\id TIT TIT, 17 TIT, Titus, Kiriwina Bible, PNG, May 2010 8/11 \h TAITO \mt1 Paulo La Ginigini Baisa // TAITO \is1 Kabovitouula \ip Matauna Taito gala guma Yudia eidubumi Yesu Keriso e itugwali titoulela bimila towotetila bipilasi Paulo. E deli ititavinasi ikamitulaisi Bulogala Bwaina paila Yesu Keriso. E Paulo igini miyana \bk Paulo La Ginigini Baisa Taito\bk* paila eisilavi Taito isisu mapilana Kiriti, mwada biyamati ekalesia mapilana valu. \ip E miyana leta bitabani kwaitolu vavagi kwevakaveka. \ip Ikugwa Paulo ikatululuwai Taito avai bubunela ibudoki tokugwala ekalesia, paila bidubadu mina Kiriti si bubunela saina gegedu. \ip Oluvi Paulo iluki ammakawala bipilasi ekalesia la boda ituwoli ituwoli, makawala tommoya, nunumoya, nakubukwabuya, tokubukwabuya e deli mabudona tokwatupipi. \ip E kala vigimkovila Paulo iluki Taito avai bubunela bibudoki totapwaroru komwaidosi. Eigini kidamwa ibodi deli ninasi manum bikalubailasi, bipakaisi pugipogi, kominimani e deli tavilevi olopola mabudona ekalesia. \iot Buki kala katumimisa \io1 Kala vitouula 1.1-4 \io1 Ekalesia kasi tokugwa 1.5-16 \io1 Avaka ibudoki si wotetila mabudosina olopola ekalesia 2.1-15 \io1 Mimilisi katuloluta, e deli buyoyu 3.1-11 \io1 Kala vigimkovila 3.12-l5 \c 1 \p \v 1 Yeigu Paulo la towotetila Yaubada deli la aposetolo\f a \ft Matauna isim kala karaiwaga bililivala deli biuvagi metoya ola karaiwaga matauna kala towitala; kugisi makasana Biga Kala Katumiki.\f* Yesu Keriso. \p Yaubada inagaigu iwitalaigu kidamwa bapilasi si dubumi matausina Yaubada la tomota availa availa leinagi, e bavakadi kidamwa bikatetasi kala vakeda uulela tapwaroru. \v 2 Paila vavagi makwaisina uula tapikwakwaisi paila bitamovagasisi. Paila igau gala isim valu watanawa Yaubada ikatotila makawala. Yaubada einigibogwi e gala isasopa paila bitamovagasisi makawala. \v 3 E tuta matutona einagi, baisa avaka ikatotila iyomitali ola biga. E makwaina biga isakaigu kidamwa bakamituli, e asilasola goli paila uula la karaiwaga Yaubada kada Tokwatumovasi. \p \v 4 E lagini m leta yoku Taito\f b \ft Kugisi Gl 2.1.\f* paila lokupataigu mokwita ogu dubumi, makawala da dubumaisi baisa Keriso Yesu. \x - \xo 1.4 \xt 2 Kr 8.23; Gl 2.3; 2 Tm 4.10\x* \p Anigada baisa Yaubada Tamadasi deli Keriso Yesu kada Tokwatumovasi paila yoku, kidamwa bimitukwaiyaim e bitalaguva lopom. \s1 Taito la wotetila mapilana Kiriti \p \v 5 Paila asilavaim mapilana Kiriti mwada bukusebuliki vavagi gala isim kala katubaiasa, deli bukunagi ekalesia kasi tokugwa mapilasina ovalu Kiriti. Mitaga kululuwai ulo vituloki, \v 6 baisa makawala. tokugwa ekalesia gala bibodi bisim pikolela wowola; matauna gala ibodi bivilayawa;\f c \fq \it gala ibodi bivilayawa.\it*\ft Gagabila bitagini “Ibodi sivatala wala bivai” kainaga “Ibodi bivigibau avaka eikatotila paila la veivai”.\f* ibodi litula totapwaroru, deli gala ibodi tomota bidokaisi magudisina tosiligalaguva deli tokowolova. \x - \xo 1.6-9 \xt 1 Tm 3.2-7\x* \v 7 Matauna tokugwa ekalesia gala bibodi bisim pikolela wowola, paila uula matauna kasi tokugwa la towotetila Yaubada. Gala ibodi nanola bikaiveka, kaina bigibuluwa, kaina bimomom, kaina bikaluvalova, kaina bigugoveka. \v 8 Ibodi bimitukwaii kala ugowaga, deli biyebwaili avai vavagi bwaina. Ibodi bimanum, bikudubwaila, bikikili titoulela, deli taga bikatudewa. \v 9 Ibodi biyosikikiti bigala tapwaroru avaka gagabila bitadubumi, paila baisa kala vituloki uulela tapwaroru. E mapaila gagabila bikatululuti tomota metoya ola vituloki duwosisia, e bivituloki si sula matausina ipakaisi mabigana. \p \v 10 Paila bidubadu tokwamagwesi isisuaisi, tobigimakava deli tokapidakala matausina. E bidubadu matausina, mina Yudia leiluvapelasi totapwaroru osi boda, matausina goli si bubunela makawala. \v 11 Ibodi bitakatupatu udosi bisimwaisi bigatona. Matausina goli iyogagaisi bidubadu tomota deli litusia, paila iuvitulokisi vavagi makwaisina avaka gala bibodi uulotoula tapwaroru, magisi tomota si mani bikauwaisi. Ka, baisa saina kabommosila goli. \v 12 Omitibogwa taitala guma Kiriti,\f d \ft Matauna mina Kiriti si tobutu wosi yagala Epimenidesi isisu 650 BC.\f* matauna goli taitala osi tovitoubobuta, kawala, “Tuta komwaidona mina Kiriti toubuwabu deli tokudigaga deli togugoveka mina nunumata.” \v 13 E avaka leikamituli baisa biga mokwita. Mauula baisa bukukwamitilaki sainela bitovagasisi osi tapwaroru kwekamokwita. \v 14 Taga wala biyosisi mina Yudia kasi libogwa deli taga biyosisi tomota si karaiwaga, paila matausina mwada tokwaraiwaga bogwa ipakaisi kamokwita. \v 15 Vavagi komwaidona migileu paila matausina mina migileu; mitaga gala kwaitala vavagi bimigileu paila matausina tokwamgwalala deli gala todubumi, paila si nanamsa deli ninasi kala mimilakatila bogwa eiyogwalaisi. \v 16 Ilivalasi mwada Yaubada inikolaisi mitaga si bubunela iyakali makwaina nikoli wala. Matausina tokowolova deli tokapidakala, e gala wala ibodi avai vavagi bwaina bivagaisi matausina. \c 2 \s1 Uulela tapwaroru \p \v 1 Mitaga ibodaim wala bukuvituloki avaka bibodi kala vituloki uulela tapwaroru. \v 2 Kulukiga matausina tommoya ibodi bininitalapulasi, bibubunasi duwosisia, deli bimanumsi. E kidamwa bitovagasisi metoya osi dubumi osi yebwaili e kidamwa bitotusi peula tuta komwaidona. \v 3 Makawala goli bukuluki minasina nunumoya bivigakaisi bimila uvilasi avaka bibodi tobumaboma. Taga bisilapulusi, taga bimomomsi. Ibodi biuvitulokaisi biga bwaina, \v 4 bivakadaisi minasina vavaigilavau biyebwailisi si mmwala deli goli litusia; \v 5 e tuvaila bimanumsi, bimigileusi, bikimabwailasi, bikabikuwolaisi si mmwala, kidamwa gala availa bibigigagi Yaubada la biga. \p \v 6 E makawala goli kumnabi matausina totubovau bimanumsi. \v 7 E yokugwa, ibodaim avaka avaka kuuvagi, bukuvigakaim kabogigisa paila avai mitakwai. Om vituloki gala kusasopa deli gala kukwatudewa. \v 8 Bukunagi biga duwosisia bukulivala, gala availa gagabila bikavilivili mabigasina, e mapaila kam tilaula bimmosilasi gala bibanaisi avaka paila bibigigagaidasi. \p \v 9 Ibodi towotetila bikabikuwolaisi kasi tokwaraiwaga deli biyomwasalaisi paila vavagi komwaidona. Gala bibodi towotetila bikosomapusi, \v 10 kaina biveilausi si guguwa kasi tokwaraiwaga. Mitaga ibodi sainela bivitulokaisi tuta komwaidona si bubunela bwaina gala kaboninayuwa. E mapaila komwaidona avaka avaka bivagaisi baisa bivituloki tomota bibigibwailisi vituloki makwaina paila Yaubada kada Tokwatumovasi. \p \v 11 Paila Yaubada leiyomitali la mitakwai kidamwa bikatumovi tomota komwaidosi. \v 12 E la mitakwai ivitulokaidasi ibodi bitayabaisi bubunela makwaisina avaka gala bibudoki Yaubada la tomota deli avaka bikau ninasi komwaidosi mina watanawa. E tuvaila la mitakwai ivitulokaidasi yakidasi mina watanawa bitamanumsi, bitakudubwailasi e bitabubunasi vavagi bwaina avaka goli bibudoki totapwaroru baisa ovalu watanawa. \v 13 Paila baisa tuta tatutulaisi avaka tapikwakwaisi, baisaga Yam bwaina makwaina da Yaubadasi tovakaigaga deli kada Tokwatumovasi Yesu Keriso biyomitali la guyugwayu. \v 14 Paila matauna Yesu itugwali okaliga paila yakidasi kidamwa bikolaidasi metoya baisa mitugaga komwaidona. Deli bikabomaidasi kidamwa yakidasi goli la vavagi deli bitasalausi paila vavagi bwaina. \x - \xo 2.14 \xt Sun 19.5; Kak 4.20; 7.6; 14.2; Sam 130.8; 1 Pt 2.9\x* \p \v 15 E vavagi makwaisina bukuvituloki. Bukukwatululuti deli goli bukubuyoyu matausina. Paila yoku isim m guyau. Taga availa bikaluwouwaim. \c 3 \s1 Si bubunela totapwaroru \p \v 1 E kukwatululuti m tomota bikamiabaisi deli bikabikuwolaisi si gweguya deli kasi tokwaraiwaga, deli bitagwalasi paila bivagaisi vavagi bwaina komwaidona. \v 2 Kuluki matausina taga bibigigagaisi sesia, mitaga biveyawasi bisibwabwailasi, kidamwa biyomitalaisi bubunela manum baisa tomota komwaidosi. \v 3 Paila omitibogwa yakidasi toninagowa tokowolova tosulosula. Paila isipulokaidasi kala bubunela komwaidona valu watanawa. Oda tutasi komwaidona tobigautu deli topugipogi yakidasi. Mapaila ninadaisi igaga taitala baisa taitala. \v 4 Mitaga avai tuta Yaubada kada Tokwalasi la mitakwai deli la yebwaili iyoulapulasi, \v 5 ikatumovaidasi. Gala goli ikatumovaidasi paila uula tavagaisi avai vavagi bwaina, mitaga uulotoula la nokapisi, e mapaila ikatumovaidasi. Paila iwinisauwaidasi,\f e \ft Ililivala paila bapitaiso.\f* e metoya ola winisewa Baloma Tobumaboma ivigivauwaidasi, takaloubusivausi baisa momova kwaivau. \v 6 Paila Yaubada ivigibau bogwa iligabu Baloma Tobumaboma baisa yakidasi metoya baisa Yesu Keriso kada Tokwalasi. \v 7 Makawala goli Yesu eimitukwaiyaidasi, kidamwa Yaubada bikabwailidasi, e bisakaidasi momova kwekanigaga, makwaina goli tapikwakwaisi. \v 8 Baisaga biga mokwita. \p Magigu vavagi makwaisina saina peula bukuvituloki tuta tuta. Paila ibodi matausina kala todubumi Yaubada bisalausi kidamwa bivagaisi vavagi bwaina tuta komwaidona. Ka, vavagi makwaisina goli bwaina e bipilasaisi tomota. \v 9 Mitaga bukupaiki tobubeikam si kominimani gaga, kasi liliu tubusia,\f f \ft Liliula tommoyabogwa mina Isireli.\f* vatai, e deli kominimani paila mina Yudia si Karaiwaga.\f g \ft Mapilasina buki pilalima kala vitouula si Buki Pilabumaboma mina Yudia.\f* Paila makwaisina vavagi gala bipilasaisi tomota, e gala avaka dimlesi. \v 10 Kidamwa taitala isisu totavilevi boda, ibodi sivayu bukubuyoyu matauna, e oluvi bukuligaiwa matauna. \v 11 Paila bogwa kunikoli tau matauna tau gaga, e la mitugaga ikibuboti kidamwa bogwa eisula. \s1 Paulo ibigitaloi \p \v 12 Avai tuta bawitali Atemasa kaina Taikiko biwokaiam, kuyomamalu bukumakaiagu mapilana Nikopoli; paila bogwa lanagi basisu baisa okweluvala tula. \x - \xo 3.12 \xt VA 20.4; Ep 6.21-22; Kl 4.7-8; 2 Tm 4.12\x* \v 13 Bukuyomamalu bukupilasi Sinasi matauna tokabitam paila karaiwaga, deli Apolo, kidamwa bivitouulasi si kwaidadina. E kumitakavati matausina kidamwa bogwa iyosisi avaka ibodi matausina bubwaiasi. \x - \xo 3.13 \xt VA 18.24; 1 Kr 16.12\x* \v 14 E ibodi da tomotasi binevisi ammakawala bivagaisi vavagi bwaina osi tuta komwaidona, e kidamwa bisakaisi sesia avaka bibudoki si kaisisu. Gala goli bibodi bivigimakavaisi avaka avaka. \p \v 15 Komwaidosi segwaia iwitalaisi kam biga bobwailila. Kuluki ma bigasi bobwailila baisa sedaiasi todubumi. \p Yaubada la mitakwai bisikailimi komwaidomi.