo, aw si Tadiyo,\f * 10:3c Ya eped na ngalan ni Tadiyo, si Judas. Mabasa tadun adti Lukas 6:16.\f* \v 4 aw si Simon na Kananiyo\f * 10:4 Ya manga Kananiyo, silan ya partido na manga Judiyu na dili' malim ma͡agad sa pagdumala na taga Roma kay kaliman nilan bawi-en ya banwa nilan na Isra-él.\f* aw si Judas Iskariyoti na yan ya un maglubid kan Jisus. \s Ya pagsugu' ni Jisus sa sampulu' tag duwa ya apostolés \p \v 5 Na, sa wala' pa ni Jisus papanawa ya sampulu' tag duwa yeiy, piglongan nan silan, “Sugu-un ta kamu adti manga utaw, manang dili' pa mayu adun pagkadtuwan ya manga banwa na manga Héntil aw ya manga lunsud na manga Samariyanen. \v 6 Yan baling ya kadtuwi mayu adun ya manga buwadbuwad ni Isra-él, kay kasiling silan na manga karniro na migkabuluy. \v 7 Dun ni pagpanaw mayu, ubat-ubati mayu silan na ya Paghari' na Tyumanem sa Kasakupan nan malapit da. \v 8 Aw pangguli-a mayu ya manga magkedel na utaw, aw matawa mayu ya baya' nyatay, aw pangguli-a mayu ya manga ibungun pada magkalinis da silan, aw alilini mayu ya manga busaw na syumeled adti utaw. Aw dili' mayu pagkalingawan na madég ya nyadawat mayu na wala' ya bayad, yanagaw dili' kamu magsekat sa bayad sa manga pig-imo' mayu. \v 9 Dun ni pagpanaw mayu, dili' kamu magdala sa kuwalta. \v 10 Aw dili' kamu magdala sa kabil aw ilisan aw sandal, aw pangkay bangka'. Kay ya manga utaw na un mayu ubat-ubatan, silan galu ya matag sa kamayu kapelekan. Kasiling kamu saba na magtalabahuway na umba' atagan sa kapelekan. \v 11 Yanagaw pangkay unu lunsuda aw baranggay ya datengan mayu, pangusip kamu kun singalan ya utaw dun na madyaw magpamasa. Aw yan ya bantuki mayu ya kanilan balay, aw pag-eya' pa kamu dun ni tampid nilan menda' sa allaw na indegan mayu ya lunsud yan. \v 12 Sa pagseled mayu adti kanilan balay, paglonga mayu ya manga utaw na nyeya' dun, ‘Atagan na kalinaw ya kadég na utaw asini balay ini.’ \v 13 Kun dawaten kamu nilan, atagan saba silan na Tyumanem na kalinaw. Aw kun dili' nilan dawaten, bawi-a la ya piglong mayu kanilan. \v 14 Aw dun ni banwa na pigdatengan mayu, kun dili' silan malim dumawat kamayu aw dili' uman malim magpakanyeg sa pag-ubat-ubat mayu, na, sa pag-indeg mayu adti kanilan, taptapa ya alikabuk na siki mayu. \f * 10:14 Ya pagtaptap sa alikabuk adti manga siki nilan, yan ya pangilala na wala' da ya labet nilan sa pagpa-emel-emel na Tyumanem sa manga utaw na wala' dawat sa kanilan pag-ubat-ubat.\f* \v 15 Matinaw saba ya un ku paglongun kamayu: Pagdateng da na allaw na pag-ukum, to-o pa mabegat ya pa-emel-emel kanilan kay sa manga utaw na nyeya' dun ni syudad na Sodoma aw Gomora. \s Ya manga pamulayam na un dumateng \p \v 16 “Manang pakanyegi ya un ku kamayu paglongun: Sugu-un ta kamu adti manga utaw na mangkalatay ya bet. Masiling kamu saba na manga karniro na piglibedan na manga malyaw na idu' na to-o mangkabulut. Yanagaw pagpakatanaw kamu to-o na wala’ ya dumeg kamayu aw wala' uman ya un pagsala' kamayu. \p \v 17 “Magpakatanaw kamu sa manga utaw na malim maglimanda aw magdala kamayu adti usayanan. Aw badasan kamu nilan na lalabet dun ni seled na manga sinagoga nilan. \v 18 Aw asuntu sa pagpangintu-u mayu kanak, un kamu nilan pa-indegen adti asdangan na manga gubirnador aw manga hari'. Aw dun da kamu pakaselat pagpa-ede' kanilan sa Madyaw na Ubat-ubat kanak aw adtu uman ni manga utaw na Héntil. \v 19 Kun tumbay kamu nilan adti asdangan na mag-usayay aw pan-usipen kamu nilan, dili' magkakamang ya ginawa mayu kun unu ya un mayu tubag kanilan. Kay dun ni udas yan, ya Ispiritu na Ama yan ya maggagad sa kamayu anenganeng sa un mayu tubag kanilan. \v 20 Aw ya paglongun mayu kanilan beke' na lekat adti kamayu, manang lekat adti Ispiritu na Ama. \p \v 21 “Aw beke' yeiy olo' ya un ma-imo'. Dili' madugay awun manga mangkaylug na magtumbay sa inulug nan adti manga po-on pada patayen. Aw awun uman manga ama na magtumbay sa kanilan ise' na patayen. Aw awun manga ise' na matu sa mangkatikadeng nilan aw magtumbay kanilan adti manga po-on pada patayen. \v 22 Aw dumutan kamu na madég na manga utaw asuntu sa pagdalug mayu kanak. Manang pangkay singalan ya magpadeleg dun ni pagpangintu-u nan kanak taman adti katigkasan, yan saba ya utaw na paluwa-en na Tyumanem. \v 23 Kun pamulayaman kamu adti sambuk na lunsud, palaguy kamu adti eped na lunsud. Matinaw saba ya un ku paglongun kamayu: Sa dili' pa mayu matigkas ya imo-unun adti kadég na lunsud na Isra-él, lumiku' da ya Ise' na Utaw. \p \v 24 “Ya pigpalna-uwan dili' matas sa migpalna-u kanan. Aw wala' ya sugu-anen na matas pa sa amu nan.\f * 10:24 Tanawun uman ya Juan 15:20.\f* \v 25 Umba' da sa pigpalna-uwan ya magkatadeng kasiling na migpalna-u kanan. Aw maynan uman ya allang masiling na tagtun kanan. Yanagaw kun aku ya tagtun sa balay aw pigtawag aku na manga utaw na ‘Bilsibul’, \f * 10:25 Si Bilsibul, yan ya sambuk na ngalan ni Satanas. \f* na, to-o pa dun baling malatay ya pagtawag nilan sa kanak ka-epedanan dun ni balay. \p \v 26 “Yanagaw dili' kamu magkallek sa manga utaw. Kay ya kadég na pigpan-imo' da nilan na malatay, alag saba ka-ede-an. Wala' ya nyatagu' adun na dili' kagaya kabukasan. \v 27 Ya piglong ku kamayu na gabi, ubat-ubatan da mayu magi sa dakula' na tingeg lekat adti tas na atep kun magkalalamdag da. \v 28 Aw dili' kamu magkallek sa manga utaw na un magpatay sa lawas mayu, kay dili' nilan saba mabatug patayen ya kamayu kalaluwa. Yan baling ya kalleki mayu ya Tyumanem. Kay alag nan mabatug kalaten ya lawas aw ya kalaluwa na utaw adti atulun na dili' pagkapatayan. \p \v 29 “Anenganenga mayu na tagbi' to-o ya pagbayad sa duwa ya langgam na maya, manang wala' ya pangkay sambuk kanilan na molug na dili' ka-ede-an na Ama mayu. \v 30 Aw kamu uman, kya-ede-an da saba na Tyumanem kun pila ya kadég na lugay mayu. \v 31 Yanagaw dili' kamu magkallek kay to-o pa dakula' ya alaga' mayu kay sa madég na manga maya! \p \v 32 “Pangkay singalan ya maglong adti asdangan na manga utaw, ‘Umagakan aku ni Jisus’, maynan uman paglongun ku adti asdangan na Ama ku na awun ni tas na langit, ‘Umagakan ku uman sakanan.’ \v 33 Manang pangkay singalan ya magbalyaw kanak adti asdangan na manga utaw, balyaw ku uman sakanan adti asdangan na Ama na awun ni tas na langit. \p \v 34 “Dili' kamu mag-anenganeng na nyadi aku pada dumala sa kalinaw asini tas na lupa'. Ya pagkadi ku, yan baling ya du-an na magtanam ya manga utaw. \v 35 Asuntu sa pagkadi ku, tanamen na ise' na eseg ya kanan ama. Aw ya ise' na ka͡ubayan tanamen nan uman ya kanan ina. Aw ya makeye' na ka͡ubayan tanamen nan ya ugangan nan na bubay. \v 36 Yanagaw ya eped mayu dun ni seled na balay, yan da baling ya eped mu magtanam.\f * 10:36 Mabasa tadun adti Mika 7:6.\f* \v 37 Ya utaw na to-o gyuminawa sa kanan ama aw ina manang tagbi' ya pagginawa nan kanak, yan ya utaw na dili' umba' ma-imo' kanak umagakan. Aw ya utaw na to-o gyuminawa sa kanan ise' na eseg aw ise' nan na ka͡ubayan manang tagbi' ya pagginawa nan kanak, dili' uman umba' ma-imo' kanak umagakan. \v 38 Aw ya utaw na dili' malim magpisan sa kanan krus aw dumalug kanak, ya utaw yan dili' umba' ma-imo' kanak umagakan. \v 39 Aw pangkay singalan ya gyuminawa sa kanan pagka-utawun asini tas na lupa', kalagakan baling sa ginawa nan. Manang kun singalan ya magtibulluk dumalug kanak pangkay pa adti pagkamatay, matagtun nan ya ginawa na wala' ya katigkasan. \p \v 40 “Pangkay singalan ya dumawat kamayu, kasiling na aku ya pigdawat nan. Aw pangkay singalan ya dumawat kanak, dun da nan uman dawata ya Ama na migpadala kanak. \v 41 Aw pangkay singalan utawa ya mamasa sa propita asuntu sa pagpa-ede' nan sa tingeg na Tyumanem, dumawat ya utaw yan sa kasiling na un dawaten na propita. Aw kun singalan ya mamasa sa utaw na gayed mig-imo' sa pagkaliman na Tyumanem, dawaten nan uman ya kasiling na un atag sa manga utaw yan. \v 42 Aw matinaw saba ya un ku paglongun kamayu: Pangkay singalan utawa ya magkallat sa umagakan ku na madalem aw matag sa pangkay sangkatabu' ya tubig, yan ya utaw na dumawat sa tandan kagaya.” \c 11 \s Ya usip na manga umagakan ni Juan na Magba͡utismuway kan Jisus \p \v 1 Aw pagkatigkas ni Jisus paglongan ya sampulu' tag duwa ya umagakan nan, nyanaw sakanan lekat dun pada magpalna-u aw mag-ubat-ubat adti manga utaw dun ni manga lunsud nilan. \p \v 2 Na, sa talana pa ni Juan dun ni kalabusuwanan, dyengeg nan ya manga pigpan-imo' ni Jisu-Kristu. Yanagaw pyakadtu nan ya kanan manga umagakan kay awun usip nan \v 3 adti kan Jisus, aw nyusip silan kanan, “Unu, ikaw ya pigpakang na Tyumanem asini muna na un madi? Aw kun awun pa eped na imanen nami?” \p \v 4 Aw tyumubag si Jisus kanilan, “Liku' kamu adti kan Juan aw ubat-ubatan mayu kanan ya manga dyengeg mayu aw ya manga kyinita' mayu: \v 5 Ya manga dili' magkita', kyumita' da. Ya manga pulid, nyakapanaw da. Ya manga ibungun, pyangkaguli-an aw malinis da. Ya manga bengel, dyumengeg da. Awun manga nyangkamatay na nyataw da. Ya manga tagitu' na utaw, kya-ubatan da sa Madyaw na Ubat-ubat. \v 6 Aw madyaw ya kana manga utaw na wala' pagduwaduwa na aku ya Pigpadala na Tyumanem.” \s Singalan si Juan na Magba͡utismuway? \p \v 7 Sa pagpanaw da na manga umagakan ni Juan, pig-usip ni Jisus ya madég na utaw na migkatipun dun, law nan, “Sa pagkadtu mayu adti kan Juan dun ni kaligbinan idtu muna, unu ka' ya pig-iman mayu na du-an mayu pyaninaw sakanan? Pagaw nyadtu kamu na olo' magtandawtandaw sa utaw na kasiling na tigbaw na pig-eyeng-eyeng na samet. Beke' saba na maynan si Juan! \v 8 Manang ananga' kamu madtu ni kaligbinan? Pagaw iman mayu aw kumita' kamu sa utaw na syumut sa kadégkadég na mayaman. Ya utaw na maynan, adtu sakanan pagkita-en ni palasyo. Manang beke' saba na maynan si Juan! \v 9 Yanagaw unu ka' ya pig-iman mayu na un mayu kita-en dun ni kaligbinan? Pig-iman gya mayu na kumita' sa propita. Matinaw saba na propita sakanan, manang paglongun ta kamu na matas pa si Juan sa manga muna propita. \v 10 Aw si Juan yeiy, yan ya pigkasampetan dadan dun ni pigpasulat na Tyumanem asini muna: \q1 ‘Na, un ku pa-una͡en kanmu ya kanak mag-ubat-ubatay \q1 pada tagilanen nan ya un mu agiyan.’ \f * 11:10 Ya dalan na un tagilanen ni Juan na pigkasampetan asini, yan ya dalan na un agiyan ni Jisus. Mabasa tadun uman adti Malakiyas 3:1.\f* \m \v 11 Matinaw ya un ku paglongun kamayu: Ya kadég na utaw na nya͡utaw asini tas na lupa' taman adun, wala' ya pangkay sambuk na matas pa kan Juan na Magba͡utismuway. Manang ya to-o madalem na utaw na nyaka-akup adti Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem, matas pa sakanan kan Juan. \v 12 Na, lekat na allaw na migpalekat mig-ubat-ubat si Juan na Magba͡utimuway, menda' adun, ya Kasakupan yan to-o pa baling migkadakula' pangkay awun manga migbalabag sa pag-ubat-ubat aw nyamulayam sa manga nyaka-akup da. Aw awun uman mangkabulut na utaw na kaliman nilan sulungun aw agawun galu ya Kasakupan yan. \v 13 Kay ya kadég na manga propita aw ya Uldin migpa-ede’ alag sa paghari' na Tyumanem. Tigkas yan, migpalekat si Juan mig-ubat-ubat. \v 14 Aw kun malim kamu dumawat sa piglong nilan asini muna, si Juan saba ya propita na pigkasampetan nilan na un dumateng na kasiling ni Éliyas. \f * 11:14 Mabasa tadun adti Malakiyas 4:5-6.\f* \v 15 Magpakatadeng kamu na dili' mayu pagpalipaslipasan ya pigdengeg mayu.” \s Ya pagkele na manga utaw sa palna-u ni Jisus aw ni Juan \p \v 16 Migpadeleg si Jisus miglong, “Unu ya un ku kapa-unawa͡an sa manga utaw adun na gayed kyumele sa palna-u na dyengeg nilan? Kasiling silan na mangayse' na mangkategel na nyan-ingkud adti pamanag na palingki. Dili' silan malim magad magdanga pangkay pigtatawag silan na kanilan manga eped na miglong: \v 17 ‘Naten magdanga! Migpasonata kami sa pangkasal, manang wala' kamu sayaw! Aw migpansi-engge' kami manang wala' kamu pagsugaw.’ \v 18 Maynan uman, madég kamayu ya gayed migdiklamu. Kay dyumateng si Juan aw wala' sakanan kita-a na kyuman aw nyinem adti sayid na manga utaw. Aw miglong kamu, ‘Syeledan sakanan na busaw!’ \v 19 Tigkas yan, dyumateng ya Ise' na Utaw. Kyinita' sakanan kyuman aw nyinem eped nan ya madég na manga utaw. Manang miglong kamu baling, ‘Tanawa mayu ya utaw yeiy! To-o sakanan kyuman aw to-o nyinem sa bino, aw mig-ubaybay sa manga mangangubla͡ay sa buwis aw eped pa na makasasala'!’ Pangkay miglong kamu seiy, manang ya palna-u ku aw ya palna-u ni Juan, alag saba pigmatinaw dun ni pigpan-imo' na kadég na utaw na dyumalug sa palna-u nami.” \s Ya pagsala' ni Jisus sa manga utaw na wala' pagselsel \p \v 20 Aw pagkatigkas yan, pigpalekat ni Jisus ya pagsala' sa manga eped na manga utaw na nyeya' dun ni manga lunsud na kya-imo-an nan sa madég na milagru, kay wala' silan pagselsel. \v 21 Yanagaw miglong si Jisus kanilan, “Kadég mayu na taga lunsud na Korazin aw Bétsayda, malatay ya un mayu datengan! Kay kyinita' da mayu ya manga milagru na pig-imo' ku, manang tabay kamayu ya migselsel. Kun pig-imo' pa ku yeiy adti manga lunsud na Tiro aw Sidon, madugay da galu silan magselsel aw mangawak sa kalapeng aw magsabug sa abu adti kanilan ulu na yan ya pangilala sa kanilan pagselsel. \v 22 Manang paglongun ta kamu: To-o pa baling mabegat ya pa-emel-emel kamayu na Tyumanem dun ni allaw na pag-ukum kay sa manga utaw na nyeya' dun ni Tiro aw Sidon. \v 23 Aw kamu na nyeya' dun ni Kapirna-um, unu, iman mayu aw ya pagkadengganen mayu dyumateng adti tas na langit aw wala' ya maka-unawa kamayu? Padalemen kamu saba, aw dala͡en kamu adti banwa na Kaludukan. Kay kun pigpan-imo' pa ku dun ni Sodoma ya manga milagru kasiling na pig-imo' ku dun ni kamayu, kenne' pa galu na syudad yan adun. \v 24 Manang paglongun ta kamu: Pagdateng da na allaw na pag-ukum, to-o pa baling dun mabegat ya pa-emel-emel na Tyumanem kamayu kay sa manga utaw na nyeya' dun ni Sodoma!”\f * 11:24 Mabasa tadun uman adti Genesis 19:24.\f* \s Awun ni kan Jisus ya madyaw na lagdenganan \p \v 25 Dun ni udas yan, nyanawagtawag si Jisus adti Ama, “Kay Ma', ikaw ya tagtun sa kadég na awun ni tas na langit aw asini kadakula' na banwa. Pigpasalamatan ta kaw kay pigtagu' mu ya kanmu palpa lekat adti manga utaw na matas kunu ya katadeng manang pigbukasan mu baling adti manga utaw na syumalig kanmu kasiling na tagbi' na ise'. \v 26 Yeiy saba kay Ma' ya kanmu pagkaliman.” \p \v 27 Pagkatigkas yan, miglong si Jisus adti manga umagakan nan, “Pigtumbay da na Ama ya kadég adi kanak. Aw ya kanaken Ama, yan olo' ya tengteng nyaka-ede' kanak. Aw aku olo' ya nyaka-ede' kanan. Aw pangkay singalan ya tumbay ku na maka-ede' sa Ama, bukasan adti kanilan ya pagpaka-ede' kanan. \v 28 Yanagaw, ya kadég mayu na migkalumay da ya ginawa aw to-o kyabegatan, kadi kamu ni sayid ku kay palagdengen ta kamu. \v 29 Daluga mayu ya palna-u ku. Aw pagsiling kamu kanak, kay migpadalem aku aw pakaganen ku saba ya kamayu ginawa aw palagdengen ku uman ya kamayu anenganeng. \v 30 Kay ya manga sugu' ku molas saba dalugun aw dili' malug imo-un. \c 12 \s Si Jisus ya awun katundanan sa Allaw na Paglagdeng \p \v 1 Sambuk na allaw yan, nyanaw si Jisus aw ya kanan manga umagakan dun ni dalan na nyaka-agi adti tenga' na pawa' na awun trigu na agpet da aniyen, aw yeiy uman ya Allaw na Paglagdeng. Aw nyagetem ya manga umagakan nan, yanagaw nyanaplus silan sa trigu aw pigtebteb nilan. \v 2 Manang pagkita' na manga Parisiyo sa pig-imo' nilan, piglongan nilan si Jisus, “Inunuwa ya pig-imo' na kanmu manga umagakan! Kyalakadan nilan baling ya Uldin! Wala' saba tumbayan adti Allaw na Paglagdeng ya pag-ani!” \p \v 3 Manang tyumubag si Jisus kanilan, “Unu, wala' pa ka' mayu kabasa ya pigpasulat na Tyumanem asini muna sa pig-imo' ni Dabid? Sa pagkagetem nan aw manga eped nan, \v 4 syumeled sakanan adti Balay na Tyumanem aw pigkan nan ya pan na pig-atag da adti Tyumanem. \f * 12:4 Mabasa tadun ya kasampetanen sa pig-imo' ni Dabid adti 1 Samwél 21:1-6.\f* Aw pig-atped-atped nan uman ya manga eped nan pangkay yan saba olo' ya makakan ya manga magdadugsu-ay. Aw dun da baling nilan kalakadi ya Uldin. \v 5 Unu, wala' mayu uman kabasa dun ni Uldin na gayed migtalabahu ya manga magdadugsu-ay adti Témplo kada Allaw na Paglagdeng? Dun ni pagpan-imo' nilan, gayed nilan kyalakadan ya Uldin manang wala' silan pakasala'. \v 6 Paglongun ta kamu na pangkay awun katundanan na Témplo manang adun asini ni sayid mayu ya to-o pa matas. \v 7 Aw kun kya-ede-an pa mayu ya tengteng kakawasan na pigpasulat na Tyumanem asini muna, dili' mayu pasala-en ya manga utaw na wala' pag-imo' sa sala'. Kay ini ya pigpasulat nan: \q1 ‘Ya kanak tengteng pagkaliman, \q1 na awun pagkallat mayu adti eped na manga utaw, \q1 aw beke' na dugsu' mayu na pagsangaben.’ \f * 12:7 Mabasa tadun adti Osiyas 6:6. \f* \p \v 8 Aw pig-atag da adti Ise' na Utaw ya pagbaya' sa unu ya madyaw imo-un sa Allaw na Paglagdeng.” \s Ya pagpaguli' ni Jisus sa utaw na kimay dun ni Allaw na Paglagdeng \p \v 9 Aw nyanaw si Jisus aw syumeled adti kanilan sinagoga. \v 10 Aw dun uman ni seled na sinagoga awun sambuk na eseg na kimay ya sangkilid na bekten nan. Aw nyusip ya manga Parisiyo kan Jisus, “Unu ka', pigtumbay na Uldin tadun ya pagpaguli' dun ni Allaw na Paglagdeng?” Kay kaliman nilan na awun puliba nilan maglimanda kanan adti usayanan. \v 11 Manang tyumubag si Jisus kanilan, “Alimbawa', kun awun karniro mu na molug adti malalem na gawang dun ni Allaw na Paglagdeng, na, unu ya imo-un mayu? Maksay mayu saba tabangan aw engaten lekat adti gawang. \v 12 Yanagaw ayin ya dakula' ya alaga', ya utaw aw ya karniro? Ya utaw saba! Yeiy ya du-an na pigtumbay na Tyumanem ya madyaw na imo-unun pangkay Allaw na Paglagdeng.” \p \v 13 Aw tigkas yan, piglongan ni Jisus ya eseg na kimay, “Ulada ya bekten mu.” Aw pig-ulad nan ya bekten nan, aw dayaw kyaguli-an. Aw migkadyaw da kasiling na sangkilid na bekten nan. \v 14 Manang pagkita' na manga Parisiyo sa pig-imo' ni Jisus, lyumuwa' silan aw migpalekat silan migpalpa sa pagpapatay kanan. \p \v 15 Manang nya-ede' si Jisus sa pigpalpa nilan, yanagaw nyanaw sakanan lekat dun. Aw dyumalug kanan ya to-o madég na utaw. Aw pigpangguli' nan ya kadég na awun manga magkedel \v 16 aw piglongan nan silan na dili' mag-ubat-ubat adti eped kun singalan sakanan. \v 17 Yanagaw nyatuman da ya pigpasulat na Tyumanem asini muna magi sa propita nan na si Isayas: \q1 \v 18 “Tanawa! Ini la saba ya sugu-anen na kanak pigpadala. \q1 To-o ku sakanan pigginawa͡an aw kyatutukan aku kanan. \q1 Ya kanak Ispiritu, yan ya maggagad kanan, \q1 aw ubat-ubat nan adti manga nasud ya kanak pagbaya' na alag matinaw. \q1 \v 19 Dili' sakanan mati-ayil \q1 aw dili' uman magpamuligsa' adti asdangan na manga utaw. \q1 \v 20 Pangkay ya tin tigbaw na baluk, dili' nan lepeden, \q1 aw pangkay ya salengan na dakman mag-ulileng, dili' nan saba eyepen. \q1 Manang pagkallatan nan baling ya manga utaw na to-o makalalat. \q1 Padelegen nan ya kanan imo-unun menda' na matuman da ya kadég na pigpalpa na Tyumanem aw degen nan ya malatay. \q1 \v 21 Aw dun ni kanan ngalan awun imanen na kadég na utaw asini tas na lupa'.” \f * 12:18-21 Mabasa tadun adti Isayas 42:1-4.\f* \s Ya piglekatan sa katulus ni Jisus \p \v 22 Pagkatigkas yan, pigpa-agad adti kan Jisus ya sambuk na utaw na dili' magkita' aw nya-umu kay pigseledan na busaw. Aw pig-alilinan ni Jisus ya busaw, aw kyaguli-an ya utaw yan aw dayaw nyakapaglong aw kyumita' da. \v 23 Aw to-o nya-enneng-enneng ya kadég na manga utaw dun, aw miglong silan, “Pagaw yeiy da ya buwadbuwad ni Dabid na pigtagadan tadun.” \p \v 24 Manang pagdengeg na manga Parisiyo sa piglong na manga utaw, miglong silan, “Ya utaw yan, mig-alilin sa manga busaw magi sa katulus ni Bilsibul na pangulu na manga busaw.” \p \v 25 Manang kya-ede-an ni Jisus ya adti anenganeng nilan, yanagaw piglongan nan silan, “Ya kasakupan na nyatenga-tenga', dili' yan magpadeleg na madugay. Aw maynan uman ya lunsud na awun pagkatenga-tenga' aw pangkay uman dun ni seled na balay. \v 26 Aw kun si Satanas ya mig-alilin sa manga sakup nan, na, kasiling na pigtanam nan ya kanan pagka-utawun. Aw magkalat saba ya pagdumala nan, aw dun da sakanan dega. \v 27 Aw kun kan Bilsibul katulus ya kanak pag-alilin sa manga busaw, na, usipen ta kamu: Ya kamayu uman manga sakup na mag-alilin sa manga busaw, ayin ka' lekat ya katulus na pig-atag kanilan? Silan saba ya magmatinaw na galu' ya piglong mayu! \v 28 Manang kun magi sa Ispiritu Santo ya pag-alilin ku sa manga busaw, na, dun da mayu ka-ede-i na asini la ni kamayu ya Pigpadala na Tyumanem na un mag-imo' sa kasakupan nan. \v 29 Si Satanas kasiling na utaw na to-o mabagseg na tagtun sa balay. Wala' ya pangkay sambuk na makaseled adti balay nan pada takawun ya kanan ka-unan kun dili' una gapusun ya tagtun. Manang kun magapus da ya tagtun, mabatug da kamangen ya manga ka-unan nan.\f * 12:29 Yan ya kakawasan na pundinganan ni Jisus, na pigdeg da nan si Satanas aw manga sakup nan.\f* \p \v 30 “Ya utaw na wala' pagpasakup kanak, yan baling ya gayed migbalabag sa kanak manga imo-unun. Aw kun awun dili' tumabang maggagad sa manga utaw adi kanak, yan ya mig-ampang kanilan adti kanak kasakupan. \v 31 Yanagaw paglongun ta kamu: Pangkay unu ya sala' na utaw adti Tyumanem, aw pangkay unu ya paglongun nan na malatay adti eped nan, mabatug na Tyumanem lanasen ya sala' na utaw yan. Manang dili' nan lanasen ya sala' na utaw na maglong sa malatay adti Ispiritu Santo. \v 32 Pangkay singalan ya maglong sa malatay adti Ise' na Utaw, mabatug uman na Tyumanem lanasen ya sala' na utaw yan. Manang kun singalan ya maglong sa malatay adti Ispiritu Santo, yan ya sala' na dili' mabatug lanasen. Aw ya sampetan na sala' yeiy, pa-emel-emelen sakanan na Tyumanem na wala' ya tyamanan.” \p \v 33 Migpadeleg si Jisus miglong adti manga Parisiyo, “Kun madyaw ya kawuy, madyaw uman ya bunga nan. Manang kun dili' madyaw ya kawuy, dili' uman madyaw ya bunga nan. Yanagaw ya kawuy na madyaw, ka-ede-an saba magi dun ni bunga nan. \v 34 Manang kamu, kasiling na kamangayse-anan na kamugung! Unun mayu ya paglong sa madyaw kun malatay ya adti anenganeng mayu? Kay pangkay unu ya awun ni anenganeng na utaw, yan uman ya paglongun nan. \v 35 Kun gayed madyaw ya pig-anenganeng na utaw, madyaw uman ya imo-unun aw paglongun nan. Manang kun malatay ya pig-anenganeng nan, malatay uman ya imo-unun aw paglongun nan. \v 36 Aw miglong aku kamayu na dun ni allaw na pag-ukum, awun saba tubagenen na tagsambuksambuk kamayu sa piglong mayu na wala' ya ma-untung. \v 37 Kay magi sa kanmu paglong, yan ya magmatinaw kun umba' kaw pa-emel-emelen aw ya dili'.” \s Ya pagsekat na manga Parisiyo sa pangilala adti kan Jisus \p \v 38 Na, awun manga magpalna-uway sa Uldin aw manga Parisiyo dun, aw piglongan nilan si Jisus, “Kay Sir, kaliman nami kumita' sa pangilala na yan ya magmatinaw na pigpadala kaw na Tyumanem.” \p \v 39 Manang miglong si Jisus kanilan, “Tay sa kalatay na manga utaw adun na manga allaw yeiy. Pigtalikudan nilan ya Tyumanem, aw kasiling silan na ka͡ubayan na miglakadenen. Gayed silan migsekat sa pangilala, manang ya pangilala na un ku atag kanilan, yan olo' ya kasiling na nya-imo' kan Jonas na propita na Tyumanem. \v 40 Kay seled na tulungallaw aw tulunggabi ni Jonas dun ni buntit na dakula' na isda', aw maynan uman seled na tulungallaw aw tulunggabi na Ise' na Utaw adti dalem na lupa'. \v 41 Pagdateng na allaw na pag-ukum, ya manga utaw dun ni syudad na Ninibé selselen nilan ya kadég mayu. Kay sa pagpakanyeg nilan sa pag-ubat-ubat ni Jonas, migselsel silan sa kanilan manga sala'.\f * 12:41 Mabasa tadun adti Jonas 3:5-10. \f* Manang kamu, pangkay ini tampid mayu ya to-o pa matas kan Jonas, manang wala' mayu baling pangintu-uwi aw wala' kamu uman pagselsel! \v 42 Aw dun ni allaw na pag-ukum, ya réyna na migdumala asini muna sa banwa na Syiba, selselen nan uman ya kadég mayu. Kay nyanaw sakanan lekat adti mawat na banwa pada magpakanyeg sa katadeng na hari' na si Solomon. \f * 12:42 Mabasa adti 1 Hari' 10:1-10.\f* Manang paglongun ta kamu na pangkay ini tampid mayu ya to-o pa matas kan Solomon, manang wala' mayu sakanan pakanyegi. \p \v 43 “Na, kun awun busaw na lumuwa' adti utaw, maglegeblegeb yan adti kaligbinan na wala' ya tubig aw maninaw sa un nan ka-eya-an manang wala' ya kita-en nan dun. \v 44 Yanagaw maglong adti anenganeng nan, ‘Un ku baling liku-an ya muna pig-eya-an ku.’ Aw sa pagliku' nan, kita-en nan na wala' pa ya mig-eya' dun aw malinis da ya pig-indegan da nan idtu muna, kasiling na balay na dayaw pyamunasan aw nyatigpes da. \v 45 Aw tigkas yan, mangay sakanan sa pitu ya eped nan na to-o pa baling malatay. Aw sumeled silan adti utaw yan, aw dun da silan pag-eya'. Aw to-o pa malatay ya kabetangan na utaw yan kay sa idtu muna. Aw kasiling uman na maynan ya un kagamakan na manga utaw na malatay adun na manga allaw yeiy.” \s Ya kadégan ni Jisus \p \v 46 Aw talana pa ni Jisus miglong adti madég na manga utaw dun, dyumateng ya ina nan aw manga inulug nan. Aw nyan-indeg silan adti luwa' na balay kay kaliman nilan magbalawbalaw kanan. \v 47 Aw awun utaw na miglong kan Jisus, “Awun ni luwa' ya ina mu aw manga inulug mu, aw kaliman nilan magbalawbalaw kanmu.” \p \v 48 Aw tyumubag si Jisus kanan, “Awun pa saba uman pigsiling ku na kanak ina aw kanak manga inulug.” \v 49 Aw pigtulli' ni Jisus ya manga umagakan nan, aw miglong sakanan, “Inunuwa mayu! Ya manga utaw ini, silan uman ya kasiling na ina ku aw kanak manga inulug! \v 50 Pangkay singalan ya mag-imo' sa pagkaliman na kanak Ama na awun ni tas na langit, silan uman ya kanak manga inulug aw manga bubay aw ina ku.” \c 13 \s Ya pundinganan sa pagsabug sa manga bini' \p \v 1 Aw dun ni allaw yan, lyumuwa' si Jisus adti balay aw nyingkud adti dulug na danaw. \v 2 Aw wala' kadugay, migkalimpung kanan ya to-o madég na manga utaw. Yanagaw mig-alin si Jisus adti balangay na malapit dun ni baklayan aw nyingkud sakanan na un magpalna-u kanilan. Aw nyan-indeg ya manga utaw dun ni baklayan kay kaliman nilan magpakanyeg sa palna-u nan. \v 3 Aw migpalekat sakanan migpalna-u kanilan magi sa manga pundinganan, law nan, “Pakanyegi mayu ya un ku paglongun! Awun sambuk na utaw na nyadtu ni pawa' nan na un magsabug sa manga bini'. \v 4 Sa pagsabug nan sa manga bini', awun eped na nyakasabug adti kilid na dalan. Aw nyangkawun ya manga langgam aw pyanubug nilan ya manga bini'. \v 5 Aw awun manga eped na nyakasabug adti kabatuwan aw maksay gyumiti' kay wala' abay ya lupa'. \v 6 Manang pagsilat da na sega, nyangkalanes baling ya manga tanem kay wala' to-o pakadalid. \v 7 Ya eped na manga bini' nyakasabug adti magalet na suksukun. Gyumiti' ya manga bini', manang asuntu na tyumulin uman ya magalet, nyalemes baling ya manga tanem. \v 8 Ya eped na manga bini' nyakasabug adti mataba' na lupa', aw tyumulin aw to-o nyamunga. Awun nyunga na tag sanggatus, aw awun nyunga na tag ka͡eneman, aw awun uman nyunga na tag katluwan. \v 9 Magpakatadeng kamu na dili' mayu pagpalipaslipasan ya pigdengeg mayu.” \s Ya tud na manga pundinganan \p \v 10 Sa pag-uli' da na madég na manga utaw, dyumulud kan Jisus ya kanan manga umagakan, aw nyusip silan kanan, “Ananga' magi sa manga pundinganan ya pagpalna-u mu sa manga utaw?” \p \v 11 Aw tyumubag si Jisus kanilan, “Pigtumbay da kamayu na Tyumanem ya pagka-ede' sa manga pigtagu' idtu muna sa Kasakupan na Pighari-an nan. Manang awun manga eped na pangkay dyengeg da nilan ya pundinganan ku manang wala' tumbayan adti kanilan ya pagpakalabet sa kakawasan. \v 12 Kay ya utaw na dyumalug sa pigpalna-u la kanan, dugangan pa ya kyalabetan nan aw magkadakula' pa. Manang ya utaw na wala' dalug sa palna-u yan, kamangen baling adti kanan anenganeng ya pangkay tagbi' na kyalabetan da nan. \v 13 Yeiy ya du-an na ya kanak pagpalna-u pigpa-agi ku sa manga pundinganan. Pangkay gayed nilan inunuwun manang dili' nilan kalabetan ya kyinita' nilan. Aw pangkay gayed nilan dengegen manang dili' nilan uman kalabetan ya kakawasan na dyengeg nilan. \v 14 Aw dun ni kanilan katuman ya pigpasulat na Tyumanem magi sa propita nan na si Isayas asini muna: \q1 “Pangkay pakanyegan mayu, manang dili' mayu saba kalabetan, \q1 aw inunuwun mayu manang dili' mayu uman kita-en. \q1 \v 15 Kay mangkategel da ya anenganeng na manga utaw yeiy. \q1 Pigsengseng da nilan ya kanilan manga talinga pada dili' silan makadengeg, \q1 aw pigpileng da nilan ya kanilan manga mata pagaw kita-en nilan ya matinaw aw ka͡apetan na anenganeng nilan, \q1 aw dili' silan malim magselsel sa manga sala' nilan pada paluwa-en ku silan.”\f * 13:15 Mabasa tadun adti Isayas 6:9-10.\f* \m \v 16 Manang madyaw ya kamayu kay kyinita' da mayu aw kyalabetan da mayu ya kakawasan na kamayu pigdengeg! \v 17 Aw matinaw ya un ku paglongun kamayu: Awun madég na manga propita aw manga utaw na dyumalug sa pagkaliman na Tyumanem asini muna na kaliman galu nilan kumita' sa kyinita' da mayu, aw kaliman nilan uman galu dengegen ya dyengeg da mayu. Manang wala' nilan kita-a aw wala' nilan uman dengega. \s Ya kakawasan na pundinganan sa manga bini' \p \v 18 “Na, pakanyegi mayu to-o ya kakawasan na pundinganan sa migsabug sa manga bini': \v 19 Ya kilid na dalan na kyasabugan sa manga bini’, yan ya manga utaw na dyumengeg da sa ubat-ubat sa Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem manang dili' nilan kalabetan ya tengteng kakawasan. Yanagaw dumateng si Satanas aw dampasen nan adti kanilan ya tingeg na Tyumanem na dyengeg da nilan. \p \v 20 “Aw ya kabatuwan na kyasabugan sa manga bini', yan ya manga utaw na dyumengeg sa tingeg na Tyumanem aw maksay nilan pigdawat na awun pagleya \v 21 manang dili' to-o makadalid ya pagpangintu-u nilan. Kun awun dumateng na manga kalugan aw manga pagpamulayam asuntu sa tingeg na Tyumanem na dyengeg nilan, maksay nilan ayawan ya kanilan pagpangintu-u. \p \v 22 “Aw ya magalet na sukusukun na kyasabugan uman sa manga bini', yan ya manga utaw na dyumengeg da sa tingeg na Tyumanem manang ya kanilan anenganeng nyatmu' na kakaypengan sa pagpakabetang nilan, aw sa pag-anenganeng na ma-imo' mayaman. Aw ya sampetan yan, dili' makabunga ya pagpangintu-u nilan. \p \v 23 “Manang ya mataba' na lupa' na kyasabugan sa manga bini', yan ya manga utaw na migpakanyeg sa tingeg na Tyumanem aw kyalabetan nilan ya tengteng kakawasan. Aw mamunga silan sa madég. Ya sambuk, mamunga na sanggatus, aw ya eped, ka͡eneman, aw ya eped, katluwan.” \s Ya pundinganan sa manga sagbet na pigdali' adti manga tanem \p \v 24 Aw pig-ubat-ubatan pa silan ni Jisus sa sambuk na pundinganan, law nan, “Ya Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem, kasiling na maynini: Awun utaw na migpatanem adti pawa' nan. \v 25 Manang sa pagkagabi la, talana nyampakatulug ya kadég, nyawun ya kanan po-on dun ni pawa'. Aw pigsabugan nan uman na manga bini' na sagbet, aw tigkas yan nyanaw sakanan. \p \v 26 “Na, sa paggiti' da na manga trigu, gyumiti' uman ya manga sagbet. Aw sa pagbunga la na trigu, dun da ka-ede-i na awun kadi' sagbet na nyakadali'. \v 27 Aw nyadtu ya manga magtalabahuway adti tagtun sa pawa', aw miglong silan, ‘Kay Amu, madyaw ya bini' na pigpatanem mu kanami dun ni kanmu pawa'. Ananga' awun sagbet na nyakadali' aw ayin uman lekat ya manga sagbet yan?’ \p \v 28 “Aw tyumubag kanilan ya tagtun, ‘Yeiy saba ya pag-imo-un na po-on.’ \p “Yanagaw nyusip silan kanan, ‘Kay Amu, unu, panggabutun nami ya manga sagbet?’ \p \v 29 “Manang tyumubag ya amu nilan, ‘Ya-i mayu paggabuta pagaw maka-agad baling ya manga trigu! \v 30 Pabaya-i la ya trigu aw manga sagbet na magdengan tumulin menda' na dumateng ya allaw na aniyen da. Aw dun ni allaw yan, paglongun ku ya manga mag-aniyay, ‘Una͡a mayu panimuna ya manga sagbet aw pamanggeti aw agbelan adti atulun. Aw tigkas yan, panimuna mayu uman ya trigu aw betangan adti kanak pul.’ ” \s Ya pundinganan sa bini' na mustardo \p \v 31 Aw pig-ubat-ubatan pa uman silan ni Jisus sa sambuk na pundinganan, law nan, “Ya Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem, kasiling uman na sambuk na bini' na mustardo na pigtanem na utaw adti pawa' nan. \v 32 Pangkay yan ya to-o tagbi' sa kadég na punganan na manga bini', manang kun tumulin yeiy, matas pa sa eped na manga tanem. Kasiling saba na kawuy na umba' kapugadan na manga langgam ya manga sanga nan.” \s Ya pundinganan sa patulinay sa pan \p \v 33 Aw miglong pa uman si Jisus kanilan sa eped na pundinganan, law nan, “Ya Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem kasiling uman na tagbi' na patulinay na pigdali' na ka͡ubayan adti dakula' na harina, aw pigtagadan nan na mabus tumulin ya kadakula' na harina na pigmasa nan.” \s Ya pagpalna-u ni Jisus magi sa manga pundinganan \p \v 34 Ya kadég yeiy na pigpalna-u ni Jisus adti madég na manga utaw, pigpa-agi nan sa manga pundinganan. Wala' nan silan palna-uwi na beke' na magi sa pagpundinganan. \v 35 Aw dun ni kan Jisus katuman ya pigpasulat na Tyumanem asini muna sa sambuk na propita: \q1 “Magi sa manga pundinganan ya pagpalna-u ku. \q1 Bangalen ku ya manga nyatagu' asini muna lekat pa na pagka-imo' na kadakula' na banwa.” \f * 13:35 Mabasa tadun adti Salmo 78:2.\f* \s Ya kakawasan na pundinganan sa manga tanem aw manga sagbet \p \v 36 Pagkatigkas ni Jisus migpalna-u, pig-indegan nan ya manga utaw aw syumeled sakanan adti balay. Aw nyagad uman ya kanan manga umagakan, aw miglong silan, “Ubati kami sa kakawasan na pundinganan sa manga sagbet adti pawa'.” \p \v 37 Aw miglong si Jisus kanilan, “Ya utaw na pyalabet dun na migtanem sa madyaw na bini', yan ya Ise' na Utaw. \v 38 Ya pawa', yan ya kadakula' na banwa na pig-eya-an na manga utaw. Aw ya mangkadyaw na bini', yan ya manga utaw na nyaka-akup dun ni Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem. Manang ya manga sagbet, yan ya manga utaw na awun ni kasakupan ni Satanas. \v 39 Aw ya po-on na migsabug sa manga bini' na sagbet, yan si Satanas. Aw ya pag-ani, yan ya un ma-imo' adti kamoliyan na manga allaw. Aw ya manga mag-aniyay, yan ya manga anghil na Tyumanem. \v 40 Yanagaw, kasiling na manga sagbet na pigbanggetan da aw sangaben adti atulun, maynan uman ya ma-imo' kagaya dun ni kamoliyan na manga allaw. \v 41 Aw aku na Ise' na Utaw, sugu-un ku ya kanak manga anghil, aw alilinan nilan lekat adti kanak kasakupan ya kadég na migbuyu sa manga utaw adti pag-imo' sa manga malatay aw ya kadég na gayed migpakasala'. \v 42 Aw alag silan pan-agbel adti atulun na dili' pagkapatayan. Aw adtu silan pagpansisugaw aw magpansipanguliteb ya manga untu nilan. \v 43 Pagkatigkas yan, ya manga utaw na dyumalug sa pagkaliman na Tyumanem, sumilat silan kasiling na sega adti Kasakupan na Pighari-an na kanilan Ama. \p “Magpakatadeng kamu na dili' mayu pagpalipaslipasan ya pigdengeg mayu. \s Ya pundinganan sa pametang na dakula' ya alaga' \p \v 44 “Na, ya Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem, kasiling uman na pametang na dakula' ya alaga' na pigtagu' adti dalem na lupa' dun ni pawa'. Pigkita' na sambuk na utaw, aw to-o sakanan migleya. Yanagaw pigliku' nan pigtabunan, aw tigkas yan piggalin nan ya kadég na nyatagtun nan, aw pigbayadan nan ya pawa' yan. \s Ya pundinganan sa pérlas na to-o dakula' ya alaga' \p \v 45 “Aw ya Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem kasiling uman na maynini: Awun utaw na magbalikwatay na nyaninaw sa to-o manenggeya na manga pérlas. \v 46 Tantanan nan paninawun kyinita' nan ya sambuk na pérlas na to-o dakula' ya alaga'. Yanagaw maksay nan piggalin ya kadég na nyatagtun nan aw pigbayadan nan ya pérlas yan. \s Ya pundinganan sa pukut \p \v 47 “Aw maynan uman, ya Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem kasiling na maynini: Awun pukut na pig-ulug mangisda-ay adti tubig. Aw wala' kadugay, madég ya punganan na isda' na nyakamang. \v 48 Pagkatmu' da na pukut, pigguyud nilan adti ligad. Aw nyingkud silan aw nyamalli' sa isda'. Ya manga mangkadyaw na isda' pigseled nilan adti manga babalanan, manang ya manga isda' na wala' ya guna pyan-agbel nilan. \v 49 Maynan uman ya ma-imo' sa manga utaw adti kamoliyan na manga allaw. Madi ya manga anghil asini tas na lupa', aw tapiden nilan ya manga utaw na mangkalatay lekat adti manga utaw na dyumalug sa pagkaliman na Tyumanem. \v 50 Aw agbel nilan ya manga mangkalatay adti atulun na dili' pagkapatayan. Aw adtu silan pagpansisugaw aw magpansipanguliteb ya manga untu nilan.” \p \v 51 Pagkatigkas ni Jisus maglong sa manga pundinganan yeiy, nyusip sakanan sa manga umagakan nan, “Unu, kyalabetan da mayu ya kadég na piglong ku kamayu?” \p Aw tyumubag silan kanan, “E-e.” \p \v 52 Aw miglong pa si Jisus kanilan, “Alimbawa', kun awun magpalna-uway sa dadan na Uldin na manga Judiyu, aw dawata nan ya bagu na palna-u sa Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem, kasiling sakanan na utaw na mayaman na migkamang sa bagu aw dadan na pametang lekat adti kaban nan. Kay kya-ede-an nan alag ya dadan aw ya bagu na palna-u.” \s Ya pag-uli' ni Jisus adti Nazarit aw ya pagkele kanan na manga utaw dun \p \v 53 Na, pagkatigkas ni Jisus migpalna-u sa manga utaw magi sa manga pundinganan, pig-indegan nan ya banwa yan. \p \v 54 Aw nyuli' sakanan adti lunsud na Nazarit na yan ya pigtulinan nan, aw migpalekat sakanan migpalna-u sa manga utaw dun ni sinagoga nilan. Aw sa pagdengeg nilan sa pigpalna-u nan, to-o silan nyabelengbeleng. Aw miglong silan, “Ayin lekat ya katadeng nan yeiy? Aw pig-unu nan ya pagpaka-imo' sa manga milagru? \v 55 Ise' saba olo' sakanan na panday. Enda', ya ina nan si Maria. Aw ya manga inulug nan, yan si Santiago, aw si José, aw si Simon, aw si Judas! \v 56 Aw asini uman pag-eya' ya kadég na manga bubay nan. Ayin kamanga na utaw yeiy ya katulus aw ya katadeng nan?” \v 57 Yanagaw wala' silan pangintu-u kanan. Aw miglong si Jisus kanilan, “Wala' ya propita na pagdawaten adti kanan banwa aw kanan kadégan, manang adti eped baling na banwa pagdawaten sakanan.” \v 58 Aw asuntu na wala' silan pangintu-u kanan, tabay ya manga milagru na pig-imo' ni Jisus dun ni kanilan. \c 14 \s Ya pagpatay kan Juan na Magba͡utismuway \p \v 1 Dun ni manga allaw yan, si Hérodés Antipas ya migdumala sa banwa na Galiliya. Aw pigdengeg nan ya manga pig-imo' ni Jisus, \v 2 yanagaw miglong sakanan adti manga pigsaligan nan, “Yeiy saba si Juan na Magba͡utismuway! Nyataw da kadi' lekat adti pagkamatay! Yan ya du-an na nyaka-imo' sakanan sa manga milagru.” \p \v 3-4 Nyakapaglong si Hérodés sa maynan asuntu sa pig-imo' nan kan Juan idtu muna. Kay pigpadakep nan si Juan, aw pigpagapus aw pigpakalabusu nan, asuntu na gayed sakanan pigsagda ni Juan na miglong, “Pigpigil saba adti Uldin na manga Judiyu ya pagpanga͡ubayan sa ka͡ubayan na inulug mu.” Kay kyamang ni Hérodés si Hérodiyas na ka͡ubayan na inulug nan na si Pilipi. \v 5 Aw pangkay kaliman galu ni Hérodés patayen si Juan, manang nyallek kun unu ya imo-un na manga utaw kanan. Kay kya-ede-an nilan na si Juan ya sambuk na propita na Tyumanem. \p \v 6 Na, pagdateng da na allaw ni Hérodés, syumayaw ya dalaga ni Hérodiyas adti asdangan na kadég na pyamilit dun ni katipun, aw to-o migleya si Hérodés kanan. \v 7 Aw pigpakangan nan ya dalaga magi sa sapa' na atag nan ya pangkay unu ya sekaten nan. \v 8 Yanagaw pigpalna-uwan na ina nan, na yeiy ya paglongun na dalaga adti kan Hérodés, “Atagan kanak adun ya ulu ni Juan na Magba͡utismuway na dayaw betang adti dakula' na palatu!” \p \v 9 Pagdengeg ni Hérodés sa tubag na dalaga, migkalat to-o ya ginawa nan. Manang asuntu na nyakasapa' da sakanan dun ni asdangan na kadég na pyamilit nan, syumugu' na atag adti dalaga ya pigsekat nan. \v 10 Yanagaw pigpa-utudan nan sa ulu si Juan adti kalabusuwanan. \v 11 Aw pigbetang ya ulu adti dakula' na palatu, aw pig-atag adti dalaga, aw dyala uman na dalaga adti ina nan. \v 12 Aw pig-angay na manga umagakan ni Juan ya lawas nan aw piglebeng nilan. Tigkas yan, kyadtuwan nilan si Jisus aw pig-ubat-ubatan nilan sa kadég na nya-imo'. \s Ya pagpakan ni Jisus sa sobla limammalalan ya manga utaw \p \v 13 Na, pagdengeg ni Jisus sa nya-imo' kan Juan, pig-indegan nan ya banwa yan, aw syumakay sakanan sa balangay pasinan adti kaligbinan. Manang pagdengeg na madég to-o na utaw kun ayin ya un nan kadtuwan, pig-indegan nilan uman ya manga lunsud nilan aw nyanaw silan migpadulug sa danaw pasinan adti pigkadtuwan ni Jisus. \v 14 Sa pagpanog ni Jisus lekat adti balangay, kyinita' nan ya madég to-o na utaw na migkatipun dun. Aw to-o nan silan kyallatan, aw pigpangguli' nan ya kadég na awun magkedel. \p \v 15 Pagka͡ambung da, dyumulud kan Jisus ya kanan manga umagakan aw miglong silan, “Ambung da to-o aw wala' ya makan asini banwa ini. Ayin ya madyaw kun papanawun da ya manga utaw pada makabayad silan sa makan nilan dun ni manga baranggay.” \p \v 16 Manang tyumubag si Jisus kanilan, “Dili' ka-ilangan na manaw silan. Kamu baling ya matag kanilan sa un nilan makan.” \p \v 17 Aw miglong silan kanan, “Olo' da limallapid ya pan aw duwambulus ya isda' ini.” \p \v 18 Yanagaw miglong si Jisus kanilan, “Dala͡a mayu adi kanak.” \v 19 Tigkas yan, piglongan nan ya manga utaw na dayaw silan mingkud dun ni sakati. Aw pigkamang nan ya limallapid ya pan aw ya duwambulus ya isda', aw lyumangad sakanan adti langit aw pigpasalamatan nan adti Tyumanem. Aw tigkas yan, pigtenga-tenga' nan ya pan aw pig-atag nan adti kanan manga umagakan aw pyan-atped-atped nilan adti manga utaw. \v 20 Aw kyuman ya kadég nilan, aw alag silan nyangkabiyag. Aw pigpan-imun na kanan manga umagakan ya nyangkasama', aw nyangkatmu' ya sampulu' tag duwa ya be-en. \v 21 Na, ya kadég na kyuman dun, manga limammalalan ya eseg aw wala' pa ya labet na manga ka͡ubayan aw mangayse'. \s Ya pagpanaw ni Jisus adti tas na tubig \p \v 22 Sa abus da pakakan ya manga utaw, maksay pigsugu' ni Jisus ya kanan manga umagakan na lumiku' sumakay adti balangay, aw muna la silan adti dipag na danaw, kay un pa nan papanawun ya kadég na manga utaw. \v 23 Aw pagkatigkas da ni Jisus papanawun ya manga utaw, tyumukud sakanan adti buntud na olo' nan sayda na un manawagtawag adti Tyumanem. Aw kyagabiyanan sakanan. \v 24 Aw ya balangay na pigsakayan na manga umagakan nan, mawat da lekat adti ligad na danaw, aw pigsalumpak nilan ya samet aw ya baled. \p \v 25 Na, sa pagpakallawunun da, nyanaw si Jisus adti tas na tubig aw migpasinan adti kanilan. \v 26 Manang pagkita' nilan na awun nyanaw adti tas na tubig, to-o silan nyallek. Aw mig-ulangag silan na miglong, “Iyan da ya ma-allekay!” \p \v 27 Manang maksay si Jisus migtawag kanilan, “Dili' kamu magkallek! Aku saba ya ini! Pakabagsega ya kamayu ginawa.” \p \v 28 Aw pigtatawag ni Pédro si Jisus, “Kay Magpalna-uway, kun tengteng na ikaw ya iyan, na, pakadtuwa aku ni sayid mu dun ni tas na tubig.” \p \v 29 Aw miglong si Jisus kanan, “Adi kaw!” \p Yanagaw nyanog si Pédro adti balangay aw nyanaw dun ni tas na tubig pasinan adti kan Jisus. \v 30 Manang pagbati' nan sa samet, to-o sakanan nyallek, aw un da galu malemes. Yanagaw mig-ulangag sakanan, “Kay Magpalna-uway! Tabangi aku beg!” \p \v 31 Aw maksay ni Jisus pig-awidan ya bekten nan aw engata lekat adti tubig, aw piglongan nan, “Tay sa katagbi' na pagsalig mu kanak! Ananga' kaw magduwaduwa?” \p \v 32 Sa pagsakay da nilan adti balangay, dayaw uman tyumangke' ya samet. \v 33 Aw ya kadég nilan dun ni balangay, pigdeyen nilan si Jisus, aw miglong silan, “Matinaw saba na ikaw ya Ise' na Tyumanem!” \s Ya pagguli' ni Jisus sa manga utaw na pyangkedelan dun ni banwa na Génésarét \p \v 34 Pagpakatalipag da nilan, dyumunggu' silan adti banwa na Génésarét. \v 35 Aw sa pagka-ede' na manga utaw na si Jisus ya dyumateng adti kanilan banwa, maksay nilan uman pigpa-ede' adti kadég na banwa na nyakapalibed dun. Yanagaw pyandala nilan adti kan Jisus ya manga pyangkedelan. \v 36 Aw nyanginayu' ya manga utaw kan Jisus na pa-awiden nan ya manga pyangkedelan sa pangaway na pigsut nan. Aw ya kadég na nyaka-awid, alag silan kyaguli-an. \c 15 \s Ya manga katanem na manga Judiyu \p \v 1 Sambuk na allaw yan, awun dyumateng lekat adti Jérusalim na manga Parisiyo aw manga magpalna-uway sa Uldin na manga Judiyu. Aw dyumulud silan adti kan Jisus, \v 2 aw nyusip silan, “Ananga' na manga umagakan mu lakadan ya manga katanem na mangkabaklegay tadun? \f * 15:2-5 Adti Libitiko kapitulu 11, madég ya sugu' kun unu ya makan na mangkalinis aw unu ya mangkalipa' adti asdangan na Tyumanem. Aw to-o pigbetang na manga Parisiyo adti anenganeng nilan pada madalug nilan ya kanilan pagka Judiyu. Yan ya du-an nan na gayed silan mag-unaw, pagaw awun kya-awidan nilan na mangkalipa' na wala' nilan ka-ede-i.\f* Kay ya kanmu manga umagakan, kyuman silan na wala' una pag-unaw!” \p \v 3 Manang nyusip si Jisus kanilan, “Kamu uman, ananga' mayu lakadan ya sugu' na Tyumanem magi sa pagdalug mayu sa kamayu katanem? \v 4 Kay yan saba ya sugu' na Tyumanem asini muna dun ni Uldin, ‘Pagbasa͡an mayu ya kamayu ama aw ina’\f * 15:4a Mabasa tadun adti Éxudo 20:12 aw Déutéromiyo 5:16.\f* aw ‘Pangkay singalan ya maglong sa malatay adti kanan ama aw ina, patayen ya utaw yan.’\f * 15:4b Mabasa tadun adti Éxudo 21:17. \f* \v 5 Manang sangkamulu' ya pigpalna-u mayu. Kay pigpalna-uwan mayu ya manga utaw na maglong silan adti kanilan ama aw ina, ‘Pasinsiyayi beg aku, kay wala' da ya kabatug ku magtabang kamayu, kay pigtani la ku adti Tyumanem ya un ku galu atag adti kamayu.’ \v 6 Yanagaw dun ni kamayu pigpalna-u aw pigpan-imo', kasiling na pigtumbay mayu baling adti utaw na pabaya-an nilan ya kanilan mangkatikadeng. Pigpalipaslipasan mayu ya sugu' na Tyumanem, asuntu olo' sa manga katanem mayu. \v 7 Migtallalingu kamu! Matinaw saba ya pigpasulat dadan kan Isayas sa bet mayu, law na Tyumanem: \q1 \v 8 ‘Ya manga utaw ini, pigbasa͡an aku nilan magi olo' dun ni paglong nilan, \q1 manang ya kanilan anenganeng mawat adi kanak. \q1 \v 9 Wala' ya guna na pagsimba nilan kanak, \q1 kay pigsayuwan nilan baling ya kanak manga sugu' sa palna-u na pig-imo-imo' olo' na manga utaw.’ ”\f * 15:7-9 Mabasa tadun adti Isayas 29:13.\f* \s Ya makapalipa' sa utaw \p \v 10 Tigkas yan, pigtawag ni Jisus ya madég na utaw, aw piglongan nan silan, “Pakanyegi aw anenganenga mayu ya un ku paglongun: \v 11 Beke' na pagkanen na utaw ya makapalipa' kanan, manang ya tingeg nan na malatay na lyumekat adti kanan anenganeng, yan saba ya makapalipa' kanan.” \p \v 12 Tigkas yan, nyusip kan Jisus ya kanan manga umagakan, “Unu, kya-ede-an mu na nyadaman ya manga Parisiyo asuntu sa piglong mu?” \p \v 13 Manang tyumubag si Jisus kanilan, “Ya kanak Ama na awun ni tas na langit, un nan saba panggabutun ya kadég na tanem na wala' nan tanema. \v 14 Pabaya-i la ya manga utaw yan! Buta silan na gayed miggagad sa eped nilan na buta. Aw kun ya buta gagaden na sambuk na buta, na, alag silan molug adti gawang.” \p \v 15 Pagkatigkas yan, miglong si Pédro kan Jisus, “Ubatan beg kanami ya kakawasan na pundinganan mu kakayna kun unu ya makapalipa' sa utaw.” \p \v 16 Aw miglong si Jisus kanilan, “Pangkay kamu uman wala' pa pakalabet sa kakawasan na piglong ku? \v 17 Wala' ka' mayu ka-ede-i na pangkay unu ya kanen na utaw, alag lumos adti buntit nan aw dili' madugay lumuwa' adti lawas nan? \v 18 Manang ya paglongun na utaw, yan ya lyumekat adti anenganeng nan. Aw yeiy saba ya makapalipa' sa utaw adti Tyumanem. \v 19 Kay ya anenganeng na utaw, yan ya lyekatan sa kadég na malatay kasiling na pagpatay sa eped na utaw, aw ya paglakadenen, aw ya pagkasala-enen, aw ya pagpanakaw, aw ya pagmatinaw sa galu' adti asdangan na mag-usayay, aw ya paglong sa makapagkalat sa dengeg na eped na utaw. \m \v 20 Yeiy alag ya makapalipa' sa utaw. Manang kun kuman ya utaw na dili' mag-unaw, dili' yan makapalipa' kanan.” \s Ya dakula' na pagpangintu-u na ka͡ubayan na Héntil \p \v 21 Pagkatigkas yan, pig-indegan ni Jisus ya banwa na Galiliya, aw nyadtu sakanan ni banwa na sakup na manga lunsud na Tiro aw Sidon. \v 22 Aw awun nyeya' dun na ka͡ubayan na Héntil na lekat adti buwadbuwad ni Canaan. Aw sa pagdengeg nan na dyumateng si Jisus, nyadtu sakanan ni sayid nan aw gayed nyanginayu', law nan, “Kay Sir na buwadbuwad ni Dabid, kallati beg aku! Ya ise' ku na bubay, pigpati-is sakanan to-o na busaw na syumeled kanan.” \p \v 23 Manang wala' ni Jisus tubaga ya ka͡ubayan. Aw dyumulud uman dun ya kanan manga umagakan aw miglong silan kan Jisus, “Ayin ya madyaw aw papanawun da ya ka͡ubayan yeiy, kay gayed sakanan mig-agad-agad kanaten aw gyumelgel nyangilalat.” \p \v 24 Pagkatigkas yan, miglong si Jisus adti ka͡ubayan, “Pigpadala aku adti buwadbuwad ni Isra-él kay kasiling silan na manga karniro na nyakasuway asuntu na wala' ya migdiyaga kanilan. Wala' pa saba dateng ya allaw na tabangan ta kamu na manga Héntil.” \p \v 25 Manang migpalapit kanan ya ka͡ubayan aw lyumuhud adti asdangan nan, aw to-o nyangilalat, law nan, “Kay Sir, tabangi aku beg!” \p \v 26 Aw tyumubag si Jisus magi sa pundinganan, “Dili' madyaw kun kamangen ya pan na mangayse' aw agbel adti manga idu'.” \p \v 27 Manang miglong ya ka͡ubayan, “Kay Sir, matinaw ya piglong mu, manang pangkay ya manga idu' makakan saba sa manga mumu' na mangkataktak lekat adti lamisa na tagtun kanilan.” \p \v 28 Sa pagdengeg ni Jisus sa tubag na ka͡ubayan, piglongan nan sakanan, “Kay Dé', tay sa kadakula' na pagpangintu-u mu kanak! Matuman saba ya pigsekat mu.” Aw dun ni udas yan, dayaw kyaguli-an ya ise' na ka͡ubayan. \s Ya pagliku' ni Jisus adti Galiliya aw ya pagpaguli' nan sa madég na utaw na Judiyu \p \v 29 Pagkatigkas yan, pig-indegan ni Jisus ya banwa yan, aw nyadtu sakanan adti ligad na Danaw na Galiliya. Aw tyumukud sakanan adti buntud aw nyingkud dun. \v 30 Aw dyumulud kanan ya madég to-o na utaw, aw pyandala nilan ya manga kapig aw ya manga kimay. Pigpa-agad nilan uman ya manga buta aw manga umu, aw eped pa na manga pyangkedelan. Aw dayaw nilan pigpaligena' dun ni asdangan ni Jisus. Aw pigguli' nan ya manga magkedel nilan. \v 31 Aw sa pagkita' na manga utaw sa nyangka-imo', to-o silan nya-enneng-enneng. Kay ya manga umu, nyakapaglong da. Aw ya manga kimay, migpangkadyaw da. Aw ya manga kapig, nyampakapanaw da. Aw ya manga buta, kyumita' da. Aw pigdeyen nilan ya Tyumanem na Isra-él. \s Ya pagpakan ni Jisus sa sobla upatemmalalan ya manga utaw \p \v 32 Paglabay da na tulungallaw, pigtawag ni Jisus ya kanan manga umagakan aw piglongan nan silan, “Nyallat aku sa manga utaw ini, kay seled da na tulungallaw gayed silan ini sayid tadun, aw wala' da ya un nilan makan asini. Dili' aku malim na muli' silan na wala' pa silan pakakan pagaw to-o magkalumay silan dun ni dalan.” \p \v 33 Yanagaw nyusip ya manga umagakan nan, “Ayin kitadun kamang sa makan asini kaligbinan ini na maka-umba' sa kadég na manga utaw yeiy?” \p \v 34 Aw nyusip si Jisus kanilan, “Pilallapid ya pan mayu awun?” \p Aw tyumubag silan, “Olo' da pitullapid ya pan, aw tabay ya isda' asini.” \p \v 35 Aw piglongan ni Jisus ya manga utaw na mingkud silan dun ni sakati. \v 36 Aw pigkamang nan ya pitullapid ya pan aw ya manga isda', aw pigpasalamatan nan adti Tyumanem. Pagkatigkas yan, pigtenga-tenga' nan adti kanan manga umagakan na un nilan uman atped-atped adti manga utaw. \v 37 Aw kyuman ya kadég nilan aw alag silan nyangkabiyag. Aw pigpan-imun na manga umagakan nan ya nyasama' aw pitungka be-en na mabakla' ya dayaw nyangkatmu'. \v 38 Na, ya kadég na kyuman dun, manga upatemmalalan ya eseg aw wala' pa ya labet na manga ka͡ubayan aw mangayse' nilan. \v 39 Pagkatigkas yan, pigpapanaw ni Jisus ya manga utaw, aw syumakay sakanan sa balangay aw migpasinan adti sakup na lunsud na Magdala. \c 16 \s Ya pagsekat na manga Parisiyo sa pangilala na lekat adti Tyumanem \p \v 1 Aw sa talana pa ni Jisus dun, awun dyumulud kanan na manga Parisiyo aw manga Sadusiyo kay kaliman nilan tanda-en si Jisus. Yanagaw migsekat silan kanan sa pangilala na magmatinaw kun yan ya Pigpadala na Tyumanem. \v 2 Manang miglong si Jisus kanilan, “Sa agpet da sumallep ya sega, maglong kamu, ‘Madyaw ya lupa' kunallaw kay mapula ya langit adun.’ \v 3 Aw pagkamaselem da uman, kun magkapula' ya langit aw maglugaytem ya manga labun, maglong kamu, ‘Mulan adun na allaw.’ Matadeng kamu mag-ubad sa timpo, manang dili' mayu mabatug ubaden ya kakawasan na manga nyangka-imo' adun na manga allaw yeiy! \v 4 Tay sa kalatay na manga utaw adun na allaw yeiy! Pigtalikudan nilan ya Tyumanem, aw kasiling silan na ka͡ubayan na miglakadenen. Gayed silan migsekat sa pangilala, manang yan da olo' ya pangilala na atag ku kanilan ya kasiling na nya-imo' kan Jonas.” Aw pig-indegan silan ni Jisus aw nyanaw da sakanan. \s Ya pundinganan ni Jisus sa patulinay na manga Parisiyo aw Sadusiyo \p \v 5 Aw sa pagpakatalipag da na manga umagakan ni Jisus sa danaw, kya-anenganengan nilan na kyalingawan nilan ya dyumala sa pan. \v 6 Pagkatigkas yan, miglong si Jisus kanilan, “Magpakatadeng kamu sa patulinay na manga Parisiyo aw Sadusiyo!” \v 7 Aw migpansibalawbalaw ya manga umagakan nan, miglong silan, “Yeiy gya ya du-an na piglong nan, kay wala' kitadun pakadala sa pan.” \v 8 Manang kya-ede-an ni Jisus ya pigbalawbalawan nilan. Yanagaw miglong sakanan adti kanilan, “Ananga' mayu balawbalawan na wala' kamu pakadala sa pan? Katagbi' na pagpangintu-u mayu! \v 9 Unu, wala' mayu kalabeti? Unu ka', kyalingawlingawan da mayu ya pagpakan ku sa limammalalan ya manga utaw sa limallapid olo' ya pan? Aw pila ya be-en na nyatmu' sa pigpan-imun mayu? \v 10 Aw wala' da mayu uman ka-anenganengi ya pagpakan ku sa upatemmalalan ya utaw sa pitullapid ya pan? Aw pila ya mabakla' na be-en na nyasama' na nyatmu' sa pigpan-imun mayu? \v 11 Aw ya pundinganan na piglong ku kakayna, ananga' wala' mayu kalabeti na beke' na tengteng pan ya pyalabet ku? Magpakatadeng kamu pagaw katapunan kamu na palangad patulinay na manga Parisiyo aw Sadusiyo!” \v 12 Aw dun da na manga umagakan nan kalabeti ya piglong ni Jisus na magpakatadeng silan sa baluk na palna-u na manga Parisiyo aw manga Sadusiyo. Kay ya palna-u nilan gayed migkadakula' aw tyumapun adti madég na manga utaw. \s Ya tubag ni Pédro na si Jisus ya Misiyas \p \v 13 Na, dyumateng da si Jisus aw manga eped nan adti banwa na Césariya Pilipos. Aw sambuk na allaw pig-usip nan ya kanan manga umagakan, “Aku na Ise' na Utaw, dun ni pagbalawbalaw na manga utaw, singalan kunu aku adti kanilan?” \v 14 Aw tyumubag silan, “Ya eped miglong na ikaw kunu si Juan na Magba͡utismuway, aw awun eped na miglong na ikaw kunu si Éliyas, aw awun pa eped na miglong na ikaw si Jérémiyas aw sambuk baling na propita.” \v 15 Pagkatigkas yan, nyusip si Jisus kanilan, “Manang adti kamayu, singalan aku?” \v 16 Aw tyumubag si Simon Pédro, “Ikaw saba ya Misiyas! Ikaw ya tengteng Ise' na Tyumanem na Gayed Awun!” \p \v 17 Aw miglong si Jisus kanan, “Madyaw ya kanmu, kay Simon na ise' ni Jonas. Kay beke' na utaw ya migbukas kanmu seiy, manang ya kanak Ama na awun ni tas na langit yan ya migbukas adti kanmu. \v 18 Aw asuntu sa piglong mu, lekat adun tawagen da kaw na Pédro na ya kakawasan: batu na sumalem. Aw dun ni batu yeiy, ya kadég na manga mangintu-uway imo-un ku na kanak kasakupan. Aw dili' yeiy degen na katulus na kamatayen.\f * 16:18 Asini birsikulu, pangkay piglongan ni Jisus si Simon Pédro na batu manang ya tengteng Batu yan si Jisus. Mabasa tadun adti 1 Pédro 2:4.\f* \v 19 Un ku atag kanmu ya manga kunsi-ay sa Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem. Kun unu ya pigpigil mu asini tas na lupa', yan uman ya pigpigil dadan na Tyumanem adti tas na langit. Aw kun unu ya pigtumbay mu asini tas na lupa, yan uman ya pigtumbay dadan na Tyumanem adti tas na langit.” \p \v 20 Pagkatigkas yan, piglongan ni Jisus ya kanan manga umagakan, “Dili' mayu pagpa-ede' adti pangkay singalan utawa na aku ya Misiyas.” \s Ya tagna' na pagpa-ede' ni Jisus sa pagkamatay aw pagkataw nan \p \v 21 Lekat dun ni allaw yan, pigpalekat ni Jisus ya pagpa-ede' adti manga umagakan nan na ka-ilangan sakanan madtu ni Jérusalim kay yeiy ya pigpalpa dadan na Tyumanem. Aw dun ni Jérusalim, kele͡an sakanan aw ti-isen nan ya pamulayam na manga magdadumala͡ay sa manga Judiyu aw manga mangkatas na magdadugsu-ay aw manga magpalna-uway sa Uldin. Aw un sakanan patayen, manang pagkatlu na allaw mataw sakanan. \v 22 Manang piggagad ni Pédro si Jisus adti dili' to-o mawat sa manga eped nilan, aw pigpalekat nan ya pagsagda kanan, “Kay Magpalna-uway, dili' yan tumbay na Tyumanem na apeten mu ya pagti-is! Dili’ yan mabatug!” \v 23 Manang nyatubang si Jisus kan Pédro aw pigsagda nan, “Ya piglong mu lekat saba adti kan Satanas na yan ya un magbalabag sa palpa na Tyumanem. Yanagaw pagpakawat kaw! Wala' mu betangan adti kanmu anenganeng ya kana Tyumanem pagkaliman. Yan olo' ya pig-anenganeng mu ya kana utaw.” \p \v 24 Pagkatigkas yan, miglong si Jisus adti manga umagakan nan, “Pangkay singalan ya malim ma-imo' kanak umagakan, ka-ilangan ayawan nan ya kanan pagkaliman aw pisanen nan ya kanan krus aw dumalug kanak. \v 25 Kay pangkay singalan ya gyuminawa sa kanan pagka-utawun asini tas na lupa', kalagakan baling sa ginawa nan. Manang kun singalan ya magtibulluk dumalug kanak pangkay pa adti pagkamatay, matagtun nan ya ginawa na wala' ya katigkasan. \v 26 Unu ka' ya un ma-untung na utaw kun matagtun nan ya kadakula' na banwa manang kalagakan baling sa ginawa nan? Aw unu uman ya nyatagtun na utaw na umba' nan pagliwan sa ginawa na wala' ya katigkasan? \v 27 Kay madi pa aku na Ise' na Utaw, aw sa pagliku' ku, ka-agadan aku na dakula' na kalalamdag na pagka Tyumanem na kanak Ama, aw eped ku ya manga anghil. Aw atagan ku ya tagsambuksambuk na utaw sa umba' sa kadég na pigpan-imo' nilan pangkay madyaw aw pangkay malatay. \v 28 Aw matinaw ya un ku paglongun kamayu: Awun manga eped asini kamayu na dili' nilan apeten ya pagkamatay menda' na kita-en nilan ya paghari' na Ise' na Utaw.” \c 17 \s Ya pagka-uman sa kadakula' na lawas ni Jisus \p \v 1 Na, pagkatigkas na enemengallaw, pigpa-agad ni Jisus si Pédro aw ya duwa ya maylug na si Santiago aw si Juan. Aw tyumukud silan adti matas na buntud na olo' silan. \v 2 Aw sa talana nilan sakanan pigtandawan, kyinita' nilan na nya-uman ya kadakula' na lawas ni Jisus, aw ya kalalamdag na gya nan kasiling na sega, aw ya kadégkadég nan to-o migkaputi'. \v 3 Migpakita' uman dun si Moysis aw si Éliyas, aw migbalawbalaw silan si Jisus. \v 4 Aw miglong si Pédro kan Jisus, “Kay Magpalna-uway, madyaw kay ini kami! Kun malim kaw, magtulluk aku sa tulu ya layag asini, sambuk ya kanmu, sambuk ya kan Moysis aw sambuk uman ya kan Éliyas.” \v 5 Sa talana pa nan miglong, awun labun na to-o malalamdag na tyumakleb kanilan. Aw awun tingeg na lekat adti labun na miglong, “Yeiy ya kanak Ise' na to-o ku pigginawa͡an aw to-o aku kyatutukan kanan. Pakanyegi mayu sakanan!” \v 6 Pagdengeg na tulu ya umagakan nan sa tingeg yan, to-o silan nyallek aw nyanlebleb adti lupa'. \v 7 Manang dyumulud si Jisus kanilan aw pig-awidan nan silan, aw miglong sakanan, “Pagbangun kamu! Dili' kamu magkallek!” \v 8 Aw sa pag-inunu nilan, dakman olo' si Jisus ya kyinita' nilan dun. \v 9 Sa pagtubang da nilan lekat adti buntud, piglongan silan ni Jisus, “Dili' mayu pagpa-ede' ya kyinita' mayu adti pangkay singalan menda' sa allaw na matawun aku na Ise' na Utaw lekat adti nyangkamatay.” \v 10 Aw nyusip silan kan Jisus, “Ananga' gayed miglong ya manga magpalna-uway sa Uldin na ka-ilangan maka-una si Éliyas dumateng aw makamoli ya Misiyas?” \v 11 Tyumubag si Jisus kanilan, “Matinaw saba ya piglong nilan na maka-una si Éliyas na un magtagilan sa kadég. \v 12 Manang paglongun ta kamu na dyumateng da si Éliyas aw wala' sakanan kilala͡a na manga utaw. Pigpamulayaman nilan baling. Aw maynan uman, aku na Ise' na Utaw un nilan uman pamulayaman aw pati-isen.” \v 13 Aw kyalabetan da na kanan manga umagakan na ya pyalabet ni Jisus na si Éliyas yan si Juan na Magba͡utismuway. \s Ya pag-alilin ni Jisus sa busaw na syumeled adti ise' \p \v 14 Pagliku' da ni Jisus aw manga eped nan adti baba' na pigkatipunan na madég na manga utaw, dyumulud kanan ya sambuk na eseg. Aw lyumuhud sakanan adti asdangan ni Jisus \v 15 aw miglong, “Kay Magpalna-uway, kallati beg ya ise' ku na eseg! Kay gayed sakanan pagtakigan aw to-o migti-is. Malikit sakanan magkalukad adti atulun aw malikit uman magkolug dun ni tubig. \v 16 Yanagaw pigpa-agad ku sakanan adti manga umagakan mu manang wala' nilan kabatug guli-a.” \v 17 Aw miglong si Jisus, “Tay sa manga utaw adun na manga allaw yeiy na baluk ya anenganeng aw wala' ya pagpangintu-u! Sangunu ka' ya kadugay na mati-is ku ya pag-iyagad kamayu?” Tigkas yan, miglong uman si Jisus, “Na, pa-agadan adi sayid ku ya ise'.” \v 18 Aw pigsagda nan ya busaw, aw lumuwa' lekat adti ise', aw dayaw migkadyaw ya ise'. \p \v 19 Sa pagpanaw da na manga utaw, dyumulud kan Jisus ya kanan manga umagakan aw nyusip silan, “Ananga' na wala' nami kabatug alilini ya busaw yan?” \p \v 20 Aw tyumubag si Jisus kanilan, “Asuntu na wala' pa to-o pakadalid ya pagpangintu-u mayu. Manang matinaw ya un ku paglongun kamayu: Kun awun tengteng pagpangintu-u mayu pangkay tagbi' kasiling na bini' na mustardo, mabatug mayu paglongun ya buntud ini, ‘Kay Buntud, ka-alin kaw adtu!’ aw ma-alin saba. Wala' ya dili' mayu mabatug. \v 21 [Aw mabatug mayu saba alilinan ya maynan na punganan na busaw, magi sa pagpuwasa aw pagpanawagtawag adti Tyumanem.]”\f * 17:21 Ya birsikulu 21 wala' adti eped na pag-ubad sa Bibliya.\f* \s Ya kadwa na pagpa-ede' ni Jisus sa kanan pagkamatay aw pagkataw \p \v 22 Sambuk na allaw, migkatipun si Jisus aw ya kanan manga umagakan adti Galiliya. Aw miglong si Jisus kanilan, “Aku na Ise' na Utaw agpet da lubidan aw tumbay adti manga utaw na \v 23 un magpatay kanak. Manang pagdateng na katlu na allaw, matawun aku lekat adti pagkamatay.” Aw sa pagdengeg na manga umagakan nan, to-o migkalat ya ginawa nilan. \s Ya pagbayad ni Jisus sa buwis na Témplo \p \v 24 Aw sa pagdateng nilan adti Kapirna-um, dyumulud adti kan Pédro ya manga mangungubla͡ay sa buwis na Témplo na awun ni Jérusalim. Aw nyusip silan kanan, “Unu, magbayad ya magpalna-uway mayu sa buwis na Témplo?” \v 25 Tyumubag si Pédro, “E-e.” Pag-uli' da ni Pédro adti balay, nyuna si Jisus miglong kanan, “Kay Simon, adti kanmu anenganeng, singalan galu ya umba' pabayaden na manga hari' sa manga buwis? Ya kanilan ise' aw kun manga sakup nilan?” \v 26 Aw tyumubag si Pédro kanan, “Manga sakup nilan.” Aw miglong pa si Jisus, “Yanagaw wala' ya labet na tengteng na ise' nilan magbayad. \v 27 Manang pada dili' kitadun kadamanan na manga mangungubla͡ay sa buwis na Témplo, paminta kaw kanate' adti dulug na danaw. Beklasa ya tagna' na isda' na tumubug sa binta mu. Beka-a ya baka nan, aw kita-en mu dun ya kuwalta na bulawan na maputi'. Kamanga ya kuwalta aw bayadi ya buwis ku aw ya kanmu.” \c 18 \s Singalan ya matas dun ni kasakupan na Tyumanem? \p \v 1 Aw yan uman na allaw, dyumulud kan Jisus ya kanan manga umagakan aw pig-usip nilan sakanan, “Singalan ya to-o matas dun ni Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem?” \v 2 Aw migtawag si Jisus sa sambuk na tagbi' na ise' aw pigpa-indeg nan adti tenga' nilan. \v 3 Aw piglongan nan ya kanan manga umagakan, “Matinaw saba ya un ku paglongun kamayu: Kun dili' ma-uman ya anenganeng mayu aw dili' kamu magpadalem kasiling na tagbi' na ise', dili' kamu makaseled adti Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem. \v 4 Manang pangkay singalan ya magpadalem kasiling na ise' ini, yan ya utaw na to-o matas dun ni Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem. \v 5 Aw pangkay singalan kamayu ya dumawat sa utaw na madalem kasiling na ise' ini asuntu sa pagdalug mayu kanak, dun da aku nan uman dawata. \p \v 6 “Manang kun awun utaw na migpadalem na nyangintu-u kanak, aw kun buyuwun sakanan adti pagpakasala', ya utaw na magbuyu madyaw pa baling kun tati-an ya liyeg nan na dakula' na gilingan na batu aw ulugun sakanan adti kalaleman na dagat. \v 7 Magpakatadeng ya kadég mayu! Kay awun saba madég na magpakabuyu sa utaw adti pagpakasala'. Manang ya utaw na maggagad sa eped nan adti pagpakasala', to-o malatay ya un nan datengan. \v 8 Yanagaw kun ya pig-imo' na kanmu tullu' aw kanmu siki ya du-an na makasala' kaw, madyaw pa na magpakawat kaw adti pangkay unu na makapabuyu kanmu adti pag-imo' sa sala'. Pangkay pa utudun ya kanmu tullu', madyaw pa na awun malagak dun ni kanmu lawas aw matagtun mu ya ginawa na wala' ya katigkasan, kay sa awun duwa ya tullu' mu aw duwa ya siki mu manang agbel kaw baling adti atulun na dili' pagkapatayan. \v 9 Aw maynan uman, kun ya pag-inunu mu ya du-an na makasala' kaw, madyaw pa na magpakawat kaw adti pangkay unu na makapabuyu kanmu sa pag-imo' sa sala'. Pangkay pa lugiten ya kanmu mata, madyaw pa na mabuta ya mata mu aw matagtun mu ya ginawa na wala' ya katigkasan kay sa awun duwa ya mata mu manang agbel kaw baling adti atulun na dili' pagkapatayan. \s Ya pundinganan sa karniro na nyakasuway \p \v 10 “Magpakatadeng kamu na dili' mayu mana-na' ya manga migpadalem na nyangintu-u kanak. Kay paglongun ta kamu na adti asdangan na Ama ku, awun manga anghil na gayed nyakatanaw sa pagpakabetang nilan. \v 11 [Aw nyadi ya Ise' na Utaw pada paliku-un adti Tyumanem ya kadég na nyakasuway.]\f * 18:11 Ya birsikulu 11, wala' adti madég na pag-ubad sa pigsulat ni Matiyo.\f* \p \v 12 “Unu ya anenganeng mayu sa ini? Alimbawa' kun awun utaw na nyakatagtun sa sanggatus ya karniro, aw awun sambuk na nyakasuway, unu ya un nan imo-un? Enda'! Ayawan nan saba dagawdagaw ya kasiyaman tag siyam dun ni panabtabanan aw paninawun nan ya sambuk na nyakasuway. \v 13 Matinaw ya un ku paglongun kamayu: Kun kita-en da nan ya karniro na nyakasuway, to-o pa sakanan magleya sa sambuk na kyinita' nan kay sa kasiyaman tag siyam na adti panabtabanan na wala' pakasuway. \v 14 Yanagaw maynan uman ya Ama mayu na awun ni tas na langit, dili' nan kaliman na ka-eletan lekat adti kanan ya pangkay sambuk na migpadalem na nyangintu-u kanan.” \s Ya pag-iyuli' sa kanmu inulug na nyakasala' adti kanmu \p \v 15 “Kun awun eped mu na mangintu-uway na nyakasala' adti kanmu, na, kadtuwi sakanan aw paglonga sa sala' nan na olo' kamu duwa. Kun magpakanyeg sakanan kanmu aw magselsel, na, magkasambuk da ya ginawa mayu. \v 16 Manang kun dili' sakanan tumande' kanmu na awun sala' nan, pagpa-agad kaw sa sambuk aw kun duwa ya eped mu na mangintu-uway. Kay dun ni pagbalawbalaw mayu, duwa kun tulu ya magmatinaw sa sala' nan. \f * 18:16 Ya lyekatan sa palna-u yeiy, Déutéronomiyo 19:15.\f* \v 17 Manang kun dili' sakanan magpakanyeg kamayu, ubat-ubatan mayu adti katipun na manga mangintu-uway. Aw kun dili' sakanan tumande', na, pabaya-i la ya utaw yan, aw dili' da kaw mag-ubaybay kanan. Silinga la sakanan na utaw na wala' ya pagpangintu-u sa tengteng Tyumanem aw mangungubla͡ay sa buwis na dili' kasaligan. \s Ya pigtumbay aw ya pigpigil \p \v 18 “Matinaw ya un ku paglongun kamayu: Kun unu ya pigpigil mayu asini tas na lupa', yan uman ya pigpigil dadan na Tyumanem adti tas na langit. Kun unu ya pigtumbay mayu asini tas na lupa', yan uman ya pigtumbay dadan na Tyumanem adti tas na langit. \p \v 19 “Aw matinaw uman ya un ku paglongun kamayu: Kun duwa kamayu asini tas na lupa' ya magkasambuk ya ginawa sa pangkay unu ya sekaten mayu dun ni panawagtawag, atag saba na Ama ku na awun ni tas na langit. \v 20 Kay kun awun duwa aw tulu ya mangintu-uway na magkatipun dun ni kanak ngalan, awun saba aku ni tampid nilan.” \s Ya sugu-anen na wala' ya pasinsiya \p \v 21 Pagkatigkas yan, dyumulud si Pédro kan Jisus aw nyusip kanan, “Kay Magpalna-uway, kun gayed makasala' adi kanak ya eped ku na mangintu-uway, makapila ku sa kanan pasinsiyayi? Unu, makapitu olo'?” \p \v 22 Aw tyumubag si Jisus kanan, “Paglongun ta kaw na beke' olo' na makapitu, manang kapituwan ka pitu ka pilu'. \v 23 Kamangan ta sa alimbawa'. Ya Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem, kasiling na maynini: Awun sambuk na hari' na migpatawag sa manga sugu-anen nan pada usayen ya manga pigtaligu nan adti kanilan. \v 24 Sa pagpalekat da na hari' mig-usay, pigpa-agad adti kanan ya sambuk na sugu-anen nan na nyaka-utang sa minélyun na kuwalta. \v 25 Aw asuntu na wala' nan kabatug bayadi, migsugu' ya hari' na galinen ya sugu-anen yan dala ya kanan ka͡ubayan aw kadég na mangayse' nan. Aw panggalinen uman ya kadakula' na nyatagtun nan pada makabayad. \v 26 Yanagaw lyumuhud ya sugu-anen adti asdangan na hari' aw to-o nyangilalat kanan, aw miglong sakanan, ‘Kay Hari', kallati beg aku! Kun makatagad pa kaw beg, bayadan ta kaw sa kadakula'!’ \v 27 Yanagaw pigkallatan sakanan na hari' aw wala' da nan pabayada, aw pigpapanaw da sakanan. \p \v 28 “Manang sa pagluwa' da nan, pig-isungun nan ya eped nan na sugu-anen na nyakabeles kanan sa tagbi' na kuwalta. Aw pigtigel nan ya utaw yan aw piglongan nan, ‘Bayadi aku adun sa beles mu kanak!’ \v 29 “Aw to-o nyangilalat ya eped nan, law nan, ‘Kay Lew, kallati aku beg! Kun makatagad pa kaw, bayadan ta kaw sa kadakula' na beles ku kanmu!’ \v 30 Manang wala' sakanan kalim na madugay bayadan. Pigpakalabusu nan baling ya eped nan menda' na makabayad sakanan. \v 31 Pagkita' na manga eped nilan na sugu-anen sa nya-imo', to-o migkalat ya ginawa nilan. Yanagaw nyadtu silan adti asdangan na hari' aw pig-ubat nilan kanan ya kadég na nya-imo'. \v 32 Pagkatigkas yan, pigpatawag na hari' ya sugu-anen na wala' pakabayad kanan, aw miglong ya hari', ‘To-o malatay ya pig-imo' mu! Wala' da ta kaw pabayada sa utang mu kanak asuntu na to-o kaw nyangilalat kanak. \v 33 Ananga' wala' mu kallati ya eped mu kasiling na pagkallat ku kanmu?’ \v 34 Aw to-o nyadaman ya hari' kanan, aw ya syampetan yan, pigpakalabusu sakanan aw pigpamulayaman na manga magtatunggu-ay menda' na kabayadan nan ya kadakula' na beles nan. \v 35 Maynan uman ya imo-un na Ama ku na awun ni tas na langit adti tagsambuksambuk kamayu, kun dili' mayu tengteng pasinsiya͡an ya sala' na manga eped mayu na mangintu-uway.” \c 19 \s Ya palna-u ni Jisus sa mangugnanay na mag-ayaw \p \v 1 Pagkatigkas ni Jisus palna-uwan ya manga utaw dun, pig-indegan nan ya Galiliya aw tyumalipag sakanan sa tubig na Jordan aw migpasinan adti probinsiya na Judiya. \v 2 Aw dyumalug kan Jisus ya to-o madég na manga utaw. Aw pigpangguli' nan ya manga kyedelan dun. \p \v 3 Awun manga Parisiyo na dyumulud kan Jisus na un magtanda' kanan magi sa usip, law nilan, “Unu, pigtumbay sa eseg ya pag-ayaw sa ka͡ubayan nan pangkay unu ya du-an?” \v 4 Tyumubag si Jisus kanilan, “Wala' ka' mayu kabasa dun ni Uldin ya pigpasulat na Tyumanem? Asini muna sa pag-imo' nan sa manga utaw, duwa ya punganan nilan: Awun eseg aw awun bubay. \f * 19:4 Mabasa yeiy adti Génésis 1:27.\f* \v 5 Aw pigpasulat nan uman, ‘Yeiy ya du-an na indegan na eseg ya ama nan aw ina nan, aw pa-egketen silan ya ka͡ubayan nan, aw ya duwa silan ma-imo' da sambuk.’ \f * 19:5 Mabasa yeiy adti Génésis 2:24.\f* \v 6 Yanagaw beke' da silan na duwa manang ma-imo' da sambuk. Aw ya pig-isambuk da na Tyumanem, dili' galu silan pagsuwayen na utaw!” \v 7 Aw nyusip pa silan kan Jisus, “Kun maynan, ananga' maglong si Moysis na mabatug na eseg ayawan ya ka͡ubayan nan magi sa pag-atag sa sulat na magmatinaw na mag-ayaw da silan, aw tigkas yan papanawun nan?” \f * 19:7 Mabasa adti Déutéronomiyo 24:1-4.\f* \v 8 Aw tyumubag si Jisus kanilan, “Yan saba ya du-an na piglong ni Moysis na mabatug ya pag-ayaw, asuntu sa kategelan mayu. Manang beke' na maynan ya palpa na Tyumanem lekat pa asini muna. \v 9 Ini ya kanak paglongun kamayu: Kun awun eseg na ayawan nan ya kanan ka͡ubayan na wala' pagkasala-enen adti sambuk na eseg, aw mangugnan sakanan sa eped na ka͡ubayan, piglakadan nan ya muna ka͡ubayan nan.” \p \v 10 Pagkatigkas yan, miglong ya manga umagakan ni Jisus kanan, “Kun maynan ya ma-imo' sa mangugnanay, madyaw pa baling kun dili' da mangugnan ya utaw.” \v 11 Manang miglong si Jisus kanilan, “Ya piglong mayu yeiy dili' mabatug na eped na utaw, manang ya makadawat seiy yan olo' ya manga utaw na pigtabangan na Tyumanem. \v 12 Kay awun du-an na ya manga eped na eseg dili' magpangugnan. Ya eped wala' ya kabatug nilan mag-imo' sa ise' kay awun se-ey na kanilan lawas. Awun uman eped na pigkapun da. Aw awun uman manga eped na wala' da pangugnan kay nyatibulluk silan adti imo-unun sa Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem. Yanagaw, ya eseg na makadawat seiy, madyaw pa kanan ya dili' da mangugnan.” \s Si Jisus aw ya manga mangayse' \p \v 13 Pagkatigkas yan, awun mangkayantek na mangayse' na pigpandala adti kan Jisus na un nan silan pan-awidan aw panawagtawagan pada atagan silan na kadyawan. Manang pigsagda baling na kanan manga umagakan ya manga utaw na nyandala sa mangayse' nilan. \v 14 Yanagaw miglong si Jisus, “Pakadiya kanak ya manga mangayse' aw ya-i mayu silan pagtageni! Kay ya manga utaw na dyumawat kanak kasiling na manga mangayse' ini, silan saba ya maka-akup adti Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem.” \v 15 Aw pig-awidan nan ya manga mangayse' aw pig-atagan nan silan na kadyawan magi sa panawagtawag nan. Aw tigkas yan, nyanaw da uman si Jisus. \s Ya utaw na mayaman \p \v 16 Na, awun sambuk na eseg na dyumulud kan Jisus kay kaliman nan musip, aw miglong sakanan, “Kay Magpalna-uway, unu ya madyaw na ka-ilangan ku imo-un pada matagtun ku ya ginawa na wala' ya katigkasan?” \v 17 Aw tyumubag si Jisus kanan, “Ananga' kaw musip kanak kun unu ya madyaw? Sambuk da saba olo' ya madyaw, yan ya Tyumanem. Kun kaliman mu matagtun ya ginawa na wala' ya katigkasan, daluga ya kanan manga sugu'.” \v 18 Aw nyusip pa uman sakanan, “Unu ya manga sugu' yan?” Aw tyumubag si Jisus kanan, “Dili' kaw magpatay sa utaw, aw dili' kaw maglakadenen, aw dili' kaw magpanakaw, aw dili' mu pagmatinawun ya galu' adti asdangan na mag-usayay, \v 19 aw basayi ya kanmu ama aw ina, aw ginawayi ya eped mu kasiling na pagginawa mu sa kanmu pagka-utawun.” \v 20 Miglong uman kanan ya eseg yan, “Pigdalug da ku alag ya kadég yeiy. Unu pa ya wala' ku ka-imo'?” \v 21 Aw tyumubag si Jisus kanan, “Kun kaliman mu malingeb ya kadakula', uli' kaw aw galina ya manga nyatagtun mu. Kun magalin da mu, atagan ya kuwalta yan adti manga utaw na wala' ya pagkamangan. Kun imo-un mu yeiy, dun da kaw pagluduk sa ka-unan adti tas na langit. Aw pagkatigkas yan, liku' kaw adi aw dalug kaw kanak.” \v 22 Manang pagdengeg na eseg yan sa tubag ni Jisus, nyanaw sakanan aw to-o migkalat ya ginawa nan kay to-o madég ya ka-unan nan. \p \v 23 Pagkatigkas yan, miglong si Jisus sa manga umagakan nan, “Matinaw ya un ku paglongun kamayu: Malug sa utaw na mayaman ya pagpaka-akup adti Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem. \v 24 Aw paglongun ta kamu na molas pa ya pag-agi na ayep na kamilyo adti gawang na dagem kay sa pagpaka-akup na utaw na mayaman dun ni Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem.” \v 25 Pagdengeg na manga umagakan nan seiy, to-o silan nyabelengbeleng aw nyusip silan, “Na, kun maynan, singalan ka' ya paluwa-en na Tyumanem?” \v 26 Pig-inunu silan ni Jisus aw piglongan nan silan, “Dili' na utaw mabatug yeiy, manang adti Tyumanem mabatug saba ya kadég.” \p \v 27 Tigkas yan, miglong si Pédro kanan, “Inunuwa ya kanami ini! Nyabus da nami pig-ayawan ya kadég na nyatagtun nami pada magad kanmu. Unu ya imanen nami?” \v 28 Aw tyumubag si Jisus kanilan, “Matinaw saba ya un ku paglongun kamayu: Dun ni allaw na baguwun da na Tyumanem ya kadakula' na banwa, aku na Ise' na Utaw mingkud adti kanaken trunu na un maghari' sa kanak kasakupan. Aw kamu uman na gayed nyagad kanak, mingkud kamu uman adti sampulu' tag duwa ya trunu. Aw magdumala kamu sa kadég na manga buwadbuwad ni Isra-él na lyumekat alag adti sampulu' tag duwa ya ise' nan na eseg. \v 29 Aw pangkay singalan ya mag-ayaw sa kadég asuntu kanak, pangkay ya kanan balay, aw manga kaylug nan aw kanan mangkatikadeng aw manga mangayse', aw ya lupa' nan asuntu kanak, un liku' kanan ya sanggatus ka pilu' na pig-ayawan nan aw matagtun nan uman ya ginawa na wala' ya katigkasan. \v 30 Manang awun madég na utaw na nyaka-una adun aw makamoli silan kagaya. Aw madég uman ya utaw na nyakamoli adun manang maka-una kagaya.” \c 20 \s Ya pundinganan sa manga magtalabahuway adti parasan \p \v 1 “Ya Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem kasiling na maynini: Awun utaw na dakula' ya parasan nan. Pagkamaselem da, nyanaw sakanan na un maninaw sa manga utaw na magtalabahu adti kanan parasan. \v 2 Pagkita' da nan sa manga utaw na malim magtalabahu, pigpakangan nan silan sa umba' na pagtandan sa sangallaw na pagtalabahu na yan ya tag sangka dinaryo. Aw pigpakadtu nan silan adti parasan nan. \v 3 “Pagdateng da na alas nibi na maselem, nyadtu sakanan adti palingki aw awun pigkita' nan na manga utaw na gayed mig-indeg-indeg dun kay wala' ya talabahu nilan. \v 4 Yanagaw miglong kanilan ya tagtun, ‘Awun talabahuwunun adti kanak parasan. Kun malim kamu magtalabahu, tandanan ta kamu sa umba' na tandan kamayu.’ \v 5 Aw yanagaw nyadtu silan adti parasan nan. Pagka-alas dosi la, lyumiku' da uman ya tagtun adti palingki aw awun pa uman kyinita' nan na manga utaw dun aw pigpatalabahu la nan uman adti kanan parasan. Aw maynan uman ya pig-imo' nan dun ni alas trés. \v 6 Pagka alas singku la na ambung, lyumiku' da uman salut ya tagtun adti palingki, aw awun pa kyinita' nan dun na manga utaw na mig-indeg-indeg kay wala' ya talabahu nilan. Aw pig-usip nan silan, ‘Ananga' gayed kamu asini mag-indeg-indeg? Syapadan ya allaw adun na wala' ya talabahu mayu.’ \v 7 Aw tyumubag silan kanan, ‘Wala' du-an ya migpatalabahu kanami.’ Yanagaw miglong kanilan ya tagtun sa parasan, ‘Kadtu kamu baling ni parasan ku aw pagtalabahu kamu dun.’ \p \v 8 “Aw sa pagkamagsiklep da, miglong ya tagtun adti maggagaday sa manga magtalabahuway, ‘Tawaga ya kadég nilan aw atagan ya tandan adti tagsambuksambuk kanilan, manang una͡en mu atagan na tandan ya manga nyakamoli tyumangka', aw pamoliya ya nyaka-una.’ \v 9 Aw ya manga magtalabahuway na tyumangka' na alas singku na ambung, dyumulud silan aw pigtandanan ya tagsambuksambuk kanilan na tag sangka dinariyo. \v 10 Aw sa pagdulud da uman na manga nyaka-una tyumangka', pig-iman nilan na dakula' pa ya tandan kanilan. Manang ya tagsambuksambuk kanilan pig-atagan na tag sangka dinariyo kasiling na nyadawat na manga nyakamoli tyumangka'. \v 11 Pagpakadawat da nilan sa kanilan tandan, migdiklamu silan adti tagtun sa parasan, \v 12 law nilan, ‘Olo' da sangka udas ya pagtalabahu na manga utaw yeiy! Ananga' pigpa-unawa mu baling ya tandan sa kadég nami? Sangallaw nami migtalabahu aw nyabelad pa kami na sega, manang silan wala' da dateng na sangallaw!’ \v 13 Manang miglong ya tagtun adti sambuk kanilan, ‘Kay Lew, wala' ta kamu limbungi. Dadan da saba kitadun migpakang sa tandan na tag sangka dinariyo ya allaw. \v 14 Na, dawata la ya kanmu tandan aw uli' da kaw. Kanak yeiy pagbaya' na pa-unawa͡en ya tandan adti kadég mayu pangkay nyaka-una kamu aw pangkay nyakamoli silan. \v 15 Yeiy ya kanak pagbaya' kay aku ya tagtun. Unu, nyinga' kaw asuntu sa kanimbet ku kanilan?’ \p \v 16 Aw miglong si Jisus, “Maynan uman ya adti kanak kasakupan. Awun madég na manga utaw na nyakamoli adun manang maka-una silan kagaya. Aw awun uman madég na manga utaw na nyaka-una adun manang makamoli silan kagaya.” \s Ya katlu na pagpa-ede' ni Jisus sa pagkamatay aw pagkataw nan \p \v 17 Na, sa pagpasinan da ni Jisus aw ya madég na manga utaw adti Jérusalim, pigtani ni Jisus ya sampulu' tag duwa ya kanan umagakan kay awun paglongun nan kanilan, law nan, \v 18 “Pada ka-ede-an mayu, migpasinan da kitadun adti Jérusalim, aw aku na Ise' na Utaw un da tumbay adti manga mangkatas na magdadugsu-ay aw manga magpalna-uway sa Uldin, aw ukuman aku nilan na patayen. \v 19 Pagkatigkas yan, tumbay aku uman nilan adti manga utaw na Héntil, aw odoy-odoyun aku nilan aw badasan uman na lalabet, aw pakalabu nilan adti krus. Manang pagdateng na katlu na allaw, matawun aku lekat adti pagkamatay.” \s Ya pagsekat na ina ni Santiago aw ni Juan \p \v 20 Pagkatigkas yan, dyumulud kan Jisus ya ka͡ubayan ni Zibidiyo aw ya manga ise' nilan na si Santiago aw si Juan. Aw lyumuhud sakanan adti asdangan ni Jisus kay awun sekaten nan. \v 21 Aw nyusip si Jisus kanan, “Unu ya kaliman mu na imo-un ku kanmu?” Aw tyumubag sakanan, “Pakangan beg kanak na dun ni kanmu Kasakupan na un mu hari-an kagaya, tumbay mu ya duwa ya ise' ku yeiy na mingkud adti sayid mu dun ni ingkudanan na to-o pagbasa͡an, ya sambuk apit adti kalintu aw ya sambuk apit adti kawala.” \v 22 Manang piglongan silan ni Jisus, “Wala' mayu ka-ede-i kun unu ya pigsekat mayu. Unu, mabatug mayu ti-isen ya pagti-is na un ku ka-agiyan?” Aw miglong ya duwa yeiy, “E-e, mabatug nami.” \v 23 Aw miglong si Jisus kanilan, “Un mayu saba ka-agiyan ya kadég yeiy. Manang ya pag-ingkud apit adti kalintu aw kawala ku, beke' ku ya mamalli'. Ama ku saba ya magbaya' kun singalan ya mingkud dun.” \p \v 24 Sa pagdengeg na sampulu' ya umagakan nan sa pigsekat na duwa ya maylug aw ina nilan, nyadaman silan. \v 25 Yanagaw pigpatawag ni Jisus ya kadég nilan aw piglongan nan silan, “Kya-ede-an da mayu ya bet na manga pangulu na manga utaw na wala' ya pagpangintu-u sa Tyumanem. Silan ya gayed magbaya' sa manga sakup nilan. Aw maynan uman ya pig-imo' na mangkalangkaw nilan. Gayed silan magpanugu' sa kanilan manga utaw asuntu na dakula' ya katundanan nilan. \v 26 Manang dili' mayu silan pagsilingan. Kun awun sambuk kamayu na kaliman nan ma-imo' dakula' na utaw, ka-ilangan una sakanan ma-imo' sugu-anen dun ni kamayu. \v 27 Aw kun awun sambuk kamayu na malim na yan ya gayed pag-una͡en, ka-ilangan silingan nan ya bet na sugu-anen na gayed magpadana'. \v 28 Kasiling ku saba na Ise' na Utaw, wala' aku kadi asini tas na lupa' pada sanggila-en, manang yan baling ya pigkadi ku ya ma-imo' sugu-anen adti madég na utaw, aw ma-imo' kalyu kanilan adti pagkamatay pada maglekat kanilan adti manga sala' nilan.” \s Ya pagpaguli' ni Jisus sa duwa ya eseg na buta \p \v 29 Na, sa pag-indeg ni Jisus aw manga umagakan nan lekat adti syudad na Jériko, dyumalug kanan uman ya to-o madég na utaw. \v 30 Aw awun uman duwa ya eseg na buta na nyingkud dun ni kilid na dalan. Aw sa pagdengeg nilan na un da lumabay si Jisus, migtatawag silan kanan, “We... Pangulu na buwadbuwad ni Dabid, kallati beg kami!” \v 31 Madég ya utaw na migsagda kanilan na maglong, “Katinep kamu!” Manang to-o pa baling nilan pigpakadakula' ya kanilan tingeg, law nilan, “We... Pangulu na buwadbuwad ni Dabid, kallati beg kami!” \v 32 Yanagaw tyumeneng si Jisus aw pigtawag nan silan aw nyusip kanilan, “Unu ya kaliman mayu na imo-un ku kamayu?” \v 33 Aw tyumubag silan kanan, “Kay Sir, kaliman beg nami kumita'!” \v 34 Aw nyallat si Jisus kanilan, aw pig-awidan nan ya mata na tagsambuksambuk kanilan, aw dayaw silan kyumita'. Aw dyumalug da silan kanan. \c 21 \s Ya pagdateng ni Jisus adti Jérusalim \p \v 1 Na, sa malapit da silan adti Jérusalim, dyumateng silan adti baranggay na Bétpagi dun ni kilid na Buntud na Manga Olibo. Aw pigsugu' ni Jisus ya duwa ya umagakan nan, \v 2 aw piglongan nan silan, “Kadtu kamu dun ni baranggay adti dipag, aw sa pagseled mayu dun, kumita' kamu sa asnu na pig-eket eped ya kanan nati. Ubada mayu ya eket nilan aw guyuda mayu adi kanak. \v 3 Kun musip kamayu, paglonga mayu sakanan: ‘Ya Magpalna-uway awun ka-ilangan nan sa asnu aw sa nati ini.’ Aw tumbay saba na tagtun aw maksay nan padala kamayu.” \p \v 4 Na, ya kadég yeiy na nya-imo', nyatuman ya pigsulat na propita asini muna: \q1 \v 5 “Paglonga ya manga utaw dun ni Jérusalim: \q1 ‘Tanawa! Dyumateng da ya hari' mayu! \q1 Migpadalem sakanan \q1 aw dyumateng na syumakay sa nati na asnu!”\f * 21:5 Mabasa tadun ya Isayas 62:11 aw Zakariyas 9:9.\f* \p \v 6 Aw nyanaw ya duwa ya umagakan nan aw pigtuman nilan ya kadég na pigsugu' ni Jisus kanilan. \v 7 Pigguyud nilan ya asnu aw nati nan adti kan Jisus, aw pig-apidan nilan aw pigsakayan ni Jisus. \v 8 Sa talana nilan migpasinan adti Jérusalim, awun madég to-o na manga utaw na migma-una kanilan na migpansiladlad dun ni dalan sa kadégkadég na yan ya palangad pagpamasa nilan kan Jisus. Aw ya eped na manga utaw migladlad uman silan adti dalan sa manga mangkayantek na manga sanga na kawuy na bagu nilan pigpan-utud. \v 9 Aw ya manga utaw na nyuna kan Jisus aw ya manga nyakamoli kanan, alag silan migpansideyen na maglong, “Hosana! Deyen tadun ya Buwadbuwad ni Dabid! Ini la ya Pigpadala na Tyumanem dun ni kanan ngalan, aw umba' sakanan deyen! Hosana! Aw deyen ya Tyumanem na awun ni tas na langit!” \f * 21:9 Mabasa tadun adti Salmo 118:25-26.\f* \p \v 10 Pagseled da ni Jisus adti Jérusalim, wala' katingen ya anenganeng na madég na manga utaw dun ni syudad, aw nyangusip silan, “Singalan ya utaw yeiy?” \v 11 Aw tyumubag kanilan ya madég na manga utaw na nyagad kan Jisus, “Yeiy saba ya propita na si Jisus na taga Nasarit, sakup na Galiliya.” \s Ya pag-alilin ni Jisus sa manga magbalikwatay adti Témplo \p \v 12 Aw syumeled si Jisus adti dakula' na pamanag na Témplo na Tyumanem. \f * 21:12 Ya kadakula' na pamanag na Témplo 14.4 ka iktadiya. Madég ya awun ni seled, dala ya dakula' na Balay na Tyumanem. Manang ya utaw na Héntil, dun silan olo' magtaman adti pamanag na Témplo. Aw dun ni dakula' na pamanag yan, kyinita' ni Jisus ya madég na mambalikwatay na migliwan sa kuwalta na manga Judiyu na lekat adti manga eped na nasud pada awun pagbayad nilan sa buwis na Témplo, aw awun uman nyampamaligya' sa manga ayep na un pagdugsu'.\f* Aw sa pagkita' nan sa manga utaw na nyampamaligya' aw nyampamayad, pigpalekat nan ya pag-alilin kanilan. Pigpantuwad nan ya manga lamisa na manga maglaliwanay sa kuwalta aw ya manga ingkudanan na manga mamaligya-ay sa kalupati. \v 13 Aw miglong si Jisus kanilan, “Yeiy ya pigpasulat na Tyumanem asini muna, ‘Ya kanak balay, pagtawagen na panawagtawaganan.’ \f * 21:13a Mabasa tadun adti Isayas 56:7c.\f* Manang pig-imo' mayu baling tagu-anan sa manga mangkatakaw.”\f * 21:13b Mabasa tadun adti Jérémiyas 7:11.\f* \p \v 14 Aw dyumulud adti kan Jisus ya manga buta, aw ya manga kapig. Aw pigpangguli' nan silan dun ni pamanag na Témplo. \v 15 Manang sa pagkita' na manga mangkatas na magdadugsu-ay aw manga magpalna-uway sa Uldin sa pigpan-imo' ni Jisus, aw sa pagdengeg nilan sa tatawag na manga mangayse' dun ni pamanag na Témplo, to-o silan nyangkadaman. Kay miglong ya manga mangayse', “Hosana! Deyen tadun ya buwadbuwad ni Dabid!” \v 16 Yanagaw nyusip silan kan Jisus, “Unu, dyengeg mu ya piglong na manga mangayse' iyan?” Aw tyumubag si Jisus, “E-e, dyengeg ku. Ananga', wala' mayu kabasa ya pigpasulat na Tyumanem asini muna? Nyakasulat saba na pangkay ya mangayse' dala ya manga magsusu pa, pigpalna-uwan silan na Tyumanem na magdeyen kanan.” \f * 21:16 Mabasa tadun adti Salmo 8:2a.\f* \v 17 Pagkatigkas yan, pig-indegan silan ni Jisus adti pamanag na Témplo aw lyumuwa' sakanan adti syudad aw migpasinan adti baranggay na Bétaniya. Aw dun da sakanan kulang na gabi yan. \s Ya kawuy na igira na wala' pamunga \p \v 18 Pagkamaselem yan, talana ni Jisus lyumiku' adti syudad na Jerusalim, nyagetem sakanan. \v 19 Aw sa pagkita' nan sa kawuy na igira adti kilid na dalan, migpalapit sakanan adti kawuy, manang wala' ya pigkita' nan na bunga. Tumalag baling dawun. Yanagaw piglongan ni Jisus ya kawuy, “Lekat adun na allaw yeiy, dili' da kaw makapamunga!” Aw tigkan nyalanes ya kawuy. \p \v 20 Pagkita' na manga umagakan nan sa nya-imo' sa kawuy, to-o silan nya-enneng-enneng aw miglong silan, “Ananga' maksay nyalanes ya kawuy na igira iyan?” \v 21 Aw tyumubag si Jisus kanilan, “Matinaw ya un ku paglongun kamayu: Kun mangintu-u kamu sa Tyumanem aw dili' magduwaduwa, mabatug mayu uman ya pig-imo' ku adti kawuy na igira. Manang beke' olo' na maynan, mabatug mayu uman paglongan ya buntud ini, ‘Kay Buntud, kawas kaw adti dagat!’ Aw ma-imo' saba ya piglong mayu. \v 22 Kun to-o kamu sumalig sa Tyumanem, madawat saba mayu ya pigsekat mayu magi sa kamayu pagpanawagtawag.” \s Ya usip kun ayin lekat ya katundanan ni Jisus \p \v 23 Na, lyumiku' si Jisus adti pamanag na Témplo. Aw talana nan migpalna-u dun, dyumulud kanan ya manga mangkatas na magdadugsu-ay aw ya manga magdadumala͡ay sa manga Judiyu. Aw nyusip silan kanan, “Unu ya katundanan mu na du-an pig-alilinan mu ya manga utaw asini Témplo kagabi? Aw singalan ka' ya nyatag kanmu sa katundanan na imo-un mu ya maynan?” \v 24 Tyumubag si Jisus kanilan, “Musip aku uman kamayu, aw kun matubag mayu ya usip ku, na, ubat ku uman kamayu kun ayin lekat ya katundanan ku sa pag-imo' sa kadég yeiy. \v 25 Na, ini ya kanak usip kamayu: Ayin lekat ya katundanan ni Juan sa pagba͡utismu nan sa manga utaw? Unu, lekat adti Tyumanem aw olo' lekat adti utaw?” Aw mig-usip-usipay silan, “Unu ya un tadun tubag kanan? Kun tubagen tadun na ‘lekat adti Tyumanem,’ maglong sakanan kanaten, ‘Ananga' wala' kamu pangintu-u kanan?’ \v 26 Aw kun tubagen tadun uman na ‘lekat adti utaw’, pagaw madaman ya manga utaw ini. Kay pyangintu-uwan na kadég nilan na si Juan propita sakanan na Tyumanem.” \v 27 Yanagaw tyumubag silan kan Jisus, “Enday, wala' nami ka-ede-i.” Aw miglong si Jisus kanilan, “Dili' ta kamu uman ubatan kun singalan ya nyatag kanak sa katundanan na ma-imo' ku ya maynan.” \s Ya pundinganan sa duwa ya ise' na eseg na pigsugu' na kanilan ama \p \v 28 Na, pig-ubatan da uman silan ni Jisus sa pundinganan, law nan, “Unu ya anenganeng mayu sa ini? Awun sambuk na utaw na awun duwa ya ise' nan na eseg. Sambuk na allaw, pigsugu' nan ya ise' nan na magulang, ‘Kay To', kadtu kaw adun ni kanaten parasan aw pagtalabahu kaw dun.’ \v 29 Aw tyumubag ya ise' nan, ‘Dili' aku malim madtu!’ Manang wala' kadugay nya-uman ya anenganeng nan aw nyadtu baling sakanan ni parasan. \v 30 “Aw pigkadtuwan uman na ama nilan ya ise' nan na mangud aw maynan uman ya pigsugu' nan adti kanan. Aw miglong ya ise' nan, ‘E-e, kay Ma'. Madtu aku.’ Manang wala' baling sakanan kadtu.” \v 31 Aw nyusip si Jisus, “Na, ayin sa duwa ya mig-imo' sa pagkaliman na ama nilan?” Aw tyumubag silan, “Ya magulang.” Aw miglong si Jisus kanilan, “Matinaw ya paglongun ku kamayu: Nyaka-una pa kamayu nyaka-akup adti Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem ya manga mangungubla͡ay sa buwis aw manga ka͡ubayan na miggalin sa pagkaka͡ubayan nilan.” \v 32 Kay nyadi si Juan na Magba͡utismuway na un pakita' kamayu ya pa-agi sa pag-imo' sa pagkaliman na Tyumanem, manang wala' kamu pangintu-u sa piglong nan. Manang ya manga mangungubla͡ay sa buwis aw manga ka͡ubayan na miggalin sa pagkaka͡ubayan nilan, migpakanyeg silan kanan aw migselsel silan. Aw pangkay kya-ede-an da mayu yeiy manang kenne' baling na wala' kamu pagselsel aw wala' kamu uman pangintu-u kanan.” \s Ya pundinganan sa malat na manga sa-up \p \v 33 “Pakanyegi pa mayu ya sambuk na pundinganan: Awun sambuk na tagtun sa lupa' na migpatanem sa madég na balagen na paras, aw dayaw nan pigpalibedan na alad. Aw migpa-imo' sakanan sa pigisanan sa manga bunga na paras. Aw migpatulluk uman sa matas na tunggu-anan. Pagkatigkas yan, pigpasa-up nan ya kanan parasan. Aw nyanaw sakanan adti sambuk na banwa. \v 34 Pagdateng na allaw na migpa-ipu' da sa manga bunga na paras, migsugu' ya tagtun sa manga sugu-anen nan adti manga pigpasa-up nan pada kamangen ya kanan bagi'. \v 35 Manang pagdateng na manga sugu-anen nan dun, pigdulus baling silan na manga sa-up, aw ya sambuk byadasan nilan pyanumbag, aw ya sambuk pigpatay nilan, aw ya sambuk pyamintu nilan na batu. \v 36 Aw migsugu' da uman ya tagtun sa madég pa na manga sugu-anen, manang byadasan nilan uman pyamulayaman kasiling na pig-imo' nilan adti manga sugu-anen na nyaka-una. \v 37 Pagkatigkas yan, pigsugu' da nan adti kanilan ya ise' nan na eseg, aw miglong sakanan, ‘Kun ise' ku ya madtu, un nilan yeiy basa͡an.’ \v 38 Manang sa pagkita' na manga sa-up kanan, migbalawbalaw silan na maglong, ‘Ini ya ise' na tagtun! Na! Naten sakanan patayen aw matagtun tadun ya parasan na un ayawan kanan.’ \v 39 Yanagaw pigdulus nilan aw pigdala adti luwa' na parasan aw pigpatay nilan. \p \v 40 Pagkatigkas yan, nyusip si Jisus, “Na, sa pagliku' na tagtun, unu ya imo-un nan adti manga sa-up?” \v 41 Aw tyumubag silan kanan, “Alag nan saba patayen ya manga malatay na sa-up yan! Aw tigkas yan, pasa-up nan ya parasan adti eped na manga utaw na maka-atag kanan sa bagi' na manga bunga dun ni allaw na pagpa-ipu'.” \p \v 42 Aw miglong si Jisus kanilan, “Unu, wala' ka' mayu kabasa ya pigpasulat na Tyumanem asini muna? \q1 ‘Ya dakula' na batu na iman na manga panday aw wala' ya guna, \q1 yan baling ya batu na sumalem na nya-imo' tullukanan sa dakula' na balay. \q1 Ya pig-imo' yeiy na Tyumanem to-o madyaw \q1 aw nyakapa-enneng-enneng kanaten.’ \f * 21:42 Mabasa tadun adti Salmo 118:22-23.\f* \m \v 43 Yeiy ya du-an na paglongun ta kamu: Dili' da atag na Tyumanem adti kamayu ya manga kadyawan na awun ni Kasakupan na kanan Pighari-an, manang yan baling ya atagan nan ya manga utaw na gayed dyumalug sa kanan pagkaliman. \v 44 [Ya utaw na pagsungkul adti batu yan aw pakadakdak, madugdug sakanan. Aw kun singalan ya kolugan na batu yan, madupuk saba.]” \p \v 45 Pagdengeg da na manga mangkatas na magdadugsu-ay aw manga Parisiyo sa pundinganan ni Jisus, kya-ede-an nilan na silan ya pigpalabet nan. \v 46 Yanagaw kaliman da galu nilan dakepen si Jisus, manang nyallek silan sa manga utaw dun. Kay adti anenganeng na manga utaw na migkatipun dun, propita si Jisus. \c 22 \s Ya pundinganan sa manga pyamilit adti pista na kasal \p \v 1 Pagkatigkas yan, pig-ubatan pa silan ni Jisus sa manga pundinganan, law nan, \v 2 “Ya Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem, kasiling na maynini: Awun hari' na migpatagilan sa pista na kasal sa ise' nan na eseg. \v 3 Pigsugu' na hari' ya kanan manga sugu-anen na tawagen da ya manga utaw na dadan da pigpamilit na madtu ni pista na kasal. Manang ya manga pigpamilit wala' baling silan kalim kadtu. \v 4 Yanagaw migsugu' pa ya hari' sa manga eped na sugu-anen nan, aw miglong sakanan, ‘Na, paglonga la mayu ya manga pigpamilit na nyatagilan da ku ya pista na kasal. Pigpatumba la ku ya kanak manga mangkataba' na baka aw nyalutu' da ya kadakula'. Yanagaw paglonga mayu na maksay da silan madi.’ \v 5 Manang pigpalipaslipasan na manga pigpamilit ya piglong na manga sugu-anen nan. Ya eped kanilan nyadtu baling ni pawa', aw ya eped nyadtu ni tindahan nan. \v 6 Aw ya manga eped uman na pigpamilit, pigdulus nilan ya manga sugu-anen na hari' aw pigpamulayaman nilan, aw pigpamatay. \v 7 Na, sa pagdengeg na hari' sa kyagamakan na manga sugu-anen nan, to-o sakanan nyadaman. Yanagaw migsugu' sakanan sa manga sundalu pada patayen nilan ya manga migpatay sa manga sugu-anen nan aw pansangaben ya syudad nilan. \v 8 Pagkatigkas yan, miglong ya hari' adti manga sugu-anen nan, ‘Nyatagilan da ya pista na kasal, manang ya manga utaw na tagna' ku pigpamilit, dili' silan umba' pakadiyen. \v 9 Yanagaw kadtu kamu ni manga suwayan na manga dalan na syudad, aw pakadiya mayu asini pista ya kadég na manga utaw na kita-en mayu.’ \v 10 Aw pigtuman na manga sugu-anen ya pigsugu' na hari'. Nyadtu silan adti manga dalan, aw pigpa-agad nilan ya kadég na utaw na pigkita' nilan pangkay madyaw aw malatay na utaw. Aw dayaw nyatmu' ya katipunanan. \p \v 11 Na, wala' kadugay, syumeled ya hari' adti katipunanan na kasal na un magtanaw sa manga pigpamilit, aw kyinita' nan ya sambuk na eseg dun na wala' sut sa kadégkadég na umba' pagsutun adti kasal. \v 12 Aw nyusip ya hari' kanan, ‘Kay Lew, ananga' kaw makaseled adi na wala' kaw sut sa kadégkadég na pangkasal?’ Manang wala' pakapaglong ya utaw yan. \v 13 Pagkatigkas yan, miglong ya hari' sa manga sugu-anen nan, ‘Banggeti ya taklayan aw siki na utaw yeiy, aw agbelan mayu sakanan adti banwa na kangitngitan na adti luwa'. Dun ni banwa yan, to-o magpansugaw ya manga utaw aw magpansipanguliteb ya manga untu nilan.’ ” \p \v 14 Aw miglong pa si Jisus, “Madég to-o ya pigpamilit manang tabay olo' ya dyumawat aw yan ya maka-akup adti Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem.” \s Ya usip sa pagbayad sa buwis \p \v 15 Pagkatigkas yan, pig-indegan na manga Parisiyo si Jisus, aw migkatipun silan na un mag-imo' sa palpa pada kalitagan nilan si Jisus dun ni piglong nan. \v 16 Yanagaw awun manga utaw na pigsugu' nilan adti kan Jisus, na lekat adti kanilan manga umagakan aw lekat adti partido ni Hérodés, aw miglong silan kan Jisus, “Kay Magpalna-uway, kya-ede-an nami na ya kadég na piglong mu alag saba matinaw, aw gayed mu pigpalna-u ya tengteng pagkaliman na Tyumanem. Aw kya-ede-an uman nami na wala' ya pigkibang mu sa manga utaw pangkay singalan pa silan. \v 17 Yanagaw, awun usip nami kanmu: Adti kanmu anenganeng, unu, pigtumbay adti Uldin tadun na manga Judiyu ya pagbayad sa buwis adti kan César aw dili'?” \v 18 Manang kya-ede-an ni Jisus ya kapandayan nilan. Yanagaw piglongan nan silan, “Alag kamu saba migtallalingu! Ananga' aku mayu tanda-en? \v 19 Pakita͡an kanak ya kuwalta na un mayu pagbayad sa buwis.” Aw pigdimilan nilan sakanan na kuwalta, \v 20 aw nyusip si Jisus kanilan, “Kan yeiy gya ya ini? Aw kan yeiy uman ngalan ya nyakasulat asini?” \v 21 Aw tyumubag silan, “Kan César.” Aw miglong si Jisus kanilan, “Na, atagan mayu adti kan César ya umba' kan César aw atagan adti Tyumanem ya umba' sa Tyumanem.” \v 22 Sa pagdengeg nilan sa tubag nan, to-o silan nya-enneng-enneng asuntu sa tubag nan. Yanagaw pig-indegan nilan si Jisus. \s Ya usip na manga Sadusiyo sa pagkataw na utaw \p \v 23 Dun ni allaw yan, awun dyumulud kan Jisus na manga Sadusiyo. Na, ya manga utaw yeiy, wala' silan pangintu-u na awun pagkataw na manga utaw lekat adti pagkamatay. Yanagaw nyusip silan kanan, \v 24 “Kay Magpalna-uway, piglong kanaten ni Moysis ya sugu' yeiy adti Uldin tadun: ‘Kun awun eseg na nyatay, aw kun wala' silan ya ka͡ubayan nan paka-ise', ka-ilangan pangugnanen na inulug na eseg ya nyabalu pada ya mangayse' nilan ma-imo' da buwadbuwad na inulug nan na nyatay da.’ \v 25 Na, idtu muna adti kanami, awun pitu ya mangkaylug na eseg. Ya magulang na kadég nilan, nyangugnan sa ka͡ubayan. Manang wala' silan paka-ise'. Aw nyatay ya eseg yan, aw ya nyabalu pigpangugnan na mangud na eseg nan. \v 26 Aw maynan uman ya nya-imo' adti mangud nan aw adti katlu menda' sa kapitu. \v 27 Pagkatigkas yan, nyatay uman ya ka͡ubayan. \v 28 Na, ini ya usip nami kanmu: Pagdateng da na allaw na pagmataw sa manga utaw lekat adti nyangkamatay, singalan ya tengteng eseg na ka͡ubayan yan? Kay awun pitu ya eseg na nyangugnan kanan.” \p \v 29 Aw tyumubag si Jisus kanilan, “Yan saba ya du-an na nyangkasayep kamu, kay wala' mayu kalabeti ya pigpasulat na Tyumanem asini muna aw wala' mayu uman ka-ede-i ya katulus nan. \v 30 Kay dun ni pagmataw sa manga utaw lekat adti pagkamatay, dili' da silan mangugnan, kasiling saba na anghil na awun ni tas na langit. \v 31 Aw ya pagmataw sa manga utaw lekat adti nyangkamatay, unu, wala' ka' mayu kabasa ya pigpasulat na Tyumanem asini na muna? Kay miglong sakanan: \v 32 ‘Aku ya Tyumanem ni Abraham, aw ya Tyumanem ni Isaak, aw ya Tyumanem ni Jakub.’ \p Yan ya kakawasan nan, pangkay nyatay da silan manang adti asdangan na Tyumanem kenne' na utaw pa silan aw gayed nilan pigsimba ya Tyumanem.” \v 33 Pagdengeg na manga utaw sa piglong ni Jisus, to-o silan nya-enneng-enneng sa palna-u nan. \s Ya sugu' na to-o matas \p \v 34 Na, pagdengeg na manga Parisiyo na pigdeg ni Jisus ya kapandayan na manga Sadusiyo, migkatipun silan aw dyumulud adti kanan. \v 35 Aw nyusip ya sambuk kanilan na magpalna-uway sa Uldin, pada tanda-en nan si Jisus, law nan, \v 36 “Kay Magpalna-uway, unu ya to-o matas na sugu' na Tyumanem dun ni Uldin na pig-atag nan kan Moysis?” \v 37 Aw tyumubag si Jisus kanan, “Ginawa͡an mu ya Tyumanem na kanmu Pangulu sa kadakula' na pagka-utawun mu, aw sa kadakula' na ginawa mu, aw sa kadakula' na anenganeng mu.\f * 22:37 Mabasa tadun adti Déutéronomiyo 6:4-5.\f* \v 38 Sa kadég na manga sugu', yeiy ya to-o matas. \v 39 Aw ya kadwa na sugu' na to-o matas: Ginawayi ya eped mu na utaw kasiling na pagginawa mu sa kanmu pagka-utawun. \v 40 Kun dalugun mu ya duwa yeiy, dun da mu uman kadalug ya kadég na manga sugu' na awun ni Uldin aw ya pigsulat na manga propita.” \s Ya usip kun singalan ya Misiyas \p \v 41 Na, sa talana pa na manga Parisiyo migkatipun dun ni pamanag na Témplo, nyusip si Jisus kanilan, \v 42 “Unu ya anenganeng mayu sa Misiyas? Kan yan buwadbuwad sakanan?” Aw tyumubag silan, “Buwadbuwad sakanan ni Dabid.” \v 43 Aw miglong si Jisus kanilan, “Na, kun maynan, ananga' miglong si Dabid magi sa Ispiritu Santo na ya Misiyas yan ya Pangulu nan? Miglong saba si Dabid, \q1 \v 44 ‘Piglongan na Tyumanem ya Misiyas na kanaken Pangulu: \q1 “Ingkud kaw apit adi kalintu ku menda' na mabus ku degen ya manga po-on mu \q1 aw alag ku silan betang adti salad na manga siki mu.” ’ \f * 22:44 Mabasa tadun adti Salmo 110:1.\f* \m \v 45 Yanagaw kun pigtawag ni Dabid ya Misiyas na ‘Pangulu’, pig-unu nan ya pagka-imo' buwadbuwad ni Dabid?” \v 46 Aw wala' kanilan ya nyakatubag sa usip ni Jisus. Aw lekat dun ni allaw yan, wala' da ya nyaka-eles nyangusip kanan. \c 23 \s Ya pagsala' ni Jisus sa manga Parisiyo aw manga magpalna-uway sa Uldin \p \v 1 Pagkatigkas yan, miglong si Jisus adti madég na manga utaw aw adti manga umagakan nan, law nan, \v 2 “Ya manga magpalna-uway sa Uldin tadun aw ya manga Parisiyo, silan ya awun katundanan mag-ubad sa kakawasan na Uldin na pig-atag na Tyumanem kan Moysis. \v 3 Yanagaw pakanyegi mayu ya kadég na pigpalna-u nilan aw dayaw mayu daluga. Manang dili' mayu pagsilingan ya kanilan manga pig-imo'. Kay pangkay pigpalna-u nilan ya matinaw manang wala' nilan daluga ya kanilan pigpalna-u. \v 4 Gayed nilan uman pigdugangan ya manga sugu' na Tyumanem, aw piggelgel nilan pigpadalug ya manga utaw. Aw ya syampetan yan, to-o kyabegatan ya manga utaw sa pagdalug. Manang pigpabaya-an baling nilan aw pangkay tagbi' wala' silan tabang pada matuman ya pigsugu' nilan. \v 5 Ya kadég na pigpan-imo' nilan, olo' yan ya pagpakita-kita' adti eped na manga utaw pada saya' silan. Alimbawa', to-o nilan pigpakadakula' ya kanilan betanganan sa papiles na pigsulatan sa tingeg na Tyumanem, pada molas kita-en dun ni kanilan bayu' aw bekten. Aw to-o nilan pigpakalawig ya pangawaykaway na kadégkadég na kanilan pagsutun. \v 6 Aw dun uman ni manga sinagoga aw manga dakula' na pista, kaliman nilan ya mingkud adti ingkudanan na manga dengganen. \v 7 Pagleya͡an to-o nilan ya pagbasa͡an silan na manga utaw dun ni palingki. Aw pagkaliman nilan ya pagtawagen na ‘Magpalna-uway’. \v 8 “Manang dili' kamu magkalim na tawagen na manga eped na ‘Magpalna-uway’ kay sambuk da olo' ya kamayu Magpalna-uway. Aw ya kadég mayu kasiling da kamu na mangkaylug dun ni pagpangintu-u mayu. \v 9 Aw dili' mayu pagtawagen na ‘Ama’ ya kamayu manga magpalna-uway asini tas na lupa', kay sambuk da olo' ya Ama mayu na yan ya awun ni tas na langit. \v 10 Aw dili' kamu magkalim na tawagen kamu na manga utaw na ‘Amu’, kay sambuk da olo' ya kamayu Amu na yan ya Misiyas. \v 11 Kun singalan kamayu ya nya-imo' dakula' na utaw, gayed sakanan magpadalem aw ma-imo' sugu-anen dun ni kamayu. \v 12 Kay pangkay singalan ya magpatastas, un saba sakanan padalemen. Aw ya utaw na magpadalem, un sakanan patasen. \s Ya pagsagda ni Jisus sa manga Parisiyo aw manga magpalna-uway sa Uldin \p \v 13 “Aw kamu na manga magpalna-uway sa Uldin aw manga Parisiyo, malatay ya un mayu datengan! Migtallalingu kamu! Gayed mayu pigbalabagan ya agiyanan pasinan adti Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem. Pangkay kamu dili' kamu malim sumeled. Aw pigpigilan mayu uman ya manga eped na malim galu sumeled. \p \v 14 [“Kamu na manga magpalna-uway sa Uldin aw manga Parisiyo, malatay ya un mayu datengan! Migtallalingu kamu! Gayed mayu piglimbungan ya manga balu pada agawun ya kanilan lupa' aw balay aw ka-unan. Magpanawagtawag kamu na madugay pada katabunan ya kamayu manga sala'. Yanagaw asuntu seiy, to-o pa mabegat ya pa-emel-emel na Tyumanem kamayu.] \p \v 15 “Kamu na manga magpalna-uway sa Uldin aw manga Parisiyo, malatay ya un mayu datengan! Migtallalingu kamu! Kay pigbetang mayu sa ginawa ya paglegeb sa kadakula' na banwa, aw ya dagat pigtalipag mayu pada maninaw sa pangkay sambuk na utaw na gagaden mayu adti kamayu pagpangintu-u. Aw sa nyagagad da mayu sakanan, pig-imo' mayu baling sakanan na to-o pa malatay kamayu na umba' agbel adti atulun na dili' pagkapatayan. \p \v 16 “Malatay ya un mayu datengan! Kasiling kamu saba na buta na miggagad sa manga eped. Pigpalna-u mayu na ‘wala' ya guna kun magsapa' ya utaw magi sa Témplo, manang kun singalan ya magsapa' magi sa bulawan na awun ni Témplo, na, tengteng nan saba imo-un ya sapa' nan aw tumanen ya kanan pigpakang.’ \v 17 Buta kamu! Aw wala' ya kya-ede-an mayu! Ayin ka' ya to-o matas: ya bulawan aw ya Témplo? Ya bulawan migkalinis saba olo' asuntu na awun ni seled na Témplo. \v 18 Aw migpalna-u kamu uman, ‘Kun magsapa' ya utaw magi sa dugsu-anan na awun ni Témplo, wala' ya guna na pagsapa' nan, manang kun magsapa' sakanan magi dun ni dugsu' na pig-ayawan nan dun ni dugsu-anan, na, to-o ma-iganget ya pakang nan.’ \v 19 Buta kamu! Ayin ka' ya matas: ya pigdugsu' nan aw ya dugsu-anan? Ya dugsu' migkalinis saba olo' asuntu na awun ni dugsu-anan. \v 20 Yanagaw pangkay singalan utawa ya magsapa' magi sa dugsu-anan dun ni Témplo, beke' olo' na dugsu-anan ya pigsapa-an nan manang dala uman ya kadég na pigdugsu' dun. \v 21 Aw kun magsapa' ya utaw magi sa Témplo, na, beke' olo' na Témplo ya pigsapa-an nan, manang dala uman ya Tyumanem na nyeya' adti seled. \v 22 Aw ya utaw na migsapa' magi sa adti tas na langit, beke' olo' na adti tas na langit ya pigsapa-an nan, manang dala uman ya trunu aw ya Tyumanem na nyingkud dun. \p \v 23 “Kamu na manga magpalna-uway sa Uldin aw manga Parisiyo, malatay ya un mayu datengan! Migtallalingu kamu! Dayaw mayu pigdalug ya sugu' dun ni Uldin na atag adti Tyumanem ya kasampulu', pangkay ya mangkayantek na anagay na pigtanem mayu alag mayu pigkamangan. Manang pigpalipaslipasan mayu baling ya to-o matas na manga palna-u na awun ni Uldin, dala ya pag-usay na matulid aw ya pagtabang sa manga makalalat aw pagtuman sa manga pakang. Madyaw saba na nyatag kamu sa kasampulu' adti Tyumanem, manang dili' mayu pagkalingawan ya manga matas na imo-unun na madyaw. \v 24 Buta saba kamu na gayed miggagad sa eped! Pagsala͡en mayu ya mangkayantek na mannanap na awun ni inemenen mayu, manang piglamun mayu baling ya dakula' na ayep na kamilyo! \p \v 25 “Kamu na manga magpalna-uway sa Uldin aw manga Parisiyo, malatay ya un mayu datengan. Migtallalingu kamu! Kasiling na pag-ugasan mayu ya lawas na tabu' aw ya salad na palatu manang kenne' pa baling na kalipa' na adti seled! Nyatmu' ya kamayu anenganeng na malatay. Aw pigtibagsegan mayu na matagtun pa ya pangkay unu na pagkaliman mayu. \v 26 Buta kamu na manga Parisiyo! Una͡a mayu linisi ya kamayu anenganeng pada magkadyaw uman ya manga imo-unun mayu. \p \v 27 “Kamu na magpalna-uway sa Uldin aw manga Parisiyo, malatay ya un mayu datengan! Migtallalingu kamu! Kasiling kamu na manga ilib na paglebengan sa lawas na manga nyangkamatay. Pigpaputi' na manga utaw ya apit adti luwa' na ilib na paglebengan pada to-o manenggeya' tandawan, manang ya adti seled nyatmu' baling na manga pesa' aw kadég na mangkalipa'. \v 28 Kasiling kamu saba uman na maynan. Adti mata na manga utaw, iman nilan aw pigdalug mayu ya Uldin na Tyumanem, manang ya tengteng matinaw, dun ni pigpan-imo' mayu, wala' mayu daluga ya kanan manga sugu' kay migtallalingu kamu. \p \v 29 “Kamu na manga magpalna-uway sa Uldin aw manga Parisiyo, malatay ya un mayu datengan. Migtallalingu kamu! Kay migpa-indeg kamu sa manenggeya na batu aw pigpakanenggeya͡an mayu ya manga lebeng na manga propita aw manga eped na utaw na dayaw uman dyumalug sa pagkaliman na Tyumanem. \v 30 Aw miglong kamu, ‘Kun dun pa kami ni manga allaw na manga tyugbulan tadun, dili' galu kami magad sa pagpatay nilan sa manga propita.’ \v 31 Yanagaw dun ni paglong mayu seiy, pigmatinaw da mayu na kamu ya manga buwadbuwad na manga migpatay sa manga propita! \v 32 Na, tigkasa la ya malatay na pigpalekat da na manga tyugbulan mayu! \v 33 Ya bet mayu kasiling na ulud. Alag kamu saba kasiling na kamangayse-anan na kamugung! Unun mayu ya pagpakaluwa' sa pa-emel-emel na Tyumanem adti atulun na dili' pagkapatayan? \v 34 Yeiy ya du-an na magpadala aku adti kamayu sa manga propita, aw manga utaw na matadeng mag-ubad sa tingeg na Tyumanem, aw manga magpalna-uway. Manang ya eped kanilan pamatayen mayu aw ya eped pakalabu mayu adti krus. Aw ya eped kanilan badasan mayu na lalabet adti seled na manga sinagoga mayu. Aw awun manga eped kanilan na pandalugun mayu lekat adti sambuk na lunsud pasinan adti sambuk uman na lunsud pada pamulayaman mayu silan. \v 35 Yanagaw dumateng adti kamayu ya pagpa-emel-emel na Tyumanem asuntu sa pagpatay mayu sa manga utaw na dyumalug sa pagkaliman nan, lekat pa kan Abel asini muna, aw menda' adti pagpatay kan Zakariyas \f * 23:35 Mabasa tadun ya pagpatay kan Zakaryas adti Kadwa na Manga Kronikas 24:20-23.\f* na ise' ni Barakiyas. Kay ya manga tyugbulan mayu, yan ya migpatay kan Zakariyas adti Témplo, dun ni tenga' na Balay na Tyumanem aw dugsu-anan. \v 36 Matinaw ya un ku paglongun kamayu: Un saba asag adti manga utaw adun ya kadakula' na pa-emel-emel na Tyumanem asuntu sa pagpatay aw pagpamulayam sa kanan manga utaw.” \s Ya pagkalat na ginawa ni Jisus sa syudad na Jérusalim \p \v 37 Aw miglong pa si Jisus, “We....manga utaw na Jérusalim, pigpamatay mayu ya manga propita na Tyumanem, aw pigpamintu mayu na batu ya manga pigpansugu' nan adti kamayu. Malikit da aku galu magtameng kamayu, kasiling na minsa' na migtatawag sa manga unsuy nan na un nan tipunun adti dalem na manga panid nan, manang wala' kamu kalim! \v 38 Na, un da kamu na Tyumanem pabaya-an. \v 39 Aw paglongun ta kamu: Kun mindeg da aku, dili' da aku mayu kita-en menda' na dumateng ya allaw na maglong kamu, ‘Ini la ya Pigpadala na Tyumanem dun ni kanan ngalan, aw umba' sakanan deyen!’ ” \f * 23:39 Mabasa tadun ya Salmo 118:26.\f* \c 24 \s Ya pagpa-ede' ni Jisus na un kalaten ya Témplo \p \v 1 Na, sa adtu la si Jisus ni luwa' na Témplo, dyumulud adti kanan ya manga umagakan nan aw pigtulli' nilan ya Témplo aw ya kadég na kyinita' nilan dun. \v 2 Aw miglong si Jisus kanilan, “Kyinita' pa mayu adun ya kadég yeiy, manang matinaw ya un ku paglongun kamayu: Dumateng ya allaw na wala' da ya kita-en asini na manga mangkabakla' na batu na pig-ilantulantu. Ya kadég yeiy alag saba mangkagettan.” \s Ya pagpa-ede' ni Jisus sa manga kalugan na un dumateng \p \v 3 Aw pagkatigkas yan, tyumukud silan adti Buntud na Manga Olibo aw nyingkud si Jisus dun. Aw dyumulud uman kanan ya manga umagakan nan na olo' silan aw nyusip silan, “Ubati kami kun kinunu katuman ya kadég na piglong mu kakayna. Aw unu ya pangilala na agpet da ya pagliku' mu aw ya kamoliyan na allaw?” \p \v 4 Tyumubag si Jisus kanilan, “Magpakatadeng kamu pagaw awun magpasuway kamayu. \v 5 Kay awun madég na utaw na un dumateng na dumala sa kanak ngalan aw maglong silan, ‘Aku saba ya Misiyas’ aw madég ya gawayan nilan. \v 6 Aw makadengeg kamu sa manga dakula' na tanam na malapit adti kamayu aw manga ubat-ubat sa dakula' na tanam adti eped na manga banwa. Manang dili' kamu magkallek. Ka-ilangan una ma-imo' ya kadég yeiy manang beke' pa nan ya katigkasan. \v 7 Ya sambuk na nasud manubbuk sa eped na nasud, aw ya sambuk na kasakupan tumanam sa eped na kasakupan. Dumateng ya dakula' na getem, aw manga linug adti madég na banwa. \v 8 Manang ya kadég yeiy, olo' pa yan pagpalekat sa pagti-is na un dumateng, kasiling na ka͡ubayan na bagu pyetesan. \p \v 9 “Dumateng ya allaw na tumbay kamu adti pagpamulayam, aw pamatayen kamu. Dumutan kamu na madég na manga utaw asuntu na dyumalug kamu kanak. \v 10 Aw dun ni manga allaw yan, madég ya tumalikud sa pagpangintu-u nilan kanaken. Aw maglalubiday silan aw magdadumutay. \v 11 Aw madég uman ya dumateng na sallong kunu propita aw pasuwayen nilan ya madég na utaw. \v 12 Aw asuntu na magkadég to-o ya imo-unun na malatay, magkaniki' ya paggaginawa͡ay na madég na utaw. \v 13 Manang kun singalan ya magpadeleg dun ni pagpangintu-u nan taman adti katigkasan, yan ya utaw na paluwa-en na Tyumanem. \v 14 Aw sa dili' pa dumateng ya katigkasan, pa-ede' adti kadakula' na banwa ya Madyaw na Ubat-ubat sa Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem. \s Ya manga pangilala sa pagliku' ni Jisus \p \v 15 “Na, dun ni manga allaw yan, kita-en mayu adti seled na Témplo na Tyumanem ya to-o malatay aw kallekanan. Yeiy ya pigsulat na propita na si Danyél asini muna. Aw ya magbasa seiy, kalabetan nan galu ya kakawasan. \f * 24:15 Mabasa tadun adti Danyél 12:5-13 ya un dumateng adti seled na Témplo.\f* \v 16 Kun kita-en da mayu ya maynan adti Témplo, kamu na awun ni Judiya, maksay kamu palaguy adti manga buntud. \v 17 Aw kun awun utaw adti luwa' na balay, dili' da sakanan magliku' adti seled na un kumamang sa pangkay unu. \v 18 Kun awun utaw na magtalabahu adti pawa' nan, dili' da sakanan mag-uli' na un mangay sa kadégkadég nan. \v 19 Dun ni manga allaw yan, makalalat ya manga ka͡ubayan na mabdes, aw ya manga kalmukan. \v 20 Manang panawagtawagi mayu adti Tyumanem na ya pagpalaguy mayu dili' galu ma-imo' dun ni bulan na to-o maniki' aw dun ni Allaw na Paglagdeng. \v 21 Kay to-o malat ya un kagamakan na manga utaw, aw wala' pa na utaw lemena asini tas na lupa' ya maynan lekat pa adti pag-imo' na Tyumanem sa kadakula' na banwa taman adun. Manang pagkatigkas yan, dili' da yeiy masalut. \v 22 Kun pigpakadugay pa na Tyumanem ya manga allaw yan na to-o malug, wala' ya utaw na masama' asini tas na lupa'. Manang wala' nan pakadugaya asuntu sa kallat nan sa manga utaw na pigpamalli' nan. \p \v 23 “Aw dun ni manga allaw yan, kun awun utaw na maglong kamayu, ‘Tanawa! Ini la ya Misiyas!’ aw maglong ya sambuk, ‘Awun da kunu ya Misiyas!’ Manang dili' mayu silan pagpangintu-uwan. \v 24 Kay awun dumateng na sallong kunu Misiyas. Aw awun uman dumateng na sallong kunu manga propita na Tyumanem. Magpakita' silan sa manga pangilala aw milagru pada pasuwayen ya manga utaw. Pangkay ya manga pigpamalli' da na Tyumanem pasuwayen nilan kun mabatug. \v 25 Na, pig-ubatan ta kamu dadan pada ka-ede-an mayu ya kadég yeiy. \p \v 26 “Yanagaw pagaw awun maglong kamayu, ‘Tanawa, adtu ya Misiyas ni kaligbinan!’ Manang dili' kamu magkadtu. Aw kun maglong silan, ‘Tanawa, awun da sakanan ni seled na tambi' na balay!’ Manang dili' mayu silan pagpangintu-uwan. \v 27 Kay aku na Ise' na Utaw, dun ni kanak pagliku', kita-en saba na kadég kasiling na kilat na magka-ilaw sa kadakula' na langit. \v 28 Awun pundinganan na maglong: ‘Kun ayin ya awun lawas na nyatay da, adtu yan uman pagkatipunuk ya manga uwak.’ Maynan uman, kun kita-en mayu ya manga pangilala na bagu ku piglong, ka-ede-an mayu na agpet da ya katigkasan.” \s Ya pagliku' ni Jisus \p \v 29 “Na, pagkatigkas da na dakula' na manga kalugan dun ni manga allaw yan, ya sega aw bulan dili' da matag sa kalalamdag. Aw mangkolug ya madég na manga bitun. Aw wala' da ya katundanan na kadég na awun ni dalem na langit. \f * 24:29 Mabasa tadun uman adti Isayas 13:10, aw 34:4. Adti madég na manga nasud asini muna dun ni allaw ni Matiyo, iman na manga utaw na matulus ya sega aw bulan aw manga bitun, aw pig-imo' nilan kanilan manga tyumanen. \f* \v 30 Pagkatigkas yan, kita-en dun ni langit ya pangilala sa pagliku' na Ise' na Utaw. Aw magpansisugaw ya kadég na kasakupan na manga utaw na wala' pangintu-u. Kay aku na Ise' na Utaw, kita-en nilan na magpasinan dun ni labun aw ka-agadan na katulus aw dakula' na kalalamdag na pagka Tyumanem ku. \v 31 Aw magi sa uni na trumpita na to-o mableg, sugu-un ku ya kanak manga anghil. Aw madtu silan ni silatan aw adti sallepan aw adti balabagan na kadakula' na banwa, aw un nilan angayen aw pantipunun ya manga utaw na pigpamalli' da ku. \p \v 32 “Na, anenganenga mayu ya pundinganan sa kawuy na igira: Kun ya sanga manalingsing aw dumawun da, ka-ede-an na agpet da ya manga bulan na to-o mapasu'. \v 33 Aw maynan uman, kun kita-en mayu ya kadég na piglong ku kamayu, dun da mayu ka-ede-i na malapit da ya pagliku' ku. \v 34 Matinaw ya un ku paglongun kamayu: Ya manga utaw asini tas na lupa' adun na allaw yeiy, dili' pa silan mabus mangkamatay menda' na magpalekat ya kadég na piglong ku. \f * 24:34 Ya manga utaw na migpakanyeg kan Jisus, kita-en pa na eped kanilan ya pagkalat na manga sundalu na taga Roma sa Jérusalim aw sa Témplo na Tyumanem.\f* \v 35 Pangkay kun ma-uman ya langit aw ya kadakula' na banwa manang ya manga tingeg na piglong ku dili' saba ma-uman. \s Wala' ya nyaka-ede' sa allaw na pagliku' ni Jisus \p \v 36 “Na, ya allaw aw udas na pagliku' ku, wala' ya utaw na nyaka-ede'. Yan olo' ya nyaka-ede' ya Ama ku na awun ni tas na langit. Pangkay ya manga anghil, aw pangkay aku na Ise' nan wala' uman paka-ede'. \v 37 Kay kasiling na nya-imo' dun ni manga allaw ni Nuwi, maynan uman ya un ma-imo' dun ni allaw na pagliku' na Ise' na Utaw. \v 38 Kay sa wala' pa dateng ya dakula' na lenep, migpadeleg ya manga utaw kyuman aw nyan-inem, aw nyampangugnan silan, menda' sa allaw na syumeled si Nuwi adti arka. \v 39 Aw wala' nilan ka-ede-i kun unu ya kagamakan na un dumateng menda' na miglenep na dakula' aw nyabus silan nyangkalemes. Aw maynan uman, dili' na manga utaw imanmanen ya pagliku' na Ise' na Utaw. \v 40 Dun ni allaw yan, kun awun duwa ya eseg adti pawa', ya sambuk kamangen aw ya sambuk ka-ayawan. \v 41 Aw maynan uman, kun awun duwa ya ka͡ubayan na miggiling, ya sambuk kamangen aw ya sambuk ka-ayawan. \v 42 Yanagaw gayed kamu magpakatanaw, kay wala' mayu ka-ede-i kun kinunu ya pagliku' na kamayu Pangulu. \v 43 Anenganenga mayu yeiy: Kun nyaka-ede' pa ya tagtun sa balay na awun matakaw na sumeled na gabi yan, magpulaw galu sakanan aw pakatanawan nan ya kanan balay pada dili' makaseled ya matakaw. \v 44 Yanagaw ka-ilangan mayu magtagilan kamu, kay pangkay unu udasa lumiku' ya Ise' na Utaw na dili' mayu pag-imanmanen.” \s Ya sugu-anen na kasaligan aw ya dili' kasaligan \p \v 45 Miglong pa si Jisus sa pundinganan, law nan, “Ya sugu-anen na kasaligan aw to-o matadeng, yan ya taliguwan na amu nan sa manga eped nan na sugu-anen dun ni balay. Aw yan ya matag kanilan sa kakan umba' sa allaw yan. \v 46 Madyaw ya kana sugu-anen yan kun sa pag-uli' na amu nan, kita-en sakanan na pigpakadyaw nan ya talabahu na pigtaligu kanan. \v 47 Matinaw ya un ku paglongun kamayu: Ya sugu-anen yeiy un saba taliguwan na amu nan sa kadakula' na nyatagtun nan. \v 48 Manang kun malatay ya bet na sugu-anen, pagaw mag-anenganeng sakanan, ‘Nyasalang pa ya amu kay madugay wala' liku'.’ \v 49 Yanagaw palekaten nan ya pagpanlabet sa manga eped nan na sugu-anen, aw gayed sakanan kuman aw minem eped na manga pala-inem. \v 50 Manang wala' nan imanmana na dumateng ya amu kay wala' nan ka-ede-i ya udas sa pagliku' nan. \v 51 Aw to-o sakanan pa-emel-emelen aw pasambuk adti banwa na pagludukan sa manga migpantallalingu. Aw dun ni banwa yan to-o silan magsugaw aw magsipanguliteb ya untu nilan.” \c 25 \s Ya pundinganan sa sampulu' ya dalaga \p \v 1 “Na, dun ni manga allaw yan, ya Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem kasiling na maynini: Awun sampulu' ya dalaga na un madtu ni kasal. Dyumala silan sa kanilan manga salengan kay un silan sumungun sa eseg na migpanamung. \v 2-4 Na, dun ni kanilan, awun lima na tagbi' ya katadeng, aw wala' silan dala sa gas na un pagdugang adti salengan nilan. Manang ya lima na to-o matadeng, migtagilan dadan silan sa sabuy na nyatmu' na gas.\f * 25:2-4 Ya gas na pagbetang adti salengan na manga utaw dun ni manga allaw ni Jisus, yan ya lana na lekat adti bunga na kawuy na olibo.\f* \v 5 “Aw asuntu na madugay dyumateng ya migpanamung, yanagaw pigtudtud ya manga dalaga aw ya syampetan yan nyampakatulug silan. \p \v 6 “Na, pagkatenga-tenga' da na gabi, awun tatawag na miglong, ‘Tanawa! Ini la ya migpanamung! Panamal da kamu aw sunguna mayu sakanan!’ \v 7 Aw migbangun ya sampulu' ya dalaga, aw pigtagilan nilan ya kanilan manga salengan. \v 8 Aw ya lima na wala' dala sa gas, migsekat silan adti lima na awun pigdala na gas, miglong silan, ‘Atagi beg kami na gas mayu kay lyumaleng da ya manga salengan nami.’ \v 9 Manang tyumubag ya lima na awun pigdala na gas, ‘Pagaw dili' maka-umba' ya gas ini sa kadég tadun. Madyaw pa baling na mayad kamu adti tindahan.’ \v 10 Yanagaw sa talana nilan nyadtu ni tindahan, dyumateng ya migpanamung. Aw ya lima ya dalaga na nyakatagilan dadan, nyagad silan adti seled aw tyumambung sa pista na kasal. Aw tigkas yan, dayaw pigbalagsangan ya tatakep. \p \v 11 “Wala' kadugay dyumateng uman ya lima ya dalaga na lekat adti tindahan, aw migtatawag silan, ‘We kay Sir, we.....kay Sir, uwangi beg kami!’ \v 12 Manang tyumubag kanilan ya migpanamung, ‘Tengteng na wala' ta kamu kilala͡a!’ ” \p \v 13 Yanagaw miglong si Jisus adti manga umagakan nan, “Magpakatanaw kamu aw gayed kamu pagtagilan! Kay wala' mayu ka-ede-i kun kinunu ya allaw aw ya udas na pagliku' ku.” \s Ya pundinganan sa manga sugu-anen na pigtaliguwan sa kuwalta \p \v 14 Aw miglong pa si Jisus, “Ya Kasakupan na Pighari-an na Tyumanem kasiling uman na maynini: Awun sambuk na utaw na un madtu ni mawat na banwa. Manang sa wala' pa sakanan indeg, pigtawag nan ya kanan manga sugu-anen, aw pigtaliguwan nan silan umba' sa katadeng nilan magdala sa manga nyatagtun nan \v 15 dala ya kuwalta na un nilan balikwaten. Ya sambuk, pigtaliguwan nan na limammalalan ya kuwalta na bulawan, aw ya sambuk, duwammalalan, aw ya sambuk sammalalan. Aw tigkas yan, nyanaw da sakanan. \v 16 Na, ya sugu-anen na nyakadawat sa limammalalan ya kuwalta na bulawan, maksay nan pigbalikwat ya kanan aw nyakaginansiya uman sa limammalalan. \v 17 Aw maynan uman, ya nyakadawat sa duwammalalan, pigbalikwat nan uman ya kanan aw nyakaginansiya sakanan sa duwammalalan. \v 18 Manang ya nyakadawat sa sammalalan, piglebeng nan baling ya kuwalta adti lupa'. \p \v 19 “Na, to-o madugay wala' uli' ya amu nilan. Manang sa pag-uli' da nan, pigpatawag nan ya kanan manga sugu-anen na pigtaliguwan nan sa kuwalta, aw pig-usip nan silan kun pig-unu nilan ya pagbalikwat. \v 20 Dyumulud kanan ya sugu-anen na nyakadawat sa limammalalan, aw pig-atag nan ya kapital aw kyadugangan uman na limammalalan, aw aw miglong sakanan, ‘Kay Sir, idtu muna limammalalan ya pigtaligu mu kanak. Na, tanawa! Nyakaginansya aku uman sa limammalalan.’ \v 21 Aw miglong ya amu nan, ‘Madyaw ya pig-imo' mu! Asuntu na kasaligan kaw sa tagbi', taliguwan pa ta kaw uman sa dakula'. Na, seled kaw aw agad kaw sa kanak pagleya!’ \v 22 Maynan uman, dyumulud kanan ya sugu-anen na nyakadawat sa duwammalalan, aw pig-atag nan ya kapital aw kyadugangan uman na duwammalalan, aw miglong sakanan, ‘Kay Sir, idtu muna duwammalalan ya pigtaligu mu kanak. Na, tanawa! Nyakaginansya aku uman sa duwammalalan.’ \v 23 Aw miglong kanan ya amu nan, ‘Madyaw ya pig-imo' mu! Asuntu na kasaligan kaw sa tagbi', taliguwan pa ta kaw uman sa dakula'. Na, seled kaw aw agad kaw sa kanak pagleya!’ \v 24 Pagkatigkas yan, dyumulud kanan uman ya sugu-anen na nyakadawat sa sammalalan ya kuwalta. Aw miglong sakanan, ‘Kay Sir, kya-ede-an ku na wala' ya pagkallat mu, aw pag-aniyen mu ya pigtanem na eped na utaw. \v 25 Yanagaw nyallek aku, aw ya kuwalta na pigtaligu mu kanak piglebeng ku adti dalem na lupa'. Na, ini ya kuwalta mu.’ \v 26 Manang miglong ya amu nan, ‘Malatay ya bet mu aw to-o kaw mataka. Kya-ede-an mu kadi' ya bet ku na pag-aniyen ku ya pigtanem na eped. \v 27 Na, ananga' wala' mu baling betangan adti bangku ya kuwalta ku pada dun ni kanak pagliku' awun ginansya ku?” \v 28 Pagkatigkas yan, piglongan na amu ya eped na manga sugu-anen, ‘Kamanga ya kuwalta adti kanan aw atagan adti sambuk na sugu-anen na awun sampulummalalan! \v 29 Kay kun singalan ya migpakadyaw sa pigtaligu kanan, taliguwan pa sakanan sa madég. Manang kun singalan ya wala' pagpakadyaw sa pigtaligu kanan pangkay tagbi', kamangen baling yan lekat adti kanan. \v 30 Na, agbelan da mayu ya sugu-anen iyan na wala' ya guna adti banwa na kangitngitan na awun ni luwa'. Aw dun ni banwa yan, magpampanguliteb ya untu nilan aw to-o silan magsugaw.’ \s Ya pag-ukum sa kadég na manga utaw adti kamoliyan na allaw \p \v 31 “Na, aku na Ise' na Utaw, dun ni pagliku' ku ka-agadan aku na dakula' na kalalamdag na kanaken pagka Tyumanem, eped na kadég na manga anghil. Aw mingkud da aku dun ni kanak trunu na pagkahari'. \v 32 Aw ya kadég na manga utaw asini tas na lupa' magkatipun dun ni asdangan ku. Aw un ku silan tapiden kasiling na magdadiyaga͡ay sa manga ayep na migtapid sa manga karniro lekat adti manga kambing. \v 33 Ya manga karniro tapiden ku silan apit adti kanak kalintu. Manang ya manga kambing tapiden ku uman silan apit adti kawala ku. \v 34 Pagkatigkas yan, aku na hari' maglong adti manga utaw na apit adti kalintu ku, ‘Kadi kamu na manga pigpakadyaw na kanak Ama, tagtuna la mayu ya pigpakang nan na yan ya pagpaka-akup mayu dun ni Kasakupan na Pighari-an nan. Yeiy saba ya pigtagilan kamayu lekat pa na pagka-imo' na kadakula' na banwa. \v 35 Kay dun ni manga allaw na nyagetem aku, pigpakan aku mayu, aw dun na pigtalaynem aku, pya-inem aku mayu. Aw dun ni manga allaw na dumadayu aku, pigpapanik aku mayu, aw dayaw aku mayu pigbasa͡an. \v 36 Kyalugnasan aku, aw pig-atagan aku mayu na kadégkadég. Aw sa kyedelan aku, dayaw aku mayu pigsanggila'. Sa dun na nyakalabusu aku, pigtanaw aku mayu.’ \v 37 Pagkatigkas yan, musip ya manga utaw na dyumalug sa pagkaliman na Tyumanem, law nilan, ‘Kay Pangulu, kanu kaw nami kita-a na nyagetem aw pigpakan kaw nami? Aw kanu kaw nami kita-a na tyalaynem aw pigpa-inem kaw nami? \v 38 Aw kanu kaw beg nami kita-a na dumadayu aw pigpapanik kaw nami aw pigbasa͡an? Aw kanu kaw nami kita-a na kyalugnasan aw pig-atagan kaw nami na kadégkadég? \v 39 Aw kanu kaw nami kita-a na kyedelan aw nyakalabusu aw pigtanaw kaw nami?’ \v 40 Aw aku na hari' un tumubag kanilan, ‘Matinaw saba ya un ku paglongun kamayu: Sa dun na pig-imo' mayu yeiy adti pangkay sambuk na kanaken eped na to-o tagbi' ya dengeg, kasiling na pig-imo' da mayu uman kanak.’ \p \v 41 “Pagkatigkas yan, paglongun ku ya manga utaw apit adti kawala ku, ‘Pagpakawat kamu kanak, kadég mayu na un da pa-emel-emelen! Adtu kamu ni atulun na dili' pagkapatayan na yan ya pigtagilan dadan na Tyumanem kan Satanas aw sa manga busaw na sakup nan. \v 42 Kay dun ni manga allaw na nyagetem aku, wala' aku mayu pakana. Aw tyalaynem aku, manang wala' aku mayu pa-inema. \v 43 Dumadayu aku, manang wala' aku mayu papanika adti kamayu balay. Kyalugnasan aku, manang wala' aku mayu atagi na kadégkadég. Kyedelan aku, manang wala' aku mayu sanggila-a. Aw nyakalabusu aku, manang wala' aku mayu tanawa.’ \v 44 Pagkatigkas yan, maglong uman ya manga utaw yeiy, ‘Kay Pangulu, kanu kaw nami kita-a na nyagetem aw pigtalaynem? Aw kanu kaw nami uman kita-a na dumadayu aw kyalugnasan, aw kyedelan, aw nyakalabusu na wala' kaw nami tabangi?’ \v 45 Aw tumubag aku kanilan, ‘Matinaw saba ya un ku paglongun kamayu: Kun wala' mayu imo-a yeiy adti pangkay sambuk na to-o tagbi' ya dengeg, kasiling uman na wala' mayu uman imo-a kanak.’ \v 46 Aw un silan alilinan aw pa-emel-emelen na wala' ya tyamanan. Manang ya manga utaw na gayed dyumalug sa pagkaliman na Tyumanem, atagan saba na ginawa na wala' ya katigkasan.” \c 26 \s Ya palpa sa pagpatay kan Jisus \p \v 1 Na, pagkatigkas ni Jisus magpalna-u sa kadég yeiy adti manga umagakan nan, piglongan nan silan, \v 2 “Kya-ede-an mayu na dakman duwangallaw dumateng da ya Pista na Paglabay na Anghil na Tyumanem, aw aku na Ise' na Utaw un tumbay adti kanak manga po-on pada kalabuwan adti krus.” \p \v 3 Dengan na manga allaw yan, migkatipun uman ya manga mangkatas na magdadugsu-ay aw ya manga magdadumala͡ay sa manga Judiyu adti seled na palasyo ni Kaypas. Na, si Kaypas ya pangulu na manga magdadugsu-ay dun ni umay yan. \v 4 Aw pigbalawbalawan nilan kun unun nilan ya pagdakep kan Jisus na tagu-tagu' aw pagpapatay kanan. \v 5 Manang miglong silan, “Dili' tadun yeiy imo-un sa allaw na Pista ya pagdakep kanan pagaw magubut baling ya manga utaw.” \s Ya pag-asag na ka͡ubayan sa manimbo' adti ulu ni Jisus \p \v 6 Na, talana ni Jisus adti baranggay na Bétaniya, syumeled sakanan dun ni balay ni Simon na awun ibung idtu muna. \v 7 Aw sa kyuman pa silan dun ni lamisa, awun sambuk na ka͡ubayan na dyumulud kan Jisus aw awun pigdala nan na sabuy na pig-imo' lekat adti batu na alabastro. Aw ya sabuy pigseledan na manimbo' na dakula' to-o ya alaga'. Aw pig-asagan nan na manimbo' ya ulu ni Jisus. \v 8 Manang sa pagkita' na manga umagakan nan seiy, nyadaman silan aw law nilan, “Syapadan ya manimbo' iyan! \v 9 Madyaw pa baling kun piggalin nan aw ya kuwalta atag adti manga utaw na wala' ya pagkamangan!” \v 10 Manang kya-ede-an ni Jisus ya piglong nilan, yanagaw piglongan nan silan, “Ananga' mayu sala-en ya ka͡ubayan yeiy? Madyaw saba ya pig-imo' nan kanak. \v 11 Ya manga utaw na wala' ya pagkamangan gayed mayu pig-iyeped. Manang aku, dili' da aku madugay asini sayid mayu. \v 12 Aw dun ni pag-asag nan sa manimbo' asini lawas ku, kasiling na pigtagilan da nan dadan ya kanak lawas na un lebeng. \v 13 Matinaw saba ya un ku paglongun kamayu: Pangkay ayin pa-ede-an ya Madyaw na Ubat-ubat adti kadakula' na banwa, gayed uman ubat-ubat ya pig-imo' nan kanaken pada dili' sakanan kalingawan.” \s Ya palpa ni Judas na lubidan si Jisus \p \v 14 Na, dun ni sampulu' tag duwa ya umagakan ni Jisus, ya sambuk kanilan si Judas Iskariyoti. Aw nyadtu sakanan adti manga mangkatas na magdadugsu-ay, \v 15 aw piglongan nan silan, “Unu ya atag mayu kanak kun tumbay ku si Jisus adti kamayu?” Yanagaw pig-atagan nilan sakanan na katluwan ya kuwalta. \v 16 Aw lekat dun ni allaw yan, tyumagad si Judas sa selat na un nan lubidan si Jisus adti kanilan. \s Ya pagtagilan sa pangiyambungay na Pista \p \v 17 Na, dyumateng da ya Pista na Pan na Wala' Patulina. Yanagaw dyumulud adti kan Jisus ya manga umagakan nan, aw law nilan, “Ayin ya kaliman mu pakadtuwan kanami pada tagilanen kanmu ya pangiyambungay sa Pista na Paglabay na Anghil na Tyumanem?”\f * 26:17 Migdengan migpalekat ya duwa ya pista. Sangka simana ya Pista na Pan na Wala' Patulina, aw dun ni tagna' na allaw na pista yan, nya-imo' uman Ya Pista na Paglabay na Anghil na Tyumanem.\f* \v 18 Aw tyumubag si Jisus kanilan, “Kadtu kamu ni Jérusalim, aw kita-en mayu dun ya sambuk na utaw. Paglonga mayu sakanan, ‘Nyamene' ya Magpalna-uway na malapit da ya allaw na pigpamalli' na Tyumanem, aw kaliman nan kuman adti balay mu sa pangiyambungay sa Pista eped na kanan manga umagakan.’ ” \v 19 Yanagaw pigtuman na manga umagakan nan ya piglong ni Jisus, aw pigtagilan nilan ya pangiyambungay sa Pista na Paglabay na Anghil na Tyumanem. \s Ya pagkan ni Jisus aw manga umagakan nan sa pangiyambungay \p \v 20 Na, sa pagkamagsiklep da, migkatipun adti lamisa si Jisus aw ya sampulu' tag duwa ya umagakan nan. \v 21 Sa talana nilan kyuman, miglong si Jisus kanilan, “Matinaw ya un ku paglongun kamayu: Awun sambuk kamayu na un maglubid kanak.” \v 22 Pagdengeg na manga umagakan nan, migkalat to-o ya ginawa nilan, aw nyusip ya tagsambuksambuk kanilan, “Kay Magpalna-uway, beke' ku ya pyalabet mu?” \v 23 Aw tyumubag si Jisus kanilan, “Awun sambuk kamayu na tyumugmuk sa pan eped ku asini lipung ini na yan ya un maglubid kanak. \v 24 Aku na Ise' na Utaw un saba patayen kasiling na dadan da pigpasulat asini muna. Manang malatay ya un datengan na utaw na maglubid kanak. Madyaw pa baling kanan ya wala' ka͡utaw asini tas na lupa'.” \v 25 Pagkatigkas yan, miglong si Judas na maglubiday kan Jisus, “Kay Magpalna-uway, enda' aku ya pyalabet mu?” Aw tyumubag si Jisus kanan, “Piglong da mu.” \s Ya pagpa-ede' ni Jisus sa bagu na pakang na dayaw mig-iganget \p \v 26 Na, talana nilan kyuman, migkamang si Jisus sa pan aw pigpasalamatan nan adti Tyumanem. Tigkas yan, pigtenga-tenga' nan aw pigpan-atag nan adti kanan manga umagakan, aw miglong sakanan, “Dawata aw kana mayu, kay yeiy ya kanak lawas.” \v 27 Pagkatigkas yan, pigkamang nan uman ya tabu' na pigseledan sa bino aw pigpasalamatan adti Tyumanem. Aw pigdimil nan kanilan ya tabu', aw piglongan nan silan, “Ya tagsambuksambuk kamayu minem asini tabu' ini, \v 28 kay yeiy ya kanak dugu' na un pa-iligen pada lanasen ya sala' na manga utaw. Magi sa dugu' ku, yan ya magpa-iganget sa bagu na pakang na Tyumanem. \v 29 Paglongun ta kamu na dili' da ku salutun ya minem sa bino na paras menda' sa allaw na adtu la aku inem eped mayu dun ni pighari-an na kanak Ama.” \v 30 Pagkatigkas ni Jisus maglong, migdalangan silan sa pagdeyen adti Tyumanem. Aw nyanaw da silan aw tyumukud adti Buntud na Manga Olibo. \s Ya pagpa-ede' ni Jisus na balyaw sakanan ni Pédro \p \v 31 Aw sa dun pa silan ni dalan, miglong si Jisus kanilan, “Adun na gabi, un kamu magsipalaguy aw maksay aku mayu ayawan. Kasiling na pigpasulat dadan na Tyumanem: ‘Patayen ku ya magdadiyaga͡ay aw magpanbeklag ya manga karniro nan.’ \v 32 Manang pagkatigkas na pagkataw ku lekat adti pagkamatay, muna aku kamayu adti Galiliya.” \v 33 Aw miglong si Pédro kanan, “Pangkay kun ayawan kaw na kadég nilan, manang aku, dili' ta kaw ayawan!” \v 34 Manang miglong si Jisus kanan, “Matinaw saba ya un ku paglongun kanmu: Kagaya na gabi, sa dili' pa tumaga-uk ya manuk, balyaw aku mu na makatlu.” \v 35 Miglong uman si Pédro kanan, “Pangkay patayen pa aku nilan eped mu, manang ya magbalyaw kanmu, dili' ku yan ma-imo'!” Aw maynan uman ya piglong na kadég na manga eped nan. \s Ya pagpanawagtawag ni Jisus dun ni Gétsémani \p \v 36 Na, dyumateng si Jisus aw ya manga umagakan nan adti banwa na pigngalanan na Gétsémani. Aw miglong si Jisus kanilan, “Ingkud da kamu asini talana ku adtu manawagtawag.” \v 37 Aw pigpa-agad nan si Pédro, aw ya duwa ya ise' ni Zibidiyo na eseg.\f * 26:37 Yan si Santiago aw si Juan.\f* Aw wala' katingen ya anenganeng ni Jisus, aw to-o migkalat ya ginawa nan. \v 38 Aw piglongan nan silan, “Kasiling na un da aku matay sangadi sa kakalatan na ginawa ku. Pagtagad pa kamu asini aw pagpulaw kamu eped ku.” \v 39 Aw migpa-awat pa si Jisus kanilan tagbi' aw lyumebleb adti lupa' aw nyanawagtawag, “Kay Ma', kun mabatug, kamanga beg kanak ya pagti-is na un ku ka-agiyan. Manang beke' na kanak pagkaliman ya matuman. Yan baling ya matuman ya kanmu pagkaliman.” \p \v 40 Pagkatigkas yan, lyumiku' si Jisus adti tulu ya umagakan nan aw kyinita' nan na nyampakatulug silan. Aw piglongan nan si Pédro, “Ananga' kamu makatulug? Unu, dili' mayu mabatug ya magpulaw eped ku pangkay sangka-udas olo'? \v 41 Pagpulaw kamu aw panawagtawag pada dili' kamu degen na pagtanda'. Kaliman galu na utaw na manawagtawag, manang pigdeg baling na kalumay na kanan lawas.” \p \v 42 Aw migpa-awat da uman si Jisus kanilan aw nyanawagtawag, “Kay Ma', kun dili' mu beg tumbay na makamang adi kanak ya pagti-is, na, matuman da ya kanmu pagkaliman.” \p \v 43 Aw lyumiku' pa salut si Jisus adti manga umagakan nan, aw kyinita' nan na nyampakatulug da uman silan, kay to-o silan pigtudtud. \v 44 Yanagaw pig-indegan da nan uman silan aw nyadtu sakanan ni mawatawat aw katlu la nan nyanawagtawag adti kanan Ama. Aw ya pagpanawagtawag nan kasiling na piglong nan idtu na tagna' aw kadwa na pagpanawagtawag nan. \v 45 Pagkatigkas yan, lyumiku' da uman si Jisus adti manga umagakan nan aw piglongan nan silan, “Unu, kenne' pa mayu kyumulang aw nyakatulug? Tanawa! Dyumateng da ya udas na ya Ise' na Utaw un lubidan aw tumbay adti manga makasasala'. \v 46 Pagbangun kamu! Kitadun da! Iyan da ya utaw na un maglubid kanak.” \s Ya pagdakep kan Jisus \p \v 47 Sa talana pa ni Jisus miglong, dyumateng si Judas Iskariyoti. Sambuk sakanan dun ni sampulu' tag duwa ya umagakan ni Jisus. Eped nan ya madég na utaw na nyandala sa kampilan aw babunal. Pigsugu' silan na manga mangkatas na magdadugsu-ay aw magdadumala͡ay sa manga Judiyu. \v 48 Na, dadan da silan ni Judas pigpa-ede' sa pangilala, law nan, “Ya utaw na alekan ku, yan ya dakepen mayu.” \v 49 Aw dyumulud si Judas adti kan Jisus aw miglong sakanan, “Kay Magpalna-uway, madyaw na gabi kanmu!” Aw pig-alekan nan si Jisus. \v 50 Tyumubag si Jisus kanan, “Kay Lew, imo-a la ya kaliman mu imo-un.” Aw pigdulus na manga eped ni Judas si Jisus aw pigdakep nilan sakanan. \v 51 Ya sambuk na umagakan ni Jisus, pigtagnus nan ya kanan kampilan, aw pigtibas nan ya sugu-anen na pangulu na manga magdadugsu-ay, aw dayaw nya-ilap ya talinga nan. \v 52 Aw miglong si Jisus kanan, “Uli-an adti luma' ya kampilan mu! Kay ya kadég na magpatay sa eped nan magi sa kampilan, patayen uman silan magi sa kampilan. \v 53 Unu, wala' mu ka-ede-i na mabatug ku ya magsekat sa tabang adti kanak Ama, aw maksay saba aku padala͡an na pangkay pilammalalan ya anghil?” \f * 26:53 Ya manga anghil asini sobla kapituwan tag duwa kamalalan, na yan ya sampulu' tag duwa ka legion. Dun ni manga allaw ni Jisus, ya sangka legion, enememmalalan ya kadég na sundalu. \f* \v 54 Manang kun imo-un ku ya maynan, unun pa ya pagkatuman sa pigpasulat na Tyumanem asini muna na ka-ilangan ma-imo'?” \p \v 55 Aw miglong si Jisus adti manga utaw dun, “Ananga' kamu dumala sa manga kampilan aw babunal? Kasiling kamu na migdakep sa ribildi! Kada allaw migpalna-u aku dun ni Témplo, aw wala' aku mayu dakepa. \v 56 Manang ya kadég yeiy ka-ilangan ma-imo', pada matuman ya pigpasulat na Tyumanem magi sa manga propita nan asini muna.” Aw tigkas yan, migsipalaguy ya manga umagakan ni Jisus aw pig-ayawan nilan sakanan. \s Ya pagpa-agad kan Jisus adti asdangan na manga mag-usayay \p \v 57 Ya manga utaw na migdakep kan Jisus, pigpa-agad nilan sakanan adti asdangan ni Kaypas na yan ya pangulu na manga magdadugsu-ay. Aw migpangkatipun dun ni balay nan ya manga magpalna-uway sa Uldin aw ya manga magdadumala͡ay sa manga Judiyu. \v 58 Aw dyumalug si Pédro kanilan manang migpa-awatawat kan Jisus aw taman da olo' sakanan dun ni pamanag na balay na pag-usayan. Aw pagseled nan adti pamanag, nyingkud sakanan dun ni sayid na manga magtatunggu-ay kay kaliman nan ka-ede-an kun unu ya un ma-imo' kan Jisus. \p \v 59 Na, adti seled, dun ya manga mangkatas na magdadugsu-ay aw ya kadég na matas na mag-usayay. Aw gayed silan nyaninaw sa utaw na magmatinaw sa galu' adti kan Jisus pada awun puliba na patayen sakanan. \v 60 Pangkay awun madég na utaw na migmatinaw sa galu' adti kanan, manang wala' ya kyinita' nilan na indeganan na papatay nilan sakanan. Tigkas yan, nyindeg ya duwa adti asdangan nilan \v 61 aw miglong silan, “Miglong ya utaw ini, ‘Mabatug ku kalaten ya Témplo na Tyumanem aw seled na tulungallaw mabatug ku uman imo-un.’ ” \p \v 62 Aw nyindeg ya pangulu na manga magdadugsu-ay aw nyusip kan Jisus, “Unu ya tubag mu sa diklamu nilan kanmu?” \v 63 Manang wala' si Jisus tubag. Yanagaw, pig-usip da nan uman: “Dun ni ngalan na Tyumanem, ubati kami sa tengteng matinaw. Unu, ikaw ka' ya Misiyas, ya Ise' na Tyumanem?” \v 64 Aw tyumubag si Jisus kanan, “Piglong da mu. Manang paglongun ta kamu adun: Kagaya na moli na allaw, kita-en mayu aku na Ise' na Utaw na mingkud apit adti kalintu na Tyumanem na To-o Matulus. Aw kita-en aku mayu uman na lumiku' na ka-agadan na manga labun.” \p \v 65 Pagdengeg na pangulu na manga magdadugsu-ay sa tubag ni Jisus, pigkésé' nan ya kanan sa-ul asuntu sa kadaman nan aw miglong, “Ya utaw yeiy miglong sa malatay adti Tyumanem! Ananga' pa kitadun maninaw sa eped na un magmatinaw? Dyengeg da mayu saba ya piglong nan. Migpa-unawa sakanan sa Tyumanem! \v 66 Na, unu ya kamayu pagbaya'?” Aw tyumubag silan, “Umba' sakanan patayen!” \p \v 67 Aw tigkas yan, pig-eleb-eleban nilan ya gya ni Jisus, aw byadasan nilan sakanan pyanumbag, aw gayed nilan pigpanampal, \v 68 aw pig-odoy-odoy nilan sakanan na miglong, “Na, kun ikaw ya Misiyas, ubatan kanami kun singalan ya migsumbag kanmu!” \s Ya pagbalyaw ni Pédro kan Jisus \p \v 69 Na, sa talana pa ni Pédro nyingkud adti luwa' dun ni pamanag, awun sambuk na sugu-anen adti balay na dyumulud kanan aw miglong, “Enda', ikaw uman ya eped ni Jisus na taga Galiliya!” \v 70 Manang pigbalyaw ni Pédro si Jisus adti asdangan na kadég na manga utaw dun ni pamanag, law nan, “Wala' ku ka-ede-i ya piglong mu!” \p \v 71 Pagkatigkas yan, mig-alin si Pédro adti suwangan na pamanag. Aw kyinita' uman sakanan na sugu-anen na bubay aw miglong sa manga utaw dun, “Ya eseg yeiy, eped saba ni Jisus na taga Nazarit!” \v 72 Aw uman da ni Pédro pigbalyaw aw migsapa', law nan, “Matay pa aku, wala' ku kilala͡a ya utaw yan!” \v 73 Na, awun manga utaw na mig-indeg-indeg dun. Aw wala' kadugay, dyumulud silan kan Pédro aw miglong silan, “Matinaw saba na ikaw ya sambuk kanilan. Pangkay ya linitukan mu taga Galiliya.” \v 74 Aw migsapa' salut si Pédro, law nan, “Matay pa aku, wala' ku saba kilala͡a ya utaw yan na piglong mu!” Aw tigkan tyumaga-uk ya manuk. \v 75 Aw dun da ni Pédro ka-anenganengi ya piglong kanan ni Jisus, “Sa dili' pa tumaga-uk ya manuk, balyaw aku mu na makatlu.” Aw migkalat ya ginawa ni Pédro, yanagaw lyumuwa' sakanan aw to-o migsugaw. \c 27 \s Ya pagpa-agad kan Jisus adti asdangan ni Pilato \p \v 1 Na, pagkamaselem da, migkasambuk ya ginawa na kadég na mangkatas na magdadugsu-ay aw manga magdadumala͡ay sa manga Judiyu kun unu ya un nilan imo-un kan Jisus. \v 2 Yanagaw pigpagapus nilan, aw pigpa-agad nilan adti kan Pilato na yan ya gubirnador na taga Roma. \s Ya pagtuyu' ni Judas \p \v 3 Na, si Judas na maglubiday, sa pagka-ede' nan na pig-ukuman da si Jisus na patayen, to-o nan pigselsel ya kanan pagka-utawun. Aw pig-uli' nan ya katluwan ya kuwalta na pig-atag kanan na manga mangkatas na magdadugsu-ay aw magdadumala͡ay sa manga Judiyu. \v 4 Aw miglong sakanan kanilan, “Nyakasala' aku, kay piglubidan ku ya utaw na wala' ya sala'!” Manang tyumubag silan, “Unu ya kanami labet? Kanmu la yan tubagenen!” \v 5 Yanagaw pigsabug ni Judas ya kuwalta dun ni Témplo, aw nyanaw sakanan. Aw tigkas yan, tyumuyu' sakanan na pig-eketan ya liyeg adti tas na kawuy. \p \v 6 Na, pyamulut na manga mangkatas na magdadugsu-ay ya kuwalta aw miglong silan, “Kun uli' tadun ya kuwalta ini adti tipunanan sa kuwalta na Témplo, kalakadan tadun ya Uldin kay yeiy ya pigbayad pada papatay ya sambuk na utaw.” \v 7 Yanagaw pigbalawbalawan nilan kun unu ya madyaw imo-un sa kuwalta yan, aw tyumande' silan na bayad sa lupa' na sambuk na utaw na mag-imo-ay sa manga kulun. Aw pig-imo' nilan lebenganan sa manga utaw na dumadayu. \v 8 Yeiy ya du-an na taman adun pigngalanan na manga utaw ya lupa' yeiy na “Lupa' na Pigbayadan na Dugu'.” \p \v 9 Aw dun ni pig-imo' nilan, nyatuman da ya pigsulat na propita na si Jérémiyas asini muna na miglong: \q1 “Pigkamang nilan ya katluwan ya kuwalta, \q1 kay yan ya alaga' na pigkapakangan da na manga buwadbuwad ni Isra-él na umba' pagbayad kanan. \q1 \v 10 Aw ya kuwalta yan pigbayad sa lupa' na utaw na mag-imo-ay sa kulun, \q1 kay yeiy ya pigsugu' na Tyumanem kanak.” \s Ya pag-usip ni Pilato kan Jisus \p \v 11 Na, nyindeg si Jisus adti asdangan na gubirnador aw pig-usip nan, “Unu, ikaw ya hari' sa manga Judiyu?” Aw tyumubag si Jisus, “Piglong da mu.” \v 12 Manang wala' nan tubaga ya diklamu na manga mangkatas na magdadugsu-ay aw manga magdadumala͡ay sa manga Judiyu. \v 13 Pagkatigkas yan, nyusip pa si Pilato kanan, “Unu, wala' mu dengega ya kadég na manga diklamu nilan kanmu?” \v 14 Manang pangkay sambuk na diklamu nilan, wala' ya pigtubag ni Jisus kanan. Aw nyabelengbeleng to-o kanan si Pilato. \s Ya pag-ukum kan Jisus na patayen \p \v 15 Na, kada umay dun ni Pista na Paglabay na Anghil na Tyumanem, awun katanem na gubirnador magpaluwa' sa sambuk na nyakalabusu na kaliman na manga utaw paluwa-en. \v 16 Aw dun ni kalabusuwanan awun sambuk na utaw na pigngalanan na Barabas. Aw to-o malatay ya dengeg nan. \v 17 Yanagaw sa pagkatipun da na manga utaw, pig-usip silan ni Pilato, “Singalan ya kaliman mayu na paluwa-en ku, si Barabas, aw kun si Jisus na pagtawagen na Misiyas?” \v 18 Kay kya-ede-an ni Pilato na to-o nyinga' kan Jisus ya manga magdadumala͡ay sa manga Judiyu, aw yan ya du-an na pigtumbay nilan si Jisus adti kanan. \p \v 19 Sa kenne' pa ni Pilato nyingkud adti ingkudanan na pag-ukum, migpadala ya ka͡ubayan nan sa tingeg na miglong, “Pabaya-i la ya utaw yan. Kay wala' ya sala' nan. Kumanggabi to-o nyalinggal ya anenganeng ku asuntu sa tagaynep ku kanan.” \p \v 20 Manang ya manga mangkatas na magdadugsu-ay aw manga magdadumala͡ay sa manga Judiyu, pigpalna-uwan nilan ya manga utaw na sekaten nilan na paluwa-en si Barabas aw papatay si Jisus. \v 21 Aw nyusip salut si Pilato kanilan, “Singalan kanilan duwa ya kaliman mayu na paluwa-en ku?” Tyumubag silan, “Si Barabas!” \v 22 Aw nyusip pa si Pilato kanilan, “Kun paluwa-en ku si Barabas, unun ku ya utaw yeiy na pagtawagen na Misiyas?” Aw tyumubag ya kadég nilan, “Pakalabuwan sakanan adti krus!” \v 23 Aw miglong pa si Pilato, “Ananga', unu ya nya-imo' nan na malatay?” Manang to-o la baling silan nyamansag, “Pakalabuwan sakanan adti krus!” \p \v 24 Kyinita' da ni Pilato na wala' ya un nan mabatug kay migpalekat da miggubut ya manga utaw. Yanagaw migpakamang sakanan sa tubig aw mig-unaw dun ni asdangan na kadég na utaw, aw miglong sakanan, “Na! Kun patayen mayu ya utaw yeiy, beke' da yan na kanak sala'. Kamayu la yan tubagenen!” \v 25 Aw alag silan nyamansag, “Kami aw ya kanami manga buwadbuwad ya manubag sa kamatayen nan!” \v 26 Yanagaw pigpaluwa' ni Pilato si Barabas. Manang si Jisus pigpalabet nan \f * 27:26 Ya lalabet na manga sundalu na taga Roma, awun tingga' adti tuktuk, aw madég ya pesa' mangkatalem dun ni tenga'. Aw kun labet sa utaw, pangkapali-an ya kindal nan.\f* aw pigtumbay nan adti kanilan pada kalabuwan adti krus. \s Ya pag-odoy-odoy na manga sundalu kan Jisus \p \v 27 Aw pigdala si Jisus na manga sundalu na Romanen adti pamanag na palasyo na gubirnador. Aw pigtawag nilan ya kadég na sundalu aw kalimpungi nilan si Jisus. \v 28 Aw pigluwasan nilan sakanan aw pigpasut nilan sa malawig na sa-ul na tapel ya batek kasiling na pagsutun na hari'. \v 29 Pagkatigkas yan, mig-imo' silan sa korona na suksukun aw pigsangkub nilan adti ulu ni Jisus. Aw pigpa-awid nilan sakanan sa bangka' adti kalintu na tullu' nan. Aw lyumuhud silan adti asdangan nan, aw pig-odoy-odoy nilan na sallong kunu syumaludu silan kanan, aw miglong silan, “Kay Hari' na manga Judiyu, magkadugay pa galu ya pag-eya' mu asini tas na lupa'!” \v 30 Pigpan-eleban nilan si Jisus aw pigkamang nilan adti kanan ya bangka' aw gayed nilan pigbunalan ya ulu nan. \v 31 Pagkatigkas nilan sakanan odoy-odoyun, pigluwasan nilan sa malawig na sa-ul aw pigliku' nilan pigpasut ya kanan kadégkadég. Aw tigkas yan, pigdala na manga sundalu si Jisus adti luwa' na syudad na un nilan kalabuwan adti krus. \s Ya pagkalabu kan Jisus adti krus \p \v 32 Sa pagdala na manga sundalu kan Jisus adti luwa' na syudad na Jérusalim, pig-isungun nilan ya sambuk na eseg na si Simon na taga syudad na Ciréné, aw pigleges pigpapisan kanan na manga sundalu ya krus ni Jisus. \p \v 33 Aw dyumateng da silan adti banwa na pigngalanan na Golgota na ya kakawasan: Banwa na Pesa' na Ulu. \v 34 Pigdimilan nilan si Jisus na bino na pigdali-an na to-o mapayit. Manang sa pagtémtém nan, wala' nan inema. \v 35 Aw tigkas yan, pigkalabuwan nilan si Jisus adti krus. Aw migbunutbunut ya manga sundalu kun singalan kanilan ya makatagtun sa tagsambuksambuk na kadégkadég ni Jisus. \v 36 Pagkatigkas yan, nyingkud silan adti dalem na krus, aw pigtunggu-an nilan sakanan. \v 37 Aw apit adti tas na ulu nan awun pigtapli' na tabla na pigsulatan sa limanda kanan: “Yeiy si Jisus, ya Hari' na manga Judiyu.” \v 38 Na, dun ni tampid ni Jisus awun uman duwa ya ribildi na pigkalabuwan adti manga krus nilan, ya sambuk apit adti kalintu aw ya sambuk uman apit adti kawala. \p \v 39 Ya manga utaw na lyumabay dun, mig-odoy-odoy silan kan Jisus aw mig-eleng-eleng silan, \v 40 aw law nilan, “Miglong kaw na kalaten mu ya Témplo aw seled na tulungallaw pa-indegen mu uman salut ya bagu. Na! Tabangi ya kanmu pagka-utawun! Kun tengteng matinaw na ikaw ya tengteng Ise' na Tyumanem, panog kaw dun ni krus!” \v 41 Maynan uman, mig-odoy-odoy kanan ya manga mangkatas na magdadugsu-ay aw manga magpalna-uway sa Uldin, aw ya manga magdadumala͡ay sa manga Judiyu, \v 42 aw miglong silan, “Mabatug nan tabangan ya manga eped manang dili' nan mabatug tabangan ya kanan pagka-utawun. Hari' kunu sakanan sa manga utaw na Isra-él! Kun manog sakanan dun ni krus, mangintu-u kami kanan! \v 43 Piglong nan na syumalig sakanan sa Tyumanem. Na, pakatanawan tadun kun kaliman na Tyumanem paluwa-en sakanan. Kay gayed nan piglong kunu na ‘Aku ya Ise' na Tyumanem.’ ” \v 44 Aw pangkay uman ya duwa ya ribildi na pigkalabu eped nan, mig-odoy-odoy uman kanan. \s Ya pagkamatay ni Jisus \p \v 45 Na, pagka-alas dosi la, migkangitngit ya banwa seled na tulungka udas. \v 46 Pagka-alas trés na ambung, mig-ulangag si Jisus, aw mableg to-o ya tingeg nan, miglong sakanan, “Éli, Éli, lama sabaktani?” Ya kakawasan na piglong nan: “We....Tyumanem ku! We....Tyumanem ku! Ananga' aku mu ayawan?” \f * 27:46 Ya piglong ni Jisus lekat adti Salmo 22:1.\f* \p \v 47 Sa pagdengeg na manga utaw na malapit dun, miglong ya eped kanilan, “Pigtawag nan ya propita na si Éliyas.” \p \v 48 Aw sambuk kanilan maksay nyangay sa ispongha aw pig-elem nan adti bino na malagsing. Aw pigbetang nan adti tuktuk na layi' aw pigsungit nan kan Jisus na un pasepsep kanan. \v 49 Manang miglong ya manga eped nilan, “Tagadan pa tadun! Tanawun tadun kun madi si Éliyas aw magtabang kanan.” \v 50 Aw mig-ulangag to-o si Jisus, aw tigkas yan nyabugtu' ya ginawa nan. \p \v 51 Aw nyakisay ya to-o madakmel na téla na pigsaliben na awun ni Témplo, aw dayaw nyatenga' lekat adti tas taman adti dalem.\f * 27:51 Dun ni Témplo awun madakmel na téla na pigsaliben sa Tambi' na Pigtani adti Tyumanem. Ya pagkakisay na téla yeiy, yan ya migpakita' na pigkamang da ni Jisus ya nyaka-elet pada makapalapit da ya manga utaw adti Tyumanem.\f* Aw nyangka-eyeng ya lupa', aw nyangkabetak ya manga batu'. \v 52 Aw pyangka-uwangan ya manga lebeng, aw madég ya nyangkataw na manga nyangintu-u sa Tyumanem, \v 53 aw lyumuwa' silan adti kanilan manga lebeng. Pagkataw da ni Jisus lekat adti pagkamatay, syumeled silan adti Jérusalim, aw dun da silan kita-a na madég na utaw. \p \v 54 Na, migtunggu' dun kan Jisus ya sambuk na kapitan aw manga eped nan na sundalu. Aw sa pagbati' nilan sa linug aw sa pagkita' nilan sa kadég na nyangka-imo' dun, to-o silan nyangkallek aw nyakapaglong silan, “Matinaw kadi'! Ya utaw ini, tengteng saba Ise' na Tyumanem!” \p \v 55 Awun uman madég na ka͡ubayan na migtandaw adti mawatawat. Silan ya taga Galiliya na gayed migsanggila' aw tyumabang kan Jisus. \v 56 Eped dun ni kanilan si Maria na taga lunsud na Magdala, aw si Maria na ina ni Santiago aw ni José, aw dun uman ya ka͡ubayan ni Zibidiyo. \s Ya paglebeng kan Jisus \p \v 57 Sa un da sumallep ya sega, dyumateng dun ya sambuk na utaw na mayaman na si José na taga Arimatiya. Aw nyangintu uman sakanan kan Jisus. \v 58 Aw nyadtu si José ni kan Pilato aw pigsekat nan ya lawas ni Jisus pada lebeng nan. Aw migsugu' si Pilato na atag ya lawas ni Jisus adti kan José. \v 59 Yanagaw pigdala ni José ya lawas aw pigbedbedan nan na bagu na téla na linum. \v 60 Na, awun pig-imo' da ni José na lebeng dun ni kilid na pangpang na yan ya pigtagilan nan galu sa paglebengan kanan. Aw dun nan betangan ya lawas ni Jisus. Aw tigkas yan, miglilid si José sa dakula' na batu adti baka' na ilib aw nyanaw sakanan. \v 61 Aw nyingkud si Maria na taga Magdala aw ya sambuk pa uman na Maria malapit dun ni piglebengan kan Jisus. \s Ya pagpatunggu' sa manga sundalu sa piglebengan kan Jisus \p \v 62 Na, pagkasalut na allaw, yan ya Allaw na Pagladeng. Aw migkatipun adti asdangan ni Pilato ya manga mangkatas na magdadugsu-ay aw manga Parisiyo \v 63 aw miglong silan, “Kay Gubirnador, kya-anenganengan nami ya piglong na maggawayay yan idtu na wala' pa sakanan kamatay. Miglong sakanan, ‘Paglabay na tulungallaw, matawun aku lekat adti pagkamatay.’ \v 64 Yanagaw migsekat kami kanmu na magsugu' kaw sa manga sundalu na tunggu-an nilan ya piglebengan kanan taman adti katlu na allaw, pagaw takawun na manga umagakan nan ya lawas aw gayed silan mag-ubat-ubat adti manga utaw na nyataw da sakanan lekat adti pagkamatay. Aw ya sampetan yan, to-o pa ya paggalu' nilan kay sa idtu muna.” \v 65 Yanagaw miglong si Pilato kanilan, “Pagtawag kamu sa manga sundalu aw pakadyawa mayu ya pagpatunggu' sa piglebengan kanan!” \v 66 Aw nyadtu silan adti piglebengan kan Jisus. Aw pigpangilala͡an nilan ya dakula' na batu na pigtampeng adti baka' na ilib pada ka-ede-an nilan kun awun utaw na mag-anggin sa batu. Aw pigpatunggu-an nilan sa manga sundalu ya lebeng. \c 28 \s Ya pagkataw ni Jisus \p \v 1 Na, nyatigkas da ya Allaw na Paglagdeng. Aw sa to-o pa maselem na allaw na Linggo, nyadtu si Maria na taga Magdala aw ya sambuk uman na Maria adti piglebengan kan Jisus kay kaliman nilan tanawun. \v 2 Aw bigla' miglinug na to-o mabagseg, kay nyanog ya sambuk na anghil na Tyumanem lekat adti tas na langit. Aw nyadtu ya anghil ni piglebengan aw pig-anggin nan ya dakula' na batu na pigtampeng sa baka' na ilib. Aw nyingkud sakanan dun ni tas na batu. \v 3 To-o nyinag ya gya nan kasiling na kilat, aw to-o maputi' ya kadégkadég nan. \v 4 Aw sa pagkita' na manga magtatunggu-ay sa anghil, to-o silan migteneb aw pyantakigan aw pigkuyapan kasiling na nyangkamatay silan. \p \v 5 Manang piglongan na anghil ya manga ka͡ubayan, “Dili' kamu magkallek! Kya-ede-an ku na pyaninaw mayu si Jisus na pigkalabuwan adti krus. \v 6 Wala' da sakanan asini, kay nyataw da kasiling na piglong nan idtu muna! Seled kamu aw inunuwa mayu ya pigpakulangan kanan. \v 7 Aw kaksay kamu panaw aw ubati mayu ya manga umagakan nan na nyataw da sakanan lekat adti pagkamatay. Nyuna la sakanan adti Galiliya aw dun da mayu kita-a. Dili' mayu pagkalingawan ya piglong ku kamayu.” \v 8 Yanagaw maksay silan nyalaguy lekat adti lebeng, aw pangkay nyallek silan manang to-o uman silan migleya. Aw dyumalagan silan pasinan adti manga umagakan nan kay un nilan ubat-ubatan. \p \v 9 Aw bigla' migpakita' si Jisus kanilan dun ni dalan, aw miglong sakanan, “Ya kalinaw gayed magad kamayu!” Aw dyumulud silan aw pig-awidan nilan ya siki nan aw pigsimba nilan sakanan. \v 10 Pagkatigkas yan, miglong si Jisus kanilan, “Dili' kamu magkallek! Ubati mayu ya manga inulug ku na madtu silan ni Galiliya aw dun da aku nilan kita-a.” \s Ya pag-ubat-ubat na manga magtatunggu-ay \p \v 11 Sa pagpanaw da na manga ka͡ubayan, ya eped na manga sundalu na migtunggu' sa lebeng lyumiku' silan adti syudad aw pig-ubat-ubat nilan adti manga mangkatas na magdadugsu-ay ya kadég na nyangka-imo' dun. \v 12 Yanagaw migkatipun da uman ya manga mangkatas na magdadugsu-ay aw ya manga magdadumala͡ay sa manga Judiyu, aw pigka-unawa͡an nilan na atagan nilan na dakula' na kuwalta ya manga sundalu pada dili' nilan ubat-ubat ya matinaw, \v 13 aw piglongan nilan, “Yeiy ya ubat-ubat mayu sa manga utaw: ‘Talana nami nyampakatulug na gabi yan, dyumateng ya manga umagakan nan aw pigtakaw nilan ya lawas ni Jisus.’ \v 14 Kun dengegen na gubirnador ya ubat-ubat mayu, kami la ya magbalawbalaw kanan pada dili' kamu nan kadamanan.” \v 15 Pigdawat nilan ya kuwalta aw pigdalug nilan ya kadég na piglong kanilan. Aw taman adun, yeiy ya kasampetanen na gayed pigsalut-salut na manga Judiyu. \s Ya pagpakita' ni Jisus adti manga umagakan nan \p \v 16 Na, ya sampulu' taggesya' ya umagakan ni Jisus, nyadtu silan ni buntud na awun ni Galiliya na yan ya piglong nan kanilan. \v 17 Aw sa pagkita' nilan kanan, pagsimba nilan sakanan. Manang awun manga eped kanilan na migduwaduwa kun yan si Jisus aw ya beke'. \v 18 Pagkatigkas yan, dyumulud si Jisus kanilan aw miglong sakanan, “Pig-atag da adi kanak ya katundanan na magdumala sa kadég na awun ni tas na langit aw sa kadég na asini tas na lupa'. \v 19 Yanagaw kadtuwi mayu ya kadég na manga banwa aw imo-a mayu ya manga utaw na kanak manga umagakan, aw ba͡utismuwi mayu silan dun ni ngalan na Ama, aw Ise', aw Ispiritu Santo. \v 20 Aw palna-uwi mayu silan na imo-un nilan ya kadég na pigsugu' ku kamayu. Aw dili' mayu pagkalingawan na gayed ta kamu agad-agadan kada allaw menda' na malingeb da ya kadég adti kamoliyan na allaw.”