\id NEH NEH, KIRNEH, NEHEMIAH, Kiriwina Bible, PNG, April 2010 8/11 \h NIEMAIA \mt1 NIEMAIA // La Buki \is1 Kabovitouula \ip \bk Niemaia La Buki\bk* kala katumimisa kwaitolu. Ikugwa Niemaia ikaimilavau Yerusalem paila guyoula Pesia eiwitali bikaraiwogi Yuda, e ikugwai tomota ikaliivauwaisi kalila Yerusalem. Oluvi Esira ikalau Yaubada la Karaiwaga, deli tomota ikamitulaisi si mitugaga. Kala vigimkoluva Niemaia eigini avaka tuvaila eivagi ola tuta matauna tokwaraiwogala Yuda. \ip Kwaitala vavagi kwaiveka buki mpana eivituloki Niemaia la kanuvateta baisa Yaubada, deli la ninigada baisa matauna. \is1 Buki kala katumimisa \io1 Niemaia ikaimilavau mapilana Yerusalem 1.1—2.20 \io1 Ikaliivauwaisi kalila Yerusalem 3.1—7.73 \io1 Esira ikalau Yaubada la Karaiwaga e tomota ikamitulaisi si tagwala 8.1—10.39 \io1 Avaka tuvaila Niemaia eivagi 11.1—13.31 \c 1 \p \v 1 Baisa liliula Niemaia, matauna Akalia latula, avaka eivagi. \s1 Niemaia ikaikai nanola paila Yerusalem \p Taitu kweluwoyu\f a \ft Taitu makwaina yakidasi tadoki kaina 445 BC.\f* wala tuta matutowena Atasakisa\f b \ft Matauwena Atasakisa I, eivitouula la guyau 466 BC.\f* ikaraiwogi Pesia, e Tubukonela Kisilevi\f c \ft Tubukona Kisilevi tadoki November.\f* yeigu Niemaia lasisu ovilouveka valu Susa. \v 2 Anana, taitala matausina budagwa, deli budotala boda tauwau leimaisi metoyasi Yuda, e akatupoi matausina paila Yerusalem deli paila sedaiasi mina Yuda matausina bogwa eikeiitasi metoya okatupipi mapilana Babilonia. \v 3 E ilukwaigusi mwada availa matausina gala isilagisi e bogwa eikeiitasi osi valu ibodasi mwau sainela, deli mwada tomitawasi matausina isisuaisi katitaikinesi ikikaluwouwaisi. Tuvaila ilukwaigusi kidamwa Yerusalem kalila kala gaga eisisu wala, e kalapisilela gala kala vigavau tuta matutona eigabwaisi eikikanai wala leima lagaila. \v 4 Avai tuta alagi komwaidona baisa, asili deli avalam. \p Mimilisi yam auvalam deli gala akam. E anigada baisa Yaubada, kawagu, \v 5 “Mwa! Guyau Yaubada Towalakaiwa. Yoku saina toveka, e yakamaisi saina kakukolaimsi. Yoku tuta komwaidona kuvagi m kwabutu baisa matausina iyebwailimsi deli iuvagaisi avaka avaka kukwaraiwogi. \v 6 Kugisaigu Guyau Yaubada, deli kulagi ulo nigada, makawala anigada yam deli bogi paila matausina m touwata mina Isireli. Akamituli mwada yakamaisi mina Isireli bogwa kamitugagasi. Tubugwa deli yeigu bogwa kamitugagasi. \v 7 Bogwa kavagaisi gaga sainela baisa yoku deli gala kavagaisi avaka avaka lokukwaraiwogaimasi. Gala kavagaisi karaiwaga makwaisina lokusakaimasi metoya baisa Mosese m touwata. \v 8 Baisa tuta kululuwai avaka lokuluki Mosese, kawam, ‘Kidamwa yokomi mina Isireli bukupakaigusi e bukutapwarorusi baisa tokolu, e yeigu bakaliyabaimi bukulosi oluwalaisi boda ituwoli ituwoli. \x - \xo 1.8 \xt Tol 26.33\x* \v 9 Mitaga kidamwa bukutovilakaigusi, deli bukuvagaisi avaka avaka bogwa lakaraiwogaimi, e yeigu bakaimilivauwaimi mapilana valu ambaisa lanigibogwi bukutapwarorusi baisa yeigu, ilagoli lokubutusi lokulosʹo okala kalitutila valu watanawa.’ \x - \xo 1.9 \xt Kak 30.1-5\x* \p \v 10 “Guyau Yaubada, ka - matausina m touwata e m tomota tatoum. Bogwa kukoli matausina metoya om peula kwevakaigaga. \v 11 Baisa tuta kunakaigali ulo nigada deli goli si nigada komwaidosi m touwata availa availa magisi bitemmalaimsi. Kuvigakaigu bavigibau lagaila, deli bukuvigaki matauna guyau binokapisaigu.” \p Wa yam makwaisina yeigu totavilela guyau kala waini. \c 2 \s1 Niemaia ila Yerusalem \p \v 1 Navasi tubukona bogwa leiwokuva e kwaitala yam guyau Atasakisa eikakoyavi, e yeigu aiyoki kala waini. Gala kwaitala tuta eigisi ulo mitigibugibu, \v 2 mapaila ikatupoiyaigu, “Avaka paila kam gigisa saina gibu? Yoku gala kukwatoula, mapaila adoki isim uula wala yoku deli m ninamwau.” \x - \xo 2.2 \xt 2 Gwe 25.8-10; 2 Lil 36.19; Yer 52.12-14\x* \p Eiyowa lopogu, \v 3 e avitakauloki, “Mwa, ulo guyau yoku! Ammakawala bavigaki bamwasawa? Ka, valu makwaina ambaisa tubugwa eibakwaisi bogwa iviloububu, e kalapisilela bogwa eigabu kova.” \p \v 4 E guyau ikatupoiyaigu, “Avakaga magim?” \p E ikugwa anigada baisa Yaubada Towalakaiwa, \v 5 e oluvi alivala baisa guyau, “Mwa guyau! Kidamwa bukunokapisaigu e magim bukukwabwaili ulo kapuloki, kutagwala balokaia mapilana Yuda, makwaina valu eibakwaisi tubugwa, e gagabila bakaliivau valu makwaina.” \p \v 6 E guyau itugwali ulo kapuloki. E giyouvila isisu okanivala. E matauna ikatupoiyaigu ammakawala kala kaduwonaku tuta bala basigaga deli avai tuta bakaimilavau e aluki matauna ulo tuta. \p \v 7 E anigadi matauna bitagwala bimitukwaiyaigu e bisakaigu si leta matausina tokwaraiwaga isisuaisi mapilana Yupereiti Opilikwaibwaga, e miyasina leta biluki matausina ibodi bitagwalasi bakwaidadina bala mapilana Yuda. \v 8 Anigada tuvaila bisakaigu yatala la leta matauna Asapi matauna kala toyamata gweguya si udila. E miyawena leta biluki matauna bisakaigu youdila paila kaliai. Paila bogwa bakaliai kalapisilela makwaina bolela kabilia, makwaina Bwala Kwebumaboma kala kabokwala. E tuvaila bakaliai kalila valu, e deli kwaitala ulo bwala. E matauna guyau isakaigu komwaidona avaka lanigada paila uula Yaubada eisikailigu. \p \v 9 E guyau iwitali taivila tokwabilia kasi tokugwa deli yuwotala wosa kala tosisila, kidamwa deli bakalosi. E ogu kwaidadina wala ama aviloubusi mapilana Yupereiti Opilikwaibwaga. E baisa asaiki matausina tokwaraiwaga si leta metoya baisa guyau. \v 10 Mitaga Sanibalata\f d \ft Matauwena iguyoi mapilana Sameria.\f* tokwaraiwogala Betorona, deli taitala tosikwawa metoya mapilana Amoni\f e \ft Mapilana kala kalitutila Waya Yoridani mapilana opilibomatu.\f* yagala Tobia, inakaigalaisi kidamwa taitala tau leima mwada biwotetila paila kasi bwaina mina Isireli, e saina imwaugaga ninasi. \p \v 11 Bogwa lala mapilana Yerusalem. E kwaitolu yam, \v 12 gala aluki availa paila avaka Yaubada la nanamsa eiviyelu onanogu mwada bavagi paila Yerusalem. E oluvi olubulotoula atokaia asunapula, alokaia, kalosi deli mimilisi wala segwaia. E mauna lakalauwaisi natinidesi wala ase minana lasila otapwala. \v 13 Igau wala bogi e asilavi valu metoya Kalapisila Itayatila, mapilana opilikwaibwaga, e alokaia opilibolimila aluvaim makwaina sopi kegiposisi yagala Dokanikani Sopila ala makadana Kalapisila Wawa. Tutala lalokaia, e avakawoli kalila valu baisa eisiyayeila, deli kalapisila makadasina bogwa eigabu kova. \v 14 E mapilana opilibomatu asilavi e alokaia mapilana opiliyavata baisa Kalapisila Sopi Kegiposisi deli makwaina katuwotu yagala Guyau la Sopi. E minawena ase lasisikaila gala ibodi bibani kadatala avai keda bisuvi oluwalela kwetitavisi dakuna, \v 15 mapaila abusi watanawa ala oSakalela Kidironi, e atavina avakawoli kali. E oluvi akaimilavau wa keda makadana wala lama e akeiita olumoulela valu metoya Kalapisila Itayatila. \fig (map)Yerusalem walls and gates|src="HK55a" size="col" ref="2.13-15" \fig* \p \v 16 Gala availa valu kala tokwaraiwaga inikoli ambaisa matoya kaina avaka lauvagi. E gala wala sitana abigitoni avai vavagi baisa segwaia mina Yuda. Matausina tolula, tokugwa, deli tokwaraiwaga, kaina availa tuvaila matausina ibodi biwotetilasi makwaina paisewa. \v 17 Mitaga tuta baisa aluki matausina, “Ka, kugisaisi avaka kala gaga isisu baisa yakidasi, paila Yerusalem bogwa eisumayeila deli kalapisilela bogwa eidadaimi! Ibodi bitakaliivauwaisi kalila Yerusalem, e taga tuvaila biyomsilaidasi.” \p \v 18 E aluki matausina ammakawala Yaubada isisu deli yeigu e ipilasaigu, e avaka guyoula Pesia eilukwaigu. \p E imapwaisi kawasi, “Bitavitouulasi bitakaliivauwaisi!” E ikatubaiasasi paila bivitoulaisi si paisewa. \fig Bivitoulaisi si paisewa|src="HK 00281" size="col" copy=" musicians builders" ref="2.18" \fig* \p \v 19 Avai tuta Sanibalata, Tobia deli taitala tolela Arebia yagala Gesem ilagaisi avaka lakaninamsaisi mwada bakavagaisi, igigilaimasi e ikaibigasi, kawasi, “Ki, avaka kudokaisi ninami bukuvagaisi? Bukukoulovaisi matauna guyoula Pesia.” \p \v 20 Yeigu avitakauloki, kawagu, “Yaubada Towalakaiwa bikamwanaimasi, paila yakamaisi la towotetila e bakavitouulasi bakakaliaisi. Mitaga yokomi gala kwaitala kami bigukeya olopola Yerusalem, deli yokomi gala isusukwaimi kama gulogulasi yakamaisi mina Yuda.” \fig Baisa makawala eikaliivauwaisi kalila valu|src="Vallotton 1600301" size="span" ref="3.1" \fig* \c 3 \s1 Ikaliivauwaisi kalila Yerusalem \p \v 1 Baisa makawala eikaliivauwaisi kalila valu. E Tolula Toveka yagala Eliasibi deli sala tolula wala ikaliivauwaisi Kalapisila Sipi, ikabomaisi makwaina, e ivitomiliwolaisi tabodala kalapisila. E ivitouulasi ikaliivauwaisi kalila valu metoya kalapisila yagala Sipi isuyewaisi obolela vatoi yagala Lakatutala, e ilauwaisi ivitobwaisi obolela vatoi yagala Ananeli, e ikabomaisi makatupona. \p \v 2 E mina Yeriko isaisi katupotala tuvaila. \p Sakura matauna Imri latula isai katupotala tuvaila. \p \v 3 E Asena dalela ikaliaiisi Kalapisila Yena. Matausina ilavaisi yobilabala e ivitomiliwolaisi tabodala kalapisila, e ibubulaisi buluvala metoya tanumnumta wala. \p \v 4 Meremoti matauna Uraia latula tabula Akosi, isai katupotala. \p E Mesulam matauna Berekia latula tabula Mesesabeli isai katupotala tuvaila. \p Sadoki matauna Baana latula isai katupotala tuvaila. \p \v 5 E mina Tekowa isaiyaisi katupotala tuvaila, mitaga kasi tokugwa ipakaisi bipilasaisi paisewa makwaina avaka tokaraiwaga einagaisi kasi vilavila bivagaisi. \p \v 6 E Yoiada matauna Pasea latula sola Mesulam matauna Besodea latula ikaliivauwaisi Kalapisila Yesana.\f f \ft Kalapisila Yesana baisa Kalapisila Kwaibogwa.\f* Matausina ilavaisi yobilabala e ivitomiliwolaisi tabodala kalapisila, e ibubulaisi buluvala metoya tanumnumta wala. \p \v 7 Melatia matauna guma Gibioni, e Yadoni matauna guma Meronoti, e deli goli mina Gibioni mina Misipa isaiyaisi katupotala tuvaila, e iiyosisi wala ilauwaisi ivitobwaisi ola bwala tokaraiwogala Yupereiti Opilikwaibwaga. \p \v 8 Usieli matauna Araia latula, matauna taitala goula toyoudulela isai katupotala tuvaila. \p E Ananaia matauna bulami togabula kaisimasimina isai katupotala tuvaila, iiyosi wala ilau ivitobu makatupona kali yagala Katupobeiyaya. \p \v 9 Repaia matauna Ura latula, matauna tokaraiwogala kabulotala Yerusalem la kabokaraiwaga matauna isai katupotala tuvaila. \p \v 10 Yedaia matauna Arumapi latula, matauna isai katupotala tuvaila, makatupona opapala wala la bwala titoulela. \p Atusi matauna Asabineia latula, matauna isai katupotala tuvaila. \p \v 11 Malikia matauna Arim latula sola Asubi matauna Peati Mowabi latula isaiyaisi katupotala tuvaila deli ikaliaiisi bolela vatoi yagala Kailagila. \p \v 12 Salum matauna Alowesi latula, matauna tokaraiwogala kabuloyuwela Yerusalem la kabokaraiwaga, matauna isai katupotala tuvaila. (Litula vivila ipilasaisi ipaisewasi deli.) \p \v 13 Anuni deli mina Sanowa ikaliivauwaisi Kalapisila Itayatila. E ivitomiliwolaisi tabodala, e ibubulaisi buluvala metoya tanumnumta wala, e iiyosisi wala kaliai ilauwaisi ivitobwaisi Kalapisila Wawa, kala maloula makawala kubilatala kwabila. \p \v 14 Malikia matauna Rekabi latula, matauna tokaraiwogala kabokaraiwaga Beta Akerem, matauna ikaliivau Kalapisila Wawa. Matauna ivitomiliwoli tabodala, e iyouduli buluvala metoya tanumnumta wala. \p \v 15 Salum matauna Kolosei latula, matauna tokaraiwogala kabokaraiwaga Misipa, matauna ikaliivau Kalapisila Sopi Kegiposisi. Matauna ikaliivau kalipisila e itomiliwoli tabodala deli iyouduli buluvala metoya tanumnumta wala. E ivitouula wa Sopi Sela matauna ikaliivau kali opapala gweguya si buyagu, e iiyosi wala ilau ivitobu wa daga bibubusi metoya Debida ola Vilouveka. \p \v 16 Niemaia matauna Asabuki latula, matauna tokaraiwogala kabulotala Betisuri la kabokaraiwaga, isai katupotala tuvaila, iiyosi wala ilau ivitobu Debida okala laka, wa sopi, deli obolesi vaiwasi. \s1 Mina Libai matausina deli eipaisewasi kalila Yerusalem \p \v 17 Baisa yagasi mina Libai matausina eikaliivauwaisi katupovila tuvaila kalila valu. \p Reum matauna Bani latula isai katupotala tuvaila; \p Asabia matauna tokaraiwogala kabulotala Keila la kabokaraiwaga isai katupotala tuvaila, e ipaisewa oyagalaga la valu; \p \v 18 Matauna Babai, Enadada latula, e matauna tokaraiwogala kabuloyuwela Keila la kabokaraiwaga, isai katupotala tuvaila; \p \v 19 Esa matauna Yesuwa latula, matauna tokaraiwogala Misipa isai katupotala tuvaila, makatupona omatala bolela kabilia guguwala. Iiyosi wala ilau ivitobu owokulu; \p \v 20 Baruki matauna Sabai latula isai katupotala tuvaila, ivitouula okalapisila biloula ola bwala Eliasibi matauna Tolula Toveka; \p \v 21 Meremoti matauna Uraia latula, e tabula Akosi isai katupotala tuvaila, iiyosi wala ilau ivitobu ola pwasosiu Eliasibi. \s1 Tolula matausina deli eipaisewasi kalila Yerusalem \p \v 22 Baisa yagasi tolula matausina eikaliivauwaisi katupovila tuvaila kalila valu. \p Tolula matausina eisipitalaisi Yerusalem eisaiyaisi katupotala tuvaila. \p \v 23 Beniamina sola Asubi isaiyaisi katupotala tuvaila, makatupona omatala si bwala. \p Asaraia matauna Maaseya latula e tabula Ananaia isai katupotala tuvaila, makatupona omatala la bwala. \p \v 24 Binui matauna Enadada latula isai katupotala tuvaila, eivitouula Asaraia ola bwala e ila ivitobu owokulu. \p \v 25-26 Palali matauna Usai latula isai katupotala tuvaila, matauna ikivila owokulu makwaina opapala bolela vatoi gweguya osi mwaininiga makatupona walakaiwa otatila kasi baku toyausa. \p Pedaia matauna Parosi latula isai katupotala tuvaila, iiyosi wala ilau ivitobu opilibomatu katitaikinela Kalapisila Sopi deli bolela vatoi makwaina kala kwala Bwala Kwebumaboma. (Makatupona katitaikinela valu makwaina yagala Opeli, e matausina Bwala Kwebumaboma topaisewala mesisikaisila baisa.) \s1 Mimilisi tokaliai tuvaila \p \v 27 E mina Tekowa isaiyaisi katupotala tuvaila, baisa ivigaki katupoyuwaisi eikaliaisi, isaisi metoya piliyuwela makwaina kwevakaigaga bolela vatoi paila kala kwala Bwala Kwebumaboma, e iiyosisi wala ilauwaisi katitaikina Opeli. \p \v 28 E mabudona tolula isaiyaisi katupotala tuvaila, mapilana opiliyavata eilokaia Kalapisila Wosa, e taitala taitala ikikaliai wala omatala la bwala titoulela. \p \v 29 E Sadoki matauna Imera latula, isai katupotala tuvaila omatala wala la bwala. \p Semaia matauna Sekanaia latula, matauna kala toyamata Kalapisila Pilibomatu isai katupotala tuvaila. \p \v 30 Ananaia matauna Selemaia latula, sola Anuni matauna tailima taitalela Salapi latula, isaiyaisi katupotala tuvaila, e baisa ivigaki katupoyuwaisi eikaliaiisi. \p Mesulam matauna Berekia latula isai katupotala tuvaila, makatupona omatala wala la bwala. \p \v 31 Malikia matauna goula toyoudulela, isai katupotala tuvaila, iiyosi wala ilau ivitobu osi bwala matausina Bwala Kwebumaboma topaisewala deli matausina togigimwala, eilokaia makatupona Kalapisila Mipikadi,\f g \ft Kalapisila Mipikadi baisa Kalapisila Kaboyuuyausa.\f* katitaikina matabudona isisu okalisalewa owokulula kali. \p \v 32 E matausina toyoudulesi goula deli matausina togigimwala isebodaisi kalila valu. Ivitouulasi matabudona owokulu e iiyosisi wala ilauwaisi ivitobwaisi Kalapisila Sipi. \c 4 \s1 Niemaia bogwa ikoulilavi availa availa matausina mwada bisilibodaisi la paisewa \p \v 1 Avai tuta Sanibalata ilagi kidamwa yakidasi mina Yuda bogwa tavitouulasi kali kala kaliaivau, e saina igaga nanola e ivitouula ikovilaidasi. \v 2 Omitasi kala tobwakuli deli tokwabilia mina Sameria ikaibiga, kawala, “Avakaga matausina mina Yuda toninagowa idokaisi eiuvagaisi baisa? Ki, idokaisi bikaliivauwaisi makwaina valu? Kaina idokaisi kidamwa bilulasi e bivinakwaisi si wotetila olopola kwaitala wala yam? Ki gagabila bibubulaisi dakuna metoya magugulona dakuna silimkula eikatumimisaisi.” \p \v 3 E Tobia itotu opapala matauna, e isetuwoli wala, ikaibiga, “Avai kali gagabila bikaliaisi matausina? Igagabila ugiwagi wala biwai bikapusi!” \p \v 4 E anigada onanogu, “Mwa Yaubada! Kulagi matausina eikatudeuwaimasi. Kutagwala si kavilavila makwaina bikapusi wala odubasi titoulesi. Deli kutugwali toveilau bimaisi bikauwaisi si guguwa komwaidona avaka leiyosisi, e kutagwala bikatupipaisi e bilauwaisi matausina bisisuaisi valu makwaina kwemitawasi! \v 5 Gala bukuligaiwa vavagi gaga makwaina avaka eiuvagaisi, deli gala bukulumwelavi avaka si mitugaga, paila ikaluwouwaimasi yakamaisi tokaliai.” \p \v 6 E tasaitaulasi wala takaliivauwaisi kali, e tuta pikekita wala ivakabulotala kala woloula bila walakaiwa, paila tomota saina peula si paisewa. \p \v 7 E Sanibalata, Tobia deli goli tomotala Arebia, mina Amoni, e mina Asidodi, ilagaisi ammakawala da peulasi leitakaliivauwaisi kalila Yerusalem deli takatubodaisi kalibogwa ponanela, e saina igibuluwasi. \v 8 Mapaila ikeiwalaidasi kidamwa bimaisi e deli bitakabiliasi, e bivigakaisi bitawouyasi oda wotetilasi. \v 9 Mitaga tanigadasi baisa da Yaubadasi, e tasailisi tauwau wa yausa paila biyausaisi matausina yam deli bogi. \p \v 10 E tomotala Yudia pilatala kasi wosi iwosaisi, \q1 “Tasomatasi kokeula koni mwau. \q1 Saina bidubadu dakuna silimkula bitatitapelasi bisim. \q1 Ammakawala bitakaliaisi kali lagaila?” \p \v 11 Kada tilaulasi idokaisi mwada gala bitagisaisi matausina kaina gala tanikolaisi avaka bikaloubusi igau avai tuta wala bogwa bimakaiadasi, bikatumataidasi e bikalituli makwaina da wotetilasi. \v 12 Mitaga tuta tuta mina Yuda matausina isisuaisi deli kada tilaulasi imaimaisi ilivalaisi avaka si nanamsa baisa yakidasi. \v 13 E asaiki ulo tomota puluta, kaiyala, deli silamata, e kaiyawa kwaitala kwaitala itolisi osi kabototu odabala kali, ambaisa igau gala kala vigimkovila. \p \v 14 Mitaga agisi matausina tomota sitana ininayuwasi, e aluki matausina tokugwa e deli tokwaraiwaga, “Gala bukukokolasi baisa kada tilaulasi mitaga kululuwaisi Guyau matauna saina toveka deli saina kabokokola, e bukukwabiliasi paila semia, litumia, mi kukova deli mi valu.” \v 15 E kada tilaulasi ilagaisi mwada bogwa leitabanaisi avaka eikeiwalasi paila yakidasi, e ivitusaisi Yaubada bogwa eikatusuwoli si nanamsa. Oluvi komwaidodasi takeiitavausi e takaliivauwaisi kali. \p \v 16 E leitavitouulasi tuta makwaina, budotala ulo tomota iwotetilasi e buduyuwelaga itotusi toyausa, isikomasi tabodala uwosi paila kabilia deli iiyosisi si kaiyala, si vayoula deli si silamata. E kama tokugwasi itugwalaisi tomwaidosi kidamwa bidagaisi tomota matausina \v 17 e ikikaliivauwaisi kali. Ilagoli matausina eikokeulasi youdulela kali, iuwotetilasi metoya kwayatala wala yumasi e kweyayuwelaga yumasi iiyosisi kabilia guguwala, \v 18 deli matausina availa availa ikikaliaisi, mabudona itasagaisi si kema okuvalisi. E matauna biyuvi tauya paila yuvidou isikailigu kamataiyu. \v 19 E aluki tomota, tokwaraiwaga, deli tokugwa, kawagu, “Wotetila makwaina saina miloutala eikotitaili eilau, e saina kwevakaveka sasa metoya taitala bilokaia taiyuwela odabala kali. \v 20 Mapaila avai tuta bukulagaisi butula tauya biyuvidou, bukumaisi bitagugulasi. E da Yaubadasi matauna bikabilia paila yakidasi.” \v 21 E yam kwaitala kwaitala ikikivi visiga bila wala avai tuta biyoulasi utuyam wa bogi, e budotala yakidasi iwotetilasi wa kali e buduyuwelaga itotusi iyuuyausasi deli si kaiyala. \fig Toyausa isikam tabodala woula paila kabilia|src="HK 00194" size="col" copy=" soldier" ref="4.16" \fig* \p \v 22 Olumoulela tuta makwaina aluki tokwaraiwogala paisewa kidamwa matausina deli goli komwaidosi kasi topilasi ibodi bisisuaisi olumoulela Yerusalem wa bogi kidamwa bitayausaisi valu wa bogi deli bitawotetilasi wa yam. \v 23 Ilagoli yeigu gala wala akakatulova bugibogi, e makawala goli segwaia, deli ulo towotetila e deli agu toyamata. Deli komwaidodasi tayayosasi da guguwasi paila kabilia oyumadaisi. \s1 Tonamakava kasi lamadada \c 5 \p \v 1 E kwaitala tuta bidubadu tomota tauwau deli vivila, matausina ivitouulasi ikavilavilasi paila si kaisisu baisa sesia wala mina Yudia. \v 2 Mimilisi ilivalasi kawasi, “Yakamaisi saina bidubadu litumaiasi, e magimasi tuvaila kaula paila bikamovaimasi deli litumaiasi.” \p \v 3 Mimilisi ilivalasi kawasi, “Yakamaisi bogwa lakakasalaisi ma balekusi, ma bagulasi bigulela waini, deli ma bwalasi paila bitakuni kamasi taga biyatai ma kaukwedasi, e igau avai tuta wala bakatayumalaisi.” \p \v 4 E mimilisi tuvaila ilivalasi kawasi, “Yakamaisi kausiwasisi wala mani paila ma pokalasi, e ma balekusiga deli ma bagulasi bigulela waini kamipukwaisi kama wasisi. \v 5 Mitaga yakamaisi deli semaiasi mina Yudia, buyaimasi kwaitala wala. E litusia deli litumaiasi makawala wala kadai? Mitaga yakamaisi litumaiasi mwada bakakasalaisi bivigakaisi ula. E mimilisi litumaiasi vivila bogwa lakagimolaisi eiuvigakaisi ula. Mapaila yakamaisi gala wala ammakawala bakavigakaisi, paila ma balekusi, deli ma bagulasi bigulela waini bogwa lakakasalaisi baisa ituwoli tomota.” \p \v 6 Avai tuta anakaigali si kavilavila yeigu saina agibuluwa \v 7 e ananamsa bakiduwosisii mwau makwaina. E adou tokugwa deli tokwaraiwaga imaisi akamitilaki, kawagu, “Yokomi lokulamidadaisi wala semia!” \p E adou komwaidona tomota imaisi gulitinidesi mwada bakakiduwosisiaisi mwau makwaina \x - \xo 5.7 \xt Sun 22.25; Tol 25.35-37; Kak 23.19-20\x* \v 8 e aluki matausina kawagu, “Ka, sedaiasi matausina leigimlokaisi titoulesi paila mani baisa tomitawasi, e yakidasi tuta baisa bogwa leitapapeulasi tammipuvauwaisi sedaiasi metoya baisa tomitawasi. E yokomi tuta baisa kummnabaisi wala semia tatoumi mwada bigimolaisi titoulesi baisa yokomi, mitaga yokomi wala mina Yudia!” E tokugwa gala wala ivitakaulasi, luvilova kutukwatu paila gala avai biga ibodi bilivalaisi. \p \v 9 Oluvi akaibiga kawagu, “Avaka lokuuvagaisi sulawokuva wala! Ibodi bukukukolaisi Yaubada e bukuvagaisi avaka kala duwosisia. Deli taga kuyomitulaisi kasi yousokana kada tilaulasi matausina gala mina Yudia mwada biyosokanaidasi. \v 10 Yeigu, sagwa deli goli matausina ulo towotetila katugwalaisi wala tomota biusiwasisi mani deli kaula metoya baisa yakamaisi. Tauwau, bitaligaimwaisi kaiyelula wasi. \v 11 Kulumwelavaisi komwaidona kasi wasi tomota ouwomi - mani, kaina kaula, kaina waini, kaina bulamila olibe. E tuta baisa wala bukukwaimalaisi tomota si baleku, si bagula bigulesi waini deli umilela olibe, deli goli si bwala!” \p \v 12 E tokugwa matausina ivitakaulasi kawasi, “Avaka m biga bogwa bakavagaisi makawala. Yakamaisi bakakaimalaisi bakasakaisi si guguwa, deli gala bakakauwaisi avai vavagi metoya baisa matausina paila mapula kasi wasi.” \p Yeigu adou tolula imaisi e akaraiwogi matausina tokugwa bikatotilasi omitasi matausina paila biluluwaisi si biga katotila makwaina tuta matutona leivagaisi. \v 13 Oluvi ataliku duriduri makwaina lasikoma e akatusisapi, e aluki kawagu, “Ka, Yaubada bikatusisapi availa yokomi gala bivagi makwaina mi biga katotila.” Tuvaila aluki kawagu, “Yaubada bikau mi bwala deli mi guguwa komwaidona e bukusimakavasi goli bukusisuaisi.” \p Mapaila availa availa matausina olopola gugula makwaina ikaibigasi, “Emeni!” e iyakawolaisi Guyau. E tokugwa ivagaisi makawala si biga katotila. \s1 Niemaia la kombwaila \p \v 14 Lavitouula karaiwaga metoya kwailuwoyuwela kala taitu Atasakisa eiguguyau e leima lagaila iboda kwailuwotolu kweyuwela kala taitu. E olopola komwaidona makwaisina kweluwotala kwaiyu taitu lakaraiwogi viloumwaidona Yuda, yeigu deli goli veyagwa gala wala kakomasi kaula makwaina mwada yeigu tokaraiwaga ibodi bakoma. \v 15 E komwaidosiga matausina eikaraiwagabogwasi iyomwauwaisi wala tomota, deli ikikaraiwogaisi bisisakaisi kweluwovasi siliba yam kwaitala kwaitala paila kʹasi deli kasi waini. E tuvaila matausina si towotetila ilamidadaisi wala tomota. Mitaga yeigu ulo bubunela ituwoli sainela, paila uula atemmali Yaubada. \v 16 E atugwalaigu tomwaidogu paila wala bakaliaivau kalila valu deli gala wala avai vavagi ikikau nanogu paila mapula ulo paisewa. E tuvaila komwaidosi ulo towotetila ipilasaigusi kakaliivauwaisi kalila valu. \v 17 E yam yam lauvakoma tomota ogu kubudoga kasi bawa lakatutala tailuwolima matausina mina Yudia deli kasi tokugwa. E ituwoliga lauvakoma komwaidosi tomota matausina leimakaiagusi metoya boda ituwoli mabudosina otalimasi. \v 18 E yam kwaitala kwaitala kama gwabasi lakakamkomasi natana bulumakau nalima natana sipi nammatabwaila, deli saina bidugaga rekorekwa. E avai tuta bibudoki yam kwailuwotala, e wa yam makwaisina yeigu asisaiki wainivau wala imomomsi. Mitaga bogwa lanikoli ammakawala tomota kasi mwau, mapaila gala wala akapuloki baisa matausina paila agu mapu yeigu tokaraiwaga. \p \v 19 Mwa Yaubada, anigadaim kululuwaigu, e kuvigaki agu luluwai bikanuvagasi paila avaka bogwa lavagi paila mabudona tomota. \s1 Ikikeiwalaisi Niemaia mwada bikatumataisi \c 6 \p \v 1 Sanibalata, Tobia, Gesem, deli goli komwaidosi kama tilaulasi inakaigalaisi bogwa lakavinakwaisi kaliai kalila valu e gala wala katupotala sasa isisu, mesinaku wala kalapisila tabodala gala kavitomiliwolaisi. \v 2 Mapaila Sanibalata sola Gesem iwitalaisi agu kwaikivi, mwada bakabodasi kwaitala valu oitayatilela Ono. Baisa isinapwaigusi wala mwada balokaia e bikatumataigusi. \v 3 E yeigu awitali touwata ilosi ikatulokaisi matausina ulo biga kawagu, “Yeigu laiyokaim paisewa kwaiveka lapupaisewa, e gala gagabila bawa. Mapaila yeigu gala wala atagwala baligaim paisewa e bayomadiga ulo tuta paila wala bawokaiami agisaimi.” \p \v 4 E matausina isivavasisi witala biga mabigasina wala baisa yeigu, e yeigu asivavasi katuloka biga mabigasina wala. \p \v 5 Oluvi Sanibalata iwitali taitala la touwata imai yatala leta miyana ivigaki yalimala, mitaga leta miyana gala itutu avaka kibila yamala. \v 6 E baisa makawala eigini. “Gesem eilukwaigu mwada kwaitala bigiwakeda eititavina oluwalaisi mabudosina tomota otalidasi mwada yoku deli mina Yudia lokukukwaiwalasi mwada bukubisimwalasi kabilia, e baisa uula lokukwaliivauwaisi kalila mi valu. Tuvaila eilukwaigu mwada yoku lokuninanamsa mwada bukuguyau, \v 7 deli bogwa lokunagi taivila tovitoubobuta paila bikamitulaimsi olopola Yerusalem mwada yoku guyoula Yuda. E da guyausi bogwa eimati binakaigali vavagi makwaina, mapaila ulo nanamsa adoki, iboda wala yoku deli yeigu bitaboda e bitabigitoni vavagi makwaina.” \p \v 8 Yeigu awitali mapula kawagu, “Avaka lokulivali gala wala kwaitala mokwita. Komwaidona wala kubigiutu titoulem.” \p \v 9 Komwaidosi matausina ivigikonaisi mwada bivitukukolaimasi bakasimwaisi paisewa. E yeigu anigada kawagu, “Mwa Yaubada, anigadaim tuta baisa kukwatupewolaigu!” \p \v 10 E tuta matutona wala yeigu alokaia Semaia, matauna Delaia latula e Meetabeli tabula, matauna gala gagabila bisilavi la bwala. Matauna ilukwaigu kawala, “Kadataiyu wala bitala tasipepuni wa Bwala Kwebumaboma matabudona Bomikikila, e komwaidona yoyula Bwala Kwebumaboma bitakakoya wala biwokuva. Ka, matausina bimaisi paila bikatumataimsi. E matausina bimaisi wa bogi paila bikatumataimsi.” \p \v 11 Mitaga aluki kawagu, “Mwa, yeigu gala isusukwaigu keda makadana, kudoki basakaula bala asipepuni. Ki, kudoki bakoli ulo momova paila bala asipepuni wa Bwala Kwebumaboma ke? Gala ibodaigu bavagi makawala.” \p \v 12 Avai tuta aninamsi la bigatona, e italapula nanogu Yaubada gala wala iluki Semaia makawala, mitaga baisa Tobia sola Sanibalata ikabikaisi yamala veiguwa mwada bisinapwaigu. \v 13 Matausina imapwaisi matauna veiguwa mwada bivitukukolaigu e bivakapusiaigu okedala mitugaga, e baisa wala bimweyeya biyogagaisi bulogagu deli goli biyomsilaigusi. \p \v 14 E anigada baisa Yaubada kawagu, “Mwa Yaubada, kululuwai avaka Tobia sola Sanibalata leivigakaigusi e kumipuki matausina. E tuvaila kululuwai minawenʹo vivila Nodia deli goli komwaidosi tovitoubobuta sasopa matausina leivigikonaisi mwada bivitukukolaigusi.” \s1 Isebodaisi kalila valu \p \v 15 Kweluwolima kwaiyu yam ibudoki kasaibodaisi kalila valu. Lakavinakwaisi kali tubukonela Elulu\f h \ft Tubukona Elulu tadoki August.\f* oyamla kweluwoyu kwailimala. \v 16 E avai tuta kama tilaulasi mabudosina boda otalimasi inakaigalaisi bulogala kali lakasaibodaisi, matausina ikiuta ninasi. Paila komwaidosi inikolaisi paisewa makwaina bogwa leiwokuva metoya Yaubada ola pilasi. \p \v 17 E olopola tuta makwaina mina Yudia kasi tokugwa ititowaisi baisa Tobia ititomaisi baisa tokugwala Yudia. \v 18 E bidubadu tomota olopola Yuda ikoubabasi wala ilokaiasi Tobia, paila uula yawala guma Yudia, yagala Sekanaia matauna Arai latula. E tuvaila, paila uula Yeowanani matauna Tobia latula ivaiya natana latula Mesulam, matauna Berekia latula. \v 19 E yeigu taigalela wala tomota bililivalasi avaka avaka Tobia leiuvigibau, e avaka balivali matausina bikikauwaisi biga bilauwaisi isisalaisi baisa Tobia. Mapaila itotu wala witala leta immakaiagu ivigikoni mwada bivitukukolaigu. \c 7 \p \v 1 Baisa tuta bogwa leivinakwaisi kaliai kalila valu, deli eivitomiliwolaisi komwaidona kalapisila tabodasi, e inagaisi si paisewa boda mabudosina, Bwala Kwebumaboma kala toyamata, mabudona tousiwosi tobumaboma, deli mabudona mina Libai. \v 2 E yeigu anagi taiyu tauwau paila bikaraiwogaisi viloumwaidona Yerusalem. taitala matauna bodagu yagala Anani, e taiyuwela Ananaia, matauna tokabilia si kumatoula. Ananaia isim kala dubumi, deli itemmali Yaubada e gala taitala bipati matauna. \v 3 E yeigu aluki matausina gala biulaimwaisi kalapisilela Yerusalem kaukwau, tatoula wala bipela kalasia biulaimwaisi, e igau wala kalasia eitotu bikatubodaisi deli bikatukikitaisi makaduyosina, e oluviga toyamata bilosi ivaiwasisi tutala kalasia bisalili. Yeigu tuvaila aluki matausina binagaisi toyausa metoya oluwalaisi tomota matausina tosisula Yerusalem e binagaisi mimilisi bisibodaisi kaboyausa kwaitala kwaitala deli mimilisi biuvakawalisi wala opapala si bwala titoulesi. \s1 Yagasi matausina eikaimilavausi metoya okatupipi \p \v 4 Yerusalem valu vilouveka, mitaga ivigaki makawala viloububagewa wala, deli gala ibawa bwala leikaliaisi. \v 5 E Yaubada iviyelu nanogu bakoguguli tomota deli kasi tokugwa deli goli tokwaraiwaga e baviyeluvau liliusi. E abani giniginila liliusi matausina tomaibogwa metoya okatupipi, e kasi liliu labani baisa makawala. \p \v 6 Bidubadu matausina eisisuaisi okatupipi isilavaisi Babilonia e ikaimilavausi Yerusalem deli Yuda, taitala taitala matausina ikaimilavau wala ila ola valu tatoula. E ola tuta guyau Nebukadinesa matauna ilau veisia Babilonia. Matausina isisuaisi wala okatupipi leima lagaila. \v 7 E kasi tokugwa yagasi Serubabela, Yosuwa, Niemaia, Asaraia, Raamia, Naamani, Modekai, Bilisani, Misipereti, Bigivai, Neum, deli Baanai. \p \v 8-25 Baisa yagasi Isireli dalesi dilatala dilatala deli kasi bawa tomota metoya dala dilatala dilatala matausina eikaimilavausi metoya okatupipi. \q1 Parosi - 2,172 \q1 Sepatia - 372 \q1 Arai - 652 \q1 Peati Mowabi matauna (tabula Yesuwa sola Yoabi) - 2,818 \q1 Elam - 1,254 \q1 Satu - 845 \q1 Sakai - 760 \q1 Binui - 648 \q1 Bebai - 628 \q1 Asagadi - 2,322 \q1 Adonikam - 667 \q1 Bivigai - 2,067 \q1 Adini - 655 \q1 Ateri (igiyuwela Esekaia) - 98 \q1 Asum - 328 \q1 Besai - 324 \q1 Aripi - 112 \q1 Gibioni - 95 \m \v 26-38 E tuvaila mabudona tomota eikaimilavausi oviloutabusi mavilousina. \q1 Bedeliem deli Netopa - 188 \q1 Anatoti - 128 \q1 Beta Asimaveta - 42 \q1 Kiriati Yearim, Kepira, Biaroti - 743 \q1 Rama deli Geba - 621 \q1 Mikimasi - 122 \q1 Beteli deli Ai - 123 \q1 Vilouyuwela Nebo - 52 \q1 Vilouyuwela Elam - 1,254 \q1 Arim - 320 \q1 Yeriko - 345 \q1 Lodi, Adida, deli Ono - 721 \q1 Senaa - 3,930 \m \v 39-42 Baisa tolula tubusia yagasi matausina eikaimilavausi metoya okatupipi. \q1 Yedaia (matauna Yesuwa tabula) - 973 \q1 Imera - 1,052 \q1 Pasuru - 1,247 \q1 Arim - 1,017 \m \v 43-45 Mina Libai dalesi matausina eikaimilavausi metoya okatupipi. \q1 Yesuwa deli Kadimieli (matausina Odavia tubula) - 74 \q1 Bwala Kwebumaboma towaisi gita matausina (Asapi tubula) - 148 \q1 Bwala Kwebumaboma kala toyamata matausina (tubusia, Salum, Ateri, Talimoni, Akubi, Atita, deli Sobai) - 138 \m \v 46-56 Dala madalasina kala tokwaliai Bwala Kwebumaboma matausina eikaimilavausi metoya okatupipi. \q1 Siya, Asupa, Tabaoti, \q1 Kerosi, Sia, Padoni, \q1 Lebana, Agaba, Salimai, \q1 Anana, Gideli, Gari, \q1 Reaya, Resini, Nekoda, \q1 Gasam, Usisa, Pasea, \q1 Besai, Meunim, Nepusesim, \q1 Bakibuki, Akupa, Arura, \q1 Basiliti, Meida, Arisa, \q1 Bakosi, Sisera, Temai, \q1 Nesia, deli Atipa. \m \v 57-59 Dala madalasina Solomoni la towotetila matausina eikaimilavausi metoya okatupipi. \q1 Sotai, Sopereti, Perida, \q1 Yaala, Dakoni, Gideli, \q1 Sepatia, Atili, Pokereti Asebaim, deli Amona. \p \v 60 E kasi bawa tubusia tokwaliai Bwala Kwebumaboma deli Solomoni la towotetila matausina eikaimilavausi metoya okatupipi - 392. \p \v 61-62 E madalasina Delaia, Tobia, deli Nekoda dalesi kasi bawa - 642. Matausina eikaimilavausi metoya valu mavilousina, Teli Mela, Teli Arisa, Kerubi, Adoni, deli Ima, mitaga matausina gala inikolaisi mokwita kaina dalesi mina Isireli kaina gala. \p \v 63-64 E tuvaila matausina dalesi tolula, Obaia, Akosi, deli Basilai gala ibanaisi giniginila liliusi paila bikamokwitaisi ammatausina tubusia. (Basilai tabula matauna ivaiya natana vivila metoya odalela Basilai guma Giliadi, e matauna ikaimapu yawala dalela.) E inainevisi gala ibanaisi ammatausina tubusia mokwita, mapaila gala ikamokwitaisi matausina dalesi tolula. \v 65 Mapaila tokaraiwogala Yudia iluki matausina gala ibodi bikamsi kaula makwaisina leisemakavaisi baisa Yaubada tatoula wala bibanaisi taitala tolula matauna ibodi biwotitali makwaisina Urim deli Tumim. \x - \xo 7.65 \xt Sun 28.30; Kak 33.8\x* \p \v 66-69 Kasi bawa komwaidona matausina eikaimilavausi metoya okatupipi makawala - 42,360 \q1 Si ula tauwau deli vivila - 7,337 \q1 Tomwasawesi kaigilagela tauwau deli vivila - 245 \q1 Wosa - 736 \q1 Miuli - 245 \q1 Kameli - 435 \q1 Ase - 6,720. \p \v 70-72 Bidubadu matausina itugwalaisi si veiguwa paila bipilasaisi mapula youdulela Bwala Kwebumaboma kala kaliaivau. \m Tokaraiwaga la pilasi - \q1 goula kala vakaila tala beyawa (8 kg) \q1 kailuwolima kailuyala paka \q1 lakatulima yaluwotolu tolula kasi kwama \m Tommoyesi dala dilatala dilatala si pilasi - \q1 goula kala vakaila luwotolu vasi peta (168 kg) \q1 siliba kala vakaila makawala gulotala taitu uvalima isividoga (1,250 kg) \m Kesala tomota si pilasi - \q1 goula kala vakaila luwotolu vasi peta (168 kg) \q1 siliba kala vakaila luwoyu lima yuwa peta (140 kg) \q1 yaluwolima yaluwotala yalima yayu tolula kasi kwama. \p \v 73 E tolula, mina Libai, Bwala Kwebumaboma kala toyamata, tomwasawesi kaigilagela, deli tomotamakava wala, Bwala Kwebumaboma kala topaisewa - komwaidosi wala mina Isireli - imilivalusi olopola mavilousina valu oviluwela Yuda. \x - \xo 7.73 \xt 1 Lil 9.2; Nie 11.3\x* \c 8 \s1 Esira ikalau Karaiwaga baisa tomota \p \v 1 Wa tubukona nalima nayuwela, mina Isireli komwaidosi eikeiitavausi osi valu. E tubukona minana kala yam ikugwa, tomota komwaidosi isigugulasi mapilana Yerusalem obikubaku, katitaikina Kalapisila Sopi. Ilukwaisi Esira, matauna tolula deli toninitalapula paila Karaiwaga makwaina Yaubada bogwa eisaiki mina Isireli metoya baisa Mosese, kidamwa bikau bukila Karaiwaga\f i \ft Mapilana tadoki kaina mapilasina buki pilalima goli, Vitouula bila Karaiwaga Kwaiyuwela, kainaga katupovila metoya mapilasina.\f* bimai. \v 2 E Esira imai mapilana ambaisa tomota komwaidosi eisigugulasi, tauwau, vivila deli availa availa litusia itapuloki ninasi. \v 3 E baisa obikubaku katitaikina kalapisila makwaina Esira ikalau Karaiwaga baisa tomota, ivitouula kaukwau e ila ilalavi, e komwaidosi wala iligalegasi kwaimanum. \p \v 4 E Esira itotu odabala kubudoga baisa eikaliaiisi paila sigugula makwaina. E tauwau matausina itodadelisi metoya ola kakata yagasi Matitia, Sema, Anaia, Uraia, Ilikaia, e Maaseya. E matausina piliyuwela eitotusi ola kikiwama yagasi Pedaia, Misaeli, Malikia, Asum, Asabadana, Sekaraia, e Mesulam. \p \v 5 Tutala Esira bogwa eitotu odabala kubudoga ikululuki tomota, e komwaidosi wala itobu mitasi baisa matauna. Avai tuta iulaim buki mapilana, komwaidosi wala itomalaulasi. \v 6 E Esira ikaibiga, “Kala yakaula Guyau, matauna Yaubada saina Tovakaigaga!” \p Komwaidosi ikoulailasi yumasi e ikaibigasi kawasi, “Emeni! Emeni!” E itapopula kwaitutusi ikavaginasi deli migisi opwaipwaia. \p \v 7 Oluvi itomalaulasi itolisi wala okabasi, e mimilisi mina Libai itanekwaisi Karaiwaga baisa matausina. E matausina yagasi Yesuwa, Bani, Serebia, Yamini, Akubi, Sabetai, Odia, Maaseya, Kelita, Asaraia, Yosabada, Anana e Pelaia. \v 8 Matausina ilivalaisi kala kivila deli ikatumikaisi\f j \ft Karaiwaga makwaina isim kala ginigini bigala Iberu; mitaga mina Yudia eigalasi eilosi Babiloni e eikitumouwaisi bonasi tatousi e kaimapula eililivalasi metoya mabigana bigala Aram (kugisi 2 Gwe 18.26 kala katumiki); mauula ibodi taitala bikivili bigala Karaiwaga, kidamwa tomota bitapuloki ninasi.\f* Yaubada la Karaiwaga kidamwa tomota gagabila bikatetasi makwaina. \p \v 9 Avai tuta tomota inakaigalaisi avaka ikwani Karaiwaga, saina immayuyu ninasi e mapaila ikawotasi ivalamsi. Mapaila Niemaia matauna tokwaraiwaga e Esira matauna tolula deli toninitalapula paila Karaiwaga, e deli matausina mina Libai, availa eikatumikaisi Karaiwaga, ilukwaisi tomota komwaidona, “Yam makwaina yam kwebumaboma baisa Guyau mi Yaubada, e mapaila yokomi gala wala ibodi bukukwavinavinasi kaina bukuvalamsi. \v 10 Baisa tuta kulosi omi kaukweda e kuvagaisi kwaitala paka. Kukwatupataisi kʹami deli kami waini baisa matausina gala iyosisi avaka bibodi paila bikamsi. Ka, lagaila goli yam kwebumaboma baisa da Guyausi, mapaila gala ibodi bukuninamwausi. Mwasawa makwaina Guyau bisakaimi bivigakaimi bukupeulasi.” \p \v 11 Mina Libai ititavinasi ikatuminumwaisi tomota, deli ilulukwaisi matausina gala bininamwausi, paila yam makwaina yam kwebumaboma. \v 12 Mapaila komwaidona tomota ilosi osi kaukweda ikamsi imomsi deli si mwasawa, e ikatupataisi kʹasi baisa sesia, paila bogwa eikatetasi avaka eikalawaisi baisa matausina. \s1 Buliyoyova Pakala \p \v 13 E kwaiyuwela yam, matausina tokugwala kaiyawa, deli goli tolula e mina Libai ilokaiasi Esira paila bitakutusi kala vituloki makwaina Karaiwaga. \v 14 E ibanaisi kidamwa Karaiwaga makwaina, avaka Guyau leisaiki metoya baisa Mosese, ikaraiwogi mina Isireli kidamwa bisisuaisi olumoulela buliyoyova okala tuta Buliyoyova Pakala.\f k \fq Buliyoyova Pakala. \ft kugisi makasana Biga Kala Katumiki.\f* \v 15 Mapaila iwitalaisi mimilisi tomota bilosi viloumwaidona Yerusalem deli goli ituwoli vilouvakaveka deli viloukikekita, kidamwa bilukwaisi tomota, kawasi, “Kulosi wa koya e kukwauwaisi sisisi makaisina kai yagasi yayu, olibe, gumgwam, pulopola, deli mimilisi ituwoli kai e kukwaliaiisi buliyoyova, makawala avaka isim kala ginigini oKaraiwaga.”\x - \xo 8.15-16 \xt Tol 23.33-36,39-43; Kak 16.13-15\x* \p \v 16 Mapaila tomota ikauwaisi masisisina e ikaliaiisi buliyoyova odabala si bwala mabuligana walakaiwa, kaina opapala si bwala, kaina wa Bwala Kwebumaboma obikubaku, e deli obikubaku makwaisina katitaikinela kalapisila makaduyosina Kalapisila Sopi deli Kalapisila Epereim. \v 17 Komwaidona tomota, availa availa bogwa eikeiitasi metoya okatupipi, ikaliaiisi buliyoyova e isisuaisi olumoulela. E baisa kabovitouula tuta eivagaisi makawala, igau ola yam Yosuwa matauna Nuni latula e lagaila. E komwaidona tomota isamwaisi deli si mwasawa. \v 18 Metoya okala vitouula yamla paka ila okala vigimkovila, matausina ikalawaisi katupotala Yaubada la Karaiwaga paila yam kwaitala kwaitala. Ipakapakasi ibodi kwailima kwaiyu yam, e kwailimaga kwaitolula yam ivagaisi pakala katuboda, makawala ikamituli olumoulela Karaiwaga. \c 9 \s1 Tomota ikamitulaisi si mitugaga \p \v 1-2 Tubukona minana olumoulela kala yam kweluwoyu kwaivasi mina Isireli isigugulasi paila biposumasi kabutuvitusila si ninamwau paila si mitugaga. Wa tuta matutona bogwa isibemsi\f l \ft Kugisi Nie 13.1-3,23-28.\f* metoya komwaidosi tomota matausina gala mina Isireli. Isailisi pwaipwaia odubasi deli isikamsi si saigala paila kabutuvitusila si ninamwau. E oluvi itokaiasi ivitouulasi ikamitulaisi komwaidona si mitugaga matausina deli tubusia bogwa leivagaisi. \v 3 Kaukwau kala tuta komwaidona ikalawasi Guyau si Yaubada la Karaiwaga baisa matausina, e oluvi isaitaulasi bila ikoyavi ikamitulaisi si mitugaga deli itapwarorusi baisa Guyau si Yaubada. \p \v 4 E isisu kwaitala kubudoga paila mina Libai, e odabala itotusi Yesuwa, Bani, Kadimieli, Sebanaia, Buni, Serebia, Bani deli Kenani. Matausina ininigadasi baisa Guyau si Yaubada. \p \v 5 E mimilisi mina Libai iulaimwaisi tapwaroru, e matausina yagasi Yesuwa, Kadimieli, Bani, Asabineia, Serebia, Odia, Sebanaia deli Petaia. Ikaibigasi, \q1 “Kutokaiasi bitayakawolaisi Guyau da Yaubadasi. \q2 Taiyakawolaisi matauna tuta gala biwokuva, gala biwokuva. \q1 Komwaidodasi bitayakawolaisi matauna Guyau Toguyugwayu, \q2 ilagoli gala kwaitala yakaula metoya baisa tomota bibudoki matauna kala yakaula. \s1 Nigada paila mitugaga kala ligaiwa \p \v 6 E oluvi mina Isireli inigadasi nigada makwaina, kawasi, \q1 “Mwa Guyau! Yoku kammwaleta Guyau. \q2 Kububuli labuma deli utuyam walakaiwa. \q1 Yoku kububuli pwaipwaia deli bolita, deli goli avaka avaka leisisuaisi olumoulesi, \q2 e komwaidona goli yoku kusaiki si momova. \q1 Komwaidosi topapeula wa labuma ikululusi e itapwarorusi baisa yoku. \q1 \v 7 Guyau Yaubada, yoku lokunagi Eberam, \q2 e kuvakadi matauna bisilavi valu Ura mapilana Babilonia, \q2 e yoku kudouvili yagala kudoki Eberaam.\x - \xo 9.7 \xt Vit 11.31; 12.1; 17.5\x* \q1 \v 8 Lokubani matauna gala avai tuta bikoulovaim, \q2 mapaila kukwabutu deli matauna. \q1 Kukwatotila bukusaiki matauna mina Kenani si kwabila, \q2 mina Itai deli mina Amora si kwabila, \q2 mina Peresi, mina Yebusi deli mina Gigasa si kwabila. \q2 E kwabila makubilasina tubula igau bibudaisi si valu. \q1 Yoku gala avai tuta bukuyogagi m biga katotila, \q2 paila uula m biga saina madagi.\x - \xo 9.8 \xt Vit 15.18-21\x* \b \q1 \v 9 “Yoku kugisibogwi kasi mmayuyu tubumaiasi mapilana Itipita. \q1 Einigadasi paila pilasi mapilana Bolita Pilabweyani, \q2 e yoku bogwa kulagi si nigada.\x - \xo 9.9 \xt Sun 3.7; 14.10-12\x* \q1 \v 10 Kuvagi kabutuvatusi saina kaboyowalula baisa guyoula Itipita, \q2 baisa la tosikwawa, deli goli tomotala la valu, \q2 paila yoku kunikolibogwi ammakawala eilamidadaisi m tomota. \q1 E bulogam ikaligiaki tuta matutona makawala goli tuta baisa.\x - \xo 9.10 \xt Sun 7.8—12.32\x* \q1 \v 11 Yoku kuvigaki imila keda oluwalela bolita paila m tomota, \q2 e oluwalela kukugwai matausina makawala oitayatila wala. \q1 Matausina eibokavilaisi m tomota ikanopulasi obolita, \q2 makawala dakuna bisisalili obolita saina ikikaipolu. \x - \xo 9.11 \xt Sun 14.21-29; 15.4-5\x* \q1 \v 12 Tutala yam kuvakadi matausina metoya kaitala lowa, \q2 e tutala bogi kusimitali si keda metoya kovatala kova. \x - \xo 9.12 \xt Sun 13.21-22\x* \q1 \v 13 Wa Koya Sinai, yoku kubusi metoya wa labuma, \q2 e kubigitoni m tomota. \q2 Deli kusaiki matausina karaiwaga bwaina deli vituloki ibudoki si kaisisu.\x - \xo 9.13-14 \xt Sun 19.18—23.33\x* \q1 \v 14 Yoku kuvituloki matausina kidamwa bikabomaisi m yam Sabate. \q2 e metoya om touwata Mosese, kusaiki matausina m kwaraiwaga. \b \q1 \v 15 “Avai tuta bogwa eikamolusi kusaiki kʹasi metoya wa labuma, \q2 deli sopi metoya odakuna avai tuta eikadakasi. \q1 Bogwa kuluki matausina biyoulisi kwabila, \q2 makubilasina bogwa lokukwatotila bukusaiki matausina. \x - \xo 9.15 \xt Sun 16.4-15; 17.1-7; Kak 1.21\x* \q1 \v 16 Mitaga tubumaiasi ikaiveka ninasi deli ikasai dubasi, \q2 e ipakaisi kala kabikaula m kwaraiwaga makwaisina. \x - \xo 9.16-17 \xt Baw 14.1-4; Kak 1.26-33\x* \q1 \v 17 Ipakaisi bikabikaulasi, e ilumwelavaisi vavagi komwaidona bogwa lokuvagi. \q2 Ilumwelavaisi kabutuvatusi bogwa kusunupuloi. \q1 Ninasi ikaiveka e inagaisi taitala tokugwa \q2 bikaimilivau matausina okatupipi baisa Itipita. \q1 Mitaga yoku Yaubada tuta tuta kuligaiwa mitugaga. \q2 Tomitakwai deli toyebwaili yoku, m gibuluwa iyobali. \q1 M nokapisi isiniveka, e gala kusilavi matausina. \x - \xo 9.17 \xt Sun 34.6; Baw 14.18\x* \q1 \v 18 Ibubulaisi natana tokolu kala bububula makawala bulumakau namwala, \q2 deli ikaibigasi kidamwa minana yaubada ikugwai metoya wa Itipita! \q1 Wo Guyau! Ammakala vakaila eikaluwouwaimsi! \x - \xo 9.18 \xt Sun 32.1-4\x* \q1 \v 19 Mitaga gala kusilavi matausina oviloupakala, \q2 paila m kwapisila saina kwaiveka. \q1 Yoku gala kukiyumali lowalowa kaina kova, \q2 makwaisina eisimitalaisi si keda wa yam deli wa bogi. \x - \xo 9.19-21 \xt Kak 8.2-4\x* \q1 \v 20 Metoya om mitakwai lokuluki matausina avaka ibodi bivagaisi. \q2 Lokuvakoma matausina wa mana deli lokusaiki sopi eimomsi. \q1 \v 21 Metoya olumoulela kweluwovasi taitu oviloupakala \q2 bogwa lokusaiki avaka eibodi si loula. \q2 Kasi kakapula gala wala idadaimisi, \q2 e kaikesi gala ikapwali deli gala immayuyu. \b \q1 \v 22 “Kutugwali matausina iyoulisi boda ituwoli ituwoli deli kabokwaraiwaga ituwoli ituwoli, \q2 si kwabila makubilasina eitobu deli kasi kaligei titoulesi. \q1 Iyoulisi wala kubilela Esiboni, ambaisa Siyoni la kabokwaraiwaga, \q2 deli goli kubilela Basani, ambaisa guyau Ogi eiguyoi. \x - \xo 9.22 \xt Baw 21.21-35\x* \q1 \v 23 Bogwa lokusaiki matausina saina bidugaga litusia, makawala utuyam wa labuma kala bawa, \q2 e bogwa kutagwala biyoulisi e bisisuaisi kwabila makubilasina, \q2 makawala bogwa lokukwatotila baisa tubusia bukusaiki matausina. \x - \xo 9.23 \xt Vit 15.5; 22.17; Yos 3.14-17\x* \q1 \v 24 E bogwa eitomgwagasi odubasi mina Kenani, \q2 e yoku lokukwalisau matausina tomota leisisuaisi valu makwaisina. \q1 Bogwa lokukwaraiwogi m tomota bivagaisi avaka ninasi biuvagaisi \q2 baisa gweguyala toyo tomotala Kenani. \x - \xo 9.24 \xt Yos 11.23\x* \q1 \v 25 E m tomota iyoulisi makwaisina valu isim kasi kali paila kabilia, \q2 e iyoulisi si baleku bilukumalala, si bwala eikasewoki avai guguwa avai guguwa, \q2 kasi utuwotu bogwa leikelibogwisi osi bwala, \q2 e makaisina olibe deli isim kaiuwasi e deli goli waini bigulesi. \q1 Ikamkwamsi avaka wala magisi eikikaitubwasi, \q2 e deli saina imwasawasi paila vavagi komwaidona saina bwaina avaka avaka bogwa lokusaiki. \x - \xo 9.25 \xt Kak 6.10-11\x*\fig Bwala ikasewoki guguwa|src="HK 00239" size="col" copy=" store room" ref="9.25" \fig* \b \q1 \v 26 “Mitaga m tomota ipakaimsi deli ikoulovaimsi. \q2 Itotubulokaisi m Kwaraiwaga. \q1 Ikatumataisi tovitoubobuta matausina eikatululutaisi matausina, \q2 e ilukwaisi bisivilavausi baisa yoku. \q1 Ikaluwouwaimsi tuta tuta, \x - \xo 9.26-28 \xt Tok 2.11-16\x* \q2 \v 27 mapaila kutugwali kasi tilaula bivayoulisi deli bikaraiwogaisi matausina. \q1 Metoya okasi mwau idousi baisa yoku paila pilasi, \q2 e kumapu matausina si dou metoya wa labuma. \q1 Metoya om nokapisi kwevakaigaga kuwitali kasi tokwaraiwaga \q2 e ikolaisi matausina metoya baisa kasi tilaula. \q1 \v 28 Avai tuta valu ivakotavau, e matausina imitugagasi tuvaila, \q2 e tuvaila kutugwali kasi tilaula bivayoulisi matausina. \q1 Taga avai tuta matausina isivilasi e inigadaimsi paila bukukoli matausina, \q2 e om kwabosisu wa labuma lokulagi, e tuta tuta \q2 kukoli matausina metoya om nokapisi kwaiveka. \q1 \v 29 Bogwa lokukwatululuti matausina mwada bikabikuwolaisi m vituloki, \q2 taga ninasi ikaiveka, e matausina ipakaisi m kwaraiwaga, \q2 ilagoli kidikedala m Kwaraiwaga baisa kedala momova. \q1 Ipakaisi bikabikaulasi paila ninasi ikatukikitaisi deli ikasai. \x - \xo 9.29 \xt Tol 18.5\x* \q1 \v 30 Taitu taitu kukwatululuti wala deli m peuloki. \q1 Lokuviyelu ninasi m tovitoubobuta paila bilivalasi, \q2 taga m tomota ituli taigasi. \q2 Mapaila kutugwali ituwoli valu bikalisauwaisi matausina, \x - \xo 9.30 \xt 2 Gwe 17.13-18; 2 Lil 36.15-16\x* \q1 \v 31 E ka, gala kusilavi kaina kukwatudoum matausina, \q2 paila wala m nokapisi saina kwevakaigaga. \q1 Yoku goli Yaubada tomitakwai deli tonokapisi sainela. \b \q1 \v 32 “E Yaubada, ma Yaubadasi yoku, saina tovakaigaga yoku. \q2 Saina kabokokola deli saina topeuligaga yoku. \q1 Lokukwatotila om kwabutu, e saina kukimidagi. \q1 Ka, metoya tuta matutona guyousi mina Asiria ilamidadaimasi, \q2 e leima goli tuta baisa, bogwa lakabodasi mmayuyu saina kwaiveka. \q1 Ma gweguyasi, kama tokugwasi, ma tolulasi, e deli ma tovitoubobutasi, \q2 e tubumaiasi, deli komwaidomasi ma tomotasi eibodasi mmayuyu. \q1 Bukululuwai ammakala kala kwaiveka lakabodasi mmayuyu. \x - \xo 9.32 \xt 2 Gwe 15.19,29; 17.3-6; Esi 4.2,10\x* \q1 \v 33 Bogwa lokuvagi duwosisia, paila bogwa lokumipukwaimasi. \q2 Ilagoli yakamaisi lakamitugagasi mitaga yoku saina tokimadagi. \q1 \v 34 Tubumaiasi, ma gweguyasi, kama tokugwasi, deli ma tolulasi \q2 gala ivagaisi makawala m Kwaraiwaga. \q1 Gala ilagaisi m kwaraiwaga deli m kwatuloluta. \q1 \v 35 Metoya om kwabwaila, gweguya ikaraiwogaisi m tomota \q2 tuta makwaina leisisuaisi olumoulela makwaina valu kubilaveka deli kubilumalala lokusaiki matausina. \q2 Mitaga matausina ipakaisi bisivilasi metoya osi mitugaga e ipakaisi biwotitalaimsi. \q1 \v 36 E mauula tuta baisa, yakamaisi ula wala olumoulela valu makwaina lokusakaimasi \q2 makubilana kubilumalala lakabubanaisi kamasi. \q1 \v 37 Ka, tuta baisa komwaidona kabinaila makubilasina ilokaia wala gweguya, \q2 matausina lokusaili odabamasi, paila uula bogwa lakamitugagasi. \q1 Iuvagaisi avaka wala ninasi baisa yakamaisi deli ma bulutuvalusi, \q2 e yakamaisi goli kasisuaisi olumoulela kabommayuyu sainela!” \s1 Tomota iginisi yagasi bikibuboti si tagwala baisa Karaiwaga \p \v 38 Uula wala komwaidona avaka eikikaloubusisi, e ka, baisa tuta yakidasi mina Isireli taginisi kwaitala tagwala kwaipeula pweipula, e kada tokugwasi, mina Libai, deli goli da tolulasi isailisi kibila yumasi baisa miyana. \c 10 \p \v 1 Niemaia matauna Akalia latula, e tokaraiwogala viloumwaidona Yudia iginibogwa wala yagala, e otuboulola Sedekaia leigini yagala. E oluvi mabudona tomota leiginisi yagasi. \b \m \v 2-8 \it Tolula.\it* \q1 Seraia, Asaraia, Yeremaia, \q1 Pasuru, Amaria, Malikia, \q1 Atusi, Sebania, Maluku, \q1 Arim, Meremoti, Obedaia, \q1 Daniela, Ginetoni, Baruki, \q1 Mesulam, Abia, Miamini, \q1 Maasia, Biligai, deli Semaia. \b \m \v 9-13 \it Mina Libai.\it* \q1 Yesuwa matauna Asania latula, \q1 Binui matauna dalela Enadada, \q1 Kadimieli, Sebania, Odia, \q1 Kelita, Pelaia, Anana, \q1 Maika, Reyobi, Asabia, \q1 Sakura, Serebia, Sebania, \q1 Odia, Bani, deli Beninu. \b \m \v 14-27 \it Tomota kasi tokugwa.\it* \q1 Parosi, Peati Mowabi, \q1 Elam, Satu, Bani, \q1 Buni, Asagadi, Bebai, \q1 Adonia, Bigivai, Adini, \q1 Ateri, Esekaia, Asuri, \q1 Odia, Asum, Besai, \q1 Aripi, Anatoti, Nebai, \q1 Magipiasi, Mesulam, Esiri, \q1 Mesesabeli, Sadoki, Yaduwa, \q1 Pelatia, Anana, Anaia, \q1 Osea, Ananaia, Asubi, \q1 Alowesi, Pila, Sobeki, \q1 Reum, Asabina, Maaseya, \q1 Eiya, Anana, Enani, \q1 Maluku, Arim, deli Baanai. \s1 Giniginila si tagwala \p \v 28 E yakidasi mina Isireli, tolula, mina Libai, Bwala Kwebumaboma kala toyamata, kaigilagela wa Bwala Kwebumaboma kala tomwasawa, Bwala Kwebumaboma kala topaisewa, deli goli komwaidosi matausina eikabikuwolaisi Yaubada la karaiwaga itavileiyaisi titoulesi metoya matausina tomitawasi eisisuaisi oda valusi, e yakidasi deli da kukovasi e deli goli komwaidosi litudoiasi magudisina bogwa eitapuloki ninasi vavagi komwaidona, \v 29 taninatalasi deli kada tokugwasi e talivalasi biga katotila mwau, mwada bitavagaisi makawala Yaubada la karaiwaga, makwaisina goli Yaubada leisakaidasi metoya baisa la touwata Mosese; e bitakabikuwolaisi komwaidona avaka avaka Guyau da Guyausi eikaraiwogaidasi; deli bitavagaisi makawala komwaidona makwaisina la karaiwaga deli la katuloluta. E kidamwa gala bitavagaisi makawala da bigasi katotila, baisa tabulotaidasi wala titouledasi. \p \v 30 Gala bitavaipelasi deli matausina tomitawasi eisisuaiasi oda valusi. \x - \xo 10.30 \xt Sun 34.16; Kak 7.3\x* \p \v 31 E kidamwa matausina tomitawasi bimiakaidasi kaula kaina avai vavagi mwada bitagimwalasi wa yam Sabate, kaina avai yam wala da yamsi kwebumaboma, yakidasi gala wala bitagimolaisi si guguwa. \p E avai tuta bibudoki kwailima kwaiyuwela taitu, yakidasi bitavalaiyaisi bagula makwaisina deli bitalumwelavaisi komwaidona wasi. \x - \xo 10.31 \xt Sun 23.10-11; Tol 25.1-7; Kak 15.1-2\x* \p \v 32 Taitu kwaitala kwaitala, taitala taitala yakidasi bisemakavi siliba kala mokaila makawala kwailima toea paila bipilasi paisewala Bwala Kwebumaboma. \x - \xo 10.32 \xt Sun 30.11-16\x* \p \v 33 Deli yam kwaitala kwaitala bitasailisi vavagi makwaisina paila bipilasi tapwaroru paisewala. beredi kwebumaboma, kalagila lula, mauna paila bigibukwaisi lula, semakavi kwebumaboma paila Sabate, Navau Tubukona Pakala, deli avai paka wala tuvaila, deli ituwoli kwebumaboma semakavi, semakavi paila mina Isireli si mitugaga kala ligaiwa, deli goli avai guguwa paila bipilasi Bwala Kwebumaboma. \p \v 34 Taitu kwaitala kwaitala yakidasi tomota, tolula, deli mina Libai, bitakowobobutasi paila avai dala avai dala biwotasi kaila kabogwabu lula paila bigubugabusi lula baisa Guyau da Yaubadasi, makawala goli Karaiwaga makwaina eikaraiwogaidasi. \p \v 35 Taitu kwaitala kwaitala da visulapulasi deli da yokavalasi bitalauwaisi wa Bwala Kwebumaboma bivigaki da semakavaisi. \x - \xo 10.35 \xt Sun 23.19; 34.26; Kak 26.2\x* \p \v 36 E komwaidosi da kulutasi tauwau bitauyokaisi tolula wa Bwala Kwebumaboma, e makawala avaka Karaiwaga eikaraiwogaidasi, bitakabomaisi magudisina baisa Yaubada. Tuvaila komwaidona da bulumakausi, da sipisi, da gotasi si kuluta bitakabomaisi wala baisa Yaubada. \x - \xo 10.36 \xt Sun 13.2\x* \p \v 37 Tuvaila bitauyokaisi tolula wa Bwala Kwebumaboma, yuvayavila minasina leitawaiyasi metoya oda bagulasi leitatumsi olopola taitu kwaitala kwaitala, deli goli da semakavaisi, waini, olibe bulamila, deli goli avai kawailuwa avai kawailuwa. \p E avaka kabinaila da valusi, tala metoya luwotala bitauyokaisi mina Libai, matausina tokatuyoula tala metoya luwotala oda valusi viloukikekita. \x - \xo 10.37 \xt Baw 18.21\x* \v 38 Avai tuta mina Libai bikatuyoulasi tala metoya luwotala avaka kabinaila da bagulasi, e matausina tolula, Eroni tubula deli wala biwokaiasi, metoya avaka leikatuyoulisi, mina Libai bikauwaisi tala metoya luwotala paila Bwala Kwebumaboma kala vilavila, e bilauwaisi ikedidagaisi wa Bwala Kwebumaboma matabudosina eivigakaisi bwaima. \x - \xo 10.38 \xt Baw 18.26\x* \v 39 E mina Isireli deli mina Libai bikeulasi semakavi makwaisina, kaula, waini deli olibe bulamila, e bilauwaisi ikedidagaisi matabudosina kaisakaila guguwala Bwala Kwebumaboma, matabudosina goli tolula eipupaisewasi, deli Bwala Kwebumaboma kala toyamata, deli mabudona tousiwosi wa Bwala Kwebumaboma si kabosisu. \p Yakidasi gala wala bitapakaisi wotitalela la bwala da Yaubadasi. \c 11 \s1 Matausina tosisula Yerusalem \p \v 1 Tokugwa komwaidosi imilivalusi olopola Yerusalem, e komwaidosiga tomota bikowobobutasi availa bimilivalu Yerusalem. Mapaila metoya kweluwotala kaukweda, taitala wala bikibobuta e matauna deli litula bilosi imilivalusi Yerusalem makwaina viloubumaboma, e komwaidosiga bimwaisi imilivalusi ituwoli valu. \v 2 E komwaidosi tomota ikavisaisi availa availa matausina itugwalaisi titoulesi paila bilosi imilivalusi Yerusalem. \v 3 E viluwela Yuda viloukikekita deli vilouvakaveka tomotala Isireli, tolula, mina Libai, Bwala Kwebumaboma topaisewala, deli Solomoni la towotetila dalesi imilivalusi wala oviloutabusi. \p Baisa yagasi matausina tokugwala Yuda eisisuaisi olopola Yerusalem. \x - \xo 11.3-4 \xt Nie 7.73\x* \b \m \v 4 \it Matausina odalela Yuda.\it* \p Ataia matauna Usaia latula, e tabula Sekaraia. E tubula tuvaila yagasi, Amaria, Sepatia, deli Maalaleli, matausina Peresi tubula, matauwena Yuda latula. \p \v 5 Maaseya matauna Baruki latula e tabula Kolosei. E tubula tuvaila yagasi, Asaia, Adaia, Yoiaribi, deli Sekaraia, matausina Sela tubula, matauwena Yuda latula. \p \v 6 Peresi dalela kasi bawa 468 matausina matala gidageda eisisuaisi Yerusalem. \b \m \v 7 \it Matausina odalela Beniamina.\it* \p Salu matauna Mesulam latula, e Yowedi tabula. E tubula tuvaila yagasi, Pedaia, Kolaia, Maaseya, Itieli, deli Yesaia. \p \v 8 Gabai sola Salai, matausina Salu veyala. \p Mapaila kasi bawa mina Beniamina eisisuaisi Yerusalem 928. \v 9 E kasi tokugwa, Yoweli matauna Sikiri latula, e otuboulola paila karaiwaga olopola Yerusalem, Yuda matauna, Asenuwa latula. \b \m \v 10 \it Tolula.\it* \p Yedaia matauna Yoiaribi latula sola Yakini. \p \v 11 Seraia matauna Ilikaia latula, e Mesulam tabula. E tubula tuvaila yagasi, Sadoki, Meraioti, deli Aituba matauna Tolula Toveka. \v 12 E kasi bawa komwaidosi dala madalana eiwotetilasi wa Bwala Kwebumaboma 822. \p Adaia matauna Yerowam latula, e Pelalia tabula. E tubula tuvaila yagasi, Amsi, Sekaraia, Pasuru, deli Malikia. \v 13 E tommoyesi dala madalana kasi bawa 242. \p Amasai matauna Asareli latula, e Asai tabula. E tubula tuvaila yagasi, Mesilemoti, sola Imera. \v 14 E kasi bawa komwaidosi dala madalana 128, komwaidosi wala matala gidageda. E kasi tokugwa Sabidieli, matauna metoya odalela tokaraiwaga. \b \m \v 15 \it Mina Libai.\it* \p Semaia matauna Asubi latula e tabula Asirikam. E tubula tuvaila yagasi, Asabia sola Buni. \p \v 16 E Sabetai sola Yosabada, matausina kasi tokugwa mina Libai e tokaraiwogasi paisewala Bwala Kwebumaboma okoukweda. \p \v 17 Matania matauna Maika latula, e tabula Sabidi, e matauna odalela Asapi, matauna ikugwai mabudona tousiwosi wa Bwala Kwebumaboma paila biuwosaisi nigadela nokagutoki. \p Bakibukia matauna kala topilasi Matania. \p Abida matauna Sammwa latula e tabula Galali, matauna tabula Yedutuni. \p \v 18 Kasi bawa komwaidosi mina Libai eisisuaisi Yerusalem mavilouna viloubumaboma ibodi 284. \b \m \v 19 \bk Bwala Kwebumaboma kala toyamata.\bk* \p Akubi, Talimoni deli goli veisia, kasi bawa 172. \p \v 20 E kesala mina Isireli deli kesala tolula deli mina Libai, ilosi imilivalusi oviloutabusi, mapilasina valu viloukikekita deli vilouvakaveka olopola Yuda. \v 21 Matausina Bwala Kwebumaboma kala topaisewa isikaisi pilatala Yerusalem makatupona yagala Opeli, e ipupaisewasi osikowasi Siya sola Gisipa. \p \v 22 E kasi tokugwa matausina mina Libai eisisu olopola Yerusalem yagala Usisi, matauna Bani latula e Asabia tabula. E tubula tuvaila yagasi, Matania sola Maika, e Usi matauna odalela Asapi, madalana goli isim si koni bimmwasawasi kaigilagela otutala tapwaroru wa Bwala Kwebumaboma. \v 23 E guyoula valu ikaraiwogi dala dilatala dilatala paila si tuta bikukugwaiyaisi mwasawela kaigilagela wa Bwala Kwebumaboma yam kwaitala kwaitala. \p \v 24 Petaia matauna Mesesabeli latula odalela Sira olumolela mabudona Yuda e matauna goli udosi mina Isireli ola ligisa guyoula Pesia. \s1 Matausina isisuaisi ituwoli vilouvakaveka deli viloukikekita \p \v 25 Bidubadu tomota eimilivalusi katitaikina si bagula. Matausina metoya mabudona Yuda si valu Kiriati Aba, Diboni deli Yekaseli, e deli viloukikekita otalisi mavilousina vilouvakaveka. \v 26 Tuvaila imilivalusi mavilousina Yesuwa, Molada, Betipeleti, \v 27 Asarisuwali, deli Biasiba e deli viloukikekita otalila mavilouna. \v 28 Imilivalusi mapilasina Sikilagi deli Mekona deli viluwela, \v 29 Enirimoni, Seva, Yamti, \v 30 Sanowa, Adulam deli viloukikekita mavilousina otalisi vilouvakaveka. Isisuaisi mavilouna Lakisi deli wa bagula katitaikina mavilouna, e deli mavilouna Aseka deli mavilousina viloukikekita. E ka, mina Yuda si valu oluwalaisi mapilana Biasiba opilibolimila deli mapilana Itayatilela Inom opiliyavata. \p \v 31 Mina Beniamina imilivalusi Geba, Mikimasi, Ai, Beteli deli mavilousina katitaikina mavilouna, \v 32 Anatoti, Nobi, Ananaia, \v 33 Asora, Rama, Gitaim, \v 34 Adida, Seboiim, Nebalati, \v 35 Lodi, Ono, deli oItayatilela Tokabitam. \v 36 Mimilisi mabudosina mina Libai omitibogwa eimilivalusi mapilana Yuda olopola, mitaga tuta baisa eilukwaisi bigalasi bilosi imilivalusi deli tomotala Beniamina. \s1 Yagasi tolula deli mina Libai \c 12 \p \v 1 Baisa yagasi tolula deli mina Libai, matausina eikaimilavausi metoya okatupipi deli Serubabela matauna Sealitieli latula deli Yosuwa matauna Tolula Toveka. \b \m \v 2-7 \bk Tolula.\bk* \q1 Seraia, Yeremaia, Esira, \q1 Amaria, Maluku, Atusi, \q1 Sekanaia, Reum, Meremoti, \q1 Ido, Ginetoi, Abia, \q1 Miamini, Maadia, Biliga, \q1 Semaia, Yoiaribi, Yedaia, \q1 Salu, Amoki, Ilikaia, deli Yedaia. \p E komwaidosi wala matausina kasi tokugwa tolula ola tuta Yosuwa. \b \m \v 8 \bk Mina Libai.\bk* \p E matausina tokaraiwogasi wosila nokagutoki. Yesuwa, Binui, Kadimieli, Serebia, Yuda, deli Matania. \p \v 9 E matausina ibubulaisi kwaitala boda paila bikikamapwaisi kasi wosi. Bakibukia, Uno, deli sesia mina Libai. \s1 Matausina dalela Yosuwa matauna Tolula Toveka \p \v 10 Yosuwa iuni Yoiakim; Yoiakim iuni Eliasibi; Eliasibi iuni Yoiada; \v 11 Yoiada iuni Yonatani; e Yonatani iuni Yaduwa. \s1 Tommoyesi madalana tolula \p \v 12-21 Avai tuta Yoiakim imila Tolula Toveka, e mabudona goli tommoyesi madalana tolula. \tr \th1 Tolula. \th2 Dala. \tr \tc1 Meraia \tc2 Seraia \tr \tc1 Ananaia \tc2 Yeremaia \tr \tc1 Mesulam \tc2 Esira \tr \tc1 Yeowanani \tc2 Amaria \tr \tc1 Yonatani \tc2 Maluki \tr \tc1 Yosepa \tc2 Sebania \tr \tc1 Adana \tc2 Arim \tr \tc1 Elikai \tc2 Meraioti \tr \tc1 Sekaraia \tc2 Ido \tr \tc1 Mesulam \tc2 Ginetoni \tr \tc1 Sikiri \tc2 Abiya \tr \tc1 … \tc2 Miniamini \tr \tc1 Pilitai \tc2 Mowadia \tr \tc1 Sammwa \tc2 Biliga \tr \tc1 Yeonatani \tc2 Semaia \tr \tc1 Matenai \tc2 Yoiaribi \tr \tc1 Usisi \tc2 Yedaia \tr \tc1 Kalai \tc2 Salai \tr \tc1 Eba \tc2 Amoki \tr \tc1 Asabia \tc2 Ilikaia \tr \tc1 Netaneli \tc2 Yedaia. \s1 Liliusi veisia tolula deli mina Libai \p \v 22 Kasi liliu giniginila isisu matausina tommoyesi mina Libai deli matausina tommoyesi tolula osi tuta matausina Tolula Tovakaveka. Eliasibi, Yoiada, Yonatani, deli Yaduwa. Liliusi giniginila isisu wala leima itobu ola tuta Dairusi eiguguyoi Pesia. \p \v 23 E matausina tommoyesi mina Libai liliusi eivitouulasi eiginaisi ila obukila liliu ola tuta Yonatani, matauna Eliasibi tabula. \s1 Inagaisi tomota si wotetila olopola Bwala Kwebumaboma \p \v 24 E metoya Asabia, Serebia, Yesuwa, Binui, deli Kadimieli si karaiwaga, ivilaisi mina Libai ilosi boda kwaitala kwaitala. E metoya osi boda mabudosina budoyu bisusuvisi paila bikamapwaisi kala yakaula Yaubada deli binokagutokisi baisa matauna, makawala kasi karaiwaga guyau Debida leisaiki, matauna Yaubada la touwata. \p \v 25 E baisa yagasi matausina Bwala Kwebumaboma kala toyamata, matausina goli bitotusi okalapisila biiyamatasi bwaimala Bwala Kwebumaboma. Matania, Bakibukia, Obedaia, Mesulam, Talimoni, deli Akubi. \p \v 26 Tomota matausina iuwotetilasi osi tuta Yoiakim matauna Yosuwa latula e tabula Yeosadaki, Niemaia matauna tokaraiwaga, deli Esira matauna tolula deli toninitalapula paila Karaiwaga. \s1 Niemaia ikabomi kalila valu \p \v 27 Avai tuta Yerusalem kalila bikabomaisi, Niemaia idou komwaidosi mina Libai ambaisa ambaisa leisisuaisi imaisi Yerusalem paila bivagaisi mwasawela kala kaboma kali metoya wosila nokagutoki, deli obutusi sasani, deli gita. \v 28 E tuvaila mina Libai mabudona tousiwosi imailabasi wala metoya ambaisa ambaisa eisisuaisi, mabudona olopola Yerusalem, deli oviluwela mapilana Netopa, \v 29 deli metoyasi Betigiligali, Geba deli Asimaveta. \v 30 E matausina tolula deli mina Libai ivagaisi kabotuvitusila kasi katumigileu titoulesi, tomota, kalapisila, deli goli valu kalila. \p \v 31 E akouguguli tommoyela Yuda odabala kali e akaraiwogi matausina bivakumgwaiyaisi budoyu boda budovakaveka bitavinaisi valu bitapataisi biusiwosisi wosila nokagutoki baisa Yaubada. \p E mabudona boda budomatala isumwaisi opilakakata odabala wala kali bilosi Kalapisila Wawa. \v 32 E Osaia iiyeikuli otoboulosi mabudona tousiwosi, e otuboulola budotala tommoyela Yuda. \v 33-35 E otuboulosi mabudona tolula, toyuvisi tauya, yagasi. Asaraia, Esira, Mesulam, Yuda, Beniamina, Semaia, deli Yeremaia. Otuboulosi Sekaraia, matauna Yonatani latula e tabula Semaia. (E tubula tuvaila yagasi Matania, Mikaia, deli Sakura matausina odalela Asapi.) \v 36 E otuboulola mimilisi tuvaila veyala yagasi - Semaia, Asareli, Milalai, Gilalai, Maai, Netaneli, Yuda, deli Anani - komwaidosi wala matausina ikoukeulasi si kaigilagela makawala makaina guyau Debida eimwasau, matauna goli Yaubada la touwata. E Esira matauna toninitalapula paila karaiwaga ivakumgwai boda makwaina eikikatudelisi. \v 37 E Kalapisila Sopi Kegiposisi, matausina imwenasi wa daga makaina biloula Debida ola Vilouveka, iligaimwaisi Debida la ligisa, e ikaimilavausi wa kali Kalapisila Sopi, mapilana opilibomatu. \p \v 38 E kwaiyuwela boda makwaina eiusiwosisi wosila nokagutoki isumwaisi opilikikiwama odabala kali, e yeigu deli mabila tomota kabokulaisi matausina kasumwaisi obolela vatoi yagala Kailagila, e kalosi wa kali makatupona yagala Katupobeiyaya, \v 39 e metoya baisa kasumwaisi Kalapisila Epereim, Kalapisila Yesana,\f m \ft Mabigasina “Kalapisila Epereim, Kalapisila Yesana” gagabila bitagini “Kalapisila Epereim (yagala tuvaila Kalapisila Kwaibogwa)”.\f* Kalapisila Yena, deli bolela vatoi makwaisina yagasi Ananeli, deli Lakatutala, e kalosiga okalapisila yagala Sipi, e kala vigimkovila ma loulasi kalosi kavalapulasi okalapisila makwaina biloula wa Bwala Kwebumaboma. \p \v 40 E budoyu wala mabudosina boda einokagutokisi baisa Yaubada ilosi ibodasi omatala Bwala Kwebumaboma. \p Katumkulovala tokugwa matausina deli yeigu lakaliloulasi, \v 41 ogu boda, matausina tolula toyuvisi tauya yagasi. Eliakim, Maaseya, Miniamini, Mikaia, Eliowenai, Sekaraia, deli Ananaia; \v 42 e otuboulosi matausina Maaseya, Semaia, Eleasa, Usisi, Yeowanani, Malikia, Elam, deli Esa. E Yesiraia ikugwai mabudona tousiwosi kaigasi saina peula. \p \v 43 Wa yam makwaina isemakavaisi bidubadu lula, e tomota saina si mwasawa sainela, paila Yaubada bogwa eiyomwasali matausina. Vivila deli gugwadi iwokaiasi wala gulitinidesi immwasawasi, e butula si lagisa ikubali wala valu. \s1 Tomota isakaisi kala pilasi tapwaroru uvagila wa Bwala Kwebumaboma \p \v 44 Tuta matutona wala inagaisi mimilisi tauwau bikaraiwogaisi bwaima matabudosina eididagaisi kala vilavila Bwala Kwebumaboma, deli tala metoya luwotala avaka kabinaila si bagula, si visulapula, si yokavala taitu kwaitala kwaitala. Matausina tauwau si paisewa bikikatuyoulasi wa bagula kwaitala kwaitala metoya valu makwaisina katitaikina, paila kasi vilavila tolula deli mina Libai makawala Karaiwaga leikaraiwogi. E komwaidosi tomotala Yuda saina ikabwailisi tolula deli mina Libai, \v 45 paila uula iuvagaisi tapwarorula katumigileu deli goli mimilisi kasi gulogula avaka Yaubada bogwa leikaraiwogi. E Bwala Kwebumaboma kaigilagela kala tomwasawa deli goli kala toyamata iuvagaisi si wotetila makawala avaka kasi karaiwaga guyau Debida sola latula Solomoni leibubulaisi. \x - \xo 12.45 \xt 1 Lil 25.1-8; 26.12\x* \v 46 Omitibogwa osi tuta guyau Debida sola Asapi matauna tomwasawela kaigilagela matausina ikugwaiyaisi wosila yakaula deli nokagutoki baisa Yaubada. \v 47 Ola tuta Serubabela deli goli ola tuta Niemaia, komwaidosi tomotala Isireli isisemakavaisi yam kwaitala kwaitala paila kasi pilasi Bwala Kwebumaboma kaigilagela kala tomwasawa, deli Bwala Kwebumaboma kala toyamata. E tomota isemakavaisi lula kwebumaboma baisa mina Libai, e matausina bisakaisi makawala avaka kasi vilavila matausina tolula. \c 13 \s1 Itavileiyaisi metoya mina mitawasi \p \v 1 Avai tuta Mosese la karaiwaga bogwa leikalawaisi baisa tomota, e ikikalawasi wala isakailasi makatupona eililivali paila mina Amoni deli mina Mowabi gala avai tuta bivasosusi deli Yaubada la tomota. \x - \xo 13.1-2 \xt Kak 23.3-5\x* \v 2 Paila uula mina Amoni deli mina Mowabi gala isakaisi kaula deli sopi baisa mina Isireli matutona leisunapulasi metoya Itipita. Mesinaku wala ikauwaisi mani isakaisi Balam mwada bibuloti mina Isireli, mitaga da Yaubadasi ikivili bolata makwaina imila kabwaila. \x - \xo 13.2 \xt Baw 22.1-6\x* \v 3 Avai tuta tomotala Isireli bogwa leilagaisi karaiwaga makwaina leikalawaisi, matausina itavileiyaisi komwaidosi tomitawasi metoya osi boda. \s1 Niemaia ikouvau la karaiwaga \p \v 4 E tolula Eliasibi matauna tokaraiwogala matabudosina bwaima wa Bwala Kwebumaboma, tuta kaduwonaku matauna sola Tobia si vakatu saina bwaina. \v 5 Matauna itugwali Tobia bisiki matabudona tabudoveka bwaima. Matabudona paila wala bidadodigasi tomota si semakavi kaula deli bulami maiina simasimina, Bwala Kwebumaboma guguwala, semakavi paila tolula, deli tala metoya luwotala avaka kabinaila si bagula, kaula, waini, deli olibe bulamila leisisakaisi mina Libai, Bwala Kwebumaboma kaigilagela tomwasawela, deli Bwala Kwebumaboma kala toyamata. \v 6 Nanamsa makwaina iuvagaisi wala makawala, mitaga yeigu tuta matutona gala asisu Yerusalem, paila olopola kwailuwotolu kweyuwela kala taitu guyau Atasakisa eiguguyoi Babiloni, yeigu bogwa lalokaia mwada bakamituli baisa matauna mapilana Babiloni. E kasisu kwaitala tuta anigadi matauna e itugwalaigu \v 7 akaimilavau Yerusalem. Avai tuta lakaloubusi Yerusalem saina itutu wowogu paila labani Eliasibi eitugwali Tobia eisiki tabudotala matabudosina bwaima wa Bwala Kwebumaboma. \v 8 Mapaila yeigu saina agibuluwa, e akosou komwaidona Tobia la guguwa alavi imwaisi okoukweda. \v 9 E akaraiwogi bikatumigileuwaisi matabudona deli bikedidagivauwaisi Bwala Kwebumaboma guguwala, tomota si semakavi, kaula deli bulami maiina simasimina. \p \v 10 E tuvaila labani matausina tomwasawesi Bwala Kwebumaboma kala kaigilagela deli mimilisi mina Libai eisilavaisi Yerusalem e eikaimilavausiga osi valu, paila uula tomota gala isisakaisi kasi katupeula matausina. \x - \xo 13.10 \xt Kak 12.19\x* \v 11 E yeigu akamitilaki matausina tokwaraiwaga paila igigisakaisi wala makawala, mapaila Bwala Kwebumaboma ininilavaisi goli. Mapaila yeigu akaimilivau matausina mina Libai, deli tomwasawesi kaigilagela osi paisewa wa Bwala Kwebumaboma biuwotetilasi tuvaila. \v 12 Oluvi komwaidosi mina Isireli ivigivauwaisi katuyoula tala metoya luwotala avaka kabinaila si bagula, kaula, waini, deli bulamila olibe imaiyaisi wa bwaima matabudosina wa Bwala Kwebumaboma. \x - \xo 13.12 \xt Mal 3.10\x* \v 13 E anagi matausina toyamatesi bwaima. Selemaia, matauna tolula; Sadoki, matauna toninitalapula paila Karaiwaga; deli Pedaia guma Libai. E Anana matauna Sakura latula e Matania tabula, matauna kasi topilasi. Bogwa lanikoli ibodi badubumi tauwau matausina tokamokwita paila bivilavilasi kasi kawailuwa sesia topaisewa. \p \v 14 Mwa ulo Yaubada kululuwai komwaidona vavagi makwaisina lauvagi paila m Bwala Kwebumaboma deli goli guguwala tapwaroru. \p \v 15 Wa tuta matutona tuvaila agigisi mimilisi mina Yuda ipulopolasi waini kaiuwala wa yam Sabate. E mimilisi ididagaisi otupwasi si ase, kaula, waini tovala deli kaiuwala, seuseu, deli goli avai vavagi tuvaila e ilauwaisi Yerusalem. E yeigu asilibodi matausina gala bigigimwalasi avai vavagi wa yam Sabate. \x - \xo 13.15 \xt Sun 20.8-10; Kak 5.12-14; Yer 17.21-22\x* \v 16 E mimilisi tauwau mina Taia eimilivalusi Yerusalem, matausina imaiyaisi yena deli goli komwaidona guguwa ituwoli ituwoli olopola ma valusi paila bigigimwalasi baisa ma tomotasi wa yam Sabate. \v 17 E yeigu akamitilaki mina Yuda tokugwala kawagu, “Ka, kugisaisi mitugaga makwaina kuuvagaisi! Yokomi gala kukikilaisi yam Sabate. \v 18 Baisa mauula goli Yaubada leimipuki tubumia matutona leikasali tilaula eikodidaimisi valu makwaina. Ka, yokomiga tuvaila wala kukwatumkulovaisi Yaubada la ninamwau bigibuluwi mina Isireli paila uula lokuyogwalaisi yam Sabate.” \p \v 19 Mapaila asaiki karaiwaga paila valu kalapisilela bikatubodaisi avai tuta kalasia bogwa katitaikina bisalili - baisa kala vitouula yamla Sabate kwaitala kwaitala, e gala tuvaila biulaimwaisi tatoula wala Sabate yamla biwokuva. Mapaila anagi mimilisi ulo tomota bitotusi okalapisila e biyuuyausasi taga bikovisuyaisi avai vavagi bimaiyaisi ovalu wa yam Sabate. \v 20 E oyamla kwelimala bogila kaina sivatala kaina sivayu matausina togigimwala deli si guguwa bidubadu eikanukwenusi wala oyosewala kali. \v 21 Mitaga bogwa lakatululutibogwi matausina kawagu, “Gala wala avaka uula bukukwanamwaisi wala baisa biyumkwaimi. Ka, kidamwa tuvaila bukuvagaisi makawala bawaimi.” E wa tuta matutona leima lagaila, matausina gala tuvaila ititawasisi wa yam Sabate. \v 22 E akaraiwogi matausina mina Libai bivagaisi kabotuvitusila kasi katumigileu e bilosi iyuuyausasi okalapisila taga availa biyogwali yam Sabate. \p Mwa Yaubada, kululuwaigu paila vavagi makwaina avaka lavagi, deli kukolaigu paila m yebwaili saina vakaigaga. \p \v 23 E wa tuta matutona abani mimilisi tauwau mina Yudia ivaipelasi deli vilesi Asidodi, Amoni, deli goli Mowabi. \x - \xo 13.23-25 \xt Sun 34.11-16; Kak 7.1-5\x* \v 24 Mabila litusia ibigatonasi biga Asidodi kainaga bona ituwoli, mitaga bonadasi gala ikikatetasi. \v 25 E akamitilaki, abuloti matausina, awaiya, deli asabu kulusi. Oluvi akaraiwogi matausina bikatotilasi mwau oyagala Yaubada gala avai tuta tuvaila matausina kaina litusia bivaiyasi vilesi kedakeda. \v 26 E alivala kawagu, “Minasinala vilesi kedakeda eiyomitulaisi guyau Solomoni la mitugaga. Matauna saina giyouveka, gala avai guyau bisakaila matauna. Yaubada iyebwaili matauna e ivigaki biguyoi Isireli, mitaga ivagi wala makwaina sula. \x - \xo 13.26 \xt 2 Sml 12.24-25; 1 Gwe 11.1-8\x* \v 27 Ki, kudokaisi yakamaisi bakabokulaisi mi kedakeda mwada deli bitavaipelasi vilesi kedakeda e bitakoulovaisiga da Yaubadasi?” \p \v 28 Yoiada matauna Eliasibi Tolula Toveka latula, mitaga taitala Yoiada litula ivaiya natala Sanibalata latula, metoya valu makwaina yagala Betorona, mapaila akaliyabi Yoiada bisilavi Yerusalem. \x - \xo 13.28 \xt Nie 4.1\x* \p \v 29 Mwa Yaubada, kululuwai ammakawala tomota matausina eiyogwalaisi tolula si wotetila deli goli kabutu makwaina lokuvagi baisa matausina tolula deli mina Libai. \p \v 30 E yeigu avagi kabotuvitusila kasi katumigileu tomota metoya si kedakeda tomitawasi eikapilakiga matausina. Akatubiasi kasi karaiwaga tolula deli mina Libai e gagabila taitala taitala binikoli la paisewa; \v 31 deli akaraiwogi tutala mokwita paila bimaiyaisi kai kaigabula lula, deli tomota bimaiyaisi si visulapula deli si yokavala. \p Mwa Yaubada, kululuwai vavagi makwaisina avaka lauvagi, e kuvigaki agu luluwai bikanuvagasi.