\id 1TH - Kalo NT (dialect of Keapara) [khz] -Papua New Guinea 2005 (DBL 2014) \h 1 TESALONIKA \toc1 Paul gena talotalo tovotovona Tesalonika ekalesiara geria \toc2 1 Tesalonika \toc3 1Tes \mt1 PAULO GENA TALOTALO TOVOTOVONA TESALONIKA EKALESIARA GERIA \imt1 1 Tesalonika vega-matagaina kilara \ip Epepa gena tugamagi kamuna, Iesu gena waikule-wai vega-rualana ekilagiana. Kwalana Iesu gena vogomai vega-rualana epepa aonai ekilagi-vogoato. \ip Paulo na epepa Korinto na etugu-agoato, gena evanelia lakalakana vega-rualana aonai (Apostolo 17:1-14). Epepa Paulo na roli rigolo 50 pa 51 aorai etaloato, Keriso ekwaregato mulinai. \ip Epepai golea kamura ea tenu 4:15-18. \ip Paulo na epepa tovotovona etaloato kwalana eririwato, Tesalonika ekalesiara: \io1 1) pene vega-nagira, Palagu na geriai ekalarato kalara taunilimalima wailarai pia vega-matagaira; \io1 2) pene vega-ripara, Iesu mapene vogomai; \io1 3) pene vega-nagira, Palagu kwalanagina magulina taunataunanai pia maguli. \iot Paulo na epepa evetaina ewareato: \io1 1. Ira rakavetaina vevega-maguli gerawaliato \ior (tenu 1:1–3:13)\ior* \io1 2. Ira vomaguli valiguna aonai raka pia maguli-tiwa \ior (tenu 4:1–5:28)\ior* \c 1 \p \v 1 Ai taumai toitoi, Paulo, Sila, e Timoteo, na Tamara Palagu e Velekou Iesu Keriso gena ekalesia Tesalonika aonai gatalo-venimina. \p Vega-nama e maino gemi ai pene mia. \s1 Tesalonika talimara geria maguli \p \v 2 Ai toma mapararai Palagu gavega-namaana gomi maparami pakumi ai, e gema rapali aorai gatugamagimina. \v 3 Kwalana Palagu, ita Tamara, wailanai gavetugamagi-tagona, gomi gemi kamonagi raka govega-vetovo-tiwarana, e gemi ulamagi ai raka goveulamagi-gunagave-tiwana, e gemi veraramani ita gera Velekou Iesu Keriso genai raka govega-tiliga-tiwarana. \v 4 Walakavamai maparami, ai ripamai gomi Palagu na eulamagimina e ia na evirigimito ia gena. \v 5 Kwalana Vali Namana ai na gavenimito ati kilakilaimo, na Veaga Palaguna matiavuna e mataunataunana na. Gomi maki ripami, gomi gemi nama ulanana ai raka gatalu-tiwato gomi aomi ai. \p \v 6 Ne gomi na maki ai gokala-tovotovomaito e Velekou gokala-tovotovoato lewana gevega-vitivitimito, na Palagu gena kila gogapi-rageato mavereremi na. Voverere Veaga Palaguna na evenimito. \v 7 Ganina voa gomi vevega-gita namanai gomiato kamonagi talimara maparara Makedonia e Akaia geria. \v 8 Kwalana gomi gemina Velekou gena kila elaka-piatito ati Makedonia e Akaia aoraimo, na gomi gemi kamonagi Palagu genai kapu maparanai pia ripaa. Gaura pakurai vonai ai na kila ta ati mapaia kilagia. \v 9 Ira matotaura maki gevekilagito ai na gawariwarimito aonai, gomi na ai raka gogapirage-tiwamaito, e kaivakuku raka goraokwani-tiwarato, maguli Palaguna e taunataunana vetugunagina pio kalaa ulanana, \v 10 e Natuna Iesu goalo-tagoana kupa na mapenema rigo. Ia Palagu na kwarega na evega-kuliiti-waiato, e gena paru pene vega-matagaia pa taunilimalima pene agirorira tomanai, Iesu na pene vega-magulira. \c 2 \s1 Paulo gena inagulu Tesalonikai \p \v 1 Walakavamai maparami, gomi matotaumi ripami, gemi ai gawatito aonai, ati gainagulu-kawato. \v 2 E maki ripami, ai Tesalonikai rogoti gara wati aonai, Filipi ai gevega-vitivitimaito e gekilagi-piatogamaito. Taunatauna, vega-vogo gevega-waimaiwai, na Palagu na evega-tiligamaito, gena Vali Namana paia vega-ripami ulanana. \v 3 Ai gema vevega-nagi gomi gemi ai ati kila kawakawai, ati tugamagi rakavai, e ati talima ta paia opa-leaa ulanana. \v 4 Na Palagu na evega-taunataunamaito Vali Namana paia piaa. Gaura pakurai gakilagiana, ati taunilimalima paia vega-vererera ularana, na Palagu paia vega-vererea ulanana. Ia na ai aomai eriparana. \v 5 Gomi ripami, e Palagu maki wailanai, ai gawatito aonai, ati gomi aomi paia ganira ulanana gavega-rage-opakaumiwai, e ati ririwa rakavarai gavaikilamiwai. \v 6 Ai ati gomi na pio vega-ragemai, pa talima reketa na pia vega-ragemai nagatiwato. \v 7 Ai Keriso gena apostolo talimamai, pe magema rorirori, gema e gama gomi gemi ai pagara kilagira. Na gomi ria tataluwai aonai, ai marana, tina taa na natuna egita-tagorana vetaina. \v 8 Gaulamagi-rakavamito gaurai gaririwato, ati Palagu gena Vali Namanamo gemi paia kilagia, na gema maguli maki gatao-rigorato, kwalana gema ulamagi gomi gemi ai kamu iwavagi. \p \v 9 Walakavamai maparami, ai raka gainagulu-tiwawai e gavekwalavi-tiwawai gomi na roe gotugamagi-tagorana, pa? Palagu gena Vali Namana gavopata-venimiwai aonai, pogi lagani gainaguluwai, gema e gama paia rawali ularana, gomi naga vega-vekwalavimina kalinana. \p \v 10 Gomi na gogitmaito e Palaguna maki egitamaito ai raka gaveaga-tiwato, gakala-rorirorito e ati gema kepi ta gomi vega-taunatauna talimami wailami ai. \v 11 Gomi ripami, ai na gomi kwapurakwapura gakalamiwai tama na natuna taunatauna na ekalaana gelegelena. \v 12 Ai na gavega-tiligamiwai, gemi tugamagi gavega-kwalimurawai, e gavega-nagimiwai Palagu vega-vererena kalara pio kalara ularana. Ia na ekeamina, gena Basileia maralema iwavagina pene venimi ulanana. \v 13 Ai na Palagu gatanikiuana toma mapararai, kwalana ta, gena kila gawati-agiato aonai, gomi na gokamonagiato e gogapi-rageato ati taunilimalima geria kila, na kila rorirori taunataunana, Palagu gena kila. Vokila govega-taunataunaana talimami aomi ai einaguluna. \v 14 Walakavamai maparami, gomi Palagu gena ekalesia Keriso Iesu aonai Iudea talimara ria pogo gelegele, kwalana Iuda talimara na ira gevega-vitivitirato gelegelenai, gomi maki gemi talimana gevega-vitivitimina. \v 15 Iudea talimara na Iesu Velekou e peroveta talimara gevagirato, e ai maki geguimaito. Palagu ati gevega-verereana, e taunilimalima maparara gekaroverave-venirana. \v 16 Ai maki gekila-waimaina ati Iuda talimara geriai Vali Namana ragai paia kilagia, kwalana maguli vanagivanagi nege vaiana kalinana. Vovetaina geria rakava vanagivanagi gevega-kamurana. Na Palagu gena paru ira atarai maki warau pekwara. \s1 Paulo gena ririwa kamuna Tesalonika talimara mapene gita-waira \p \v 17 Walakavamai maparami, lagani ati rau kiana, ai gomi lagami na galaka-gerevagito, ati tugamagi ai, na tauniparai, ati magagitamina. Gema ririwa kamuna wailami paia gitara. \v 18 Ai gaririwato mapaia wati gomi gemi ai. Taunatauna, au Paulo, vega-vira akilato, na Satani na gema raupara eruga-gavuato. \v 19 Paia waikule vegata, kwalana gomi ai gema raramani, gema verere e gema kwalimu voina gera Velekou Iesu wailanai, ia mapene waikule tomanai. \v 20 Taunatauna, ai gema veagi e verere kwalana gomi. \c 3 \s1 Paulo na Timoteo etuguato Tesalonikai \p \v 1 Ai gema vaigaoka geaikito, ne gakilato, namana aimo ruala Atenai paia talu, \v 2 na ai walakavamai Timoteo paia tugua gomi gemi ai. Ia ai ria Palagu gena vetugunagi gakalaana, Keriso gena Vali Namana gavopatagiana. Ia na pene vega-tiligami e gemi tugamagi pene veakwalimura gemi kamonagi aonai. \v 3 Pe, gomi ta gena kamonagi ragai pene raokwania nevitiviti gorawalirana aonai. Gomi ripami, nevetaira ne pita rawalira vegata. \v 4 Ai gomi ria roe watataluwai aonai, gavaikilamiwai, ita pia vega-vitivitira, ne vogaura gematagaito, pe goriparato. \v 5 Gaura pakurai, geku vaigaoka eaikito, ne Timoteo atugu-watiato, ia genana panama ripa, gemi kamonagi raka gotao-tiwaana. Kwalana irauna raupara reketai vekalatovo tauna na neopa-leamina, ne ai gema vekwalavi ati ganinai neeagona kalinana. \s1 Timoteo gena valipia \p \v 6 Ewagumona Timoteo gomi lagami na pewaikule, gomi gemi kamonagi e ulamagi valira namara pema kilagira. Pevaikilamai, gomi na ai roe gotugamagi-tagomaina, e goririwana pio gitamai, ai na gomi paia gitami nagatina vetaina. \v 7 Gaura pakurai, walakavamai, gema vitiviti e veraulea aorai gemi kamonagi na gevega-tiligamaito. \v 8 Kwalana gomi Velekou genai pio ruga-kikitali aonai, ai gema maguli ewagumona pia nama-taunatauna. \v 9 Palagu gomi pakumi ai raka paia tanikiu-tiwaa, kwalana ai gema verere ati keikeina gomi gemi ai Palagu wailanai. \v 10 Pogi lagani maaomai maparara garapalina, gomi wailami mapaia gitara e gemi kamonagi ai gorapuna gaurai paia veakavami ulanana. \p \v 11 Pere nama ita Tamara Palagu matotauna na e Velekou Iesu na gema raupara pia kalaa, gomi gemi ai paia wati. \v 12 Gera Velekou na maki gomi ulamagi na pene vega-vonuvonu-ragemi, mataukavami kwapurakwapura e taunilimalima maparara pio ulamagira ulanana, ai na gomi gaulamagimina vetaina. \v 13 Palagu na aomi pene veakwalimura, ne ati gemi kala rakava ta e maveagami Tamara Palagu wailanai pio ruga, gera Velekou Iesu mapene vogomaiwai magena veaga taunilimalimara maparara ria tomanai. Amen. \c 4 \s1 Palagu na eririwaana magulina \p \v 1 Walakavamai maparami, geku kila ikana ea. Palagu vega-vererena ulanana raka pio maguli-tiwa gavega-ripamito. Taunatauna, gomi vovetaina gomagulina. Iesu Velekou aranai ganogimina e gavega-nagimina, mapio kwalimu-agira ularana. \v 2 Kwalana vevega-ripa kilara Iesu Velekou gena rorirorina gavenimito gomi ripami. \p \v 3 Palagu gena ririwa gomi pio veaga, mata-poraga e veopa-lema kalara geriana pio laka-gerevagi. \v 4 Gomi marumaru kwapurakwapura maki garawami ria pio maguli maveagami e mavekuparagemi. \v 5 Mata-poraga na ragai pene opa-vagimi noo Palagu ati riparia talimara vetaira. \v 6 E vokala kavanai talima taa na walakavana ragai pene opa-venia pe gena ririwa pene kalaa. Ai maaomai maparara na gavaikila-kunemito: Vovetaina ekalana talimana Velekou na gena kala rakava voina pene venia. \v 7 Kwalana Palagu na ekearato ati pita mata-poraga e pita veopa-lema, na pita veaga ularana. \v 8 Gaura pakurai, raira na vovevega-ripa kilana gekilagi-piatogaana, ira ati taunilimalima gekilagi-piatogarana, na Veaga Palaguna evenimina Palaguna ekilagi-piatogaana. \p \v 9 Au na walakava ulamagina kilara ati pana talo-venimi, kwalana Palagu na evega-ripamito, gomi kwapurakwapura pio veulamagi-veveni. \v 10 Taunatauna, gomi na walakava maparara Makedonia aonai goulamgirana. Na walakavamai, ai na magavega-nagimina, nekala pio vega-kamua. \v 11 Gau kamuna gomi raka pio maguli-tiwa kolemana evetaina: Ragai pio vevega-veitu. Matotaumi gemi inagulu pio kala, e gavami gimami na pio inagulu gemi e gami pio rawali ularana, ai na gavaikilamito gelegelenai. \v 12 Voanana vou ati ekalesia talimara na pia kupa-ragemi, e ta genai ragai pio veraramani, kwalana gau kwautai ati pio rapu. \s1 Iesu gena waikule-wai tomana \p \v 13 Walakavamai maparami, ai gaririwana pio ripa, gekwaregato talimara rakavetaina. Pe, ragai pio aovitiviti, ati geria veraramani talimara vetaira. \v 14 Ita na tavega-taunataunaana Iesu ekwaregato, mulinai maekuliiti-waito. Vovetainai tavega-taunataunaana raira Iesu gekamonagi-veniawai aonai gekwaregato talimara Palagu na mapene veaga-kuliiti-waira, Iesu ria pene gapi-koukoura. \p \v 15 Ai na rakagau gavega-ripamina gaura Velekou gena kila: Velekou pene waikule-wai tomanai, ita raira roe ata magulina talimara na gekwaregato talimara ati pita raokwanira, ati pita kune-vagi Velekou ria verawali ulanana. \v 16 Palagu pene kila matiavuna, aneru kamuna maki pene keakea, e Palagu gena kipi pene vilia tomanai, Velekou geregana kupana pene mairigo. Ne raira gekwaregato, Keriso gevega-taunataunawai aonai gekwaregato talimara, pia kuliiti-kune. \v 17 Voia mulinai ita roe tamagulina e roe tataluna talimara Palagu na ira geriai mapene vega-laka-kaura iloa aorai Velekou ria pita verawali ulanana, kupa e tanopara vekarawarai. Ne Velekou ria pita talu-vanagivanagi. \v 18 Gaura pakurai ekilarana gomi kwapurakwapura pio veveakwalimu-veveni. \c 5 \s1 Pio kala-maavu Velekou mapene vogomai \p \v 1 Walakavamai maparami, ai na gomi ati mapaia talo-venimi, arigi lagani votoma e ora pia matagai. \v 2 Kwalana gomi ripami vealeva, Velekou gena vogomai tomanai lema talimana, pogi aonai evogomaina vetaina, pene vogomai. \v 3 Taunilimalima pia kila, “Maino e gau maparara namamo.” Aonai atilovana rakava kamu iwavagina na pene waitagora, no gare matinagena etolena vitina vetaina. Talima ta ati pene kali-maguli kapuvagi. \v 4 Na walakavamai, gomi ati mukuna aonai gomagulina talimami, pe votomana ragai pene vega-polumi lema talimana vetaina. \v 5 Gomi maparami maeka e lagani talimami. Ita ati pogi e mukuna taunilimalimara. \v 6 Gaura pakurai ita ragai pita maitu, ragai pita talu-guilagi, reketa gekalana vetaira, na pita kero, pita poepoe, e gera tugamagi pia rorirori. \v 7 Gemaituna talimara pogi aina gemaituna, e geniuniuna talimara maki pogi aina genuiniuna. \v 8 Na ita garogota taunilimalimara gaurai, gera tugamagi pia rorirori. Ita kamonagi e ulamagi getira koparai pita taora, e maguli veraramanina repara palenai pita vega-agoa. \v 9 Kwalana Palagu na evirigirato ati ia gena paru vitina pita vuaa ulanana, na vevega-maguli pita vaia gera Velekou Iesu Keriso genana. \v 10 Ia ita ularana ekwaregato ganina, ia goti pita talu-vanagivanagi, lewana ita magulira pa kwaregara ia mapene vogomai tomanai. \v 11 Gaura pakurai gomi kwapurakwapura pio vevega-tiliga-veveni e pio veveakava-veveni, etoma gokalana vetaina. \s1 Vevega-ripa kilara reketa \p \v 12 Walakavamai maparami, ganogimina, gomi aomi ai geinagulu-tiligana, Velekou aranai gegita-tagomina e raupara rorirori ai gevega-ripamina talimara pio nugagi-ragera. \v 13 Geria inagulu pakurai pio nugagi-rage-vegatara e pio ulamagira. Mamainomi pio talu. \p \v 14 Walakavamai maparami, gavega-nagimina, ati geinaguluna talimara pio gavutinara, gekalina talimara pio vega-tiligara. Moira talimara pio veakavara, taunilimalima maparara geriai pio vaigaoka. \p \v 15 Pio poepoe, talima taa na rakava na rakava voina ragai pene kalaa, na vanagivanagi gomi kwapurakwapura gemi ai e taunilimalima maparara geriai maki kala namaramo pio kalara. \p \v 16 Toma mapararai pio verere. \v 17 Lagani mapararai pio rapali. \v 18 Palagu pio tanikiua gau maparara geriai kwalana eia e Palagu gena ririwa gomi Keriso Iesu ria gomagulina aonai. \p \v 19 Veaga Palaguna kalovana ragai pio gunua. \v 20 Peroveta kilara ragai pio kilagi-piatogara. \v 21 Gau maparara pio ripa-namanamara; namaramo pio gapi-ragera. \v 22 Rakava gaura maparara geriana pio laka-gerevagi. \s1 Vevega-nama kilara \p \v 23 Maino Palaguna na pene vega-veaga-gugulumi. Palagumi, e gemi maguli, e tauniparami maparara ia na pene gita-tagora, kepi taa na maki ragai pene rawalimi, pene ago, gera Velekou Iesu Keriso gena waikule-wai tomanai. \v 24 Gomi ekeamito Palaguna gena kila maparara taunatauna, ia na pene kalara. \p \v 25 Walakavamai maparami, ai maki atamai ai pio rapali. \p \v 26 Walakava maparara vewalakava vevelavuna na pio vega-namara. \p \v 27 Avega-nagimina Velekou aranai etalotalo pio agi-matagaia walakava maparara wailarai. \p \v 28 Gera Velekou Iesu Keriso gena vega-nama gomi gemi ai pene mia.