\id NAM KIRNAM, Nahum, Kiriwina Bible, PNG April 2010 8/11 \h NEUM \mt1 NEUM // La Buki \is1 Kabovitouula \ip Mapilana \bk Neum La Buki\bk* pilatala wosi matauna tovitoubobuta Neum eibutu kala kaboluluwai mapilana Niniba kala kapusi katitaikina taitu 600 BC. Paila mapilana valu si viloumatala mina Isireli kasi tilaula, mabudona mina Asiria. E matauna Neum eidoki Niniba kala kapusi baisa Yaubada la kabokamwaga eikamogi mina Asiria, paila toninigaga deli saina mina dubakasala matausina. \is1 Buki kala katumimisa \io1 Guyau Yaubada ikamogi Niniba 1.1-15 \io1 Niniba kala kapusi 2.1—3.19 \c 1 \p \v 1 E livala makwaina livalela Niniba avaka Neum matauna guma Elikosi, leigisi metoya okilisala. \x - \xo 1.1—3.19 \xt Ais 10.5-34; 14.24-27; Sep 2.13-15\x* \s1 Guyau igibuluwi Niniba \q1 \v 2 Ka, Guyau Yaubada gala bitagwala bukutapwarorusi baisa availa mwada kaimapula matauna; \q2 e matauna bimipuki matausina availa availa ikoulovaisi matauna. \q1 Metoya ola gibuluwa matauna bimipuki matausina. \q1 \v 3 E Guyau gala togibuluwa wala mitaga saina wala topeuligaga, \q2 deli gala avai tuta bitagwala mwada tosula gala bibani kala mipuki. \b \q1 Ambaisa ambaisa Guyau bililoula, utuyagila bitokaia; \q2 e makawala goli lowalowa baisa tubumyoula kaikela! \q1 \v 4 Matauna ikikaraiwogi bolita, e imada. \q2 Matauna ivigaki waya bipakalasi. \q1 Saivau mapilana Basani bivamatasi. \q2 Koya Kamela kala gigisa bivadegila \q2 deli lalela Lebanoni bimwailelasi. \q1 \v 5 E koya kwevakaveka bilikulikusi, koya kwekikekita bitumgeyaisi omatala Guyau. \q1 Avai tuta Guyau biyoulapula pwaipwaia biyega; \q2 e valu watanawa tomotala komwaidosi bitatatuvasi. \q1 \v 6 Avai tuta matauna bigibuluwa availa ibodi bisisu tomomova? \q2 Availa ibodi bimova metoya ola gibuluwa matauna? \q1 Avai tuta matauna bikasau kala leiya; \q2 dakuna bitamsomsilasi wala bimila pwaipwaia omatala. \b \q1 \v 7 Guyau matauna Giyoubwaila; \q2 matauna ikoli la tomota osi tuta mwau; \q2 matauna iiyamati availa availa ininavilasi baisa matauna. \q1 \v 8 Ka, makawala sakala saina peula isisakaula, \q2 matauna imtuli komwaidona kala tilaula; \q2 matauna ivakaligi availa availa matausina ikoulovaisi matauna. \q1 \v 9 Avai vavagi kukwewalaisi paila Guyau? \q1 Matauna makateki bikatudoumwaimi. \q2 Gala wala availa ibodi bisikileiwa kowolova baisa matauna. \q1 \v 10 Matauna bivakadoumwaimi wa kova, \q2 yokomi tomommata makawala yonitaitu deli mnumonu yammatutila. \b \p \v 11 Ka, Niniba, metoya baisa yoku, taitala tau eikaloubusi, matauna ivakasau mitugaga e ikikeiwali Guyau. \v 12 Baisa makawala avaka Guyau eilivala baisa la tomota mina Isireli. “Ka, kaina goli mina Asiria saina mina papeula deli tobobawa, mitaga makateki bidoumlabasi e bitamwauki kasi pikowau. Ka, yokomi ulo tomota, avigakaimi kulumkolaisi mmayuyu, mapaila gala tuvaila bavigivau. \v 13 Tuta baisa bakapituni si karaiwaga mina Asiria metoya baisa yokomi deli bakotuni miyasina yuwoyoula leiyuwolaimi.” \p \v 14 Baisa makawala avaka Guyau bogwa leikaraiwaga paila mina Asiria. “Matausina gala tuvaila bidalasi paila bikitetilasi dalesi. Yeigu bakatudidaimi minasina si yaubada tokolu olumoulela si bwala tapwaroru makwaisina. Yeigu bakatubiasi kwaitala laka paila mina Asiria. Matausina gala ibodi bimovasi.” \p \v 15 Ka, kugisaisi, taitala touwata leimaima odabala koya, leimai bulogala bwaina! Matauna leimaima paila bikamituli bulogala tomgwaga! Ka, tomotela Yuda, kumwasawaisi makwaisina kami paka deli kusakaisi Yaubada makawala avaka mi biga katotila baisa matauna. Matausina mina mitugaga gala tuvaila biyoulisi mi valu. Matausina komwaidosi bogwa wala leidoumlabasi. \x - \xo 1.15 \xt Ais 52.7\x* \c 2 \s1 Niniba kala kapusi \q1 \v 1 Wo Niniba, ka, bogwa leimaiyaisi kam kwabilia! \q1 E matausina bibutugigaiyaimi bogwa biviloubusisi. \q1 Kuyamataisi kalila valu! \q1 Kuiyausaisi kaduwala! \q1 Kukwatubaiasasi paila kabilia! \p \v 2 (Ka, Guyau makateki bikatububulivau kala guyugwayu Isireli, makawala kala gigisa omitibogwa igau tilaula gala bikodidaimisi valu.) \q1 \v 3 E kam tilaula la tokabilia leiyosisi si vayoula kaibubweyani \q2 deli kasi kwama migitinidesi wala kala vau bweyani. \q1 Matausina eikulokwalumasi paila bisuvisi ikabiliasi! \q1 E si waga kaibibiu eivivivila makawala kova! \q2 Deli si wosa isitotusi wala! \b \q1 \v 4 Makaisina waga kaibibiu eisisakauluvivilasi wala olopola keda, \q2 e bititowaisi wala, bititomaisi olopola valu. \q1 Makaisina bigibalapulasi makawala kaitapa, \q2 e si kaisakaula kala gigibula makawala kavikavila. \q1 \v 5 Matausina kumatoula ilagaisi biga, \q2 mitaga deli wala si silubeibeu ivaloulasi ilokaiasi. \q1 Matausina tilaula, ikolubeigogunasi ilosi wa kali \q2 ivitauwaisi makavina vayoula paila kasi taboda matausina tokodidaimisi kali. \q1 \v 6 E kalapisila makwaisina katitaikinela waya ikodidaimisi ikapogega; \q2 e ligisa makwaina ivakasau kabokokola sainela. \q1 \v 7 Giyouvila iyosisi ilauwaisi okatupipi \q2 e la towotetila komwaidosi ivalamsi, \q1 kaigasi makawala bubuna kaigasi, \q2 deli iwawaiyasi vitakosi deli si ninamwau. \q1 \v 8 Makawala yelu, Niniba tomotala komwaidona isakaulasi. \q1 Mitaga tilaula ikawotasi kawasi, \q2 “Tauwau kutoulisi! Kutoulisi!” \q1 Mitaga gala taitala itovila. \b \q1 \v 9 Ka valu mavilouna ivakasewoki wala veiguwa. \q2 Kukwayaisi siliba! \q2 Kukwayaisi goula! \b \q1 \v 10 Valu Niniba bogwa leikodidaimisi, \q2 mavilouna bogwa eivilouwokuva deli eiviloububu! \q1 Tomotala ninasi bogwa eiyomami deli kasi kokola; \q2 kwaitutusi itatatuvasi, e si peula bogwa leiwokuva; \q2 migisi bogwa eivadegila. \q1 \v 11 E ambaisa mavilouna vilouveka \q2 mavilouna omitibogwa makawala laiyoni kasi lagi? \q1 Baisa goli laiyoni nagugugwadi eikabubunasi, \q2 e laiyoni namwala deli navivila iyebwailisi biloulasi baisa \q2 paila baisa leivigakaisi litusia si kabokwala. \q1 \v 12 Ka, laiyoni minana bogwa eikamati kala tau, \q2 bogwa eitagigai eimai \q2 paila minana navivila deli litula bikamsi. \q1 Minana ivakasau kala lagi metoya viliona. \b \p \v 13 E Guyau Topeuligaga ikaibiga kawala, “Ka, yeigu kami tilaula! Yeigu bagabu komwaidona mi waga kaibibiu, mi tokabilia bikatumataisi okabilia deli bakau komwaidona guguwa makwaisina lokukwauwaisi metoya tomota ituwoli. Deli gala tuvaila tomota bilagaisi kaigasi mi touwata.” \b \c 3 \q1 \v 1 Mina Niniba bidoumlabasi! \q1 Mavilouna viluwela sopa deli katumata. \q1 Igau bikodidaimisi mavilouna, \q2 e veiguwala komwaidona bikwayaisi. \q1 \v 2 Ka, kulagaisi! Butula lewa eitabulubuluva, \q2 wiri eikadirakia, wosa butula kaikesi, \q2 e waga kaibibiu eisilumgolasi! \q1 \v 3 Wosa kala tosila isuyaisi kulusi, \q2 itataisi opuluta, eiseisuyasi okaiyala. \q1 Tokaliga sobilawa sobilama, \q2 e tomata gala bitakalau. \q1 Ka, tokwabilia iuvabeibeusi wala otupwasi tomata. \q1 \v 4 Niniba saina viloukalimwala, \q2 mavilouna saina viloumanabwaita, kala matabwaila kabosilagi! \q1 Mavilouna eitavili ninasi boda ituwoli ituwoli, \q2 e ivigaki matausina makawala ula. \b \p \v 5 E Guyau Topeuligaga ilivala kawala, \q1 “Niniba! Yeigu bamipukwaim. \q1 Yeigu bakisi kam kwakapula e bukukimwadu, \q2 e batugwali boda ituwoli ituwoli bigisaimsi, \q2 e yoku bukummosila sainela omitasi goli. \q1 \v 6 Yeigu bavigakaim gala bisim kam kwamaiaba \q2 deli bakubolaim metoya wawa saina pupagatu. \q1 Tomota komwaidona bigisaimsi bikayuwaimsi. \q1 \v 7 Availa availa bigisaimsi bitagiyumitasi. \q1 Matausina bilivalasi kawasi, \q2 ‘Niniba kwedadaimi wala eitotu. \q2 Availa ibodi binokapisi minana? \q2 Availa magila biyebwaili nanola minana?’” \b \p \v 8 Yoku Niniba, ki kudoki yoku saina kubwainigaga e kukwalisau Tebesi makwaina Itipita la vilouveka ke? Ka, ovalu makwaina isisu kaduyotala waya makawala baisa yoku e ivigaki makawala kala kali paila bikoli makwaina - ka, Waya Naili baisa kala kabokwala. \v 9 Omitibogwa mavilouna ikikaraiwogi Sudani deli Itipita, e gala isim kala kalitutila la peula. Tuvaila mavilouna Libia ivigaki viloukalola, e la karaiwaga saina peuligaga sainela. \v 10 Mitaga oluvi tilaula iyosisi mina Tebesi e ilauwaisi okatupipi. Okatugulugwelu kwaitala kwaitala kasi tilaula iwawaiyasi ikatumataisi litusia. E matausina tommoyesi valu isikolaisi yuwoyoula tanumnumta ilauwaisi, e tilaula isigalaisi matausina oluwalaisi. \p \v 11 Wo! Niniba yoku tuvaila bukumata makawala taitala tomomom sopi kaipeula. Yoku tuvaila mwada bukusakaula metoya kam tilaula. \v 12 Ka, komwaidona kalim kwaipapeula makawala seuseu bivalikilaki. Avai tuta tomota bivaikwaisi e oudosi biuyeiyasi. \v 13 E m tokabilia ivigaki makawala nunumoya, deli viluwem gala isim kala tokwala; itomakavasi wala omitasi kam tilaula, e kova bivakadidaimi kalapisilem makwaisina tanumnumta. \v 14 Kukwatubaiasa, paila kam tilaula bisiulaimsi bisipataimsi mwada bukumama. Kukelisasaisi la keda sopi bitaina bitapatu deli kukwatukikiti bipeula makwaisina kalim kwepapeula! Kukwatubiasi pwaipwaia mlomwaluva paila bukugabu bimila dakunasi, e kukwatubiasi kaigabula mlomwaluva! \v 15 Kaina goli avaka bukuvagi, mitaga bogwa wala eimati kova bivakamataim kaina bikatumataimsi okabilia. E bikatudoumwaimsi makawala bagula bogwa leikomsauwaisi nipawa! \p Yokomi bogwa kuunigeyaisi e kami bawa makawala nipawa! \v 16 E lokukwatumkulovaisi mi togigimwala saina bidugaga kasi bawa ikalisauwaisi utuyam kasi bawa! Mitaga baisa tuta komwaidosi wala bogwa leibutusi makawala nipawa eikatupapapasi pinupanesi e leiyowasi leilosi. \v 17 Komwaidona kaidadala valu omi valu makawala yuwotala nipawa bitotusi otapwala bwala wa yam makwaina saina tula. Mitaga avai tuta kalasia biyuwola minasina biyowasi, e gala wala availa inikoli ambaisa leiyowasi leilosi! \p \v 18 Yoku guyoula Asiria, ka, m tokwaraiwaga bogwa eikaligasi, e m tommoya bogwa eimisitoutaulasi! E m tomota komwaidona eiuwaki wala neuya wa koya makwaisina e gala wala availa bikaimilivau matausina bimai om valu. \v 19 Gala avai kaituva ibodi bitatuvaki kam kwalibwaga bibwaina, deli kam pwasa gala gagabila bibwainasi. Availa availa matausina bilagaisi bulogala m silagi bikatupatusi yumasi deli si mwasawa. Ki, availaga eisakauligilaim gala ilumkoli m vakatutuki?