\id PSA PSALMS 001-072, Kiriwina Bible PNG, April 2010 8/11 \h SAM \mt1 BUKILA SAM \is1 Kabovitouula \ip Mapilana \bk Bukila Sam\bk* ibodi bitadoki buki wosi deli bukila nigada. Bidubadu tobutu eiginisi mapilasina sam. Eivitouulasi ginigini omitibogwa, e lakatuvila taitu ikatumkulovaisi tuvaila sam. Mina Isireli eikougugulaisi mapilasina e otutala tapwaroru tuta tuta ivigakaisi si nigada deli kasi wosi metoya biga mabigasina, e mapaila isailisi olumoulela si Buki Pilabumaboma. \ip Mapilasina sam bitabani bidubadu ituwoli ituwoli. Mimilisi isisu wosila yakaula deli wosila taimamila baisa Yaubada; mimilisi nigadela pilasi, kabokwala deli katumova; mimilisi nigadela mitugaga kala ligaiwa; mimilisi wosila nokagutoki paila Yaubada la mitakwai; e mimilisiga nigada mwada Yaubada bimipuki kasi tilaula. Makwaisina nigada ibodi kaina taitala bivigaki la nigada titoulela, kaina boda budoveka binigadasi gulitinidesi. Mimilisi nigada makwaisina ivitulokaidasi taitala tomota avaka kala lumkola onanola titoulela, mimilisiga ivitulokaidasi avaka magisi deli avaka kasi lumkola Yaubada la tomota. \ip Tuvaila ibodi bitaluluwai Yesu eikalawa deli einigada metoya mapilasina, deli matausina togini Kabutuvau eiginipeilisi bidubadu biga mabigasina. E metoya okala vitouula mabudona Ekalesia, matausina Yesu kala tobwakuli ivigakaisi pilamwaidona Sam veiguwatoula paila tapwaroru. \ip Uulela mapilana \bk Sam\bk* iboda 150, mitaga ivigaki budolima kaina pilalima buki, baisa makawala. \io1 Sam 1-41 \io1 Sam 42-72 \io1 Sam 73-89 \io1 Sam 90-106 \io1 Sam 107-150 \c 1 \ms1 BUKI PILIMATALA \ms1 (Sam 1-41) \s1 Mwasawa mokwita \q1 \v 1 Availaga bimwasawa? \q1 Ka, kidamwa bitapaiki tomitugaga si katuloluta, \q2 e kidamwa gala bitabokuli tomitugaga si kidakeda \q2 e gala bitatoulala osi deili matausina eipakaisi Yaubada, \q2 e bogwala bitamwasawa. \q1 \v 2 Paila kidamwa bitakabikuwoli Guyau la Karaiwaga\f a \ft Mapilasina buki pilalima Vitouula bila Karaiwaga Kwaiyuwela.\f* baisa bivigaki da kabomwasawa. \q2 Yumyam bugibogi goli bitatakutu karaiwaga makwaina onanoda. \q1 \v 3 Availa availa si bubunela makawala, \q2 e matausina makawala kai itotu opapala sakala. \q2 Makaina biwouwa okala kweluva, \q2 e yekwesila gala wala bimwailela. \q1 Ka, tomota matausina biyubwailasi \q2 paila komwaidona vavagi avaka avaka iuvagaisi. \x - \xo 1.3 \xt Yer 17.8\x* \b \q1 \v 4 Mitaga tomitugaga gala goli makawala. \q2 Matausina makawala wawa yagila iiyuvisau.\f b \ft Otutala tayoyuwa mina Isireli bitavilevi witi deli wowala metoya ola pilasi yagila; bilavaisi witi deli wawa bila walakaiwa, e witi kwemomwau nani bikapusi bim opwaipwaia mitaga wawa yagila biyuvisau bila.\f* \q1 \v 5 Yaubada bikamogi\f c \ft Bibodaisi kasi kamwaga wa yamla yakala.\f* tomitugaga, \q2 deli bitavilevi\f d \ft Gala bibanaisi kasi vilavila bwaina deli tomitukwaibwaila.\f* metoya ola tomota tatoula. \q1 \v 6 Paila Guyau Yaubada iuvakadi deli iiyamati tomitukwaibwaila, \q2 mitaga tomitugaga bidoumlabasi wala. \c 2 \s1 Yaubada bogwa einagi taitala guyau \q1 \v 1 Avaka uula boda ituwoli ituwoli mwada bikoulovaisi kasi karaiwaga? \q2 E avaka uula tomota ikikeiwalamakavasi? \x - \xo 2.1-2 \xt VA 4.25-26\x* \q1 \v 2 Si gweguya eipoisivisisi, \q2 e kasi tokwaraiwaga ikikeiwalasi mwada bikoulovaisi Guyau Yaubada, \q2 deli bikoulovaisi guyau matauna availa Yaubada bogwa einagi. \q1 \v 3 E kawasi, “Ka, bitatanekwaidasi metoya osi karaiwaga, \q2 e karaiwaga makwaina bitapakaisi, kadai!” \b \q1 \v 4 Guyau Yaubada ola takaikaia wa labuma igigili matausina, \q2 e iyosokani si nanamsa saina gewagewa. \q1 \v 5 Oluvi deli la gibuluwa ikamitilaki matausina, \q2 e metoya ola gidaleiya sainela ivitukukoli matausina. \q1 \v 6 E ikaibiga kawala, “Ogu koya kwebumaboma mapilana Saiyoni,\f e \ft Tokinabogwa mapilana Saiyoni Debida la valu eiyouli metoya oyumasi mina Yebusi, mitaga oluvi maigana Saiyoni ikibuboti tuvaila makwaina koya tumilela Bwala Kwebumaboma.\f* \q2 bogwa lavasani guyau matauna availa lanagi.” \b \q1 \v 7 E guyau matauna ilivala, kawala, \q1 “Yeigu bakamituli avaka Guyau eikaibigi. \q2 Matauna eilukwaigu kawala, ‘Yoku latugu.\f f \ft Kugisi 2 Sml 7.14; Sam 89.26-27.\f* \q2 Yam lagaila\f g \ft Yam makwaina eivasani guyau.\f* bukudokaigu tamam. \x - \xo 2.7 \xt VA 13.33; Ib 1.5; 5.5\x* \q1 \v 8 Ka, bukunigadaigu, e basakaim komwaidona boda ituwoli ituwoli. \q2 Bogwa basakaim komwaidona valu watanawa. \q1 \v 9 Oyamam bukuyosi kaitala tanumnumta, \q2 baisa kabutuvitusila m kwaraiwaga kala peula, \q2 e bukukwatuvi mabudosina boda. \q1 Bogwa bukukwatumimisi mabudosina, \q2 makawala tomota bikatumimisaisi kulia. \x - \xo 2.9 \xt YG 2.26-27; 12.5; 19.15\x* \b \q1 \v 10 E yokomi gweguya, bukulagaisi kamitilaki makwaina, \q2 e yokomi kasi tokwaraiwaga mina watanawa, bukutakutaisi vituloki makwaina. \q1 \v 11 Bukuwotitalaisi Guyau Yaubada deli mi kokola. \q2 \v 12 Deli mi tatuva bukukwavaginasi omatala matauna. \q1 Kidamwaga gala - ka! Saina nanakwa bitokaia la gibuluwa, \q2 e saina nanakwa goli bukukwaligasi. \q1 Mitaga availa availa bilokaiasi matauna mwada bikwalasi, \q2 matausina goli bimwasawasi. \c 3 \s1 Nigadela kaukwau paila pilasi \q1 \v 1 Mwa Guyau! Agu tilaula saina bidugaga, \q2 saina bidugaga inopakaigusi. \q1 \v 2 Matausina ililivalaigusi e kawasi, \q2 “Yaubada gala wala bipilasi matauna.” \b \q1 \v 3 Mitaga yoku Guyau tuta komwaidona ulo vayoula metoya okabosilagi. \q2 Kuvigakaigu batomgwaga \q2 e kuvatuviluwi wowogu. \q1 \v 4 Adoudou baisa Guyau paila pilasi, \q2 e metoya ola koya kwebumaboma\f h \ft Kugisi Sam 2.6.\f* matauna immapu ulo dou. \b \q1 \v 5 Yeigu bakenu bamasisi, \q2 e bogi kwemwaidona Guyau bikolaigu. \q1 \v 6 Tailakatuluwovila tilaula itoulaigusi itopataigusi, \q2 mitaga yeigu gala wala akukoli matausina. \b \q1 \v 7 Mwa! Guyau ulo Yaubada, kumakaiagu kukolaigu. \q1 Paila lokumipuki komwaidosi agu tilaula, \q2 e lokukodidaimi si peula kidamwa gala gagabila biyogagaigusi. \q1 \v 8 Bitatomgwagasi metoya baisa wala Guyau. \q2 Ibodi wala matauna bimitukwaiyaidasi yakidasi la tomota. \c 4 \s1 Nigadela koyavi paila pilasi \q1 \v 1 Mwa! Yaubada agu tokwala! \q2 Kuvitakaulokaigu avai tuta banigada. \q1 Avai tuta laboda mwau, yoku bogwa kupilasaigu. \q2 Bukumitukwaiyaigu baisa tuta e kumapu ulo nigada. \b \q1 \v 2 Ki, ammakawala kala woloula yokomi tomota bukukwavilakaigusi? \q2 Ki, ammakawala kala woloula bukuyebwailisi avaka gala dimlesi, \q2 e kubokulaisi avaka sopa?\f i \ft Itapwarorusi baisa tokolu, deli ilivalasi bigala tabinaki baisa matauna towosi Sam.\f* \b \q1 \v 3 Ka, kululuwaisi Guyau bogwa einagi tomitukwaibwaila paila wala titoulela, \q2 e matauna bilagaigu avai tuta badou baisa matauna. \b \q1 \v 4 Bukutatuvasi deli kami kokola e kusimwaisi mitugaga. \q2 Avai tuta bukukwanukwenusi manum metoya okabami, \q2 kunanamsasi peula paila baisa. \x - \xo 4.4 \xt Ep 4.26\x* \q1 \v 5 Mi lula kululasi duwosisia baisa Guyau, \q2 e kudubumaisi matauna. \b \q1 \v 6 Saina bidubadu matausina inigadasi kawasi, \q2 “Mwa Guyau! Kumitukwaiyaimasi tuvaila. \q2 Kutovilakaimasi deli m ninabwaila!” \q1 \v 7 Mitaga mwasawa makwaina yoku lokusakaigu \q2 ikalisau avaka matausina bikauwaisi \q2 metoya komwaidona osi witi deli osi waini. \b \q1 \v 8 Avai tuta akenu iluva wowogu e amisiwoya. \q2 Mwa Guyau! Yoku wala kammwaleta agu tokwala mokwita. \c 5 \s1 Nigada paila kabokwala \q1 \v 1 Mwa Guyau! Kunakaigali ulo bigatona, \q2 e kulagi ulo tiliawai. \q1 \v 2 Mwa! Guyau ulo Yaubada, \q2 kunakaigali ulo dou paila pilasi. \b \q1 Mwa Guyau! Anigadaim, \q2 \v 3 kaukwau makwaina kulagi kaigagu. \q1 Tutala kalasia iyuwoula anigada baisa yoku, \q2 e atulotula wala paila mapula. \b \q1 \v 4 Yoku Yaubada gala wala kuyebwaili sula, \q2 e gala kutagwala mitugaga bisisu omatam. \q1 \v 5 Yoku gala magim bukugisi matausina ninasi walakaiwa, \q2 e gala magim matausina tomitugaga. \q1 \v 6 Yoku kukwatumtuwoli komwaidosi toubuwabu \q2 e kukwaluwou matausina togigasisi deli tokatuduvidavi. \b \q1 \v 7 Yeigu gagabila wala basuvi om bwala \q2 e batapwaroru om Bwala Kwebumaboma, \q1 e bakavagina baisa yoku deli ulo taimamila, \q2 paila wala m yebwaili saina vakaigaga. \q1 \v 8 Mwa Guyau! Saina bidugaga agu tilaula! \q2 Kuvakadaigu avaka nanom bavagi. \q2 Kuvigaki m keda bimigileu baisa yeigu e igagabila babokuli. \b \q1 \v 9 Avaka agu tilaula bilivalasi, gala wala avai tuta bitadubumi. \q2 Matausina magisi wala bikodadaimisi. \q1 Si biga komwaidona wala kaitayela nona deli madagi, \q2 mitaga ikasewoki wala kabosilagi. \x - \xo 5.9 \xt Rm 3.13\x* \q1 \v 10 Mwa Yaubada! Kukwamogi deli kumipuki matausina. \q2 Ibodi avaka ikikeiwalaisi bivigaki wala si kabosilagi. \q1 Kubokavili bisunapulasi metoya omatam, \q2 paila uula saina bidubadu si mitugaga \q2 deli si kosomapu baisa yoku. \b \q1 \v 11 Mitaga availa availa matausina ibanaisi kabokwala baisa yoku bimwasawasi. \q2 Matausina tuta komwaidona ibodi biusiwosisi deli mwasawa. \q1 Bukuyamati matausina availa availa iyebwailimsi. \q2 Matausina ibanaisi mwasawa mokwita paila uula wala yoku. \q1 \v 12 Yoku Guyau kumitukwaii matausina availa availa ikabikuwolaimsi, \q2 e m yebwaili bikoli matausina makawala vayoula. \c 6 \s1 Nigada paila pilasi otutala mwau \q1 \v 1 Mwa Guyau! Gala bukugibuluwaigu\f j \ft Idokaisi tomota bibodaisi Yaubada la gibuluwa paila uula si mitugaga.\f* deli bukukwavilakaigu! \q2 E gala bukumipukwaigu metoya om gibuluwa! \x - \xo 6.1 \xt Sam 38.1\x* \q1 \v 2 Mwa Guyau! Yeigu bogwa lasomata. Kunokapisaigu! \q2 Kukwatupewolaigu\f k \fq \it kukwatupewolaigu.\it*\ft Gagabila bitagini “kukwatumovaigu”.\f* paila yeigu mokwita wala bogwa leimata wowogu \q2 \v 3 deli tomwaidogu wala agu lumkola saina mwaugaga. \q1 Mwa! Guyau, ki - ammakawalaga kala woloula bukutulotula e oluviga bukupilasaigu? \q1 \v 4 Mwa Guyau! Kuma kukwatumovaigu, \q2 e om nokapisi bukukolaigu metoya okaliga. \q1 \v 5 Paila gala availa biluluwaim metoya mapilana Tuma,\f l \ft Baisa si valu tomata, idokaisi mapilana dudubilawokuva deli pwaipwaiala kabigaga, e gala wala avaka butula tomota kaina mauna. Kugisi Yob 3.17-19; Sam 88.10-12.\f* \q2 e gala wala availa biyakawolaim metoya baisa. \b \q1 \v 6 Yeigu bogwa lasomata valam. \q2 Bogi kwaitala kwaitala kabagu iyopututu wala metoya ogu valam, \q2 e mitilagigu ikota wala ogu kwabaikunu. \q1 \v 7 Gala gagabila bagisibwailaki avaka. \q2 Paila matagu bogwa isupilaki \q2 metoya ogu valam avaka agu tilaula eivigakaigusi. \b \q1 \v 8 Yokomi tomitugaga, gala wala bukumakaiagusi. \q1 Guyau ililagi ulo valam. \x - \xo 6.8 \xt Md 7.23; Lk 13.27\x* \q2 \v 9 Inakaigali ulo dou paila pilasi \q2 e bogwa bimapu ulo nigada. \q1 \v 10 Agu tilaula igau bilumkolaisi saina mmosila paila bogwa bimamasi, \q2 e igau bitakainowasi wala, \q2 paila Yaubada bibokavili e bisakaulasi bilosi. \c 7 \s1 Nigada paila karaiwaga duwosisia \q1 \v 1 Mwa! Guyau ulo Yaubada, lamakaiam paila mwada bakwala. \q2 Kukolaigu deli kukwatumovaigu metoya baisa komwaidosi matausina eivakulaigusi. \q1 \v 2 Taga bivigakaigusi makawala laiyoni bikalileuwaigusi, \q2 bilauwaigusʹo ambaisa gala taitala ibodi bipilasaigu, \q2 e baisa bikomtumtaigusi. \b \q1 \v 3-4 Mwa! Guyau ulo Yaubada, ka — kidamwa availa layogagi, \q2 kaina lakasali taitala lubaigu, \q2 kaina layogagi agu tilaula avai tuta gala isim uula paila bavagi makawala — \q2 kidamwa bogwa lavagi kwaitala sula makawala makwaisina,\f m \ft Paila kala tilaula bogwa eitabinakaisi matauna makawala.\f* \q1 \v 5 e bwaina wala bukutagwala agu tilaula bivakulaigusi e biyosaigusi. \q2 Kutagwala bikatuyowaigusi deli bikatumataigusi \q2 e biligaiwaigusi tokaliga bakanukwenu! \b \q1 \v 6 Mwa Guyau! Ibodi bukutokaia deli m gibuluwa, \q2 e bukupiaigu metoya agu tilaula osi gidaleiya. \q1 Mwa! Kuvigimamalu kutokaia kuma kupilasaigu, \q2 paila yoku wala magim karaiwaga duwosisia. \q1 \v 7 Mapaila kukouguguli tomota komwaidona, \q2 e bukuguyoi\f n \fq \it bukuguyoi.\it*\ft Gagabila bitagini, “bukuyakali”.\f* matausina metoya om valu walakaiwa. \q1 \v 8 Yoku wala kasi toyakala tomota komwaidona ambaisa ambaisa ovalu watanawa. \q2 Mwa Guyau! Ibodi bukukwabwailigu ogu yakala, \q2 paila yoku kunikoli yeigu tobwaila wala. \q1 \v 9 Yoku wala Yaubada tomitukwaibwaila. \q2 Kuiyakali ma nanamsasi deli avaka magimasi. \q1 Ibodaim wala bukubuyoyu si mitugaga matausina tomitugaga, \q2 e bukumapu matausina iuvagaisi bwaina. \x - \xo 7.9 \xt YG 2.23\x* \b \q1 \v 10 Yaubada matauna agu tokwala, \q2 e ikoli matausina availa availa ikabikuwolaisi matauna. \q1 \v 11 Yaubada matauna toyakala duwosisia, \q2 e tuta komwaidona ikamogi availa availa matausina tomitugaga. \q1 \v 12 E kidamwa gala bivigivauwaisi si kidakeda, \q2 Yaubada bogwa bisimati la kema. \q1 Bikatubiasi la kaiyala e bitulotula wala. \q2 \v 13 E bikau guguwala kabilia \q2 e biiyamwasi la kaiyala deli kovala. \b \q1 \v 14 Kugisi ammakawala tomitugaga ininanamsaisi avai mitugaga avai mitugaga. \q2 Ikikeiwalaisi avai pakula bivagaisi, e ikatuduvidavisi. \q1 \v 15 Matausina eilaleiyasi mwada kasi sikula sesia, \q2 mitaga titoulesi wala iwawaisi. \q1 \v 16 E mapaila baisa ibodasi kasi mipuki\f o \ft Sivabidubadu tabubani makwaina vituloki kidamwa tomitugaga eibodaisi kasi mipuki metoya osi mitugaga titoulesi; kugisi tuvaila Sam 9.15; 35.7-8; 57.6.\f* paila si mitugaga, \q2 e ibodasi kasi mmayuyu metoya osi segasisi. \b \q1 \v 17 Anokagutoki baisa Guyau paila la karaiwaga duwosisia\f p \ft Matauna gala wala ininayuwa, ininatotila Yaubada bogwa bidoki matauna tobwaila wala.\f* \q2 e ausiwosi kala yakaula Guyau Saina Towalakaiwa Sainela.\f q \ft Maigana Yaubada yagala ikibuboti kidamwa Yaubada matauna ikikalisau avai yaubada avai yaubada.\f* \c 8 \s1 Yaubada Tovakaigaga eivigaki tomota vidubalela la bubuli \q1 \v 1 Mwa Guyau! Ma Guyausi\f r \fq \it Guyau, ma Guyausi.\it*\ft Maigana igimatala “Guyau” baisa ikavitagi Yaubada yagala, baisa Yahweh; e maigana igiyuwela “Guyau” baisa ikibuboti Yaubada la guyau odubasi mina watanawa.\f* yoku. \q2 Komwaidosi mina watanawa ivitusaimsi yoku saina Tovakaigaga. \q1 Yoku kam yakaula saina walakaiwa, \q2 \v 2 e gugwadi deli pwapwawa iusiwosisi kam yakaula. \q1 Yoku kusibwabwaila e gala gagabila kam tilaula biyogagaimsi, \q2 e availa availa ikoulovaimsi, yoku kusilibodi wala. \x - \xo 8.2 \xt Md 21.16\x* \b \q1 \v 3 Kidamwa bakowana wa labuma, baisa m bubuli wala, \q2 kainaga tubukona deli utuyam agigisi, baisa lokusaili okabasi, \q1 \v 4 e kawagu, “Wa! Avakaga tomota kidamwa bibodi bukuninamsaimasi? \q2 E yakamaisi gala kama yeiwausi, kidamwaga bukuvaulaimasi??? \x - \xo 8.4 \xt Yob 7.17-18; Sam 144.3; Ib 2.6-8\x* \b \q1 \v 5 Mitaga ka! Bogwa lokulupaimasi bakasisuaisi osikowam\f s \fq \it lokulupaimasi kasisuaisi osikowam.\it*\ft Pilatala buki pilabogwa igini, “kasisuaisi osikowasi anelosi”; kugisi Ib 2.7.\f* e yokugwa odubamaisi, \q2 e lokukwali odubamaisi kama dagulasi yakaula deli taimamila. \q1 \v 6 Lokuvasanaimasi bakakaraiwogaisi\f t \ft Isim mina watanawa si karaiwaga paila valu watanawa deli uvagila - kugisi Vit 1.26-28. Mitaga 1 Kr 15.27 ililivala kidamwa baisa mailela 6 ivitulokaidasi matauna Keriso.\f* komwaidona m bubuli. \q2 E lokuvigakaimasi vidubalela komwaidona m bubuli. \x - \xo 8.6 \xt 1 Kr 15.27; Ep 1.22; Ib 2.8\x* \q2 \v 7 odubasi komwaidona bulutuvalu, deli goli bolodila komwaidona, \q2 \v 8 mauna nayoyowa deli yena, deli avai mauna avai mauna otukutaku.\f u \ft Kugisi Vit 1.26-28.\f*\fig Mauna nayoyowa|src="HK 00072" size="col" ref="8.8" \fig* \b \q1 \v 9 Mwa Guyau! Ma Guyausi yoku. \q2 Komwaidosi mina watanawa ivitusaimsi yoku saina Tovakaigaga. \c 9 \s1 Nokagutoki baisa Yaubada paila la karaiwaga duwosisia\f v \ft Omitibogwa Sam 9 deli Sam 10 mina Yudia idokaisi pilatala wala wosi.\f* \q1 \v 1 Mwa Guyau! Bayakawolaim metoya onanogu komwaidona. \q2 E balilivali komwaidona makwaisina vavagi saina bwainigaga avaka bogwa lokuvagi. \q1 \v 2 Bawosi deli mwasawa uula goli yoku. \q2 E bawosi kam yakaula yoku Yaubada Topeuligaga. \b \q1 \v 3 Agu tilaula bikeiitasi avai tuta bukuviloubusi. \q2 Matausina bikapusisi wala e bikaligasi. \q1 \v 4 Yoku tokibobuta deli tokamokwita om yakala, \q2 e bogwa kukwabwailigu oyakala. \b \q1 \v 5 Yoku bogwa kukwamogi matausina gala inikolaimsi, \q2 e kukwatumtuwoli tomitugaga. \q2 Gala tuvaila kasi luluwai bisisu. \q1 \v 6 Kama tilaulasi bogwa wala leidoumlabasi. \q2 Yoku bogwa kukwatudidaimi si vilouvakaveka, \q2 e matausina kasi luluwai bogwa wala mokwita eitamwau. \b \q1 \v 7 Mitaga Guyau Yaubada matauna Guyau tosivagasi, \q2 e isaili la takaikaia paila kaboyakala. \q1 \v 8 E iguyoi valu watanawa metoya ola mitukwaibwaila, \q2 e iyakali boda ituwoli ituwoli metoya ola karaiwaga duwosisia. \b \q1 \v 9 Guyau matauna kasi tokwala matausina eibodasi kasi lamadada, \q2 e ivigaki titoulela kabokwala avai tuta mwau bikaloubusi. \q1 \v 10 Mwa Guyau! Matausina availa availa inikolaimsi bogwa bidubumaimsi. \q2 Yoku gala bukuligaiwa matausina availa availa imakaiamsi. \b \q1 \v 11 Kuwosisi kala yakaula Guyau, matauna iguyoi mapilana Saiyoni!\f w \ft Viluwela Yerusalem.\f* \q2 Kulukwaisi boda kwaitala kwaitala avaka bogwa leivagi! \q1 \v 12 Yaubada iluluwai availa availa matausina ibodaisi mmayuyu. \q2 Gala wala ilumwelavi matausina si nigada, \q2 e imipuki availa availa iyogagaisi matausina. \b \q1 \v 13 Mwa Guyau! Kunokapisaigu! \q2 Kugisi agu mmayuyu avaka agu tilaula eivigakaigusi. \q1 Mwa Guyau! Kukolaigu metoya okaliga, \q2 \v 14 e batotu omitasi mina Yerusalem \q2 e balivala komwaidona vavagi makwaisina uulela yeigu layakawolaim. \q1 E bamwasawa baisa yoku paila lokukolaigu. \b \q1 \v 15 Matausina gala inikolaimsi ikapusisi omlopu maponinana eikikelaisi, \q2 e titoulesi wala iwawaisi okasi sikula.\f x \ft Kugisi Sam 7.16 kala katumiki.\f* \q1 \v 16 Guyau iyomitali titoulela metoya ola yakala duwosisia, \q2 mitaga tomitugaga si bubunela titoulesi ivigaki kasi sikula. \b \q1 \v 17 Tomitugaga si tuta kala vigimkovila kaliga\f y \ft Mabigana “kaliga” mina Yudia iginisi yagala tomata si valu “Sioli”, yakidasi tadokaisi “Tuma”; kugisi Sam 6.5.\f* wala, \q2 e makawala goli matausina ipakaisi Yaubada. \q1 \v 18 Matausina si kaisisu mama gala tuta komwaidona biwaki neuya, \q2 e matausina tonamakava gala tuta komwaidona bipakaitulaisi si pikwaku. \b \q1 \v 19 Mwa Guyau! Kuma! \q2 Gala bukutagwala tomota bikaluwouwaimsi. \q2 Ibodi bukumai matausina gala inikolaimsi bitotusi omatam, \q2 e bukuyakali matausina. \q1 \v 20 Mwa Guyau! Bukuyokukoli matausina, \q2 e kuvigaki binikolaisi mwada matausina tomota wala. \c 10 \s1 Nigada paila karaiwaga duwosisia \q1 \v 1 Mwa Guyau! Avaka paila saina kusikaduwonaku? \q2 Avaka paila kukwatupwanaim titoulem avai tuta lakabodasi mwau? \q1 \v 2 Tomitugaga deli ninasi walakaiwa ilamidadaisi tonamakava. \q2 Ibodi matausina biwaisi metoya makaisina sikula leilaleiyasi. \b \q1 \v 3 Tomitugaga la nanamsa gaga ivigaki la kamnomwana, \q2 e togugoveka ibigigagi Guyau deli ikoulovi matauna. \q1 \v 4 Tomitugaga gala ikamiabi Guyau. \q2 Metoya onanola walakaiwa matauna idoki Yaubada gala isim dimlela.\f z \ft Tomitugaga idokaisi Yaubada gala wala bikaiki wowola paila mina watanawa; kugisi mailela 11.\f* \b \q1 \v 5 Tomitugaga iyubwaila ola vavagi komwaidona.\f a \fq iyubwaila ola vavagi komwaidona. \ft Baisa makawala tomitugaga kalamwaleta wala la nanamsa.\f* \q2 Matauna gala ikikateta paila Yaubada la yakala. \q2 Ivakaluwou komwaidosi kala tilaula. \q1 \v 6 E ininamsi titoulela kawala, “Galaga bakapusi. \q2 Yeigu gala avai tuta baboda mwau.” \q1 \v 7 Kala livala ivakasau bigigaga, sopa deli vitukokola. \q2 Matauna saina nanakwa bikatilaka deli bimmatowa. \x - \xo 10.7 \xt Rm 3.14\x* \b \q1 \v 8 Matauna isupepuni wala ovalu, \q2 iuwayausa mwada bikatumati tobubwaila. \q1 E ikuukwauta paila matausina availa availa mwada biyogagi. \q2 \v 9 Matauna isupepuni iuwayausa makawala laiyoni. \q1 Matauna ikanapwala itutuli tonamakava, \q2 e bisikoli matausina metoya okala sikula e bibia bilau. \b \q1 \v 10 Tobubwaila ikaligasi paila gala availa bipilasi, \q2 paila ola tumolaula ikalisau matausina. \q1 \v 11 Tomitugaga ininamsi titoulela kawala, \q2 “Yaubada gala wala bikaiki wowola avaka! \q2 Matauna bogwa itabodi matala e gala wala avai tuta bigisaigu!” \b \q1 \v 12 Mwa Guyau! Kumipuki matausina tomitugaga, \q2 e kululuwaiga matausina leibodasi mmayuyu. \q1 \v 13 Ammakawala tomitugaga bikaluwou Yaubada \q2 e bininamsi titoulela kawala, “Matauna galaga bimipukwaigu”? \b \q1 \v 14 Mitaga yoku bogwa lokugigisi goli, \q2 e kululuwai matausina eibodasi mwau deli mmayuyu, \q2 e yoku kutitobogwa wala paila bukupilasi. \q1 Tomama ikatilavi titoulela baisa yoku. \q2 Yoku tuta komwaidona kupilasi matausina gumalawa. \b \q1 \v 15 Ibodi bukukwatudidaimi si peula tomitugaga. \q2 Ibodi bukumipuki paila avai sula bogwa eivagaisi, \q2 tatoula wala bipakaisi sula makwaina. \b \q1 \v 16 Yaubada matauna Guyau Tosivagasi. \q2 Matausina ititapwarorusi baisa ituwoli yaubada \q2 igau bitamwausi metoya ola valu.\f b \ft Mapilana viluwela Isireli.\f* \b \q1 \v 17 Mwa Guyau! Ibodi bukunakaigali si nigada matausina tommanum, \q2 e bukukwatupewoli matausina. \q1 \v 18 Yoku bukulagi si dou matausina eibodasi lamadada deli matausina weilova, \q2 e bukukwabwaili matausina oyakala. \q2 Mapaila mina watanawa gala tuvaila bivitukokolasi. \c 11 \s1 Dubumi baisa Guyau matauna kabokwala \q1 \v 1 Adubumi Guyau, paila matauna ulo kabokwala. \q2 Kaina tonagowa yoku lokulukwaigu kawam, \q1 “Kuyowa kula wa koya makawala mauna, \q2 \v 2 paila tomitugaga ikatuvigilaisi si kaiyala e iiyamwasisi \q2 kidamwa bibasaisi tobubwaila odudubila. \q1 \v 3 Avai tuta tobwaila uulela la kaisisu bigaga, \q2 avakaga gagabila matauna bivagi?” \b \q1 \v 4 Guyau isisu ola Bwala Kwebumaboma. \q2 Matauna la takaikaia wa labuma. \q1 Imitakavati tomota ambaisa ambaisa \q2 e inikoli matausina avaka leiuvagaisi. \q1 \v 5 Iwakoli tomitukwaibwaila deli tomitugaga makawala wala. \q2 Mitaga tokowolova karaiwaga ivigaki tokukolola goli. \b \q1 \v 6 Iwitali dukupolu kweyuviyavi deli salipa kwelululu\f c \ft Kugisi liliula kasi katudoum Sodom deli Gomora, Vit 19.24-25. Kugisi tuvaila makasana Biga Kala Katumiki.\f* baisa tomitugaga, \q2 e imipuki matausina metoya waigigi. \q1 \v 7 Guyau matauna tomitukwaibwaila, deli iyebwaili mitukwaibwaila. \q2 Matausina availa availa ibubunasi makawala bisisuaisi deli matauna. \c 12 \s1 Nigada paila pilasi \q1 \v 1 Mwa Guyau! Kupilasaimasi! \q2 Gala wala taitala tau bwaina isisu. \q2 Gala wala bitabani taitala matausina tokamokwita. \q1 \v 2 Komwaidosi wala isipulokaisi taitala baisa taitala. \q2 Matausina iwabwaisi wala sesia metoya osi tainona. \b \q1 \v 3 Mwa Guyau! Kusilibodi makaisina melia kaitayela nona! \q2 E kukibodi si bigatona makwaisina wodila kwekamnomwana kawasi, \q1 \v 4 “Metoya oda bigatonasi wala e bitakauwaisi avaka magidasi. \q2 Avaka wala ninadaisi bitalilivalasi, \q2 e gala taitala gagabila bisilibodaidasi!” \b \q1 \v 5 Mitaga Guyau ilivala kawala, “Baisa tuta wala bawa, \q2 uula wala tonamakava eibodasi lamadada \q2 deli togumalawa ikikayagigilasi paila kasi mmayuyu. \q1 Ka, basaikiga si kabokwala makwaina eipikwakwaisi.” \b \q1 \v 6 Ibodi bitadubumi Guyau la biga katotila. \q2 Katotila makwaisina kala bwaina makawala siliba migileuwokuva\f d \ft Kidamwa magisi siliba bimigileu, sivatala bisailisi wa kova mwada bigabu, mitaga sitana kesala wawa bisisu. Mauula sivalima sivayu bivagaisi, e wawa bigibimkulovi e silibatoula wala bisisu.\f* \q2 avaka bogwa takatumigileu wa kova sivalima sivayu. \b \q1 \v 7-8 Matausina tomitugaga isisuaisi ambaisa ambaisa, \q2 e tomota komwaidosi wala iyakawolaisi avai mitugaga avai mitugaga. \q1 Mwa Guyau! Kukolaimasi tuta komwaidona, \q2 e kuvabodaimasi metoya tomota makawala matausina. \c 13 \s1 Nigada paila pilasi \q1 \v 1 Mwa! Guyau, ki, ammakawalaga kala woloula bukulumwelavaigu? \q2 Tuta gala biwokuva kaina? \q2 Ki, ammakawalaga kala woloula tuvaila bukukwatupwanaim titoulem metoya baisa yeigu? \q1 \v 2 Ki, ammakawalaga kala woloula yeigu babudoboda mwau? \q2 Ammakawalaga kala woloula ninamwau bivakasau nanogu yam deli bogi? \q2 Ammakawalaga kala woloula agu tilaula bitomgwagasi odabagu? \b \q1 \v 3 Mwa! Guyau ulo Yaubada, kugisaigu e kuvitakaulokaigu. \q2 Kukwatupewolaigu, taga kutagwala bakaliga. \q1 \v 4 Taga kutagwala agu tilaula bilivalasi kawasi, “Bogwa takalisauwaisi matauna.” \q2 Taga kutagwala matausina bidabumasi paila ulo kapusi.\f e \ft Kaina ililivala paila la veiguwa biwokuva, kainaga paila la kaliga.\f* \b \q1 \v 5 Yeigu lakakana wala om mitakwai. \q2 Yeigu bamwasawa paila yoku bukukolaigu. \q1 \v 6 Mwa Guyau! Bawosi baisa yoku, \q2 paila yoku lokumitukwaibwailigu. \c 14 \s1 Tomota si mitugaga \r (Sam 53) \q1 \v 1 Toninagowa\f f \ft Baisa availa availa matausina ipakaisi Yaubada e gala wala bikabikuwolaisi matauna (kugisi Big 9.10); mitaga availa availa matausina ititaimamilasi baisa Yaubada, matausina goli tokabitam (kugisi mailela 2).\f* ininamsaisi titoulesi kawasi, \q2 “Yaubada gala wala avaka!”\f g \ft Kugisi Sam 10.4 deli kala katumiki.\f* \q1 Komwaidosi matausina saina gaga, \q2 e ivagaisi vavagi makwaisina kabokakayuwa. \q2 Gala avai tomota isisu tomitukwaibwaila. \x - \xo 14.1-3 \xt Rm 3.10-12\x* \b \q1 \v 2 Guyau wa labuma ikululuki mina watanawa, \q2 mwada bigisi availa isisu tokabitam, \q2 e availa ititapwaroru baisa matauna. \q1 \v 3 Mitaga komwaidosi wala bogwa eisulasi, \q2 komwaidosi goli kasi gaga makawala wala. \q1 Gala avai tomota isisu tomitukwaibwaila, \q2 gala goli availa. \b \q1 \v 4 E Guyau ikatupoi kawala, “Ki, kaina gala inikolaisi? \q2 Matausina tomitugaga komwaidosi wala tobubeikam, kadai? \q1 Paila ititakunasi kʹasi metoya ililebwaisi ulo tomota, \q2 e gala avai tuta bininigadasi baisa yeigu.” \b \q1 \v 5 Igau wala matausina bikokoluvagasisi, \q2 paila Yaubada isikaili wala matausina availa availa ikabikuwolaisi matauna. \q1 \v 6 Tomitugaga isilibodaisi tomanum avaka la nanamsa mwada bivagi, \q2 mitaga Guyau matauna kala tokwala. \b \q1 \v 7 Baisa ulo nigada, kidamwa mina Isireli \q2 bibanaisi si tomgwaga bima metoya mapilana Saiyoni.\f h \ft Kugisi Sam 2.6 kala katumiki.\f* \q1 E matutona Guyau bimitukwaii mina Isireli tuvaila, \q2 bogwa goli bimwasawasi, si mwasawa saina kwevakaigaga. \c 15 \s1 Avai bubunela Yaubada magila \q1 \v 1 Mwa Guyau! Availa ibodi bisuvi\f i \ft Totapwaroru bikatupoisi makawala avai tuta mwada bisuvisi e bitapwarorusi wa Bwala Kwebumaboma.\f* om Bwala Kwebumaboma? \q2 Availa ibodi bitapwaroru mapilana Saiyoni,\f j \ft Kugisi Sam 2.6 deli kala katumiki.\f* baisa m koya kwebumaboma? \b \q1 \v 2 Matauna ikabikaula\f k \ft Mailela 2-5 baisa mapula katupoi makwaina mailela 1, ililivala avaka ibudoki si bubunela matausina mwada bitapwarorusi peula baisa Yaubada.\f* baisa yoku ola vavagi komwaidona, \q2 e tuta tuta iuvagi avaka duwosisia. \q1 Matauna tokamokwita, tuta tuta la biga duwosisia, e gala wala bikatudewa, \q2 \v 3 e gala goli bisilipuli availa. \q1 Matauna gala wala bimitugaga baisa sala, \q2 e gala bikayai biga sopa paila sala. \q1 \v 4 Matauna ikaluwou availa availa Yaubada eikoulovi, \q2 e itemmali matausina availa availa ikabikuwolaisi Guyau. \q1 Tuta tuta iuvagi avaka eikatotila bivagi, \q2 e gala bininayuwa kidamwa biboda mwau metoya baisa. \q1 \v 5 Itagwala availa biwasi\f l \ft Kidamwa availa eiboda mwau, ibodi biwasi metoya baisa matauna totapwaroru, e avai tuta bimapu kala wasi, gala wala ibodi matauna totapwaroru binevi kala katumkovila la mani.\f* baisa matauna, e gala inainevi kala katumkovila bimapwaisi. \q2 Gala gagabila availa bikatumapu wodola matauna avai veiguwa, \q2 mwada bitabinaki paila tobubwaila. \b \q1 Availa goli la bubunela makawala matauwena, \q2 e matauna tuta komwaidona bisibwabwaila. \c 16 \s1 Todubumi la nigada \q1 \v 1 Mwa Guyau! Bukukolaigu. Adubumaim wala kidamwa gala basilagi. \q1 \v 2 Aluki Guyau kawagu, “Yoku ulo Guyau,\f m \fq Guyau…Guyau: \ft Kugisi Sam 8.1 kala katumiki.\f* \q2 e komwaidona vavagi bwaina avaka avaka laiyosi leimaisi metoya baisa yoku.” \b \q1 \v 3 Guyau la tomota tokimadagi, matausina saina bwainigaga. \q2 O kidamwa basikaili matausina. \q2 Baisa bivigaki ulo mwasawa sainela. \b \q1 \v 4 Availa availa matausina isakaulasi bilokaiasi yaubada ituwoli ituwoli, \q2 e matausina goli ibudobodasi bidubadu vavagi mwau. \q1 Yeigu gala batoulala deli matausina tutala bigabwaisi si lula, \q2 e gala batapwaroru baisa si yaubada minasina. \b \q1 \v 5 Mwa Guyau! Nanogu kammwaleta wala yoku, \q2 e yoku kusisakaigu vavagi komwaidona avaka bibodaigu. \q2 Adubumaim wala kidamwa bukuyamataigu lagaila e tuta gala biwokuva. \q1 \v 6 Bobwailila makwaisina avaka lokusakaigu saina kabokatubau. \q2 Saina bwaina goli vavagi makwaisina. \b \q1 \v 7 Aiyakawoli Guyau paila iuvakadaigu, \q2 e wa bogi nanogu kala mimilakatila iyoluluwaiyaigu. \q1 \v 8 Tuta komwaidona alumkoli Guyau isikailigu. \q2 Matauna isividulaigu, e gala gagabila avaka bimotitanaigu. \x - \xo 16.8-11 \xt VA 2.25-28\x* \b \q1 \v 9 Mauula anokagutoki e imwamwasila nanogu, \q2 e agu lumkola bwaina sainela, gala avaka gagabila biyogagaigu. \q1 \v 10 Paila yoku kukolaigu metoya kaliga kala peula. \q2 Yoku goli gala bukutugwalaigu, yeigu tombwailim goli, kidamwaga bala mapilana Tuma.\f n \ft Kugisi Sam 6.5.\f*\x - \xo 16.10 \xt VA 13.35\x* \b \q1 \v 11 Bogwa bukuvitulokaigu keda makadana kedala momova. \q2 Yoku kusikailigu mauula nanogu imwamwasila sainela, \q2 e mapaila alumkoli mwasawa, mwasawa gala biwokuva, bikanigaga. \c 17 \s1 Tobwaila la nigada \q1 \v 1 Mwa Guyau! Kunakaigali ulo yokakapisi paila karaiwaga duwosisia! \q2 E kukwatukovi taigam kulagi ulo dou paila pilasi! \q2 Kunakaigali ulo nigada kwekamokwita. \q1 \v 2 Yoku bukukwabwailigu oyakala, \q2 paila uula yoku kunikoli avaka duwosisia. \b \q1 \v 3 Yoku kunikoli nanogu. \q2 Paila kummakaiagu bugibogi, \q2 e kumitakavataigu wala tomwaidogu \q2 e gala wala kubani avai nanamsa gaga olumoulegu. \q1 \v 4 Ulo bigatona gala bigigaga, makawala segwaia si bigatona. \q2 Bogwa lakabikuwoli m kwaraiwaga \q2 deli gala abokuli si kidakeda togigasisi. \q1 \v 5 E tuta komwaidona aliloula wala om keda,\f o \ft Baisa keda makadana Yaubada eiluki la tomota ibodi bililoulasi.\f* \q2 e gala kwaitala tuta avalavi metoya makadana. \b \q1 \v 6 Mwa Yaubada! Aninigada baisa yoku, paila uula kummapu ulo dou. \q2 Mapaila baisa kutovilakaigu, e kunakaigali ulo biga. \q1 \v 7 Kukimitali makwaina m mitakwai e kukwatumovaimasi. \q2 Baisa okaipapam yakamaisi kakwalasi metoya baisa kama tilaulasi. \b \q1 \v 8 Kuyamataigu makawala tomota iiyamataisi mitasi. \q2 Kukwatupwanaigu metoya okaikonigulela pinupanem,\f p \ft Pinupanela Yaubada baisa ikibuboti Yaubada la yamata baisa availa availa magila makawala. Kugisi Kak 32.10-11.\f* \q2 \v 9 metoya osi womakava tomitugaga. \b \q1 Agu tounakaiyala eitoulaigusi eitopataigusi \q2 \v 10 e matausina gala wala si nokapisi, e deli tokaluvalova. \q1 \v 11 Ka, baisa tuta, ambaisa ambaisa bamitavila, bogwa wala agisi eivaulaigusi eivapataigusi, \q2 e iuwayausasi mwada bibanaisi si tuta paila biyosaigusi bisakailikaigusi pwaipwaia. \q1 \v 12 Matausina makawala laiyoni, eitulotulasi wala paila yeigu, \q2 magisi bikomtumtaigusi wala. \b \q1 \v 13 Mwa Guyau! \q2 Kuma kuvabodi agu tilaula e kukwalisau matausina! \q1 Kukolaigu metoya baisa tomitugaga metoya om puluta. \q2 \v 14 Kukolaigu metoya baisa matausina availa availa ititaki ninasi baisa ovalu watanawa. \q1 Kumipuki matausina metoya mmayuyu makwaisina okukwatubiasi paila matausina, \q2 e iboda kesala m mipuki bisisu paila litusia, \q2 e kesalaga paila tubusia goli! \b \q1 \v 15 Mitaga yeigu wala bagisaim, paila uula gala avagi kwaitala sula, \q2 e avai tuta bamamata, yoku goli bukusikailigu e mauula nanogu bimwamwasila sainela. \c 18 \s1 Debida kala wosi paila tomgwaga\f q \ft Debida iwosi mapilana baisa Guyau wa yam makwaina Guyau eikoli matauna metoya baisa Saulo deli matausina kala tilaula.\f* \r (2 Sml 22.1-51) \q1 \v 1 Mwa Guyau! Saina ayebwailim! \q2 Yoku wala agu tokwala. \b \q1 \v 2 Guyau matauna ulo vayoula. \q2 Matauna agu kwali kwaipeula. \q1 Ulo Yaubada matauna ulo kabokwala, \q2 e kidamwa basisu deli matauna, gala wala basilagi. \q1 Matauna itabodaigu makawala vayoula. \q2 Matauna ikolaigu e gala goli basilagi. \q1 \v 3 Adou baisa Guyau, \q2 e matauna ikolaigu metoya agu tilaula. \q1 Kala yakaula Guyau! \b \q1 \v 4 Kabokaliga bogwa eivaulaigusi eivapataigusi, \q2 e kaisaila katumata ikikawoulasi e ikubolaigusi. \q1 \v 5 Kabokaliga bogwa eivaulaigusi, \q2 e laka eileiya agu sikula. \q1 \v 6 Ogu tuta mwau adou baisa Guyau. \q2 Adou baisa ulo Yaubada paila pilasi. \q1 Matauna ola Bwala Kwebumaboma\f r \ft Baisa Yaubada la Bwala Kwebumaboma walakaiwa wa labuma.\f* ilagi kaigagu \q2 e inakaigali ulo dou paila pilasi. \b \q1 \v 7 E oluvi valu watanawa immotatina deli iigayega. \q2 Tumilesi koya makwaisina iigayegasi deli immolikusi, \q2 paila Yaubada bogwa eigibuluwa. \q1 \v 8 Mseu iyoulapula metoya okabulula, \q2 e kovasupa deli pwanosi kwelululu iyoulapulasi metoya owodola. \q1 \v 9 Matauna ikopwali gawata e ibusi ima \q2 deli lowalowa piladudubila okwaibakwaila. \q1 \v 10 Isila otapwala natana bubuli isim pinupanela,\f s \ft Minana iyuuyausa omatala ola takaikaia Yaubada wa labuma (kugisi Isi 1.5-14; 10.21); mitaga nayu tuvaila odabala makwaina Kabutu Didawogala eikibubotaisi Yaubada la takaikaia baisa ovalu watanawa (kugisi 1 Gwe 6.23-26; 2 Sml 6.2; 2 Gwe 19.15).\f* \q2 e saina nanakwa leima. \q2 E yagila ivigaki pinupanela leimakaiagu. \q1 \v 11 Ivakanunuvi titoulela metoya odudubila, \q2 e lowalowa saina pilapupoupou ikasewoki sopi ikubolaisi matauna, \q1 \v 12 Kuna kwekulokula deli mayela kova \q2 iviloubusisi metoya kavikavila makwaina ikukugwai matauna, \q2 e iloupwali lowalowa mapilasina piladudubila. \b \q1 \v 13 E Guyau ibutupilapala metoya ogawata, \q2 e kaigala matauna Towalakaiwa Sainela\f t \ft Kugisi Sam 7.17.\f* iyoulapula. \q1 \v 14 Ilavi la kaiyala ikaligigai kala tilaula. \q2 Ibokavili matausina metoya olumalamela kavikavila. \q1 \v 15 Mwa Guyau! Tuta makwaina lokukwamitilaki kam tilaula, \q2 e lokuweyabolu baisa matausina deli m gibuluwa, \q2 e tukutaku omilaveta eimidakopwa \q2 deli valu watanawa tumalela\f u \ft Idokaisi Yaubada eibubuli valu watanawa odabala kokola, e makaisina tumilesi osikowalʹo otulubwabwau. Kugisi kaikobula deli kala katumiki Vit 7.11, e tuvaila Yob 38.16; Sam 24.2.\f* ikatukuluvi. \b \q1 \v 16 Guyau ikalakova metoya walakaiwa e ilitakaigu. \q2 Ibiaigu ayoulapula metoya otulubwabwau. \q1 \v 17 Matauna ikolaigu metoya agu tilaula saina topapeula, \q2 e deli goli metoya matausina komwaidosi ivigakaigusi tokukolosi. \q2 Paila matausina eipeulasi eikalisauwaigusi. \q1 \v 18 Ogu tuta mwau imaisi mwada biwaigusi \q2 mitaga Guyau wala itabodaigu. \q1 \v 19 Matauna ipilasaigu metoya okabosilagi. \q2 Ikolaigu paila yeigu ayomwasali matauna. \b \q1 \v 20 Guyau immapwaigu paila auvagi duwosisia. \q2 Imitukwaiyaigu paila yeigu tobwaila wala. \q1 \v 21 Bogwa lakabikuwoli la Karaiwaga Guyau, \q2 e gala wala atotubuloki ulo Yaubada. \q1 \v 22 Bogwa lakabikaula makwaisina la karaiwaga komwaidona, \q2 e gala wala akoulovi la karaiwaga. \q1 \v 23 Matauna bogwa inikoli gala avaka agu pakula, \q2 e yeigu gala atugwalaigu baisa uvagila sula. \q1 \v 24 E mapaila immapwaigu uula auvagi avaka duwosisia, \q2 paila inikoli yeigu tobwaila wala. \b \q1 \v 25 Mwa Guyau! Yoku kukimidagi availa availa matausina ikimidagaimsi, \q2 e kuuvagi saina bwaina sainela baisa matausina si bubunela bwainawokuva wala. \q1 \v 26 Yoku tomigileu baisa matausina availa availa tomigileu, \q2 mitaga kam gigisa gibu wala baisa matausina tomitugaga. \q1 \v 27 Kukwatumovi matausina availa availa ninasi watanawa, \q2 Mitaga kuvabu availa availa matausina ninasi walakaiwa. \b \q1 \v 28 O Guyau, lokusakaigu lumalama.\f v \ft Lumalama baisa kabutuvitusila momova deli mitakwai.\f* \q2 Yoku m lumalama ititapi ulo dudubila. \q1 \v 29 Yoku kusakaigu peula paila bawaiya agu tilaula, \q2 deli kusakaigu peuligaga paila bakodidaimi agu tilaula kasi taboda. \b \q1 \v 30 Matauwena Yaubada! O isa bwainigaga avaka avaka eiuvagi! \q2 Ibodi bitadubumaisi la biga! \q1 Matauna makawala kavitala vayoula \q2 paila matausina availa availa inevisi kabokwala baisa matauna. \q1 \v 31 Guyau matauna kalamwaleta wala Yaubada. \q2 Yaubada wala kalamwaleta kada tabodasi. \q1 \v 32 Matauna wala Yaubada ivigakaigu lapapeula. \q2 Matauna iiyamati ulo keda e gala basilagi. \q1 \v 33 Matauna ivigakaigu baloula oraibwaga makawala ugiwagi, \q2 e makawala ikolaigu wa koya makwaisina. \x - \xo 18.33 \xt Aba 3.19\x* \q1 \v 34 Matauna ivakadaigu kidikedala kabilia, \q2 mapaila baisa ibodaigu bakabi kaiyala. \b \q1 \v 35 Mwa Guyau! Kutabodaigu e deli kukolaigu. \q2 M yamata ivigakaigu bogwa latodabala, \q2 deli m peuligaga ikolaigu tuta komwaidona. \q1 \v 36 Yoku gala kutagwala availa bikatupipaigu, \q2 e mauula gala avai tuta akapusi. \q1 \v 37 Avakuli wala agu tilaula e bayosi matausina, \q2 e gala wala basim tatoula wala bamtuli matausina. \q1 \v 38 Awaiya matausina ikapusisi, e gala ibodi bitokaiasi. \q2 Ikanukwenusi wala omatagu, paila bogwa lakalisau matausina. \q1 \v 39 Yoku bogwa kukwatupewolaigu okabilia, \q2 e latomgwaga odubasi agu tilaula. \q1 \v 40 Kuvigaki agu tilaula bisakaulasi metoya baisa yeigu, \q2 e amtuli matausina availa availa eivigakaigusi tokukolosi. \q1 \v 41 Idousi paila pilasi, mitaga gala wala availa bikoli matausina. \q2 Idousi baisa Guyau mitaga gala wala itama. \q1 \v 42 Akomtumtu matausina e ivigaki makawala tubumyou \q2 avaka yagila biyuvisau bilau. \q1 Avapupoi matausina makawala pwadidiweta olopola keda. \b \q1 \v 43 Yoku kukolaigu metoya baisa tomota matausina tokosomapu,\f w \ft Matausina goli guyau Debida la tomota tatoula.\f* \q2 deli kuvigakaigu batokwaraiwaga odubasi boda ituwoli ituwoli. \q2 Tomota matausina gala anikoli baisa tuta bogwa lavigaki agu viloumgwa. \q1 \v 44 Togilagala ikululusi omatagu. \q2 Avai tuta bilagaigusi, matausina bikabikaulasi. \q1 \v 45 Bikitumouwaisi si tuvaluwa, \q2 e deli si tatuva bisunapulasi metoya okasi kali kwepapeula. \b \q1 \v 46 Guyau matauna Tomomova goli! \q2 Kala yakaula matauna agu taboda! \q2 Kala kavisi matauna Yaubada Tovakaigaga, matauna ikolaigu. \q1 \v 47 Ivigakaigu atomgwaga odubasi agu tilaula, \q2 e ivabu boda ituwoli ituwoli osikowagu \q2 \v 48 deli ikolaigu metoya ogu tounakaiyala. \b \q1 Mwa Guyau! Yoku lokuvigakaigu latomgwaga odubasi agu tilaula, \q2 deli kutabodaigu metoya matausina togigasisi. \q1 \v 49 E baisa uula aiyakawolaim oluwalaisi boda ituwoli ituwoli. \q2 Ausiwosi kam yakaula. \x - \xo 18.49 \xt Rm 15.9\x* \b \q1 \v 50 Yaubada ivigaki la guyau matauna bitomgwaga mokwita, \q2 e iyomitali la mitakwai baisa matauna availa bogwa einagi. \q2 Iyomitali la mitakwai kwekanigaga baisa yeigu Debida deli goli dalegu. \c 19 \s1 Yaubada ibubuli labuma ivigaki kala katububula \q1 \v 1 Saina mimilakatila labuma ivituloki Yaubada kala katububula! \q2 E metoya okala gigisa labuma bitagisimlili avaka avaka eiuvagi! \q1 \v 2 Yam kwaitala kwaitala ikamituli Yaubada kala katububula baisa yam kwaiyuwela, \q2 e bogi kwaitala kwaitala ilivilavau Yaubada kala katububula baisa bogi kwaiyuwela. \q1 \v 3 Gala wala bitalagi avai biga bikamitulaisi, \q2 e gala wala tanakaigali avai butula. \q1 \v 4 Mitaga komwaidosi mina watanawa bilagaisi kaigasi \q2 e bila okala kalitutila valu watanawa goli. \q1 Wa labuma Yaubada isaili buliyoyova paila kalasia. \x - \xo 19.4 \xt Rm 10.18\x* \q2 \v 5 Kaukwau bisunapula makawala tovaivau deli la mwasawa bisunapula metoya ola bwala, \q2 kaina makawala togigibula saina magila bisakaula ouvalaku. \q1 \v 6 Ivitouula biyuwoula omdula valu, \q2 e bila bisaili pilayuwela. \q2 Gala avaka gagabila bikanupepuni metoya kalasia yuviyavila. \s1 Guyau la Karaiwaga \q1 \v 7 Guyau la Karaiwaga\f x \ft Kugisi Sam 1.2.\f* bwainawokuva wala. \q2 Iiyomovivau tomota. \q1 Guyau la karaiwaga makwaisina ibodi bitadubumi, \q2 e matausina lubulobwaga bikabitamsi metoya baisa. \q1 \v 8 Guyau la karaiwaga makwaisina duwosisia wala, \q2 e matausina availa availa ikabikuwolaisi makwaisina bimwasawasi goli. \q1 Guyau la karaiwaga makwaisina migileu goli \q2 e bogwa bivigaki nona bitalapula. \q1 \v 9 Kala taimamila Guyau baisa bwaina, \q2 bikanigaga taitu taitu goli e gala biwokuva. \q1 Guyau la yakala komwaidona duwosisia goli, \q2 tuta tuta matauna tokibobuta wala. \q1 \v 10 Yaubada la karaiwaga kaitayela nona, \q2 e ikalisuwoli goulatoula nanamsela, \q2 e kala sumokainia ikalisuwoli kitorina kala sumokainia. \q1 \v 11 Yeigu m towotetila abani kabitam metoya makwaisina m kwaraiwaga. \q2 Yeigu bogwa lakabikuwoli makwaisina, e mapaila labani agu mapu. \b \q1 \v 12 Gala availa gagabila binikoli la sula titoulela, \q2 kidamwa gala itapuloki nanola mwada vavagi makwaina sula. \q2 Mwa Guyau! Kukolaigu metoya sula makawala makwaisina. \q1 \v 13 E tuvaila bukukolaigu kidamwa taga batuvigaki wala bamitugaga. \q2 Gala goli bukutagwala mitugaga makwaisina bikaraiwogaigusi. \q1 Kidamwa makawala, e yeigu basisu bwainawokuva wala, \q2 e mitugaga makwaina gala wala bisipwaigu. \b \q1 \v 14 Mwa Guyau! Yoku wala agu tokwala deli agu tokwatumova! \q2 Kuvigaki ulo biga deli ulo nanamsa bibudoki nanom. \c 20 \s1 Nigada paila tomgwaga \q1 \v 1 Ibodi Guyau bimapu m dou avai tuta kuboda mwau! \q2 Ibodi Yekobe la Yaubada bikolaim! \q1 \v 2 Ibodi biwitali pilasi metoya ola Bwala Kwebumaboma, \q2 deli bisakaim kam pilasi metoya makwaina Koya Saiyoni.\f y \ft Kugisi Sam 2.6 kala katumiki.\f* \q1 \v 3 Ibodi bikabwaili komwaidona m lula \q2 deli bimwamwasila nanola paila komwaidona m semakavi. \q1 \v 4 Ibodi bisakaim avaka magim, \q2 deli bivigaki komwaidona m nanamsa bikalota. \q1 \v 5 E bakagovasi deli mwasawa paila m tomgwaga, \q2 deli bakayakawolaisi ma Yaubadasi e baisa bivigaki pakala m tomgwaga. \q1 Ibodi Guyau bimapu komwaidona m kwapuloki. \b \q1 \v 6 Lagaila bogwa lanikoli Guyau ivigaki guyau matauna einagi bitomgwaga mokwita. \q2 Immapu la dou metoya ola valu kwebumaboma wa labuma, \q2 deli metoya ola peula ivigaki matauna bitomgwaga mokwita. \q1 \v 7 Mimilisi idubumaisi wala si waga kaibibiu paila kabilia, \q2 mimilisiga si wosa. \q2 Mitaga yakidasi tadubumaisi wala Guyau da Yaubadasi la peula. \q1 \v 8 Tomota makawala matausina igau bisilibeibeusi deli bikapusisi, \q2 mitaga yakidasi bitatomalaulasi e bitatomlilasi. \b \q1 \v 9 Mwa Guyau! Kuvigaki ma guyausi bitomgwaga, \q2 e kuvitakaulokaimasi avai tuta bakadousi. \c 21 \s1 Yakaula paila tomgwaga \q1 \v 1 Mwa Guyau! Ma guyausi imwamwasila nanola, uula wala bogwa lokukwatupewoli matauna. \q2 Imwasawa uula wala kuvigaki matauna itomgwaga. \q1 \v 2 E bogwa lokusaiki matauna avaka magila. \q2 Bogwa lokumapu la kapuloki. \b \q1 \v 3 Bogwa lokumakaia matauna deli kala mitakwai kwevakaveka, \q2 e lokusaili kala kulupaipi goula opwanetala. \q1 \v 4 Matauna einigadaim paila momova, e yoku bogwa lokusaiki. \q2 Lokusaiki momova kwaiwonaku deli kwekanigaga. \b \q1 \v 5 Kala katububula saina isiligaga, uula wala m pilasi, \q2 e bogwala kuvigaki matauna eigiyouveka deli tomota si kabosailiu. \q1 \v 6 M mitakwai baisa matauna gala wala biwokuva, \q2 e lokusikaili matauna mauula wala imwasawa. \b \q1 \v 7 Da guyausi idubumi Guyau Topeuligaga. \q2 E matauna bisibwabwaila wala, \q2 paila uula Guyau la mitakwai. \q1 \v 8 Da guyausi bikatupipi komwaidosi kala tilaula, \q2 e bikatupipi komwaidosi availa availa idokaisi matauna tokukolosi. \q1 \v 9 E avai tuta biviloubusi, bivigaki makawala kovasupa bivakadoum matausina. \b \q1 Da Guyausi bikatudoum matausina metoya ola gibuluwa, \q2 e kova igau bivakamkulovi matausina. \q1 \v 10 Gala taitala dalesi bikesa, \q2 paila guyau matauna bikatumtuwoli wala komwaidosi matausina. \b \q1 \v 11 Bogwa ikeiwalaisi matauna paila bikatumataisi, \q2 mitaga gala wala bipeulasi. \q1 \v 12 Matauna bikaligigai matausina okaiyala, \q2 e bivigaki bitovilasi bisakaulasi. \b \q1 \v 13 Mwa Guyau! Kayakawolaimsi, paila m peula saina vakaigaga. \q2 Bakausiwosisi deli bakayakawolaimsi yoku Topeuligaga. \c 22 \s1 Taitala idoudou deli kala kaikai nanola, e oluvi iwosi wosila yakaula \q1 \v 1 Ulo Yaubada, ulo Yaubada,\f z \ft Mabigasina Yesu eidou metoya wa korose; kugisi Md 27.46; Mk 15.34.\f* avaka dimlela lokusilavaigu? \q1 Deli kala kaikai nanogu ladou paila pilasi, \q2 mitaga gala wala abani avaka. \x - \xo 22.1 \xt Md 27.46; Mk 15.34\x* \q1 \v 2 Wa yam adidouwaim yoku ulo Yaubada, \q2 mitaga gala wala kuvitakaula. \q1 Wa bogi adoudou, \q2 mitaga gala wala abani vaiwasi. \q1 \v 3 Mitaga yoku om takaikaia idokaimsi Tobumaboma, \q2 e yoku goli mina Isireli iyakawolaimsi. \q1 \v 4 Tubumaiasi eidubumaimsi. \q2 Eidubumaimsi, e yoku kukoli matausina. \q1 \v 5 Eidousi baisa yoku, e kukoli matausina. \q2 Matausina eidubumaimsi, e gala wala avaka biyomwau ninasi. \b \q1 \v 6 Mitaga yeigu gala tuvaila bukudokaigusi taitala tau. \q1 Yeigu mwatemwata wala, \q2 e komwaidosi ikaluwouwaigusi ikavilivilaigusi wala! \q1 \v 7 Availa availa igigisaigusi iyosokanaigusi. \q2 Ikanumonumsasi mayesi, deli dubasi ikatugougeunasi. \x - \xo 22.7 \xt Md 27.39; Mk 15.29; Lk 23.35\x* \q1 \v 8 Kawasi, “Mm! Ka, lokukwakana baisa Guyau. \q2 Avakaga uula gala bikolaim?\f a \ft Yesu kala tilaula eilivalasi mailana mailela wa tuta matutona eikatudeuwaisi matauna wa korose; kugisi Md 27.41-43.\f* \q1 Kidamwa Guyau bogwa idokaim tombwailila yoku, \q2 Avakaga uula gala bipilasaim? Weei!” \x - \xo 22.8 \xt Md 27.43\x* \b \q1 \v 9 Ogu tuta kaloubusi, yoku goli kuyomovaigu, \q2 e ogu tuta pwapwawa yoku goli lokuyamataigu. \q1 \v 10 Igau ogu yam kaloubusi e lagaila, lakakana wala baisa yoku. \q2 e yoku goli ulo Yaubada tuta komwaidona. \q1 \v 11 Taga kusikaduwonaku metoya baisa yeigu, \q2 paila makateki baboda mwau, \q2 e gala availa isisu paila bipilasaigu. \b \q1 \v 12 Tilaula bidubadu ititoulaigusi, \q2 makawala bulumakau\f b \ft Mapilana Basani mnumonula saina bwaina ibudoki bulumakau bikaitubwasi sainela.\f* nammwala bitoulaisi avaka mwada bivapupoiyaisi. \q2 Ititoulaigusi makawala mina Basani si bulumakau nammwala, \q2 minasina saina nagigasisi goli. \q1 \v 13 Wodosi ikapogegasi makawala udosi laiyoni, \q2 e iguguvavilasi mwada bigadaigusi. \b \q1 \v 14 Ulo peula bogwa leiwokuva, \q2 makawala takatusou sopi bila opwaipwaia, e nani bitamwau. \q1 Tutuwanegu komwaidona ikasakalasi, \q2 e ikiuta nanogu sainela. \q1 \v 15 Ipakalaki kaiyogu agu daka goli, \q2 e mayegu ikapituki tubokawagu, \q1 e kudoki bogwa lakaliga e kusilavaigu wala. \b \q1 \v 16 Budotala tomitugaga itoulaigusi, \q2 e makawala yuwotala kaukwa ivevasi imakaiagusi \q2 e igigadaisi yamagu deli kaikegu. \q1 \v 17 Tutuwanegu komwaidona isisilasi wala. \q2 Agu tilaula itobu mitasi igigisaigusi. \q1 \v 18 Ikowobobutasi paila agu kwama, \q2 e isigalaisi miyasina oluwalaisi. \x - \xo 22.18 \xt Md 27.35; Mk 15.24; Lk 23.34; Yn 19.24\x* \b \q1 \v 19 E Guyau, taga kusikaduwonaku metoya baisa yeigu. \q2 Nani goli bukumakaiagu kukolaigu. \q1 \v 20 Bukukolaigu kidamwa gala basilagi metoya opuluta. \q2 Kukolaigu metoya minasina kaukwa nagigasisi. \q1 \v 21 Bukukolaigu metoya minasina laiyoni. \q2 Bogwa goli bukukolaigu metoya minasina bulumakau nammwala nagigasisi. \b \q1 \v 22 Bogwa baluki ulo tomota avaka lokuvagi, \q2 e bayakawolaim osi tuta sigugula.\f c \ft Baisa otutala tapwaroru olumoulela Bwala Kwebumaboma; kugisi tuvaila mailela 25.\f*\x - \xo 22.22 \xt Ib 2.12\x* \q1 \v 23 Kawagu, “Tauwau, yokomi Guyau la towotetila - ka, kuyakawolaisi matauna. \q2 Yokomi Yekobe dalela, kutemmalaisi matauna, \q2 e yokomi mina Isireli, kutapwarorusi baisa matauna. \q1 \v 24 Matauna gala wala bigigisaki tonamakava, \q2 kaina bilumwelavi kasi mmayuyu. \q1 Avai tuta idousi baisa matauna paila pilasi, \q2 gala wala bitotubuloki matausina. \q2 Bogwa bimapu si nigada e bipilasi wala.” \b \q1 \v 25 Osigugula kwaiveka bayakawolaim paila avaka lokuvagi. \q2 Omitasi totapwaroru matausina balula avaka bogwa lakatotila. \q1 \v 26 Tonamakava bikamsi bikomatasi metoya lula makwaina.\f d \ft Baisa Kalubaila Lulela; wa tuta makwaina kabilatala wala mauna bigabwaisi okabolula, e kesala tobobawa bikamsi wa Bwala Kwebumaboma; kugisi Tol 3.1-5.\f* \q2 Availa availa bimakaiasi Guyau biyakawolaisi matauna. \q1 Ibodi biyubwailasi si guguwa bidubadu, e gala wala biwokuva. \b \q1 \v 27 Komwaidona boda ituwoli ituwoli biluluwaisi Guyau. \q2 Tomota metoyasi ambaisa ambaisa ovalu watanawa bitovilasi baisa matauna. \q2 Tomota komwaidosi avai migila avai migila bitapwarorusi baisa matauna. \q1 \v 28 Paila Guyau Yaubada matauna Guyau, \q2 e iguguyoi boda ituwoli ituwoli. \b \q1 \v 29 Tokamnomwana komwaidosi bikavaginasi baisa matauna. \q2 Komwaidosi mina watanawa bogwa bikavaginasi baisa omatala matauna. \q1 \v 30 Tubwa matubosina igau bikaloubusisi biwotitalaisi matauna. \q2 Tomota bililivalasi paila Guyau baisa matubona oluvi. \q1 \v 31 Tomota igau gala bikaloubusisi, \q2 matausina bogwa bilagaisi ammakawala Guyau eikoli la tomota. \c 23 \s1 Guyau kada toyamatasi e yakidasi la sipi \q1 \v 1 Guyau matauna agu toyamata, e yeigu goli la sipi. \q2 Bogwa ayosi komwaidona avaka ibodaigu. \q1 \v 2 Itugwalaigu bavaiwasi okubilela mnumonu semitamata. \q2 Ilauwaigu okatuwotu kauniwavila sopila sumokainia mwada bamom wala. \x - \xo 23.2 \xt YG 7.17\x* \q1 \v 3 Ikatupewolaigu e amovavau. \q1 Ivakadaigu okedala duwosisia, \q2 makawala eikatotila bivagi. \q1 \v 4 Kainaga baboda dudubila dubilikitakita, \q2 mitaga gala wala bakokola. \q2 E Guyau, yoku goli deli yeigu. \q1 M lewa\f e \ft Makaina lewa matauna toyamata bibutugigai mauna nagigasisi.\f* deli m kwaitukwa\f f \ft Avai tuta sipi bikapusisi kaina bililoulasi wa keda gaga, toyamata biyosi makaina la kaitukwa e bikalidagi tosilibeibeu.\f* bogwa bikolaigu. \fig Shepherd on rock with sheep (23.1) Toyamata deli la sipi|src="BK 00009" size="span" ref="23.4" \fig* \b \q1 \v 5 Yoku lokukwatubiasi kamkwam, e kuyeyai kʹagu, \q2 ambaisa agu tilaula komwaidosi gagabila bigisaigusi. \q1 Kubodaigu wa lulu e asuvi deli agu taimamila, \q2 e kuvakasau agu viga. \q1 \v 6 Anikoli bukumitukwaiyaigu deli bukuyebwailigu ogu tuta tomomova komwaidona, \q2 e yeigu basivagasi om bwala\f g \ft Baisa Bwala Kwebumaboma, baisa goli Yaubada isikailiki la tomota.\f* ogu tuta komwaidona. \c 24 \s1 Guyau matauna Giyouveka \q1 \v 1 Valu watanawa deli uvagila komwaidona, baisa Guyau la vavagi. \q2 Valu valu komwaidona deli kala tosisu komwaidosi, baisa matauna la vavagi. \x - \xo 24.1 \xt 1 Kr 10.26\x* \q1 \v 2 Eikaliai valu watanawa odabala sopi osikowala pwaipwaia,\f h \ft Idokaisi bolita kwaitala kwevakaigaga isisu osikowala pwaipwaia, makwaina goli uulela komwaidona waya deli iluyelu ovalu watanawa.\f* \q2 e isaim tumilela\f i \ft Kugisi Sam 18.15.\f* otulubwabwau. \b \q1 \v 3 Ki, availa ibodi\f j \ft Kugisi Sam 15.1.\f* bimwena ola koya Guyau,\f k \ft Baisa tumilela Bwala Kwebumaboma mapilana Yerusalem; kugisi Sam 2.6.\f* \q2 e availa ibodi bisuvi ola Bwala Kwebumaboma? \q1 \v 4 Kidamwa matauna kweyamigileu yamala e la nanamsa migileuwokuva wala, \q2 kidamwa gala eitapwaroru baisa avai tokolu, \q2 e gala ilivala katotila sasopa, \x - \xo 24.4 \xt Md 5.8\x* \q1 \v 5 e Guyau bimitukwaii deli bikoli matauna. \q2 Yaubada bidoki matauna tobwaila wala. \q1 \v 6 Tomota makawala matauna\f l \ft Kugisi Sam 15.2-5.\f* ibodi bilokaiasi Yaubada, \q2 deli bisuvisi bimaisi omatala Yekobe la Yaubada. \b \q1 \v 7 Kuulaimwaisi kalapisila\f m \ft Baisa kalapisilela Bwala Kwebumaboma mapilana Yerusalem.\f* bikabauwaiasi, \q2 e lulu kaduyobubogwa bikapogegasi, \q2 e matauna Giyouveka bogwa bisuvi. \q1 \v 8 Ki, availaga matauna Giyouveka? \q1 Matauna goli Guyau, Topeuligaga sainela. \q2 Matauna Guyau, Tokwalisewa otutala kabilia. \b \q1 \v 9 Kuulaimwaisi kalapisila bikabauwaiasi, \q2 e lulu kaduyobubogwa bikapogegasi, \q2 e matauna Giyouveka bogwa bisuvi. \q1 \v 10 Ki, availaga matauna Giyouveka? \q1 Matauwena Guyau Totomgwaga, matauwena goli Giyouveka. \c 25 \s1 Nigada paila vakeda deli kabokwala \q1 \v 1 Mwa Guyau! Aninigada baisa yoku. \q2 \v 2 Adubumaim wala yoku ulo Yaubada. \q1 Kukolaigu taga bammosila paila ulo mama. \q2 Taga kutagwala agu tilaula biyosokanaigusi. \q1 \v 3 Matausina availa availa saina nanakwa bikosomapwaimsi, \q2 matausina goli bimamasi okabilia. \q2 Mitaga matausina availa availa idubumaimsi gala wala bimamasi. \b \q1 \v 4 Mwa Guyau! Kuvitulokaigu m kidakeda, \q2 e kuyomitali makadasina baisa yeigu. \q1 \v 5 Kuvitulokaigu kidamwa babububuna makawala m biga kwekamokwita. \q2 Paila yoku ulo Yaubada, yoku goli kukwatumovaigu. \q2 Yeigu tuta komwaidona adubumaim. \b \q1 \v 6 Mwa Guyau! Kululuwai m ninabwaila deli m mitakwai, \q2 makwaisina bogwa lokuyomitali omitibogwa e lagaila. \q1 \v 7 Kuligaiwa ulo mitugaga deli ulo sula makwaisina igau otubovaugu. \q1 O Guyau, metoya om mitakwai deli om bobwailila kululuwaigu! \b \q1 \v 8 Matauna Guyau ivituloki tomitugaga keda duwosisia \q2 ibodi matausina bibokulaisi, \q2 paila uula Guyau matauna tomitukwaibwaila deli giyoubwaila. \q1 \v 9 Matauna iuvakadi matausina ninasi watanawa okedala duwosisia, \q2 deli ivituloki nanola baisa matausina. \q1 \v 10 Metoya ola kimadagi deli la yebwaili, \q2 matauna iuvakadi komwaidosi availa availa iuvagaisi makawala la kabutu\f n \ft Yaubada eikabutu deli mina Isireli wa koya Sinai, e tomota eikatotilasi bivagaisi makawala kabutu makwaina tuta gala biwokuva; kugisi Sun 24.3-8.\f* \q2 deli ikabikuwolaisi la karaiwaga. \b \q1 \v 11 Mwa Guyau! Kuvagi makawala m biga katotila e kuligaiwa ulo mitugaga. \q2 paila saina wala bidugaga makwaisina. \q1 \v 12 Availa availa matausina ikabikuwolaisi Guyau \q2 bitakutusi metoya baisa matauna avai keda wala ibodi bibokulaisi. \q1 \v 13 E matausina tuta komwaidona biyubwailasi, \q2 e deli litusia bisigagasi mapilana valu.\f o \ft Mapilana viluwela Kenani Yaubada eikatotila bisaiki la tomota bivigaki si pwaipwaia.\f* \q1 \v 14 Guyau ikalubaili matausina availa availa ikabikuwolaisi matauna, \q2 e ikatukikiti la kabutu baisa matausina. \b \q1 \v 15 Yeigu akowana baisa Guyau paila la pilasi tuta komwaidona, \q2 e ikolaigu metoya okabosilagi. \q1 \v 16 Mwa Guyau! Kutovilakaigu deli kunokapisaigu, \q2 paila uula wala yeigu asigumalawa e deli ulo mama. \q1 \v 17 Kukwatigam lopogu metoya ogu nokubukubu, \q2 deli kukwatumovaigu metoya agu mwau komwaidona. \q1 \v 18 Kuninamsi kala kaikai nanogu deli agu mmayuyu, \q2 e bukuligaiwa ulo mitugaga komwaidona. \b \q1 \v 19 Kugisi kasi bawa agu tilaula, \q2 e kuvitusi ammakawala kala vakaila matausina \q2 eivigakaigusi tokukolosi yeigu. \q1 \v 20 Ka, lamakaiam paila bakwala, \q2 mapaila kukolaigu deli kukwatumovaigu, \q2 e kuyamataigu taga bamama. \q1 \v 21 Ibodi ulo bubunela bwaina deli ulo kamokwita bikolaigu, \q2 paila uula wala adubumaim. \b \q1 \v 22 Mwa! Yaubada, kukwatumovi m tomota mina Isireli \q2 metoya okasi mwau komwaidona! \c 26 \s1 Tomitukwaibwaila la nigada \q1 \v 1 Mwa Guyau! Kukwamitulaigu tobwaila yeigu, \q2 paila auvagi avaka duwosisia wala, \q2 deli adubumaim mokwitatoula. \q1 \v 2 Guyau, kumitakavataigu deli kuwakolaigu. \q2 Ibodi yoku bukuyakali makwaisina vavagi avaka avaka magigu deli avaka avaka laninamsi. \q1 \v 3 M mitakwai baisa ivakadaigu. \q2 M kimadagi tuta komwaidona ikugwaiyaigu. \b \q1 \v 4 Yeigu gala avakatu tomota matausina gala isim dimlesi. \q2 Yeigu aleili matausina tokwatudewa gaga. \q1 \v 5 Yeigu saina kwekukologu si vakatu tomitugaga, \q2 e aleili matausina goli. \b \q1 \v 6 Guyau, ka, awini yamagu paila bikamituli mwada yeigu tobwaila wala, \q2 deli atitavina om kwabolula e atitapwaroru. \q1 \v 7 Avitau pilatala wosila nokagutoki \q2 e deli alivali komwaidona avaka avaka lokuvagi saina kabokatubau. \b \q1 \v 8 Mwa Guyau! Ayebwaili bwala makwaina lokusisiki,\f p \ft Bwala Kwebumaboma mapilana Yerusalem.\f* \q2 baisa goli bolela kam kwatububula.\f q \ft Bwala Kwebumaboma kala katububula komwaidona baisa kabutuvitusila Yaubada kala katububula.\f* \q1 \v 9 Taga bukukwatumataigu tutala kukwatumati tomitugaga. \q2 Kukolaigu metoya okasi mipuki tokatumata - \q1 \v 10 tomota matausina eiuvagaisi vavagi gaga tuta komwaidona, \q2 e deli itulotulasi paila bikauwaisi avaka katupatula udosi. \b \q1 \v 11 Mitaga yeigu, ka, avagi avaka duwosisia wala. \q2 Kunokapisaigu deli kukwatumovaigu! \b \q1 \v 12 Yeigu bogwa lakwala metoya komwaidona kabosilagi. \q2 E osi sigugula\f r \ft Mina Isireli tuta tuta bisigugulasi wa Bwala Kwebumaboma bitapwarorusi baisa Yaubada; kugisi Sam 22.22.\f* la tomota ayakawoli Guyau. \c 27 \s1 Nigadela yakaula \q1 \v 1 Guyau matauna ulo kaitapa\f s \ft Baisa kabutuvitusila momova deli peula; kugisi Sam 18.26 kala katumiki.\f* deli agu tokwatumova. \q2 Yeigu gala wala bakukoli availa. \q1 Guyau bikolaigu e gala basilagi, \q2 mapaila gala wala avai tuta bakokola. \b \q1 \v 2 Kidamwa tomitugaga iyosaigusi mwada bikatumataigusi, \q2 isilibeibeusi e ikapusisi. \q1 \v 3 Kaina goli tokwabilia budumwaidona bitoulaigusi, \q2 e gala wala bakokola. \q1 Kainaga tilaula biyosaigusi, \q2 mitaga badubumi wala Yaubada. \b \q1 \v 4 Bogwa lanigada baisa Guyau mwada kwaitala wala vavagi bisakaigu, \q2 e kwaitinidesi wala vavagi magigu. \q1 Magigu basisu Guyau ola bwala\f t \ft Bwala Kwebumaboma mapilana Yerusalem; kugisi Sam 23.6.\f* ogu tuta komwaidona, \q2 e baisa batulaula paila la bobwailila \q2 deli banigadi bivakadaigu. \q1 \v 5 Paila matauna bikatupwanaigu kidamwa avai tuta baboda mwau. \q2 Bikolaigu ola Bwala Kwebumaboma, \q2 e bisailigu bakwala odabala dukutotu kwaiveka. \q1 \v 6 E mapaila yeigu batomgwaga odubasi agu tilaula eitoulaigusi. \q2 Bagova deli mwasawa e bagabu lula ola Bwala Kwebumaboma. \q2 Bausiwosi e bayakawoli Guyau. \b \q1 \v 7 Mwa, Guyau! Bukulagaigu tutala adidouwaim. \q2 Bukunokapisaigu e bukumapu ulo dou. \q1 \v 8 Tuta matutona lokukwaibiga, “Kumaisi bukutapwarorusi baisa yeigu,” \q1 e yeigu lavitakaula, kawagu, “Guyau, bogwa bawa. \q2 \v 9 Taga bukukwatupwanaim metoya baisa yeigu!” \b \q1 Taga kugibuluwaigu, \q2 e gala bukuyabaigu, yeigu m towotetila. \q1 Yoku bogwa lokupilasaigu. \q2 Mwa! Yaubada agu tokwatumova, \q2 taga kusilavaigu e taga kuligaimwaigu. \q1 \v 10 Kaina tamagu inagu biligaimwaigusi \q2 mitaga yoku Guyau bukuvaulaigu goli. \b \q1 \v 11 E Guyau, bukuvitulokaigu avaka nanom mwada bavagi, \q2 e kuvakadaigu ambaisa gala baboda silagi, \q2 paila uula bidubadu agu tilaula isisuaisi. \q1 \v 12 Taga bukuligaiwaigu baisa agu tilaula \q2 paila iwaigusi osi sasopa deli si vitukokola. \b \q1 \v 13 Anikoli kidamwa igau wala basisu tomomova \q2 e bagisi Guyau la bobwailila. \q1 \v 14 Kudubumaisi Guyau. \q2 Kupapeulasi wala, taga kusaimwaisi pikwaku. \q1 E kudubumaisi Guyau. \c 28 \s1 Nigada paila pilasi \q1 \v 1 Mwa Guyau! Yoku agu tokwala. Adou baisa yoku. \q2 Kunakaigali ulo dou! \q1 Kidamwa gala bukuvitakaulokaigu, \q2 yeigu bogwa bala oluwalaisi matausina \q2 availa availa ilokaiasi wa Tuma.\f u \ft Baisa si valu tomata; kugisi tuvaila 6.5 kala katumiki.\f* \q1 \v 2 Kulagaigu avai tuta badouwaim paila pilasi, \q2 e avai tuta bayosali yamagu\f v \ft Biyosali yamala avai tuta binigada.\f* biwokaia om Bwala Kwebumaboma. \q1 \v 3 Taga kukwamogaigu deli matausina tomitugaga, \q2 deli matausina availa availa ivagaisi gaga - \q2 tomota matausina kasi udokaiwa wala bitainonasi, \q2 mitaga olumoulesi mina kukolosi wala availa availa. \b \q1 \v 4 Kumipuki matausina paila avaka avaka bogwa eivagaisi, \q2 paila avai mitugaga avai mitugaga eivagaisi. \q1 Kumipuki matausina paila komwaidona avaka leiuvagaisi, \q2 e kusaiki avaka bibudoki kasi mipuki. \x - \xo 28.4 \xt YG 22.12\x* \q1 \v 5 Gala itovilakaisi avaka Guyau bogwa eivagi, \q2 Kaina itovilakaisi avaka bogwa eibubuli. \q1 Mapaila baisa bimipuki matausina, \q2 deli bikatudoum wala matausina. \b \q1 \v 6 Kuyakawolaisi Guyau. \q2 Matauna bogwa eilagi ulo dou paila pilasi. \q1 \v 7 Guyau itabodaigu e ikolaigu. \q2 Yeigu adubumi matauna. \q1 Ipilasaigu deli iyomwasalaigu. \q2 E yeigu deli ulo mwasawa ausiwosi kala yakaula matauna. \b \q1 \v 8 Guyau itabodi la tomota, \q2 e ikoli deli ikatumovi matauna guyau availa bogwa einagi. \q1 \v 9 Mwa Guyau! Kukwatumovi m tomota, \q2 deli kumitukwaii matausina. \q1 Kuvigakaim yoku kasi toyamata, \q2 e deli kuyamati matausina taitu taitu. \c 29 \s1 Kaigala Guyau outuyagila \q1 \v 1 Kuyakawolaisi Guyau yokomi mina labuma.\f w \ft Kaina anelosi kainaga yaubada ituwoli ituwoli iwotitalaisi Yaubada; kugisi Yob 3.6.\f* \q2 Kuyakawolaisi la guyugwayu deli la peuligaga. \x - \xo 29.1-2 \xt Sam 96.7-9\x* \q1 \v 2 Kuyakawolaisi Guyau toguyugwayu sainela, \q2 kukululusi omatala matauna Tobumaboma avai tuta biviloubusi. \b \q1 \v 3 Ka, kaigala Guyau talilagi odabala milaveta. \q2 Yaubada toguyugwayu ibutupilapala \q2 e kaigala saina kaigaveka obolita.\f x \ft Baisa Bolita Kwaiveka — kugisi maps.\f* \q1 \v 4 Kaigala Guyau talagaisi saina peula. \q2 Kaigala Guyau butula itutuvakau nona. \b \q1 \v 5 Kaigala Guyau bikouwoli kweisila. \q2 Kaina goli kweisilela mapilana Lebanoni,\f y \ft Kweisila makaisina goli saina kaiminibwaina deli kaivakaveka, idokaisi kaimatala kai komwaidona.\f* \q2 mitaga bikouwoli wala. \q1 \v 6 Ivigaki koyala mapilana Lebanoni \q2 biyuweitaulasi makawala bulumakau nagugwadi, \q2 e ivigaki makwaina Koya Emoni\f z \ft Makwaina koya kwewonaku odabala koyala mapilana Siria.\f* \q2 bipela makawala bulumakau namwala natubovau. \b \q1 \v 7 Kaigala Guyau ivigaki kavikavila bikavila. \q1 \v 8 Kaigala ivigaki viloupakala biyega \q2 e iiyagi mapilana viloupakalela Kadesi. \q1 \v 9 Guyau kaigala iiyiku yawa, \q2 e ikatudebali yekwesisi makaisina kai. \q2 E komwaidosiga ola Bwala Kwebumaboma \q2 idoudousi kawasi, “Yaubada Toguyugwayu.” \b \q1 \v 10 Guyau ikaraiwogi komwaidona tilibwabwau. \q2 Matauna Guyau la karaiwaga gala wala biwokuva. \q1 \v 11 Guyau ikatupewoli la tomota, \q2 e ikatiligavi luposi matausina. \c 30 \s1 Nigadela nokagutoki \q1 \v 1 Ayakawolaim Guyau paila lokukolaigu \q2 e kusilibodi agu tilaula \q2 mwada gala biyosokanaigusi. \q1 \v 2 Mwa! Guyau ulo Yaubada, \q2 ladou baisa yoku mwada bukupilasaigu, \q2 e yoku bogwa lokukwatumovaigu. \q1 \v 3 Yeigu bogwa layayaya bala okedala Tuma,\f a \ft Mapilana si valu tomata; kugisi Sam 6.5.\f* \q2 mitaga yoku bogwa lokukwaliduboli agu laka. \q2 E bogwa kukwaimilivau ulo momova. \b \q1 \v 4 Yokomi la tomota tokimadagi \q2 kuwosisi yakaula baisa Guyau. \q1 Kululuwaisi avaka matauna Tobumaboma bogwa leivagi \q2 e kunokagutokisi baisa matauna! \q1 \v 5 Matauna la gibuluwa gala wala imomwa biwokuva, \q2 e la bobwailila isisu tubwa komwaidona. \q1 Kaina mitalogi ibodi bibubusisi wa bogi, \q2 mitaga eiyam kaukwau mwasawa biviloubusi. \b \q1 \v 6 Yeigu bogwa lalumkoli eiluva wala wowogu, \q2 e kawagu, “Gala wala availa bikalisauwaigu.” \q1 \v 7 Mwa Guyau! Yoku lokumitukwaibwailigu. \q2 Lokukolaigu makawala kwaitala bolela kabilia wa koya bikoli tomota. \q1 Mitaga oluvi yoku kukwatupwanaim metoya baisa yeigu, \q2 e yeigu bogwa lakokola. \b \q1 \v 8 Mwa Guyau! Yeigu ladou baisa yoku \q2 e akayubabai paila bukupilasaigu, \q1 \v 9 e kawagu, “Avai vavagi bwaina bukubani metoya ogu kwaliga? \q2 Avaka tuvaila bukubani kidamwa yeigu bala wa laka? \q1 Ki, igagabila tokwaliga biyakawolaimsi?\f b \ft Mapilana Tuma gala availa biyakawoli Yaubada; kugisi Sam 6.5 kala katumiki.\f* \q2 Kaina igagabila bikamitulaisi m bobwailila kwekanuvagasi ke? \q1 \v 10 Mwa Guyau! Kunakaigalaigu e bukunokapisaigu. \q2 Mwa Guyau! Kupilasaigu!” \b \q1 \v 11 Yoku lokuvigaki ulo ninamwau biwokuva, \q2 e akakaiwosi deli ulo mwasawa. \q2 Yoku bogwa lokuvisimolaigu, \q2 e kuvakasauwaiguga mwasawa. \q1 \v 12 Mapaila galaga bakapatu. \q2 Bausiwosi wala kam yakaula. \q1 Mwa Guyau! Yoku wala ulo Yaubada, \q2 e tuta komwaidona banokagutoki baisa yoku. \c 31 \s1 Nigadela dubumi baisa Yaubada \q1 \v 1 Mwa Guyau! Lamakaiam paila bukukolaigu. \q2 Gala avai tuta bukutagwala bikalisauwaigusi. \q1 Yoku Yaubada saina tomitukwaibwaila. \q2 Anigadaim kukwatumovaigu! \q1 \v 2 Kulagaigu, e kukwatumovaigu tuta baisa! \q1 Bukuvigakaim agu tokwala e bukukolaigu, \q2 deli bukuvigakaim agu taboda yoku \q2 e bukukwatumovaigu. \b \q1 \v 3 Yoku agu tokwala deli agu taboda. \q2 Kuvakadaigu deli kukugwaiyaigu \q2 makawala m biga katotila. \q1 \v 4 Kuyamataigu metoya wa sikula makaina \q2 eileiyasi paila yeigu, \q2 e kukolaigu metoya okabosilagi. \q1 \v 5 Atugwalaigu baisa yoku kidamwa bukuyamataigu.\f c \ft Yesu eilivala mabigana metoya wa korose; kugisi Lk 23.46.\f* \q1 Yoku Guyau bukukwatumovaigu. \q2 Yoku Yaubada saina tokimadagi. \x - \xo 31.5 \xt Lk 23.46\x* \b \q1 \v 6 Yoku kukoulovi availa availa matausina \q2 itapwarorusi baisa minasina yaubada sasopa. \q2 Mitaga yeigu adubumaim wala. \q1 \v 7 Yeigu goli bamwasawa deli bakaimwana \q2 paila uula m mitakwai. \q1 Yoku kugisi kagu mmayuyu \q2 e kunikoli agu mwau. \q1 \v 8 Yoku gala kutagwala agu tilaula bikatupipaigusi. \q2 E yoku bogwa kutanekwaigu \q2 e bala wala ambaisa magigu. \b \q1 \v 9 Mwa Guyau! Kunokapisaigu, \q2 paila uula yeigu bogwa laboda mwau. \q1 Matagu bogwa eisomata saina auvalam, \q2 e yeigu mokwitatoula wala bogwa eimitaki wowogu \q1 \v 10 Yeigu bogwa leisomitakaigu wala ninamwau, \q2 e valam wala iutupwi ulo momova. \q1 Bogwa wala lamama metoya komwaidona agu mwau, \q2 e ivigaki goli tutuwanegu isisilasi wala iwokuva. \b \q1 \v 11 Komwaidosi wala agu tilaula ikaluwouwaigusi, \q2 e isiligaga goli segwaia ikaluwouwaigusi makawala. \q1 Matausina availa availa inikolaigusi \q2 bogwa wala eikukolaigusi. \q2 Avai tuta bigisaigusi wa keda bisakaulasi wala. \q1 \v 12 Komwaidosi wala bogwa eilumwelavaigusi, \q2 makawala idokaigusi bogwa lakaliga. \q2 Yeigu makawala kwaitala vavagi bogwa talavi. \q1 \v 13 Alilagi bidubadu tilaula ikikasilamsi. \q1 Ikikeiwalaigusi paila bikatumataigusi, \q2 e kokola itavinaigu itapataigu. \b \q1 \v 14 Mwa Guyau! Yoku wala adubumaim. \q2 Yoku wala ulo Yaubada. \q1 \v 15 Yeigu tuta komwaidona kuiyamataigu. \q2 Kukolaigu metoya agu tilaula, \q2 e metoya baisa matausina ilamidadaigusi. \q1 \v 16 Kugisaigu yeigu m towotetila deli m ninabwaila, \q2 e kukwatumovaigu metoya om mitakwai. \q1 \v 17 Mwa Guyau! Adou baisa yoku. \q2 Gala bukutagwala yeigu bammosila. \q1 Kuvigaki tomitugaga bimmosilasi, \q2 e bivasilamsi bilosi Tuma.\f d \ft Kugisi Sam 6.5.\f* \q1 \v 18 Kukwatupatu udosi matausina tosisasopa. \q2 Komwaidosi matausina ninasi walakaiwa \q2 deli matausina ikaiveka ninasi, \q2 matausina ikikaluwouwaisi tomitukwaibwaila. \b \q1 \v 19 Isa bwainigaga makwaisina vavagi bwaina \q2 yoku kukwatubiasi paila matausina \q2 availa availa ititemmalaimsi. \q2 Komwaidosi wala inikolaimsi yoku saina bwaina, \q2 e inikolaisi ammakawala lokukoli matausina \q2 availa availa idubumaimsi. \q1 \v 20 Kukwatupwani matausina ikwalasi baisa yoku, \q2 e gala bisilagisi metoya tomota matausina ikikeiwalaisi. \q1 Kukwatupwani matausina okabokwala bwaina \q2 mwada kasi tilaula gala bikavilakaisi matausina. \b \q1 \v 21 Kala yakaula Guyau! \q1 Avai tuta tilaula eivaulaigusi e iwaigusi, \q2 Guyau saina bwainigaga eimitukwaiyaigu. \q1 \v 22 Yeigu agu kokola adoki wala \q2 bogwa eibokavilaigu metoya omatala. \q1 Mitaga avai tuta ladou baisa matauna paila pilasi, \q2 matauna ilagi ulo dou. \b \q1 \v 23 Komwaidomi yokomi la tomota tokimadagi, \q2 kuyebwailisi Guyau. \q1 Guyau matauna ikoli tokimadagi matausina, \q2 mitaga imipuki matausina ninasi walakaiwa, \q2 makawala avaka bibudoki kasi mipuki. \q1 \v 24 Komwaidomi yokomi availa availa kupikwakusi baisa Guyau, \q2 bukutotusi peula, e bukutuvaluwasi. \c 32 \s1 Mitugaga kala kamatula e kala ligaiwa \q1 \v 1 Bitamwasawa kidamwa Yaubada biligaiwa da mitugaga, \q2 deli biligaiwa da sula bidubadu. \x - \xo 32.1-2 \xt Rm 4.7-8\x* \q1 \v 2 Bitamwasawa kidamwa Guyau gala bikamituli da sula, \q2 e gala goli takiumsi avai sopa. \b \q1 \v 3 Avai tuta gala akamituli ulo mitugaga, \q2 e asomata wala valam yam komwaidona. \q1 \v 4 E Guyau, yam deli bogi kumipukwaigu.\f e \ft Kaina eiboda lelia mwau e idoki Yaubada immipuki matauna makawala.\f* \q2 Ulo peula komwaidona eitamwau, \q2 makawala kalasia ivakai dumia pwaipwayela. \b \q1 \v 5 Oluvi akamituli ulo mitugaga baisa yoku, \q2 gala wala akatupwani makwaisina ulo sula. \q1 Anagi bakamituli baisa yoku, \q2 e yoku lokuligaiwa komwaidona ulo mitugaga. \x - \xo 32.5 \xt 2 Sml 12.13\x* \b \q1 \v 6 E ibodi m tomota mina katalova komwaidosi \q2 binigadasi makawala baisa yoku osi tuta mwau, \q2 e avai tuta bidubadu vavagi mwau biviloubusi, \q2 vavagi makwaisina gala wala bimakaia matausina. \q1 \v 7 Yoku ulo kabosipepuni. \q2 Bogwa bukukolaigu e gala baboda avai vavagi mwau. \q1 E awosi saina peula paila m kwatumova, \q2 paila yoku kuyamataigu wala. \b \q1 \v 8 E Guyau ikaibiga kawala, “Bogwa bavitulokaim \q2 e bakamitububuli avai keda ibodaim bukuloula. \q2 E yeigu bakatululutaim. \q1 \v 9 Gala ibodi bukuvigakaimi makawala wosa kaina miuli, \q2 paila minasina gala isim ninasi. \q2 Minasina ibodi kabokuliga bisisu oudosi \q2 e tokuliga bikaraiwogi minasina si liloula.” \b \q1 \v 10 Tomitugaga ibodi bilumkolaisi mmayuyu sainela. \q2 Mitaga matausina availa availa idubumaisi Guyau \q2 bogwa bikwalasi ola mitakwai. \q1 \v 11 Yokomi tomitukwaibwaila \q2 bukumwasawasi e bukukwaimwanasi \q2 paila uula vavagi makwaisina \q2 avaka Guyau bogwa eivagi. \q1 E yokomi availa availa kukwabikuwolaisi matauna bukugovasi deli mwasawa. \c 33 \s1 Wosila yakaula \q1 \v 1 Yokomi tomitukwaibwaila, bukugovasi deli mwasawa, \q2 paila uula vavagi makwaisina avaka Guyau bogwa eivagi. \q2 Kuyakawolaisi matauna, komwaidomi availa availa kukwabikuwolaisi matauna. \q1 \v 2 Bukunokagutokisi baisa Guyau deli mi gita, \q2 e oyumami gita kaivakaveka bukuusiwosisi baisa matauna. \q1 \v 3 Kuwosisi wosi pilavau baisa matauna. \q2 Kuwawaisi mi gita deli mi katugweimila, \q2 e bukugovasi deli mwasawa. \fig Mina Isireli si gita|src="BK 00176" size="col" copy="(33.2)" ref="33.2" \fig* \b \q1 \v 4 Yaubada la biga komwaidona biga mokwita \q2 e gagabila bitadubumi komwaidona avaka avaka iuvagi. \q1 \v 5 Guyau iyebwaili mitukwaibwaila deli karaiwaga duwosisia, \q2 e la mitakwai ivakasau valu watanawa. \b \q1 \v 6 Guyau ibubuli\f f \ft Kugisi liliula bububula valu, Vit 1.1-19.\f* valu walakaiwa metoya ola karaiwaga. \q2 Ibubuli kalasia, tubukona e utuyam metoya ola biga. \q1 \v 7 Ikouguguli bolita ivigaki gulotala, \q2 e tilibwabwau ikatubodi okabala.\f g \ft Obonasi mina Iberu iginisi “ikatubodi wa bwaima”. Ililivala paila bwaima kwaiyu, kwaitala walakaiwa wa labuma kwaiyuwelaga watanawa osikowala pwaipwaia (kugisi Vit 1.6-7); idokaisi makwaina walakaiwa uulela kuna komwaidona, e makwaina watanawa uulela waya deli sopi iluyelu komwaidona (kugisi kaikobu ivigaki kala katumiki Vit 7.11).\f* \b \q1 \v 8 E yokomi mina watanawa, kukukolaisi Guyau. \q2 Kutemmalaisi matauna, komwaidomi tomota odabala pwaipwaia. \q1 \v 9 Avai tuta ilivala valu watanawa ikaloubusi, \q2 e vavagi komwaidona eikaloubusisi metoya ola karaiwaga. \b \q1 \v 10 Guyau isilibodi ninasi boda ituwoli ituwoli. \q2 Mwada bivagaisi avaka einagaisi, mitaga Guyau gala wala itagwala. \q1 \v 11 Mitaga avaka avaka nanola matauna baisa bikanigaga wala. \q2 Avaka avaka inagi bikaloubusi, gala wala biwokuva. \q1 \v 12 Avai boda inagaisi mwada Guyau si Yaubada, bogwa bimwasawasi. \q2 E avai tomota Guyau einagi mwada la tomota tatoula, matausina goli bimwasawasi. \b \q1 \v 13 Guyau wa labuma ikululuki \q2 igisi mina watanawa komwaidosi. \q1 \v 14 Metoya ola kabokwaraiwaga ikululuki \q2 komwaidosi tosisula valu watanawa. \q1 \v 15 Ibubuli si nanamsa avaka avaka ininamsaisi, \q2 e inikoli wala komwaidona avaka avaka iuvagaisi. \b \q1 \v 16 Taitala guyau gala bikugwa mwada uula la tokwabilia saina topapeula. \q2 E taitala tokabilia gala wala bitomgwaga mwada uula la peuluvagasi. \q1 \v 17 Minasina wosala kabilia gala dimlesi paila tomgwaga. \q2 Wosa minasina saina napapeula mitaga gala wala ibodi bikoli tomota. \b \q1 \v 18 Guyau iiyamati matausina availa availa ikabikuwolaisi matauna, \q2 availa availa idubumaisi la mitakwai. \q1 \v 19 Ikoli matausina metoya okaliga, \q2 e ikamovi matausina metoya otutala molusaula. \b \q1 \v 20 Yakidasi tapikwakwaisi Guyau. \q2 Matauna kada Tokwalasi deli kada Topilasisi. \q1 \v 21 Tamwasawasi paila uula matauna. \q2 Paila tadubumaisi matauna Tobumaboma. \b \q1 \v 22 Mwa Guyau! Ibodi bukumitukwaiyaimasi, \q2 paila bogwa kapikwakwaimsi goli. \c 34 \s1 Kala yakaula Yaubada la bobwailila \q1 \v 1 Tuta komwaidona banokagutoki baisa Guyau, \q2 e gala avai tuta basim yakaula baisa matauna. \q1 \v 2 Bayakawoli matauna paila vavagi makwaisina avaka bogwa eivagi. \q2 Availa availa eibodasi lamadada ibodi bilagaisi ulo biga e bimwasawasi. \q1 \v 3 Yeigu deli yokomi bitakamitulaisi matauna Guyau Tovakaigaga. \q2 Ibodaidasi gulitinidesi bitayakawolaisi matauna. \b \q1 \v 4 Lanigada baisa Guyau e imapu ulo nigada \q2 e itanekwaigu metoya ogu kokola komwaidona. \q1 \v 5 Matausina availa availa eibodasi lamadada ikowanasi baisa matauna e imwasawasi, \q2 e matausina gala avai tuta avaka biyomwau ninasi. \q1 \v 6 Matausina tomamama idoudousi baisa matauna e imapu si dou, \q2 e ikoli matausina metoya okasi mwau komwaidona. \q1 \v 7 Paila la anelosi\f h \ft Yaubada eikatotila biwitali anelosi paila biyamati la tomota; kugisi Sun 23.20.\f* iiyamati matausina availa availa ikabikuwolaisi Guyau, \q2 e ikoli matausina metoya okabosilagi. \b \q1 \v 8 Kunevi titoulem e bukubani Guyau la bobwailila kala bwaina. \q2 Matausina ivigakaisi Guyau kasi tokwala imwasawasi goli. \x - \xo 34.8 \xt 1 Pt 2.3\x* \q1 \v 9 E komwaidomi la tomota kukwabikuwolaisi matauna. \q2 Paila availa availa ikabikuwolaisi matauna bogwa eiyosisi komwaidona avaka bibodi matausina. \q1 \v 10 Kaina goli minasina laiyoni mimilisi tuta bikamolusi kidamwa gala bibanaisi kʹasi. \q2 Mitaga matausina availa availa ikabikuwolaisi Guyau, \q2 tuta komwaidona biyosisi avaka ibudoki matausina. \b \q1 \v 11 E gugwadi kumaisi kulagaigusi \q2 e bavitulokaimi ammakawala bukutemmalaisi Guyau. \q1 \v 12 Ki, magimi bukumwasawasi baisa ovalu watanawa? \q2 Kaina magimi mi momova bikaduwonaku e deli ninami kala mwamwasila, kadai? \x - \xo 34.12-16 \xt 1 Pt 3.10-12\x* \q1 \v 13 Kidamwa makawala, e ibodaimi bukupakaisi bigigaga \q2 deli gala wala bukuubuwabusi. \q1 \v 14 Kutotubulokaisi mitugaga, e bukumitukwaibwailasi. \q2 Bukunevisi bubunela vakota\f i \ft Bogwala bivakota valu, mitaga tuvaila ibodi binevisi nona manum.\f* deli ninami komwaidona. \b \q1 \v 15 Guyau iiyamati tomitukwaibwaila, \q2 e tuta tuta ililagi si dou. \q1 \v 16 Mitaga ikoulovi tomitugaga, \q2 e avai tuta bikaligasi, saina nanakwa talumwelavi matausina. \q1 \v 17 Tomitukwaibwaila idoudousi baisa Guyau, e ililagi matausina, \q2 e ikoli matausina metoya okasi mwau komwaidona. \q1 \v 18 Guyau isividuli matausina availa availa imama ninasi, \q2 e ikoli matausina availa availa eiwokuva si pikwaku komwaidona. \b \q1 \v 19 Tomitukwaibwaila ibudoboda lamadada bidubadu, \q2 mitaga Guyau bikoli matauna metoya makwaisina komwaidona. \q1 \v 20 Guyau ikoli matauna tomwaidona goli, \q2 e gala kaitala totuwala bitawoula. \x - \xo 34.20 \xt Yn 19.36\x* \q1 \v 21 Vavagi gaga bikatumati tomitugaga, \q2 e matausina availa availa ivigakaisi tomitukwaibwaila mwada mina kukolosi \q2 bibodasi kasi mipuki. \b \q1 \v 22 Guyau bikoli la tomota, \q2 e availa availa bilokaiasi matauna paila bikwalasi, matausina gala wala bibodaisi kasi kamwaga. \c 35 \s1 Nigada paila pilasi \q1 \v 1 Mwa Guyau! Kukoulovi matausina availa availa mwada bikoulovaigusi. \q2 Kukwabilia baisa matausina availa availa mwada bikabiliasi baisa yeigu. \q1 \v 2 Kukwau m vayoula\f j \ft Vayoula baisa bigalavisaiki Yaubada tokwabilia bikoli la tomota.\f* deli tabodala wowom \q2 e kuma bukukolaigu. \q1 \v 3 Kukwapupai m kwaiyala deli m kema \q2 e kuvabodi matausina leivakulaigusi. \q1 Kulukwaiguga paila bukukolaigu. \b \q1 \v 4 Ibodi matausina availa availa ivigikonaisi mwada bikatumataigusi \q2 bimamasi deli kasi mmosila. \q1 E ibodi matausina availa availa eikikeiwalaigusi \q2 bitovilasi bikaimilavausi deli si takainowa. \q1 \v 5 Ibodi matausina bisakaulasi makawala wawa tutala yagila iiyuvisau\f k \ft Kugisi Sam 1.4 kala katumiki.\f* \q2 avai tuta la anelosi\f l \ft Kugisi Sam 34.7 deli kala katumiki.\f* Guyau bivakuli matausina. \q1 \v 6 E ibodi si keda bidudubila deli bidumokikina \q2 avai tuta la anelosi Guyau bimtuli matausina. \b \q1 \v 7 Matausina eileiyamakavaisi agu sikula, \q2 e ikelaisi mesi paila mwada biyosaigusi. \q1 \v 8 Mitaga matausina gala wala inikolaisi e kabosilagi saina nanakwa bilitaki matausina. \q2 Biwaisi wala okasi sikula titoulesi \q2 e bikapusisi bilosi osi kabosilagi! \b \q1 \v 9 E mapaila bamwasawa paila uula Guyau. \q2 Bimwamwasila nanogu paila uula ikolaigu. \q1 \v 10 Deli nanogu komwaidona balivala baisa Guyau kawagu, \q2 “Gala taitala makawala yoku, \q2 paila yoku kukoli tomamama metoya oyumasi topapeula, \q2 deli tonamakava metoya oyumasi tolamadada.” \b \q1 \v 11 Tomitugaga ikamitulaigusi oyakala \q2 e itabinakaigusi paila sula makwaisina gala anikoli. \q1 \v 12 Yeigu avagi vavagi bwaina e matausina imapwaisi vavagi gaga. \q2 E ulo pikwaku bogwa goli itamwau. \q1 \v 13 Mitaga avai tuta matausina eikatoulasi, \q2 yeigu lasikam agu koula deli laposuma. \q1 E lakululu lanigada \q2 \v 14 makawala goli bavigaki banigada paila lubaigu kaina bodagu. \q2 E auveisali makawala taitala biuveisali paila inala. \b \q1 \v 15 Mitaga avai tuta yeigu laboda mwau, komwaidosi matausina imwasawasi \q2 e isigugulasi paila biyosokanaigusi. \q1 Tomitawasi iwawaigusi \q2 e isetuwolaisi wala igimsisaigusi. \q1 \v 16 Matausina ikapwinipwinaisi mitasi baisa yeigu deli kasi leiya, \q2 makawala tomota biyosokanaisi togoria. \b \q1 \v 17 Mwa Guyau! Ammakawalaga kala woloula bukugigisakaigu wala? \q2 Kukolaigu metoya osi lewa, \q2 e kukoli ulo momova metoya baisa minasina laiyoni. \q1 \v 18 E banokagutoki baisa yoku osi sigugula\f m \ft Kugisi Sam 26.12.\f* m tomota. \q2 Bayakawolaim omitasi matausina komwaidona. \b \q1 \v 19 Gala bukutagwala agu tilaula matausina tosisasopa \q2 biyosokanaigusi paila ulo mama. \q1 Gala wala bukutagwala matausina bigigilaigusi deli si mwasawa paila ulo valam. \q2 Paila matausina eivigimakavaisi wala eivigakaigusi tokukolosi. \x - \xo 35.19 \xt Sam 69.5; Yn 15.25\x* \b \q1 \v 20 Matausina gala wala sitana iudakatuwotilasi. \q2 Mitaga ibigautusi wala paila matausina tommanum. \q1 \v 21 Matausina itabinakaigusi deli si wakula, \q2 kawasi, “Bogwa kagisaisi avaka lokuvagi!”\f n \ft Totabinona isisasopasi wala mwada bogwa eisula.\f* \q1 \v 22 Mwa Guyau! Yoku bogwa kugisi komwaidona baisa, \q2 mapaila baisa ulo Guyau galaga bukukwapatu \q2 e gala bukusikaduwonaku metoya baisa yeigu. \q1 \v 23 Mwa Guyau! Kuvigimamalu kutokaia kukwabwailigu. \q2 Ulo Yaubada, kutokaia e kupiaigu. \q1 \v 24 Mwa Guyau! Yoku tomitukwaibwaila, mapaila kukwamitulaigu yeigu tobwaila wala. \q2 Taga bukutagwala agu tilaula biyosokanaigusi. \q1 \v 25 Taga bukutagwala bininamsaisi titoulesi kawasi, \q2 “E, bogwa! Bogwa takatupupalaisi matauna! \q2 Baisa bogwa wala makawala avaka ninadaisi!” \b \q1 \v 26 Ibodi availa availa matausina iyosokanaigusi paila agu mmayuyu \q2 bimamasi deli biwouwouya ninasi. \q1 Matausina ikayupalaisi titoulesi idokaisi mwada si bubunela ikalisauwaigusi, \q2 ibodi goli biuliki kasi mmosila. \b \q1 \v 27 Availa availa matausina magisi bilagaisi matauna toyakala bikabwailigu, \q2 ibodi bigovasi deli si mwasawa e bilivalasi kawasi, \q1 “Guyau saina tovakaigaga! \q2 Matauna imwamwasila nanola paila la touwata bogwa eipeula.” \q1 \v 28 E oluvi bakamituli paila m mitukwaibwaila, \q2 e bayakawolaim wa yam makwaina wala kwemwaidona. \c 36 \s1 Tomota si mitugaga \q1 \v 1 Tomitugaga inanamsa paila mitugaga onanola titoulela. \q2 Ikoulovi Yaubada deli gala ikamiabi matauna. \x - \xo 36.1 \xt Rm 3.18\x* \q1 \v 2 Uula wala idoki titoulela wala saina tovakaigaga, \q2 idoki mwada Yaubada gala wala bibani la mitugaga deli gala bikamogi. \q1 \v 3 La bigatona bigigaga wala deli sopawokuva wala. \q2 Gala tuvaila bivagi avaka deli la kabitam, deli gala bivagi vavagi bwaina. \q1 \v 4 Ininamsi vavagi gaga avai tuta eikanukwenu okabala. \q2 Gala kwaitala vavagi bivagi bwaina, \q2 deli gala avai tuta bikoulovi avai vavagi gaga. \s1 Yaubada la bobwailila \q1 \v 5 Mwa Guyau! M mitakwai ila isakaila labuma, \q2 e m kimadagi kala bwaina ila ikalivi gawata. \q1 \v 6 M mitukwaibwaila kala bwabwada makawala koya. \q2 M kwaraiwaga duwosisia makawala tilibwabwau obolita. \q1 E tomota deli mauna kuiyamati goli. \b \q1 \v 7 Mwa! Yaubada, isa bwainigaga m mitakwai. \q2 Kabanaisi ma kabokwalasi okaikonigulela pinupanem.\f o \ft Kugisi Sam 17.8 deli kala katumiki.\f* \q1 \v 8 Bakapakasi kaula saina bidugaga lokusakaimasi. \q2 Yoku kuvimomwaimasi metoya osakalela m bobwailila. \q1 \v 9 Yoku uulela momova komwaidona, \q2 e kileta wala m kwaitapa yakamaisi kagisaisi lumalama. \b \q1 \v 10 Ibodi bukuyebwaili matausina availa availa einikolaimsi, \q2 e deli bukumitukwaii matausina tomitukwaibwaila. \q1 \v 11 Taga bukutagwala tokamnomwana biwaigusi, \q2 e kaina tomitugaga bibokavilaigusi. \b \q1 \v 12 E kugisi tomitugaga ambaisa leikapusisi. \q2 E baisa goli bikanuvagasisi gala gagabila bitokaiasi tuvaila. \c 37 \s1 Avaka bibodasi tomitugaga deli tomitukwaibwaila \q1 \v 1 Gala bukuninayuwa tutala kuninamsi tomitugaga. \q2 Gala wala bukupogi matausina availa availa ivagaisi vavagi gaga. \q1 \v 2 Makateki bitamwausi makawala mnumonu kalasia eikalimati, \q2 kaina bikaligasi makawala kai yekwesila eimwailela. \b \q1 \v 3 Kudubumi Guyau, e deli kumitukwaibwaila. \q2 Bukusisu om valu\f p \ft Mapilana Isireli; kugisi tuvaila mailela 9, 11, 22, 29, 34.\f* e gala wala bukusilagi. \q1 \v 4 Bukubani uulotoula m mwasawa baisa Guyau, \q2 e matauna bisakaim avaka nanom. \b \q1 \v 5 Bukutugwalaim baisa Guyau. \q2 Kudubumi wala matauna, e matauna bipilasaim. \q1 \v 6 Matauna bivigaki m mitukwaibwaila makawala kalasia iyuwoula, \q2 deli kam kwaraiwaga kala duwosisia bititapi makawala kalasia tutala bitouwota. \b \q1 \v 7 Bukupeuloki e kutulotula bukugisi avaka Guyau bivagi, \q2 e gala goli bukunokubukubu paila matausina isim si guguwa bidubadu, \q2 kaina paila matausina availa availa bogwa ipeulasi osi mitugaga. \b \q1 \v 8 Gala bukutagwala kidamwa ninayuwa kaina gibuluwa mwada bikau nanom. \q2 Vavagi mwau wala biviloubusi metoya makwaisina. \q1 \v 9 Matausina availa availa idubumaisi Guyau, matausina goli bisigagasi mapilana valu. \q2 Mitaga makateki tomota bibokavilaisi tomitugaga. \b \q1 \v 10 Igau goli makateki tomitugaga bitamwausi. \q2 Kaina bukunevi mitaga gala wala bukubani matausina. \q1 \v 11 Matausina ninasi watanawa bisigagasi mapilana valu. \q2 Bogwa bibanaisi bidubadu si guguwa, e deli bivakotasi osi valu. \x - \xo 37.11 \xt Md 5.5\x* \b \q1 \v 12 Tomitugaga inainevi ammakawala biyogagi tomitukwaibwaila, \q2 e ikapwinipwini matala baisa matauna. \q1 \v 13 Mitaga Guyau iyosokani tomitugaga, \q2 paila inikoli bogwa makateki bidoumsi. \b \q1 \v 14 Tomitugaga ibiigilaisi si puluta e iikwaisi si kaiyala \q2 mwada bikatumataisi tonamakava deli togumalawa, \q2 deli bikatumtuwolaisi tomitukwaibwaila. \q1 \v 15 Mitaga kasi tilaula tomitugaga bitovilasi \q2 bikatumataisi metoya si puluta titoulesi \q2 e bikomtumtaisi makaisina kaiyala. \b \q1 \v 16 Kaina tobwaila la guguwa pikekita wala, \q2 mitaga kala bwaina saina bikalisau si guguwa tomitugaga komwaidosi. \q1 \v 17 Paila Guyau bikau si peula tomitugaga \q2 e bikoli matausina tobubwaila. \b \q1 \v 18 Guyau iuvauli matausina availa availa ikabikuwolaisi matauna, \q2 mapaila matausina bisigagasi goli mapilana valu. \q1 \v 19 Gala bibodaisi mmayuyu wa tuta mwau. \q2 Bogwa bibanaisi avaka bibodi matausina otutala molusaula. \q1 \v 20 Mitaga tomitugaga bikaligasi. \q2 Guyau kala tilaula bitamwausi makawala kai lalela, \q2 e bitamwausi makawala mseu. \b \q1 \v 21 Tomitugaga isim kala wasi e gala avai tuta biuwoli makwaina. \q2 Mitaga tomitukwaibwaila tuta komwaidona tokatalova wala. \q1 \v 22 Matausina availa availa Guyau imitukwaii \q2 bogwa bisigagasi mapilana valu. \q1 Mitaga matausina availa availa Guyau ibuloti, \q2 tomota biyabaisi wala matausina. \b \q1 \v 23 Guyau iuvakadaida bitala avai keda ibodi bitaloula, \q2 e kidamwa tayomwasali nanola, bogwa bikolaida wala. \q1 \v 24 Kidamwa takapusi, gala goli takanuvagasi, \q2 paila Guyau bitomiliwolaida. \b \q1 \v 25 Bogwa latomoya, e ulo tuta bogwa ikalisau, \q2 mitaga gala avai tuta agisi mwada Guyau eisilavi avai tobwaila, \q2 e gala goli agisi litula bininigadasi paila kaula. \q1 \v 26 Tuta komwaidona tobwaila matauna ililalasi deli itagwala availa biwasi baisa matauna, \q2 e litula goli matausina bobwailila metoya baisa Yaubada. \b \q1 \v 27 Kutovilasi bukupakaisi mitugaga e bukumitukwaibwailasi, \q2 e tubumia bogwa bisigagasi baisa osi valu. \q1 \v 28 Paila Guyau iyebwaili karaiwaga duwosisia, \q2 e gala wala bisilavi la tomota matausina mina kimadagi. \q1 Matauna goli kasi tokwala tuta gala biwokuva, \q2 mitaga tomota bibokavilaisi tomitugaga tubusia. \q1 \v 29 Tomitukwaibwaila bisigagasi mapilana valu, \q2 e bisivagasisi baisa goli. \b \q1 \v 30 Matauna tobwaila saina tobigabwaila, \q2 e tuta komwaidona matauna tokibobuta goli. \q1 \v 31 Ikabikuwoli la Karaiwaga la Yaubada onanola, \q2 e gala avai tuta bikoulovi. \b \q1 \v 32 Tomitugaga iiyausi tomitukwaibwaila, \q2 e inainevi ammakawala bikatumati. \q1 \v 33 Mitaga Guyau gala wala bitugwali matauna tomitukwaibwaila baisa kala tilaula, \q2 e otutala yakala, gala bitagwala bikamogaisi matauna. \b \q1 \v 34 Bukupikwakwaisi Guyau, e bukukwabikuwolaisi la karaiwaga makwaisina. \q2 Matauna bogwa bisakaimi mi valu, \q2 e makawala goli bivigaki kami taimamila. \q2 E igau bukugisaisi ammakawala bibokavili tomitugaga. \b \q1 \v 35 Omitibogwa yeigu anikoli taitala tomitugaga, saina giyougaga matauna. \q2 Matauna saina towonaku odubasi tomota, makawala goli kweisilela Lebanoni odabala kai komwaidona.\f q \ft Makaina kweisila makawala kaiyaula ikalisuwoli kai komwaidona.\f* \q1 \v 36 Mitaga kwaitala tuta laliloula makadana, taga bogwa eitamwau. \q2 Anainevi matauna mitaga gala wala gagabila babani. \b \q1 \v 37 Kuvitusaisi tobwaila, e kumitakavataisi tomitukwaibwaila. \q2 Paila matauna tomanum isim dalela. \q1 \v 38 Mitaga tomitugaga idoumlabasi wala, \q2 e dalesi gala isim pesisi. \b \q1 \v 39 Guyau ikatumovi tomitukwaibwaila, \q2 e ikoli matausina wa tuta mwau. \q1 \v 40 Ipilasi e ikoli matausina. \q2 Ikatumovi matausina metoya baisa tomitugaga, \q2 paila bogwa eilokaiasi matauna paila bikwalasi. \c 38 \s1 Taitala tokagidageda la nigada \q1 \v 1 Mwa Guyau! Taga kumipukwaigu\f r \ft Idoki kala lelia uulela Yaubada immipuki matauna paila la mitugaga; kugisi mailela 3 deli Sam 32.4 kala katumiki.\f* metoya om gibuluwa. \q1 \v 2 E bogwa kukwalibogwaigu om kwaiyala. \q2 Bogwa lokukwalisauwaigu lakapusi. \b \q1 \v 3 Uula wala om gibuluwa, yeigu saina iyogidigedaigu. \q2 Wowogu tomwaidogu ibulokatuuwoli wala, uula goli ulo mitugaga. \q1 \v 4 Yeigu akanopula wala osakalela ulo mitugaga. \q2 Makwaisina mitugaga ivigaki ulo koni saina mwaugaga. \b \q1 \v 5 Agu pwasa bogwa eibogina deli eipwasigiyogaya, \q2 Uula wala yeigu bogwa lanagowa.\f s \ft Matauna ikatumkulovi la nagowa ivigaki imitugaga, e baisa uulela kala katoula.\f* \q1 \v 6 Yeigu bogwa layayali, e bogwa eiyomami wowogu. \q2 E iiyovilamwaigu yam komwaidona. \q1 \v 7 Katoula bogwa eiyomeinaigu, \q2 katitaikina wala bakaliga. \q1 \v 8 Yeigu bogwa lasomata, e mokwitatoula wala bogwa eimata wowogu. \q2 Nanogu iyomwau deli akayagigila deli agu gidageda. \b \q1 \v 9 Mwa Guyau! Bogwa kunikoli avaka lapupikwaku. \q2 Kulagi komwaidona ulo kayagigila. \q1 \v 10 Kukugu bogwa leikusa, e ulo peula bogwa leiwokuva, \q2 deli matagu bogwa eidudubila. \q1 \v 11 Lubaigwa deli segwaia gala wala bimakaiagusi katitaikina, \q2 uula wala agu pwasa. \q2 Deli goli veyagwa ileiligusi wala. \q1 \v 12 Matausina magisi mwada bikatumataigusi eilaleiyasi wala agu sikula, \q2 deli matausina magisi mwada biyomiyuyaigusi ikikapoisi wala biyogagaigusi. \q2 Matausina gala isimwaisi agu kweiwala. \b \q1 \v 13 Yeigu makawala taitala tau totuli e gala alilagi biga, \q2 e makawala tokutabu gala alilivala. \q1 \v 14 Yeigu makawala taitala tau gala immapu biga, \q2 uula wala gala ililagi. \b \q1 \v 15 Mwa Guyau! Yoku wala adubumaim. \q2 Yoku Guyau ulo Yaubada bukuvitakaulokaigu. \q1 \v 16 Gala bukutagwala agu tilaula biyosokanaigusi paila agu mmayuyu. \q2 Gala bukutagwala matausina bikamnomwanasi paila ulo kapusi. \q1 \v 17 Yeigu makateki wala bakapusi, \q2 deli agu gidageda gala kalitutilela. \b \q1 \v 18 Akamituli ulo mitugaga. \q2 Makwaisina goli ivigaki agu kokola. \q1 \v 19 Agu tilaula kasi kaitubwa bwaina deli topapeula. \q2 Bidubadu matausina ipakaigusi mitaga gala isim dimlela. \q1 \v 20 Availa availa matausina ikatumapwaisi ulo vavagi bwaina isakaigusi vavagi gaga \q2 ikikoulovaigusi wala paila avigikoni mwada bavagi duwosisia. \b \q1 \v 21 Mwa Guyau! Taga kusilavaigu. \q2 Yoku ulo Yaubada, taga kusikaduwonaku metoya baisa yeigu! \q1 \v 22 Mwa Guyau! Yoku agu tokwatumova, kupilasaigu tuta baisa! \c 39 \s1 Taitala tokagidageda la kamatula \q1 \v 1 Akaibiga kawagu, “Ibodi wala bayamataigu avaka bauvagi, \q2 e deli gala batugwali mayegu bivigakaigu bamitugaga. \q1 Gala wala avaka balivali \q2 kidamwa tomitugaga otaligu wala.” \q1 \v 2 E yeigu alumgwa wala, gala kwaitala biga alivali, \q2 kaina goli kwaitala vavagi bwaina, mitaga gala wala balivali! \q1 Mitaga agu mmayuyu ikatumkulovi wala isisiniveka, \q2 \v 3 e deli saina anokubukubu sainela. \q1 E avaka avaka baninamsi, tuvaila wala agu mwau bisisakaigu. \q2 E gala gagabila basim kam nigada kawagu, \q1 \v 4 “Mwa Guyau! Ammakawala kala kaduwonaku yeigu tomomova wala basisu? \q2 E avai tutaga bakaliga? \q2 Kulukwaigu ammakawala kala katitaikina ulo momova biwokuva.” \b \q1 \v 5 Wo, ina kukupi lokuvigaki ulo momova! \q2 Metoya omatam ulo momova kala gigisa gala wala isim dimlela. \q1 E mokwita wala tomota taitala taitala tomomova isisu, la momova makawala myala yagila, \q2 \v 6 kaina makawala kaikobu wala. \q1 Komwaidona avaka avaka tauvagi tavigimakavi wala. \q2 Takatuguguli bidubadu guguwa, mitaga gala tanikoli availa bikau. \b \q1 \v 7 Mwa Guyau! Avai vavagi tuvaila bapikwaku? \q2 Ulo pikwaku kammwaleta wala yoku. \q1 \v 8 Mapaila kukwatumovaigu metoya komwaidona ulo mitugaga, \q2 deli gala bukutagwala toninagowa bigigilaigusi. \q1 \v 9 Yeigu balumgwa wala, e gala kwaitala biga balivali, \q2 paila yoku wala lokuvigakaigu lalumkoli mmayuyu makawala baisa. \q1 \v 10 Yeigu makateki wala bakaliga metoya om lewa, \q2 mapaila taga kumipukwaigu\f t \ft Kugisi Sam 38.1 kala katumiki.\f* tuvaila! \q1 \v 11 Deli m kwatugasisi kumipuki tomota paila si sula, \q2 e makawala liwoliusa la paisewa, yoku kuyogagi avaka iiyebwailisi. \q1 E mokwita wala tomota la momova makawala myala yagila. \b \q1 \v 12 Mwa Guyau! Kulagi ulo nigada, \q2 deli kunakaigali ulo dou. \q2 Avai tuta bavalam kuma kuvisimolaigu. \q1 E yeigu basiwousa\f u \ft Idokaisi valu watanawa Yaubada la valu, e tomota bisisuaisi tuta pikekita wala e igau oluvi bisilavaisi mapilana; kugisi 1 Lil 29.15.\f* wala tuta pikekita baisa yoku, \q2 makawala komwaidosi tubugwa omitibogwa. \q1 \v 13 Mapaila kusilavaigu, e igagabila banevikoli sitana nanogu kala mwamwasila, \q2 oluviga bakaliga e batamwau. \c 40 \s1 Wosila yakaula \q1 \v 1 Yeigu avinagai paila Guyau la pilasi, \q2 e inakaigalaigu goli, ilagi ulo dou. \q1 \v 2 Ikatusunupuloiyaigu metoya makwaina mlopu \q2 mwada gala basalili opwadidiweta saina sunusonu. \q1 Isailigu odukutotu e bogwa labwaina, \q2 e gagabila baliloula bwaina. \q1 \v 3 Ivitulokaigu agu wosi pilavau kidamwa bawosi, \q2 e mapilana goli wosila yakaula paila da Yaubadasi. \q1 Bidubadu tomota bigisaisi baisa \q2 e bogwa bidubumaisi Guyau. \b \q1 \v 4 Bitamwasawa kidamwa tadubumi Guyau, \q2 e gala wala tatovila mwada bitatemmali avai tokolu, \q2 kainaga bitatoulala osi tapwaroru matausina ititapwarorusi baisa yaubada sasopa. \q1 \v 5 Mwa! Guyau ma Yaubadasi, saina bidubadu m mitakwai baisa yakamaisi. \q2 Gala goli taitala bipataim! \q2 Bidubadu vavagi bogwa lokunigibau paila wala yakamaisi. \q1 E kidamwa bavitouula lilivala paila makwaisina, \q2 gala wala bavinaku, paila saina bidugaga! \fig Mina Itipita si yaubada sasopa|src="HK 00285" size="col" copy=" Egyptian gods(40.4)" ref="40.4" \fig* \b \q1 \v 6 Yoku gala magim lula kaina semakavi. \q2 Gala magim bakagabwaisi mauna namwaidona okabolula, \q2 e gala wala magim avai lula mwada mitugaga kala ligaiwa. \q1 Kaimapula goli lokusakaigu taigagu,\f v \ft Makawala goli gagabila bilagi kala karaiwaga e bikabikaula baisa Yaubada.\f* kidamwa baligimlilaim, \x - \xo 40.6-8 \xt Ib 10.5-7\x* \q2 \v 7 e mapaila avitakaulokaim kawagu, “Mayeigu ka! \q2 Lokusakaigu mapilana bukila Guyau la Karaiwaga, \q2 e olumoulela mapilana bogwa babani agu kwatuloluta. \q1 \v 8 E mwa! Yaubada, nanom baisa kwembwailigu, \q2 e m vituloki akakabikaula baisa onanogu.” \b \q1 \v 9 E Guyau, bogwa lakamituli bulogala bwaina kidamwa yoku kukolaimasi, \q2 e akamituli osi sigugula\f w \ft Kugisi Sam 26.12.\f* m tomota komwaidona. \q2 Ka, yoku kunikolibogwi kidamwa gala wala avai tuta basim kamatula paila makwaina. \q1 \v 10 Gala ayusi bulogala katumova paila titoulegu wala. \q2 Tuta tuta lalilivala paila yoku tokimadagi deli topilasi. \q1 Osi sigugula komwaidosi m tomota gala wala akapatu, \q2 mitaga lalilivala paila m giyoubwaila deli m mitakwai. \b \q1 \v 11 E Guyau, anikoli kidamwa gala kwaitala tuta bukusaim m nokapisi baisa yeigu. \q2 Paila yoku m giyoubwaila deli m yebwaili bikolaigu tuta komwaidona. \s1 Nigada paila pilasi \r (Sam 70) \q1 \v 12 Bidubadu vavagi mwau ititoulaigusi, \q2 e gala goli gagabila bakalau! \q1 Komwaidona ulo mitugaga eiyosaigusi, \q2 e gala gagabila bagisi avaka.\f x \ft Kala mmayuyu sainela ivigaki saina uvalam isapila matala, mauula gala gagabila bigisi avaka; kugisi Sam 6.7.\f* \q1 Mitugaga makwaisina kasi bawa ikalisau kala bawa kulugu, \q2 e ulo tuvaluwa bogwa eitamwau. \q1 \v 13 Mwa Guyau! Kukwatumovaigu! Tuta baisa wala bukupilasaigu! \q1 \v 14 Ibodi matausina availa availa mwada bikatumataigusi \q2 bimamasi deli bitakainowasi. \q1 Ibodi matausina availa availa imwasawasi paila uula yeigu aboda mwau, \q2 bitovilasi bikaimilavausi deli kasi mmosila. \q1 \v 15 Ibodi matausina availa availa iyosokanaigusi, \q2 biyowa luposi sainela paila leimamasi. \b \q1 \v 16 Ibodi komwaidosi availa availa imakaiamsi \q2 bimwasawasi deli ninasi kala mwamwasila. \q1 Ibodi komwaidosi availa availa ilivalasi biga nokagutoki paila m kwatumova \q2 tuta tuta bililivalasi kawasi, “O Guyau, saina Tovakaigaga yoku!” \b \q1 \v 17 E Guyau, yeigu tomama e tonamakava goli yeigu, \q2 mitaga yoku gala kulumwelavaigu. \q1 Yoku agu tokwatumova e ulo Yaubada yoku. \q2 Mwa! Nani bukuma kupilasaigu! \c 41 \s1 La nigada tokatoula \q1 \v 1 Bimwasawasi matausina availa availa ininamsaisi paila tonamakava. \q2 E Guyau bipilasi wala matausina avai tuta bibodasi mwau. \q1 \v 2 Guyau bikoli matausina deli biyamati si momova. \q2 Bivigaki matausina bimwasawasi osi valu, \q2 e gala wala bisilavi matausina bilosi oyumasi kasi tilaula. \q1 \v 3 Guyau bipilasi matausina avai tuta bikatoulasi, \q2 deli biyomovi bibwainasi, e bikaitubwasi. \b \q1 \v 4 Yeigu akaibiga kawagu, “Mwa Guyau! Bogwa wala lamitugaga omatam. \q2 Mapaila kunokapisaigu deli kukwatumovaigu.” \q1 \v 5 Agu tilaula ililivalasi biga vakatutuki paila yeigu. \q2 Magisi wala bakaliga e bogwa bitotilaki ninasi. \q1 \v 6 Matausina availa availa imaisi igisaigusi gala wala tokwamokwita. \q2 Matausina ikauwaisi biga sopa paila yeigu, \q2 e oluvi ilauwaisi ambaisa ambaisa ililivalaigusi. \q1 \v 7 Komwaidosi matausina availa availa tokukolosi yeigu ikikasilamwaigusi wala. \q2 Oninasi ininamsaisi vavagi saina gaga paila yeigu. \q1 \v 8 Ikaibigasi kawasi, “Katoula wala bogwa bikimati. \q2 Matauna gala tuvaila bikanilavi kabala.” \q1 \v 9 Deli goli lubaigu tatougu, matauna adubumi mokwita, \q2 deli kama kaboma kaitala, \q2 e matauna bogwa goli eitotubulokaigu. \x - \xo 41.9 \xt Md 26.23; Mk 14.18,20; Lk 22.21; Yn 13.18\x* \b \q1 \v 10 Mwa Guyau! Kunokapisaigu, kuyomovaigu babwaina e bakaitubwa, \q2 e bamapuga yumasi agu tilaula. \q1 \v 11 Matausina gala bitomgwagasi odabagu, \q2 e yeigu banikoli mwada yoku bogwa imwamwasila nanom paila yeigu. \q1 \v 12 E yoku bukupilasaigu, paila uula avagi avaka duwosisia, \q2 e yoku bukusividulaigu taitu taitu. \b \q1 \v 13 Kala yakaula Guyau, matauna mina Isireli si Yaubada! \q1 Kala yakaula matauna tuta baisa, e tuta gala biwokuva! \x - \xo 41.13 \xt Sam 106.48\x* \b \q2 Emeni! Emeni!\f y \ft Sam 41 kala vigimkovila mavilela 12, e mavilana mailela 13 baisa kala vigimkovila Sam bukila pilimatala (Sam 1-41).\f* \c 42 \ms1 BUKI PILIYUWELA \mr (Sam 42—72) \s1 Taitala tosipwala ininigada \q1 \v 1 Makawala minana dia saina kala daka magila bimom wa sakala \q2 e yeigu goli makawala, iiyovi nanogu paila yoku. \q1 \v 2 E avinagai paila yoku, Yaubada Tomomova. \q2 Avai tuta gagabila bawa batapwaroru baisa omatam?\f z \ft Baisa olumoulela Bwala Kwebumaboma mapilana Yerusalem, baisa goli Yaubada eiskilaili la tomota.\f* \q1 \v 3 Yam bogi auvalam, \q2 e mitilagigu wala avigaki kʹagu. \q1 Tuta komwaidona agu tilaula ikikatupoiyaigusi, kawasi, \q2 “Ki, ambaisaga m Yaubada?”\f a \ft Bogwa eigalasi ilosi ituwoli valu e idokaisi eisilavaisi Yaubada la valu, mapaila Yaubada bogwa eilumwelavi matausina la tomota.\f*\fig Dia imom wa sakala|src="HK 00031" size="col" copy=" deer " ref="42.1" \fig* \b \q1 \v 4 Iwia nanogu tutala aluluwai makwaisina vavagi omitibogwa. \q2 Aluluwai ammakawala laliloula deli tobobawa, paila bakalosi ola bwala Yaubada. \q2 Aluluwai ammakawala lakugwai matausina tutala kaliloulasi, \q2 e kawosisi deli kagovasi kala yakaula Yaubada, e gulitinidesi kamwasawasi. \q1 \v 5 Ki, avaka uula immayuyu nanogu? \q2 Avaka uula imwau nanogu? \q1 Ka, bogwa bapikwaku baisa Yaubada. \q2 E deli bayakawolivau matauna, \q2 paila matauna goli agu tokwatumova e ulo Yaubada. \b \q1 \v 6-7 Yeigu baisa tosipwala saina iwia nanogu, \q2 e mapaila aninavila baisa ulo Yaubada. \q1 Matauna ivigaki nanogu kala mmayuyu, makawala kaisai ikatuuvilaigu. \q2 Labudoboda mwau makawala dadoya, \q2 makawala dadoya wa Waya Yoridani otutala katubugibogi, \q2 e saina dadoya ititayelu metoya makwaisina Koya Emoni\f b \ft Kugisi Sam 29.6.\f* deli Koya Misa, \q2 e ibubusi butukowala saina peula butula makawala pilapala. \q1 \v 8 Ibodi Guyau bimitukwaiyaigu wa yam, \q2 e wa bogi gagabila bawosi, \q2 e bawosi wosila nigada baisa Yaubada, matauna Guyoula ulo momova. \b \q1 \v 9 E baisa makawala balivala baisa Yaubada agu tokwala. \q2 Kawagu, “Avaka uula kulumwelavaigu? \q1 E avaka uula lalumkoli mmayuyu sainela \q2 metoya osi vakatutuki matausina agu tilaula?” \q1 \v 10 Paila imitaki wowogu metoya osi kavilaki \q2 e ikatukoyayaigusi kawasi, \q2 “Ki, ambaisaga m Yaubada.” \b \q1 \v 11 Ki, avaka uula immayuyu nanogu? \q2 Avaka uula imwau nanogu? \q1 Ka, bogwa bapikwaku baisa Yaubada, \q2 E deli, bayakawolivau matauna, \q2 paila matauna goli agu tokwatumova e ulo Yaubada. \c 43 \s1 Taitala tosipwala ininigada \d (Baisa kala vigimkovila Sam 42) \q1 \v 1 Mwa Yaubada! Bukukwamitulaigu tobwaila wala yeigu, \q2 e bukupiaigu kidamwa matausina gala inikolaisi Yaubada gala bivakapusiaigusi. \q2 Bukukolaigu metoya oyumasi toubuwabu deli tomitugaga. \q1 \v 2 Yoku goli agu tokwala. \q2 Avaka uula lokusilavaigu? \q1 E avaka uula lalumkoli mmayuyu sainela \q2 metoya osi vakatutuki agu tilaula? \b \q1 \v 3 Kuwitali m lumalama deli m biga mokwita. \q2 Ibodi makwaisina bikugwaiyaigusi \q2 e bimaiyaigusi mapilana Saiyoni, om koya kwebumaboma,\f c \ft Kugisi Sam 2.6 kala katumiki.\f* \q2 e bisetuwolaigusi om Bwala Kwebumaboma, baisa goli m kwabosisu. \q1 \v 4 E tuta matutona bala om kwabolula. \q2 Mwa Yaubada! Yoku wala uulela ulo mwasawa. \q1 Bogwa bawai gita deli bawosi kam yakaula. \q2 Mwa Yaubada! Yoku goli ulo Yaubada. \b \q1 \v 5 Ki, avaka uula immayuyu nanogu? \q2 Avaka uula imwau nanogu? \q1 Ka, bogwa bapikwaku baisa Yaubada. \q2 E deli, bayakawolivau matauna, \q2 paila matauna goli agu tokwatumova e ulo Yaubada. \c 44 \s1 Nigada paila kabokwala \q1 \v 1 Mwa Yaubada! Bogwa kaligakaisi taigamasi. \q2 Tubumaiasi eisailiusi bulogasi \q1 makwaisina vavagi topilaveka lokuvagi osi tuta, \q2 tuta omitibogwa. \q1 \v 2 Ilivalasi ammakawala yoku titoulem kubokavili matausina gala inikolaimsi,\f d \ft Baisa matausina tokinabogwa si valu mapilana Kenani, igau mina Isireli gala bisuvisi.\f* \q2 e kusailiga m tomota osi valu. \q1 Kumipuki mabudosina boda ituwoli ituwoli, \q2 e kuvigaki mabudona m tomota bisibwabwailasi. \q1 \v 3 M tomota gala iyoulisi valu metoya osi kema titoulesi. \q2 Matausina gala itomgwagasi metoya osi peula titoulesi, \q1 mitaga metoya wala om peuligaga, \q2 e omatam wala kuvakwabu, \q2 e baisa kuyomitali kidamwa yoku kuyebwaili matausina. \b \q1 \v 4 Yoku ulo Guyau deli ulo Yaubada. \q2 Kuvigaki m tomota bitomgwagasi, \q2 \v 5 e metoya om peula kakalisauwaisi kama tilaulasi. \q1 \v 6 Gala wala adubumi ulo kaiyala \q2 kaina ulo kema kidamwa bikolaigusi. \q1 \v 7 Mitaga yoku bogwa kukolaimasi metoya kama tilaulasi \q2 e kukwalisau matausina mina kukolosi yakamaisi. \q1 \v 8 Bakayakawolaimsi tuta komwaidona \q2 deli bakanokagutokisi baisa yoku tuta gala biwokuva. \b \q1 \v 9 Mitaga baisa tuta bogwa kupakaimasi e kutagwala bikalisauwaimasi. \q2 Gala wala tuvaila kuvakwabu ma tokwabiliasi. \q1 \v 10 Yoku lokuvigakaimasi lakasakaulasi metoya kama tilaulasi, \q2 e matausina ivayoulisi ma guguwasi ilauwaisi. \q1 \v 11 Yoku kutagwala kidamwa bikatumataimasi makawala sipi. \q2 Bogwa kukwatugaiyaimasi lakalosi osi valu togilagala. \q1 \v 12 Yakamaisi m tomota bogwa kugimolaimasi e mapumasi kusaili watanawa, \q2 paila kudokaimasi mwada yakamaisi gala wala isim dimlemasi. \b \q1 \v 13 Matausina otalimasi\f e \ft Mabudosina ituwoli boda ituwoli boda katitaikina mapilana Isireli.\f* igisaisi avaka lokuvigakaimasi, \q2 e iyosokanaimasi deli igigilaimasi. \q1 \v 14 Yoku kuvigakaimasi kabokalawou oluwalaisi boda ituwoli ituwoli. \q2 Ikatugougeunasi baisa yakamaisi deli si kavilavila. \q1 \v 15 Yeigu tuta komwaidona iyomsilaigusi wala. \q2 Mmosila wala ikatumataigu \q2 \v 16 paila uula anakaigali si vakaluwou deli si bigigaga \q2 agu tilaula deli goli matausina eivigakaigusi tokukolosi. \b \q1 \v 17 Komwaidona vavagi makwaisina bogwa iviloubusisi baisa yakamaisi, \q2 ilagoli gala kalumwelavaimsi \q2 e gala goli kakotunaisi kabutu makwaina lokuvagi\f f \ft Kugisi Sam 25.10.\f* deli yakamaisi. \q1 \v 18 Yakamaisi gala wala kakoulovaimsi, \q2 e gala wala kakoulovaisi m kwaraiwaga makwaisina. \q1 \v 19 Mitaga yoku kuluvaimwaimasi iuwakaimasi neuya oluwalaisi mauna nagigasisi, \q2 e kusilavaimasi odubilikitakita.\f g \ft Mauna nagigasisi deli dudubila ikibubotaisi kabosilagi deli kabokaliga osi valu ituwoli boda ituwoli boda.\f* \b \q1 \v 20 Kidamwa bogwa lakasimwaisi tapwaroru baisa yoku ma Yaubadasi, \q2 e lakanigadasiga baisa natana yaubada nagilagala, \q1 \v 21 yoku bogwa wala bukubani, \q2 paila yoku kunikoli makwaisina ma kiumsi oninamaisi. \q1 \v 22 Yam komwaidona makateki bakakaligasi paila goli yoku. \q2 Eivigakaimasi makawala yakamaisi sipi eiyosaimasi mwada bikatumataimasi. \x - \xo 44.22 \xt Rm 8.36\x* \b \q1 \v 23 Mwa! Guyau, kumamata! Avaka paila kummasisi? \q2 Kuvigimamalu kutokaia! Taga kupakaitulaimasi! \q1 \v 24 Avaka paila kusipepuni metoya baisa yakamaisi? \q2 Taga kulumwelavi kama mmayuyusi deli kama mwausi. \b \q1 \v 25 Yakamaisi kakapusisi watanawa deli kala mama uwomaisi. \q2 Kakanukwenusi wala opwaipwaia paila bogwa lakamamasi. \q1 \v 26 Kuma kupilasaimasi! \q2 Kukolaimasi paila uula m mitakwai! \c 45 \s1 Wosila gweguya si veivai \q1 \v 1 Biga kweminabwaita ivakasau nanogu, \q2 avai tuta abutu mapilana wosi paila ulo guyau. \q1 Makawala matausina kwegivayelu saina kasi tovagi leilai, \q2 e makawala wala mapilana agu wosi ikanumakava onanogu. \b \q1 \v 2 E yoku saina tomitabwaila oluwalaisi tauwau, \q2 e yoku goli tobigitomoya. \q2 Yaubada tuta komwaidona leimitukwaiyaim. \q1 \v 3 Mwa! Guyau topeuligaga, kusipukikiti m puluta. \q2 Yoku saina toguyugwayu deli giyouveka. \b \q1 \v 4 Bukusila om wosa deli kam kwatububula, e bukusaitaula wala bukutomgwaga, \q2 e bukupilasi vavagi kwekamokwita deli karaiwaga duwosisia. \q2 M peula bivigakaim bukutomgwaga sainela tuta komwaidona. \q1 \v 5 M kwaiyala saina kaikikakata \q2 ibisibolu kukusi kam tilaula. \q2 E boda ituwoli ituwoli ikapusisi okwaibakwaim. \b \q1 \v 6 E kabokwaraiwaga makwaina Yaubada eisakaim \q2 bikanuvagasi e gala biwokuva goli. \q1 Kuguyoi m tomota deli m kwaraiwaga duwosisia. \x - \xo 45.6-7 \xt Ib 1.8-9\x* \q2 \v 7 Kuyebwaili avai vavagi duwosisia e kukoulovi avai vavagi gaga. \q1 Baisa uula Yaubada, m Yaubada goli, einagaim, \q2 e isakaim mwasawa ikalisuwoli avaka eisisaiki avai gweguya ituwoli. \q1 \v 8 E maiinela bulami mro deli lileikoya okam kwama. \q2 Towaisi gita iyomwasalaisi nanom om ligisa, makwaina ikatububulaisi deli doga. \q1 \v 9 M kwaukweda vivilela baisa gweguya wala litusia, \q2 e om takaikaia opilakakata itoli giyouvila, \q2 minana eisisikoma kala katububula saina kweminabwaita goula. \b \q1 \v 10 Ve! Yokula la kwava guyau, kunakaigali avaka balivala! \q2 Kulumwelavi m tomota deli veyamwa. \q1 \v 11 E kam naminabwaita bivigaki guyau saina magila yoku. \q2 Matauna wala kam tokwaraiwaga, mapaila ibodaim bukukwabikuwoli matauna. \q1 \v 12 Mina Taia bimiakaimsi bobwailila, \q2 e toliguguwa bivigikonaisi ammakawala bitavileisi nanom. \b \q1 \v 13 Minana latula guyau isisu olumoulela ligisa - saina naminabwaita minana! \q2 La sedobobu ibubulokaisi wala goula. \q1 \v 14 Eisikoma la sedobobu miyana kala vau bidubadu e ivakoulisi minana imiakaisi guyau. \q2 otuboulola ibokulaisi vivila kala nabwakuli, \q2 e minasina deli wala imiakaisi matauna. \q1 \v 15 E deli si mwasawa leimaisi \q2 leisuvisi ola ligisa guyau. \b \q1 \v 16 Yoku ulo guyau ibodi bukubani bidubadu litumwa tauwau, \q2 kidamwa dalem bikwaiveka e biguguyausi goli. \q2 E bukuvigaki matausina bitokwaraiwagasi odubasi valu watanawa komwaidona. \q1 \v 17 Yeigu bakaigali bulogam metoya okagu wosi tuta komwaidona e gala kala kalitutila, \q2 e komwaidosi wala biyakawolaimsi tuta tuta e gala wala biwokuva. \c 46 \s1 Yaubada deli yakidasi \q1 \v 1 Yaubada ikolaidasi ikatupewolaidasi, \q2 e tuta komwaidona itagwala bipilasaidasi wa tuta mwau. \q1 \v 2 E yakidasi gala bitakokolasi, kalubikoya valu watanawa biyega \q2 e makwaisina koya bikapusisi obolita bisalili otulubwabwau. \q1 \v 3 Kainaga bolita saina bikaipolu sainela, e koya saina bimotatina, \q2 baisa gala wala bivigaki kada kokolasi. \b \q1 \v 4 Kaduyotala waya isisu e biyomwasali mapilana Yaubada la valu,\f h \ft Mapilana Yerusalem.\f* \q2 baisa Towalakaiwa Sainela\f i \ft Kugisi Sam 7.17.\f* la Bwala Kwebumaboma.\f j \ft Baisa makwaina Bwala Kwebumaboma isisu mapilana Yerusalem.\f* \q1 \v 5 Yaubada eisikaili mapilana valu, e gala avai tuta biboda kala katudadaimi. \q2 Kaukwau pikekita Yaubada bima bipilasi mapilana. \q1 \v 6 Boda ituwoli ituwoli saina kasi kokola sainela, \q2 e kabokwaraiwaga ituwoli ituwoli iyegasi. \q1 Saina kaigaveka kaigala Yaubada ibutupilapala \q2 e valu watanawa itumgeyai. \b \q1 \v 7 Guyau Topeuligaga matauna deli yakidasi. \q2 Yekobe la Yaubada matauna kada tokwalasi. \b \q1 \v 8 Kumaisi kugisaisi avaka Guyau eivagi. \q2 Kugisaisi vavagi makwaisina saina kabokatubau avaka eivagi baisa ovalu watanawa. \q1 \v 9 Ibuyoyu kabilia ambaisa ambaisa ovalu watanawa. \q2 Ikouwoli puluta, ikomtumtu kaiyala, e vayoula igabu. \q1 \v 10 Kawala, “Desi kabilia! Ibodi bukunikolaigusi yeigu Yaubada. \q2 Yeigu Giyoumatala oluwalaisi boda ituwoli ituwoli. \q2 Yeigu goli Giyoumatala ovalu watanawa komwaidona.” \b \q1 \v 11 Guyau Topeuligaga matauna deli yakidasi. \q2 Yekobe la Yaubada matauna kada tokwalasi. \c 47 \s1 Yaubada matauna Giyoumatala \q1 \v 1 Komwaidomi tomota bukukwatupatusi yumami deli mi mwasawa. \q2 E bukuwosisi yakaula kaigaveka baisa Yaubada. \q1 \v 2 Guyau Towalakaiwa Sainela\f k \ft Kugisi Sam 7.17 kala katumiki.\f* isim kala kokola. \q2 Matauna Giyouveka iguguyoi komwaidona valu watanawa. \q1 \v 3 Matauna eivigakaidasi tatomgwagasi odubasi mabudosina tomota. \q2 Eivigakaidasi takaraiwagasi odubasi boda ituwoli ituwoli. \q1 \v 4 Matauna inagi da valusi, e baisa goli tasisikaisi. \q2 Makwaina goli da valusi viloumatabwaila, paila yakidasi la tomota, \q2 e yakidasi goli mina mbwailila. \b \q1 \v 5 Yaubada imweimwena bisili ola takaikaia. \q2 Guyau imweimwena, \q2 e tagovasi deli mwasawa, e deli tauya itagilulu. \q1 \v 6 Bukuwosisi yakaula baisa Yaubada. \q2 Bukuwosisi yakaula baisa da Guyausi. \q1 \v 7 Matauna iguguyoi komwaidona valu watanawa. \q2 Bukuyakawolaisi matauna deli wosi! \b \q1 \v 8 Yaubada isili ola takaikaia kwebumaboma. \q2 Iguguyoi odubasi boda ituwoli ituwoli. \q1 \v 9 Si gweguya mabudosina boda ituwoli ituwoli itogugulasi \q2 itotusi deli Yaubada la tomota, matauna Eberaam la Yaubada goli. \q1 Matauna saina Topeuligaga ikalisuwoli tokwabilia budumwaidosi. \q2 Matauna goli Giyoumatala. \c 48 \s1 Saiyoni baisa Yaubada la valu \q1 \v 1 Matauna Guyau saina tovakaigaga, \q2 e ola vilouveka da Yaubadasi ola koya kwebumaboma\f l \ft Kugisi Sam 2.6 kala katumiki.\f* \q2 ibodi bibani kala yakaula saina walakaiwa. \q1 \v 2 Mapilana Saiyoni Yaubada la koya kwaiwonaku deli kweminabwaita. \q2 Giyouveka la valu iyomwasali valu watanawa komwaidona. \x - \xo 48.2 \xt Md 5.35\x* \q1 \v 3 Yaubada bogwa iyomitali baisa availa availa isisuaisi olumoulela makwaisina bolela kabilia ovilouveka \q2 kidamwa matauna wala si kabokwala. \b \q1 \v 4 Gweguya ivigakaisi boda kwaitala \q2 e imaisi biyowaisi makwaina Koya Saiyoni. \q1 \v 5 Mitaga avai tuta igisaisi makwaina, komwaidosi wala itutu ninasi. \q2 Komwaidosi wala ikokolasi e isakaulasi. \q1 \v 6 E komwaidosi wala ibulukukoli deli itatatuvasi \q2 makawala vivila bogwa la tuta bivalulu, \q2 \v 7 kaina makawala waga ikatuuvili utuyagila. \b \q1 \v 8 Bogwa talagaisi avaka Yaubada bogwa leivagi, \q2 e baisa tuta bogwa tagisaisi \q2 olumoulela la vilouveka da Yaubadasi, matauna Guyau Topeuligaga. \q1 Matauna bikoli la valu tuta gala biwokuva. \b \q1 \v 9 Mwa Yaubada! Olumoulela m Bwala Kwebumaboma \q2 kaluluwaisi m mitakwai. \q1 \v 10 Tomota komwaidona ambaisa ambaisa iyakawolaimsi \q2 e bulogam ikalukubali ovalu watanawa komwaidona. \q1 Yoku kukwaraiwaga duwosisia. \q2 \v 11 Ibodi mina Saiyoni bimwasawasi! \q1 Yoku kusaiki karaiwaga duwosisia. \q2 Ibodi mina Yudia bimwasawasi osi valu. \b \q1 \v 12 Yokomi Yaubada la tomota, kutavinaisi mapilana Saiyoni \q2 e kukwalauwaisi kala bawa bolela vatoi. \q2 \v 13 Kuvitusaisi papa deli kumitakavataisi bolela kabilia. \q1 Mapaila baisa ibodi bukulukwaisi tubwa matubona igau bima, \q2 \v 14 kawami, “Matauna Yaubada da Yaubadasi Tosivagasi, \q2 e matauna bivakadaidasi tuta tuta e gala wala biwokuva.” \c 49 \s1 Toninagowa idokaisi guguwa bidubadu mwada kasi katumova \q1 \v 1 Komwaidomi ka, kulagaisi baisa! \q2 Mina watanawa komwaidomi, kulegasi. \q2 \v 2 Kulegasi, yokomi tovakaveka e deli goli tokikekita. \q2 E yokomi isim dimlemi, deli yokomi gala dimlemi, kulegasi. \q1 \v 3 Bakaibigi mimilisi vavagi kala kateta mwau sainela. \q2 Balivali mabigasina bigala kabitam. \q1 \v 4 Magigu bitaninamsaisi mimilisi bigivakalela valu. \q2 Ka, bawai gita e deli goli wosila bakatumiki makwaisina. \b \q1 \v 5-6 Itoulaigusi tomitugaga, \q2 matausina idokaisi si guguwa bidubadu mwada kasi katumova, \q2 e ikamnumonaisi si veiguwa saina bidugaga. \q1 E matausina agu tilaula itoulaigusi, \q2 e bogwa laboda kabosilagi, \q1 mitaga yeigu gala wala bakokola. \q1 \v 7 Gala gagabila taitala tomota bimapu la momova titoulela metoya ola guguwa. \q2 Gala gagabila bisaiki Yaubada avaka bibodi mapula la momova. \q2 \v 8 Paila taitala tomota la momova mapula saina kwevakaigaga. \q1 Gala gagabila tomota bisaili avai mapu \q2 \v 9 mwada bikaliduboli kala laka, \q2 e bisisuga tomomova wala tuta gala biwokuva. \b \q1 \v 10 Komwaidodasi tanikolaisi kidamwa tokabitam bikaligasi, \q2 e tuvaila tobubeikam deli toninagowa, \q2 e, komwaidodasi goli bitakaligalabasi. \q1 Da guguwasi komwaidona bitaligaimwaisi, \q2 e tubudoiasi bikeulasi kasi bigukeya. \q1 \v 11 Tokwaliga kasi laka baisa si viloukeya e bisivagasisi baisa. \q2 Baisa goli bisisuaisi tuta gala biwokuva, \q2 kalubikoya goli omitibogwa isim si pwaipwaia. \b \q1 \v 12 Kaina taitala tomota saina todabala, \q2 mitaga baisa gala wala bikoli la momova matauna. \q2 Paila bogwa bikaliga wala, makawala goli avai mauna avai mauna. \q1 \v 13 Ka, kugisaisi avaka bikaloubusi baisa matausina \q2 availa availa idubumaisi titoulesi wala. \q1 E kugisaisi ammakawala bibodaisi kasi mwau matausina \q2 availa availa ininaki luposi paila si guguwa bidubadu. \q1 \v 14 Paila kasi kamwaga bikaligasi makawala sipi, \q2 e taitala yagala Kaliga matauna kasi toyamata. \q1 Uwosi saina nanakwa bikaligeyai, \q2 paila bogwa bisilavaisi si valu e bilokaiasi Tuma. \q1 E tomitukwaibwaila bitomgwagasi odubasi matausina. \q1 \v 15 Mitaga Yaubada bogwa bikolaigu. \q2 Matauna bikatumovaigu e gala baboda kaliga kala peula. \b \q1 \v 16 Kidamwa taitala tomota bibani la guguwa bidubadu, \q2 e kaina bikatumkulovi la guguwa bibidubadu - \q2 e taga bukunokubukubusi. \q1 \v 17 Ka, avai tuta bikaliga, gala gagabila guguwa bisoguguwi bilau mapilana Tuma. \q2 Makwaisina gala wala deli bilau tomata osi valu. \q1 \v 18 Ilagoli taitala ininaki lopola paila la momova odabala pwaipwaia, \q2 e deli ibani kala yakaula paila uula toliguguwa bidubadu matauna, \q1 \v 19 ka, avai tuta bikaliga, bogwa bilokaia ambaisa komwaidosi tubula ilobogwasi, \q2 mapilana valu kala dudubila gala biwokuva, bikanigaga wala. \q1 \v 20 Kaina taitala tomota saina todabala, mitaga baisa gala wala bikoli la momova matauna. \q2 Paila bogwa bikaliga wala, makawala goli avai mauna avai mauna. \c 50 \s1 Tapwaroru mokwita \q1 \v 1 Guyau matauna Yaubada Topeuligaga ililivala. \q2 Matauna idoudou baisa viloumwaidona valu watanawa metoya opilibomatu e bila opilikwaibwaga. \q1 \v 2 Yaubada visigala ititapi metoya mapilana Saiyoni,\f m \ft Mapilana Yerusalem; kugisi Sam 2.6.\f* \q2 makwaina vilouveka kala gigisa saina bwainigaga. \b \q1 \v 3 Da Yaubadasi igau bima, mitaga gala kwaimanum. \q2 Omatala bisisu kova kovalululu, \q2 e utuyagila bitavini bitapatu matauna. \q1 \v 4 Matauna bidou mina labuma deli mina watanawa, matausina kala tosola, \q2 paila bigisaisi matauna biyakali la tomota. \q1 \v 5 Matauna ikaibiga kawala, “Kumiakaigusi ulo tomota tokimadagi, \q2 matausinaga bogwa lakabutu metoya osi lula.” \q1 \v 6 E mina labuma ikamitulaisi Yaubada matauna tomitukwaibwaila, \q2 e matoulela goli toyakala. \b \q1 \v 7 Yaubada kawala, “Ulo tomota kunakaigalaigusi, e balivala. \q2 Yeigu igau bakamitilakaimi, yokomi mina Isireli. \q2 Yeigu Yaubada, mi Yaubada goli. \q1 \v 8 Yeigu gala akamitilakaimi paila mi lula, \q2 deli makwaisina lula kwegubugabu tuta komwaidona lokumiakaigusi. \q1 \v 9 Mitaga gala magigu bulumakau nammwala metoya omi yokanikani, \q2 kaina gota metoya omi yawa. \q1 \v 10 Komwaidona mauna olawodila baisa ulo vavagi wala, \q2 deli goli minasina bulutuvalu eitotusi wala odubasi lakatuluwovila koya. \q1 \v 11 Komwaidona mauna nayoyowa baisa ulo vavagi, \q2 e deli goli komwaidona mauna namomova ambaisa ambaisa. \fig Komwaidona mauna olawodila|src="Vallotton 1905010" size="col" copy="(PSA 50.10) animals" ref="50.10" \fig* \b \q1 \v 12 “Kidamwa yeigu bakamolu, gala ibodi balukwaimi, \q2 paila valu watanawa deli komwaidona avaka avaka olumoulela baisa ulo vavagi. \q1 \v 13 Ki, kudokaisi bakoma vilionesi bulumakau nammwala \q2 kaina bamom buyavisi gota ke? \q1 \v 14 Ibodi nokagutoki bukuvigakaisi mi lula baisa yeigu Yaubada, \q2 deli bukusakaigusi yeigu Topeuligaga komwaidona \q2 avaka bogwa lokukwatotilasi mwada bukusakaigusi. \q1 \v 15 Kidamwa avai tuta bukubodasi mwau, kudousi baisa yeigu, \q2 e yeigu bakatumovaimi, \q2 e yokomiga bukuyakawolaigusi.” \b \q1 \v 16 Mitaga Yaubada iluki mina watanawa kawala, \q2 “Ki, avaka uula bukulakasaisi ulo katuloluta? \q2 Deli avaka uula bukulivalasi paila ulo kabutu?\f n \ft Kugisi Sam 25.10.\f* \q1 \v 17 Yokomi gala kutagwalasi kidamwa yeigu bakiduwosisiaimi, \q2 e yokomi kupakaisi makwaisina ulo karaiwaga. \q1 \v 18 Yokomi kugisaisi wala matausina touveilau e kukwalubailisi, \q2 e tuvaila kutitoulalasi osi deili tokakailasi. \b \q1 \v 19 “Yokomi tuta komwaidona kuninanamsasi wala paila bukubigigagasi. \q2 E tuvaila gala avai tuta bukuvaiwasisi sopa. \q1 \v 20 Yokomi tuta komwaidona kutitabinakaisi wala budamia deli tuwamia, \q2 e tuvaila kunainevisi wala kasi pakula matausina. \q1 \v 21 Yokomi bogwa lokuuvagaisi komwaidona vavagi makwaisina, e yeigula gala wala avaka alivala. \q2 Mapaila kudokaisi wala mwada yeigu makawala wala yokomi. \q1 Mitaga tuta baisa lakakamitilakaimi \q2 e laiyomitali vavagi makwaisina baisa yokomi. \b \q1 \v 22 “Kulagaigusi availa availa yokomi tokatukubona. \q2 Kidamwaga gala, yeigu bakatudoumwaimi, \q2 e gala wala availa tuvaila bikatumovaimi. \q1 \v 23 Matauna availa inokagutoki baisa yeigu, ikamiabaigu, \q2 e yeigu mokwita wala bakatumovi komwaidosi matausina availa availa ikabikuwolaigusi.” \c 51 \s1 Nigada paila mitugaga kala ligaiwa \q1 \v 1 Mwa Yaubada! Bukunokapisaigu, \q2 paila yoku saina tomitakwai. \q1 Metoya om nokapisi kwaiveka \q2 bukuligaiwa komwaidona ulo mitugaga. \q1 \v 2 Bukuwinisau ulo mitugaga komwaidona \q2 e bukukwatumigileuwaigu metoya ogu mitugaga! \b \q1 \v 3 Bogwa lavitoki tolosila agu pakula. \q2 e tuta tuta aninamsi makwaisina ulo mitugaga. \q1 \v 4 Bogwa lasula baisa yoku, kammwaleta wala yoku, \q2 e lavagi baisa avaka yoku kudoki mitugaga. \q1 E mauula kuyakalaigu, e m yakala baisa duwosisia. \q2 Lokukwamogaigu, e ibodi goli bukuvagi baisa. \x - \xo 51.4 \xt Rm 3.4\x* \q1 \v 5 Yeigu tomitugaga metoya ogu tuta kaloubusi. \q2 Ka, metoya ogu yam kaloubusi yeigu asulosula goli. \b \q1 \v 6 Bubunela kamokwita deli biga mokwita, baisa goli magim. \q2 Ibodi bitapuloki nanogu m kwabitam. \q1 \v 7 Kukwau ulo mitugaga e bogwa bamigileu. \q2 Kuvakakaiyaigu e yeigu bamigileu tomwaidogu. \q1 \v 8 Mokwita yoku lokuyomami wowogu deli kukimkumkwaigu. \q2 mitaga kutagwala balagi butula mwasawa \q2 e yeigu bogwa bamwasawa tuvaila. \q1 \v 9 Taga bukugisi ulo mitugaga, \q2 e bukuligaiwa ulo mitugaga komwaidona. \b \q1 \v 10 Mwa Yaubada! Bukububuli nona migileu olumoulegu, \q2 e bukuvigakaigu batovau deli bakatalova. \q1 \v 11 Gala bukuyabaigu metoya omatam, \q2 e gala bukukwau m baloma tobumaboma\f o \ft Baisa Yaubada la peula ikatumovi deli iyomwasali komwaidosi mina watanawa.\f* metoya baisa yeigu. \q1 \v 12 Bukutagwala babani tuvaila mwasawa metoya om kwatumova, \q2 e kupilasaigu kidamwa batugwalaigu tomwaidogu e bakabikuwolaim goli. \q1 \v 13 E mapaila bavituloki makwaisina m kwaraiwaga baisa tomitugaga, \q2 e bininavilasi goli baisa yoku. \b \q1 \v 14 Mwa Guyau! Kukoli ulo momova, e bukukwatumovaigu, \q2 e deli nanogu kala mwamwasila bakamituli m mitakwai. \q1 \v 15 E Guyau, kuulaim wodogu \q2 e bogwa bayakawolaim. \b \q1 \v 16 Yoku gala wala magim lula, \q2 kaina goli bagabu lula baisa yoku. \q1 Lula kwegubugabu gala wala biyomwasali nanom. \q1 \v 17 Mwa Yaubada! Nanogu kala manum baisa lavigaki ulo lula baisa yoku. \q2 Gala bukupaiki avai toninavila kidamwa deli nanola manum biwokaiam. \b \q1 \v 18 Mwa Yaubada! Bukumitukwaii mapilana Saiyoni, e bukupilasi makwaina valu. \q2 Kukwaliivau kalila mapilana Yerusalem. \q1 \v 19 E oluvi bakalulasi lulatoula deli lula kwegubugabu, \q2 e baisa goli biyomwasali nanom. \q2 E bakagabwaisi bulumakau nammwala om kwabolula. \c 52 \s1 Yaubada toyakala deli tonokapisi \q1 \v 1 Mwa! Yoku todabala, avaka paila kukwaluvalova paila m mitugaga? \q2 Yaubada la bobwailila kwekanigaga. \q1 \v 2 Kuninanamsa paila bukuyogagi tuwoli tomota. \q2 Mayem makawala kutou kaikakata. \q2 Yoku tuta komwaidona kutamituli sopa. \q1 \v 3 Vavagi gaga kuyebwaili sainela mitaga vavagi bwaina kuyebwaili sitana wala, \q2 deli sopa kuyebwaili sainela mitaga kamokwita kuyebwaili sitana wala. \q1 \v 4 Yoku tosasopa! Kuyebwaili wala bukuyomiyuyu tomota metoya om biga. \b \q1 \v 5 Mapaila Yaubada biyogagaim tuta gala biwokuva. \q2 Matauna bilitakaim e bikatusobwaim metoya om bwala. \q2 Matauna bikatupalaim metoya osi valu tommomova. \q1 \v 6 Tomitukwaibwaila bigisaisi baisa e bikokolasi. \q2 Oluvi matausina bigigilaimsi deli bikaibigasi kawasi, \q1 \v 7 “Kugisaisi, tau matauna gala ikanuvateta baisa Yaubada paila bikwala, \q2 mitaga idubumi wala saina bidubadu la guguwa \q2 deli inevi la kabokwala metoya ola bubunela gaga.” \b \q1 \v 8 Yeigu goli makawala kaitala makaina olibe\f p \ft Baisa kabutuvitusila kaisisu bwaina.\f* isususina olumoulela Yaubada la bwala.\f q \ft Bwala Kwebumaboma mapilana Yerusalem.\f* \q2 Yeigu adubumi Yaubada la mitakwai tuta gala biwokuva wala. \fig olive trees (52.8) Makaisina olibe|src="LB 00354" size="col" ref="52.8" \fig* \q1 \v 9 Mwa Yaubada! Tuta komwaidona banokagutoki baisa yoku paila avaka bogwa lokuvagi. \q2 Yeigu bakamituli baisa omitasi m tomota \q2 mwada yoku Giyoubwaila. \c 53 \s1 Tomota si mitugaga \r (Sam 14) \q1 \v 1 Tobubeikam ininamsaisi titoulesi kawasi, \q2 “Yaubada gala wala avaka!”\f r \ft Kugisi Sam 14.1 deli kala katumiki.\f* \q1 Komwaidosi matausina saina gaga, \q2 e ivagaisi vavagi makwaisina kabokakayuwa. \q2 Gala avai tomota isisu tomitukwaibwaila. \x - \xo 53.1-3 \xt Rm 3.10-12\x* \b \q1 \v 2 Yaubada wa labuma ikululuki mina watanawa, \q2 mwada bigisi availa isisu tokabitam, \q2 e availa ititapwaroru baisa matauna. \q1 \v 3 Mitaga komwaidosi wala bogwa eisulasi, \q2 komwaidosi goli kasi gaga makawala wala. \q1 Gala avai tomota isisu tomitukwaibwaila, gala goli availa. \b \q1 \v 4 E Yaubada ikatupoi kawala, “Ki, kaina gala inikolaisi? \q2 Ki, tomitugaga komwaidosi matausina tobubeikam wala? \q1 Paila ititakunasi kʹasi metoya ililebwaisi ulo tomota, \q2 e gala avai tuta bininigadasi baisa yeigu.” \b \q1 \v 5 Igau wala matausina bikokoluvagasisi, \q2 gala avai tuta omitibogwa ilumkolaisi makawala. \q2 Paila Yaubada bikatugai totuwanesi la tomota kasi tilaula. \q1 Yaubada ikoulovi matausina, \q2 e mapaila mina Isireli bitomgwagasi odubasi. \b \q1 \v 6 Baisa ulo nigada, kidamwa mina Isireli \q2 bibanaisi si tomgwaga bima metoya mapilana Saiyoni.\f s \ft Kugisi Sam 2.6.\f* \q1 E matutona Guyau bimitukwaii mina Isireli tuvaila, \q2 e bogwa goli bimwasawasi, si mwasawa saina kwevakaigaga. \c 54 \s1 Nigada paila kabokwala metoya tilaula \q1 \v 1 Mwa Yaubada! Kukolaigu metoya om peula. \q2 Kutanekwaigu metoya om peuligaga. \q1 \v 2 Mwa Yaubada! Kulagi ulo nigada, \q2 kunakaigali ulo biga. \q1 \v 3 Matausina tokamnomwana eimeimaisi biwaigusi. \q2 Tovakatutuki ivigikonaisi mwada bikatumataigusi. \q2 Matausina idokaisi Yaubada gala wala avaka. \b \q1 \v 4 Mitaga Yaubada wala matauna agu topilasi. \q2 E Guyau matauna agu tokwala. \q1 \v 5 Ibodi Yaubada bivigaki agu tilaula si mitugaga bimipuki matausina. \q2 Matauna bikatumtuwoli matausina, uula matauna tokimadagi. \b \q1 \v 6 Mwa Guyau! Deli ulo mwasawa balula baisa yoku, \q2 e banokagutoki baisa yoku \q2 paila uula yoku saina bwaina. \q1 \v 7 Yoku bogwa kukolaigu metoya komwaidona agu mwau, \q2 e bogwa lagisi agu tilaula leimamasi. \c 55 \s1 La nigada taitala tau lubaila eikasali matauna \q1 \v 1 Mwa Yaubada! Kulagi ulo nigada. \q2 Taga kutotubuloki ulo yokakapisi. \q1 \v 2 Kunakaigalaigu deli kuvitakaulokaigu. \q2 Ulo nokubukubu bogwa eiyogagaigu. \q1 \v 3 Si kapoi agu tilaula bogwa eiyokukolaigu, \q2 e tomitugaga si lamadada bogwa eisomitaki wowogu. \q1 Matausina iyomwauwaigusi. \q2 Igibuluwaigusi, deli goli tokukolosi yeigu. \b \q1 \v 4 Yeigu ibulukukolaigu, \q2 deli kaliga kokolela iyomami nanogu. \q1 \v 5 Yeigu bogwa lakokola deli atatuva. \q2 Kabokakayuwa saina immakiusa wowogu. \q1 \v 6 O kidamwa isim pinupanegu, makawala bubuna. \q2 Gagabila bayowa balʹo babani vaiwasi. \q1 \v 7 Mokwita goli bayowa bala kaduwonaku \q2 e bamili valu oviloupakala. \q1 \v 8 Gagabila bananakwa basipepuni \q2 metoya yagila saina minimani deli utuyagila. \q1 \v 9 Mwa Guyau! Kusipinigu si bigatona agu tilaula. \b \q1 Bogwa lagisi tomota iiyowaisi deli ikukwaiyaisi ovalu. \q2 \v 10 Ivaulaisi ivapataisi valu yam deli bogi, \q2 e valu ivakasau sula deli vavagi mwau. \q1 \v 11 Kodadaimi isisu ambaisa ambaisa. \q2 Kedala valu ikasewa lamadada deli wabu. \b \q1 \v 12 Kidamwa taitala tilaula biyosokanaigu, \q2 gagabila bapeuloki. \q1 E kidamwa taitala tokominimani bikaluvalova baisa yeigu, \q2 yeigu gagabila basipepuni metoya baisa matauna. \q1 \v 13 Mitaga baisa yoku kalogu lokuyosokanaigu! \q2 Yoku sogu deli lubaigu tatougu. \q1 \v 14 Bogwa tabigikium kadataiyu, \q2 deli kadataiyu tatapwaroru wa Bwala Kwebumaboma. \q1 \v 15 Bibodi agu tilaula bikaligasi igau gala bibodi si tuta. \q2 Ibodi matausina bibusisi tommomova bilosi Tuma!\f t \ft Kugisi Baw 16.31-33. Mapilana Tuma baisa si valu tomata, mina Isireli idokaisi isisu osikowala pwaipwaia.\f* \q1 Mitugagawokuva wala isisu osi bwala deli oninasi. \b \q1 \v 16 Mitaga yeigu adou baisa Guyau Yaubada paila pilasi, \q2 e matauna bikatumovaigu. \q1 \v 17 Kaukwau, lalavi deli bogi\f u \fq kaukwau, lalavi deli bogi. \ft Tuta matutosina tutala nigada yam yam.\f* \q2 ulo kavilavila deli ulo kayagigila imwena baisa matauna, \q2 e matauna bogwa bilagi kaigagu. \q1 \v 18 Matauna bikaimalaigu bwainawokuva wala \q2 metoya okabilia makwaisina laiyowai, \q2 baisa tilaula saina bidugaga. \q1 \v 19 Yaubada matauna bogwa eigiyoubogwa metoya tuta kala vitouula, \q2 e matauna bilagaigu deli bikalisau matausina. \q1 Paila ipakaisi bininavilasi, \q2 deli gala sitana ikukolaisi matauna. \b \q1 \v 20 Kalogu tobogwa iwaiya lubaila matausina. \q2 Bogwa eikotuni la biga katotila. \q1 \v 21 La biga kala posa ikalisau mona posala, \q2 mitaga kowolova wala isisu onanola. \q1 La biga saina dumokikina makawala bulami dumokikinela, \q2 mitaga bitai makawala kema kala kakata. \b \q1 \v 22 Kuvakalisi m koni mwau baisa Guyau, \q2 e matauna bikolaim. \q2 Matauna gala wala bitagwala tokamokwita bimamasi. \b \q1 \v 23 Mitaga yoku, ulo Yaubada, bukumipuki matausina tokatumata deli tosasopa bikaligasi \q2 igau gala mabila kasi tomoya bikalisau. \q1 Mitaga yeigula badubumaim wala. \c 56 \s1 Nigadela dubumi baisa Yaubada \q1 \v 1 Mwa Yaubada! Kunokapisaigu, \q2 paila uula yeigu bogwa iwawaigusi. \q2 Agu tilaula tuta komwaidona ilamidadaigusi. \q1 \v 2 Yam kwemwaidona agu tilaula iwawaigusi wala. \q2 Matausina saina kasi tobidubadu iwawaigusi. \q1 \v 3 Mwa! Guyau Topeuligaga, avai tuta bakokola, \q2 yoku wala badubumaim. \q1 \v 4 Yeigu adubumi wala Yaubada e gala wala bakokola. \q2 Ayakawoli matauna paila avaka bogwa eikatotila. \q2 Ki, avakaga taitala tomota bivagi baisa yeigu? \b \q1 \v 5 Agu tilaula iyomwauwaigusi wala yam kwemwaidona. \q2 Tuta komwaidona ininanamsasi ammakawala biyogagaigusi! \q1 \v 6 Isigugulasi osi kabosupepuni \q2 e igigisaisi avaka avaka lauvagi, \q2 e ipipikwakusi paila bikatumataigusi. \q1 \v 7 Mwa Yaubada! Kumipuki matausina paila si mitugaga, \q2 e kukwalisau matausina metoya om gibuluwa. \b \q1 \v 8 Yoku kunikoli avaka agu mwau, \q2 e kunikoli kala vakaila mitilagigu - \q2 ki, makwaisina vavagi bogwa lokugini om buki,\f v \ft Kugisi Sun 32.32-33.\f* ke? \q1 \v 9 Yam makwaina badou baisa yoku, \q2 e agu tilaula bitovilasi bikeiitasi. \q1 Bogwa lanikoli baisa, ka - Yaubada bogwa ipiaigu, \q2 \v 10 matauwena goli Guyau, e ayakawoli la biga katotila. \q1 \v 11 Adubumi wala matauna, e gala wala bakokola. \q2 Ki, avakaga taitala tomota bivagi baisa yeigu? \b \q1 \v 12 Mwa Yaubada! Bogwa wala basemakavi baisa yoku avaka bogwa lakatotila. \q2 Ulo nokagutoki bavigaki ulo semakavi baisa yoku. \q1 \v 13 Paila uula yoku kukolaigu metoya okaliga, \q2 e deli gala kutagwala kidamwa bamama. \q1 E baisa uula yeigu aliloula omatala Yaubada, \q2 e aliloula goli olumalama makwaina ititapi tommomova. \c 57 \s1 Nigada paila pilasi \q1 \v 1 Mwa! Yaubada, kunokapisaigu. \q2 Anigadaim kunokapisaigu, \q2 paila bogwa lamakaiam mwada bakwala. \q1 Okaikonigulela pinupanem\f w \ft Kugisi Sam 17.8 kala katumiki.\f* abani ulo kabokwala \q2 e basisu wala igau avai tuta utuyagila kala koulusa\f x \ft Baisa kabutuvitusila kabosilagi.\f* biwokuva. \b \q1 \v 2 Adou baisa Yaubada, matauna Saina Towalakaiwa.\f y \ft Kugisi Sam 7.17 kala katumiki.\f* \q2 Yaubada matauna bisisakaigu komwaidona avaka bibodaigu. \q1 \v 3 Matauna bimapu ulo dou metoya wa labuma e bikolaigu. \q2 E matauna bikalisau agu tolamadada. \q2 Yaubada bimitukwaiyaigu deli la kimadagi. \b \q1 \v 4 Agu tilaula itoulaigusi itopataigusi. \q2 Matausina makawala minasina laiyoni bogwa eikomtausi, \q1 kudusi makawala silamata deli kaiyala, \q2 e mayesi kala kakata makawala kema kala kakata. \b \q1 \v 5 Mwa Yaubada! Kukimitali m tovakaigaga metoya wa labuma, \q2 e deli m guyugwayu odabala valu watanawa komwaidona. \b \q1 \v 6 Agu tilaula ilavaisi wota mwada bakola e biyosaigusi, \q2 e yeigu nanogu saina mmayuyu. \q1 Matausina ikelaisi mlopu ogu keda, \q2 mitaga titoulesi wala iluulousi. \b \q1 \v 7-8 Mwa Yaubada! Yeigu gala sitana aninayuwa, \q2 e bogwa wala bawosi deli bayakawolaim metoya olumoulegu komwaidona. \q1 Bavagi bibwaina wawai ulo gita deli ulo yuka,\f z \ft Kugisi Sam 33.2.\f* \q2 e ibodi bayommati kalasia. \q1 \v 9 Mwa Guyau! Yeigu banokagutoki baisa yoku oluwalaisi boda ituwoli ituwoli, \q2 e bayakawolaim oluwalaisi tomota komwaidosi. \q1 \v 10 M mitakwai ilʹo ikalivi gawata, \q2 e m kimadagi ila isakaila labuma. \q1 \v 11 Mwa Yaubada! Kukimitali m tovakaigaga metoya wa labuma, \q2 deli m guyugwayu odabala valu watanawa komwaidona.\f a \ft Mailela 7-11: kugisi Sam 108.1-5.\f* \c 58 \s1 Nigada mwada Yaubada bimipuki tomitugaga \q1 \v 1 Ki, yokomi tokwaraiwaga avai tuta sitana bukunagaisi duwosisia otutala yakala? \q2 Ki, bukuyakalaisi tomota komwaidona metoya karaiwaga duwosisia, \q2 e gala bukupiaigalasi ke? \q1 \v 2 Gala, kadai! Mesinaku wala kuninamsaisi avai mitugaga bukuvagaisi, \q2 e kusulosulasi ovalu paila saina togigasisi yokomi. \b \q1 \v 3 Tomitugaga biuvagaisi wala sula osi tuta komwaidona. \q2 Matausina tosisasopa wala avai tutʹo igau eikaloubusisi e leima lagaila. \q1 \v 4 matausina ivakasau wala yayana makawala keiyuna, \q2 e kala tuli taigasi makawala gineita, \q1 \v 5 minana gala ililagi kala dou metoya tolikeiyuna, \q2 kaina metoya tomigameguva la meguva. \b \q1 \v 6 Mwa Yaubada! Kukwatuuwoli kudusi minasina laiyoni nagigasisi. \q1 \v 7 Kuvigaki matausina bitamwausi makawala sopi bimada, \q2 e makawala mnumonu biuvayagaisi opapala keda. \q1 \v 8 Kuvigaki matausina makawala duduwa\f b \ft Mina Isireli eigisaisi si keda duduwa saina dumokikina, e idokaisi mauna komwaidona bitamwau bimila keda makadana, e kesala kweiseinasi kwaiwokuva wala bikanam.\f* bikammali okwaiseinasi, \q2 e makawala gudimata pwapwawa avai tuta eikaloubusi gala igisakola lumalama. \q1 \v 9 Igau gala wala binikolaisi, mitaga Yaubada bitakeiu matausina makawala mnumonu. \q2 Igau wala tommomova eisisuaisi, \q2 mitaga Yaubada ola gidaleiya biyuvisau wala bilosi. \b \q1 \v 10 Tomitukwaibwailaga bimwasawasi avai tuta bigisaisi tomitugaga bibodasi kasi mipuki. \q2 Matausina bivasilasi wala obuyavisi tomitugaga. \q1 \v 11 E tomota bilivalasi kawasi, “Tomitukwaibwaila mokwita wala isim kasi mapu, \q2 e baisa mokwitatoula wala Yaubada matauna kasi toyakala mina watanawa.” \c 59 \s1 Nigada paila kabokwala \q1 \v 1 Mwa Yaubada! Kukolaigu metoya agu tilaula, \q2 e kuyamataigu metoya baisa matausina availa availa iwawaigusi! \q1 \v 2 Kukolaigu metoya baisa matausina tomitugaga. \q2 Kukolaigu metoya baisa matausina tokatumata! \b \q1 \v 3 Kugisi! Matausina eitulotulasi wala paila bikatumataigusi. \q2 Tovakatutuki matausina isisiulaigusi wala. \q1 E Guyau, baisa gala paila kwaitala mitugaga kaina sula avaka bogwa lavagi, \q2 \v 4 e kaina avai pakula isisu owowogu, \q2 baisa uula binanakwasi bilosi osi kabosipepuni. \b \q1 \v 5 Mwa! Guyau Yaubada Topeuligaga, kutokaia kuma kupilasaigu. \q2 Mwa! Yoku si Yaubada mina Isireli, kuma wala bigisaki matam! \q1 Kutokaia e kumipuki matausina gala inikolaimsi, \q2 e gala bukunokapisi tomitugaga matausina eipakaimsi. \b \q1 \v 6 Koyavi matausina eikeiitasi, \q2 iguguvavilasi makawala kaukwa ititavinasi olopola valu. \q1 \v 7 E kunakaigali si kauvikulu deli si kapoi. \q1 Mayesi makawala kema kala kakata oudosi, \q2 e idokaisi wala gala taitala ililagi matausina. \b \q1 \v 8 Mitaga yoku Guyau kugigili wala matausina, \q2 e kuyosokani komwaidosi matausina gala inikolaimsi. \q1 \v 9 Mwa Yaubada! Yoku wala agu tokwala, \q2 e gala wala aninayuwa paila m peula. \q1 \v 10 Ulo Yaubada iyebwailigu e igau bimakaiagu. \q2 E matauna bitagwala bagisi agu tilaula bimamasi. \b \q1 \v 11 Mwa Yaubada! Gala bukukwatumati matausina, kaina goli ulo tomota bilumwelavaisi. \q2 Ibodi bukubutugigai matausina metoya om peula e bukukwalisau matausina. \q2 Yoku Guyau kama tokwalasi yoku. \q1 \v 12-13 Mitugaga isisu oudosi, e si biga komwaidona mitugagawokuva wala. \q2 Ibodi matausina bikolasi wala metoya osi kaluvalova. \q1 Kukwatudoum matausina metoya om gibuluwa, \q2 paila uula ibubolatasi deli isisasopasi. \q2 Bukukwatudoum wala biwokuva. \q1 E oluvi komwaidosi wala binikolaisi Yaubada iguguyoi mapilana Isireli, \q2 e la karaiwaga ikaligiaki ovalu watanawa komwaidona. \b \q1 \v 14 Koyavi agu tilaula eikeiitasi, \q2 iguguvavilasi makawala kaukwa ititavinasi olopola valu, \q1 \v 15 kaina makawala kaukwa inainevisi paila kaula, \q2 deli iguguvavilasi kidamwa gala touna ibanaisi. \b \q1 \v 16 Mitaga yeigu bawosi wala paila m peula, \q2 kaukwau kwaitala kwaitala bakapiniveka wosi paila m mitakwai. \q1 Yoku bogwa okuvagi agu tokwala, \q2 e yoku ulo kabokwala ogu tuta mwau. \q1 \v 17 Yeigu bayakawolaim wala yoku agu tokwala. \q2 Agu tokwala kammwaleta wala Yaubada, \q2 e Yaubada matauna goli iyebwailigu. \c 60 \s1 Nigada paila kabokwala \r (Sam 108.1-13) \q1 \v 1 Mwa Yaubada! Yoku bogwa lokupakaimasi, deli bogwa lokukwalisauwaimasi. \q2 Bogwa lokugibuluwaimasi. Mitaga baisa tuta ibodi bukutovilakaimasi. \q1 \v 2 Yoku bogwa kuvagi valu imotatina, e yoku bogwa kutavi ikapogega. \q2 Baisa tuta kutuvi kala tatavi, paila bogwa eilakalova. \q1 \v 3 Bogwa lokusaiki m tomota kasi mmayuyu sainela. \q2 Kavagougweunasi makawala bogwa kamommatasi. \q1 \v 4 Yoku bogwa lokukwatumitilaki availa availa matausina ikukolaimsi, \q2 e matausina gagabila bisakauligilaisi kasi kamwaga. \q1 \v 5 Kukolaimasi metoya om peula. Kumapu ma nigadasi, \q2 e kuma kukolaimasi yakamaisi m tomota mina mbwailim. \b \q1 \v 6 Metoya ola kabosisu kwebumaboma Yaubada eilivala kawala, \q2 “Bogwa batomgwaga, e basigali mapilana Sekem \q2 deli bavili mapilana Sukota Itayatilela, basaiki ulo tomota. \q1 \v 7 Mapilana Giliadi baisa ulo vavagi, e makawala goli Manasa.\f c \ft Madilasina Manasa, Epereim deli Yuda dilitolu dalela Isireli.\f* \q2 Mapilana Epereim lavigaki agu kulupewa, \q2 e deli mapilana Yuda lavigaki kabutuvitusila ulo guyau. \q1 \v 8 Mitaga mapilana Mowabi bavigaki agu kakwaiwosi, \q2 e basaili kaikegu baisa mapilana Edom, \q2 e baisa kabutuvitusila ulo yayosa. \q1 Ki, mina Pilisitia eidokaisi mwada bigougovasi paila bitomgwagasi odabagu?” \b \q1 \v 9 Mwa Yaubada! Availaga gagabila bivisuyaigu olumoulela vilouveka makwaina saina kwaipeula? \q2 Ki, availaga bivakadaigu bilauwaigu bala mapilana Edom? \q1 \v 10 Ki, bogwa kupakaimasi mokwita? \q2 Ki, gala bukuvakwabwaimasi deli ma tokwabiliasi? \q1 \v 11 Kupilasaimasi metoya oyumasi kama tilaulasi, \q2 paila tomota si pilasi gala wala dimlela. \q1 \v 12 Kidamwa Yaubada deli yakidasi, bogwa wala bitakalisewasi, \q2 e matauna bikalisau kada tilaulasi. \c 61 \s1 Nigada paila kabokwala \q1 \v 1 Mwa Yaubada! Kulagi ulo dou, \q2 e kunakaigali ulo nigada. \q1 \v 2 Tutala ulo pikwaku eiwokuva deli asikaduwonaku metoya ogu valu, \q2 mapaila adou baisa yoku. \b \q1 Kukwauwaigu kulauwaigu kwaitala kabokwala bwaina, \q2 \v 3 paila yoku wala agu tokwala, \q2 e yoku agu taboda peula metoya agu tilaula. \b \q1 \v 4 Kutagwala basisu om Bwala Kwebumaboma\f d \ft Makwaina isisu mapilana Yerusalem.\f* ogu tuta komwaidona, \q2 e basisu luvala wowogu osikowala pinupanem.\f e \ft Kugisi Sam 17.8; mitaga tuta baisa kaina ililivala paila Kabutu Didawogala deli nayu minasina si tokolu odabala makwaina, baisa goli idokaisi Yaubada la takaikaia baisa ovalu watanawa (kugisi Sam 18.10)\f* \q1 \v 5 Mwa Yaubada! Yoku bogwa kulagi komwaidona ulo biga katotila, \q2 e bogwa lokusakaigu avaka ibodi bakayosisi komwaidomasi yakamaisi availa availa katemmalaimsi. \b \q1 \v 6 Kukwatumkulovi guyau kala taitu bibidubadu, \q2 e kutagwala matauna bisisu tuta kaduwonaku! \q1 \v 7 Mwa Yaubada! Ibodi matauna la karaiwaga gala kala vigimkovila metoya omatam. \q2 Kukoli matauna e kumitukwaii deli m kimadagi. \b \q1 \v 8 Mapaila tuta komwaidona bausiwosi kam yakaula, \q2 e yam kwaitala kwaitala basisakaim avaka bogwa lakatotila. \c 62 \s1 Tadubumi Yaubada kada taboda \q1 \v 1 Bavinagai paila Yaubada bikolaigu. \q2 Yeigu akakana baisa wala matauna kalamwaleta. \q1 \v 2 Kalamwaleta wala Yaubada itabodaigu e ikolaigu. \q2 Matauna wala agu taboda, \q2 deli gala avai tuta bamama. \b \q1 \v 3 Ki, ammakawala woloula komwaidomi bukuwawaigusi? \q2 Paila yeigu ulo peula makawala kwaitala kali kwedadaimi. \q1 \v 4 Yokomi mesinaku wala kudokaisi mwada bukuvabwaigusi metoya ogu kwabosisu walakaiwa. \q2 Yokomi kuyebwailisi wala sopa. \q1 Yokomi kami udokaiwa wala kukwabwailigusi, \q2 mitaga olumoulemi kubulotaigusi wala. \b \q1 \v 5 Yeigu akakana wala baisa Yaubada kalamwaleta, \q2 e ulo pikwaku basaili baisa wala matauna. \q1 \v 6 Kalamwaleta wala Yaubada itabodaigu e ikolaigu. \q2 Matauna wala agu taboda, \q2 deli gala avai tuta bamama. \q1 \v 7 Agu kwatumova deli agu taimamila metitoya baisa Yaubada. \q2 Matauna agu tokwala topeula. \q2 Matauna ulo kabokwala. \b \q1 \v 8 Yokomi ulo tomota,\f f \ft Matauna guyau Debida ililivala baisa la tomota mina Isireli.\f* kudubumaisi Yaubada tuta komwaidona. \q2 Kukwamitulaisi komwaidona kami mwau baisa matauna, \q2 paila matauna da kabokwalasi. \b \q1 \v 9 Tomota komwaidona makawala tiliawai wala. \q2 Gweguya deli tokai makawala wala gala isim dimlesi. \q1 Kusaili matausina odabala kaivisaikola e gala wala mokaisi. \q2 Yagisa goli isim mokaila, mitaga matausina gala wala mokaisi. \q1 \v 10 Taga bukudubumaisi mi gasisi, \q2 e taga bukunakusisi mwada bukubanaisi avaka metoya olubulebu. \q1 Kaina goli mi guguwa bukukwatumkulovi, \q2 mitaga gala bukudubumi vavagi makwaisina. \b \q1 \v 11 Mimilisi tuta lalilagi Yaubada eilivala \q2 kidamwa peula baisa matauna la vavagi, \q2 \v 12 deli kidamwa la yebwaili gala isim kala kalitutila. \q1 Mwa Guyau! Yoku wala titoulem kumapu tomota taitala taitala \q2 makawala avaka bibudoki la wotetila. \x - \xo 62.12 \xt Yob 34.11; Yer 17.10; Md 16.27; Rm 2.6; YG 2.23\x* \c 63 \s1 Avinagai paila Yaubada \q1 \v 1 Mwa Yaubada! Yoku ulo Yaubada. \q2 Yeigu avinagai paila yoku, \q2 e tomwaidogu goli magigu yoku. \q1 Yeigu makawala viloupakala valu vilouwokuva wala, \q2 e makawala valu magila sopi, yeigu magigu yoku. \q1 \v 2 Bukutagwala bagisaim om Bwala Kwebumaboma, \q2 e mwada bagisaim yoku Topeuligaga e Toguyugwayu. \q1 \v 3 M mitakwai ikalisuwoli momova kala bwaina, \q2 e mauula bayakawolaim. \q1 \v 4 Ogu tuta momova komwaidona, banokagutoki baisa yoku, \q2 e bayosali yamagu banigada baisa yoku. \q1 \v 5 Bilomagu bikam e bikomata, \q2 e deli ulo mwasawa bawosi kam yakaula. \b \q1 \v 6 Wa bogi akanukwenu e aluluwaim. \q2 Wa bogi kwemwaidona aninamsaim. \q2 \v 7 Paila yoku tuta tuta lokupilasaigu. \q1 Okaikonigulela pinupanem\f g \ft Kugisi Sam 17.8.\f* ausiwosi deli ulo mwasawa. \q1 \v 8 Yeigu akaipapaim, \q2 e yamam ikolaigu. \b \q1 \v 9 Matausina availa availa mwada bikatumataigusi \q2 bibusisi wala bilosi mapilana Tuma.\f h \ft Baisa si valu tomata.\f* \q1 \v 10 Bikaligasi wala okabilia, \q2 e ugiwagi nagigasisi bikomasi uwosi. \q1 \v 11 Yaubada bivigaki guyau bitomgwaga, \q2 e mapaila guyau matauna bimwasawa! \q1 Availa availa ikatotilasi omatala Yaubada, matausina goli biyakawolaisi matauna. \q2 Mitaga Yaubada bikatupatu udosi toubuwabu. \c 64 \s1 Nigada paila kabokwala \q1 \v 1 Mwa Yaubada! Yeigu laboda mwau - kulagi ulo nigada! \q2 Yeigu lakukoli agu tilaula - kukoli ulo momova! \q1 \v 2 Kukolaigu metoya tomitugaga osi keiwala, \q2 e metoya mabudona tomitugaga. \q1 \v 3 Matausina isimataisi mayesi makawala kema kala kakata,\f i \ft Kaina ililivala paila biga silapulu deli sasopa, kainaga bigala migameguva ivigaki kabosilagi kaina kaliga.\f* \q2 e iiyamwasisi si biga vakatutuki makawala kaiyala. \q1 \v 4 E matausina saina nanakwa bikayayaisi si sopa gala isim kasi mmosila, \q2 ibigikiumsi wala ikatuveilauwaisi tobubwaila. \q1 \v 5 Matausina ikikeiwalasi e ikikamwanaisi sesia wala. \q2 Ininamsaisi ambaisa bileiyasi kasi sikula, \q2 e ikaibigasi kawasi, “Gala availa gagabila bigisi sikula makaisina.” \q1 \v 6 Matausina ininamsaisi uvagila mitugaga, e ikaibigasi kawasi, \q2 “Bogwa tavigibauwaisi nanamsela makwaina sula.” \q1 E tomota ninasi olumoulesi saina nigonigwa. \b \q1 \v 7 Mitaga Yaubada bilavi la kaiyala baisa matausina, \q2 e saina nanakwa wala bibasi matausina. \q1 \v 8 Matauna bikatumtuwoli matausina uula wala si biga mabigasina, \q2 e komwaidosi availa availa bigisaisi matausina bikatugougeunasi wala. \q1 \v 9 Komwaidosi wala bikokolasi. \q2 Bininamsaisi avaka Yaubada bogwa eivagi, \q2 e bilivalaisi vavagi makwaisina. \q1 \v 10 Ka, komwaidona tomitukwaibwaila bimwasawasi \q2 paila avaka Guyau bogwa eivagi. \q1 E bikwalasi baisa matauna. \q2 Komwaidosi tobubwaila biyakawolaisi matauna. \c 65 \s1 Yakaula deli nokagutoki \q1 \v 1 Mwa Yaubada! Ibodaimasi bakayakawolaimsi mapilana Saiyoni,\f j \ft Mapilana Yerusalem.\f* \q2 deli bakavigakaimsi makawala ma katotilasi, \q2 \v 2 paila yoku kumapu ma nigadasi. \q1 Bidubadu mina watanawa biwokaiamsi, \q2 \v 3 paila uula si mitugaga matausina. \q1 Kama pakulasi wala eiyomamaimasi. \q2 Mitaga yoku kuligaiwa ma mitugagasi. \q1 \v 4 Matausina availa availa bogwa lokunagi imwasawasi, \q2 paila kusividuli matausina om Bwala Kwebumaboma.\f k \ft Makwaina Bwala Kwebumaboma isisu mapilana Yerusalem.\f* \q1 Yakamaisi kakamsi kakomatasi kalagila m bwala, \q2 makwaisina vavagi bwaina metoya om Bwala Kwebumaboma. \b \q1 \v 5 Yoku lokuvigaki katomgwagasi, e makawala wala kumapu ma nigadasi, \q2 e kuvagi vavagi saina kabokatubau paila mwada bukukwatumovaimasi. \q1 Mina watanawa avai migila avai migila idubumaimsi. \q1 \v 6 Lokuvitau koya okabasi metoya om peula, \q2 e makawala kuyomitali m peuligaga. \q1 \v 7 Bolita kala kaipolu sainela kuvigaki biniwavila \q2 e butula kaisai bimanum. \q2 Tomota si mowai kuyominum. \q1 \v 8 Valu valu komwaidona itutu ninasi sainela \q2 paila vavagi makwaisina kwevakaveka avaka lokuvagi. \q1 Igisaisi avaka lokuvagi e igovasi deli mwasawa \q2 metoya pilatala valu bila piliyuwela. \b \q1 \v 9 Kuvakawoli valu watanawa e mapaila kuwitali kuna \q2 e kuvigaki bikabinai sainela. \q1 Kusaiki sopi bidubadu e waya komwaidona ikasewasi \q2 e kusaiki valu watanawa yagogu paila bagula. \q1 E kuuvagi baisa makawala - \q2 \v 10 kuwitali kuna kunoveka ambaisa bogwa eisapwaisi \q2 e sopi isuvi iyopututu. \q1 Pwaipwaia bimanum metoya kunosigosigula \q2 e bivigaki yagogu bitaginapulasi. \b \q1 \v 11 Ka, ina kwaitala luvabwaila kabanaisi metoya om bobwailila. \q2 Ambaisa ambaisa bukula kuvakawoli, matausina iluvabwailasi. \q1 \v 12 Rigaba ikasewoki avaka avaka \q2 e kawailuwa kasi luvabwaila goli. \q1 \v 13 Sipi saina bidugaga osaivau. \q2 Oitayatila ikasewa bigulela witi. \q1 Vavagi komwaidona deli si mwasawa igougovasi iusiwosisi. \c 66 \s1 Wosila yakaula deli nokagutoki \q1 \v 1 Komwaidomi tomota, kuyakawolaisi Yaubada omi gova deli mwasawa! \q1 \v 2 Kuwosisi kala yakaula matauna Toguyugwayu, \q2 e kukwaigalaisi deli mi yakaula baisa matauna. \q1 \v 3 Kulivalasi baisa Yaubada, kawami, “Isa bwainigaga komwaidona vavagi lokuuvagi! \q2 M peula saina vakaigaga, \q2 mapaila kam tilaula ikukolaimsi e ikululusi ikavaginasi baisa yoku. \q1 \v 4 Komwaidosi mina watanawa ititapwarorusi baisa yoku. \q2 Iusiwosisi kam yakaula \q2 e ikavisaimsi goli.” \b \q1 \v 5 Kumaisi kugisaisi avaka Yaubada bogwa leivagi. \q2 Matauna iuvagi vavagi kabokatubau oluwalaisi tomota. \q1 \v 6 Matauna bogwa ivigaki bolita imili yabala, \q2 e tubudoiasi iluvapelasi wa waya okaikesi wala. \q1 Mapaila metoya mapilana tamwasawasi uula avaka bogwa leivagi. \x - \xo 66.6 \xt Sun 14.21; Yos 3.14-17\x* \q1 \v 7 Matauna la karaiwaga kwepeuligaga gala biwokuva, \q2 e imitakavati boda ituwoli ituwoli. \q2 Taga availa bikosomapu matauna. \q1 \v 8 Yokomi komwaidomi boda ituwoli ituwoli, kuyakawolaisi ma Yaubadasi, \q2 e kukwaigivakavekasi komwaidosi bilegasi. \q1 \v 9 Matauna eiyomovaidasi mauula tasisuaisi bwaina, \q2 e gala bitugwalaidasi kidamwa bitakapusisi. \b \q1 \v 10 Mwa Yaubada! Yoku bogwa lokuwakolaimasi. \q2 Makawala siliba bikatumigileuwaisi metoya wa kova, \q2 e makawala goli lokuwakolaimasi. \q1 \v 11 Yoku lokutagwala bakawaisi wa sikula, \q2 deli lokusaili koni mwau otupwamaisi. \q1 \v 12 Yoku lokukwasali kama tilaulasi bivakikilaimasi, \q2 e yakamaisi kasuwalaiyaisi kova deli dadoya.\f l \ft Kova deli dadoya kabutuvitusila vavagi mwau deli kabosilagi.\f* \q2 Mitaga tuta baisa bogwa lokumaiyaimasi oviluwela kabokwala. \b \q1 \v 13 Bamai ulo lula kwegubugabu om bwala.\f m \ft Baisa Bwala Kwebumaboma isisu mapilana Yerusalem.\f* \q2 E balula baisa yoku avaka bogwa lakatotila. \q1 \v 14 Baisa avaka lalivala mwada basakaim tutala laboda mwau, \q2 e bogwa goli basakaim. \q1 \v 15 Sipi bavigaki lula bigabwaisi okabolula, \q1 e balulaga bulumakau nammwala deli gota, \q2 e mseula bila ikalivi gawata. \b \q1 \v 16 Komwaidomi availa availa kutemmalaisi Yaubada, kumaisi kunakaigalaigusi, \q2 e balukwaimi avaka bogwa eivagi paila yeigu. \q1 \v 17 Ladou baisa matauna paila pilasi, \q2 e layakawoli matauna metoya wa wosi. \q1 \v 18 Kidamwa bakiwoli ulo mitugaga, \q2 Guyau gala wala binakaigalaigu. \q1 \v 19 Mitaga Yaubada mokwitatoula wala bogwa eilagaigu. \q2 Matauna bogwa einakaigali ulo nigada. \b \q1 \v 20 Mapaila ayakawoli Yaubada, \q2 paila uula gala ikoulovi ulo nigada. \q2 kaina iyusi la mitakwai metoya baisa yeigu. \c 67 \s1 Wosila nokagutoki \q1 \v 1 Mwa Yaubada! Bukunokapisaimasi e bukumitukwaiyaimasi. \q2 Metoya om ninabwaila bukupilasaimasi, \q1 \v 2 kidamwa valu watanawa komwaidona binikolaisi nanom, \q2 e komwaidona boda ituwoli ituwoli bilumkolaisi m kwatumova. \b \q1 \v 3 Mwa Yaubada! Ibodi tomota biyakawolaimsi. \q2 Ibodi tomota komwaidosi biyakawolaimsi. \b \q1 \v 4 Ibodi boda ituwoli ituwoli ninasi bimwamwasila, e deli si mwasawa biusiwosisi goli. \q2 Paila yoku lokuyakali mina watanawa metoya om kwaraiwaga duwosisia, \q2 e yoku wala kasi tovakeda boda kwaitala kwaitala ovalu watanawa. \b \q1 \v 5 Mwa Yaubada! Ibodi tomota biyakawolaimsi. \q2 Ibodi tomota komwaidosi biyakawolaimsi. \b \q1 \v 6 Da pwaipwaiasi bogwa ivigaki taluvabwailasi. \q2 E Yaubada, matauna da Yaubadasi goli, bogwa eimitukwaiyaidasi. \q1 \v 7 Ka, Yaubada bogwa eimitukwaiyaidasi. \q2 Ibodi komwaidosi mina watanawa ambaisa ambaisa bitemmalaisi matauna. \c 68 \s1 Mina Isireli kasi wosi paila tomgwaga \q1 \v 1 Yaubada bitokaia e bibutugigai kala tilaula. \q2 Ikalisau matausina availa availa ikoulovaisi matauna e isakaulasi. \q1 \v 2 Makawala mseu eiyuvisau, e makawala goli matauna bibokavili matausina. \q2 Makawala nawota posala bivakasosu wa kova, \q2 e makawala goli tomitugaga idoumsi omatala Yaubada. \q1 \v 3 Mitaga tomitukwaibwaila imwasawasi deli ikaimwanasi omatala. \q2 Matausina deli si mwasawa igougovasi. \b \q1 \v 4 Kuwosisi baisa Yaubada, kuwosisi kala yakaula matauna. \q2 Kukwatubiasaisi la keda matauna eisisila olowalowa. \q2 Matauna yagala Guyau. Ibodi bukumwasawasi omatala matauna! \b \q1 \v 5 Yaubada matauna isisu ola Bwala Kwebumaboma, \q2 e iuvauli weilova deli ikoli kwabuya. \q1 \v 6 Matauna isaiki togumalawa si kabosisu, \q2 deli itaneku tokatupipi, e ilau deli si mwasawa. \q2 Mitaga tokosomapu ibodi bisisuaisi mapilana valu vilouwokuva. \b \q1 \v 7 Mwa Yaubada! Avai tuta lokukugwai m tomota,\f n \ft Yaubada eikugwai mina Isireli tutala isilavaisi mapilana Itipita.\f* \q2 e lokuvapelasi oviloupakala, \q1 \v 8 pwaipwaia imotatina deli kuna ikapusi metoya wa labuma, \q2 paila Guyoula Sinai\f o \ft Wa tuta matutona mina Isireli isilavaisi mapilana Itipita bilosi Kenani, Yaubada iyomitali titoulela wa Koya Sinai; kugisi Sun 19.16-25.\f* bogwa leima, \q2 e bogwa leima matauna mina Isireli si Yaubada. \x - \xo 68.8 \xt Sun 19.18\x* \q1 \v 9 Yoku kukwaraiwogi kuna bikunokuna wala, \q2 paila bukuvigivau m pwaipwaia bikabinai. \q1 \v 10 E m tomota imili valusi baisa, \q2 e metoya om bobwailila kusaiki avaka bibodi tonamakava. \b \q1 \v 11 Guyau ilivala avaka la karaiwaga, \q2 mapaila bidubadu vivila ikititeilisi biga, kawasi, \q1 \v 12 “Ka, gweguya deli si tokwabilia bogwa eisisakaulasi bilosi!” \q2 Vivila ovalu ivilaisi si guguwa avaka eilebwaisi okabilia. \q2 \v 13 Ivilaisi bubuna minasina eibubulaisi silibawokuva wala, \q2 e pinupanesi goulawokuva wala ivivivilasi. \q1 (Ki, avaka paimi mimilimi yokomi kusibwaigasi okasi kali sipi oyamla kabilia ke?) \q1 \v 14 Avai tuta Yaubada Topeuligaga ibutugigai gweguya odabala makwaina Koya Salimoni, \q2 matauna ivigaki numla kwekulokula ididebwali baisa. \b \q1 \v 15 O ina kwevakaigaga Koya Basani, \q2 makwaina dabala saina bidubadu. \q1 \v 16 Mwa! Yoku Koya Basani, avaka paila metoya odubiliwotam, \q2 e kukululukiga deli kuyosokani koya makwaina Yaubada bogwa einagi\f p \ft Makwaina Koya Saiyoni mapilana Yerusalem — kugisi Sam 2.6.\f* bimili valu? \q1 Ka, Guyau bimili valu baisa, tuta gala biwokuva. \b \q1 \v 17 Guyau ibusi metoya makwaina Sinai e ila oviloubumaboma, \q2 deli lakatuluwovila la waga kaibibiu saina kaipapeula. \q1 \v 18 Matauna ilaguva ila walakaiwa, \q2 e deli goli bidubadu tokatupipi ilau, \q2 matauna ibani bobwailila metoya baisa tomota tokosomapu. \q1 Ka, Guyau Yaubada bimili valu baisa. \x - \xo 68.18 \xt Ep 4.8\x* \b \q1 \v 19 Tayakawolaisi Guyau, \q2 paila matauna ikokeula da konisi yam kwaitala kwaitala. \q2 Yaubada wala matauna kada tokwatumovasi. \q1 \v 20 Da Yaubadasi matauna Yaubada Tokwatumova. \q2 Matauna goli Guyau da Guyausi, \q2 bikolaidasi metoya okaliga. \b \q1 \v 21 Mokwita wala Yaubada bikatuvi pwanetasi kala tilaula, \q2 availa availa matausina tokwaliyeia mitugaga. \q1 \v 22 Guyau bogwa eikaibiga kawala, \q2 “Ka, yeigu bakaimilivau kami tilaula metoya mapilana Basani, \q2 e bakaimilivau matausina metoya omilaveta olumoulela tukutaku, \q1 \v 23 mapaila yokomi ibodaimi bukuuvasilasi wala obuyavisi, \q2 e deli mi kaukwa binumonomsaisi wala avaka bibodi kasi lumkola minasina.” \b \q1 \v 24 Mwa Yaubada! M vautuutu paila lokutomgwaga komwaidosi wala igigisaisi, \q2 e Yaubada ulo Guyau ivautuutu bila ola bwala kwebumaboma. \fig Yaubada ivautuutu bila ola Bwala Kwebumaboma|src="HK 79b" size="col" copy=" Ark of the Covenant" ref="68.24" \fig* \q1 \v 25 Mapaila tousiwosi itomatalasi, e otuboulosi tokasosau, \q2 e vivila itowalasi ikikimgolasi sasani, kawasi, \q1 \v 26 “Yokomi Yaubada la tomota, kuyakawolaisi matauna omi sigugula. \q2 Komwaidomi yokomi tubula Yekobe, kuyakawolaisi Guyau!” \q1 \v 27 Beniamina\f q \ft Beniamina deli Yuda dilayu dala olumoulela mina Isireli mapilana opilibolimila, e Sebuloni deli Napitalai tuvaila dilayu dala olumoulela mina Isireli mapilana opiliyavata.\f* makwaina dala kwekekita bikugwasi, \q2 e otuboulosi tokugwala Yuda deli si boda, \q2 e bivabodasinim tokugwala Sebuloni deli Napitalai. \b \q1 \v 28 Mwa Yaubada! Kuyomitali m peula, \q2 peula makwaina lokuuwotetila paila yakamaisi \q1 \v 29 metoya om Bwala Kwebumaboma mapilana Yerusalem, \q2 ambaisa gweguya eimmiakaimsi si bobwailila. \q1 \v 30 Kukwamitilaki mina Itipita, matausina makawala bolodila okivikivi. \q2 Kukwamitilaki boda ituwoli ituwoli, matausina makawala yuwotala bulumakau nammwala deli litusia, \q2 tatoula wala komwaidosi bikavaginasi deli bisemakavaisi si siliba baisa yoku. \q1 E kubutugigai matausina mbwailisi kabilia. \q1 \v 31 Matausina udosi mina Itipita bogwa bimaisi, \q2 e mina Sudani bogwa biyosalaisi yumasi deli si nigada baisa Yaubada. \b \q1 \v 32 Kabokwaraiwaga ambaisa ambaisa ovalu watanawa, kuwosisi baisa Yaubada. \q2 Kuwosisi yakaula baisa Guyau, \q2 \v 33 matauna mesisiki wa labuma, \q2 makwainaga labuma kwaibogwa. \q1 Ka, kunakaigalaisi matauna eiukuwakula metoya okaigala eiwayabolu. \q1 \v 34 Kukwamitulaisi Yaubada la peuligaga. \q2 Matauna la guyau bogwa eikubali mapilana Isireli, \q2 e la peula bogwa leila wa labuma. \q1 \v 35 Waa! Kabotulaula mokwita tutala Yaubada bima metoya ola Bwala Kwebumaboma, \q2 matauna mina Isireli si Yaubada! \q1 Matauna ikatupewoli la tomota si peula. \b \q1 Kala yakaula Yaubada! \c 69 \s1 Dou paila pilasi \q1 \v 1 Mwa! Yaubada, kukolaigu. \q2 Agu tom wa sopi\f r \ft Eidokaisi sopi ikibuboti kabosilagi mwau; e makawala goli mailela 2 ililivala paila dumia saina sunosonu, bolita deli kaisai (kugisi tuvaila mailela 14-15).\f* bogwa eivakana okaiyogu. \q1 \v 2 Asisalili wa dumia saina sunusonu, \q2 e gala ambaisa babani kabakaiwa. \q1 Akakaya obolita, \q2 e kaisai makateki bikipinaigu bamom. \q1 \v 3 Asomata wala doudou paila pilasi, \q2 e bogwa eikivi kaigagu. \q1 Lamitibilibili anainevi pilasi, \q2 e matagu bogwa eibiliuya. \b \q1 \v 4 Matausina eivigimakavaisi wala eivigakaigusi tokukolosi, \q2 kasi bawa ikalisau kulugu kala bawa. \q1 Agu tilaula itabinakaigusi. \q2 Saina topapeula matausina, e mwada bikatumataigusi. \q2 Ikaiyouligusi e akaimali guguwa avaka gala aveilau. \x - \xo 69.4 \xt Sam 35.19; Yn 15.25\x* \q1 \v 5 Mwa Yaubada! Ulo mitugaga gala akatupwani metoya omatam. \q2 Yoku kunikolibogwi ammakawala ulo nagowa. \q1 \v 6 Mwa Guyau! Giyouveka Topeuligaga yoku, \q2 gala bukutagwala bayomsili matausina availa availa eidubumaimsi. \q1 Mwa! Yoku mina Isireli si Yaubada, \q2 gala bukutagwala bavigaki bimmosilasi matausina ititapwarorusi baisa yoku. \q1 \v 7 Tomota ibigigagaigusi e saina iyomsilaigusi, \q2 e atagwala aboda mwau makwaisina paila uula yeigu taitala m tomota. \q1 \v 8 Tuwagwa e budagwa idokaigusi tomitawasi, \q2 e veyagwa idokaigusi togilagala yeigu. \b \q1 \v 9 Ulo ninatotila paila kala yamata m Bwala Kwebumaboma ivigaki makawala kova ilululu olopogu. \q2 Tomota ibigigagaimsi, e yeigu alumkoli kala mwau. \x - \xo 69.9 \xt Yn 2.17; Rm 15.3\x* \q1 \v 10 Apusoposuma mwada bivigaki nanogu kala manum, \q2 e tomota ibigigagaigusi. \q1 \v 11 Asisikam agu koula, \q2 e igigilaigusi. \q1 \v 12 Obikubaku ililivalaigusi, \q2 e matausina tomom kaibotutu ibutukwaigusi wosi. \b \q1 \v 13 E Guyau, mayeigu ka - yeigu banigada baisa yoku. \q2 Mwa Yaubada! Bukumapwaigu avai tuta bukunagi. \q1 Ibodi bukumapu ulo nigada, paila uula m yebwaili saina kwaiveka, \q2 e paila uula kuuvagi makawala m biga katotila paila bukukoli tomota. \q1 \v 14 Bukukolaigu mwada gala bavasonu wa dumia. \q2 Bukukolaigu kidamwa gala basilagi metoya agu tilaula \q2 e metoya saina bolita. \q1 \v 15 Taga bukutagwala dadoya bikubolaigu, \q2 kaina bakanopula otulubwabwau, \q2 kainaga basalili wa laka. \b \q1 \v 16 Mwa Guyau! Yoku m mitakwai saina bwaina. Bukumapu ulo nigada, \q2 e metoya om nokapisi bukutovila baisa yeigu. \q1 \v 17 Taga kusipepuni ambaisa yeigu m towotetila gala gagabila bagisaim. \q2 Paila yeigu laboda mwau sainela. Mwa Guyau! Kuvitakaulokaigu. \q1 \v 18 Kumakaiagu, bukukolaigu. \q2 Bukukolaigu metoya matausina agu tilaula. \b \q1 \v 19 Yoku kunikolibogwi ammakawala eibigigagaigusi. \q2 Bogwa eiyomsilaigusi e eikaluwouwaigusi goli. \q2 Yoku kugigisi agu tilaula komwaidosi. \q1 \v 20 Si bigigaga iyomwau nanogu, \q2 e bogwa lasim pikwaku komwaidona. \q1 Magigu availa kamataiyu bivagi kalogu, \q2 mitaga gala availa bipilasaigu. \q2 Magigu availa bivisimolaigu, mitaga gala wala availa abani. \q1 \v 21 Agu molu, mitaga ivakomaigusi napwa. \q2 E agu daka, mitaga ivimomwaigusi waini pwayuyu. \x - \xo 69.21 \xt Md 27.48; Mk 15.36; Lk 23.26; Yn 19.28-29\x* \b \q1 \v 22 Ka, ibodi kasi paka bivigaki si kabosilagi, \q2 e si kamkwam kwebumaboma bivigaki si kabokwapusi. \x - \xo 69.22-23 \xt Rm 11.9-10\x* \q1 \v 23 Bukuvigaki matausina bikausi, \q2 deli kaipousi bitumakuwa tuta komwaidona. \q1 \v 24 Bukugibuluwi matausina, \q2 e om ninamwau bukubokavili bukuyosi matausina. \q1 \v 25 Ibodi si kabosikaiwa biviloububu wala, \q2 e komwaidosi osi buliyoyova bidoumlabasi wala. \x - \xo 69.25 \xt VA 1.20\x* \q1 \v 26 Ilamidadaisi availa availa yoku lokumipuki, \q2 e ibigitonisi kasi mmayuyu matausina availa availa yoku lokukwatubuyavi. \q1 \v 27 Ibodi si mitugaga kala luluwai bikanuvagasi omatam. \q2 Taga kutagwala bisim kasi vilavila olumoulela m kwatumova. \q1 \v 28 Ibodi bukukodidaimi yagasi metoya mapilana buki\f s \ft Kugisi Sun 32.32-33.\f* isim yagasi tommomova, \q2 e gala goli bukugini yagasi deli mabudona m tomota. \x - \xo 69.28 \xt Sun 32.32; YG 3.5; 13.8; 17.8\x* \b \q1 \v 29 Mitaga yeigu laboda saina mmayuyu e asim wala pikwaku. \q2 Mwa Yaubada! Bukulupaigu bukukolaigu. \b \q1 \v 30 Bawosi Yaubada kala yakaula, \q2 e banokagutoki baisa matauna, e makawala bakamituli matauna saina Tovakaigaga. \q1 \v 31 Yakaula makwaina biyomwasali Guyau e bikalisau bulumakau kala gabu wa lula. \q2 Kaina ibodi bitagabu natana bulumakau namwala naveka, \q2 mitaga wosila yakaula biyomwasali nanola sainela. \q1 \v 32 Matausina eibodasi lamadada bigisaisi baisa e bimwasawasi. \q2 Vavagi makwaina bikatupewoli ninasi matausina availa availa ititapwarorusi baisa Yaubada. \q1 \v 33 Guyau ililagi matausina availa availa eibodasi mwau, \q2 e gala wala bilumwelavi matausina la tomota wa bwala katupipi. \b \q1 \v 34 Eei! Yoku valu walakaiwa, e yoku valu watanawa, bukuyakawolaisi Yaubada, \q2 e yoku bolita deli komwaidona maunem, kuyakaulasi. \q1 \v 35 Yaubada bikoli mapilana Yerusalem, \q2 e bikaliivau viluwesi Yuda. \q1 Yaubada la tomota bisisuaisi baisa, deli bisigagasi mapilana valu. \q2 \v 36 La towotetila tubusia biyosisi kasi bigukeya, \q2 e komwaidosi availa availa idokaisi matauna tombwailisi bogwa bisigagasi baisa. \c 70 \s1 Nigada paila pilasi \r (Sam 40.13-17) \q1 \v 1 Mwa Yaubada! Kukwatumovaigu. \q2 E Guyau, tuta baisa wala bukupilasaigu. \q1 \v 2 Ibodi matausina availa availa mwada bikatumataigusi \q2 bimamasi deli bitakainowasi. \q1 Ibodi matausina availa availa imwasawasi paila uula yeigu aboda mwau \q2 bitovilasi bikaimilavausi deli kasi mmosila. \q1 \v 3 Ibodi matausina availa availa iyosokanaigusi \q2 biyowa luposi sainela paila leimamasi. \b \q1 \v 4 Ibodi komwaidosi availa availa imakaiamsi \q2 bimwasawasi deli ninasi kala mwamwasila. \q1 Ibodi komwaidosi availa availa ilivalasi biga nokagutoki paila m kwatumova \q2 tuta tuta bililivalasi kawasi, “Mwa Yaubada! Saina Tovakaigaga yoku.” \b \q1 \v 5 E Yaubada, yeigu tomama e togumalawa goli yeigu. \q2 Kunanakwa bukumakaiagu. \q1 E Guyau, yoku agu tokwatumova. \q2 Mwa! Nani bukuma kupilasaigu! \c 71 \s1 Taitala tomoya la nigada \q1 \v 1 Mwa Guyau! Bogwa lamakaiam paila bukukolaigu. \q2 Gala avai tuta bukutugwalaigu mwada bamama! \q1 \v 2 Kupilasaigu deli kukolaigu, paila yoku saina tomitukwaibwaila. \q2 Kunakaigalaigu e kukwatumovaigu! \q1 \v 3 Bukuvigakaim ulo kabokwala bwaina, \q2 deli makawala bolela kabilia kwaipeula paila bukukolaigu. \q2 Yoku wala agu tokwala deli agu taboda. \b \q1 \v 4 Mwa! Ulo Yaubada, kukolaigu metoya oyumasi tomitugaga, \q2 metoya osi peula matausina tovakatutuki deli tovagisi gaga. \q1 \v 5 Mwa Guyau! Lapikwakwaim goli. \q2 Igau otubovaugu e leima lagaila, yeigu bogwa wala ladubumaim. \q1 \v 6 Ogu tuta komwaidona lakakana baisa wala yoku. \q2 Tutala yam makwaina lakaloubusi leima lagaila, yoku bogwa kutabodaigu. \q2 E tuta komwaidona bayakawolaim wala. \b \q1 \v 7 Ulo bubunela bivigaki si kabogigisa\f t \fq \it kabogigisa.\it*\ft Gagabila bitagini, “katuloluta”.\f* tomota bidubadu, \q2 uula wala yoku agu taboda topeula. \q1 \v 8 Yam komwaidona ayakawolaim, \q2 e akamituli m guyugwayu. \q1 \v 9 Mapaila tuta baisa taga bukupakaigu paila uula bogwa latomoya, \q2 e gala bukusilavaigu paila uula bogwa lakabikaitukwa. \q1 \v 10 Agu tilaula ililivalasi deli ikeiwalaigusi, \q2 magisi wala bikatumataigusi. \q1 \v 11 Mapaila ikaibigasi kawasi, “Yaubada bogwa eisilavi matauna, \q2 e ibodi wala bitalokaiasi matauna e bitayosisi, \q2 paila gala wala availa bikoli matauna.” \b \q1 \v 12 Mwa Yaubada! Taga kusikaduwonaku metoya baisa yeigu. \q2 Ulo Yaubada, nani kuma kupilasaigu! \q1 \v 13 Ibodi availa availa matausina mwada biwaigusi \q2 bimamasi deli bidoumsi. \q1 Ibodi availa availa matausina mwada biyomiyuyaigusi \q2 biuliki wala kasi mmosila. \q1 \v 14 Tuta komwaidona apikwakwaim goli, \q2 e tuta tuta ulo yakaula bakatumkulovi wala. \q1 \v 15 Bakamituli wala m bobwailila, \q2 e yam kwemwaidona balilivali wala m kwatumova, \q2 ilagoli ulo kateta pikekita wala. \q1 \v 16 Guyau Yaubada, bayakawoli wala m peula, \q2 e bakamituli m bobwailila, e kalamwaleta wala m bobwailila. \b \q1 \v 17 Yoku wala lokuvitulokaigu igau otubovaugu e leima lagaila, \q2 e yam lagaila asetuwoli alilivala paila vavagi makwaisina kabokatubau lokuuvagi. \q1 \v 18 E tuta baisa bogwa latomoya deli bogwa lakasousou. \q2 Mwa Yaubada! Taga kusilavaigu! \q1 Kusikailigu wala e yeigu bakakamituli wala m peuligaga \q2 baisa komwaidona tubwa matubosina igau bimaisi. \b \q1 \v 19 O Yaubada, m mitukwaibwaila ila isakaila gawata. \q2 Yoku bogwa lokuvagi vavagi siligaga, \q2 e gala wala availa makawala yoku. \q1 \v 20 Yoku bogwa lokusakaigu agu mwau deli agu mmayuyu, \q2 mitaga igau bukukwaimilivau ulo peula. \q2 Yoku goli bukukwaliduboli agu laka. \q1 \v 21 Yoku bogwa bukuvasiganaigu gala makawala omitibogwa, \q2 e yoku goli bukuvisimolaigu. \b \q1 \v 22 Ulo Yaubada, yeigu bogwala eimati bayakawolaim metoya wa gita. \q2 Bayakawoli m kimadagi, \q1 e ogu gita yeigu bawawai deli wosila tapwaroru baisa yoku, \q2 yoku goli mina Isireli si Tobumaboma. \q1 \v 23 Yeigu bagougova deli ulo mwasawa tutala awawai gita paila yoku, \q2 e tomwaidogu goli bawosi, \q2 paila yoku bogwa lokukolaigu. \q1 \v 24 Yeigu balilivala wala paila m mitukwaibwaila yam kwemwaidona, \q2 paila uula matausina availa availa mwada biyogagaigusi \q2 bogwa goli eimamasi deli eimmosilasi. \c 72 \s1 Nigada paila guyau \q1 \v 1 Mwa Yaubada! Kuvituloki guyau \q2 kidamwa biyakali la tomota metoya yoku om mitukwaibwaila. \q1 Bukupati m kwaraiwaga duwosisia baisa matauna, \q2 \v 2 kidamwa biguyau odubasi m tomota deli karaiwaga duwosisia, \q2 e bigiyoubwaila baisa matausina eibodasi lamadada. \q1 \v 3 Ibodi viloumwaidona valu bisibwabwailasi, \q2 uula goli m mitukwaibwaila. \q1 \v 4 Ibodi guyau biyakali tonamakava metoya karaiwaga duwosisia. \q2 Ibodi bipilasi matausina availa availa eibodasi mwau, \q2 deli bikalisuwoli kasi tolamadada. \q1 \v 5 Ibodi m tomota bitapwarorusi baisa yoku makawala kala kaduwonaku kalasia bititapi, \q2 e makawala kala kaduwonaku tubukona bilumalama, igau tovana valu bima. \b \q1 \v 6 Ibodi tomota bilumkolaisi guyau la giyoubwaila makawala kuna ikukuni bagula, \q2 e makawala kunobisibasi ovalu komwaidona. \q1 \v 7 Ibodi bubunela bwaina bikaligiaki valu ola tuta tomomova guyau, \q2 e valu viloumwaidona bisibwabwailasi makawala kala kaduwonaku tubukona bilumalama. \b \q1 \v 8 Matauna la kabokwaraiwaga kala kwaiveka metoya pilatala bolita bila itobu piliyuwela,\f u \ft Mapilasina pilayu bolita, pilatala opilikwaibwaga yagala Bolita Kwaiveka, e mapilana opilibomatu baisa mina Babiloni si bolita.\f* \q2 e metoya makaduyona Waya Yupereiti bila itobu okala vigimkovila valu watanawa. \x - \xo 72.8 \xt Sek 9.10\x* \q1 \v 9 Tolesi viloupakala bikululusi omatala matauna, \q2 e kala tilaula bikavaginasi opwaipwaia. \q1 \v 10 Guyousi Sipeini e simla\f v \ft Bolita Kwaiveka simlela.\f* guyousi bisakaisi si bobwailila baisa matauna, \q2 e guyousi Arebia deli Idiopia bisemakavaisi baisa matauna. \q1 \v 11 Gweguya komwaidosi bikululusi omatala matauna, \q2 e komwaidona boda ituwoli ituwoli biwotitalaisi matauna. \b \q1 \v 12 Ikoli tonamakava availa availa idousi baisa matauna, \q2 deli goli matausina eibodasi mwau, e deli tuvaila tosigumalawa. \q1 \v 13 Inokapisi tomamama deli tonamakava, \q2 e ikatumovi matausina eibodasi mwau, \q1 \v 14 Ikoli matausina metoya tolamadada deli togigasisi, \q2 e si momova eivigaki veiguwatoula. \b \q1 \v 15 Guyauwʹe - guyau! \q2 Ibodi goula metoya mapilana Arebia bitasaiki matauna, \q2 deli tuta komwaidona bitanigada paila matauna. \q2 Ibodi Yaubada bimitukwaii matauna tuta komwaidona. \q1 \v 16 Ibodi mapilana valu bikasewoki kaula, \q2 deli bagula wa koya bikabinai sainela, \q2 kasi kabinai makawala mina Lebanoni si bagula. \q1 Ibodi vilouvakaveka bipulupuloluwa tomota, \q2 makawala mnumonu osaivau. \q1 \v 17 Ibodi Guyau yagala gala avai tuta bitamwau, \q2 deli bulogala bikanuvagasi makawala kalasia ikanuvagasi. \q1 Ibodi komwaidona boda ituwoli ituwoli biyakawolaisi matauna. \q2 Ka, ibodi binigadasi mwada Yaubada bimitukwaii matausina, \q2 e deli binigadasi kidamwa guyau nanola bimwamwasila. \b \q1 \v 18 Kala yakaula Guyau,\f w \ft Sam 72 kala vigimkovila mailela 17. Oluvi mailela 18-19 baisa kala vigimkovila Sam buki piliyuwela (Sam 42-72). Mailela 20 baisa kesala pilatala buki pilabogwa ambaisa eikougugulaisi mimilisi Debida la sam.\f* matauna mina Isireli si Yaubada! \q1 Kalamwaleta wala matauna iuvagi makwaisina vavagi kabokatubau. \q1 \v 19 Bitayakawolaisi matauna Toguyugwayu tuta gala wala biwokuva. \q1 Ibodi komwaidona valu watanawa bikasewoki kala katububula. \b \q2 Emeni! Emeni! \b \q1 \v 20 Mapilana goli kala vigimkovila la nigada Debida, matauna Yese latula. \c 73 \ms1 BUKI PILITOLULA \mr (Sam 73—89) \s1 Yaubada la karaiwaga duwosisia \q1 \v 1 Mokwita goli Yaubada imitukwaibwaili mina Isireli, \q2 e baisa matausina ninasi migileu wala. \q1 \v 2 Mitaga ka - yeigu ulo ninayuwa wala makateki bivakapusiaigu, \q2 e makateki goli ulo dubumi biwokuva, \q1 \v 3 paila tutala agisi tomitugaga eibanaisi si guguwa saina bidubadu, \q2 yeigu apugipogi wala baisa matausina ninasi walakaiwa. \b \q1 \v 4 Matausina gala ibudobodasi mmayuyu, \q2 e topapeula matausina, gala katoula. \q1 \v 5 Gala bilumkolaisi mmayuyu makawala tomota ituwoli ilumkolaisi, \q2 e gala ibudobodasi vavagi mwau makawala ituwoli tomota ibudobodasi. \q1 \v 6 E mapaila si kamnomwana ivigakaisi kasi katububula, makawala soulava, \q2 deli si gasisi ivigakaisi makawala kasi kakapula. \q1 \v 7 Mitugaga bidubadu isunapulasi metoya oninasi, \q2 e gala wala bisimwaisi nanamsela vavagi gaga. \q1 \v 8 Igigilaisi tuwoli tomota, e ililivalasi paila vavagi gaga. \q2 Matausina ninasi walakaiwa e ininamsaisi ammakawala bilamidadaisi sesia. \q1 \v 9 Ibigigagaisi Yaubada wa labuma, \q2 e deli si kaluvalova ikikaraiwogaisi mina watanawa. \q1 \v 10 E ka! - Yaubada la tomota itovilakaisi matausina, \q2 e deli si mwasawa idubumaisi komwaidona avaka ilivalaisi. \q1 \v 11 Kawasi, “Yaubada gala wala binikoli avaka. \q2 Matauna Towalakaiwa Sainela\f x \ft Kugisi Sam 7.17.\f* gala bibani avaka.” \q1 \v 12 Baisa makawala goli si bubunela tomitugaga. \q2 Si guguwa bidubadu wala, e tuta tuta ikatumkulovaisi guguwa tuvaila. \b \q1 \v 13 E yeigu layamataigu kidamwa nanogu migileu wala. \q2 Tobwaila wala yeigu e gala avai mitugaga lavagi. \q2 Ki, kaina gala dimlela ulo pwaitukula ke? \q1 \v 14 Mwa Yaubada! Lokuyomiyuyaigu\f y \ft Kala katoula uulela idoki Yaubada immipuki matauna; kugisi kala katumiki Sam 38.1.\f* yam komwaidona. \q2 Kaukwau kwaitala kwaitala yoku lokumipukwaigu. \b \q1 \v 15 Kidamwa avai tuta lalilivala makawala baisa, \q2 baisa avaka lauvagi gala bibudoki yoku m tomota. \q1 \v 16 Avigikoni mwada baninamsi uulotoula vavagi makwaina \q2 mitaga gala wala ibodaigu, paila saina mwaugaga nanamsela. \q1 \v 17 Mitaga oluvi alokaia asuvi om Bwala Kwebumaboma, \q2 e tuta matutona lanakaigali avaka biviloubusi baisa tomitugaga. \b \q1 \v 18 Yoku bukusaili matausina okabasi saina dumokikina, \q2 e bukuvigaki bikapusisi bisilagisi wala, \q1 \v 19 e otukolela wala biwokuva si momova. \q2 Si tuta kala vigimkovila bisalilisi bibodasi saina kabokakayuwa. \q1 \v 20 E matausina makawala mimi wala eiyam bogwa bitamwau. \q2 E Guyau, avai tuta yoku kutokaia e matausina bitamwausi. \b \q1 \v 21 Avai tuta aninamsi vavagi makwaisina saina yayana, \q2 e agu lumkola gala wala bwaina, \q1 \v 22 tuta matutona yeigu makawala natana mauna nanagowa. \q2 Gala wala bitapuloki nanogu paila yoku. \q1 \v 23 Mitaga tuta komwaidona asisu otalim, \q2 e yoku kuiyosi yamagu. \q1 \v 24 Kuvakadaigu metoya om vituloki, \q2 e okala vigimkovila ulo momova, bukubodaigu deli agu taimamila. \q1 \v 25 Ki, avai vavagi tuvaila isisu wa labuma paila yeigu, mesinaku wala yoku? \q2 E gala wala avaka bikau nanogu baisa ovalu watanawa, mesinaku wala kammwaleta yoku. \q1 \v 26 Kaina nanogu deli wowogu bimama, \q2 mitaga Yaubada matauna wala ulo peula. \q2 Kalamwaleta wala matauna bibodaigu. \b \q1 \v 27 Matausina availa availa bisilavaimsi mokwita goli bidoumlabasi. \q2 E matausina availa availa bipakaimsi, yoku goli bukukwatumtuwoli. \q1 \v 28 Mitaga yeigu, bogwa lalumkoli avai tuta Yaubada deli yeigu, baisa saina bwainigaga! \q2 Paila Guyau Yaubada tuta tuta ikolaigu, \q2 e yeigu gagabila bakamituli komwaidona avaka avaka eiuvagi. \c 74 \s1 Nigada paila Yaubada bikoli la tomota \q1 \v 1 Mwa Yaubada! Avaka uula bogwa lokusilavaimasi makawala baisa? \q2 Ki, bogwa wala bukugibuluwi m tomota tatoum tuta gala biwokuva? \q1 \v 2 Kululuwai m tomota, matausina bogwa lokunigibogwi paila titoulem, \q2 matausina bogwa lokumai metoya okatupipi\f z \ft Baisa omitibogwa eibodaisi mapilana Itipita.\f* e kuvigaki m tomota tatoum. \q2 Kululuwai makwaina Koya Saiyoni,\f a \ft Kugisi Sam 2.6.\f* ambaisa lokusibogwa. \q1 \v 3 Kuliloula ambaisa eikatudidaimisi valu. \q2 Kama tilaulasi bogwa eikatudidaimisi vavagi kwaitala kwaitala wa Bwala Kwebumaboma. \b \q1 \v 4 Kam tilaula bogwa leigovasi paila kalisewa om Bwala Kwebumaboma. \q2 Bogwa leivitauwaisi si midimidi baisa, makawala kabutuvatusi paila itomgwagasi. \q1 \v 5 Matausina kasi gigisa makawala totavi kai, \q2 ililikubilasi kai deli si legisa. \q1 \v 6 Ikatugunugunaisi komwaidona kai makaisina bwala kala katububula \q2 deli si legisa toyo kabotutu kaivakaveka. \q1 \v 7 Matausina ikodidaimisi m Bwala Kwebumaboma deli igabwaisi wa kova. \q2 Matausina iyogwalaisi bolela m tapwaroru. \q1 \v 8 Matausina magisi bikatumkumkwaimasi mokwita. \q2 Igibuwolisi komwaidona kabotapwaroru olopola valu. \b \q1 \v 9 Komwaidona da kabutuvatusisi kwebumaboma bogwa leitamwausi, \q2 e gala taitala tovitoubobuta ikesa, \q2 deli gala taitala inikoli avai tuta mwau makwaina biwokuva. \q1 \v 10 E Yaubada, ammakawala kala woloula kama tilaulasi bigigilaimsi? \q2 Ki, matausina bikatudeuwaimsi tuta gala biwokuva? \q1 \v 11 Avaka paila yoku lokupakaimasi? \q2 Avaka paila lokukwatupwi yamam? \b \q1 \v 12 E Yaubada, yoku wala ma Guyausi metoya okala vitouula. \q2 Yoku bogwa lokukolaimasi tuta bidubadu. \q1 \v 13 Metoya om peuligaga bolita kuwotuli, \q2 deli kukwatugigai pwanetasi bolita maunela navakaveka. \x - \xo 74.13 \xt Sun 14.21\x* \q1 \v 14 Bogwa lokukwatugunugunu makwaisina pwanetala minana naveka Dokanikani,\f b \ft Minana Dokanikani idokaisi pwanetala bidubadu, e tuvaila minana uulela avai vavagi avai vavagi eisumgwai deli avai mitugaga avai mitugaga.\f* \q2 deli wowola kuvakoma oviloupakala maunela nasigisagina. \x - \xo 74.14 \xt Yob 41.1; Sam 104.26; Ais 27.1\x* \q1 \v 15 Bogwa lokuvagi waya deli sakala ititayelusi. \q2 Kaduyovakaveka waya kukwatumadi. \q1 \v 16 Bogwa kububuli yam deli bogi. \q2 Kusaibwailaki kalasia deli tubukona osi kabototu. \q1 \v 17 Kusaibwailaki kala kalitutila valu watanawa. \q2 Lokuvagi kweluvala yuviyavi deli kweluvala tula. \b \q1 \v 18 Mwa Guyau! Kululuwai kam tilaula igigilaimsi wala. \q2 Matausina gala si yaubada, deli ikaluwouwaimsi. \q1 \v 19 Taga kuligaiwa m tomota tomamama baisa kasi tilaula togigasisi. \q2 Taga kulumwelavi m tomota availa availa eibodaisi lamadada. \q1 \v 20 Kululuwai kabutu makwaina\f c \ft Kugisi Sam 25.10.\f* lokuvagi deli yakamaisi. \q2 Kabilia isisu odudubila ambaisa ambaisa olopola valu kwaitala kwaitala. \q1 \v 21 Taga kutagwala matausina eibodasi lamadada bimmosilasi. \q2 Mitaga ibodi matausina tonamakava deli matausina togumalawa biyakawolaimsi. \b \q1 \v 22 Mwa Yaubada! Kuvigimamalu kutokaia, kupilasaimasi yakamaisi m vavagi. \q2 Kululuwai matausina gala si yaubada igigilaimsi yam kwaitala kwaitala. \q1 \v 23 Taga kulumwelavi si ukuwakula kam tilaula, \q2 deli mowai isaitaula wala metoya oyowai. \c 75 \s1 Yaubada Toyakala \q1 \v 1 Kanokagutokisi baisa yoku ma Yaubadasi, \q2 kanokagutokisi baisa yoku! \q2 Kakamitulaimsi yoku saina Tovakaigaga, \q2 deli kalivalaisi vavagi makwaisina kabokatubau avaka avaka bogwa lokuvagi. \b \q1 \v 2 Yaubada eikaibiga, kawala, “Yeigu bogwa laluvituti yamla yakala, \q2 deli bayakala duwosisia wala. \q1 \v 3 Kaina goli bubuli nammomova natana natana bitatuvasi, \q2 deli valu watanawa titoulela bimotatina, \q2 yeigu goli bakikuloti tumilela\f d \ft Kugisi Sam 18.15 kala katumiki.\f* bipeula. \q1 \v 4 Aluki tomitugaga gala bikaiveka ninasi, \q2 \v 5 e akatuloki matausina bisaimwaisi si kamnomwana.” \b \q1 \v 6 Yakala gala bima metoya opilibomatu kaina metoya opilikwaibwaga, \q2 kaina metoya opiliyavata kainaga metoya opilibolimila. \q1 \v 7 Yaubada goli matauna toyakala, \q2 e mimilisi bikamogi mimilisiga bikabwaili. \b \q1 \v 8 Guyau iyosi kwelatala viga\f e \ft Baisa ikibuboti Yaubada la mipuki; kugisi tuvaila Sam 60.3.\f* oyamala, \q2 ikasewa deli waini kaipeula, baisa la gibuluwa. \q1 Matauna iligabu, e komwaidona tomitugaga imomsi, \q2 e imomwaisi matausina ikatukopwaisi. \q1 \v 9 Mitaga yeigu gala avai tuta basim livalela Yekobe la Yaubada, \q2 kainaga basim usiwosi paila kala yakaula. \q1 \v 10 Matauna bikatudidaimi si peula tomitugaga, \q2 mitaga si peula tomitukwaibwaila bikatumkulovi goli. \c 76 \s1 Yaubada Totomgwaga \q1 \v 1 Yaubada kala nikoli isisu mapilana Yuda, \q2 e mina Isireli ititemmalaisi matauna. \q1 \v 2 Matauna ibudi la valu mapilana Yerusalem, \q2 e imili valu mapilana Koya Saiyoni.\f f \ft Kugisi Sam 2.6.\f* \q1 \v 3 E mapilana baisa ikouwoli tilaula si kaiyala, \q2 deli si vayoula, si kema, e komwaidona goli si guguwa paila kabilia. \b \q1 \v 4 Mwa Yaubada! Saina toguyugwayu yoku! \q2 E avai tuta kukwalisau kam tilaula e kukwaimilavau metoya wa koya, \q2 kayakawolaimsi goli saina giyouveka yoku. \q1 \v 5 Kam tilaula si kumatoula si guguwa komwaidona paila kabilia bogwa lokuvayouli, \q2 e baisa tuta ikanukwenusi tokwaliga wala komwaidosi. \q2 Komwaidona si peula deli si katavatu gala wala dimlela. \q1 \v 6 Avai tuta yoku Yekobe la Yaubada kuvitukukoli matausina, \q2 si wosa deli kala tosisila matausina ikapusisi wala ikaligasi. \fig Guguwala kabilia|src="HK 00199" size="col" copy=" weapons (76.7)" ref="76.3" \fig* \b \q1 \v 7 Mitaga yoku Guyau ikukolaimsi tomota komwaidosi. \q2 Gala taitala ibodi bitotu omatam avai tuta bukugibuluwa. \q1 \v 8-9 Lokuyomitali m kwaraiwaga duwosisia metoya wa labuma. \q1 Avai tuta lokutokaia paila bukuyakala, \q2 mwada bukukwatumovi komwaidosi matausina eibodasi kasi lamadada ovalu watanawa, \q2 e tuta matutona mina watanawa ikokolasi e ikikwatusi wala. \b \q1 \v 10 Tomota si gibuluwa bivigaki tuvaila wala kam yakaula. \q2 Matausina tomota leikesasi okabilia bipakapakasi wala makwaisina kam paka. \b \q1 \v 11 Kusakaisi Guyau mi Yaubada avaka bogwa kukwatotilasi baisa matauna. \q2 Yokomi komwaidomi boda ituwoli ituwoli otalila, \q2 kumaiyaisi mi bobwailila baisa matauna. \q1 Yaubada ivigaki tomota bikukolaisi matauna. \q2 \v 12 Ivabu gweguya veisia tokamnomwana, \q2 e ivitukukoli matausina gweguya tovakaveka. \c 77 \s1 Visimoli wa tuta mwau \q1 \v 1 Adou kaigagu kaigaveka baisa Yaubada. \q2 Adou kaigagu kaigaveka, e matauna ilagaigu. \q1 \v 2 Wa tuta mwau anigada baisa Guyau. \q2 Wa bogi kwemwaidona ayosali yamagu deli ulo nigada, \q2 mitaga gala wala gagabila babani visimoli. \q1 \v 3 Avai tuta baninamsi Yaubada, batiliawai wala. \q2 Avai tuta biiluyelu nanogu, agu lumkola deli wala ninayuwa. \b \q1 \v 4 Matauna iyommataigu wa bogi kwemwaidona. \q2 Gala gagabila babigatona paila saina ulo nokubukubu. \q1 \v 5 Aninanamsa paila tuta leimwaim, \q2 deli aluluwai taitu makwaisina omitibogwʹo. \q1 \v 6 Bogi kwemwaidona aninanamsa saina peula. \q2 Iiluyelu nanogu, e baisa makawala akatupoiyaigu titoulegu, kawagu, \q1 \v 7 “Ki, Guyau bogwa wala bipakaitulaidasi? \q2 Ki, gala wala gagabila tuvaila bimwamwasila nanola paila yakidasi? \q1 \v 8 Ki, bogwa leiwokuva la yebwaili paila yakidasi kaina? \q2 Ki, la biga katotila gala bikamokwita? \q1 \v 9 Bogwa eilumwelavi paila binokapisi kaina? \q2 Ki, bogwa wala bigibuluwa bikaimapu la nokapisi kaina?” \q1 \v 10 E oluvi alivala kawagu, “Wa! Yaubada la peuligaga bogwa leiwokuva. \q2 E baisa goli ivigaki agu mmayuyu sainela!” \b \q1 \v 11 Mwa Yaubada! Tuta komwaidona baluluwai wala avai vavagi topilaveka lokuuvagi. \q2 E baluluwai tuvaila makwaisina kabokatubau lokuuvagi bogwa leimwaim. \q1 \v 12 Baninanamsa paila komwaidona avaka makwaisina lokuuvagi, \q2 e tuta komwaidona biiluyelu nanogu paila m vavagi topilaveka. \b \q1 \v 13 Mwa Yaubada! Komwaidona vavagi lokuuvagi baisa kwebumaboma\f g \ft Yaubada matauna Tobumaboma, e mauula komwaidona vavagi avaka avaka eiuvagi kwaibumaboma wala.\f* wala. \q2 Gala taitala yaubada kala tovakaigaga makawala yoku. \q1 \v 14 Yoku wala Yaubada kammwaleta kuuvagi kabutuvatusi. \q2 Kuyomitali m peuligaga oluwalaisi boda ituwoli ituwoli. \q1 \v 15 Metoya om peula kukwatumovi m tomota, \q2 matausina dalesi Yekobe deli Yosepa. \b \q1 \v 16 Mwa Yaubada! Avai tuta bolita igisaim ikokola wala, \q2 e deli tukutakula bolita imotatina. \q1 \v 17 E lowalowa ilupisau kuna, \q2 e pilapala iwawai wa labuma, \q2 deli kavikavila ikavili ambaisa ambaisa. \q1 \v 18 Butula m pilapala idududu, \q2 e kavikavila visigala ivisigili watanawa. \q2 Valu watanawa iyega deli imotatina. \q1 \v 19 Yoku kuloula oluwalaisi kaisai. \q2 Kuluvipeili tilibwabwau, \q2 mitaga bakwaim gala igagabila bitagisi. \q1 \v 20 Kukugwai m tomota makawala toyamata bikugwai la sipi, \q2 e kusaiki Mosese sola Eroni kidamwa bikugwaiyaisi matausina. \c 78 \s1 Yaubada deli la tomota \q1 \v 1 Ulo tomota, kulagaisi ulo vituloki, \q2 e kunakaigalaisi bibwaina avaka balivali. \q1 \v 2 E yeigu ibodi babigitomoya \q2 deli bakatumiki vavagi kwekatupwana omitibogwa, \x - \xo 78.2 \xt Md 13.35\x* \q1 \v 3 vavagi makwaisina bogwa talagaisi deli tanikolaisi, \q2 vavagi makwaisina tumidaiasi bogwa eilukwaidasi. \q1 \v 4 Gala ibodi bitakatupwanaisi metoya olitudoiasi. \q2 Bitalivalaisi makwaisina baisa tubwa matubona igau bima, \q2 bitalivalasi avaka Guyau la peula deli vavagi topilaveka \q2 deli kabokatubau avaka bogwa leivagi. \b \q1 \v 5 Matauna isisaiki karaiwaga makwaisina baisa mina Isireli, \q2 deli la karaiwaga isim kala ginigini baisa dalela Yekobe. \q1 E ikatululuti tubudoiasi \q2 paila bivitulokaisi makwaisina la karaiwaga baisa litusia, \q1 \v 6 mapaila baisa tubwa matubona igau bima ibodi bitakutaisi makwaisina, \q2 mwada igau tuta bima ibodi bilukwaisi baisa litusia.\f h \ft Paila mailela 5-6, kugisi Kak 6.6-7.\f* \q1 \v 7 E wa keda makadana wala matausina deli goli bidubumaisi baisa Yaubada, \q2 e gala bilumwelavaisi avaka bogwa leivagi, \q2 mitaga tuta komwaidona bikabikuwolaisi makwaisina la katuloluta. \q1 \v 8 E matausina gala bivagaisi makawala tubusia, \q2 saina tokosomapu deli tokowolova goli. \q1 Matausina tobubogwa si dubumi baisa Yaubada iigayega wala, \q2 e gala wala itotusi peula deli si kimadagi baisa Yaubada. \b \q1 \v 9 Mina Epereim ikapupaiyaisi si kaiyala \q2 mitaga isakaulasi wala oyamla kabilia. \q1 \v 10 E gala sitana ivagaisi makawala si kabutu\f i \ft Kugisi Sam 25.10.\f* deli Yaubada, \q2 e ipakaisi bikabikuwolaisi la Karaiwaga. \q1 \v 11 Ilumwelavaisi avaka matauna bogwa leivagi, \q2 e kabutuvatusi makwaisina avaka bogwa eigisaki mitasi. \q1 \v 12 Wa tuta makwaina tubusia eigigisaisi, \q2 Yaubada eiuvagi kabutuvatusi makwaisina\f j \ft Makwaisina vavagi mwau eikaloubusi baisa mina Itipita; kugisi mailela 43-51.\f* \q2 mapilana oitayatilela Sowana isisu mapilana valu Itipita. \x - \xo 78.12 \xt Sun 7.8—12.32\x* \q1 \v 13 Ivigaki bolita bitabai e iluvipeili matausina oluwalela goli, \q2 e ivigaki sopi itolisi makawala tabodala bwala. \x - \xo 78.13 \xt Sun 14.21-22\x* \q1 \v 14 Wa yam ikugwai matausina metoya olowalowa, \q2 e wa bogi kwemwaidona metoya ovisigala kova. \x - \xo 78.14 \xt Sun 13.21-22\x* \q1 \v 15 Ikatuvi dukutotu oviloupakala \q2 e isaiki matausina kasi sopi metoya osikowala pwaipwaia. \x - \xo 78.15-16 \xt Sun 17.1-7; Baw 20.2-13\x* \q1 \v 16 Ivigaki sopi sumokainia iviloubusi metoya odukutotu, \q2 e ititayelu makawala waya. \b \q1 \v 17 Mitaga isikileiwaisi wala mitugaga baisa Yaubada, \q2 deli oviloupakala ikominimanisi baisa matauna saina Towalakaiwa.\f k \ft Kugisi Sam 7.17.\f* \q1 \v 18 Matausina ininatalasi biwakolaisi Yaubada, \q2 e ilukwaisi avai kaula magisi bikomasi. \x - \xo 78.18-31 \xt Sun 16.2-15; Baw 11.4-23,31-35\x* \q1 \v 19 Ikavilakaisi Yaubada kawasi, \q2 “Ki, ibodi Yaubada bisakaidasi kaula oviloupakala? \q1 \v 20 Baisa biga mokwita matauna iwaiya dukutotu, \q2 e sopi igiposisi. \q1 Mitaga ki, ibodi bisakaidasi beredi \q2 deli gwaba baisa yakidasi la tomota?” \b \q1 \v 21 Mapaila baisa Guyau igibuluwa avai tuta ilagi si biga, \q2 e iwaiya la tomota metoya wa kova. \q2 E la gibuluwa baisa matausina isisiniveka, \q1 \v 22 paila uula gala idubumaisi matauna, \q2 deli gala idubumaisi paila bikatumovi matausina. \q1 \v 23 Mitaga iluki labuma walakaiwa, \q2 e ikaraiwogi kala lulu bikapogegasi. \q1 \v 24 E isaiki matausina kaula metoya wa labuma, \q2 e iwitali ididebwalisi mana paila matausina bikamsi. \x - \xo 78.24 \xt Yn 6.31\x* \q1 \v 25 Mapaila baisa mwada anelosi kʹasi eikomasiga, \q2 deli Yaubada eisaiki komwaidona avaka magisi. \q1 \v 26 E tuvaila ivigaki yagila bomatu iuu, \q2 deli metoya ola peula ikatumwali yagila bolimila. \q1 \v 27 E iwitali mauna baisa la tomota, \q2 e kala bidubadu makawala kanakenuva okawolawa. \q1 \v 28 Ikapusisi olopola kabosikaiwa \q2 deli ikanuulaisi buliyoyova ikanupataisi. \q1 \v 29 Mapaila baisa tomota ikamsi e ikomatasi. \q2 Yaubada isaiki matausina avaka magisi. \q1 \v 30 Mitaga gala wala iukuwokuva kasi vikeiya, \q2 mapaila iyayosasi wala kamkwam, \q1 \v 31 avai tuta Yaubada eigibuluwa baisa matausina \q2 e ikatumati matausina dabala si wota, \q2 e matausina si todabala tubovaula Isireli. \b \q1 \v 32 Mitaga tomota isikileiwaisi wala mitugaga, \q2 kalubikoya eivagi la kabutuvatusi mitaga gala wala idubumaisi matauna. \q1 \v 33 Mapaila baisa ivigimkulovi si tuta makawala sivatala wala yagisa, \q2 deli ikatumtuwoli matausina metoya osilagi. \q1 \v 34 E avai tuta wala bikatumati mimilisi, \q2 e kesalaga komwaidosi bitovilakaisi matauna, \q2 bininavilasi e bikayubabaisi baisa matauna. \q1 \v 35 Bogwa eiluwaisi mwada Yaubada matauna kasi tokwala, \q2 e matauna Topeuligaga kasi topilasi. \q1 \v 36 Kasi udokaiwa wala ililivalasi, \q2 mitaga si biga komwaidona sopawokuva wala. \q1 \v 37 Komwaidosi wala gala ikatilavaisi titoulesi baisa matauna, \q2 e gala ivagaisi makawala si kabutu deli matauna. \x - \xo 78.37 \xt VA 8.21\x* \b \q1 \v 38 Mitaga Yaubada saina inokapisi la tomota, \q2 iligaiwa si mitugaga \q2 deli gala ikatumtuwoli matausina. \q1 Sivabidubadu la gibuluwa ikiyumali, \q2 deli iyosi kala leiya. \q1 \v 39 Iluluwai paila matausina mina watanawa wala, \q2 kaina matausina makawala yagila biuu wala bima, biuyeiya. \b \q1 \v 40 Sivabidubadu ikosomapwaisi Guyau oviloupakala, \q2 e sivabidubadu eiyomwauwaisi nanola! \q1 \v 41 Tuta tuta iwakolaisi wala Yaubada, \q2 e isisakaisi kala mmayuyu matauna mina Isireli si Yaubada Tobumaboma. \q1 \v 42 Matausina bogwa eilumwelavaisi la peuligaga, \q2 e ilumwelavaisi yam makwaina eikoli matausina metoya oyumasi kasi tilaula, \q1 \v 43 e deli ivagi vavagi topilaveka deli la kabutuvatusi \q2 mapilana oitayatilela Sowana isisu mapilana valu Itipita. \q1 \v 44 Ikivili waya imili buyavi, \q2 e mina Itipita gala wala sitana sopi paila bimomsi. \x - \xo 78.44 \xt Sun 7.17-21\x* \q1 \v 45 E iwitali nigunagu baisa matausina saina ikaiki uwosi, \q2 e deli kumeu minasina iyogagaisi si valu. \x - \xo 78.45 \xt Sun 8.1-6,20-24\x* \q1 \v 46 E iwitali nipawa paila bikomasi si bagula, \q2 e deli biyogagaisi kwabila. \x - \xo 78.46 \xt Sun 10.12-15\x* \q1 \v 47 Ikatumati matamsina si waini metoya kuna kwekulokula, \q2 e deli si seuseu metoya wa numla. \x - \xo 78.47-48 \xt Sun 9.22-25\x* \q1 \v 48 Ikatumati si bulumakau metoya kuna kwekulokula, \q2 e deli si sipi mayuwosina metoya kavikavila. \q1 \v 49 Ivigaki baisa matausina saina ninamwau kwaiveka, \q2 e ikasau la gibuluwa deli la gidaleiya, \q2 ivigaki la katumatila paila kaliga. \q1 \v 50 Gala goli ikiyumali kala leiya \q2 kaina ikoli si momova, \q2 mitaga ikatumtuwoli wala metoya wa lelia mwau. \q1 \v 51 Ikatumati si kuluta tauwau \q2 komwaidona mina Itipita. \x - \xo 78.51 \xt Sun 12.29\x* \b \q1 \v 52 E oluvi ivakouli la tomota ivisunupuloi makawala taitala toyamata iiyamati la sipi, \q2 e ivakadi matausina metoya oviloupakala. \x - \xo 78.52 \xt Sun 13.17-22\x* \q1 \v 53 Ivakouli matausina ilau mitilabi wala, e gala wala ikokolasi, \q2 mitaga bolita itayelu ikeiita e ikuboli kasi tilaula. \x - \xo 78.53 \xt Sun 14.26-28\x* \q1 \v 54 Iviloubusii matausina baisa ola valu kwebumaboma, \q2 baisa koya makwaisina Guyau titoulela eiyouli. \x - \xo 78.54 \xt Sun 15.17; Yos 3.14-17\x* \q1 \v 55 Ibokavili tomotala valu makwaina avai tuta la tomota eisuvaisi kulusi. \q2 Ivili si pwaipwaia oluwalaisi dalela Isireli, \q2 deli isaiki si bwala baisa la tomota. \x - \xo 78.55 \xt Yos 11.16-23\x* \b \q1 \v 56 Mitaga matausina ikosomapwaisi wala Yaubada Topeuligaga, \q2 e iwakolaisi matauna. \q1 Matausina gala ikabikuwolaisi la karaiwaga isim kala ginigini, \x - \xo 78.56 \xt Tok 2.11-15\x* \q2 \v 57 mitaga saina tokosomapu deli tokowolova makawala tumisia, \q2 e gala isim kasi yeiwau, makawala kaiyala kaididoudoga. \q1 \v 58 Iyogibuluwaisi matauna metoya si kabotapwaroru baisa yaubada sasopa, \q2 e metoya si tokolu iyuvaisi kala leiya. \q1 \v 59 Yaubada igibuluwa avai tuta eigisi makawala, \q2 mapaila baisa ipakaivigasi wala la tomota. \q1 \v 60 Isilavi la buliyoyova\f l \ft Baisa si kabotapwaroru.\f* mapilana Sailo,\f m \ft Igau gala bikaloubusi guyau Debida, mina Isireli idokaisi mapilana Sailo si kabotapwaroru; kugisi Yos 18.1; 1 Sml 1.3.\f* \q2 bwala makwaina ambaisa eisibogwa deli yakidasi. \x - \xo 78.60 \xt Yos 18.1; Yer 7.12-14; 26.6\x* \q1 \v 61 E itagwala kada tilaulasi bilebwaisi Kabutu Didawogala,\f n \ft Kugisi 1 Sml 4.1-22 deli makasana Biga Kala Katumiki.\f* \q2 makwainaga kabutuvitusila la peula deli la guyugwayu. \x - \xo 78.61 \xt 1 Sml 4.4-22\x* \q1 \v 62 Matauna igibuluwa baisa wala la tomota tatoula, \q2 e itugwali matausina bikaligasi oyumasi kasi tilaula. \q1 \v 63 Uluulatila ikaligasi okabilia, \q2 e kapugopugula gala wala availa bivaiyasi. \q1 \v 64 Tolula ikaligasi metoya oyowai, \q2 e kakausi gala itagwalasi paila bilibusi. \b \q1 \v 65 E kala vigimkovila Yaubada imamata e kala gigisa makawala eitokaia metoya omasisi, \q2 e matauna makawala taitala tau saina topeula avai tuta eimom waini. \q1 \v 66 Ibokavili kala tilaula ikeiitasi \q2 deli kasi mmosila gala biwokuva paila eikalisau. \q1 \v 67 Mitaga ipaiki dalela Yosepa, \q2 e gala inagi dalela Epereim.\f o \fq Yosepa…Epereim: \ft Baisa kabokwaraiwaga makwaina opiliyavata.\f* \q1 \v 68 Kaimapula wala inagi dalela Yuda,\f p \ft Baisa kabokwaraiwaga makwaina opilibolimila.\f* \q2 deli makwaina Koya Saiyoni, makwaina goli kwembwailila. \q1 \v 69 E mapilana valu ikaliai la Bwala Kwebumaboma, \q2 makawala goli la valu wa labuma. \q1 E ivigaki gala biyega, makawala valu watanawa kala peula, \q2 bitovagasi tuta komwaidona. \b \q1 \v 70 E inagi la touwata Debida. \q2 Ikau matauna metoya osaivau, \x - \xo 78.70-71 \xt 1 Sml 16.11-12; 2 Sml 7.8; 1 Lil 17.7\x* \q1 \v 71 baisa goli matauna iiyamati mayuwosina la sipi, \q2 e ivigaki matauna biguyoi mina Isireli, \q2 e matauna goli Yaubada la tomota kasi toyamata. \q1 \v 72 Debida ivauli matausina metoya ola ninatotila, \q2 e ivakadi matausina metoya ola giyoubwaila. \c 79 \s1 Nigada paila mina Isireli kasi kwala \q1 \v 1 Mwa Yaubada! Matausina gala inikolaimsi bogwa leisuvisi mwada biyoulisi m valu. \q2 E matausina bogwa eiyogwalaisi m Bwala Kwebumaboma, \q2 deli eiligaimwaisi mapilana Yerusalem kwedadaimi wala. \x - \xo 79.1 \xt 2 Gwe 25.8-10; 2 Lil 36.17-19; Yer 52.12-14\x* \q1 \v 2 E matausina eiligaimwaisi uwosi m tomota paila mluveka bikamsi, \q2 e uwosi m towotetila paila mauna nabubolodila bikomasi. \q1 \v 3 E matausina ivigakaisi m tomota buyavisi ibubusi makawala sopi, \q2 e buyavisi ititayelu makawala sopi olopola mapilana Yerusalem, \q2 deli gala taitala isisu paila bikalibekwa tomata. \q1 \v 4 Boda ituwoli ituwoli otalila ikikatudeuwaimasi, \q2 e matausina igigilaimasi deli iyosokanaimasi. \b \q1 \v 5 Mwa Guyau! Ki - m gibuluwa\f q \ft Mina Isireli kasi tilaula eitomgwagasi okabilia, mauula eidokaisi uula Yaubada la gibuluwa deli la kamwaga.\f* baisa yakamaisi gala wala biwokuva? \q2 Kaina kam leiya bisisu wala bilululu makawala kova? \q1 \v 6 Kukivili m gibuluwa bilokaia boda ituwoli ituwoli gala itapwarorusi baisa yoku, \q2 e deli matausina gala ininigadasi baisa yoku. \q1 \v 7 Paila uula matausina bogwa eikatumataisi m tomota, \q2 e deli eikatudidaimisi m valu. \b \q1 \v 8 Taga bukumipukwaimasi paila si mitugaga tubumaiasi. \q2 Kunokapisaimasi lagaila. \q2 Ma pikwakusi komwaidona bogwa eitamwau. \q1 \v 9 Mwa Yaubada! Kupilasaimasi, deli kukwatumovaimasi. \q2 Kukolaimasi deli kuligaiwa ma mitugagasi, \q2 e baisa bivigaki kam kwamaiaba. \q1 \v 10 Avaka paila boda ituwoli ituwoli bikatupoiyaimasi, kawasi, \q2 “Ki, ambaisaga mi Yaubada?” \q1 Kutagwala bakagisaimsi yoku bukumipuki boda mabudosina \q2 paila mapula buyavisi m towotetila. \b \q1 \v 11 Kunakaigali si kayagigila matausina okatupipi, \q2 e metoya om peuligaga kutaneku matausina availa availa kasi mipuki mwada kaliga. \q1 \v 12 Mwa Guyau! Kumipuki mabudosina boda ituwoli ituwoli biboda sivalima sivayu, \q2 paila uula si kauvikulu baisa yoku. \q1 \v 13 Mitaga yakamaisi m tomota, e m sipi metoya om yawa, \q2 bakanokagutokisi baisa yoku tuta gala biwokuva, \q2 deli bakayakawolaimsi tuta komwaidona e gala kala kalitutila. \c 80 \s1 Nigada paila mina Isireli bikaimilavausi \q1 \v 1 Mwa! Yoku kasi Toyamata mina Isireli, kulagaimasi. \q2 M yawa kala tokugwa yoku, kulagi ma bigasi. \q1 Yoku kusili om takaikaia odubasi minasina bubuli isim pinupanesi.\f r \ft Kugisi Sam 18.10.\f*\x - \xo 80.1 \xt Sun 25.22\x* \q2 \v 2 Kuyomitalaim baisa madilasina dalesi Epereim, Beniamina deli Manasa.\f s \ft Epereim deli Manasa madilasina dilivakaveka oluwalaisi madilasina mina Isireli, e sivabidubadu bikalaumgulisi madilana Beniamina deli madilasina.\f* \q1 Kuvitulokaimasi m peula, \q2 e kuma bukukwatumovaimasi. \b \q1 \v 3 Mwa Yaubada! Kukwaimilivauwaimasi. \q2 Kunokapisaimasi, e bakabanaisi kama katumovasi. \x - \xo 81.3 \xt Baw 10.10\x* \b \q1 \v 4 Mwa! Guyau Yaubada Topeuligaga, \q2 ammakawala kala woloula bukugibuluwi\f t \ft Kugisi Sam 79.5.\f* ma nigadasi yakamaisi m tomota? \q1 \v 5 Yoku lokusakaimasi ninamwau okuvigaki kamasi bakakamsi, \q2 e kwelaveka bolula mitalogi okuvigaki kama sopisi bakamomsi. \q1 \v 6 Lokutugwali mabudosina boda ituwoli ituwoli otalila bikabiliasi mwada biyoulisi ma valusi, \q2 e kama tilaulasi ibigigagaimasi. \b \q1 \v 7 Mwa! Yaubada Topeuligaga, kukwaimilivauwaimasi. \q2 Kunokapisaimasi, e bakabanaisi kama katumovasi. \x - \xo 81.7 \xt Sun 17.7; Baw 20.13\x* \b \q1 \v 8 Lokukwalitati tamtala waini\f u \ft Baisa kabutuvitusila mina Isireli.\f* metoya mapilana Itipita, \q2 e kubokavili boda ituwoli ituwoli, e lokuvali matamna osi valu. \q1 \v 9 E kutamigileu matamna, \q2 e kaiviliwalila eisonusi sainela e tammla itetila wala ikaligiaki valu. \x - \xo 81.9 \xt Sun 20.2-3; Kak 5.6-7\x* \q1 \v 10 Kuyowala ikuboli koya komwaidona, \q2 e sisila goli ikalisuwolaisi kweisila kaivakaveka. \q1 \v 11 Sisila matamna ilovasi ilosi opilikwaibwaga, mapilana Bolita Kwaiveka, \q2 e opilibomatu maduyona Waya Yupereiti. \q1 \v 12 Avaka uula lokukwatudidaimi kalila matamna? \q2 Ka, availa ililoula opapala gagabila bikoumakavi kaiuwala. \q2 \v 13 Bolodila\f v \ft Baisa kabutuvitusila kasi tilaula mina Isireli.\f* ivapupoiyaisi, \q2 e avai mauna avai mauna isusuvisi ikamkomasi kaiuwala. \b \q1 \v 14 Mwa! Yaubada Topeuligaga, kutovilakaimasi! \q2 Kukululukwaimasi metoya wa labuma. \q2 E kuma kukolaimasi yakamaisi m tomota. \q1 \v 15 Kuma bukukoli matamna lokuvali, \q2 matamna goli lokuvigaki bitamveka. \fig Waini sisila deli bukulela|src="HK 00110" size="col" copy=" grape vine (80.15)" ref="80.15" \fig* \b \q1 \v 16 Kama tilaulasi ikapitunaisi matamna e igabwaisi. \q2 Kukululuki deli m ninamwau, e kumtuli matausina. \q1 \v 17 Bukukolaimasi deli bukutabodaimasi yakamaisi lokunagaimasi mwada m tomota, \q2 paila omitibogwa kukwatupewolaimasi sainela. \q1 \v 18 Gala tuvaila bakatotubulokaimsi. \q2 Kuyomovaimasi, e bakayakawolaimsi goli. \b \q1 \v 19 Mwa! Guyau Yaubada Topeuligaga, kukwaimilivauwaimasi. \q2 Kunokapisaimasi, e bakabanaisi kama katumovasi. \c 81 \s1 Wosila Vilouwosi \q1 \v 1 Kugovasi deli mwasawa baisa Yaubada matauna kada tokwalasi. \q2 Kuwosisi yakaula baisa Yekobe la Yaubada. \q1 \v 2 Kulatataisi kaisosau deli kukimgolaisi sasani. \q2 Kumwasawaisi butula bwaina metoya wa gita deli yuka. \q1 \v 3 Kuyuvaisi tauya paila vilouwosi,\f w \ft Baisa paila Buliyoyova Pakala.\f* \q2 avai tuta tubukona navau deli avai tuta tubukona biyapila. \q1 \v 4 Baisa goli kasi karaiwaga mina Isireli, \q2 e karaiwaga metoya baisa Yekobe la Yaubada. \q1 \v 5 E bogwa eisaikibogwi baisa mina Isireli, \q2 avai tuta eiyowai mapilana valu Itipita. \fig Kumwasawaisi butula bwaina|src="HK 00188" size="col" copy=" instruments" ref="81.2" \fig* \b \q1 Lalilagi kaigila kaigimitawasi eililivala, kawala, \q1 \v 6 “Bogwa lakau koni mwau\f x \ft Ililivala paila si tuta ula mapilana Itipita.\f* metoya ovilavami, \q2 e atugwalaimi bukutayaisi mi koni makwaisina dakuna. \q1 \v 7 Avai tuta lokubodasi mwau bogwa kudousi baisa yeigu, e bogwa lakolaimi. \q2 Metoya ogu kwabosupepuni outuyagila, yeigu lamapu mi dou. \q2 Yeigu awakolaimi mapilana outuwotula Meriba. \q1 \v 8 Yokomi ulo tomota, kunakaigalaisi avaka ulo katuloluta. \q2 O mina Isireli, saina magigu yokomi bukunakaigalaigusi! \q1 \v 9 Yokomi gala wala avai tuta ibodi bukutapwarorusi baisa natana ituwoli yaubada. \q1 \v 10 Yeigu wala Guyau mi Yaubada, \q2 lavisunupuloiyaimi metoya mapilana Itipita. \q1 Kukwapogegasi e yeigu bavakomaimi. \b \q1 \v 11 “Mitaga ulo tomota gala wala inakaigalaigusi. \q2 Mina Isireli gala wala ikabikuwolaigusi. \q1 \v 12 Mapaila baisa yeigu akilavi wala matausina saina kasai dubasi, \q2 e atagwala bivagaisi avaka ninasi. \q1 \v 13 Saina magigu ulo tomota kidamwa binakaigalaigusi. \q2 Saina magigu matausina kidamwa bikabikuwolaigusi! \q1 \v 14 Kaguyam makawala, saina nanakwa wala bakalisau kasi tilaula, \q2 e batomgwaga odubasi kasi leiya komwaidona. \q1 \v 15 Matausina eivigakaigusi tokukolosi igau bikululusi omatagu deli kasi kokola, \q2 e kasi mipuki bogwa bikanigaga goli. \q1 \v 16 Mitaga yeigu bavakomaimi metoya odilimoya witi, \q2 deli bavakomataimi metoya kitorina kwebubolodila.” \c 82 \s1 Yaubada matauna Giyoumatala \q1 \v 1 Yaubada matauna kasi tokugwa mina labuma osi sigugula.\f y \ft Kugisi Sam 89.5-7; Yob 1.6, 2.1.\f* \q2 Osi sigugula yaubada bidubadu, Yaubada ilivala avaka la karaiwaga. \q1 \v 2 Kawala, “Yokomi gala tuvaila bukuyakalasi doudoga. \q2 Yokomi gala tuvaila bukutakilaisi tomitugaga! \q1 \v 3 Bukupilasaisi matausina tonamakava deli weilova, \q2 kidamwa bibanaisi avaka bibodi si kaisisu. \q2 Bukukibobutasi bwaina paila matausina gumalawa deli tomamama. \q1 \v 4 Kukoli matausina metoya osi peula tomitugaga. \b \q1 \v 5 “Ina tobubeikam yokomi! Ina toninagowa goli! \q2 Yokomi gagawokuva wala, \q2 deli karaiwaga duwosisia bogwa wala eitamwau metoya ovalu watanawa. \q1 \v 6 E yeigu laluki matausina, kawagu, ‘Komwaidomi wala yaubada. \q2 Yokomi komwaidomi wala litula\f z \ft Baisa Yaubada ililivala; iluluki matausina osi sigugula; ibodi bibubunasi makawala litula, mitaga kidamwa bimitugagasi, bogwa wala bikaligasi makawala mina watanawa.\f* matauna Towalakaiwa Sainela.’ \x - \xo 82.6 \xt Yn 10.34\x* \q1 \v 7 Mitaga yokomi igau bukukwaligasi makawala tomota, \q2 e mi momova igau biwokuva makawala goli avai guyau.” \b \q1 \v 8 Mwa Guyau! Kuma e kukwaraiwogi valu watanawa. \q2 Komwaidona boda ituwoli ituwoli baisa m vavagi goli. \c 83 \s1 Nigada mwada kasi tilaula mina Isireli bimamasi \q1 \v 1 Mwa Yaubada! Gala bukulumgwa wala bukusisu! \q2 Gala bukuminumki wala, deli gala bukukwapatu \q1 \v 2 Mwa! Kugisi, kam tilaula bogwa eikosomapwaimsi, \q2 deli matausina eivigakaimsi tokukolosi eikikominimanisi baisa yoku. \q1 \v 3 Matausina eikiumsi eininamsaisi mwada biyogagaisi m tomota, \q2 e ikikeiwalaisi matausina availa availa lokukoli. \q1 \v 4 Kawasi, “Kumaisi, tamwaisi takatudoumwaisi mabudona si boda, \q2 e mapaila baisa mina Isireli kasi luluwai bitamwauvagasi.” \b \q1 \v 5 Matausina bogwa eininatalasi avaka eininamsaisi, \q2 e leikatukwaitalasiga mwada avaka bivigakaimsi. \q1 \v 6 Matausina goli mina Edom deli mina Isimeili,\f a \ft Matausina metoya odalela Isimeili, matauna litusi Eberaam deli Ega; kugisi Vit 25.12-18.\f* \q2 mina Mowabi deli mina Agiri, \q1 \v 7 mina Gebali, mina Amoni deli mina Amaleki, \q2 e mina Pilisitia deli mina Taia. \q1 \v 8 Mina Asiria tuvaila bogwa eisepitukwaisi \q2 deli matausina tubula Lota, matausinaga mina Amoni deli mina Mowabi, \q2 e ivigaki si katukwaitala saina peula. \b \q1 \v 9 Kuvagi baisa matausina makawala avaka lokuvigaki mina Midiani, \q2 deli avaka lokuvigaki Sisera sola Yabini mapilana wa Waya Kisoni. \x - \xo 83.9 \xt Tok 4.6-22; 7.1-23\x* \q1 \v 10 Yoku kukwalisau matausina mapilana Enidora, \q2 e uwosi isoboginasi wala opwaipwaia. \q1 \v 11 E kuvagi baisa matausina kasi tokugwa makawala avaka lokuvigaki Oreba sola Seeba. \q2 Kukwalisau komwaidosi kasi tokwaraiwaga makawala lokuvigaki Seba sola Salumna. \x - \xo 83.11 \xt Tok 7.25; 8.12\x* \q1 \v 12 Matausina eilivalasi kawasi, “Bitayoulisi Yaubada la pwaipwaia \q2 e bitayosisi da pwaipwaiasi.” \b \q1 \v 13 Mwa Yaubada! Kubutugigai matausina makawala tubumyou, \q2 e makawala goli wawa yagila biyuvisau bilau. \q1 \v 14-15 Kubokavili matausina bilosi metoya om utuyagila, \q2 e kuvitukukoli matausina metoya om yagila saina minimani, \q1 makawala kova eigigabu lawodila, \q2 e makawala goli mayela kova eilululu otapwala koya. \q1 \v 16 Mwa Guyau! Kuvigaki migisi bidavila e mmosila wala bikatumati, \q2 e kuvagi bisimokwitasi m peula. \q1 \v 17 Ibodi matausina bimamasi deli bikokolasi tuta komwaidona, \q2 e ibodi bikaligasi deli kasi mmosila sainela. \q1 \v 18 Kuvagi binikolaimsi yoku kammwaleta wala Guyau, \q2 e yoku wala Giyoumatala odabala pwaipwaia komwaidona. \c 84 \s1 Yaubada la Bwala kala bwaina \q1 \v 1 Mwa! Guyau Topeuligaga, saina ayebwaili m Bwala Kwebumaboma. \q2 \v 2 Saina magigu basisu baisa. \q2 Magigu goli basisu olumoulela Guyau la Bwala Kwebumaboma. \q1 Ausiwosi deli mwasawa baisa Yaubada Tolimomova \q2 e tomwaidogu goli deli kaiwosigu. \q1 \v 3 Minasina sina eiyoulasi kasi nigwa, \q2 e pwasisikwa minasina ivigakaisi si bwala baisa \q1 kidamwa bikaniyabwaisi litusia katitaikina makwaisina m kwabolula, \q2 yokugwa Guyau Topeuligaga, ulo Guyau e ulo Yaubada yoku. \q1 \v 4 Matausina availa availa isigagasi om Bwala Kwebumaboma imwasawasi goli. \q2 Tuta komwaidona iusiwosisi kam yakaula. \fig Sina iyoulasi kasi nigwa|src="LB00071" size="col" ref="84.3" \fig* \b \q1 \v 5 Matausina availa availa kukwatupewoli imwasawasi, \q2 paila saina isalausi mwada bikwaidadinasi bilosi makwaina Koya Saiyoni.\f b \ft Kugisi Sam 2.6.\f* \q1 \v 6 Ililoulasi iluvipeilisi mapilana oitayatilela Baka,\f c \ft Baka kala katumiki makaina kai yagala Balisam, makaina isim maiinela simasimina, bivigakaisi si bulami; kugisi 2 Sml 5.23.\f* \q2 e omitasi wala idavila ivigaki viluwela utuwotu, \q2 deli kuna ikunokuna e ivakasau katuwotu. \q1 \v 7 Ililoulasi e tuvaila goli ipapeulasi. \q2 Bogwa bigisaisi bidubadu yaubada si Yaubada mapilana Saiyoni. \b \q1 \v 8 Mwa! Guyau Yaubada Topeuligaga, \q2 bukulagi baisa ulo nigada. \q1 \v 9 Mwa Yaubada! Kumitukwaii matauna ma guyausi, \q2 matauwena goli yoku lokunagi. \b \q1 \v 10 Kidamwa kwaitala wala yam basivabogi om Bwala Kwebumaboma, \q2 baisa goli kala bwaina ikalisau lakatuluwotala yam basisu ambaisa ambaisa. \q1 Ka, ibodaigu batomakava omatala m Bwala Kwebumaboma okabosusuvi, \q2 e gala wala ibodaigu basibwabwaila osi valu tomitugaga. \q1 \v 11 Guyau matauna kada tokwalasi e da Guyausi Toguyugwayu. \q2 E la ninabwaila deli kada taimamilasi ivigaki la mitakwai baisa yakidasi. \q1 Gala biyusi avai vavagi bwaina \q2 metoya baisa matausina tomitukwaibwaila. \q1 \v 12 Mwa! Guyau Topeuligaga, yakamaisi availa availa kadubumaimsi saina kamwasawasi goli. \c 85 \s1 Nigada paila mina Isireli kasi bwaina \q1 \v 1 Mwa Guyau! Yoku bogwa kunokapisi m valu, \q2 e yoku kuvigaki mina Isireli biyubwailasi tuvaila. \q1 \v 2 Yoku bogwa kuligaiwa m tomota si mitugaga, \q2 deli kulumwelavi komwaidona si sula. \q1 \v 3 Yoku kusim gibuluwa\f d \ft Kugisi Sam 79.5.\f* baisa matausina, \q2 e kukwatuyumali m gidaleiya sainela. \b \q1 \v 4 Mwa Yaubada! Kama tokwatumovasi yoku kukwaimalaimasi, \q2 e desi taga kuninamwau baisa yakamaisi. \q1 \v 5 Ki, bogwa wala bukugibuluwaimasi tuta komwaidona? \q2 Ki, mwada m gibuluwa gala avai tuta biwokuva? \q1 \v 6 Kukwatupewolaimasi tuvaila, \q2 e yakamaisi wala m tomota bakayakawolaimsi. \q1 \v 7 Mwa Guyau! Kumitukwaiyaimasi, \q2 e kupilasaimasi paila bukukwatumovaimasi. \b \q1 \v 8 Yeigu laninakaigila wala avaka Guyau Yaubada eililivala. \q2 Ikatotila vakota baisa yakidasi la tomota tatoula, \q2 kidamwa gala tuvaila bitakeiitasi oda kidikedasi nagowa.\f e \ft Si nagowa ikoulovaisi Guyau la Karaiwaga.\f* \q1 \v 9 Biga mokwita matauna eitulotula wala bikoli matausina availa availa itemmalaisi matauna, \q2 e makawala wala matauna Tokwatumova bisisu oda valusi. \b \q1 \v 10 E yebwaili deli kimadagi bogwa bibodasi wala, \q2 e mitukwaibwaila deli vakota bogwa bikaipapasi goli. \q1 \v 11 Tomota si katalova bimwena ovalu watanawa, \q2 e Yaubada la mitukwaibwaila bikululuki metoya wa labuma. \q1 \v 12 Guyau bivigakaidasi bitayubwailasi, \q2 e da pwaipwaiasi kaiuwala bivigaki bitaluvabwailasi. \q1 \v 13 Mitukwaibwaila bikugwa omatala Guyau, \q2 e bikatubiasi la keda matauna. \c 86 \s1 Nigada paila pilasi \q1 \v 1 Mwa Guyau! Kunakaigalaigu e kuvitakaulokaigu, \q2 paila gala agu topilasi, deli bogwa eimama wowogu. \q1 \v 2 Kukolaigu metoya okaliga, paila uula akatilavaigu baisa yoku. \q2 Kukwatumovaigu, paila yeigu m towotetila, deli adubumaim goli. \b \q1 \v 3 Yoku ulo Yaubada, mapaila baisa kunokapisaigu. \q2 Aninigada baisa yoku yam komwaidona. \q1 \v 4 Mwa Guyau! Kuyomwasali m towotetila, \q2 paila uula ulo nigada imweimwenasi baisa yoku wala. \q1 \v 5 Yoku kumitukwaibwailimasi, deli kuligaiwa ma mitugagasi. \q2 Yoku kumitukwaii availa availa matausina inigadasi baisa yoku. \b \q1 \v 6 Mwa Guyau! Kunakaigali ulo nigada, \q2 e kulagi ulo dou paila pilasi. \q1 \v 7 Adou baisa yoku otutala mwau, \q2 paila uula kummapu ulo nigada. \b \q1 \v 8 Mwa Guyau! Gala taitala yaubada makawala yoku, \q2 gala taitala eiuvagi makawala yoku lokuuvagi. \q1 \v 9 Komwaidona boda ituwoli ituwoli okububuli \q2 igau bimaisi bikululusi baisa yoku. \q2 Matausina biyakawolaisi m tovakaigaga. \x - \xo 86.9 \xt YG 15.4\x* \q1 \v 10 Yoku saina topeuligaga, deli kuuvagi vavagi saina kabokatubau. \q2 Yoku kammwaleta wala Yaubada. \b \q1 \v 11 Mwa Guyau! Kuvitulokaigu avaka nanom bavagi, \q2 e bakabikuwolaim deli ulo kimadagi. \q2 Kuvitulokaigu ammakawala bawotitalaim deli ulo ninatotila. \q1 \v 12 Mwa! Guyau ulo Yaubada, yeigu bayakawolaim metoya onanogu komwaidona, \q2 e bakamituli m tovakaigaga tuta gala wala biwokuva. \q1 \v 13 Ina vakaigaga m mitakwai paila yeigu! \q2 Yoku bogwa kukwaliduboli agu laka. \b \q1 \v 14 Mwa Yaubada! Tomota tokaluvalova leimaisi mwada avaka bivigakaigusi, \q2 e budotala matausina tovakatutuki eivigikonaisi mwada bikatumataigusi - \q2 tomota matausina totuvigaki wala! \q1 \v 15 Mitaga yoku Guyau Yaubada tonokapisi deli toyebwaili, \q2 tuta komwaidona tomanum, tolilalasi deli tokimadagi. \q1 \v 16 Kutovilakaigu deli kunokapisaigu. \q2 Kukwatupewolaigu deli kukwatumovaigu, \q2 paila uula lauwotitalaim makawala inagu eivigakaim. \q1 \v 17 Mwa Guyau! Kuvitulokaigu avai vavagi bibudoki m giyoubwaila. \q2 E avai tuta matausina eivigakaigusi tokukolosi yeigu \q2 bigisaisi kidamwa yoku kuvisimolaigu deli kupilasaigu, \q2 matausina bogwa wala bimmosilasi. \c 87 \s1 Kala kavisi Yerusalem \q1 \v 1 Guyau eikaliai mapilana la valu ola koya kwebumaboma.\f f \ft Kugisi Sam 2.6.\f* \q1 \v 2 E la yebwaili paila Yerusalem \q2 ikalisau la yebwaili paila avai valu avai valu mapilana Isireli. \q1 \v 3 E yoku Yaubada la valu, \q2 bukulagi vavagi makwaisina saina kabokatubau avaka Yaubada eililivala paila yoku. \b \q1 \v 4 Kawala, “Avai tuta bakalawa mabudosina boda availa availa ikabikuwolaigusi, \q2 e bogwa bakalaumguliki mapilasina Itipita deli Babiloni. \q1 E avai tuta bakalawa Yerusalem kala tosisu, \q2 e bogwa bakalaumguliki mina Pilisitia, mina Taia e mina Sudani.” \b \q1 \v 5 Mina watanawa bilivalasi paila mapilana Saiyoni. \q2 Bikaibigasi kidamwa ibodi wala komwaidona boda ituwoli ituwoli bisisuaisi baisa, \q2 deli kidamwa matauna Topeuligaga bikatupewoli mapilana valu. \q1 \v 6 Guyau bigini yagasi komwaidosi mina watanawa, \q2 e bikalaumguliki deli tosisula Yerusalem. \q1 \v 7 Ikikaiwosisi e iusiwosisi kawasi, \q2 “Uulela kada mitakwaisi komwaidona metitoya mapilana Saiyoni.” \c 88 \s1 Dou paila pilasi \q1 \v 1 Mwa Guyau! Yoku agu tokwatumova, \q2 yam kwemwaidona adoudou wala, \q2 e wa bogi ama baisa omatam. \q1 \v 2 Kulagi ulo nigada, \q2 e kunakaigali ulo dou paila pilasi! \b \q1 \v 3 Yeigu saina abudoboda vavagi mwau bidubadu, \q2 e katitaikina wala bakaliga. \q1 \v 4 Yeigu makawala komwaidosi availa availa makateki bikaligasi. \q2 Ulo peula komwaidona bogwa leiwokuva. \q1 \v 5 Yeigu bogwa lokusilavaigu oluwalaisi tokwaliga. \q2 Yeigu makawala matausina bogwa eikatumataisi e ikanukwenusi okasi laka, \q1 matausina yoku bogwa kulumwelavi wala, \q2 e gala wala gagabila bukupilasi. \q1 \v 6 Yoku bogwa kulavaigu alʹo osikowala laka, \q2 e asisu olumoulela mesi\f g \ft Baisa si valu tomata, mina Yudia idokaisi Sioli, yakidasiga Tuma.\f* saina kwedudubila deli kwaiwonaku. \q1 \v 7 E m gibuluwa\f h \ft Kugisi Sam 79.5.\f* bogwa eitumkwaigu, \q2 e makawala kaisai ikatupilipilaigu. \b \q1 \v 8 Yoku bogwa kuvigaki lubaigwa eisilavaigusi. \q2 Kuvigaki matausina ikasilalaigusi.\f i \ft Uula kala katoula mwau — kugisi Sam 31.11.\f* \q1 Ikatubudokaigusi bwala e gala gagabila basakaula. \q2 \v 9 Matagu bogwa eimama metoya agu mmayuyu. \q1 Mwa Guyau! Yam kwaitala kwaitala adoudou baisa yoku, \q2 e ayosali yamagu aninigada baisa yoku. \b \q1 \v 10 Ki, ibodi bukuvagi kabutuvatusi paila tokwaliga? \q2 Ki, matausina bitokaiasi e biyakawolaimsi kaina? \q1 \v 11 Ki, sitana ibigitonisi m mitakwai olumoulela laka? \q2 Kaina ilivalaisi m kimadagi oviluwela kaliga? \q1 \v 12 Ki, kaina bogwa eigisaisi m kwabutuvatusi mapilana viluwela dubilikitakita, \q2 kaina eigisaisi m bobwailila mapilana si valu matausina totamwau?\f j \ft Ikikamituli mapilana si valu tomata avaka kala gigisa, yakidasiga tadokaisi Tuma.\f* \b \q1 \v 13 Mwa Guyau! Adou baisa yoku paila pilasi. \q2 Kaukwau kwaitala kwaitala aninigada baisa yoku. \q1 \v 14 Mwa Guyau! Avaka paila kupakaigu? \q2 Avaka paila kutotubulokaigu? \q1 \v 15 Igau otubovaugu e leima lagaila akougoli wala agu mmayuyu, deli avakatitaikina wala kaliga. \q2 Mokaila m mipuki bogwa eiyomami wowogu. \q1 \v 16 M gidaleiya saina peula igimsisaigu, \q2 e m lewa saina nommayuyu ikikatumataigusi. \q1 \v 17 Yam kwemwaidona m lewa itavinaigusi itapataigusi makawala sakala. \q2 E manosina lewa ikatuulaigusi ikatupataigusi goli. \q1 \v 18 Yoku bogwa kuvigaki lubaigwa tatougu goli eisilavaigusi, \q2 e dudubila wala lavigaki kalogu. \c 89 \s1 Kasi wosi avai tuta mina Isireli eibodasi mwau \q1 \v 1 Mwa Guyau! Tuta komwaidona bausiwosi paila m mitakwai, \q2 e bakamituli paila m kimadagi, tuta gala wala biwokuva. \q1 \v 2 Anikoli m yebwaili bikanigaga e gala wala biwokuva, \q2 deli m kimadagi bikanigaga makawala labuma. \q1 \v 3 Yoku kawam, “Bogwa lakabutu deli matauna availa lanagi, \q2 e bogwa lakatotila baisa ulo towotetila Debida, \q1 \v 4 e kawagu, ‘Tuta komwaidona taitala tubumwa biguyau baisa,\f k \ft Kugisi 2 Sml 7.16.\f* \q2 e dalem gala wala biwokuva, mitaga bititasusilasi wala.’” \x - \xo 89.4 \xt 2 Sml 7.12-16; 1 Lil 17.11-14; Sam 132.11; VA 2.30\x* \b \q1 \v 5 Mina labuma\f l \ft Minasina yaubada iuwotitalaisi Yaubada, e matauna ikikaraiwogi mabudona wa labuma.\f* iusiwosisi vavagi makwaisina kabokatubau avaka lokuvagi \q2 e iyakawolaisi saina Tokimadagi yoku. \q1 \v 6 Mwa Guyau! Gala availa isisu wa labuma makawala yoku, \q2 e gala taitala guma labuma gagabila bipataim. \q1 \v 7 Tobumaboma\f m \ft Kugisi mailela 5 kala katumiki.\f* osi gugula ikamiabaimsi, \q2 e komwaidosi matausina itutuvakau ninasi paila yoku. \b \q1 \v 8 Mwa! Guyau Yaubada Topeuligaga, gala avai topeuligaga makawala yoku. \q2 E Guyau yoku wala tokimadagi paila komwaidona avaka avaka kuuvagi. \q1 \v 9 Kukwaraiwogi bolita saina kwaipeula. \q2 Kuyominum kaisai saina eipupaisaga. \fig Kaisai saina eipupaisaga|src="HK 36e" size="col" copy=" storm" ref="89.9" \fig* \q1 \v 10 Kuwaiya minana dokanikani Reyabi\f n \ft Minana dokanikani ikibuboti peulela mitugaga, paila minana nanola mwada bikodidaimi valu kala bububula. Kugisi Sam 74.14.\f* e lokukwatumati, \q2 e metoya om peula saina peuluvagasi lokukwalisau matausina kam tilaula. \q1 \v 11 Labuma baisa m vavagi e makawala goli valu watanawa. \q2 Lokububuli valu watanawa deli goli uvagila komwaidona. \q1 \v 12 Lokububuli mapilasina opiliyavata e opilibolimila. \q2 Makwaisina Koya Teibo deli Koya Emoni\f o \ft Kugisi Sam 29.6, 42.6-7.\f* iusiwosisi deli mwasawa baisa yoku. \q1 \v 13 Yoku m peula gala wala bitakaibiga, \q2 saina topeuligaga yoku. \q1 \v 14 Tumilela m kwabokwaraiwaga mitukwaibwaila deli karaiwaga duwosisia, \q2 e komwaidona avaka avaka kuuvagi iyomitali m yebwaili deli m kimadagi. \b \q1 \v 15 Saina imwamwasila ninasi matausina itapwarorusi deli wosisi baisa yoku. \q2 Matausina goli isisuaisi olumalamela m ninabwaila. \q1 \v 16 Yam komwaidona imwasawasi paila uula yoku, \q2 e ikavisaimsi paila m bobwailila. \q1 \v 17 Yoku kuvigakaimasi katomgwagasi, \q2 e katomgwagasi goli metoya om yebwaili. \q1 \v 18 E Guyau, yoku lokunagi kama tokwalasi, \q2 e yoku, mina Isireli si Yaubada Tobumaboma goli, lokusakaimasi matauna ma guyausi. \s1 Yaubada la katotila baisa Debida \q1 \v 19 Omitibogwa kuluki matausina m towotetila tokimadagi metoya okilisala, \q2 kawam, “Bogwa lapilasi taitala kumatoula. \q2 Bogwa lanagi taitala metoya baisa tomota, e lasaiki matauna la guyau. \q1 \v 20 Avaputumi matauna Debida ulo towotetila metoya bulami kaibumaboma, \q2 e lavigaki matauna biguyau. \x - \xo 89.20 \xt 1 Sml 13.14; 16.12; VA 13.22\x* \q1 \v 21 Tuta tuta ulo peula bisikaili matauna, \q2 e yeigu bakatupewoli matauna. \q1 \v 22 Gala avai tuta kala tilaula bipeulasi odabala matauna. \q2 e tomitugaga gala wala bikalisauwaisi matauna. \q1 \v 23 Bogwa bamtuli kala tilaula, \q2 e bakatumati komwaidosi availa availa ivigakaisi tokukolosi matauna. \q1 \v 24 Bogwa bayebwaili, deli bagiyoubwaila baisa matauna, \q2 e tuta tuta bavigaki bitomgwaga wala. \q1 \v 25 La kabokwaraiwaga bakatumkulovi \q2 metoya Bolita Kwaiveka bilʹo wa Waya Yupereiti. \q1 \v 26 Bogwa bilukwaigu kawala, \q2 ‘Yoku goli tamagu deli ulo Yaubada yoku. \q2 Agu tokwala yoku, e agu tokwatumova.’ \q1 \v 27 Bavigaki matauna ulo kuluta tau,\f p \ft Kugisi Sam 2.7.\f* \q2 e matauna giyoumatala odubasi gweguya komwaidosi. \x - \xo 89.27 \xt YG 1.5\x* \q1 \v 28 Tuta tuta bavagi makawala ulo biga katotila baisa matauna. \q2 e ulo kabutu deli matauna gala wala biwokuva, bikanigaga goli. \q1 \v 29 Dalela bikanigaga makawala labuma kwekanigaga, \q2 e tuta komwaidona taitala tabula biguyau. \b \q1 \v 30 “Mitaga ka - kidamwa tubula bikoulovaisi ulo karaiwaga, \q2 e gala bibubunasi makawala avaka lakaraiwogi, \q1 \v 31 kidamwa gala bilagaisi ulo katuloluta, \q2 kaina bikabikuwolaisi makwaisina ulo karaiwaga, \q1 \v 32 e bogwa bamipuki matausina paila si mitugaga, \q2 e bavigaki bilumkolaisi kala mmayuyu si sula. \q1 \v 33 Mitaga gala wala basim kala mitakwai Debida, \q2 kainaga balumwelavi ulo biga katotila baisa matauna. \q1 \v 34 Gala bakotuni ulo kabutu deli matauna, \q2 kainaga bakodidaimi kwaitala wala ulo biga katotila baisa matauna. \b \q1 \v 35 “Ka, baisa goli yeigu Tobumaboma ulo biga katotila, e baisa ulo biga bikanigaga goli. \q2 Gala avai tuta basasopa baisa Debida. \q1 \v 36 Tuta komwaidona dalela bititasusilasi, \q2 e yeigu baiyamati wala la kabokwaraiwaga, \q2 makawala kala woloula kalasia bikakata wala. \q1 \v 37 Kabokwaraiwaga makwaina bikanigaga makawala tubukona bikanigaga, \q2 kaina makawala labuma kwekanuvagasi.” \s1 Kavivia paila guyau eimama okabilia \q1 \v 38 Yoku kugibuluwi guyau matauna lokunagi. \q2 Lokusilavi e lokupaiki matauna. \q1 \v 39 Bogwa lokukotuni m kwabutu deli m touwata, \q2 e kala kulupaipi kulavi ila opwadidiweta. \q1 \v 40 Lokukodidaimi kalila la valu,\f q \ft Mapilana Yerusalem, mina Isireli si valu viloumatala.\f* \q2 e bolela kabilia kukwatudidaimi, eiwokuva wala. \q1 \v 41 Komwaidosi availa availa ililoulasi makadana iuveilausi la guguwa, \q2 e sala komwaidosi igigilaisi matauna. \q1 \v 42 Lokutugwali kala tilaula bitomgwagasi, \q2 e kusaiki komwaidosi matausina si mwasawa. \q1 \v 43 Kuvigaki la guguwa guguwala kabilia gala wala dimlesi, \q2 e lokutagwala bikalisauwaisi matauna okabilia. \q1 \v 44 Lokukwaimali la kaitukwa oyamala, makaina kabutuvitusila la guyau, \q2 e la takaikaia kulavi wala ila opwaipwaia. \q1 \v 45 Matauna saina nanakwa kala tomoya gala ibudoki la tuta, \q2 e kuyomsili wala matauna. \s1 Nigada paila kabokwala \q1 \v 46 Mwa Guyau! Ki, tuta komwaidona bukukwatupwanaim wala? \q2 Ammakawala kala woloula m gibuluwa bilululu makawala kova? \q1 \v 47 Bukululuwai ulo momova kukupi wala! \q2 E kululuwai komwaidomasi mina watanawa bakabodasi kaliga. \q1 \v 48 Availaga gagabila bisivagasi e gala wala bikaliga? \q2 Ammakawala tomota bipakaisi kaliga? \b \q1 \v 49 Mwa Guyau! Ambaisa mitakwai makwaisina eivitububoti m yebwaili? \q2 Ammakawala makwaisina biga katotila lokusaiki Debida? \q1 \v 50 Taga kulumwelavi ammakawala eibigigagaigusi yeigu m touwata, \q2 e ammakawala lapeuloki tutala matausina gala inikolaimsi ibulotaigusi. \q1 \v 51 Mwa Guyau! Kam tilaula ikaluwouwaisi m guyau matauwena lokunagi, \q2 e ambaisa ambaisa matauna bilokaia, ikikaluwouwaisi wala matauna.\f r \ft Mapilana Sam bukila pilivasila (Sam 73—89) ivigimkulovaisi wala baisa; mailela 53 baisa wosi yakaula mapilana kala vigimkovila.\f* \b \q1 \v 52 Kala yakaula Guyau, tuta gala biwokuva. \b \q2 Emeni! Emeni! \c 90 \ms1 BUKI PILIVASILA \mr (Sam 90—106) \s1 Yaubada e tomota \q1 \v 1 Mwa Guyau! Tuta komwaidona yoku kuvaulaimasi. \q1 \v 2 Igau gala kububuli koya, \q2 kaina kububuli komwaidona valu watanawa, \q2 tokinabogwa yoku Yaubada Tosivagasi, \q2 e bukusivagasi makawala, kammwaleta wala Yaubada yoku, tuta gala wala biwokuva. \b \q1 \v 3 Lokububuli tomota metoya opwaipwaia,\f s \ft Kugisi Vit 3.19.\f* \q2 e kuluki bikaimilavausi baisa. \q2 Kuvigaki bimila pwaipwaiasi tuvaila. \q1 \v 4 Yokugwa kudoki lakatuluwotala taitu makawala kwaitala wala yam, \q2 e makawala lova, bogwa leim, \q2 kainaga makawala katupotala wala katupwaila bogi. \x - \xo 90.4 \xt 2 Pt 3.8\x* \q1 \v 5 Kuvigakaimasi bakatamwausi makawala numla, \q2 e ma tutasi kala wonaku makawala mimi. \q1 Yakamaisi makawala mnumonu kaukwau bisusinasi \q2 \v 6 e nani wala biluwai e bilala, \q2 mitaga koyavi bimwailela e bimata. \b \q1 \v 7 Yoku m gibuluwa bikatumtuwolaimasi, \q2 e m gidaleiya bivigaki kama kokolasi sainela. \q1 \v 8 Kusaili ma mitugagasi baisa omatam, \q2 e ma mitugagasi makwaisina kakiwolaisi, \q2 yoku kusaili omilakatila ambaisa bukugisimlili. \b \q1 \v 9 Ma momovasi iutupwi metoya om gibuluwa. \q2 Ititamwau makawala butula tiliawai. \q1 \v 10 Paila ma tutasi kweluwolima kweluwoyu taitu wala, \q2 kaina goli kweluwolima kweluwotolu, kidamwa topapeula yakamaisi. \q1 Mitaga makwaisina taitu kabanaisi wala mwau deli valam. \q2 Makateki biwokuva ma momovasi, e bakatamwausi wala. \b \q1 \v 11 Availaga eilumkoli komwaidona m gibuluwa gasisila, \q2 e availa inikoli avai kokola bima metoya om gidaleiya? \q1 \v 12 Kuvitulokaimasi ammakawala ma momovasi kala kwekukupi, \q2 kidamwa bakakabitamsi.\f t \ft Kabitam makwaina bitaimamilasi deli bikabikaulasi baisa Yaubada.\f* \b \q1 \v 13 Ammakawala m gibuluwa\f u \ft Kugisi Sam 79.5.\f* saina kaduwonaku? Avai tuta biwokuva? \q2 Mwa Guyau! Bukunokapisaimasi yakamaisi m towotetila. \q1 \v 14 Kaukwau bukuvakasauwaimasi metoya om mitakwai, \q2 e oma tutasi komwaidona bakausiwosisi bakamwasawasi. \q1 \v 15 Ibodi tuta baisa bukuyomwasalaimasi, \q2 e mwasawa makwaina kala vakaila makawala kala vakaila ninamwau makwaina \q2 lokusakaimasi oma tutasi mwau komwaidona. \q1 \v 16 Bukutagwala yakamaisi m towotetila bakagisaisi vavagi makwaisina topilaveka \q2 lokuvagi metoya om peuligaga, \q2 e igau oluvi ibodi tubumaiasi bigisaisi m peuligaga saina guyugwayu. \q1 \v 17 Mwa! Guyau ma Yaubadasi, ibodi bukumitukwaiyaimasi tuta komwaidona. \q2 Bukutagwala bakapeulasi wala komwaidona avaka avaka kauvagaisi. \c 91 \s1 Yaubada kada Tokwalasi \q1 \v 1 Availa bilokaia Guyau paila bikwala, \q2 e availa Yaubada Topeuligaga bikoli, \q1 \v 2 matauna gagabila biluki matauna, kawala, \q2 “Yoku agu taboda e agu tokwala. \q2 Yoku ulo Yaubada, e yoku goli adubumaim.” \q1 \v 3 Matauna biyamataim metoya avai kabosilagi kwekatupwana, \q2 e metoya avai lelia saina mwaugaga. \q1 \v 4 Matauna bivakanunuvaim opinupanela,\f v \ft Kugisi Sam 17.8.\f* \q2 biyamataim e yoku bukusibwabwaila. \q2 Matauna Tokimadagi bikolaim e bitabodaim. \q1 \v 5 Gala ibodi bukukukoli avai silagi wa bogi, \q2 kaina availa biwaim wa yam, \q1 \v 6 kaina avai lelia biyogagaim odudubila, \q2 kainaga avai vavagi mwau bikatumataim lalavi. \b \q1 \v 7 Kaina lakatuluwotala bikaligasi otalim, \q2 kainaga lakatuluwovila bibodasi kaliga om kwakata, \q2 mitaga yoku gala avaka biyogagaim. \q1 \v 8 Bukumitakavati e bukugisi \q2 ammakawala tomitugaga bibodaisi kasi mipuki. \b \q1 \v 9 Paila Guyau lokuvigaki m vayoula, \q2 e Yaubada Towalakaiwa\f w \ft Kugisi Sam 7.17.\f* kam tokwala. \q1 \v 10 Gala avai kabosilagi biyogagaim. \q2 e gala avai togigasisi bivakatitaikina om valu. \q1 \v 11 Yaubada bisaiki la anelosi kasi pakula\f x \ft Baisa makawala anelosi biwotitalaisi Yaubada deli la tomota; kugisi kala katumiki 34.7.\f* biyamataimsi \q2 e bikolaimsi ambaisa ambaisa bukula. \x - \xo 91.11 \xt Md 4.6; Lk 4.10\x* \q1 \v 12 Oyumasi bikauwaimsi, \q2 taga biwaiya kaikem dakuna. \x - \xo 91.12 \xt Md 4.6; Lk 4.11\x* \q1 \v 13 Bukuvapupoi laiyoni deli keiyuna,\f y \ft Minasina ikibubotaisi kasi tilaula mina Isireli deli tuvaila kabosilagi.\f* \q2 laiyoni nagigasisi deli keiyuna naiyayana. \x - \xo 91.13 \xt Lk 10.19\x* \b \q1 \v 14 Yaubada kawala, “Availa availa iyebwailigusi bakatumovi, \q2 e bakoli availa availa idokaigusi Guyau. \q1 \v 15 Avai tuta bidouwaigusi, yeigu bamapu matausina. \q2 Avai tuta bibodasi mwau, yeigu basikaili matausina. \q2 Bogwa bakoli e balupi okabasi walakaiwa. \q1 \v 16 Yeigu basaiki kasi mapu si momova bakatududuli \q2 e yeigu bakoli matausina.” \c 92 \s1 Wosila yakaula \q1 \v 1 Mwa Guyau! O ina bwaina bakanokagutokisi baisa yoku, \q2 bakawosisi kam taimamila, yoku ma Yaubadasi Towalakaiwa sainela, \q1 \v 2 e bakakamitulaisi m mitakwai kaukwau kwaitala kwaitala, \q2 deli m kimadagi bogi kwaitala kwaitala, \q1 \v 3 deli butula metoya gita \q2 e deli butula bwaina sainela wa yuka. \q1 \v 4 Mwa Guyau! M vavagi topilaveka ivigaki bamwasawa, \q2 e ausiwosi deli ulo mwasawa paila uula avaka bogwa lokuvagi. \b \q1 \v 5 O Guyau, bogwa layakaula paila avaka avaka bogwa lokuvagi, \q2 deli avaka avaka lokuninamsi vavagi topilaveka goli. \q1 \v 6 Vavagi makwaisina taitala tonagowa gala wala ibodi binikoli, \q2 e toninitaboda gala ibodi bitalapula nanola. \q1 \v 7 Tomitugaga bisusinasi makawala mnumonu, \q2 e kaina availa availa matausina ivagaisi sula biyubwailasi. \q1 Mitaga bidoumlabasi komwaidosi, \q2 \v 8 paila yoku wala Guyau Giyoumatala deli Tosivagasi yoku. \b \q1 \v 9 Kanikolaisi kam tilaula bikaligasi, \q2 deli komwaidona tomitugaga bimamasi. \q1 \v 10 Bogwa lokuvigakaigu bapeula makawala bulumakau nagigasisi. \q2 Bogwa lokumitukwaiyaigu kusakaigu mwasawa. \q1 \v 11 Yeigu bogwa lagisi si mama agu tilaula \q2 deli bogwa lalagi si wakula tomitugaga. \b \q1 \v 12 Tomitukwaibwaila bisagusi makawala pulopola, \q2 e bikaitubwasi makawala kweisila mapilana Lebanoni.\f z \ft Idokaisi kweisila makaisina saina kaipapeula deli kaiminibwaita, ikibuboti avaka bibudoki tomota si bubunela; kugisi Sam 29.5.\f* \q1 \v 13 Matausina makawala kai ivalaisi Guyau ola bwala, \q2 makaisina isugusagusi ola Bwala Kwebumaboma da Yaubadasi, \q1 \v 14 e makaisina iuwasi wala kaiuwasi tutala eikaitomoyasi, \q2 deli tuta komwaidona kaigigeyata deli kaipapeula. \q1 \v 15 Baisa iyomitali Guyau toduwosisia, \q2 e gala kwaitala sula isisu baisa matauna agu tokwala. \c 93 \s1 Yaubada matauna Guyau \q1 \v 1 Guyau matauna ulo Guyau. \q2 Eisikam kala kalugologusa deli peuligaga. \q1 Eisaili valu watanawa okabala, \q2 e gala availa gagabila biyagi. \q1 \v 2 Mwa Guyau! Yoku m takaikaia eitokikita metoya okala vitouula. \q2 E igau gala isim valu gala isim tuta, yoku goli lokusibogwa. \b \q1 \v 3 E Guyau, bolita otulubwabwau\f a \ft Igau gala ibubuli valu watanawa, gala avaka isisu mesinaku wala bolitawokuva wala ambaisa ambaisa; e avai tuta Yaubada ibubuli valu, matauna ikalisuwoli bolita e isaili okabala. Kugisi Sam 33.7; 74.13-17; 89.9-10.\f* ikawota bilivala, \q2 e tilibwabwau kaigaveka ipaisaga. \q1 \v 4 Guyau matauna Giyoumatala iguguyoi wa labuma. \q2 Ikalisau bolita kala paisaga sainela, \q2 ipeuluvagasi odabala kaisai saina kaitabubogwa. \b \q1 \v 5 E Guyau, makwaisina m kwaraiwaga gala biwokuva, bikanuvagasi, \q2 e mokwita goli m Bwala Kwebumaboma saina kwebumaboma sainela, \q2 bikanigaga goli, gala biwokuva, gala biwokuva. \c 94 \s1 Yaubada kasi toyakala tomota komwaidona \q1 \v 1 Mwa Guyau! Yoku wala Yaubada tomipuki. \q2 Kuyomitali m gibuluwa! \q1 \v 2 Yoku wala kasi toyakala tomota komwaidona. \q2 Mwa! Kutokaia e kusaiki matausina tokaluvalova avaka bibudoki matausina. \q1 \v 3 Ammakawala kala woloula tomitugaga bimwasawasi? \q2 Ki, Guyau - ammakawala kala woloula? \q1 \v 4 Ammakawala kala woloula tosula bikaluvalovasi wala, \q2 deli bikamnomwanasi paila si sula? \b \q1 \v 5 Mwa Guyau! Matausina ikatugigaiyaisi m tomota, \q2 e ilamidadaisi matausina metoya om boda. \q1 \v 6 Ivakaligaisi kakau deli weilova, \q2 deli ikatumataisi tomitawasi availa availa isisuaisi oma valusi. \q1 \v 7 Matausina ililivalasi, kawasi, “Tauwau! Guyau gala wala igigisaidasi. \q2 Mina Isireli si Yaubada gala wala ivitusaidasi!” \b \q1 \v 8 Ulo tomota, ammakawami yokomi saina toninagowa yokomi? \q2 Ki, avai tutaga ibodi bitapuloki ninami? \q1 \v 9 Yaubada ibubuli taigadasi - ki, sitana ililagi? \q2 E ibubuli mitadaisi - ki, sitana igigisi kaina? \q1 \v 10 Matauna ikaraiwogi boda ituwoli ituwoli - ki, ibodiga bimipuki matausina? \q2 Matauna kasi tovituloki tomota komwaidona - ki, sitanaga la kabitam kaina? \q1 \v 11 E Guyau bogwa leinikoli avaka eininamsaisi. \q2 E inikoli ammakawala kala nigonigwa si bigatona. \x - \xo 94.11 \xt 1 Kr 3.20\x* \b \q1 \v 12 Mwa Guyau! Tomota matauna lokukwatululuti bimwasawa sainela, \q2 e matauwena goli lokuuvituloki m Kwaraiwaga! \q1 \v 13 Yoku kuvigaki matauna bivaiwasi ola tuta mwau, \q2 e bila goli avai tuta bikelaisi nobwala paila kasi silagi matausina tomitugaga. \q1 \v 14 Guyau gala bisilavi la tomota, \q2 e gala bisilavi matausina availa availa metoya ola boda. \q1 \v 15 Karaiwaga duwosisia igau bitabani metoya okaboyakala, \q2 e deli komwaidosi tomota tomitukwaibwaila bipilasaisi makwaina. \b \q1 \v 16 Ki, availa itokailagu tutala eikoulovaigusi tomitugaga \q2 e availa ipiaigu tutala ikoulovaigusi tomitugaga? \q1 \v 17 Kidamwa goli Guyau gala bipilasaigu, \q2 kagu yam bogwa lalobogwa mapilana Tuma. \q1 \v 18 Yeigu lalivala kawagu, “Mwa Guyau! Lakakapusi!” \q2 Mitaga m mitakwai ivisimiliwolaigu. \q1 \v 19 Avai tutaga aninayuwa deli anokubukubu, \q2 yoku kuvisimolaigu deli kuyomwasalaigu. \b \q1 \v 20 Yoku kupaiki matausina toyakala totabilibili. \q2 availa availa matausina ikoukikitasi baisa yakala doudoga, mwada yakala duwosisia, \q1 \v 21 e availa availa ikikeiwalasi bitabinakaisi tobubwaila. \q2 e ikamogaisi tobubwaila paila bikaligasi. \q1 \v 22 Mitaga Guyau itabodaigu, \q2 e ulo Yaubada ikolaigu. \q1 \v 23 Matauna igau bimipuki matausina paila si mitugaga sainela \q2 e bikatudoum matausina paila si mitugaga. \q2 Guyau da Yaubadasi bogwa bikatudoum matausina. \c 95 \s1 Wosila yakaula \q1 \v 1 Kumaisi bitayakawolaisi Guyau. \q2 Bitawosisi deli mwasawa baisa Yaubada kada Tokwalasi. \q1 \v 2 Bitamaisi baisa omatala deli nokagutoki, \q2 e bitawosisi wosila yakaula deli mwasawa. \q1 \v 3 Paila Guyau matauna Yaubada Topeuligaga. \q2 Matauna Guyau Topeuligaga odubasi avai yaubada avai yaubada. \q1 \v 4 Iguguyoi komwaidona valu watanawa \q2 metoya avai uveya osikowala pwaipwaia bila odabala avai koya saina kwaiveka. \q1 \v 5 Iguyoi bolita makwaina eibubuli, \q2 e tuvaila pwaipwaia makwaina ibubuloki yamala. \b \q1 \v 6 Kumaisi bitakululusi bitatapwarorusi baisa matauna. \q2 Bitapopula kwaitutudasi baisa omatala Guyau kada tobubulaisi. \q1 \v 7 Matauna goli da Yaubadasi. \q2 Yakidasi la tomota e ivaulaidasi, \q2 e yakidasi la yawa, ikamovaidasi. \x - \xo 95.7-8 \xt Ib 3.15; 4.7\x*\x - \xo 95.7-11 \xt Ib 3.7-11\x* \b \q1 Ka, yam lagaila bukulagaisi la biga avaka bilukwaidasi. \q1 \v 8 Kawala, “Taga bikasai dubami makawala tubumia mapilana Meriba, \q2 makawala yam makwaina mapilana Masai oviloupakala. \x - \xo 95.8-9 \xt Sun 17.1-7; Baw 20.2-13\x* \q1 \v 9 Mapilana valu eiwakolaigusi imnabaigusi, \q2 kalubikoya eigisaisi avaka lavagi paila matausina. \q1 \v 10 E kweluwovasi taitu akasilali tomota matausina, \q2 kawagu, ‘Saina tokowolova matausina, \q2 bogwa eipakaisi bikabikuwolaisi ulo karaiwaga makwaisina.’ \q1 \v 11 Mapaila agibuluwa e alivala biga katotila saina mwau, \q2 kawagu, ‘Yokomi gala avai tuta bukusuvisi mapilana valu, \q2 mapilawena mwada basakaimi mi kabovaiwasi.’” \x - \xo 95.11 \xt Baw 14.20-23; Kak 1.34-36; 12.9-10; Ib 4.3,5\x* \c 96 \s1 Yaubada matauna Giyoumatala \r (1 Lil 16.23-33) \q1 \v 1 Bitawosisi wosi pilavau baisa Guyau, \q2 Bitawosisi baisa Guyau komwaidodasi yakidasi mina watanawa. \q1 \v 2 Bitawosisi baisa Guyau, e bitayakawolaisi matauna. \q2 Yam yam bitakamitulaisi bulogala bwaina kidamwa bogwa eikatumovaidasi. \q1 \v 3 Bitakamitulaisi matauna saina toguyugwayu baisa boda ituwoli ituwoli, \q2 e la vavagi topilaveka baisa mina watanawa. \b \q1 \v 4 Guyau matauna toveka, e ibodi kala yakaula saina kwaiveka, \q2 biboda kala taimamila odubasi komwaidosi yaubada. \q1 \v 5 Boda ituwoli ituwoli si yaubada tokoluwokuva wala, \q2 mitaga da Guyausi eibubuli labuma komwaidona. \q1 \v 6 Kala kalugologusa visigala saina guyugwayu sainela isisu baisa matauna. \q2 Peula deli vavagi kweminabwaita ikasewoki la Bwala Kwebumaboma. \b \q1 \v 7 Komwaidodasi mina watanawa, bitayakawolaisi Guyau. \q2 Bitayakawolaisi kala katububula deli la peuligaga. \x - \xo 96.7-9 \xt Sam 29.1-2\x* \q1 \v 8 Bitayakawolaisi matauna Guyau Toguyugwayu. \q2 Deli da semakavaisi tasuvisi ola Bwala Kwebumaboma. \q1 \v 9 Avai tuta matauna Tobumaboma iyoumatila, takavaginasi baisa omatala. \q2 Kutatuvasi baisa omatala, komwaidomi mina watanawa. \b \q1 \v 10 Talivalasi baisa komwaidona boda ituwoli ituwoli, “Guyau matauna goli Guyau. \q2 Eisaili valu watanawa okabala, gala availa gagabila biyagi. \q2 Matauna la yakala baisa mina watanawa deli karaiwaga duwosisia.” \q1 \v 11 Valu watanawa deli walakaiwa, bukumwasawasi. \q2 Bolita deli maunem, kaigami kaigaveka bukugovasi, \q2 \v 12 e bagula deli avaka avaka isusinasi bukumwasawasi. \q1 Kai olawodila bigovasi deli mwasawa \q2 \v 13 avai tuta Guyau bima biguyau baisa ovalu watanawa. \q1 Matauna biguyoi tomota odabala pwaipwaia \q2 metoya ola karaiwaga duwosisia deli la kibobuta. \c 97 \s1 Yaubada matauna Giyoumatala \q1 \v 1 Guyau matauna da Guyausi!\f b \ft Kugisi Sam 8.1.\f* Yoku valu watanawa kumwasawa! \q2 Kumwasawasi, yokomi simla obolita! \q1 \v 2 Lowalowa deli dudubila itavinaisi itapataisi matauna. \q2 Matauna iguyau metoya ola giyoubwaila e deli karaiwaga duwosisia. \q1 \v 3 Kova ikukugwa omatala matauna, \q2 e igibuwoli kala tilaula eitavinaisi eitapataisi matauna. \q1 \v 4 Matauna la kavikavila ititapi ovalu watanawa. \q2 e valu watanawa igigisi makwaina iigayega. \q1 \v 5 Koya ikaligeyaisi omatala Guyau, \q2 e omatala matauna Guyoula valu watanawa komwaidona. \q1 \v 6 Mina labuma ikamitulaisi matauna tomitukwaibwaila, \q2 deli komwaidona boda ituwoli ituwoli igisaisi kala katububula. \b \q1 \v 7 Matausina availa availa itapwarorusi baisa tokolu ivigaki kasi mmosila. \q2 Komwaidona minasina yaubada tokolu ikavaginasi omatala Guyau. \q1 \v 8 Mwa Guyau! Mina Saiyoni\f c \ft Matausina tolesi Yerusalem.\f* imwamwasila ninasi, \q2 e mapilasina Yuda imwasawasi, \q2 paila m kwaraiwaga makwaisina. \q1 \v 9 Guyau Topeuligaga, yoku goli kala tokwaraiwaga valu watanawa komwaidona. \q2 Yoku saina tovakaigaga metoya komwaidona minasina yaubada. \b \q1 \v 10 Guyau iyebwaili matausina kwekukolosi mitugaga. \q2 Matauna ikoli si momova la tomota, \q2 e ikoli matausina metoya oyumasi tomitugaga. \q1 \v 11 Lumalama\f d \ft Lumalama ikibuboti momova deli peulela.\f* ivisigili matausina tomitukwaibwaila, \q2 e mwasawa baisa matausina bubunesi bwaina. \q1 \v 12 Komwaidomi yokomi tomitukwaibwaila ibodi bukumwasawasi \q2 paila avaka Guyau bogwa leivagi! \q1 Kululuwaisi avaka Guyau Tobumaboma bogwa leivagi, \q2 e kunokagutokisi baisa matauna. \c 98 \s1 Yaubada biguyoi valu watanawa \q1 \v 1 Tawosisi wosi pilavau baisa Guyau. \q2 Matauna ivagi vavagi saina kabokatubau! \q1 Metoya ola peuligaga kwebumaboma \q2 matauna bogwa leitomgwaga. \q1 \v 2 E Guyau ikamituli la tomgwaga, \q2 e iyomitali la katumova kwaipapeula binikolaisi boda ituwoli ituwoli. \q1 \v 3 Matauna ivagi makawala la biga katotila baisa mina Isireli, \q2 deli la ninatotila e la mitakwai paila matausina. \q1 E komwaidona tomota ambaisa ambaisa bogwa eigisaisi la tomgwaga da Yaubadasi. \b \q1 \v 4 Komwaidodasi mina watanawa, tawosisi deli yakaula baisa da Guyausi. \q2 Tayakawolaisi matauna metoya wa wosi deli govala mwasawa! \q1 \v 5 Tawosisi kala yakaula Guyau! \q2 Tawaiyasi butula metoya wa gita! \q1 \v 6 Tayuvaisi tauya deli taudoudou, \q2 deli tagougovasi deli mwasawa baisa Guyau, da Guyausi goli. \b \q1 \v 7 Yoku bolita, kukwaipolu deli komwaidona bubuli kwemomova olumoulem. \q2 E yoku valu watanawa, kuwosi deli komwaidona avaka avaka isisuaisi odabam! \q1 \v 8 Yokomi waya, kukwatupatusi yumami, \q2 e yokomi koya, kuwosisi gulitinidesi deli mi mwasawa omatala Guyau, \q2 \v 9 paila matauna leima kidamwa biguyoi valu watanawa. \q1 Matauna biguyoi tomota ovalu watanawa \q2 metoya ola karaiwaga duwosisia deli la kibobuta. \c 99 \s1 Yaubada matauna Giyoumatala \q1 \v 1 Guyau matauna wala Guyau. \q2 Tomota itatatuvasi! \q1 Matauna isisu ola takaikaia odubasi minasina mauna isim pinupanesi,\f e \ft Kugisi Sam 18.10.\f* \q2 e deli pwaipwaia immotatina. \x - \xo 99.1 \xt Sun 25.22\x* \q1 \v 2 Matauna Guyau la peuligaga isisu mapilana Saiyoni.\f f \ft Mapilana Yerusalem.\f* \q2 Matauna wala Giyoumatala odubasi komwaidona boda ituwoli ituwoli. \q1 \v 3 Komwaidosi biyakawolaisi matauna Tovakaigaga deli Giyouveka. \q2 Matauna goli Tobumaboma. \b \q1 \v 4 Mwa! Guyau Topeuligaga, yoku kuyebwaili karaiwaga duwosisia. \q2 Bogwa lokuvitau karaiwaga duwosisia mapilana Isireli. \q2 Yoku bogwa lokumiaki mitukwaibwaila deli kibobuta. \q1 \v 5 Tayakawolaisi Guyau matauna da Yaubadasi. \q2 Tatapwarorusi omatala la takaikaia.\f g \ft Yaubada la takaikaia baisa ovalu watanawa makwaina Kabutu Didawogala isailisi matabudona Bomikikila Sainela olumoulela Bwala Kwebumaboma mapilana Yerusalem.\f* \q2 Matauna goli tobumaboma. \b \q1 \v 6 Mosese sola Eroni matausina la tolula, \q2 e Samwela matauna taitala toninigada baisa matauna. \q2 Matausina idousi baisa Guyau, e matauna ivitakauloki matausina. \q1 \v 7 Matauna ililivala baisa matausina metoya makaina lowa, \q2 e matausina ikabikuwolaisi la karaiwaga kwevakaveka deli kwekikekita \q2 makwaisina bogwa leisaiki matausina. \x - \xo 99.7 \xt Sun 33.9\x* \b \q1 \v 8 Mwa! Guyau ulo Yaubada, lokuvitakauloki m tomota. \q2 Yoku kuvituloki matausina kidamwa yoku goli Yaubada mitugaga kala toligaiwa, \q2 ilagoli yoku lokumipuki matausina paila si mitugaga. \q1 \v 9 Tayakawolaisi Guyau da Yaubadasi, \q2 e deli goli bitatapwarorusi ola koya kwebumaboma.\f h \ft Kugisi Sam 2.6\f* \q1 Guyau da Yaubadasi matauna goli tobumaboma. \c 100 \s1 Wosila yakaula \q1 \v 1 Komwaidodasi mina watanawa bitawosisi baisa Guyau. \q1 \v 2 Bitatapwarorusi deli mwasawa baisa Guyau. \q2 Bitamaisi omatala\f i \ft Baisa avai tuta bitapwarorusi wa Bwala Kwebumaboma.\f* deli wosila mwasawa. \b \q1 \v 3 Taga bitalumwelavaisi kidamwa Guyau matauna Yaubada. \q2 Ibubulaidasi e yakidasi la vavagi. \q2 Yakidasi la tomota, e la yawa yakidasi. \b \q1 \v 4 Bitasuvisi okalapisilela Bwala Kwebumaboma deli da nokagutokisi. \q2 Bitasuvisi obolela deli yakaula. \q2 Bitanokagutokisi e bitayakawolaisi matauna. \b \q1 \v 5 Guyau matauna tomitakwai. \q2 La yebwaili gala wala biwokuva, \q2 e la kimadagi bikanigaga goli tuta gala biwokuva. \x - \xo 100.5 \xt 1 Lil 16.34; 2 Lil 5.13; 7.3; Esi 3.11; Sam 106.1; 107.1; 118.1; 136.1; Yer 33.11\x* \c 101 \s1 Taitala guyau la biga katotila \q1 \v 1 Mwa Guyau! Bawosi baisa yoku, \q2 e bawosi butusi ninatotila deli karaiwaga duwosisia. \q1 \v 2 Komwaidona ulo wotetila bisisu bwainawokuva wala. \q2 Ki, avai tutaga bukumakaiagu?\f j \ft Guyau Debida ipikwaku mwada Yaubada bimakaia biyomitali nanola deli la peula.\f* \b \q1 Yeigu basisu ogu bwala tomigileu wala, \q2 \v 3 e deli gala batagwala avai mitugaga bisisu baisa. \q1 Matausina itotubulokaisi metoya baisa Yaubada, \q2 si kidakeda avigaki kwekukologu goli. \q2 Gala wala sitana bimmweiki wowogu paila vavagi makwaisina. \q1 \v 4 Yeigu gala wala basasopa, \q2 e deli gala wala avai tuta batagwala vavagi gaga mwada bipilasi ulo kaisisu. \q1 \v 5 Yeigu bogwa wala bayabi availa availa matausina \q2 ikikasilamsi mitugaga paila tomota ituwoli. \q1 Yeigu gala batugwali tomota matauna \q2 availa saina tokaluvalova deli tokamnomwana. \b \q1 \v 6 Yeigu babigibwaili matausina availa availa deli si kimadagi baisa Yaubada, \q2 e batugwali bisisuaisi ogu ligisa. \q1 Matausina mokwitatoula wala tokamokwita \q2 ibodi batugwali matausina biwotitalaigusi. \b \q1 \v 7 Gala batagwala avai tosasopa bisisu ogu ligisa, \q2 e deli gala avai tokwatudewa gaga batagwala bitotu omatagu. \q1 \v 8 Yumyambwata yeigu bakatumati \q2 tomitugaga oma valusi. \q1 Yeigu babokavili komwaidosi tomitugaga \q2 metoya ola valu Guyau.\f k \ft Mapilawena Yerusalem.\f* \c 102 \s1 La nigada totubovau ola tuta mwau \q1 \v 1 Mwa Guyau! Kunakaigali ulo nigada, \q2 deli kulagi ulo dou paila pilasi! \q1 \v 2 Avai tuta wala baboda mwau, \q2 gala bukutotubulokaigu! \q1 Kunakaigalaigu, \q2 deli nanakwa kumapwaigu avai tuta badou. \b \q1 \v 3 Ulo momova eititamwau makawala mseu, \q2 e wowogu ilululu makawala kova. \q1 \v 4 Yeigu iwaigusi akapusi makawala mnumonu yamitamata, \q2 e kaula kala nanamsa alumwelavi. \q1 \v 5 Akapiniveka kayagigila. \q2 Yeigu eideli wowogu totuwanawokuva wala yeigu. \q1 \v 6 Yeigu makawala mauna nabubolodila oviloupakala, \q2 e makawala kuru itotu oviloububu. \q1 \v 7 Akanukwenu wala ammamata, \q2 e yeigu makawala nagumalawa mauna nayoyowa itotu okulumwala. \q1 \v 8 Yam kwemwaidona agu tilaula ibigigagaigusi. \q2 Matausina iyosokanaigusi, yagagu ivigakaisi si bolata\f l \ft Matausina ininigadasi mwada makwaisina vavagi mwau avaka avaka eibodi bikaloubusisi baisa sesia.\f* baisa sesia. \fig Kuru itotu oviloububu|src="BK 00069" size="col" copy="owl" ref="102.6" \fig* \b \q1 \v 9-10 Paila wala m gibuluwa deli kam leiya\f m \ft Kugisi Sam 79.5.\f* \q2 tubwaga avigaki kʹagu, \q2 e deli mitilagigu itaguliki agu sopi. \q1 Yoku kulupaigu e kulavaigu alʹo. \q1 \v 11 Ulo momova makawala dubilikoyavi, \q2 e yeigu makawala mnumonu yamitamata. \b \q1 \v 12 E yoku Guyau, yoku goli Guyau Tosivagasi. \q2 Tubwa komwaidona biluluwaimsi goli. \q1 \v 13 Yoku igau bukutokaia e bukunokapisi mapilana Saiyoni,\f n \ft Mapilana Yerusalem.\f* \q2 paila tuta bogwa leima paila mapilana ibodi bibani kala nokapisi, \q2 e baisa tuta kala tuta mokwita. \q1 \v 14 M towotetila komwaidona iyebwailisi wala mapilana, \q2 ilagoli kaina bogwa eidadaimi. \q1 Matausina inokapisaisi wala mapilana, \q2 ilagoli kaina bogwa eiviloububu. \b \q1 \v 15 Boda ituwoli ituwoli bikukolaisi Guyau, \q2 e guyousi watanawa komwaidosi bikukolaisi la peula. \q1 \v 16 E avai tuta Guyau bikaliivau mapilana Saiyoni, \q2 e matauna igau biyomitali la tovakaigaga. \q1 \v 17 Matauna igau bilagi la tomota matausina omitibogwa eisilavi \q2 e binakaigali si nigada. \b \q1 \v 18 Ibodi bitagini avaka Guyau bogwa leivagi \q2 paila tubwa igau bima bikalawasi, \q2 e mapaila baisa tomota matausina igau gala bikaloubusisi ibodi biyakawolaisi matauna. \q1 \v 19 Guyau ikululuki metoya ola kabosisu kwebumaboma walakaiwa, \q2 e metoya wa labuma ikululukiga valu watanawa. \b \q1 \v 20 E ilagi si kayagigila tokatupipi, \q2 deli itaneku matausina availa availa kasi mipuki kaliga. \q1 \v 21-22 E avai tuta boda ituwoli ituwoli deli kabokwaraiwaga ituwoli ituwoli bimaisi gulitinidesi \q2 e bitapwarorusi baisa Guyau. \q1 E matausina bikamitulaisi yagala mapilana Saiyoni, \q2 e deli biyakawolaisi matauna mapilana Yerusalem. \b \q1 \v 23 Igau otubovaugu Guyau ivigaki wowogu kala mama, \q2 e matauna iutupwi ulo momova. \q1 \v 24 Mwa Yaubada! Gala bukukwatumataigu, \q2 paila igau gala bilokaia agu tomoya. \b \q1 Yokugwa Guyau tosivagasi goli! \q2 \v 25 Omitibogwa yoku kububuli watanawa, \q2 e yamam titoulem kububuli labuma. \x - \xo 102.25-27 \xt Ib 1.10-12\x* \q1 \v 26 Komwaidona bitamwausi, mitaga yoku bukusisu wala. \q2 Komwaidona bigagasi makawala kakapula yadadaimi. \q1 Yoku bukuligaim makawala kakapula, \q2 e komwaidona bitamwausi. \q1 \v 27 Mitaga yoku tuta komwaidona migim migitinidesi wala, \q2 e deli m momova gala kala kalitutila. \q1 \v 28 Litumaiasi bisisuaisi luvala wala uwosi, \q2 E tubusia bisibwabwailasi metoya om yamata. \c 103 \s1 Yaubada la yebwaili \q1 \v 1 Bilomagu, kuyakawoli Guyau, \q2 e tomwaidogu goli, bayakawoli matauna tobumaboma. \q1 \v 2 Bilomagu, kuyakawoli Guyau, \q2 e taga kulumwelavi la ninabwaila. \q1 \v 3 Iligaiwa komwaidona ulo mitugaga \q2 e iyomovaigu metoya agu lelia komwaidona. \q1 \v 4 Ikaliduboli agu laka \q2 e imitukwaiyaigu metoya ola yebwaili deli la nokapisi. \q1 \v 5 Isemakavi bidubadu vavagi bwaina baisa yeigu, \q2 e mapaila agu lumkola totubovau yeigu, \q2 deli ulo peula makawala mluveka la peula. \b \q1 \v 6 Guyau ipii matausina eibodasi lamadada, \q2 e ivagi avaka bibodi matausina si kaisisu. \q1 \v 7 Eiyomitali nanola baisa Mosese, \q2 e itagwala mina Isireli bigisaisi la vavagi topilaveka. \q1 \v 8 Guyau matauna tonokapisi deli toyebwaili. \q2 Matauna la gibuluwa iyobali, e la mitakwai gala avai tuta biwokuva. \x - \xo 103.8 \xt Ym 5.11\x* \q1 \v 9 Gala bikamitilakaidasi tuta komwaidona paila da mitugagasi, \q2 paila la ninamwau isim kala kalitutila. \q1 \v 10 Gala bimipukwaidasi makawala avaka bibudokaidasi, \q2 e gala bimipukwaidasi paila da mitugagasi deli da sulasi. \q1 \v 11 Labuma isisu saina walakaiwa sainela odabala pwaipwaia, \q2 e makawala goli kala vakaila la yebwaili baisa availa availa itemmalaisi matauna. \q1 \v 12 Kala woloula opilibomatu bila opilikwaibwaga, \q2 e makawala goli kala maloula biligaiwa da mitugagasi metoya baisa yakidasi. \q1 \v 13 Taitala tau la ninabwaila baisa litula saina bwainigaga, \q2 e makawala goli Yaubada la ninabwaila baisa availa availa itemmalaisi matauna. \q1 \v 14 Matauna iluluwai ammakawala eibubulaidasi. \q2 Inikoli wala kidamwa yakidasi pwaipwaia. \b \q1 \v 15 Yakidasi goli da momovasi makawala mnumonu.\f o \ft Kugisi Sam 90.5-6.\f* \q1 Tatovakavekasi takaitubwasi makawala kai lalela saina nanakwa iluwai e ikatuyawai. \q2 \v 16 E oluvi yagila iuu e bogwa eitamwau makaina, \q2 e gala wala bitagisivau tuvaila. \q1 \v 17 Mitaga Guyau la yebwaili bikanuvagasi baisa availa availa itemmalaisi matauna, \q2 e la bobwailila bikanigaga baisa avai tubwa avai tubwa \q1 \v 18 paila matausina availa availa itemmalaisi la kabutu,\f p \ft Kugisi Sam 25.10.\f* \q2 deli ikabikuwolaisi la karaiwaga makwaisina deli si kimadagi tuta komwaidona. \b \q1 \v 19 Guyau isaili la takaikaia walakaiwa wa labuma, \q2 e matauna guyoula vavagi komwaidona. \q1 \v 20 Eei, yokomi anelosi topeuligaga, kuyakawolaisi Guyau. \q2 Paila yokomi kukwabikuwolaisi la karaiwaga makwaisina \q2 deli kunakaigalaisi avaka la biga. \q1 \v 21 Yokomi towalakaiwa topapeula, kuyakawolaisi Guyau. \q2 Paila yokomi la towotetila, e kuuvagaisi nanola. \q1 \v 22 Komwaidomi la bubuli tommomova \q2 ambaisa ambaisa iguguyoi goli, kuyakawolaisi Guyau. \q1 Bilomagu, kuyakawoli Guyau. \c 104 \s1 Kala yakaula Yaubada Tobubuli \q1 \v 1 Bilomagu, kuyakawoli Guyau. \q2 E Guyau ulo Yaubada, saina tovakaigaga yoku. \q1 Lokusikam kam kwalugologusa saina guyugwayu. \q2 \v 2 Kuvakanunuvaim lumalamawokuva wala. \q1 Valu walakaiwa kukwatuvakai makawala laya \q2 \v 3 e kumili valu odabala sopi walakaiwa.\f q \ft Ilivala paila bolita makwaina idokaisi isisu odabala labuma. Kugisi kaikobula isisu Vit 7.11.\f* \q1 Lowalowa kuvigaki m waga, \q2 e kukoukewa odabala yagila. \q1 \v 4 Yagila lokuvigaki m touwata, \q2 e kavikavila kuvigaki m towotetila. \x - \xo 104.4 \xt Ib 1.7\x* \b \q1 \v 5 Lokusaili valu watanawa okabala,\f r \ft Kugisi Sam 18.15.\f* \q2 e makwaina gala avai tuta bimotatina. \q1 \v 6 Kuvigaki bolita kala kakapula valu watanawa, \q2 e sopi ikatukuwosi koya. \q1 \v 7 Avai tuta kukwamitilaki sopi, itabai wala. \q2 Sopi ilagi m kwaraiwaga deli kaigam kaigaveka kulivala, e isakaula. \q1 \v 8 Ititayelu odubasi koya ibubusi ila wa sakala, \q2 bila okabala ambaisa bogwa lokukwatubiasi. \q1 \v 9 Okusaili kala kalitutila, e gala gagabila biluvapela, \q2 e gala gagabila bikatukuwosi valu watanawa tuvaila. \b \q1 \v 10 Yoku kuvigaki sopi igigibwabula wa sakala, \q2 e waya ititayelu metoya oluwalaisi koya. \q1 \v 11 E ivigaki kasi sopi mauna nabubolodila. \q2 Baisa goli ase nabubolodila ivakapwaisi kasi daka. \q1 \v 12 Makaisina kai otalila sopi \q2 baisa mauna nayoyowa iyoulasi kasi nigwa deli iusiwosi. \b \q1 \v 13 Metoya wa labuma kuwitali kuna bikuna wa koya, \q2 e valu watanawa ikasuwoki m mitakwai bidubadu. \q1 \v 14 Kuvigaki mnumonu bisusina mwada bikamsi bulutuvalu, \q2 e kusaiki avai kai avai kai bipilasi tomota, \q1 e gagabila tomota bikaibigulaisi, \q2 \v 15 deli bitaiyauwaisi waini kidamwa bimwasawasi, \q2 e bulamila olibe kidamwa biyomwasali ninasi, \q2 e kaula kidamwa bikatupewoli uwosi. \b \q1 \v 16 Mina Lebanoni si kai kweisila\f s \ft Kugisi Sam 92.12 kala katumiki.\f* ibubanaisi kasi sopi bidubadu, \q2 makaisina kai Guyau la kai eivaula titoulela. \q1 \v 17 Baisa mauna iiyoulasi kasi nigwa. \q2 Minasina boi iiyoulasi kasi nigwa osisila kaga. \q1 \v 18 Gota nabubolodila isisuaisi wa koya, \q2 e minasina kwakwau isim kasi nobwala opwaipwaia. \b \q1 \v 19 Kububuli tubukona bikibuboti kweluva, \q2 e kalasia bogwa inikoli kala tuta salili. \q1 \v 20 Kububuli bogi, e otutala dudubila \q2 mauna nagigasisi isunapulasi. \q1 \v 21 Minasina laiyoni nagugwadi iguguvavilasi e inainevisi kʹasi, \q2 avaka Yaubada bisaiki. \q1 \v 22 Igau iyuwoula kalasia ikeiitasi \q2 e ikenusi okasi nobwala. \q1 \v 23 E oluvi tomota itokaiasi isunapulasi bipaisewasi, \q2 e ipupaisewasi wala bila bibogi. \fig Tobigubagula ila bipaisewa|src="HK 00095" size="col" copy=" (figure only)" ref="104.23" \fig* \b \q1 \v 24 Mwa Guyau! M bubuli saina bidugaga \q2 lokububuli metoya om kwabitam. \q2 Valu watanawa ikasewoki m bubuli. \q1 \v 25 Ka, milaveta kala maloula kala beiyaya, \q2 e m bubuli baisa obolita gala gagabila bitakalau, \q2 navakaveka deli goli nakikekita! \q1 \v 26 Waga ikokewasi odabala bolita, e minana bosu immwasawa baisa, \q2 minawena makawala Dokanikani\f t \ft Kugisi Sam 74.14.\f* okububuli goli. \x - \xo 104.26 \xt Yob 41.1; Sam 74.14; Ais 27.1\x* \b \q1 \v 27 Komwaidosi minasina ikikanasi baisa yoku, \q2 e mwada yoku bukusaiki kʹasi avai tuta magisi. \q1 \v 28 Yokugwa kusisaiki e ikamsi. \q2 Yoku kutugwali kaula e bogwa ikomatasi. \q1 \v 29 Avai tuta yoku kutotubuloki, minasina ikokolasi. \q2 Avai tuta kukwau si yagisa ikaligasi wala, \q2 e idavilasi imila pwaipwaiasi tuvaila. \q1 \v 30 Mitaga avai tuta kusaiki si yagisa,\f u \fq \it si yagisa.\it*\ft Gagabila bitagini “avai tuta kusaiki m baloma”.\f* imovavausi, \q2 E yoku kuvigaki valu watanawa imovavau. \b \q1 \v 31 Ibodi Guyau kala katububula bikanuvagasi, \q2 e ibodi bimwasawa paila avaka avaka eibubuli. \q1 \v 32 Imitakavati pwaipwaia, e pwaipwaia iyega. \q2 Ikabikoni koya e mseu isusunapula. \b \q1 \v 33 Ogu momova komwaidona bausiwosi baisa wala Guyau, \q2 e ogu tuta tomomova yeigu bawosi kala yakaula Yaubada. \q1 \v 34 Saina magigu agu wosi biyomwasali matauna, \q2 paila ulo mwasawa eimaima metoya baisa matauna. \q1 \v 35 Ibodi Guyau bimtuli komwaidosi tomitugaga, \q2 e bidoumlabasi wala. \b \q1 Bilomagu, kuyakawoli Guyau. \q1 Kala yakaula Guyau! \c 105 \s1 Yaubada deli la tomota \r (1 Lil 16.8-22) \q1 \v 1 Bitanokagutokisi baisa Guyau \q2 e bitakamitulaisi matauna Tovakaigaga. \q2 Bitalukwaisi boda ituwoli ituwoli avaka avaka eivagi. \q1 \v 2 Bitawosisi kala yakaula Guyau. \q2 Bitalivalaisi makwaisina vavagi kabokatubau avaka avaka eivagi. \q1 \v 3 Bitamwasawasi paila eivigakaidasi la vavagi goli. \q2 Ibodi komwaidosi availa availa itapwarorusi baisa matauna bimwasawasi. \q1 \v 4 Bitalokaiasi Guyau paila pilasi \q2 e tuta komwaidona bitatapwarorusi baisa matauna. \q1 \v 5-6 E yokomi tubula Eberaam, matauna la touwata, \q2 e yokomi tubula Yekobe, matauwena einagi, \q1 bukululuwaisi makwaisina kabutuvatusi eivagi Yaubada, \q2 deli bukululuwaisi la yakala makwaisina. \b \q1 \v 7 Guyau matauna da Yaubadasi. \q2 Matauna la karaiwaga duwosisia isisu paila komwaidosi mina watanawa. \q1 \v 8 Matauna bivagi makawala la kabutu,\f v \ft Ililivala paila Yaubada la kabutu deli Eberaam, Aisake e Yekobe; kugisi Sam 25.10.\f* tuta gala wala biwokuva, \q2 e makawala la biga katotila bila, bila, biboda tubwa lakatuluwotala goli. \q1 \v 9 Matauna bivagi makawala eilivala baisa Eberaam, \q2 e makawala la biga katotila baisa Aisake. \x - \xo 105.9 \xt Vit 12.7; 17.8; 26.3\x* \q1 \v 10 Guyau eikabutu deli Yekobe, \q2 e baisa goli bikanigaga. \x - \xo 105.10-11 \xt Vit 28.13\x* \q1 \v 11 Kawala, “Bogwa basakaim makubilana Kenani, \q2 e bukuvigaki m vavagi tatoum.” \b \q1 \v 12 Omitibogwa Yaubada la tomota gala ibawasi, \q2 e isisuaisi tomitawasi wala mapilana Kenani. \q1 \v 13 Iwowausi wala avai valu avai valu, \q2 e deli avai kabokwaraiwaga avai kabokwaraiwaga. \q1 \v 14 Mitaga Yaubada gala itagwala availa bilamidadi matausina. \q2 Magila bikoli matausina, e mapaila ikamitilaki gweguya, \x - \xo 105.14-15 \xt Vit 20.3-7\x* \q1 \v 15 kawala, “Taga kuyogagaisi matausina ulo towotetila bogwa lanagi. \q2 Taga kukwabikonaisi matausina ulo tovitoubobuta.”\f w \ft Ililivala paila matausina tobubogwa wala, liliusi isisu mapilana Vitouula.\f*\x - \xo 105.15 \xt Vit 41.53-57\x* \b \q1 \v 16 Guyau iwitali molusaula osi valu\f x \ft Mapilana Kenani, Yekobe deli veyala eidokaisi si valu tatousi.\f* \q2 e ikaimali komwaidona kʹasi. \q1 \v 17 Mitaga eiwitali taitala ilobogwa omitasi, \q2 matauwena Yosepa, eigimolaisi paila ula. \x - \xo 105.17 \xt Vit 37.28; 45.5\x* \q1 \v 18 Kaikela kala katupipi tanumnumta, \q2 e kaiyola kala katupipi tanumnumta, \x - \xo 105.18-19 \xt Vit 39.20—40.23\x* \q2 \v 19 e isisu makawala, tatoula wala ikaloubusi makawala eivitoubobuta omitibogwa. \q1 Guyau la biga ikamokwiti matauna. \q1 \v 20 E oluvi guyoula Itipita itaneku Yosepa, \q2 e matauna si guyau boda ituwoli ituwoli ikau iligaiwa kala katupipi. \x - \xo 105.20 \xt Vit 41.14\x* \q1 \v 21 E ivigaki matauna kasi tokugwa kaidadala la valu, \q2 deli biguyoi viloumwaidona Itipita. \x - \xo 105.21 \xt Vit 41.39-41\x* \q1 \v 22 Iguguyoi komwaidosi guyau matauna la tosikwawa, \q2 e isim la karaiwaga bivituloki matausina kala tovakeda guyau. \b \q1 \v 23 E oluvi Yekobe ilokaia mapilana Itipita \q2 e imili valu baisa. \x - \xo 105.23 \xt Vit 46.6; 47.11\x* \q1 \v 24 Guyau ivigaki la tomota idalasi, \q2 e ikatupewoli matausina odubasi kasi tilaula. \x - \xo 105.24-25 \xt Sun 1.7-14\x* \q1 \v 25 Ivigaki mina Itipita bipakaisi la tomota, \q2 deli bilamidadaisi matausina. \b \q1 \v 26 E oluvi iwitali la touwata Mosese, \q2 e deli goli Eroni, matauwena einagi. \x - \xo 105.26 \xt Sun 3.1—4.17\x* \q1 \v 27 Matausina eivagaisi Yaubada la vavagi topilaveka, \q2 e ivagaisi kabutuvatusi mapilana Itipita. \q1 \v 28 Yaubada eiwitali dubilikitakita ovalu, \q2 mitaga mina Itipita gala bikabikuwolaisi la karaiwaga. \x - \xo 105.28 \xt Sun 10.21-23\x* \q1 \v 29 Ivigaki si waya bidavilasi imila buyavi. \q2 e ikatumati si yena komwaidona. \x - \xo 105.29 \xt Sun 7.17-21\x* \q1 \v 30 Si valu ikaligiaki kumeu, \q2 e ligisa goli tuvaila eikasewoki minasina. \x - \xo 105.30 \xt Sun 8.1-6\x* \q1 \v 31 Yaubada ikaraiwaga e nigunagu deli segusegu \q2 saina bidugaga ikasewoki valu. \x - \xo 105.31 \xt Sun 8.16-17,20-24\x* \q1 \v 32 Kaimapula kunatoula iwitali kuna kwekulokula e deli kavikavila ovalu. \x - \xo 105.32-33 \xt Sun 9.22-25\x* \q1 \v 33 Ikodidaimi bigulesi waini deli makaisina seuseu, \q2 e deli ikouwoli kai komwaidona. \q1 \v 34 Ikaraiwaga, e nipawa iviloubusisi, \q2 gala gagabila availa bikalau kasi bawa. \x - \xo 105.34-35 \xt Sun 10.12-15\x* \q1 \v 35 Ikomasi kaila valu komwaidona, \q2 e bagula ikamkulovaisi wala. \q1 \v 36 Ikatumati si kuluta tauwau \q2 komwaidona mina Itipita. \x - \xo 105.36 \xt Sun 12.29\x* \b \q1 \v 37 E oluvi ivakadi mina Isireli isunapulasi. \q2 Ikokeulasi siliba deli goula \q2 e komwaidosi deli si momova e deli si peula. \x - \xo 105.37-38 \xt Sun 12.33-36\x* \q1 \v 38 Mina Itipita ikukolaisi matausina, \q2 e imwasawasi avai tuta isilavaisi si valu. \q1 \v 39 Yaubada isaili lowalowa odubasi la tomota \q2 e wa bogi isaiki kova paila bititapi matausina. \x - \xo 105.39 \xt Sun 13.21-22\x* \q1 \v 40 Inigadasi e iwitali kasi gwaba gogoila. \q2 Isaiki kaula metoya wa labuma e ikamsi ikomatasi goli. \x - \xo 105.40 \xt Sun 16.2-15\x* \q1 \v 41 Iulaim dukutotu e sopi igiposisi, \q2 e sopi ititayelu oviloupakala makawala waya. \x - \xo 105.41 \xt Sun 17.1-7; Baw 20.2-13\x* \q1 \v 42 Iluluwai la biga katotila kwebumaboma \q2 baisa la touwata Eberaam. \b \q1 \v 43 E mapaila ivakadi la tomota isunapulasi, \q2 e iwosisi igovasi deli mwasawa. \q1 \v 44 Isaiki matausina si pwaipwaia tuwoli tomota, \q2 e deli tuvaila itagwala biyoulisi si kwabila tomota matausina. \x - \xo 105.44 \xt Yos 11.16-23\x* \q1 \v 45 E ivagi makawala kidamwa la tomota bikabikuwolaisi la karaiwaga kwevakaveka, \q2 deli bivagaisi makawala komwaidona la karaiwaga kwekikekita. \b \q1 Kala yakaula Guyau! \c 106 \s1 Guyau imitukwaii la tomota \q1 \v 1 Kala yakaula Guyau. \b \q1 Bitanokagutokisi baisa Guyau, paila matauna tomitakwai. \q2 La yebwaili ikanuvagasi. \x - \xo 106.1 \xt 1 Lil 16.34; 2 Lil 5.13; 7.3; Esi 3.11; Sam 100.5; 107.1; 118.1; 136.1; Yer 33.11\x* \q1 \v 2 Availa gagabila bikamituli komwaidona vavagi topilaveka bogwa leivagi? \q2 Availa gagabila bisaiki kala yakaula avaka bibudoki matauna? \q1 \v 3 Bimwasawasi availa availa matausina ikabikaulasi la karaiwaga duwosisia, \q2 deli tuta komwaidona imitukwaibwailasi. \b \q1 \v 4 E Guyau, kululuwaigu avai tuta bukupilasi m tomota. \q2 Kusegulikaigu avai tuta bukukwatumovi matausina. \q1 \v 5 Kutugwalaigu bagisi si sibwabwaila m tomota, \q2 e bamwasawa deli mabudona m tomota, \q2 e gulitinidesi yakamaisi m tomota bakayakawolaimsi. \b \q1 \v 6 Bogwa kamitugagasi makawala tubumaiasi leivagaisi. \q2 Bogwa kataugagasi deli kamitugagasi. \q1 \v 7 Tubumaiasi mapilana Itipita gala ikatetasi avaka Yaubada eivagi kabokatubau. \q2 Tuta bidubadu ivituloki matausina la yebwaili, mitaga bogwa eilumwelavaisi, \q2 deli bogwa ikosomapwaisi Topeuligaga mapilana Bolita Pilabweyani. \x - \xo 106.7 \xt Sun 14.10-12\x* \q1 \v 8 Mitaga bogwa ikoli matausina, makawala bogwa leikatotila, \q2 paila mwada bivituloki la peuligaga. \q1 \v 9 Bogwa eikaraiwogi mapilana Bolita Pilabweyani e imada, \q2 e ikugwai la tomota iluvapelasi opwaipwaia lubulabu. \x - \xo 106.9-12 \xt Sun 14.21-31\x* \q1 \v 10 Bogwa ikoli la tomota metoya baisa matausina mina kukolosi. \q2 Bogwa ikoli matausina metoya kasi tilaula. \q1 \v 11 Mitaga sopi ivigipulu kasi tilaula. \q2 Gala taitala matausina ikesa. \q1 \v 12 Oluvi la tomota bogwa idubumaisi la biga katotila, \q2 deli iwosisi yakaula baisa matauna. \x - \xo 106.12 \xt Sun 15.1-21\x* \b \q1 \v 13 Mitaga saina nanakwa ilumwelavaisi avaka bogwa leivagi, \q2 deli ivagaisi avaka ninasi e gala itulotulasi paila la katuloluta. \q1 \v 14 Matausina bogwa ikatumati vikeiya oviloupakala, \q2 deli iwakolaisi Yaubada. \x - \xo 106.14-15 \xt Baw 11.4-34\x* \q1 \v 15 Mapaila isaiki matausina avaka einigadaisi, \q2 mitaga tuvaila iwitali lelia gaga baisa matausina. \b \q1 \v 16 Baisa oviloupakala matausina ipogaisi Mosese, \q2 deli ipogaisi Eroni, matauna Guyau la touwata tobumaboma. \x - \xo 106.16-18 \xt Baw 16.1-35\x* \q1 \v 17 Oluvi pwaipwaia bogwa ikapogega e ilupoli Datani, \q2 deli ibaku Abiram deli litula. \q1 \v 18 Kova bogwa ikapusi baisa kasi tobwakuli, \q2 e igabu matausina tomota tomitugaga. \b \q1 \v 19 Matausina bogwa eibubulaisi bulumakau goula makwaina Koya Sinai, \q2 deli itapwarorusi baisa minana tokolu. \x - \xo 106.19-23 \xt Sun 32.1-14\x* \q1 \v 20 Bogwa ikatumapwaisi Yaubada Toguyugwayu, \q2 e kaimapula iyosisi kaikobula natana mauna minana nakamkwam mnumonu. \q1 \v 21 Bogwa eilumwelavaisi Yaubada matauna eikatumovi matausina \q2 metoya ola vavagi topilaveka eivagi mapilana Itipita. \q1 \v 22 Saina kabokatubau vavagi makwaisina bogwa eivagi mapilana! \q2 Saina kaboyowalula vavagi makwaisina mapilana Bolita Pilabweyani! \q1 \v 23 Avai tuta Yaubada ikaibiga mwada bikatudoum la tomota, \q2 e Mosese, matauna la touwata isim kala naga, itokaia, kayubabai baisa Yaubada, \q2 deli isilibodi la gibuluwa taga bikatudoum matausina. \b \q1 \v 24 Oluvi matausina ipakaisi valu bwaina, \q2 paila gala idubumaisi Yaubada la biga katotila. \x - \xo 106.24-26 \xt Baw 14.1-35\x* \q1 \v 25 Matausina isisuaisi wala olumoulela si buliyoyova e itakulukulusi, \q2 deli gala binakaigalaisi Guyau. \q1 \v 26 Mapaila ikamitilaki matausina \q2 mwada bidoumsi oviloupakala, \q2 \v 27 deli bivabutu tubusia bilosi oluwalaisi tomota matausina gala inikolaisi Yaubada, \q2 e bitugwali matausina bikaligasi osi valu togilagala. \x - \xo 106.27 \xt Tol 26.33\x* \b \q1 \v 28 Mapilana Piori Yaubada la tomota itokailasi paila Beali\f y \ft Minana Beali eidokaisi la peula gagabila bivigaki bagula bikabinai deli vivila nani bisumasi.\f* kala tapwaroru, \q2 deli ikamsi lula bogwa eisakaisi minasina yaubada gala isim si momova. \x - \xo 106.28-31 \xt Baw 25.1-13\x* \q1 \v 29 Ikatumwalaisi Guyau la gibuluwa metoya baisa avaka eivagaisi, \q2 mapaila lelia kwemigaga ikaloubusi oluwalaisi. \q1 \v 30 Mitaga Piniasi itokaia imipuki matausina isim kasi pakula, \q2 e lelia iwokuva. \q1 \v 31 Tomota ikabwailisi Piniasi paila baisa avaka eivagi e leima lagaila, \q2 e biluluwaisi goli tuta komwaidona, tuta gala wala biwokuva. \b \q1 \v 32 Mapilana outuwotu Meriba tomota iyogibuluwaisi Guyau, \q2 deli Mosese iboda mwau\f z \ft Yaubada gala itagwala Mosese bisuvi mapilana valu deli la tomota; kugisi Baw 20.12.\f* paila matausina. \x - \xo 106.32-33 \xt Baw 20.2-13\x* \q1 \v 33 Matausina saina iyomiyuyaisi nanola Mosese, \q2 mapaila isetuwoli wala lilivala gala deli la nanamsa. \b \q1 \v 34 Gala ikatumataisi tomota matausina gala inikolaisi Yaubada, \q2 makawala Guyau eikaraiwogi matausina bivagaisi, \x - \xo 106.34-36 \xt Tok 2.1-3; 3.5-6\x* \q1 \v 35 mitaga ivaipelasi deli matausina, \q2 deli ibokulaisi makawala si kidakeda tapwaroru doudoga. \q1 \v 36 Ka, Yaubada la tomota itapwarorusi baisa tokolu, \q2 e baisa iyomituli kasi kaliga. \q1 \v 37 Ikasalaisi litusia titoulesi tauwau deli vivila, \q2 ivigakaisi lula baisa si tokolu mina Kenani. \x - \xo 106.37 \xt 2 Gwe 17.17\x* \q1 \v 38 Bogwa ikatumataisi magudisina gudibubwaila gugwadi, \q2 e ivakagalaisi valu metoya makwaisina katumata. \x - \xo 106.38 \xt Baw 35.33\x* \q1 \v 39 Bogwa eiyogwalaisi titoulesi metoya osi vavagi, \q2 deli ipakaisi wala Yaubada. \b \q1 \v 40 Mapaila Guyau igibuluwa baisa la tomota. \q2 Matauna ikasilali matausina. \x - \xo 106.40-46 \xt Tok 2.14-18\x* \q1 \v 41 Matauna isilavi matausina ilosi oyumasi tomota matausina gala inikolaisi Yaubada, \q2 deli kasi tilaula ikaraiwogaisi matausina. \q1 \v 42 Matausina ibodasi kasi lamadada metoya kasi tilaula, \q2 deli itugwalaisi tomwaidosi baisa matausina. \q1 \v 43 Tuta bidubadu Guyau ikoli la tomota, \q2 mitaga inagaisi bikosomapwaisi matauna, \q2 deli isubounusi ilosi olumoulela mitugaga. \q1 \v 44 Mitaga Guyau bogwa eilagi matausina avai tuta eidousi, \q2 deli bogwa ivitusi kasi mmayuyu. \q1 \v 45 Magila bipilasi matausina e mauula iluluwai la kabutu,\f a \ft Kugisi Sam 25.10.\f* \q2 e nanola ikivili, paila uula la yebwaili saina vakaigaga. \q1 \v 46 Bogwa ivigaki kasi tolamadada komwaidona \q2 binokapisaisi matausina. \b \q1 \v 47 Mwa! Guyau ma Yaubadasi, kukolaimasi, \x - \xo 106.47-48 \xt 1 Lil 16.35-36\x* \q2 e kukwaimilivauwaimasi\f b \ft Mina Isireli osi katupipi mapilana Babilonia ininigadasi mwada Guyau bikaimilivau matausina bikeiitasi osi valu tatousi.\f* metoya oluwalaisi boda ituwoli ituwoli, \q1 e igagabila bakanokagutokisi \q2 deli bakayakawolaimsi yoku Tobumaboma. \b \q1 \v 48 Kala yakaula Guyau, matauna mina Isireli si Yaubada. \q2 Kuyakawolaisi matauna tuta baisa deli tuta gala biwokuva! \q2 Ibodi taitala taitala bilivala kawala “Emeni!” \b \q1 Kala yakaula Guyau!\f c \ft Mailela 48 baisa kala vigimkovila Sam bukila pilivasila (Sam 90-106) eivigaki kaboyakaula baisa Yaubada.\f* \ms1 BUKI PILILIMELA \mr (Sam 107—150) \c 107 \s1 Kala kavisi Yaubada tomitakwai \q1 \v 1 “Bitanokagutokisi baisa Guyau, paila matauna tomitakwai. \q2 La yebwaili gala wala biwokuva, bikanigaga goli.” \x - \xo 107.1 \xt 1 Lil 16.34; 2 Lil 5.13; 7.3; Esi 3.11; Sam 100.5; 106.1; 118.1; 136.1; Yer 33.11\x* \q1 \v 2 E komwaidomi availa availa Guyau eikatumovi, \q2 ibodaimi bukutakutusi biga makwaisina e bukuvigakaisi kala yakaula Guyau. \q1 Bogwa eikolaimi metoya kami tilaula. \q2 \v 3 e leimaiyaimi metoya osi valu togilagala, \q2 metoya opilibomatu deli opilikwaibwaga, metoya opiliyavata deli opilibolimila. \b \q1 \v 4 Mimilisi iwowausi oviloupakala, e gala avai keda ambaisa. \q2 Gala gagabila bibanaisi avai valu kidamwa bimili valusi. \q1 \v 5 Ikamolusi ikadakasi, \q2 e si pikwaku komwaidona iwokuva wala. \q1 \v 6 E oluvi metoya osi tuta mwau idousi baisa Guyau, \q2 e ikoli matausina metoya okasi mmayuyu. \q1 \v 7 Ivakadi matausina wa keda duwosisia, \q2 e iviloubusisi ambaisa gagabila bimili valusi, \q1 \v 8 Mapaila ibodi binokagutokisi baisa Guyau paila la mitakwai, \q2 paila vavagi makwaisina saina kabokatubau avaka eivagi paila matausina. \q1 \v 9 E Guyau ivimom matausina ikadakasi, \q2 e isaiki vavagi bwaina baisa tokamolu e ikomatasi goli. \b \q1 \v 10 Mimilisiga tomota isigagasi odudubila saina dubilikitakita, \q2 tokatupipi goli, e kasi katupipi iyomiyuyu matausina, \q1 \v 11 paila uula eikosomapwaisi Yaubada Topeuligaga la karaiwaga makwaisina, \q2 e gala wala bilagaisi la katuloluta. \q1 \v 12 Eisomatasi osi paisewa mwau. \q2 Bikapusisi opwaipwaia, e gala availa bipilasi matausina. \q1 \v 13 E oluvi metoya osi tuta mwau idousi baisa Guyau, \q2 e ikoli matausina metoya okasi mmayuyu. \q1 \v 14 Ikatusunupuloi matausina metoya odudubila, saina dubilikitakita, \q2 e kasi katupipi tanumnumta ikatumkumku. \q1 \v 15 Mapaila ibodi binokagutokisi baisa Guyau paila la mitakwai, \q2 paila vavagi makwaisina saina kabokatubau avaka eivagi paila matausina. \q1 \v 16 Ikodidaimi kala lulu bwala barasiwokuva wala \q2 deli ikomtumtu makaisina tanumnumta. \b \q1 \v 17 Mimilisiga toninagowa eibodaisi mmayuyu mapula si sula, \q2 e tuvaila mapula si mitugaga. \q1 \v 18 Igisaisi kaula iminineiki ninasi \q2 paila bogwa eiyayayasi wa laka. \q1 \v 19 E oluvi metoya osi tuta mwau idousi baisa Guyau, \q2 e ikoli matausina metoya okasi mmayuyu. \q1 \v 20 Iyomovi matausina metoya ola karaiwaga, \q2 e ikaliduboli kasi laka. \q1 \v 21 Mapaila ibodi binokagutokisi baisa Guyau paila la mitakwai, \q2 paila vavagi makwaisina saina kabokatubau avaka eivagi paila matausina. \q1 \v 22 Ibodi bigabwaisi lula bivigakaisi si nokagutoki baisa Yaubada, \q2 e deli wosila mwasawa bikamitulaisi komwaidona avaka eivagi paila matausina. \b \q1 \v 23 Mimilisiga ikokewasi osi waga ikwaidadinasi \q2 e ititakunasi kʹasi metoya toluguta la paisewa. \q1 \v 24 Igisaisi avaka Guyau gagabila bivagi, \q2 avaka avaka eivagi obolita saina kabokatubau. \q1 \v 25 Karaiwaga e utuyagila itokaia \q2 e kaisai saina ikaipolu. \q1 \v 26 Kaisai ilupi waga ilau walakaiwa, \q2 e iyosilisali ilau watanawa. \q1 Toluguta ibodaisi mwau sainela e iwokuva wala si tuvaluwa. \q2 \v 27 Ikatupupeili deli isilibeibeusi makawala matausina eimomsi kabotutu \q2 e si luguta komwaidona gala avaka dimlela. \q1 \v 28 E oluvi metoya osi tuta mwau idousi baisa Guyau, \q2 e ikoli matausina metoya okasi mmayuyu. \q1 \v 29 Ivigaki utuyagila biniwavila, \q2 deli kaisai iluvitaitaia wala. \q1 \v 30 Toluguta imwasawasi paila niwavila, \q2 e imai matausina biwoulasi okabokota makwaina ambaisa magisi. \q1 \v 31 Mapaila ibodi binokagutokisi baisa Guyau paila la mitakwai, \q2 paila vavagi makwaisina saina kabokatubau avaka eivagi paila matausina. \q1 \v 32 Ibodi bikamitulaisi matauna Tovakaigaga osi sigugula\f d \ft Baisa otutala tapwaroru; kugisi Sam 26.12.\f* tomota \q2 e biyakawolaisi matauna omitasi kaidadala si valu. \fig Biwoulasi okabokota|src="HK 00371" size="col" copy=" ships in port" ref="107.30" \fig* \b \q1 \v 33 Guyau ivigaki waya bimada, \q2 e sakala bisimwaisi titayelu. \q1 \v 34 Ivigaki kwabila kubilumalala bimila kubiliyayana wala, \q2 paila uula mapilana valu kala tosisu saina tomitugaga. \q1 \v 35 Ivigaki viloupakala bidavila bimila katuwotu \q2 e ambaisa pwaipwaia obidapakala ivigaki sopi igigibwabula. \q1 \v 36 Itagwala tonamakava bimili valusi mapilana \q2 e ibudaisi si valu paila bisisuaisi baisa, \q1 \v 37 Ibigubagulasi e ivalaisi matamna waini, \q2 e oluvi itayoyuwasi saina kabinai. \q1 \v 38 Guyau imitukwai la tomota e iunigeyaisi litusia bidubadu \q2 e ivigaki si bulutuvalu bibidubadu e gala bibusi kasi bawa. \b \q1 \v 39 Tutala Yaubada la tomota imamasi deli kasi mmosila \q2 metoya lamadada saina mwau deli mmayuyu, \q1 \v 40 e Yaubada ikaluwou matausina tolamadada \q2 e ivaleili biwowausi wala oviloupakala ambaisa gala isim keda. \q1 \v 41 Mitaga ikoli tonamakava metoya osi ninamwau, \q2 e ivigaki osi kaukweda biunigeyaisi litusia bidubadu makawala si yawa bulutuvalu. \q1 \v 42 Tomitukwaibwaila igisaisi baisa e imwasawasi, \q2 mitaga komwaidosi tomitugaga ikapatu wala udosi. \b \q1 \v 43 Ibodi tokabitam bininamsaisi vavagi makwaisina, \q2 e ibodi bisimokwitasi Guyau la mitakwai. \c 108 \s1 Nigada paila pilasi metoya baisa tilaula \r (Sam 57.7-11; 60.5-12) \q1 \v 1 Mwa Yaubada! Yeigu gala sitana aninayuwa, \q2 e bogwa wala bawosi deli bayakawolaim metoya olumoulegu komwaidona. \q1 \v 2 Bavagi bibwaina wawai ulo gita deli ulo yuka, \q2 e ibodi bayommati kalasia. \q1 \v 3 Mwa Guyau! Yeigu banokagutoki baisa yoku oluwalaisi boda ituwoli ituwoli, \q2 e bayakawolaim oluwalaisi tomota komwaidosi. \q1 \v 4 M mitakwai ilʹo ikalivi gawata, \q2 e m kimadagi ila isakaila labuma. \b \q1 \v 5 Mwa Yaubada! Kukimitali m tovakaigaga metoya wa labuma, \q2 deli m guyugwayu odabala valu watanawa komwaidona. \q1 \v 6 Kukolaimasi metoya om peula. Kumapu ulo nigada, \q2 e kuma kukolaimasi yakamaisi m tomota mina mbwailim. \b \q1 \v 7 Metoya ola kabosisu kwebumaboma Yaubada eilivala, kawala, \q2 “Bogwa batomgwaga, e basigali mapilana Sekem \q2 deli bavili mapilana Sukota Itayatilela basaiki ulo tomota. \q1 \v 8 Mapilana Giliadi baisa ulo vavagi, e makawala goli Manasa. \q2 Mapilana Epereim lavigaki agu kulupewa, \q2 e deli mapilana Yuda\f e \ft Madilasina Manasa, Epereim deli Yuda dilitolu dalela mina Isireli.\f* lavigaki kabutuvitusila ulo guyau. \q1 \v 9 Mitaga mapilana Mowabi bavigaki agu kakwaiwosi, \q2 e basaili kaikegu baisa mapilana Edom, \q2 e baisa kabutuvitusila ulo yayosa. \q2 Bagougova paila bogwa la tomgwaga odubasi mina Pilisitia.” \b \q1 \v 10 Mwa Yaubada! Availaga gagabila bivisuyaigu olumoulela vilouveka makwaina saina kwaipeula? \q2 Ki, availaga bivakadaigu bilauwaigu bala mapilana Edom? \q1 \v 11 Ki, bogwa kupakaimasi mokwita? \q2 Ki, gala bukuvakwabwaimasi deli ma tokwabiliasi? \q1 \v 12 Kupilasaimasi metoya oyumasi kama tilaulasi, \q2 paila tomota si pilasi gala wala dimlela. \q1 \v 13 Kidamwa Yaubada deli yakidasi, bogwa wala bitakalisewasi, \q2 e matauna bikalisau kada tilaulasi. \c 109 \s1 Taitala tau la tamapu avai tuta iboda mwau \q1 \v 1 Mwa Yaubada! Ayakawolaim. Gala ibodi bukukwapatu! \q1 \v 2 Tomitugaga deli tosisasopa bogwa eiwaigusi. \q1 Isilipulaigusi, \q2 \v 3 e ililivalasi vavagi gaga paila yeigu, \q2 e gala uula iwomakaiyaigusi wala. \q1 \v 4 Inopakaigusi mitaga ayebwaili wala matausina, \q2 deli aninigada paila matausina. \q1 \v 5 Avagi vavagi bwaina baisa matausina, mitaga imapwaigusi vavagi gaga. \q2 E ayebwaili matausina mitaga matausina ipakaigusi. \b \q1 \v 6 Kunagi avai toyakala gaga biyakali agu tilaula, \q2 e kutugwali taitala tilaulasola wala bitabinaki matauna. \q1 \v 7 E ibodi matauna bisuvi oyakala e bibanaisi matauna isim kala pakula. \q2 E ibodi gala wala bilagaisi la nigada, \q2 bidokaisi wala la nigada iyomituli tuvaila kala pakula. \q1 \v 8 Ibodi la momova nani wala biwokuva, \q2 e taitala sola bikaimapu kabala! \x - \xo 109.8 \xt VA 1.20\x* \q1 \v 9 Ibodi litula biwaki neuya \q2 deli la kwava binakakau. \q1 \v 10 Ibodi litula gala wala si kabosisu e bininigadasi wala paila kʹasi, \q2 e bibokavilaisi metoya avai bulusikum eivigakaisi si kabosisu. \q1 \v 11 Ibodi matausina eiuwasi si guguwa bikauwaisi wala la guguwa komwaidona, \q2 e deli tomitawasi bikauwaisi komwaidona vavagi avaka eipupaisau. \q1 \v 12 Ibodi gala wala taitala bimitukwaii matauna, \q2 kaina bivauli weilova magudisina eiligaim. \q1 \v 13 Ibodi dalela komwaidona bikaligasi, \q2 deli yagala bilumwelavaisi avai tuta tubwa tubovau. \q1 \v 14 Ibodi Guyau biluluwai avaka tubula si mitugaga, \q2 deli gala avai tuta biligaiwa inala la mitugaga. \q1 \v 15 Ibodi Guyau tuta komwaidona biluluwai si mitugaga, \q2 mitaga sesia bilumwelavaisi tomota matausina. \b \q1 \v 16 Ka, tau matauna gala wala avai tuta ininanamsi sitana bininabwaila, gala wala! \q2 Matauna ilamidadi deli ikatumati \q2 tonamakava, togumalawa, deli tomamama. \q1 \v 17 Saina mbwailila bolata - ka, ibodi bibulotaisi matauna! \q2 Kukolola wala bibigabwaila - ibodi gala taitala bibigibwaili matauna! \q1 \v 18 Saina tokabulobolata, iwalaki wala kala wosi. \q2 Ibodi la bolata titoulela bisuki wowola tomwaidona makawala sopi bimigamaga, \q2 e deli bisuki totuwala makawala kevakeva biyogagi avai guguwa. \q1 \v 19 Ibodi la bolata bikuboli matauna makawala kanunuva, \q2 e tuta komwaidona bitavini wala bitapatu matauna makawala palitula. \b \q1 \v 20 Mwa Guyau! Kumipuki agu tilaula makawala avaka baisa lalivali. \q2 Matausina goli bogwa eitabinakaigusi makawala! \q1 \v 21 Mitaga Guyau yoku ulo Yaubada, kupilasaigu makawala m biga katotila \q2 e kukolaigu paila uula yoku tobobwailila. \q1 \v 22 Yeigu tonamakava deli togumalawa, \q2 e alumkoli saina mmayuyu metoya olumoulegu. \q1 \v 23 Makawala kaikobugu odubilikoyavi e yeigu tuta pikekita wala batamwau. \q2 Yagila iyuvisauwaigu makawala natana minumauna yeigu. \q1 \v 24 E kwaitutugu imama paila uula gala kaula. \q2 Yeigu eideli wowogu e totuwanawokuva wala yeigu. \q1 \v 25 Avai tuta tomota igisaigusi e igigilaigusi wala. \q2 Ikatugougeunasi wala deli si yousokana. \x - \xo 109.25 \xt Md 27.39; Mk 15.29\x* \b \q1 \v 26 Mwa! Guyau ulo Yaubada, kupilasaigu. \q2 Paila uula m mitakwai kukwatumovaigu. \q1 \v 27 Kuvigaki agu tilaula binikolaisi \q2 kidamwa yoku wala kukwatumovaigu. \q1 \v 28 Kaina matausina bibulotaigusi, mitaga yoku bukubigibwailigu wala. \q2 E ibodi agu tolamadada bimamasi, \q2 e ibodi yeigu m towotetila bammwasawa wala. \q1 \v 29 Ibodi agu tilaula mmosila wala bikatumati matausina. \q2 Ibodi kasi mmosila bivigaki makawala kasi kakapula. \b \q1 \v 30 Yeigu bakaigaveka banokagutoki baisa Guyau; \q2 e bayakawoli matauna osi sigugula\f f \ft Kugisi Sam 107.32, 26.12.\f* tomota, \q1 \v 31 paila uula itabodi matauna tonamakava, \q2 deli ikoli matauna metoya matausina availa availa ikamogaisi matauna mwada bikaliga. \c 110 \s1 Guyau Yaubada deli guyau matauna einagi \q1 \v 1 Matauna Guyau iluki ulo guyau, \q2 “Kusili ogu kwakata\f g \ft Kebila makwaina kabotaimamila goli, mitaga okikiwama sitana wala taimamila.\f* \q2 tatoula wala bavigakaim bukukwalisau kam tilaula.” \x - \xo 110.1 \xt Md 22.44; Mk 12.36; Lk 20.42-43; VA 2.34-35; 1 Kr 15.25; Ep 1.20-22; Kl 3.1; Ib 1.13; 8.1; 10.12-13\x* \q1 \v 2 Guyau Yaubada bikatumkulovi m guyau metoya mapilana Saiyoni.\f h \ft Mapilana Yerusalem.\f* \q2 Kawala, “Bukuguyoi kam tilaula.” \q1 \v 3 Wa yam makwaina bukukwabilia deli kam tilaula, \q2 e m tomota bitugwalaisi titoulesi paila kabilia. \q1 E makawala igau bikikivi visiga saina numla, \q2 e makawala goli m totubovau bimakaiamsi wa koya kwebumaboma. \b \q1 \v 4 Guyau bogwa eikatupewoli la biga katotila, e galaga bikatumapu nanola, \q2 “Yokula tolula tosivagasi \q2 odalela tolula Melikisedeki.”\f i \ft Matauna tokinabogwa guyoula Yerusalem deli goli tolula, matauna eikabwaili Eberaam; kugisi Vit 14.18-20.\f*\x - \xo 110.4 \xt Ib 5.6; 6.20; 7.17,21\x* \b \q1 \v 5 Guyau isisu om kwakata. \q2 Avai tuta bigibuluwa, bogwa bikalisuwoli gweguya. \q1 \v 6 Bikamogi boda ituwoli ituwoli, \q2 e okawakali bikasewoki tomata. \q2 Bogwa bikalisuwoli gweguya ambaisa ambaisa ovalu watanawa. \q1 \v 7 Matauna guyau bimom wa waya opapala keda, \q2 e bogwa bipeula wowola. Mapaila bogwa goli bitomgwaga. \c 111 \s1 Kala yakaula Guyau \q1 \v 1 Kala yakaula Guyau! \b \q1 Banokagutoki baisa Guyau deli nanogu komwaidona \q2 metoya osi sigugula\f j \ft Kugisi Sam 26.12.\f* la tomota. \q1 \v 2 Saina kabokatubau vavagi makwaisina Guyau iuvagi! \q2 Komwaidona matausina availa availa imwasawasi paila makwaisina magisi wala bikatetasi. \q1 \v 3 Komwaidona avaka avaka iuvagi ivakasau kala taimamila deli iyomitali la giyouveka, \q2 e la mitukwaibwaila ikanuvagasi. \b \q1 \v 4 Guyau gala wala itagwala bitalumwelavaisi makwaisina kabokatubau avaka eiuvagi, \q2 e matauna toninabwaila deli tonokapisi. \q1 \v 5 Isaiki kaula baisa matausina availa availa itemmalaisi matauna. \q2 Matauna gala avai tuta bilumwelavi la kabutu.\f k \ft Kugisi Sam 25.10.\f* \q1 \v 6 Matauna iyomitali la peula baisa la tomota, \q2 avai tuta isaiki matausina si pwaipwaia togilagala. \b \q1 \v 7 Komwaidona avaka avaka eiuvagi matauna tokimadagi deli toduwosisia. \q2 Komwaidona makwaisina la karaiwaga ibodi bitadubumaisi. \q1 \v 8 Makwaisina bisisu tuta gala kala kalitutila, \q2 e isaiki makwaisina karaiwaga metoya ola biga kwekamokwita deli la mitukwaibwaila. \q1 \v 9 Eitaneku la tomota, \q2 deli ivagi kabutu kwekanigaga deli matausina. \q2 Matauna tobumaboma deli topeuligaga goli. \b \q1 \v 10 Kidamwa magida bitakabitam ibodi bitatemmali Guyau.\f l \fq \it Kidamwa magida bitakabitam, ibodi bitatemmali Guyau.\it*\ft Gagabila bitagini, “Taimamila baisa Guyau baisa goli kabitam mokwitatoula.”\f* \q2 Availa availa ikabikuwolaisi makwaisina la karaiwaga, ivigaki matausina bininitalapulasi. \q1 Ibodi bitayakawoli Guyau tuta gala biwokuva. \x - \xo 111.10 \xt Yob 28.28; Big 1.7; 9.10\x* \c 112 \s1 Tomitukwaibwaila la mwasawa \q1 \v 1 Kala yakaula Guyau! \b \q1 Bimwasawa matauna availa itemmali Guyau, \q2 availa matauna deli nanola kala mwamwasila ikabikuwoli Guyau la karaiwaga makwaina. \q1 \v 2 E tomitukwaibwaila litula si kaisisu saina peuligaga wala osi valu, \q2 e Guyau bikabwaili dalela. \q1 \v 3 Deli goli veyala biyosisi si guguwa saina bidugaga, \q2 e matauna goli bisibwabwaila tuta komwaidona. \b \q1 \v 4 Tomitukwaibwaila si sisu makawala lumalama ititapi odudubila, \q2 paila matausina saina tonokapisi e toninabwaila, e deli tovagisi duwosisia. \q1 \v 5 Bimwasawa matauna availa itugwali la guguwa paila sala biwasisi, \q2 kaina avai togigimwala iiyamati la wotetila deli kala duwosisia. \q1 \v 6 Tomitukwaibwaila gala avai tuta bikapusi. \q2 Tuta komwaidona biluluwaisi wala matauna. \b \q1 \v 7 Matauna la dubumi saina peula, e idubumi wala Guyau. \q2 e mapaila gala bikokola kidamwa avai bulogala gaga\f m \fq \it avai bulogala gaga.\it*\ft Gagabila bitagini “avai tabinona sasopa”.\f* bilagi. \q1 \v 8 E gala wala bininayuwa kaina bikokola, \q2 mitaga mokwita wala bigisi kala tilaula bimamasi. \q1 \v 9 Ilalasimakavi la guguwa baisa tonamakava, \q2 e la ninabwaila gala wala biwokuva. \q2 Matauna bogwa bitoveka metoya ola kaisisu, e mapaila bisim kala kamaiaba. \x - \xo 112.9 \xt 2 Kr 9.9\x* \q1 \v 10 Mitaga tomitugaga igisaisi baisa e saina igibuluwasi, \q2 e ikulubweyani migisi paila saina tokukolosi matauna, e itamwausi, \q2 e si pikwaku goli bogwa wala leiwokuva. \c 113 \s1 Kala yakaula Guyau la mitakwai \q1 \v 1 Kala yakaula Guyau! \b \q1 Yokomi Guyau la touwata, \q2 kuyakawolaisi matauna! \q1 \v 2 Mina watanawa bikavisaisi matauna \q2 tuta baisa e tuta gala biwokuva. \q1 \v 3 Metoya opilibomatu bila opilikwaibwaga\f n \fq \it Metoya opilibomatu bila opilikwaibwaga.\it*\ft Gagabila bitagini, “Metoya kaukwau bila ibogi.”\f* \q2 kuyakawolaisi matauna Guyau. \q1 \v 4 Guyau ikikaraiwogi komwaidona boda ituwoli ituwoli, \q2 e la guyugwayu saina walakaiwʹo odabala labuma. \b \q1 \v 5 Gala wala taitala makawala Guyau da Yaubadasi. \q1 Matauna la kabosisu saina walakaiwa sainela, \q2 \v 6 mitaga ikululuki \q2 igigisi labuma deli valu watanawa. \q1 \v 7 Isimiliwoli tonamakava metoya opwaipwaia, \q2 e ilupi togumalawa metoya okasi mmayuyu, \q1 \v 8 e deli ivigaki bikalubailasi deli gweguya, \q2 matausina la tomota si gweguya goli! \q1 \v 9 Isaiki minana nakaliga\f o \ft Nakaliga idokaisi Yaubada ivigaki kabomipuki wala baisa minana.\f* kala taimamila ola valu, \q2 e iyomwasali minana paila bogwa eivigaki bivalulu. \b \q1 Kala yakaula Guyau. \c 114 \s1 Wosi paila Luvapela Pakala \q1 \v 1 Avai tuta mina Isireli isilavaisi mapilana Itipita, \q2 e matutona Yekobe tubula isilavaisi mapilana si valu togilagala, \x - \xo 114.1 \xt Sun 12.51\x* \q1 \v 2 mina Yuda matausina Yaubada ivigaki la tomota mina bumaboma, \q2 e mina Isireli ivigaki la vavagi tatoula. \b \q1 \v 3 Bolita Pilabweyani igigisaimasi e isakaula ilʹo, \q2 deli goli Waya Yoridani isim titayelu. \x - \xo 114.3 \xt Sun 14.21; Yos 3.16\x* \q1 \v 4 Koya kwevakaveka ipeipelasi makawala gota, \q2 deli koya kwekikekita iyuweitaulasi\f p \ft Koya isim kasi kokola paila uula Guyau bogwa leima; kugisi Sun 19.18; Tok 5.5; Sam 68.8.\f* makawala lam. \b \q1 \v 5 Mwa! Yoku Bolita, avaka paim lokusakaula lokula? \q2 Wo, Yoridani, yoku deli, avaka paim lokusim titayelu? \q1 \v 6 Yokomi koya kwevakaveka, avaka paimi kupeipelasi makawala gota, \q2 e yokomi koya kwekikekita, avaka paimi kuyuweitaulasi makawala minasina lam? \b \q1 \v 7 Yokugwa pwaipwaia, ibodaim bukuigayega tutala Guyau bima, \q2 e tutala Yekobe la Yaubada isisu. \q1 \v 8 Matauna bikatumapu dukutotu bimila katuwotu, \q2 deli goli beibega bimila utuwotu. \x - \xo 114.8 \xt Sun 17.1-7; Baw 20.2-13\x* \c 115 \s1 Yaubada tomitakwai tokimadagi \q1 \v 1 Mwa Guyau! Ibodi bakakavisaimsi wala yoku e kammwaleta wala yoku, \q2 e galaga yakamaisi, \q2 paila uula m mitakwai deli m kimadagi. \b \q1 \v 2 Avaka uula boda ituwoli ituwoli bikatupoiyaidasi, \q2 kawasi, “Ambaisaga mi Yaubada?” \q1 \v 3 Da Yaubadasi isisu wala wa labuma, \q2 e iuvagi avaka avaka magila bivagi. \q1 \v 4 Matausina eibubulaisi si yaubada metoya siliba deli goula, \q2 e oyumasi wala eiyoudulaisi minasina. \x - \xo 115.4-8 \xt Sam 135.15-18; YG 9.20\x* \q1 \v 5 Minasina isim udosi, mitaga gala gagabila bilivalasi, \q2 e isim mitasi, mitaga gala gagabila bigisasi. \q1 \v 6 Isim taigasi, mitaga gala gagabila bilegasi, \q2 e kabulusi, mitaga gala gagabila bisikonasi. \q1 \v 7 Isim yumasi, mitaga gala gagabila bikabikonasi, \q2 e kaikesi, mitaga gala gagabila biloulasi. \q2 Gala gagabila bilivalasi, ikikapatusi wala. \q1 \v 8 Ibodi goli komwaidosi availa availa eibubulaisi e eidubumaisi minasina, \q2 bidavilasi bimila tokolusi makawala wala minasina bogwa eibubulaisi. \b \q1 \v 9 E yokomi mina Isireli bukudubumaisi Guyau. \q2 Matauna ipilasaimi e ikolaimi. \q1 \v 10 Yokomi la tolula Yaubada, bukudubumaisi Guyau. \q2 Matauna ipilasaimi e ikolaimi. \q1 \v 11 Komwaidomi yokomi totapwaroru, bukudubumaisi Guyau. \q2 Matauna ipilasaimi e ikolaimi. \b \q1 \v 12 Guyau iluluwaidasi e bimitukwaiyaidasi. \q2 Matauna bimitukwaii mina Isireli \q2 deli komwaidosi Yaubada la tolula. \q1 \v 13 Bogwa bimitukwaii komwaidosi availa availa itemmalaisi matauna, \q2 gweguya deli goli tokai. \x - \xo 115.13 \xt YG 11.18; 19.5\x* \b \q1 \v 14 Ibodi Guyau bisakaimi litumia, \q2 e yokomi deli litumia bukuunigeyaisi goli. \q1 \v 15 Ibodi Guyau bimitukwaiyaimi, \q2 matauna kala tobubuli valu walakaiwa deli watanawa. \b \q1 \v 16 Labuma baisa Yaubada kalamwaleta wala la vavagi, \q2 mitaga valu watanawa bogwa isaiki tomota. \q1 \v 17 Tomata gala wala biyakawolaisi Guyau. \q2 Matausina tolesi Tuma gala wala biyakawolaisi matauna.\f q \ft Osi valu tomata gala availa bililivala avaka; kugisi Sam 6.5.\f* \q1 \v 18 Mitaga yakidasi tommomova bogwa bitanokagutokisi baisa matauna, \q2 tuta baisa deli tuta gala biwokuva. \b \q1 Kala yakaula Guyau. \c 116 \s1 Taitala tosilagi iyakawoli Yaubada \q1 \v 1 Yeigu ayebwaili Guyau, paila ililagaigu. \q2 Inakaigali ulo nigada. \q1 \v 2 Avai tuta badou baisa matauna \q2 e tuta tuta inakaigalaigu goli. \q1 \v 3 Kabosilagi mwau itoulaigusi, \q2 kala kakayuwa laka iyosaigu \q2 e agu kokola sainela iwouwouya nanogu. \q1 \v 4 E mapaila ayokakapisi baisa Guyau, \q2 kawagu, “Mwa Guyau! Anigadaim bukukolaigu.” \b \q1 \v 5 Matauna Guyau tonokapisi deli giyoubwaila \q2 Da Yaubadasi matauna kada kwabusi oda tutasi mwau. \q1 \v 6 Guyau ikoli tomamama. \q2 Avai tuta laboda kabosilagi e matauna ikolaigu. \q1 \v 7 Gala wala ibodi baninayuwa, \q2 paila Guyau bogwa eimitukwaibwailigu. \b \q1 \v 8 Guyau ikolaigu metoya kaliga \q2 ikatupewolaigu e gala basilibeibeu, \q2 e baisa ivigaki waisala mitilagigu. \q1 \v 9 E mapaila aliloula wala omatala Guyau \q2 baisa osi valu tommomova. \q1 \v 10 Yeigu kawagu, “Ka, bogwa laboda saina mwaugaga,” \q2 mitaga adubumi wala Guyau. \x - \xo 116.10 \xt 2 Kr 4.13\x* \q1 \v 11 Kalubikoya akokola e kawagu, “Gala badubumi availa!” \q2 mitaga gala wala asim kala dubumi Guyau. \b \q1 \v 12 Avai vavagi ibodi basaiki Guyau \q2 mwada bamapu la bobwailila baisa yeigu? \q1 \v 13 Bogwa basemakavi waini bavigaki lula baisa Guyau, \q2 e makawala banokagutoki baisa matauna paila eikolaigu, \q1 \v 14 e baisa osi sigugula\f r \ft Kugisi Sam 26.12.\f* la tomota \q2 bogwa goli basaiki matauna makawala ulo biga katotila. \b \q1 \v 15 Kidamwa taitala Guyau la tomota bikaliga, \q2 bogwa goli bimmayuyu nanola Guyau. \q1 \v 16 E Guyau, yeigu m towotetila, \q2 e awotitalaim makawala inagu eivigakaim. \q1 Yoku goli lokukolaigu metoya kaliga. \b \q1 \v 17 Bogwa basakaim ulo lula lulela nokagutoki, \q2 e banigada baisa yoku. \q1 \v 18-19 Baisa osi sigugula komwaidosi m tomota \q2 e olumoulela m Bwala Kwebumaboma mapilana Yerusalem, \q2 bogwa goli basakaim makawala ulo biga katotila. \b \q1 Kala yakaula Guyau! \c 117 \s1 Kala yakaula Guyau \q1 \v 1 Yokomi komwaidona boda ituwoli ituwoli, kuyakawolaisi Guyau. \q2 Yokomi tomota komwaidomi, kuyakawolaisi matauna. \x - \xo 117.1 \xt Rm 15.11\x* \q1 \v 2 La yebwaili paila yakidasi saina peuligaga, \q2 e la kimadagi kwekanuvagasi goli. \b \q1 Kala yakaula Guyau. \c 118 \s1 Totomgwaga la nigada nokagutoki \q1 \v 1 Bitanokagutokisi baisa Guyau, paila matauna giyoubwaila. \q2 La yebwaili gala wala biwokuva, bikanigaga goli. \x - \xo 118.1 \xt 1 Lil 16.34; 2 Lil 5.13; 7.3; Esi 3.11; Sam 100.5; 106.1; 107.1; 136.1; Yer 33.11\x* \q1 \v 2 Ibodi mina Isireli bikaibigasi, \q2 “La yebwaili bikanigaga goli.” \q1 \v 3 Ibodi Yaubada la tolula bikaibigasi, \q2 “La yebwaili bikanigaga goli.” \q1 \v 4 Ibodi komwaidosi totapwaroru bikaibigasi, \q2 “La yebwaili bikanigaga goli.” \b \q1 \v 5 Metoya ogu mmayuyu adou baisa Guyau. \q2 Imapu ulo dou, e itanekwaigu. \q1 \v 6 Guyau deli yeigu, e gala wala bakokola. \q2 Avakaga gagabila tomota bivigakaigusi? \x - \xo 118.6 \xt Ib 13.6\x* \q1 \v 7 Paila Guyau goli ipipilasaigu, \q2 e bogwa bagisi agu tilaula bimamasi goli. \q1 \v 8 Ibodi sainela bitadubumaisi Guyau, \q2 e gala wala ibodi bitadubumaisi tomota. \q1 \v 9 Ibodi sainela bitadubumaisi Guyau, \q2 e gala wala ibodi bitadubumaisi tokugwala valu watanawa. \b \q1 \v 10 Agu tilaula bidubadu\f s \ft Matausina goli ituwoli boda ituwoli boda si tokwabilia.\f* eitoulaigusi, \q2 mitaga akatumtuwoli matausina metoya ola peula Guyau. \q1 \v 11 E ititoulaigusi wala itapataigusi, \q2 mitaga akatumtuwoli matausina metoya ola peula Guyau. \q1 \v 12 Ivaulaigusi makawala budotala tubuyusapi, \q2 mitaga agabu matausina e saina nanakwa eigibimkulovi, makawala susupa, \q2 e metoya ola peula Guyau akatumtuwoli matausina. \q1 \v 13 Iwawaigusi saina minimani e makateki wala bamama, \q2 mitaga Guyau ipilasaigu goli. \q1 \v 14 Guyau bikatupewolaigu e bogwa bapeula. \q2 Matauna goli bogwa eikolaigu. \x - \xo 118.14 \xt Sun 15.2; Ais 12.2\x* \b \q1 \v 15 Ka, kulegasi govala tomgwaga, ikatugougovasi deli mwasawa osi buliyoyova Yaubada la tomota. \q2 Kawasi, “E, tatomgwagasi uula goli Guyau la peuligaga. \q2 \v 16 Bogwa tatomgwagasi paila uula wala Guyau la peula, \q2 e la peuligaga tutala takakabiliasi.” \b \q1 \v 17 Yeigu gala wala bakaliga. Mitaga tomomova yeigu \q2 bakamituli Guyau avaka eivagi. \q1 \v 18 Bogwa leimipukwaigu saina mwau, \q2 mitaga gala itugwalaigu bakaliga. \b \q1 \v 19 Kuulaimwaisi kalapisilela Bwala Kwebumaboma \q2 e yeigu basuvi e banokagutoki baisa Guyau. \b \q1 \v 20 Ka, baisa Guyau la kalapisila. \q2 Tomitukwaibwaila wala bisuvisi baisa. \b \q1 \v 21 Mwa Guyau! Ayakawolaim, paila lokulagaigu, \q2 e lokusakaigu peula kidamwa batomgwaga. \b \q1 \v 22 Dakuna itakilaisi tokwaliai bwala, \q2 makwaina ivigaki makawala lipumatala. \x - \xo 118.22 \xt Lk 20.17; VA 4.11; 1 Pt 2.7\x*\x - \xo 118.22-23 \xt Md 21.42; Mk 12.10-11\x* \q1 \v 23 Baisa ivagi Guyau, \q2 makwaina kabokatubau omatadasi. \q1 \v 24 Yam lagaila goli Guyau eitomgwaga. \q2 Ibodi bitamwasawasi e bitapakasi. \q1 \v 25 Bukukolaimasi! Mwa Guyau! Bukukolaimasi! \q2 E Guyau, bukuvigakaimasi bakapeulasi goli. \x - \xo 118.25 \xt Md 21.9; Mk 11.9; Yn 12.13\x* \b \q1 \v 26 Ibodi Yaubada bimitukwaii matauna imaima metoya baisa Guyau. \q2 Kayakawolaimsi metoya Guyau la Bwala Kwebumaboma. \x - \xo 118.26 \xt Md 21.9; 23.39; Mk 11.9; Lk 13.35; 19.38; Yn 12.13\x* \q1 \v 27 Guyau matauna Yaubada, e matauna imitukwaibwailidasi. \q2 Oyumami bukuyosisi kai sisila bukuvitouulasi paka makwaina, \q2 e bukukwatudelisi bukutavinaisi kabolula. \b \q1 \v 28 Yoku ulo Yaubada e anokagutoki baisa yoku. \q2 Bogwa bakamitulaim yoku Tovakaigaga. \b \q1 \v 29 Bitanokagutokisi baisa Guyau, paila matauna giyoubwaila. \q2 La yebwaili gala wala biwokuva, bikanigaga goli. \c 119 \s1 Guyau la Karaiwaga \q1 \v 1 Availa availa matausina gala isim pikolela uwosi, matausina goli imwasawasi. \q2 Matausina ibubunasi makawala Guyau la Karaiwaga.\f t \ft Baisa mapilasina buki pilalima Vitouula bila Karaiwaga Kwaiyuwela.\f* \q1 \v 2 Availa availa matausina ibokulaisi la karaiwaga makwaisina matausina goli imwasawasi. \q2 Matausina ikabikuwolaisi matauna deli ninasi komwaidona. \q1 \v 3 Matausina gala avai tuta iuvagaisi sula, \q2 e ililoulasi ola keda Guyau. \q1 \v 4 Mwa Guyau! Lokusakaimasi makwaisina m kwaraiwaga \q2 e lokulukwaimasi bakakabikuwolaisi makwaisina deli ma kimadagisi. \fig Guyau la Karaiwaga|src="HK 00150" size="col" copy=" scroll (119.1)" ref="119.1" \fig* \q1 \v 5 Saina apikwaku mwada bakimadagi \q2 avai tuta bauvagi makawala m kwatuloluta. \q1 \v 6 Kidamwa banakaigali komwaidona m kwaraiwaga makwaisina \q2 e yeigu gala wala bammosila. \q1 \v 7 Avai tuta kidikedala m kwaraiwaga duwosisia bikabitutukwaigu, \q2 e bogwa bayakawolaim deli nanogu kala migileu. \q1 \v 8 Bogwa bakabikuwoli m kwaraiwaga makwaisina. \q2 Gala avai tuta bukusilavaigu. \s1 Akabikuwoli Guyau la Karaiwaga \q1 \v 9 Ammakawala taitala totubovau ibodi biyamati la bubunela bimigileu wala? \q2 E ibodi bikabikuwoli makwaisina m kwaraiwaga. \q1 \v 10 Avigikoni bawotitalaim metoya onanogu komwaidona. \q2 Kukolaigu mwada taga bakoulovi m kwatuloluta. \q1 \v 11 Ayamati m Kwaraiwaga onanogu wala, \q2 kidamwa gala bamitugaga baisa yoku. \q1 \v 12 Mwa Guyau! Aiyakawolaim. \q2 Anigadaim bukukwatululutaigu. \q1 \v 13 Yeigu balivilivau \q2 komwaidona karaiwaga makwaisina lokusaiki m tomota. \q1 \v 14 Kaina bamwasawa kidamwa bayosi ulo guguwa bidubadu, \q2 mitaga ulo mwasawa bisiligaga sainela kidamwa babokuli makwaisina m kwaraiwaga! \q1 \v 15 Atitakutu makwaisina m kwatuloluta \q2 e avitusi m vituloki. \q1 \v 16 M kwaraiwaga makwaisina ivigaki ulo mwasawa, \q2 e gala wala balumwelavi makwaisina. \s1 Guyau la Karaiwaga baisa kabomwasawa \q1 \v 17 Kumitukwaibwailigu yeigu m touwata, \q2 mapaila baisa basisu tomomova e bakabikuwoli m biga. \q1 \v 18 Kuulaim matagu, kidamwa goli bagisibwailaki \q2 avaka kala kamokwita m Kwaraiwaga. \q1 \v 19 Yeigu asisu baisa odabala pwaipwaia tuta pikekita wala, \q2 e taga bukukwatupwani makwaisina m kwaraiwaga baisa yeigu. \q1 \v 20 Saina iyovi nanogu sainela, \q2 paila magigu banikoli m kwaraiwaga tuta komwaidona. \q1 \v 21 Kukwamitilaki availa availa matausina ninasi walakaiwa, \q2 e kubuloti availa availa matausina ikoulovaisi makwaisina m kwaraiwaga. \q1 \v 22 Kutanekwaigu metoya osi bigigaga deli osi yousokana, \q2 paila uula auvagi makawala makwaisina m kwaraiwaga. \q1 \v 23 Tokwaraiwaga isigugulasi e ikeiwalaigusi, \q2 mitaga yeigu batitakutu m kwatuloluta. \q1 \v 24 M kwatuloluta ivigaki ulo kabomwasawa, \q2 e makwaisina makawala goli agu tokatayuvisa. \s1 Apwaitukula paila bakabikuwoli Guyau la Karaiwaga \q1 \v 25 Yeigu ikalisauwaigusi e akanukwenu opwaipwaia. \q2 Mapaila kuyomovivauwaigu makawala avaka bogwa lokukwatotila. \q1 \v 26 Yeigu akamituli komwaidona avaka bogwa lavagi, e yoku kuvitakaulokaigu. \q2 Mapaila kukwatululutaigu. \q1 \v 27 Kupilasaigu e gagabila bitapuloki nanogu makwaisina m kwaraiwaga, \q2 e iluyelu nanogu paila m vituloki saina kabokatubau. \q1 \v 28 Yeigu ninamwau wala iyomami wowogu. \q2 Mapaila kukwatupewolaigu makawala avaka bogwa lokukwatotila. \q1 \v 29 Kukolaigu mwada taga basula ogu keda, \q2 e om bobwailila kuvitulokaigu m Kwaraiwaga. \q1 \v 30 Yeigu bogwa lanagi paila bakabikaula, \q2 deli bogwa laligimlili m kwaraiwaga. \q1 \v 31 Mwa Guyau! Yeigu bogwa labokuli m kwatuloluta, \q2 e taga kutagwala availa biyomsilaigu. \q1 \v 32 Yeigu bapwaitukula paila babokuli makwaisina m kwaraiwaga, \q2 paila yoku bukukwatumkulovi ulo nikoli. \s1 Nigada paila nikoli \q1 \v 33 Mwa Guyau! Kuvitulokaigu uulotoula makwaisina m kwaraiwaga, \q2 kidamwa bakabikuwoli makwaisina tuta komwaidona. \q1 \v 34 Kukwatumiki m Kwaraiwaga baisa yeigu, e bakabikuwoli wala, \q2 e bavagi makwaisina deli nanogu komwaidona. \q1 \v 35 Kuvigakaigu bakabikuwoli m kwatuloluta, \q2 uula wala metoya makwaisina abani ulo mwasawa. \q1 \v 36 Gala magigu bidubadu ulo guguwa. \q2 Kuvigaki nanogu komwaidona kidamwa bakabikuwoli makwaisina m kwaraiwaga. \q1 \v 37 Kuyamataigu mwada taga bikau nanogu avai vavagi makwaisina gala isim dimlesi. \q2 Kuvagi bwaina baisa yeigu makawala goli m biga katotila.\f u \fq Kuvagi bwaina baisa yeigu makawala goli m biga katotila. \ft Gagabila bitagini, “Kuyomovaigu tutala aliloula om keda.”\f* \q1 \v 38 Kuvagi makawala m biga katotila baisa yeigu m touwata - \q2 biga katotila makwaina lokuvagi baisa matausina availa availa ikabikuwolaimsi. \q1 \v 39 Kukolaigu metoya bigigaga makwaisina lakukoli. \q2 Isa bwainigaga m kwaraiwaga. \q1 \v 40 Magigu bakabikuwoli m karaiwaga makwaisina, \q2 e bukusakaigu ulo momova kwaivau, paila yoku tomitukwaibwaila. \s1 Kala dubumi Guyau la Karaiwaga \q1 \v 41 Mwa Guyau! Kuvitulokaigu kala vakaila m yebwaili paila yeigu, \q2 e bukukwatumovaigu makawala goli m biga katotila. \q1 \v 42 Oluvi yeigu ibodi bamapu si biga matausina ibigigagaigusi, \q2 paila uula bogwa ladubumi m biga. \q1 \v 43 Kupilasaigu mwada tuta komwaidona balivala biga mokwita wala, \q2 paila uula ulo pikwaku baisa wala m kwaraiwaga. \q1 \v 44 Yeigu tuta komwaidona bakabikuwoli m Kwaraiwaga, \q2 tuta gala biwokuva, gala biwokuva. \q1 \v 45 Yeigu gala avaka biyomi wowogu, \q2 paila uula bogwa lavigikoni kidamwa bakabikuwoli makwaisina m kwaraiwaga. \q1 \v 46 Yeigu bakamituli m kwaraiwaga makwaisina baisa gweguya, \q2 e gala wala bammosila. \q1 \v 47 Kala kabikaula m kwaraiwaga makwaisina ivigaki ulo kabomwasawa, \q2 paila uula yeigu ayebwaili makwaisina. \q1 \v 48 Yeigu akamiabi deli ayebwaili m kwatuloluta. \q2 Mapaila bogwa biiluyelu nanogu paila m kwatuloluta. \s1 Aninatotila baisa Guyau la Karaiwaga \q1 \v 49 Kululuwai m biga katotila baisa yeigu m touwata. \q2 Makwaina goli isakaigu ulo pikwaku. \q1 \v 50 Deli goli ogu tuta mwau kuvisimolaigu, \q2 paila m biga katotila eisakaigu ulo momova. \q1 \v 51 Matausina ninasi walakaiwa tuta komwaidona iyosokanaigusi, \q2 mitaga m Kwaraiwaga gala wala asilavi. \q1 \v 52 E Guyau aluluwai m kwaraiwaga makwaisina omitibogwa, \q2 e tuta baisa makwaisina ivisimolaigu. \q1 \v 53 Avai tuta agisi tomitugaga iyogwalaisi m Kwaraiwaga, \q2 e saina agu leiya goli. \q1 \v 54 Ogu tuta baisa odabala pwaipwaia, \q2 yeigu abutubutu wosi paila wala makwaisina m kwaraiwaga. \q1 \v 55 E wa bogi aluluwaim, \q2 e Guyau aninanamsa paila m Kwaraiwaga. \q1 \v 56 Ulo kabomwasawa wala, \q2 baisa bakabikuwoli m kwaraiwaga makwaisina. \s1 Atugwalaigu baisa Guyau la Karaiwaga \q1 \v 57 Mwa Guyau! Kammwaleta wala yoku magigu, \q2 Yeigu bogwa lakatotila mwada bakabikuwoli m biga. \q1 \v 58 Ayokakapisi baisa yoku kidamwa bukunokapisaigu, \q2 makawala goli m biga katotila. \q1 \v 59 Bogwa lavitoki tolosila ulo bubunela. \q2 e deli goli akatotila babokuli m kwatuloluta. \q1 \v 60 Bananakwa goli, galaga baluvatuta, \q2 e bakabikuwoli makwaisina m kwaraiwaga. \q1 \v 61 Tomitugaga bogwa eileiyasi agu sikula \q2 mitaga gala balumwelavi m Kwaraiwaga. \q1 \v 62 Olubulotoula yeigu amamata e asimalaula mwada bayakawolaim, \q2 paila kidikedala m kwaraiwaga duwosisia. \q1 \v 63 Komwaidosi matausina iuwotitalaimsi, \q2 deli goli komwaidosi matausina ikabikuwolaisi makwaisina m kwaraiwaga, \q2 e mabudona goli lavigaki lubaigwa. \q1 \v 64 Mwa Guyau! M mitakwai ivakasuwoki wala valu watanawa. \q2 E magigu wala bukuvitulokaigu m kwatuloluta. \s1 Guyau la Karaiwaga veiguwatoula \q1 \v 65 Mwa Guyau! Bogwa lokuvagi makawala m biga katotila, \q2 e bogwa lokuvagi bwaina baisa yeigu m touwata. \q1 \v 66 Kusakaigu kabitam deli ninitalapula, \q2 paila adubumi wala m kwaraiwaga makwaisina. \q1 \v 67 Omitibogwa lavagi sula, e yoku lokumipukwaigu, \q2 mitaga baisa tuta bogwa lakabikuwoli m biga. \q1 \v 68 Yoku saina bwaina e saina toninabwaila yoku, \q2 e bukukwatululutaigu makwaisina m kwaraiwaga! \q1 \v 69 Matausina ninasi walakaiwa bogwa eisipulokaigusi, \q2 mitaga onanogu komwaidona akabikuwoli m kwatuloluta. \q1 \v 70 Matausina tomota gala wala avaka itapuloki ninasi, \q2 mitaga yeigu abani m Kwaraiwaga ulo kabomwasawa. \q1 \v 71 E agu mipuki makwaina eipilasaigu wala, \q2 paila ivigakaigu batakutu m kwaraiwaga makwaisina. \q1 \v 72 Makwaina Karaiwaga bogwa lokusakaigu kala nanamsa saina wala isiligaga baisa yeigu, \q2 e ikalisau komwaidona veiguwala valu watanawa. \s1 Guyau la Karaiwaga kala duwosisia \q1 \v 73 Yoku kububulaigu, deli kukolaigu.\f v \fq deli kukolaigu. \ft Gagabila bitagini “deli kuyoudulaigu.”\f* \q2 Mapaila kusakaigu kabitam, kidamwa batakutu m kwaraiwaga makwaisina. \q1 \v 74 Matausina availa availa itemmalaimsi bigigisaigusi deli si mwasawa,\f w \ft Paila bigisaisi ammakawala Yaubada eimitukwaii matauna.\f* \q2 paila uula adubumi avaka m biga katotila. \q1 \v 75 Mwa Guyau! Bogwa anikoli m kwaraiwaga duwosisia, \q2 e lokumipukwaigu, paila yoku tokimadagi. \q1 \v 76 Kutugwali m mitakwai bivisimolaigu, \q2 makawala bogwa lokukwatotila baisa yeigu m touwata. \q1 \v 77 Kunokapisaigu, e yeigu basisu tomomova, \q2 paila uula m Kwaraiwaga iyomwasali nanogu. \q1 \v 78 Ibodi matausina ninasi walakaiwa bimmosilasi paila si tabinona sasopa baisa yeigu. \q2 Mitaga yeigu aiyenona wala m kwatuloluta. \q1 \v 79 Ibodi matausina ititemmalaimsi bimakaiagusi, \q2 komwaidosi matausina availa availa ikatetasi makwaina m kwaraiwaga. \q1 \v 80 Ibodi yeigu bakabikuwoli m kwatuloluta, e gala bisim pikolela wowogu, \q2 mapaila gala bibodi bamama e bivigaki agu mmosila. \s1 Nigada paila katumova \q1 \v 81 Mwa Guyau! Bogwa lasomata latutulaim paila bukukwatumovaigu, \q2 paila yeigu adubumi wala m biga. \q1 \v 82 Matagu bogwa isomata vatoi paila avaka bogwa lokukwatotila, \q2 e tuta tuta anigadaim kawagu, “Ki, avai tutaga bukupilasaigu?” \q1 \v 83 Yeigu makawala wawa wala, gala isim dimlegu, \q2 mitaga gala wala alumwelavi makwaisina m kwaraiwaga. \q1 \v 84 Ammakawala kala kaduwonaku batulotula tuvaila? \q2 E avai tuta bukumipuki matausina eilamidadaigusi? \q1 \v 85 Tauwau tokaluvalova matausina gala ikabikuwolaisi m Kwaraiwaga. \q2 Bogwa eileiyasi agu sikula metoya nobwala eikelaisi. \q1 \v 86 Komwaidona m kwatuloluta ibodi wala bakadubumaisi. \q2 Mwa! Kupilasaigu metoya tomota matausina eilamidadaigusi metoya osi sopa. \q1 \v 87 Matausina bogwa wala makateki bipeulasi e bikatumataigusi. \q2 Mitaga yeigu gala wala basim pwaitukula paila m kwaraiwaga makwaisina. \q1 \v 88 Paila uula yoku tomitakwai kumitukwaibwailigu, \q2 e gagabila yeigu bakabikuwoli makwaisina m kwaraiwaga. \s1 Kala dubumi Guyau la Karaiwaga \q1 \v 89 Mwa Guyau! M biga gala biwokuva, bikanigaga goli, \q2 e baisa ikanigaga wala wa labuma. \q1 \v 90 E m kimadagi bisetuwoli goli oluwalaisi tubwa komwaidona. \q2 Yoku bogwa kusaibogwi valu watanawa okabala, e makawala goli ikanuvagasi. \q1 \v 91 E vavagi komwaidona eikanuvagasisi omitibogwa e leima lagaila, \q2 uula wala makwaisina m kwaraiwaga, paila komwaidona makwaisina iwotitalaimsi goli. \q1 \v 92 Ulo mwasawa uulotoula m Kwaraiwaga. \q2 Kidamwa gala makawala, e yeigu bogwa bakaliga metoya ogu mmayuyu. \q1 \v 93 Yeigu gala avai tuta bakilavi m kwatuloluta, \q2 uula metoya baisa makwaisina yoku bogwa lokuyomovaigu. \q1 \v 94 Yeigu goli m vavagi - e, kukwatumovaigu! \q2 Bogwa lavigikoni mwada bakabikuwoli makwaisina m kwaraiwaga. \q1 \v 95 Tomitugaga eitutulaigusi wala mwada bikatumataigusi, \q2 mitaga ibodaigu wala baiyenona m kwaraiwaga makwaisina. \q1 \v 96 E bogwa eitapuloki nanogu kidamwa vavagi komwaidona isim kalitulesi, \q2 mitaga makwaisina m kwaraiwaga bwainawokuva wala. \s1 Ayebwaili Guyau la Karaiwaga \q1 \v 97 Saina ayebwaili m Kwaraiwaga. \q2 Yam kwemwaidona aiyenona wala paila makwaina. \q1 \v 98 Makwaisina m kwaraiwaga isisu onanogu tuta komwaidona. \q2 Ipilasaigu e ulo kabitam ikalisau si kabitam agu tilaula. \q1 \v 99 Ulo kateta ikalisau komwaidosi agu tovituloki, \q2 uula aiyenona wala m kwatuloluta. \q1 \v 100 Ulo kabitam ikalisuwoli tommoya si kabitam, \q2 uula akabikuwoli makwaisina m kwaraiwaga. \q1 \v 101 Bogwa lapaiki komwaidona mitugaga, \q2 uula mwada bakabikuwoli m biga. \q1 \v 102 Gala goli akilavi m kwatuloluta, \q2 uula yoku titoulem wala agu tovituloki. \q1 \v 103 Kakamwenala m kwatuloluta saina simokainia, \q2 ikalisau kitorina kala simokainia. \q1 \v 104 Abani kabitam metoya om kwaraiwaga makwaisina \q2 e mapaila bogwa lapaiki mitugaga komwaidona. \s1 Guyau la Karaiwaga ititapaidasi \q1 \v 105 M biga ikugwaiyaigu makawala kaitapa omatagu, \q2 e ivakadaigu makawala lumalama ititapi ulo keda. \q1 \v 106 Bogwa bavagi makawala ulo biga katotila saina mwau, \q2 kidamwa bakabikuwoli m kwatuloluta duwosisia. \q1 \v 107 E Guyau, laboda mmayuyu saina mwaugaga. \q2 Kukwatumovaigu, makawala lokukwatotila bukuvagi. \q1 \v 108 Mwa Guyau! Bukulagi ulo nigada nokagutoki, \q2 e bukuvitulokaigu makwaisina m kwaraiwaga. \q1 \v 109 Tuta komwaidona abudoboda kabosilagi,\f x \fq \it abudoboda kabosilagi.\it*\ft Gagabila bitagini “asisu olopola kaliga”.\f* \q2 mitaga gala wala alumwelavi m Kwaraiwaga. \q1 \v 110 Tomitugaga ileiyasi agu sikula, \q2 mitaga gala wala akoulovi makwaisina m kwaraiwaga. \q1 \v 111 M kwatuloluta baisa ulo kaikeya. \q2 Makwaisina goli kaiyomwasalela nanogu. \q1 \v 112 Bogwa lanagi mwada bakabikuwoli makwaisina m kwaraiwaga, \q2 bila kala kalitutila wala bakaliga. \s1 Guyau la Karaiwaga kabokwala \q1 \v 113 Yeigu mina kukologu wala matausina gala ininatotilasi baisa yoku, \q2 mitaga ayebwaili wala m Kwaraiwaga. \q1 \v 114 Yoku wala agu taboda deli agu tokwala, \q2 mapaila apikwaku wala m biga katotila. \q1 \v 115 Yokomi tomitugaga kusilavaigusi wala. \q2 Yeigu bogwa bakabikuwoli ulo Yaubada la karaiwaga makwaisina. \q1 \v 116 Bukusakaigu peula, makawala m biga katotila, e bamova goli, \q2 e taga kutagwala ulo pikwaku biyomwau nanogu. \q1 \v 117 Mwa! Kuyosaigu e bogwa bakwala, \q2 e yeigu tuta komwaidona banakaigali m kwaraiwaga makwaisina. \q1 \v 118 Yoku kupaiki availa availa matausina ikoulovaisi makwaisina m kwaraiwaga. \q2 Si katuduvidavi gala wala isim dimlela. \q1 \v 119 Yoku kuvigaki matausina tomitugaga makawala wawa wala. \q2 Mapaila baisa, yeigu ayebwaili wala m kwatuloluta. \q1 \v 120 Yeigu isim agu kokola paila uula wala yoku. \q2 Makwaisina m kwaraiwaga wala ibulukukolaigu sainela. \s1 Kala kabikaula Guyau la Karaiwaga \q1 \v 121 Yeigu bogwa lavagi avaka duwosisia deli bwaina. \q2 Taga bukusilavaigu mwada agu tilaula biyosaigusi. \q1 \v 122 E kukwatotila mwada bukupilasaigu yeigu m touwata, \q2 e taga bukutagwala tokaluvalova bilamidadaigusi. \q1 \v 123 Matagu bogwa eisomata vatoi paila m kwatumova bipilasaigu, \q2 paila m kwatumova makwaisina bogwa lokukwatotila. \q1 \v 124 Kuvigakaigu makawala m mitakwai, \q2 deli bukukwatululutaigu makwaisina m kwaraiwaga. \q1 \v 125 Yeigu goli m touwata, mapaila kusakaigu ninitalapula, \q2 e igagabila banikoli makwaisina m kwaraiwaga. \q1 \v 126 Mwa Guyau! Baisa tuta m tuta paila bukuvagi avaka, \q2 paila tomota ikikoulovaisi m Kwaraiwaga. \q1 \v 127 Yeigu ayebwaili goula sitana wala, \q2 e goula saina mwau mapula ayebwaili, \q2 mitaga ulo yebwaili paila makwaisina m kwaraiwaga saina siligaga goli. \q1 \v 128 E mapaila abokuli komwaidona m kwatuloluta, \q2 e apaikiga komwaidona keda kadasulosula. \s1 Nanogu mwada bakabikuwoli Guyau la Karaiwaga \q1 \v 129 Makwaisina m kwaraiwaga saina kabokatubau, \q2 e akabikuwoli makwaisina metoya onanogu komwaidona. \q1 \v 130 M biga kala katumiki ivigaki makawala kaitapa, \q2 eivigaki tobubeikam bibanaisi si kabitam. \q1 \v 131 Saina magigu balagi makwaisina m kwaraiwaga, \q2 e atiliawai wala paila saina magigu sainela makwaisina. \q1 \v 132 Kutovilakaigu e bukunokapisaigu, \q2 makawala goli kuvigaki komwaidosi matausina iyebwailimsi. \q1 \v 133 Makawala m biga katotila, kukolaigu mwada taga bakapusi. \q2 Taga bukutagwala mitugaga bikalisauwaigu. \q1 \v 134 Bukukolaigu metoya matausina ilamidadaigusi, \q2 kidamwa bakabikuwoli m kwaraiwaga makwaisina. \q1 \v 135 Om mitakwai bukusividulaigu \q2 e bukukwatululutaigu makwaisina m kwaraiwaga. \q1 \v 136 Mitilagigu ibubusi makawala waya, \q2 paila tomota gala bikabikuwolaisi m Kwaraiwaga. \s1 Yaubada la Karaiwaga kala duwosisia \q1 \v 137 Mwa Guyau! Yoku tomitukwaibwaila \q2 e m kwaraiwaga makwaisina duwosisia goli. \q1 \v 138 Karaiwaga makwaisina lokusakaimasi \q2 kibobuta goli deli duwosisia. \q1 \v 139 Ulo gibuluwa ilululu olopogu makawala kova, \q2 paila agu tilaula eiligaimwaisi m kwaraiwaga makwaisina. \q1 \v 140 Kala kamokwita m biga katotila. \q2 Yeigu saina ayebwaili makwaina. \q1 \v 141 Yeigu gala avaka agu yeiwau e ikaluwouwaigusi wala, \q2 mitaga gala wala akilavi m kwaraiwaga makwaisina. \q1 \v 142 M mitukwaibwaila bikanigaga goli, \q2 e m Kwaraiwaga tuta komwaidona mokwitawokuva wala. \q1 \v 143 Tuta komwaidona imomwau nanogu deli anokubukubu, \q2 mitaga m kwatuloluta iyomwasalaigu goli. \q1 \v 144 M kwatuloluta tuta komwaidona duwosisia. \q2 Bukusakaigu ninitalapula, e bogwa basibwabwaila goli. \s1 Nigada paila kwala \q1 \v 145 Mwa Guyau! Onanogu komwaidona adou baisa yoku. \q2 Kumapu ulo dou e bakabikuwoli makwaisina m kwaraiwaga! \q1 \v 146 Adou baisa yoku. \q2 Kukwatumovaigu, e bavagi makawala m kwaraiwaga makwaisina. \q1 \v 147 Igau gala biyamtatoula adou baisa yoku paila pilasi. \q2 Apikwaku goli m biga katotila. \q1 \v 148 Bogi komwaidona yeigu ammamata, \q2 e aiyenona paila m kwatuloluta. \q1 \v 149 Mwa Guyau! Kunakaigalaigu, kunokapisaigu, \q2 kukoli ulo momova, paila m mitakwai gala kala kalitutila. \q1 \v 150 Agu tolamadada bogwa ivakatitaikinasi wala, \q2 matausina gala avai tuta ivagaisi makawala m Kwaraiwaga. \q1 \v 151 Mitaga yoku kuvakatitaikina baisa yeigu. \q2 Mwa Guyau! Komwaidona m kwaraiwaga makwaisina ikanabogwasi wala. \q1 \v 152 Tuta omitibogwa atakutu wala m kwatuloluta. \q2 Lokuvigaki makwaisina bikanuvagasi tuta gala biwokuva. \s1 Kayubabai paila pilasi \q1 \v 153 Mwa Guyau! Kugisi kagu mmayuyu e kukwatumovaigu, \q2 paila yeigu gala wala akilavi m Kwaraiwaga. \q1 \v 154 Kupilasaigu ogu wotetila, deli kutanekwaigu. \q2 Kukwatumovaigu makawala bogwa lokukwatotila. \q1 \v 155 E tomitugaga gala wala bukukwatumovi, \q2 paila uula gala ikabikuwolaisi makwaisina m kwaraiwaga. \q1 \v 156 Mitaga yoku Guyau m nokapisi saina vakaigaga. \q2 Kunokapisaigu e kuyomovaigu. \q1 \v 157 Agu tilaula deli agu tolamadada saina bidugaga, \q2 mitaga yeigu gala wala basim kwabikaula baisa makwaisina m kwaraiwaga. \q1 \v 158 Avai tuta bagisi matausina eiyogwalaisi m kwaraiwaga, yeigu saina wala agu leiya, \q2 paila uula gala wala ivagaisi makawala makwaisina m kwaraiwaga. \q1 \v 159 Mwa Guyau! Kugisi ammakawala layebwaili m kwatuloluta. \q2 Yoku m yebwaili gala avai tuta bukukwatumapu, mapaila kukwatumovaigu. \q1 \v 160 M Kwaraiwaga uulotoula baisa kamokwita, \q2 e komwaidona m kwaraiwaga duwosisia, makwaisina kwekanuvagasi goli. \s1 Katalova paila Guyau la Karaiwaga \q1 \v 161 Topeuligaga gala dimlela iwaigusi goli, \q2 mitaga yeigu akamiabi m Kwaraiwaga. \q1 \v 162 Ulo mwasawa gala bitakaibiga, paila uula goli makwaisina m biga katotila, \q2 e ulo mwasawa makawala matauna ibani veiguwa makwaina mapula saina mwaugaga. \q1 \v 163 Yeigu kukologu deli saina agu leiya paila sasopa komwaidona, \q2 mitaga yeigu ayebwaili m Kwaraiwaga. \q1 \v 164 Yam kwaitala kwaitala yeigu asivalima asivayu anokagutoki baisa yoku, \q2 paila m kwaraiwaga duwosisia. \q1 \v 165 Matausina availa availa iyebwailisi m Kwaraiwaga bogwa ibanaisi kabokwala mokwita, \q2 e gala avai vavagi igagabila bivakapusii matausina. \q1 \v 166 E Guyau latutulaim wala paila bukukwatumovaigu, \q2 e auvagi makawala makwaisina m Kwaraiwaga. \q1 \v 167 Yeigu akabikuwoli makwaisina m kwaraiwaga, \q2 e ayebwaili metoya onanogu komwaidona. \q1 \v 168 Yeigu akabikuwoli makwaisina m kwaraiwaga deli m kwatuloluta, \q2 e yoku kugigisi komwaidona avaka avaka auvagi. \s1 Nigada paila pilasi \q1 \v 169 Mwa Guyau! Kutagwala bukulagi ulo dou paila pilasi! \q2 Kusakaigu ninitalapula makawala bogwa kukwatotila. \q1 \v 170 Mwa! Kunakaigali ulo nigada, \q2 e kukwatumovaigu makawala bogwa lokukwatotila. \q1 \v 171 Yeigu tuta komwaidona baiyakawolaim wala, \q2 paila uula kukwatululutaigu makwaisina m kwaraiwaga. \q1 \v 172 Yeigu bawosi butula m Kwaraiwaga \q2 paila m kwaraiwaga makwaisina duwosisia. \q1 \v 173 Ibodi tuta komwaidona bukukwatubaiasa paila bukupilasaigu, \q2 paila uula abokuli makwaisina m kwaraiwaga. \q1 \v 174 Mwa Guyau! Saina magigu sainela m pilasi bikatumovaigu, \q2 paila abani ulo mwasawa metoya om Kwaraiwaga. \q1 \v 175 Mwa! Kusakaigu ulo momova, e gagabila bayakawolaim. \q2 Ibodi m kwatuloluta bipilasaigusi. \q1 \v 176 Yeigu awowau makawala natana sipi eitamwau, \q2 mapaila kuma kunevaigu yeigu m touwata. \q2 Paila yeigu gala wala akilavi makwaisina m kwaraiwaga. \fig Natana sipi itamwau|src="HK 00002" size="col" copy=" lost sheep" ref="119.176" \fig* \c 120 \s1 Nigada paila pilasi \q1 \v 1 Avai tuta laboda mwau, adou baisa Guyau, \q2 e matauna imapu ulo nigada. \q1 \v 2 Mwa Guyau! Kukolaigu metoya matausina \q2 tosisasopa deli toubuwabu. \b \q1 \v 3 Yokomi tosisasopa, avaka Yaubada bivigakaimi? \q2 E ammakawala bimipukwaimi? \q1 \v 4 Bimipukwaimi metoya tokwabilia si kaiyala kaikikakata, \q2 deli goli pwanosi eikikapolu! \b \q1 \v 5 Ulo sisu oluwalaimi makawala kala gaga bitasisu oluwalaisi mina Meseki, \q2 kaina oluwalaisi mina Kedara.\f y \ft Mabudosina mina Meseka deli mina Kedara si valu piliyuwelʹo, e tomota idokaisi mabudosina tobubeikam wala.\f* \q1 \v 6 Tuta kaduwonaku yeigu asisu deli matausina kukolosi vakota. \q1 \v 7 Avai tuta balivala livalela vakota, \q2 matausinaga magisi wala kabilia. \c 121 \s1 Guyau kada topilasi \q1 \v 1 Bogwa lakowana bagisi makwaisina koya. \q2 Ki, ammetoya babani pilasi? \q1 \v 2 Agu pilasi bima metoya baisa Guyau, \q2 matauna kala tobubuli labuma deli valu watanawa. \b \q1 \v 3 Matauna gala wala bitagwala avaka bivakapusiaim. \q2 Matauna kam tokwala tuta komwaidona bimminubwali. \b \q1 \v 4 Matauna kasi tokwala mina Isireli \q2 gala wala avai tuta binunupula matala kaina bimasisi. \q1 \v 5 Guyau biyamataim. \q2 Bogwa isisu om kwakata paila bikolaim. \q1 \v 6 Kalasia gala bikalilavi dabam wa yam. \q2 e wa bogi gala biyogagaim tubukona. \b \q1 \v 7 Guyau bikolaim metoya kabosilagi komwaidona. \q2 Matauna goli bikolaim. \q1 \v 8 Ambaisa ambaisa bukula, e matauna bikolaim, \q2 tuta baisa e tuta gala wala biwokuva. \c 122 \s1 Kala yakaula mapilana Yerusalem \q1 \v 1 Yeigu lamwasawa tutala eilukwaigusi, \q2 “Kuma bitalosi Guyau ola bwala.”\f z \ft Baisa Bwala Kwebumaboma mapilana Yerusalem.\f* \q1 \v 2 E ka, tuta baisa bogwa taviloubusisi mapilana Yerusalem \q2 eitasuvisi okalapisilela e tatotusi olumoulela. \b \q1 \v 3 Mapilana valu Yerusalem eivigivauwaisi \q2 e tuta baisa kala leilai bwaina deli tomotala taigaluva taigasi. \q1 \v 4 Mapilana goli madilasina dalela Isireli si kaboboda, \q2 paila binokagutokisi baisa Guyau, \q2 makawala eikaraiwogi. \q1 \v 5 Mapilana goli guyousi mina Isireli \q2 eisilaisi paila biyakalaisi si tomota. \b \q1 \v 6 Ibodi bukunigadasi kidamwa mina Yerusalem si valu bivakota wala. \q2 Kawami, “Ibodi matausina idokaimsi kwembwailisi biyubwailasi wala. \q2 \v 7 Ibodi bivakota valu \q2 deli kabokwala om ligisa.” \q1 \v 8 Mwada bapilasi veyagwa deli segwaia \q2 e mauula baluki mina Yerusalem, kawagu, \q2 “Vakota baisa yokomi.” \q1 \v 9 Mwada bapilasi la bwala Guyau da Yaubadasi, \q2 e mauula aninigada kidamwa Yaubada bimitukwaiyaimi. \c 123 \s1 Nigada paila nokapisi \q1 \v 1 Mwa Guyau! Akounakaila baisa yoku. \q2 Akounakaila labuma, baisa yoku goli kuguyau. \q1 \v 2 Makawala taitala towotetila ikikana baisa kala tokugwa, \q2 deli natana nawotetila ikikana baisa la giyouvila, \q1 e makawala goli yakamaisi tuta komwaidona bakamitakavataimsi yoku Guyau ma Yaubadasi, \q2 tatoula wala yoku bukunokapisaimasi. \b \q1 \v 3 Bukunokapisaimasi! Mwa Guyau! Bukunokapisaimasi. \q2 Paila bidubadu tomota eikaluwouwaimasi, makawala wowala valu. \q1 \v 4 Woloula militaila matausina si guguwa bidubadu eiyosokanaimasi, \q2 e deli matausina tolamadada ninasi walakaiwa eikaluwouwaimasi. \c 124 \s1 Yaubada ikoli la tomota \q1 \v 1 E tauwau, avaka kudokaisi? \q2 Kidamwa Guyau gala bitovidulaidasi otutala kabilia, avakaga bivitoulai? \q2 Tauwau mina Isireli, kumapwaisi ulo katupoi. \b \q1 \v 2 “E mokwita wala, tuta matutona kada tilaulasi eiwaidasi, \q2 Guyau eitovidulaidasi e mauula bogwala tapeulasi. \q1 Mitaga kidamwa Guyau gala bitovidulaidasi, \q1 \v 3 e matausina kada tilaulasi osi gidaleiya \q2 bogwa bilupolaidasi tommomova wala. \q1 \v 4 Oluvi sakala saina minimani bidumyelaidasi.\f a \ft Sakala minimani kabutuvitusila kabosilagi goli; kugisi Sam 69.1.\f* \q2 Sopi bikubolaidasi, \q2 \v 5 e bitakanopulasi wa waya.” \b \q1 \v 6 Ibodi bitanokagutokisi baisa Guyau, \q2 paila gala itugwalaidasi kidamwa kada tilaulasi bikatumtuwolaidasi. \q1 \v 7 Bogwa goli tasakaulasi, makawala mauna nayoyowa biyowa metoya wa sikula. \q2 Ka, eikotuni sikula e yakidasi tasakaulasi tabwabwainasi wala. \q1 \v 8 Kada pilasisi leimaima metoya baisa Guyau, \q2 matauna kala tobubuli labuma deli valu watanawa. \c 125 \s1 Yaubada la tomota si kabokwala \q1 \v 1 Matausina availa availa idubumaisi Guyau, matausina makawala makwaina Koya Saiyoni,\f b \ft Kugisi Sam 2.6.\f* \q2 makwaina gala avai tuta bimotatina, deli gala avai tuta availa biyagi. \q1 \v 2 Makawala koya komwaidona itavinaisi itapataisi mapilana Yerusalem, \q2 e makawala Guyau itavini itapatu la tomota tuta baisa deli tuta gala biwokuva. \b \q1 \v 3 Tomitugaga gala bikaraiwogaisi si valu tomitukwaibwaila tuta komwaidona. \q2 Kidamwa goli bivagaisi makawala, e igau kaina tomitukwaibwaila titoulesi bimitugagasi. \q1 \v 4 Mwa Guyau! Kumitukwaibwaili matausina availa availa si bubunela bwaina, \q2 e baisa matausina availa availa goli ikabikuwolaisi makwaisina m kwaraiwaga. \q1 \v 5 Mitaga avai tuta bukumipuki tomitugaga, \q2 ibodi tuvaila bukumipuki matausina availa availa isilavaisi m keda.\f c \ft Matausina mina Isireli availa availa eipakaisi eitotubulokaisi Yaubada.\f* \b \q1 Ibodi yokomi mina Isireli bitalaguva lupomi. \c 126 \s1 Nigada paila kaimilavau \q1 \v 1 Tutala Guyau ikaimilivauwaidasi mapilana Yerusalem,\f d \fq \it ikaimilivauwaidasi mapilana Yerusalem.\it*\ft Gagabila bitagini “imitukwaii mina Yerusalem”.\f* \q2 e kala lumkola makawala mimi! \q1 \v 2 Gala yomala gigila, e kawosisi deli mwasawa. \q2 Tuta matutona boda ituwoli ituwoli eilivalasi paila yakidasi, \q2 kawasi, “Guyau bogwa eivagi vavagi topilaveka paila matausina.” \q1 \v 3 E mokwita goli eivagi vavagi topilaveka paila yakidasi. \q2 Da mwasawasi gala wala bitakaibiga. \b \q1 \v 4 Mwa Guyau! Kukwaimilivauwaimasi oma valusi,\f e \fq \it oma valusi.\it*\ft Gagabila bitagini “kumitukwaivauwaimasi”.\f* \q2 makawala kuna bikaimali sopi bilau okabala. \q1 \v 5 Ibodi matausina availa availa eivalaisi kasi yagogu deli si valam, \q2 e bitayoyuwasi deli si mwasawa. \fig harvest (126.5) Bitayoyuwasi deli si mwasawa|src="LB00098" size="col" ref="126.5" \fig* \b \q1 \v 6 Matausina availa availa eisunapulasi ikokeulasi kasi yagogu deli si valam \q2 bikaimilavausi iusiwosisi deli mwasawa \q2 tutala igogebilasi si tayoyuwa. \c 127 \s1 Tayakawolaisi Guyau la mitakwai \q1 \v 1 Kidamwa Guyau gala bikaliai bwala,\f f \ft Kaina tomota si bwala kainaga Bwala Kwebumaboma, baisaga Yaubada la bwala.\f* \q2 e tokwaliai iyoudulimakavasi wala. \q1 Kidamwa Guyau gala bikoli valu, \q2 e toyausa si yausa gala wala isim dimlela. \q1 \v 2 Kaina magidasi bitatitakunasi kadasi metoya avai wotetila mwau. \q2 Eiyam bulubuvisiga tatokaiasi tawotetilasi e igau bila olubulotoula tamasisisi. \q1 Mitaga baisa gala avaka dimlela, \q2 paila Guyau imitukwaii matausina mina mbwailila tutala immasisisi goli. \b \q1 \v 3 Litudoiasi baisa Guyau la bobwailila isisakaidasi. \q2 Ibodi magudisina bitadoki veiguwatoula. \q1 \v 4 Kidamwa taitala biunai litula tauwau ola tuta tubovau, \q2 e bogwa bibani kala pilasi metoya baisa magudisina, \q2 makawala kaiyala oyamala tokabilia bipilasi okabilia. \q1 \v 5 Kidamwa availa yamala ikasewoki la kaiyala makawala magudisina, \q2 matauna gala avai tuta bimama \q2 tutala ibudoboda kala tilaula okaboyakala. \c 128 \s1 Kabikaula baisa Guyau deli mapula \q1 \v 1 Imwasawasi availa availa matausina ikabikuwolaisi Guyau, \q2 e isisuaisi olopola makwaisina la kwaraiwaga. \b \q1 \v 2-4 Mwa! Kidamwa bukukwabikuwoli Guyau, \q2 mokwita wala bukubani kam mitakwai makawala baisa - \q2 om paisewa bukubani avaka avaka ibodaim. \q2 Yoku bukumwasawa, deli bukuyubwaila goli. \q2 M kwava la pilasi kala bwaina makawala simsimwai la pilasi om valu, \q2 deli litumwa om kwaukweda si pilasi kala bwaina makawala makaisina luya. \b \q1 \v 5 Ibodi Guyau bimitukwaiyaim metoya mapilana Saiyoni.\f g \ft Kaina mapilana Yerusalem kainaga pilamwaidona mapilana Isireli.\f* \q2 Ibodi bukugisi mapilana Yerusalem bibani kala bwaina, \q2 om tuta komwaidona tomomova goli. \q1 \v 6 Ibodaim bukusigaga igau bukugisi tubumwa! \b \q1 Ibodi yokomi mina Isireli bitalaguva lupomi! \c 129 \s1 Nigada mwada mina Isireli kasi tilaula bimamasi \q1 \v 1 Mwa! Yoku Isireli, kulukwaimasi ammakawala kam tilaula \q2 eilamidadaimsi igau om tuta gwadi\f h \ft Baisa tutala mina Isireli eivitouulasi eimili bodasi wa tuta matutona eisilavaisi mapilana Itipita.\f* e leima lagaila. \b \q1 \v 2 “Igau ogu tuta gwadi e leima lagaila \q2 agu tilaula eilamidadaigusi deli si vakatutuki, \q2 mitaga matausina gala wala ikalisauwaigusi. \q1 \v 3 Matausina iteyasi tapwagu saina tavakaveka, \q2 e tapwagu saina pitupitu kala gigisa makawala tuwaga. \q1 \v 4 Mitaga Guyau matauna Tomitukwaibwaila, \q2 bogwa itanekwaigu metoya okatupipi.” \b \q1 \v 5 Mitaga availa availa matausina kwekukolosi mina Saiyoni, \q2 ibodi wala mina Saiyoni\f i \ft Kaina mina Yerusalem wala kainaga mina Isireli komwaidosi.\f* bikalisuwolaisi e bibokavilaisi bikeiitasi goli. \q1 \v 6 Ibodi matausina gala isim dimlesi, makawala goli mnumonu eisususinasi odabala bwala.\f j \ft Si bwala kala kaliai makawala yoyova, e baisa mnumonu bisusina e nani bimata paila gala pwaipwaia.\f* \q2 Paila eisusinasi mitaga saina nanakwa imatasi, \q1 \v 7 e tomota idokaisi miyasina wawa wala. \q2 Gala availa bisau kaina biselavi mwada avaka bivigaki. \q1 \v 8 Gala wala availa bisakaila matausina e biluki kawala, \q2 “Ibodi Guyau bikabwailimi! \q2 Yakamaisi kabigibwailimi metoya baisa Guyau.” \c 130 \s1 Nigada paila pilasi \q1 \v 1 Mwa Guyau! Bogwa lakitumou ulo pikwaku komwaidona, \q2 e adoudou baisa yoku. \q1 \v 2 Mwa Guyau! Kulagi ulo dou. \q2 Bukunakaigali ulo dou paila pilasi. \q1 \v 3 Kidamwa yoku bukululuwai ma mitugagasi, \q2 e availaga gagabila bipeula otutala yakala? \q1 \v 4 Mitaga yoku kuligaiwa ma mitugagasi, \q2 e mapaila ibodi goli bakatemmalaimsi sainela. \b \q1 \v 5 Atutuli Guyau, akamamalu deli ulo vinagai mwada bipilasaigu, \q2 e adubumi la biga matauna. \q1 \v 6 Yeigu atutuli Guyau, \q2 e ulo kamamalu ikalisau toyausa si kamamalu tutala itulotulasi mwada nani biyam. \q2 Ka, ulo vinagai ikalisau toyausa si vinagai tutala itulotulasi magisi nani biyam. \b \q1 \v 7 Mina Isireli, bukudubumaisi Guyau, \q2 paila la yebwaili ikanuvagasi goli, \q2 e tuta komwaidona itagwala paila bikatumova. \b \q1 \v 8 Bogwa bikatumovi la tomota mina Isireli \q2 metoya osi mitugaga komwaidona. \x - \xo 130.8 \xt Md 1.21; Tt 2.14\x* \c 131 \s1 Todubumi matauna tomanum la nigada \q1 \v 1 Mwa Guyau! Yeigu bogwa lasim kamnomwana, \q2 deli bogwa latotubuloki avaka nanogu kala kaiveka. \q1 Yeigu gala ikaiki wowogu paila vavagi kwevakaveka \q2 kaina avai nanamsa saina mwaugaga baisa yeigu. \q1 \v 2 Mitaga kaimapula yeigu bogwa wala avaka bibodaigu, \q1 deli manum wala wowogu, \q2 makawala guditala pwapwawa eikanukwenu manum oyamala inala, \q2 makawala goli yeigu, nanogu kala manum olumoulegu wala. \q1 \v 3 Yokomi mina Isireli, kudubumaisi Guyau \q2 tuta baisa deli tuta gala wala biwokuva! \c 132 \s1 Kala yakaula Bwala Kwebumaboma \q1 \v 1 Mwa Guyau! Taga kulumwelavi Debida, \q2 deli goli komwaidona makwaisina vavagi mwau eibudoboda. \q1 \v 2 E Guyau, kululuwai avaka eikatotila bivagi. \q2 Kululuwai ammakawala eilivala biga katotila saina mwau baisa yoku, Yekobe la Yaubada Topeuligaga. \q1 \v 3 Kawala, “Gala wala bala ovalu, e gala bakenu okabagu. \q2 \v 4 Gala bavaiwasi, e gala bamisiki moi, \q2 \v 5 tatoula wala bayoudila Guyau la kabosisu, \q2 e bakaliai la bwala matauna Yekobe la Yaubada Topeuligaga.”\f k \ft Kugisi VA 7.46.\f* \b \q1 \v 6 Mapilana Bedeliem kasisuaisi kalagaisi bulogala makwaina Kabutu Didawogala,\f l \ft Kwaitala didawaga kwekekita e olumoulela mimilisi vavagi isailisi, makawala mapilasina dakuna pilapupatata ambaisa eiginisi Karaiwaga Kweluwotala; kugisi Sun 25.10-22.\f* \q2 e kabanaisi makwaina okubilela Yearim.\f m \ft Mapilana goli mina Pilisitia eikaimalaisi makwaina Kabutu Didawogala; kugisi 1 Sml 6.13—7.2.\f*\x - \xo 132.6-10 \xt 2 Lil 6.41-42\x* \q1 \v 7 E kawamasi, “Ibodi bitalokaiasi ola bwala Guyau,\f n \ft Baisa Bwala Kwebumaboma mapilana Yerusalem.\f* \q2 e bitatapwarorusi baisa omatala la takaikaia.”\f o \ft Kabutu Didawogala isisu olumoulela matabudona Bomikikila Sainela olopola Bwala Kwebumaboma, e makwaina goli idokaisi Yaubada la takaikaia ovalu watanawa. Kugisi mailela 6 kala katumiki.\f* \b \q1 \v 8 Mwa Guyau! Bukuma wa Bwala Kwebumaboma, deli makwaina Kabutu Didawogala, \q2 makwaina ikibuboti m peuligaga. \q2 Bukuma e bukusigaga baisa. \q1 \v 9 Ibodi m tolula tuta komwaidona biwotetilasi duwosisia, \q2 deli m tomota bigovasi deli mwasawa. \b \q1 \v 10 Bogwala kulivala biga katotila baisa Debida m towotetila \q2 E Guyau, taga kupaiki guyau matauna yoku lokunagi. \q1 \v 11 Lokulivala biga katotila mwau baisa Debida, \q2 e gala goli bukukwaimali makwaina katotila. \q1 Kawam, “Taitala litumwa bavigaki biguyau, \q2 e matauna igau kaimapum bikaraiwaga. \x - \xo 132.11 \xt 2 Sml 7.12-16; 1 Lil 17.11-14; Sam 89.3-4; VA 2.30\x* \q1 \v 12 Kidamwa litumwa tauwau tuta komwaidona bivagaisi makawala ulo kabutu, \q2 e bikabikuwolaisi ulo karaiwaga makwaisina lasaiki matausina, \q2 e ka, litusia tuvaila biguyausi odalem tuta goli gala biwokuva.” \b \q1 \v 13 Guyau bogwa einagi mapilana Saiyoni,\f p \ft Kaina Bwala Kwebumaboma kainaga viluwela Yerusalem.\f* \q2 e magila bimili valu baisa. \q1 \v 14 Kawala, “Mapilana valu goli basigaga tuta gala biwokuva. \q2 Magigu bakaraiwaga metoya baisa. \q1 \v 15 Bogwa bamitukwaii mapilana Saiyoni, basaiki komwaidona avaka ibodi biyosi, \q2 e bogwa bavakoma tonamakava e bikomatasi. \q1 \v 16 Bamitukwaii la tolula paila komwaidona avaka avaka bivagaisi, \q2 e deli tomotala biusiwosisi bigougovasi deli mwasawa. \q1 \v 17 Mapilana valu bavigaki taitala Debida dalela bigiyouveka, \q2 mapilana bayamati la karaiwaga matauna guyau lanagi. \x - \xo 132.17 \xt 1 Gwe 11.36\x* \q1 \v 18 Bogwa bayomsili sainela kala tilaula, \q2 mitaga matauna la kabokwaraiwaga bipeula e bisiniveka goli.” \c 133 \s1 Kala yakaula kalubaila \q1 \v 1 Wo, ina bwainigaga kidamwa yakidasi Yaubada la tomota bitasisuaisi deli bitaveyawasi gulitinidesi! \q2 Baisa saina bwainigaga! \q1 \v 2 Ivigaki makawala bulami \q2 eibubusi metoya Eroni odabala deli okala gabula, \q2 e ibubusi wala ila okala kwama okaigadula kaiyola. \q1 \v 3 Ivigaki makawala numla odabala makwaina Koya Emoni,\f q \ft Kugisi Sam 29.6.\f* \q2 ikikapusiga iloula Saiyoni okoyala makwaisina. \q1 Makwaina goli ambaisa Guyau eikatotila bimitukwaiyaidasi, \q2 bisakaidasi momova makwaina gala avai tuta biwokuva. \c 134 \s1 Kala yakaula Yaubada \q1 \v 1 Kumaisi, yokomi komwaidomi Guyau la towotetila, \q2 komwaidomi yokomi availa availa kuuwotetilasi ola Bwala Kwebumaboma wa bogi, \q2 e kuyakawolaisi matauna. \q1 \v 2 Kulokowoiyaisi yumami e kunigadasi olopola Bwala Kwebumaboma, \q2 e kuyakawolaisi Guyau. \b \q1 \v 3 Ibodi Guyau, matauna labuma deli valu watanawa kala tobubuli, \q2 bimitukwaiyaimi metoya mapilana Saiyoni.\f r \ft Kugisi Sam 132.13 kala katumiki.\f* \c 135 \s1 Wosila yakaula \q1 \v 1 Kala yakaula Guyau! \q2 Yokomi la towotetila Guyau kuyakawolaisi matauna, \q1 \v 2 yokomi lokutotusi olumoulela Guyau la bwala, \q2 ola Bwala Kwebumaboma da Yaubadasi. \q1 \v 3 Kuyakawolaisi Guyau, paila matauna giyoubwaila. \q2 Kuwosisi kala yakaula matauna, paila matauna toninabwaila. \q1 \v 4 Matauna inagi Yekobe paila titoulela, \q2 e inagi mina Isireli paila la vavagi tatoula. \b \q1 \v 5 Bogwa lanikoli da Guyausi matauna toveka, \q2 ikalisuwoli komwaidosi ituwoli yaubada. \q1 \v 6 Matauna biuvagi avaka wala magila bivagi, \q2 wa labuma, deli ovalu watanawa, \q2 obolita, deli otukutaku. \q1 \v 7 Matauna bimai utuyagila deli kala bwau metoya obusibusila valu. \q2 Matauna ivigaki utuyagila isim kala kavikavila, \q2 deli isunupuloi yagila imai metoya ola kabosakaila.\f s \ft Kugisi Sam 33.7.\f* \b \q1 \v 8 Mapilana Itipita matauna ikatumati komwaidona kuluta, \q2 tomota deli mauna makawala wala. \q1 \v 9 E metoya mapilana, matauna iuvagi kabutuvatusi deli kabokatubau, \q2 mwada bimipuki matauna guyau deli komwaidona la tosikwawa. \q1 \v 10 Matauna ikodidaimi bidubadu boda ituwoli ituwoli, \q2 deli ikatumati gweguya saina mina papeula. \q1 \v 11 Yagasi Siyoni, matauna mina Amora si guyau, \q2 Ogi matauna guyoula Basani, \q2 deli goli komwaidosi guyousi Kenani.\f t \ft Kugisi Baw 21.21-35; Kak 2.30-33, 3.1-6.\f* \q1 \v 12 Matauna ikau si pwaipwaia isaiki la tomota, \q2 e isaiki baisa mina Isireli. \b \q1 \v 13 Mwa Guyau! Yoku tuta komwaidona bakakamitulaimsi wala yoku Yaubada, \q2 e tubwa komwaidona bogwa biluluwaimsi. \q1 \v 14 Guyau bitabodi la tomota, \q2 deli binokapisi la towotetila. \b \q1 \v 15 Boda ituwoli ituwoli si yaubada minasina eibubulokaisi metoya wa siliba deli goula, \q2 e metoya oyumasi wala eiyoudulaisi minasina. \x - \xo 135.15-18 \xt Sam 115.4-8; YG 9.20\x* \q1 \v 16 Minasina isim udosi, mitaga gala gagabila bilivalasi \q2 e isim mitasi, mitaga gala gagabila bigisasi. \q1 \v 17 Isim taigasi, mitaga gala gagabila bilegasi, \q2 deli minasina gala wala igagabila biyagisasi. \q1 \v 18 Ibodi komwaidosi availa availa eibubulaisi e eidubumaisi minasina, \q2 bidavilasi wala bimila tokolusi, makawala minasina bogwa eibubulaisi. \b \q1 \v 19 Kuyakawolaisi Guyau yokomi mina Isireli! \q2 Kuyakawolaisi matauna, yokomi la tolula Yaubada! \q1 \v 20 Kuyakawolaisi Guyau, yokomi mina Libai!\f u \ft Matausina dalela Libai iwotitalaisi tolula otutala tapwaroru wa Bwala Kwebumaboma.\f* \q2 Kuyakawolaisi matauna, komwaidomi yokomi totapwaroru! \q1 \v 21 Kuyakawolaisi Guyau mapilana Saiyoni, \q2 e mapilana Yerusalem, makwaina la valu tatoula. \b \q1 Kala yakaula Guyau! \c 136 \s1 Wosila nokagutoki \q1 \v 1 Ibodi bitanokagutokisi baisa Guyau, paila matauna goli giyoubwaila, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli. \x - \xo 136.1 \xt 1 Lil 16.34; 2 Lil 5.13; 7.3; Esi 3.11; Sam 100.5; 106.1; 107.1; 118.1; Yer 33.11\x* \q1 \v 2 Ibodi bitanokagutokisi baisa matauna tovakaigaga ikalisuwoli komwaidona minasina yaubada. \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli. \q1 \v 3 Ibodi bitanokagutokisi baisa matauna topeuligaga ikalisuwoli komwaidona gweguya, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli. \b \q1 \v 4 Matauna goli kalamwaleta iuvagi vavagi topilaveka, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli. \q1 \v 5 Metoya ola kabitam, matauna ibubuli labuma, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli. \x - \xo 136.5 \xt Vit 1.1\x* \b \q1 \v 6 Matauna ibubuli valu watanawa odabala tukutaku,\f v \ft Kugisi Sam 24.2.\f* \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli. \x - \xo 136.6 \xt Vit 1.2\x* \q1 \v 7 Matauna ibubuli kalasia deli tubukona, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli. \x - \xo 136.7-9 \xt Vit 1.16\x* \q1 \v 8 Ibubuli kalasia kidamwa bikaraiwogi yam, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli. \q1 \v 9 E ibubuli tubukona deli utuyam, kidamwa bikaraiwogaisi bogi, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli. \b \q1 \v 10 Matauna ikatumati si kuluta tauwau mina Itipita, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli. \x - \xo 136.10 \xt Sun 12.29\x* \q1 \v 11 Matauna ikugwai mina Isireli e ivisunupuloi metoya mapilana Itipita, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli, \x - \xo 136.11 \xt Sun 12.51\x* \q1 \v 12 metoya oyamala goli, makweyana kweyapeuligaga, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli. \q1 \v 13 Matauna ivigaki mapilana Bolita Pilabweyani bitabai, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli, \x - \xo 136.13-15 \xt Sun 14.21-29\x* \q1 \v 14 e ikugwai la tomota oluwalela bolita goli, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli. \q1 \v 15 Mitaga ikatudoum guyoula Itipita deli la tokwabilia, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli. \b \q1 \v 16 Matauna ikugwai la tomota oluwalela viloupakala, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli. \q1 \v 17 Matauna ikatumati gweguya matausina topapeula, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli. \q1 \v 18 Matauna ikatumati gweguya matausina isim bulogasi, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli. \q1 \v 19 Yagasi Siyoni, matauna mina Amora si guyau, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli, \x - \xo 136.19 \xt Baw 21.21-30\x* \q1 \v 20 deli Ogi,\f w \fq Sioni…deli Ogi: \ft Kugisi Sam 135.11.\f* matauna guyoula Basani, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli. \x - \xo 136.20 \xt Baw 21.31-35\x* \q1 \v 21 Matauna ikau si pwaipwaia e isaiki la tomota, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli, \q1 \v 22 e isaiki baisa mina Isireli la towotetila, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli. \b \q1 \v 23 Matauna gala wala ilumwelavaidasi, avai tuta yakidasi bogwa tamamasi, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli. \q1 \v 24 Matauna itanekwaidasi metoya kada tilaulasi, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli. \q1 \v 25 Matauna iuvakoma komwaidona la bubuli tommomova, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli. \b \q1 \v 26 Ibodi bitanokagutokisi baisa matauna labuma la Yaubada, \q2 e la yebwaili ikanuvagasi goli. \c 137 \s1 Mina Isireli eigalasi e ikavinavinasi \q1 \v 1 Oitayatila makwaisina waya mapilana Babiloni tasilaisi, \q2 e baisa tavalamsi tutala taluluwaisi mapilana Saiyoni.\f x \ft Kugisi Sam 132.13 kala katumiki.\f* \q1 \v 2 Makaisina guvagava tasagaisi da gitasi. \q1 \v 3 Matausina eikatupipaidasi ilukwaidasi mwada bitawosisi. \q2 Ilukwaidasi kidamwa bitayomwasalaisi matausina. \q2 Kawasi, “Bukuwosisi sitana wosila mapilana Saiyoni kalegasi.” \b \q1 \v 4 Ammakawala bitawosisi baisa Guyau \q2 osi valu togilagala? \q1 \v 5 Mwa, Yerusalem! Kidamwa balumwelavaim, \q2 ibodi gala avai tuta bawai gita tuvaila. \q1 \v 6 Ibodi gala avai tuta bawosivau tuvaila, \q2 kidamwa gala baluluwaim, \q2 e kidamwa gala badokaim uulela ulo mwasawa kala siligaga. \b \q1 \v 7 E Guyau, ibodi bukululuwai avaka mina Edom eivagaisi\f y \ft Mabudona mina Edom eipilasaisi mina Babilonia wa tuta matutona eiyoulisi Yerusalem wa taitu 587 BC; kugisi Isi 35.5, Oba 10-14.\f* \q2 wa yam makwaina eiyoulisi mapilana Yerusalem. \q1 Kululuwai ammakawala eililivalasi kawasi, \q2 “Ka, bitakodidaimisi komwaidona bila opwaipwaia!” \b \q1 \v 8 E Babiloni, bogwa bikodidaimimsi. \q1 Availa matauna bikau kama lugwasi paila avaka lokuvigakaimasi, \q2 e matauna bimwasawa goli. \x - \xo 137.8 \xt YG 18.6\x* \q2 \v 9 Matauna bikau litumia pwapwawa, \q2 e bikatupituki odakuna bikaligasi. \c 138 \s1 Nigada nokagutoki \q1 \v 1 Mwa Guyau! Anokagutoki baisa yoku metoya onanogu komwaidona. \q2 Ausiwosi kam yakaula omitasi minasina yaubada.\f z \ft Matauna Yaubada wa labuma isiulaisi minasina si yaubada ituwoli boda ituwoli boda; kugisi Sam 82.1.\f* \q1 \v 2 Yeigu atovilaki m Bwala Kwebumaboma, \q2 e akululu watanawa e ayakawolaim, \q1 paila m mitakwai deli m kimadagi, \q2 e paila lokuyomitali mwada yagam deli m kwaraiwaga makwaisina vidabala goli. \q1 \v 3 Yoku kumapwaigu avai tuta ladouwaim, \q2 e yoku lokukwatupewolaigu metoya om peula. \b \q1 \v 4 Mwa Guyau! Komwaidona guyoula valu watanawa biyakawolaimsi, \q2 paila uula matausina bogwa eilagaisi m biga katotila. \q1 \v 5 Matausina biwosisi butula avaka bogwa lokuvagi, \q2 deli butula m guyugwayu saina vakaigaga. \q1 \v 6 Ilagoli yoku m kwabosisu saina walakaiwa, \q2 mitaga yoku kuvauli matausina ninasi watanawa. \q2 E matausina ninasi walakaiwa gala igagabila bisipepunisi metoya baisa yoku. \b \q1 \v 7 Avai tuta kabomwau komwaidona bivaulaigusi bivapataigusi, \q2 e yoku wala kukolaigu. \q1 Yoku kukwagagi agu tilaula togigasisi, \q2 e kukwatumovaigu metoya om peula. \q1 \v 8 Yoku bukuvagi komwaidona avaka avaka bogwa lokukwatotila. \q2 Mwa Guyau! M yebwaili ikanuvagasi goli. \q2 Mapaila ibodi wala bukuvigimkulovi paisewa makwaina avaka bogwa lokuvitouli. \c 139 \s1 Yaubada inikolaigu e iyamataigu \q1 \v 1 Mwa Guyau! Lokugisimlilaigu tomwaidogu e kunikolaigu wala. \q1 \v 2 Komwaidona avaka avaka lauvagi yoku kunikoli wala. \q2 Kusikaduwonaku mitaga kukwateta ulo nanamsa komwaidona. \q1 \v 3 Yeigu kaina lauwotetila kainaga lauvaiwasi, \q2 mitaga yoku kugigisaigu goli. \q2 Kunikoli komwaidona avaka avaka lauvagi. \q1 \v 4 Igau gala balivala, \q2 e yoku kunikolibogwi avaka bakaibigi. \q1 \v 5 Yokugwa kutoulaigu ambaisa ambaisa, \q2 e metoya om peula kukolaigu goli. \q1 \v 6 Gala gagabila bakateta kala vakaila m nikoli paila yeigu, \q2 paila kunikoli tomwaidogu e itutuvakau nanogu m nikoli. \b \q1 \v 7 Mwada basakaula metoya baisa yoku, e ambaisaga bam? \q2 E ammakawala basakaula metoya omatam? \q1 \v 8 Kidamwa bamwena bala labuma, yoku bogwa kusisu baisa. \q2 Kainaga balokaia Tuma akenu, e yoku bogwa kusisu baisa. \q1 \v 9 Kidamwa balokaia mapilana opilibomatu \q2 kainaga bamili valu mapilana opilikwaibwaga, \q1 \v 10 ka, yoku kusibogwa paila bukuvakadaigu, \q2 e mapilawena kusisu paila bukupilasaigu. \q1 \v 11 kaina gagabila baluki dudubila bikubolaigu, \q2 kaina lumalama ititapaigu baluki bidavila bimila bogi. \q1 \v 12 Mitaga dudubila yoku gala wala bukudoki dudubila, \q2 e yoku kudoki bogi saina lumalama makawala yam. \q2 Dudubila deli lumalama kudoki makawala wala. \b \q1 \v 13 Yoku bogwa kububuli katuputupwaila wowogu \q2 e kuvisosaigu olopola inagu. \q1 \v 14 Aiyakawolaim, paila ibodi kam kokola bisisu. \q2 Komwaidona avaka avaka kuuvagi saina kabokatubau, \q2 e baisa bogwa anikoli deli nanogu komwaidona. \q1 \v 15 Tutala tutuwanegu ibububulasi, \q2 e kububulaigu goli olopola inagu. \q1 Akanupepuni baisa akakaitubwa, \q2 e yokugwa kunikolibogwi makanakila baisa. \q2 \v 16 Igau gala akaloubusi yoku bogwa kugisibogwaigu. \q1 Tutala ulo yam gala bivitouula, \q2 yoku bogwa lokuginibogwi om buki\f a \ft Kugisi Sam 56.8.\f* \q2 avaka kala bawa yam makwaisina babani. \q1 \v 17 Mwa Yaubada! M nanamsa saina kwevakaigaga,\f b \fq \it saina kwevakaigaga.\it*\ft Gagabila bitagini “m nanamsa saina kwembwailigu”.\f* \q2 e makwaisina saina bidugaga goli. \q1 \v 18 Kidamwa bakalau makwaisina, \q2 bogwa bikalisau kanakenuva kala bawa. \q2 E ka, tutalaga bamamata,\f c \fq \it tutalaga bamamata.\it*\ft Gagabila bitagini “tutalaga bavenoku kakalawa”.\f* yoku wala mayeigu. \b \q1 \v 19 Mwa Guyau! Saina magigu bukukwatumati tomitugaga. \q2 Saina magigu togigasisi bisilavaigusi. \q1 \v 20 Ibigigagaimsi e ipakaimsi, \q2 e ilivalaisi vavagi gaga paila yoku. \q1 \v 21 E Guyau, mina kukologu wala matausina ikikoulovaimsi, \q2 e akaluwou matausina availa availa bogwa eipakaimsi. \q1 \v 22 Ulo kowolova paila matausina mina kukologu gala wala isim kala kalitutila, \q2 e matausina ladoki agu tilaula goli. \b \q1 \v 23 Mwa Guyau! Bukugisimlilaigu tomwaidogu e bukunikoli nanogu. \q2 Bukuwakolaigu e bukubani ulo nanamsa. \q1 \v 24 Bukunevikoli kaina bukubani avai vavagi gaga olumoulegu, \q2 e bukuvakadaigu bala keda makadana kadakanigaga\f d \fq \it makadana kadakanigaga.\it*\ft Gagabila bitagini “makadana si keda tubugwa.”\f* babani momova. \c 140 \s1 Nigada paila kabokwala \q1 \v 1 Mwa Guyau! Kukwatumovaigu metoya matausina tomitugaga. \q2 Kukolaigu metoya matausina togigasisi. \q1 \v 2 Matausina tuta komwaidona ikikeiwalasi paila mitugaga, \q2 tuta komwaidona deli wala si kominimani. \q1 \v 3 Mayesi makawala keiyuna naiyayana, \q2 e si biga\f e \ft Kaina ililivala paila si tabinona sasopa, kainaga si biga bigala migameguva.\f* makawala lou tigininila. \x - \xo 140.3 \xt Rm 3.13\x* \b \q1 \v 4 Mwa Guyau! Kutabodaigu metoya osi peula tomitugaga. \q2 Kukolaigu metoya togigasisi, \q2 matausina eikikeiwalasi paila ulo kapusi. \q1 \v 5 Matausina ninasi walakaiwa ileiyasi sikula paila yeigu, \q2 e isailisi agu buluva ogu keda paila biyosaigusi, \q2 e ogu keda ileiyasi tuvaila agu sikula paila mwada bawai. \b \q1 \v 6 Aluki Guyau kawagu, “Yoku wala ulo Yaubada.” \q2 Mwa Guyau! Kulagi ulo nigada paila pilasi. \q1 \v 7 Mwa! Guyau ulo Yaubada, yoku agu taboda topeula. \q2 Yoku bogwa lokukolaigu olopola kabilia. \q1 \v 8 Mwa Guyau! Gala bukusaiki tomitugaga avaka magisi. \q2 Gala bukutagwala bipeulasi metoya avaka eikikeiwalasi. \b \q1 \v 9 Gala bukutagwala agu tilaula bitomgwagasi. \q2 Avaka eikapokaigusi kukwaimilivau baisa matausina. \q1 \v 10 Ibodi pwanosi saina yuviyavi bidebwalisi ouwosi matausina. \q2 Ibodi bukulavi matausina bilosi olumoulela mlopu\f f \ft Ililivala paila si valu tomata; kugisi Sam 6.5.\f* e gala avai tuta bisunapulasi. \q1 \v 11 Ibodi matausina totabinona bimamasi. \q2 E ibodi si mitugaga biyosi togigasisi e bikatumtuwoli matausina. \b \q1 \v 12 Mwa Guyau! Anikoli yoku kupii matausina tonamakava, \q2 e kusaiki matausina gumalawa avaka bibodi si kaisisu. \q1 \v 13 Tomitukwaibwaila mokwita wala biyakawolaimsi. \q2 Matausina bisisuaisi deli yoku. \c 141 \s1 Koyavi nigadela \q1 \v 1 Mwa Guyau! Adou baisa yoku. Kupilasaigu tuta baisa! \q2 Kunakaigalaigu avai tuta badou baisa yoku. \q1 \v 2 Bukulagi ulo nigada imweimwena baisa yoku makawala maiina simasimina.\f g \ft Kala gigisa makawala tubumyou, bigabwaisi okabolula, e mseu bimweimwena bivigaki kabutuvitusila ninigada.\f* \q2 E bukugisi yamagu makweyasina lakoulaila\f h \ft Baisa kasi gulogula otutala ninigada.\f* asisakaim makawala koyavi kala lula. \x - \xo 141.2 \xt YG 5.8\x* \b \q1 \v 3 Mwa Guyau! Kusaili toyausa owodogu, \q2 e toyamata obilubalogu. \q1 \v 4 Kuyamataigu taga batugwalaigu mwada basula, \q2 kaina batoulala osi deili matausina tomitugaga osi mitugaga. \q1 E yeigu gala avai tuta ibodi bapaka okasi paka. \b \q1 \v 5 Kaina bibodi taitala tau bwaina wala bimipukwaigu deli bikamitilakaigu metoya ola ninabwaila, \q2 mitaga gala wala avai tuta batagwala matausina tomitugaga bitemmalaigusi. \q2 Paila tuta komwaidona aninigada mwada bukusilibodi si mitugaga. \q1 \v 6 Avai tuta tilaula biyosisi matausina tomitugaga kasi tokwaraiwaga, \q2 e bilavaisi bilosi watanawa metoya oraibwaga, \q2 e matutona goli tomota bisimokwitasi kidamwa ulo biga baisa biga mokwita wala. \q1 \v 7 Makawala kai ibobwaisi deli itammisaisi, \q2 e makawala goli totuwanesi ikatumkumkwaisi owodola lagi. \b \q1 \v 8 Mwa! Guyau ulo Yaubada, tuta komwaidona adubumaim wala. \q2 Anigadaim bukukolaigu, \q2 e gala bukutagwala bakaliga. \q1 \v 9 E kukolaigu metoya makaisina sikula bogwa eileiyasi paila yeigu, \q2 metoya osi buluva matausina tovagisi mitugaga. \q1 \v 10 Ibodi wala tomitugaga biwaisi wala okasi sikula\f i \ft Kugisi tuvaila Sam 7.15-16.\f* titoulesi, \q2 e yeigulaga bala gala avaka biyogagaigu. \c 142 \s1 Nigada paila pilasi \q1 \v 1 Adou baisa Guyau paila pilasi. \q2 Yeigu akayubabai baisa matauna. \q1 \v 2 Amiaki matauna komwaidona ulo takulukulu. \q2 E aluki matauna komwaidona agu mwau. \q1 \v 3 Avai tuta magigu baligaim ulo peuloki, \q2 e matauna inikolibogwi avaka ibodi bavagi. \q1 Ammakadana yeigu aliloula, \q2 agu tilaula eikatupwanaisi agu sikula. \q1 \v 4 Avai tuta agisi okaipapagu, \q2 gala wala abani availa bipilasaigu. \q1 Gala availa bikolaigu, \q2 e gala availa bivaulaigu. \b \q1 \v 5 Mwa Guyau! Adou baisa yoku paila pilasi. \q2 E Guyau, yoku wala agu Tokwala. \q2 Kammwaleta wala yoku magigu ogu tuta tomomova. \q1 \v 6 Kulagi ulo dou paila pilasi, \q2 paila nanogu kala mmayuyu eivakapusiaigu. \q1 Kukwatumovaigu metoya agu tilaula. \q2 Matausina saina mina papeula, e ikikalisauwaigusi wala. \q1 \v 7 Kutanekwaigu metoya kala kaikai nanogu, \q2 e mapaila osi sigugula\f j \ft Kugisi Sam 26.12.\f* m tomota, yeigu baiyakawolaim, \q2 paila uula m bobwailila baisa yeigu. \c 143 \s1 Nigada paila pilasi \q1 \v 1 Mwa Guyau! Kulagi ulo nigada! \q2 Om mitukwaibwaila kunakaigali ulo kayubabai, \q2 e kumapu ulo dou metoya om kimadagi. \q1 \v 2 Gala bukuyakalaigu, yeigu m touwata! \q2 Paila gala taitala isisu tobwaila omatam. \x - \xo 143.2 \xt Rm 3.20; Gl 2.16\x* \b \q1 \v 3 Agu tilaula bogwa leiwaigu lakapusi, \q2 deli bogwa wala eikalisauwaigu. \q1 Bogwa isailigu okatupipi odudubila, \q2 e yeigu makawala matausina bogwa eikaligabogwasi tuta omitibogwa. \q1 \v 4 Mapaila yeigu magigu bapaiki wala, \q2 e ulo pikwaku bogwa leiwokuva. \b \q1 \v 5 Yeigu bogwa aluluwai yam makwaisina bogwa leiwokuva, \q2 e aninamsi komwaidona avaka avaka bogwa lokuvagi, \q2 e iiluyelu nanogu komwaidona m youdila. \q1 \v 6 Akoulaila yamagu baisa yoku otutala aninigada, \q2 e ulo baloma ikadaka paila wala yoku, makawala lubulabu pwaipwaia. \b \q1 \v 7 Mwa Guyau! Kumapu ulo nigada tuta baisa wala! \q2 Bogwa lakitumou ulo pikwaku komwaidona. \q1 Gala wala bukukwatupwanaim metoya baisa yeigu. \q2 Kidamwa bukuvagi makawala, \q2 yeigu bogwa basisu deli matausina availa availa bogwa eilosi mapilana Tuma. \q1 \v 8 Kuyoluluwaiyaigu kaukwau kwaitala kwaitala paila m mitakwai, \q2 paila yeigu adubumaim goli. \q1 Ulo nigada imweimwena baisa yoku, \q2 e bukuvitulokaigu avai keda bibodaigu. \b \q1 \v 9 Mwa Guyau! Bawokaiam paila mwada bukukolaigu, \q2 e kukolaigu metoya baisa agu tilaula. \q1 \v 10 Yoku ulo Yaubada. \q2 Kuvitulokaigu nanom kidamwa bavagi. \q1 Kumitukwaibwailigu, \q2 deli kuvakadaigu keda makadana ambaisa gala basilagi. \b \q1 \v 11 Mwa Guyau! Kukolaigu makawala m biga katotila. \q2 Om bobwailila kukolaigu metoya komwaidona kagu mwau. \q1 \v 12 Paila uula m yebwaili baisa yeigu, \q2 kukwatumati agu tilaula e deli kukwatumtuwoli agu tolamadada komwaidosi, \q2 paila yeigu goli m touwata. \c 144 \s1 Taitala guyau inokagutoki baisa Yaubada paila la tomgwaga \q1 \v 1 Kala yakaula Guyau, matauna agu tokwala! \q1 Matauna ivakadaigu paila kabilia, \q2 e ikatubiasaigu paila bakabilia. \q1 \v 2 Matauna agu tokwala deli agu taboda, \q2 ulo kabosipepuni deli agu tokwatumova, \q2 e metoya baisa matauna adubumi paila babwaina. \q1 Matauna ivabu boda ituwoli ituwoli osikowagu. \b \q1 \v 3 Mwa Guyau! Avakaga tomota, kidamwa bibodi bukuvitoki tolosisi? \q2 E ammakawala mina watanawa, tuta komwaidona lokunakaigali matausina? \x - \xo 144.3 \xt Yob 7.17-18; Sam 8.4\x* \q1 \v 4 Matausina makawala wala myala yagila, \q2 e si yam eiukuwokuva makawala kaikonigula eiukuwokuva. \b \q1 \v 5 Mwa Guyau! Kukisi labuma e kubusiga kuma ovalu watanawa. \q2 Kukwabikoni koya makwaisina e bikasauwaisi mseu. \q1 \v 6 Kuwitali kavikavila bima e kubutugigai kam tilaula. \q2 Kulavi m kwaiyala e kuvigaki matausina bisakaulasi. \q1 \v 7 E metoya walakaiwa kukwalakova \q2 e kubiaigu kumaiyaigu metoya otilibwabwau\f k \ft Baisa ikibuboti ninamwau deli kabosilagi.\f* e kukolaigu. \q2 Ibodi bukukwatumovaigu metoya oyumasi togilagala, \q2 \v 8 matausina gala avai tuta bilivalasi avaka kamokwita, \q2 deli goli bisisasopasi otutala yakala. \b \q1 \v 9 Mwa Yaubada! Yeigu bawosi pilatala wosi pilavau baisa yoku. \q2 Bawawai ulo gita deli wosigu baisa yoku. \q1 \v 10 Yoku kusaiki gweguya si tomgwaga, \q2 deli kukoli m touwata Debida. \b \q1 \v 11 Mwa! Kukwatumovaigu metoya agu tilaula tovakatutuki. \q2 Kukolaigu metoya oyumasi togilagala, \q2 matausina gala avai tuta bilivalasi avaka kamokwita, \q2 e deli goli bisisasopasi otutala yakala. \b \q1 \v 12 Ibodi litumaiasi tauwau osi tuta tubovau bitubwasi, \q2 makawala kai makaisina isusinasi kaipapeula. \q1 Ibodi litumaiasi vivila kasi naminabwaita, \q2 makawala kokolela ligisa isim kala katububula. \q1 \v 13 Ibodi ma bwaimasi bivakasau \q2 metoya bagula kala kabinai. \q1 Ibodi ma sipisi oma kwabilasi \q2 bivilulaisi litusia lakatuluwovila. \q1 \v 14 Ibodi ma bulutuvalusi biviluluvausi saina bidugaga, \q2 e gala biyopoisi kaina bisolovaisi litusia. \q1 Ibodi vilumgaga gala bisisu olopola ma valusi. \b \q1 \v 15 Bimwasawasi avai boda avai boda \q2 kidamwa mokwita wala bikaloubusisi makawala baisa matausina. \q2 Tomota matausina eivigakaisi Yaubada si Guyau, ibodi bimwasawasi goli. \c 145 \s1 Wosila yakaula \q1 \v 1 Ulo Yaubada ulo Guyau yoku, \q2 bakamitulaim yoku saina Tovakaigaga, \q2 e banokagutoki baisa yoku, tuta tuta gala biwokuva. \q1 \v 2 Yam kwaitala kwaitala banokagutoki baisa yoku, \q2 e bayakawolaim tuta tuta gala biwokuva. \q1 \v 3 Guyau matauna Toveka, e ibodi bitayakawoli sainela. \q2 Saina Towalakaiwa matauna, gala goli bitakaibiga. \b \q1 \v 4 Tomota biyakawolaisi vavagi makwaisina avaka yoku lokuvagi, \q2 e tubwa matubona bilivalaisi baisa matubona tubwa igau bima. \q2 Bogwa bikamitulaisi vavagi topilaveka avaka yoku lokuvagi. \q1 \v 5 Bilivalasi paila kam kwatububula deli m giyouveka, \q2 e yeigu baiyenona paila m vavagi makwaisina kabokatubau. \q1 \v 6 Tomota bilivalaisi vavagi topilaveka avaka yoku lokuvagi, \q2 e yeigu bakamitulaim yoku Tovakaigaga. \q1 \v 7 Bilivalasi paila komwaidona m bobwailila, \q2 deli biusiwosisi paila m ninabwaila. \q1 \v 8 Guyau matauna toyebwaili e tonokapisi. \q2 Tomanum matauna, iyobali kala leiya e saina tomitakwai. \q1 \v 9 Imitukwaibwaili tomota komwaidosi, \q2 e inokapisi vavagi komwaidona avaka avaka eibubuli. \b \q1 \v 10 Mwa Guyau! Tommomova komwaidosi biyakawolaimsi, \q2 e komwaidosi m tomota binokagutokisi baisa yoku. \q1 \v 11 Bilivalasi paila m giyouveka isim kala katububula, \q2 deli bikamitulaisi m peuligaga, \q1 \v 12 kidamwa tomota komwaidosi binikolaisi vavagi topilaveka avaka lokuvagi \q2 deli m kwabokwaraiwaga kala katububula saina ivivivila. \q1 \v 13 M guyau gala biwokuva, bikanigaga goli, \q2 e yoku bukuguyau tuta gala wala biwokuva. \b \q1 Guyau iuvagi komwaidona avaka eikatotila, \q2 e avaka avaka iuvagi, komwaidona goli bwaina. \q1 \v 14 Ipilasi matausina eibodasi mwau, \q2 e matausina eikapusisi itokowoi. \b \q1 \v 15 Komwaidona tommomova imitakavataimsi deli si vinagai, \q2 e avai tuta magisi bikamsi, yoku kusaiki kʹasi. \q1 \v 16 Kusaiki avaka bibodi, \q2 e komwaidosi bikamsi bikomatasi. \b \q1 \v 17 Guyau tomitukwaibwaila e komwaidona avaka avaka iuvagi mitukwaibwaila wala, \q2 e ola vavagi komwaidona iyomitali la nokapisi. \q1 \v 18 Availa availa idousi baisa matauna, isikaili otalisi matausina, \q2 availa availa idoudousi baisa matauna deli ninasi kala duwosisia. \q1 \v 19 Isisaiki komwaidona avaka magisi baisa matausina availa availa itemmalaisi matauna. \q2 Ililagi si dou, e ikatumovi wala matausina. \q1 \v 20 Ikoli komwaidosi availa availa iyebwailisi matauna, \q2 mitaga bogwa bikatumtuwoli tomitugaga. \b \q1 \v 21 Tuta komwaidona bayakawoli Guyau. \q2 Ibodi komwaidosi tommomova biyakawolaisi matauna Tobumaboma tuta gala wala biwokuva. \c 146 \s1 Kala yakaula Yaubada Tokwatumova \q1 \v 1 Kala yakaula Guyau! \q2 Bilomagu, kuyakawoli Guyau! \q1 \v 2 Yeigu bayakawoli matauna ogu tuta tomomova. \q2 Yeigu bawosi baisa ulo Yaubada ogu tuta komwaidona. \b \q1 \v 3 Gala ibodi bitadubumaisi baisa tokugwala valu watanawa, \q2 paila gala taitala tomota ibodi bikatumovaidasi. \q1 \v 4 Avai tuta bikaligasi, bikaimilavausi opwaipwaia, \q2 e wa yam makwaina komwaidona si nanamsa biwokuva. \b \q1 \v 5 Availa matauna idubumi Yekobe la Yaubada paila bipilasi matauna, \q2 deli ikikana wala baisa Guyau la Yaubada, \q2 e matauna goli bimwasawa. \q1 \v 6 Guyau matauna kala Tobubuli labuma, valu watanawa deli bolita, \q2 deli goli komwaidona avai vavagi avai vavagi olumoulesi makwaisina. \q1 Matauna tuta komwaidona iuvagi avaka la biga katotila. \x - \xo 146.6 \xt VA 4.24; 14.15\x* \q2 \v 7 Matauna ipii matausina ibodasi kasi lamadada, \q2 deli ivakoma matausina tokamolu. \b \q1 Guyau matauna itaneku tokatupipi, \q2 \v 8 e ivigaki tokwau imitalalasi. \q1 Matauna isimiliwoli matausina availa availa ikapusisi, \q2 e iyebwaili la tomota tomitukwaibwaila. \q1 \v 9 Matauna ikoli tomitawasi eisisuaisi oda valusi. \q2 Ipipilasi kwabuya deli weilova. \q2 Mitaga ikodidaimi avaka si nanamsa tomitugaga. \b \q1 \v 10 Guyau matauna goli Guyau tuta kala vigimkovila. \q2 Yokomi mina Saiyoni\f l \ft Kugisi Sam 132.13 kala katumiki.\f* mi Yaubada goli biguguyau tuta gala biwokuva. \b \q1 Kala yakaula Guyau! \c 147 \s1 Yaubada Topeuligaga kala yakaula \q1 \v 1 Kala yakaula Guyau! \b \q1 Saina bwaina kidamwa bitawosi yakaula baisa da Yaubadasi. \q2 Saina kaiyomwasalela nona deli duwosisia paila bitayakawolaisi matauna. \q1 \v 2 Guyau bogwa bivigivau mapilana Yerusalem, \q2 e ikaimilivau la tomota metoya okatupipi.\f m \ft Baisa kasi katupipi mapilana Babiloni.\f* \q1 \v 3 Ikatigam luposi matausina saina ininigagasi, \q2 deli ituvi kasi kapwaila. \fig Guyau bivigivau Yerusalem|src="HK 18b" size="col" copy=" Yerusalem (147.2)" ref="147.2" \fig* \b \q1 \v 4 Matauna bogwa einikoli kasi bawa utuyam, \q2 e matauna idou yagasi natana natana. \q1 \v 5 Da Guyausi matauna tovakaigaga deli topeuligaga, \q2 e la kabitam gala ibodi bitavisaikoli. \q1 \v 6 Ilupi matausina ninasi watanawa, \q2 mitaga ilisilavi tomitugaga ilosi opwaipwaia. \b \q1 \v 7 Kuwosisi wosila yakaula baisa Guyau, \q2 e kuwaisi gita baisa da Yaubadasi. \b \q1 \v 8 Matauna ikatugai lowalowa wa labuma, \q2 e isaiki kuna paila valu watanawa, \q2 deli ivigaki mnumonu bisusinasi wa koya. \q1 \v 9 Matauna isaiki mauna nasigisagina kʹasi, \q2 deli iuvakoma nagugugwadi bulibuli avai tuta minasina bidousi. \b \q1 \v 10 Matauna gala ikikau nanola minasina wosa napapeula, \q2 kaina tokwabilia totuvaluwa biyomwasalaisi matauna. \q1 \v 11 Mitaga la mwasawa baisa wala availa availa itemmalaisi matauna, \q2 deli matausina availa availa idubumaisi la mitakwai. \b \q1 \v 12 O Yerusalem, kuyakawoli Guyau! \q2 O Saiyoni, kuyakawoli m Yaubada. \q1 \v 13 Matauna ivigaki kalapisilem bipeulasi, \q2 e imitukwaii m tomota. \q1 \v 14 Matauna iyamati kam kwaligei, e gala availa bikobili, \q2 deli ivakomataim metoya dilimoya witi. \fig Ivakomataim metoya dilimoya witi|src="HK 00099" size="col" copy=" wheat" ref="147.14" \fig* \b \q1 \v 15 Matauna bisaiki kwaitala wala la karaiwaga ovalu watanawa, \q2 e avaka bilivala saina nanakwa bikaloubusi makawala. \q1 \v 16 Ikatugai sinou makawala yatala kanunuva, \q2 deli iyosokani numla makawala tubumyou. \q1 \v 17 Iwitali kuna kwekulokula makawala sigunoguna. \q2 Saina tula baisa iwitali e gala availa gagabila bisikaili. \q1 \v 18 Oluvi matauna isaiki kwaitala wala la karaiwaga, e sopi kwekulokula isosusi. \q2 Iwitali yagila e sopi itayelu. \b \q1 \v 19 Matauna isaiki la biga baisa la tomota, \q2 e la katuloluta deli la karaiwaga makwaisina baisa mina Isireli. \q1 \v 20 Matauna gala eiuvagi baisa paila mabudosina boda ituwoli ituwoli, \q2 paila matausina gala inikolaisi makwaisina la karaiwaga. \b \q1 Kala yakaula Guyau! \c 148 \s1 Labuma deli watanawa biyakawolaisi Yaubada \q1 \v 1 Kala yakaula Guyau! \b \q1 Yokomi kusisuaisi ovalu walakaiwa, \q2 kuyakawolaisi Guyau metoya wa labuma. \q1 \v 2 Yokomi komwaidona boda mabudosina la tokwabilia walakaiwa, \q2 yokomi la anelosi, komwaidomi kuyakawolaisi matauna. \b \q1 \v 3 Yokomi kalasia som tubukona, kuyakawolaisi matauna. \q2 Yokomi utuyam kupipisisi, kuyakawolaisi matauna. \q1 \v 4 Yokomi labuma saina walakaiwa, \q2 deli sopi odabala labuma,\f n \ft Kugisi kala katumiki Sam 104.3, deli Vit 7.11.\f* kuyakawolaisi matauna. \b \q1 \v 5 Ibodi komwaidona makwaisina biyakawolaisi matauna Guyau. \q1 Ikaraiwaga e komwaidona bubuli bogwa eikaloubusisi makawala. \q2 \v 6 Metoya ola karaiwaga ikatukikiti okabasi, e bikanigagasi, \q2 e gala wala gagabila bikoulovaisi la karaiwaga. \b \q1 \v 7 Komwaidomi mina watanawa, kuyakawolaisi Guyau, \q2 yokomi dokanikanila bolita, deli tilibwabwau komwaidona. \q1 \v 8 E deli kavikavila deli kuna, e numla deli lowalowa, \q2 deli utuyagila, yokomi kukwabikuwolaisi la karaiwaga, kuyakawolaisi matauna. \b \q1 \v 9 Yokomi koya komwaidona, kuyakawolaisi matauna. \q2 E deli makaisina kaivalu, deli lawodila, \q1 \v 10 e makawala mauna komwaidona nabulutuvalu deli nabubolodila, \q2 tuvaila mauna nasigisagina deli mauna nayoyowa, kuyakawolaisi matauna. \b \q1 \v 11 Yokomi gweguya deli tomota komwaidomi, kuyakawolaisi matauna. \q2 E gweguya deli tokwaraiwaga ituwoli ituwoli, \q1 \v 12 kapugopugula deli uluulatila, \q2 e tommoya deli nunumoya, e tuvaila gugwadi, kuyakawolaisi matauna. \b \q1 \v 13 Ibodi komwaidosi biyakawolaisi matauna Guyau. \q1 Matauna ikalisuwoli tommomova komwaidosi. \q2 Matauna Toguyugwayu vidubalela valu watanawa deli walakaiwa. \q1 \v 14 Eikatupewoli mabudona la tomota, \q2 e mauula komwaidosi la tomota iyakawolaisi matauna, \q2 matausinaga mina Isireli, mina mbwailila goli matausina. \b \q1 Kala yakaula Guyau! \c 149 \s1 Wosila yakaula \q1 \v 1 Kala yakaula Guyau. \b \q1 Kuwosisi pilatala wosi pilavau baisa Guyau. \q2 Kuyakawolaisi matauna omi sigugula\f o \ft Kugisi Sam 26.12.\f* yokomi la tomota tokimadagi. \q1 \v 2 Bukumwasawasi yokomi mina Isireli, paila Guyau matauna kami Tobubuli. \q2 Bukumwasawasi yokomi mina Saiyoni,\f p \ft Kugisi Sam 132.13 kala katumiki.\f* paila uula mi Guyau isisu. \q1 \v 3 Kuyakawolaisi matauna deli mi kaiwosi. \q2 Kuwaisi kaisosau deli gita, bivigaki kala yakaula matauna. \b \q1 \v 4 Guyau imwamwasila nanola paila la tomota, \q2 e matausina tommanum ivigaki bitomgwagasi, \q2 e baisa makawala goli eisaiki kasi taimamila. \q1 \v 5 Ibodi Yaubada la tomota bimwasawasi paila si tomgwaga, \q2 e bogi komwaidona biusiwosisi deli mwasawa. \q1 \v 6 Ibodi matausina bigougovasi osi yakaula baisa Yaubada. \q2 Ibodi biyosisi si kema kaikikakata oyumasi, \q2 \v 7 kidamwa bikalisauwaisi boda ituwoli ituwoli, \q2 deli bimipukwaisi tomota komwaidona. \q1 \v 8 Tuvaila, biyuwolaisi kasi tilaula si gweguya oyuwoyoula tanumnumta \q2 e biyuwolaisi si tokugwa oyuwoyoula aiyani, \q2 \v 9 e bimipukwaisi boda ituwoli ituwoli makawala goli Yaubada la karaiwaga. \q1 Baisa makawala Yaubada la tomota bitomgwagasi. \b \q1 Kala yakaula Guyau! \c 150 \s1 Kala yakaula Guyau \q1 \v 1 Kala yakaula Guyau! \b \q1 Bitayakawolaisi Guyau ola Bwala Kwebumaboma. \q2 Bitayakawolaisi la peuligaga wa labuma. \q1 \v 2 Bitayakawolaisi matauna paila vavagi topilaveka avaka avaka eiuvagi. \q2 Bitayakawolaisi matauna Tovakaigaga sainela. \fig music dance (150.1) Tauya deli loloni|src="LB00189" size="span" ref="150.2" \fig* \b \q1 \v 3 Bitayakawolaisi matauna metoya otauya. \q2 Bitayakawolaisi matauna metoya wa gita deli yuka. \q1 \v 4 Bitayakawolaisi matauna metoya okaisosau deli kaiwosi. \q2 Bitayakawolaisi matauna metoya wa gita deli loloni. \q1 \v 5 Bitayakawolaisi matauna metoya osasani. \q2 Bitayakawolaisi matauna metoya osasani saina bidugaga. \q1 \v 6 Bitayakawolaisi matauna, komwaidodasi tommomova. \b \q1 Kala yakaula Guyau!