\id JAS Kasua \h Yemese \toc2 Yemese \toc1 Yemese \mt1 Yemese \is1 Solo Puwano Matanema:na:wa Wekeye \ip Yemeseyewi sawi momateya we Yemeseyawa solo napolo noka sena kesale ima walose selese, Kotewemi kulu hapa amowa mane napolo epesita:, momateyakeye. Eyawa solo pale seya mutalo noka sena kesale matanawa napolo timinimita: apula: solo eyewi seyawa matanepela: epesita: momateyakeye. \ip Yemese eyawa sowa penaiya weyamo seya, sena kesale Yesuwemi seli topu amowa mokopo maelaposakeye. Eh. Iyawa sena kesale nokamawa mane napolo hekeya apula: ene mane amoke walose seli topu iliwa sosolo elaposakeye. \c 1 \p \v 1 Kotewalapulu Piseiki Yesu Keleso eli tima:na: tisene senawa nekeye. Newa Yemeseyewi sawi weyamowa momatelese selawatakeye. Kiwa Yu sena maya kukuluipewemi Kelesowemi pala sena kesale sita:nema neyewi sawi we momatelese selawatakeye. Koamesa: kalikalila emiwa kiwa sanapola: pula tiye tesilapola: nesile, peleya: kalikalila hanapola: sitalakima neyewi sawi we momatelese selawatakeye. Neyewi kima, “Napolo.” \s1 Yesuwemi Heneye Himu Semetei Matanesewa Wekeye \p \v 2 Ne ma:ela: ne atela:, kili tomawemi nano hilila kalikalila hetetiyapitewa sosolo epelese sita:latipa:. \v 3 Kili toma ta:pelema:na:pela: nano hilila hetetisekeye. Hetetise kiyewi Yesuma himu semetei esa: matana amunuse honosane ita:pa:pitikitise hetetisekeye. Hetetiyapita: eta: iya:peyamake nano hilila amoke kiyewi Yesuwemi himu semetei esa: matanawa penaiya kamo hanaposakeye. \p \v 4 Alanase, kiwa seli penano tesitiye apula: hililawa tiya:pa: mane amowa heneye kiwemi penaiya temita:. Alusaleke, kiwa seli napolo elaposakeye. Alusaleke, kiwa Kote mawa mahepe tepesakeye. Mane kiliwa napolo hekeya sopolo tepesakeye. \p \v 5 Kiyewi seli takalepela: matanesewa tima:na: matanesaleke, Kotema kulukulupa:. Eye ta:tapola: kima kinaposakeye. Koteyewi sena kesale sopoma epelese nano mokopo iliye tiye kinisekeye. Kiyewi Ema nano ketea semetei ta:tesaleke, Eyewi kiwa makotopesakeye. \p \v 6 Alawamona, keyewi Kotema kulukulula:sela:, “Nema seli takalese matanesewa tina.” Au sela amoke ikila emiwa, himu semetei matanese kulukulupa:. Matana elipei matanepela: kulukulupa. Koiyawemiye, matana elipei matanepela: senawa hano ko:lu alopoyewi poluse epapulakeye. \v 7 Sena matana elipei epapulawa eye matanese, “Piseiki Koteyawa nano ketea nowa nema kinaposakeye.” Eyawa weyamu mamatanepesakeye. \v 8 Sena amowa matana elipei ela: apula: eyewi nano ketea sopoke timiyawa eta: seli timinimakeye. \s1 Nano Ketea Sosolo Enewana, Nano Ketea Misitiyawala, Seyawa Wekeye \p \v 9 Kelesowemi kulu hapa sena kesale kewa nano ketea misitiya enewa Koteyewi e unuwa sosolo apolose epelese elatipa:. \v 10 Aputa: Kelesowemi kulu hapa sena kesale kewa nano ketea sosolo enewa, Koteyewi kolotea meapolose epelese elatipa:. Falafala heyawa tulu hapa itapa tesene epapuluse, senayewi nano keteawa sosolo matanese enewa kuluse itapa tepesakeye. \v 11 Falafala mupusuwa otowi sanose mapolose ofolose onose tulu hanosene posulusekeye. Alusene epapuluse nano ketea sosolo matanese enene senayewi ene pisinisi timinise enene ewa kulaposakeye. \s1 Koteyewi Niwa Napola:tese Timinisekeye. Niyewi Nano Olokeyatela Timita: Koteye Niwa Eta: Polusemakeye \p \v 12 Nano hilila epe hetetiseya ikila emiwa, penana:pela: ela sena kesale amowa epelese elaposakeye. Koiyawemiye, eye Kotewalapulu himu semetei matanepela: elapita:, sena kesale amowa kapo ta:pela:ma:na:pela: nano timinisewa, kemi tesene wa:la:ya heka Koteye ema kinaposakeye. Alanase Koteyewi sepatose selese, “Senayewi Newemi himu hapa matanese elaleke, kokolo kao tesene miya:na:wa Neyewi heneye miya:na:keye,” au seyakeye. \p \v 13 Aputa: senayewi olokeyale tima:na:pela: eyewi ene ela: sukulu tiye matanesekeye. Alasi tiyapola: olokeyale matanepela: tima:na: tise itapa tepela:, eyewi selese, “Olokeyale matanepela: timita: Koteyewi nema poyakeye.” Au selapa. Koiyawemiye, Koteyewi olokeyale timita: nowamawa eta: polusemanakeye. Aputa: senayewi olokeyale timita: Koteyewi poluse eta: sutisemakeye. Kote Eyawa eta: alusemakeye. \p \v 14 Alawamona sena kesale semetei semeteiyewi ene ela: olokeyale tima:na:pela: epelese matana amoke sutisikeye. \v 15 Alasi tiyapola: nano olokeyatela epelese matane ha:na: tese sikape eyewi olokeyatela timinisekeye. Olokeyatela timinise, olokeyatelawa sosolo tesekeye. Olokeyatela sosolo tepetekiwa sena amowa kuluse Kotewalapulu kokolo kao maelaposakeye. \v 16 Alake, ne ma:ela:o ne atela:lo, neyawa kiwa sosolo matanekeye. Senayewi olokeyatela tima:na: timita: polusene mouwa Kotemakeye. Kiyawa aluse matanepa. Nowamoke selese, “Senayewi olokeyatela timita: Koteyewi sutisikeye.” Alawamona mokopo selapitekiwa, kiye ta: tiyapa. \v 17 Kote Ene nano napolo sopolo kinisekeye. Nano ketea napolo sopolo miwana, nano mokopo napolo hekeya sopolo iliye tiye miwana, hepene falemi tese Kote nini Atayewi kinisekeye. Aputa: eleka:le opowala, nukulapo kuneiwala, meiwemi yepesiniwala, Kote Ene Eyewi timiyakeye. Alanase, ho:liya mouwa Kote Ene ekeye. Kiapo ikila kemiwa a:se senato tesene. Ikila honosanewemi a:se kasa tesene. Kasa tepela:, opo sinakemiwa wa:ke a:se senato tesene. A:se senato tesene, wa:ke kasa tekemiwa, alusene amunuse Kote Ewa eta: alusemakeye. Ikila sopoke Kote Ene alusewa eta: elesemakeye. \p \v 18 Koteyewi Ene matanawamunuse, Ewa nini Ata hetetikeye. Koteyewi nano ketea sopoke timiya emiwa nini senawa puwano ola:pe apolomita:, Eyewi niwa Ene hene solo enayewi niwa hetetikeye. \s1 Kote Solo Topu Semetei Kamunuse Kulu Hanose Tiya:pa: \p \v 19 Ne ma:ela:o ne atela:lo, neyawa kiwa sosolo matanekeye. Nano weyamowa matanepa:. Sena nowamoke selapitekiwa, kiyawa sopoke seli ta:ta:pa:. Aputa: puwano kipila seta: seyamake, seli matanepela: sela:pa:. Kipila konomopa. \v 20 Sena nowamoke konomonose elapitekiwa Koteyewi mane hekeya sopolo alusewa timinise maelakeye. \v 21 Alanase nano olokeyatela akeliya apula: mane olokeyatela kalikalila yulula alusene sopowa iya:ta:pa:. Kote Ene sowa kili himuwemi nakela sa:le epapuluse kekeye. Kiwa mene silima:na:pela: nakela sa:le kepela: peleya: napolo aluse, kiyawa i mene kolotea meapolose hopola sitalapita: himuyewi seli matanepela: Kote sowa ta: tiya:pa:. Kote soyewi kiwa mene siliyaposaka penaiya elakeye. \p \v 22 Kote solo amowa ta:tapola: tiya:yawala semetei kamunuse kulu hanose tiya:pa:. Ta:tapola: semetei elatepa. Kiyewi selese, “Niyewi Kote solo ta:tesekeye.” Alawamoma seya kamunuse, Kote sowa kulu hanose tima:na: eta: tiya:nemananeke, ki kene kemi mokopo pateya selakeye. \v 23-24 Senayewi hewa ene mitiwa potapola:, hewa iya:pela: hanapola:, ene mitiwa papowa kepoliyetisekeye. Kepoliyetisene aluse senayewi Kote sowa topuwamona kepoliyetise eta: timinisemakeye. \p \v 25 Alawamona, sena kesale himu matanawemi Kote solo ele napolo sopowa Koteyewi kinisekeye. Solo ele amo sena kesale silikepilisekeye. Alanase solo elewa senayewi seli pota: kulu hanose matanepela: ela: kepoliyetima, heneye ta: tiyapola: tisaleke, sena kesale amowa Koteyewi napola:taposakeye. \p \v 26 Aputa: sena nowamoke selese, “Newa Keleso senakeye.” Aluse seya kamona eyewi ene meatewi seli pota: eta: tesemakeye. E selesaleke, sena amo ene mene mokopo pateya selakeye. Ene Kotewa kulu hanose timinisekeye, e seyawa kamona, meatewi pateye seyanase, Kotewalapulu matanesewa mokopo ketea amuna elakeye. \p \v 27 Aputa: Koteyewi Ene matanese selese, “Senayewi e himu fa:nemiwa akeleya nowa itapa elapita: apula: Newa heneye kulu hanose elaleke, ewa weyamu timinise elaposakeye. Alale salawala, kesale sopa:la ili hililawa elapetewala, eyewi iwa seselese timinipesakeye. Aputa: peleya: weyemi nano olokeyatelayewi sukulu tiye mene ha:na:pekitise nano olokeyatelawa talaleye tiye hanaposakeye. Senayewi aluse ela: timinisaleke, Koteyewi hekeya alusewa kulu hanakeye.” Aluse nini Ata Koteyawa matanese seyakeye. \c 2 \s1 Sena Nano Ketea Sosolo Sita:newa Puwano Apolose. Aputa: Sena Nowa Nano Ketea Misitiya Enene Sikapetapo Apola: Alusaleke Eta: Ilimanakeye \p \v 1 Ne ma:ela:o ne atela:lo, nini Piseiki Yesu Kelesowa E penaiyawa sosolo ho:liyawalapulu hepene falemi elakeye. Alanase, kiyawa Ema himu semetei matanepela: sita:la:, sena nowa nano ketea sosolo sita:newa puwano apolose, sena nowa nano misitiyawa fa:tapo walose, aupa. \p \v 2 Kiyawa Kotema wapilima:na:pela: kulukulusene koane kekenepitekiwa, sena elipei inapola:, nowa toma momatetiye sao hene napolo kapela: nano ki kolo timiyawa tiya:wemi kapela: inapola:, aputa: sena nowa sao nasoya kapela: inisekeye. \v 3 Inapita:, sena sao napolo kalama epelese selese, “Kewa sea heneye napolo emi helema,” au selesekeye. Alawamona, sena sao nasoya kalama selese, “Kewa epemi ke epesa.” O, “Kewa tise helema ilikeye.” \v 4 Au selesaleke, kiwa kilipe kekena kemi sena nowa puwano apolose, sena nowa sikapetapo apola:, aluse matanesekeye. Kiwa nano kotosene mouwa ta:tesene sena amuna tese, kiyewi sena amowa takalesekeye. Alawamona, kiye eta: seli takalesemakeye. Mokopo olokeyale takalesekeye. \p \v 5 Ne ma:ela:o ne atela:lo, ta:ta:pa:. Neyawa kiwa sosolo matanekeye. Sena nano misitiya sita:neyawa Kotewalapulu himu semetei matanawa penanose sita:pesita:, Koteye ta:peyakeye. Ta:pele tiyapola: sepatose selese, “Kiwa Neyewi Ni sa:nase, kiwa himu hapa Newemi matanesaleke, kiwa Neyewi Piseikipela: pota: epesena:keye.” \p \v 6 Alawamona, sena nano misitiya sita:newa kolotea me apolakeye. Sena nano misitiya sita:newa kiye kolotea apeya amowa, sena nano ketea sosolo enewamoke kiwa Keleso sena kesale kolotea me apolakeye. Iyewi kima nano hilila kinise, kiwa kotomita: kotosene mou ta:tesene sena ela emi siliye hanosekeye. \v 7 Kiwa Keleso unu napolo E taiya, iyewi E unuwa itipilise akowa tesekeye. \p \v 8 Aputa: Piseiki Kote solo ele tuwapowa Kote pukawemi momatelese, “Kewa kine kewamo himu hapawa matana hanosene aluse, keyawa kine sena manawa aluse himu hanose matanepa:.” Aluse momateyawa ta: tiyapola: timinise sitalapitekiwa, kiwa seli sitalaposakeye.\f + \fr 2:8 \ft Lefitikase 19:18\f* \p \v 9 Alawamona kiye siyewi potapola: takalepela: matanese, sena nowa puwano apolose, sena nowa sikapetapo apola:, kiye alusaleke, kiwa Kote solo ele tuwapowa tikapeye tiyakeye. Tikapeye tise sita:la:, kiwa olokeyatela sitalaposakeye. \p \v 10 Koiyawemiye, Kote solo ele tuwapo sopowa senayewi ta: tisewalo ta: ti kamona, Kote solo ele semetei nowa tikapeye tisaleke, amowa Kote solo ele sopowa tikapeye tiyakeye. \v 11 Aputa: Kote solo ele tuwatese selese, “Kesale iwei tiyapa.” Au seya kemi Kote semetei amoke selese, “Sena kumita: sanapa.” Aluse solo elewa tuwapokeye.\f + \fr 2:11 \ft Mene Sili Puka 20:13-14; Lo 5:17-18\f* Aluse, sena kumita: sanapetewa kamona kesale iwei matisaleke, kiwa Kote solo ele sopowa tikapeye tiyakeye. \p \v 12 Alanase, keye ena selapita:, apula: keye ena timinipita:, amowa matanepa:. Ele sena kesale silikepilisene amoke eyewi kewa kotopesakeye. \p \v 13 Koiyawemiye, kiyewi sena nowa mahauweki matanesaleke, Koteye falasima:na: okemiwa kiwa Eyawa mahauwekilisapekeye. Alawamona, sena nowamoke kiyewi hauwekilise seselesaleke enewala Koteyewi hauwekipesakeye. \s1 Kotema Himu Semetei Matanema:na: Ha:na:na:nase Timinisewa Wekeye \p \v 14 Ne ma:ela:o ne atela:lo, sena nowamoke selese, “Neyewi Kotewemi himu semetei matanekeye.” Aluse matana kamunuse ela:, elawamona senayewi sena nowa seli seselese tima:na: eta: tiya:nemananeke, ewa ili elapele? Alamakeye. Ewa ili maelakeye. Eyawa himu semetei matanesewa Koteyewi potose ewa ma mene siliyaposakeye. \p \v 15 Aluse Kelesowemi kulu hapa sena ne ma:ewana, Kelesowemi kulu hapa ne atewala, sao itapa tepela: potiya:sela: ela:, nano nasewana itapa tepela: menise elaleke, keyewi potapola: \v 16 ema selese, “Kewa seli hopola epesita: matanekeye. Kewa potiya:sela: enewana menise enewana itapa temita: matanekeye.” Aluse selese kemi sena nowa seselese saowala nano nasewana ma kinisaleko, mokopo meapo sopolo selesaleke, eta: ilimanakeye. \v 17 Kotewemi himu semetei matanepela: elaleke, sena nowa ma seselesaleke, ke Kotewemi himu semetei matanesewa kulusene amunuse kululakeye. \p \v 18 Aputa: sena nowa eyewi selese, “Keyewi Kotewemi himu semetei matanepela: elakeye. Aputa: neyewi sena nowa nano seli seselese tiyatakeye.” Aputa: senama weyamu sela:pa:. Sena nowamoke Kotewemi himu semetei matanesewa keye popita:, eyewi seli seselese timinisewa pota:pa:. Aputa: keyewi seli seselese tisewa itapalaleke keyawa Kotewemi himu semetei matanesewa sena nowamoke noko:lu potaposape? \p \v 19 Keyewi kine matanese selese, “Kote semetei Ene ekeye. Kote nowa maelakeye.” Au selakane henenapo. Ho olokeyatelawala solo semetei kamu seyakeye. Aluse sela amowa iyewi henekeye. Apula:, iyewi Kotewemi ipilise iwa pipilise sitalakeye. \v 20 Alanase, keyewi meapo sopoyewi selesaleke, sena nanonatelawamona ela amunuse elakeye. Ke Kotewemi himu semetei matanesewa semetei ela:, alawamona nano seli tima:na: eta: tiya:nemananeke, ke himu semetei matanesewa mokopo ketea epapulakeye. Keyawa solo mou weyamowa matanana? Alanase, ta:ta:pa:. \p \v 21 Nini kouwa mei Epalahameyewi e sala Aisake Kotewemi sano tiye miya:na:pela:, etewa timiya etewa kalopo wapa:se falemi e sa:le amowa tuwatapita:, Koteye potapola: Epalahamema selese, “Kewa sena hekeya elakeye,” au seyakeye. \p \v 22 Alanase, Epalahameyewi Kotewemi himu semetei matanesewana, tiya:yewi nano tisewana semetei kamunuse timinise enekeye. Aluse timinise enenase Kotewemi himu semetei matanawa iliye tilakeye. Honosane eta: iya:peyemananekeye. \v 23 Aputa: Kote pukawemi momateyawa wekeye. “Epalahameyewi Kotewemi himu semetei matananase Koteyewi ema selese, ‘Sena hekeyawa kekeye,’ au seyakeye.” Aputa: Koteyewi Epalahamema selese, “Ne manawa kekeye.” Au seyawa Kote pukawemi momateyalakeye.\f + \fr 2:23 \ft Ma:ta: Ti 15:6\f* \p \v 24 Kotepela: eta: timake himu semetei matanesene semeteiwa Koteyewi potapola: selese, “Kewa sena hekeya elakeye,” elawa eta: selesemakeye. Alawamona Kotewemi himu semetei matanesewana, tiya:yewi tisewana kekene tiye tisaleke, amowa Koteyewi potapola: selese, “Kewa sena hekeya elakeye,” au selesekeye. \v 25 Aputa: kesale Lehapewala matanepa:. Lehape ewa iwei kesalekeye. Alawamona Yu sena elipei ai popa:na: minawa Lehapeyewi mupapola:la: elipei a:ko: koane mene hamonite isu nowemi waiyakeye. Walopita: eyewi Kote sena ai popa:na: minawa seselese, isuwa waloseyanase nano sesewapowa Koteyewi potapola: selese, “Kewa kesale hekeya elakeye,” au seyakeye. \p \v 26 Alanase sena kuluwala matanepa:. Sena tomawemi howanapulu kekenepela: ela: falela apota: tesekeye. Alawamona, howa hanose tomawa kulusekeye. Alusene amunuse senayewi Kotewemi himu semetei matanesewa semetei matanepela: elaleke, apula: sena nowa seselese nano tisewa tima:na: eta: tiya:nemananeke amowa, sena amoke ene Kotewemi himu semetei matanesewa kulusene amunuse kululakeye. \c 3 \s1 Keyewi Kine Meatewi Seli Pota: Elatipa: \p \v 1 Kelesowemi kulu hapa sena ne ma:ela:o ne atela:lo, sena kesale nowamoke selese, “Walosene senayewi timinisewa neyewi tima:na:pela: epelekeye.” Aluse kiyawa sena kesale mutayewi selapa. Niwa walosene senawa Koteyewi potosekiwa kotoma:na: ikila emiwa nini nano hele waiyawa potose nima sosolo kotopesakeye. \p \v 2 Koiyawemiye, niye sopoyewi wa:kiwala, wa:kiwala, hele timinisekeye. Aputa: senayewi hele maselapita:, sena amowa ene hene henewa seli elakeye. Ene meatewi hele eta: seyamake elaleke, e tomawemi nano nowa ma hele tepesakeye. \v 3 Nini matanawa a:pele hoseyewi kulu hamonite, a:pele hose meakemi waya kolotea tuwatesekeye. Waya tiya: ili tapowemi sutusaleke, a:pele hosewa tiya: ili tapowemi hanosekeye. Nini matanawa tapowemi a:pele hose emi hanosekeye. A:pele hoseyewi ene matana tapowemi eta: hanosemakeye. \v 4 Aputa: poti sipiwala matanepa:. Poti sipiwa sosokeye. Aputa: alopo amowana penaiyakeye. Alawamona fa: hekelesewa koloteakeye. Fa: hekelesewa kolotea amowa, senayewi tiye poti sipiwa hekelese kolopita:, senayewi matanawamunuse poti sipiwa hanosekeye. \v 5 Alusene amunuse nini meapo tepeyewi nano selesene akeye. Meapo tepewa kolotea kamoke nano selese sosolo me solose selesekeye. Alawamona, tamo semetei silitiyapola: tenakamake tenetiyapola: mowa sosolo emi kulukamake, mowa sosolo sopoke wa:lese kosekeye. \p \v 6 Tei wa:la amunawa nini meapo tepewa akeye. Nano olokeyatela sopoke nini meapo tepekemi elakeye. Tepe kamoke nini tiya:wala nini onatuwala nini himuwana, nini toma sopowemi olokeyaleye tisekeye. Apula:, eyewi mane olokeyatela kalikalilawa nini falela weyemi fiyatese tei wa:la ofolose amunakeye. Tei wa:la weyamowa ene Heo peleya:wemi emi inisekeye. \p \v 7 Aputa: a:pele hopola kalikalila sita:newa, kopowala, a:nema:wana, kuya:lewala, ewawala, senayewi nano sopowa me hopa:tesekeye. \v 8 Kopopela: kemi, e meatewi tepewa sena nowa eta: kopolosemakeye. Meapo tepe amowa olokeyale kao tesekeye. Kopolo sola selawapo etapeyawa neiye fa:ta: ha:na:, neiye koma ha:na: ha:na:na: kelese elakemi aluse, senayewi meatewi tepewa epapula:sela: elakeye. Hesekeyewi sena tomawemi meni. Hesekeyewi ofolawa sena tomawemi kinisekeye. Alusene amunuse hesekeyewi ofola amunawa sena meapo tepewa akeye. \p \v 9 Aputa: ikila nowemi meatewi nini Piseiki apula: nini Ata Kotema wapilise selesekeye. Meapo semetei kemi, senaye sena nowama henipasolose selesekeye. Kote Eye sena amowa Ene E kamuna timiya. \v 10 Meapo semetei kamoke Kotewa wapilise, apula: sena nowama henipasolose selesekeye. Ne ma:ela:o ne atela:lo, kiyewi aluse selesewa heneye olokeyatelakeye. \p \v 11 Aputa: hano si hano kalaiya napolo elipe solu hano eta: tiselakolesemakeye. \v 12 Ne ma:ela:lo ne atela:lo, I kaluyewi i olofi fowa eta: helesemakeye. Mei kalapeyewi i kalu fowa eta: helesemakeye. Hano ka:na honosane solu eta: nasemawamona hano napolo inapola: maelakeye. \s1 Himuyewi Seli Matanesewa Koteyewi Kinisewa Wekeye \p \v 13 Kiyawa kilipe kemi sena semetei nowamoke nano napowala, nano olokeyatelawala, takalepela: matanese elapele? Aluse takalepela: matanese elaleke, sena amowa ene seli elaposakeye. Eyewi ene ewa mene sosolo eta: telamake, sena nokamoke e napolo timinisewa potapola: selese, “Eyewi nano napowa takalepela: matana hanatakeye.” Aluse selaposakeye. \v 14 Alawamona ke siyewi sena nowa potose, e nano ketea sosolo potapola:, ema emenese sosolo matanepela: apula: kine kewa semetei puwano apolose matanese, aluse matana hanosene ikila emiwa, keye selese, “Neyewi seli takalese matanekeye.” Aluse keyawa pateya solo amoke kewa kine himuyewi matanawa helete tiye selapa. \v 15 Koiyawemiye, emenese matanesewana, kewa kine puwano apoma:na: matanesewana, Koteyewi hepene falemi tese eta: kinisemakeye. Alake olokeyatela matanesene amo mouwa wekeye. Peleya: weyemi nano amokiwala, tomayewi matana nano amokiwala, Seteneyewi ene ewala, senayewi olokeyale matanepela: tima:na: timita: sutisikeye. \p \v 16 Alanase senayewi ene emema:na:pela: matanese, apula: ene ewa puwano apoloma:na:pela: matanese, aluse elaleke, sena amowa sena kesale nokawalapulu kao tetesekeye. Alanase, sena amoke olokeyatela selapitekiwa, mane olokeyatela kalikalilawa hetetiyaposakeye. \p \v 17 Alawamona, Koteyewi seli takalese matanesewa hepene falemi tese Koteyewi kinisewa wekeye. Puwanowa seli hekeya sopolo matanesene akeye. Apula: nowa, sena nokama himu semetei matanesene akeye. Apula: nowa, ikila sopoke sena nokama o:sulu hopola tesene akeye. Apula: nowa, sena nowamoke selapitekiwa e seyawa ta:ta:sene akeye. Apula: nowa, sena nowa hauwekilisene akeye. Apula: nowa, sena noka seli sita:pesita: seselesene akeye. Apula: nowa, sena nowa puwano apolose sena nowa sikapetapo apola: amunuse eta: matanesema akeye. Apula: nowa, himu elipei eta: matanamake timinisene akeye. \p \v 18 Aputa: sena kesale o:sulu hopola himu semetei matanepela: sita: tesewa, nano nakela sa:le fipila epapulakeye. Nano nakela sa:le fipilawa sikape sosolo tese, fowa napolo helesene aluse, sena kesale amowa napolo hekeya sopolo epapuluse elaposakeye. \c 4 \s1 Senayewi Peleya: Weyemi Keteawalapulu Mana Elaleke, Kotewalapulu Kisi Tepela: Elakeye \p \v 1 Kiyawa ki kene konomonose kekelesenewana, tetesewana, mouwa kemi ela: hetetisena? Mane olokeyatela kalikalila kili himuwemi fiyatela:sela: ela apula: kili toma honosane epemi teta:sela: elakeye. Mane amoke ela: soye tete konomonose hetetisekeye. \p \v 2 Sena nowamoke keteawa keye pote epelese keteawa tima:na:pela: inawa sana kulusekeye. Nowamoke keteawa potapola: tima:na:none aluse matanese ela:, eta: ilimanapita: i kene konomonose kekelese tetesekeye. Alawamona kiyawa nano ketea eta: tisemawa, koiyawemiye, kewa Kotema eta: kulukulusema ekeye. \v 3 Aputa: ikila nokemiwa kili nano ketea tima:na:pela: kulukulula kamona ma tiyakeye. Kine ke hekeya eta: matanamanase, nano tima:na:wa hele matanepela:, kine kewa tomayewi matanawa wapilise kulukulupita: titimanakeye. \p \v 4 Kili Kotewa puwano apolose eta: matanamanase sita:newa, kiwa sena nowamoke iwei kesale ela hanosene epapulakeye. Peleya: weyemi keteawalapulu mana elaleke, Kotewalapulu kisi tepela: elakeye. Kiyewi ma mataneseya? Kine ke amoke peleya: weyamo keteawalapulu mana elaleke, kine kewa amoke Kotewalapulu kisi tepela: elakeye. \v 5 Kote pukawemi momateyawa mokopo eta: momateyamakeye. Niyawa matanemita: momateyakeye. Momateyawa wekeye. “Koteyewi ho hamonapita: inapola: nini himuwemi elakeye. Apula:, Koteye ene matanawa ho amowa Ene hanewemi epesita: semetei matanekeye. \p \v 6 Alawamona Koteyewi niwamo mokopo seselesekeye. Kote E seselesewa heneye sosokeye. Kote pukawemi momateyawa wekeye. \b \q1 “Senayewi ene unuwa wapilise enene sena ama Koteyewi selese, \q2 ‘Kewa seli maelakeye. Kewa Neyewi eta: sesewapa:na:makeye,’ au selesekeye. \q1 Apula: senayewi ene unu kolotea meapolose enene sena ama Koteyewi selese, \q2 ‘Kewa Neyewi sesewapa:na:keye,’ au selesekeye.” \f + \fr 4:6 \ft Napolo Helesene Puka 3:34\f* \b \m Aluse, Kote pukawemi momateyalakeye. \p \v 7 Alanase Kotewa matanepela: Eyewi E sowa ta:tapola: E hanewemi sita:latipa:. Kote solo amowa ta: tiyapola: sita:la:, Seteneyewi kima poluse se tiye kinisaleke, kiyawa Setenema selese, “Keyewi nima poluse se tiye kinisene, niyawa eta: ta:pa:na:makeye. Kewa iya:pela: ha:na:pa:.” Alusaleke, Seteneyewi kiwa iya:pela: nesile hanaposakeye. \v 8 Aluse kiyewi himu matanawa Kote elakemi hanapitekiwa, Kotewala kiwa epesita:ya inaposakeye. Sena kesale olokeyatela sita:ne sena kiwala, kili tiya:le akeleya selakolosene epapuluse, kiyewi olokeyatela timinisewa iya:ta:pa:. Sena himu elipei sitala sena kesale kiwala, kili himu mane olokeyatelawa akeleya selakopa:. Kili himu elipei matanesewa heneye iya:ta:pa:. \p \v 9 Kiyewi olokeyatela timiyanase weyamu matanese sita:latipa:. “Niyewi olokeyatela tikeye,” aluse matanese, himu nakolose ya:pelese sita:latipa:. Heneye sosolo ya:piya:sela: sita:latipa:. Akola:sela: epelesewa iya:pela: ya:piya:sela: sita:latipa:. Epelesewa iya:pela: himu nakola:sela: sita:latipa:. \v 10 Aluse kine kewamo kolotea meapolose elaleke, Koteyewi kewa seselese sosolo meapolaposakeye. \s1 Kiyawa Ki Kene E Ma:ewa Akowa Tese Itipilise Selapa \p \v 11 Ne ma:ela:o ne atela:lo, kine kewa Kelesowemi kulu hapa sena ke ma:ewa ki kene kemi akowa tese mokopo tipalese itipilise selapa. Kine kewa ke ma:ewa me itipilisaleke, amowa Kote solo elewala kotosekeye. Itipilipela: ela: Kote solo elewa\f + \fr 4:11 \ft Lefitikase 19:16-18; Yemese 2:8 \f* tikapeye tipela: kolotea me apolakeye. Aluse Kote solo elewa kolotea meapolose elaleke, kewa kotosene mouwa ta:tapola: sena amuna tese elakeye. \p \v 12 Aputa: kotosene mouwa ta:tesene sena semetei amowa, Kote Ene ekeye. Kote semeteiyewi Ene ela: solo ele tuwapokeye. Eyewi semeteiyewi sena takalese hepene peleya: falemi siliye ha:na:na:wana, heo peleya: kolemi ha:na:na:wana, Koteyewi semeteiyewi Ene ela: tuwataposakeye. Alawamona, kewa sena ipa:? Keyawa sena ke manama falasima:na: tuwapa:na:wana, falasima:na: iya:pa:na:wamona, keyawa aupa. Amowa kimakeye. \s1 Kiyewi Ki Kene Me Solose Wapilise Selapa \p \v 13 We, ta:ta:pa:. Kiyewi sena nokamokiwa selese, “Napuwala, eliwemiwana, ne koamesa: pa:ta nowa hanapola: yapene semetei emi ela:, pisinisi timinise moweni sosolo tiyaposakeye.” \v 14 Ala kamona eliwemi auma:na:wa kiyewi pote eta: matanesemakeye. Kiwa a potala enena? Kiapo kiniwani inapola: elapepela: opo honosanewemi fiyanese hanosekiwa itapa tesekeye. Kiniwani itapa tesene amunuse yemi kiwa a potala elakeye. \p \v 15 Aputa: kiyewi weyamu sela:pa:. “Piseiki Koteyewi heneye matanesaleke, niwa peleya: weyemi sita:la: nano noka timinima:na:keye.” Aluse matanepa:. \v 16 Aluse kiyewi eta: matanama kamona, kiyewi aluse mamatane selakeye. Kiyewi Kotewa eta: matanamanase ki kene kemi wapilise me solose selakeye. Kiyewi ki kene kemi wapilise me solose selesewa heneye olokeyatelakeye. \p \v 17 Alake, sena kesale eta:wiye nano seli tima:na:pela: matana kamona eyawa eta: timake iya:tapita:, sena kesale amowa eyawa olokeyale tilakeye. \c 5 \s1 Sena Nano Ketea Muta Enema Solo Se Tiye Kinisewa Wekeye \p \v 1 Sena kesale nano ketea muta tenewa kiwala, ne solo weyamowa ta: tiya:pa:.\f + \fr 5:1 \ft Sena amoke moweniwa puwano apolose matanesekeye. Iyewi Kotewa puwano apoma:na: aluse mamatanekeye. \f* Kima nano ketea hililawala, ikomoma:na: ikila amowana hetetiyaposakeye. Nano ketea amowa hetetiyaposakemi ela: sosolo ya:piya:sela: oiya hola:sela: sita:latipa:. \v 2 Kili nano keteawa po:suluse itapa tepesakeye. Aputa: kili saowala wanapoloyewi naposakeye. \v 3 Kili moweni kolowala, silifawala wamese itapa tepesakeye. Moweni olokeyale wamena tisene amunuse kili tomawana, aluse ikomopesakeye. Teiyewi kilima:na: amunuse moweni sosolo tima:na:pela: epelese matanesene amowa kili tomawa ikomonose teiwemi kilisene amunuse kilipesakeye. Wamena amowa kili mane olokeyatela timiyawa hokato hetetiyaposakeye. Kili moweniwana, nano keteawala, muta tuwate hapawa ko:luma:na:pela: tuwata:sela:? Itapa tela ikila emiwa sikape nano ketea sopoke itapa tepesakeye. \p \v 4 Kiwa ta:ta:pa:. Kili tima:na: tisene senayewi, ke peleya: alekena potapola:, ili nano wa:la:ya heka kiyewi o:sulu tise ima mimakeye. Tima:na: tisene sena wa:la:ya hepeyewi Kotema hopita: Koteyewi topukeye. Tima:na: tisene senayewi Kotema hopita: Piseiki Kote Penaiya Sosolo topukeye. \p \v 5 Ta:tapita: kemi, peleya: weyemi kiyewi nano ketea sosolo tiye tiyapola: epelese fesamonosene aluse fesamonose sitalakeye. Kopolo sama:na:pela: kopolo amowa nano ma:na: sosolo kinisene, kopolo soya epapuluse kili himuwa epelese kinakeye. Kopolo sama:na: ikila emi heteti aluse kiwa kotoma:na: ikila amowa hetetima:na: mapatotakeye. \v 6 Aputa: olokeyale eta: timiyama sena amowa kiyewi falasima:na: tuwatese, ewa sana kulukeye. Sana kulapita: eyewi kiwalapulu tetapola: eta: mene wa:la:yamakeye. \s1 Nano Hililawa Hetetiyapita: Piseiki Koteyewi Sesemita: Yesipela: Sita:latipa: \p \v 7 Ne ma:ela:o ne atela:lo, Piseiki Yesu mene inaposakeye. Alanase, pote sita:la:, himu matana penanose yesi sita:latipa:. Senayewi alekena nakela sa:le kepela: iwa kene tiye, apula: alekena amowa eta: iya:peyamake, nano seli fiyamita: yesi sita: tesekeye. Yesipela: sita:la: potakamake hawana sine, otawala sanose, nano nakela sa:le seli fiyapepela: solose fiyanapola: potapola: tisekeye. \v 8 Alusene amunuse kiyawala, Yesuwa eta: iya:peyamake aluse yesipela: sita:latipa:. Nano hilila hetetiyapita:wala, himu semetei matanepela: kemi penanose sita:latipa:. Koiyawemiye, Piseiki Yesu mina:na: ikilawa mapatotakeye. \p \v 9 Ne ma:ela:o ne atela:lo, Yesuyewi kiwa falasima:na: tuwapa:pekitise kiyewi ki kene kemi ke ma:ewa ke atela:wa kekela:sela: mapoya:sela: selapa. Kotoma:na: mouwa ta:tesene sena sosolo Yesu mene mina:na:wa isu tenamowemi yesipela: amuna mapatotakeye. \p \v 10 Ne ma:ela:o ne atela:lo, kiyewi Kotewa eta: iya:peyamake yesipela: sita:pesena:wa matanepa:se, sepatosene sena puwano sita:neyewi amunawa matanepa:. Piseiki Kote sowa se tiye kinapita:, sepatosene senayewi ta:tapola: sena kesale sopoma E unuwemi ela: se tiye mikeye. Se tiye kinapitekiwa iwa sena nokamoke ikomonosaleke, ili Kotewa eta: iya:peyamake, Kotewemi himu semetei matanepela: sita:nekeye. \v 11 Iyewi matana penanose sita:nenase, niyewi iwa me solose napola:pekeye. Yopawala matanepa:. Senayewi Ewa ikomopetewa Yopayewi Kotewa eta: iya:peyamake, nakola tiwa seta: iya:peyamake kamona, Kotewemi kokolo kao himu semetei matanepela: enekeye. Aluse hanapola: sikape Koteyewi ewa heneye sesewapolapo. Alanase niwa matana amunuse heneye sosolo matanepela: hauwekilisene amo mouwa Piseiki Kote Ene ekeye. Amowa kiyewi matanesekeye. \p \v 12 Ne ma:ela:o ne atela:lo, kiyewi nano ketea puwano timinipa: wekeye. Hekilase selesewa selapa. Hepene unu selapola:wala, peleya: we selapola:wala, nano nowa unuwa sepela: amunuse hekilawa au selapa. Koteyewi kiwa falasima:na: tuwapa:pekitise kiyawa hene selese Ehepa:. Eh selese eh pa:. Kiyewi selesene emiwa heneye hekeya sela:pa:. \p \v 13 Aputa: kiyewi ki kene kemi, sena nowamoke nano hilila tiyapola: himu nakolose elapele? Alusaleke, keyewi Kotema kulukulupa:. Aputa: sena nowa epelese elapele? Elapetewa, sena amokiwa ene eyewi Kotema wapilise kisapa:. \v 14 Aputa: sena nowa nakola elapele? Elapetewa, ene eyewi Kelesowemi kulu hapa sena kesale potapola: sita:ne sena tilila amowa mine, au sela:pa:. Mina selapita: iwa inise, iyewi sena nakola tomawemi wela suluse, Piseiki penaiyayewi ewa fala:mita: kulukulupa:. \v 15 Iyewi heneye Kotewemi himu semetei kulukulusaleke, sena kesale nakola tiwa Piseikiyewi fala:pa:na:keye. Aputa: sena kesale mane olokeyatela tisaleko, Piseiki Koteyewi kepoliyetiyaposakeye. \p \v 16 Aluse kili olokeyatela timiyawa kiyewi ki kene kemi hokato sela:pa:. Kiyewi ki kene kemi nowamoke nowa kakasilise kulukulula:sela: nowamoke nowa kakasilise kulukulula:sela:, kiwa nano nakola itapa tepesa fala:mita: aupa:. Aputa: hekeya enene senayewi penanose kulukulusekeye. E kulukulusene emi Kote penaiya tiyapola:, sena amowa seselesekeye. \v 17 Sepatosene sena Ilaiyayewi kulukulusewa matanepa:. Nini peleya: senala: epesita:ya amunuse, Ilaiyawala ene peleya: sena enekeye. Eyewi penana:pela: kulukuluse, “Hawa sinapa.” Aluse kulukulupita: yapene usulupe itapa tepela:, yapene pinikemi kulule hanose honosane hano eta: sinimakeye. \v 18 Ikila emiwa Ilaiyayewi wa:ke kulukuluse, “Hawa sina:pa:.” Aluse kulukulupita: hano sinikeye. Hawa sinapitekiwa nano nakela sa:le seli fiyapepela: fo wapokeye. \p \v 19 Ne ma:ela:o ne atela:lo, kiyewi sena semetei nowamoke Kote sowa ta:te iya:pela: mene hanapita:, eyewi wa:ke ta: timita:, keyewi senawa siliyapola: hekelese selesaleke, sena amowa kiyewi mene siliyakeye. \v 20 Sena kesale olokeyatela elakemi isu sosolo olokeyatela kulu hanose enewa, keye mene silisaleke, ewa kuluse falasima:na: peleya: emi ha:na:pekitise ewa keye mene siliyakeye. Aputa:, e olokeyatela sosowala Koteyewi kepoliyetiyaposakeye.