\id 2KI 2KI, KIR2KI, 2 Kings, KIRIWINA Bible, PNG March 20103 8/11 \h 2 GWEGUYA \mt1 GWEGUYA // Si Buki Piliyuwela \is1 Kabovitouula \ip Mapilana \bk Gweguya Si Buki Piliyuwela\bk* isetuwoli liliusi kwaiyu kabokwaraiwaga makwaisina Isireli deli Yuda. Igagabila bitabobu mapilana bitavigaki katupoyu. Katupotala isisu liliusi makwaisina kabokwaraiwaga kwaiyu wala bivitouula tuta makwaina Eyabi eikaliga e bila tuta matutona mina Asiria eiyoulisi Sameria e kabokwaraiwaga makwaina Isireli opiliyavata kala vigimkovila. Katupoyuwela isaitaula ililivala liliula kabokwaraiwaga kwaiyuwela Yuda opilibolimila e bila wa tuta matutona guyau Nebukadinesa guma Babilonia ima iyouli e ikatudidaimi Yerusalem wa taitu 586 BC. \ip Vavagi makwaisina saina mwaugaga eikaloubusisi baisa mina Isireli deli mina Yuda paila uula guyousi Isireli deli Yuda deli goli tomotasi eipakaisi Guyau Yaubada e eitapwarorusi baisa minasina yaubada sasopa. Baisa uula Yerusalem kala kodadaimi deli mina Yuda eibodasi kasi katupipi eilauwaisi osi valu mina Babilonia. Vavagi makwaina baisa vavagi kwevakaigaga olumoulela liliusi mina Isireli. \ip Tuvaila taitala tovitoubobuta liliula isisu mapilana buki, matauna saina toveka. Matauwena yagala Ilaisa, e matauna kaimapula Ilaitia. \is1 Buki kala katumimisa \io1 Kabokwaraiwaga Isireli deli Yuda kala katuvi 1.1—17.41 \io2 a) Tovitoubobuta Ilaitia \io2 1.1—8.15 \io2 b) Guyousi Yuda deli Isireli \io2 8.16—17.4 \io2 c) Sameria la kapusi \io2 17.5-41 \io1 Kabokaraiwogala Yuda 18.1—24.20 \io2 a) Metoya Esekaia bila Yosaia \io2 18.1—21.26 \io2 b) Yosaia guyoula Yuda \io2 22.1—23.30 \io2 c) Gweguyala Yuda kasi tovabodanim \io2 23.31—24.20 \io1 Yerusalem kala kodadaimi 25.1-30 \c 1 \s1 Ilaitia deli guyau Eyasaia \p \v 1 Avai tuta Eyabi guyoula Isireli bogwa eikaliga e mina Mowabi ikosomapwaisi mina Isireli. \p \v 2 E Eyasaia guyoula Isireli mesisiki Sameria e metoya ola ligisa ikapusi ima isipuyateila watanawa. Mapaila matauna iwitali mimilisi la touwata bilokaiasi ikatupoiyaisi Bealisebubi minana si yaubada mina Ekironi mapilana Pilisitia, paila binikolaisi bimova kaina bikaliga. \v 3 Mitaga Guyau la anelosi ikaraiwogi Ilaitia, matauna tovitoubobuta tolela Tisibe, bila bibodi guyau Eyasaia la touwata e bikatupoi matausina kawala, “Avaka paila bukulosi kwatupoiyaisi Bealisebubi, minana mina Ekironi si yaubada? Ki, kaina kudokaisi mina Isireli gala si yaubada ke? \v 4 Kulukwaisi Eyasaia avaka Guyau eilivala, ‘Gala wala bukubwaina metoya okam lewa! Bogwa wala bukukwaliga!’” \p Ilaitia ivagi makawala Guyau leikaraiwogi matauna, \v 5 e touwata matausina ikaimilavausi baisa si guyau, e matauna ikatupoi kawala, “Avaka paila lokukwaimilavausi?” \p \v 6 Matausina ivitakaulokaisi kawasi, “Taitala tau ibodaimasi eilukwaimasi avaka Guyau la biga. Kawala, ‘Avaka paila lokuwitali touwata bilosi ikatupoyaisi Bealisebubi minana mina Ekironi si yaubada ke? Ki, kaina kudokaisi mina Isireli gala si yaubada ke? Gala wala bukubwaina metoya okam lewa! Bogwa wala bukukwaliga!?” \p \v 7 Guyau ikatupoi, “Ammakala tau matauna kala gigisa?” \p \v 8 Matausina ivitakaulokaisi guyau kawasi, “Matauna kala kwama deli kala palitula iyoudulokaisi metoya mauna kanuvinesi.” \x - \xo 1.8 \xt Md 3.4; Mk 1.6\x* \p E guyau ikaibiga kawala, “Matauna Ilaitia!” \p \v 9 E matauna iwitali taitala kumatoula deli tailuwolima la tokabilia binevaisi Ilaitia. E kumatoula ibani matauna isisu wa koya e iluki matauna kawala, “Mwa yoku Yaubada la touwata, guyau leikaraiwaga bitalokaiasi.” \p \v 10 E Ilaitia ivitakauloki kawala, “Kidamwa yeigu Yaubada la touwata, ibodi kova bibusi metoya wa labuma bivakamataimi deli m tokabilia!” Tuta matutona wala kova ibusi wa labuma e ivakamati kumatoula deli la tokabilia. \x - \xo 1.10-12 \xt Lk 9.34\x* \p \v 11 E guyau iwitali tuvaila kumatoula deli la tokabilia kasi bawa tailuwolima, ilokaiasi Ilaitia ilukwaisi kawasi, “Mwa yoku Yaubada la touwata, guyau la karaiwaga bitalokaiasi baisa tuta!” \p \v 12 E Ilaitia ivitakauloki kawala, “Kidamwa yeigu Yaubada la touwata, ibodi kova bibusi metoya wa labuma e bivakamataim deli m tokabilia!” E tuta matutona wala Yaubada la kova ibusi wa labuma e ivakamati kumatoula deli la tokabilia. \p \v 13 E tuvaila guyau iwitali kumatoula deli tailuwolima la tokabilia. Matauna imwena wa koya, itapopula kwaitutula omatala Ilaitia e ikabiga kawala, “Mwa yoku Yaubada la touwata, kunokapisaigu deli ulo tokabilia. Kukolaimasi! \v 14 Ka, taiyu kumatoula deli si tokabilia kova metoya wa labuma ivakamati matausina; mwa akoma lopom kunokapisaigu!” \p \v 15 E Guyau la anelosi iluki Ilaitia kawala, “Gala bukukokola kulokaia bukulosi.” Mapaila Ilaitia deli kumatoula ilokaiasi guyau \v 16 e iluki matauna kawala, “Baisa makawala Guyau la biga. ‘Paila uula lokuwitali touwata ilosi ikatupoiyaisi Bealisebubi minana mina Ekironi si yaubada, makawala kudoki Isireli gala isim si Yaubada bukukwatupoi, mauula gala wala bukubwaina bogwa bukukwaliga!’” \p \v 17 E Eyasaia ikaliga makawala avaka Guyau eilivala metoya owodola Ilaitia. Eyasaia gala wala isim litula mapaila bodala Yoram ikaimapu matauna iguyau, olopola kwaiyuwela kala taitu Yeoram matauna Yeosepata latula guyoula Yuda. \p \v 18 Komwaidona wala avaka guyau Eyasaia eivagi leiginaisi obukila \bk Liliusi Guyousi Isireli\bk*. \c 2 \s1 Guyau ikau Ilaitia ilau wa labuma \p \v 1 E tuta bogwa leima paila Guyau bikau Ilaitia bilau wa labuma metoya otigiviviluwa. Ilaitia sola Ilaisa ivitouulasi loula metoya Giligali e ilosi, \v 2 e ililoulasi wa keda. Ilaitia ikaibiga baisa Ilaisa, kawala, “Ka, bukusim baisa, paila Guyau ikaraiwogaigu balokaia Beteli.” \p Mitaga Ilaisa ivitakauloki, kawala, “Alivala biga katotila mwau omatala Guyau Tomomova deli goli omatam, mwada gala wala basilavaim.” E mapaila iloulasi ilosi Beteli. \p \v 3 E budotala tovitoubobuta isisuaisi baisa ilokaiasi Ilaisa e ikatupoiyaisi matauna, kawasi, “Ki, bogwa kunikoli paila lagaila Guyau bogwa bikau matauna kam tokugwa metoya baisa yoku ke?” \p Ilaisa ivitakauloki, kawala, “Mitaga, bogwa lanikoli, mitaga gala wala ibodi bitalivalasi paila vavagi makwaina.” \p \v 4 E Ilaitia ikaibiga baisa Ilaisa, kawala, “Adoki bukusim baisa, paila Guyau bogwa ikaraiwogaigu balokaia Yeriko.” \p Mitaga Ilaisa ivitakauloki, kawala, “Alivala biga katotila mwau omatala Guyau Tomomova deli goli omatam, mwada gala wala basilavaim.” E mapaila iloulasi ilosi Yeriko. \p \v 5 E budotala tovitoubobuta eisisuaisi baisa ilokaiasi Ilaisa ikatupoiyaisi matauna, kawasi, “Ki, bogwa kunikoli paila lagaila Guyau bogwa bikau kam tokugwa metoya baisa yoku ke?” \p Ilaisa ivitakauloki, kawala, “Mitaga, bogwa lanikoli, mitaga gala wala ibodi bitalivalasi paila vavagi makwaina.” \p \v 6 E Ilaitia ikaibiga baisa Ilaisa, kawala, “Adoki bukusim baisa, paila Guyau bogwa eikaraiwogaigu balokaia wa Waya Yoridani.” \p Mitaga Ilaisa ivitakauloki, kawala, “Alivala biga katotila mwau omatala Guyau Tomomova deli goli omatam, mwada gala wala basilavaim.” E mapaila iloulasi ilosi wala, \v 7 e tailuwolima tovitoubobuta ibokulaisi wala matausina ilosi wa Waya Yoridani. E Ilaitia kasitaiyu Ilaisa itolisi opapala waya, e matausina tailuwolima tovitoubobuta itolisi sitana kaduwonaku. \v 8 E Ilaitia ivilili kala kakapula ikatubili miyana e iwaiya sopi metoya miyana e sopi itabai. Matauna deli Ilaisa iluvapelasi piliyuwela\f a \ft Ilosi mapilana opilibomatu.\f* olubulabu. \v 9 E mapilana valu Ilaitia ikaibiga baisa Ilaisa, kawala, “Kulukwaigu avaka magim bavagi paila yoku oluviga Guyau bilauwaigu.” \p Ilaisa ikaibiga, kawala, “Kutagwala kidamwa babani agu vilavila metoya om peula, e baisa bivigakaigu yeigu kaimapum.” \x - \xo 2.9 \xt Kak 21.17\x* \p \v 10 E Ilaitia ivitakauloki, kawala, “Makwaina avaka lokunigadi saina kwaimwau. Mitaga desi wala, bogwa bukubani makwaina kidamwa bukugigisaigu wala avai tuta Guyau bikauwaigu metoya baisa yoku. Kidamwa gala bukugisaigu, gala wala bukubani peula makwaina.” \p \v 11 Ililoulasi e ibibigatonasi, e saina nanakwa waga kaibibiu kovawokuva wala, deli wosa kovawokuva wala ibiaisi makaina ima isuwalai matausina, e Yaubada ikau Ilaitia ilau wa labuma metoya otigiviviluwa. \v 12 Ilaisa bogwa igisi e idou baisa Ilaitia, kawala, “Tamagwʹe! Tamagu! Mina Isireli kasi tokwala topeuligaga yoku! Bogwa lokula!” \p E gala tuvaila igisivau Ilaitia. \s1 Ilaisa ikaimapu Ilaitia \p Ilaisa deli la valam ikau kala kakapula titoulela ikisiki yayu. \x - \xo 2.12 \xt 2 Gwe 13.14\x* \v 13 E ikau miyana Ilaitia kala kakapula leikapusi metoya owowola eisisu, e ikaimilavau ila wa Waya Yoridani opapala itotu. \v 14 E matauna iwaiya sopi metoya Ilaitia kala kakapula e ikaibiga, kawala, “Ambaisa Guyau matauwena Ilaitia la Yaubada?” E matauna iwovau tuvaila e sopi itabai, e iluvapela ila mapilana ewaiwa. \v 15 E matausina tovitoubobuta tailuwolima mina Yeriko bogwa igisaisi matauna ikaibigasi, kawasi, “Ilaitia la peula bogwa iluvapela baisa Ilaisa!” E matausina ilokaiasi ibodaisi matauna e ikavaginasi omatala. \v 16 E ikaibigasi, kawasi, “Ka, yakamaisi kama tailuwolimasi, e komwaidomasi saina topapeula. Bwaina kutagwala bakalosi bakanevaisi kam tokugwa. Kaina goli Guyau la baloma eikau ilau ambaisa, e kaina isaili matauna wa koya kaina oitayatila.” \p Mitaga Ilaisa ikaibiga, kawala, “Gala ibodi bukulosi.” \p \v 17 Mitaga ikominimanisi wala, e itugwali matausina ilosi. E matausina tailuwolima ilosi inevisi Ilaitia ambaisa ambaisa, iboda kwaitolu yam. Inainevisi Ilaitia, e mitaga gala wala ibanaisi. \v 18 E oluvi ikaimilavausi baisa Ilaisa, matauna itulotula mapilana Yeriko, e iluki matausina, kawala, “Bogwa avaka lalukwaimi kawagu gala bukulosi kadai!” \s1 Ilaisa la kabutuvatusi \p \v 19 Mimilisi tolesi Yeriko ilokaiasi Ilaisa ilukwaisi, “Tomoya, bogwa lokunikoli vilouveka makwaina saina kweminabwaita, mitaga kwaitala vavagi, sopi gaga e ivigaki vivila biunaisi gugwadi gudimitamata.” \p \v 20 E iluki matausina, kawala, “Sitana yona kusewoyasi wa bolu makaina kaivau, e kumiakaigusi.” E bogwa imiakaisi makaina bolu. \v 21 E ila wa sopi iluyelu e ilavi yona ila wa sopi e ikaibiga kawala, “Baisa makawala avaka Guyau eikaibiga, kawala, ‘Bavigivau sopi bisumokainia, e gala tuvaila bimai kaliga kainaga biyogagi vivila si valulu.? ?? \v 22 E sopi baisa kala sumokainia ikanuvagasi omitibogwa e leima lagaila, makawala goli Ilaisa bogwa eilivala bikaloubusi. \p \v 23 Ilaisa isilavi Yeriko bila Beteli, e wa keda ililoula ibodi mimilisi gugwadi, metoyasi ovalu leimaisi, e ikovilaisi matauna iukuwakulasi ikaibigasi, kawasi, “Wei, tobakanʹe, kaibakana pwanetam!” \p \v 24 Ilaisa itovila ikapwinipwini matala baisa matausina, e ibuloti matausina oyagala Guyau. Oluvi nayu nauvila beya iviloubusisi metoya olawodila imakaiasi matausina gugwadi tailuwovasi taiyu e itagigaiyaisi wala. \p \v 25 E Ilaisa isaitaula wala imwena wa Koya Kamela, oluvi ikaimilavau Sameria. \c 3 \s1 Kabilia oluwalaisi mina Isireli deli mina Mowabi \p \v 1 Olopola kweluwotala kwailima kwaitolula kala taitu Yeosepata eiguguyau Yuda, Yoram matauna Eyabi latula eiguyau olopola Isireli, e matauna iguguyau Sameria iboda kweluwotala kwaiyu taitu. \v 2 Matauna imitugaga baisa Guyau, mitaga yawaisala gala makawala tamala sola inala Yesebeli; matauna ikatudidaimi tokolu Beali minana tamala leiyouduli ivigaki la yaubada. \v 3 Mitaga, makawala guyau Yeroboam la kedakeda matauna Nebati latula ivakadi mina Isireli imitugagasi e gala wala bisimwaisi mitugaga. \p \v 4 Guyau Mesa guyoula Mowabi matauna iyosi vayoguta e taitu kwaitala kwaitala matauna bikikabilula baisa guyoula Isireli 100,000 lam deli 100,000 sipi unuunusi. \v 5 Mitaga avai tuta guyau Eyabi bogwa eikaliga, Mesa ikosomapu Isireli. \v 6 E saina nanakwa guyau Yoram isilavi Sameria ila ikoguguli la tokabilia. \v 7 Matauna iwitali biga ilokaia Yosepata guyoula Yuda kawala, “Mwa, guyoula Mowabi ikosomapwaigu; ki ibodi bukuma bitakatukwaitala bitakabilii matauna ke?” \p E guyau Yeosepata imapu kawala, “Ibodi wala. Paila yeigu tomwaidogu wala baisa yoku, makawala goli ulo tokabilia deli ulo wosa. \v 8 Ki avai keda bitasuki bitakabilii?” \p Yoram ivitakauloki kawala, “Bitalosi makadana kaduwonaku wala, bitasuwalai Edom oviloupakala.” \p \v 9 Mapaila guyau Yoram deli guyousi Yuda deli Edom ikatuwakedasi. Matausina ililoulasi iboda kwailima kwaiyu yam, e kasi sopi iwokuva, matausina deli si mauna gala wala avaka tuvaila bimomwaisi. \v 10 E guyau Yoram ikawota kawala, “Wii! Bogwa bitadoumsi! Guyau Yaubada eivigaki bitakavaginaisi omatala guyoula Mowabi!” \p \v 11 E guyau Yeosepata ikatupoi kawala, “Ki gala taitala tovitoubobuta isisu baisa bitalokaiasi gagabila matauna bibigitoni Guyau?” \p E taitala guyau Yoram la kumatoula ivitakauloki kawala, “Ilaisa matauna Sapati latula isisu baisa. Matauna Ilaitia kala topilasi.” \p \v 12 E guyau Yeosepata ikaibiga kawala, “Matauna taitala tovitoubobuta mokwita.” Mapaila kasitaitolu wala gweguya ilokaiasi Ilaisa. \p \v 13 E Ilaisa iluki guyoula Isireli kawala, “Avaka uula bapilasaimi? Kulokaia kubigitoni tovitoubobuta matausina tamam inam leikatupoiyaisi.” \p Yoram imapu kawala, “Gala! Baisa Guyau la karaiwaga eikasalaimasi yakamaisi kamataitolusi oyamala guyoula Mowabi.” \p \v 14 Ilaisa ivitakauloki kawala, “Omatala Guyau tomomova, matauna lawotitali, abiga katotila gala avaka bavigakaimi kidamwa gala bakamiabi deli guyousom, Yeosepata guyoula Yuda. \v 15 Ka, kula kunevi taitaila towaila gita.” \p Matauna ivitouula wawai la gita, e Guyau la peula isikaila Ilaisa, \v 16 e matauna ilivala kawala, “Baisa makawala Guyau ililivala. ‘Olopola waya makaduyona eimada kukelisasaisi wala biwokuva. \v 17 Ilagoli gala avai tuta bukugisaisi bikuna kaina avai yagila biuu, mitaga waya makaduyona kaduyomada bivakasau wala sopi, e yokomi, mi bulutuvalu, deli mi mauna minasina tokawesi guguwa bukumomsi bilapaimi.’” \v 18 E Ilaisa isetuwoli wala la bigatona kawala, “Vavagi makwaina Guyau gala wala bikabi peula; matauna tuvaila bivigakaimi bukutomgwagasi odubasi mina Mowabi. \v 19 Yokomi bukuyoulisi komwaidona si valu viloummatabwaila kalisi kwepapeula; bukukwatumataisi, e bukuteyasi komwaidona makaisina kai kasi kawailuwa, kasi utuwotu komwaidona kwaludubolaisi; deli kuluvisokaisi dakuna bivakasuwoki komwaidona si kwabila makubilana kubilumalala.” \p \v 20 E eiyam kaukwau, okala kalu paila bigubugabusi lula kaukwau kwaitala kwaitala, e sopi ititayelu leimaima metoya kibubotala valu Edom e ikatukuluwi pwaipwaia. \p \v 21 Avai tuta mina Mowabi inakaigalaisi gweguya matausina kasitaitolu leimaisi bikabiliaisi matausina, e komwaidosi tauwau matausina ibodi bikokeulasi guguwala kabilia, tommoya eila tubovau, idouwaisi bitogugulasi e iwitalaisi ilosi ikanubodaisi kaligei. \v 22 E eiyam kaukwau avai tuta imamatasi, matausina igisaisi kalasia eivisigili sopi baisa, kala gigisa makawala buyavi saina bweyani. \v 23 Matausina ikawotasi kawasi, “Ka buyavi! Kaina mabudona budotolula kada tilaulasi eikikabiliasi e ikatumataisi titoulesi! Tamwaisi takwayaisi si kabeikau!” \p \v 24 Mitaga avai tuta eiviloubusisi osi kabeikau matausina, mina Isireli ivabodaisi matausina e ibokavilaisi ikeiitasi. Mina Isireli ibubwakavilasi e ikikatumataisi mina Mowabi \v 25 deli ikikatudidaimisi si valu. Avai tuta matausina bisakailasi katupotala baleku bilukumalala, taitala taitala mina Isireli la dakuna bilova makatupona tatoula wala komwaidona bikasewoki; tuvaila ikaludubolaisi utuwotu iteyasi makaisina kai kasi kawailuwa tatoula kesala vilouveka Kiri Eresi kalamwaleta itotu, e tokwabisi peu ivaulaisi ivapataisi e isuyaisi kulusi isugigaiyaisi mavilouna. \p \v 26 Avai tuta guyoula Mowabi leigisi bogwa leiyomami kabilia, matauna ivadeili lakatulima lakatuyu la tokabilia tokwabisi kema e ivigikoni bisuvi kulula bisakauligili tilaula bilokaiaga guyoula Siria, mitaga imama wala gala ipeula. \v 27 Mapaila iyosi la kuluta tau, matauna mwada bikaimapu biguyau, e igibuki lula odabala kalila valu baisa minana si yaubada mina Mowabi. E mina Isireli ibulukukoli\f b \ft Kasi kokola uulela kaina mina Mowabi si yaubada kaina goli Guyau Yaubada avaka bivigaki matausina.\f* mapaila ibiyumalaisi si busi ikaimilavausi osi valu tatousi. \c 4 \s1 Ilaisa ipilasi natana kwabuya nanamakava \p \v 1 Metoya osi boda mina vitoubobuta taitala ikaliga e kubuyala ilokaia Ilaisa e iluki kawala, “Tomoya, ulo mwala bogwa eikaliga! Yoku bogwa kunikoli, matauna saina ikukoli Yaubada, mitaga taitala tau leima mwada bikatupipi taiyu litugwa bilau ivigaki la ula mapula tumasi kala wasi.” \p \v 2 Ilaisa ikatupoi minana kawala, “E avakaga magim bavigakaim? Kulukwaigu avaka sitana isisu om bwala.” \p Minana ivitakauloki kawala, “Gala wala avai vavagi, mesinaku wala kwelatala viga kwelakekita olibe bulamila.” \p \v 3 Ilaisa iluki minana kawala. “Kulokaia samwa kutogu bidubadu kasi lukwava yaukuwokuva kumai. \v 4 E yoku deli litumwa kusuvisi omi bwala kutabodaisi yoyu, e kuvitoulasi kuligabwasi olibe bulamila bila olukwava miyasina. Kukwatupali yatala yatala avai tuta bikasewa.” \p \v 5 Mapaila minana deli litula isuvisi osi bwala, ikatubodaisi yoyu, ikau viga makwelana kwelakekita olibe bulamila e iligabu bulami ila miyasina lukwava litula leimiakaisi minana. \v 6 Avai tuta bogwa leivakasauwaisi miyasina, minana ikatupoi litula gala yatala tuvaila. Taitala latula ivitakauloki kawala, “Miyana layosali leiwa kala vigimkoila.” E olibe bulamila makwelana imada. \v 7 E minana ikaimilavau baisa Ilaisa matauna tovitoubobuta e iluki minana kawala, “Kugimolivau olibe bulamila e kukwau mani kumipuki kami wasi, e maniga bigugulom wala paila kami pilasi deli litumwa.” \s1 Ilaisa deli minana vilela Sunem bidubadu la guguwa \p \v 8 Kwaitala yam Ilaisa ila Sunem ambaisa natana vivila bidubadu la guguwa isisu. E minana idou matauna paila bikamsi ola bwala, e metoya wa tuta matutona goli, avai tuta matauna bila Sunem bisaitaula wala ola bwala minana paila bikamkwam. \v 9 E minana iluki la mwala kawala, “Vaiyogu! Tau matauna tuta tuta leimmakaiada, bogwa lavitusi matauna tobumaboma. \v 10 Ibodi bitatabodi tabudotala tabudokekita odabala da bwala wala paila matauna. Bitasaili kebila, tebeli, kabosisu deli kaitapa, e kidamwa avai tuta bimakaiada bogwa bikanam baisa.” \fig (map) Elisha’s travels|src="HK38a" size="col" ref="4.8" \fig* \p \v 11 E kwaitala yam Ilaisa ikaimilavau Sunem e imwena ila ola bwala matabudona bivaiwasi. \v 12 E ilukiga la touwata yagala Geyasi bilokaia ikaikivi minana vivila. Avai tuta minana iviloubusi, \v 13 Ilaisa iluki Geyasi, kawala, “Kukwatupoi minana avaka sitana magila bavagi paila minana mapula la pwaitukula leisakaida avaka avaka ibodaida. Kaina magila yeigu balokaia guyau kaina kumatoula e babigibwaili minana.” \p E minana ivitakauloki, kawala, “Mwa! Vavagi komwaidona bogwa wala leibodaigu lasisii oluwalaisi ulo tomota tatougu.” \p \v 14 E Ilaisa ikatupoi Geyasi, kawala, “O, avakaga sitana bavagi paila minana ke?” \p E Geyasi ivitakauloki, kawala, “Ka, minana nakaliga wala gala litula, deli la mwala bogwa eitomoya.” \p \v 15 Ilaisa ikaraiwogi matauna kawala, “Kuluki minana bima baisa.” Mapaila minana ilokaia itoli wa lulu, \v 16 e Ilaisa iluki minana kawala, “Ve! Ka - taitu bima e kala yamgwa bikibuboti yam lagaila, yoku bogwa bukukopwi guditala latum tau.” \p E minana ikatubau kawala, “Wii, tomoya, akoma lopom, gala bukusipulokaigu. Yoku goli Yaubada la towotetila!” \x - \xo 4.16 \xt Vit 18.14\x* \p \v 17 Mitaga ka, avai tuta kala yam bogwa eibudoki wa taitu kwaiyuwela, minana eiuni latula tau, makawala goli avaka Ilaisa bogwa eilivalabogwa. \p \v 18 E kwaivila taitu bogwa leiwokuva, e otutalaga tayoyuwa gwadi magudina kaukwau kwaitala ilokaia tamala obuyagu deli matausina totayoyuwa. \v 19 E gala imomwa magudina gwadi idoudou deli la valam baisa tamala, kawala, “Yakaiyʹe! Dabagu saina gidageda! Yakaiyʹe! Dabagu saina gidageda!” \p Mapaila tamala iluki taitala la touwata, kawala, “Kulupi tau kuuyoki inala.” \v 20 E touwata ilupi matauna ikaimilivau baisa inala. E minana ilupi isaili okaikela, ikanukwenu wala ilalavi, e matutona goli gwadi magudina ikaliga. \v 21 Mapaila minana ilupi magudina gwadi gudikaliga ilau matabudona walakaiwa Ilaisa la bwala, e ivakaniyeli okabala Ilaisa iligaiwa e ikatubodi bwala. \v 22 Oluvi idou la mwala leima e iluki matauna kawala, “Kuwitali taitala touwata bimakaiagu deli natana ase. Yeigu ibodaigu balokaia tovitoubobuta Ilaisa. E bananakwa batowa wala bakeiita.” \p \v 23 E la mwala ikatupoi, kawala, “Avakaga uula bukulokaia lagaila ke? Lagaila gala kala yam Sabate, kaina Navau Tubukona Pakala.”\f c \ft Tomota idokaisi yam sabate kaina yamla paka ibodi sainela binevisi tovitoubobuta avaka bilivala.\f* \p Mitaga minana ivitakauloki, kawala, “Desi wala, balokaia!” \v 24 Oluvi minana iluki touwata ikatubiasi ase. E ikaraiwogi matauna kawala, “Bukuvagi minana ase bisakaulumamalu, e gala bikapiekwati igau avai tuta wala balukwaim.” \v 25 Mapaila minana isila e isakaula ilokaia Ilaisa wa Koya Kamela. \p E igau wala miloutala Ilaisa bogwa leigisi minana leima, e iluki la touwata Geyasi kawala, “Ka, kugisʹe - minana viluwela Sunem leima! \v 26 Kunanakwa kulokaia minana e kukwatupoi kidamwa avaka avaka bogwa bwaina baisa minana e la mwala deli latula.” \p Minana iluki Geyasi kidamwa vavagi komwaidona bwaina wala, \v 27 mitaga avai tuta minana leimakaia Ilaisa, ikululu omatala matauna, e iyosi kaikela. E Geyasi makateki wala bitupiyau minana bim, mitaga Ilaisa ikaibiga, “Gala bukuyokaim minana. Ki, gala kugigisi minana saina mmayuyu nanola ke? E deli goli Guyau gala avaka eilukwaigu paila vavagi makwaina.” \p \v 28 Minana vivila ikaibiga baisa matauna, kawala, “Tomoya, ki, yeigu anigadaim paila guditala gwadi kaina? Ki kaina gala alukwaim gala bukukwanukusaigu?” \p \v 29 E Ilaisa itovilaki Geyasi e iluki matauna, kawala, “Kunanakwa! Kukwau ulo kaitukwa e bukula. E gala bukutoli wa keda kidamwa bukubigitoni availa, e kidamwaga availa bibigitonim, taga kutovila mwada bukumapu. Mitaga bukusaitaula wala wa bwala e bukulokowoi ulo kaitukwa odabala gwadi magudina.” \p \v 30 E minana vivila ikaibiga baisa Ilaisa, kawala, “Alivala biga katotila mwau omatala Guyau Tomomova deli omatam, mwada gala wala basilavaim.” Mapaila kasitaiyu wala ikaimilavausi ilosi. \v 31 Geyasi ikugwaiwa omitasi e ilokowoi Ilaisa la kaitukwa odabala gwadi magudina, mitaga gala wala ilagi avaka kaina igisi kabutuvitusila mwada magudina bimova. Mapaila matauna ikaimilavau paila bibodi Ilaisa e ikaibiga, kawala, “Mwa! Tau gala wala itokaia.” \p \v 32 E avai tuta Ilaisa iviloubusi, isaitaula wala kalamwaleta isuvi matabudona la bwala e igisi gwadi magudina gudikaliga wala eikanukwenu wa kebila. \v 33 E ikatubodi bwala oluvi inigada baisa Guyau. \v 34 Oluvi matauna ikanumalaula ovitakola gwadi e isaili wodola owodola, matala omatala, e yamala oyamala magudina gwadi. E avai tuta eikanumalaula ovitakola magudina gwadi gudikaliga, e ivitouula iyuviyavi wowola magudina. \x - \xo 4.34-35 \xt 1 Gwe 17.21\x* \v 35 E Ilaisa itomalaula e ititavina olumoulela matabudona wala, e oluvi ikeiita ila ikanumalaula ovitakola magudina gwadi. E magudina gwadi ibolasi sivalima sivayu e oluvi imitalala matala. \v 36 E Ilaisa idou Geyasi e iluki matauna kidamwa bidou gwadi inala bima. Avai tuta minana bogwa leima, ikaibiga baisa minana, kawala, “Ve! Ka, latum!” \v 37 E minana ikapusi okaikela Ilaisa e ikavagina deli migila opwaipwaia. E oluvi ikopwi latula e ilosi. \s1 Kwaiyu tuvaila kabutuvatusi \p \v 38 Kwaitala tuta molusaula iyatai valu makwaina, Ilaisa ikaimilavau Giligali. Tuta makwaina iuvituloki budotala tovitoubobuta, matauna iluki la touwata bivitau kwelaveka kulia okailagila paila bisulu sitana kasi kawailuwa. \v 39 E taitala matausina ila osaivau bikalokwai. Matauna ibani tamtala tambolodila kawailuwa e itokavata wala youlili kaiuwala. Ikaimilavau wa bwala e itagou makwaisina ila wa kulia, mitaga gala wala inikoli avai kawailuwa makwaisina. \v 40 Iyeiya kawailuwa paila bikamsi, mitaga avai tuta ikamkonaisi ilukwaisi Ilaisa kawasi, “Wi, saina yayana!” Gala ibodi bidumonaisi. \v 41 Ilaisa iluki biyeilisi sitana pwarawa bimiakaisi, matauna bisewoya olumoulela kulia, e iluki matauna kawala, “Kuyeivau tuvaila kasi kawailuwa matausina.” E ikamkonaisi e gala wala avaka kala gaga. \p \v 42 Kwaitala tuta tuvaila, taitala tau tolela Beali Salisa, imiaki Ilaisa kweluwoyu beredi leigabwaisi metoya kavalela bali leitaiyau taitu makwaina, deli kasoutala witi mitavau. E Ilaisa iluki la touwata bisaiki mabudona tovitoubobuta bikamsi, \v 43 mitaga matauna ivitakauloki kawala, “Ki, kudoki baisa bogwa bibodi paila matausina lakatutala tauwau bikamsi?” \p Ilaisa ivitakauloki kawala, “Kusaiki matausina bikamsi, paila Guyau eilivala bikamsi mitaga bigugulom wala.” \v 44 Mapaila touwata matauna ikatubiasi kaula paila matausina, e makawala Guyau eilivala, komwaidosi ikamsi, e kaula igugulom wala. \c 5 \s1 Nemani ibwaina \p \v 1 Nemani matauna mina Siria si tokwabilia la kumatoula, e guyoula Siria saina itemmali deli ikavisi matauna, paila Guyau eivigaki Nemani bitomgwaga odubasi mina Siria kasi tilaula. E matauna saina totuvaluwa okabilia, mitaga mesinaku wala matauna tokagwaiguya. \x - \xo 5.1-14 \xt Lk 4.27\x* \v 2 Kwaitala kwaibogwa kabilia deli mina Isireli e mina Siria eiyosisi natana gwadi viluwela Isireli e la kwava Nemani eivigaki minana la nawotetila. \v 3 Kwaitala yam minana gwadi iluki la giyouvila kawala, “Yeigu laninanamsa adoki kidamwa ulo guyau bilokaia tovitoubobuta matauna eisisu Sameria!\f d \ft Matauwena Ilaisa.\f* E igagabila bikatumovi matauna metoya okala katoula.” \v 4 Avai tuta Nemani eilagi makawala, matauna ilokaia guyau e iluki matauna avaka minana gwadi eilivali. \v 5 E guyau ikaibiga, kawala, “Kulokaia guyoula Isireli,\f e \ft Matauwena Yoram; kugisi 2 Gwe 3.1.\f* deli kukwau miyana leta kuuyoki matauna.” \p E Nemani itokaia ila e ikau 30,000 siliba, 6,000 goula e deli yaluwotala kakapula yaminibwaita. \v 6 E miyana leta kala ginigini isisu baisa makawala, “Ka, miyana leta bikamituli ulo tosikwawa Nemani. Magigu bukukwatumovi matauna metoya okala katoula.” \p \v 7 Avai tuta guyoula Isireli ikalau miyana leta, ikisi kala kwama deli ikiuta nanola, e ikaibiga, kawala, “Ki, avaka guyoula Siria ivakadolaigu mwada yeigu gagabila bakatumovi matauna? Ki, idoki yeigu makawala Yaubada, paila matauna wala uulotoula momova deli kaliga. Baisa makawala eikikatumwala mwada bakavitouula kominimani.” \p \v 8 Avai tuta tovitoubobuta Ilaisa inakaigali avaka eikaloubusi, matauna iwitali biga baisa guyau, kawala, “Avaka uula yoku saina ikiuta nanom? Kuwitali matauna tau bimakaiagu, e bavituloki matauna kidamwa taitala tovitoubobuta isisu mapilana Isireli.” \p \v 9 Mapaila Nemani isila ola waga kaibibiu deli la wosa, e isakaula ila ikota omatala la bwala Ilaisa. \v 10 E Ilaisa iwitali la touwata bila biluki matauna kidamwa bila ikakaya wa Waya Yoridani, e biluwa biboda sivalima sivayu, e matauna biwokuva kala katoula. \v 11 Mitaga Nemani isilavi deli la gibuluwa e ikaibiga, kawala, “Yeigu adoki wala matauna bisunapula bimakaiagu, e binigada baisa Guyau la Yaubada, e biyosali yamala okagu kwatoula e bikatumovaigu! \v 12 Tuvaila, kaina goli gala wayela Damasiko makaduyosina Abana deli Papari kaduyominibwaita ikalisauwaisi avai waya olopola Isireli? Kidamwa yeigu bakakaya makaduyosina ogu valu e bogwa babwaina!” \p \v 13 E la touwata ilokaiasi matauna e ilukwaisi kawasi, “Ka, tomoya, kidamwa tovitoubobuta bilukwaim mwada bukuvagi kwaitala vavagi kwaimwau, yoku bogwa wala bukuvagi makawala. Mitaga avaka uula gala bukukwakaya makawala eilukwaim, e bogwa bukubwaina?” \v 14 Mapaila Nemani ila ivabusi wa Waya Yoridani, e iluwa wa sopi iboda sivalima sivayu makawala Ilaisa eikaraiwogi matauna, e matauna goli ibwaina tomwaidona. Kanuvinela wowola idudubuna makawala igau ola tuta gwadi. \v 15 E matauna deli komwaidona la tomota ikaimilavausi baisa Ilaisa e ikaibiga kawala, “Baisa tuta bogwa lanikoli gala wala taitala tuvaila avai yaubada, mitaga kalamwaleta wala si Yaubada mina Isireli. Mapaila tomoya akoma lopom, kutagwala bukukwau kam silava.” \p \v 16 Ilaisa ivitakauloki, kawala, “Omatala Guyau tomomova, matauna lauwotitali, akatotila gala wala bakau kwaitala makwaisina silava.” \p E Nemani ikomikikani Ilaisa, magila bikau wala, mitaga matauna gala itagwala bikau. \v 17 Mapaila Nemani ikaibiga, kawala, “Kidamwa gala bukutagwala paila bukukwau kam silava, e bukutagwalaga bakau pwaipwaiala m valu\f f \ft Tomota idokaisi gagabila bitapwarorusi baisa avai yaubada ola valu wala yaubada minana. Mauula Nemani inigadi sita pwaipwaia mwada bivigaki kabotapwaroru baisa Yaubada ola bwala titoulela.\f* bibudoki nayu miuli si koni e bakaimilivau ogu valu, paila uula lagaila e tuta igau bima gala basemakavi kaina bagabu lula baisa avai yaubada ituwoli, mesinaku kalamwaleta wala matauna Guyau. \v 18 Mapaila apikwaku baisa Guyau kidamwa matauna biligaiwa ulo mitugaga wa tuta matutona babokuli ulo guyau bakalokaia Rimoni ola bwala kwebumaboma, minana mina Siria si yaubada, e bakatapwarorusi baisa minana. Nanogu mwada Guyau bogwa biligaiwa baisa ulo mitugaga.” \p \v 19 E Ilaisa ikaibiga, kawala, “Kula, e bitalaguva lopom.” \p Nemani isilavi e ila. E matauna gala wala ivakaduwonaku, \v 20 avai tuta Ilaisa la towotetila Geyasi ililivala titoulela, “Ka, ulo guyau bogwa eitaloi Nemani leila mitaga gala ikabi silava! Matauna ibodi bitagwala bikau avaka matauna guma Siria leimai. Baisa omatala Yaubada tomomova, ka! - yeigu titoulegu wala basakaula balokaia bakau avaka sitana metoya baisa matauna.” \v 21 Mapaila ila ibokuli Nemani. Avai tuta Nemani igisi taitala tau eisisakaula oluvi, e matauna ibusi metoya ola waga kaibibiu mwada bibodi matauna. E ikatupoi, kawala, “Mwa! Kaina kwaitala sula?” \p \v 22 E Geyasi ivitakauloki, kawala, “Gala goli. Mitaga ulo guyau eiwitalaigu lama balukwaim kidamwa baisa tuta taiyu tovitoubobuta oma bodasi metoyasi wa koya oviluwela Epereim leibusisi leimaisi, e saina magila yoku bukusaiki matausina lakatuluwotolu siliba deli yayu kakapula yaminibwaita.” \p \v 23 E Nemani ivitakauloki kawala, “Mwa! Akoma lopom, kukwau lakatuluwolima lakatuluwotala siliba.” E matauna imnabi goli ikau e isemoyasi makwaisina siliba ila yuwa baiki isipubodaisi, e deli yayu kakapula yaminibwaita, e isaiki taiyu la towotetila kidamwa bikugwaiyaisi omatala Geyasi. \v 24 Avai tuta matausina isakailasi odubakaila makwaina ambaisa Ilaisa eisisu, Geyasi ikau mitasina yuwa baiki e ilau olumoulela bwala. E oluvi iwitali Nemani la towotetila ilosi. \v 25 E matauna bogwa ikeiita wa bwala, Ilaisa ikatupoi matauna kawala, “Mwa! Ammokutoya lokuma?” \p E matauna ivitakauloki, kawala, “Mwa! Tomoya, gala wala ambaisa ala.” \p \v 26 Mitaga Ilaisa ikaibiga, kawala, “Wa! Ki, gala kunikoli bilomagu deli yoku e lagisi matauna tau leibusi metoya ola waga kaibibiu paila bibodaim? Tuta baisa gala ibodi kala tuta bitakau mani deli kakapula, kaina bigulela olibe, bigulela waini, sipi deli bulumakau, kainaga towotetila deli nawotetila! \v 27 Ka, baisa tuta Nemani kala lelia bitopela bikanakailam, yoku deli goli tubumwa, e bogwa wala bikanuvagasi baisa yokomi!” \p Tutala Geyasi ivalova, e katoula makwaina bogwa eiyosi wowola komwaidona ivapupwakau makawala morobau kala pupwakau. \c 6 \s1 Kema kununela ibinivauwaisi \p \v 1 Ilaisa matauna tokaraiwaga odubasi budotala tovitoubobuta. E kwaitala yam mabudona itakulukulusi baisa matauna kawasi, “Mwa! Bwala makwaina lakasisikaisi saina kwekekita! \v 2 Kanigadaimsi kidamwa bukutagwala bakalosi Waya Yoridani e bakatavisi kai, e igagabila bakakaliaiisi kwaitala bwala paila bakasisuaisi.” \p E Ilaisa ivitakauloki matausina, “Bogwa bwaina!” \p \v 3 E taitala matausina tovitoubobuta ikayubabai baisa matauna kidamwa bivakwabu bilosi, mapaila Ilaisa itagwala, \v 4 e komwaidosi goli ilosi gulitinidesi. Avai tuta iviloubusisi mapilana Yoridani, ivitouulasi wala paisewa. \v 5 Igau taitala matausina itatai kaitala kai, e saina nanakwa la kema kununela aiyani ikapusi ila wa sopi. E matauna idou baisa Ilaisa, kawala, “Wo, tomoya! Ammakawala bavigaki? Makaina kema kaitugutogu!” \p \v 6 Ilaisa ikatupoi matauna, kawala, “Ambaisaga mekapusi?” \p Tau matauna ivituloki ambaisa mekapusi, e Ilaisa iteya sisitala kai e ilavi ila wa sopi ivigaki kema kununela ikounapula ima ibeu. \v 7 E Ilaisa ikaraiwogi matauna, kawala, “E kulitaki m kema!” E tau matauna ikalakova ikau la kema. \s1 Mina Siria si tokwabilia imamasi \p \v 8 E guyoula Siria ila ikabilia deli mina Isireli. Matauna ikatululuti la tokwabilia, deli inagi ammapilana valu paila biteyasi kasi kabeikau. \v 9 Mitaga Ilaisa iwitali biga baisa guyoula Isireli ikatumitilaki matauna taga bilokaia katitaikinela valu makwaina, paila mina Siria bogwa eikanapwalasi baisa. \v 10 Mapaila guyoula Isireli ikatumitilaki matausina tauwau eisisuaisi makwaina valu, e matausina deli iyuuyausasi. Saina tuta bidubadu ikaloubusi makawala. \p \v 11 E guyoula Siria saina igibuluwa peula paila makwaina, e matauna idou la tokwabilia e ikatupoi matausina, kawala, “Ki, avai tau taitala yokomi metoya ola boda guyoula Isireli?” \p \v 12 E taitala matausina ivitakauloki, kawala, “Mwa! Ulo guyau, gala wala taitala. Mitaga matauna tovitoubobuta Ilaisa iluluki guyoula Isireli avaka avaka lokulivali, kaina goli kubigikium olopola matabudona om bwala titoulem.” \p \v 13 E guyau ikaraiwogi kawala, “Kunevi matauna ambaisa leisisu, e yeigu bayosi matauna.” \p E avai tuta eilukwaisi matauna paila Ilaisa eisisu Dotani, \v 14 e matauna iwitali budoveka la tokwabilia deli wosa deli waga kaibibiu. Matausina iviloubusisi wa bogi, e ivaulaisi valu ivapataisi. \v 15 Eiyam kaukwau pikekita, Ilaisa la towotetila itokaia e isunapula metoya wa bwala, e igisiga mina Siria deli si wosa deli si waga kaibibiu eivaulaisi wala valu eivapataisi. E matauna ikeiita baisa Ilaisa iluki matauna, kawala, “Tomoya, bogwa bitadoumsi! Ammakawala bitavigakaisi?” \p \v 16 Ilaisa ivitakauloki, kawala, “Taga bukukokola! Ka, yakidasi saina kadatobidubadusi oda bodasi, gala makawala matausina gala ibawasi!” \v 17 Oluvi Ilaisa inigada, kawala, “Mwa, Guyau! Kuulaim matala matauna kidamwa bigisi!” E Guyau imapu la nigada, e Ilaisa la towotetila ikowana e igisi odubakaila ikuboli wosa deli waga kaibibiu kovawokuva wala itavinaisi Ilaisa e itopataisi. \p \v 18 Avai tuta mina Siria isuvaisi kulusi, e Ilaisa inigada, kawala, “Mwa, Guyau! Kuvigaki matausina bikausi.” E Guyau bogwa ilagi la nigada matauna e ivigaki matausina ikausi. \v 19 E oluvi Ilaisa ilokaia matausina iluki, kawala, “Tauwauwʹe! Yokomi bogwa lokusulasi keda. Makadana gala kedala valu makwaina lokunainevisi. Kubokulaigusi bavitulokaimi matauna tau lokuninevaisi.” E ivakouli ilau valu Sameria. \p \v 20 Tuta matutona isuvisi olumoulela valu, e Ilaisa inigada, kawala, “Mwa, Guyau! Kuulaim matausina mitasi e kutagwala bigisaisi.” E Guyau bogwa imapu la nigada matauna, iulaim mitasi e igisaisi bogwa eisuvisi ovalu Sameria. \p \v 21 E avai tuta guyoula Isireli igisi mina Siria, e ikatupoi Ilaisa, kawala, “Ke, bakatumati matausina? Ki, tomoya, bogwa wala bakatumati matausina?” \p \v 22 Matauna ivitakauloki, kawala, “Wo, gala! Kaina goli matausina tokwabilia okukwatupipi olumoulela kabilia gala wala bukukwatumati, kadai! Matausinaga kusaiki sitana avaka bikamsi deli bimomsi, e kuwitali bikeiitasi bilokaiasi si guyau.” \v 23 E mina Isireli si guyau ivagi kwaitala paka paila matausina ikamsi deli imomsi. E bogwa leiwokuva kamkwam, iwitalivau bikeiitasi baisa si guyau mapilana Siria. E metoya wa tuta matutona mina Siria gala tuvaila ikikabiliasi deli mina Isireli. \s1 Isibodaisi Sameria \p \v 24 Igau oluvi Benadadi guyoula Siria ikugwai la tokwabilia komwaidona ikabiliasi deli mina Isireli, e isibodaisi valu Sameria. \v 25 Isibodaisi valu e mauula mina Sameria ikamolusi. E kidamwa bigimolaisi ase pwanetala, mapula biboda kweluwolima kweluwotolu siliba goli, deli yelitala kawailuwa mapula kwailima siliba. \p \v 26 Guyoula Isireli ililoula odabala kali, e natana vivila idou kawala, “Mwa! Guyau, kupilasaigu!” \p \v 27 E matauna ivitakauloki, kawala, “Kidamwa Guyau Yaubada gala bipilasaim, e avai pilasiga ibodi yeigu basakaim? Ki, sitana aiyosi witi kaina waini? \v 28 Avaka kam mwau, ke?” \p Minana ivitakauloki kawala, “Kwaitala yam minana vivila ilivala kidamwa bakakoma latugu, e biyamgwa bakakoma latula. \v 29 Mapaila lakasulu latugu tau e kakoma. E eiyam aluki mwada bakakoma latula tau, mitaga minana bogwa eikatupwani matauna!” \x - \xo 6.29 \xt Kak 28.57; Skw 4.10\x* \p \v 30 Matutona guyau ilagi makawala, e matauna ikisi kala kakapula, e itakala nanola. E tomota matausina isisuaisi katitaikinela kali igisaisi matauna saigala ivigaki la sevalopula! \v 31 Matauna ikawota kawala, “Ibodi Yaubada bikatumataigu kidamwa gala bakapituni Ilaisa kaiyola yam lagaila!” \v 32 E iwitali touwata bimai matauna. \p Wa tuta matutona Ilaisa ola bwala deli mimilisi todidabala leimaisi ivakawolaisi matauna. Igau guyau la touwata gala biviloubusi, Ilaisa iluki matausina todidabala, “Matauwena tokwatumata eiwitali taitala tomota kidamwa bikatumataigu. Ka, avai tuta bima, kukwatubodaisi yoyu, e gala bukutagwalasi matauna bisuvi. Paila guyau titoulela igau bililoula otuboulola.” \v 33 Igau gala bivenoku bigatona, e guyau iviloubusi e ikaibiga, kawala, “Baisa Guyau Yaubada wala leimiakaidasi mwau makwaina! Avakaga uula mwada batutuli matauna paila bivagi avaka ke?” \c 7 \p \v 1 Ilaisa ivitakauloki, kawala, “Kunakaigali avaka Guyau bikaibiga! Nabwaia, makala tuta goli, olumoulela Sameria bitagimoli tala petala witi dilimoya e kaina goli yuwa petala bali, mitaga mapusi kwaitala wala siliba.” \p \v 2 Mitaga guyau la touwata kasi tokugwa ikaibiga baisa Ilaisa, kawala, “Ka, kidamwa Guyau titoulela saina nanakwa biwitali kaula metoya wa labuma, e gala goli bikaloubusi makawala yoku lokulivali!” \p E Ilaisa ivitakauloki, kawala, “Yoku bukugisi avaka bisunapula mitaga gala wala bukukoma makwaisina kaula.” \s1 Mina Siria si tokwabilia isakaulasi \p \v 3 Taivasi tauwau matausina tokagwaiguya, isisuaisi oyosewala Sameria, ibibigatonasi taitala baisa taitala, kawasi, “Avaka uula bitatulotulasi baisa makateki wala bitakaligasi? \v 4 Baisa gala avaka kala bwaina bitalosi ovalu, paila molu wala bitakaligasi, mitaga kidamwa bitasisuaisi baisa, e makawala wala bitakaligasi. Mapaila bitalosi okasi kabeikau mina Siria. Kaina bininigagasi, bikatumataidasi - mitaga kaina gala bikatumataidasi, kadai?” \v 5 Mapaila bogwa eikoyavi eiyoyowa pali ilosi mina Siria okasi kabeikau. Mitaga avai tuta isakailasi valu makwaina, gala wala taitinidesila isisu baisa. \v 6 Guyau bogwa ivigaki mina Siria ilagaisi butula makawala budotala budoveka tokwabilia luluwasi, deli si wosa, tuvaila si waga kaibibiu. E mina Siria si nanamsa idokaisi guyoula Isireli bogwa eikabi kasi vavila guyousi Itai deli Itipita deli goli si tokwabilia, e bimakaiasi ikabiliasi. \v 7 Mapaila makwaina wala koyavi mina Siria bogwa isakaulasi paila si momova, iligaimwaisiga si buliyoyova, si wosa, si ase, deli goli isilavaisi kasi kabeikau deli iligaimwaisi wala guguwala komwaidona. \p \v 8 E avai tuta matausina kasitaivasi iviloubusisi omatala okasi kabeikau mina Siria, matausina isuvisi olopola kwaitala buliyoyova e itowaisi ikamsi imomsi avaka olumoulela buliyoyova, e ilitakaisi siliba, goula deli kakapula leibanaisi baisa e ilauwaisi ikatupwanaisi. Oluvi ikeiitasi isuvisi kwaiyuwela e makawala wala ivigakaisi. \v 9 Mitaga oluvi matausina ititamapusi wala titoulesi kawasi, “Gala ibodi bitavagaisi makawala! Bogwa leitabanaisi bulogala bwaina e gala ibodi bitayosisi paila titouledasi wala. Ka, kidamwa bitatulotulasi igau biyam kaukwau e bitakayayaisi biga, bogwa wala eimati bimipukwaidasi. Ibodi baisa tuta wala bitalosi e bitalukwaisi matausina guyau la tosikwawa!” \v 10 Mapaila isilavaisi kasi kabeikau mina Siria, ikaimilavausi Sameria e iwakulaisi baisa matausina toyausa kalapisila kawasi, “Eei! Yakamaisi kalosi okasi kabeikau mina Siria, mitaga gala kagisaisi kaina kalagaisi avai tomota. Minasina wosa deli ase gala wala itanekwaisi, e tuvaila mina Siria iligaimwaisi si buliyoyova deli wala guguwala komwaidona.” \p \v 11 E toyausa okalapisila ikayayaisi biga e ikamitulaisi wa ligisa. \v 12 Igau wala bogi, mitaga guyau itokaia metoya okabala e iluki la tosikwawa kawala, “Ka, balukwaim avaka mina Siria eininamsaisi! Matausina bogwa einikolaisi paila molusaula oda valusi, mapaila eisilavaisi kasi kabeikau e leilosiga eisipepunisi piliyuwela valu. E si nanamsa mwada avai tuta bitasilavaisi da valusi bitanevisi kaula, e oluvi matausina biyosaidasi tommomova e biyoulisi valu.” \p \v 13 E taitala la tosikwawa ikaibiga, kawala, “Mitaga ka, tomota matausina olopola valu bogwa bidoumsi, makawala matausina bogwa eikaligabogwasi. Mapaila ibodi sainela bitawitalaisi taivila tauwau deli minasina nalima wosa eikesasi, kidamwa bitanikolaisi avaka mokwita eikaloubusi.” \v 14 Mapaila inagaisi taivila tauwau e guyau iwitali matausina isilasi kaiyu waga kaibibiu deli kasi karaiwaga kidamwa bilosi inevaisi avaka mokwita ikaloubusi baisa mina Siria si tokwabilia. \v 15 E matausina tauwau isakaulasi ilosʹo itobu kulusi mapilana Yoridani, e avai tuta isisakaulasi wa keda matausina ibubanaisi kakapula deli guguwa makwaisina mina Siria eikidubalaisi avai tuta eisakaulasi ilosi. Oluvi ikaimilavausi ikamitulaisi makawala baisa guyau. \v 16 E mina Sameria ibulisakaulasi ilosi okasi kabeikau mina Siria e ivayoulisi guguwa komwaidona. E makawala avaka Guyau Yaubada eilivala bikaloubusi, igimolaisi tala petala witi dilimoya kaina yuwa petala bali mitaga mapusi kwaitala wala siliba. \p \v 17 Mitaga guyoula Isireli einagi matauna la kapusipwesi paila kasi tokugwa toyausa kalapisilela valu. E tomota iuvalaisi wala matauna tosikwawa ivalimataisi e ikaliga otukolela, makawala avaka Ilaisa bogwa eivitububoti avai tuta guyau leila paila bigisi matauna. \v 18 Ilaisa bogwa eiluki guyau mwada bugiyu e makala tuta goli bigimolaisi olopola Sameria tala petala witi dilimoya kaina yuwa petala bali mitaga mapusi kwaitala siliba. \v 19 Mitaga tosikwawa matauna leivitakaula kawala, “Baisa gala ibodi bikaloubusi! Ka, kidamwa Guyau titoulela saina nanakwa biwitali kaula metoya wa labuma, e gala goli bikaloubusi makawala yoku kulivali.” E Ilaisa leivitakauloki matauna, kawala, “Yoku bukugisi avaka bisunapula, mitaga gala wala bukukoma makwaisina kaula.” \v 20 E vitoubobuta makwaina ikaloubusi makawala baisa matauna, paila tomota ivamataisi okalapisilela valu e ikaliga. \c 8 \s1 Vilela Sunem ikaimilavau \p \v 1 E Ilaisa bogwa ilukwebogwi vivila minana vilela Sunem, minana goli latula tau Ilaisa leikatumovi, kidamwa Guyau bivigaki molusaula biyatai mapilana valu, kala kaduwonaku bikau kwailima kwaiyu taitu, e minana deli dalela ibodi bisilavaisi si valu bilosiga valu ituwoli. \x - \xo 8.1 \xt 2 Gwe 4.8-37\x* \v 2 Minana ikabikuwoli Ilaisa e igalasi deli dalela ilosi Pilisitia isisuaisi baisa ibodi kwailima kwaiyu taitu. \p \v 3 Avai tuta kwailima kwaiyu taitu bogwa leiwokuva minana ikaimilavau Isireli e ilokaia guyau inigada paila la bwala deli la pwaipwaia bikaimilivauwaisi bisakaisi. \v 4 Tuta matutowena iwokaia, guyau ibigatonasi sola Geyasi, matauna Ilaisa la touwata. Guyau magila binikoli paila Ilaisa la kabutuvatusi. \v 5 E igau wala Geyasi eibigatona deli guyau ammakawala Ilaisa leikatumovi taitala tau e vivila minana ivitakaula ilukwaiwa guyau. E Geyasi iluki matauna kawala, “Mwa, ulo guyau, mavilela minana e latula matauna Ilaisa leikatumovi!” \v 6 E paila mapula guyau la katupoi, minana ikamokwiti Geyasi kala livala, mapaila guyau idou taitala la tosikwawa iluki matauna bikaimali komwaidona la guguwa bisaiki minana deli komwaidona kabinaila la pwaipwaia olopola kwailima kwaiyu taitu makwaisina minana leisilavi valu. \s1 Ilaisa sola Benadadi guyoula Siria \p \v 7 Kwaitala tuta Ilaisa ila Damasiko tuta matutona Benadadi guyoula Siria ikatoula. Avai tuta ilukwaisi guyau Ilaisa isisu baisa, \v 8 matauna iluki Asaeli taitala matausina la tosikwawa kawala, “Kukwau kala bobwailila tovitoubobuta kuuyoki e kunigadi matauna bikatupoi Guyau nanola babwaina kaina gala?” \v 9 Mapaila Asaeli ikatubiasi naluwovasi kameli e ikedidagi otupwasi komwaidona guguwala Damasiko kwemmatabwaila ilokaia Ilaisa. Avai tuta Asaeli ibodi matauna iluki kawala. “Mwa, m touwata guyau Benadadi leiwitalaigu lamakaiam bakatupoiyaim bibwaina kaina bikaliga metoya okala katoula.” \p \v 10 E Ilaisa ivitakauloki kawala, “Guyau ivitakaulokaigu matauna bikaliga; mitaga kula kuluki matauna bogwa bibwaina.” \v 11 E Ilaisa itobu wala matala igigisi matauna tatoula wala Asaeli idavila kala lumkola. E Ilaisa iyovilam ivalam. \v 12 Asaeli ikatupoi matauna kawala, “Ulo guyau, avaka paila kuuvalam?” \p Ilaisa ivitakauloki kawala, “Paila bogwa lanikoli kabommayuyu saina siligaga bukuvagi baisa tomotala Isireli. Bukugabu kalisi si valu, bukukwatumati tubovau tauwau, litusia bukukwatumati bikaligasi, deli bukutapusegi luposi susuma.” \x - \xo 8.12-13 \xt 1 Gwe 19.15\x* \p \v 13 E Asaeli ikatupoi kawala, “Ammakawala yeigu bapeula e bavagi makawala? Yeigu gala wala dimlegu!” \p Ilaisa ivitauloki kawala, “Guyau bogwa leivitulokaigu yoku bukuguyoi Siria.” \p \v 14 E Asaeli ikaimilavau baisa Benadadi, e Benadadi ikatupoi matauna kawala, “Ammakawala Ilaisa ilivala?” \p E Asaeli ivitakauloki kawala, “Ilukwaigu bogwa wala bukubwaina.” \v 15 Mitaga eiyam Asaeli ikau yatala kanunuva yapoupou, ividagu wa sopi, ituma migila guyau ikaliga. E Asaeli ikaimapu Benadadi iguyoi Siria. \s1 Yeoram guyoula Yuda \p \v 16 Olopola kwelimala kala taitu Yoram matauna Eyabi latula eiguyoi Isireli, Yeoram matauna Yeosepata latula ivitouula iguyau olopola Yuda \v 17 kala taitu tuta makwaina kweluwotolu kwaiyu, e iguguyau olopola Yerusalem iboda kwailima kwaitolu taitu. \v 18 Matauna la kwava Eyabi latula, e makawala Eyabi dalela si kedakeda doudoga matauna tuvaila ibokuli si kedakeda doudoga guyousi Isireli. Matauna imitugaga baisa Guyau, \v 19 mitaga Guyau gala itagwala bikatudidaimi Yuda; paila uula bogwa eibiga katotila baisa la touwata Debida kidamwa dalela tuta komwaidona biguguyausi wala. \x - \xo 8.19 \xt 1 Gwe 11.36\x* \p \v 20 Ola tuta Yeoram eiguguyau Edom kabokaraiwaga ikosomapu Yuda e ikotutina ivakota la kabokaraiwaga titoulela. \x - \xo 8.20 \xt Vit 27.40\x* \v 21 Mapaila Yeoram isebutu la waga kaibibiu komwaidona ilosi ovalu Sairi, e metoya baisa tokabilia mina Edom ivaulaisi ivapataisi matausina. E wa bogi matauna deli la waga kaibibiu si kumatoula ikopwalasi isakaulasi, e la tokabilia isakaulasi ilosi osi bwala titoulesi. \v 22 Omitibogwa laima baisa tuta Edom la kabokaraiwaga titoulela gala deli Yuda. E tuta matutona wala valu Libina tuvaila ikosomapu. \p \v 23 Komwaidona avaka Yeoram leivagi bogwa leiginaisi obukila \bk Liliusi Guyousi Yuda\bk*. \v 24 Yeoram ikaliga e ibakwaisi okasi laka gweguya Debida ola Vilouveka, e latula Eyasaia ikaimapu iguyau. \s1 Eyasaia guyoula Yuda \p \v 25 E olopola kweluwotala kwaiyuwela kala taitu Yoram eiguguyau matauna Eyabi latula guyoula Isireli. Eyasaia matauna Yeoram latula guyoula Yuda. \v 26 Kala taitu iboda kweluwoyu e matauna iguyau olopola Yerusalem iboda kwaitala taitu. E inala yagala Atalaia, minana guyau Eyabi latula e tabula guyau Omri guyoula Isireli. \v 27 E omitibogwa Eyasaia ivaiya natana Eyabi dalela e matauna imitugaga baisa Guyau makawala matausina Eyabi dalela leiuvagaisi. \p \v 28 E guyau Eyasaia sola Yoram guyoula Isireli ikatukwaitalasi ilosi ikabiliaisi guyau Asaeli guyoula Siria. E tokabilia komwaidosi ibisibasisi kabilia ovalu Ramoti mapilana Giliadi e Yoram ikagaguma olopola kabilia. \v 29 Matauna ikaimilavau ovalu Yesireeli imweli kala kaiyala e oluvi Eyasaia ilokaia ovalu igisi matauna. \c 9 \s1 Yeu ibulamaisi biguyoi Isireli \p \v 1 E tovitoubobuta Ilaisa idou taitala tovitoubobuta totubovau e iluki matauna kawala, “Kukwatubaiasa bukula Ramoti mapilana Giliadi. Kukwau makwelana bolula olibe bulamila, \v 2 e avai tuta bukuviloubusi mapilana kunevi Yeu, matauna Yeosepata latula e Nimsi tabula. Kuvakouli kulau tabudotala bwala kamitaiyu wala gala omitasi sala, \v 3 e kuligabu baisa olibe bulamila opwanetala e kulivala kawam, ‘Guyau eilivala bivaputumaim bukuguyoi Isireli.’ E nanakwa kusilavi kuma.” \p \v 4 Mapaila matauna tovitoubobuta totubovau ila Ramoti, \v 5 e ibani komwaidona kumatoula eikikaiyakusi. Matauna ikaibiga kawala, “Tomoya, lamai biga balukwaim.” \p E Yeu ikatupoi kawala, “Mwa, availa oluwalaimasi lokubigitoni?” \p Matauna ivitakauloki, “Yokula tomoya.” \v 6 Mapaila kasitaiyu wala isuvisi wa bwala, e matauna tovitoubobuta totubovau iligabu olibe bulamila Yeu opwanetala e iluki matauna kawala, “Guyau, matauna Isireli la Yaubada eilivala. ‘Lavaputumaim bukuguyoi ulo tomota mina Isireli. \x - \xo 9.6 \xt 1 Gwe 19.16\x* \v 7 Yoku ibodi bukukwatumati kam tokugwa matauna guyau, Eyabi latula e igagabila bamipuki minana Yesebeli paila leikatumati ulo tovitoubobuta deli goli ulo touwata. \v 8 Komwaidona Eyabi litula deli dalela bikaligasi wala; komwaidona tauwau metoya odalela bamtuli wala biwokuva, tubovau deli goli tommoya. \v 9 Yeigu bavigaki dalela makawala lavigaki Yeroboam dalela guyoula Isireli, deli guyau Baasa dalela guyoula wala Isireli. \v 10 E Yesebeli bikaliga wowola gala bibakwaisi mitaga kaukwa bikomasi ovalu mapilana Yesireeli.? ?? Avai tuta eikalogusa bigatona, e tovitoubobuta matauna totubovau isunapula e isakaula ila. \x - \xo 9.10 \xt 1 Gwe 21.23\x* \p \v 11 E Yeu ikaimilavau ilokaia sala, matausina ikatupoiyaisi matauna kawasi, “Bogwa bwaina wala kaina? Avaka matauna tonagowa magila baisa yoku?” \p Yeu ivitakauloki kawala, “Bogwa kunikolaisi avaka magila.” \p \v 12 Matausina imapwaisi kawasi, “Mwa, gala wala kanikolaisi avai vavagi! Kulukwaimasi avaka eilukwaim!” \p “Ka, ilukwaigu Guyau eilivala. ‘Lavaputumaim bukuguyoi Isireli!’” \p \v 13 E tuta matutona wala Yeu sala ikatuvakaiyaisi kasi kwama odabala daga makaina kala vigimkoila paila Yeu bitoli, itagilulu kasi tauya, e ikawausi, kawasi, “Yeu bogwa eiguyau!” \s1 Yoram guyoula Isireli ikatumataisi \p \v 14-15 E oluvi Yeu ikeiwali guyau Yoram matauna isisu ovalu Yesireeli imlimweli kala kaiyala eibasaisi okabilia mapilana Ramoti tuta matutona eikabilii Asaeli guyoula Siria. Mapaila Yeu iluki sala mabudona kumatoula kawala, “Ka kidamwa yokomi segwaia mokwita taga taitala yokomi bisilavi Ramoti e bilaga bikipuloki biga mina Yesireeli.” \v 16 E oluvi matauna isila ola waga kaibibiu ikatuwakeda ila ovalu Yesireeli. E Yoram kala kaiyala igau wala gala ibwaina, e Eyasaia guyoula Yuda bogwa eilobogwa ivakawoli matauna. \p \v 17 E tokaivala itotu obolela vatoi ovalu Yesireeli igisi Yeu deli la tokabilia leimaisi, e idou kawala, “Ka, agisi budotala eisilasi osi wosa leimeimaisi.” \p E Yoram ivitakauloki kawala, “Kuwitali taitala bisakaula bila ikatupoi matausina lubaidasi kaina tilaula.” \p \v 18 E touwata taitala isila isakaula ilokaia Yeu iluki matauna kawala, “Mwa, guyau magila binikoli avai m loula lokuma.” \p E Yeu ivitakauloki kawala, “Gala togia wowom! Kum otapwagu kuliloula.” \p E tuvaila tokaivala obolela vatoi ilivala touwata matauna bogwa eilokaia boda mabudona mitaga gala wala ikaimilavau. \v 19 E taiyuwela touwata iwitali ilokaia Yeu ikatupoi makwaina wala katupoi. E Yeu tuvaila wala ivitakauloki kawala, “Gala togia wowom! Kum otapwagu kuliloula.” \p \v 20 E tuvaila tokaivala ilivala touwata matauna bogwa eilokaia boda mabudona, mitaga gala wala ikaimilavau. E matauna isetuwoli wala bigatona kawala, “Tokugwala boda mabudona isakauligigibula ola waga kaibibiu leimeima makawala taitala tonagowa, kala gigisa makawala wala Yeu!” \p \v 21 E guyau Yoram ikaraiwogi kawala, “Kukwatubiasaisi ulo waga kaibibiu.” E bogwa ivagaisi makawala, e matauna sola guyau Eyasaia isilasi osi waga kaibibiu isakaulasi ilosi bibodaisi Yeu. Matausina ibodaisi matauna ola pwaipwaia Naboti. \v 22 E Yoram ikatupoi matauna kawala, “Ki lokuma paila bitavasosusi kaina?” \p E Yeu ivitakauloki kawala, “Ammakawala bitavigaki vasosu kidamwa komwaidona yoyowa tasigolaisi deli tokolu kala tapwaroru inam Yesebeli leivitouli?” \p \v 23 E Yoram ikawota ilukwaiwa Eyasaia kawala, “Baisa saina kayapila!” e eikivili la waga kaibibiu isakaula. \v 24 Yeu ibiakavati la goubaku e deli la peula ikilavi ibabeula wala ila itoula otapwala Yoram ilaga iyauki katela. E Yoram ikapusi ila ola waga kaibibiu ikaliga, \v 25 e Yeu iluki kala tobwakuli yagala Bidika kawala, “Kulisilavi wowola bila ola pwaipwaia Naboti. Ka, kululuwai okwaitala yoku deli yeigu tasisakaula otuboulola Eyabi guyau Yoram tamala, e Guyau ilivali biga mabigasina paila Eyabi. \v 26 ‘Yeigu lova goli igisaki matagu kasi katumata Naboti deli litula. E akatotila bamipukwaim baisa wala makatupona valu.’ Mapaila Yeu ikaraiwogi kala tobwakuli kawala, ‘Kukwau Yoram wowola, e kulavi bila watanawa ola pwaipwaia Naboti, paila bikamokwiti Guyau la biga katotila.’” \x - \xo 9.26 \xt 1 Gwe 21.19\x* \s1 Eyasaia guyoula Yuda ikatumataisi \p \v 27 E guyau Eyasaia igisi avaka bogwa eikaloubusi, e matauna isakaula ola waga kaibibiu ila okedala Beta Agani, e Yeu ibokavili matauna. E Yeu ikaraiwogi la tokabilia kawala, “Kwatumataisi matauna!” E matausina ibasaisi matauna tutala isisakaula ola waga kaibibiu biloula okedala Guri katitaikinela valu Ibileyam. Mitaga matauna ipewoli wala isisakawoli ilau iviloubusi ovalu Megido e baisa ikaliga. \v 28 E la kumatoula ikauwaisi wowola ikedidagaisi kaitala waga kaibibiu ikaimalaisi Yerusalem ibakwaisi matauna okasi laka gweguya Debida ola Vilouveka. \p \v 29 E Eyasaia eivitouula iguyau Yuda wa taitu makwaina Yoram la guyau olopola Isireli kwailuwotala kwaitalela. \s1 Giyouvila Yesebeli ikatumataisi \p \v 30 E Yeu iviloubusi ovalu Yesireeli. Minana Yesebeli bogwa ilagi bulogala avaka eikaloubusi, e minana ikuma matala, isinati kulula, e oponanela ligisa itotu e ikululukiga kedala valu. \v 31 Avai tuta Yeu eisuvi okalapisilela valu, minana ikawota kawala, “Mayokula Simri,\f g \ft Matauna Simri omitibogwa Isireli si guyau; kugisi 1 Gwe 16.8-12.\f* yoku tokatumata! Avaka uula lokuma baisa?” \p \v 32 E Yeu ikowana ikawota kawala, “Availa bima ogu boda?” E mimilisi tosikwawa ikululusi igisaisi matauna, \v 33 e Yeu iluki matausina kawala, “Kummolaisi kulavaisi bima watanawa!” Matausina ilisilavaisi ima watanawa, e buyavila ikatugiaki papala bwala deli ikatupuniki minasina wosa. E Yeu isakawoli la waga kaibibiu iteta wala owowola minana, \v 34 e matauna isuvi wala wa ligisa, e iuyeiya wala ikam. E mesinaku la biga eilivala kawala, “Kukwauwaisi wowola e kubakwaisi minana, paila minana guyau latula.” \v 35 E tauwau matausina eilosi mwada bibakwaisi minana mitaga gala ibanaisi avaka mesinaku wala kwaivigela pwanetala, deli totuwanela yamala deli kaikela. \v 36 Avai tuta eilukwaisi Yeu, matauna ilivala kawala, “Baisa makawala avaka Guyau eilivala bikaloubusi, avai tuta eilivala metoya owodola la touwata Ilaitia kawala. ‘Kaukwa bikomasi wowola Yesebeli oviluwela Yesireeli. \x - \xo 9.36 \xt 1 Gwe 21.23\x* \v 37 E totuwanela bikatitewaisi bimoyaisi ambaisa ambaisa makawala wawa, e gala wala availa ibodi bivitusi makaisina Yesebeli totuwanela.’” \c 10 \s1 Eyabi dalela ikatumataisi \p \v 1 E guyau Eyabi dalela kasi bawa tailuwolima tailuwoyu isisuaisi Sameria. Yeu igini yatala leta e iwitali baisa tokaraiwogala valu, tokugwala valu, deli baisa Eyabi dalela kasi toyamata. Baisa makawala kala kakalawa. \v 2 “Yokomi kuvakulotaisi waga kaibibiu, wosa, guguwala kabilia deli mi valu kalisi kwepapeula. Mapaila baisa, avai tuta bukubanaisi leta miyana, \v 3 yokomi bukunagaisi taitala ikwani biguyau metoya guyau dalela, e kuvigakaisi matauna biguyau, e kukwabiliasi paila bukukolaisi matauna.” \p \v 4 E matausina tokaraiwogala Sameria ibulukukoli sainela. Ikaibigasi kawasi, “Ammakawala bakakoulovaisi Yeu? Ka, guyau Yoram deli guyau Eyasaia gala gagabila bivagaisi?” \v 5 Mapaila tokaraiwogala ligisa deli valu kala tokaraiwaga, komwaidona tomota deli toyamata, iwitalaisi biga baisa Yeu kawasi. “Yakamaisi m tomota, e bogwa bakavagaisi nanom avaka avaka bukukwaraiwogi. Mitaga gala wala bakanagaisi availa biguyau; kuvagi avaka lokuninamsi bibwaina.” \p \v 6 E Yeu iginivau si leta iluki kawala, “Kidamwa yokomi bogwa kutokailagusi e kutagwalasi bukuvagaisi avaka ulo karaiwaga, e ibodi bukumiakaigusi pwanetasi Eyabi dalela ovalu Yesireeli makala kalu valu nabwaia.” \p E matausina tailuwolima tailuwoyu dalela Eyabi eisisuaisi oyumasi tokugwala Sameria, matausina goli iiyamataisi tauwau matausina. \v 7 Avai tuta bogwa leibanaisi Yeu la leta, e tokugwala Sameria ikatumataisi komwaidona matausina tailuwolima tailuwoyu Eyabi dalela ikapitunaisi kaiyasi ivilugwaisi wa peta e iwitalaisi ilokaia Yeu ovalu Yesireeli. \p \v 8 Avai tuta ilukwaisi Yeu Eyabi dalela pwanetasi bogwa leimaiyaisi, matauna ikaraiwogi matausina bikogugulaisi guloyu okalapisilela valu bikanukwenusi wala biyam kaukwau. \v 9 E eiyam kaukwau matauna ila okalapisilela valu e iluki tomota itotusi baisa kawala, “Tauwau, mayeigula lakeiwali guyau Yoram e lakatumati; yokomi gala bikaiki uwomi kami pakula. E pailaga mabudona availa eikatumata? \v 10 Baisa bikamokwiti komwaidona avaka Guyau eilivala paila Eyabi dalela bikaloubusi makawala. Guyau bogwa leivagi makawala la biga katotila metoya ola tovitoububuta Ilaitia.” \v 11 Oluvi Yeu ikatumati kesala Eyabi veyala leisisuaisi ovalu Yesireeli, komwaidona la kumatoula, lubaila tatoula, deli tolula komwaidona; gala taitala ikesa. \x - \xo 10.11 \xt Osi 1.4\x* \s1 Guyau Asaia veyala ikatumataisi \p \v 12 Yeu isilavi Yesireeli bilaga Sameria. Avai tuta bogwa leivakana makatupona idokaisi “Toyamata sipi si kabosikaiwa”, \v 13 matauna ibodi mimilisi veyala Eyasaia guyoula Yuda e ikatupoi matausina kawala, “Tauwau, ave tauwau yokomi ke?” \p Matausina ivitakaulokaisi kawasi, “Yakamaisi Eyasaia veyala. Bakawaisila Yesireeli kamapusi kama mitakwaisi baisa litula giyouvila Yesebeli e deli goli baisa komwaidosi guyau litula.” \v 14 E Yeu ikaraiwogi la tomota, “Kuyosisi matausina!” Iyosisi matausina, e matauna ikatumati komwaidosi katitaikina kwaitala mlopu baisa. Matausina kasi bawa tailuwovasi taiyu, e gala taitala ilau biga. \s1 Komwaidona kesala Eyabi dalela ikatumataisi \p \v 15 E Yeu ikatuwakeda tuvaila, e wa keda ibodi Yonadaba matauna Rekabi latula. Yeu ibigibwaili matauna e ikaibiga kawala, “Yoku deli yeigu da nanamsa makawala. Ki, ibodi bukupilasaigu?” \p Yonadaba ivitakauloki kawala, “Bogwa bapilasaim.” \p Yeu ivitakauloki kawala, “Kuyosali yamam,” e kasitaiyu wala ikimapusi, e Yeu ilupi matauna isaili ola waga kaibibiu, \v 16 e iluki kawala, “Kuma bitala e bigisaki matam titoulem ammakawala yeigu lakasalaigu baisa Guyau.” E kasitaiyu wala ilosi Sameria. \v 17 Avai tuta iviloubusisi baisa, Yeu ikatumati komwaidona Eyabi veyala, e gala taitala itupwa. Baisa avaka Guyau eiluki Ilaitia bikaloubusi makawala. \s1 Kala totapwaroru Beali ikatumataisi \p \v 18 E Yeu ikoguguli komwaidona mina Sameria gulitinidesi e iluki kawala, “Guyau Eyabi iwotitali minana yaubada Beali sitana wala, mitaga yeigu bawotitali minana saina peula. \v 19 Kuvayoulisi komwaidona Beali la tovitoubobuta, komwaidona tomota ititapwarorusi baisa minana deli komwaidona la tolula bimaisi gulitinidesi. Gala taitala bisasa matala; yeigu balula saina vakaigaga baisa Beali, e availa bisasa matala bikatumataisi.” (Baisa sinapu wala Yeu leivagi e pailaga bikatudoum komwaidona kala totapwaroru Beali.) \v 20 E Yeu ikaraiwogi yam kwaitala paila kala taimamila Beali. E ivagaisi makawala, \v 21 e Yeu ikilavi biga ila Isireli komwaidona. Kala totapwaroru Beali imaisi e gala taitala isasa matala. Komwaidosi wala isuvisi ola bwala tapwaroru Beali, ikedidagaisi wala ila itilakoula omatala ila otuboulola. \v 22 Oluvi Yeu ikaraiwogi tolula matausina tokaraiwogala kwama yabumaboma bimaiyaisi miyasina bisakaisi totapwaroru komwaidona. \v 23 Yeu sola Yonadaba matauna Rekabi latula isimwaisi wa bwala tapwaroru, e iluki tomota olumoulela kawala, “Ibodi bukunikolaisi yokomi wala kala totapwaroru Beali lokusisuaisi baisa, e gala taitala Guyau kala totapwaroru leisuvi.” \v 24 Oluvi matauna sola Yonadaba isuvisi matabudona paila bigabwaisi lula deli bisemakavaisi semakai kwegubugabu baisa Beali. Matauna bogwa ileiya kabasi tokabilia kasi bawa tailuwolima tailuwotolu okoukweda, e iluki kawala, “Komwaidona tomota mabudona bukukwatumataisi; kidamwa availa bitugwali taitala bisakaula, matauna bikaimapu bikaliga!” \p \v 25 E avai tuta Yeu bogwa eivenoku lula, matauna iluki tokabilia deli kumatoula komwaidona kawala, “Kusuvisi olumoulela bwala kukwatumataisi komwaidona matausina, gala bukutagwalasi taitala bisakaula!” E matausina isuvisi ibiigilaisi si kema, ikatumataisi komwaidona, e ibibiusi tomata immoiyaisi okoukweda. Oluvi matausina ilosi matabudona olumoulela Beali ola bwala tapwaroru, \v 26 ikauwaisi kokola kaibumaboma imaiyaisi okoukweda igabwaisi. \v 27 Mapaila matausina ikatuwolaisi kokola kaibumaboma deli ikodidaimisi bwala tapwaroru ivigakaisi bolela kabovasoyai e isisu makawala omitibogwa leima lagaila. \p \v 28 Baisa makawala avaka Yeu leivagi paila kala katumigileu Beali kala tapwaroru olopola Isireli. \v 29 Mitaga matauna ibokuli la kedakeda guyau Yeroboam, matauna ivakadi mina Isireli imitugagasi ititapwarorusi baisa minasina bulumakau tokolu leibubulokaisi goula matauna leivitau olopola Beteli deli olopola Dani. \x - \xo 10.29 \xt 1 Gwe 12.28-30\x* \v 30 E Guyau iluki Yeu kawala, “Ka bogwa lokuvagi vavagi komwaidona baisa Eyabi dalela makawala avaka nanogu bukuvagi. Mapaila abiga katotila baisa yoku dalem biguguyausi wala bila tubwa tobovasisi olopola Isireli.” \v 31 Mitaga Yeu gala ikabikuwoli la karaiwaga Guyau metoya onanola komwaidona matauna Isireli la Yaubada; kaimapula wala, matauna ibokuli la kedakeda Yeroboam matauna ivakadi mina Isireli imitugagasi. \s1 Yeu la kaliga \p \v 32 Wa tuta matutona Guyau ivitouula bibobu mina Isireli si valu bikwekekita. E guyau Asaeli guyoula Siria iyouli komwaidona si valu mina Isireli \v 33 mapilana Yoridani opilibomatu, e isuwa opilibolimila iuvalutu ila ovalu Aroera wa Waya Anoni - deli goli mavilousina Giliadi deli Basani, baisa goli dalesi Gada, Rubeni, deli Manasa Opilibomatu leisisuaisi. \p \v 34 Vavagi komwaidona avaka Yeu leivagi, deli la tuvaluwa, bogwa leiginaisi obukila \bk Liliusi Guyousi Isireli\bk*. \v 35-36 Matauna ikaliga e ibakwaisi matauna Sameria, e latula Yeowaasa ikaimapu matauna iguyoi mina Isireli kala taitu iboda kweluwoyu kwailima kwaitolu. \c 11 \s1 Atalaia giyouvilela Yuda \p \v 1 Avai tuta guyau Eyasaia inala yagala Atalaia inikoli paila latula kala katumata, minana ikaraiwogi komwaidosi guyau dalela bikatumataisi. \v 2 E mesinaku wala Yowasi matauna Eyasaia latula ikwala. Kalayam gala ikatumatigolaisi deli sala, mitaga minana tabula Yeoseba ikoli matauna, minana guyau Yeoram latula e Eyasaia latula. E minana ilau matauna deli minana kala toyamata olumoulela matabudona kabomasisi wa Bwala Kwebumaboma, taga Atalaia bikatumati matauna. \v 3 E Yeoseba ikatupwani magudina wa Bwala Kwebumaboma iiyamati wala iboda kwailima kwaitala taitu, wa tuta matutowena Atalaia ola tuta eigiyouvila. \p \v 4 Mitaga olopola taitu kwailima kwaiyuwela tolula Yeoyada iwitali biga baisa kumatoula kasi tokugwa paila mwaininiga toyamatesi deli ligisa, iluki matausina bimaisi wa Bwala Kwebumaboma, matauna iluki matausina avaka la nanamsa e matausina deli ibigasi katotila itagwalasi bipilasaisi. Matauna ivituloki matausina guyau Eyasaia latula Yowasi \v 5 e matauna isaiki kasi karaiwaga, kawala, “Ka, avai tuta bukumaisi wa yam Sabate paila mi tuta paisewa, budotala biyamataisi ligisa; \v 6 budoyuwela bitotusi omatala Kalapisila Suri biyamatasi, e kesala budotolula bitotusi okalapisila otuboulosi sesia biiyamatasi. \v 7 E mabudosina budoyu bivenokusi si wotetila wa yam Sabate bitotusi wa Bwala Kwebumaboma biiyamataisi guyau. \v 8 Yokomi mi kema oyumami paila bukukolaisi guyau Yowasi e ambaisa bim yokomi bukuvakwabwaisi wala. E availa wala bimakaiami katitaikina kukwatumataisi.” \p \v 9 E kumatoula matausina ikabikuwolaisi Yeoyada la karaiwaga imiakaisi si towotetila baisa matauna - matausina eivenokusi wotetila wa yam Sabate, deli matausina kaimapusi paila bisetuwolaisi paisewa. \v 10 Matauna isaiki kumatoula matausina kaiyala deli vayoula makwaisina goli guyau Debida la guguwa iyamataisi wa Bwala Kwebumaboma, \v 11 matauna ileiya kabasi matausina omatala Bwala Kwebumaboma si kema oyumasi paila bikolaisi guyouvau. \v 12 Oluvi Yeoyada ivakouli Yowasi isunupuloi, ivisikoma kala kulupaipi opwanetala e isaiki bukila kasi karaiwaga gweguya. Oluvi ivaputumi Yowasi e ikawau matauna bogwa eiguyau. Tomota ikatupatusi e ikawausi kawasi, “Ka, guyau!” \p \v 13 Giyouvila Atalaia ilagi si mowai toyamata deli tomota, mapaila ikalubeigoguna ila wa Bwala Kwebumaboma ambaisa tomota eipoulasi \v 14 e metoya baisa igisi guyouvau itotu katitaikinela kokola omatala Bwala Kwebumaboma, makawala kasi gulogula. Kumatoula deli toyuvi tauya ivaulaisi ivapataisi matauna e tomota komwaidona ikikawausi iyuyuvisi tauya deli si mwasawa. Atalaia ikisi kala karekwa deli la ninamwau e ikawota kawala, “Wii, ina kayapila, ina kayapilʹe.” \x - \xo 11.14 \xt 2 Gwe 23.3\x* \p \v 15 Yeoyada gala magila bikatumataisi Atalaia katitaikinela Bwala Kwebumaboma, mapaila ikaraiwogi kumatoula kawala, “Kuvakoulisi minana oluwalaisi toyamata e availa idoki bikoli minana kukwatumataisi.” \v 16 Ibititanaisi minana ilauwaisi wa ligisa, e omatala Kalapisila Wosa ikatumataisi. \s1 Yeoyada la vigavau \p \v 17 E tolula Yeoyada ivagi kwaitala kabutu oluwalaisi guyau Yowasi la tomota deli Yaubada, matausina bivigaki Guyau la tomota; matauna ivagi kwaitala kabutu tuvaila oluwalaisi guyau Yowasi deli tomota. \v 18 Oluvi tomota ilosi Beali ola bwala tapwaroru ikodidaimisi ikatumkumkwaisi kabogwabu lula makwaisina, deli tokolu minasina, toyo ikatumataisi Matani, matauna Beali la tolula, omatala kabogabu lula. \p E Yeoyada inagi toyamata biyausaisi Bwala Kwebumaboma, \v 19 e oluvi matauna, e kumatoula matausina, guyau kala toyamata, deli ligisa kala toyamata ivakwabwaisi guyau metoya wa Bwala Kwebumaboma ilauwaisi wa ligisa, e komwaidonaga tomota oluvi ibubwakulisi. E Yowasi isuvi Kalapisila Yausa e isaitaula ila isili otakaikaia. \v 20 Avai tuta Atalaia bogwa leikatumataisi olumoulela ligisa, e tomota komwaidona deli si mwasawa, e valu bogwa eimanum. \p \v 21 E Yowasi kala taitu kwailima kwaiyu e matauna ivitouula iguyoi Yuda. \c 12 \s1 Yowasi guyoula Yuda \p \v 1 Olopola kwailima kwaiyuwela kala taitu guyau Yeu eiguyoi Isireli, Yowasi ivitouula iguyoi Yuda, e iguguyau olopola Yerusalem iboda kweluwovasi taitu. E inala yagala Sibiai vilela Biasiba. \v 2 Ola momova komwaidona matauna ivagi avaka iyomwasali guyau nanola, paila uula Yeoyada tolula ikatululuti matauna. \v 3 Ilagoli makatuposina si kabotapwaroru tokolu gala ikatudidaimisi e tomota isetuwolaisi wala ilulasi deli gubugabu lula maiina simasimina baisa. \p \v 4 Yowasi idou tolula komwaidona e ikaraiwogi matausina bikatubiasaisi mani tomota eisemakavaisi wotitalela lula wa Bwala Kwebumaboma, baisa magulona avaka tomota eikatotilasi kala bawa bisailisi, e deli goli magulona avaka tomota eikasalaisi metoya oninasi leima bisailasi. \x - \xo 12.4 \xt Sun 30.11-16\x* \v 5 Taitala taitala tolula matausina kala pakula biyamati mani makwaisina metoya baisa matausina leiwotitali, e mani baisa bivigivauwaisi ambaisa Bwala Kwebumaboma eigaga. \p \v 6 Mitaga olopola kweluwoyu kwetolula kala taitu Yowasi eiguguyau e tolula gala wala sitana avaka ivigivauwaisi Bwala Kwebumaboma. \v 7 Mapaila matauna idou Yeoyada deli sala tolula imaisi e ikatupoi matausina kawala, “Avaka paila gala sitana kuyovilakaisi Bwala Kwebumaboma? Ka, metoya tuta baisa yokomi gala bukuiyamataisi mani baisa lokukwatuyoulisi. Ibodi bukukilavaisi e gagabila avaka kala gaga bitavigivauwaisi.” \v 8 E tolula matausina ikabwailisi nanamsa makwaina deli ikaigatalasi ikatulokaisi gala biyovilakaisi avaka Bwala Kwebumaboma kala gaga wotitalela. \p \v 9 E Yeoyada ikau kwaitala didawaga, itaponani okatukubolela, e isaili makwaina didawaga opapala kabogabu lula, mapilana opilakakata ambaisa tomota bisusuvisi wa Bwala Kwebumaboma. E tolula matausina si tuta wotetila okabosusuvi bikauwaisi mani makwaisina tomota matausina totapwaroru leisailisi e komwaidona wala bisailisi olumoulela didawaga makwaina. \v 10 Avai tuta mani saina bidugaga olumoulela didawaga Guyau la togini deli Tolula Toveka bimaisi bikalawaisi kala bawa siliba. \v 11 Avai tuta bogwa leisonukulaisi avaka kala bawa, e bisakaisi matausina tokaraiwogasi Bwala Kwebumaboma olumoulela kala towotetila, e bimapwaisi matausina tokamda, tokaliai, \v 12 matausina ikaliaisi dakuna deli totaisi dakuna, e bigimolaisi youdila deli dakuna paila bivigavausi bwala, deli bimapwaisi komwaidona guguwa avaka ibudoki paisewa. \v 13 Gala kwaitala ikisasaisi paila bigimolaisi viga eibubulokaisi siliba, kaboma, tauya, deli guguwala kamda paila kaitapa kaina avai guguwa eibubulokaisi metoya siliba kaina goula. \v 14 Komwaidona wala bimapwaisi topaisewa deli bigimwalasi guguwala vigavau. \v 15 E tauwau matausina leikikaraiwogaisi paisewa makwaina saina tokamokwita, mapaila gala wala bikaiki woula bitaluki matausina paila avaka eigimolaisi metoya mani magulona. \x - \xo 12.15 \xt 2 Gwe 22.7\x* \v 16 E mani magulona, eisisailasi paila mapula sula eivigakiga mitugaga kala ligaiwa semakavi gala isewoyasi odidawaga; paila baisa tolula si vavagi. \x - \xo 12.16 \xt Tol 7.7\x* \p \v 17 Wa tuta matutona Asaeli guyoula Siria ikabilii valu Gata e iyouli mavilouna; oluvi inanamsa bikabilii Yerusalem. \v 18 E Yowasi guyoula Yuda ikau komwaidona semakai baisa tubula guyoububogwa, Yeosepata, Yeoram deli Eyasaia leikabomaisi baisa Guyau, e ikatumkulovi makwaisina leisemakai titoulela deli komwaidona goula okabosakaila matabudona wa Bwala Kwebumaboma deli wa ligisa e iwitali makwaisina komwaidona ivigaki ikabilula baisa guyau Asaeli, mapaila matauna ivayumali la tokabilia isilavaisi Yerusalem. \p \v 19 Komwaidona avaka guyau Yowasi leivagi isisu obukila \bk Liliusi Guyousi Yuda\bk*. \p \v 20-21 Oluvi guyau Yowasi la tosikwawa ikewalaisi matauna, e taiyu matausina yagasi Yosaka Simeyati latula e Yeosabadi Somera latula ikatumataisi matauna wa bwala makwaina eikaliaisi opwaipwaia makwaina eikaludubolaisi opilibomatula Yerusalem okedala bila ovalu Sila. Yowasi ibakwaisi okasi laka gweguya Debida ola Vilouveka e latula yagala Amasaia ikaimapu iguyau. \c 13 \s1 Yeowaasa guyoula Isireli \p \v 1 E olopola kweluwoyu kwaitolu taitu eiguguyau Yowasi matauna Eyasaia latula guyoula Yuda, e Yeowaasa matauna Yeu latula guyoula Isireli, matauna iguguyau olopola Sameria kweluwotala kwailima kwaiyu taitu. \v 2 Makawala guyau Yeroboam tuta omitibogwa matauna imitugaga e ivakadi mina Isireli imitugagasi; matauna gala wala iligaim mitugaga kidikedala. \v 3 Mapaila Guyau Yaubada igibuluwi mina Isireli, e iulisali guyau Asaeli guyoula Siria sola latula Benadadi bitomgwagasi odubasi mina Isireli tuta bidubadu. \v 4 Oluvi Yeowaasa inigada baisa Guyau Yaubada e Guyau igisi ammakawala kala mmayuyu la lamadada guyoula Siria ilamidadi mina Isireli, e imapu la nigada. \v 5 E Guyau iwitali taitala guma Isireli tokugwa, matauna bikatusunupuloi metoya oyumasi mina Siria, e mapaila mina Isireli iluva uwosi makawala tuta omitibogwa si kaisisu. \v 6 E matausina gala iligaimwaisi mitugaga makwaisina guyau Yeroboam ivakadi mina Isireli, mitaga iuvagaisi wala, deli kaikobula minana yaubada si tokolu Aserai eivitomiliwolaisi olopola Sameria. \p \v 7 E Yeowaasa la tokabilia gala ibawasi tommomova mesinaku wala tailuwolima tosisila wosa, kailuwotala waga kaibibiu, deli 10,000 tokabilia, paila uula guyoula Siria bogwa imtuli komwaidosi, ivapilipili matausina makawala tubumyou. \p \v 8 Vavagi komwaidona Yeowaasa leiuvagi deli la togaga komwaidona wala leiginaisi obukila \bk Liliusi Guyousi Isireli\bk*. \v 9 Matauna ikaliga ibakwaisi olopola Sameria, e latula Yeowasi ikaimapu matauna iguyau. \s1 Yeowasi guyoula Isireli \p \v 10 Olopola kweluwotolu kwailima kwaiyuwela kala taitu guyau Yowasi eiguyoi Yuda, e Yeowasi matauna Yeowaasa latula ivitouula iguyoi Isireli, e iguguyau olopola Sameria iboda kweluwotala kwailima kwaitala taitu. \v 11 Matauna tuvaila imitugaga baisa Guyau eivagi mitugaga makwaisina guyau Yeroboam leivagi, matauna ivakadi mina Isireli imitugagasi. \v 12 Vavagi komwaidona avaka Yeowasi leivagi, deli la tuvaluwa okabilia deli guyau Amasaia guyoula Yuda, iginaisi obukila \bk Liliusi Guyousi Isireli\bk*. \v 13 E Yeowasi ikaliga e ibakwaisi matauna okasi laka gweguya mapilana Sameria e latula Yeroboam togudivau ikaimapu matauna iguyau. \s1 Ilaisa la kaliga \p \v 14 E tovitoubobuta Ilaisa ikatoula metoya kwaitala lelia mwau. E avai tuta matauna bogwa eikanutomata eikanukwenu, guyau Yeowasi matauna guyoula Isireli ilokaia ivakawoli matauna. E matauna deli la valam ikatubau ikaibiga, kawala, “Woo! Tamagwʹe, tamagu! Igau yoku wala topeuligaga kasi tokwala mina Isireli\f h \ft Baisa makawala Ilaisa eidou baisa Ilaitia; kugisi 2 Gwe 2.12.\f* yoku!” \x - \xo 13.14 \xt 2 Gwe 2.12\x* \p \v 15 Mapaila Ilaisa ikaraiwogi matauna kawala, “Kukwau mimilisi kaiyala.” Yeowasi ikau kaiyala, \v 16 e Ilaisa iluki matauna ikatubaiasa paila bilova. E guyau bogwa ivagi makawala, e Ilaisa isaili yamala oyamala guyau. \v 17 Oluvi, makawala tovitoubobuta la karaiwaga, matauna guyau iulaim maponinana taboda eitovilaki mapilana Siria. Ilaisa ikaraiwogi matauna kawala, “Kulavi m kwaiyala.” Avai tuta guyau ilavi la kaiyala, tovitoubobuta ikatubau kawala, “Yoku goli makawala Guyau Yaubada la kaiyala e metoya baisa yoku matauna bitomgwaga odubasi mina Siria. Yoku bukukwabilia deli mina Siria mapilana Apeki, tatoula wala bukukwalisau matausina.” \p \v 18 Oluvi iluki guyau bikau kesala makaisina kaiyala e biwaiya opwaipwaia. E guyau iwaiya pwaipwaia sivatolu wala oluvi isim. \v 19 Avai tuta guyau isim wawai, Ilaisa igibuluwa e iluki matauna, kawala, “Ibodaim bukuwai sivalima kainaga sivalima sivatala, e makawala goli yoku bukutomgwaga odubasi mina Siria, e m tomgwaga bikanuvagasi goli. Mitaga ka, yoku kusivatolu wala kuwai, mapaila sivatolu wala bukukwalisau matausina.” \p \v 20 Oluvi Ilaisa ikaliga e ibakwaisi matauna. \p E taitu kwaitala kwaitala mina Mowabi osi boda tolibulebu ilolosi wala ilibulebusi si guguwa mina Isireli. \v 21 E kwaitala yam avai tuta tomota ilauwaisi natana tomata mwada bibekwaisi e igisaisi budotala mabudosina boda, e ilavaisi minana tomata ila olumoulela kala laka Ilaisa e isakaulasiga ilosi. E avai tuta minana tomata itapipina ila ikabikoni tutuwanela Ilaisa, matauna tokwaliga imovavau goli e itokaia. \s1 Kabilia oluwalaisi Isireli deli Siria \p \v 22 E Asaeli guyoula Siria ilamidadi mina Isireli ola tuta guyau Yeowaasa eiguguyau, \v 23 mitaga Guyau Yaubada ininabwaila deli inokapisi matausina. Matauna gala itagwala bikatumataisi matausina, mitaga ipilasi paila uula kabutu leivagi baisa Eberaam, Aisake deli Yekobe. Matauna gala avai tuta bininilavi la tomota. \p \v 24 Avai tuta Asaeli guyoula Siria la kaliga e latula yagala Benadadi iguyau. \v 25 Oluvi guyau Yeowasi guyoula Isireli isivatolu tomgwaga kabilia odabala Benadadi e iyoulivau valu mavilousina Benadadi leiyouli ola tuta Yeowaasa eiguguyau matauna Yeowasi tamala. \c 14 \s1 Amasaia guyoula Yuda \p \v 1 E olopola kwaiyuwela kala taitu Yeowasi eiguguyau olopola Isireli matauna Yeowaasa latula, e Amasaia matauna Yowasi latula eivitouula eiguyau olopola Yuda \v 2 tuta makwaina kala taitu kweluwoyu kwailima, e matauna iguguyau olopola Yerusalem iboda kweluwoyu kwailima kwaivasi taitu. Inala yagala Yeoyadini vilela Yerusalem. \v 3 Matauna ivagi avaka iyomwasali Guyau nanola, mitaga gala makawala tabula guyau Debida; kaimapula matauna ivagi makawala tamala Yowasi la kedakeda. \v 4 Matauna gala ikodidaimi makatuposina si kabotapwaroru, e tomota isetuwolaisi lula deli gibugabu maiina simasimina metoya baisa. \p \v 5 Avai tuta Amasaia bogwa eikobaluluva la kabokaraiwaga matauna imtuli tosikwawa matausina availa availa leikatumataisi tamala ola tuta eiguguyau. \v 6 Ilagoli matauna gala ikatumati litusia mitaga ibokuli avaka Guyau leikaraiwaga olumoulela bukila Mosese la Karaiwaga kawala, “Veisia gala bukukwatumataisi kidamwa pakula eiyomatulasi litusia, deli litusia gala bukukwatumataisi kidamwa pakula eiyomatulasi veisia, bukukwatumataisi tomota kidamwa wala isim kala pakula titoulela.” \x - \xo 14.6 \xt Kak 24.16\x* \p \v 7 Amasaia bogwa eikatumati 10,000 mina Edom si tokabilia oItayatilela Yona; matauna iyouli valu Sela eidouvili yagala Yokiteeli, yegila maigana ikanuvagasi leima lagaila. \p \v 8 E oluvi Amasaia iwitali touwata ilokaiasi Yeowasi guyoula Isireli, iluki matauna bikabiliasi.\f i \fq \it iluki matauna bikabiliasi,\it*\ft gagabila bitagini “idou matauna bititamapusi.”\f* \v 9 Mitaga guyau Yeowasi iwitali mapula biga ikeiita kawala, “Kwaitala tuta tamtala doula okoyala Lebanoni iwitali biga baisa kaitala kweisila kawala. ‘Kutugwali latum vivila bivaisi sola latugu.’ E natana mauna nabolodila iviloubusi ivadidaimi matamna doula ikapusi. \v 10 Amasaia, yoku bogwa lokutomgwaga odubasi mina Edom, e nanom saina ikaiveka. Bimwamwasila nanom paila m peula e bukusisu om valu. Avaka paila kunainevi kominimani goli bimai kabomwau baisa yoku deli m tomota?” \p \v 11 Mitaga Amasaia gala wala ilega biga, mapaila guyau Yeowasi, deli la tokabilia ikatudelisi e ilokaiasi ikabiliaisi matauna mapilana Beti Semesi olumoulela Yuda. \v 12 E Amasaia la tokabilia imamasi, e komwaidosi isakaulasi ilosi osi valu. \v 13 Yeowasi iyosi Amasaia ilau okatupipi, isuvi kulula Yerusalem, e ikatudidaimi kalila valu ivitouula Kalapisilela Epereim ila Kalapisila Wokulu, kala kaduwonaku katitaikina iboda lakatutala uva. \v 14 Matauna ikau komwaidona avaka avaka eibani siliba deli goula, komwaidona guguwala Bwala Kwebumaboma deli veiguwala ligisa, e ilau Sameria. Matauna tuvaila iyosi budotala tomota ilau. \p \v 15 Komwaidona avaka Yeowasi eivagi, deli la tuvaluwa metoya okabilia deli Amasaia guyoula Yuda, makwaisina isisu obukila \bk Liliusi Guyousi Isireli\bk*. \v 16 E Yeowasi ikaliga e leibakwaisi okasi laka gweguya mapilana Sameria, e latula Yeroboam Togudivau ikaimapu iguyau. \s1 Amasaia guyoula Yuda la kaliga \p \v 17 Avai tuta Yeowasi guyoula Isireli bogwa eikaliga e Amasaia guyoula Yuda igau wala eiguguyau kala bawa taitu kweluwotala kwailima tuvaila. \v 18 E komwaidona avaka avaka Amasaia eivagi leiginaisi obukila \bk Liliusi Guyousi Yuda\bk*. \p \v 19 E olopola Yerusalem ikikewalaisi bikatumataisi Amasaia mapaila matauna isakaula ila mapilana valu Lakisi, mitaga kala tilaula ivakulaisi wala matauna ilosi baisa ikatumataisi. \v 20 E wowola ididagaisi wa wosa ikaimilivauwaisi ilauwaisi Yerusalem e ibakwaisi okasi laka gweguya Debida ola Vilouveka. \v 21 E oluvi tomotala Yuda ivisikomasi kala kulupaipi latula Usaia e ivigakaisi iguyau, matauna kala taitu kweluwotala kwailima kwaitala. \v 22 E avai tuta tamala eikaliga Usaia iyoulivau deli ikaliivau Elata. \s1 Yeroboam Togudivau guyoula Isireli \p \v 23 Taitu kweluwotala kwailimala kala taitu Amasaia matauna Yowasi latula eiguguyau olopola Yuda, e Yeroboam matauna Yeowasi latula ivitouula iguyoi Isireli, e matauna iguguyau Sameria iboda kweluwovasi kwaitala taitu. \v 24 Matauna imitugaga baisa Guyau, makawala la kedakeda la viriyesi guyoubogwa Yeroboam matauna Nebati latula, matauna ivakadi mina Isireli imitugagasi. \v 25 Matauna iyoulivau komwaidona valu Isireli la kabokaraiwaga, eivitouula Amati Kadaula opiliyavata iuvalutu goli ila Milaveta Pilamata opolibolimila. Baisa makawala Guyau matauna Isireli la Yaubada leikatotila metoya ola touwata matauna tovitoubobuta Youna Amitai latula tolela Gata Epera. \x - \xo 14.25 \xt You 1.1\x* \p \v 26 E Guyau igisi kasi mmayuyu saina mwau mina Isireli e gala wala availa ibodi bipilasi matausina. \v 27 Mitaga baisa gala Guyau nanola paila bikatudidaimi Isireli deli bikituli kala nanamsa, mapaila matauna ikoli matausina metoya guyau Yeroboam togudivau. \p \v 28 Komwaidona avaka tuvaila Yeroboam togudivau leivagi, deli la togaga okabilia, ammakawala eikaimali Damasiko deli Amati oyamala Isireli, komwaidona isisu obukila \bk Liliusi Guyousi Isireli\bk*. \v 29 Yeroboam ikaliga e ibakwaisi matauna gweguya okasi laka, e latula yagala Sekaraia ikaimapu iguyau. \c 15 \s1 Usaia guyoula Yuda \p \v 1 Olopola kweluwoyu kwailima kwaiyuwela kala taitu Yeroboam togudivau eiguguyau olopola Isireli, Usaia matauna Amasaia latula ivitouula iguyoi Yuda \v 2 kala taitu tuta matutona iboda kweluwotala kwailima kwaitala, e matauna iguguyau olopola Yerusalem iboda kweluwolima kwaiyu taitu. Inala yagala Yekolaia ilela Yerusalem. \v 3 Matauna ikikuli tamala la kedakeda, e saina iyomwasali Guyau nanola. \v 4 Mitaga makatuposina leivigakaisi si kabotapwaroru baisa tokolu gala ikatudidaimi e tomota isetuwolaisi wala gibugabu lula deli goli kala gabu maiina simasimina metoya makatuposina. \v 5 E Guyau imipuki Usaia iyosi kagwaiguya igugweimili wala ola momova komwaidona. Matauna isisu ola bwala kalamwaleta wala ikilavi komwaidona la karaiwaga, e latula yagala Yotam ikaraiwogi valu. \p \v 6 E komwaidona avaka Usaia leivagi isisu obukila Liliusi Guyousi Yuda. \v 7 Usaia ikaliga e ibakwaisi matauna okasi laka gweguya Debida ola Vilouveka, e latula Yotam ikaimapu iguyau. \x - \xo 15.7 \xt Ais 6.1\x* \s1 Sekaraia guyoula Isireli \p \v 8 E olopola kweluwotolu kwailima kwaitolula kala taitu guyau Usaia eiguguyoi Yuda, e Sekaraia matauna Yeroboam togudivau latula ivitouula iguyoi Isireli, e iguguyau olopola Sameria iboda nalima natana tubukona. \v 9 E makawala wala sala giyoububogwa, matauna imitugaga baisa Guyau. Matauna ibokuli la kedakeda gaga guyau Yeroboam matauna Nebati latula e ivakadi mina Isireli imitugagasi. \v 10 E Salum matauna Yabesi latula ipogi baisa guyau Sekaraia, ikatumati matauna mapilana Ibileyam, e ikaimapuga matauna iguyau. \p \v 11 Vavagi komwaidona avaka Sekaraia eivagi iginaisi obukila \bk Liliusi Guyousi Isireli\bk*. \p \v 12 Mapaila biga katotila makwaina avaka Guyau Yaubada leivagi baisa guyau Yeu ikaloubusi makawala. “Dalem biguguyausi wala olopola Isireli biuvalutu bila tubwa tubuvasila."\f j \ft Sekaraia matauna Yeu tubula tubuvasila.\f*\x - \xo 15.12 \xt 2 Gwe 10.30\x* \s1 Salum guyoula Isireli \p \v 13 Olopola taitu kweluwotolu kwailima kwaivasila guyau Usaia eiguguyoi Yuda, Salum matauna Yabesi latula ivitouula iguyau olopola Isireli e iguguyau olopola Sameria iboda natana wala tubukona. \p \v 14 E Menaem matauna Gadi latula isilavi valu Tesa ila Sameria, ikatumati Salum e ikaimapu iguyau. \v 15 Komwaidona avaka Salum leivagi deli goli la kedakeda pogi, isisu obukila \bk Liliusi Guyousi Isireli\bk*. \v 16 Tuta makwaina Menaem eisilavi Tesa bila Sameria, matauna ikodidaimi valu Tapuwa e ikatudoum tomotela, deli goli valu mapilasina opapala, paila uula tomotela gala itaimelusi baisa matauna. Matauna tuvaila goli itapusegi luposi komwaidona vivila nasusuma. \s1 Menaem guyoula Isireli \p \v 17 Olopola kweluwotolu kwailima kwaivasila kala taitu guyau Usaia eiguguyoi Yuda, Menaem matauna Gadi latula ivitouula iguyau olopola Isireli, matauna iguguyau olopola Sameria iboda kweluwotala taitu. \v 18 Matauna imitugaga baisa Guyau ibokuli la kedakeda doudoga Yeroboam matauna Nebati latula, matauna ola momova komwaidona eivakadi mina Isireli eimitugagasi. \v 19 Tigilati Pilesa guyoula Asiria isugigai Isireli e Menaem isaiki matauna siliba saina bidugaga mokaila makawala kwailuwotolu kwaivasi tani (34 tani) bivigaki gimolela paila bikatupewoli Menaem la karaiwaga bipeula ovalu mapilana. \v 20 Mani magulona Menaem leibani metoya ola kominimani baisa mina Isireli matausina bidubadu si mani ikaraiwogi taitala taitala matausina bisaili kala vilavila kweluwolima siliba. Mapaila Tigilati Pilesa ikaimilavau ola valu. \p \v 21 Komwaidona avaka Menaem leivagi isisu obukila Liliusi Guyousi Isireli. \v 22 Matauna ikaliga e ibakwaisi, e latula yagala Pekaia ikaimapu iguyau. \s1 Pekaia guyoula Isireli \p \v 23 E olopola kweluwolimela taitu eiguguyau Usaia matauna guyoula Yuda, e Pekaia matauna Menaem latula eivitouula iguyoi Isireli, e iguguyau olopola Sameria iboda kwaiyu taitu. \v 24 Matauna imitugaga baisa Guyau ibokuli wala la kedakeda doudoga guyau Yeroboam matauna Nebati latula ivakadi mina Isireli imitugagasi. \v 25 Taitala Pekaia la kumatoula yagala Peka matauna Remalia latula, deli tailuwolima tauwau tolesi Giliadi ikeiwalasi ilosi ikatumataisi Pekaia olumoulela ligisa olopola Sameria, e matauna ikaimapu iguyau. \p \v 26 Vavagi komwaidona Pekaia avaka eivagi iginaisi ila obukila \bk Liliusi Guyousi Isireli\bk*. \s1 Peka guyoula Isireli \p \v 27 Olopola kweluwolima kwaiyuwela kala taitu guyau Usaia eiguyoi Yuda, e Peka matauna Remalia latula ivitouula iguyau olopola Isireli, e iguguyau olopola Sameria iboda kweluwoyu taitu. \v 28 Matauna imitugaga baisa Guyau, ibokuli la kedakeda doudoga guyau Yeroboam matauna Nebati latula, matauna eivakadi mina Isireli imitugagasi. \p \v 29 Tuta matutona Peka igau wala eiguguyau e Tigilati Pilesa matauna guyoula Asiria iyouli mavilousina viluwesi Iyoni, Eibeli Beti Maaka, Yanowa, Kedesi, deli Asora, e mavilousina viluwesi Giliadi, Galili, deli Napitalai, e ivayouli tomota ivigaki tokatupipi ilau Aisiria. \p \v 30 E olopola kweluwoyuwela kala taitu Yotam matauna Usaia latula eiguyoi Yuda, e Osea matauna Ela latula ikeiwali Guyau Peka, ikatumati matauna, e ikaimapu matauna iguyau. \v 31 Vavagi komwaidona avaka Peka eivagi iginaisi obukila \bk Liliusi Guyousi Isireli\bk*. \s1 Yotam guyoula Yuda \p \v 32 Olopola kweyuwela kala taitu Peka matauna Remalia latula eiguguyau Isireli e Yotam matauna Usaia latula ivitouula iguyau olopola Yuda \v 33 matauna kala taitu tuta makwaina kweluwoyu kwailima; matauna iguguyau olopola Yerusalem iboda kweluwotala kwailima kwaitala taitu. Matauna inala yagala Yerusa minana Sadoki latula. \v 34 Yotam ibokuli la kedakeda tamala Usaia, e ivagi avaka iyomwasali Guyau nanola. \v 35 Mitaga makatuposina leivigakaisi si kabotapwaroru baisa tokolu gala ikatudidaimisi, e tomota isetuwolaisi wala gibugabu lula deli maiina simasimina metoya baisa. E Bwala Kwebumaboma Kalapisilela Opiliyavata matoulela Yotam eikaliai. \p \v 36 Komwaidona avaka Yotam leivagi isisu obukila \bk Liliusi Guyousi Yuda\bk*. \v 37 Ola tuta wala igau eiguguyau Guyau Yaubada iwitalibogwi Resini guyoula Siria deli Peka guyoula Isireli bikabiliaisi Yuda. \v 38 Yotam ikaliga e ibakwaisi okasi laka gweguya Debida ola Vilouveka, e latula Eyasi ikaimapu iguyau. \c 16 \s1 Eyasi guyoula Yuda \p \v 1 Olopola kweluwotala kwailima kwaiyuwela kala taitu Peka matauna Remalia latula eiguguyau olopola Isireli, Eyasi matauna Yotam latula ivitouula iguyau olopola Yuda \v 2 matauna tuta makwaina kala taitu kweluwoyu, e matauna iguguyau olopola Yerusalem iboda kweluwotala kwailima kwaitala taitu. Matauna gala ibokuli la kedakeda giyoubwaila tabula guyau Debida; mitaga avaka leivagi gala wala iyomwasali Guyau Yaubada nanola \v 3 e ibokuli si kedakeda giyoububogwa guyousi Isireli. Matauna goli igibuki latula lula kwegubugabu baisa tokolu, ikavisaki si kedakeda kabokakayuwa tomota matausina Yaubada eibokavili ovalu mapilana avai tuta mina Isireli eisuyaisi kulusi. \x - \xo 16.3 \xt Kak 12.31\x* \v 4 E odabala koya makatuposina eivigakaisi si kabotapwaroru baisa tokolu, okaikonigulesi kai kaitala kaitala, Eyasi igibugabu lula deli goli maiina simasimina metoya baisa. \p \v 5 Matauna Resini guyoula Siria deli Peka guyoula Isireli ikatukwaitalasi ikabiliaisi Yerusalem mwada biyoulisi mavilouna, mitaga gala ibodi bitomgwagasi odabala Eyasi. \x - \xo 16.5 \xt Ais 7.1\x* \v 6 (E wa tuta matutona wala guyoula Edom iyoulivau valu Elata ibokavili mina Yudia eisisuaisi baisa. E mina Edom imilivalusi olopola Elata, e isivagasisi wala leima lagaila.) \v 7 E Eyasi iwitali touwata ilokaiasi Tigilati Pilesa guyoula Asiria ilukwaisi avaka la biga, ikaibiga kawala, “Mwa ulo guyau yeigu m touwata bwaina. Kuma kukolaigu metoya oyumasi guyousi Siria deli Isireli, matausina ikikabiliaigusi.” \v 8 Eyasi ikau siliba deli goula metoya wa Bwala Kwebumaboma deli goli wa ligisa veiguwala e iwitali ilauwaisi kala bobwailila guyau. \v 9 Tigilati Pilesa imapu Eyasi, e matauna deli la tokabilia ikatuwakedasi ilosi isugigayaisi Damasiko iyoulisi mavilouna, e ikatumataisi guyau Resini, e ikatupipaisi tomotala ilauwaisi okatupipi ovalu Kiri. \p \v 10 Avai tuta guyau Eyasi leila Damasiko paila bibodi guyau Tigilati Pilesa, matauna igisi kwaitala kabogwabu lula itotu baisa, e iwitali kaikobula makwaina ikeiita baisa Uraia matauna tolula iluki mokwita ammakawala kala kaliai, ikamitububuli wala komwaidona iwokuva. \v 11 Mapaila Uraia ikaliaii kwaitala kabogabu lula makawala kala gigisa makwaina ivinaku, e oluvi Eyasi ikaimilavau. \v 12 Ola kaimilavau leima metoya Damasiko, Eyasi igisi kabogwabu makwaina bogwa leiwokuva kala kaliai, \v 13 mapaila matauna igabu mauna lulela deli kaula semakaila odabala makwaina, deli iligabu waini semakaila deli buyavi paila kalubaila semakaila odabala makwaina. \v 14 Makwaina kabogwabu lula tanumnumta barasi leikabomaisi baisa Guyau itotu oluwalaisi kabogwabu lula kwaivau deli Bwala Kwebumaboma, mapaila Eyasi isupeili makwaina ilau opiliyavatela kabolula kwaivau. \x - \xo 16.14 \xt Sun 27.1-2; 2 Lil 4.1\x* \v 15 Oluvi ikaraiwogi Uraia kawala, “Ulo kabogwabu lula makwaina kwaiveka bukugubugabu semakai kwegubugabu kaukwau e koyai kaula semakaila, deli paila semakai kwegubugabu deli kaula semakaila paila guyau deli tomota, deli paila tomota si waini semakaila. Kuligabu odabala makwaina buyavisi komwaidona mauna minasina lokugibuki lula. Mitaga kuyamati makwaina kabogwabu lula tanumnumta barasi paila wala yeigu titoulegu ulo kabovitoubobuta.” \v 16 Uraia ivagi makawala guyau leikaraiwogi matauna. \p \v 17 Guyau Eyasi ikodidaimi waga kaibibiu makaisina eivigakaisi si kabopaisewa wa Bwala Kwebumaboma e ikaliulu kaboma makaisina odubasi waga kaibibiu makaisina. Matauna tuvaila ikaliulu makwelana sopi kaitavikotela metoya otupwasi minasina naluwotala nayu bulumakau eibubulokaisi tanumnumta barasi eisailiga odabala tumilela dakuna. \x - \xo 16.17 \xt 1 Gwe 7.23-39; 2 Lil 4.2-6\x* \v 18 E paila biyomwasali guyoula Asiria matauna tuvaila isunupuloi metoya wa Bwala Kwebumaboma kebalela la takaikaia e ikatubodi makaduyona guyau la kabosusuvi ambaisa guyau titoulela bisuvi wa Bwala Kwebumaboma. \p \v 19 Komwaidona avaka guyau Eyasi leiuvagi isisu obukila \bk Liliusi Guyousi Yuda\bk*. \v 20 Eyasi ikaliga e ibakwaisi okasi laka gweguya Debida ola Vilouveka, e latula Esekaia ikaimapu iguyau. \x - \xo 16.20 \xt Ais 14.28\x* \c 17 \s1 Osea guyoula Isireli \p \v 1 Olopola kweluwotala kwaiyuwela taitu Eyasi eiguguyau olopola Yuda, e Osea matauna Ela latula ivitouula iguyau olopola Isireli, e matauna iguguyau Sameria iboda kwailima kwaivasi taitu. \v 2 Matauna imitugaga baisa Guyau, mitaga yaweisala gala makawala giyoububogwa guyousi Isireli. \v 3 E Salimanesa guyoula Asiria ileiya kabilia baisa matauna; e Osea itaimelu baisa Salimanesa e bikabikabi wala kala lula matauna taitu kwaitala kwaitala. \v 4 Mitaga kwaitala taitu Osea iwitali touwata ilokaiasi matauna So guyoula Itipita inigadi paila bipilasi matauna deli bisim mipumapu lula baisa matauna guyoula Asiria. Avai tuta Salimanesa ilagi makawala ikaraiwaga iyosisi Osea e isailisi obolela katupipi. \s1 Sameria la kapusi \p \v 5 Oluvi Salimanesa deli la tokabilia isugigayaisi Isireli, e ivaulaisi ivapataisi Sameria. Olopola kwaitolula kasi taitu ileileiyasi kabasi, \v 6 mataitula wala makwaina eibudoki kwailima kwaivasila kala taitu Osea eiguguyau, e guyoula Asiria iyouli Sameria e ikatupipi mina Isireli ilau Asiria. Mimilisi isaili ovalu Ala, mimilisi ilauwaisi katitaikina Waya Abora oviluwela Gosana, e mimilisi ilauwaisi mapilana Midia. \p \v 7 E Sameria ikapusi paila uula mina Isireli imitugagasi baisa Guyau si Yaubada, matauna leikoli matausina metoya baisa guyoula Itipita e ivakoli matausina isunupuloi metoya Itipita. Matausina ititapwarorusi baisa yaubada ituwoli, \v 8 e ikikulaisi kasi gulogula boda mabudona Guyau leikatusunupuloi tuta makwaina la tomota eisuyaisi kulusi, deli ikoupeilisi gulogula makwaina avaka guyousi Isireli leivitoulaisi. \v 9 Mina Isireli ivagaisi vavagi makwaisina Guyau si Yaubada gala ikabwaili. Matausina ikaliaiisi makatuposina si kabotapwaroru baisa tokolu olumoulela komwaidona si valu metoya valu viloukikekita ila valu vilouveka. \v 10 Odabala koya komwaidona deli okaikonigulela kai kaitala kaitala, matausina ivitauwaisi kokolela dakuna deli kaikobula minasina si yaubada tokolu yagala Aserai,\x - \xo 17.10 \xt 1 Gwe 14.23\x* \v 11 e igabwaisi maiina simasimina odabala kabogabu lula makwaisina, matausina ibokulaisi si kedakeda boda mabudona Guyau leikatusunupuloi metoya valu mapilana. Matausina ikatumwalaisi Guyau la gibuluwa metoya osi kedakeda doudoga, \v 12 ikoulovaisi Guyau la karaiwaga paila gala bitapwarorusi baisa minasina yaubada tokolu. \p \v 13 E Guyau leiwitali la touwata deli la tovitoubobuta paila bikatululutaisi Isireli deli Yuda, kawala, “Ibodi bukusilavaisi mi keda doudoga e kukwabikuwolaisi ulo karaiwaga, makwaisina lasaiki tubumia omitibogwa e lakititeili leima baisa yokomi tuta baisa metoya ulo touwata matausina tovitoubobuta.” \v 14 Mitaga matausina gala wala ibodi bikabikuwolaisi; saina kasai dubasi makawala tubusia omitibogwa; matausina gala idubumaisi Guyau si Yaubada. \v 15 Ikoulovaisi la katuloluta, e gala iyamataisi kabutu makwaina Guyau leivagi deli tubusia, deli goli ituli taigasi gala ilagaisi la kamitilaki. Matausina eitapwarorusi baisa minasina tokolu gala isim dimlesi, e ivigaki matausina tuvaila gala isim dimlesi, e ibokulaisi kasi gulogula boda mabudosina isiulaisi isipataisi, e makawala goli ipakaisi bikabikuwolaisi Guyau la karaiwaga taga bikavisakaisi mabudosina. \v 16 Matausina ikodidaimisi komwaidona la karaiwaga Guyau si Yaubada e ibubulaisi nayu nammwala bulumakau nagugugwadi metoya tanumnumta barasi paila bitapwarorusi, tuvaila ibubulaisi kaikobula minana si yaubada tokolu yagala Aserai, e ititapwarorusi baisa minasina Utuyam, deli iwotitalaisi yaubada minana tokolu yagala Beali. \x - \xo 17.16 \xt 1 Gwe 12.28\x* \v 17 Matausina litusia tauwau deli vivila igibukwaisi lula kwegubugabu bivigaki semakavi kwegubugabu baisa minasina yaubada tokolu, matausina ikatupoiyasi tokaisivila deli tokalamimi, e matausina ninasi bogwa ikouvigasi iuvagaisi wala avai mitugaga avai mitugaga omatala Guyau, e mapaila ikatumwalaisi kala leiya. \x - \xo 17.17 \xt Kak 18.10\x* \v 18 E Guyau igibuluwi mina Isireli ikaliyabi matausina ibutusi, e kalamwaleta wala Yuda la kabokaraiwaga isisu. \p \v 19 Mitaga tomotela Yuda gala wala ikabikuwolaisi la karaiwaga Guyau si Yaubada; matausina ikavisakaisi kasi gulogula tomotela Isireli leibokulaisi. \v 20 E Guyau ikoulovi komwaidona tomotela Isireli, imipuki matausina e ikasali oyumasi kasi tilaula tatoula wala matauna ikaliyabi ibutusi. \p \v 21 Avai tuta Guyau itavilevi Isireli deli Yuda e mina Isireli ivasanaisi Yeroboam matauna Nebati latula si guyau. Yeroboam ivigaki matausina isilavaisi Guyau e ivakadi matausina imitugagasi sainela. \v 22 Matausina ibokulaisi Yeroboam e isetuwolaisi wala iuvagaisi mitugaga makwaisina matauna bogwa leivagi, \v 23 tatoula wala Guyau ikaliyabi matausina ibutusi, makawala la biga ilivala metoya baisa la touwata matausina tovitoubobuta eilivalaisi bogwa bivagi makawala. Mapaila tomotela Isireli ikatupipaisi ilauwaisi Asiria e baisa wala matausina isisuaisi yam lagaila. \s1 Mina Asiria imilivalusi olopola Isireli \p \v 24 E guyoula Asiria ikogali tomota metoya mavilousina viluwela Babiloni, Kuti, Iva, Amati, deli Sepavaim e ilau imilivalusi ovalu mavilousina mapilana Sameria\f k \ft Mapilana vilouveka eidokaisi Sameria ikaimapusi yagala mina Isireli si kabokaraiwaga pilamwaidona.\f* kaimapusi mina Isireli eisisuaisi okatupipi. Matausina isikaisi mavilousina ivigakaisi si vavagi tatousi. \v 25 Tuta makwaina eisiulasi gala wala itapwarorusi baisa Guyau, mapaila iwitali laiyoni imaisi ikamataisi mimilisi. \v 26 Tutala guyoula Asiria ilagi biga paila tomota mabudosina leivigakaisi eimilivalusi oviluwela Sameria gala inikolaisi la karaiwaga yaubadela valu mapilana, e mapaila yaubada minana eiwitali laiyoni minasina, e ikamataisi matausina. \v 27 Mapaila guyoula Asiria ikaraiwaga kawala, “Kuwitalaisi taitala tolula leitamaiyaisi okatupipi bikaimilavau; ibodi matauna bikaimilavau ovalu mapilana paila bivituloki tomota binikolaisi la karaiwaga yaubadela valu mapilana.” \v 28 Mapaila taitala tolula guma Isireli leikatupipaisi metoya ovalu Sameria ikaimilavau ila imilivalu Beteli, e metoya baisa matauna ivituloki tomota ammakawala bitapwarorusi baisa Guyau Yaubada. \p \v 29 Mitaga tomota mabudosina leisisuaisi olumoulela Sameria isetuwolaisi wala ibubulasi si tokolu tatousi e isailisi minasina olopola si bwala kwebumaboma makwaisina bogwa leikaliaiisi mina Isireli. Boda budotala budotala mabudosina ibubulasi si tokolu osi valu mavilousina leisisikaisi. \v 30 Mina Babiloni ibubulaisi si tokolu minana si yaubada yagala Sukoti Benoti; mina Kuti si tokolu yagala Negali; mina Amati si tokolu Asima; \v 31 mina Iva si tokolu yagasi Nibasi deli Tataki; e mina Sepavaim litusia igibukwaisi lula ivigakaisi kwegubugabu semakavi baisa si yaubada minasina yagasi Adirameleki sola Anammeleki. \v 32 Tomota matausina tuvaila ititapwarorusi baisa Guyau Yaubada e inagaisi metoya oluwalaisi si tomota taivilesi biwotetilasi makawala tolula si wotetila olopola makatuposina leivigakaisi si kabotapwaroru deli bigabusi si lula paila matausina metoya baisa. \v 33 Mapaila matausina ititapwarorusi baisa Guyau Yaubada, e tuvaila ititapwarorusi baisa si yaubada tatousi minasina tokolu makawala kasi gulogula osi valu. \p \v 34 Matausina iuvagaisi wala kasi gulogula kwebubogwa leima baisa tuta. Matausina gala itapwarorusi baisa Guyau kaina ikabikuwolaisi la karaiwaga komwaidona deli la katuloluta makwaisina matauna leisaiki baisa Yekobe dalela, matauna leidoki yagala Isireli. \x - \xo 17.34 \xt Vit 32.28; 35.10\x* \v 35 E Guyau bogwa leivagi kabutu deli matausina e bogwa leikaraiwogi matausina kawala, “Gala bukutapwarorusi baisa yaubada ituwoli; gala bukukwavaginasi baisa minasina kaina bukuwotitalaisi kaina bukugabusi lula baisa minasina. \x - \xo 17.35 \xt Sun 20.5; Kak 5.9\x* \v 36 Yokomi bukukwabikuwolaigusi, yeigu Guyau, paila metoya ogu peula lakatusunupuloiyaimi metoya Itipita, yokomi ibodi bukukwavaginasi baisa yeigu deli bukugabusi lula baisa yeigu. \x - \xo 17.36 \xt Kak 6.13\x* \v 37 Tuta komwaidona yokomi bukukwabikuwolaisi karaiwaga makwaisina yeigu lagini paila yokomi. Yokomi gala wala bukutapwarorusi baisa yaubada ituwoli, \v 38 deli yokomi gala ibodi bukulumwelavaisi kabutu makwaina lavagi deli yokomi. \v 39 Yokomi bukukwabikuwolaigusi, yeigu Guyau mi Yaubada, e bakolaimi metoya kami tilaula.” \v 40 Mitaga matausina gala wala bilagaisi, e isetuwolaisi wala kasi gulogula kwebubogwa. \p \v 41 Mapaila tomota matausina itapwarorusi baisa Guyau, mitaga tuvaila matausina itapwarorusi wala baisa minasina si yaubada tokolu, e tuta baisa dalesi isetuwolaisi wala iuvagaisi makawala. \c 18 \s1 Esekaia guyoula Yuda \p \v 1 Olopola kwaitolula kala taitu Osea matauna Ela latula eiguguyau olopola Isireli, e Esekaia matauna Eyasi latula ivitouula iguyoi Yuda \v 2 tuta makwaina kala taitu iboda kweluwoyu kwailima e iguguyau olopola Yerusalem iboda kweluwoyu kwailima kwaivasi taitu. Matauna inala yagala Abia Sekaraia latula. \v 3 Matauna ibokuli la kedakeda tabula guyau Debida, ivagi avaka iyomwasali Guyau nanola. \v 4 Matauna ikatudidaimi makatuposina si kabotapwaroru baisa tokolu ikatuwoli si kabotaimamila makaisina kokola dakuna e itakubali kaikobusi minasina tokolu Aserai. Matauna tuvaila ikatumsumsoli minana keiyuna Mosese ibubuloki metoya tanumnumta barasi; minana yagala eidokaisi Neyusitani. Tuta matutona mina Isireli igubugabusi lula maiina simasimina paila kala taimamila minana. \x - \xo 18.4 \xt Baw 21.9\x* \v 5 Esekaia idubumi Guyau Isireli la Yaubada; gala taitala Yuda guyoula bipati matauna gala guyouwovau gala guyoububogwa. \v 6 Matauna ikamiabi Guyau e gala avai tuta bikoulovi matauna, mitaga ikikuli komwaidona karaiwaga makwaisina Guyau leisaiki Mosese. \v 7 Mapaila Guyau deli wala matauna, e avaka avaka biuvagi bikikalota wala. Matauna ikosomapu guyoula Asiria ipaiki bitemmali matauna. \v 8 Matauna itomgaga odubasi mina Pilisitia e iyouli si valu, viloukikekita eila vilouvakaveka, e valu Gasa deli mavilousina opapala iyouligoli wala. \s1 Mina Sameria imamasi okabilia \p \v 9 Olopola kwaivasila taitu Esekaia eiguyoi Yuda (e baisa kwailima kwaiyuwela kala taitu Osea iguyoi Isireli), e matutona goli matauna Salimanesa guyoula Asiria deli la tokwabilia isuvaisi kulusi ilosi Isireli e ivaulaisi ivapataisi Sameria. \v 10 Isisuaisi wala iboda kwaiyu taitu e olopola kwaitolula taitu iyoulisi mapilana Sameria. Makwaina ivigaki kwailima kwaitalela kala taitu Esekaia eiguyau e kwailima kwaivasila kala taitu Osea eiguyau. \v 11 E guyoula Asiria\f l \ft Kugisi 2 Gwe 17.6.\f* ivayoli mina Isireli ilau Asiria ikatupipi e mimilisi inagi bisisuaisi ovilouveka Ala, mimilisi wa Waya Abora mapilana Gosana, mimilisi ilau ovilouvakaveka mapilana Midia. \p \v 12 Mina Isireli gala eikabikuwolaisi Guyau si Yaubada. Eikodidaimisi kabutu makwaina eiuvagi deli matausina, e deli ikoulovaisi komwaidona karaiwaga makwaisina matauna Guyau la towotetila Mosese leisaiki matausina. Ka, matausina gala inakaigalaisi deli gala ikabikuwolaisi Guyau. Mauula baisa mina Asiria eiyoulisi Sameria. \s1 Mina Asiria ivayoulisi Yerusalem \p \v 13 Olopola kweluwotala kwaivasila kala taitu\f m \ft Baisa yakidasi tadoki taitu 701 BC.\f* Esekaia iguguyau, e Senakeribi guyoula Asiria deli la tokwabilia isuvisi ikabiliasi mapilana Yuda e ikodidaimisi kalila valu, deli iyoulisi viluwela. Mesinaku wala Yerusalem eikesa. \v 14 Esekaia mwada bikoli Yerusalem e mapaila iwitali biga baisa Senakeribi, matauna eisisu Lakisi,\f n \ft Kugisi 2 Gwe 14.19.\f* kawala, “Yeigu bogwa lasula. Ulo guyau, akoma lopom, desi kabilia, igau basakaim avaka magim kala bawa.” E matauna guyau Senakeribi ivitakauloki Esekaia kawala, “Adoki ibodi bukusakaigu kwailuwotala tani siliba (10,000 kg) deli goli kwaitala tani goula (1,000 kg).” \v 15 Mapaila Esekaia ikau komwaidona siliba avaka eisisii wa Bwala Kwebumaboma deli okabosakaila pokala wa ligisa. \v 16 E goula makwaina omitibogwa eikatububulaisi lulu wa Bwala Kwebumaboma, deli goula makwaina matauna titoulela eikatububuli lipumatala, matauna tuvaila ikotati ivilugi wa peta e iwitali ilokaia guyau Senakeribi. \p \v 17 Mitaga guyoula Asiria iwitali budotala budoveka tokwabilia metoya Lakisi mwada bikabiliasi deli Esekaia mapilana Yerusalem. Mabudona tokwabilia si kumatoula taitolu tovakaveka. Avai tuta iyoulapulasi Yerusalem, matausina ivakulotaisi keda ambaisa kakapula kala topaisewa, okaipapala ambaisa sopi la kabosakaula bimaima metoya okatuwotu. \v 18 E oluvi matausina idouwaisi guyau Esekaia bima, e taitolu matausina Esekaia la tosikwawa ilosi okoukweda bibodaisi tokwabilia. E matausina kasitaitolu Eliakim latula Ilikaia, matauna toyamatela ligisa, e Sebina matauna guyau la boda si togini, deli Yowa latula Asapi matauna toyamatela liliu. \v 19 Taitala matausina mina Asiria si kumatoula iluki matausina kidamwa Senakeribi magila binikoli avaka uula guyau Esekaia saina totuvaluwa. \v 20 Matauna tosikwawa iluluki kawala, “Ki, kudoki bigawokuva wala bikalisuwoli tokwabilia si kataki deli si peula? Availa kudoki bipilasaimi bukukosomapwaisi mina Asiria? \v 21 Ka, yokomi kudubumaisi mina Itipita kudokaisi wala matausina bipilasaimi, taga matausina makawala bitakau kaitala kokopi tavigaki kaitukwa, e igau oluvi bitawoula e bibasi yamila. Baisa makawala guyoula Itipita la peula avai tuta availa magila matauna mwada bipilasi.” \p \v 22 E kumatoula guma Asiria isaitaula kala livala kawala, “Kaina kulukwaigusi mwada kudubumaisi baisa Guyau mi Yaubada? Ka, avai tuta Esekaia eiluki mina Yuda deli Yerusalem ibodi bitapwarorusi okabolula wala Yerusalem, e matauna ikatudidaimi bidubadu Guyau Yaubada la kabotapwaroru deli la kabolula. \v 23 Ka, bitakeiwalasi metoya oyagala ulo guyau Senakeribi. Ka, basakaim lakatuluwoyu wosa, kidamwa yoku gagabila bukubani lakatuluwoyu tauwau kala tosila. \v 24 Ka, taitala guma Asiria tosikwawa tokai wala mitaga ikalisauwaim yoku guyoula Yuda. Taga yoku lokuninakusi mwada mina Itipita biwitalaisi baisa yoku waga kaibibiu deli tosila wosa! \v 25 Ki, kudoki lakabilia om valu e lakatudidaimi mwada titoulegu wala, e gala metoya ola pilasi Guyau Yaubada? Mitaga ka - Guyau Yaubada titoulela eilukwaigu bakabilia e bakatudidaimi mi valu!” \p \v 26 Oluvi Eliakim, Sebina deli Yowa ilukwaisi kumatoula, “Tomoya, kulivala obonam biga Aram\f o \ft Biga Aram baisa bonasi mina Siria; e boda bidubadu ililivalasi baisa sesia ituwoli boda ituwoli boda metoya biga mabigana.\f* baisa yakamaisi, e bogwa bakakatetasi. Gala bukulivala obonamasi biga Iberu, paila tomota komwaidona isisuaisi odabala kali e iligalegasi wala.” \p \v 27 Matauna ivitakaulokila, kawala, “Ki, kudokaisi tokugwa leiwitalaigu lama mwada balivala vavagi komwaidona baisa yokomi deli mi guyau ke? Gala, mitaga balivala deli baisa tomota matausina eisisuaisi odabala kali, matausina bikomasi pwasi deli bimomwaisi bweisisi titoulesi, makawala goli yokomi.” \p \v 28 Oluvi kumatoula itomalaula e iwakula obonasi mina Iberu, kawala, “Ka, kunakaigalaisi avaka guyoula Asiria bilukwaimi! \v 29 Matauna ikatululutaimi taga bukutagwalasi Esekaia bisinapwaimi! Esekaia gala wala ibodi bikolaimi. \v 30 Deli taga bukutagwalasi mwada bitavili ninami bukudubumaisi Guyau. E taga bukunanamsasi mwada Guyau Yaubada bikolaimi deli bisilibodaimasi yakamaisi mina Asiria gala bakayoulisi mi valu. \v 31 Taga bukunakaigalaisi Esekaia! Ka, guyoula Asiria ikaraiwogaimi bukusunapulasi metoya omi valu e bukukwasalaimi titoulemi baisa yakamaisi. Ka, bakatugwalaimi komwaidomi bukukwamsi kawailuwa metoya omi bigulela waini tatoumi, deli seuseu metoya omi kai tatoumi, deli sopi bukumomsi metoya okami utuwotu tatoumi - \v 32 tatoula wala guyau bikogalaimi bukulosi kwaitala valu ituwoli, makawala goli kala gigisa mi valu tatoumi. E valu makwaina isim bigulela waini paila kami waini, deli witi paila bukugabwaisi kami beredi. E valu makwaina viluwela makaina olibe, olibe bulamila deli kitorina. Ka, kidamwa bukuvagaisi makawala la karaiwaga, yokomi gala bukukwaligasi, mitaga bukusisuaisi tommomova. Taga bukutagwalasi Esekaia bisinapwaimi e bukuninamsasi mwada Guyau Yaubada bogwa bikolaimi. \v 33 Ki, avai yaubada sitana metoya boda ituwoli ikoli si valu metoya oyamala guyoula Asiria? \v 34 Am minasina si yaubada mina Amata deli mina Apadi\f p \ft Mapilasina Amati deli Apadi viluwela Siria.\f* tuta baisa ke? Deli am minasina si yaubada mina Sepavaim, mina Ena deli mina Iva?\f q \ft Gala wala tanikolaisi ambaisa mapilasina Sepavaim, Ena deli Iva; bogwa wala eitamwausi.\f* Ki, avai yaubada eikoli\f r \ft Kugisi 2 Gwe 17.24.\f* Sameria ke? \v 35 Ammakawala minasina yaubada si yaubada makwaisina valu? Sitana avai tuta eikolaisi si valu metoya oyamala ma guyausi ke? Mapaila avakaga eivigaki mi nanamsa mwada Guyau mi Yaubada ibodi bikoli Yerusalem? Woo!” \fig Seuseu metoya omi kai|src="HK 68d" size="col" ref="18.31" \fig* \p \v 36 E tomota ikikwatusi wala isisuaisi, makawala avaka guyau Esekaia bogwa eiluki matausina, e gala kwaitala biga ilivalasi. \v 37 Oluvi Eliakim, Sebina deli Yowa ikisaisi kasi kakapula deli ninasi kala mmayuyu, e ilosi ikamitulaisi avaka matauna guma Asiria kumatoula kala livala baisa guyau Esekaia. \c 19 \s1 Guyau Esekaia inainevi Aisea mwada bipilasi \p \v 1 Matutona wala guyau Esekaia eilagi kamatula, e ikisi kala kakapula deli la valam, e isikomaga la saigala, e ila ola Bwala Kwebumaboma Guyau. \v 2 E matauna iwitali Eliakim, matauna tosikwawa toyamatela ligisa, e Sebina matauna guyau la boda si togini, deli goli mimilisi tolula tovakaveka, e ilokaiasi Aisea tovitoubobuta matauna latula Amosi. Matausina deli wala isikamsi si saigala. \v 3 Matauna eiluki matausina bilukwaisi Aisea tovitoubobuta baisa makawala, kawasi, “Lagaila yamla wala mmayuyu. Yakamaisi kalumkolaisi mipuki e deli goli kama mmosilasi. Yakamaisi makawala wala natana vivila mwada bivalulu, mitaga minana imama e gala wala ivalulu. \v 4 Paila guyoula Asiria bogwa iwitali matauna la tosikwawa tovekala bikaluwou Yaubada tomomova. Ibodi Guyau m Yaubada bilagi makwaisina biga kalawou e bimipuki matausina availa availa tobigatona. Mapaila kunigada baisa Yaubada kidamwa bipilasaimasi yakamaisi kesala tommomova.” \p \v 5 Avai tuta Aisea ibani la biga guyau Esekaia, \v 6 e iwitali mapula biga baisa Esekaia kawala, “Ka! Guyau Yaubada eilulukwaim gala wala bukutagwala mina Asiria bivitukukolaimsi metoya osi biga, mwada matauna gala ibodi bikolaim. \v 7 E Guyau Yaubada bivigaki matauna guyoula Asiria bilagi kala keiwala e baisa bivigaki kala kaliyoba bikaimilavau ola valu tatoula, e Yaubada bogwa bikatumati matauna baisa ola valu.” \s1 Mina Asiria ivigivauwaisi siviyuwela kabovitukokola \p \v 8 E guma Asiria kumatoula ilagi mwada guyau Senakeribi bogwa eisilavi mapilana Lakisi\f s \ft Kugisi 2 Gwe 18.14.\f* e ikikabiliaga deli kwaitala valu katitaikinela mapilana valu Libina, mapaila ilokaia matauna kidamwa bikatupoi avaka ibodi bivagi. \v 9 E mina Asiria ilagaisi biga mwada guyau Tiraka guma Sudani eikugwai mina Itipita tokwabilia, e bogwa ililoulasi bimaisi ikabiliasi deli matausina. Avai tuta guyau Senakeribi ilagi biga makwaina, matauna iwitali yatala leta baisa Esekaia guyoula Yuda, \v 10 e iluki matauna kawala, “Mwa! M yaubada matauna lokudubumi, matauwena bogwa eilukwaim mwada gala wala bayosaim, kadai. Mitaga gala bukutagwala nanamsa makwaina bisinapwaim. \v 11 Ka, yoku bogwa kulagi avaka guyoula Asiria bivagi baisa avai valu wala einagi bikatudidaimi. Ki, kudoki nanom mwada gala bavigakaim makawala ke? \v 12 Tubugwa ikatudidaimisi vilouvakaveka makwaisina valu Gosana, Erana, deli Resepa, deli ikatumataisi mina Betedeni matausina eisisuaisi olopola Telasara, e gala natana minasina si yaubada ibodi bikoli matausina. \v 13 E kunevi ambaisa guyousi valu makwaisina Amati, Apadi, Sepavaim, Ena deli Iva isisuaisi.” \p \v 14 E guyau Esekaia ikau miyana leta metoya matausina touwata e ikalau wala. Oluvi ila wa Bwala Kwebumaboma isaili miyana leta omatala Guyau Yaubada, \v 15 e inigada kawala, “Mwa Guyau! Yoku mina Isireli si Yaubada, lokusisu om takaikaia odubasi minasina tokolu isim pinupanesi, yoku goli kammwaleta Yaubada, e kuguyoi komwaidona kabokwaraiwaga odabala pwaipwaia. Yoku kububuli valu watanawa deli goli labuma. \x - \xo 19.15 \xt Sun 25.22\x* \v 16 Mwa Guyau! Tuta baisa kugisi avaka eisusunapula baisa yakamaisi. Kunakaigali komwaidona vavagi makwaisina Senakeribi eilivali kam kwaluwou, yoku Yaubada Tomomova. \v 17 Mwa, Guyau! Komwaidomasi bogwa kanikolaisi paila guyoula Asiria bogwa eikatumtuwoli bidubadu boda ituwoli ituwoli e ivigaki si valu biviloububu, \v 18 deli igibuwoli minasina si yaubada - minasina gala yaubadatoula, mitaga oyumasi tomota eibubulaisi kaikobula wala avai vavagi metoya kai deli dakuna. \v 19 Mapaila baisa, Guyau ma Yaubadasi, anigadaim bukukolaimasi metoya matausina mina Asiria, e igagabila komwaidona boda ituwoli ituwoli odabala pwaipwaia binikolaisi mwada yoku ma Guyausi, yoku wala kammwaleta Yaubada.” \fig Mina Asiria bimaisi ikabiliasi|src="HK 00191" size="col" copy=" chariots " ref="19.9" \fig* \s1 Aisea la biga baisa guyau \p \v 20 E oluvi Aisea iwitali biga baisa guyau Esekaia e iluki matauna paila mapula la nigada, \v 21 kidamwa Guyau eilivala kawala, “Mwa! Senakeribi, ka, vilouveka Yerusalem eiyosokanaimsi deli eikaluwouwaimsi wala. \v 22 Availaga kudoki lokukwaluwou deli lokubigigagi, ke? Ka, mayeigula! Yoku gala kutemmalaigu, yeigu mina Isireli si Yaubada tobumaboma. \v 23 Lokuwitali m towotetila leimaisi ikaluvalovasi mwada metoya makaisina m waga kaibibiu yoku kuyouli makwaisina kwevakaveka koyala Lebanoni. E kukwaluvalova mwada mapilana wala yoku kulukubali makaisina kaiwonaku kweisila, deli makaisina kaimitabwaila veiyara, deli mwada kulosʹo kusakailasi olumoulela ulaka. \v 24 Tuvaila kukwaluvalova mwada kukeli utuwotu deli kumom sopi metoya osi valu togilagala, deli mwada okaikesi wala m tokwabilia ivapakalaisi Waya Naili. \p \v 25 “Ki, gala avai tuta kulagi paila yeigu bogwa laninamsi makwaisina vavagi igauwʹo omitibogwa? E baisa tuta lavisunupuloi vavagi makwaisina. Yeigula lasakaim peula kidamwa bukuvigaki valu makwaisina deli kasi kali kwepapeula bimila dubilawawa wala. \v 26 E matausina tomota eisisuaisi olopola makwaisina valu lokukodidaimi lavigaki tomamama wala, e matausina ikokolasi deli makawala toninagowa wala. Matausina makawala mnumonu obaleku, kaina makawala mnumonu isususina okulumwala e avai tuta yagila yuviyavi metoya opilibomatu bima bikaligou matamsina. \p \v 27 “Mitaga bogwa lanikoli vavagi komwaidona paila yoku. Anikoli avaka bukuvagi deli ambaisa bukula. Deli bogwa lanikoli ammakawala m gibuluwa baisa yeigu. \v 28 Bogwa labani eilukwaigusi bulogala m gibuluwa deli m kwaluvalova, e ka, baisa tuta bataginouli kaitala bani okabulum deli bubotala kai basaili owodom e bakaimilivauwaim wa keda makadana lokulouya lokuma e makadana wala bukukwaimilavau.” \p \v 29 Oluvi Aisea ikaibiga baisa guyau Esekaia, kawala, “Ka, baisa kabutuvitusila avaka igau bikaloubusi. Makwaina taitu deli taitu bima bukukwamsi wala kanipugwa, mitaga igau taitu oluvi bogwa igagabila bukuvaulasi kami witi titoulemi deli bukutayoyuwasi goli, e bukuvalaisi matamsina waini deli bukukomasi kaiuwala. \v 30 E availa matausina kesala tommomova bisisuaisi mapilana Yuda bivigaki makawala avai kai makaisina bisusinasi e kailuwalisi bisounusi bilosi opwaipwaia e bivigaki kai makaisina biuwasi sainela. \v 31 Mimilisi tomota olumoulela Yerusalem deli odabala Koya Saiyoni bisisuaisi tommomova, paila Guyau bogwa eiyosikikiti nanola avaka bikaloubusi. \p \v 32 “Baisa goli Guyau eilivala paila matauna mina Asiria si guyau. Kawala, ‘Matauna gala biyoulapula ovalu vilouveka kaina bimai kaitala la kaiyala bilavi baisa. Deli matausina tokwabilia deli si vayoula gala bimaisi katitaikinela valu, e gala tuvaila bikilikelisi kasi nobwala opapala valu. \v 33 Matauna bikaimilavau makadana keda leisuki leima, e gala goli bisuvi valu vilouveka. Yeigu Guyau bogwa lalivala. \v 34 Batabodi makwaina valu deli bakoli e baisa bivigaki agu taimamila, e deli magigu bavagi makawala ulo biga katotila makwaina lalivali baisa ulo touwata Debida!? ?? \p \v 35 Makwaina bogi la anelosi Guyau ilokaia mina Asiria osi boda ikatumati 185,000 tokwabilia kasi bawa, e eiyam kaukwau igisaisi eikanukwenusi tokakaliga. \v 36 Mina Asiria si guyau Senakeribi vavagi komwaidona isoguguwi wala ilau Niniba. \v 37 E kwaitala yam, matauna guyau itapwaroru baisa si yaubada Nisiroki olumoulela la bwala kwebumaboma, e taiyu litula tauwau Adirameleki sola Saresa, ikatumataisi matauna metoya opuluta, e oluvi isakaulasi ilosi mapilana Ararata. E taitolulaga latula, matauna Esaradoni ikaimapu tamala iguyau. \c 20 \s1 Guyau Esekaia ikatoula e ibwaina \p \v 1 Tuta matutona Esekaia ikanakaila katoula e katitaikina bikaliga. E tovitoubobuta Aisea matauna Amosi latula ilokaia igisi matauna e iluki kawala, “Mwa Guyau ilivala ibodi bukukibwelaki vavagi komwaidona bibwaina, paila gala bukubwaina. Bogwa bukukwaliga.” \p \v 2 Esekaia ikanitavila migila ila otaboda e inigada kawala, \v 3 “Mwa Guyau kululuwai bogwa lakimidagi m wotetila deli ulo tagwala onanogu komwaidona, deli tuta komwaidona auvigikoni wala auvagi avaka magim bavagi.” E matauna ivitouula ivalam ivilumgaga. \p \v 4 E Aisea isilavi guyau, mitaga igau gala isuwalai oluwalela ligisa bikubakula e Guyau iluki \v 5 matauna bikaimilavau baisa Esekaia, matauna kasi tokugwa Guyau la tomota e biluki matauna kawala, “Yeigu goli Guyau, tabum Debida la Yaubada, bogwa lalagi m nigada deli lagisi mitilagim. Yeigu bogwa bakatumovaim, e olopola kwaitolu yam yoku bukula wa Bwala Kwebumaboma. \v 6 Yeigu batagwala bukusisu kala kaduwonaku bibodi kweluwotala kwailima taitu tuvaila. Yeigu bakolaim deli valu vilouveka Yerusalem metoya baisa guyoula Asiria. Yeigu bakoli valu mavilouna paila agu kwamaiaba titoulegu deli paila uula biga katotila makwaina yeigu lavagi baisa ulo touwata Debida.” \p \v 7 Oluvi Aisea iluki guyau kala toyotetau bituvaisi kala pukuna kaituva eiyoudulaisi metoya noku e matauna bibwaina.\f t \fq \it matauna bibwaina,\it*\ft gagabila bitaginisi “Ivagaisi makawala e matauna ibwaina.”\f* \v 8 E guyau Esekaia ikatupoi kawala, “Avai kabotuvatusi bikamokwiti paila Guyau bikatumovaigu e kwaitolu yam bibodi yeigu bala wa Bwala Kwebumaboma?” \p \v 9 Aisea imapu kawala, “Guyau bisakaim kabotuvatusi paila bikamokwiti la biga katotila. Mapaila, ki magim kaikobu wa daga bila omatam biboda kailuwotala daga kainaga bila otuboulom biboda kailuwotala?” \p \v 10 Esekaia ivitakauloki kawala, “Kaikobu bila omatagu saina gagabila bibodi kailuwotala daga. Ibodi bivagi bila otuboulogu bibodi kailuwotala daga.” \p \v 11 Aisea inigada baisa Guyau, e Guyau ivagi kaikobula ila otuboulola ibodi kailuwotala daga wa daga makaina\f u \ft Daga makaina guyau eikaliai paila kabovitoupwapula tuta.\f* guyau Eyasi eikatuvilatu. \s1 Touwata metoyasi Babilonia \p \v 12 Makala kalu wala matutona guyoula Babilonia yagala Merodaki Baladani matauna Baladani latula, inakaigali guyau Esekaia eikikatoula, mapaila matauna iwitali yatala la leta deli kala bobwailila. \v 13 E Esekaia ibodi matausina touwata e ilau ivituloki la veiguwa komwaidona siliba, goula, vana deli bulami maiina simasimina deli goli komwaidona kabilia guguwala. Gala tabudotala veiguwa bolesi kaina ambaisa ola kabokaraiwaga gala ivituloki matausina. \v 14 Oluvi tovitoubobuta Aisea ilokaia Guyau Esekaia ikatupoi kawala, “Tauwau matausina ammetoyasi e avaka eilukwaimsi?” \p E Esekaia ivitakauloki kawala, “Metoyasi opilatala saina kaduwonaku, mapilana Babilonia.” \p \v 15 E Aisea ikatupoi kawala, “Avaka igisaisi olumoulela ligisa?” \p “Matausina igisaisi vavagi komwaidona. Gala avai vavagi olumoulela bwaimala ligisa gala avituloki matausina.” \p \v 16 Oluvi Aisea iluki guyau kawala, “Guyau Topeuligaga ilivala \v 17 paila igau kwaitala tuta bima vavagi komwaidona olumoulela m ligisa, makwaisina tubumwa bogwa leikedidagaisi leisisu leima lagaila, bitapeilisi bilauwaisi Babilonia. E gala avai vavagi tupwa bisisu. \x - \xo 20.17 \xt 2 Gwe 24.13; 2 Lil 36.10\x* \v 18 E mimilisi metoya odalem tatoum deli bilauwaisi e bikivaisi kikiyatusi matausina paila biwotitalaisi guyoula Babilonia olumoulela la ligisa.” \p \v 19 E guyau Esekaia inikoli nanamsa makwaina paila bibodi bikwala deli biluva wowola e bisisu bwaina ola tuta tomomova, mapaila ivitakaula kawala, “Biga mabigana lokulukwaigu metoya baisa Guyau saina bwaina.” \s1 Guyau Esekaia kala vigimkoila la guyau \p \v 20 Komwaidona avaka guyau Esekaia leivagi, latogaga deli ammakawala eikeli ponana ivigaki la keda sopi isuvi ovilouveka, komwaidona wala isisu obukila \bk Liliusi Guyousi Yuda\bk*. \v 21 Esekaia ikaliga, e latula yagala Manasa ikaimapu iguyau. \c 21 \s1 Manasa guyoula Yuda \p \v 1 Manasa kala taitu iboda kweluwotala kwaiyu ivitouula iguyoi Yuda, e iguguyau olopola Yerusalem iboda kweluwolima kwailima taitu. Inala yagala Episibai. \v 2 Matauna ibokuli si kedakeda boda ituwoli ituwoli saina kabokakayuwa mabudosina Guyau eibokavili metoya valu mapilana avai tuta la tomota eisuvaisi kulusi, e Manasa imitugaga baisa Guyau. \x - \xo 21.2 \xt Yer 15.4\x* \v 3 Matauna ikaliivau makatuposina leivigakaisi si kabotapwaroru baisa tokolu tuta omitibogwa tamala Esekaia bogwa leikodidaimi; matauna ikaliaii kabogabu lula makwaisina paila bitapwarorusi baisa Beali deli ibubuli kaikobula minana si yaubada tokolu yagala Aserai, makawala guyau Eyabi guyoula Isireli bogwa leivigibogwi. Manasa tuvaila wala ititapwaroru baisa minasina utuyam. \v 4 Matauna ikaliaii kabogabu lula paila tokolu olumoulela Yaubada la Bwala Kwebumaboma, makwaina goli Guyau bogwa eilivala bolela si kabotapwaroru baisa matauna. \x - \xo 21.4 \xt 2 Sml 7.13\x* \v 5 E olopola makwaina kwaiyu bikubaku ola Bwala Kwebumaboma matauna ikaliaii kabogabu lula baisa utuyam. \v 6 Matauna isemakavi latula titoulela ivigaki lula kwegubugabu. Matauna iuvagi kabovitoubobuta, imigameguva deli ikatupoi tokalamimi deli tokaisivila. Matauna imitugaga sainela baisa Guyau e ikatumwali kala leiya. \v 7 Matauna isaili minana yaubada tokolu yagala Aserai olumoulela Bwala Kwebumaboma, makatupona goli Guyau bogwa leiluki Debida deli latula Solomoni kawala, “Ka mavilouna Yerusalem, olumoulela Bwala Kwebumaboma, makatupona goli bogwa lanagi oluwalaisi komwaidona si valu mina Isireli dalesi dilaluwotala dilayu e baisa goli ibodi matausina bitapwarorusi baisa yeigu. \x - \xo 21.7-8 \xt 1 Gwe 9.3-5; 2 Lil 7.12-18\x* \v 8 E kidamwa mina Isireli bikabikuwolaisi komwaidona ulo karaiwaga deli biyamataisi makwaisina karaiwaga avaka ulo touwata Mosese leisaiki matausina, e yeigu gala batagwala matausina bibokavilaisi bisunapulasi metoya valu mapilana yeigu lasaiki tubusia.” \v 9 Mitaga tomotela Yuda gala ikabikuwolaisi Guyau, e Manasa ivakadi matausina imitugagasi sainela si mitugaga ikalisauwaisi boda mabudosina Guyau leibokavili leisunapulasi metoya valu mapilana tuta matutona la tomota leisuvaisi kulusi. \p \v 10 Guyau ilivala metoya ola touwata matausina tovitoubobuta kawala, \v 11 “Guyau Manasa bogwa eivagi vavagi saina kabokakayuwa ikalisau mina Kenani si mitugaga; metoya ola tokolu minasina matauna ivakadi mina Yuda imitugagasi. \v 12 Mapaila yeigu Guyau Isireli la Yaubada bamai kabomwau baisa Yerusalem deli Yuda e tomota ituwoli bilagaisi avaka eikaloubusi bitakumdaisi. \v 13 Yeigu bamipuki Yerusalem makawala lavigaki Sameria, deli makawala baisa guyau Eyabi guyoula Isireli toyo dalela komwaidona. Yeigu bakatumigileu Yerusalem e bakatudoum tomotala kala migileu makawala kaitala kaboma eiwinaisi ikatubukolaisi makaina. \v 14 Yeigu basilavi tomota matausina kesala leimovasi, e bakasali baisa kasi tilaula, bikatupipaisi matausina e bikwayaisi si valu. \v 15 Yeigu bavigaki ulo tomota makawala paila uula imitugagasi baisa yeigu e ikatumwalaisi agu leiya metoya tuta matutona tubusia lakatusunupuloi metoya Itipita leima lagaila.” \p \v 16 Manasa ikatumati saina bidubadu tomota tobubwaila e buyavisi imiliaki olopola Yerusalem; matauna ivagi makawala ikatumkulovi wala ivakadi tomotala Yuda itapwarorusi baisa tokolu, e matausina ivigaki bimitugagasi baisa Guyau. \p \v 17 Vavagi komwaidona avaka avaka Manasa leiuvagi deli la mitugaga makwaisina eiyomituli, komwaidona wala eiginaisi obukila \bk Liliusi Guyousi Yuda\bk*. \v 18 E Manasa ikaliga ibakwaisi matauna wa bagula opapala ligisa makwaina yagala Usisa, e latula Amona ikaimapu matauna iguyau. \s1 Amona guyoula Yuda \p \v 19 E Amona kala taitu iboda kweluwoyu ivitouula iguyau olopola Yuda, e matauna iguguyau olopola Yerusalem iboda kwaiyu taitu. Inala yagala Mesulemeti, minana Arusi latula tolela Yotiba. \v 20 Makawala tamala Manasa leivigaki imitugaga baisa Guyau; \v 21 matauna ikavisaki tamala la kedakeda, e ititapwaroru baisa minasina tokolu tamala leitapwaroru omitibogwa. \v 22 Matauna ipaiki Guyau, matauna tubula si Yaubada, e ikoulovi Guyau la karaiwaga. \p \v 23 Amona la tosikwawa ikeiwalaisi matauna e ikatumataisi olomoulela wala ligisa. \v 24 E tomotala Yuda ikatumataisi matausina Amona kala tokatumata e ivasanaisiga latula yagala Yosaia iguyau. \p \v 25 Komwaidona avaka Amona leivagi isisu olumoulela bukila \bk Liliusi Guyousi Yuda\bk*. \v 26 Amona ibakwaisi wa bagula Usisa e latula yagala Yosaia ikaimapu iguyau. \c 22 \s1 Yosaia guyoula Yuda \p \v 1 Yosaia kala taitu kwailima kwaitolu avai tuta iguyau olopola Yuda, e matauna isisu mapilana Yerusalem iguyau iboda kwailuwotolu kwaitala taitu. Inala yagala Yedida, minana Adaia latula, vilela mapilana Bosikata. \x - \xo 22.1 \xt Yer 3.6\x* \v 2 Yosaia ivagi avai vavagi iyomwasali nanola Guyau. Ibokuli la bubunela tabula guyau Debida, e ikabikuwoli mokwita komwaidona la karaiwaga Yaubada. \s1 Karaiwaga Bukila ibanaisi \p \v 3 Kwailuwotala kwailima kwaitolula kala taitu eiguguyau, e guyau Yosaia iwitali la boda si togini Sapana, matauna Asalia latula e Mesulam tabula, kidamwa bila wa Bwala Kwebumaboma, e guyau ikamitububuli avaka avaka bivagi. \v 4 Kawala, “Bukulokaia Tolula Toveka Ilikaia bukukwau miyana leigiginaisi avaka kala bawa mani matauna tolula eikikau metoya baisa tomota ola tuta yamata okabosusuvi wa Bwala Kwebumaboma. \v 5 Kuluki matauna baisa mani bisaiki baisa matausina tauwau eikukugwaiyaisi paila bivigivauwaisi Bwala Kwebumaboma. E metoya baisa bimapwaisi \v 6 tokamda, tokaliai, deli towai dakuna e deli goli bigimolaisi kai deli dakuna paila kabovigavau. \v 7 Matausina tokugwala paisewa makwaina saina tokamokwita, mapaila tanikusilaiyaisi wala matausina, paila bogwa biyamataisi magulona mani.” \x - \xo 22.7 \xt 2 Gwe 12.15\x*\fig Matabudona tokamda la kabopaisewa|src="HK 00128" size="col" copy=" carpenters shop " ref="22.6" \fig* \p \v 8 Sapana ikau guyau la biga e isaiki Ilikaia tolula. Tuvaila Ilikaia iluki matauna paila Bukila Karaiwaga\f v \ft Tadoki wala mapilana buki Karaiwaga Kwaiyuwela, kainaga katupotala mapilana.\f* bogwa leibani wa Bwala Kwebumaboma. Ilikaia isaiki buki mapilana baisa Sapana e Sapana ikalau buki mapilana. \v 9 Oluvi ikaimilavau baisa guyau e ikamituli kawala, “M touwata bogwa eikauwaisi mani baisa eisisu wa Bwala Kwebumaboma, e leisakaisi baisa matausina eikukugwaiyaisi Bwala Kwebumaboma kala vigavau.” \v 10 Isaitaula wala ilivala, kawala, “Ka, buki mapilana Ilikaia eisakaigu.” E ikalau baisa guyau. \p \v 11 Avai tuta guyau ilagi buki kala kakalawa, ikisi kala kakapula e itakala nanola. \v 12 E iwitali biga ilokaia baisa tolula Ilikaia, baisa Aikam latula Sapana, baisa Akibori latula Mikaia, e baisa Sapana matauna guyau la boda kasi togini, deli baisa Asaia, matauna guyau la touwata. \v 13 Kawala, “Bukulosi bukukwatupoisi Guyau Yaubada paila yeigu deli paila mina Yuda komwaidosi, makawala avaka buki mapilana la vituloki. Guyau Yaubada eigibuluwaidasi paila uula wala tubudoiasi gala eivagaisi makawala avaka buki eililivali, taga buki eilivala ibodi wala bivagaisi makawala.” \p \v 14 Ilikaia, Aikam, Akibori, Sapana deli Asaia ilokaiasi natana vivila yagala Ulida paila bikatupoiyaisi minana. E minana navitoubobuta isisu mapilana Yerusalem ovilouvau. (Minana la mwala yagala Salum matauna Tikuva latula deli Erasa tabula, e matauna iiyamati tolula kasi kakapula wa Bwala Kwebumaboma.) E matausina kasitailima ilukwaisi minana avaka avaka eikaloubusi. \v 15 E minana iluki matausina bikaimilavausi baisa guyau e bilukwaisi matauna \v 16 makawala avaka Guyau eilivala. Paila kawala, “Yeigu bamipuki Yerusalem deli komwaidona tomotala makawala avaka bogwa isim kala ginigini wa buki mapilana guyau eikalau. \v 17 Matausina eikoulovaigusi, deli igibugabusi lula baisa ituwoli yaubada, e mapaila bogwa eikatumwalaisi ulo gibuluwa metoya komwaidona avaka eiuvagaisi. E ivigaki agu leiya baisa Yerusalem, e gala wala biwokuva. \v 18 Pailaga guyau titoulela, ka baisa makawala, yeigu Guyau si Yaubada mina Isireli lalivala, kawagu, Yoku bogwa kunakaigali avaka isim kala ginigini wa buki, \v 19 e lokuninavila metoya om mitugaga deli kuvabwaim titoulem omatagu, e lokukisi kam kwakapula deli m valam, matutona lokulagi ammakawala lavitukokola mwada bamipuki Yerusalem deli tomotala. E bavigaki kala gigisa saina kabovitukokola, e yagala valu makwaina tomota bivigakaisi si kabulubolata. Mitaga bogwa lalagi m nigada, \v 20 e mipuki makwaina mwada bamipuki Yerusalem gala wala bisunapula tatoula wala yoku bukukwaliga, e oluviga bisunapula. Yeigu batagwala m kwaliga bwainawokuva\f w \ft Mitaga gala ikaloubusi makawala, paila matauna guyau Yosaia ikatumataisi okabilia; kugisi 2 Gwe 23.29.\f* wala.” \p E tauwau matausina ikaimilivauwaisi biga baisa matauna guyau Yosaia. \c 23 \s1 Yosaia ikatudidaimi tapwaroru sasopa \p \v 1 Guyau Yosaia idou komwaidosi tokugwala Yuda deli Yerusalem bisigugulasi, \v 2 e komwaidosi ilosi wa Bwala Kwebumaboma, deli goli matausina tolula, deli availa availa matausina tovitoubobuta, deli komwaidosi tomota kesala, matausina isim si guguwa deli goli matausina gala isim si guguwa. E guyau ikalau mapilana pilamwaidona bukila kabutu\f x \ft Kugisi 2 Gwe 22.8.\f* omitasi komwaidosi wala matausina, mapilana eibanaisi wa Bwala Kwebumaboma. \v 3 Matauna bogwa itoli ouula kokola lipumatala e ikabutu baisa Guyau kidamwa bikabikuwoli matauna deli bivagi makwaisina karaiwaga kwekikekita deli kwevakaveka metoya onanola komwaidona deli olopola komwaidona, e deli bivagi avai karaiwaga avai karaiwaga makwaisina isusunapulasi metoya Guyau la kabutu, makawala goli kala ginigini eisisu olumoulela mapilana buki. E deli, komwaidosi tomota ilivalasi si biga katotila mwada bivagaisi makawala kabutu makwaina. \p \v 4 E guyau Yosaia ikaraiwogi Tolula Toveka matauna Ilikaia, matausina tolula eisakaili, deli matausina iyuuyausasi Bwala Kwebumaboma okabosusuvi, kidamwa bisunupuloiyaisi metoya wa Bwala Kwebumaboma makwaisina guguwala tapwaroru baisa Beali, baisa minana yaubada Aserai, e deli goli baisa utuyam. E guyau igabu komwaidona makwaisina guguwa oyosewa, katitaikinela valu Kidironi oitayatila, e oluvi iluki bikauwaisi komwaidona tubumyou bilauwaisi Beteli. \x - \xo 23.4-6 \xt 2 Gwe 21.3; 2 Lil 33.3\x* \v 5 Matauna ivabu tolula matausina availa availa guyoula Yuda eibulamaisi paila bigibugabusi lula metoya osi kabolula olopola mavilousina viluwela Yuda, deli olumoulela makatuposina katuposula katitaikinela Yerusalem - komwaidosi tolula availa availa igibugabusi lula baisa Beali, baisa kalasia, deli tubukona, deli Kubwanayam, e deli utuyam. \v 6 E matauna ikatudidaimi metoya wa Bwala Kwebumaboma kaikobula minana yaubada Aserai. Ikauwaisi minana metoya ovalu e ilauwaisi oitayatilela Kidironi, e igabwaisi e ivagaisiga kabilikova imila tubumyou e iluvisokaisi odabala si kabobekwa tomata. \v 7 E ikatudidaimi si bulukubukwabuya matausina tokwalimwala\f y \ft Mimilisi mina Yudia tauwau deli vivila eibokulaisi boda ituwoli ituwoli kidikedala doudoga paila tapwaroru, mauula eivigakaisi tokalimwala olumoulela Bwala Kwebumaboma. Tomota idokaisi bibudoki kedala tapwaroru kidamwa bimisiaisi matausina, mwada si bagula bikabinai deli vivila nani bisumasi.\f* olumoulela Bwala Kwebumaboma. (Matabudona goli mimilisi vivila ibisibasisi kakapula paila si kabotapwaroru baisa Aserai.) \v 8 Matauna imai Yerusalem tolula matausina isisuaisi oviluwela Yuda. E viloumwaidona wala si valu ikodidaimi makwaisina kabolula ambaisa ambaisa eigabwaisi si lula. Deli ikodidaimi si kabotapwaroru minasina tokolu migisi makawala gota. Makwaisina eisisuaisi opapala kabosusuvi okalila valu, makaduyona Yosuwa matauna kaidadala valu eikaliai, e makaduyona leimakaia mapilana okikiwama kidamwa availa bisuvi ovalu metoya makaduyona kabosusuvi kaduyoveka. \v 9 Matausina tolula gala gagabila biwotetilasi olumoulela Bwala Kwebumaboma, mitaga igagabila wala bikamsi makwaisina beredi gala isim kala yisi, avaka bigabwaisi paila sesia matausina tolula. \p \v 10 Tuvaila guyau Yosaia ikatudidaimi Topeta, makwaina kabotapwaroru baisa minana ituwoli yaubada oitayatilela Inom, e gala taitala tuvaila gagabila bivigaki latula tau kaina vivila makawala lula kwegubugabu baisa minana yaubada Moleki.\f z \ft Kugisi mailela 13.\f*\x - \xo 23.10 \xt Tol 18.21; Yer 7.31; 19.1-6; 32.35\x* \v 11 Tuvaila matauna iligaiwa minasina wosa mwada guyousi Yuda eikabomaisi paila kabotapwaroru baisa kalasia, e deli igibuwoli makaisina waga kaibibiu paila paisewala makwaina kabotapwaroru. (Vavagi makwaisina isisuaisi obikubaku wa Bwala Kwebumaboma, e katitaikinela wala kalapisila e gala kaduwonaku metoya ola bwala Netani Meleki, matauna tosikwawa toveka.) \v 12 E kabolula makwaisina guyousi Yuda eikaliaiisi odabala ligisa ambaisa ikibuboti matabudona la kabosisu guyau Eyasi, e makwaisina guyau Yosaia ikatudidaimi. E deli ikatudidaimi makwaisina kabolula guyau Manasa eikaliai olopola makwaisina kwaiyu bikubaku wa Bwala Kwebumaboma. Guyau Yosaia ikatumsomsoli makwaisina e ilavi ilosi oitayatilela Kidironi.\x - \xo 23.12 \xt 2 Gwe 21.5; 2 Lil 33.5\x* \v 13 Yosaia ikatudidaimi makwaisina kabolula guyau Solomoni eikaliai opilibomatu metoya Yerusalem e opilibolimila metoya wa Koya Umilela Olibe, mwada paila si kabotapwaroru makwaina kabommosila baisa minasina tokolu - Asitati minana mina Saidoni si yaubada, Kemosi minana si yaubada mina Mowabi, e deli minana si yaubada mina Amoni.\x - \xo 23.13 \xt 1 Gwe 11.7\x* \v 14 Guyau Yosaia ikatumkumku makaisina kokola tokolu dakunawokuva, e ibobu minana tokolu eikabomaisi paila minana yaubada Aserai, e makatupona minasina eititokaisi omitibogwa, ikau totula e ikuboli pwaipwaia. \p \v 15 Tuvaila goli Yosaia ikatudidaimi kabotapwaroru mapilana Beteli, makwaina guyau Yeroboam latula Nebati eikaliai, matauwenala eivakadi mina Isireli leisulasi. Yosaia ikodidaimi kabolula, dakuna ikatumsomsoli imili tubumyou. Tuvaila igabu tokolu kaikobula Aserai. \x - \xo 23.15 \xt 1 Gwe 12.33\x* \v 16 Oluvi Yosaia itotu imitibilibili e igisi mimilisi laka wa koya, e iluki la touwata ilokaiasi iyenaisi e ikauwaisi totuwana imaiyaisi igabwaisi okabolula. Baisa makawala eiyogwali kabolula makwaina, ivigaki makawala tovitoubobuta eilivilibogwi omitibogwa wa paka, wa tuta matutona guyau Yeroboam eitotu okabolula. Guyau Yosaia itotu imitibilibili e igisi kala laka tovitoubobuta matauna availa eivitububoti makwaina vavagi. \x - \xo 23.16 \xt 1 Gwe 13.2\x* \v 17 E Yosaia ikatupoi kawala, “Availaga kala laka makwaina?” \p E mina Beteli ivitakaulokaisi, kawasi, “Baisa kala laka matauna tovitoubobuta metoya Yuda leima, ka, eilivilibogwi vavagi makwaisina biviloubusisi, e baisa tuta lokuuvagi okabolula makwaisina.” \x - \xo 23.17 \xt 1 Gwe 13.30-32\x* \p \v 18 Yosaia iluki, kawala, “Kuligaiwaisi bisisu. Matauna tutuwanela gala bitakauwaisi.” \p E mapaila gala wala ikauwaisi tutuwanela matauna tovitoubobuta, e makawala wala gala ikauwaisi tutuwanela matauna tovitoubobuta leima metoya mapilana Sameria.\f a \ft Matauna gala wala tanikoli yagala, e la viloutoula Beteli, mapilana olopola kabokwaraiwaga Isireli, baisa tuta eidokaisi Sameria. Kugisi 1 Gwe 13.11,31.\f* \p \v 19 Vilouvakaveka komwaidona mapilana Isireli guyau Yosaia ikatudidaimi komwaidona si kabotapwaroru tokolu, makwaisina guyousi Isireli eikikaliaiisi. Paila avai tuta eiuvagaisi makawala, eikatumwalaisi Guyau la gibuluwa. Iuvigaki komwaidona makwaisina kabolula avaka bogwa eivigibogwi mapilana Beteli. \v 20 E komwaidosi tolula leiuwotetilasi baisa tokolu ikatumati osi kabolula titoulesi, deli igabu totula odubasi kabolula kwaitala kwaitala. E oluvi matauna ikaimilavau Yerusalem. \s1 Yosaia ivagi Luvapela Pakala \p \v 21 Guyau Yosaia ikaraiwogi la tomota bivagaisi Luvapela Pakala paila kala taimamila Guyau si Yaubada, makawala kala ginigini isisu obukila kabutu. \v 22 Gala kwaitala Luvapela Pakala availa eivagi makawala makwaina igau osi tuta giyoububogwa guyousi Isireli deli goli guyousi Yuda, avai tuta tokwaraiwaga eivitouulasi eikaraiwogaisi si boda e leima baisa tuta. \v 23 E tuta baisa goli eipakasi Luvapela Pakala mapilana Yerusalem, okala taitu kweluwotala kwailima kwaitolula Yosaia iguguyau. \s1 Kwaivilesi vavagi tuvaila Yosaia ivigivau \p \v 24 E Yosaia magila goli bikatukikiti karaiwaga makwaisina iginisi wa buki mapilana Tolula Toveka Ilikaia leibani metoya wa Bwala Kwebumaboma. Mapaila baisa, guyau Yosaia ikaliyabi komwaidosi matausina tokaisivila deli tokalamimi e isilavaisi Yerusalem. E deli goli ikau komwaidona minasina yaubada osi bwala tomota, deli minasina tokolu, e deli komwaidona guguwa avaka avaka si kabotapwaroru sasopa, e isunupuloi metoya olopola Yerusalem deli kesala mavilousina mapilana Yuda. \v 25 E gala avai giyoubogwa ipati matauna, paila matauna itapwaroru baisa Guyau olopola komwaidona, onanola komwaidona e ola peula komwaidona, e ikabikuwoli komwaidona Mosese la Karaiwaga. E tuvaila gala taitala guyau ipati matauna ola tuta e leimaga lagaila. \p \v 26 Mitaga Guyau la gidaleiya bogwa eikatumwalaisi e igibuluwi mina Yuda paila avaka guyau Manasa bogwa leivagi omitibogwa, e baisa tuta goli gala wala iwokuva la gibuluwa. \v 27 E Guyau ikaibiga, kawala, “Yeigu bavagi wala baisa mina Yuda makawala goli lavigaki mina Isireli, e bakaliyabi mina Yuda metoya omatagu, deli bapaiki wala Yerusalem, makwaina bogwa lanagi, deli Bwala Kwebumaboma, makwaina lalivala mwada bolela kabotapwaroru baisa yeigu.” \s1 Yosaia la guyau kala vigimkovila \p \v 28 E tuvaila vavagi bidubadu makwaisina guyau Yosaia leiuvagi bogwa eiginisi olopola mapilana buki Liliusi Guyousi Yuda. \v 29 Igau wala ola tuta Yosaia eiguguyau, Neko matauna guyoula Itipita ilau la tokwabilia wa Waya Yupereiti mwada bipilasi guyoula Asiria. E guyau Yosaia ivigikoni mwada bivabodi tokwabilia mina Itipita mapilana Megido, mitaga ikatumataisi matauna metoya okabilia. \v 30 E la kumatoula ikatubiasaisi wowola e isemoyasi ola waga kaibibiu e ikaimilivauwaisi matauna ilauwaisi Yerusalem, e ibakwaisi matauna okasi laka gweguya. \p E mina Yuda inagaisi Yosaia latula yagala Yowaasa bikaimapu tamala, e ibulamaisi matauna iguyau. \s1 Yowaasa guyoula Yuda \p \v 31 Yowaasa kala taitu iboda kweluwoyu kwaitolu e ivitouula iguyoi Yuda, e iguguyau olopola Yerusalem natolu tubukona. Matauna inala yagala Amtali minana tamala yagala Yeremaia tolela Libina. \v 32 Matauna ibokuli si kedakeda tubula, imitugaga baisa Guyau. \v 33 Matauna la guyau eitotina tuta matutona guyau Neko guyoula Itipita eikatupipi eilau ovalu Ribila oviluwela Amati, e ikaraiwogi Yuda bikabilulasi siliba kala mokaila iboda makawala gulotala taitu uvalima uvavasi (3,400 kg), deli goula kala mokaila makawala lima yuwa petala kaula (34 kg). \v 34 E guyau Neko ivigaki Yosaia latula yagala Eliakim iguyoi Yuda kaimapula Yosaia, e idouvili yagala idoki Yeoyakim. Guyau Neko ikatupipi Yowaasa ilau Itipita e baisa wala ikaliga. \x - \xo 23.34 \xt Yer 22.11-12\x* \s1 Yeoyakim guyoula Yuda \p \v 35 E guyau Yeoyakim ikatuyouli si pokala tomota ammakala taitala kala bidubadu la veiguwa, paila bibudoki kala bawa mokaila paila kabilula makwaina avaka guyoula Itipita eikapuloki. \p \v 36 Yeoyakim kala taitu kweluwoyu kwailima ivitouula iguyau olopola Yuda, e eiguguyau olopola Yerusalem iboda kweluwotala kwaitala taitu. Matauna inala yagala Sebida, minana Pedaia latula tolela Ruma. \x - \xo 23.36 \xt Yer 22.18-19; 26.1-6; 35.1-19\x* \v 37 Matauna ibokuli si kedakeda tubula imitugaga baisa Guyau. \c 24 \p \v 1 Ola tuta Yeoyakim eiguguyau, e guyau Nebukadinesa guyoula Babilonia isugigai Yuda, e kwaitolu taitu olopola ikominimani Yeoyakim bikasali titoulela baisa matauna bikaraiwogi; mitaga matauna ikosomapu. \x - \xo 24.1 \xt Yer 25.1-38; Dan 1.1-2\x* \v 2 E Guyau Yaubada iwitali tokwabilia mina Babilonia, mina Siria, mina Mowabi deli mina Amoni bikabiliaisi Yeoyakim paila bikatudidaimisi Yuda makawala Guyau ilivala metoya ola touwata matausina tovitoubobuta bogwa bivagi makawala. \v 3 Baisa ikaloubusi makawala Guyau la karaiwaga, paila bimweyeya bikaliyabi mina Yuda metoya omatala paila uula komwaidona mitugaga makwaisina guyau Manasa eiyomituli. \v 4 Uulotoula paila komwaidona tomota tobubwaila leikatumati. Guyau gala wala ibodi binokapisi Manasa paila baisa. \p \v 5 Komwaidona avaka Yeoyakim leivagi isisu obukila \bk Liliusi Guyousi Yuda\bk*. \v 6 Yeoyakim ikaliga e latula yagala Yeoyakini ikaimapu iguyau. \p \v 7 E guyoula Itipita deli la tokabilia gala avai tuta tuvaila wonanesi kabilia paila uula guyoula Babilonia bogwa eiyouligigai komwaidona Itipita la kabokaraiwaga, metoya Waya Yupereiti eivitouula ikabikabi ila okaligeila Itipita mapilana opiliyavata. \s1 Yeoyakini guyoula Yuda \p \v 8 Yeoyakini kala taitu kweluwotala kwailima kwaitolu avai tuta eivitouula eiguyoi Yuda, e isisu olopola Yerusalem iguguyau iboda natolu tubukona. Inala yagala Neyusita, minana Elinatani guma Yerusalem latula. \v 9 Matauna ibokuli makawala tamala Yeoyakim la kidakeda, mapaila Yeoyakini imitugaga baisa Guyau. \p \v 10 Matutona wala ola tuta Yeoyakini eiguguyau, e guyau Nebukadinesa la tosikwawa ikugwaiyaisi tokwabilia mina Babiloni e ikatudelisi ilosi Yerusalem mwada bikabiliasi, e ivaulaisi valu ivapataisi. \v 11 E igau wala eiuvaulaisi Yerusalem, Nebukadinesa titoulela wala ima Yerusalem, \v 12 e guyau Yeoyakini deli goli inala, litula, la tosikwawa, deli matausina ligisa kala towotetila ikasalaisi titoulesi baisa mina Babiloni. E olopola kwailima kwaitolula kala taitu Nebukadinesa eiguguyau, matauna ikatupipi Yeoyakini \x - \xo 24.12 \xt Yer 22.24-30; 24.1-10; 29.1-2\x* \v 13 deli ikau komwaidona veiguwa metoya wa Bwala Kwebumaboma deli wa ligisa e ilau Babiloni. Nebukadinesa ikatuvi komwaidona guguwala tapwaroru goula, makwaisina guyau Solomoni eivagi paila Bwala Kwebumaboma kala paisewa, makawala goli avaka Guyau Yaubada bogwa eilivalabogwa. \v 14 E Nebukadinesa ikatupipi e ilau mina Yerusalem komwaidosi dalesi gweguya e komwaidosi kaidadala valu, e komwaidosi wala kasi bawa 10,000. Tuvaila matauwena ikatupipi e ilau komwaidosi tokatavatu paila avai paisewa, makawala matausina topaisewa tanumnumta. E kesala iluvaim olopola Yuda, matausina wala saina tonamakava. \fig Komwaidona veiguwa ilau Babiloni|src="HK 00144" size="col" copy=" (r.h. section)" ref="24.13" \fig* \p \v 15 Nebukadinesa ikatupipi Yeoyakini e ilau Babiloni, e deli goli ikatupipi Yeoyakini inala, la kukova, la tosikwawa e deli matausina todidabala olopola Yuda. \x - \xo 24.15 \xt Isi 17.12\x* \v 16 Nebukadinesa tuvaila ikatupipi e ilau komwaidosi kaidadala valu e ilosi Babilonia, kasi bawa komwaidosi 7,000, deli lakatuluwotala tokatavatu paila avai paisewa, makawala matausina topaisewala tanumnumta, e komwaidosi wala tautousi e ibudoki bivigaki la tokwabilia. \p \v 17 E Nebukadinesa ivigaki Yeoyakini kadala yagala Matania iguyau mapilana Yuda, e ivabu kala kavilevi\f b \ft Kugisi tuvaila 2 Gwe 23.24.\f* idoki Sedekaia. \x - \xo 24.17 \xt Yer 37.1; Isi 17.13\x* \s1 Sedekaia guyoula Yuda \p \v 18 Sedekaia ibodi kweluwoyu kwaitala kala taitu avai tuta iguguyau Yuda, e matauna isisu olopola Yerusalem iguguyau iboda kweluwotala kwaitala taitu. Inala yagala Amtali, minana tamala Yeremaia\f c \ft Matauna goli gala matauwena tovitoubobuta.\f* guma Libina. \x - \xo 24.18 \xt Yer 27.1-22; 28.1-17\x* \v 19 Guyau Sedekaia isula omatala Guyau Yaubada, e la sula bogwa makawala guyau Yeoyakim leiuvagi omitibogwa. \v 20 E ivigaki Guyau saina igibuluwi mina Yerusalem deli goli Yuda, mapaila ikaliyabi matausina ilosi kidamwa gala bisisuaisi omatala. \x - \xo 24.20 \xt Isi 17.15\x* \c 25 \s1 Ikodidaimisi Yerusalem \p \v 1 Sedekaia ikosomapu guyau Nebukadinesa guma Babilonia, mapaila Nebukadinesa imai la tokwabilia ikabiliasi baisa Yerusalem. Wa taitu makwaina kwailima kwaivasila taitu\f d \ft Taitu makwaina yakidasi tadoki 588 BC.\f* Sedekaia eiguguyau, e tubukona naluwotalela oyamla kwailuwotala Nebukadinesa deli la tokwabilia ivigakaisi kasi kabeikau opapala mapilana Yerusalem. Ipalaisi kasi taboda itavinaisi itapataisi valu. \x - \xo 25.1 \xt Yer 21.1-10; 34.1-5; Isi 24.2\x* \v 2 E isisuaisi igau taitu makwaina kweluwotala kwaitalela kala taitu\f e \ft Taitu makwaina 587 BC.\f* Sedekaia eiguguyau. \v 3 E wa taitu makwaina navasilaga tubukona oyamla kwailima kwaivasila, e kasi molusaula tomota saina iyogagi, gala wala avaka sitana isisu mwada bikamsi. \v 4 E wa tuta matutona kalila valu ikatuboulusi. E kalubikoya mina Babiloni bogwa eivaulaisi si valu eivapataisi, komwaidosi tokwabilia mina Yerusalem makwaina wala bogi isakaulasi ibutusi. Isuwaisi ola bagula guyau isuwalaiyaisi kwaiyu kali osi kabosuvi e ibutugeyaisi okadilalavi biloula oitayatilela Yoridani. \x - \xo 25.4 \xt Isi 33.21\x* \v 5 Mitaga tokwabilia mina Babilonia ibokavilaisi guyau Sedekaia iyosisi matauna, e komwaidosiga la tokwabilia ibutusi ilosi. \v 6 E Sedekaia bogwa eiuyokaisi guyau Nebukadinesa, matauna isisu ovalu Ribila.\f f \ft Kugisi 2 Gwe 23.33.\f* E metoya baisa Nebukadinesa ikamogi Sedekaia. \v 7 Avai tuta Sedekaia itobu matala igigisi e guyau Nebukadinesa la tokwabilia ikatumataisi Sedekaia litula. E oluvi Nebukadinesa iluki ikipwesaisi Sedekaia matala pilayu wala. E ikatupipi matauna otanumnumta e ilau Babiloni. \x - \xo 25.7 \xt Isi 12.13\x* \s1 Ikatudidaimisi Bwala Kwebumaboma \p \v 8 E taitala tau isisu yagala Nebusaradani, matauna guyau Nebukadinesa kala tokatayuvisa, e deli la tokwabilia si kumatoula. E kweluwotala kwailima kwaivasila kala taitu nalimela tubukona e yamla kwailima kwaiyuwela guyau Nebukadinesa eiguguyau mapilana Babilonia, e yam makwaina matauna Nebusaradani deli la tokwabilia isuvisi Yerusalem. \v 9 Igabwaisi Bwala Kwebumaboma, ligisa deli goli si bwala komwaidona matausina tomota todidabala olopola Yerusalem. \x - \xo 25.9 \xt 1 Gwe 9.8\x* \v 10 Deli la tokwabilia ikatudidaimisi kalila valu. \v 11 Oluvi Nebusaradani ikatupipi matausina kesala tomota eisisuaisi olumoulela valu, matausina goli tokatavatu paila avai paisewa, deli matausina eisupelasi eilosi osi boda mina Babiloni. \v 12 Mitaga eiluvaimwaisi mimilisi tomota tonamakava olopola Yuda, matausina gala isim si pwaipwaia, e iluki matausina bibigubagulasi deli biyamataisi bigulela waini. \p \v 13 Mina Babiloni ikatumkumkwaisi kokola makaisina barasi deli waga kaibibiu barasi isisuaisi olumoulela Bwala Kwebumaboma, deli makwelana kabosakaila sopi barasi saina kwelaveka, e komwaidona makwaisina barasiwokuva wala ikauwaisi ilauwaisi Babiloni. \x - \xo 25.13 \xt 1 Gwe 7.15-26; 2 Lil 3.15-17; 4.2-5\x* \v 14 Ikougolaisi kaitapana deli kabomala tubwaga paila kala katumigileu kabolula, e makwaisina guguwala kaitapa, kaboma paila buyavi bititavagogusi okabolula, e kaboma paila bigibugabusi maiina simasimina, deli goli avai guguwa avai guguwa barasi leiyosisi paila si paisewa wa Bwala Kwebumaboma, e ilauwaisi wala Babiloni. \x - \xo 25.14 \xt 1 Gwe 7.45; 2 Lil 4.16\x* \v 15 Ikauwaisi guguwa komwaidona eibubulokaisi goula deli siliba, deli goli kaboma kaikikekita deli kulia kwelakikekita paila bikokeulasi pwanosila si kova. \v 16 Makwaisina guguwa tanumnumta barasi Solomoni leivagi paila Bwala Kwebumaboma, makaisina kaiyu kokola, waga kaibibiu, e makwelana kabosakaila sopi kwelaveka, makwaisinaga saina mwau gala goli bibodi bitavisaikoli mokaila. \v 17 Makaisina kokola kaiyu ibodasi wala. Kaitala kaitala kala woloula uvalima wala, e isailisi kaitala kaitala gayasi kala woloula tomwaidona ikapeili imai okatupwaila yamila. E buna opapasi eikatububulaisi deli tanumnumta barasi. E komwaidona makwaisina ilauwaisi Babiloni. \fig Babiloni|src="HK 00224" size="col" copy=" gateway and people " ref="25.17" \fig* \s1 Mina Yudia ikatupipaisi ilauwaisi Babilonia \p \v 18 E tuvaila, Nebusaradani matauna tokwabilia si kumatoula, ikatupipi Seraia Tolula Toveka, deli Sepanaia matauna eisakaili e deli matausina kasitaitolu Bwala Kwebumaboma kala toyamata. \v 19 Metoya ovalu makwaina ikatupipi matauna tokwabilia si kumatoula, deli goli tailima guyau la tokatayuvisa isisuaisi baisa. Tuvaila ikatupipi tokwabilia tokugwala kala topilasi, matauna iiyamati ginigini paila mabudona tokwabilia, e deli goli tailuwolima tailuwotala todabalela valu. \v 20 Nebusaradani ivakouli matausina iuyoki guyoula Babilonia isisu Ribila ovilouvekala, \v 21 mapilana Amati. E guyau ikaraiwogi iwawaiyasi wala ikatumataisi. \p E mapaila mina Yuda ikatupipaisi metoya osi valu e ilauwaisiga ituwoli valu. \s1 Gedalaia tokwaraiwogala Yuda \p \v 22 E Nebukadinesa guyoula Babilonia iyosali Gedalaia matauna Aikam latula e tabulaga Sapana paila bikaraiwogi Yuda, deli inagi matauna bikaraiwogi komwaidosi matausina eikesasi gala ilauwaisi Babilonia. \x - \xo 25.22-24 \xt Yer 40.7-9\x* \v 23 Avai tuta Yuda tokugwala deli tokwabilia matausina gala itugwalaisi titoulesi baisa mina Babiloni ilagaisi vavagi makwaina, matausina ilokaiasi Gedalaia mapilana Misipa. E baisa makawala matausina tokugwa yagasi - Isimeili matauna Netanaia latula, Yowanani matauna Kareya latula, Seraia matauna Tanumeta guma Netopa latula, e deli Yesania tolela Maaka. \v 24 E Gedalaia iluki matausina kawala, “Ka, ulo biga katotila baisa yokomi kidamwa gala wala avaka uula bukukukolaisi matausina mina Babilonia si kumatoula. Bukumili valusi baisa deli bukuwotetilasi baisa guyoula Babilonia, e yokomi bukusibwabwailasi goli.” \p \v 25 Mitaga taitala tau isisu yagala Isimeili, matauna Netanaia latula e tabulaga Elisama, matauna goli taitala matausina gweguya. E wa taitu makwaina wala, olopola nalima nayuwela tubukona, matauna Isimeili deli tailuwotala tauwau ilosi Misipa, iyowaisi deli Gedalaia e ikatumataisi matauna. Tuvaila ikatumataisi matausina mina Isireli deli mina Babiloni eisisuaisi deli Gedalaia. \x - \xo 25.25 \xt Yer 41.1-3\x* \v 26 E oluvi komwaidosi mina Isireli, matausina bidubadu si guguwa deli matausina tonamakava, deli wala ivagolaisi matausina tokwabilia tokugwala, saina ikukolaisi mina Babilonia, e mapaila isilavaisi Misipa eilosiga Itipita. \x - \xo 25.26 \xt Yer 43.5-7\x* \s1 Yeoyakini isunapula metoya okatupipi \p \v 27 E Yeoyakini guyoula Yuda leikatupipaisi eilauwaisi Babilonia e isisu wala tokatupipi eiboda kweluwotolu kwailima kwaiyu taitu. E wa taitu makwaina taitala tau yagala Evilimerodaki ivitouula iguyau mapilana Babilonia. E matauna iyomitali la mitakwai baisa Yeoyakini, paila ivisunupuloi matauna metoya okatupipi. Makwaina vavagi ikaloubusi olopola naluwotala nayuwela tubukona oyamla kweluwoyu kwailima kwaiyu. \v 28 Evilimerodaki saina imitukwaii matauna e ikasali la kabosisu kwaiveka gala makawala eisisaiki mimilisi gweguya ituwoli matausina eimilivalusi mapilana Babilonia. \v 29 Mapaila Evilimerodaki itagwala Yeoyakini bikatulovi kwamala mipuki e bisikailiga guyau ola kabokamkwam yumyambwata ola tuta komwaidona. \v 30 E yam kwaitala kwaitala, makawala la sisu kala kaduwonaku, matauna isisaiki kala pilasi Yeoyakini avaka bibodi paila yam kwaitala kwaitala.