\id MRK -Kube NT with Psalms [kgf] -Papua New Guinea 2012 (web 2017) \ide UTF-8 \h Mareko \toc1 Mareko \toc2 Mareko \toc3 Mrk \mt1 Mareko \c 1 \s1 Doku naec ic Yohanenéŋ Yesuac hénaya meyec. \p \v 1 Anutuac Naŋa, Kristo Yesuac buŋa suruc hiabia imuac hénihéniya. \p \v 2 Anutuac tiliŋ tiliŋ ic Yesaianéŋ yomuhuc oyec hezac; Ninna, neŋ ac weleŋ qeqena méliwa, walac hama guac héna memac. \v 3 Ic méŋ baec kisiyaiguc qacʒac iwac ewa imi yomuhuc; Iwac hénaya megic, iwac hénaya héimindiŋigic kondoŋa waŋu. \v 4 Oyec hezac imuac séc, Yohanenéŋ baec kisiaiguc wininiyec. Wininima Anutunéŋ ic embac képésicgina wai énécmimac niŋac ewa qeri meleŋ meleŋac ara ʒéau énécmima doku naec énécmiyec. \v 5 Waŋu Yuda baec séc ʒéma Yerusalemiguc tuŋ yanda kecgic ieneŋ mocʒoŋ iwaru kemma képésicgina ʒéaugic Yodan dokuiguc doku naec énécmiyec. \v 6 Yohane i maleku kamele yaŋ ʒuacnénnec meyacgégic imi héima rikuŋa yaŋ séwéla néŋnec meyacgégic imi kembaŋaiguc ʒikima gaoc ʒéma morombazecac dokuya nema kecaŋec. \v 7 Waŋu inéŋ yomuhuc ʒéma ʒéauyec; Andénaiguc hamac iwac kucyanéŋ ni nogicʒac. Waŋu nidac imuhucyanéŋ sicgéma iwac héna usuyawac hésaya hulacmaŋac séc qahac. \v 8 Ni dokunéŋ naec énécmizua waŋu inéŋ hama Uŋa Téréyanéŋ naec énécmimac. \s1 Yohanenéŋ Yesu doku naecmiyu Anutuac murunec héipuc ac méŋ mayec. \p \v 9 Waŋu nalé méŋ suraiguc Yesu Galilaia Naʒarete ama areŋa waima hayu, Yohanenéŋ Yodan dokuiguc doku naecmiyec. \v 10 Waŋu doku igucnec éréyu imuarunec kurumeŋ aŋgéyu Uŋa imi kembo nei ésécnec wamma iwaru mayu héŋec. \v 11 Waŋu kurumeŋ igucnec ac méŋ yomuhuc mayec; Gi nuac Naŋna, guac muru ewana kuneŋ yanda hezac. Guac niŋ ewa qerinanéŋ ségiségi yanda wanʒac. \s1 Biria miŋinanéŋ Yesu batucgéyec. \p \v 12 Waŋu nalé imuaru Uŋanéŋ Yesu wagiru baec kisiaiguc keŋec. \v 13 Waŋu baec kisiyaiguc siŋi kaiwe 40 keru Biria miŋinanéŋ batucgéyec. Waŋu haséŋ yaŋ iniguc keru kua meme uŋa eneŋ galeŋgé migic kerec. \s1 Yesunéŋ aiya hénima tohotoho ichéra hénima énépésiyec. \p \v 14 Waŋu Yohane hésa amaiguc opocgic kerec. Imuac andiaiguc Yesunéŋ Anutuac buŋa suruc hiabia ʒéauma ʒéauma Galilaia baeciguc keŋec. \v 15 Waŋu inéŋ yomuhuc ʒéyec; Nalé imi ducŋiyu Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda hosucginu hazac imuac ewa qerigina melemma buŋa suruc hiabia imi ninʒéŋgégic. \p \v 16 Kecma Yesunéŋ Galilaia doku konduŋ giŋgiŋa wagicma keŋec. Keŋu Simon ʒéma iwac munia Anderea iereŋ uficgiria konduŋiguc gilima naŋic irirec. Ic éréhéc dac muna imi lambéc héréhéré ic, imuac niŋac ai imi mema keroc. \v 17 Waŋu Yesunéŋ yomuhuc érézéma ʒéyec; Hama ni méndacnéŋic ic embac héréhéré ai érécmiwa. \v 18 Ʒéyu imuarunec iereŋ uficgira waima méndacmiyoc. \v 19 Waŋu baec imuarunec komora méŋ kemma Ʒebedaioac naŋhéréra, Yakobo ʒéma munia Yohane iriru, iereŋ ʒéiciguc uficgira qalicgéma taroc. \v 20 Taric nalé sosola qahac ururuyu, maŋgocgira Ʒebedaio ʒéma ai ic tosara énépésigic imi ʒéiciguc wai énécmima méndacmiyoc. \s1 Yesunéŋ uŋa biria méŋ nesiyec. \p \v 21 Waŋu ieneŋ Kafanaum ama areŋa yandaiguc keŋgic. Kemma Yesunéŋ Sabata nalé téréya bec hayu tocgotocgo amaiguc emma ackuaʒéc ku énécmiyec. \v 22 Kuénécmiyu niŋgic tanera imi héna acac kiwi ic ésécnec qahac, néŋ ic kuc buŋa yandayaguc ésécnec ku énécmiyec. Imuac niŋ ic embac ieneŋ ac ʒézéyawac niŋac welicgégic. \v 23 Waŋu nalé imuaru tocgotocgo amagina qeriaiguc ic uŋa biriaguc méŋ kerec. Waŋu inéŋ yomuhuc ʒéma qarec; \v 24 Yesu Naʒarete ama areŋa igucnec, gi niniguc némac wammaŋ ʒé wanʒaŋ? Gi nini mebiri nécnécmimaŋ ʒé hazaŋ? Ni ninʒua gi méré, gi Anutuac ic téréya imi mia. \v 25 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ ac geriwaguc ʒémima ʒéyec; Acga qaiyu ic iwarunec éréma kenna. \v 26 Imuhuc ʒéyu uŋa birianéŋ ic hérékeŋ héréha wammima qac biricbiric qacma éréma keŋec. \v 27 Éréma keŋu ic embac ieneŋ welicgéma eminiŋ qeminiŋ wamma ʒégic. Haka imi némac haka? Ku nénécmiyu ninni tanera méŋ wanʒac. Imi sac qahac, kuha eŋeŋa, ic imi kuc buŋa yandayaguc. Uŋa biria ac énézéyu ieneŋ kuaya tohoanʒu. \v 28 Waŋu iwac ac surucya imi Galilaia ama baec séc focdac sécgédarec. \s1 Yesunéŋ ic embac sasala hénima mehiaru énécmiyec. \p \v 29 Waŋu tocgotocgo amagina waima kemma Yakobo ʒéma Yohane iriguc Simon ʒéma Anderea iorac amaiguc eŋgic. \v 30 Waŋu Simon howuhaya séwi geric wammiyu heyec. Waŋu Yesu amaiguc eŋu foc ézégic. \v 31 Ézégic iwaru kemma mériaiguc késama méra miyu, séwi geric imi waimiyu yacma nene gumu énécmiyec. \v 32 Waŋu kaiwe kiwa sima hiŋgaru ama siŋiyec. Siŋiyu ic hafiginaguc ʒéma ic uŋa biriaginaguc mocʒoŋ onagicma iwaru hagic. \v 33 Waŋu ama areŋa yanda imuac hénaoriŋ mocʒoŋ nagu kuayaiguc tocgédacgic. \v 34 Waŋu inéŋ ic sasala hafi hénia héniaguc mehiaru énécmiyec. Énécmima uŋa biria sasala momacnec nesi énécmiyu mama keŋgic. Waŋu uŋa biria ieneŋ héniaya niŋgic, imuac niŋ héniaya ménda ʒéaumu niŋac neuŋ héiénécmiyec. \s1 Yesunéŋ baec kisiaiguc welerec. \p \v 35 Siŋunec yanda siŋi bakia tarunec, Yesu imi yacma hiŋgacma baec kisiaiguc kemma welerec. \v 36 Weleru Simon ʒéma ic tosara i guc kecgic ieneŋ Yesu hocma keŋgic. \v 37 Kemma mihicŋima yomuhuc ézégic; Ic embac mocʒoŋnec guac hocgémma kecʒu. \v 38 Imuhuc ʒégic énézéma ʒéyec; Neŋaŋ baec méŋu kenni. Kemma tauŋ tosara hosuc hosuc hezac séc lelecgéwiŋ. Lelecgéma imuaru momacnec neŋ ackuaʒéc ʒéaumaŋ. Ni imuac mia mayi. \v 39 Waŋu inéŋ Galilaia ama séc lelecgéma tocgotocgo amaya amayaiguc ackuaʒéc énézéma ic embac tosara uŋa biriagina nesi énécmiyu mama keŋgic. \s1 Ic méŋ wizi seliaguc mehiaruyec. \p \v 40 Waŋu ic méŋ wizi seliagucnéŋ\f + \fr 1:40 \fr*\ft Kiwi tosaraiguc; lepra wizi.\ft*\f* iwaru hama simiŋa héima welecma yomuhuc ézéyec; Ninna hia waŋu, hia mehiaru némbésémaŋ. \v 41 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ wésia kileŋ waŋu méria suluma ic imi osima yomuhuc ézéyec; Ni imuac wanʒua, hiaruna. \v 42 Imuhuc ʒéyu imuarunec lepra wizi selia imi waimiyu séwiya hia waŋec. \v 43 Waŋu imuarunec Yesunéŋ ic imi mélima ac ʒézé selia yomuhuc wammima ʒéyec; \v 44 Ninʒaŋ, gi imuac ac suruc ic méŋ ménda énézéwésémaŋ. Gi deguc hofac oo ic iwac muru kemma ézéna hémmac. Waŋu Mosenéŋ ackuaʒéc ʒéyec hezac ésécnec sese haimiyu Anutu héfac omiyu hémma ic eneŋ hafiga hiaruyec imi niŋtegicmu. \v 45 Waŋu ic inéŋ kemma efefianec ʒéauyu suruc imi sécgédacma keŋec. Waŋu hénia imuac niŋ Yesu imi tauŋ séc winiŋu ménda kemma kecma séŋgaŋgeŋ baec kisiaiguc kerec. Keru kileŋdac ic embac ieneŋ néwéc néwécnec iwac muru hagic. \c 2 \s1 Yesunéŋ puriŋ ic méŋ mehiaruyec. \p \v 1 Waŋu ai meme tosara tecgéyu Yesunéŋ muŋguc Kafanaum ama areŋa yandaiguc kemma ama méŋiguc emma taru surucya saima keŋec. \v 2 Waŋu sasalanéŋ tocgéma ama kuaya qema naguya momacnec héʒicgégic titiŋa qahac waŋec. Waŋu inéŋ ackuaʒéc énézéyec. \v 3 Waŋu ic kemboŋ qahac ieneŋ ic héna méria humumia méŋ huama iwaru hagic. \v 4 Waŋu ic embac sasalanéŋ héʒicgégic hosuraiguc kemmuac séc qahac waŋec. Imuac ama qahaiguc emma Yesu oruha igucnec ama bauya augic kifaŋa hicŋiyu, imuacnec hehe duŋa ic héna méria humumia heyec imi haigic hiŋgarec. \v 5 Hiŋgaru Yesunéŋ ninʒéŋ ninʒéŋgina hémma ic héna méria humumia yomuhuc ézéyec; Naŋ, képésicga waigénʒua. \v 6 Imuhuc ʒéyu héna acac kiwi ic tosara imuaru tacgic ieneŋ qeriginanéŋ yomuhuc niŋgic; \v 7 Ic imi dimuhuc niŋac ac imuhuc ʒézac? Miŋ Kewu ʒébiri qébiri wammizac! Anutu qahac waŋu, ic mérénéŋ mia képésicnina hia waiwacnec? \v 8 Imuhuc eminimma kecgic Yesunéŋ qeri uŋayaiguc focdac niŋtegicma ʒéyec; Némac niŋ qeriginaiguc ac imuhucya ʒéninʒu? \v 9 Ic héna méria humumia ézémaŋ ʒéma, némac acnéŋ efefia wammac? Képésicga waigénʒua ac iminéŋ efefia wammac me, Yacma hehega mema kenna, ac iminéŋ efefia wammac? \v 10 Icac Naŋa i baeciguc képésicgina waimac niŋac kuc buŋaya yanda hemizac imi héŋtegicmu! Imuhuc ʒéma ic héna méria humumia yomuhuc ézéyec; \v 11 Ni gézézua, yacma hehe duŋga mema amagaiguc kenna. \v 12 Imuhuc ʒéyu i imuarunec kicginaiguc yacma hehe duŋa mema keŋu ic ieneŋ welicgéma Anutu mepé qepési wammima ʒégic; Nini haka imuhucya ménda héŋaŋiŋ. \s1 Yesunéŋ soukiwa meme ic Lewi héihéré wammiyec. \p \v 13 Waŋu Yesunéŋ méŋgucnec konduŋ giŋgiŋanec kemma keŋec. Keŋu ic embac tuŋagucnéŋ iwaru hagic ackuaʒéc ku énécmiyec. \v 14 Waŋu inéŋ imuacnec kemma Alfaioac naŋa Lewi soukiwa meme amaiguc taru hémma ézéyec; Hama méndacnénna imuhuc ʒéyu, inéŋ yacma méndacmima keŋec. \v 15 Waŋu Yesunéŋ Lewiac amaiguc emma tarec. Waŋu soukiwa meme ʒéma biria meme sasalanéŋ Yesu méndacmima keŋgic imuac niŋ ieneŋ Yesu ʒéma tohotoho ichéra iniguc momacnec tacma nene negic. \v 16 Waŋu Farisaio ic ionac héna acac kiwi ic tosara ieneŋ Yesu imi soukiwa meme ʒéma biria meme iniguc tacma nene neyu hémma tohotoho ichéra yomuhuc énézégic; Némac niŋac ic imi soukiwa meme ʒéma biria meme iniguc tacma nene nezac? \v 17 Imuhuc ʒégic nimma Yesunéŋ yomuhuc ʒéma énézéyec; Ic hafigina qahac ieneŋ mehiahiaru ic niŋac ménda waŋanʒu, néŋ hafiginaguc ieneŋ mia imuac waŋanʒu. Ni ic hiabia unurumaŋ ʒéma ménda mayi, néŋ képésic ic unurumaŋ ʒéma mayi. \s1 Yesuguc kecgic ieneŋ nene waima siacma welecmuac séc qahac. \p \v 18 Yohaneac tohotoho ichéra ʒéma Farisaio ic ieneŋ nene ʒikima ʒéwelecma kecgic. Waŋu ic tosara ieneŋ Yesuaru hama yomuhuc qesimigic; Yohaneac tohotoho ichéra ʒéma Farisaio ic ionac tohotoho ichécgina ieneŋ nene ʒikima Anutuaru welecma kecʒu. Waŋu hénia némac niŋac guac tohotoho ichécga ini imuhuc ménda wanʒu? \v 19 Ʒégic Yesunéŋ yomuhuc énézéyec; Ic qaŋ tosara ic méŋ embac memaŋ ʒé wanʒac ic imiguc kecʒu ieneŋ dimuhuc nene ʒikima ʒéwelec wammu? Ieneŋ i guc momacnec kecʒunec nene ʒikima ʒéwelec wammuac séc qahac. \v 20 Kecma ic embac mezac i késama kemmu nalé imuaru ieneŋ nene ʒikima ʒéwelec wammu. \v 21 Méŋnéŋ méŋ maleku walaha tegictegiraiguc maleku susuria ɋelia ménda haianʒac. Imuhuc wambacnec maleku susuria ɋelianéŋ wahala héréyu tegicma titiŋa yanda hicŋimac. \v 22 Waŋu méŋnéŋ méŋ waiŋ doku ɋelia yaŋ séwélanéŋ gésé memeya wahalaiguc ménda tianʒac. Imuhuc wambacnec waiŋnéŋ gésé imi héʒuracgéyu waiŋ ʒéma gésé momacnec birimaoc. Imuac waiŋ ɋelia imi gésé ɋeliaiguc tianʒac. \s1 Sabata nalé téréyawac Miŋina Yesu. \p \v 23 Sabata nalé téréya méŋiguc Yesu ʒéma tohotoho ichéra ieneŋ wit ai namuŋaiguc héna komora méŋ heyu imuacnec méndacma keŋgic. Kemma tohotoho ichéra ieneŋ héla momac momac méraginanéŋ mericgic. \v 24 Imuhuc waŋgic Farisaio ic ieneŋ Yesu yomuhuc ézégic; Inicna, némac niŋ Sabata nalé téréyaiguc héna ac logizu? \v 25 Imuhuc ʒégic Yesunéŋ melemma yomuhuc énézéyec; Dawidi ʒéma ichéra ieneŋ nene niŋ humuma imuaru haka waŋgic imi ini ménda olomma niŋanʒu? \v 26 Inéŋ hofac oo ic ionac eŋeŋagina Abiata iwac ai meme naléyaiguc Anutuac ama qeriaiguc emma saméŋ téréya Anutuac buŋa haihaiya imi mema neyec. Saméŋ imi hofac oo ic ieneŋ sac nemuac niŋ ʒéénécmimia. Waŋu inéŋ ichéra momacnec énécmiyu negic. \v 27 Waŋu muŋguc énézéyec; Sabata nalé téréya imi ic embac onac niŋ wamma ʒéyu hicŋiyec. Waŋu Sabata nalé téréya niŋac wamma ic embac ménda mihicŋi énécmiyec. \v 28 Imuac niŋ Icac Naŋa imi Sabata imuac Miŋina kecʒac. \c 3 \s1 Yesunéŋ Sabata nalé téréyaiguc ic méŋ mehiaruyec. \p \v 1 Waŋu inéŋ muŋguc tocgotocgo ama qeriaiguc eŋec. Eŋu imuaru ic méria séléc sélécgia méŋ tarec. \v 2 Waŋu ic tosaranéŋ Yesu aciguc opocbiŋ ʒé képésira hocma kecaŋgic imuac niŋac Sabata nalé téréyaiguc ic imi mehiarumac me imuhuc ʒéma hosuraiguc galeŋ mema kecgic. \v 3 Kecgic inéŋ ic méria sélécgéyec i yomuhuc ézéyec; Yacma sucginaiguc nanna. \v 4 Imuhuc ʒéma qesiénécmiyec; Némacnéŋ héna ac séciguc? Sabata nalé téréyaiguc iwawai hiabia wambiŋ me iwawai biria wambiŋ? Kekec imi mehiaruwiŋ me qehumuwiŋ? Imuhuc ʒéyu acgina qaiyec. \v 5 Acgina qaiyu inéŋ qeria biriyu hima iniru qeri seligina niŋac ewaya birima goro waŋu muŋguc ic imuac ézéyec; Méraga suluna. Waŋu suluyu méria hiaruyec. \v 6 Waŋu Farisaio ic ieneŋ séŋgaŋgeŋ hiŋgacma imuaru Herodeac ichéra iniguc tocgéma dimuhuc wamma qehumuwiŋ ʒéma sasaŋgiaiguc eminiŋgic. \s1 Ic tuŋ yanda Yesu méndacmigic. \p \v 7 Imuhuc eminiŋgic Yesunéŋ tohotoho ichéra iniguc waima konduŋiguc keŋgic. Waŋu Galilaia baec igucnec ic tuŋ yanda hama méndac énécmigic. \v 8 Waŋu Yuda, Yerusalem, Idumea, ʒéma Yodan néwéc igucnec, waŋu Tiro ʒéma Sidon giŋgiŋgira igucnec ic tuŋ yanda ieneŋ Yesu kiwi memeyawac buŋa nimma iwaru harégic. \v 9 Waŋu ic tuŋ yandanéŋ haréma épépéŋgéma elicgémiwu niŋac tohotoho ichéra yomuhuc énézéyec; Ʒéic komoc méŋ hosucnaiguc mambéc tacmac. \v 10 Imi mia inéŋ ic sasala mehiaru énécmiyu hafi wiziginagucnéŋ héfacgé amuma méragina suluma osiwiŋ ʒé waŋgic imuac niŋ imuhuc ʒéyec. \v 11 Waŋu uŋa biriaginaguc ieneŋ i héŋgic séc hénayaiguc mama hema kucnec qacma yomuhuc ʒéaŋgic; Gi Anutuac Naŋa. \v 12 Waŋu inéŋ héniaya ménda ʒéaumu niŋac qetali énécmiaŋec. \s1 Yesunéŋ tohotoho ichéra 12 énépésiyec. \p \v 13 Waŋu baec boŋa méŋiguc emma ichéra qerianéŋ énépésiaŋec ionac énézéyu iwaru hagic. \v 14 Hagic ic ʒaŋgégina 12 énépésima ai buŋa qeénécmiyec. Imi mia i guc nalé séc kecgic méliénémiyu ackuaʒéc ʒéaumu niŋac énépésiyec. \v 15 Waŋu kuc buŋa qeénécmiyu mema kuwi nesi énécmimu niŋac énépésiyec. \v 16 Ic 12 énépésiyec imi yomuhuc; Simon (Qara ɋelia Petero ʒémiyec), \v 17 Ʒebedaioac naŋa Yakobo, Yakoboac munaya Yohane, (Iorac qacgira Boanege ʒéyec; Hénia imi parandaŋ naŋ héréra.) \v 18 waŋu Anderea, Filipo, Batolomaio, Mataio, Toma, Alfaioac naŋa Yakobo, Tadaio, Kanaan ic Simon,\f + \fr 3:18 \fr*\ft Qara méŋ imi Simon Ʒelote; Ʒeloteac hénia imi seliseli.\ft*\f* \v 19 ʒéma Yuda Karioto, waŋu inéŋ kecma Yesu andé qeyec. \s1 Kuha yanda imi dimuacnec? \p \v 20 Waŋu Yesunéŋ hama ama méŋac qeriaiguc eŋu ic tuŋ yandanéŋ méŋgucnec tocgégic. Imuac niŋac Yesu ʒéma tohotoho ichéra eŋacnec nene méŋ nemuac séc qahac waŋec. \v 21 Waŋu ic tosara ieneŋ Qeria sicsaoc wanʒac imuhuc ʒégic sac taséhéra ieneŋ imi nimma késawiŋ ʒéma keŋgic. \v 22 Waŋu héna acac kiwi ic Yerusalemnec mama hagic ieneŋ iwac niŋ yomuhuc ʒégic; Kuwic ionac kuneŋgina Beelʒebulnéŋ iwac qahaiguc eŋu iwac kucyanéŋ kuwic nesi énécmianʒac. \v 23 Imuhuc ʒégic Yesunéŋ unuruma ɋelumbec ac yomuhuc ʒéma énézéyec; Biria miŋinanéŋ dimuhuc Biria miŋina nesimimac? \v 24 Ic kewu méŋac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi, imuac ichéranéŋ héndéŋ héndéŋ waŋ amuanʒuiguc iwac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi hia ménda naŋselimac. \v 25 Waŋu ama méŋ imi imuac ic ʒéma iniŋ merahéra ieneŋ héndéŋ amuanʒuiguc ama imi hia ménda naŋselimac. \v 26 Waŋu Biria miŋinanéŋ yacma haʒéc waŋamuma héndéŋ amuanʒuiguc hia ménda naŋselimu, néŋ bec qahac wammu. \v 27 Waŋu ic méŋnéŋ walac ic kawali ménda ʒiki mimaguc amayaiguc emma hinaya wagicmacac séc qahac. Walac ic kawali imi ʒikimimaguc hinaya wagicma memac. \v 28 Ni hélacnec énézéwa, ic onaru képésicgina ʒéma ac biria imi hia waiwaiya hezac. \v 29 Waŋu ic méŋnéŋ Uŋa Téréyawac ʒésure mimaciguc iwac képésic imi waiwaiyawac séc ménda hezac. Képésicya imi tetecgiya qahac hemacac hema kecmac. \v 30 Imi mia Yesuac niŋ, Inéŋ Qeriaiguc kuwic biria késa kecʒac, imuhuc ʒémigic ac imuhuc melemma énézéyec. \s1 Yesuac neŋgoc munahéra. \p \v 31 Waŋu neŋgoc munahéra harédacma ama sombeŋiguc namma ic méŋ méligic emma qarec. \v 32 Qaru ic tuŋ yanda leclecgémima tacgic ieneŋ yomuhuc ézégic; Ninʒaŋ, guac neŋgocga ʒéma munahécga ieneŋ gi gémbiŋ ʒé wanʒu. \v 33 Imuhuc ʒégic inéŋ melemma yomuhuc énézéyec; Mérénéŋ nuac neŋgoc munahécna wanʒu? \v 34 Imuhuc ʒéma ic lelecgéma tacgic ionaru kic hima ʒéyec; Inicgic, nuac neŋgoc dac munahécna youmi tacʒu. \v 35 Méŋnéŋ méŋ Anutuac ackuaʒéc tohoanʒu imi eneŋ mia nuac nauŋ munana ʒéma neŋgocna wanʒu. \c 4 \s1 Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imuac ɋelumbec ac. \p \v 1 Waŋu Yesunéŋ konduŋ giŋgiŋaiguc muŋguc ackuaʒéc ku énécmimaŋ ʒé hénima ʒéyec. Ʒéyu ic tuŋ yanda iwaru haréma tocgégic. Imuac niŋ inéŋ ʒéic méŋiguc emma konduŋiguc tarec. Taru ic tuŋ yanda ieneŋ mocʒoŋ baeciguc tacgic. \v 2 Waŋu inéŋ ɋelumbec ac ʒéma iwawai sasala ku énécmiyec. Waŋu ku énécmima yomuhuc ʒéyec; \v 3 Énézéwa niŋgic, ai ic méŋnéŋ iwawai gocmia himicmaŋ ʒé aiiguc keŋec. \v 4 Kemma qesayu, gocmia tosaranéŋ hénaiguc mama héiyu nei eneŋ haréma nedacgic. \v 5 Waŋu gocmia tosaranéŋ hoc sira baec komocdia dac heheya imuaru héiyu qérawia focdac qema éréyec. Waŋu imuaru baec sasala ménda heyec. \v 6 Imuac niŋac ʒalianéŋ baec ménda késayacgéyu kaiwenéŋ éréma qeyu humuyec. \v 7 Waŋu gocmia tosaranéŋ ic hésa waiyaguc imuac qeriaiguc héiyu haséŋnéŋ yandima neʒicgéyu héla ménda haiyec. \v 8 Waŋu gocmia tosaranéŋ baec halécyaguc imuaru héiyu qérawia éréma néʒéŋgéma héla haiyu yandiyec. Yandiyu méŋac 30, méŋac 60, ʒéma méŋac 100 mesaiyec. \v 9 Waŋu inéŋ toroqema ʒéyec; Ic méŋ gezawagucnéŋ ac imi niŋasarimac. \p \v 10 Waŋu ic embac opocma kendacgic eŋeyanec taru tohotoho ichéra ʒéma tosara lelecgémima tacgic ieneŋ ɋelumbec ac imuac hénia qesimigic. \v 11 Qesimigic inéŋ énézéyec; Onac imi Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imuac ac saŋa ʒéasari énécmianʒua. Waŋu ic embac demiŋ séŋgaŋgeŋaiguc kecʒu ionac imi iwawai mocʒoŋ ɋelumbec aciguc énézéanʒua. \v 12 Imuhuc wamba, hémmu waŋu hia ménda héŋtegicmu. Nimmu waŋu hia ménda niŋtegicmu. Qahac waŋu ieneŋ ewa qerigina meleŋgic Anutunéŋ képésicgina wai énécmiwacnec. \p \v 13 Waŋu Yesunéŋ yomuhuc ʒéma énézéyec; Ɋelumbec ac ʒézua imuac hénia ménda ninʒuiguc ɋelumbec ac sasala dimuhuc hia niŋtecgicmu? \v 14 Ai icnéŋ gocmia qesazac imi Anutuac ackuaʒéc. \v 15 Gocmia tosara hénaiguc héiyec sécya imi yomuhuc; Ackuaʒéc niŋgic Biria miŋinanéŋ foc haréma qerigina igucnec mema néŋgacanʒac. \v 16 Waŋu gocmia tosara hoc siraiguc héiyec imuac sécya imi yomuhuc; Ackuaʒéc nimma ségiségi wamma focdac késaanʒu. \v 17 Waŋu qeriginaiguc ʒalia ménda hiŋgac késa yacgéyu nalé hotoŋa dac mema kecma ackuaʒéc imuac niŋac manam batuc me haʒéc mihicŋima focdac bélacgéma waianʒu. \v 18 Waŋu gocmia ic hésa waiyaguc imuac qeriaiguc héiyec imuhucyanéŋ ackuaʒéc ninʒu, \v 19 néŋ baecac niŋyéwécya, hinawac iwawai ikora ʒéma iwawai hénia héniawac siŋginanéŋ qeriginaiguc hiŋgacma ackuaʒéc imi héihumuyu héla ménda haianʒac. \v 20 Waŋu gocmia baec halécyaiguc héiyec imuhucyanéŋ ackuaʒéc nimma késama héla 30, 60, ʒéma 100 imuhuc mesaima haianʒu. \p \v 21 Inéŋ muŋguc énézéma ʒéyec; Kifa imi kuʒi me tatac duandiaiguc haiwiŋ ʒé mema haanʒu? Imi ʒae qahaiguc ménda haianʒu me? \v 22 Iwawai sasaŋgiaiguc hezac imi augic wininimacac musaŋgéyec. Waŋu iwawai sasaŋgiaiguc hezac imi augic hémmuac musaŋgéyec. \v 23 Ic méŋ gezawagucnéŋ ac imi niŋasarimac. \p \v 24 Waŋu inéŋ ac toroqema yomuhuc ʒéyec; Ini ac niŋanʒu imi niŋgésimu. Eŋaoc ic embac ac néndéŋgé énécmima ʒéanʒu imuac bakia sécya liliŋgéyu nimmu. Waŋu imi sac qahac muŋguc toroqema énécmimac. \v 25 Méŋ iwawai hemizac inéŋ méŋ muŋguc memac. Waŋu méŋ ménda hemizaciguc imi komocdia dac hemizac imi wagiru qahac wammac. \p \v 26 Inéŋ muŋguc toroqema ʒéyec; Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi yomuhuc; Ic méŋnéŋ baec aiiguc iwawai gocmia qesaanʒac. \v 27 Qesama siŋi kaiwe heyac waŋu gocmia imi néʒéŋgéma éréanʒac. Waŋu imuac hénia imi ménda niŋanʒac. \v 28 Baec i eŋeyaocnec héla mihicŋianʒac. Waŋu walac qérawia, andiaiguc merawa, andiaiguc héla haianʒac. \v 29 Waŋu kecma héla waʒiyu imuarunec kuma héla meanʒac. Imi mia héla memeyawac naléya ducŋiyu imuhuc waŋanʒac. \p \v 30 Waŋu muŋguc toroqema ʒéyec; Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi dimuhuc éséc ʒéwa sécgémac? Ʒéasarimaŋ ʒé ɋelumbec ac dimuhucya ʒémaŋ? \v 31 Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi saiwa ic gocmia imuhucya ésécnec. Baeciguc himicanʒu imi komodia soroc. Ic gocmia tosara ionac mamayagina. \v 32 Waŋu baeciguc haini, hicŋi yandima icya icya hezu imi mocʒoŋ onogicma ic yanda wammac. Waŋu nei sawaiguc kecʒu ieneŋ haréma ic imuac amiaiguc haecgina hia haimu. \p \v 33 Yesunéŋ hia niŋasarimuac sécyawac ɋelumbec ac sasala ʒéma ackuaʒéc énézéyec. \v 34 Waŋu inéŋ ic embac ackuaʒéc énézémaŋ ʒé ɋelumbec aciguc sac ʒéma énézéaŋec. Waŋu tohotoho ichéra iniguc sac eŋacnec kecma ɋelumbec ac imuac héniaya mocʒoŋ ʒéasari énécmiaŋec. \s1 Luhuc yandanéŋ Yesuac kuaya tohoyec. \p \v 35 Waŋu kaiwe imuarunec ama mari waŋu, tohotoho ichéra yomuhuc énézéyec; Neŋaŋ konduŋ néwécgeŋiguc kerenni. \v 36 Imuhuc ʒéyu, tohotoho ichéra ieneŋ ic tuŋ yanda ini méli énécmigic, Yesu bec ʒéiciguc emma taru, emma wagicma keŋgic. Keŋgic ʒéic tosara momacnec i guc keŋgic. \v 37 Keŋkecgic, luhuc kuneŋ yanda méŋnéŋ haréma qeyu, sirinéŋ ʒéic qeriaiguc hiŋgacma kuaya qemaŋ ʒé waŋec. \v 38 Waŋu Yesu eŋeya imi ʒéic andiaiguc gau heyec. Waŋu tohotoho ichéra ieneŋ mindima yomuhuc ézégic; Kiwi ic nini humuwiŋ ʒé wanʒiŋ imuac gi ewa éréhéc ménda wanʒaŋ? \v 39 Imuhuc ʒégic inéŋ yacma luhuc ac ʒémima konduŋ yomuhuc ézéyec; Gi néŋ qema hena. Imuhuc ʒéyu luhucnéŋ tecgéyu sirinéŋ néŋ qeyec. \v 40 Waŋu inéŋ tohotoho ichéra yomuhuc énézéyec; Ini némac niŋac ʒénéŋgina imuhuc hirizac? Ini ninʒéŋ ninʒéŋgina méŋ ménda késa kecʒu? \v 41 Waŋu ieneŋ ʒénéŋgina kileŋ hiriyu eminiŋ qeminiŋ wamma yomuhuc ʒégic; Ic imi némac ic waŋu luhuc ʒéma konduŋ iereŋ kuaya tohozaoc? \c 5 \s1 Yesunéŋ ic uŋa biriayaguc méŋ mehiaruyec. \p \v 1 Waŋu ieneŋ konduŋ qericma néwécgeŋ Gerasa\f + \fr 5:1 \fr*\ft Qara méŋ; Gadara (\ft*\xt Mat 8:28\xt*\ft )\ft*\f* baeciguc kereŋgic. \v 2 Keremma Yesunéŋ ʒéic igucnec mayu, imuaru ic méŋ uŋa biriayagucnéŋ kic suaŋ namuŋa igucnec haréyu mihicŋiyec. \v 3 Ic iminéŋ kic suaŋ namuŋaiguc heyac wamma kecaŋec. Waŋu méŋnéŋ méŋ ʒikimimacac séc ménda waŋec. Waŋu inéŋ seŋ hésa momacnec kileŋdac metecgéaŋec. \v 4 Hatac sasala seŋ hésanéŋ dérécgéma iwawai yéwéria héna mériaiguc ʒikigic qeriaŋec. Waŋu méŋnéŋ hia meselimiyu bénʒéŋ tacmacac séc qahac waŋaŋec. \v 5 Waŋu siŋi kaiwe séc kic suaŋ namuŋaiguc me baec tewac tewaraiguc kecma qacma hocnéŋ héricamuaŋec. \v 6 Waŋu ic inéŋ Yesu lakecnec hémma usuŋnec hama wéséyaiguc simiŋ héimiyec. \v 7 Imuhuc wamma inéŋ selianec qacma ʒéyec; Anutu, Eŋeŋa yandawac Naŋa Yesu, gi ʒéma ni imi nekac nekac, Anutuac qaraiguc meseli gémba ménda mebiri némbésémaŋ. \v 8 Imi mia Yesunéŋ bec, Uŋa biria, gi ic iwarunec éréma kenna, imuhuc ézéma ʒéyec imuac niŋac imuhuc welerec. \v 9 Weleru qesimiyec, Qacga méré? Qesiyu melemma ʒéyec; Nini sasalanéŋ kecʒiŋ imuac niŋac qacna imi yaré ic tuŋa ʒéanʒua. \v 10 Imuhuc ʒéma seli seli wamma baec imuarunec ménda nesi énécmiyu kemmu niŋ ʒéwelerec. \p \v 11 Waŋu tewac tewara maréŋaiguc beric sasala yanda hosuru kecgic. \v 12 Waŋu kuwic ieneŋ seli seli wamma Yesu welec migic, Beric ionaru méli nénécmina kembiŋ, wai nénécmina kemma ionac qeriginaiguc hiŋgacbiŋ. \v 13 Ʒégic inéŋ hia ʒéma wai énécmiyu uŋa biria ieneŋ ic iwarunec éréma kemma beric qeriginaiguc hiŋgacgic. Hiŋgacgic beric ieneŋ usuŋnec kemma siaiguc hiŋgacma konduŋ qeriaiguc hiŋgacdagic. Beric tuŋaguc qétégina 2,000 ieneŋ konduŋ dokunéŋ hoturu énécmiyu wésésé unudarec. \v 14 Unudaru beric galeŋ ieneŋ néŋgacma kemma ic tosara ama areŋa yanda me ama areŋa komoraiguc kecgic ionac suruc waŋ énécmigic ic ieneŋ haka hicŋiyec imi hémbiŋ ʒéma hagic. \v 15 Hama Yesuac muru harédacma ic yaré ic tuŋanéŋ késa kerec imi héŋgic hiaruma malekuya héima taru ʒénéŋgina hiriyec. \v 16 Waŋu haka héŋgic ieneŋ ic uŋa biriayaguc kerec iwaru haka imi dimuhuc hicŋiyec imuac ac suruc énézéma bericac ac suruc imi momacnec énézégic. \v 17 Ʒégic ic eneŋ Yesu baecgina waima kemmac niŋac hénima welecmigic. \v 18 Welecmigic Yesu ʒéiciguc eŋu ic uŋa biriayaguc kerec inéŋ méndacmima kemmaŋ ʒé welecmiyec. \v 19 Weleru inéŋ qetali mima yomuhuc ézéyec; Gi sac taséhécga ionac niŋac wamma amagaiguc kemma Anutu Eŋeŋanéŋ goi héihéi dimuhuc waŋgémma némac ai megénʒac imuac ac suruc énézéwésémaŋ. \v 20 Imuhuc ʒéyu ic imi waima kemma Yesunéŋ dimuhuc wammiyec imuac ac suruc Dekapoli ama komoc komoc séc ʒéauma ʒéauma keŋu nimma welicgégic. \s1 Embac méŋnéŋ ninʒéŋgéma Yesuac malekuya késama hiaruyec. \p \v 21 Waŋu Yesu imi ʒéic komoraiguc konduŋ qericma muŋguc néwéciguc kemma doku giŋgiŋaiguc taru ic sasalanéŋ iwaru tocgégic. \v 22 Waŋu tocgotocgo ama galeŋ méŋ qara Yairo inéŋ hama i hémma héniaiguc sicgémiyec. \v 23 Sicgémima seli seli wamma welec mima ʒéyec; Nuac béracna komora imi humumaŋ ʒé wanʒac. Hama méraga iwac qahaiguc haina hafiya hiaruyu kecmac. \v 24 Imuhuc weleru Yesunéŋ i guc keŋic ic sasala yanda ieneŋ méndacma hofac hofac amuma kemma osigic. \v 25 Waŋu embac méŋ sacya mayecac mama keru hafiyawac yawuŋa imi 12 waŋec. \v 26 Waŋu mehiahiaru ic sasalanéŋ mebipigic qenʒeŋ manʒeŋ qema kecaŋec. Keru imuac boŋawac iwawai iwaru hemiyec imi mocʒoŋ énécmiyu qahac wandarec. Waŋu hafiya ménda efiyec, néŋ muŋguc yéwériyec. \v 27 Waŋu embac inéŋ Yesuac suruc nimma imuarunec sucginaiguc haréma iwac andia igucnec malekuya osiyec. \v 28 Osima yomuhuc ʒéma niŋec; Malekuya sac késawa hia hiaru némmac. \v 29 Imuhuc waŋu imuarunec sacya focdac ʒicgéyu iwac qeriaiguc hafi biria heyec imi hiaruyu niŋec. \v 30 Waŋu Yesunéŋ kuhanéŋ ai meyu ewa qerianéŋ focdac nimma sucgina igucnec liliŋgéma ʒéyec; Mérénéŋ malekuna osizac? \v 31 Imuhuc ʒéyu tohotoho ichéra eneŋ yomuhuc ézégic; Ic sasala yanda eneŋ lelecgé gémma naŋgic hénʒaŋ, waŋu némac niŋac Mérénéŋ nosizac ʒézaŋ? \v 32 Waŋu Yesunéŋ ic méŋ haka imuhuc waŋec i hémmaŋ ʒé kic hiyu keŋha waŋunec naŋec. \v 33 Imuhuc qesimanec naŋu embac imi séwiyaiguc haka hicŋiyec imi nimma ʒénéŋa hiriyu iwaru hama héniaiguc sicgéma ac suruc mocʒoŋ hélacnec ʒéauyec. \v 34 Ʒéauyu inéŋ yomuhuc ézéyec; Bérac, ninʒéŋ ninʒéŋganéŋ mehiaru génʒac. Ewa bénʒéŋ nimma kenna, qenʒeŋ manʒeŋga igucnec hulacgénʒua. \s1 Yesunéŋ embac komoc méŋ humuc igucnec meɋeliyec. \p \v 35 Embac ac imuhuc ézéma naŋunec tocgotocgo ama galeŋ iwac ama igucnec ic tosara hama ʒégic; Béracga bec humuzac. Némac niŋ kiwi ic yéwéri muŋguc mikecbésémaŋ? \v 36 Ʒégic Yesunéŋ acgina gezacnec sac eŋ nimma tocgotocgo ama galeŋ yomuhuc ézéyec; Ʒénéŋga ménda hiriyu, eŋ ninʒéŋgéna. \v 37 Imuhuc ʒéma tosara ménda méndacmimu niŋac neuŋ héiénécmima Petero, Yakobo, ʒéma Yakoboac munaya Yohane sac onagiru keŋgic. \v 38 Kemma tocgotocgo ama galeŋac amayaiguc emma iniru ic embac ieneŋ qeweloŋ yanda wamma ʒésiac wamma kecgic. \v 39 Siacma kecgic sucginaiguc kemma énézéyec; Ini némac niŋ ʒésiac yanda waŋkecʒu? Embac merac imi ménda humuzac, néŋ gauya hezac. \v 40 Imuhuc ʒéyu ieneŋ desimigic. Waŋu énézéyu hiŋgadacgic neŋgoc maŋgocya ʒéma tosara i guc kecgic imi onagiru embac merac heyec imuaru kereŋgic. \v 41 Keremma embac merac iwac méria késama ʒéyec; Talita koum. (Neŋaŋ aciguc hénia imi yomuhuc; Embac merac gézézua, yacna.) \v 42 Ʒéyu imuarunec embac merac yacma keŋkeŋ haha waŋec. (Embac merac iwac yawuŋa imi 12 waŋec.) Waŋu ieneŋ kileŋ yanda welicgégic. \v 43 Welicgégic Yesunéŋ ic ménda énézému niŋac neuŋ héiénécmiyec. Waŋu embac merac nene migic nemacac niŋac énézéyec. \c 6 \s1 Naʒarete ic embac ieneŋ Yesu eeya ménda héigic. \p \v 1 Waŋu inéŋ baec imi waima eŋeya tauŋaiguc keŋec. Waŋu tohotoho ichéra i méndacmima keŋgic. \v 2 Kemma keru Sabata nalé téréya waŋu tocgotocgo amaiguc emma ac hénima ku énécmiyec. Waŋu ic sasala ieneŋ iwac ackuaʒéc nimma welicgéma ʒégic; Niniŋ imi dimuacnec meyec? Niniŋ hemizac imi némac niniŋ? Waŋu mérianéŋ haka méréra icnéŋ ménda memeya momacnec meanʒac imi némac haka? \v 3 Ic imi mericqe ic, Mariawac naŋa, Yakobo, Yose, Yuda ʒéma Simon ionac dacgina, imi hélacnec qahac me? Waŋu iwac nauŋhéra you neŋaŋguc ménda kecʒiŋ? Imuhuc ʒéma niŋgic biriyec. \v 4 Imuhuc ʒégic Yesunéŋ yomuhuc énézéyec; Anutuac tiliŋ tiliŋ ic méŋ imi eŋeya tauŋ ichéra ʒéma sac taséhéra ʒéma ama momachéra sac mianéŋ ménda mepési mianʒu. \v 5 Waŋu imuaru haka icnéŋ ménda memeya méŋ ménda meyec, néŋ ic hafiginaguc éréhécdac sac mérayanéŋ haima mehiaru énécmiyec. \v 6 Waŋu ionac ninʒéŋ ninʒéŋgina qahac imuac niŋac welicgéyec. \s1 Yesunéŋ tohotoho ichéra 12 méli énécmiyec. \p Welicgéma ama séc lelecgéma ku énécmiyec. \v 7 Yesunéŋ tohotoho ichéra 12 unuruma éréhéc éréhéc méli énécmima uŋa biria nesi énécmimu niŋac kuc buŋa énécmiyec. \v 8 Waŋu Yesunéŋ ʒézé seli ac selianec énézéma ʒéyec; Keŋha wambiŋ ʒéma tacgina sac mema kemmu. Héna mauŋ me gésé me konoŋiguc soukiwa imi ménda mema kemmu. \v 9 Waŋu héna usugina imi hia haima ʒikimu. Waŋu maleku saméŋa méŋ ménda mema kemmu. \v 10 Imuhuc ʒéma énézéyec; Baec méŋiguc keremma ama geric méŋiguc emmuiguc imuaru tacyac waŋkecmu, waŋu baec méŋu kembiŋ ʒémaguc ama geric imi waimu. \v 11 Ama méŋ ala ménda waŋ énécmima acgina ménda nimmuiguc, héna usugina tawéyaiguc seitotoŋ tacmac imi qegic mayu kemmu. Waŋu ieneŋ onac hakagina imi hémma niŋasarimu. \v 12 Ʒéyu tecgéyu ieneŋ kemma ic embac qerigina melemmu niŋac ackuaʒéc ʒéau énécmigic. \v 13 Waŋu ieneŋ uŋa biria sasala nesi énécmima ic embac hafaginaguc sasala haléc naec énécmima mehiaru énécmigic. \s1 Yesunéŋ kuha yandaguc ai meyu surucya saima keŋec. \p \v 14 Yesuac qac buŋa imi saima keŋkecma ic kewu Herodearu haréyu niŋec. Waŋu ic tosaranéŋ yomuhuc ʒégic; Yohane doku naec énécmiyec i Anutunéŋ humuc igucnec meɋelimiyu yarec imuac niŋ i Kuha yandanéŋ ai imuhucya meanʒac. \v 15 Ic tosaranéŋ ʒégic; Ic imi Elia. Waŋu tosaranéŋ yomuhuc ʒégic; Imi Anutuac kua meme ic becnec kecgic imuhucya. \v 16 Waŋu Herodenéŋ nimma yomuhuc ʒéyec; Yohane déméŋa qeriri i humuc igucnec meɋelimiyu yacma kecʒac. \v 17 \vp 17a\vp* Becnec Herodenéŋ munaya Filipo iwac iniŋa Herodia wagirec. \v 18 Wagiru Yohanenéŋ Herode yomuhuc ézéyec; Gi munagawac iniŋa menec imi héna ac logi logiya wanʒac. \vp 17b\vp* Imuhuc ʒéyu Herode eŋeyaoc embac iwac niŋac wamma téŋgiŋ ichéra énézéyu Yohane késama dérécgéma hésa amaiguc opocgic. \v 19 Opocgic Herodianéŋ Yohaneac qeri biric nimma qehumumaŋ ʒéma ʒéniŋec, néŋ osiyec. \v 20 Imi mia Herodenéŋ Yohaneac ic solaŋa, ic téréya imuhuc ʒéma ʒénéŋa hiriyu galeŋgé miaŋec. Waŋu kuaya igucnec ac niŋu qeria imi yéwériaŋec. Waŋu iwac ackuaʒécya imi siŋa nimma niŋaŋec hénia imuac niŋac osiyec. \v 21 Waŋu kecma nalé hia méŋ hayec. Herode inéŋ eŋeya hicŋi hicŋi naléya hayu ic kewuhéra ʒéma yaré ic ionac galeŋhéra ʒéma Galilaia baec igucnec ic eŋeŋa qutulaŋgé énécmidaru weleŋ qeqe ichéra eneŋ nene doku oma gumu énécmigic. \v 22 Énécmiyu Herodiawac béracyanéŋ ionac muru emma wéséginaiguc legic hiriyec. Hiriyu Herode ʒéma ichéra ieneŋ hémma ségiségi waŋgic. Waŋu Herodenéŋ embac meracwac yomuhuc ʒéma ézéyec; Siŋgawac iwawai méŋ niŋac ʒéma qesina neŋ hia gémmaŋ. \v 23 Imuhuc ʒéma ac selianec ʒikima ézéyec; Iwawai méŋac méŋ qesina nuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi suc igucnec hia méndémma gémmaŋac séc. \v 24 Imuhuc ʒéyu inéŋ kemma neŋgocya qesimiyec; Ni némac iwawai niŋac qesimimaŋ? Ʒéyu neŋgocyanéŋ ézéyec; Doku naec ic Yohaneac oruha niŋac ézéna. \v 25 Imuhuc ʒéyu embac merac inéŋ ara mema focdac ic kewuac muru kemma ʒéyec; Gi degucmi doku naec haka ic Yohaneac orucya ʒéiciguc haima nénna. \v 26 Imuhuc ʒéyu ic kewu imi qeria muŋguc yanda yéwériyec. Waŋu eŋeya ʒézé seliseliawac ʒéma ichéra i guc momacnec tacgic ionac niŋac qahac ʒémaŋ ʒé osiyec. \v 27 Waŋu inéŋ focdac yaré ic méŋ keŋ Yohaneac oruha mehamac niŋac ézéma méliyu inéŋ kemma hésa ama qeriaiguc Yohaneac déméŋa qerirec. \v 28 Qericma orucya ʒéiciguc haima mema hama embac merac miyu embac meracnéŋ neŋgocya miyec. \v 29 Waŋu Yohaneac tohotoho ichéra suruc imi nimma hama qamocya mema kemma hoc kifaŋaiguc haigic. \s1 Yesunéŋ ic ʒaŋgégina 5,000 nene gumu énécmiyec. \p \v 30 Waŋu Yesuac Méliméli ic ieneŋ liliŋgéma hama Yesuaru tocgéma wawaŋ memegina ʒéma ackuaʒéc ku énécmigic imuac surucya ézégic. \v 31 Waŋu ic embac sasalanéŋ keŋha waŋgic nene nemuac séc qahac waŋec imuac niŋ inéŋ tohotoho ichéra yomuhuc énézéyec; Ini eŋacnec éléŋ hagic baec kisiaiguc kenni, kemma bénʒéŋ tachiarugic. \v 32 Waŋu eŋacnec éléŋ ʒéiciguc emma baec kisiaiguc keŋgic. \v 33 Keŋgic sasalanéŋ inictegicma ama areŋa kuneŋ kuneŋ séc unuruma baec héna usuŋnec kemma imuaru walac kereŋdacgic. \v 34 Kereŋdacgic Yesunéŋ hama ic embac sasala yanda iniru rama galeŋgina qahac tanec kecgic ewa biric wamma iwawai sasala ku énécmiyec. \v 35 Kuénécmiyu bec kaiwe kiwa sima hiŋgacmaŋ ʒé waŋec. Waŋu tohotoho ichéra ieneŋ iwaru kemma ʒégic; Baec yomi baec kisiaiguc lakec kecni kaiwe kiwa bec sima hiŋgacmaŋ ʒé wanʒac. \v 36 Imuac méli énécmina ama komoc komociguc me ama lelec lelec tacʒac imuaru kemma eŋaoc nenegina mihicŋima boŋa mema nemu. \v 37 Ʒégic yomuhuc énézéyec; Eŋaoc gumu énécmigic nemu. Imuhuc énézéyu ʒégic; Nini kemma saméŋ 200 Denarionac\f + \fr 6:37 \fr*\ft Denarion momacguc imi ic méŋac ai meme momacgucac ai boŋa, imuac maso 8 imuac ai boŋa sécya wanʒac.\ft*\f* sécya boŋa mema hama gumu énécmiwiŋ niŋac ʒézaŋ? \v 38 Ʒégic inéŋ énézéyec; Saméŋ dahec késa kecʒu imuac keŋ héŋgic. Ʒéyu ieneŋ keŋ hémma ézégic; Saméŋ méra méŋ ʒéma konduŋ yaŋ éréhéc he nénécmizac. \v 39 Ʒégic Yesunéŋ luluc téŋgiŋ téŋgiŋaiguc tuŋa tuŋa tacmu niŋac areŋgé énécmiyec. \v 40 Areŋgé énécmiyu tuŋ méŋ 100, tuŋ méŋ 50 imuhuc imuhuc tacma keŋgic. \v 41 Waŋu saméŋ méra méŋ ʒéma lambéc éréhéc mema kurumeŋiguc hiyu eŋu Anutuac mériaŋ niŋac welerec. Welecma saméŋ kuma tohotoho ichéra énécmiyu ieneŋ méndémma énécmigic. Waŋu imuhucyanec konduŋ yaŋ momacnec méndémma énécmigic. \v 42 Énécmigic ieneŋ mocʒoŋ negic sécgé énécmiyec. \v 43 Waŋu saméŋ bororoŋa ʒéma konduŋ yaŋ tasia tac keŋec imi mema neŋgeŋ yanda 12iguc tigic kuagina qedarec. \v 44 Waŋu saméŋ negic imi ic ionacnec sac qétégina oloŋgic 5,000 waŋec. \s1 Yesunéŋ konduŋ qahaiguc // tima tima keŋec. \p \v 45 Waŋu Yesunéŋ tohotoho ichéra ʒéiciguc emma néwécgeŋ Betsaida baec kisiaiguc walac hénima kemmu niŋac focdac wai énécmiyu kemma kecgic eŋeya imi ic embac onopocma naŋkerec. \v 46 Naŋkecma onopodaru kendacgic inéŋ ʒéwelecmaŋ ʒé baec boŋaiguc eŋeyanec eŋec. \v 47 Waŋu ama hénima siŋiyu ʒéic imi konduŋ doku namuŋaiguc kereŋu i eŋeyanec baeciguc kerec. \v 48 Waŋu luhuc yandanéŋ qeyu Yesu tohotoho ichéra ieneŋ ʒéic puli qema ai yanda mema tacgic niŋtegirec. Waŋu ama giaŋimaŋ ʒé waŋu Yesunéŋ doku qahaiguc tima tima keŋkecma ic hosucgé énécmima onogicmaŋ ʒé waŋec. \v 49 Waŋu doku qahaiguc keŋu ieneŋ hémma Kuwic mia imuhuc ʒéma qac sambigégic. \v 50 (Ieneŋ momac yanda i hémma ʒénéŋgina hiriyec imuac niŋac imuhuc waŋgic.) Qacgic inéŋ focdac ac hénima énézéyec; Qerigina bénʒéŋ heyu, yomi neŋ mia. Ʒénéŋgina ménda hiriyu. \v 51 Imuhuc ʒéma ʒéic qeriaiguc ionac muru eŋu luhucnéŋ néŋ qema qahac waŋec. Waŋu ieneŋ kileŋ yanda aurima welicgégic. \v 52 Imi mia nene gumu énécmiyec imuac hénia ménda niŋasarigic ewa qerigina sipacgémanec heyu imuhuc aurigic. \p \v 53 Waŋu konduŋ qericma ogicdacma Genesarete baeciguc harédacma ʒéic ʒikigic tarec. \v 54 Taru ʒéic igucnec magic ic embac ieneŋ focdac Yesu héŋtegicgic. \v 55 Héŋtegicma ama séc usuŋnec kemma ic hafiginaguc tataciguc haima hua énécmima imuaru me imuaru kereciguc qesinimma keŋgic. \v 56 Waŋu inéŋ ama areŋa yanda me ama areŋa yandaiguc kereŋdaru ic hafiginaguc nénnagémba sombeŋiguc haigic hegic, malekuya susuria késamu niŋac qesimigic. Waŋu késagic séc hiarudacgic. \c 7 \s1 Iwawai hiabia ʒéma iwawai biria. \p \v 1 Waŋu Farisaio ʒéma héna acac kiwi ic tosara Yerusalemnec harégic ieneŋ Yesuaru tocgégic. \v 2 Tocgéma iwac tohotoho ichéra tosara ieneŋ méragina ménda ʒuacma saméŋ negic inicgic. \v 3 (Farisaio ic ʒéma Yuda ic ieneŋ mocʒoŋ yandahécgina ionac haka silic tohoma méragina ménda ʒuacmaguc nene ménda neaŋgic. \v 4 Waŋu nénnagémba sombeŋ igucnec liliŋgéma hama méragina ménda ʒuacmaguc nene ménda neaŋgic. Waŋu yandahécgina ionac haka tosara momacnec késakecma méndacaŋgic imi yomuhuc; Sokoc, kasoŋ, kewuc nomuŋ, ʒéic, ʒéma hehe tatac me ʒae ʒuacʒuara.) \v 5 Waŋu Farisaio ic ʒéma héna acac kiwi ic ieneŋ Yesu yomuhuc qesimigic; Némac niŋ tohotoho ichécga ieneŋ yanda hécnina ionac haka silic imi ménda tohoma méragina ménda ʒuacma saméŋ imi nezu? \v 6 Ʒégic inéŋ yomuhuc énézéyec; Yesaianéŋ ikoc ic onac niŋ mia ac sécya imi yomuhuc andiawac ʒéyec; Héna oriŋ yomi kua taséginanéŋ sac mepési néŋanʒu, néŋ qeriginanéŋ lakec heanʒac. \v 7 Waŋu ic eŋaŋ héna acac kuamuma ni imi eŋ mepési néŋanʒu. \v 8 Ini Anutuac héna ac waigic mayu ic eŋaŋ haka silic késakecanʒu. \v 9 Imuhuc ʒéma toroqema ʒéyec; Eŋaŋ haka silicgina imi tohoma kecmu niŋac Anutuac héna ac imi hiabianec andé qeanʒu. \v 10 Mosenéŋ ac yomuhuc ʒéyec; Gi neŋgoc maŋgoc éréhécga eegira héiwésémaŋ. Waŋu méŋ i neŋgoc maŋgoc éréhécya ʒébiri érécmimac imi qegic humumac. \v 11 Waŋu ini yomuhuc ʒéanʒu; Ic méŋ neŋgoc maŋgocya iorac iwawai méŋ érécmimaŋ ʒé osizaciguc Anutuac buŋa ʒéma érézémac. \v 12 Waŋu ac imi meselima neŋgoc maŋgoc haleŋ hai érécmimia imuac neuŋ héiénécmianʒu. \v 13 Imuhuc wamma yanda ionac haka silic imi tétécgéma Anutuac ackuaʒéc héfacgéanʒu. Waŋu ini haka imuhucya sasala waŋanʒu. \p \v 14 Imuhuc ʒéma muŋguc ic embac tuŋginaguc imi unuruma énézéyec; Ini mocʒoŋ énézéwa niŋgic. Nimma ac yomi niŋtegicmu. \v 15 Iwawai méŋ negic hiŋgacanʒac iminéŋ ménda mebiri énécmianʒac, néŋ qerigina igucnec iwawai éréanʒac iminéŋ mebiri énécmianʒac. \v 16 Méŋnéŋ méŋ gezacginaguc eneŋ ac imi niŋtegicmu. \v 17 Waŋu inéŋ ic embac wai énécmima imuac andiaiguc ama méŋiguc eŋec. Eŋu tohotoho ichéra ieneŋ ɋelumbec ac imuac qesimigic. \v 18 Qesimigic énézéyec; Ini momacnec ménda niŋasarizu? Iwawai negic tomeŋginaiguc hiŋgacanʒac iminéŋ ic hia ménda mebirianʒac hénia imi ini ménda niŋasarizu? \v 19 Waŋu iminéŋ ewa qeriginaiguc ménda hiŋgacanʒac, néŋ tomeŋginaiguc hiŋgaru gésiyu maanʒac. Imuhuc ʒéma Yesunéŋ nene hénia hénia imi mocʒoŋ hia newiŋac séc ʒéma héniya imi ʒéseliyec. \v 20 Waŋu méŋ yomuhuc toroqema ʒéyec; Qerigina igucnec iwawai éréanʒac iminéŋ mebiri énécmianʒac. \v 21 Ic qerigina igucnec niniŋ biria éréanʒac imi yomuhuc; Kaisero ai, kowu nene, euqeqe, \v 22 embac mewai, hémbaoc, qeri biric, ikoc, siŋ biria, kic séséc, andé ac, séwi eŋeŋ, kaiʒiliweŋ. \v 23 Iwawai biria imi mocʒoŋ ic qerigina igucnec éréma ic mebiri énécmianʒac. \s1 Siropoinikia embac iwac ninʒéŋ ninʒéŋa. \p \v 24 Waŋu inéŋ yacma ama baec imi waima Tiro ama areŋa yandaiguc kemma ama méŋac qeriaiguc eŋec. Emma imuhucgeŋ tacʒac imi ic méŋnéŋ méŋ ménda nimmacac niŋec, néŋ sasaŋgia kekerawac séc ménda waŋec. \v 25 Eŋu imuarunec embac méŋ bérara uŋa birianéŋ késayec iminéŋ surucya nimma focdac haréma iwac muru simiŋ héimiyec. \v 26 Embac imi Girik embac, Sirofoinikia ic ionac sac kiticgina. Waŋu bérara uŋa biria nesimimac niŋac welecmiyec. \v 27 Welecmiyu yomuhuc ézéyec; Waina nambérac hécna ieneŋ walac negic sécgémac. Ionac nene imi onagicma kazu ionac gilimaŋ iminéŋ hiabia qahac. \v 28 Imuhuc ʒéyu melemma ézéyec; Miŋ Kewuna, imi hélacnec! Waŋu kazu ieneŋ acguc ʒae duandiaiguc nambérac ieneŋ nene negic bororoŋa mayu neanʒu. \v 29 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ yomuhuc ézéyec; Ac imuhuc ʒézaŋ imuac niŋ hia liliŋgéma kenna, uŋa birianéŋ béracga bec waimizac. \v 30 Ʒéyu embac imi liliŋgéma kemma héŋu uŋa birianéŋ bec waimiyu béracya imi heheyaiguc bénʒéŋ heyec. \s1 Ic gezac héhéŋa méŋ mehiaruyec. \p \v 31 Waŋu Yesu i Tiro ama areŋa yanda imi waima Sidon ama areŋa yanda namuŋanec qericma kemma Dekapoli baec qericma Galilaia konduŋiguc keŋec. \v 32 Imuaru kereŋu ic tosara ieneŋ ic méŋ gezawa héhéŋgia ʒéma ara hia ménda ʒéaŋec imi Yesuac muru wagicma hama mérianéŋ haimimac niŋac welecmigic. \v 33 Welec migic ic imi wagicma wai énécmima ekacnec sura méŋu kemma méria merawanéŋ gezawaiguc néwéc néwéc haimaguc sépécgéma ezelaŋa osiyec. \v 34 Osima kurumeŋiguc hiyu eŋu wéséséya héima, Efata! ʒéma ézéyec, ac imuac hénia imi ‘Béréŋgéna!’. \v 35 Ʒéyu gezawa béréŋgéyec, waŋu ezelaŋa hularu ac didiŋanec ʒéyec. \v 36 Waŋu Yesunéŋ suruc imi ménda ʒéaumu niŋac neuŋ héiénécmiyec. Waŋu muŋguc muŋguc qetali énécmiyec, néŋ ieneŋ muŋguc muŋguc kileŋdac ʒéau énécmigic keŋec. \v 37 Ieneŋ kileŋ welicgéma yomuhuc ʒégic; Iwawai mocʒoŋ yanda hia mehiaruanʒac. Gezac héhéŋ meyu ac niŋanʒu, waŋu acgina qahac meyu ac ʒéanʒu. \c 8 \s1 Yesunéŋ ic 4,000 nene gumu énécmiyec. \p \v 1 Nalé imuaru muŋguc ic tuŋ yanda iwaru tocgéma nene qahac kecgic. Yesunéŋ tohotoho ichéra unuruma énézéyec; \v 2 Ic embac ieneŋ ai meme haréwéc niguc kecʒu. Waŋu nene méŋ ménda he énécmizac. Imuac niŋ ni ic ionac wéséna wanʒac. \v 3 Waŋu tosara ieneŋ lakecnec hagic imuac niŋ yaka niŋ humugicguc eŋ amaginaiguc méli énécmiwa hénaiguc kemma ɋiritic unuwac niŋac. \v 4 Imuhuc ʒéyu tohotoho ichéra ieneŋ melemma ʒégic; Baec kisia yomuaru mérénéŋ dimuacnec nene saméŋ sécgina hia mihicŋima gumu énécmimac? \v 5 Imuhuc ʒégic qesiénécmima ʒéyec; Onaru héna mauŋ dahec he énécmizac? Ʒéyu melemma 7 ʒégic. \v 6 Ʒégic nimma areŋgé énécmiyu baeciguc mama tacgic mauŋ qétéya 7 mema ewa hia ac ézémaguc énécmimu niŋac kuma tohotoho ichéra énécmiyu tohotoho ichéra ieneŋ weleŋ qema énécmigic. \v 7 Waŋu lambéc komoc komoc taru imuhucyanec Anutuac mériaŋ niŋac welecmaguc méndémma énécmimu niŋac énézéyec. \v 8 Waŋu ic embac ieneŋ nene imi negic sécgé énécmidarec. Waŋu nene bakia waigic tarec imi mutulaŋgéma neŋgeŋ yanda 7iguc tigic kuagina qedarec. \v 9 Waŋu ic imuaru kecgic ionac qétégina imi 4,000. Waŋu inéŋ méli énécmiyu kendacgic. \v 10 Kendacgic imuarunec tohotoho ichéra iniguc ʒéiciguc emma keŋkecma Dalmanuta baeciguc\f + \fr 8:10 \fr*\ft Romawac héŋgaleŋ baec yanda imuac distrik méŋac qara, Aderia konduŋ imuac Is iguc tacʒac; \ft*\xt 2Ti 4:10\xt*\ft .\ft*\f* kereŋgic. \p \v 11 Kereŋgic Farisaio ic ieneŋ Yesuguc eminimbiŋ ʒé haréma séséc kurumeŋ igucnec méŋ meyu hémmu niŋac wamma batucgé migic. \v 12 Batucgé migic qeriaiguc wésésé héima ʒéyec; Némac niŋ ic embac nalé yomuarunec imi kiwi méréra hémbiŋ ʒé hocanʒu? Ni hélacnec énézéwa niŋgic; Onaru kiwi méŋ ménda mewa hémmuac séc. \v 13 Imuhuc ʒéma wai énécmima tohotoho ichéra onagiru muŋguc ʒéiciguc emma konduŋ néwécgeŋaiguc kereŋgic. \s1 Farisaio ʒéma Herode ic ionac ikoc ac. \p \v 14 Waŋu tohotoho ichéra ieneŋ eluŋ unuyu héna mauŋ sécgina ménda mema hagic. Waŋu ʒéic qeriaiguc momacguc sac he énécmiyec. \v 15 Waŋu Yesunéŋ yomuhuc selianec énézéyec; Ini Farisaio ic ʒéma Herode ic ionac yis niŋac héŋgaleŋ qacguc wammu. \v 16 Énézéyu eŋaocnec eminiŋ wamma ʒégic; Imi nini héna mauŋ qahac imuac niŋ nénézézac gezaŋ. \v 17 Ʒégic inéŋ niŋasarima énézéyec; Héna mauŋ ménda he énécmizac imuac niŋ némac niŋ eminiŋ qeminiŋ waŋkecʒu? Ini méndagucnec niŋtegicʒu me waŋu méndagucnec niŋasarizu? Qeriginanéŋ seligizac me? \v 18 Ini kic ginagucnéŋ iwawai imi ménda héŋanʒu? Ini gezac ginagucnéŋ kileŋdac ac ménda ninʒu me? Waŋu ini ménda niŋɋelizu me? \v 19 Ni mauŋ méra méŋ méndémma ic qétégina 5,000 gumu énécmiwa bororoŋa neŋgeŋ yanda dahecac séc hiŋgacma kuagina qeyu megic? Imuhuc qesiénécmiyu, neŋgeŋ 12, ʒégic. \v 20 Waŋu mauŋ 7 imi méndémma ic qétégina 4,000 gumu énécmiwa bororoŋa heyu neŋgeŋ yanda dahecac séc kuagina qeyu megic? Imuhuc ʒéyu, 7, ʒégic. \v 21 Ʒégic énézéyec; Ini kileŋdac ménda niŋasarizu? \s1 Yesunéŋ kic hilic méŋ mehiaruyec. \p \v 22 Waŋu keŋkecma Betsaida ama areŋa yandaiguc\f + \fr 8:22 \fr*\ft Yodan doku imuac Is iguc geŋ tacʒac.\ft*\f* kereŋgic ic ieneŋ ic kic hilic méŋ Yesuaru wagicma hama mérianéŋ haimimac niŋac welecgic. \v 23 Welecgic ic kic hilic imi mériaiguc késama ama yanda waima séŋgaŋgeŋiguc hiŋgacma kiwaiguc sépécgéma méria iwac qahaiguc haima yomuhuc qesimiyec; Iwawai méŋ hénʒaŋ? \v 24 Qesimiyu kic hilic inéŋ hima yacma ʒéyec; Ni ic embac inicba ic hésa tanec wamma keŋha wanʒu. \v 25 Ʒéyu inéŋ muŋguc mérianéŋ kiwaiguc haiyu ic imi kic selianec hima héŋu hiaruyu iwawai mocʒoŋ dindiŋanec héŋtegicdarec. \v 26 Waŋu Yesunéŋ amayaiguc mélimima yomuhuc ézéyec; Gi ama yandaiguc ménda lelecgéma kembésémaŋ. \s1 Peteroac ninʒéŋ ninʒéŋ ac. \p \v 27 Yesu i tohotoho ichéra énépésiyu Kaisarea Filipi baeciguc ama areŋa yanda yanda séc kembiŋ ʒéma keŋgic. Keŋkecma hénaiguc tohotoho ichéra qesiénécmima ʒéyec; Ic embac ieneŋ nuac niŋ méré ʒéanʒu? \v 28 Qesiyu ʒégic; Ic embac tosara ieneŋ doku naec haka ic Yohane imi mia imuhuc ʒéanʒu, waŋu tosara ieneŋ Elia, tosara ieneŋ mia Anutuac kua meme ic ionarunec méŋ ʒéanʒu.\x + \xo 8:28 \xo*\xt Mrk 6:14,15\xt*\x* \v 29 Ʒégic muŋguc qesiénécmiyec; Waŋu eŋaoc nuac niŋ méré ʒéanʒu? Ʒéyu Peteronéŋ yomuhuc ézéyec; Gi Kristo.\f + \fr 8:29 \fr*\ft Halécnéŋ météré mimia; Hofac oo ic me ic kewu kumu énécmiwiŋ ʒé imuhuc waŋgic. Yesu imi neŋaŋ hofac oo ic yanda ʒéma ic kewunina oporec.\ft*\f* \v 30 Imuhuc ʒéyu inéŋ ic tosara ménda énézému niŋac neuŋ héiénécmiyec. \s1 Yesunéŋ dimuhuc humuma yacmac imuac ara énézéyec. \p \v 31 Waŋu inéŋ yomuhuc hénima ku énécmiyec; Héna imi yomuhuc hezac; Icac Naŋa imi kecma qenʒeŋ manʒeŋ kileŋ nimmac. Niŋu ic galeŋ ʒéma hofac oo ic kuneŋ éréhécgina ʒéma héna acac kiwi ic ieneŋ andé qemigic qegic humumac. Humuyu kaiwe haréwéc waŋu humuc igucnec ɋelima yacmac. \v 32 Inéŋ ac imuhuc ʒéauyu Peteronéŋ Yesu késama qetalimima ac wammiyec. \v 33 Waŋu inéŋ melemma merac ionac muru kiwa hima Petero qetali mima ézéyec; Biria miŋina gi hocma andénaiguc nanna, gi Anutuac ackuaʒéc niŋac ménda wamma ic onac iwawai niŋac wamma kecʒaŋ. \v 34 Waŋu Yesunéŋ ic tuŋ yanda kecgic imi ʒéma tohotoho ichéra momacnec unuruma yomuhuc énézéyec; Ic méŋnéŋ ni méndac némmaŋ ʒémaciguc andé qeamuma eŋeya ic héŋgeŋa wéndara huama méndac némmac. \v 35 Ic méŋnéŋ méŋ kekecya aŋgé timaŋ ʒé waŋu kekecya imi sohomac. Waŋu ic méŋnéŋ méŋ nuac ʒéma buŋa suruc hiabia imuac niŋ wamma kekecya waiyu kekecya imi ménda sohomac. \v 36 Ic méŋnéŋ baecac iwawai mocʒoŋ késama keru uŋaya waimiyu iwawai iminéŋ dimuhuc naŋgé mimac? \v 37 Ic méŋnéŋ némac iwawaiyanéŋ uŋayaguc amuwagic waŋu sécgémac? \v 38 Ic méŋnéŋ ɋeli yackumu kaiseroya ʒéma képésic ginaguc ionac ségéra ginaiguc ni ʒéma acna niŋac gamuya ninʒaciguc imuhucyanec Icac Naŋa iminéŋ Maŋgocyawac edamuyaiguc kua meme uŋahéraguc liliŋgéma hamac nalé imuaru iwac niŋ gamuya nimmac. \c 9 \s1 Anutuac edamuya Yesuac muru mama hoturumiyec. \p \v 1 Waŋu inéŋ yomuhuc énézéyec; Ni hélanec énézéwa niŋgic; You nanʒu onarunec tosara ini humucnéŋ ménda énépésiyunec Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi kuhaguc hayu hémmu. \p \v 2 Waŋu ai meme 6 tecgéyu Yesunéŋ Petero ʒéma Yakobo ʒéma Yohane onagiru baec boŋa yandaiguc eŋgic. Emma imuaru eŋacnec kecgic. Waŋu inéŋ imuaru kicginaiguc melemma tanera méŋ waŋec. \v 3 Waŋu iwac malekuya imi lalac koŋac koŋac waŋec. Baeciguc ic méŋ iwawai méŋnéŋ ʒuaru imuhucya wammacac séc qahac. \v 4 Waŋu baec imuaru Mose ʒéma Elia iereŋ ionac kicginaiguc wininima Yesuguc acac waŋgic. \v 5 Imuhuc waŋgic Peteronéŋ Yesu ézéyec; Kiwi ic you kecʒiŋ imi hiabia soroc. Nénézéna hali haréwéc meénécmini méŋ guac, méŋ Moseac, méŋ Eliawac wammac. \v 6 Merac ieneŋ bacgina yandiyec imuac niŋac Peteronéŋ némac ac ʒémaŋ ʒéma hocma imuhuc ʒéyec. \v 7 Waŋu hosusunéŋ mama oso énécmiyu imuac qeria igucnec ac méŋ yomuhuc mayec; Yomi imi naŋna, héŋsorocanʒua, iwac ara nimmu. \v 8 Waŋu liliŋgéma héŋgic élanzaŋnec aulaŋgéyic Yesunéŋ sac naŋec. \p \v 9 Waŋu boŋa igucnec mama hama Yesunéŋ ac yomuhuc énézéma ʒéseliyec; Iwawai hénʒu imuac ac suruc imi méŋ ménda énézému, kecma biaŋ Icac Naŋa humuc igucnec yaruguc. \v 10 Imuhuc énézéyu merac ieneŋ ac imi qeriginaiguc haima humuc igucnec yacyac imuac hénia hocma eŋaocnec eminiŋ qeminiŋ waŋgic. \v 11 Waŋu ieneŋ Yesu yomuhuc qesimima ʒégic; Némac niŋ héna acac kiwi ic ieneŋ Elia walac hamac imuhuc ʒéanʒu? \v 12 Imuhuc qesimigic énézéyec; “Hélacnec Elia i walac hama iwawai mocʒoŋ meɋeliyuguc. Waŋu némac niŋ Icac Naŋa i andé qemigic qenʒeŋ manʒeŋ kileŋ nimmac imuhuc ogic hezac me? \v 13 Waŋu énézéwa niŋgic; Elia i hélacnec hama keru iwawai iwac niŋ kiwiiguc ogic hezac imuac sécya ieneŋ ewa siŋginawac wammigic.” \s1 Yesunéŋ merac méŋ uŋa biriayaguc mehiaruyec. \p \v 14 Waŋu merac tosara wai énécmigic kecgic ionac muru haréma inicgic ic embac sasala oso énécmima naŋgic héna acac kiwi ic tosara merac iniguc tualefic emigic. \v 15 Waŋu ic embac ieneŋ nalé qahacgucnec Yesu hémma kileŋ welicgéma usuŋnec kemma ewa hia ac ʒémigic. \v 16 Ʒémigic inéŋ qesiénécmiyec; Ini némac niŋac tualefic emikecʒu? \v 17 Ʒéyu sucgina igucnec méŋnéŋ melemma ézéyec; Kiwi ic meracna uŋa birianéŋ késayu ara qahac kecanʒac imuac niŋac wagicba guaru hazic. \v 18 Merac imi dimucgeŋ dimucgeŋ uŋa birianéŋ késama hérékeŋ héréha wamma baeciguc giliyu kua hololoŋa mayu ʒéra aric aric kiyu héna méria séréŋgéanʒac. Waŋu tohotoho ichécga ieneŋ nesimu niŋac énézéwa nesimuac séc qahac waŋec. \v 19 Ʒéyu Yesunéŋ yomuhuc énézéyec; O! Nalé yomuac hicŋisaiya ini ninʒéŋ ninʒéŋgina qahac. Ni iniguc nalé dahecac séc kecmaŋ? Nalé dahecac séc ini bisiqatéŋ waŋ énécmimaŋ? Merac imi nuaru wagicma hagic. \v 20 Imuhuc ʒéyu merac iwaru wagicma hagic uŋa biria inéŋ Yesu hémma merac hérékeŋ héréha yanda wammiyu tétéŋgéma baeciguc mama héima heyu kua hololoŋa mayec. \v 21 Waŋu Yesunéŋ merac maŋgocya qesimima ʒéyec; Iwawai imi némac naléiguc hicŋimiyecac kecanʒac? Ʒéyu ʒéyec; Imi kokocya igucnec hicŋimiyecac kecanʒac. \v 22 Inéŋ merac imi nalé momac momac mebirimaŋ ʒéma geric bélaŋaiguc me dokuiguc gilianʒac. Iwawai méŋ wambésémaŋac séciguc ewa biric wamma méra nérécmina. \v 23 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ ac yomuhuc melemma ézéyec; Hénia némac niŋac wambésémaŋac séciguc imuhuc ʒézaŋ? Ic méŋ ninʒéŋ ninʒéŋagucnéŋ iwawai mocʒoŋ hia wandacmac. \v 24 Ʒéyu imuarunec mia merac maŋgocyanéŋ ac qacma yomuhuc ʒéyec; Ni ninʒéŋgézua, geŋgaoc ninʒéŋ ninʒéŋna bébélacgia imi meseli nénna. \v 25 Waŋu ic embac ieneŋ usuŋnec tocgéma hagic inicma uŋa biriawac yomuhuc ézéyec; Ac qahac kekerawac uŋaya ʒéma gezac héhéŋac uŋaya, ni gézézua, iwarunec éréma imuaru muŋguc ménda hiŋgacbésémaŋ. \v 26 Ʒéyu uŋa birianéŋ qacsilacma selianec héréma qéfacgé mima éréma keŋu merac imi hélanec humumia tanec heyec. Heyu ic embac sasalanéŋ hémma, Humuzac, ʒégic. \v 27 Waŋu Yesunéŋ iwac mériaiguc késama héréyu yacma naŋec. \v 28 Waŋu Yesu imi ama qeriaiguc eŋu tohotoho ichéra ieneŋ sasaŋgiaiguc qesima ʒégic; Nini némac niŋac nesiwiŋac séc qahac waŋec? \v 29 Imuhuc ʒégic melemma énézéyec; Imuhucya imi iwawai tosara méŋnéŋ nesi énécmiwiŋac séc qahac, néŋ ʒéwelecginanéŋ\f + \fr 9:29 \fr*\ft Kiwi wahala qac buŋaginaguc tosaraiguc; Nene ʒikima ʒéwelec wawaŋaiguc.\ft*\f* sac hia nesi énécmimu. \s1 Yesunéŋ humuma yacmac imuac suruc ʒéyu hatac éréhéc waŋec. \p \v 30 \vp 30a\vp* Waŋu ieneŋ ama imi waima kemma Galilaia baec qericma keŋgic. \v 31 \vp 31a\vp* Waŋu Yesunéŋ tohotoho ichéra ku énécmimaŋ ʒéma \vp 30b\vp* i ʒéma tohotoho ichéra dimuaru kecʒu imi méŋnéŋ méŋ ménda nimmu niŋac waŋec. \vp 31b\vp* Waŋu yomuhuc ku énécmiyec; Icac Naŋa i ic ionac méraiguc eŋu qegic humumac. Humuma ai meme haréwéc waŋu yacmac. \v 32 Waŋu ac imuac hénia ménda niŋasarima qesimiwiŋ ʒé niŋgic yéwériyec. \s1 Yesunéŋ ic kiwa kekerawac héna ac énézéyec. \p \v 33 Waŋu keŋkecma Kafanaum ama areŋa yandaiguc haréma ama méŋ qeriaiguc emma tacma imuaru tohotoho ichéra qesiénécmiyec; Hénaiguc némac iwawai niŋac tualefic emikecʒu? \v 34 Imuhuc qesiénécmiyu ieneŋ neŋaŋ murunec mérénéŋ kiwanina kecʒac imuhuc ʒéma tualefic emizu imuac niŋac ara hia ménda meleŋgic. \v 35 Waŋu mama tacma 12 ini unuruma énézéyec; Méŋ i kiwagina kecmaŋ ʒémaciguc, tosara ionac mamayagina kecma weleŋ qeqegina wammac. \v 36 Imuhuc ʒéma merac komora méŋ wagicma sucginaiguc haiyu naŋu tétécgé mima énézéyec; \v 37 Méŋnéŋ merac yomuhucya nuac qacnaiguc ewa hia wammizac imi ni ewa hia wannénʒac wanʒac. Méŋnéŋ ni ewa hia wannénʒac imi nuac qahac, néŋ méli néŋec i ewa hia wammizac wanʒac. \s1 Ic méŋ neŋaŋ haʒéc ménda wanʒac imi neŋaŋ alanina. \p \v 38 Waŋu Yohanenéŋ yomuhuc ézéyec; Kiwi ic, nini ic méŋnéŋ guac qacga qacma uŋa biria nesi énécmiyu ménda méndac nénécmianʒac imuac niŋ neuŋ héimiyiŋ. \v 39 Ʒéyu Yesunéŋ yomuhuc énézéyec; Ménda qetali mimu. Méŋ i nuac qacna qacma ai kucyaguc mezac imuhucyanéŋ nalé hotoŋa imuac qeriaiguc efima ʒébiri némmacac séc qahac. \v 40 Némac niŋac? Méŋ neŋaŋ andé ménda nunuanʒac iminéŋ haʒécnina qahac. \v 41 Ni hélacnec énézéwa; Ic méŋnéŋ ini Kristoac ichéra kecʒu imuac niŋ nuac qacnaiguc doku méŋ hima gumu énécmimac imi iwac boŋa imi kileŋdac ménda qahac wammac. \s1 Biriawac ala batuc. \p \v 42 Waŋu méŋnéŋ nambérac komoc komoc ni ninʒéŋgé néŋanʒu ionarunec méŋ manam batuc wammiyu biria memac imi hoc yanda ic iwac déméŋaiguc ʒikimima konduŋiguc naŋgégic hiŋgacmac iminéŋ hia wammac. \v 43 Waŋu méraganéŋ biriaiguc goporu méraga imi héricbésémaŋ. Gi méra éréhécgaguc geric sia tetecgia qahaciguc hiŋgacbaŋ niŋac, puriŋ wamma kekec hémbénaŋaiguc kerembésémaŋ iminéŋ hia. \v 44 (Ménda hezac.) \v 45 Waŋu hénaganéŋ biriaiguc goporu héricbésémaŋ. Héna éréhécgaguc kecma geric siaiguc giligic hiŋgacbaŋ niŋac, puriŋ wamma kekec hémbénaŋaiguc kerembésémaŋ iminéŋ hia. \v 46 (Ménda hezac.) \v 47 Waŋu kicganéŋ biriaiguc goporu kicga imi metecgéna. Gi kic éréhécgaguc geric siaiguc giligic hiŋgacbaŋ niŋac, kicga momacguc kecma Miŋ Kewuac héŋgaleŋ ama areŋa yandaiguc kerembésémaŋ iminéŋ hia. \v 48 Imuaru ionac nanecgina imi ménda humumac, waŋu geric bélaŋa imi ménda békémac. \v 49 Mulu memeac buŋa mesolaŋaniwiŋ ʒé sei hésianʒu imuhucyanec ic momac yanda geric bélaŋanéŋ meʒeric énécmimac. \v 50 Sei imi qacguc, néŋ siŋa qahac waŋu némacnéŋ mindiŋigic siŋaguc wammac. Sucginaiguc sei hésigic luae heyu eŋawu kecmu. \c 10 \s1 Eu iniŋ waiwai imuac ara. \p \v 1 Yesunéŋ imuarunec yacma Yodan néwécgeŋ Yuda baeciguc haréyu ic sasala yandanéŋ muŋguc iwaru tocgégic. Waŋu waŋaŋec imuhucyanec muŋguc ackuaʒéc ku énécmiyec. \v 2 Waŋu Farisaio ic ieneŋ hosuru haréma manam batuc wammima qesimigic; Ic méŋnéŋ iniŋa waimimac imi héna acac sécya me qahac? \v 3 Ʒégic melemma énézéyec; Mosenéŋ deic ʒéma énézéyec? \v 4 Énézéyu ʒégic; Mosenéŋ yomuhuc oaec ʒénénécmiyec; Embac waimaŋ ʒéma waia muamuac kiwi omima waimimac. \v 5 Imuhuc ʒégic Yesunéŋ énézéyec; Mose i ewa seligina niŋac wamma héna ac imi oma énécmiyec. \v 6 Néŋ hénihéniaiguc imi Anutunéŋ ic ʒéma embac meérécmiyec. \v 7 Imuac niŋac ic méŋnéŋ neŋgoc ʒéma maŋgocya wai érécmima iniŋawac muru héiselimac. \v 8 Héiseliyu éréhécnéŋ séwi momacguc wammaoc, waŋu bec iereŋ éréhéc qahac, néŋ momacguc. \v 9 Imuac niŋac iwawai méŋ Anutunéŋ dérécgéyec imi ic méŋnéŋ ménda méndéŋ érécmimac. \v 10 Waŋu ama qeriaiguc emma tohotoho ichéra ieneŋ ac imuac niŋac muŋguc qesimigic. \v 11 Qesimigic inéŋ melemma énézéyec; Ic méŋnéŋ iniŋa waima méŋ memaciguc imi mia iniŋa kaisero wammizac tanec wammac. \v 12 Waŋu embac méŋnéŋ euya waimima ic méŋ memac imi imuhucyanec kaisero wanʒac wammac. \s1 Yesunéŋ nambérac ionac mériaŋ ac énézéyec. \p \v 13 Waŋu ic embac ieneŋ Yesunéŋ mérianéŋ osiénécmimac niŋac nambérac hécgina onagicma iwac muru hagic. Waŋu tohotoho ichéra ieneŋ ac ʒéénécmima ʒéqeqetali waŋ énécmigic. \v 14 Waŋu Yesunéŋ héŋu qeria biriyu énézéyec; Waigic nambérac nuaru hagic. Ʒéqeqetali ménda waŋ énécmigic. Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi nambérac imuhucya ionac buŋa. \v 15 Hélacnec énézéwa; Méŋnéŋ Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda qeriaiguc emmaŋ ʒé nambérac ésécnec ménda wammaciguc inéŋ imuac qeriaiguc kileŋdac ménda keremmac. \v 16 Imuhuc ʒéma tétécgé énécmima méria ionac qacginaiguc haima mériaŋ ac ʒéma énézéyec. \s1 Ic hina yandayaguc. \p \v 17 Waŋu Yesunéŋ hénaiguc kemma keru ic méŋnéŋ usuŋnec iwaru hama iwac muru simiŋ héimima qesimima ʒéyec; Kiwi ic hiabia, ni dimuhuc wamma kekec hémbénaŋa imi késamaŋ. \v 18 Ʒéyu Yesunéŋ ézéyec; Némac niŋ ic hiabia ʒénénʒaŋ? Ic méŋnéŋ hiabia qahac. Anutu momacguc sac hiabia. \v 19 Gi héna ac yomuhuc niŋanʒaŋ; Kaisero ménda wambésémaŋ. Eu qeqe ménda wambésémaŋ. Kowu ménda newésémaŋ. Héipuc ac ʒémaŋ ʒé ikoc ac ménda ʒéwésémaŋ. Ikoc waŋ énécmima iwawai méŋ ménda onagicbésémaŋ. Neŋgoc maŋgoc éréhécga eegira héiwésémaŋ. \v 20 Ʒéyu melemma yomuhuc ézéyec; Kiwi ic ni imi mocʒoŋ komocna igucnec tohoma keriac kecʒua. \v 21 Waŋu Yesunéŋ hémma iwac siŋ nimmima yomuhuc ʒéma ézéyec; Haka hiabia momacgucnéŋ guaru ménda hegénʒac. Kemma iwawai hegénʒac imi haina boŋa géŋgic, mema ic maqeqeya énécmina, kurumeŋiguc héla hegémmac. Waŋu hama ic héŋgeŋa wéndara imi huama ni méndac némbésémaŋ. \v 22 Waŋu soukiwa ʒéma iwawai yéwéria hemiyec. Imuac niŋ, niŋ yéwériyu tanera méŋ waŋu waima keŋec. \p \v 23 Keŋu Yesunéŋ kiwa hiyu lelecgéyu tohotoho ichéra yomuhuc ʒéma énézéyec; Ic soukiwa ʒéma hina yanda ginagucnéŋ Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda qeriaiguc kerembiŋ ʒégic yéwériyu hia ménda efima keremmu. \v 24 Waŋu tohotoho ichéra ara imi nimma welicgégic. Waŋu inéŋ muŋguc toroqema énézéyec; Merachécna, Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yandaiguc eŋeŋa imi yéwéria yanda. \v 25 Yaŋ yanda kamelenéŋ qodu kifaŋa komoraiguc keremmac imi efefia, néŋ soukiwa yanda ʒéma iwawai yanda ginagucnéŋ Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yandaiguc keremmac iminéŋ yéwéria yanda. \v 26 Imuhuc ʒéyu tohotoho ichéra ieneŋ nimma kileŋ yanda aurima eŋaoc eminiŋ qeminiŋ waŋamuma ʒégic; Imuhuc waŋu, mérac késayu kekec hémbénaŋa hia memac? \v 27 Yesunéŋ inicma ʒéyec; Ic eneŋ imi meselimuac séc qahac, waŋu Anutunéŋ hia, Anutunéŋ iwawai mocʒoŋ imi hia memac. \v 28 Ʒéyu, Peteronéŋ hénima ézéyec; Ninna, nini iwawainina mocʒoŋ waima gi méndac géŋanʒiŋ. \v 29 Ʒéyu, Yesunéŋ melemma ʒéyec; Ni hélacnec énézéwa, méŋnéŋ nuac niŋ ʒéma buŋa suruc hiabia niŋac wamma ama geric me dac muna me neŋgoc maŋgoc me naŋa me bérara me baec ai imi waimac imi, \v 30 you baeciguc ama geric, dac munahéra, neŋgoc maŋgochéra, nambérac héra, ʒéma baec aiya sasala yanda imi qété 100 imuac séc ogicma memac. Waŋu haʒéc ac me yaré momacnec mihicŋimac. Waŋu biaŋguc kurumeŋ amaiguc kekec seli memac. \v 31 Waŋu walac walac ionac murunec sasalanéŋ andia wammu. Waŋu andia ionac murunec sasalanéŋ walac walac wammu. \s1 Yesunéŋ humuma yacmac imuac ara ʒéyu hatac haréwéc waŋec. \p \v 32 Kecma Yerusalem ekemma kecma Yesunéŋ walac walac kemma keru tohotoho ichéra ieneŋ bacgina yandiyec. Waŋu nesi énécmigic ieneŋ ʒénéŋgina hiriyec. Waŋu Yesunéŋ tohotoho ichéra 12 qutulaŋgé énécmima iwawai hicŋimimac imuac ac énézéma ʒéyec; \v 33 Héŋgic, neŋaŋ Yerusalem enʒiŋ. Enni imuaru Icac Naŋa imi andé qemiyu hofac oo ic kiwa ʒéma héna acac kiwi ic ionac méraginaiguc eŋu, képésiraguc ʒéma humucac buŋa ʒétecgéma ic enia ionac muru haimu. \v 34 Haigic ieneŋ ʒébiri mima sépécgé mima rikuŋ ʒéragucnéŋ héimaguc qehumumu. Waŋu kaiwe haréwéc waŋu, inéŋ humuc igucnec ɋelima yacmac. \s1 Yakobo ʒéma Yohane iorac welec welec. \p \v 35 Ʒéyu Ʒebedaioac naŋhéréra Yakobo ʒéma Yohane iereŋ Yesuac muru hosuru hama ʒéyoc; Kiwi ic, niri iwawai imuac me imuac niŋac wamma qesigémbic imi geŋ hia menéréc miwésémaŋ niŋac ʒéma ninʒic. \v 36 Ʒéyic érézéyec; Néma iwawai meérécmimaŋ niŋac wanʒaoc? \v 37 Waŋu iereŋ ʒéyoc; Gi edamuga winini géŋu, nururuna, méŋ héigaiguc méŋ kanagaiguc tacbic. \v 38 Ʒéyic Yesunéŋ érézéyec; Iri hénia ménda niŋasarima imuhuc welecʒaoc. Ni sokoc mema nemaŋ imi iri hia mema nemaoc? Waŋu doku naecnémmu imuac iri hia naecmaoc? \v 39 Ʒéyu, iereŋ ʒéyoc; Oo, imi hia wambic. Ʒéyic, Yesunéŋ yomuhuc érézéyec; Ni sokoc mema nemaŋ imi iri hélacnec nemaoc. Waŋu doku naecnémmu imi iri naecmaoc. \v 40 Waŋu nuac héinaiguc me kananaiguc tatara imi énécmimia imi nuac ai qahac. Imi méŋac méŋ ʒéénécmiyec ionac énécmiyu késama tacmu. \v 41 Tohotoho ichéra 10 ieneŋ ac imi nimma Yakobo ʒéma Yohane iorac niŋgic ewagina biriyec. \v 42 Waŋu Yesunéŋ unuruma énézéyec; Ic enia ionac ic kewu ieneŋ ic embac énépésigic, ic embac ieneŋ weleŋ qeénécmianʒu. Waŋu eŋeŋa ieneŋ mamaya méra bacginaiguc onopocma ic kewu waŋ énécmianʒu imi ini ninʒu. \v 43 Waŋu onaru imi héna imuhuc ménda hezac. Onarunec méŋnéŋ kuneŋgina wammaŋ ʒéma alahéra ionac weleŋ qeqe kecmac. \v 44 Onarunec méŋnéŋ walac walac kecmaŋ ʒéma alahéra ionac ai merac kecmac. \v 45 Icac Naŋa i weleŋ qemimu niŋac ménda mayec. I eŋeyaoc weleŋ qeqe ai mema ic sasala onac niŋ mulu memeac iwawai ésécnec kekecya énécmimaŋ ʒé mayec. \s1 Yesunéŋ kic hilic méŋ mehiaruyec. \p \v 46 Waŋu ieneŋ hakecma Yeriko tauŋiguc harégic. Waŋu inéŋ tohotoho ichéra ʒéma ic sasala yanda iniguc ama areŋa yanda imi waima keŋkecgic, ic kic hilic méŋ qara Batimaio, Timaiuac naŋa inéŋ héna giŋgiŋaiguc iwawai niŋac welecma tarec. \v 47 Waŋu inéŋ ic imi Yesu Naʒarete ama areŋa igucnec imuhuc ʒégic nimma hénima qarec; Dawidiac ɋeli Yesu, gi nuac niŋ ewa biric waŋ nénna! \v 48 Ʒéyu ic sasalanéŋ ac waima tacmac niŋac ʒéqeqetali wammigic. Waŋu inéŋ seli seli wamma selianec qacsilarec; Dawidiac naŋa, gi nuac niŋ ewa biric waŋ nénna! \v 49 Qac keru, Yesunéŋ hénaiguc namma ʒéyec; Héihéré migic. Imuhuc ʒéyu, ic ieneŋ kic hilic ézégic; Efima yacma hana! Inéŋ héihéré génʒac. \v 50 Waŋu kic hilicnéŋ malekuya gilima técgéma yacma Yesuac muru hayec. \v 51 Waŋu, Yesunéŋ ac bakia ʒéma qesimiyec; Némac waŋgémmaŋ niŋac wanʒaŋ? Ʒéyu, kic hilicnéŋ ézéyec; Kiwi ic, ni kicna hima hémmaŋ niŋac wanʒua. \v 52 Ʒéyu, Yesunéŋ ézéyec; Gi kenna, ninʒéŋ ninʒéŋganéŋ mehiaru génʒac. Imuhuc ʒéyu, imuarunec kiwa béréŋgéyu hima héŋec. Waŋu hénaiguc Yesu méndac mima keŋec. \c 11 \s1 Yesunéŋ doŋki qahaiguc tacma Yerusalem eŋec. \p \v 1 Waŋu Yerusalem hosuraiguc hama Oliwa baec boŋaiguc Betfage ama areŋa yanda ʒéma Betania ama areŋa taroc imuaru dodowigic. Dodowima Yesunéŋ tohotoho ichéréra méli érécmiyec. \v 2 Waŋu méli érécmima yomuhuc érézéyec; Ama wéségiraiguc tacʒac imuaru keŋic, doŋki merawa méŋ icnéŋ qahaiguc ménda tacanʒu imi ɋatégic naŋu focdac mihicŋimaoc. Mihicŋima imi hulacma késama hamaoc. \v 3 Hularic ic méŋnéŋ, Némac niŋ imuhuc wanʒaoc? Imuhuc ʒéyuguc, yomuhuc ézémaoc; Miŋ Kewuniranéŋ imuac wanʒac. Imuhuc ʒéic focdac haiyu yomuaru hamac. \v 4 Ʒéyu tecgéyu, iereŋ kemma doŋki merawa ama demiŋawac saŋgulaŋ séŋgaŋgeŋ hénaiguc ɋatégic naŋu mihicŋima hularoc. \v 5 Hularic ic naŋgic ionarunec tosaranéŋ yomuhuc érézégic; Iri doŋki merawa imi némac niŋac hulacʒaoc? \v 6 Imuhuc ʒéyu Yesu ac érézéyec imuhucyanec melemma énézéyoc. Énézéyic wai érécmigic hayoc. \v 7 Waŋu iereŋ Yesuaru doŋki wagicma hayoc. Hama qahaiguc malekugina haigic inéŋ emma tarec. \v 8 Waŋu ic sasalanéŋ malekugina hénaiguc témbécgic. Waŋu tosaranéŋ ai igucnec ic hawa haréŋa ʒéma ʒuriaguc mericma hénaiguc lémbécgic. \v 9 Waŋu ic tuŋ yanda ieneŋ walac andu wamma qacgic; Hosanna, ohec wahec!\f + \fr 11:9 \fr*\ft Ac yomuac hénia imi; Aŋgéŋnina tina!\ft*\f* Miŋ Kewuac qac buŋaguc hazac ic imi ʒézé bipiyaguc. \v 10 Ambéc sakoŋnina Dawidiac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi Miŋ Kewuac qac buŋaguc hazac imi ʒézé bipiyaguc. Hosanna, ohec wahec! Anutu ou kurumeŋiguc eŋeŋa kecʒac. \v 11 Waŋu Yesunéŋ Yerusalem keremma ocmuŋ téréyaiguc eŋec. Emma iwawai mocʒoŋ lelecgéma héŋu, bec ama mari mari waŋu, tohotoho ichéra 12 iniguc Betania ama areŋaiguc keŋgic. \s1 Yesunéŋ fik ic méŋ ʒébiri miyec. \p \v 12 Ama giaŋiyu ieneŋ Betania ama areŋa waima keŋgic. Keŋkecma Yesu nene niŋac waŋec. \v 13 Waŋu fik ic méŋ haréŋaguc lakec naŋu hémma héla tacʒac me deic imuhuc ʒéma kemma horec. Waŋu fik ic imuac naléya qahac imuac niŋac haréŋanec naŋec. \v 14 Waŋu hémma fik ic imi yomuhuc ʒéma ézéyec; Deguc muacnec hénima hélaga ic méŋnéŋ muŋguc ménda nemac. Imuhuc ʒéyu tohotoho ichéra ieneŋ ac imi niŋgic. \s1 Yesunéŋ ocmuŋ téréya mehiaruyec. \p \v 15 Waŋu Yerusalem kereŋgic, Yesunéŋ ocmuŋ téréyaiguc emma ic embac imuaru iwawai nénna gémba ʒéma naŋgic, imi nesi énécmima ic tosara ʒae haima tacma soukiwa gocmianéŋ soukiwa haréŋa amuanʒu ionac ʒae ʒéma kembo haima imuac boŋa meanʒu ionac tatac imi meleŋ daru hiŋgarec. \v 16 Waŋu ocmuŋ téréya qeriaiguc iwawai imuhucya ménda késa keŋha wammu niŋac qeqetali ac waŋ énécmiyec. \v 17 Waŋu yomuhuc ku énécmima ʒéyec; Amanawac niŋac baec séc ic embac onac ʒéwelec welec ama ʒému. Imuhuc kiwiiguc ménda ogic hezac me? Waŋu ini imuhuc waŋgic kowu nene ionac baŋec tanec wanʒac. \v 18 Imuhuc ʒéyu hofac oo ic kiwahécgina ʒéma héna acac kiwi ic ieneŋ niŋgic. Waŋu ic embac sasalanéŋ ackuaʒécya niŋac welicgémigic eŋeŋa waŋec. Imuac niŋac ʒénéŋgina hiriyu dimuhuc wamma qeni ʒéma héna hocgic. \v 19 Waŋu ama mari waŋu Yesu ʒéma ichéra ieneŋ ama areŋa yanda imi waima keŋgic. \s1 Fik ic imi humuyec. \p \v 20 Waŋu ama muŋguc giaŋiyu ieneŋ muŋguc yacma keŋgic. Keŋkecma fik ic imi héŋgic hénia igucnec humuma naŋec. \v 21 Waŋu Peteronéŋ niŋɋelima ézéyec; Kiwi ic, hénna, fik ic ʒébiri minec, imi humuma nanʒac. \v 22 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ melemma énézéyec; Anutu ninʒéŋgégic. \v 23 Hélacnec énézéwa, méŋ i boŋa youmi bacgéma konduŋiguc hiŋgacna ʒéma qeriaiguc ewa éréhéc ménda wamma ara ʒézac imuac héla hicŋimac ʒéma ninʒéŋgéyu imi hicŋimac. \v 24 Imuac niŋac énézéwa niŋgic, ini iwawai imuac me imuac niŋac welecmu imi bec meziŋ ʒéma ninʒéŋgému. Imuhuc waŋgic ʒézu imuac sécya hicŋi énécmimac. \v 25 Waŋu yacma welecmu nalé imuaru ic méŋac niniŋ biria méŋ késa kecʒuiguc képésira imi waimimu. Imuhuc waŋgic Maŋgocgina kurumeŋiguc kecʒac inéŋ imuhucyanec onac képésicgina wai énécmimac. \v 26 (Waŋu ini képésicya imi ménda waimimuiguc onac Maŋgocgina kurumeŋiguc kecʒac inéŋ imuhucyanec onac képésicgina ménda wai énécmimac.)\f + \fr 11:26 \fr*\ft Kiwi tosaraiguc kembaŋa yomi ménda hezac.\ft*\f* \s1 Yesu imi qac buŋaya dimuacnec meyec? \p \v 27 Waŋu ieneŋ muŋguc Yerusalem liliŋgéma hagic. Hama Yesunéŋ ocmuŋ téréyaiguc emma lelecgéma keru hofac oo ic kiwa ʒéma héna acac kiwi ic ʒéma ic kiwa meme ieneŋ iwac muru hagic. \v 28 Hama yomuhuc qesimima ʒégic; Néma qac buŋagaguc ai imi meanʒaŋ? Mérénéŋ gézéyu ai imi meanʒaŋ? \v 29 Imuhuc ʒégic Yesunéŋ melemma énézéyec; Ni imuhucyanec ac méŋ yomi qesiénécmiwa melemmu. Meleŋgicguc neŋ néma qac buŋanaguc ai imi meanʒua imi ʒéaumaŋ. \v 30 Imuhuc ʒéma yomuhuc qesiénécmiyec; Melemma ʒégic nimba, Yohaneac doku naec ai imi kurumeŋ igucnec me ic onarunec? \v 31 Imuhuc énézéyu eŋaocnec eminiŋ qeminiŋ wamma ʒégic; Neŋaoc kurumeŋ igucnec ʒéni, Némac niŋ i ménda ninʒéŋgé migic? Imuhuc ʒémac. \v 32 Waŋu ic igucnec ʒéwiŋ ʒéma niŋgic, ic embac mocʒoŋ Yohaneac niŋac ic imi Anutuac kua meme ic héla imuhuc ʒéma nimmigic, imuac niŋac ic embac ionac niŋ bacgina yandiyec. \v 33 Imuhuc ʒénimma Yesu ézégic; Nini ménda ninʒiŋ. Imuhuc ʒégic Yesunéŋ énézéyec; Imuhucyanec néma qac buŋanaguc ai imi meanʒua imi ménda énézémaŋ. \c 12 \s1 Ai ic biria. \p \v 1 Yesunéŋ hénima ɋelumbec ac méŋ yomuhuc énézéyec; Ic méŋnéŋ baec méŋiguc waiŋ ic himicma lelecgéma imuac demiŋa meyec. Mema waiŋ gocmiawac dokuya gésiwiŋac ʒéma baec éséma kifaŋa yanda meyec. Mema imuaru galeŋ meme ama lesu herec méŋ meyu eŋec. Eŋu ai imi ai ic ionac méraginaiguc haima baec méŋiguc keŋec. \v 2 Kemma keru yawuŋa ducŋiyu héla memac niŋac weleŋ qeqe ic méŋ mélimiyec. \v 3 Mélimiyu, i késama qema nesigic eŋnec liliŋgéyec. \v 4 Liliŋgéyu miŋinanéŋ weleŋ qeqe merac méŋ muŋguc méliyu keŋec. Keŋu oruha hocnéŋ qésémma gamu qeqe wammima nesigic keŋec. \v 5 Waŋu méŋ méŋgucnec mélimiyu keŋu ic imi qegic humuyec. Waŋu imuhucyanec weleŋ qeqe ic sasala méli énécmiyu ai ic ieneŋ tosara ʒépé unugic tosara humumia unugic. \v 6 Waŋu momacguc kecmiyec imi eŋeya naŋ sorocya ewayanéŋ aŋgé tima kerec imi. Tetecgiaiguc i imuhucyanec mélimima yomuhuc ʒéyec; Nuac naŋna imi eeya héimu. \v 7 Waŋu ai ic ieneŋ eŋaoc yomuhuc eminiŋgic; Inéŋ mia kecma ai imuac mératéc icya wammac imuac niŋ neŋaŋ qeni humuyu ai youmi neŋaŋ buŋa wammac. \v 8 Imuhuc ʒéma késama qegic humuyu ai imuac demiŋ séŋgaŋgeŋiguc giligic. \v 9 Waŋu ai miŋina imi dimuhuc wammac me? I hama ai ic imi unudacma aiya imi ai ic méŋ énécmimac. \v 10 Ini kiwi téréyaiguc ac yomuhuc ooyawac heyu ménda oloŋanʒu? Mericqe ic ieneŋ hoc méŋ héŋara mema giligic keŋkeŋa iminéŋ ama waŋgoŋaiguc ama imuac hoc oruha waŋec. \v 11 Iwawai imi Miŋ Kewunéŋ waŋu imuhuc hicŋiyu, kicninanéŋ haka imi hénni, hiabia soroc wanʒac. \p \v 12 Imuhuc ʒéyu ieneŋ ɋelumbec ac imi ionac niŋ ʒéyec imi niŋasarima késawiŋac ʒéma hénaya hocgic. Waŋu ic tuŋ yanda ionac niŋac bacgina yandiyu waimima keŋgic. \s1 Takis haimiwiŋ me qahac ʒéma Yesu batucgé migic. \p \v 13 Kemma ieneŋ Yesunéŋ ac ʒébiriyu hémmu niŋac Farisaio ic tosara ʒéma Herodeac hénaoriŋ héra méli énécmigic hagic. \v 14 Ieneŋ Yesuac muru hama yomuhuc ézégic; Kiwi ic, gi ic héla imi nini ninʒiŋ séwi tanecginawac ménda héŋanʒaŋ, imuac niŋ ic méŋac niŋac bacga ménda yandianʒac. Waŋu Anutuac ac hélacnec ku énécmianʒaŋ. Waŋu Kaisawac soukiwa mimia imi héna ac séciguc me qahac? \v 15 Nini iwac miwiŋ me ménda miwiŋ? Ʒégic Yesunéŋ ikocgina hoturu amuma kecgic imi niŋasarima yomuhuc énézéyec; Némac niŋ ni batucgé nénʒu? Soukiwa gocmia méŋ mema hagic hémba. \v 16 Yesunéŋ ʒéyu mema hama ézégic héŋec. Hémma yomuhuc qesiénécmima ʒéyec; Irec ʒéma kiwi yomi mérac? Imuhuc ʒéyu melemma Kaisawac ʒégic. \v 17 Imuhuc ʒégic énézéyec; Kaisawac buŋa imi Sisa mimu. Waŋu Anutuac buŋa imi Anutu mimu imuhuc ʒéyu welicgégic. \s1 Humuc igucnec yacyarawac hénia ʒéasariyec. \p \v 18 Waŋu Sadukaio ic humuc igucnec yayac imi ménda hezac ʒéaŋgic ieneŋ Yesuaru hama yomuhuc ʒégic; \v 19 Kiwi ic, Mosenéŋ nonac niŋ wamma yomuhuc oyec; Ic méŋnéŋ embac mema ɋeli ménda mihicŋima humuyu munayanéŋ qawéra imi mema ɋeli mihicŋiyu darawac qac mema yacma kecmac. \v 20 Waŋu nalé méŋu dac muna 7 kecgic, dac walacginanéŋ embac mema ɋeli qahac kecma humuyec. \v 21 Humuyu andianéŋ qawéra imi mema imuhucyanec ɋeli qahac kecma humuyu andia méŋnéŋ imuhucnec waŋec. \v 22 Imuhucnéŋ imuhuc dac muna 7 ieneŋ embac imi mema ɋeli qahac kecma humudacgic. Humudacgic tetecgiaiguc embac malé imi momacnec humuyec. \v 23 Waŋu ic 7 ieneŋ momac yanda embac imi medacgic, imuac niŋ yacyarawac naléyaiguc embac imi mérac iniŋa wammac? \v 24 Ʒégic Yesunéŋ melemma énézéyec; Ini kiwi téréya me Anutuac kucya imi ménda niŋacgézu imuac niŋac ini sic saoc nimma ʒéanʒu. \v 25 Kecma humuc igucnec yacmu nalé imuaru imi ic me embac ménda memu. Waŋu ieneŋ kua meme uŋa kurumeŋiguc kecanʒu imuhucya wamma kecmu. \v 26 Waŋu humuc igucnec yacyarawac ʒéwa niŋgic. Moseac kiwiiguc Anutunéŋ ic waiyaguc imuac bélaŋa qeriaiguc, Ni Abaraham ʒéma Isaka ʒéma Yakop ionac Anutu, imuhuc ézéyec. Ini ac imi ménda oloŋanʒu? \v 27 Inéŋ ic humumia ionac Anutu qahac, kic ɋeli kekec ionac Anutu.\f + \fr 12:27 \fr*\ft Yesu ac ʒéyec imuac hénia imi yomuhuc; Kic ɋeli ionac Anutunéŋ Ni Abaraham ʒéma Isaka ʒéma Yakoboac Anutu ʒéyec. Imuac niŋac imi eneŋ humuc igucnec yacma Anutuguc kic ɋeli kecʒu.\ft*\f* Ini imi ac hénia hia ménda niŋasarizu. \s1 Héna Ac walac walac. \p \v 28 Imuhuc eminiŋ qeminiŋ wamma kecgic, héna acac kiwi ic onarunec méŋnéŋ hama nimma Yesunéŋ ac bakia hiabianec melemma ʒéyec imi niŋasarima yomuhuc qesimiyec; Némac héna acnéŋ walac walac wanʒac? \v 29 Imuhuc qesiyu Yesunéŋ melemma ézéyec; Oo, Israel! Ini niŋgic, Héna ac walac walac imi yomuhuc hezac; Miŋ Kewu Anutunina imi Miŋ Kewu Momacguc. \v 30 Imuac ewa qeriga mocʒoŋnec, qeri uŋaga mocʒoŋnec, niniŋga mocʒoŋnec, kucga mocʒoŋnec Miŋ Kewu Anutugawac siŋ niŋmiwésémaŋ. \v 31 Héna ac éréhéc imi yomuhuc; Gi geŋga siŋ niŋamuanʒaŋ imuac séciguc alagawac siŋ niŋmiwésémaŋ. Héna ac méŋnéŋ ac ʒézua imi orogicmacac séc qahac. \v 32 Ʒéyu héna acac kiwi ic inéŋ yomuhuc ézéyec; Anutu imi momacguc, waŋu méŋ ménda kecʒac. Imuac niŋ, kiwi ic, acga ʒézaŋ imi hélacnec wanʒac. \v 33 Ewa qeriga mocʒoŋnec, niniŋga mocʒoŋnec ʒéma kucga mocʒoŋnec Miŋ Kewugawac siŋ niŋmiwésémaŋ imi ʒéma geŋga siŋ niŋamuanʒaŋ imuac séciguc alagawac siŋ niŋmiwésémaŋ iminéŋ hofac oo ai me mulu meme ai tosara imi onogicʒaoc. \v 34 Ic imi imuhuc niŋasarima ʒéyu Yesunéŋ nimma yomuhuc ézéyec; Gi Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda lakeciguc ménda kecʒaŋ. Imuhuc ʒéyu qesiqesi muŋguc méŋ ménda qesimigic. \s1 Ic kewu Dawidiac Miŋ Kewu Yesu. \p \v 35 Waŋu Yesunéŋ ocmuŋ téréya qeriaiguc ac ku énécmima yomuhuc qesiyec; Némac niŋ héna acac kiwi ic ieneŋ Kristo i Dawidiac ɋeli imuhuc ʒéanʒu? \v 36 Dawidi i eŋeyaoc Uŋa Téréyanéŋ hinocgémiyu yomuhuc ʒéyec;\f + \fr 12:36 \fr*\ft Hebiraio aciguc; Yawenéŋ Miŋ Kewuna yomuhuc ézéyec.\ft*\f* Miŋ Kewunanéŋ nuac Miŋ Kewuna yomuhuc ézéyec; Gi nuac héinaiguc tacnanec haʒéchécga hénagawac duandiaiguc qutulaŋgé énécmimaŋ. \v 37 Dawidi inéŋ Kristoac niŋac Miŋ Kewuna ʒémiyec imuac niŋ Kristo inéŋ dimuhuc wamma iwac ɋeli wammac? Imuhuc ku énécmiyu ic embac ieneŋ siŋa nimma niŋgic. \s1 Héna acac kiwi ic ionac hakagina. \p \v 38 Waŋu Yesunéŋ toroqema ac ku énécmima yomuhuc ʒéyec; Ini héna acac kiwi ic ionac técgina nimma kecmu. Ieneŋ maleku horua héima keŋha wambiŋ ʒé waŋanʒu. Waŋu nénnagémba sombeŋiguc inicma mepési énécmimu niŋac waŋanʒu. \v 39 Waŋu tocgotocgo amaiguc me neʒéléléŋ aria amaiguc ic kuneŋ tataciguc tacmu niŋac waŋanʒu. \v 40 Ic imuhucya ieneŋ embac malé ionac ama igucnec iwawai onagicma hémbaoc wamma neanʒu. Waŋu ikocgina hoturuma ʒéwelec welec horua waŋanʒu. Waŋu ieneŋ kecma kitiwagina yéwéria memu. \s1 Embac malé méŋac hakaya hiabia. \p \v 41 Yesu inéŋ soukiwa haihai imuac hosuraiguc tacma iniru ic embac ieneŋ soukiwa haigic hiŋgarec. Waŋu ic soukiwa yanda ginaguc ieneŋ soukiwa yéwéria haigic hiŋgarec. \v 42 Waŋu embac malé maqeqeya méŋnéŋ hama soukiwa pésia éréhécdac haiyu hiŋgarec. \v 43 Waŋu Yesunéŋ tohotoho ichéra unuruma énézéyec; Ni hélacnec énézéwa, embac malé yominéŋ soukiwa haizac imi tosia ionac qeyu mazac. \v 44 Tosia ieneŋ héla yanda he énécmiyu imuarunec mema haizu waŋu embac malé inéŋ qahac igucnec kekecyawac komodia késakecʒac imi mocʒoŋ haidaru qahac wanʒac. \c 13 \s1 Yesunéŋ nalé tetecgiawac séséc ʒéasariyec. \p \v 1 Waŋu Yesunéŋ ocmuŋ téréya igucnec mama keŋu tohotoho ichéra ionarunec méŋnéŋ ocmuŋ imi hémma yomuhuc ézéyec; Hénna, hoc yanda yanda imi dimuhucya, ama kuneŋ kuneŋ imi dimuhucya! \v 2 Ʒéyu Yesunéŋ melemma yomuhuc ézéyec; Gi ama kuneŋ kuneŋ imi hénʒaŋ? Hoc imi mocʒoŋ netec qetecgégic madaru hoc méŋnéŋ hoc méŋac qahaiguc ménda hemac. \p \v 3 Waŋu Yesu ocmuŋ téréya néwécgeŋ Oliwa boŋaiguc emma taru Petero, Yakobo, Yohane ʒéma Anderea ieneŋ eŋawunec qesimigic. \v 4 Nénézéna, haka imuhucya imuhucya imi némac naléiguc hicŋimac? Waŋu ac imi seligimaŋ ʒéyu haka dimuhucya dimuhucyanéŋ hicŋimac? \v 5 Waŋu Yesunéŋ yomuhuc énézéyec; Técgina nimmaguc kecmu. Ewa qerigina mesoho waŋ énécmiwu niŋac. \v 6 Ic sasalanéŋ nuac qacnaiguc hama ikoc wamma ni imi mia ʒéma ic embac sasala ionac ewa qerigina mesohomu. \v 7 Waŋu yaré héla me imuac luhuc acya ʒégic nimma bacgina ménda yandimac; Iwawai imuhucya imuhucya imi kileŋdac hicŋimac. Waŋu imi nalé tetecgia qahacnec. \v 8 Baera baera ic embac ieneŋ euqac waŋamuwiŋ ʒé yacmu. Baec tosaranéŋ baec tosara unuwiŋ ʒé yacmu. Waŋu baera baera naŋ memac. Waŋu béti saec hicŋimac. Waŋu imi aʒi kiki imuac hénihéniya. \v 9 Ini eŋaocnec héŋgaleŋ waŋamuma kecmu. Ieneŋ ini aciguc onopocmu. Waŋu tocgotocgo amaiguc hihilocnéŋ unumu. Waŋu imi sac qahac, onagicma keŋgic baec galeŋ tosara ʒéma ic kewu tosara ionac kicginaiguc namma nuac héipuc ac énézému. \v 10 Waŋu walac imi buŋa suruc hiabia ʒéaugic baec séc ic embac nindacmu. \v 11 Waŋu onagicma aciguc haigic ac dimuhuc ʒéwiŋ ʒéma walac ménda niŋyéwérimu. Nalé imuaru qeriginaiguc ac haimac imi sac ʒému. Ʒézé ic imi ini qahac, néŋ Uŋa Téréya. \v 12 Dac muna ekaocnec haʒéc waŋamuma humumacac ʒétecgé amumaoc. Waŋu maŋgocnéŋ naŋa imuhucnec wammimac. Waŋu nambérac ieneŋ neŋgoc maŋgoc hécgina haʒéc waŋ énécmima humumu niŋac onopocmu. \v 13 Waŋu nuac qacna niŋac ic mocʒoŋ yanda haʒéc waŋ énécmimu. Waŋu méŋnéŋ selima naŋkeru tetecgia waŋu Miŋ Kewunéŋ késama kekec hémbénaŋaiguc opocmac. \s1 Ʒébiri qébiri icnéŋ hama kisikiyoŋ mihicŋimac. \p \v 14 Kecma Biria miŋina iwawai mebirianʒac iminéŋ ocmuŋ téréyaiguc naŋu, (Olonʒu ini ac imuac hénia niŋasarimu.) hémma Yuda baec igucnec ic embac ieneŋ néŋgacma baec boŋaiguc kemmu. \v 15 Waŋu ic méŋ ama qahaiguc tacʒac inéŋ mama iwawai méŋ ama qeriaiguc hezac imi memaŋ ʒé ménda mama emmac. \v 16 Ic méŋ aiiguc kecʒac inéŋ malekuya andiaiguc hezac imi memaŋ ʒéma ménda liliŋgémac. \v 17 Nalé imuaru embac tosara hériginaguc ʒéma neŋgoc tosara merac namu gumu énécmianʒu ieneŋ qenʒeŋ manʒeŋ yanda mihicŋimu! \v 18 Yéwéri imi kia naléyaiguc ménda hicŋimac niŋac welecmimu. \v 19 Nalé imuaru qenʒeŋ manʒeŋ méréra méŋ hicŋimac imuac niŋac imuhuc ʒézua. Qenʒéŋ manʒeŋ imuhucya imi Anutunéŋ baec kurumeŋ ʒéyu hicŋiyecac hezac imuac suraiguc méŋ ménda hicŋiyec. Waŋu kecma imuac andiaiguc imuhucya imi muŋguc ménda hicŋimac. \v 20 Nalé imi becnec Miŋ Kewunéŋ focdac ménda metecgéwacnec imi ic méŋnéŋ selima naŋkeru késamacac séc qahac wambacnec. Ichéra gési énécmiyec ionac niŋac wamma nalé imi meducŋiyu hotoŋa waŋec. \v 21 Waŋu nalé imuaru méŋnéŋ Kristo you nonac muru hicŋizac me Kristo eri ionac muru hicŋizac imuhuc ʒéyu ménda ninʒéŋgému. \v 22 Imi mia Kristo ikora ʒéma kua meme ic ikora hicŋima hia wammuac séc waŋu gési énécmimia imi ikoc waŋ énécmiwiŋ ʒé séséc ʒéma haka méréra baec ic eneŋ memuac séc qahac imuhucya memu imuac niŋac imuhuc ʒézua. \v 23 Ac imi walac walac énézézua imuac héŋgaleŋ wamma kecmu. \p \v 24 Waŋu nalé imuaru, qenʒeŋ manʒeŋ yanda imuac andiaiguc kaiwe asac mararaŋa békéma siŋidéŋgéyu maso asaha qahac wammac. \v 25 Waŋu ménni sikiluc imi kurumeŋ igucnec madaru kuc yanda yanda kurumeŋiguc hezac iminéŋ hirimac. \v 26 Waŋu duŋa Icac Naŋa hosusu qahaiguc kuc yandayaguc ʒéma edamu yandayaguc hayu ic embac ieneŋ héndacmu. \v 27 Waŋu nalé imuaru inéŋ kua meme uŋahéra méli énécmima ic embac gési énécmimia ini baec ʒécgéria kemboŋ qahac igucnec ʒéma baec kurumeŋ néwéc néwéc igucnec qutulaŋgé énécmimac. \p \v 28 Fik ic imi hémma ɋelumbec ac hénia imi yomuhuc niŋareŋ gému; Imuac hawa bébélacgia éréma imuarunec séra qeyu hémma kaiwe naléya hosuru wanʒac imuhuc ʒéanʒiŋ. \v 29 Ini imuhucyanec iwawai imuhucya imuhucya hicŋiyu hémma inéŋ hosucgé nénécmima nagu andiaiguc nanʒac imuhuc niŋtegicmu. \v 30 Ni hélacnec énéʒéwa baeciguc hicŋisaiya kecʒu ini ménda qahac waŋgicnec ac imuac héla hicŋidacmac. \v 31 Baec kurumeŋ imi qahac wammac, néŋ nuac acna imi ménda qahac wammac. \s1 Ʒégésigési yanda imuac kaiweya ʒéma kaiwe kiwa imi ic méŋnéŋ ménda ninʒac. \p \v 32 Waŋu imuac kaiweya ʒéma kaiwe kiwa imi ic méŋnéŋ ménda ninʒac. Kurumeŋac kua meme uŋa imi eneŋ ménda ninʒu. Naŋa acguc ménda ninʒac. Maŋgoc eŋeyanec téŋgéŋ ninʒac. \v 33 Nalé ménda ninʒu imuac niŋ técgina nimma kecmu. \v 34 Ic méŋnéŋ amaya waima baec horu kemmac niŋac weleŋ qeqehéra iwawai galeŋgému niŋac énézéma aigina méndéŋ énécmima nagu galeŋa i kawaliya mema kecmac niŋac ai buŋa énécmiyec ésécnec. \v 35 Ama miŋina imi némac naléyaiguc hamac? Mariya me siŋi yanda me kuruc qacanʒac imuaru me siŋunec imi ini ménda ninʒu. Imuac niŋ ini técgina nimma kecmu. \v 36 Waŋu gau yanda hekecgic élanzaŋnec hama inicbac niŋac. \v 37 Ewa ɋeli ɋelinec kecmu. Ac ʒézua imi onac sac qahac, ic embac tosara ini momacnec. \c 14 \s1 Yesu qewiŋ ʒéma hénaya hocgic. \p \v 1 Nagu sacyaguc ogicma keŋgic imuac tac niniŋ ʒéma saméŋ yisya qahac imuac tacniniŋ imi ai meme éréhéc heyu bec hamac. Nalé imuaru hofac oo ic ionac kiwa ʒéma héna acac kiwi ic ieneŋ Yesu dimuhuc ikoc wammima késama qemu niŋac hochoc ai megic. \v 2 Mema yomuhuc ʒégic; Tac niniŋ naléyaiguc qahac, ic tosara ieneŋ qeweloŋ qewu niŋac. \s1 Embac méŋnéŋ Yesu haléc naecmiyec. \p \v 3 Waŋu Yesunéŋ Betania ama areŋaiguc kemma ic méŋ qara Simon becnec wizi seliayaguc\f + \fr 14:3 \fr*\ft Kiwi tosaraiguc; lepra wizi.\ft*\f* kerec iwac amaiguc emma nene nema tarec. Taru embac méŋnéŋ nadaac halécya héméŋa hiabia boŋa eŋeŋa imi kiruŋaguc mema hama qésémma orucya qahaiguc mocʒoŋ qocgémiyec. \v 4 Qocgémiyu ic tosara tacgic ieneŋ niŋgic biriyu eŋaocnec eminiŋ wamma yomuhuc ʒégic; Némac niŋ haléc imi eŋdac audacʒac? \v 5 Iminéŋ kiriru soukiwa ic méŋac yawuŋac ai boŋa ogicmacac séc imi mema ic maqeqeya énécmiwacnec! Imuhuc ʒéma embac imi ac ʒémigic. \v 6 Waŋu Yesunéŋ yomuhuc énézéyec; Ini embac imi waigic taru. Ini némac niŋ embac imi yéwéri mizu? Embac imi ai hiabia menénʒac. \v 7 Ic maqeqeya imi nalé séc iniguc kecgic méra énénécmiwiŋ ʒéma nalé tosia hia méra énécmimu. Waŋu ni mia iniguc nalé séc ménda kecmaŋ. \v 8 Embac imi kucyawac séciguc wanʒac. Ni humuwa téŋgé némmu imuac wamma haléc héméŋagucnéŋ walac naecnénʒac. \v 9 Ni hélacnec énézéwa, ini baec séc baec imuaru me imuaru buŋa suruc hiabia imi ʒéau énécmimuiguc embac yomi niŋɋeli mima haka waŋec imuac surucya imi momacnec ʒéau énécmimu. \s1 Yudanéŋ Yesu hofac oo ic ionac méraginaiguc opocmaŋ ʒé ac ʒikiyec. \p \v 10 Waŋu tohotoho ic ionarunec méŋ, Yuda Karioto, inéŋ Yesu ic onac méraginaiguc opocmaŋ ʒéma hofac oo ic kuaya ionac muru keŋec. \v 11 Kemma ʒéyu nimma ségiségi wamma soukiwa gémbiŋ ʒéma ʒéseligic. Waŋu inéŋ Yesu méraginaiguc opocmaŋ ʒéma imuac naléyawac mambéc waŋec. \s1 Nagu sacyaguc ogicma keŋgic imuac kendoŋ hayec. \p \v 12 Saméŋ yisya qahac imuac kendoŋ hénihéniaiguc nagu sacyaguc ogicma keŋgic imuac kendoŋ niŋac rama unuaŋgic. Imuac naléyaiguc tohotoho ichéra ieneŋ Yesu qesimima ʒégic; Siŋga dimuaru hezac? Ama dimuaru kemma nagu sacyaguc ogicma keŋgic imuac kendoŋ niŋac rama imi oma haigénni newésémaŋ? \v 13 Imuhuc ʒégic merac éréchéc méli érécmima ʒéyec; Iri ama areŋa yandaiguc keŋic ic méŋ kewuciguc doku hima huama keŋu mihicŋima méndac mimaoc. \v 14 Méndac miyic ama méŋiguc eŋu imuaru emma ama miŋina yomuhuc ézémaoc; Kiwi icnéŋ yomuhuc ʒézac; Ama qeria dimuaru tohotoho ichécna iniguc nagu sacyaguc ogicma keŋgic imuac kendoŋ niŋac rama imi newiŋ? \v 15 Imuhuc ézéyic ama qeria kuneŋ yanda méŋ qacyaiguc hezac imuaru oragicma keŋu duŋ tatac iwawai imi lémbécma areŋgégic heyu hémma imuaru nonac iwawai imi mindiŋimaoc. \v 16 Imuhuc ʒéyu merac éréhéc iereŋ ama areŋa yandaiguc keremma Yesu ʒéyec séc imi mihicŋima nagu sacyaguc ogicma keŋgic imuac kendoŋ niŋac iwawai mézézéŋgéyoc. \v 17 Waŋu maria waŋu kaiwe kiwa hiŋgaru Yesu tohotoho ichéra 12 iniguc harégic. \v 18 Waŋu nene nema tacma Yesunéŋ yomuhuc énézéyec; Ni hélacnec énézéwa, onarunec méŋ niguc nene nema tacʒac iminéŋ andé numac. \v 19 Imuhuc ʒéyu ieneŋ ewagina goro waŋu eŋac eŋac qesimima yomuhuc ézégic; Hélacnec, ni qahac! Gi nuac ʒézaŋ? \v 20 Ʒégic yomuhuc énézéyec; Tohotoho ic 12 onarunec méŋ niguc ʒéic momacguciguc saméŋ quduŋgéma nezac imi mia. \v 21 Icac Naŋa i iwac niŋ ogic hezac imuhucnec kemmac. Waŋu ic méŋ andé qemimac iminéŋ bakia yéwéria memac! Ic imi neŋgoc héri qeri igucnec ménda hicŋiwacnec iminéŋ hia wambacnec. \s1 Yesunéŋ sisipac ac ɋelia ʒénénécmiyec. \p \v 22 Waŋu nene nema tacma Yesunéŋ saméŋ mema ewa hia ac ézéma kuma énécmima ʒéyec; Megic yomi nuac séwi busuna. \v 23 Imuhuc ʒéma waiŋ sokoc mema ewa hia ac ézéma énécmiyu i mocʒoŋ nedacgic. \v 24 Negic énézéyec; Sac yomi nuac ʒikiʒiki ac ɋelia imuac sacya, imi ic embac sasala onac niŋ wamma qocgéyi. \v 25 Ni hélacnec énézéwa, Ni waiŋ méŋ muŋguc ménda nema kecma Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda qeriaiguc méŋ ɋeliawac nemaŋ. \v 26 Waŋu ieneŋ legic méŋ héima ama imi waima Oliwa baec boŋaiguc eŋgic. \s1 Peteronéŋ Yesu dimuhuc qaecgémimac imuac ara ʒéauyec. \p \v 27 Waŋu Yesunéŋ yomuhuc énézéyec; Ni rama galeŋ qehumuwa rama héndémma keŋha wammu. \p Ac imi ackuaʒéciguc oyec hezac. Imuac niŋ deguc siŋiya ini momac yanda wainémma néŋgacdacmu. \v 28 Waŋu humuc igucnec yacma Galilaia baeciguc onac miha mema kemmaŋ. \v 29 Imuhuc ʒéyu Peteronéŋ yomuhuc ézéyec; I momac yanda waigémmu gezaŋ. Waŋu ni qahac. \v 30 Ʒéyu Yesunéŋ yomuhuc ézéyec; Ni hélacnec gézéwa, deguc siŋiya kurucnéŋ hatac éréhéc ménda qarunec gi hatac haréwéc qaecgé némbésémaŋ. \v 31 Ʒéyu Peteronéŋ seli seli wamma ʒéyec; Ni ménda waigémmaŋ. Giguc humumaŋ ʒé humumaŋ. Waŋu kileŋdac ménda qaecgé gémmaŋ. Imuhuc ʒéyu tosara mocʒoŋ imuhucnec ʒédacgic. \s1 Yesunéŋ Gesemane baec boŋaiguc ʒéwelerec. \p \v 32 Waŋu ieneŋ baec méŋ qara Gesemane imuaru hagic. Hama Yesunéŋ tohotoho ichéra énézéyec; Ini yomuaru tacgic ni kemma ʒéwelecba. \v 33 Imuhuc ʒéma Petero, Yakobo ʒéma Yohane onagiru keŋgic qeria yéwériyu ewaya goro waŋec. \v 34 Waŋu énézéma ʒéyec; Ni humumaŋac séc ewananéŋ ewa biric yanda wanʒua, imuac ini yomuaru gau ménda hema ʒenʒeŋ ɋeli ɋeli kecmu. \v 35 Imuhuc ʒéma komora méŋ kemma baeciguc mama sicgéma nalé yéwéria imi hia ogicmimacac niŋ ʒéwelerec. \v 36 Waŋu yomuhuc ʒéyec; Aba Maŋgocna, gi iwawai mocʒoŋ hia medacanʒaŋ. Nuac sokoc yomi nuarunec nuagicna, waŋu nuac siŋna qahac guac siŋganéŋ seligimac. \v 37 Waŋu inéŋ liliŋgéma hama iniru gau hegic Petero yomuhuc ézéyec; Simon, gau hezaŋ? Nalédac hotoŋa imi ʒenʒeŋ ɋeli ɋeli hia ménda kecʒaŋ? \v 38 Kic ɋeli kecma ʒéwelecgic, qahac waŋu manam batuciguc mama unuwac niŋac. Qeriginanéŋ imuac wanʒac, néŋ séwiginanéŋ bébélacgia. \v 39 Imuhuc énézéma muŋguc liliŋgéma walac ʒéyec ésécnec ʒéma ʒéwelerec. \v 40 Méŋguc liliŋgéma hama iniru gaunec hegic. Waŋu ieneŋ gau igucnec yacgic, néŋ kicgina yéwéria waŋec. Waŋu néma ac ʒéwiŋ ʒéma osigic. \v 41 Waŋu muŋguc liliŋgéma hayu hatac haréwéc waŋu énézéyec; Ini gaugina hemanec keczu? Imi sécgézac, nalé imi ducŋizac. Héŋgic Icac Naŋa andé qemima oporu biria meme ionac méraginaiguc enʒac. \v 42 Yacgic kenni. Héŋgic, andé qeqe icnéŋ hosucninu hazac. \s1 Haʒéc ieneŋ Yesu késagic. \p \v 43 Imuhuc énézémanec naŋu tohotoho ichéra ionarunec méŋ, Yudanéŋ wininiyec. Waŋu inéŋ sac qahac, hofac oo ic kuaya ʒéma héna acac kiwi ic ʒéma galeŋ ieneŋ ic tuŋ méŋ méli énécmigic sou legicginaguc hagic. \v 44 Andé qeqe ic inéŋ bec yaré ic iniguc séséc imi yomuhuc énézéma areŋgéyec; Mérac kiric nemiwa hémma imi mia ʒéma késama galeŋgéma kemmu. \v 45 Waŋu inéŋ haréma focnec iwaru kemma, Kiwi icna! ʒéma kiric nemiyec. \v 46 Nemiyu méragina suluma késagic. \v 47 Késagic maréŋaiguc naŋgic ionac murunec méŋnéŋ souya héréma hofac oo ic kiwawac weleŋ qeqe ic méŋac gezawa qeriru mayec. \v 48 Waŋu Yesunéŋ yomuhuc énézéyec; Nuac niŋgic kowu nene ic waŋu népésiwiŋ ʒéma sou legicginaguc hazu? \v 49 Ni kaiweya kaiweya iniguc kecma ocmuŋ téréyaiguc ku énécmiwa ménda népésigic. Waŋu ackuaʒéc kiwi téréyaiguc hezac imuac héla héimac. \v 50 Waŋu tohotoho ichéra mocʒoŋ waimima néŋgacgic. \p \v 51 Waŋu sac ɋeli méŋ gau hehe maleku sac aturuma Yesu méndaru késagic \v 52 gau hehe maleku imi hetecgé gilima katanec néŋgarec. \s1 Yesu kua meme ic ionac méraginaiguc opocgic. \p \v 53 Waŋu ieneŋ Yesu késama hofac oo ic kiwawac amaiguc keŋgic. Waŋu ama imuaru hofac oo ic kiwa mocʒoŋ ʒéma galeŋhécgina ʒéma héna acac kiwi ic ieneŋ tocgégic. \v 54 Waŋu Petero i lakec lakec méndacmima kemma hofac oo ic kiwawac ama demiŋ qeriaiguc keremma weleŋ qeqe ionac sucginaiguc geric ʒonemma tarec. \v 55 \vp 55a\vp* Waŋu hofac oo ic kiwa mocʒoŋ ʒéma kua meme ic ieneŋ Yesu opocgic qemu niŋac héipuc ac niŋac hocgic. \v 56 Waŋu ic sasalanéŋ ac ikoc sasala ʒégicac imi tanera momacguc ménda waŋu \vp 55b\vp* méŋ ménda mihicŋigic. \v 57 Tosaranéŋ namma ac ikoc yomuhuc ʒégic; \v 58 Nini ninni, yomuhuc ʒéyec; Ni ocmuŋ téréya méranéŋ memeya yomi héndémma kaiwe haréwécac qeriaiguc méŋ memaŋ. Waŋu imi méranéŋ memeya qahac. \v 59 Waŋu ac imi ʒégic imi acguc acgina momacguc ménda waŋec. \v 60 Waŋu hofac oo ic eŋeŋaginanéŋ sucgina igucnec yacma Yesu qesimima ʒéyec; Gi ac bakia ménda ʒéwésémaŋ? Ic eneŋ héipuc waŋamuma guac ac ʒézu. Imi némac ac? \v 61 Waŋu inéŋ eŋ namma ac méŋ ménda ʒéyu hofac oo ic eŋeŋanéŋ muŋguc qesimima ʒéyec; Gi mia mepésianʒiŋ iwac Naŋa Kristo me qahac? \v 62 Waŋu Yesunéŋ ʒéyec; Ni imi mia, waŋu ini Icac Naŋa i Kuc Miŋina iwac héiyaiguc tackecma kurumeŋac hosusuiguc hayu hémmu. \v 63 Imuhuc ʒéyu hofac oo ic eŋeŋaginanéŋ eŋeya malekuya muʒuracgéma énézéyec; Némac niŋac héipuc ic méŋ niŋac hoc kecbiŋ? \v 64 I Anutu ʒébiri qébiri wammima ac imi ʒéyu nindacʒiŋ. Waŋu dimuhuc ninʒu? Imuhuc qesiénécmiyu ic eneŋ kua séc ʒétecgégic humucac buŋa waŋec. \v 65 Imuhuc ʒéma tosara ieneŋ sépécgéma kiwa osoma méragina kuma qema ʒégic; Gi kua meme ic kecʒaŋiguc mérénéŋ guzac imi ʒéna. Waŋu weleŋ qeqe ieneŋ méra tawé tawénéŋ otogic. \s1 Peteronéŋ Yesu ʒéqaec wammiyec. \p \v 66 Waŋu Petero i emu sombeŋiguc keru hofac oo ic eŋeŋaginawac weleŋ qeqe embac méŋnéŋ hosuru hayec. \v 67 Hama Petero geric ʒonemma taru hémma ézéyec; Gi Yesu Nazaretenec i guc momacnec kecnec. \v 68 Ʒéyu Peteronéŋ qaecgéma yomuhuc ʒéyec; Némac acac ʒézaŋ imi ni ménda ninʒua. Waŋu imuac hénia imi ménda niŋasarizua. Imuhuc ʒéma néŋgacma sombeŋ méŋ ama kuaya hosuraiguc heyec imuaru hiŋgarec. \v 69 Waŋu weleŋ qeqe embac inéŋ imuaru i muŋguc hémma ic embac lelecgéma naŋgic ini yomuhuc énézéyec; Ic yomi imi ionarunec. \v 70 Waŋu inéŋ muŋguc qaecgéyec. Waŋu nalé ménda horugiyu ic embac hosuru naŋgic ieneŋ muŋguc Petero ézégic; Gi hélacnec ionarunec, gi Galilaia ic. \v 71 Ʒégic i eŋeyaoc ʒébiri amuma ʒéselima ʒéyec; Ic mérac niŋ ʒézu imi ni ménda ninʒua. \v 72 Ʒéyu imuarunec kuruc qaru hatac éréhéc waŋec. Waŋu Yesunéŋ Kurucnéŋ hatac éréhéc ménda qaru geŋ haréwéc qaecgé némbésémaŋ imuhuc ézéyec imi Peteronéŋ niŋɋelima siarec. \c 15 \s1 Yesu Pilatoac muru wagicma keŋgic. \p \v 1 Ama giaŋiyu imucgeŋnec hofac oo ic kiwahécgina ieneŋ galeŋ tosara ʒéma héna acac kiwi ic tosara ʒéma kua meme ic mocʒoŋ iniguc focdac tocgéma ewa momacguc wamma ʒéareŋ wandacma Yesu dérécgéma wagicma kemma Pilato iwac muru opocgic. \v 2 Opocgic Pilatonéŋ qesimiyec; Gi Yuda ic ionac ic kewu me? Ʒéyu inéŋ melemma ʒéyec; Geŋgaoc ʒézaŋ. \v 3 Waŋu hofac oo ic kiwa ieneŋ képésira sasala ʒémigic. \v 4 Pilatonéŋ muŋguc qesimima ʒéyec; Ninʒaŋ? Ieneŋ guac képésic sasala ʒézu. Némac niŋac kitiwa méŋ ménda ʒézaŋ? \v 5 Ʒéyu Yesunéŋ ac méŋ muŋguc ménda meleŋu Pilatonéŋ welicgéyec. \p \v 6 Nagu sacyaguc ogicma keŋgic imuac Kendoŋ séc Yuda ic ieneŋ hésa ama ic méŋac qara qacma hulacmimac niŋac Pilato welecmigic inéŋ ionac niŋ wamma méŋ hulacmiaŋec. \v 7 Waŋu nalé imuaru ic tosara ic embac onac qeri kumu wamma yaré meyacma wawaŋ meme imuac suraiguc ic méŋ qehumugic énépésima hésa amaiguc onopocgic kecgic, ionac sucginaiguc ic méŋ kerec, iwac qara imi Baraba. \v 8 Waŋu ic embac tuŋ yanda ieneŋ haréma Pilatonéŋ haka waŋaŋec séciguc muŋguc waŋ énécmimacac niŋac qesimigic. \v 9 Qesimigic Pilatonéŋ melemma ʒéyec; Yuda ic onac ic kewu imi wai énécmimaŋ niŋac wanʒu? \v 10 Inéŋ hofac oo ic kiwa ieneŋ Yesu eŋ nimbupuc nimmima iwaru haigic imi niŋasaridarec. Imuac imuhuc qesiénécmiyec. \v 11 Waŋu hofac oo ic kiwa ieneŋ ic embac qeri kumu waŋ énécmigic ieneŋ yomuhuc qacma ʒégic; Yesu waina taru Baraba hulacna mayu! \v 12 Waŋu Pilatonéŋ muŋguc qesiénécmiyec; Imuhuc ʒézuiguc Yuda ic onac ic kewu ʒémianʒu i dimuhuc wammimaŋ? \v 13 Ʒéyu ieneŋ muŋguc qacma ʒégic; Ic imi ic héŋgeŋa wéndaraiguc qena! \v 14 Ʒégic Pilatonéŋ melemma énézéyec; Némac niŋac? Némac képésicac waŋec? Imuhuc ʒéyu selianec qacma ʒégic; Ic héŋgeŋa wéndaraiguc qena! \v 15 Waŋu Pilatonéŋ ic embac niŋgic sécgémac niŋac Baraba hulac énécmima Yesu i mia hihilocnéŋ qema ic héŋgeŋa wéndaraiguc qemu niŋac yaré ic onac méraginaiguc haiyec. \s1 Yaré ic ieneŋ Yesu ʒédesi wammigic. \p \v 16 Waŋu yaré ic ieneŋ Yesu wagicma baec galeŋac ama kewuya imuac demiŋ qeriaiguc keremma yaré ic tuŋ méŋ énézégic mocʒoŋ hama qutulaŋgégic. \v 17 Waŋu yaréac maleku ɋouc ɋoucgia Yesu héimima hésa waiyagucnéŋ ic kewuac opoc méŋ miʒima orucyaiguc héimigic. \v 18 Héimima mepésima ʒégic; Ohec Yuda ic ionac ic kewu! \v 19 Imuhuc ʒéma uŋ qaulaleanéŋ orucyaiguc qema sépécgé mima simiŋ héima tacma sicgémigic. \v 20 Ʒéʒerec wammidacma yaréac maleku ɋouc ɋoucgia imi hetecgéma eŋeya malekuya héigic hiŋgacmiyu ic héŋgeŋa wéndaraiguc qemu niŋac wagicma séŋgaŋgeŋ mama keŋgic. \s1 Yesu ic héŋgeŋa wéndaraiguc qegic. \p \v 21 Kemma hénaiguc ic méŋ ama areŋa méŋ komora igucnec haréyu mihicŋigic. Iwac qara imi Simon, Kirene tauŋ igucnec, Aleksande ʒéma Rufu iorac maŋgocgira. Waŋu yaré ic eneŋ ic héŋgeŋa wéndara Yesuarunec wagicma seli seli wamma migic huayec. \v 22 Huayu Yesu wagicma baec méŋ qara Golgota (Neŋaŋ aciguc; Oruc sic) imuaru kereŋgic. \v 23 Waŋu baec imuaru waiŋ dokuiguc sacmasi qara mér imi haima lelecgéma Yesu migic inéŋ waiyec. \v 24 Waŋu ieneŋ i ic héŋgeŋa wéndaraiguc qedacma malekuya mérénéŋ méré késamu imi hémma nimbiŋ ʒéma sumbic néma sécgina méndémma késagic. \v 25 Waŋu kaiwe kiwa 9 kilok waŋu qegic. \v 26 Qema ou iwac oruha hanecgeŋa iguc ic kitiwa emma naŋu imuaru ac wammigic sécya yomuhuc oma qegic naŋec, Yomi Yuda ic ionac ic kewu. \v 27 Waŋu kowu nene ic éréchéc momacnec ic héŋgeŋa wéndaraiguc urugic méŋ héiyaiguc méŋ kanayaiguc naŋoc. \v 28 Waŋu kiwi téréyaiguc ackuaʒéc heyu héla héiyec iminéŋ yomuhuc; Biria meme ic qétégina oloŋgic imuaru i momacnec olommigic. \v 29 Waŋu ic embac baec imi ogicma keŋha waŋgic ieneŋ orucgina gilima yomuhuc ʒébiri mima ʒégic; Aaha, gi ocmuŋ téréya héndémma kaiwe haréwéc imuac qeriaiguc mekiʒicgémaŋ ʒéanʒaŋ imi mia. \v 30 Deguc geŋgaocnec ic héŋgeŋa wéndara igucnec metecgé amuma mana! \v 31 Waŋu hofac oo ic kiwa ʒéma héna acac kiwi ic ieneŋ imuhucnec ʒédesi wammima eŋawunec eminimma ʒégic; Ic tosara aŋgéŋgina tiénécmiyec, néŋ eŋeya aŋgéŋa hia ménda tiamuzac. \v 32 Kristo Israel ic onac ic kewu inéŋ ic héŋgeŋa wéndara igucnec mayu hémmaguc ninʒéŋgéwiŋ. Ic urugic iguc momacnec naŋgic iereŋ imuhucnec ac imuhuc ʒéma ʒébiri miyoc. \s1 Yesu uŋaya waimiyec. \p \v 33 Kecma kaiwe kiwa 12 kilok waŋu siŋinéŋ baec sécgéma heyu keŋkecma maria 3 kilok waŋu tecgéyec. \v 34 Mariya 3 kilok imuaru Yesunéŋ selianec qacma ʒéyec; Eloi eloi lama sabaktani? Ac imuac hénia imi yomuhuc; Anutuna Anutuna némac niŋac wainénʒaŋ? \v 35 Waŋu ic hosuru naŋgic ionarunec tosaranéŋ nimma ʒégic; Niŋgic, Elia héihéré mizac. \v 36 Waŋu ic méŋnéŋ foc kemma konduŋ kagalic méŋ doku howura winigaiguc qunduŋgéma ic suŋ susuriaiguc ʒikima Yesu gumuma ʒéyec; Waigic mambéc hénni, Elianéŋ hama wagicma mamac me qahac. \v 37 Waŋu Yesu i muŋguc kucnec qaru uŋaya waimiyec. \v 38 Waimiyu maleku horua yanda ʒaki téréya neʒicgéma naŋaŋec imi namuŋa igucnec ounec ʒuracgéma emu héniaiguc tecgéyu éréhéc waŋec. \v 39 Waŋu yaré ic qété 100 ionac galeŋgina méŋ Yesuac wésiaiguc namma héŋu humuyu yomuhuc ʒéyec; Hélacnec, ic yomi Anutuac Naŋa kerec. \v 40 Embac tosara eneŋ momacnec lakec namma héŋgic. Waŋu ionac sucginaiguc Maria Makdalanec\f + \fr 15:40 \fr*\ft Aram ac Migdala; Neŋaŋ aciguc neuŋ kiropo ama lesu herec eŋeŋa.\ft*\f* ʒéma Yakobo komora ʒéma Yose iorac neŋgocgira Maria ʒéma Salome i momacnec naŋgic. \v 41 Ieneŋ Galilaia baeciguc Yesu méndacmima weleŋ qemima kecaŋgic. Waŋu embac sasala tosara Yesuguc Yerusalem éréma hagic ieneŋ momacnec imuaru naŋgic. \s1 Yesu hoc kifaŋaiguc haigic. \p \v 42 Oraŋ imi Sabata tac niniŋ, deguc imi imuac ʒéréŋ qéréŋ naléya, imuac niŋ ama siŋimaŋ ʒé waŋu, \v 43 ic méŋ qara Yosefe Arimataia ama areŋa yanda igucnec inéŋ bawa ménda yandiyu Pilatoaru kemma Yesu qamocya niŋac qesiyec. Waŋu ic imi kua meme tuŋ ionac kiwa eŋeŋa kecma Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imuac mambéc kecaŋec. \v 44 Waŋu Pilatonéŋ Hélacnec bec humuzac? Imuhuc ʒéma nimma yaré ic qétégina 100 ionac galeŋgina ʒéyu hayu yomuhuc ʒéma qesimiyec; Ic imi bec humuzac? \v 45 Imuhuc qesimiyu yaré ic qétégina 100 ionac galeŋginanéŋ ézéyu niŋasarima Yosefenéŋ qamoc imi hia mema kemmac niŋac ʒéyec. \v 46 Waŋu Yosefenéŋ kemma maleku qara linen imi boŋa mema Yesu qamora imi metecgéma maleku iminéŋ osoma mema kemma kic suaŋ hoc yanda qésémma kifaŋa yanda meyacgégic imuaru haima hoc méŋ qililiŋgéyu kemma kuaya néʒicgéyec. \v 47 Néʒicgéyu Maria, Makdalanec ʒéma Maria, Yoseac neŋgocya iereŋ Yesu qamora dimucgeŋ haigic heyec imi hima héŋoc. \c 16 \s1 Yesu humuc igucnec ɋelima yarec. \p \v 1 Sabata nalé téréya tecgéyu, Maria, Makdalanec ʒéma Maria, Yakobo neŋgocya ʒéma Salome i Yesu qamora naecmimu niŋac haléc héméŋaguc boŋa medacgic. \v 2 Waŋu Sondaiguc ama giaŋima kaiwe kiwa éréyu kic suaŋiguc kereŋgic. \v 3 Waŋu keŋkecma yomuhuc eminiŋgic; Kicsuaŋ kuaya igucnec mérénéŋ hoc imi qililiŋgé nénécmimac? \v 4 Imuhuc ʒéma kic hima héŋgic hoc imi qililiŋ gégéyawac heyec, waŋu hoc imi kuneŋ yanda. \v 5 Waŋu kic suaŋ qeriaiguc keremma héiginaiguc geŋ ic merac méŋ maleku horua lalac lalacyaguc taru hémma aurigic. \v 6 Waŋu inéŋ énézéyec; Ʒénéŋgina ménda hiriyu. Ini Yesu Naʒaretenec, ic héŋgeŋa wéndaraiguc qegic i hémbiŋac ʒéma hazu imi ni ninʒua. Inéŋ bec ɋelima yarec. Yomuaru ménda hezac. Hehe duŋa haigic yomi héŋgic. \v 7 Ini kemma tohotoho ichéra ʒéma Petero yomuhuc énézému; Inéŋ énézéyec séc walac Galilaia baeciguc kenʒac. Imuaru kemma hémmu. \v 8 Ʒéyu embac ieneŋ ʒénéŋgina hiriyu welicgéma kic suaŋ qeria igucnec focdac mama néŋgacma keŋgic. Waŋu bacgina yandiyu ac imi ic méŋ ménda énézégic. \s1 Yesunéŋ hicŋi énécmima ai memu niŋac meseli énécmiyec. \p \v 9 Yesunéŋ Sonda giaŋ giaŋacnec ɋelima yacma Maria Makdalanec, becnec uŋa biria 7 nesi énécmiyec embac imi walac hicŋimiyec. \v 10 Hicŋimiyu kemma ic tosara Yesuguc kecaŋgic ieneŋ siacma kecgic suruc waŋ énécmiyec. \v 11 Waŋu ieneŋ Yesu ɋelima yacma embac hicŋimiyec suruc imi nimma ménda ninʒéŋgégic. \p \v 12 Waŋu imuac andiaiguc ionarunec ic éréhéc ama méŋiguc keŋoc. Hénaiguc Yesunéŋ kic tanera melemma hicŋi érécmiyec. \v 13 Hicŋi érécmiyu kemma tosara énézéyic imi imuhucnec ménda ninʒéŋgégic. \p \v 14 Imuac andiaiguc tohotoho ichéra 11 tocgéma nene nema tacgic hicŋi énécmiyec. Waŋu Yesu ɋelima yaru héŋgic ieneŋ imuac ac suruc énézégic. Waŋu qerigina seligiyu ménda ninʒéŋgégic niŋu ménda sécgéyu ac waŋ énécmiyec. \v 15 Waŋu toroqema yomuhuc énézéyec; Ini baera baera kemma ic kecʒu séc buŋa suruc hiabia imi énézému. \v 16 Ninʒéŋgéma doku naecmac imi Anutunéŋ késayu kekec hémbénaŋa kecmac. Waŋu ménda ninʒéŋgému imi képésicgina niŋac ʒétecgé énécmimac. \v 17 Ninʒéŋgému i haka icnéŋ ménda memeya yomuhucya méndac énécmimac; Nuac qacnaiguc uŋa biria nesi énécmimu, waŋu ac méréra ʒému. \v 18 Mokoleŋ késama doku kumiŋaguc negic ménda mebiri énécmimac, ic hafiginaguc ionac orucginaiguc méragina haigic hafigina qahac wammac. \s1 Anutunéŋ Yesu wagicma eŋec. \p \v 19 Miŋ Kewu Yesunéŋ ac énézédaru Anutunéŋ i wagiru kurumeŋiguc emma Anutuac héiyaiguc tarec. \v 20 Waŋu tohotoho ichéra ieneŋ kemma ama baec séc ackuaʒéc imi ʒéaugic Miŋ Kewunéŋ iniguc momacnec ai meyu haka icnéŋ ménda memeyanéŋ hicŋi énécmima ackuaʒéc imi meseliyec.