\id MAT -Kube NT with Psalms [kgf] -Papua New Guinea 2012 (web 2017) \ide UTF-8 \h Mataio \toc1 Mataio \toc2 Mataio \toc3 Mat \mt1 Mataio \c 1 \s1 Yesuac esaŋ ambéchéra ionac qacgina. \p \v 1 Abaraham ʒéma Dawidiac ɋeli, Kristo Yesuac sac kitichéra.\f + \fr 1:1 \fr*\ft Ac oruha yomi imi kiwi Mataioac ac oruha qahac, néŋ kembaŋa 1:2-17 imuac ac oruha wanʒac. Kiwi téréya yomuaru ic embac onac qacgina sasala hezac imi owiŋ ʒé Ʒipilalec ac me Nei ac qahac, néŋ Girik ic me Hebiraio ic ewagina méndacma ooyawac hezac.\ft*\f* \p \v 2 Abarahamnéŋ Isaka mihicŋiyec. Isakanéŋ Yakop mihicŋiyec. Yakobonéŋ Yuda ʒéma iwac dac munahéra mihicŋi énécmiyec.\f + \fr 1:2 \fr*\ft Yudawac dachéra imi 3, munahéra imi 8, néŋ tosara waima iwac qara ooyawac hezac imuac hénia imi \ft*\xt Hén 49:10\xt*\ft imuaru hezac.\ft*\f* \v 3 Yudanéŋ Tamari iwarunec Feresi ʒéma Ʒara mihicŋi érécmiyec. Feresinéŋ Hesiron mihicŋiyec. Hesironnéŋ Aram mihicŋiyec. \v 4 Aramnéŋ Aminadap mihicŋiyec. Aminadapnéŋ Nason mihicŋiyec. Nasonnéŋ Salmon mihicŋiyec. \v 5 Salmonnéŋ Rahap iwarunec Boasi mihicŋiyec. Boasinéŋ Rut iwarunec Yobedi mihicŋiyec. Yobedinéŋ Yesi mihicŋiyec. \v 6 Yesinéŋ ic kewu Dawidi mihicŋiyec. \p Waŋu Dawidinéŋ Uriawac iniŋa iwarunec Solomon mihicŋiyec. \v 7 Solomonnéŋ Rehoboam mihicŋiyec. Rehoboamnéŋ Abia mihicŋiyec. Abiyanéŋ Asafe\f + \fr 1:7 \fr*\ft Kiwi méranéŋ ooya tosaraiguc Asafeac qara méŋ imi Asa.\ft*\f* mihicŋiyec. \v 8 Asafenéŋ Yosafat mihicŋiyec. Yosafatnéŋ Yoram mihicŋiyec. Yoramnéŋ Uʒia mihicŋiyec. \v 9 Uʒianéŋ Yotam mihicŋiyec. Yotamnéŋ Ahaʒi mihicŋiyec. Ahaʒinéŋ Heʒekia mihicŋiyec. \v 10 Heʒekianéŋ Manase mihicŋiyec. Manasenéŋ Amosi\f + \fr 1:10 \fr*\ft Kiwi méranéŋ ooya tosaraiguc Amosiac qara méŋ imi Amon.\ft*\f* mihicŋiyec. Amosinéŋ Yosia mihicŋiyec. \v 11 Waŋu Babilon baeciguc onagicma keŋkeŋa nalé imuaru Yosianéŋ Yekonia ʒéma dac munahéra mihicŋi énécmiyec. \p \v 12 Waŋu Babilon baeciguc onagicma keŋgicguc Yekonianéŋ Salatiel mihicŋiyec. Salatielnéŋ Ʒorobabel mihicŋiyec. \v 13 Ʒorobabelnéŋ Abiut mihicŋiyec. Abiutnéŋ Eliakim mihicŋiyec. Eliakimnéŋ Aʒori mihicŋiyec. \v 14 Aʒorinéŋ Sadok mihicŋiyec. Sadoknéŋ Akim mihicŋiyec. Akimnéŋ Eliut mihicŋiyec. \v 15 Eliutnéŋ Eleaʒari mihicŋiyec. Eleaʒarinéŋ Matan mihicŋiyec. Matannéŋ Yakop mihicŋiyec. \v 16 Yakopnéŋ Mariawac euya Yosefe mihicŋiyec. Waŋu Maria iwarunec mia Yesu Kristo\f + \fr 1:16 \fr*\ft Hebiraio aciguc; Mesia imuac hénia imi halécnéŋ météré mimia.\ft*\f* ʒémimia imi hicŋiyec. \p \v 17 Imuac Abaraham igucnec éréma Dawidiguc hayu hicŋisaiac qétégina imi 14 wanʒac. Waŋu Dawidi igucnec éréma Babiloniguc onagicma keŋkeŋawac naléiguc hayu hicŋisaiac qétégina imi 14 wanʒac. Waŋu Babiloniguc onagicma keŋkeŋawac nalé imuarunec éréma Kristoac naléiguc hayu hicŋisaiac qétégina imi 14 wanʒac. \s1 Halécnéŋ météré mimia Yesuac hicŋihicŋiya imuac suruc. \p \v 18 Waŋu Kristo Yesuac hicŋihicŋiya imi yomuhuc; Iwac neŋgocya Maria imi Yosefeac buŋa wammac niŋ ʒéérécmimia waŋec, néŋ ekawu momacnec ménda kericnec Uŋa Téréyanéŋ kiwi meyu hériyaguc waŋu héŋec. \v 19 Waŋu iwac eu buŋa Yosefe imi ic dindiŋa kerec. Imuac niŋ, ara ʒéauyu kicginaiguc gamuyaguc wambac niŋac, éléŋnec waimiyu kemmac ʒé nimma niŋareŋgéyec. \v 20 Imuhuc nimma keru Miŋ Kewuac kua meme uŋa méŋnéŋ gauiguc hicŋimima yomuhuc ézéyec; Dawidiac ɋeli Yosefe, iniŋ buŋaga Maria wagicmaŋ ʒé ʒénéŋga ménda hiriyu, tomeŋaiguc tacʒac imi Uŋa Téréyawac murunec. \v 21 Inéŋ naŋawac mihicŋimac. Mihicŋiyu inéŋ kecma eŋeya ic embachéra képésicgina igucnec aŋgéŋgina timac, imuac niŋac qara Yesu ʒéwésémaŋ. \v 22 Haka hicŋiyec imi Miŋ Kewuninanéŋ kua meme icya kuaya mema ac yomuhuc ʒéyec imi mocʒoŋ meselimaŋ ʒé imuhuc hicŋiyec;\x + \xo 1:22 \xo*\xt Yes 7:14\xt*\x* \v 23 Ninʒu, embac seraŋanéŋ héri haima naŋa meyu iwac qara Immanuel ʒému (Hénia imi Anutunéŋ neŋaŋguc kecʒac). \v 24 Imuhuc ʒéyu Yosefenéŋ gau igucnec yacma Miŋ Kewuac kua meme uŋanéŋ ʒéyec séc wamma iniŋ buŋaya wagicma hayec. \v 25 Waŋu inéŋ i guc momacnec heyac ménda wamma kerunec embac imi méréc merac naŋa mihicŋiyec. Mihicŋiyu Yosefenéŋ qara Yesu ʒéyec. \c 2 \s1 Niniŋ ic ieneŋ Yesu hémbiŋ ʒé hagic. \p \v 1 Ic kewu Herodeac héŋgaleŋ naléiguc Yesunéŋ Yuda baec Betelehem ama areŋa yandaiguc hicŋiyec. Gezac qema niŋgic, hicŋiyu Is igucnec niniŋ ic tosara Yerusalem hama yomuhuc ʒégic; \v 2 Merac Yuda ic onac ic kewu buŋa hicŋiyec imi dimia? Nini Is iguc iwac widi méŋ hémma mepésimiwiŋ ʒé haziŋ. \v 3 Imuhuc ʒégic ic kewu Herodenéŋ ac imi niŋu ewayaiguc niŋkéndéŋaguc waŋec. Imi mia inéŋnec qahac, Yerusalem miŋina i guc kecgic ieneŋ mocʒoŋ imuhuc waŋgic. \v 4 Waŋu inéŋ hofac oo ic kiwahécgina ʒéma hénaoriŋ ionac héna acac kiwi ic unuruma Kristo\f + \fr 2:4 \fr*\ft Hebiraio aciguc; Mesia imuac hénia imi halécnéŋ météré mimia.\ft*\f* dimuaru hicŋima kecʒac imuac qesiénécmiyec. \v 5 Qesiénécmiyu yomuhuc ézégic; Yuda baec Betelehemiguc. Imi mia Anutuac tiliŋ tiliŋ ic méŋnéŋ yomuhuc oyecac hezac hénia yomuhuc niŋac imuhuc ʒégic; \v 6 Betelehem ama areŋa, guac murunec galeŋ méŋnéŋ hama nuac hénaoriŋ Israel imi rama galeŋ ésécnec galeŋgé énécmimac. Imuac niŋ gi imi Yuda baeciguc ama areŋa yanda kuneŋ kuneŋ hema kenʒac imuac sucginaiguc komodia ménda wanʒaŋ. \p \v 7 Imuhuc ʒégic nimma Herodenéŋ niniŋ ic éléŋnec unuruyu hagic eŋacnec tacma widi hicŋiyec imuac naléya dindiŋanec qesiénécmima niŋec. \v 8 Qesiniŋu tecgéyu Betelehem ama areŋa yandaiguc méli énécmima yomuhuc énézéyec; Kemma merac imuac dindiŋanec qesinimmu. Waŋu mihicŋimuiguc liliŋgéma hama nézégic, ni acguc kemma mepési mimaŋ. \v 9 Ic kewunéŋ imuhuc ʒéyu niŋgic tecgéyu, hénagina méŋgucnec toroqema keŋgic. Waŋu gezac qema niŋgic, widi Is imuaru héŋgic iminéŋ muŋguc hicŋi énécmima walac walac kemma mocʒoŋ merac heyec ama imuaru kemma héiselima tarec. \v 10 Waŋu ieneŋ widi imi muŋguc hémma ségiségi kuneŋ yanda waŋgic. \v 11 Waŋu ama imuaru haréma merac imi neŋgocya Mariaguc momacnec iricma simiŋ héima mepési migic. Imuhuc wamma géségina auma sese mema hagic goli, libanosi ic tutuha héméŋaguc ʒéma sacmasi haléc héméŋaguc imi sécgina séc haimigic. \v 12 Waŋu gauiguc Herodeac muru ménda kemmu niŋ énézéyec. Énézéyu nimma héna méŋ igucnec ama baecginaiguc liliŋgéma keŋgic. \s1 Yosefe iniŋ meracyaguc Iʒipte baeciguc néŋgacma keŋgic. \p \v 13 Liliŋgéma keŋgic, ninʒu, Anutuac kua meme uŋanéŋ gauiguc Yosefe hicŋimima yomuhuc ézéyec; Herodenéŋ merac yomi qemaŋ ʒé hochoc ai mezac, imuac gi yacma merac ʒéma neŋgocya oragicma Iʒipte\f + \fr 2:13 \fr*\ft Girik aciguc; Aigiptos.\ft*\f* baeciguc néŋgacma kemma kecna muŋguc gézémaŋ. \v 14 Imuhuc ʒéyu Yosefenéŋ siŋiyaiguc yacma merac ʒéma neŋgocya oragicma Iʒipte baeciguc keŋec. \v 15 Kemma imuaru kerunec Herode humuyec. Imi mia Miŋ Kewuninanéŋ eŋeya kua meme ic méŋac kuaya mema ʒéma yomuhuc ʒéyec ac yominéŋ héla héimac niŋ imuhuc hicŋiyec; Iʒipte baec igucnec naŋna qac hérémizua.\x + \xo 2:15 \xo*\xt Hos 11:1\xt*\x* \s1 Yesu qewiŋ ʒé wamma namu nene tosara unuhumugic. \p \v 16 Waŋu Herode imi niniŋ ic ieneŋ ikoc wammigic imi niŋtegicma qeri biric kuneŋ yanda waŋec. Waŋu yaré ic méli énécmiyu kemma Betelehem ama areŋa yanda ʒéma ama areŋ yanda yanda hosuraiguc tacma keŋec imuac qeriaiguc merac kecgic imi niniŋ ic qesiénécmima naléya niŋec imi méndacma yawuŋgina éréhéc ʒéma bawaiguc mocʒoŋ unugic humudacgic. \v 17 Imuhuc waŋgic kua meme ic Yeremianéŋ yomuhuc ʒéyec ac imi héla héiyec; \v 18 Ewa hétéŋ méŋ Rama ama areŋa yandaiguc hicŋiyu niŋgic. Ewa biric yanda ʒéma ʒésiac yandanéŋ hicŋiyu niŋgic. Rahelnéŋ merachéra ionac niŋ siacʒac. Merachéra qahac wandacʒu imuac niŋ mebélac gémuac séc qahac waŋec. \s1 Iʒipte baec igucnec liliŋgéma hagic. \p \v 19 Waŋu Herode humuyu, ninʒu, Miŋ Kewuac kua meme uŋa méŋnéŋ Iʒipte baeciguc Yosefe gauiguc hicŋimima yomuhuc ézéyec; \v 20 Meracac kekecya qewiŋ ʒé hocgic ieneŋ humudacʒu, imuac gi yacma merac imi ʒéma neŋgocya oragicma Israel baeciguc liliŋgéma kenna. \v 21 Imuhuc ʒéyu Yosefenéŋ yacma merac neŋgocyaguc oragicma Israel baeciguc keŋec. \v 22 Néŋ Akelaonéŋ maŋgocya Herodeac tatac késama Yuda baec galeŋgézac imuhuc ʒégic nimma imuaru kemmaŋ ʒé ʒénéŋa hiriyec. Waŋu gauiguc kua meme uŋanéŋ ézéyu nimma Galilaia baeciguc keŋec. \v 23 Kemma tauŋ méŋ Naʒarete ʒéanʒu imuaru kerec. Haka imi mia kua meme ichéra kuagina mema ac yomuhuc ʒéyec imi hélaguc wammac niŋ imuhuc hicŋiyec; Naʒarete ic ʒémimu. \c 3 \s1 Yohaneac héipuc ac. \p \v 1 Nalé imuaru doku naec haka ic Yohanenéŋ hama Yuda baec kisiaiguc yomuhuc ʒéauyec; \v 2 Kurumeŋac héŋgaleŋ ama areŋa yandanéŋ hosucninu hazac, imuac niŋ ewa qerigina meleŋgic. \v 3 Waŋu ic iwac mia kua meme ic Yesaiawac kuaya mema yomuhuc ʒéyec; Ic méŋ baec kisiaiguc qacʒac, iwac ewa imi yomuhuc; Miŋninawac hénaya ʒéréŋ qéréŋ wamma megic, iwac hénaya héimindiŋigic dindiŋa waŋu. \v 4 Yohane i imi maleku kamele ʒuanéŋ memeya imi héima rikuŋa yaŋ séwélanéŋ memeya imi kembaŋaiguc ʒikima kerec. Waŋu iwac neneya imi gaoc ʒéma haséŋ morombazecac dokuya. \v 5 Waŋu imuhuc ʒéauyu Yerusalem ʒéma Yuda baec séc ʒéma Yodan doku néwéc néwéc ic embac mocʒoŋ iwac muru kendacgic. \v 6 Kemma képésicgina ʒéaugic Yodan Dokuiguc doku naec énécmiyec. \p \v 7 Waŋu doku naec énécmiyec imuaru Farisaio ic ʒéma Sadukaio ic sasala hagic inicma yomuhuc énézéyec; Qaté mokoleŋac ɋelihéra qeri geric hahaya imuacnec néŋgacmu niŋac mérénéŋ goro ac énézéyec? \v 8 Ewa meleŋ meleŋac séciguc héla mihicŋigic. \v 9 Waŋu eŋaŋ qeriginanéŋ Abaraham imi neŋaŋ yandanina imuhuc ménda ʒéma nimmu. Ni énézéwa niŋgic, Anutunéŋ hoc yomi hia énézéyu yacma Abarahamac ɋelihéra wandacmu. \v 10 Ic hésa sasala imuac héniaiguc naka bec haiyu hedacʒac. Héla hiabia ménda haianʒac séc héiyu mayu gericiguc giliyu hiŋgacdacmac. \v 11 Ni imi qerigina melemmu niŋac dokunéŋ naec énécmianʒua, néŋ nuac andénaiguc hakecʒac inéŋ kuc yandayaguc ni nogicʒac. Nidac imuhucyanéŋ héna usuya metecgéma késamaŋac séc qahac. Inéŋ Uŋa Téréya ʒéma geric bélaŋanéŋ naec énécmimac. \v 12 Iwac méraiguc sarac yanda iminéŋ héla gocmia imi tocgéma hofiiguc haimac, néŋ gorosoŋa imi héiusuŋ wamma geric bélaŋ tectecgia qahac imuaru giliyu ʒemac. \s1 Yesu doku naec haka wammiyec. \p \v 13 Waŋu nalé imuaru Yesunéŋ Galilaia baec igucnec Yodan dokuiguc hama Yohanenéŋ doku naecmimac niŋ ézéyec. \v 14 Ézéyu Yohanenéŋ qetalimima yomuhuc ʒéyec; Geŋ ni doku naec némbésémaŋ niŋac wanʒua, néŋ geŋ nuac muru hazaŋ? \v 15 Yesunéŋ melemma ʒéyec; Deguc imi acna niŋnénna imuhuc wamma nekaŋ haka solaŋa mocʒoŋ meseliwic, imuhuc ʒéyu ara nimmiyec. \v 16 Nimmima doku naecmiyu Yesu imi doku igucnec éréyec. Éréyu kurumeŋ aŋgéyu Anutuac Uŋa Téréya kembo nei ésécnec mama hama iwac orucyaiguc naŋu héŋec. \v 17 Waŋu kurumeŋ igucnec ewa méŋ yomuhuc hicŋiyec; Yomi imi nuac Naŋna. Iwac siŋ kuneŋ yanda niŋanʒua. Iwac niŋ ewa qerinanéŋ ségiségi yanda waŋanʒac. \c 4 \s1 Yesu manam batuc wammiyec. \p \v 1 Waŋu Yesu Biria miŋinawac ala batuciguc emmac niŋ Uŋa Téréyanéŋ wagiru baec kisiaiguc keŋec. \v 2 Kemma siŋi kaiwe 40 imuac séc nene ʒikima ʒéwelecma kecma andiaiguc yaka niŋ humuyec. \v 3 Ara batuc miŋinanéŋ Yesuac muru hama yomuhuc ʒéyec; Gi Anutuac Naŋa wanʒaŋiguc ʒéna hoc sasala yominéŋ melemma saméŋ wammac. \v 4 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ melemma ʒéyec; Yomuhuc mia ooyawac hezac; Icnéŋ saméŋ sac qahac, néŋ ackuaʒéc Anutuac kuaya igucnec haanʒac imi mocʒoŋ nimma kekecyaguc kecmac. \v 5 Imuhuc ʒéyu Biria miŋinanéŋ Yesu wagicma Yerusalem kiropoc téréyaiguc emma ama téréya imuac witiyaiguc oporu naŋec. \v 6 Naŋu yomuhuc ézéyec; Inéŋ guac wamma kua meme uŋahéra énézéyu ieneŋ méraginanéŋ gi gépésima osogéŋgic hocnéŋ hénaga ménda néʒéŋgémac. Imuhuc ooyawac hezac, imuac mia gi Anutuac Naŋa wanʒaŋiguc yomuacnec luma emu hiŋgacna. \v 7 Ʒéyu Yesunéŋ muŋguc yomuhuc ézéyec; Yomuhuc ogic hezac; Néŋ Miŋ Anutuga ménda batucgé miwésémaŋ. \v 8 Imuhuc ʒéyu Biria miŋinanéŋ wagicma baec boŋa eŋeŋa yandaiguc emma héŋgaleŋ ama areŋa yanda sasala baec séc hema keŋkeŋa imi ʒéma imuac edamuya ézéyu héndarec. \v 9 Héŋu yomuhuc ézéyec; Gi simiŋ héima mepési némbésémaŋiguc iwawai imi mocʒoŋ guac géndacmaŋ. \v 10 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ melemma ʒéyec; Biria miŋina,\f + \fr 4:10 \fr*\ft Girik aciguc; Satana.\ft*\f* gi néŋgacna! Yomuhuc mia ogic hezac; Miŋ Anutuga simiŋga héimima mepési miwésémaŋ, waŋu iwacnec sac weleŋ qemiwésémaŋ. \v 11 Imuhuc ʒéyu Biria miŋinanéŋ Yesu waimima keŋec. Keŋu kua meme uŋa eneŋ haréma Yesu weleŋ qemigic. \s1 Yesunéŋ Galilaia baeciguc aiya hénima meyec. \p \v 12 Waŋu Yesunéŋ Yohane hésa amaiguc opocgic imuac buŋa suruc nimma Galilaia baeciguc keŋec. \v 13 Waŋu Naʒarete ama waima Kafanaum amaiguc kemma kerec. Ama imi Ʒabulon ʒéma Naftali baec suciguc ʒékéŋ yanda hezac imuac giŋgiŋaiguc tacʒac. \v 14 Imi mia Anutuac tiliŋtiliŋ ic Yesaiawac kuaya mema ac yomuhuc ʒéyec imuac héla héimac niŋac imuhuc hicŋiyec; \v 15 Ʒabulon baec, Naftali baec, Yodan doku néwécgeŋ konduŋ giŋgiŋawac héna ʒéma ic enia ionac baec Galilaia imuaru, \v 16 ic embac tunumaŋiguc tacʒu eneŋ asac mararaŋ yanda hicŋiyu héŋgic. Waŋu humucac tunumaŋaiguc kecgic ionac muru asac mararaŋ qetagali énécmizac. \p \v 17 Waŋu nalé imuaru mia Yesunéŋ aiya hénima yomuhuc ʒéauma énézéyec; Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda hosucginu hazac, imuac mia ewa qerigina meleŋgic. \s1 Yesunéŋ hénima tohotoho ichéra unuruma énépésiyec. \p \v 18 Waŋu Yesunéŋ Galilaia konduŋ giŋgiŋaiguc keŋkecma héŋu Simon, Petero ʒémimia imi ʒéma iwac munaya Anderea iereŋ konduŋiguc uficgira gilimanec naŋoc. Waŋu iereŋ imi lambéc héréhéré ic keroc. \v 19 Waŋu iricma yomuhuc érézéyec; Hama ni méndacnéŋic, neŋ ai méŋ érécmiwa iri ic embac héréhéré ic wammaoc. \v 20 Imuhuc ʒéyu focnec uficgira waiyic taru Yesu méndaroc. \v 21 Waŋu imuacnec keŋkecma héŋu dac muna éréhéc Ʒebedaioac naŋ héréra, Yokobo ʒéma iwac munia Yohane iereŋ maŋgocgira Ʒebedeguc eŋawu ʒéiciguc uficgina ɋotoma tacgic mihicŋi érécmima ururuyec. \v 22 Ururuyu focnec ʒéic ʒéma maŋgocgira imi waima Yesu méndacmiyoc. \s1 Yesunéŋ ic embac tuŋaguc ackuaʒéc ku énécmiyec. \p \v 23 Waŋu Yesunéŋ Galilaia baec séc kereŋ haré wamma tocgotocgo amaginaiguc Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yandawac buŋa suruc hiabia imi ʒéauma ku énécmima ic embac sucginaiguc ic embac tosara hafi ʒepaginaguc hénia hénia imi mocʒoŋ mehiaru énécmiyec. \v 24 Imuhuc waŋu iwac qac buŋaya imi Siria baec séc saima kendarec. Kendaru ic embac ieneŋ hafi ic hénia hénia; hafi ʒepaginaguc, uŋa biriaginaguc, humuc turucginaguc, ʒéma héna méragina séléc sélécgia imi onagicma hagic mehiaru énécmiyec. \v 25 Waŋu Galilaia, Dekapoli, Yerusalem, Yuda, ʒéma Yodan doku néwéc igucnec ic embac tuŋa tuŋa hama méndacmigic. \c 5 \s1 Ic ʒézé ségiségiyaguc. \p \v 1 Waŋu Yesunéŋ ic embac tuŋa tuŋa imi inicma baec boŋaiguc emma tarec. Taru tohotoho ichéra ieneŋ iwac muru hagic. \v 2 Waŋu kuaya auma ku énécmima ʒéyec; \v 3 Uŋa qerigina maqeqeya kecanʒu imi eneŋ ségiségi ginaguc, kurumeŋac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi ionac buŋa wanʒac. \v 4 Ʒé siac wamma kecanʒu imi eneŋ ségiségi ginaguc, Anutunéŋ ewa hia qeénécmimac. \v 5 Gumbénʒénʒéŋ kecanʒu imi eneŋ ségiségi ginaguc, baec yanda baec imi mératéc énécmiyu késamu. \v 6 Yaka ʒéma doku niŋ humuanʒu éséc haka solaŋawac waŋanʒu imi eneŋ ségiségi ginaguc, sécgé énécmimia wammac. \v 7 Goi héihéi waŋ énécmianʒu imi eneŋ ségiségi ginaguc, Anutunéŋ goigina héimac. \v 8 Ewa qerigina ɋala ɋala imi eneŋ ségiségi ginaguc, ieneŋ Anutu hémmu. \v 9 Luae qeqe ic imi eneŋ ségiségi ginaguc, Anutuac nambérac héra ʒéénécmimu. \v 10 Haka solaŋawac unuhéi waŋ énécmigic birizu imi eneŋ ségiségi ginaguc, kurumeŋac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi ionac buŋa wammac. \v 11 Nuac niŋac ʒéma ʒébiri qébiri waŋ énécmima unuhéi waŋ énécmima ikoc wamma ac biria hénia hénia onac séwiginaiguc haimu imi ségiségi ginaguc, \v 12 Anutuac kua meme ic walac hama kecgic imi imuhucyanec unuhéi waŋ énécmigic. Imuac niŋac ewa hia nimma ségiségi wammu. Imuac kitiwa kurumeŋiguc heheya imi kuneŋ yanda imuac niŋac imuhuc ʒézua. \s1 Sei ʒéma asac mararaŋ. \p \v 13 Ini imi baec ic ionac sei kecʒu. Waŋu seinéŋ siŋa qahac wammaciguc némacyanéŋ iwawai méŋ hésiyu siŋaguc wammac? Qahacgucnec, iwawai omaya wamma iwawai méŋ ménda mehiarumac, néŋ momacguc waŋmimiawac séc imi giligic ic embac eneŋ tiʒiʒamu. \v 14 Waŋu ini imi baec ic ionac asac mararaŋ, ama areŋa yanda méŋ baec boŋaiguc imi musaŋgémacac séc qahac. \v 15 Kifa imi acguc otorima kewuc guandiaiguc ménda haianʒu, qahac, imi mia tataraiguc haigic taru asahanéŋ ama qeriaiguc ic embac asari énécmianʒac. \v 16 Imuac onac asac mararaŋ ginanéŋ imuhucyanec ic onac kicginaiguc measari énécmimac. Waŋu ieneŋ onac wawaŋ meme hiabia imi héŋgic hiaruyu Maŋgocgina kurumeŋiguc kecʒac imi mepési mimu. \s1 Héna ac ʒéma Anutuac tiliŋtiliŋ ic. \p \v 17 Niŋgic ni héna ac ʒéma kua meme ic ionac ac imi mesohomaŋ ʒé mazua tanec ménda wammac. Ni imi mesohomaŋ ʒé ménda mayi, néŋ meseligimaŋ niŋac mayi. \v 18 Ni hélacnec énézézua, héna ac igucnec ac kiwi siliha me bororoŋadac méŋ eŋ hema ménda qahac wammac, néŋ mocʒoŋ hélagucnec wandaruguc mia baec kurumeŋ imi hia qahac wammac. \v 19 Imuac ic méŋnéŋ méŋ héna ac imuarunec komocdiadac méŋ logima tosara imuhucnec wammu niŋ ku énécmimac imi, kurumeŋac héŋgaleŋ amaiguc ic mamaya ʒémimac. Waŋu méŋnéŋ méŋ wawaŋ memeyaiguc haima héna ac imi imuhuyanec tosara ku énécmimac imi, kurumeŋac héŋgaleŋ amaiguc ic eneŋa ʒémimac. \v 20 Imuac énézéwa niŋgic, onac haka solaŋanéŋ héna acac\f + \fr 5:20 \fr*\ft Moseac héna ac.\ft*\f* kiwi ic ʒéma Farisaio ic ionac hakagina ménda ogicmac imi, kurumeŋac héŋgaleŋ amaiguc keremmuac séc qahac. \s1 Qeri geric hakawac goro ac. \p \v 21 Yandahécgina yomuhuc énéc énézéya; Ic ménda qehumuwésémaŋ, waŋu méŋnéŋ ic qehumumac imi acac buŋa wammacac hezac, ac imi ini niŋgicac nindacʒu. \v 22 Néŋ neŋ yomuhuc énézézua; Méŋnéŋ méŋ hénia qahac alaya qeri biric niŋmizac imi acac buŋa wammac. Méŋnéŋ méŋ imi alayawac niŋac, ic qelaŋa\f + \fr 5:22 \fr*\ft Girik aciguc; Raka.\ft*\f* ʒémizac imi kua meme ic ionac kaunsol iguc onopocmu. Méŋnéŋ méŋ alayawac moroc ʒémizac imi geric siawac buŋa wammac. \v 23 Imuac gi ʒaki téréyawac sese mema hama alaganéŋ guac niŋac haʒéc ac méŋ késa kecʒac imi niŋɋelizaŋiguc \v 24 sesega imi ʒaki téréya wésiaiguc haina taru walac alagawac kenna luae qegéŋuguc bec liliŋgéma hama sesega imi haimiwésémaŋ. \v 25 Gi haʒécgaguc hénaiguc kemmanec focdac ewa momac wammaoc. Imuhuc ménda wanna haʒécganéŋ gésigési icac muru goporu gésigési ic iminéŋ téŋgiŋ ic kuneŋginawac mériaiguc waigéŋu hésa amaiguc gopocmac. \v 26 Goporu, ni hélacnec gézéwa niŋna, alagawac kitic imi mocʒoŋ ménda kudacma imuarunec mawésémaŋac séc qahac wammac. \s1 Kaisero haka. \p \v 27 Yandahécgina yomuhuc énéc énézéya; Kaisero ai ménda mewésémaŋ, ac imi niŋgicac nindacʒu. \v 28 Néŋ ni yomuhuc énézézua; Ic méŋnéŋ embac méŋ hémma ewayaiguc hémbaoc wammizac imi mia ewa qerianéŋ bec kaisero wanʒac. \v 29 Kicga héiigucnéŋ biriawac simbaiguc goporu, imi néfindiŋgéma gilina kemmac. Séwi taséga momacguc qahac waŋu séwiga yanda imi geric siaiguc ménda giliyu hiŋgacbésémaŋ iminéŋ hia wammac. \v 30 Méraga héiigucnéŋ biriawac simbaiguc goporu, imi hericma gilina kemmac. Séwi taséga momacguc qahac waŋu séwiga yanda geric siaiguc ménda giliyu hiŋgacbésémaŋ iminéŋ hia wammac. \s1 Eu iniŋ waiwai haka. \p \v 31 Ʒézéya méŋ imi yomuhuc; Ic méŋnéŋ méŋ iniŋa waimimac imi wai amuamuac kiwi oma mimac. \v 32 Néŋ ni yomuhuc énézézua; Ic méŋnéŋ méŋ iniŋa kaiseroac qahac, néŋ yéwéri tosara niŋac waimizac imi, inéŋ embac imi kaiseroiguc opocʒac. Waŋu ic méŋnéŋ embac waimimia imi mezac imi, i acguc kaisero wanʒac. \s1 Ʒézépaŋ ac. \p \v 33 Waŋu muŋguc, yandahécgina yomuhuc énéc énézéya; Gi Anutuac kiwaiguc acga eŋ ménda ʒéseliwésémaŋ, néŋ guac ʒézépaŋ acga imi kewuac kiwaiguc wandacbésémaŋ. \v 34 Waŋu ni yomuhuc énézézua; Anutuac kiwaiguc ac méŋ méndagucnec ʒéselimu. Kurumeŋ qacma ménda ʒéselimu. Kurumeŋ imi Iwac ic kewu tatac wanʒac. \v 35 Waŋu baec acguc ménda qacma ʒéselimu. Baec imi Anutuac héna titiya wanʒac. Waŋu Yerusalem acguc ménda qacma ʒéselimu. Imi ic kewu eŋeŋawac ama areŋa yanda wanʒac. \v 36 Waŋu orucgaiguc acguc ménda koroma ʒéseliwésémaŋ. Imi mia gi oruc ʒucga meleŋna méŋac méŋ lalac me ʒapéla wammacac séc qahac imuac niŋac imuhuc ʒézua. \v 37 Imuac bénʒéŋ dac, hélacnecac imi hélacnec, qahacwac imi qahac sac ʒému. Ac toroqeqeya imi Biria miŋinawac murunec hahaya. \s1 Bakia meleŋ énécmimiawac haka. \p \v 38 Ac ʒézéya méŋ yomuhuc niŋanʒu; Kiwawac kitiwa imi kiwa, ʒécyawac kitiwa imi ʒécya. \v 39 Waŋu neŋ yomuhuc énézézua; Haka biria kétik imuac nuna guwa ménda wammu. Méŋnéŋ huluŋga otomac imi, néwécgeŋga hia meleŋ mina qemac. \v 40 Waŋu méŋnéŋ geŋga maleku niŋac aciguc guagicma keŋu saŋgeŋa malekuga imi momacnec wai miwésémaŋ. \v 41 Méŋnéŋ héna hosuru guagicma kemmaŋac ʒéyu horua méndacmima kembésémaŋ. \v 42 Méŋnéŋ iwawaiga méŋ guagicmaŋ ʒé me lagulawac késamaŋ niŋac welecgéŋu eŋdac ménda mélina kemmac. \s1 Haʒéc onac goigina héimu. \p \v 43 Alaga siŋ nimmima haʒécga méʒétiti wammiwésémaŋ ac ʒézéya méŋ imuhuc niŋanʒu, \v 44 néŋ neŋ mia yomuhuc énézézua; haʒéc hécgina siŋgina niŋénécmimu. Waŋu ununesi waŋ énécmianʒu ionac niŋac wamma ʒéwelec wammigic goigina héimac. \v 45 Imuhuc wamma kurumeŋ Maŋgoc ginawac nambérac wamma kecmu. Kurumeŋ Maŋgocginanéŋ kaiwe ʒéyu ic hia biria momacnec asari énécmianʒac. Waŋu kiaya imuhucyanec ic hia biria momacnec énécmianʒac. \v 46 Siŋ niŋénécmianʒu ionacnec sac goigina héiénécmimu imi, némac kitiwa hiabia he énécmimac? Takis meme ic acguc haka imuhucya hia ménda waŋanʒu me? \v 47 Waŋu alahécgina ionacnec sac ac qacguc waŋ énécmimu imi, némac iwawai kuneŋ yanda wanʒu wammac? Ic enia eneŋ haka imuhucya hia ménda waŋanʒu me? \v 48 Imuac mia kurumeŋ Maŋgocgina imi solaŋa kecʒac séc ini imuhucnec solaŋa kecmu. \c 6 \s1 Méra énécmimiawac haka. \p \v 1 Técgina nimma kecmu. Haka solaŋa imi ic ieneŋ hémmu niŋac ʒéma kicginaiguc wambu niŋac. Imuhuc wammuiguc kurumeŋ Maŋgoc ginanéŋ bakia hiabia ménda meleŋ énécmimac. \p \v 2 Kicac weleŋ qeqe imi ieneŋ tocgotocgo amaiguc ʒéma héna yanda séc kemma icnéŋ mepési énécmimu niŋac témuŋ hianʒu. Néŋ hélacnec ʒéwa niŋgic; Ic imi eneŋ baec icnéŋ mepési énécmigic bakiagina bec medacʒu. Gi imi geŋga wéségaiguc imuhuc ménda wambésémaŋ. \v 3 Néŋ maqeqeya iwawai méŋ énécmiwésémaŋ nalé imuaru méra héiganéŋ némac haka wanʒac imi méra kanaganéŋ ménda nimmac. \v 4 Imuac niŋ haleŋ haihaiga imi sasaŋgiaiguc wambésémaŋ. Waŋu Maŋgocga sasaŋgiaiguc géŋanʒac inéŋ imuac bakia meleŋgémmac. \s1 Ʒéwelec ai. \p \v 5 Waŋu ʒéwelec wambésémaŋ imuaru ninʒéŋ ninʒéŋ ic ikora ieneŋ waŋanʒu ésécnec ménda wambésémaŋ. Ieneŋ mia inicmu niŋac tocgotocgo amaiguc ʒéma héna yanda séc namma ʒéwelec wawaŋa imuac siŋa niŋanʒu. Ni hélacnec énézézua; Ieneŋ imi boŋa bec késagic tecgézac. \v 6 Gi ʒéwelecbésémaŋ imuaru amagaiguc emma naguga héima maŋgocga sasaŋgiaiguc kecanʒac iwac muru ʒéwelec wambésémaŋ. Waŋu maŋgocga sasaŋgiaiguc hémma niŋanʒac inéŋ bakia imi meleŋgémmac. \v 7 Ini ʒéwelecbiŋ ʒé ic enia ésécnec ac héla qahac sasala ménda olommu. Ieneŋ mia ac sasala ʒéniguc niŋnénécmimac imuhuc ʒéma niŋanʒu. \v 8 Maŋgocgina imi ʒéwelec ménda waŋgicnec iwawai hocanʒu imi bec nindacʒac. Imuac ini ionac séc ménda wammu. \v 9 Imuac ini yomuhuc ʒéma ʒéwelec wammu; Kurumeŋ Maŋgocnina guac qacga mepésini téréya hemac. \v 10 Guac héŋgaleŋ ama areŋa yanda mama hamac; Kurumeŋiguc hezac ésécnec baeciguc guac ewa siŋga wandac wandara wammac. \v 11 Gi deguc kaiwe yomuac nene sécnina nénécmina. \v 12 Nini ic ionac képésicgina wai énécmiziŋ, imuhucyanec képésicnina wai nénécmina. \v 13 Nini ménda wai nénécmina ala batuciguc kerembiŋ niŋac. Néŋ Biria miŋinawac murunec metecgé nénécmina. \v 14 Ini ic ionac képésic waimuiguc kurumeŋ Maŋgocginanéŋ onac képésic imuhucyanec waimac. \v 15 Waŋu ini ic onac képésic ménda waimuiguc maŋgoc ginanéŋ képésicgina imuhucyanec ménda waimac. \s1 Nene ʒikima ʒéwelec wawaŋa. \p \v 16 Waŋu nene ʒikima ʒéwelec wammuiguc ninʒéŋ ninʒéŋ ic ikora ieneŋ waŋanʒu ésécnec ewa biric tanec ménda wammu. Némac niŋ ieneŋ imi tanecgina wininiyu inictegicmu niŋac imuhuc waŋanʒu. Hélacnec énézézua; Ieneŋ imi bakiagina séha imi bec megic tecgézac. \v 17 Geŋ mia nene ʒikima ʒéwelecbésémaŋ imuaru orucga haléc naec mima kic tanecga ʒuacbésémaŋ. \v 18 Waŋu nene ʒikima ʒéwelecma kecʒaŋ imi ic ionac muru qahac, néŋ Maŋgocga sasaŋgiaiguc kecanʒac iwac muru sac wininiyu géŋtegicmac. Waŋu Maŋgocga sasaŋgiaiguc iwawai hicŋiyu héŋanʒac inéŋ bakia meleŋ gémmac. \s1 Iwawai eeyaguc kurumeŋiguc haigic emmac. \p \v 19 Ini hinac iwawaigina eeyaguc imi baeciguc ménda tocgégic emmac. Imuaru mia gureŋ ʒéma hufeŋanéŋ mebiriwac niŋac. Waŋu imuaru imi kowu nene ieneŋ héʒéŋgéma hiŋgacma kowu memu. \v 20 Néŋ hinac iwawaigina eeyaguc imi kurumeŋiguc qutulaŋgégic emmac. Imuaru imi gureŋ ʒéma hufeŋanéŋ ménda mebirimac. Waŋu imuaru kowu nene ieneŋ ménda héʒéŋgéma hiŋgacma kowu memu. \v 21 Hinac iwawaiga eeyaguc hemac imuaru mia ewa qeriga acguc hemac imuac niŋac imuhuc ʒézua. \s1 Kifanina asahaguc me qahac? \p \v 22 Kicga imi séwigawac kifaya. Kicga hiabia hezaciguc asahanéŋ séwiga mocʒoŋ yanda sécgémac. \v 23 Néŋ kicga birizaciguc imi tunumaŋnéŋ séwiga mocʒoŋ yanda sécgémac. Waŋu asac mararaŋ ewa qerigaiguc hezac iminéŋ siŋindéŋgézaciguc siŋi tunumaŋ dimuhucyanéŋ hicŋigémmac? \s1 Anutu iwacnec sac weleŋ qemimu. \p \v 24 Ic momacgucnéŋ ic kewu éréhéc weleŋ qeérécmimacac séc qahac. Méŋac méʒétiti wammima méŋac siŋ nimmimac, me méŋac eeya héima méŋac niŋméimac. Ini Anutu ʒéma soukiwa momacnec weleŋ qeqe waŋ érécmimuac séc qahac. \s1 Nene me séwi usuginawac ewa goro ménda wammu. \p \v 25 Imuac bec énézéwa; Némac dokuac me neneac newiŋ ʒéma kekecginawac qeri yéwéri ménda wammu. Séwiginawac némac iwawai héiwiŋ ʒéma qeri réwéri ménda wammu. Kekecganéŋ nenega ogicma eeyaguc ménda wanʒac me? Séwiganéŋ malekuga ogicma eeyaguc ménda wanʒac me? \v 26 Ini sawaiguc nei inicgic. Ieneŋ héihimic ménda waŋanʒu. Waŋu nene mequtulaŋ me hofiiguc haihai ménda waŋanʒu. Waŋu onac kurumeŋ Maŋgocnéŋ gumu énécmianʒac. Waŋu ini nei onogicma eeginaguc ménda wanʒu me? \v 27 Waŋu onarunec mérénéŋ qeri réwéri wamma kekecginawac naléya komora méŋ hia mehorugimac? \v 28 Waŋu ini némac niŋac malekugina niŋac qeri réwéri waŋanʒu? Sombeŋac baorac ʒurigina inicgic dimuhuc éréma yandianʒu? Ieneŋ malekugina niŋac hésadac méŋ taraŋ ménda héianʒu. \v 29 Waŋu énézéwa niŋgic; Solomonnéŋ edamuyaguc meʒeric amuma kerec, néŋ ʒuria yomi ionarunec méŋ ménda ogirec. \v 30 Anutunéŋ baec kisiawac ɋézézac deguc you heyu oraŋguc gericiguc giligic hiŋgacmacac hezac ʒariŋdac imuhucya imi imuhuc haioso meénécmianʒac iguc, yei ninʒéŋ ninʒéŋgina komodia ini, Anutunéŋ ini imi ʒuriadac imuhucya onogicma ménda haioso meénécmimac me? \v 31 Imuac mia, némac neneac me dokuac newiŋ me némac iwawai héiwiŋ ʒéma qeri réwéri ménda wammu. \v 32 Imi mia ic enia eneŋ imuac waŋanʒu. Waŋu kurumeŋ Maŋgocginanéŋ iwawai imuhucyawac hocanʒu imi nindacʒac. \v 33 Imuac bec walac imi Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda ʒéma iwac haka solaŋa\f + \fr 6:33 \fr*\ft Anutunéŋ ewa qerigina maŋgoc waŋ énécmiyu iguc qéhéréŋgéma kecmu niŋac.\ft*\f* niŋac wamma ʒéwelecmu. Iwawai tosara imi mocʒoŋ momacnec toroqe énécmidacmac. \v 34 Imuac ini oraŋac qeri réwéri ménda wammu. Oraŋac qeri réwéri imi oraŋ eŋeya buŋa. Ai meme eŋac eŋac imi eŋeya réwéria sécya hemizac. \c 7 \s1 Niŋgési énécmimiawac haka. \p \v 1 Ménda gési énécmimu imi, ini acguc imuhucyanec ménda gési énécmimia wammac. \v 2 Imi mia gési énécmianʒaŋ imuhucyanec gésigéŋgéŋa wammac. Waŋu ac waŋ énécmianʒaŋ imuhucyanec ac waŋgéŋgéŋa wammac, hénia imuac niŋac imuhuc ʒézua. \v 3 Gi némac niŋac alagawac kiwaiguc gocya hémma geŋga kicgaiguc ic ʒékalaŋa imuac mia ménda niŋtegicanʒaŋ? \v 4 Geŋgac kicgaiguc ic ʒékalaŋa heyunec, gi alagawac dimuhuc waina kicgaiguc gocya imi mewa mayu ʒéma hia ézéwésémaŋ? \v 5 Ninʒéŋ ninʒéŋ ic ikora gi, walac ic ʒékalaŋa geŋga kicgaiguc imi mena mayuguc alagawac kiwaiguc gocya imi hiabianec hémma auwésémaŋ. \v 6 Ini iwawai téréya imi kazu ménda énécmimu. Waŋu décnaŋ boŋa eŋeŋaguc imi beric onac ménda gilimu. Imuhuc wammuiguc imi iwawai imi hénaginanéŋ tiʒiʒama liliŋgéma eŋaŋ kiricqiric waŋ énécmiwu niŋac. \s1 Ʒéqesi ai, hochoc ai, ʒéma nagu qeqe ai. \p \v 7 Ʒéwelec waŋgic énécmimac. Hochoc ai mema mihicŋimu. Qoŋqoŋ qegic nagu auénécmimac. \v 8 Mérénéŋ méŋ ʒéwelec waŋanʒac séc, énécmiyu meanʒac. Mérénéŋ méŋ hochoc ai meanʒac séc, mihicŋianʒac. Waŋu mérénéŋ méŋ qoŋqoŋ qeanʒac séc, nagu aumimia wammac. \v 9 Onarunec méŋnéŋ naŋa saméŋ niŋac weleru hoc hia mema mimac me? \v 10 Lambéc niŋac weleru qaté mokoleŋ hia mema mimac me? \v 11 Ini imi ic birianéŋ iwawai hiabia nambérac hécgina énécmimiawac hénia nindacʒu. Waŋu Maŋgocgina kurumeŋiguc kecʒac inéŋ welecmianʒu ionac iwawai hiabia sécgina ogicma ménda énécmimac me? \v 12 Némac haka waŋgémmu niŋ niŋanʒaŋ séc ionac muru imuhucyanec waŋ énécmina. Ac iminéŋ héna ac ʒéma kua meme ic ionac ac imi mocʒoŋ dérécgédacma hezac. \s1 Nagu komora. \p \v 13 Ini nagu géŋgéŋa imuaru keremma kemmu. Imi mia hénia yomuhuc niŋac imuhuc ʒézua; Nagu onagicma kisikiyoŋiguc keŋkeŋa imi kuneŋ yanda. Waŋu hénaya imi laŋhahala yanda, imuac mia imuaru ic embac kileŋnéŋ kereŋanʒu. \v 14 Nagu ʒéma héna kekeciguc nonagicma kenʒac imi komora ʒéma géŋgéŋa. Imuac niŋac ic embac éréhécdacnéŋ imi mihicŋianʒu. \s1 Ic hésa ʒéma imuac gocmia. \p \v 15 Kuameme ic ikora ionac galeŋ mema kecmu. Ieneŋ imi rama séwi hamu, néŋ qerigina imi haséŋ kazu yaréya. \v 16 Héla gocmiagina hémma héniagina inictegicmu. Ini imi hésa waiyagucnéŋ waiŋ gocmia haiyu meanʒu me? Waŋu ɋézézacnéŋ fik ic gocmia haiyu meanʒu me? \v 17 Qahacgucnec, imuac mia ic hésa hiabianéŋ héla hiabia haianʒac, néŋ ic hésa birianéŋ héla biria haianʒac. \v 18 Ic hésa hiabianéŋ héla biria ménda haianʒac. Waŋu ic hésa birianéŋ héla hiabia ménda haianʒac. \v 19 Imuac ic hésa héla hiabia ménda haianʒac imi qericma geric qeriaiguc gilianʒac. \v 20 Imuac niŋ hélagina hémma héniagina inictegicmu. \s1 Ikoc waŋamuma kekec. \p \v 21 Nuac niŋac Miŋ Kewuna, Miŋ Kewuna ʒénéŋanʒu séc mocʒoŋ kurumeŋac héŋgaleŋ ama areŋa yandaiguc kereŋdacmuac ménda hezac. Maŋgocna kurumeŋiguc kecanʒac iwac ewa siŋ tohoanʒac inéŋ sac keremmac. \v 22 Ic sasalanéŋ nalé yandaiguc yomuhuc ʒému; Miŋ Kewuna, nini guac qacgaiguc biaŋac ara ménda énézéyiŋ me? Guac qacgaiguc tiliŋtiliŋ biria ménda nesi énécmiyiŋ me? Guac qacgaiguc kiwi méréra yanda sasala ménda meyiŋ me? \v 23 Imuhuc ʒégic ni yomuhuc ʒéasarimaŋ; Ni méndagucnec niŋénécmiyi, héna ac logima ai meanʒu ini nuac muru néŋgacgic! \s1 Gezacnéŋ sac niniŋa ʒéma niŋ tohotoho haka. \p \v 24 Imuac mérénéŋ méŋ nuac acna yomi nimma tohoma waŋanʒac imi, niŋtegic qiŋtegic icnéŋ amaya ʒamanʒiŋ qahaiguc meyec tanec wanʒac. \v 25 Kia kiyu doku luyu luhuc qema ama lukunʒiyec, néŋ ménda hucgéyec. Ama séraŋ qambaŋa imi ʒamanʒiŋ qahaiguc ésékumuyec imuac niŋac imuhuc waŋec. \v 26 Waŋu mérénéŋ méŋ nuac acna yomi nimma ménda tohoma waŋanʒac imi ic niŋtegic qiŋtegicya qahac. Inéŋ amaya sakasac qahaiguc meyec tanec wanʒac. \v 27 Kia mayu doku luyu luhucnéŋ qema ama qeyu kuneŋ yandanec héʒéŋ qéʒéŋgéma mayec. \p \v 28 \vp 28a\vp* Yesunéŋ ac imuhuc ʒédaru tecgéyu ic embac tuŋ yanda imi eneŋ niŋgic \v 29 héna acac kiwi ic ésécnec qahac, néŋ ic kuc buŋaguc ésécnec ku énécmiyec imuac niŋac \vp 28b\vp* ku énécmima ʒézéya imuac welicgégic. \c 8 \s1 Yesunéŋ lepra wizi selia mehiaruyec. \p \v 1 Yesunéŋ baec boŋa igucnec mayu ic embac tuŋ sasala yandanéŋ méndacmigic. \v 2 Waŋu ic méŋ wizi seliayagucnéŋ\f + \fr 8:2 \fr*\ft Girik aciguc; lepra imi lepra wizi selia ʒéma wizi selia tosara mutulaŋgéma ʒéaŋgic.\ft*\f* hama sicgémima yomuhuc ézéyec; Miŋ kewuna gi mehiaru némmaŋ ʒé wanʒaŋiguc imuhuc hia wambésémaŋac séc. \v 3 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ méria suluma séwélaiguc haima ʒéyec; Ni siŋna imuac wanʒac, hiaruna. Imuhuc ʒéyu imuarunec mia wizi seliaya imi solaŋaniyec. \v 4 Waŋu Yesunéŋ yomuhuc ézéyec; Ic méŋac méŋ ménda énézéwésémaŋ, néŋ kemma hofac oo ic ézéna séwiga héŋu, Mosenéŋ énézéyec séc sese haina kicginaiguc héipuc acga ésécnec waŋu hémma niŋtegicmu. \s1 Yesunéŋ yaré ic 100 ionac orucgina méŋac weleŋ qeqe icya mehiaruyec. \p \v 5 Waŋu Yesunéŋ Kafanaum ama areŋa yandaiguc kereŋu yaré ic 100 ionac orucgina méŋnéŋ iwac muru hama méra mimac niŋac ʒéwelec wammima yomuhuc ʒéyec; \v 6 Miŋ kewuna, weleŋ qeqena méŋ imi séwiya humudaru amaiguc qenʒeŋ manʒeŋ réwéria qema hezac. \v 7 Ʒéyu Yesunéŋ yomuhuc ézéyec; Neŋ kemma mehiaru mimaŋ. \v 8 Imuhuc ʒéyu yaré ic 100 ionac galeŋginanéŋ ac yomuhuc melemma ʒéyec; Miŋ kewuna gi hana nidac imuhucya nuac ama baeŋanéŋ logigémmacac séc qahac, imuac acnec sac ʒéna, nuac weleŋ qeqena imi hiarumac. \v 9 Ni acguc eŋeŋa hécna ionac méra bawu kecba, nena ewa bacnaiguc yaré ichécna kecʒu. Waŋu méŋac niŋ kenna ʒéwa keŋanʒac. Waŋu méŋac niŋ hana ʒéwa haanʒac. Waŋu weleŋ qeqena méŋac yomi wanna ʒéwa waŋanʒac. \v 10 Yesunéŋ ac imi nimma welicgéyec. Waŋu méndacmima kecgic ionac yomuhuc énézéyec; Ni hélacnec énézézua. Israel ic sucginaiguc ic ninʒéŋ ninʒéŋ kuneŋ yanda imuhucyaguc méŋ ménda mihicŋiyi. \v 11 Ni énézézua, Is igucnec ʒéma Wes igucnec ic embac sasalanéŋ haréma kurumeŋac héŋgaleŋ ama areŋa yandaiguc Abaraham, Isaka ʒéma Yakop iniguc tacma momacnec neʒéléléŋ wammu. \v 12 Néŋ becarunec kurumeŋac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imuac buŋa kecanʒu ieneŋ imi séŋgaŋgeŋ siŋi tunumaŋiguc giliénécmiyu hiŋgacdacmu. Hiŋgacma imuaru mia ʒésiac yanda wamma ʒécgina aric aric kimu. \v 13 Waŋu Yesunéŋ yaré ic galeŋgina yomuhuc ézéyec; Amagaiguc kenna, ninʒéŋgézaŋ imuac séc hicŋigémmac. Waŋu weleŋ qeqe imi nalé imuarunec mia hiaruyec. \s1 Yesunéŋ Peteroac amaiguc ic embac sasala mehiaru énécmiyec. \p \v 14 Yesunéŋ Peteroac amaiguc emma héŋu Peteroac howuhaya imi séwi geric yanda wamma duŋaiguc hekerec. \v 15 Hekeru mériaiguc késayu hafiya waimiyu embac imi yacma Yesu weleŋ qemiyec. \v 16 Ama mari waŋu uŋa birianéŋ énéc énépésia sasala onagicma iwac muru hagic uŋa biria imi acyanéŋ ʒéma nesi énécmima hafiginaguc mocʒoŋ mehiaru énécmiyec. \v 17 Imuhuc waŋu kua meme ic Yesaianéŋ ac méŋ yomuhuc ʒéyec imi héla héiyec; Inéŋ kucmama qeka mekanina nonagirec. Waŋu yaŋhafinina bisima keŋec. \s1 Yesuac tohotoho ichéra wamma kekec. \p \v 18 Yesu imi ic tuŋagucnéŋ lelecgémigic inicma tohotoho ichéra ʒékéŋ yanda néwécgeŋaiguc kemmu niŋac énézéyec. \v 19 Waŋu héna acac kiwi ic méŋnéŋ iwac muru hama ʒéyec; Kiwi ic, dimia dimia kembésémaŋ imi ni méndac gémmaŋ. \v 20 Ʒéyu Yesunéŋ ac yomuhuc ézéyec; Haséŋ kazu imi teŋginaguc sawaiguc nei imuhucnec haecginaguc, néŋ Icac Naŋa imi oruha haihaiyawac ama duŋa méŋ ménda hemizac. \v 21 Waŋu tohotoho icya méŋnéŋ yomuhuc ézéyec; Miŋ kewuna, waina walac kemma maŋgocna téŋgémaguc hawa. \v 22 Ʒéyu Yesunéŋ yomuhuc ézéyec; Gi waima méndacnénna, humuc ic eŋaocnec humuc ichécgina téŋgé énécmimu. \s1 Yesunéŋ ʒéyu luhuc yandanéŋ niŋtoho wammiyec. \p \v 23 Imuhuc ʒéma ʒéiciguc eŋu tohotoho ichéra méndacma emma keŋgic. \v 24 Keŋgic nalé sosola qahac luhuc yandanéŋ qeyu temboŋ yanda yacma ʒéic hoturumaŋ ʒé waŋec. Waŋu Yesu imi gau hekerec. \v 25 Waŋu tohotoho ichéra eneŋ kemma mindima ézégic; Miŋ kewunina, aŋgéŋnina tina, nini humuwiŋ ʒé wanʒiŋ. \v 26 Ʒégic acgina melemma ʒéyec; Ini ninʒéŋ ninʒéŋgina komocdiadac. Némac niŋac bacgina yandizac? Imuhuc ʒéma yacma luhuc ʒéma temboŋa ac waŋ érécmiyu mocʒoŋ néŋ qeyoc. \v 27 Waŋu ic eneŋ welicgéma yomuhuc eminiŋgic; Imi némac ic méŋ imuhucya? Luhuc ʒéma konduŋ acguc ara tohozaoc? \s1 Yesunéŋ ic méŋ mehiaruma kuwi nesiyu keŋec. \p \v 28 Yesu ʒéma tohotoho ichéra ieneŋ ʒékéŋ qericma néwécgeŋ Gadara baeciguc kereŋgic ic éréhéc uŋa birianéŋ éréc érépésiya imi kicsuaŋ igucnec hama Yesu mihicŋiyoc. Ic éréhéc imi qeri yarégira eŋeŋa, imuac niŋac méŋnéŋ imuacnec kemmuac séc qahac waŋec. \v 29 Waŋu iereŋ kucnec qacma yomuhuc ʒéyoc; Guac némac méŋ norac muru heyu hazaŋ? Anutuac naŋa, nalé ménda ducŋiyunec ʒéra waiya nérécmimaŋ ʒé hazaŋ? \v 30 Waŋu baec imuaru mia lakec ésécdac kemma beric tuŋginaguc gumu énécmigic naŋgic. \v 31 Imuac uŋa biria ieneŋ Yesu welecmima ʒégic; Nesi nénécmimaŋac ʒé méli nénécmina beric ionac qeriginaiguc hiŋgacbiŋ. \v 32 Ʒégic yomuhuc ʒéyec; Keŋgic! Waŋu Yesunéŋ imuhuc énézéyu uŋa biria imi mama kemma beric ionac qeriginaiguc hiŋgacdacgic. Waŋu, ninʒu, beric imi mocʒoŋ yanda siaiguc gindindiŋgéma kemma ʒékéŋiguc hiŋgacma humudacgic. \v 33 Beric galeŋgé énécmigic imi eneŋ usuŋnec néŋgacma tauŋiguc keremma suruc imi mocʒoŋ ʒéma ic uŋa birianéŋ éréc érépésia iorac suruc momacnec waŋ énécmidacgic. \v 34 Waŋu tauŋ imuac ic embac mocʒoŋ imi Yesu mihicŋiwiŋ ʒé hadacgic. Hama hémmaguc baec imi waima kemmac niŋac welecmigic. \c 9 \s1 Yesunéŋ ic héna méria séléc sélécgia méŋ mehiaruyec. \p \v 1 Waŋu Yesunéŋ ʒéiciguc emma konduŋ qericma eŋeya tauŋiguc hayec. \v 2 Haréyu ic méŋ héna méria humumia sasaŋiguc haima huama iwac muru hagic. Waŋu Yesunéŋ ninʒéŋ ninʒéŋgina hémma ic héna méria humumia yomuhuc ézéyec; Naŋ, ewa qeriga déŋ, Képésicga waigéndac géndara wanʒac. \v 3 Imuhuc ʒéyu, héna acac kiwi ic tosia ieneŋ qeriginaiguc yomuhuc niŋgic; Ic yomi Anutu ʒébiri qébiri wammizac. \v 4 Waŋu Yesunéŋ qerigina niŋtegicma yomuhuc ʒéyec; Ini némac niŋac ewa qeriginaiguc niniŋ biria imuhucya niŋkecʒu? \v 5 Ac diminéŋ efefia wanʒac? Képésicga waigéndac géndara iminéŋ me Yacma kenna imi? \v 6 Waŋu Icac Naŋa imi baeciguc képésic waiwaiyawac kuc buŋa hemizac imi hémma niŋtegicmu. Imuhuc ʒéma ic hénia humumia yomuhuc ʒéma ézéyec; Yacma sasaŋga mema amagaiguc kenna. \v 7 Imuhuc ʒéyu ic imi yacma amayaiguc keŋec. \v 8 Waŋu ic tuŋginaguc ieneŋ haka imi hémma welicgégic. Waŋu kuc buŋa imuhucya baec ic énécmiyec imuac niŋac Anutu mepési migic. \s1 Takis meme ic Mataio ézéyu méndacmiyec. \p \v 9 Waŋu Yesunéŋ imuacnec kemma héŋu ic méŋ qara Mataio imi takis meme amaiguc taru hémma ézéma ʒéyec; Gi hama méndacnénna. Imuhuc ʒéyu yacma méndacmiyec. \v 10 Méndacmiyu iwac amayaiguc emma nene nema tarec. Taru takis meme ʒéma biria meme sasalanéŋ hama Yesu ʒéma tohotoho ichéra iniguc momacnec tacma nene negic.\f + \fr 9:10 \fr*\ft Yuda ic hakagina imi maréŋginanéŋ héima hema nene neaŋgic.\ft*\f* \v 11 Imuhuc waŋgic Farisaio ic ieneŋ inicma tohotoho ichéra yomuhuc énézégic; Némac niŋac kiwi icgina imi takis meme ic ʒéma biria meme ic iniguc nene nezac? \v 12 Imuhuc ʒégic, Yesunéŋ nimma yomuhuc ʒéyec; Yaŋ hafigina qahac ieneŋ mehiahiaru ic ionac niŋ ménda waŋanʒu, néŋ hafiginaguc ieneŋ mia ionac niŋ waŋanʒu. \v 13 Kemma ac yomuhuc hezac imuac hénia dimuhuc imi niŋareŋgému; Ni imi mulu meme imuac qahac, néŋ goi héihéi imuac waŋanʒua. Imuac ni ic embac solaŋa unurumaŋ ʒé ménda mayi, néŋ képésic ic unurumaŋ ʒé mayi. \s1 Nene waima ʒéwelec wamma // kekec imuac tualefic ac hicŋiyec. \p \v 14 Nalé imuaru Yohaneac tohotoho ichéra ieneŋ Yesuac muru hama yomuhuc qesigic; Nini ʒéma Farisaio ic nalé séc nene ʒikima ʒéwelecanʒiŋ. Waŋu guac tohotoho ichécga imi eneŋ némac niŋac nene ʒikima ʒéwelecwelec ai imi ménda waŋanʒu? \v 15 Ʒégic Yesunéŋ yomuhuc énézéyec; Ʒammaréŋ ic buŋawac méŋac ic qaŋ ieneŋ dimuhuc ic imi iniguc kerunec ewa biric wammu? Naléya hayu ic buŋa onagicma keŋgicguc nene ʒikima ʒéwelecmu. \v 16 Ic méŋnéŋ méŋ séwi usu walaha bobogélaiguc ɋelia dépaŋa ménda nékétama ɋotomac. Imuhuc waŋu nékétatara iminéŋ icgéma wahala imi héré muʒucgéyu kuneŋnec tegicmac. \v 17 Waiŋ ɋelia imi gésé wahalaiguc ménda tianʒu. Imuhuc wammuiguc imi luhucyanéŋ itiracgéyu téyu waiŋ imi qocgéma madacmac. Waŋu gésé acguc biridacmac. Imuac niŋ waiŋ ɋelia imi gésé ɋeliaiguc kisigic hiŋgacanʒac. Imuhuc waŋu waiŋ ʒéma gésé imi momacnec hiabianec hemaoc. \s1 Embac seraŋa ʒéma embac neŋgia méŋ iorac hafigira mehiaruyec. \p \v 18 Yesu ac imi énézémanec naŋu qeriawac galeŋ méŋnéŋ iwaru hama héniaiguc sicgémima ʒéyec; Béracna degucdacmi humuzac, néŋ gi hama méraga qahaiguc haimina ɋelima kecmac. \v 19 Imuhuc ʒéyu Yesu yacma iguc keŋoc. Keŋic tohotoho ichéra imuhucyanec waŋgic. \v 20 Keŋkecma kecgic embac méŋ yawuŋ 12 séc embac hafi wamma kecaŋec imi Yesuac andiaiguc hama malekuya susuria osiyec. \v 21 Imuhuc wamma ewayanéŋ yomuhuc niŋec; Malekuya sac osiwa mehiaru némmac. \v 22 Waŋu Yesunéŋ liliŋgéma hémma ʒéyec; Bérac, ewaga déŋ. Ninʒéŋ ninʒéŋganéŋ mehiaru génʒac. Imuhuc ʒéyu imuarunec mia embac imi hiaruyec. \v 23 Waŋu Yesu imi qeriawac galeŋ imuac amayaiguc kemma héŋu kuŋa hihi ic ʒéma ic tuŋginaguc eneŋ héisiac wamma hétéŋ yanda wamma tacgic. \v 24 Waŋu énézéyec; Ini yacma hiŋgacdacgic embac komoc imi ménda humuzac, néŋ eŋ gau hezac. Waŋu imuhuc ʒéyu desimigic. \v 25 Desimima hiŋgacdacgic ama qeriaiguc emma embac komoc imi mériaiguc késayu yarec. \v 26 Waŋu imuac buŋa surucya imi baera baera saima kendarec. \s1 Kic hilic éréhéc mehiaru érécmiyec. \p \v 27 Waŋu Yesu imi baec imi waima keŋu ic kic hilic éréhéc iereŋ méndacmima kucnec yanda qacma ʒéyoc; Dawidiac ɋeli, gi norac ewa biric wanna. \v 28 Waŋu Yesu imi ama qeriaiguc eŋu kic hilic ic éréhéc imi iwac muru hayic qesiérécmiyec; Qesiérécmima yomuhuc érézéyec; Iri imi neŋ ai imi hia memaŋ niŋac ninʒéŋgézaoc? Ʒéyu iereŋ melemma ʒéyoc; Oo, Miŋ kewunira. \v 29 Imuhuc ʒéyic, kicgiraiguc osima ʒéyec; Ninʒéŋgézaoc séc hicŋi érécmiyu. \v 30 Imuhuc ʒéyu kicgira hiaruyec. Waŋu Yesunéŋ ʒéseli érécmima ʒéyec; Ninʒaoc, yomuac suruc imi ic méŋac méŋ ménda ʒéyic nimmu. \v 31 Waŋu iereŋ kemma kileŋ suruc imi ʒésaiyic baec imuaru sécgédarec. \s1 Ic méŋ ac ʒézéya qahac imi mehiaruyec. \p \v 32 Waŋu ic éréhéc imi séŋgaŋgeŋ keŋic duŋa ic méŋ uŋa birianéŋ késayu ac ménda ʒéaŋec imi wagicma Yesuac érégic. \v 33 Waŋu uŋa biria imi nesiyu néŋgaru ic ara qahac imi ac ʒéyec. Ʒéyu ic embac tuŋginaguc hémma naŋgic imi eneŋ welicgéma ʒégic; Haka imuhucya méŋ Israel baeciguc ménda hicŋiyu héŋiŋ. \v 34 Waŋu Farisaio ic ieneŋ Yesuac yomuhuc ʒégic; Imi uŋa biria ionac kuneŋginanéŋ kuc buŋa miyu uŋa biria nesi énécmizac.\f + \fr 9:34 \fr*\ft Kiwi méraginanéŋ ooya tosaraiguc kembaŋa 34 yomi ménda hezac.\ft*\f* \s1 Ai sasala hezac, néŋ ai ic sasala qahac. \p \v 35 Yesu imuhuc imuhuc wamma ama areŋa yanda yanda ʒéma komoc komoc séc kendacma tocgotocgo amaginaiguc emma héŋgaleŋ ama areŋa yanda imuac buŋa suruc hiabia imi ʒéau énécmima ku énécmiyec. Imuhuc wamma wizi kukuginaguc ʒéma yaŋ hafiginaguc imi mocʒoŋ mehiaru énécmiyec. \v 36 Waŋu ic embac tuŋginaguc imi iniru rama galeŋgina qahac kecanʒu ésécnec kucgina qahac tuima kecgic ewa biric waŋ énécmiyec. \v 37 Imuhuc inictegicmaguc tohotoho ichéra yomuhuc énézéyec; Ai yawuŋ imuac héla imi sasala, waŋu imuac ai ic imi efefiadac. \v 38 Imuac niŋ ai ic méli énécmiyu aiyaiguc kemmu niŋac metocgo tocgoac ai yawuŋ miŋina ʒéwelec wammigic. \c 10 \s1 Yesuac tohotoho ichéra 12. \p \v 1 Yesu imi tohotoho ichéra 12 eŋeya muru unuruyu hagic uŋa biria nesi énécmima wizikuku ʒéma yaŋhafi mocʒoŋ mehiaru énécmimu niŋ imuac kuc buŋa énécmiyec. \v 2 Yesuac Méliméli ic 12 ionac qacgina imi yomuhuc; Walac Simon Petero ʒémimia, iwac munia Anderea, ʒéma Ʒebedaioac naŋa Yakobo ʒéma munia Yohane. \v 3 Waŋu Filipo ʒéma Batolomaio, Toma ʒéma takis meme ic Mataio, Alfaioac naŋa Yakobo, waŋu Tadaio,\f + \fr 10:3 \fr*\ft Kiwi méranéŋ ooya tosaraiguc; Lebaeus me Lebaeus Tadaio ʒémimia.\ft*\f* \v 4 Kanaan ic Simon\x + \xo 10:4 \xo*\xt Luk 6:15, Mél 1:13\xt*\x* ʒéma Yuda Karioto, waŋu inéŋ mia kecma Yesu andé qemiyec. \s1 12 ionac ai buŋagina qeénécmiyec. \p \v 5 Yesu tohotoho ichéra 12 imi méli énécmima pakeŋ ac yomuhuc énézéyec; Ic enia ionac ménda kemmu. Waŋu Samaria ic ionac tauŋ imi imuaru me imuaru méŋ ménda keremmu. \v 6 Rama roucya Israel ic ionac sac kemmu. \v 7 Keŋkecma imuac séc yomuhuc ʒéma ʒéaumu; Kurumeŋac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi hosucgé énécmizac. \v 8 Waŋu yaŋhafi ginaguc imi mehiaru énécmimu. Humuc igucnec meɋeli énécmimu. Wizi seliginaguc imi mesolaŋani énécmimu. Waŋu tiliŋtiliŋ biria nesi énécmimu. Waŋu boŋa qahac eŋ késazu imuac eŋ énécmimu. \v 9 Owo géséginaiguc soukiwa haréŋa ʒéma gocmia lalaha me pésia méŋ ménda tima kemmu. \v 10 Hénawac gésé me maleku saméŋa me héna usu me tacgina imi ménda mema kemmu. Ai ic imi nene yaka boŋa qahac énécmimuac hezac. \v 11 Ama areŋa yanda me ama areŋa hocma keremma ama miŋina méŋac niŋgic sécgéyu iwac ama igucnec sac heyac wamma opocma kemmu. \v 12 Waŋu ama imuac emma yomuhuc énézému; Luae onac muru hemac. \v 13 Anutunéŋ ama imuac miŋinawac niŋu sécgéyu luae qeqe acginawac héla imi ionac muru hama hemac. Néŋ ménda sécgéyu luae qeqe acginawac hélanéŋ eŋaŋ muru liliŋgémac. \v 14 Méŋnéŋ méŋ ménda héihéré énécmimac me acgina ménda nimmaciguc imi ama me tauŋ imi hénaginaiguc seitotoŋ qesagic mayu waima kemmu. \v 15 Ni hélacnec énézéwa, gésigési nalé yandaiguc Sodom Gomora baec ic ionac taségina imi tauŋ yomuac ic ionac taségina ogicma meefiyu huahuayawac séc wammac. \s1 Qacna niŋac ununesi waŋ énécmimu. \p \v 16 Ninʒu, ni ini haséŋ kazu sucginaiguc rama ésécnec méli énécmizua. Imuac niŋtegic qiŋtegicgina mokoleŋac séc kecma kembo neiac séc képésic solaŋ kecmu. \v 17 Ic ionac niŋ, galeŋgina mema kecmu. Ieneŋ mia ac gésigési ic ionac muru onopocgic, tocgotocgo amaiguc kocbiŋnéŋ unumu. \v 18 Waŋu nuac niŋac wamma ini baec galeŋ ʒéma ic kewu wéséginaiguc onagicma kemmu. Keŋgic ionac muru ʒéma ic enia ionac muru nuac héipuc ic wamma nammu. \v 19 Néŋ énépésimu imuaru némac ac ʒéwiŋ me dimuhuc ʒéwiŋ imuac ewa goro ménda wammu. Nalé imuaru némac ac ʒému imi énécmimia wammac. \v 20 Ac ʒézé ic imi eneŋ qahac, néŋ Maŋgoc ginawac Uŋanéŋ ac imi kuaginaiguc hai énécmiyu ʒému. \v 21 Waŋu dac muna ekaocnec andé qeamuma méŋnéŋ méŋ késama humuciguc opocmac. Waŋu maŋgoc méŋnéŋ naŋa imuhucyanec wammimac. Waŋu nambérac eneŋ héna ac topec qema neŋgoc maŋgoc hécgina humuciguc onopocmu. \v 22 Nuac niŋac ic embac mocʒoŋ yanda ieneŋ ini méʒétiti waŋ énécmimu, néŋ mérénéŋ méŋ deguc muacnec hénima emma nalé tetecgia hamac imuac séc naŋseligima kecmac imi késayu kekec hémbénaŋa kecmac. \v 23 Waŋu unuhéi waŋ énécmigic tauŋ imuarunec néŋgacma baec méŋiguc kemmu. Ni hélacnec énézézua. Israel ama areŋa kuneŋ kuneŋ séc ménda kendacgicnec Icac Naŋa hamac. \p \v 24 Kiwi merac méŋnéŋ kiwi icya ménda ogicʒac. Waŋu weleŋ qeqe ic méŋnéŋ imuhucyanec miŋina ménda ogicʒac. \v 25 Kiwi meracnéŋ kiwi icya ésécnec waŋu sécgémac. Waŋu weleŋ qeqe icnéŋ miŋina séc waŋu sécgémac. Amawac galeŋa imi Beelʒebul\x + \xo 10:25 \xo*\xt Mat 12:24\xt*\x* ʒémigiciguc tohotoho ichéra dimuhuc ogicma ʒébiri énécmimu? \s1 Mérac téŋgéŋ bac yandi yandi wamma kecbiŋ? \p \v 26 Imuac ionac niŋac bacgina ménda yandimac. Iwawai méŋ musaŋ musaŋgia imi auyu winiŋu ménda hemacac séc méŋ ménda hezac.\f + \fr 10:26 \fr*\ft Hénia imi; mocʒoŋ wininidacmac.\ft*\f* \v 27 Tunumaŋiguc ʒézua ac imi kaiwe asahaiguc ʒému. Waŋu gezacginaiguc ʒéwa ninʒu ac imi ama bauyaiguc namma ʒéaudacmu. \v 28 Séwigina qehumumu, néŋ qeri uŋagina hia ménda qemuac séc wanʒu ionac niŋac bac yandi yandi ménda wammu. Néŋ uŋa ʒéma séwi momacnec geric siaiguc hia mebirimac iwac niŋ mia bac yandi yandi wammu. \v 29 Sirikic nei dac éréhéc imi soukiwa momacgucnéŋ boŋ ménda meanʒu me? Waŋu Maŋgocginanéŋ ménda niŋuguc baeciguc méŋ ménda mama qemac. \v 30 Onac imi oruc ʒucginawac qétéya acguc oloŋ nindac nindara wanʒac. \v 31 Imuac ini bac yandi yandi ménda wammu. Ini imi sirikic nei sasala onogicma eebipiginaguc wanʒu. \s1 Luae qahac, néŋ sou ʒéra mihicŋimuac hezac. \p \v 32 Méŋ ic onac kicginaiguc nimmizua ʒéma ʒéaunéŋu ni acguc kurumeŋ Maŋgocnawac kiwaiguc nimmizua ʒéma ʒéaumimaŋ. \v 33 Néŋ méŋnéŋ méŋ ic onac kicginaiguc ni qaecgé néŋu ni acguc kurumeŋ Maŋgocnawac kiwaiguc i qaecgé mimaŋ. \v 34 Nuac niŋ baeciguc luae qemaŋ ʒé mayec gezaŋ imuhuc ménda ʒéma nimmu. Luae qahac, néŋ sou énécmimaŋ ʒé mayi. \v 35 Ni imi naŋa méŋ eŋeya maŋgocyawac murunec, bérara méŋ eŋeya neŋgocyawac murunec, waŋu eraŋiya méŋ eŋeya eraŋiya wac murunec héric énécmiwa téamumu niŋac mayi. \v 36 Waŋu ic méŋac sac taséhéranéŋ eŋeya haʒéchéra wammu. \v 37 Méŋnéŋ méŋ neŋgocyawac me maŋgocyawac mia sécna ogicma ewa siŋa eŋeŋa niŋérécmimac imi nuac ai ic buŋawac séc qahac. Waŋu méŋnéŋ méŋ naŋawac me bérarawac niŋ sécna ogicma ewa siŋa eŋeŋa nimmimac imi acguc nuac ai ic buŋawac séc qahac. \v 38 Waŋu méŋnéŋ méŋ imi eŋeya ic héŋgeŋa wéndara ménda huama méndac némmac imi imuhucyanec nuac ai ic buŋawac séc qahac. \v 39 Méŋnéŋ méŋ eŋeya kekecya aŋgétiyu kekecya imi sohomac. Waŋu méŋnéŋ méŋ nuac niŋac wamma kekecya waimac imi kekecya mihicŋimac. \s1 Bakia hiabia. \p \v 40 Ic méŋnéŋ ini héihéré énécmimac imi ni héihéré nénʒac wammac. Waŋu ni héihéré némmac imi méli néŋec i héihéré mizac wammac. \v 41 Méŋnéŋ méŋ kua meme ic méŋ kua meme ic kecʒac imuac niŋac héihéré mimac imi kua meme icac séciguc bakia memac. Waŋu méŋnéŋ méŋ ic solaŋa méŋ ic solaŋa kecʒac imuac niŋ héihéré mimac imi ic solaŋawac séciguc bakia memac. \v 42 Waŋu hélacnec énézéwa niŋgic. Méŋnéŋ méŋ ic mamaya youmi ionarunec méŋ nuac tohotoho ic kecʒac imuac niŋ doku dac saŋgeŋa méŋ himimac imi boŋtegic méŋ ménda heselimac. \c 11 \p \v 1 Yesunéŋ tohotoho ichéra 12 pakeŋ ac imuhuc énézéyu tecgéyec. Tecgéyu Galilaia baec ama areŋa yanda yandaiguc ackuaʒéc ʒéau énécmima ku énécmimaŋ ʒé imuacnec waima keŋec. \s1 Doku naec haka ic Yohanenéŋ ac haiyu hayec. \p \v 2 Waŋu Yohane imi hésa amaiguc tacma Yesunéŋ ai meyec imuac buŋa nimma tohotoho ichéra méli énécmiyu keŋgic. \v 3 Kemma yomuhuc ʒéma qesimigic; Hanénécmimac niŋac ʒézéya imi gi mia me méŋac mambéc kecbiŋ? \v 4 Imuhuc ʒégic Yesunéŋ yomuhuc énézéyec; Ini liliŋgéma kemma iwawai hémma ninʒu imuac buŋa surucya wamma Yohane yomuhuc ézému; \v 5 Kic hilicnéŋ kicgina hima hénʒu. Héna méragina humumianéŋ héna kenʒu. Wizi seliginaguc ieneŋ séwigina solaŋa wanʒu. Gezacgina héhéŋgianéŋ ac ninʒu. Humuc icnéŋ ɋelima kecʒu. Waŋu maqeqeya ionac buŋa suruc hiabia énéc énézéya wanʒac. \v 6 Ic méŋ nuac niŋ nimma ménda maqeanʒac imi ségiségiyaguc. \v 7 Waŋu Yohaneac tohotoho ichéra ieneŋ liliŋgéma keŋgic imuaru Yesunéŋ Yohaneac niŋ ic embac yomuhuc hénima énézéyec; Ini baec kisiaiguc némac hémbiŋ ʒéma keŋgic? Uŋ téfara luhucnéŋ mihilaŋgéyu keŋha wamma hezu imuac hémbiŋ ʒéma keŋgic? \v 8 Qahaciguc, némac iwawai hémbiŋ ʒéma keŋgic? Ic méŋ séwi usuya hiabia hima naŋu imuac hémbiŋ ʒéma keŋgic? Séwi usugina hiabia hianʒu imi eneŋ ama kewuyaiguc tacyac waŋanʒu. \v 9 Waŋu némac iwawai hémbiŋ ʒéma keŋgic? Anutuac tiliŋ tiliŋ ic méŋac me? Iminéŋ mia héla wanʒac! Ni énézéwa, ic imi kua meme ic tosara onogicma séc méŋ wanʒac. \v 10 Iwac niŋac mia yomuhuc ogic hezac; Ninʒaŋ, ni kua meme icna méŋ méliwa wéségaiguc walac kemmac, kemma inéŋ mia guac hénaga héimindiŋi wamma ʒéréŋqéréŋ wammac. \v 11 Ni hélacnec énézéwa, embac igucnec hicŋihicŋiya ionarunec méŋnéŋ méŋ doku naec haka ic Yohane ménda ogicʒac. Néŋ kurumeŋac héŋgaleŋ ama areŋ yandawac qeriaiguc imi ic mamaya ginanéŋ i hia ogicʒac. \v 12 Doku naec haka ic Yohane iwac nalé igucnec érékecma deguc kurumeŋac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi seliseliiguc kereŋaŋgicac keremmanec nanʒu. Waŋu seliseli wamma kereŋanʒu ieneŋ imi aŋgétianʒu. \v 13 Anutuac tiliŋ tiliŋ ic mocʒoŋ ʒéma Moseac héna ac mocʒoŋ yanda biaŋac ara ʒéaŋgic imi Yohaneac muru hama tecgédarec. \v 14 Waŋu ac yomi késawiŋ ʒé qeriginanéŋ wanʒaciguc ʒéwa niŋgic; Elia hamac niŋ ʒézéya imi Yohane ic yomi mia wanʒac. \v 15 Imuac gezawagucnéŋ ac imi nimmac. \p \v 16 Nalé yomuac hicŋisai imi némaciguc séc héiénécmimaŋ? Yomi eneŋ imi mia nambérac eneŋ nénnagémba sombeŋiguc tacma alahécgina unuruanʒu ésécnec; \v 17 Nini onac kuŋa hihi wanni ini ménda hirizu. Ewa biric legic héini ini ʒésiac ménda wanʒu. \v 18 Séséc imuhucyanec Yohanenéŋ hama nene me doku ménda nema ʒéwelec wamma keru hémma uŋa biriayaguc ʒémigic. \v 19 Waŋu Icac Naŋa mama nene doku neyu hémma ʒucnuŋguŋ ʒéma miŋgoŋ ic, waŋu takis meme ʒéma képésic ic ionac alagina ʒémianʒu. Waŋu nintegic qiŋtegic ac imi imuac wawaŋ memeyanéŋ\f + \fr 11:19 \fr*\ft Kiwi méranéŋ ooya tosaraiguc; iwac nambérac héranéŋ.\ft*\f* mesolaŋani mimac. \s1 Ama areŋ yanda ewa meleŋ ménda wawaŋa imi saecyaguc. \p \v 20 Waŋu kiwi méréra sasala ama areŋ tosara onogicma meyec ama areŋa yanda yanda imuac miŋina ieneŋ ewagina ménda meleŋgic. Imuac Yesunéŋ ionac yomuhuc ac waŋ énécmiyec; \v 21 Korasin ʒéma Betsaida miŋina ini imi saecginaguc. Kiwi méréra icnéŋ ménda memeya sasala onac muru meénécmimia imi Tiro ʒéma Sidoniguc mewa hicŋiwacnec, ieneŋ becarunec ewa biricac toma héigic qacginu eŋu siacma ewa biri wamma ewagina melembunec. \v 22 Énézéwa niŋgic, gésigési nalé yandaiguc, Tiro ʒéma Sidon baec ic ionac taségina imi ama areŋ yomuac ic ionac taségina ogicma meefiyu bisiqatéŋ hia wammuac séc wammac. \v 23 Waŋu Kefanaum ama areŋa geŋ meeŋ amuma kurumeŋiguc embésémaŋ me? Qahacgucnec, gi humumia ionac baec dumuŋaiguc hiŋgacbésémaŋ. \p Kiwi méréra guaru hicŋiyec iminéŋ Sodom ama areŋiguc hicŋiwacnec ama areŋ imi ménda qahac wamma deguc youmi tacbacnec. \v 24 Imuac ʒéwa niŋgic, gésigési nalé yandaiguc Sodom baec miŋina ionac taségina imi ama areŋ yomuac ic ionac taségina ogicma meefiyu bisiqatéŋ hia wammuac séc wammac. \s1 Yesunéŋ Maŋgocya ewa hia ac ézéyec. \p \v 25 Waŋu nalé imuaru Yesunéŋ yomuhuc ʒéyec; Baec kurumeŋ miŋina, gi ackuaʒécga imi niŋtegic qiŋtegic ic ʒéma niniŋ ic ionac muru musaŋgé énécmianʒaŋ, néŋ nambérac komoc komoc ionac mia énézéna héŋanʒu. Maŋgoc, imuac mia gi mepésigénʒua. \v 26 Oo, Maŋgoc, yominéŋ ewa siŋga heyec imi mia wanʒac. \v 27 Maŋgocnanéŋ iwawai mocʒoŋ méranaiguc haidarec. Ic méŋ Naŋa ménda niŋmizac, néŋ Maŋgocyanéŋ sac niŋmizac. Waŋu méŋnéŋ méŋ Maŋgoc ménda niŋmizac, néŋ Naŋa ʒéma Naŋanéŋ énézéyu hémmu imi eneŋ sac nimmizu. \v 28 Qekameka ʒéma iwawai réwéria bisiqatéŋ wamma kecʒu imi mocʒoŋ nuac muru hadacgic. Neŋ tac niniŋ mihicŋi énécmimaŋ. \v 29 Ni imi ewa qerinanéŋ gum bénʒénʒéŋa ʒéma memaamu kekera, imuac nuac muru hagic. Hama boŋ ʒurana mema qacginu haima nuac murunec niŋareŋ waŋgic. Kekec uŋaginanéŋ tacniniŋ mihicŋimac. \v 30 Nuac boŋ ʒurana imi haŋ qeqeya waŋu nuac hinana imi efefia. \c 12 \s1 Yesu imi Sabata imuac miŋina. \p \v 1 Nalé imuaru Yesunéŋ Sabata naléiguc wit ai qericma keŋec. Keŋu tohotoho ichéra ieneŋ yaka niŋ humuma wit héla tosara kuma negic. \v 2 Negic Farisaio ic eneŋ inicma Yesu ézéma ʒégic; Inicna! Tohotoho ichécga eneŋ Sabataiguc haka ménda wawaŋawac wanʒu. \v 3 Ʒégic yomuhuc énézéyec; Dawidi ʒéma méndacmimia ieneŋ yaka niŋac humuma némac haka waŋgic imi ini méŋ ménda oloŋanʒu? \v 4 Inéŋ Anutuac ocmuŋ qeriaiguc emma méndacmimia iniguc saméŋ téréya imi negic. Haka hofac oo ic ieneŋ sac wawaŋawac séc imi waŋgic. \v 5 Me Sabata séc hofac oo ic ieneŋ ocmuŋ téréyaiguc héna ac logima ai mema kendoŋ qesaulianʒu, néŋ képésic solaŋ kecʒu imi ini héna aciguc ménda oloŋanʒu? \v 6 Neŋ imuac énézéwa niŋgic, ocmuŋ téréya ogicma eŋeŋa wanʒac imi youmi nanʒua. \v 7 Ac kiwi méŋ yomuhuc hezac; Ni mulumanaŋ qahac, néŋ wésé niniŋac ewa siŋna heanʒac. Ini ac imuac hénia nimbunec képésic ginaguc ménda ʒéénécmiwunec. \v 8 Imi mia Icac Naŋa imi Sabata kendoŋ imuac miŋina kecʒac imuac niŋac imuhuc ʒézua. \s1 Ic méria séléc sélécgia. \p \v 9 Imuhuc ʒéma baec imuacnec kemma tocgotocgo amaginaiguc eŋec. \v 10 Waŋu imuaru ic méŋ méria séléc sélécgia tarec. Taru ic embac eneŋ Yesu aciguc opocbiŋ ʒé héna hocma qesimigic; Sabata kendoŋiguc hafi mehiaru énécmimiawac hezac me? \v 11 Ʒégic Yesunéŋ yomuhuc énézéyec; Onac murunec méŋnéŋ rama momacguc késakeru Sabata kendoŋiguc baec séséŋiguc hiŋgaru ménda késahéréyu érémac me? \v 12 Icnéŋ rama ogicma kuneŋnec eeyaguc wanʒac, imuac Sabata kendoŋiguc goi héihéi ai imi hia wammacac hezac. \v 13 Imuhuc ʒéma ic imuac, Méraga suluna, ʒéyu méria suluyu mocʒoŋ kekec tataru wamma néwécyawac séc waŋec. \v 14 Imuhuc waŋu Farisaio ic ieneŋ hiŋgacma Yesu dimuhuc qewiŋ ʒéma sasaŋgiaiguc ʒéareŋ waŋgic. \s1 Anutuac weleŋqeqe ic. \p \v 15 Waŋu Yesu imi niŋtegicma ama baec imi waima baec méŋu keŋec. Keŋu ic embac sasalanéŋ méndacmigic. Waŋu yaŋ hafiginaguc imi mocʒoŋ mehiaru énécmidarec. \v 16 Mehiaru énécmima eŋeya hénia ménda ʒéaumu niŋac neuŋ héiénécmiyec. \v 17 Imi mia Anutunéŋ Yesaiawac murunec biaŋac ara yomuhuc ʒéyec imi héla héimac niŋac imuhuc waŋec; \v 18 Youmi imi weleŋ qeqena, neŋ i gésimiyi. Nuac qeri uŋanéŋ iwac siŋ nimmima ségiségi yanda wanʒua. Ni Uŋana iwac muru haimiwa inéŋ ic enia kekec solaŋa ʒéau énécmimac. \v 19 Waŋu inéŋ tohalicya qahac, qac silacya qahac. Méŋnéŋ méŋ héna yandaiguc ac ewaya ménda nimmac. \v 20 Uŋ kétéŋaguc imi ménda kumac. Kifa ʒéra bouc bouc wanʒac imi ménda hiwécgémac. Imuhuc wammanec kecma kekec solaŋa qindiŋima keŋu ogicogira wandacmac. \v 21 Waŋu ic enia ieneŋ ewagina kewugina Yesuac qaraiguc korodacmu. \s1 Yesu ʒéma Beelʒebul. \p \v 22 Waŋu nalé imuaru ic méŋ tiliŋtiliŋ birianéŋ késayu kic hilic waŋu ara qahac kerec imi Yesuac muru wagic keŋgic. Waŋu Yesunéŋ mehiaru miyu ac ʒéma kiwa hima keŋec. \v 23 Waŋu ic embac mocʒoŋ welicgéma ʒégic; Youmi Dawidiac ɋeli me deic? \v 24 Ʒégic Farisaio ic eneŋ ac imi nimma yomuhuc ʒégic; Uŋa biria ionac kuneŋgina Beelʒebul iminéŋ kuc ménda miyu uŋa biria nesimacac séc qahac. \v 25 Waŋu Yesunéŋ niniŋgina niŋtegicma yomuhuc énézéma ʒéyec; Héŋgaleŋ ama areŋa yanda méŋac ic embachéranéŋ eŋaocnec héndéŋ amugic héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi kisi wammac. Waŋu ama areŋa yanda me ama méŋac ic embachéranéŋ eŋaocnec héndéŋ amuma hia ménda naŋselimu. \v 26 Biria miŋinanéŋ Biria miŋina elicgézaciguc ekaocnec téamuzaoc. Imuhuc waŋu iwac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi dimuhuc naŋselimac? \v 27 Waŋu ni Beelʒebulnéŋ kuha néŋu uŋa biria elicgé énécmianʒuaiguc, naŋhécginanéŋ mérac kuhaiguc nesi énécmianʒu? Imuac bec eŋaoc niŋgésigési wammuac hezac. \v 28 Waŋu Anutuac Uŋanéŋ kuha néŋu uŋa biria nesi énécmianʒuaiguc, Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi bec onac muru ha énécmizac. \v 29 Méŋnéŋ méŋ walac ama miŋina selia ménda késa ɋatémaguc dimuhuc amayaiguc emma iwac iwawaiya wagicma kemmac? \v 30 Ic méŋ niguc ménda kecanʒac imi andianéŋ nuanʒac. Ic méŋ niguc mequtulaŋ ménda waŋanʒac imi héndéŋ qéndéŋanʒac. \v 31 Imuac énézéwa niŋgic, képésic hénia hénia ʒéma Anutu ʒébiri qébiri wammimia imi waiwaiyawac séc wammac, néŋ Uŋa Téréya ʒébiri qébiri wammimia imi waiwaiyawac séc qahac. \v 32 Méŋ Icac Naŋa ʒébiri mimaciguc képésicya imi waiwaiyawac séc. Waŋu méŋ Uŋa Téréya ʒésure wammimac imi képésicya imi deguc baeciguc me baec biaŋguc hahaya imuaru momacnec ménda waiwaiyawac séc. \s1 Ic hésa ʒéma imuac héla gocmia. \p \v 33 Ini ic hésa méŋac hiabia ʒéma hélaya niŋac imuhucyanec hiabia ʒému. Waŋu ic hésa méŋac biria ʒéma hélaya niŋac imuhucyanec biria ʒému. Ic hésawac hénia imi imuac hélanéŋ ʒéauanʒac. \v 34 Qerigina igucnec qesalecgéma mayu kuaginanéŋ ʒéanʒu imuac niŋac qaté mokoleŋac ɋelihécgina ini némaciguc ac hiabia méŋ hia ʒému? \v 35 Ic hiabianéŋ qeriawac hofia igucnec iwawai hiabia wiriru éréanʒac. Waŋu ic birianéŋ qeriawac hofiyaiguc iwawai biriawac wiriru éréanʒac. \v 36 Ʒéwa niŋgic gésigési nalé yandaiguc ac sicsaocya ʒéanʒu imuac hénia mocʒoŋ ʒéasaridacmu. \v 37 Imuac niŋac geŋga acganéŋnec mesolaŋani géŋgéŋa wammac. Imuhucyanec geŋga acganéŋnec képésicgaguc ʒégéŋgéŋa wammac. \s1 Yonawac séséc. \p \v 38 Imuhuc ʒéyu, Farisaio ic ʒéma héna acac kiwi ic tosara ieneŋ ac yomuhuc meleŋmigic; Kiwi ic nini guac murunec séséc méréra méŋ hémbiŋ ʒé wanʒiŋ. \v 39 Imuhuc ʒégic melemma énézéyec; Hicŋisai biria téŋgéŋ ʒéma kaiseroac buŋa yominéŋ séséc mérérawac hémbiŋ ʒé ʒéwelec wanʒu. Waŋu asé kiwiac séséc tosara qahac, néŋ kua meme ic Yonawac sésécya sac mihicŋi énécmimia wammac. \v 40 Yona imi siŋi kaiwe haréwéc konduŋ yaŋ tomeŋa qeriaiguc heyec, imuhucyanec icac naŋa imi siŋi kaiwe haréwéc baec omoŋaiguc hemac. \v 41 Niniwe ic embac ieneŋ Yonawac ackuaʒéc nimma ewagina meleŋgic, néŋ méŋ Yona ogicma eŋeŋa wanʒac imi youmi namba ewagina ménda melenʒu. Imuac niŋac gésigési naléiguc Niniwe ic embac ieneŋ hicŋisai yomi iniguc namma hicŋisai yomuac képésic ginaguc ʒéénécmimu. \v 42 Baec waŋgoŋa Saut imuac embac garatanéŋ Solomonac niŋtegic qiŋtegic ac nimmaŋ ʒé baec tetecgia igucnec hayec, néŋ méŋ Solomon ogicʒac imi youmi namba gezacgina ménda qeanʒu. Imuac niŋac gésigési naléiguc embac garata iminéŋ hicŋisai yomi iniguc namma képésic ginaguc ʒéénécmimac. \s1 Uŋa biria liliŋgéma hahaya. \p \v 43 Uŋa birianéŋ ic méŋac qeria igucnec éréma tachiarumaŋ ʒé baec kisiaiguc lelecgéma kemma hocbipiyec. \v 44 Imuhuc wamma yomuhuc ʒéyec; Ama waima hayi imuhucgeŋ liliŋgéma kemmaŋ. Imuhuc ʒéma liliŋgéma kemma héŋu ama imi miŋina qahac qeusuŋ wamma meʒeriru eŋ naŋec. \v 45 Imuhuc hémma kemma uŋa biria 7 eŋeya ogicma mocʒoŋ biriqiria wanʒu imi onagiru hama ama imuaru hiŋgacma tacyac waŋgic. Imuhuc waŋgic ic imuac kekecyawac tetecgia imi kekecya walac kerec imi ogicma mocʒoŋ biridacʒac. Haka silic imuhucyanec hicŋisai biria yomi onac muru hicŋi énécmimac. \s1 Yesuac sac taséhéra héla. \p \v 46 Yesunéŋ ac imi ic embac tuŋginaguc énézémanec naŋu neŋgoc munahéra ieneŋ ac ézéwiŋ ʒé hama séŋgaŋgeŋ naŋkecgic. \v 47 Imuhuc waŋkecgic ic méŋnéŋ ézéma ʒéyec; Ninʒaŋ, neŋgoc munahécga ieneŋ giguc ac ʒéwiŋ ʒé séŋgaŋgeŋ nanʒu. \v 48 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ yomuhuc énézéyec; Méré méré eneŋ nuac neŋgoc munahécna wanʒu? \v 49 Imuhuc ʒéma méria suluyu tohotoho ichéra ionac muru keŋu ʒéyec; Inicgic, nuac neŋgoc dac munahécna imi youmi tacʒu. \v 50 Méŋnéŋ méŋ Kurumeŋ Maŋgocna iwac ewa siŋ tohoma wamma mezac imi mia nuac neŋgoc nauŋna ʒéma dac muna wanʒu. \c 13 \s1 Iwawai gocmia qesaanʒu imuac ɋelumbec ac. \p \v 1 Ai meme imuaru Yesu ama igucnec mama ʒékéŋ ʒécgériaiguc kemma tarec. \v 2 Tackeru tocgégic imi eneŋ tuŋ yanda imuac niŋ Yesu eŋeyaoc imi ʒéiciguc emma tarec, néŋ ic embac tuŋginaguc imi mocʒoŋ ʒékéŋ giŋgiŋa sakasaciguc naŋgic. \v 3 Naŋkecgic inéŋ qeqaiŋ aciguc ackuaʒéc sasala énézéma ʒéyec; Gezac haigic! Héihimic ic méŋnéŋ iwawai gocmia qesamaŋ ʒé aiiguc keŋec. \v 4 Qesamanec keŋu tosara imi héna giŋgiŋaiguc mayec. Mayu nei eneŋ hama héima ɋécgédacgic. \v 5 Waŋu tosara imi hoc sisic, baera haŋqeqeya imuaru mama héiyec. Waŋu baec dépaŋa imi komora waŋu qérawia imi focdac néʒéŋgéma éréyec. \v 6 Néŋ ʒaligina ménda hiŋgac yacgéyu kaiwenéŋ éréma qeyu uririma humudarec. \v 7 Waŋu tosara imi héféréréc qeriaiguc mama héiyu héférérécnéŋ yandima hédacgéyec \v 8 Waŋu tosara imi baec hiabiaiguc mama héima ura méŋnéŋ 100, méŋnéŋ 60, méŋnéŋ 30 imuac séc héla sasala haidacgic. \v 9 Méŋ gezawagucnéŋ ac yomi nimmac. \s1 Ɋelumbec ac imuac hénia. \p \v 10 Waŋu tohotoho ichéra eneŋ hosuraiguc kemma qesimigic; Némac niŋac ac qeqaiŋiguc haima énézékecʒaŋ? \v 11 Ʒégic melemma énézéyec; Kurumeŋac héŋgaleŋ amawac niniŋ saŋa imi onac muru énécmimia waŋec, néŋ ionac muru imi qahac. \v 12 Ic mérénéŋ hemizac imi toroqema miyu ogicma hemimac. Waŋu ic mérénéŋ ménda hemizaciguc imi iwawai éréhécdac hemizac imi acguc momacnec wagiru qahac wandacmac. \v 13 Ieneŋ kicgina hibipima héŋanʒu, néŋ ménda héŋtegicanʒu. Waŋu gezacginanéŋ ac niŋanʒu, néŋ ménda niŋtegicanʒu. Hénia imuac niŋ qeqaiŋ aciguc énézéanʒua. \v 14 Yesaianéŋ biaŋac ara ʒéyec imuac héla imi ionac muru héizac. Ʒéyecnéŋ; Gezacginanéŋ nimmu, néŋ méndadac niŋtegicmu. Kic hima hémmu, néŋ méndadac héŋtegicmu. \v 15 Ic embac yomi onac ewa qerigina imi mehéŋgé énécmimia waŋu, gezacginanéŋ niŋbipima kicgina héméŋʒaligic. Imi mia kicginanéŋ héŋtegicma gezacginanéŋ niŋtegicma ewa qeriginanéŋ niŋasarima liliŋgégic mehiaru énécmiwi niŋac imuhuc waŋgic. \v 16 Eneŋ imi kicginanéŋ héŋtegicma gezacginanéŋ nintegicanʒu imuac kic gezacgina imi mériaŋaguc. \v 17 Ni hélacnec énézéwa niŋgic; Kuameme ic ʒéma ic embac solaŋa sasalanéŋ ini hénʒu imuac hémbiŋ ʒé mambéc kecaŋgic, néŋ ménda héŋgic. Waŋu ini ninʒu imuac nimbiŋ ʒé mambéc kecaŋgic, néŋ ménda niŋgic. \s1 Gocmia qesaqesa imuac hénia. \p \v 18 Imuac bec héihimic icac muru qeqaiŋ ac imuac hénia ʒéwa niŋasarimu. \v 19 Méŋnéŋ méŋ héŋgaleŋ ama areŋa yanda imuac ackuaʒéc nimmaguc ménda niŋasariyu iwac ewa qeriaiguc qesayu hezac imi Biria miŋinanéŋ hama paktak wagicma kemmac. Ic imuhucya imi iwawai gocmia héna giŋgiŋaiguc mama héianʒac ésécnec. \v 20 Waŋu gocmia hoc siraiguc qesayu mama héiyec ic imuhucyanéŋ ackuaʒéc nimma ségiségi wamma ewa qeriaiguc focdac késama kecanʒac. \v 21 Waŋu ewa qeriaiguc gétéya ménda késayacgéyu nalé hotoŋanec naŋselimac, néŋ ackuaʒéc imuac niŋac ʒérabéra me ununesi hicŋiyu focdac maqeanʒac. \v 22 Waŋu qesayu héféréréc qeriaiguc héiyec ic imuhucyanéŋ ackuaʒéc niŋanʒac, néŋ baecac ewa goro ʒéma hinawac ikocnéŋ héʒicgéyu gorosoŋa waŋanʒac. \v 23 Waŋu qesayu baec halécyaguc mayec ic imuhucyanéŋ ackuaʒéc nimma hénia niŋasariyu méŋac héla 100, méŋac 60, waŋu méŋac 30 imuhuc haianʒac. \s1 Ɋézézac wit sucginaiguc hicŋihicŋiya imuac hénia. \p \v 24 Waŋu Yesunéŋ qeqaiŋ ac méŋ yomuhuc énézéyec; Kurumeŋac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi ic méŋnéŋ aiyaiguc iwawai gocmia hiabia qesayec ésécnec. \v 25 Waŋu ic embac héra mocʒoŋ gaugina hedacgic haʒéranéŋ hama neneac gocmia qeriaiguc ɋézézac gocmia qesama néŋgacma keŋec. \v 26 Waŋu gocmia imi yandima héla haiyu duŋa ɋézézac imi acguc wininiyec. \v 27 Waŋu ama miŋinawac weleŋ qeqehéra eneŋ imi hémma miŋgina ézéma ʒégic; Miŋ Kewunina gi aigaiguc gocmia hiabiawac qesanec, néŋ ɋézézac imi dimuacnec? \v 28 Qesimigic melemma énézéyec; Haʒécna méŋnéŋ imuhuc waŋec. Waŋu weleŋ qeqehéra ieneŋ qesima ʒégic; Nini kemma qéʒima mutulaŋgéwiŋ niŋac waŋgénʒac? \v 29 Ʒégic, qahac ʒéma ʒéyec; Imuhuc waŋkecma padi imi momacnec hérégic éréwac niŋac. \v 30 Imuac niŋac ini waigic momacnec yandima yacmu. Waŋu héla meme naléyaiguc héla meme ic énézéwa hama walac ɋézézac imi qéʒima gericiguc omu niŋac dérécgému. Waŋu neneya imi tocgéma hama hofinaiguc haidacmu. \s1 Gocmia komodia imuac ɋelumbec ac. \p \v 31 Waŋu qeqaiŋ ac méŋ yomuhuc énézéma ʒéyec; Kurumeŋac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi ic méŋnéŋ saiwa gocmia méŋ mema aiyaiguc himirec ésécnec. \v 32 Imi iwawai gocmia ionac komoragina téŋgéŋ. Waŋu yandimac imuaru aiiguc ichésa tosara onogicma kuneŋ yanda waŋanʒac. Waŋu sawawac nei eneŋ hama hawaiguc haecgina haima kecanʒu. \s1 Yis imuac ɋelumbec ac. \p \v 33 Waŋu qeqaiŋ ac méŋ muŋgucnec énézéma ʒéyec. Kurumeŋac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi yis embac méŋnéŋ mema padi uha sasala imuac qeriaiguc haima lelecgéyu tackecma mocʒoŋ sécgédaru yandianʒac ésécnec. \s1 Ɋelumbec aciguc ʒéanʒac imuac hénia. \p \v 34 Yesunéŋ ackuaʒéc imi mocʒoŋ qeqaiŋ acguc qemanec ic embac tuŋaguc énézédarec. Qeqaiŋ ac qahac méŋ ménda énézéyec. \v 35 Imuhuc waŋu Anutunéŋ kua meme icyawac\f + \fr 13:35 \fr*\ft Asafe (\ft*\xt Leg 78:2\xt*\ft ).\ft*\f* murunec ac méŋ yomuhuc ʒéyec imi, héla héiyec; Ni kuana auma qeqaiŋ ac ʒémaŋ. Baec kurumeŋ ʒéyu hicŋiyec imuarunec sasaŋgiaiguc hema éréyec imuac mia ʒéaumaŋ. \s1 Yesunéŋ ɋézézac imuac hénia ʒéasariyec. \p \v 36 Waŋu Yesunéŋ ic embac tuŋaguc imi méli énécmima ama qeriaiguc eŋec. Eŋu tohotoho ichéra ieneŋ iwac muru hama ʒégic; Ɋézézac aiiguc éréyec qeqaiŋ ac imuac hénia ʒéasarina ninni. \v 37 Ʒégic melemma énézéyec; Iwawai gocmia hiabia qesayec imi Icac Naŋa. \v 38 Ai imi baera baera. Ic gocmia hiabia imi kurumeŋac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imuac naŋhéra. Waŋu ɋézézac imi Biria miŋinawac naŋhéra. \v 39 Waŋu iwawai biria qesayec imi Biria miŋina imi mia. Hélawac ai yawuŋ imi mia baec yomuac nalé tetecgia. Waŋu héla meme ic imi kua meme uŋa eneŋ. \v 40 Waŋu ɋézézac mutulaŋgéma gericiguc oanʒu ésécnec baec yomuac nalé tetecgiaiguc haka imuhucya hicŋimac. \v 41 Icac Naŋanéŋ kua meme uŋahéra méli énécmiyu hama héŋgaleŋ ama areŋa yanda igucnec iwawai képésic mihicŋianʒu imi ʒéma ic héna ac logianʒu imi mocʒoŋ gési énécmidacmu. \v 42 Gési énécmidacma geric yanda qeriaiguc giligic hiŋgacdacmu. Hiŋgacma imuaru ʒésiac wamma ʒécgina aric aric kimu. \v 43 Waŋu ic solaŋanéŋ Maŋgoc ginawac héŋgaleŋ ama areŋa yandaiguc kaiwe ésécnec asarima kecmac. Ic gezawagucnéŋ, ac yomi nimmac. \s1 Ɋelumbec ac haréwéc. \p \v 44 Kurumeŋac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi iwawai eeyaguc ai qeriaiguc saŋgima heyu ic méŋnéŋ mihicŋima muŋguc musaŋgéma ségiségi wamma kemma iwawai hemimia imi mocʒoŋ haidacma soukiwa mihicŋima baec imi boŋa meyec ésécnec. \p \v 45 Waŋu muŋguc méŋ imi yomuhuc; Kurumeŋac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi nénnagémba ic méŋnéŋ hoc welic welicgiawac hohoc ai meanʒac ésécnec. \v 46 Keŋkecma méŋ boŋa eŋeŋa sécya mihicŋiyec imuaru kemma iwawai hemiyec séc mocʒoŋ haidacma soukiwa mihicŋima iwawai imi boŋ meyec. \p \v 47 Waŋu muŋguc méŋ imi yomuhuc; Kurumeŋac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi ufic konduŋiguc giligic hiŋgacma lambéc hénia hénia énépésiyec ésécnec. \v 48 Waŋu ufic imi kuaya qeyu hérégic konduŋ élélahu eŋu mama tacma hiabia imi neŋgeŋiguc tigic hiŋgarec, néŋ biria imi giligic keŋec ésécnec. \v 49 Baec yomuac nalé tetecgiaiguc haka silic imuhucyanéŋ hicŋimac. Kua meme uŋa ieneŋ hama biria meme ic imi ic solaŋa ionac sucgina igucnec gési énécmimu. \v 50 Gésiénécmima geric yandaiguc giligic hiŋgacma imuaru mia ʒésiac wamma ʒécgina aric aric kimu. \s1 Iwawai eeyaguc wahala ʒéma ɋelia. \p \v 51 Imuhuc ʒéma qesiénécmiyec; Ini ac imi mocʒoŋ niŋasaridacʒu? Ʒéyu ʒégic; Oo Miŋ Kewunina. \v 52 Waŋu énézéma ʒéyec; Imuac bec héna acac kiwi icya icya kurumeŋ amawac hénia ku énécmiyu tohotoho ic héla wamma kecʒu imi ama miŋina méŋ iwawai eeyaguc hénia hénia ɋelia ʒéma wahala momacnec hofi amaya igucnec mema maanʒac ésécnec. \s1 Nazarete ama areŋa yanda imuac miŋina eneŋ Yesuac héŋacya megic. \p \v 53 Yesunéŋ qeqaiŋ ac imuhuc ʒédaru tecgéyu imuacnec waima keŋec. \v 54 Waŋu eŋeya tauŋiguc hama tocgotocgo amaginaiguc ackuaʒéc hénima ku énécmiyec. Kuénécmiyu welicgéma qesiamuma ʒégic; Ic imi niŋtegic qiŋtegic ʒéma kuc imuhucya yomi dimuacnec meyec? \v 55 Waŋu ic yomuac hénia hiadac nindacʒiŋ. Imi kamundawac naŋa, neŋgocyawac qara Maria, waŋu munahéra, Yakobo, Yosefe, Simon ʒéma Yuda. \v 56 Nauŋhéra imi neŋaŋguc ménda kecanʒiŋ? Waŋu ic yomi niniŋ ʒéma kuc imuhucya dimuacnec meyec? \v 57 Waŋu niniŋ imuhucyanéŋ batucgé énécmiyu ninʒéŋgé mimuac séc qahac waŋec. Waŋu Yesunéŋ yomuhuc ʒéma énézéyec; Anutuac tiliŋ tiliŋ ic méŋnéŋ eŋeya ama areŋaiguc ʒéma taséhéra sucginaiguc sac imi eebipiyaguc ménda waŋanʒac. \v 58 Waŋu ninʒéŋ ninʒéŋgina qahac imuac niŋac ama areŋ imuaru kiwi méréra kuhaguc sasala ménda meénécmiyec. \c 14 \s1 Doku naec ic Yohane humuc suruc. \p \v 1 Nalé imuaru baec galeŋ Herodenéŋ Yesuac buŋa suruc imi niŋec. \v 2 Nimma weleŋ qeqehéra énézéma ʒéyec; Ic imi doku naec haka ic Yohane. Inéŋ mia humuc igucnec ɋelima yacʒac! Imuac niŋac kuha sasala imuhucyanéŋ iwac muru ai mezac. \v 3 Becnec Herodenéŋ munaya Filipoac iniŋa qawéra Herodiawac niŋac wamma Yohane késa ɋatéma hésa amaiguc oporu tarec. \v 4 Hénia imi Yohanenéŋ, Gi embac qawécga menec imi héna qahac, imuhuc ʒéma ac ʒémiaŋec imuac niŋac imuhuc wammiyec. \v 5 Nalé imuaru Herodenéŋ Yohane qehumumaŋ ʒé waŋec, néŋ ic embac eneŋ iwac niŋgic Anutuac kua meme ic waŋu ionac niŋac niŋyéwérima waiyec. \v 6 Waŋu Herodeac hicŋhicŋi naléya hayu neʒéléléŋ aria mekecgic Herodiawac béraranéŋ sucginaiguc legic hiriyu Herodenéŋ hémma ségiségi waŋec. \v 7 Ségiségi wamma némac iwawai niŋac qesiyu hia midacmaŋ ʒéma ʒéseliyec. \v 8 Waŋu neŋgocyanéŋ ʒéqindiŋi wammiyu yomuhuc ézéyec; Doku naec haka ic Yohaneac orucya youmi ʒéiciguc haima nénna. \v 9 Imuhuc ʒéyu ic kewu imi nimma ewa biric waŋec. Waŋu ic embac i guc momacnec tacgic ionac ʒéma ac ʒéselima ʒéyec imuac wamma qesiyec séc wammimu niŋac énézéyec. \v 10 Énézéma ichéra méli énécmiyu Yohane hésa amaiguc taru déméŋa qericgic. \v 11 Qericma oruha imi ʒéiciguc haima mehama embac seraŋa iwac migic duŋa neŋgocyawac mekeŋ miyec. \v 12 Waŋu Yohaneac tohotoho ichéra eneŋ hama qamora mekeŋ téŋgéma kemma Yesu ézégic. \s1 Ic 5,000 nene gumu énécmiyec. \p \v 13 Ʒégic nimma eŋeyanec ʒéiciguc emma baec kisiaiguc keŋec. Waŋu ic embac tuŋagucnéŋ imuhuc nimma tauŋ igucnec séc méndacmima baec héna keŋgic. \v 14 Waŋu Yesunéŋ hama ic embac tuŋaguc imi inicma ionac niŋ ewa biric wamma yaŋ hafiginaguc imi méhiaru énécmiyec. \v 15 Ama mari waŋu tohotoho ichéra ieneŋ hama ʒégic; Yomi imi baec kisia, waŋu nalé bec tecgézac. Imuac ic embac méli énécmina ama areŋiguc kemma eŋaoc nenegina boŋ memu. \v 16 Imuhuc ʒégic énézéyec; Kemmu niŋac ménda ninʒua. Eŋaoc énécmigic negic. \v 17 Imuhuc énézéyu ézégic; Nini you imi saméŋ méra méŋ ʒéma lambéc éréhéc sac he nénécmizac. \v 18 Imuhuc ʒégic ʒéyec; Imi mema you nuac muru hagic. \v 19 Waŋu ic embac imi ɋézézaciguc mama tacmu niŋ énézéyec. Waŋu saméŋ méra méŋ imi ʒéma lambéc éréhéc imi mema kiwa kurumeŋiguc hiyu eŋu mériaŋ ac ʒéyec. Ʒéyu tecgéyu saméŋ imi mésémma tohotoho ichéra énécmiyu duŋa ieneŋ mema ic embac énécmigic. \v 20 Waŋu ic embac mocʒoŋ yanda negic sécgé énécmidarec. Waŋu Yesuac tohotoho ichéra ieneŋ saméŋ bororoŋa waigic heyec imi tocgégic neŋgeŋ 12 kuagina qedarec. \v 21 Saméŋ negic imi embac ʒéma nambérac imi ménda olomma ic sac oloŋgic ʒaŋgégina 5,000 ʒézéya séc waŋec. \s1 Yesu imi konduŋ doku qahaiguc tima keŋec. \p \v 22 Imuhuc waŋgic tecgéyu nalé imuarunec focdac Yesunéŋ ic embac onopocma naŋunec tohotoho ichéra ʒéiciguc emma walac walac ʒékéŋ néwéc kemmu niŋac énézéyec. \v 23 Waŋu inéŋ ic embac onoporu kendacgicguc ʒéwelec wammaŋ ʒé eŋeyanec baec boŋayaiguc eŋec. Emma keru ama siŋiyu i eŋeyanec sac imuaru kerec. \v 24 Waŋu ʒéic imi bec baec ʒécgéria waima lakec kemma ʒékéŋ namuŋaiguc keŋkeru luhucnéŋ wéségina igucnec hayu konduŋ temboŋa yaru ai yanda mekecgic. \v 25 Ama ewia 3 kilok ʒéma 6 kilok sura imuaru Yesu imi ʒékéŋ qahaiguc tima tima ionac muru hayec. \v 26 Hayu tohotoho ichéra ieneŋ héŋgic bacgina ʒaʒagiyu ʒénéŋgina hiriyu kucnec qacma ʒégic; Kuwic erimi! \v 27 Qacgic Yesu focnec énézéma ʒéyec; Bacgina ménda yandiyu! Yomi nenaoc, ʒénéŋgina ménda hiriyu. \v 28 Ʒéyu Peteronéŋ melemma ʒéyec; Miŋ kewuna geŋgaoc wanʒaŋiguc ʒéna doku ʒékéŋ qahaiguc guac hawa. \v 29 Imuhuc qesiyu hia hana ʒéyec. Ʒéyu Peteronéŋ ʒéicigunec mama doku qahaiguc tima tima Yesuac murugeŋ keŋec. \v 30 Keŋu luhuc yandanéŋ hayu hémma bawa yandiyu hénima hiŋgacma qarec; Miŋ kewuna hama népésina!\f + \fr 14:30 \fr*\ft Girik aciguc; aŋgéŋna tina!.\ft*\f* \v 31 Ʒéyu Yesunéŋ focnec méria suluma késayu éréyu ʒéyec; Ninʒéŋ ninʒéŋga komocdiadac! Némac niŋac ewa éréhéc wanʒaŋ? \v 32 Imuhuc ʒéma késayu ekawu ʒéiciguc eŋic luhuc imi néŋ qeyec. \v 33 Waŋu ʒéiciguc tacgic eneŋ sicgémima ʒégic; Gi hélacnec Anutuac Naŋa. \s1 Genesarete ama areŋiguc hafi ic mehiaru énécmiyec. \p \v 34 Waŋu ʒékéŋ handi handi qericma Genesarete baeciguc keremma ʒéic igucnec magic. \v 35 Magic ama areŋ imuac miŋina eneŋ Yesu héŋtegicma ac haigic ama areŋ lelec lelec tacgic séc kendaru ic embac eneŋ tosara yaŋ hafiginaguc imi mocʒoŋ onagicma iwac muru hagic. \v 36 Hama Yesunéŋ niŋénécmiyu yaŋhafi ginaguc eneŋ iwac malekuya susuriadac imi eŋdac osimu niŋac ʒéwelec wammigic. Waŋu késagic séc hiarudacgic. \c 15 \s1 Yanda onac haka silic. \p \v 1 Waŋu duŋa Yerusalemnec Farisaio ic ʒéma héna acac kiwi ic eneŋ Yesuac muru hama yomuhuc qesimigic; \v 2 Némac niŋac tohotoho ichécga eneŋ yanda hécnina ionac haka silic imi logima méragina ménda ʒuacma nene nezu? \v 3 Ʒégic Yesunéŋ melemma énézéyec; Waŋu ini acguc némac niŋac eŋaŋ haka silic niŋac wamma Anutuac héna ac logianʒu? \v 4 Anutunéŋ yomuhuc ʒéyec;\f + \fr 15:4 \fr*\ft Me ʒéseliyec.\ft*\f* Neŋgoc maŋgocga eegira héiwésémaŋ. Waŋu mérénéŋ méŋ neŋgoc me maŋgocyawac ʒébiri mimac imi humucac buŋa wammac. \v 5 Néŋ ini yomuhuc ʒéanʒu; Méŋnéŋ méŋ neŋgoc me maŋgocya ézéma iwawai hezac imi guac gémbinec naŋgé gémbacnec, néŋ imi Anutuac buŋa qemimia, imuhuc ʒémuiguc \v 6 iwawai iminéŋ neŋgoc maŋgocya eegira efima ménda héiyu hia wammac ʒéma eŋaŋ haka silic imuac mia wamma Anutuac ackuaʒéc\f + \fr 15:6 \fr*\ft Kiwi méranéŋ ooya tosaraiguc; héna ac.\ft*\f* imi qiʒiʒiŋgégic ʒécgériaiguc keŋanʒac. \v 7 Ini ic ikora! Yesaianéŋ onac biaŋac ara yomuhuc ʒéyec imi hélacnec; \v 8 Ic embac youmi kua taséginanéŋ sac mepési néŋanʒu. Waŋu qeriginanéŋ néŋgac némma lakec hezac. \v 9 Ic eŋaŋ pakeŋ ac ʒéma héna ac ku énécmima ni imi héla qahac eŋ mepési néŋanʒu. \s1 Iwawai mebiri hélacnec énécmimia. \p \v 10 Waŋu Yesunéŋ ic embac unuruyu hosuru hagic énézéma ʒéyec; Gezacginanéŋ nimma niŋasarigic. \v 11 Iwawai ic méŋac kuaya igucnec hiŋgacanʒac iminéŋ ménda meʒapi qemianʒac, néŋ iwawai kuaya igucnec maanʒac iminéŋ meʒapi qemianʒac. \v 12 Waŋu tohotoho ichéra ieneŋ hosuru hama qesimigic; Acganéŋ Farisaio ic qeri yéwéc mihicŋi énécmizac imi nintegicʒaŋ? \v 13 Imuhuc ʒégic acgina melemma ʒéyec; Ic hésa kurumeŋ Maŋgocnanéŋ ménda himirec imi mocʒoŋ gété ʒaliginaguc qéʒidacmac. \v 14 Waigic siŋginawac waŋgic. Ic imuhucya imi galeŋ kicgina hilic hilicgia. Ic méŋ kiwa hilic hilicgianéŋ kichilic méŋac galeŋgéma wagiru kemmaoc imi, ekawu momacnec baec séséŋiguc hiŋgacmaoc. \v 15 Waŋu Peteronéŋ ara melemma ʒéyec; Qeqaiŋ ac imi nonac ʒéasari nénécmina ninni. \v 16 Ʒéyu Yesunéŋ yomuhuc ʒéyec; Ini niŋtegic qiŋtegicgina qahacnec kecʒu? \v 17 Iwawai ic kua igucnec tomeŋiguc hiŋgacanʒac imi mocʒoŋ muŋguc hénaya igucnec maanʒac imi ini ménda héŋtegicʒu? \v 18 Waŋu iwawai kua igucnec éréanʒac imi ewa qeria igucnec éréanʒac. Waŋu iminéŋ mia ic imi meʒapi qemianʒac. \v 19 Ewa qerigina igucnec éréanʒac imi yomuhuc; Niniŋ biria, ic qeqe, kaisero, kaisero ewa ewa, seŋkowu, héipuc ac ikora, ʒébiri qébiri. \v 20 Iwawai imuhucyanéŋ ic imi meʒapi qemianʒac. Waŋu méra ménda ʒuacma nene nenia iminéŋ ic imi ménda meʒapi qemianʒac. \s1 Kanaaŋ embac iwac ninʒéŋ ninʒéŋa. \p \v 21 Waŋu Yesunéŋ baec imi waima Tiro ʒéma Sidon baeciguc keŋec. \v 22 Gezac haigic, Kanaannec embac méŋ baec suc imuaru kecaŋec inéŋ Yesuac muru hama qacma yomuhuc ʒéyec; Miŋ Kewu, Dawidiac naŋa, nuac niŋ ewa biric wanna. Béracna imi uŋa birianéŋ gelec malec qahac lafeŋgé mianʒac. \v 23 Imuhuc ʒéyu, Yesunéŋ nimma ac méŋ ménda meleŋec. Imuac tohotoho ichéra ieneŋ iwac hama hinocgémima ʒégic; Embac imi andéninaiguc qacmanec hazac imuac mélina keŋu. \v 24 Ʒégic melemma ʒéyec; Ni imi Israel amawac rama sohogic ionac sac méli néŋu hayi. \v 25 Imuhuc ʒéyu embac imi haréma wésiaiguc sicgémima ʒéyec; Miŋ Kewu, méra nénna. \v 26 Waŋu Yesunéŋ ara melemma ʒéyec; Nambérac ionac saméŋ mema kazu énécmimia imi hiabia qahac. \v 27 Imuhuc ʒéyu embac iminéŋ yomuhuc ʒéyec; Oo, Miŋ Kewu imi hélacnec, néŋ kazu acguc nene bororoŋa miŋhécgina ionac ʒae igucnec mayu neanʒu. \v 28 Imuhuc ʒéyu, Yesunéŋ ézéma ʒéyec; Owec embac, gi ninʒéŋ ninʒéŋga kuneŋ yanda. Ʒéwelec wanʒaŋ séc hicŋigémac. Imuhuc ʒéyu nalé imuarunec dindiŋa bérara imi hiaruyec. \s1 Yesunéŋ ic embac sasala hafigina mehiaru énécmiyec. \p \v 29 Yesunéŋ baec imi waima Galilaia ʒékéŋ giŋgiŋanec kemma baec boŋaya méŋiguc emma tarec. \v 30 Taru ic embac tuŋa tuŋanéŋ ʒeke puriŋa, kic hilic, acgina qahac, héna méragina biria, ʒéma tosara kileŋ onagicma haréma Yesuac wésiaiguc onopocgic hegic. Waŋu inéŋ mehiaru énécmiyec. \v 31 Ic acgina qahac imi ac ʒégic. Ʒeke puriŋa imi hiarugic. Hénagina biria imi hiaruma keŋha waŋgic. Kic hilic imi kicgina hima héŋgic. Waŋu ic embac tuŋaguc eneŋ haka imuhuc hémma welicgéma Israelac Anutu mepésigic. \s1 Ic 4,000 nene gumu énécmiyec. \p \v 32 Yesunéŋ tohotoho ichéra unuruyu hosuru hagic énézéma ʒéyec; Ni ic embac tuŋ yomi onac ewa biric wanʒua. Ieneŋ niguc toroqema kecgic bec ai meme haréwéc waŋu iwawai neniawac méŋ ménda he énécmizac. Imuac yaka niŋac humugicguc eŋnec méli énécmiwa kemmu niŋac ménda wanʒua. Keŋkecma hénaiguc ɋiritic unuwac niŋac. \v 33 Ʒéyu tohotoho ichéra ieneŋ ara melemma ʒégic; Baec kisia yomuhucgeŋ saméŋ sasala imuhucya dimuacnec mihicŋima ic embac tuŋ yanda yomuhucya hia gumu énécmiwiŋ? \v 34 Ʒégic qesiénécmima ʒéyec; Onac muru saméŋ dahec he énécmizac? Ʒéyu melemma ʒégic; Saméŋ 7 ʒéma lambéc éréhécdac sac he nénécmizac. \v 35 Imuhuc ʒégic ic embac tuŋa imi baeciguc mama tacmu niŋac énézéyec. \v 36 Imuhuc énézéma saméŋ 7 imi ʒéma lambéc imi mema ewa hia ac ʒéyu tecgéyu kuma tohotoho ichéra énécmiyu duŋa ieneŋ mema ic embac énécmigic. \v 37 Ic embac mocʒoŋ negic sécgé énécmidarec. Waŋu nene bororoŋa waigic tarec imi tocgégic neŋgeŋ yanda 7 kuagina qedarec. \v 38 Ic nene negic ionac ʒaŋgégina imi 4,000. Embac ʒéma nambérac imi ménda oloŋ énécmigic. \v 39 Yesunéŋ ic embac méli énécmiyu kendacgic ʒéiciguc emma Magadan baeciguc keŋec. \c 16 \s1 Sésécac kiwi méréra méŋ hémbiŋ ʒé welecmigic. \p \v 1 Farisaio ic ʒéma Sadukaio ic ieneŋ hama Yesunéŋ séséc kurumeŋ igucnec hahaya méŋ meyu hémbiŋ ʒé batucgéma qesimigic. \v 2 Qesigic melemma ʒéyec; Ama mari waŋu kurumeŋ pésigiyu hémma kurumeŋ pésigizac imuac oraŋguc kaiwe qemac ʒéanʒu. \v 3 Waŋu siŋunec yacma héŋgic kurumeŋ pésic pésic wamma hosusunéŋ neʒicgéyu, kia kimac ʒéanʒu. Kaiwe kiwa imuhuc héŋtegicma hélacnec ʒétecgéanʒu, néŋ nalé yomuac séséc imi hia ménda niŋtegicanʒu? \v 4 Hicŋisai biria ʒéma kaiseroya imuhucyanéŋ séséc icnéŋ ménda memeya imuhucyawac hémbiŋ ʒé waŋanʒu. Waŋu ionac séséc imi tosara qahac, néŋ Anutuac tiliŋ tiliŋ ic Yonawac séséc imi sac meyu hémmu. Yesu imi imuhuc ʒéma wai énécmima keŋec. \s1 Farisaio ʒéma Sadukaio ionac yis imuac goro ac. \p \v 5 Kemma tohotoho ichéra iniguc ʒékéŋ néwéc keŋgic. Waŋu tohotoho ichéra ieneŋ eluŋ unuyu saméŋ méŋ ménda mema keŋgic. \v 6 Waŋu Yesunéŋ yomuhuc énézéyec; Ini Farisaio ic ʒéma Sadukaio ic ionac yis niŋac técgina nimma galeŋ memu. \v 7 Imuhuc ʒéyu sucginaiguc yomuhuc niŋgésima eminiŋgic; Saméŋ ménda mema haziŋ imuac niŋ imuhuc ʒézac. \v 8 Yesunéŋ hénia niŋasarima yomuhuc ʒéma énézéyec; Ninʒéŋ ninʒéŋgina komocdiadac, saméŋ ménda mema hazu imuac némac niŋac ʒé eminiŋ waŋkecʒu? \v 9 Saméŋ 5 imi ic 5,000 sécgé énécmiyuguc nene bororoŋa tocgégic neŋgeŋ dahec kuagina qedarec imi ini méndagucnec niŋasarizu? Waŋu némac niŋac méndadac niŋɋelizu? \v 10 Waŋu saméŋ 7 imi ic 4,000 sécgé énécmiyuguc neŋgeŋ dahec metocgégic? \v 11 Saméŋ niŋ ménda ʒézua, néŋ Farisaio ic ʒéma Sadukaio ic ionac yis niŋac galeŋ memu niŋac ʒézua imi némac niŋ ménda niŋasarizu? \v 12 Imuhuc ʒéyu yis saméŋiguc haianʒu imuac galeŋ memu niŋ ménda ʒéyec, néŋ Farisaio ic ʒéma Sadukaio ic ionac pakeŋ ac niŋac imuhuc ʒéyec imi niŋasarigic. \s1 Petero Yesuac héniaya ninʒéŋgéma ʒéauyec. \p \v 13 Yesu Kaisarea Filipi baec tasiaiguc haréma tohotoho ichéra qesiénécmima ʒéyec; Ic embac ieneŋ Icac Naŋawac méré ʒéanʒu? \v 14 Qesiénécmiyu melemma ʒégic; Tosara imi doku naec haka ic Yohane ʒéanʒu, tosara imi Elia, Tosaranéŋ Yeremia me Anutuac tiliŋ tiliŋ ic ionarunec méŋ ʒéanʒu. \v 15 Imuhuc ʒégic qesiénécmima ʒéyec; Waŋu eŋaoc, nuac niŋac méré ʒénéŋanʒu? \v 16 Imuhuc qesiénécmiyu Simon Peteronéŋ ʒéyec; Gi imi Kristo, Anutu kekecyaguc iwac Naŋa. \v 17 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ melemma ʒéyec; Yohaneac naŋa\f + \fr 16:17 \fr*\ft Girik aciguc; Bayohane.\ft*\f* Simon, gi imi mériaŋgaguc! Ʒézaŋ imi séwi ʒéma sac igucnec hahaya qahac, néŋ kurumeŋ Maŋgocnanéŋ ʒéhicŋi génʒac. \v 18 Imuac gézéwa niŋna, gi imi Petero\f + \fr 16:18 \fr*\ft Neŋaŋ aciguc ʒamanʒiŋ.\ft*\f* waŋu ʒamanʒiŋ imuac qahaiguc hénaoriŋna meyacgémaŋ. Waŋu humumia ionac baec dumuŋa imuac kuhanéŋ méndagucnec onogicmac. \v 19 Waŋu ni kurumeŋac héŋgaleŋ amawac nagu auauyawac kuha imi gi gémmaŋ. Némac iwawai baeciguc ʒikina kurumeŋiguc momacnec ʒikiʒikia wammac. Waŋu némac iwawai baeciguc hulacna kurumeŋiguc momacnec hulachulara wammac. \v 20 Imuhuc ʒéma eŋeyaoc Kristo\f + \fr 16:20 \fr*\ft Me Hebiraio aciguc; Mesia.\ft*\f* wanʒac imi méŋac méŋ ménda énézému niŋac tohotoho ichéra ʒéseli énécmiyec. \s1 Yesunéŋ eŋeya humuc ʒéma humuc igucnec yacyac imuac biaŋ ac ʒéyec. \p \v 21 Nalé imuaru hénima i Yerusalem keŋu ic kuneŋ ʒéma hofac oo ic kiwahécgina ʒéma héna acac kiwi ic ionac méraiguc emma qenʒeŋ manʒeŋ sasala mihicŋiyu qegic humuyu ai meme haréwéc waŋu humuc igucnec ɋelima yacmacac hezac imi tohotoho ichéra ʒéasari énécmiyec. \v 22 Imuhuc énézéyu Peteronéŋ wagicma qiʒiʒiŋgéma kemma ac yomuhuc ʒémiyec; Miŋ kewuna, goiga héina, haka imuhucya méndagucnec hicŋigémmac. \v 23 Imuhuc ʒéyu Yesu imi liliŋgéma Petero ézéyec; Biria miŋina, andénaiguc kemma nanna. Gi imi tisuqisurac ɋaméŋ, nuac hénana héʒicgé nénʒaŋ; Gi imi Anutuac ewa siŋ ménda méndacma ic onac ewa siŋ méndacʒaŋ. \v 24 Imuhuc ʒéma duŋa tohotoho ichéra yomuhuc énézéyec; Ic méŋnéŋ ni méndac némmaŋ ʒé eŋeya qaecgé amuma eŋeya ic héŋgeŋa wéndaraya huama méndac némmac. \v 25 Ic méŋ kekecya aŋgétiyu sohomac, néŋ nuac niŋ wamma kekecya waimac imi mihicŋimac. \v 26 Ic méŋnéŋ baecac iwawai momac yanda aŋgétiyuguc duŋa kekecya sohomac imi némacnéŋ iwac muru hiabia wammac? Me némacnéŋ kekecyawac kitiwa hia kumacac séc wammac? \v 27 Icac Naŋa imi Maŋgocyawac edamuiguc kua meme uŋahéra iniguc hama wawaŋ memeginawac séc kitic ku énécmimac. \v 28 Imuac hélacnec énézézua, yomi nanʒu onac murunec tosara eneŋ ménda humugicnec Icac Naŋa imi Ic Kewu qac buŋayaguc hamac. \c 17 \s1 Yesuac kic tanera imi melemma tanera méŋ waŋec. \p \v 1 Ai meme 6 tecgéyu Yesunéŋ Petero, Yakobo ʒéma Yakoboac munia Yohane onagiru baec boŋaiguc eŋacnec eŋgic. \v 2 Waŋu kicginaiguc tanera méŋ waŋec. Kic ségéria imi kaiwe ésécnec asariyu, séwi usuya imi asac mararaŋ yanda ésécnec waŋec. \v 3 Waŋu ninʒu, Mose ʒéma Elia hicŋi énécmima Yesuguc ac waŋgic. \v 4 Peteronéŋ haka imi hémma Yesu yomuhuc ézéyec; Miŋ Kewunina, neŋaŋ you kecʒiŋ imi nimba hiabia wanʒac. Siŋganéŋ imuac waŋu hali haréwéc meni, méŋ guac, méŋ Moseac, méŋ Eliawac wammac. \v 5 Imuhuc ʒémanec naŋu, ninʒu, hosusu asahagucnéŋ hoturu énécmiyec. Waŋu ninʒu, ewa méŋ hosusu igucnec yomuhuc ʒéyec; Youmi imi nena Naŋ sorocna. Iwac niŋ ségiségi yanda wanʒua. Imuac ara niŋtoho wammu. \v 6 Tohotoho ichéra ieneŋ imuhuc nimma bacgina kuneŋ yanda yandiyu baeciguc mama sicgéma kicgina musaŋgéma hegic. \v 7 Waŋu Yesunéŋ hosucginu hama onosima ʒéyec; Yacgic, bacgina ménda yandiyu. \v 8 Imuhuc ʒéyu kicgina hima meyacma héŋgic méŋ qahac, néŋ Yesunéŋ sac naŋu héŋgic. \p \v 9 Boŋa igucnec mawiŋ ʒé mama Yesunéŋ ʒéseli énécmima ʒéyec; Haka deguc hénʒu imi ménda énézégicnec keŋkecma Icac Naŋa humuc igucnec yacmac. \v 10 Ʒéyu tohotoho ichéra ieneŋ qesimima ʒégic; Imuhuc waŋu némac niŋac héna acac kiwi ic ieneŋ Elianéŋ walac hamacac hezac ʒéanʒu? \v 11 Yesunéŋ acgina melemma ʒéyec; Imi hélacnec, Elia hama iwawai mocʒoŋ héiɋeli wammac. \v 12 Waŋu énézéwa niŋgic Elia imi bec hayec. Waŋu ieneŋ ménda héŋtegicma siŋginawac iwawai hénia hénia wammigic. Imuhuyanec Icac Naŋa imi acguc méraginaiguc emma qenʒeŋ manʒeŋ nimmac. \v 13 Imuhuc ʒéyu tohotoho ichéra ieneŋ doku naec haka ic Yohaneac ʒéyec imi niŋasarigic. \s1 Yesunéŋ merac méŋ uŋa biriaguc mehiarumiyec. \p \v 14 Waŋu ic embac tuŋ ionac muru keŋgic ic méŋnéŋ Yesuac muru hama wésiaiguc simiŋ héimiyec. \v 15 Waŋu yomuhuc ʒéyec; Miŋ Kewu, nuac naŋnawac niŋ ewaga biriyu, humuc turucya gelec malec qahac wammiyu naléya naléya gericiguc me dokuiguc hiŋgacanʒac. \v 16 Tohotoho ichécga ionac muru wagicma hawa ieneŋ mehiaru mimuac séc qahac waŋec. \v 17 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ melemma ʒéyec; Oh! hicŋisai yomi ninʒéŋ ninʒéŋgina qahac, kaiʒiliweŋ ginaguc imi, nalé dahecac séc kechoruma ini bisiqatéŋ waŋ énécmimaŋ? Ic merac imi you nuac muru wagicma hagic. \v 18 Imuhuc ʒéyu wagicma hagic Yesunéŋ uŋa biria ac geriwaguc wammiyu ic merac iwac murunec éréma hama keŋec. Waŋu imuarunec mia merac imi hiaruyec. \v 19 Waŋu tohotoho ichéra ieneŋ Yesu eŋeyacneciguc éléŋnec hicŋimima qesimigic; Némac niŋac nini uŋa biria nesimiwiŋac séc ménda waŋec? \v 20 Qesimigic melemma ʒéyec; Ini ninʒéŋ ninʒéŋgina mocʒoŋ komocdiadac imuac niŋac nesimuac séc qahac waŋec. Ac hélawac ʒéwa niŋgic, ini ninʒéŋ ninʒéŋgina komocdiadac saiwa gocmia séc késa kecmu imi baec boŋa yomuac mia yomuacnec yacma eri kenna ʒégic hia yacma kemmac. Onac muru iwawai méŋ osiosiya ménda wammac. \v 21 Waŋu imuhucya imi nene ʒikima ʒéwelec ménda wammuiguc imi waima kemmacac séc qahac. \s1 Yesu imi eŋeya humuc ʒéma humuc igucnec yacyac imuac muŋguc biaŋ ac ʒéyec. \p \v 22 Waŋu Galilaia baeciguc eŋawu haréma imuaru Yesunéŋ yomuhuc énézéyec; Icac Naŋa imi andé qemigic ic ionac méraiguc emmac. \v 23 Eŋu qegic humumac. Waŋu ai meme haréwéc waŋu humuc igucnec meyac mimia wammac. Imuhuc ʒéyu tohotoho ichéra ieneŋ ewa biri kuneŋ yanda waŋgic. \s1 Yesu ʒéma ocmuŋ téréyawac takis. \p \v 24 Yesu ʒéma tohotoho ichéra eneŋ Kafanaum ama areŋa yandaiguc harégic ocmuŋ téréyawac ai yawuŋac takis meme ic ieneŋ Peteroac muru hama qesimigic. Kiwi icgina imi ocmuŋ téréyawac takis\f + \fr 17:24 \fr*\ft 2 Dirakima; Ic méŋac ai meme momacgucac ai boŋa imi 1 Dirakima, waŋu Yuda ic imi miŋ séc ocmuŋac takis yawuŋ séc 2 Dirakima haiaŋgic. Imi mia Iʒipte baec igucnec éréma Sainai baec boŋaiguc ʒaŋgégina oloŋgic nalé imuarunec hénima kekecgina aŋgéŋ tiénécmiyec Anutuac muru kekecginawac boŋa ʒéma haiaŋgic.\ft*\f* ménda haianʒac me? \v 25 Ʒéyu, Peteronéŋ haianʒac ʒéma ama qeriaiguc éréyu Yesunéŋ bec niŋtegicma yomuhuc qesimiyec. Simon, gi dimuhuc ninʒaŋ? Mérac murunec baecac ic kewu ieneŋ takis meanʒu? Naŋhécgina ionac murunec me tosara ionac murunec? \v 26 Qesiyu Peteronéŋ melemma ʒéyec; Tosara ionac murunec. Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ ʒéyec; Imuhuc waŋu naŋhécgina ieneŋ eŋ kecmu. \v 27 Waŋu imuhuc wanni niŋgic biriwac niŋac, imuac ʒékéŋiguc kemma hawic gilina lambéc méŋ walac kimac imi héréna éréyu kuaya mesacgéma hénna qeriaiguc soukiwa gocmia momacguc\f + \fr 17:27 \fr*\ft Girik aciguc; Statira imi soukiwa golinéŋ memeya. Waŋu 4 Dirakimawac séc waŋu ic éréhécac ocmuŋ takis imuac séha wanʒac.\ft*\f* heyu mema kemma geŋga ʒéma nuac buŋa haina hiŋgaru. \c 18 \s1 Ic eŋeŋa héla. \p \v 1 Nalé imuaru tohotoho ic eneŋ Yesuac hosucgéma ʒégic; Mérénéŋ kurumeŋac héŋgaleŋ ama areŋa yandaiguc kuneŋgina wanʒac? \v 2 Imuhuc ʒégic merac komoc méŋ qaru hayu oporu sucginaiguc naŋec. \v 3 Naŋu yomuhuc ʒéyec; Ni hélacnec énézézua, ini qerigina melemma nambérac ionac séciguc ménda wammu imi, kurumeŋac héŋgaleŋ amaiguc ménda keremmu. \v 4 Imuac bec mérénéŋ merac komoc yomuhucya éséc memaamuma kecmac iminéŋ mia kurumeŋ amaiguc kuneŋgina wammac. \v 5 Waŋu mérénéŋ méŋ nambérac komoc yomuhucya nuac qacnaiguc héihéré mizac imi mia ni héihéré nénʒac. \s1 Képésicac ewa ewa. \p \v 6 Waŋu mérénéŋ méŋ merac komoc komoc ni ninʒéŋgé nénʒu ionac sucgina igucnec méŋ hinocgémiyu képésic wammaciguc ic hinocgémiyec imi mia déméŋaiguc hoc yandanéŋ ɋatémima konduŋiguc giligic dumuŋaiguc hiŋgacmac imi bakia efefia wanʒac. \v 7 Yei ewa biric yandanéŋ manam batuc ai niŋac baeciguc heanʒac! Manambatuc imi hamacac hezac, néŋ méŋnéŋ méŋ manam batuc waŋ énécmimac iwac muru imi saec hemimac. \v 8 Imuac méraganéŋ me hénaganéŋ manam batuc waŋgéŋu hericma gilina keŋu. Waŋu puriŋnéŋ kekec seliiguc kerembésémaŋ iminéŋ niŋna efefia wammac, néŋ héna méraga éréhécnec geric hémbénaŋaiguc giligic hiŋgacbésémaŋ iminéŋ niŋna réwéria wammac. \v 9 Imuac kicganéŋ manam batuc waŋgéŋu képésic waŋanʒaŋiguc kicga néfindiŋgéma gilina kemmac. Kicga momacgucnéŋ kekec hémbénaŋaiguc kerembésémaŋ iminéŋ guac hia wammac. Waŋu kicga éréhécnec geric siaiguc giligic hiŋgacbésémaŋ iminéŋ niŋna réwéria wammac. \s1 Rama rouc wawaŋawac ɋelumbec ac. \p \v 10 Técgina nimma kecgic, nambérac komoc komoc yomuhucyawac niŋgic mamaya wambac niŋac. Ʒéwa niŋgic, ionac kua meme uŋagina imi kurumeŋiguc nalé séc kurumeŋ Maŋgocnawac kic ségéria hémma kecanʒu. \v 11 Icac Naŋanéŋ rouc wamma kekec képésicgina igucnec metecgé énécmimaŋ ʒé hayec. \v 12 Deic ninʒu? Ic méŋ ramaya 100 hemizac ʒéwiŋ. Waŋu sucginaiguc méŋnéŋ sohoma kemmaciguc ramaya 99 imi onoporu naŋgic baec boŋaiguc kemma rama sohoyec imi ménda mihicŋimaŋ? \v 13 Ni hélacnec énézézua sohoyec imi mihicŋizaciguc imuac niŋ mia 99 ménda sohogic ionac niŋac ségiségi wanʒac imuac séha ogicqogic wamma ségiségi yanda wammac. \v 14 Imuhucyanec Maŋgocgina kurumeŋiguc kecʒac iwac kiwaiguc komoc komoc yomi ionarunec méŋnéŋ méŋ birima qahac wammac niŋac ewa siŋa ménda hemizac. \s1 Ic méŋac képésic ʒégési mimia. \p \v 15 Hénaoriŋ ionarunec alaga méŋnéŋ képésic waŋ gémmaciguc kemma ekacneciguc képésicya imi ézéna hémmac. Waŋu acga ninʒaciguc imi alaga biria igucnec muŋguc wagicʒaŋ wanʒac. \v 16 Waŋu acga ménda ninʒaciguc, ic momacguc me éréhéc oragicna eŋawu kemma héipuc ic éréhéc iorac kuagiranéŋ alagawac ara momacguc momacguc meseligic ménda qaecgémac. \v 17 Waŋu ewa seli wamma acgina ménda nimmaciguc hénaoriŋ énézégic nimmu. Waŋu hénaoriŋ ionac ac imuhucyanec ménda nimmaciguc, ic enia me takis meme ionac waŋ énécmiwu ésécnec wammimu. \p \v 18 Ni hélacnec énézézua, némac iwawai ini baeciguc ʒikimu imi kurumeŋiguc ʒikiʒikia wammac. Waŋu némac iwawai baeciguc hulacmu imi kurumeŋiguc hulachulara wammac. \v 19 Waŋu muŋguc énézéwa niŋgic, baeciguc onarunec éréhécnéŋ iwawai méŋ niŋac ewa momac wamma qesimaoc imi Maŋgocna kurumeŋiguc kecʒac inéŋ niŋu mocʒoŋ orac muru wandac wandara wammac. \v 20 Waŋu éréhécnéŋ me haréwécnéŋ nuac qacnaiguc tocgézu imi ni acguc imuaru sucginaiguc kecʒua. \s1 Képésic waiwaiyawac haka. \p \v 21 Waŋu Peteronéŋ Yesuac hama yomuhuc qesiyec; Miŋna, alananéŋ biria waŋnéŋu hatac dahec képésicya waimimaŋ? Keŋkecma hatac 7 imuac séc waimimaŋ? \v 22 Qesiyu yomuhuc melemma ʒéyec; Gézéwa niŋna, hatac 7 sac qahac, néŋ tuŋ 70 imi arec 7 imuac séc waimiwésémaŋac ʒézua. \v 23 Imuac kurumeŋac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi ic kewu méŋ weleŋ qeqehéra iniguc taségina héimindiŋi wammaŋ ʒé waŋec ésécnec. \v 24 Ic kewu imi héimindiŋi ai imi héniyec. Héniyu ic méŋ iwac muru taséya 10 tauseŋ Talanti\f + \fr 18:24 \fr*\ft 1 Talanti imi soukiwa golinéŋ memeya, ic méŋac ai meme momacgucac ai boŋa 1 Denarion imuac 6,000 ogicma eeyaguc waŋec.\ft*\f* hemiyec imi wagicma érégic. \v 25 Waŋu ic iwaru soukiwa méŋ ménda hemiyu kumacac séc qahac waŋec. Imuac niŋac ic kewunéŋ ic imi eŋeya ʒéma iniŋ merachéra ʒéma iwawaiya hemiyec imi mocʒoŋ haigic boŋ megic soukiwa iminéŋ tasé imi kumac niŋ ʒéyec. \v 26 Imuhuc ʒéyu weleŋ qeqe ic imi wésiaiguc mama sicgémima welecma ʒéyec; Bénʒéŋ mambéc waŋnénna ni taséna mocʒoŋ kugémmaŋ. \v 27 Imuhuc ʒéyu weleŋ qeqe ic iwac miŋinanéŋ ewa biric wamma tasé imi audacma waimiyu keŋec. \v 28 Waŋu ic iminéŋ mama kemma ai ic momacya méŋ taséya 100 Denarion\f + \fr 18:28 \fr*\ft 1 Denarion imi ic méŋac ai meme momacgucac ai boŋa imuac séha.\ft*\f* hemiyec imi mihicŋima déméŋaiguc késama melanʒima ʒéyec; Guac tasé nuac muru hegénʒac imi kuma nénna. \v 29 Waŋu ai momacya imi ic iwac héniaiguc mama simiŋ héimima welecma ʒéyec; Bénʒéŋ mambéc waŋnénna kugémmaŋ. \v 30 Waŋu imuac ménda wamma taséya kudacmaguc mamac niŋac hésa amaiguc oporec. \v 31 Waŋu ai ic tosara ieneŋ haka hicŋiyec imi hémma niŋgic biri qiria waŋu kemma haka hicŋiyec imi mocʒoŋ miŋgina ézédacgic. \v 32 Imuhuc ʒégic miŋginanéŋ ic imi qaru eŋu yomuhuc ézéyec; Gi weleŋ qeqe biria kétik téŋgéŋ! Welec nénna guac tasé imi mocʒoŋ audari. \v 33 Neŋ guac waŋi ésécnec gi acguc ai momacga goiya héimiwésémaŋac ménda heyec me? \v 34 Imuhuc ʒéma haʒéc yanda wamma taséya imi kudaru hulacmimu niŋac hésa ama galeŋ ionac méraginaiguc oporec. \v 35 Imuac niŋac méŋnéŋ méŋ alaginawac képésic imi ewa qeriginanéŋ ménda waimimuiguc kurumeŋ Maŋgocnanéŋ imuhucyanec mia waŋ énécmimac. \c 19 \s1 Eu iniŋac héna dindiŋa. \p \v 1 Yesu ac imi ʒéyu tecgéyu Galilaia baec waima Yodan doku néwéc Yuda baec suciguc keŋec. \v 2 Keŋu ic embac tuŋ yandanéŋ méndacmima keŋgic baec imuaru hafiginaguc imi mehiaru énécmiyec. \p \v 3 Waŋu Farisaio ic ieneŋ hama batucgéma qesigic; Ic méŋnéŋ hénia imuac me imuac iniŋa hia waimimacac héna méŋ hezac me? \v 4 Ʒégic melemma ʒéyec; Mihicŋi mihicŋi miŋinanéŋ hénihéniaiguc ic momacguc ʒéma embac momacguc meérécmima ac yomuhuc ʒéyec imi ini ménda oloŋniŋanʒu? \v 5 Hénia imuac niŋac icnéŋ neŋgoc maŋgocya wai érécmima kemma iniŋawac muru qékétayu éréhécnéŋ momacguc wammaoc. \v 6 Imuac iereŋ imi éréhéc qahac, néŋ séwi momacguc, imuac Anutunéŋ toroqe érécmiyec imi icnéŋ ménda méndéŋ érécmimu. \v 7 Imuhuc énézéyu ieneŋ yomuhuc ʒégic; Waŋu hénia némac niŋac Mosenéŋ héric amuamuyawac kiwi omima mélina keŋu ʒéyec? \v 8 Imuhuc ʒégic, Yesunéŋ melemma énézéyec; Mosenéŋ ewa qerigina selia imuac niŋ wamma wai énécmiyec, néŋ hénihénia igucnec imi imuhuc qahac. \v 9 Ni énézézua, mérénéŋ méŋ iniŋa saŋgima haka biria ménda waŋeciguc hénia tosara niŋac waimima embac méŋ memac imi kaisero wanʒac.\f + \fr 19:9 \fr*\ft Kiwi méranéŋ ooya tosaraiguc; Kaiseroiguc opocʒac tanec wanʒac.\ft*\f* \v 10 Imuhuc ʒéyu tohotoho ichéra ieneŋ yomuhuc ézégic; Ic méŋnéŋ iniŋaguc héna ac imuhucya tohomacac hezaciguc embac ménda mema kecmac iminéŋ hia wammac. \v 11 Ʒégic Yesunéŋ melemma ʒéyec; Ac imi ic momac yandanéŋ niŋtohomuac séc qahac, néŋ imuhuc meénécmimia sac imuhuc wammu. \v 12 Ic tosia ieneŋ neŋgoc héri igucnec héfiŋ wamma hicŋianʒu. Waŋu méŋ imi icnéŋ waŋ énécmigic héfiŋ wamma kecanʒu. Waŋu tosia ieneŋ kurumeŋac héŋgaleŋ ama niŋac eŋaoc héfiŋ ic ésécnec wamma kecanʒu. Ac imi tohomuac séc imi eneŋ hia tohomu. \s1 Yesunéŋ nambérac komoc komoc ʒéhiaru énécmiyec. \p \v 13 Waŋu Yesunéŋ méria orucginaiguc haima ʒéwelec énécmimac niŋ ic embac tosara ieneŋ nambérac komoc komoc onagicma hagic tohotoho ichéra ieneŋ qetali énécmima ac waŋ énécmigic. \v 14 Imuhuc waŋgic Yesunéŋ yomuhuc ʒéyec; Nambérac komoc komoc imi wai énécmigic nuac hagic, neuŋ ménda héiénécmigic. Kurumeŋac héŋgaleŋ ama imi komoc komoc imuhucya ionac buŋa wanʒac. \v 15 Imuhuc ʒéma méria ionac orucginaiguc hai énécmimaguc baec imi waima keŋec. \s1 Sac ɋeli sokiwa yandayaguc. \p \v 16 Waŋu ninʒu? Ic méŋnéŋ iwac muru hosuru hama yomuhuc qesimiyec; Kiwi ic, ni némac haka hiabia wamma kekec hémbénaŋa imi memaŋ. \v 17 Ʒéyu Yesunéŋ yomuhuc ʒéyec; Némac niŋ haka hiabiawac qesinénʒaŋ? Hiabia wanʒac imi momacguc sac kecʒac. Waŋu gi kekec hémbénaŋaiguc keremmaŋ ʒé wanʒaŋiguc imi héna ac tohowésémaŋ. \v 18 Imuhuc ʒéyu ʒéyec; Némac héna ac niŋac ʒézaŋ? Ʒéyu Yesunéŋ melemma ʒéyec; Ic ménda qehumuwésémaŋ. Kaisero ménda wambésémaŋ. Kowu ménda mewésémaŋ. Héipuc ac ikora ménda ʒéwésémaŋ. \v 19 Neŋgoc maŋgocga eegira héiwésémaŋ. Waŋu geŋga siŋ niŋamuanʒaŋ ésécnec alaga siŋ nimmiwésémaŋ. \v 20 Ʒéyu ʒéyec; Ni imi mocʒoŋ tohodacma kecanʒua, imuac némacnéŋ méŋ nuac muru ménda sécgézac? \v 21 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ ézéma ʒéyec; Gi solaŋanimaŋ ʒé kemma hinac iwawaiga imi haina boŋa megic soukiwa iminéŋ maqeqeya énécmiwésémaŋ. Imuhuc wanna kurumeŋiguc iwawai eeyaguc hegémmac. Waŋu geŋga imi hama ni méndac némbésémaŋ. \v 22 Imuhuc ʒéyu ac imi nimma ic merac imi hinac ʒéma soukiwaya yanda hemiyec imuac niŋ ewaya biriyu keŋec. \p \v 23 Keŋu Yesunéŋ tohotoho ichéra énézéma ʒéyec; Ni hélacnec énézézua, ic hinac yanda ginaguc ieneŋ kurumeŋac héŋgaleŋ amaiguc kerembiŋ ʒé osimu. \v 24 Ni muŋguc énézézua, kamele yaŋnéŋ qodu kifaŋaiguc kereŋkereŋa imi bénʒéŋadac, néŋ ic hinac yanda ginagucnéŋ Anutuac héŋgaleŋ amaiguc kereŋkereŋa imi osiosiya. \v 25 Imuhuc ʒéyu tohotoho ichéra ieneŋ nimma bacgina kuneŋnec yandiyu ʒégic; Imuhuc waŋu mérénéŋ aŋgéŋ timimiawac séc wammac? \v 26 Ʒégic Yesunéŋ inicma énézéyec; Imi ic eneŋ memuac séc qahac, néŋ Anutuguc imi iwawai mocʒoŋ yanda medac medara. \v 27 Imuhuc ʒéyu Peteronéŋ melemma ʒéyec; Ninʒaŋ, nini méndac gémbiŋ ʒé iwawai mocʒoŋ waidariŋ, imuac némac iwawai késawiŋ? \v 28 Qesiyu Yesunéŋ énézéyec; Hélacnec énézézua, baec yomuac hainetec wawaŋa naléiguc Icac Naŋa imi eŋeya edamuya imuac ic kewu tataraiguc tacmac imuaru méndac néŋanʒu ini imi momacnec tatac 12 imuaru tacma Israelac kisic 12 imi niŋgésima galeŋgé énécmimu. \v 29 Waŋu mérénéŋ méŋ nuac qacnawac wamma amaya me dara munia me nauŋa me neŋgoc maŋgocya me merachéra me baec aiya waizaciguc imuhucya imi 100 imuac séc ogicma mema kekec hémbénaŋa imi mératéc memu. \v 30 Néŋ walac wanʒu ionarunec sasalanéŋ andia wammu. Waŋu andia wanʒu ionarunec sasalanéŋ walac wammu. \c 20 \s1 Waiŋ aiiguc ai meme imuac qeqaiŋ ac. \p \v 1 Kurumeŋac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi ai miŋina méŋnéŋ waiŋ aiyaiguc ai memu niŋac ai ic énépésimaŋ ʒé siŋunec yanda yacma keŋec ésécnec. \v 2 Kemma ai meme momacguc imuac boŋa Denarion\f + \fr 20:2 \fr*\ft Romawac soukiwa; ic méŋac ai meme momacgucac ai boŋa imuac séha.\ft*\f* momacguc eŋac eŋac énécmimaŋ ʒéyu ewa momac waŋgic méli énécmiyu waiŋ aiyaiguc kereŋgic. \v 3 Waŋu siŋunec 9 kilok séc waŋu nénnagémba sombeŋiguc kemma ic tosara iniru eŋ naŋgic \v 4 yomuhuc énézéyec; Ini acguc nuac waiŋ aiiguc kemma ai megic boŋa séhaiguc énécmimaŋ ʒéyu nimma kereŋgic. \v 5 Waŋu 12 kilok ʒéma maria 3 kilok imuac séc imuaru muŋguc kemma imuhuyanec waŋec. \v 6 Waŋu maria 5 kilok séc waŋu kemma iniru ic tosara muŋguc ai qahac eŋ naŋgic yomuhuc énézéyec; Némac niŋac kaiwe herec ai ménda mema eŋ nanʒu? \v 7 Ʒéyu melemma ʒégic; Méŋnéŋ méŋ ai icac ménda nénépésizac. Ʒégic ini acguc nuac waiŋ aiiguc kereŋgic ʒéma énézéyu kereŋdacgic. \v 8 Ama siŋima hayu ai miŋinanéŋ hama galeŋgina ézéma ʒéyec; Ai ic unuruna tetecgiaiguc hazu ionac murunec hénima ai boŋa énécmina keŋkecma walac hazu ionac énécmina tecgémac. \v 9 Ʒéyec séc waŋu maria 5 kilok imuaru hagic ieneŋ hama Denarion momacguc momacguc késagic. \v 10 Késagic walac walac hagic ieneŋ hama hémma boŋgina meemma nénécmiyu késawiŋ ʒéma niŋgic, néŋ ini imuhucyanec Denarion momacguc sac eŋac eŋac énécmiyu késagic. \v 11 Imuhuc késama ai miŋinawac ŋindic ŋunduc ac ʒéma ac yomuhuc ʒémigic; \v 12 Anduguc hagic ieneŋ kaiwe kiwa 1 aua sac ai mezu. Waŋu neneŋ mia ai yéwéria ai meme momacgucac séc kaiwe geriwaiguc namma meziŋ, néŋ ionac aigina boŋa imi nonac séc énécmizaŋ. \v 13 Imuhuc ʒégic ai miŋinanéŋ ionarunec méŋ yomuhuc ézéyec; Ala Denarion momacguc niŋac acnira ménda ʒikizic me? Ni képésic méŋ ménda waŋgénʒua. \v 14 Imuac boŋgawac mema kenna, andu hagic ionac aigina boŋa onac séciguc énécmimaŋ iminéŋ ewa siŋna wanʒac. \v 15 Nena iwawainanéŋ ewa siŋnawac wammaŋac héna ménda hezac me? Hakana hiabia imi kicginanéŋ hémma nimbupuc wanʒu? \v 16 Suruc imuac séc andianéŋ walac wammu, waŋu walacnéŋ andia wammu.\f + \fr 20:16 \fr*\ft Kiwi méranéŋ ooya tosaraiguc; Sasala unuruyec, néŋ éréhécnéŋ méŋ aŋgé tiénécmiyec.\ft*\f* \s1 Humuc igucnec yacyacwac ʒéyu hatac haréwéc waŋec. \p \v 17 Waŋu Yesu imi Yerusalem kemmaŋ ʒé kemma hénaiguc tohotoho ichéra 12 eŋacnec énépésima yomuhuc énézéma ʒéyec; \v 18 Ninʒu, neŋaŋ Yerusalem enʒiŋ. Imuaru Icac Naŋa imi hofac oo ichécgina ʒéma héna acac kiwi ic ionac méraginaiguc opocgic ieneŋ humucac buŋawac ʒétecgé mimu. \v 19 Waŋu ʒédesi wammima hihilocnéŋ qericma qema ic héŋgeŋa wéndaraiguc qegic humumac niŋ ic enia ionac muru meleŋmigic kemmac. Waŋu ai meme haréwéc waŋu humuc igucnec yacmac. \s1 Sebedeac iniŋanéŋ naŋhérérawac niŋac Yesu ʒéwelecmiyec. \p \v 20 Nalé imuaru Ʒebedaioac iniŋanéŋ naŋhéréra iriguc hama Yesuac muru sicgémima iwawai méŋ niŋac welecmiyec. \v 21 Welecmiyu ézéma ʒéyec; Gi némac iwawai niŋac wanʒaŋ? Ʒéyu embac iminéŋ yomuhuc ʒéyec; Nuac naŋhérécna yomi niŋérécmina guac héŋgaleŋ ama areŋ yandaiguc méŋnéŋ héigaiguc méŋnéŋ kanagaiguc tacmaoc. \v 22 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ melemma ʒéyec; Ini hénia ménda nimma imuhuc qesinénʒu. Ni doku howuraguc nemaŋ ʒé wanʒua imi iri hia nemaoc?\f + \fr 20:22 \fr*\ft Kiwi méranéŋ ooya tosaraiguc; Doku naec haka waŋ némmu imi waŋ énécmigic hia naecmu?\ft*\f* Ʒéyu ʒéyoc; Imi sécnira. \v 23 Ʒéyic Yesunéŋ ʒéyec; Imi hélacnec, iri doku howuraguc nemaŋ imi nemaoc, néŋ héinaiguc ʒéma kananaiguc tatara imi neŋ niŋéréc mimiawac ménda henénʒac. Tatac imi mérac méré maŋgocnanéŋ mézézéŋgé érécmiyec iorac buŋa wammac. \v 24 Imuhuc waŋgic tohotoho ichéra 10 ieneŋ ac imi nimma dara munia iorac niŋgic biriyec. \v 25 Waŋu Yesunéŋ unuruyu hagic énézéyec; Ic enia ionac galeŋhécgina ieneŋ siŋginawac galeŋgé énécmianʒu. Waŋu ic kuneŋ hécgina ieneŋ ic kewu waŋ énécmianʒu imi ini hia ninʒu. \v 26 Néŋ sucginaiguc imi imuhuc qahac, néŋ onarunec méŋnéŋ méŋ kuneŋgina wammaŋ ʒéma sucginaiguc weleŋ qeqe kecmac. \v 27 Waŋu mérénéŋ méŋ walac wammaŋ ʒé wanʒaciguc weleŋ qeqe icgina wammac. \v 28 Icac Naŋa imi weleŋ qemimu niŋac ménda mayec, néŋ weleŋ qeénécmimaŋ ʒé mayec. Waŋu eŋeya kekecya ic embac sasala ionac énécmima doegina memaŋ ʒé mayec. \s1 Kic hilic éréhéc mehiaru érécmiyec. \p \v 29 Waŋu ieneŋ Yeriko ama areŋa yanda waima keŋgic imuaru tuŋ yanda Yesu méndacmima keŋgic. \v 30 Keŋgic, ninʒu, kichilic ic éréhécnéŋ héna giŋgiŋaiguc tacma niŋic Yesu imi hama orogicma keŋu qacma ʒéyoc; Miŋ Kewunira Dawidiac ɋeli, wéséga niŋ nérécmina. \v 31 Imuhuc qaric, ic tuŋ ieneŋ ac geriwaguc waŋ érécmima qetali érécmima acgira qaimac niŋac ac waŋérémigic, néŋ iereŋ muŋguc yanda qacma ʒéyoc; Miŋ Kewunira, Dawidiac ɋeli, wéséga niŋnérécmina! \v 32 Qaric Yesu tilanʒima namma ururuma ʒéyec; Iri némacac waŋ érécmimaŋ niŋac wanʒaoc? \v 33 Qesi érécmiyu ʒéyoc; Miŋnira, niri kicnira hima hémbi niŋac wanʒic. \v 34 Imuhuc ʒéyic Yesunéŋ ewa biric waŋ érécmima kicgira osiyu imuarunec kicgira hima Yesu méndaroc. \c 21 \s1 Yesu Yerusalem eŋu hériaŋ memigic. \p \v 1 Yesu ʒéma tohotoho ichéra ieneŋ Yerusalem hosuraiguc keŋgic nalé imuaru, Oliwa boŋaiguc Betfage ama areŋa taru imuaru keremma Yesunéŋ tohotoho ichéréra éréhéc méli érécmima yomuhuc ʒéyec; \v 2 Iri eri wéségiraiguc ama areŋa tacʒac imuaru kemma nalé idacmuarunec doŋki méŋ merawaguc ɋatégic naŋic iricmaoc. Iricma imi hulacma oragicma nuac muru hamaoc. \v 3 Waŋu méŋnéŋ ara méŋ érézémuiguc Miŋ Kewunéŋ imuac niŋac wanʒac imuhuc ʒéyic imuarunec doŋki éréhéc imi méli érécmimac. \v 4 Waŋu imi mocʒoŋ kua meme ic méŋac ackuaʒéc yomuhuc ʒéyec imi hélaguc wammac niŋac imuhuc hicŋiyec; \v 5 Béracna Zion yomuhuc ézégic; Hénna! Ic kewuganéŋ guac hazac. Inéŋ gum bénʒénʒéŋ wamma doŋki qahaiguc tacma hazac, doŋki merawa qahaiguc. \v 6 Waŋu tohotoho ic éréhéc iereŋ kemma Yesunéŋ érézéyec séc waŋoc. \v 7 Wamma doŋki ʒéma merawa imi oragicma hayic séwi usugina imi iorac qacgiraiguc lémbécgic Yesu imuac qacgiraiguc tarec. \v 8 Waŋu ic embac tuŋ yandanéŋ malekugina hetecgéma hénaiguc lémbécgic keŋec. Waŋu tosaranéŋ ic hawa haréŋaguc imi kuma hénaiguc témbécgic. \v 9 Waŋu ic tuŋ yanda walac andu wammima keŋgic imi eneŋ yomuhuc ʒéma hériaŋ haimigic; Ohec wahec! Dawidiac ɋelia! Ohec wahec! Mériaŋgaguc, Miŋ Kewuninawac qaraiguc hahaya! Ohec wahec, kurumeŋ ouac ouyaguc! \v 10 Waŋu hama Yerusalem kereŋu ama miŋina momac yanda ieneŋ aurima welicgéma qesima ʒégic; Ic yomi mérénéŋ? \v 11 Qesigic ic tuŋ yandanéŋ énézéma ʒégic; Yomi kua meme ic Yesu, Galilaia baec Naʒarete ama areŋa igucnec. \s1 Yesunéŋ ocmuŋiguc haka biria waŋgic nesi énécmiyu madacgic. \p \v 12 Yesunéŋ ocmuŋ téréyaiguc emma imuac sombeŋiguc iwawai nénnagémba wamma naŋgic imi nesi énécmima soukiwa meamugic ionac ʒae ʒéma kembo nei haigic ionac tatac imi meleŋu madarec. \v 13 Imuhuc wamma yomuhuc énézéyec; Ac kiwi yomuhuc oyecac hezac; Nuac amana imi ʒéwelec welecac ama ʒému ʒéyec, néŋ ini imuhuc waŋgic kowu nene ionac baŋec ésécnec wanʒac. \p \v 14 Waŋu kic hilic ʒéma ic puriŋa ieneŋ ocmuŋ téréyaiguc iwaru hagic mehiaru énécmiyec. \v 15 Waŋu hofac oo ic kiwahécgina ʒéma héna acac kiwi ic ieneŋ haka welic welicgia Yesunéŋ waŋec imi ʒéma nambérac ieneŋ ocmuŋ téréyaiguc qacma, Ohec wahec, Dawidiac ɋeli! ʒégic inicgic qerigina biriyec. \v 16 Waŋu qesima ʒégic; Gi nambérac ieneŋ némac ac ʒézu imi hia ninʒaŋ? Imuhuc ʒégic, Ninʒua ʒéma énézéyec; Ini imi ac yomuhuc hezac imi méŋ ménda oloŋgic? Nambérac ʒéma namu nene ionac kuaginaiguc mepé qepési hai énécminec. \v 17 Imuhuc ʒémaguc wai énécmima ama areŋa yanda demiŋaguc imuacnec mama kemma Betania ama areŋaiguc kemma siŋiya imuaru kerec. \s1 Yesunéŋ fik ic saec ac wammiyu humuyec. \p \v 18 Siŋunec ama areŋa yanda imuaru liliŋgéma kemmaŋ ʒé kemma hénaiguc nene niŋac waŋec. \v 19 Imuhuc wamma héŋu héna giŋgiŋaiguc fik ic méŋ naŋu imuaru kemma hocma héla méŋ qahac, néŋ haréŋa sac hémma fik ic imuac ʒéyec; Nalé tetecgia qahac guarunec héla méŋ ménda hicŋimac. Imuhuc ʒéyu fik ic imi nalé imuarunec humuyec. \v 20 Tohotoho ichéra ieneŋ haka imi hémma welicgéma ʒégic; Fik ic yomi dimuhuciguc focdac humuzac? \v 21 Ʒégic Yesunéŋ acgina melemma énézéyec; Ni hélacnec énézézua, ini ewa éréhéc ménda wamma ninʒéŋgému imi haka fik ic imiguc hicŋiyec imuhucya sac qahac, néŋ baec boŋa yomuac niŋ yacma kemma konduŋiguc hiŋgacna ʒégic imi acguc hia hicŋi énécmimac. \v 22 Ini ʒéwelec aiiguc iwawai imuac me imuac ninʒéŋgéma ʒéwelecgic imi mocʒoŋ niŋénécmiyu medacmu. \p \v 23 Waŋu keŋkecma Yesunéŋ ocmuŋ téréyaiguc emma ackuaʒéc ku énécmima keru hofac oo ic kiwa hécgina ʒéma galeŋ ieneŋ iwaru kemma yomuhuc ʒéma qesimigic; Gi némac kuc buŋanéŋ ai imi meanʒaŋ? Mérénéŋ kuc buŋa imi géŋec? \v 24 Ʒégic Yesunéŋ ac yomuhuc ʒéma meleŋ énécmiyec; Ni acguc ac momacguc qesi énécmiwa nézégic nimmaguc neŋ imuhucyanec némac kuc buŋaguc ai yomi meanʒua imi énézémaŋ. \v 25 Yohaneac doku naec haka imi dimuacnec hayec? Kurumeŋ igunec me ic igucnec? Imuhuc ʒéma qesiyu ieneŋ eŋawu ac yomuhuc eminiŋgic; Kurumeŋ igunec hayec ʒéni némac niŋac ménda ninʒéŋgé migic ʒémac. \v 26 Waŋu ic embac ieneŋ Yohaneac Anutuac kua meme ic ʒéma ninʒéŋgéanʒu imuac niŋ ic igucnec hayec ʒéwiŋ ʒéni ionac niŋac ʒénéŋnina hirizac. \v 27 Imuhuc ʒéma Yesu yomuhuc ézégic; Ménda ninʒiŋ. Imuhuc ʒégic duŋa Yesunéŋ yomuhuc énézéyec; Ni imuhucyanec némac kuc buŋaguc iwawai yomi waŋanʒua imi ménda énézémaŋ. \s1 Niŋ tohotoho hakawac qeqaiŋ ac ʒéyec. \p \v 28 Ini dimuhuc ninʒu? Ic méŋnéŋ naŋhéréra keric, naŋa walac iwac kemma ézéyec; Naŋna gi erac kemma waiŋ ai mena. \v 29 Imuhuc ʒéyu melemma ʒéyec; Ménda kemmaŋ. Imuhuc ʒémaguc duŋa ewaya melemma keŋec. \v 30 Waŋu maŋgoc imi naŋa méŋac muru kemma imuhucyanec ézéyec. Ʒéyu melemma ʒéyec; Maŋgocna hia kemmaŋ. Waŋu inéŋ imuhuc ʒémaguc ménda keŋec. \v 31 Sucgiraiguc mérénéŋ maŋgocac ewa siŋ méndacma waŋec? Ʒéyu melemma ʒégic naŋa walac. Ʒégic Yesunéŋ énézéyec; Ni hélacnec énézézua, takis meme ic ʒéma héna yanda embac eneŋ ini onogicma walac Anutuac héŋgaleŋ amaiguc keremmu. \v 32 Yohanenéŋ haka solaŋawac héna énézémaŋ ʒé hayec. Waŋu ini ménda ninʒéŋgégic, néŋ takis meme ʒéma héna yanda embac eneŋ ninʒéŋgégic. Waŋu ini haka imi hémmaguc kileŋdac ewagina ménda melemma ménda ninʒéŋgégic. \s1 Soukiwa ai ic biria \p \v 33 Qeqaiŋ ac méŋ ʒéwa niŋgic; Ai miŋina méŋnéŋ baec méŋiguc waiŋ ai medacma demiŋ meyu lelecgéyec. Waŋu waiŋ héla dokuya memeyawac hogoc méŋ meyacgéma imuaru galeŋ meme ama héŋgeŋa lesu herec méŋ megic eŋec. Imuhuc wamma boŋ meme ai ic ionac méraginaiguc haima baec méŋu keŋec. \v 34 Kemma keru héla metocgémuac naléya ducŋiyu weleŋ qeqe ichéra ieneŋ héla memu niŋac boŋa meme ai ic ionac muru méli énécmiyu keŋgic. \v 35 Boŋa meme ai ic ieneŋ weleŋ qeqe ic énépésima méŋ humumia qegic, méŋ qehumugic, méŋac hocnéŋ héigic. \v 36 Imuhuc waŋgic muŋguc weleŋ qeqe ichéra ʒaŋgégina walac keŋgic imi ogicma méli énécmiyu keŋgic. Waŋu séc imuhucyanec waŋ énécmigic. \v 37 Waŋu tetecgiaiguc naŋa mélima yomuhuc ʒéyec; Ieneŋ naŋna imi eeya héimimu. \v 38 Waŋu boŋa meme ai ic ieneŋ naŋa hémma yomuhuc ʒéma eminiŋ waŋgic; Ic yomi kecma ai yomuac mératéc meme ic wammac imuac hagic qeni humuyu mératéc aiya yomi neŋaoc mewiŋ. \v 39 Imuhuc ʒéma waiŋ ai igucnec késama héréma séŋgaŋgeŋ hiŋgacma qehumugic. \v 40 Imuac nalé méŋac waiŋ ai miŋinanéŋ liliŋgéma hamac imi boŋa meme ai ic imi dimuhuc waŋ énécmimac? \v 41 Imuhuc ʒéyu melemma ʒégic; Ai ic biria imi humuc ʒérabéra mihicŋi énécmima waiŋ ai imi ai ic qacguc ai yawuŋ nalé séc héla hianec haimimuac séc ionac méraginaiguc soukiwa niŋac ai imi hai énécmimac. \v 42 Yesunéŋ muŋguc toroqema ʒéyec; Ini kiwi téréyaiguc ac méŋ yomuhuc hezac imi ménda oloŋanʒu? Mericqe ic eneŋ hoc méŋ héŋara mema giligic keŋkeŋa iminéŋ ama imuac hoc oruha waŋec. Haka imi Miŋ Kewuac murunec hicŋiyu kicninanéŋ hénni welic welicgiaguc wanʒac. \v 43 Imuac niŋac ni énézézua, Anutuac héŋgaléŋ ama areŋa yanda imi méragina igucnec onagicma baera méŋac ic embac héla mihicŋimu ionac méraginaiguc hai énécmiyu memu. \v 44 Ic méŋnéŋ méŋ hoc imuac qahaiguc mayu ʒéŋgédacmac. Waŋu hoc iminéŋ ic méŋac qahaiguc mayu qéséŋu bororoŋa wammac.\f + \fr 21:44 \fr*\ft Kiwi méranéŋ ooya tosaraiguc kembaŋa 44 yomi ménda hezac.\ft*\f* \p \v 45 Waŋu hofac oo ic kiwahécgina ʒéma Farisaio ic ieneŋ qeqaiŋ ac imi eŋaŋ niŋ imuhuc ʒéyec imi niŋtegicgic. \v 46 Waŋu ieneŋ imi héna méŋ mihicŋima Yesu késawiŋ ʒé hochoc ai megic. Waŋu ic embac ieneŋ Yesu imi kua meme ic ʒéma nimmigic imuac niŋac ʒénéŋgina hiriyec. \c 22 \s1 Ʒammaréŋ memeac qeqaiŋ ac. \p \v 1 Yesunéŋ acgina melemma muŋguc qeqaiŋ ac wamma yomuhuc énézéyec; \v 2 Kurumeŋac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi ic kewu méŋnéŋ naŋawac ʒammaréŋ aria wammizac ésécnec. \v 3 Ʒammaréŋ ariacwac hamu niŋac kiwi oénécmiyec imi onac unurugic hamu niŋac weleŋ qeqehéra méli énécmiyu kemma énézégic, néŋ ieneŋ hawiŋ ʒé ménda waŋgic. \v 4 Waŋu weleŋ qeqe tosara muŋguc méli énécmima yomuhuc énézéyec; Héihéré énécmiyi imi onac yomuhuc énézému; Ninʒu! Ni mariawac nene yanda oma nuac burumakao ʒéma beric yaŋ haléc yandaguc qe oma iwawai mocʒoŋ ʒéréŋqéréŋ wamma haidacʒua imuac ʒammaréŋ ariaciguc hagic. \v 5 Ʒéyu kemma énézégic, néŋ gezac qeqe ménda wamma méŋnéŋ aiyaiguc keŋu, méŋnéŋ nénnagémba ai niŋac keŋec. \v 6 Waŋu tosara eneŋ ic kewuac weleŋ qeqehéra imi énépésima ʒédesi énécmima unuhumugic. \v 7 Imuhuc waŋgic ic kewu iminéŋ qeri biric nimma yaré ic tuŋa méŋ méli énécmiyu kemma sac nene ic imi unudacma ama areŋgina kumugic ʒedarec. \v 8 Waŋu weleŋ qeqehéra énézéma ʒéyec; Ʒammaréŋ aria imi bec mézézéŋgéwa hezac, néŋ ic unuruyi imi eneŋ eeginaguc ménda wanʒu. \v 9 Imuac héna séraiguc kemma ic embac mihicŋimu séc unurugic ʒammaréŋ ariacwac hamu. \v 10 Imuhuc ʒéyu weleŋ qeqe ic eneŋ hénaiguc séc kemma ic embac hia me biria mihicŋi énécmigic séc onagicgic hagic. Hama tacma keŋgic ʒammaréŋ aria ama imi kuaya qeyec. \v 11 Waŋu ic kewunéŋ ic embac hama tacgic imi inicmaŋ ʒé éréma héŋu ic méŋnéŋ owo malekuya séha ménda haima hama tarec. \v 12 Taru ézéyec; Ala gi némac niŋac ʒammaréŋ ariacwac maleku ménda héima hazaŋ? Imuhuc qesimiyu ic imi ac méŋ ʒémaŋ ʒé osiyec. \v 13 Waŋu ic kewu iminéŋ weleŋ qeqe ic yomuhuc énézéyec; Héna méria dérécgéma séŋgaŋgeŋ siŋi tunumaŋiguc giligic, imuaru siacma ʒéra kima tacmac. \v 14 Sasala unurugic, néŋ gési énécmima énépésimacac séha imi éréhécdac. \s1 Takis haihaiyawac qesiqesi ac. \p \v 15 Yesunéŋ imuhuc ʒéyu tecgéyu Farisaio ic ieneŋ amaginaiguc kemma aʒoroma acnéŋ simba méŋ dimuhuc meni kimac ʒéma niŋareŋgégic. \v 16 Niŋareŋ géma eŋaŋ tohotoho ichécgina ʒéma Herodeac ichéra tosara momacnec méli énécmigic Yesuac hama ʒégic; Kiwi ic, gi imi ic héla, Anutuac haka imi hélacnec ku nénécmianʒaŋ. Gi ic inicmaŋ ʒé séwiginawac ménda héŋanʒaŋ imuac ic eŋeŋa me mamaya ionac kicginaiguc ewa éréhéc ménda waŋanʒaŋ. \v 17 Imuac efima ʒéna ninni. Geŋ niŋna Kisawac\f + \fr 22:17 \fr*\ft Qac imuac hénia imi; Romawac ic kewu. Qac imuac hénia imi; Romawac ic kewu.\ft*\f* takis haianʒiŋ imi héna ac logiʒac me qahac? \v 18 Ʒégic Yesunéŋ ionac qeri biric imi niŋtegicma ʒéyec; Ikoc ic ini némac niŋac acnéŋ simba menénʒu? \v 19 Takis buŋawac soukiwa méŋ nézéna hémba ʒéyec. Ʒéyu Denarion momacguc mema hagic. \v 20 Waŋu yomuhuc qesi énécmiyec; Yomi mérac ireha ʒéma némac kiwi ogic hezac? \v 21 Ʒéyu ʒégic; Kaisawac, imuhuc ʒégic énézéyec; Imuac Sisawac buŋa imi Sisa mima, Anutuac buŋa imi Anutu mimu. \v 22 Imuhuc ʒéyu ieneŋ welicgéma waima keŋgic. \s1 Humuc igucnec yacyac imuac qesiqesi ac. \p \v 23 Ai meme imuaru Sadukaio ic humuc igucnec yacyac ménda hezac ʒéanʒu imi eneŋ Yesuac muru hama yomuhuc qesimigic; \v 24 Kiwi ic, Mosenéŋ yomuhuc nénézéyec; Ic méŋ nambéracya qahac humumac imi munianéŋ qawéra mema darawac buŋa ɋeli mihicŋimac. \v 25 Waŋu sucninaiguc dac muna 7 kecgic dacginanéŋ embac mema nambéracya qahac kecma humuyu, iwac iniŋa muniawac mériaiguc opocma keŋec. \v 26 Andia ʒéma andiawac andia imuhucyanec waŋgic keŋu 7 mocʒoŋ imuhuc wandacgic. \v 27 Imuac tetecgiaiguc embac imi acguc imuhucyanec humuyec. \v 28 Waŋu ieneŋ momac yanda embac imi megic imuac niŋ embac imi humuc igucnec yacyarawac naléyaiguc 7 ionac murunec mérac iniŋa wammac? \v 29 Ʒégic Yesunéŋ yomuhuc melemma énézéyec; Ini kiwi téréya me Anutuac kuha imi ménda niŋasarima dindiŋanec ménda niŋyacgézu. \v 30 Humuc igucnec yacyarawac naléiguc imi ic me embac ménda meamumu. Imuaru imi ʒammaréŋac buŋa qeénécmimia imi ménda hemac, néŋ kurumeŋac Anutuac kua meme uŋa ésécnec kecmu. \v 31 Waŋu eneŋ humuc igucnec yacyarawac Anutunéŋ ac yomuhuc énézéyec imi ménda oloŋgic? \v 32 Ni Abarahamac Anutu, Isakawac Anutu, Yakopac Anutu ʒéyec imi ménda oloŋ héŋanʒu? Anutu imi humuc ic ionac Anutu qahac, néŋ kic ɋeli ic ionac Anutu kecʒac. \v 33 Ic tuŋ yanda ieneŋ Yesunéŋ imuhuc ku énécmiyu nimma welicgégic. \s1 Héna ac eŋeŋa. \p \v 34 Yesunéŋ acnéŋ Sadukaio ic menéŋqe énécmiyu ara melemmuac séc qahac waŋec. Waŋu imuac surucya imi Farisaio ic ieneŋ nimma aʒorogic. \v 35 Aʒoroma ionarunec héna acac kiwi ic méŋnéŋ Yesu batucgé mima yomuhuc ʒéyec; \v 36 Kiwi ic, héna ac sucginaiguc némac acnéŋ eŋeŋa wanʒac? \v 37 Ʒéyu Yesunéŋ yomuhuc ézéyec; Gi ewa qeriga mocʒoŋnec qeri uŋaga mocʒoŋnec ʒéma niniŋga mocʒoŋnec Miŋ Kewu Anutuga siŋa nimmiwésémaŋ. \v 38 Héna ac iminéŋ walac walac wanʒac. \v 39 Séha imuhucyanec méŋ hezac imi yomuhuc; Gi geŋgac niŋac siŋniŋ waŋamuanʒaŋ séc alagawac siŋniŋ wammiwésémaŋ. \v 40 Héna ac éréhéc imuaru mia héna ac tosara mocʒoŋ ʒéma kua meme ic ionac ac mocʒoŋ imi koro koroyawac nanʒac. \s1 Dawidiac naŋa imuac qesiqesi ac. \p \v 41 Farisaio ic aʒoroma kecgic Yesunéŋ yomuhuc qesi énécmiyec; \v 42 Ini Kristoac\f + \fr 22:42 \fr*\ft Mesiawac.\ft*\f* dimuhuc niŋanʒu? Mérac ɋelia? Ʒéyu ʒégic; Dawidiac ɋelia. \v 43 Ʒégic Yesunéŋ énézéyec; Imuhuc waŋu Dawidi i Uŋanéŋ ézéyu dimuhuc niŋac Kristoac, Miŋ Kewuna ʒémima yomuhuc ʒéyec? \v 44 Miŋ Kewunéŋ\f + \fr 22:44 \fr*\ft Hebiraio aciguc; Yawenéŋ.\ft*\f* nuac Miŋ Kewuna ézéyec; Guac haʒéchécga hénagawac duandiaiguc tocgo énécmidacba tecgémac nalé sura imuac séc gi hama héinaiguc tacbésémaŋ. \v 45 Dawidinéŋ Kristoac Miŋ Kewuna ʒémiyeciguc némaciguc iwac ɋelia wammac? \v 46 Imuhuc ʒéyu ic méŋ ara méŋ ménda meleŋec. Waŋu nalé imuarunec éréma emma méŋnéŋ méŋ ac méŋ efima ménda qesimigic. \c 23 \s1 Yesunéŋ Moseac héna acac kiwi ic ʒéma Farisaio ic aciguc onoporec. \p \v 1 Waŋu Yesunéŋ ic tuŋ ʒéma tohotoho ichéra yomuhuc énézéyec; \v 2 Héna acac kiwi ic ʒéma Farisaio ic imi Moseac tataciguc tacanʒu. \v 3 Imuac niŋ ac ʒéanʒu imi mocʒoŋ nimma tohodacmu, néŋ wawaŋ memegina imi ménda méndacma wammu. Hénia imi yomuhuc; Ieneŋ ackuaʒéc imi kuanéŋ sac ʒéma ménda tohoanʒu. \v 4 Waŋu ieneŋ hinac réwéria bisiqatéŋ wawaŋawac séc qahac imuhucya dérécgéma ic onac huaginaiguc haimaguc eŋaoc imi iwawai imuhucya meyacbiŋ ʒé méragina merawa méŋ ménda haianʒu. \v 5 Iwawai waŋanʒu imi mocʒoŋ icnéŋ inicsoromu niŋac sac waŋanʒu. Pakaginaiguc kiwi téréyawac katapaya meyandima ʒéwelecac niniŋ héiɋeli ɋeliac susuria imi maleku ginaiguc horuacnec meyandima haianʒu. \v 6 Waŋu ariaciguc aʒoroma tatac ou walac tacʒac imuac siŋa nimma tocgotocgo amaiguc ic kiwawac tatac imuaru tacbiŋ ʒé waŋanʒu. \v 7 Nénnagémba sombeŋiguc méra qeqe waŋ énécmima kiwi ic ʒéénécmimu niŋac waŋanʒu. \v 8 Waŋu ini imi kiwi ic ʒéénéc mimuac ménda wammu. Kiwi icgina imi momacguc sac kecʒac. Ini imi mocʒoŋ dacmuna wanʒu. \v 9 Waŋu baeciguc ic méŋac niŋ maŋgoc ménda ʒémimu. Onac maŋgocgina imi momacguc sac kurumeŋiguc kecanʒac. \v 10 Waŋu galeŋ ʒéénécmimu niŋ ménda wammu. Galeŋ momacguc sac kecʒac imi mia Kristo. \v 11 Onarunec kuneŋginanéŋ tosara ionac weleŋ qeqe ic wammu. \v 12 Méŋnéŋ méŋ eŋeya niŋac niŋu eŋu imi memamimac. Méŋnéŋ méŋ eŋeya niŋac niŋu mamac imi meemmimac. \p \v 13 Saecginaguc, ini héna acac kiwi ic ʒéma Farisaio ic! Ini ikoc ic. Ic embac ionac kicginaiguc ini kurumeŋac héŋgaleŋ ama areŋa yandawac naguya imi héʒicgéma namma eŋaŋ ménda keremma ic tosara kerembiŋ ʒé wanʒu imi imuhucyanec ménda wai énécmigic kereŋanʒu. \v 14 (Ménda hezac.)\f + \fr 23:14 \fr*\ft Kiwi méranéŋ ooya tosaraiguc yomuhuc ooyawac hezac; 23:14 Héna acac kiwi ic ʒéma Farisaio ic, kic weleŋ wawaŋa ini! Ini malé ionac ama gericgina ɋécgéma kic weleŋ wamma ʒéwelecgina mehorugima ʒéanʒu. Imuac niŋac ini saecginaguc! Képésic ginawac bakia kuneŋ yanda meleŋ énécmimac.\ft*\f* \v 15 Saecginaguc, ini héna acac kiwi ic ʒéma Farisaio ic! Ini ikoc ic. Ini ewa qeri meleŋ meleŋ ic momacguc mihicŋiwiŋ ʒé baec ʒéma konduŋ tiricma keŋanʒu, néŋ méŋnéŋ ewaya meleŋu wagicma mebirigic sécgina onogicma geric siawac buŋa waŋanʒac. \v 16 Saecginaguc, ini ic kiwa, kicgina hilichilicgia! Ini yomuhuc ʒéanʒu; Ocmuŋiguc koroma ʒéselimuiguc héla qahac wammac, néŋ soukiwa goli ocmuŋiguc hezac imuaru koroma ʒéselimuiguc imi ac iminéŋ sipacgé énécmimac. \v 17 Ic qelaŋa ʒéma kic hilic ini! Némac iwawainéŋ kuneŋ wanʒac? Goli me goli météré mianʒac ocmuŋ imi mia? \v 18 Waŋu méŋ yomuhuc ʒéanʒu; Ʒaki téréyaiguc koroma ʒézé seli ac ʒéyu héla qahac wammac, néŋ ʒaki téréya qahaiguc haihaiya sese imuac koroma ʒéseliyu ac iminéŋ sipacgémimac. \v 19 Kic hilic ini, némac iwawainéŋ kuneŋ wanʒac? Sese me sese météré mianʒac ʒaki téréya imi mia? \v 20 Imuac méŋnéŋ ʒaki téréyaiguc koroma ʒéselimaciguc ʒaki téréya ʒéma iwawai mocʒoŋ imuac qahaiguc hezac imuac momacnec koroma ʒéselizac wammac. \v 21 Waŋu méŋnéŋ ocmuŋiguc koroma ʒéseliyec imi ocmuŋ ʒéma méŋ ocmuŋiguc kecanʒac iorac muru koroma ʒéseliyec wanʒac. \v 22 Waŋu méŋnéŋ méŋ kurumeŋiguc koroma ʒéselimac imi Anutuac tatac ʒéma imuac qahaiguc tacanʒac i acguc momacnec koroma ʒéselizac tanec wanʒac. \v 23 Saecginaguc, ikoc ic ini, héna acac kiwi ic ʒéma Farisaio ic! Ini miŋsupe ʒéma ʒuaʒua hénia hénia imi méndéŋgic méra éréhéc waŋu imuacnec momacguc Miŋ Kewuac buŋa haianʒu. Waŋu néwécgeŋa héna acac héla yéwéria tosara, kekec solaŋa ʒéma goi héihéi ʒéma ninʒéŋ ninʒéŋ imi waidacgic. Waŋu méŋ néwécgeŋawac tohoma méŋ néwécgeŋawac héŋacya ménda memuac heyec. \v 24 Ic kiwa, kicgina hilichilicgia! Ini gisic iwawai kaiwe momacguc kecma humumia imuhucya imi Anutuac gésima giligic keŋanʒu, néŋ kamele yaŋ kuneŋ yanda imuhucya imi eŋaoc hémbaoc wamma ɋécgé énécmianʒu. \v 25 Saecginaguc ikoc ic, héna acac kiwi ic ʒéma Farisaio ic ini! Ini ʒéic sokoc séwéla sac ʒuacma imuac qeriaiguc imi hémbaoc ʒéma séwiac siŋ imi tigic kuaya qeanʒac. \v 26 Farisaio ic, kicgina hilichilicgia! Ini sokoc ʒéma ʒéic imuac qeria imi walac ʒuacsorocgéna séwéla imuhucyanec lalacnec wammac. \v 27 Saecginaguc ikoc ic, héna acac kiwi ic ʒéma Farisaio ic ini! Ini imi kic suaŋ mandéc ooya ésécnec séwéla imi héŋsoroc sorocgia, néŋ qeriginaiguc ic humumia ionac sicgina ʒéma iwawai gizoŋ bazoŋa hénia hénianéŋ kuaya qema hezac. \v 28 Ini imuhucyanec séwiginanéŋ ic kicginaiguc solaŋanima kecʒu, néŋ qerigina imi ikoc ʒéma héna ac logilogi imi koya qema hezac. \v 29 Saecginaguc ikoc ic ini, héna acac kiwi ic ʒéma Farisaio ic! Ini kua meme ic ionac kic suaŋ meyacgéma ic solaŋa niŋɋeli énécmimiawac iwawai imi hiabianec meʒericma kumugic naŋanʒac. \v 30 Imuhuc wamma ini yomuhuc ʒéanʒu; Yanda hécnina kecgic nalé imuaru kecbiŋnec ieneŋ kua meme ic unugic toroqema méranina ménda énécmiwiŋnec. \v 31 Ini haka imuhuc wamma eŋaoc kua meme ic unuaŋgic ionac ɋelihécgina kecʒu imuac hénia imi kawéya qema ʒéasari amuzu. \v 32 Yanda hécgina képésic waŋgic imuac séciguc waŋgic kuaya qeyu! \v 33 Mokoleŋ, qaté mokoleŋ imuac ɋeli ini, dimuhuc geric siawac buŋa ʒétecgé énécmimia imuacnec qiʒiʒiŋgéma ogicma kemmu? \v 34 Imuac mia ni nenaoc onac muru kua meme ic ʒéma niŋtegic qiŋtegic ic ʒéma héna acac kiwi ic imi méli énécmiwa hagic ionarunec tosara unuhumugic tosara iciguc unuhumugic tosara tocgotocgo amaginaiguc kémbiŋnéŋ unuma tauŋ méŋ igucnec tauŋ méŋu ununesi waŋ énécmima kemmu. \v 35 Imuac niŋac ic solaŋa Abelac sac igucnec hénima éréma ocmuŋ téréya ʒéma ʒaki téréya sucgiraiguc qegic humuyec Bakaraiawac naŋa Ʒarakiawac sac mayec nalé imuac suraiguc baeciguc sac solaŋa madarec imuac kitiwa mocʒoŋ onac muru liliŋgéma hamac. \v 36 Ni hélacnec téŋgéŋ énézéwa, haka imuac bakia mocʒoŋ hicŋisai youmi onac muru liliŋgéma hamac. \v 37 Yerusalem, Yerusalem, kua meme ic unuhumuma, méli énécmiyu hahaya imi hocnéŋ énérianʒaŋ. Kuruc neŋgianéŋ merachéra qeŋgaŋanéŋ tiʒoʒo énécmianʒac ésécnec neŋ hatac dahec guac ɋelihécga tocgé énécmimaŋ ʒé waŋi? Waŋu ini imuac ewa siŋsiŋ ménda waŋaŋgic. \v 38 Héŋgic imuac niŋ amagina imi kisia wandacʒac. \v 39 Ʒéwa niŋgic, ini hocnémma keŋkecma keŋkecgic naléya ducŋiyu némma yomuhuc ʒému; Ohec wahec, Miŋninawac qaraiguc hahaya! \c 24 \s1 Ocmuŋ téréya imi kisi kiyoŋ wandacmac ʒéyec. \p \v 1 Yesunéŋ ocmuŋ téréya igucnec mama keŋu tohotoho ichéra ieneŋ ocmuŋ téréya ézégic hémmac niŋac iwaru hagic. \v 2 Imuhuc waŋgic inéŋ ac yomuhuc melemma énézéyec; Hélacnec énézéwa niŋgic; Ini iwawai imi mocʒoŋ hia hénʒu? Waŋu kecma imi mocʒoŋ héʒéŋgégic madaru hoc méŋnéŋ hoc méŋac qahaiguc ménda hemac. \s1 Nalé tetecgiawac asé kiwiya. \p \v 3 Waŋu Yesunéŋ Oliwa ic baec boŋaiguc emma taru tohotoho ichéra eŋacnec éléŋnec hama ʒégic; Ʒéna ninni. Némac naléiguc haka imi hicŋimac. Waŋu guac hahagawac ʒéma baec yomuac nalé tetecgiawac séséc imi dimuhuc hicŋiyu hémbiŋ? \v 4 Imuhuc ʒégic Yesunéŋ yomuhuc énézéyec; Kecma méŋnéŋ ikoc ménda waŋ énécmimu niŋac galeŋ memu. \v 5 Ic sasalanéŋ nuac qacnaiguc hama Ni Kristo\f + \fr 24:5 \fr*\ft Hebiraio aciguc; Mesia imi halécnéŋ météré mimia.\ft*\f* mianéŋ ʒéma ic embac sasala ikoc waŋ énécmimu. \v 6 Waŋu yaré hélawac suruc ʒéma imuac luhuc ac momacnec nimmu. Waŋu auriwu niŋac galeŋ mema kecmu. Iwawai imuhucya kileŋdac hicŋimacac hezac, néŋ imi tetecgia qahacnec. \v 7 Baec méŋac ic embac ieneŋ yacma baec méŋac ic embac haʒéc waŋ énécmimu. Héŋgaleŋ ama méŋac ic embac ieneŋ yacma héŋgaleŋ ama méŋac ic embac haʒéc waŋ énécmimu. Waŋu baera baeraiguc béti hicŋiyu naŋ memac. \v 8 Waŋu haka imi mocʒoŋ aʒi kikiyawac hénihénia. \v 9 Waŋu nalé imuaru ic embac eneŋ ini ʒérabéraiguc onopocma unuhumumu. Waŋu ini nuac qacna niŋac wamma baec séc ic embac eneŋ haʒéc waŋ énécmimu. \v 10 Waŋu nalé imuaru ic embac sasalanéŋ manam batuciguc mama unumac. Waŋu eŋaoc hésa amaiguc opocamuma haʒéc waŋamumu. \v 11 Waŋu kua meme ic ikora sasala hicŋima ic embac sasala ikoc waŋ énécmimu. \v 12 Waŋu héna ac logilogi haka imi saiyu ic embac sasala ionac goi héihéigina iminéŋ saŋgeŋ qedacmac. \v 13 Waŋu méŋnéŋ méŋ naŋseligiyu tetecgia hayu késayu kekec hémbénaŋa kecmac. \v 14 Waŋu kurumeŋac héŋgaleŋ amawac buŋa suruc hiabia iminéŋ baec séc ic embac ionac muru ʒésaigic kendacmaguc imuaru mia nalé tetecgia hamac. \s1 Anutu ʒébiri qébiri wammimia. \p \v 15 Imuac niŋ ini kua meme ic Danielnéŋ ʒéyec séc Biria miŋina iwawai mebirianʒac iminéŋ ocmuŋ téréyaiguc naŋu hémma niŋtegicmu. (Olonʒu ini hénia imi niŋ asarimu.) \v 16 Nalé imuaru Yuda baeciguc kecmu imi eneŋ baec boŋaiguc néŋgacdacmu. \v 17 Méŋnéŋ méŋ ama qahaiguc naŋkecmac imi iwawai ama qeriaiguc hezac imi memaŋ ʒé ménda mama emmac. \v 18 Waŋu méŋnéŋ méŋ aiiguc kecmac imi maleku andiaiguc hezac imi memaŋ ʒéma ménda liliŋgémac. \v 19 Nalé imuaru imi embac hériginaguc ʒéma namu gumu énécmianʒu ionac muru yéwéri yanda hicŋi énécmima hemac. \v 20 Ini ʒéwelecmigic, kia naléya me Sabata naléiguc haka imi hicŋiwac niŋac. \v 21 Némac niŋ nalé imuaru réwéri kuneŋ yanda hicŋimac. Réwéri imuhucya imi baec kurumeŋ ʒéyu hicŋiyec imuarunec éréma deguc méŋ ménda hicŋiyec. Waŋu imuac andiaiguc kecma muŋguc méŋ imuhucya ménda hicŋimac. \v 22 Waŋu nalé imi ménda mehotoŋiwacnec séwiguc ic mocʒoŋ humudacbunec. Waŋu gési énécmimia ionac niŋ wamma nalé imi meducŋimac. \v 23 Waŋu nalé imuaru méŋnéŋ méŋ énézéma Héŋgic, Kristo\f + \fr 24:23 \fr*\ft Mesia.\ft*\f* i you, me Kristo i erimi ʒégic, ménda ninʒéŋgému. \v 24 Kristo ikora ʒéma kua meme ic ikora sasala hicŋima séséc kuneŋ yanda ʒéma haka méréra memu. Waŋu wammuac séc waŋu gési énécmimia momacnec mesoho énécmiwiŋ ʒé batucgé énécmimu. \v 25 Ninʒu ni haka imi ménda hicŋiyunec walac énézézua. \v 26 Imuac mia baec kisiaiguc Kristo hicŋima nanʒac ʒémuiguc ménda kemmu. Waŋu Kristo imi ama méŋac qeriiguc tacʒac ʒégic imi acguc ménda ninʒéŋgému. \v 27 Piliticnéŋ néwéc Is iguc hicŋima néwécgeŋ Wes iguc kerenʒac ésécnec Icac Naŋawac hama hicŋi énécmimia imi tanec imuhucyanec wammac. \v 28 Qamoc hezac imuaru kunta nei eneŋ tocgému. \s1 Icac Naŋawac hahaya. \p \v 29 Qenʒeŋ manʒeŋ yanda imi tecgémac nalé idacmuaru imi kaiwe siŋidéŋgéyu maso acguc asaha qahac wammac. Waŋu ménni sikilu kurumeŋ igucnec tecgéma madacgic kurumeŋac kuhanéŋ hirimac. \v 30 Nalé imuaru Icac Naŋawac sésécnéŋ kurumeŋiguc wininiyu hémmu. Nalé imuaru baera baera ic embac eneŋ siacma qacma namma Icac Naŋanéŋ kuc yanda ʒéma kiwi asahaguc hosusuiguc mayu héndacmu. \v 31 Inéŋ témuŋ hétéŋ yandaguc kua meme uŋahéra méli énécmiyu hamu. Hama gési énécmimia imi kurumeŋ néwéc néwéc baec waŋgoŋa kemboŋ qahac igucnec mocʒoŋ tocgé énécmimu. \s1 Fik icac pakeŋ ac. \p \v 32 Fik icac séséc imi niŋareŋgému. Hawanéŋ dokuyaguc bébélacgia waŋu haréŋa hicŋiyu nalé geriwaguc ducŋizac imi niŋasarianʒiŋ. \v 33 Imuhucyanec ini haka imuhucya imi hicŋiyu héndacma Icac Naŋa hosucginu hama naguiguc nanʒac imi niŋtegicmu. \v 34 Ni hélacnec énézézua. Hicŋisai youmi ménda qahac wandacmunec haka imi mocʒoŋ hicŋidacmac. \v 35 Baec kurumeŋ qahac wammac, néŋ nuac ackuaʒéc imi ménda qahac wammac. \s1 Técnina nimma kecbiŋac hezac. \p \v 36 Waŋu imuac ai memeya ʒéma kaiwe kiwa imi ic méŋnéŋ ménda ninʒac. Kurumeŋac kua meme uŋa me Naŋa acguc ménda ninʒac, néŋ Maŋgoc eŋeyanec sac ninʒac. \v 37 Icac Naŋawac hahaya imi Noawac naléiguc hicŋiyec ésécnec hicŋimac. \v 38 Ic embac eneŋ nene ʒéma waiŋ doku neʒéléléŋ wamma ic embac meamumanec kecgic doku ɋaoŋ hicŋiyu Noanéŋ ʒéiciguc eŋec. \v 39 Ic embac eneŋ ménda niŋasarimanec kecgic doku ɋaoŋ luma kisaŋénécmima keŋec. Icac Naŋawac hahaya imi acguc imuac séciguc hicŋimac. \v 40 Nalé imuaru ic éréhéc aiiguc keric méŋ wagicma méŋ waiyu tacmac. \v 41 Embac éréhéc hoc hilaŋanéŋ héla qésémma taric méŋ wagicma méŋ waiyu tacmac. \v 42 Miŋ Kewuginanéŋ némac naléiguc\f + \fr 24:42 \fr*\ft Me nalé kiwaiguc.\ft*\f* hamac imi ini ménda ninʒu imuac ini ʒenʒeŋ ɋeli ɋeli kecmu. \v 43 Ini hénia yomuhuc niŋanʒu; Ama méŋac miŋinanéŋ némac naléiguc kowu nene eneŋ hamu imi nimbacnec ʒenʒeŋ ɋeli ɋeli keru ama imi ménda héʒéŋgéwunec. \v 44 Waŋu ini acguc ʒéréŋ qéréŋ wamma kecmu. Ini ménda nimmanec kecgic Icac Naŋanéŋ hamac. \s1 Weleŋ qeqe ic héla ʒéma ikora. \p \v 45 Mérénéŋ weleŋ qeqe solaŋa ʒéma niŋtegic qiŋtegicyaguc waŋu gésimiyu miŋinawac murunec amayawac héna géséhéra énépésima naléya méndacma nene yaka méndéŋ énécmimac? \v 46 Miŋinanéŋ hama weleŋ qeqe ic imi haka imuhuc wamma keru hémmaciguc weleŋ qeqe iwac muru mériaŋ hemimac. \v 47 Ni hélacnec énézézua, imuhuc waŋu miŋinanéŋ iwawaiya mocʒoŋ weleŋ qeqe iwac mériaiguc haimidacmac. \v 48 Néŋ weleŋ qeqe biria kecma qerianéŋ miŋna imi focdac ménda hamac ʒéma, \v 49 ai momachéra unuhéi wamma alahéra iniguc doku seli nema kecmac imi \v 50 nalé méŋ ménda nimma kekera imuaru, waŋu kaiwe kiwa méŋ ménda niŋtegirec imuaru weleŋ qeqe iwac miŋinanéŋ hamac. \v 51 Hama elicgémima\f + \fr 24:51 \fr*\ft Kiwi tosaraiguc; Heriru éréhéc wammac.\ft*\f* ikoc ic ionac séciguc bakia meleŋ miyu imuaru ewa biric wamma siacma ʒéra aric aric kima kecmac. \c 25 \s1 Embac buŋa qeénécmimia. \p \v 1 Kurumeŋac héŋgaleŋ ama imi embac seraŋa méra éréhécnéŋ eu buŋagina mihicŋiwiŋ ʒé kifagina késama keŋgic ésécnec. \v 2 Waŋu ionac murunec embac seraŋa méra méŋ imi qelaŋa, waŋu embac seraŋa méra méŋ imi niŋtegic qiŋtegic ginaguc. \v 3 Qelaŋa ieneŋ kifagina megic, néŋ dokuya ménda mema keŋgic. \v 4 Waŋu embac niŋtegic qiŋtegic ginaguc ieneŋ imi kiruŋiguc dokuya tima kifaginaguc momacnec késama keŋgic. \v 5 Waŋu eu buŋagina imi naléya mehorugima éséŋ éséŋ hayu embac eneŋ mocʒoŋ gaunéŋ qéléléŋgé énécmiyu mama hegic. \v 6 Hegic siŋi namuŋaiguc qac méŋ yomuhuc hicŋiyec; Héŋgic, eu buŋagina hazac! Focdac mama hama héihérémigic. \v 7 Imuhuc ʒégic embac seraŋa eneŋ mocʒoŋ ɋelima yacma ʒéréŋ qéréŋ wamma kifagina mindiŋigic. \v 8 Waŋu qelaŋa ieneŋ niŋtegic qiŋtegic ginaguc ionac yomuhuc énézégic; Kifanina imi békémaŋ ʒé wanʒac imuac dokugina kisima méndéŋ nénécmigic. \v 9 Imuhuc ʒégic embac niŋtegic qiŋtegic ginaguc eneŋ yomuhuc melemma énézégic; Méndémma haini ménda sécgé nénécmiyu neŋaŋ mocʒoŋ osiwiŋ niŋac. Imuac ini qisicnec amaiguc kemma sécgina boŋ megic. \v 10 Imuhuc ʒégic ieneŋ kifa dokuya boŋ mewiŋ ʒéma kemma kecgicnec suraiguc eu buŋa imi haréyu embac seraŋa ʒéréŋ qéréŋ wamma kecgic ieneŋ eu buŋaginaguc momacnec ʒammaréŋ ariaciguc kereŋgic naguya héigic. \v 11 Imuac andiaiguc embac seraŋa tosara hama ʒégic; Miŋ Kewunina Miŋ Kewunina nagu imi aunénécmina. \v 12 Ʒégic ʒéyec; Hélacnec énézéwa niŋgic neŋ ini ménda niŋénécmizua. \v 13 Hénia imuac niŋ ini ʒenʒeŋ ɋeli ɋeli kecmu. Ini imi némac naléiguc icac naŋa hamac imuac kaiweya ʒéma kaiwe kiwa ménda ninʒu. \s1 Ai memeac sese Anutunéŋ ewa hiawac nénécmiyec. \p \v 14 Imi mia ic méŋnéŋ baec méŋu kemmaŋ ʒé weleŋ qeqe ichéra unuruma iwawaiya hai énécmiyec ésécnec. \v 15 Ai memeac sécginawac énécmima méŋac imi goli soukiwa méra méŋ, méŋac imi éréhéc, méŋac imi momacguc énécmima keŋec. \v 16 Méra méŋ meyec inéŋ focdac kemma soukiwa iminéŋ iwawai boŋ mema nénnagémba ai mema méra méŋac séc mesaiyec. \v 17 Éréhéc meyec i acguc imuhucyanec wamma éréhécac séc mesaiyec. \v 18 Waŋu momacguc meyec inéŋ kemma baec éséma miŋinawac soukiwa imi musaŋgéyu heyec. \v 19 Nalé horua tecgéyu weleŋ qeqe ionac miŋginanéŋ liliŋgéma hama iniguc momacnec tacma aigina dimuhuc megic imuac hénia ʒé qesiniŋ waŋec. \v 20 Méra méŋ meyec inéŋ méra méŋac séc mesaima mema hama yomuhuc ézéyec; Miŋ Kewu gi nuaru goli soukiwa méra méŋ nénnec, hénna neŋ méra méŋ muŋguc mesaima mezua. \v 21 Imuhuc ʒéyu miŋinanéŋ ʒéyec; Hiabia waŋnec, weleŋ qeqe hiabia ʒéma ic héla, gi ai komora imi hiabianec menec, imuac ni iwawai sasala haigémba guac miŋga nuac ségiségiiguc toroqe nénna. \v 22 Soukiwa éréhéc meyec i acguc hama ʒéyec miŋna nuaru éréhéc nénnec, hénna you muŋguc éréhécac séc mesaizua. \v 23 Ʒéyu miŋinanéŋ ʒéyec; Hiabianec waŋnec weleŋ qeqe hiabia ʒéma ic héla, gi ai komora hiabianec menec imuac neŋ iwawai sasala haigémba guac miŋga nuac ségiségiiguc toroqe nénna. \v 24 Waŋu momacguc meyec inéŋ hama yomuhuc ʒéyec; Miŋna gi imi ic selia, ménda himicma mema, ménda méndéŋ énécmima tocgoanʒaŋ imi ni niŋasariyi. \v 25 Imuac ʒénéŋ hiri wamma kemma guac soukiwa imi baec qeriaiguc musaŋgéwa heyec. Guac iwawaiga yomi hénna. \v 26 Imuhuc ʒéyu miŋinanéŋ melemma ʒéyec; Weleŋ qeqe biria méʒé titigaguc, gi nuac ninna ménda himicma mema, ménda méndéŋ énécmima tocgoanʒua tanec waŋec? \v 27 Imuhuc ninneciguc gi nuac soukiwa imi kileŋdac hofi amaiguc haiwaŋnec ni liliŋgéma hama soukiwa neŋgocya ʒéma sisia momacnec mewinec. \v 28 Imuhuc ʒéyu tecgéyu ai ic kiwa yomuhuc ézéyec; Momacguc iwarunec wagicma méra éréhéc késa kecʒac iwac mina. \v 29 Iwawai hemimia inéŋ méŋac késayu kindindiŋa wammac. Waŋu ménda hemimia inéŋ komodia hemiyec imi acguc wagiru qahac wandacmac. \v 30 Weleŋ qeqe eŋomia yomi séŋgaŋgeŋ siŋi tunumaŋiguc nesigic hiŋgacma imuaru ewa biric wamma siacma ʒéra aric aric kima kecmac. \s1 Baera baera ʒégési énécmimac. \p \v 31 Icac Naŋa eŋeya kiwi asahaguc kua meme uŋa mocʒoŋ iniguc liliŋgéma hama eŋeya tatac asahaguc imuaru tacmac. \v 32 Tacma baera baera ic embac hénia hénia eŋeya kic ségériaiguc tocgé énécmima rama galeŋnéŋ rama ʒéma noniŋ gési énécmianʒu ésécnec gési énécmiyu eŋac eŋac nammu. \v 33 Gési énécmima rama imi héiyaiguc noniŋ imi kanayaiguc onopocmac. \v 34 Nalé imuaru ic kewunéŋ héiyaiguc nanʒu ionac yomuhuc énézémac; Nuac Maŋgocnawac mériaŋ énécmimia ini haréma héŋgaleŋ ama areŋa yanda baec kurumeŋ ʒéyu hicŋiyec nalé imuaru bec onac niŋ wamma walac meyecac hezac imi mératéc késamu. \v 35 Neŋ yaka niŋ humuwa gumu néŋgic. Waŋu doku niŋ humuwa doku hima néŋgic neyi. Waŋu ic kiaŋ kecba héihéré néŋgic. \v 36 Maleku niŋac hocba maleku héinéŋgic. Hafi niyu néŋgaleŋ wannéŋgic. Hésa amaiguc kecba hama néŋgic. \v 37 Imuhuc ʒéyu ic embac solaŋa eneŋ ʒégic; Miŋ Kewu nini némac naléiguc gi yaka niŋ humuna gémma gumugéŋiŋ? Némac naléiguc gi doku niŋ humuna gémma doku hima géŋiŋ. \v 38 Némac naléiguc gi ic kiaŋ kecna gémma héihéré géŋiŋ? Némac naléiguc gi maleku niŋac hocna gémma maleku héigéŋiŋ? \v 39 Némac naléiguc hafi giyec me hésa amaiguc tacna hagéŋiŋ? \v 40 Imuhuc ʒégic ic kewunéŋ melemma ʒémac; Ni hélacnec énézéwa niŋgic, ini ninʒéŋ ninʒéŋ dacmuna hécna you nanʒu ionarunec mamayagina méŋac iwawai wammigic imi nuac waŋgic tanec wanʒac. \p \v 41 Waŋu inéŋ kanayaiguc naŋgic ionac yomuhuc énézémac; Saecginaguc, ini wainémma Biria miŋina ʒéma iwac kua meme uŋahéra ionac niŋac geric hémbénaŋa walac meyu heyecac hezac imuaru hiŋgacgic. \v 42 Ni yaka niŋ humuwa ini yaka méŋ ménda gumu néŋgic. Doku niŋ humuwa ini doku méŋ ménda hima néŋgic. \v 43 Ic kiaŋ kecba ménda héihéré néŋgic. Maleku niŋac hocba maleku méŋ ménda héinéŋgic. Hafi niyec me hésa amaiguc tacba ménda hama néŋgic. \v 44 Waŋu ieneŋ imuhucyanec melemma ʒému; Miŋ Kewu némac naléiguc génni yaka niŋ humunec me doku niŋ wannec me ic kiaŋ wamma hanec me séwi usu niŋac wannec me yaŋ hafi giyec me hésa amaiguc tacna méra ménda géŋiŋ? \v 45 Imuhuc ʒégic Ic kewunéŋ yomuhuc melemma ʒémac; Ni hélacnec énézéwa, mamaya yomi ionarunec momacguc yomuac iwawai ménda wammigic imi mia nuac niŋ ménda waŋgic wanʒac. \v 46 Ini ʒérabéra tetecgia qahaciguc kereŋgic, ic solaŋa yomi eneŋ kekec hémbénaŋaiguc keremmu. \c 26 \s1 Yesu qehumuwiŋ ʒé sasaŋgiaiguc eminimma niŋareŋgégic. \p \v 1 Yesunéŋ ac imi mocʒoŋ ʒédaru tecgéyu tohotoho ichéra yomuhuc énézéyec; \v 2 Ini ninʒu ésécnec ai meme éréhéc hama keŋu nagu sacyaguc ogicma keŋkeŋa imuac kendoŋ wammac. Waŋu Icac Naŋa ic héŋgeŋa wéndaraiguc qemu niŋac wamma wai énécmimu. \v 3 Waŋu nalé imuaru hofac oo ic eŋeŋa ʒéma ic embac ionac galeŋ hécgina ieneŋ hofac oo ic kiwagina Kayafawac ama kewuyaiguc togégic. \v 4 Tocgéma ikoc wammima Yesu imi éléŋnec késama qewiŋ ʒéma sasaŋgiaiguc eminiŋgic. \v 5 Eminimma yomuhuc ʒégic; Kendoŋ yandaiguc imuhuc ménda wambiŋ, ic embac ieneŋ qeweloŋ qema qetali nénécmiwu niŋac. \s1 Yesu Betania amaiguc halécnéŋ naecmimia waŋec. \p \v 6 Waŋu Yesunéŋ Betania ama areŋaiguc séwi wizi ic ʒémimia Simonac amaiguc tarec. \v 7 Tacma nene neyu embac méŋnéŋ iwac muru kemma haléc héméŋa hiabia, boŋa yanda imi iwac oruhaiguc qocgéma naecmiyec. \v 8 Imuhuc waŋu tohotoho ichéra ieneŋ héŋgic qerigina biriyu ʒégic; Némac niŋac imi eŋ audacʒac? \v 9 Iminéŋ boŋa eŋeŋa mema ic maqeqeya énécmimacac séc wambacnec. \v 10 Imuhuc ʒégic Yesunéŋ bec niŋtegicma yomuhuc énézéyec; Ini némac niŋac embac ʒéhési wammizu? Embac imi iwawai hiabia waŋ nénʒac. \v 11 Ic maqeqeya imi nalé séc iniguc kecmu, néŋ ni mia nalé séc iniguc ménda kecmaŋ. \v 12 Embac imi haléc héméŋa hiabia séwinaiguc qocgé némma humuwa téŋgénémmu imuac mia ʒéréŋ qéréŋ waŋ nénʒac. \v 13 Ni hélacnec énézézua, baecac qahaiguc imuac me imuac buŋa suruc hiabia yomi ʒéauma kemmu séc haka embac yominéŋ wanʒac imi acguc énézégic niŋɋelimimu. \s1 Yudanéŋ Yesu méraginaiguc opocmaŋ ʒé ewa momac waŋec. \p \v 14 Nalé imuaru tohotoho ichéra 12 ionarunec méŋ qara Yuda Kariot inéŋ hofac oo ic kiwa ionac muru kemma qesima énézéyec; \v 15 Ni Yesu méraginaiguc opocba némac iwawai némmu. Imuhuc énézéyu ieneŋ soukiwa siliwa 30 migic. \v 16 Waŋu ic imi nalé imuarunec Yesu méraginaiguc opocmaŋ ʒé naléyawac horec. \s1 Nagu sacyaguc ogicma keŋkeŋa imuac kendoŋiguc momacnec tacgic. \p \v 17 Saméŋ yisya qahac imuac kendoŋ ducŋiyu tohotoho ichéra eneŋ Seiyaiguc Yesu qesimima ʒégic; Nini deguc ama dimuaru nagu sacyaguc ogicma keŋkeŋa kendoŋ imuac yaka omézézéŋ waŋgémbiŋ? \v 18 Imuhuc ʒégic yomuhuc énézéyec; Ini ama areŋ yandaiguc keremma ic méŋac yomuhuc ézému; Kiwi icninanéŋ yomuhuc ʒézac; Naléna ducŋizac imuac niŋ tohotoho ichécna iniguc nagu sacyaguc ogicma keŋkeŋa imuac kendoŋ imi guac amaiguc tacmaŋ. \v 19 Waŋu tohotoho ichéra eneŋ Yesu ʒéyec séc nagu sacyaguc ogicma keŋkeŋawac kendoŋ imuac nene imi memézézéŋ waŋgic. \v 20 Ama siŋiyu Yesu imi tohotoho ichéra 12 iniguc momacnec nene newiŋ ʒé tacgic. \v 21 Nene nema tacma yomhuc énézéyec; Ni hélacnec énézézua, onac murunec méŋnéŋ andé numac. \v 22 Imuhuc ʒéyu tohotoho ichéra ieneŋ ewa biric kuneŋ yanda wamma eŋac eŋac qesimima kemma yomuhuc ʒégic; Miŋ Kewu, hélacnec ni qahac, imi ni me? \v 23 Waŋu inéŋ yomuhuc énézéyec; Niguc momacnec ʒéiciguc yaka tinduŋgézic inéŋ mia andé numac. \v 24 Icac Naŋa imi kiwi téréyaiguc ooyawac hezac séc kemmac, néŋ Icac Naŋa andé qemac inéŋ saecyaguc wammac. Ic imi ménda hicŋiwacnec hia wambacnec. \v 25 Imuhuc ʒéyu Yuda kecma Yesu andé qeyec inéŋ yomuhuc melemma ʒéyec; Kiwi ic, hélacnec ni qahac, imi ni me? Imuhuc ʒéyu yomuhuc ʒéyec; Geŋgaoc imuhuc ʒézaŋ. \s1 Miŋ Kewuac saméŋ ʒéyu héniyec. \p \v 26 Waŋu yaka nema tacgic Yesu saméŋ mema mozoc ac ʒéma méndémma tohotoho ichéra énécmima ʒéyec; Mema negic, yomi imi nuac séwi busuna. \v 27 Imuhuc wammaguc sokoc mema ewa hia ac ʒéma énécmima ʒéyec; Ini mocʒoŋ yomi negic. \v 28 Yomi sisipac acac sacna. Képésic wai énécmimaŋ ʒé ic embac sasala onac niŋac pocgé énécmimia. \v 29 Ʒéwa niŋgic, ni deguc muarunec waiŋ ic hésawac gocmia yomi muŋguc ménda nema kecma nalé imuhucgeŋ Maŋgocnawac héŋgaleŋ ama areŋa yandaiguc iniguc waiŋ ɋeliawac nemaŋ. \v 30 Waŋu mepé qepési legic méŋ héigic tecgéyu yacma Oliwa baec boŋaiguc keŋgic. \s1 Yesunéŋ Petero biaŋac ara ézéma goro ac wammiyec. \p \v 31 Waŋu imuaru kemmanec Yesunéŋ yomuhuc énézéyec; Ac méŋ yomuhuc ooyawac hezac; Ni rama galeŋgina imi qewa rama tuŋa imi qeqelalaŋ qedacmu. Imuac niŋ deguc siŋiya ini mocʒoŋ wainémma kendacmu. \v 32 Waŋu humuc igucnec yacmaguc neŋ mia kiwa meénécmima Galilaia baeciguc walac kemmaŋ. \v 33 Imuhuc ʒéyu Petoronéŋ ara melemma ʒéyec; Tosara eneŋ mocʒoŋ waigémbu, néŋ ni méndagucnec waigémmaŋ. \v 34 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ ʒéyec; Ni hélacnec gézézua, siŋi yomuaru kuruc ménda qarunec gi hatac haréwéc qaecgé némbésémaŋ. \v 35 Imuhuc ʒéyu Petoronéŋ ʒéyec; Giguc humuwic ʒé hia humuwic, ni ménda qaecgé gémmaŋ. Inéŋ imuhuc ʒéyu tohotoho ichéra tosia mocʒoŋ imuhuyanec ʒédacgic. \s1 Yesunéŋ Gesemane baec boŋaiguc ʒéwelerec. \p \v 36 Imuhuc ʒéma kemma kisi méŋ qara Gesemane imuaru keremma Yesunéŋ tohotoho ichéra yomuhuc énézéyec; Ni eri kemma ʒéwelec wamma kecbanec ini yomuaru tackecmu. \v 37 Imuhuc ʒéma Petero ʒéma Ʒebedaioac naŋhéréra énépésima keŋec. Kemma niŋyéwérima ewa biric waŋec. \v 38 Waŋu énézéma ʒéyec; Ewa qerinanéŋ humucac déciguc hosuc gémacac séc ewa biric kuneŋ yanda wanʒac. Imuac ini you niguc kic ɋeli tacmu. \v 39 Imuhuc ʒéma eŋeyaoc komodia méŋ kemma mama sicgéyu kic ségéria baeciguc mayu yomuhuc ʒéma ʒéwelerec; Maŋgocna, hia wawaŋawac séc waŋu qenʒeŋ manʒeŋ sokoc yomi ni nogicma kemmac. Waŋu nuac siŋnawac qahac, néŋ geŋga siŋgawac séc wambésémaŋ. \v 40 Waŋu imuacnec liliŋgéma tohotoho ichéra ionac hama iniru gau hekecgic Petoro qesimima ʒéyec; Ini niguc kaiwe kiwa momacgucac séc ʒenʒeŋ ɋeli ɋeli kecmuac séc qahac waŋec? \v 41 Manambatuciguc maunuwac niŋac, kic ɋeli kecma ʒéwelec waŋgic. Ewa qeriginanéŋ efizac, néŋ séwiginanéŋ kuha qahac wanʒac. \v 42 Imuhuc ʒémaguc muŋguc kemma yomuhuc ʒéweleru hatac éréhéc waŋec; Maŋgocna, qenʒeŋ manʒeŋac sokoc yomi ménda newaguc ménda nogicmacac hezaciguc, guac ewa siŋga seligimac. \v 43 Waŋu liliŋgéma iniru kicgina yéwéria yanda waŋu gaugina hekecgic. \v 44 Imuhuc inicma onopocma muŋguc kemma ac imuacnec ʒéma welerec. Weleru hatac haréwéc waŋec. \v 45 Weleru tecgéyu liliŋgéma tohotoho ichéra ionac hama énézéyec; Ini gaugina hezunec? Héŋgic nalé bec ducŋiyu Icac Naŋa imi andé qema képésic ic ionac méraginaiguc oporu emmac. \v 46 Yacgic kenni! Andé qeqe icna you hazac. \s1 Andé qemiyu Yesu késagic. \p \v 47 Ac imuhuc énézémanec naŋu, tohotoho ichéra 12 ionarunec méŋ, Yuda imi hayec. Waŋu i guc momacnec ic tuŋ yanda, hofac oo ic kiwa ʒéma galeŋ ieneŋ méli énécmigic tewi luacginaguc hagic. \v 48 Waŋu andé qeqe ic iminéŋ séséc areŋ mindiŋidacma bec yomuhuc énézéyu nimma hagic; Ic méŋ kiric nemiwa imi mia ʒéma késamu. \v 49 Waŋu ic imi focdac Yesuac muru hama Ohec wahec! Kiwi icna ʒéma kiric nemiyec. \v 50 Imuhuc waŋu Yesunéŋ yomuhuc ézéyec; Ala, néma haka wammaŋ ʒé hazaŋ haka imuac mia wambésémaŋ. Imuhuc ʒéyu ic hagic imi eneŋ hama Yesu késagic. \v 51 Imuhuc waŋgic Yesuguc naŋgic ionarunec méŋnéŋ méramma souya kupeŋa igucnec héréma hofac oo ic kuneŋac weleŋ qeqeya méŋac gezawa qeriru mayec. \v 52 Imuhuc waŋu Yesunéŋ ʒéyec; Souga kupeŋaiguc haina hiŋgaru. Méŋnéŋ méŋ sougina hérému imi sou ʒéraiguc humudacmu. \v 53 Ini niŋgic neŋ Maŋgocna ézéwa degucdacmi kua meme uŋahéra tuŋ yanda 12 ogicma méli némmacac séc qahac wanʒac me? \v 54 Waŋu neŋ imuhuc wambinec, ackuaʒéc téréyanéŋ imuhuc hicŋimac ʒézac iminéŋ dimuhuc héla héiwacnec? \v 55 Imuhuc ʒéma ic tuŋ ionac yomuhuc énézéyec; Ini némac niŋac sac nene énépésianʒu ésécnec legic tewiginaguc hama népésiwiŋ ʒé wanʒu? Ni kaiweya kaiweya ocmuŋ téréyaiguc tacma ic embac ku énécmiaŋi, waŋu ini ménda népésigic. \v 56 Waŋu haka yomi kua meme ic ionac kiwi imi héla héimac niŋac yomuhuc hicŋizac. Imuhuc ʒéyu tohotoho ichéra ieneŋ mocʒoŋ Yesu waimima néŋgacdacgic. \s1 Yesu hofac oo ic eŋeŋaginawac wésiaiguc naŋec. \p \v 57 Yesu késagic ieneŋ héréma hofac oo ic kuneŋgina Kayafawac ama kewuyaiguc keŋgic. Waŋu imuaru mia héna acac kiwi ic ʒéma galeŋ eneŋ tocgéma tacgic. \v 58 Waŋu Peteronéŋ andéginu Yesu lakec méndacmima hofac oo ic kuneŋgina iwac demiŋ qeriaiguc kereŋec. Keremma demiŋ galeŋ ionac sucginaiguc tetecgiaiguc dimuhuc wammimu imi hémmaŋ ʒé tarec. \v 59 Waŋu hofac oo ic kiwahécgina ʒéma ic kiwa mocʒoŋ Yesu qehumuwiŋ ʒé ikoc ac tosara qemuac séc méŋ mihicŋiwiŋ ʒé hochoc ai megic. \v 60 Waŋu héipuc ic ikora sasala wéséginaiguc hama naŋgic, néŋ ara méŋ ménda mihicŋigic. Waŋu imuac andiaiguc ic éréhéc wéséginaiguc hama naŋoc. \v 61 Namma yomuhuc ʒéyoc; Ic yominéŋ yomuhuc ʒéyec; Ni Anutuac ocmuŋ téréya héwuratima ai meme haréwéc imuac qeriaiguc muŋguc memiʒicgémaŋac séc. \v 62 Imuhuc ʒéyic nimma hofac oo ic kuneŋ imi yacma Yesu qesimima ʒéyec; Ac bakia méŋ ménda ʒéwésémaŋ? Haʒéc waŋgémma ʒézaoc ac imi némac ac? \v 63 Qesiyu Yesu imi ara qaiyu naŋu hofac oo ic kuneŋginanéŋ ézéma ʒéyec; Anutu kerecac kecʒac iwac qaciguc hélacnec ʒéselimaguc ʒéna ninni, Gi imi Anutuac Naŋa Kristo me qahac? \v 64 Qesiyu Yesunéŋ melemma ʒéyec; Geŋ mia bec ʒézaŋ, waŋu ʒéwa niŋgic andiaiguc Icac Naŋa ni imi Kuc buŋayaguc iwac méra héi igucnec tacma kurumeŋac hosusu qahaiguc namma hawa néndacmu. \v 65 Imuhuc ʒéyu hofac oo ic kuneŋginanéŋ malekuya muʒuracgéma ʒéyec; Ic yomi Anutu ʒébiri mizac, imuac némac niŋac muŋguc héipuc ic tosara mihicŋiwiŋ ʒé wambiŋ? Ninʒu, eŋeyaoc mia Anutu ʒébiri miyu nindacʒu. \v 66 Imuac ini dimuhuc ninʒu? Qesiyu ieneŋ ʒégicnéŋ; Ic yomi humucac buŋa. \v 67 Waŋu Yesuac kic ségériaiguc sépécgé héima méragina misicgéma qegic. Waŋu tosaranéŋ nekaŋaiguc otoma ʒégic; \v 68 Gi Kristo wanʒaŋiguc ʒéhicŋina, mérénéŋ guzac? \s1 Peteronéŋ Yesu qaecgé miyec. \p \v 69 Nalé imuaru Petero imi demiŋ qeriaiguc tarec. Taru weleŋ qeqe embac méŋnéŋ iwac muru hama ʒéyec; Gi acguc Galilaia ic Yesuguc kecnec. \v 70 Waŋu inéŋ tacgic mocʒoŋ yanda ionac kicginaiguc qaecgéma ʒéyec; Gi némac arawac ʒézaŋ imi ni ménda niŋacgézua. \v 71 Imuhuc ʒéma saŋgulaŋaiguc keŋu embac méŋnéŋ hémma ic embac imuaru naŋgic imi énézéma ʒéyec; Ic yomi Naʒarete ic Yesuguc kecaŋec. \v 72 Imuhuc ʒéyu Peteronéŋ muŋguc ʒéselima ʒéyec; Ni ic imi ménda ninʒua. \v 73 Imuhuc ʒémaguc komora méŋ naŋu tosara imuaru naŋgic ieneŋ hosuru kemma Petero ézégic; Hélawac gi ionac areŋ igucnec, némac niŋ acgawac taneranéŋ ʒéhicŋi génʒac. \v 74 Imuhuc ʒégic inéŋ hénima saecgé amuma ʒéselima ʒéyec; Ni ic imi ménda nimmizua. Imuhuc ʒétecgéyu nalé idacmuaru kuruc qarec. \v 75 Qaru Petero imi Yesunéŋ ac yomuhuc ézéyec imi niŋɋeliyec; Kuruc ménda qarunec hatac haréwécac séc ni qaecgé némbésémaŋ. Imuhuc niŋɋelima séŋgaŋgeŋ hiŋgacma siac howuc siac siarec. \c 27 \s1 Yesu Pilatoac muru wagicma keŋgic. \p \v 1 Ama ewiaiguc hofac oo ic kiwahécgina ʒéma galeŋ eneŋ ewa momac wamma Yesu humuciguc opocbiŋ ʒé tocgéma eminiŋgic. \v 2 Waŋu ʒétecgémaguc dérécgéma héréma kemma baec galeŋ Pilatoac méraiguc opocgic. \p \v 3 Nalé imuaru Yuda, Yesu andé qeyec inéŋ héŋu Yesu imi képésiraguc ʒéma ʒétecgégic niŋu ewaya liliŋgéyu nimbiri amuma siliwa soukiwa 30 imi hofac oo ic kiwahécgina ʒéma galeŋ ionac muru mema keŋec. \v 4 Kemma yomuhuc énézéyec; Ni ic képésic qahac iwac sac haima boŋa mema képésic waŋi. Imuhuc ʒéyu ieneŋ imi nonac ai qahac geŋgaoc mindiŋina ʒégic. \v 5 Imuhuc ʒégic siliwa soukiwa imi giliyu ocmuŋ téréyaiguc eŋu kemma eŋeya ewa sac neyec. \v 6 Waŋu hofac oo ic kiwa ieneŋ soukiwa imi medacma ʒégic; Soukiwa yomi imi sac boŋa, sokociguc haiwiŋ imi héna ac sigimac. \v 7 Imuhuc ʒéma ewa momac wamma soukiwa iminéŋ kewuc meme ic méŋac baec méŋ ic kiaŋ ionac kicsuaŋ buŋawac boŋ megic. \v 8 Hénia imuac niŋac nalé imuacnec éréma hama deguc baec imuac Sac Baera ʒéanʒu. \v 9 Haka imuhuc hicŋiyu kua meme ic Yeremianéŋ ʒéyec ac yominéŋ hélaguc waŋec;\x + \xo 27:9 \xo*\xt Yer 18:3, 32:6\xt*\x* Israel ic eneŋ boŋawac ʒéyec siliwa soukiwa 30 imi mema \v 10 Miŋnanéŋ nézéyec ésécnec kewuc meme ic méŋac baec boŋa niŋac haimigic. \s1 Pilatonéŋ Yesu qesimiyec. \p \v 11 Waŋu Yesu imi Pilatoac kiwaiguc naŋu qesimima ʒéyec; Gi ta Yuda ic ionac ic kewu me? Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ melemma ʒéyec; Geŋgaoc ʒézaŋ. \v 12 Waŋu hofac oo ichécgina ʒéma galeŋ ieneŋ ac séwélaiguc haima ʒégic acgina ménda meleŋec. \v 13 Waŋu Pilatonéŋ qesimima ʒéyec; Gi haʒéc waŋgémma héipuc ac sasala ʒézu imi ménda ninʒaŋ? \v 14 Ʒéyu ara méŋac méŋ, ac bakia méŋ ménda ʒéyec. Imuhuc waŋu baec galeŋ imi kileŋ welicgéyec. \s1 Baraba me Yesu? \p \v 15 Kendoŋ séc baec galeŋ iminéŋ ic embac ionac ewa siŋ tohoma hésa ic méŋ hulacmiyu hiŋgacaŋec. \v 16 Waŋu nalé imuaru hésa ic méŋ qara keŋkeŋa kerec, iwac qara imi Baraba. \v 17 Waŋu ic tocgodacma naŋgic Pilatonéŋ qesiénécmiyec; Mérac hulac énécmimaŋ niŋac wanʒu, Baraba me Yesu Kristo ʒéanʒu imi mia? \v 18 Ic imi Yuda ic ieneŋ Yesu eŋ nimbupuc wamma iwac muru opocgic imi niŋtegicma imuhuc qesiénécmiyec. \v 19 Waŋu Pilato imi ʒégési tatacyaiguc tacmanec keru iniŋanéŋ ac haima ʒéyec; Gi ic solaŋa iwac mia haka méŋ ménda wammiwésémaŋ, ni deguc siŋia gau hémma iwac niŋac niŋyéwéri kuneŋ yanda mihicŋizua. \v 20 Waŋu hofac oo ic kiwahécgina ʒéma galeŋ ieneŋ Baraba hulac énécmima Yesu qegic humumac niŋac ic embac tuŋaguc ʒéqafeŋ waŋ énécmima ʒégic. \v 21 Waŋu baec galeŋnéŋ muŋguc qesiénécmima ʒéyec; Sucgira igucnec mérac mia onac niŋ wamma hulacmimaŋ ʒé wanʒu? Ʒéyu ʒégic; Baraba! \v 22 Ʒégic Pilatonéŋ énézéyec; Waŋu Yesu Kristo ʒémianʒu i deic wammimaŋ? Imuhuc ʒéyu mocʒoŋ ʒégic; Imi iciguc biriŋnéŋ qegic. \v 23 Imuhuc ʒégic baec galeŋnéŋ muŋguc qesiénécmiyec; Némac képésic niŋ? Imuhuc ʒéyu ieneŋ muŋguc yanda qac gigilaŋgéma ʒégic; Iciguc qegic! \v 24 Imuhuc waŋgic Pilatonéŋ mebélacgé énécmimaŋ ʒé osiyec, néŋ néwécgeŋa qeweloŋnéŋ hénima yacmaŋ ʒé waŋu ic embac kicginaiguc dokuguc méria ʒuacma ʒéyec; Iwac sac kitiwa imi eŋaoc huamu. \v 25 Imuhuc ʒéyu, ic embac mocʒoŋ yanda melemma ʒégic; Iwac sac kitiwa imi meleŋna neŋaŋ ʒéma ɋelihécnina qacninaiguc eŋu. \v 26 Imuhuc waŋgic Baraba imi ionac niŋ wamma hulacmima Yesu likuŋ ʒéragucnéŋ qegic iciguc qemu niŋac téŋgiŋ ic ionac méraginaiguc oporec. \s1 Téŋgiŋ ic eneŋ Yesu ʒédesi wammigic. \p \v 27 Imuhuc waŋu baec galeŋac téŋgiŋ ichéra ieneŋ Yesu wagicma baec galeŋac ama kewuya imuac demiŋ qeriaiguc emma ʒégic téŋgiŋ ic mocʒoŋ iwac muru hama lelecgéma naŋgic. \v 28 Waŋu séwi usuya mocʒoŋ hetecgéma maleku pésianec méŋ héimigic hiŋgarec. \v 29 Hiŋgaru hésa waiyaguc imi misicgéma oruhaiguc haigic hiŋgarec. Waŋu uŋ qaulalea méŋ miyu méra héiyanéŋ késama naŋec. Imuhuc wammima wésiaiguc simiŋ héima ʒédesi wammima ʒégic; Ohec, Yuda ic ionac ic kewu! \v 30 Imuhuc wamma sépécgé héimima uŋ qaulalea imi wagicma iminéŋ oruhaiguc qegic. \v 31 Qema ʒédesi wammigic tecgéyu maleku pésiha imi hetecgéma eŋeya séwi usu imi héimima iciguc qewiŋ ʒé wagicma keŋgic. \s1 Yesu ic héŋgeŋa wéndaraiguc qegic. \p \v 32 Wagicma kemma hénaiguc ic méŋ mihicŋigic qara Simon Kirene ama areŋ igucnec imi seliseli wammigic Yesuac ic héŋgeŋa wéndara wagicma huayec. \v 33 Waŋu kemma baec méŋ qara Golgota (Neŋaŋ aciguc oruc sic) imuaru keŋgic. \v 34 Kemma imuaru waiŋ doku selia howuraguc mesohoma Yesu gumuwiŋ ʒégic nenimma waiyec. \v 35 Waŋu iciguc biriŋnéŋ qegic naŋu malekuya imi sumbic néma méndémma késagic. \v 36 Waŋu mama tacma galeŋ memima kecgic. \v 37 Waŋu oruha hanecgeŋ héniaya yomuhuc ogic heyec; Yomi Yesu Yuda ic ionac ic kewu. \v 38 Waŋu Kowu nene ic éréhéc imi Yesuguc momacnec iciguc uruma méŋ imi ic héŋgeŋa wéndara méria héiigucgeŋ, méŋ imi ic héŋgeŋa wéndara méria kanaiguc geŋ urugic naŋoc. \v 39 Waŋu ic embac héna imuaru keŋha waŋgic imi eneŋ orucgina gilima ʒébiri migic. \v 40 Geŋ mia Anutuac ocmuŋ téréya héwuratima muŋguc ai meme haréwécac qeriaiguc memiʒicgémaŋ ʒénec. Gi Anutuac Naŋa wanʒaŋiguc metecgé amuma ic igucnec mana. \v 41 Waŋu hofac oo ichécgina ieneŋ acguc héna acac kiwi ic ʒéma qeria galeŋ iniguc momacnec imuhuyanec ʒébiri mima ʒégic. \v 42 Ic imi ic tosara aŋgéŋgina tiénécmiaŋec, néŋ eŋeya aŋgéŋa tiamumacac séc qahac wanʒac. Inéŋ mia Israel ionac Ic Kewu wanʒac, imuac ic igucnec mayu hémma ninʒéŋgé miwiŋ. \v 43 Inéŋ Anutuac muru héima namma ni Anutuac Naŋa ʒéaŋec imuac waini inéŋ iwac ségiségi wanʒaciguc metecgé mimac. \v 44 Waŋu duŋa kowu ic éréhéc Yesuguc momacnec biriŋnéŋ iciguc urugic imi ereŋ imuhuyanec ʒébiri miyoc. \s1 Yesu humuyec. \p \v 45 Waŋu gau komoc waŋu baec yanda baec siŋidéŋgéma keŋkecma maria haréwéc waŋec. \v 46 Waŋu kaiwe kiwa haréwéc imuaru Yesunéŋ kucnec qacma ʒéyec; Eli Eli lama sabaktani. Hénia imi Anutuna Anutuna némac niŋ wainénʒaŋ? \v 47 Waŋu imuaru naŋgic ionarunec tosaranéŋ nimma ʒégic; Ic yomi Eliawac qacʒac. \v 48 Waŋu ionarunec méŋnéŋ nimma usuŋnec kemma konduŋ kagali méŋ mema waiŋ howuraiguc tinduŋgéma uŋ tasiaiguc haima Yesu gumuyec. \v 49 Gumuyu tosaranéŋ ʒégic waina Elianéŋ hama metecgémac me qahac imi hénni. \v 50 Waŋu Yesu muŋguc kucnec qaru uŋaya waimiyec. \v 51 Waimiyu ocmuŋiguc maleku neʒic neʒicgia yanda imi ounec ʒuracgéma mama emu tecgéyu éréhécnec waŋoc. Waŋu naŋ meyu baec hiriyu hocnéŋ téma mayec. \v 52 Waŋu kic suaŋ hema keŋec imi kuaya aŋgéyu ic téréya becnec humugic ionarunec sasalanéŋ ɋelima yacgic. \v 53 Waŋu Yesu imi humuc igucnec yaruguc ieneŋ kicsuaŋ igucnec éréma ama areŋa yanda téréyaiguc keremma ic sasala hicŋi énécmigic. \v 54 Téŋgiŋ ic galeŋgina ʒéma ichécgina Yesuac galeŋ naŋgic ieneŋ imi naŋ meyec imi ʒéma haka hicŋiyec imi hémma namma ʒénéŋgina kuneŋ yanda hiriyu ʒégic; Ic yomi hélacnec Anutuac naŋa kerec. \v 55 Waŋu embac sasalanéŋ Galilaianec Yesu weleŋ qemima méndacmima hagic imi eneŋ lakecaru hémma naŋgic. \v 56 Sucginaiguc imi Maria Makdalanec ʒéma Maria méŋ Yakobo Yosefe iorac neŋgocgira ʒéma embac méŋ Ʒebedaioac naŋhéréra iorac neŋgocgira momacnec kecgic. \s1 Yesu kic suaŋiguc haigic. \p \v 57 Ama mari waŋu Arimataia ama igucnec ic méŋ Yosefe ʒémimia hayec. Ic imi soukiwa ʒéma hinac yandayaguc, waŋu i acguc Yesuac tohotoho icya kerec. Qara imi Yosefe. \v 58 Inéŋ hama Pilatoac kemma Yesuac qamoc imi nénna ʒéma qesimiyu Pilatonéŋ mimuac niŋ énézéyec. \v 59 Waŋu Yosefenéŋ qamoc imi mema kemma maleku lalaha ɋelianéŋ osoyec. \v 60 Osoma eŋeya kic suaŋa ɋelia hociguc kifaŋa mihicŋima mézézéŋgéyu heyec imuaru haima hoc yanda méŋ qililiŋgéyu kic suaŋ kuaya neʒicgéyu waima keŋec. \v 61 Waŋu Maria Makdalanec ʒéma Maria méŋ iereŋ kic suaŋ imuaru kemma imuac néwécgeŋaiguc tacma héŋoc. \s1 Kic suaŋ imi awima naŋgic. \p \v 62 Sabata naléyawac ʒéréŋqéréŋ naléya imi siŋima giaŋiyu ai meme méŋ waŋec. Nalé imuaru hofac oo ichécgina ʒéma Farisaio ic aʒoroma Pilatoaru keŋgic. \v 63 Kemma ʒégic; Miŋ Kewu, ic ikora imi ɋeli ɋeli kerec nalé imuaru yomuhuc ʒéyec imi niŋɋelima ninʒiŋ; Ai meme haréwéc imuac andiaiguc humuc igucnec ɋelima yacmaŋ. \v 64 Imuac ʒéna, kic suaŋ imuac ai meme haréwéc séc galeŋ memu. Tohotoho ichéra ieneŋ kemma qamoc imi kowu mema kemma inéŋ humuc igucnec ɋelima yarec ʒéma ic embac énézémuiguc imi manam batuc andiaiguc hicŋimac iminéŋ becnec hicŋiyec imi ogicbac niŋac. \v 65 Imuhuc ʒégic Pilatonéŋ melemma ʒéyec; Onac muru galeŋ meme ic kecʒu imuac kemma kucginawac séc galeŋ mema nammu. \v 66 Imuhuc ʒéyu ieneŋ eŋaŋ galeŋ meme icgina iniguc kemma hoc hilaŋa asé kiwi haima galeŋgégic. \c 28 \s1 Yesu imi humuc igucnec ɋelima yarec. \p \v 1 Sabata kendoŋ tecgéyu Sondaiguc ama giaŋimaŋ ʒé waŋu Maria Makdalanec ʒéma Maria méŋ iereŋ kicsuaŋ hémbic ʒéma keŋoc. \v 2 Keŋic naŋ yanda, naŋ geriwaguc meyu Miŋ Kewuninawac kua meme uŋanéŋ kurumeŋ igucnec mama kicsuaŋiguc hoc yanda imi qililiŋgéyu keŋu imuac qahaiguc emma tarec. \v 3 Tanera imi qilitik asaha ésécnec, malekuya imi komboc ésécnec lalac lalac waŋec. \v 4 Waŋu galeŋ meme ic galeŋ mema naŋgic imi ʒénéŋgina hiriyu awacwalima ic humumia éséc wandacgic. \v 5 Waŋu kua meme uŋanéŋ embac érézéma ʒéyec; Iri imi bacgira ménda yandiyu, Yesu iciguc qegic iwac mia hocma hazaoc imi ni ninʒua. \v 6 I you qahac, énézéyec séc bec yacʒac. Hama duŋa heyec imi héŋic. \v 7 Hémma foc tohotoho ichéra ionac kemma yomuhuc énézéma ʒémaoc; Yesu humuc igucnec yacma bec Galilaia baeciguc walac kenʒac, imuaru kemma mihicŋi mimu. Gezac qéʒéŋ ac imuac mia érézéwa ninʒaoc. \v 8 Imuhuc ʒéyu embac éréhéc imi ʒénéŋgira hirima heyunec ségiséginéŋ sécgé érécmiyu tohotoho ichéra énéʒéwic ʒé usuŋnec keŋoc. \v 9 Imuhuc wamma keŋkeric Yesu eŋeyaoc hicŋi érécmiyec. Luae orac muru ʒéma érézéyu iereŋ iwac muru kemma hénia selianec késama sicgémima mepési miyoc. \v 10 Imuhuc waŋic Yesunéŋ érézéma ʒéyec; Bacgira ménda yandiyu. Kemma dac munahécna Galilaia baeciguc kemmu niŋ énézémaoc. Imuaru mia ni némmu. \s1 Galeŋ meme ic eneŋ suruc waŋ énécmigic. \p \v 11 Embac éréhéc imi hénaiguc keŋicnec galeŋ meme ic tosaranéŋ ama areŋa yandaiguc keremma haka hicŋiyec imi mocʒoŋ hofac oo ic kiwa éréhécgina érézédacgic. \v 12 Héfac oo ic kiwa iereŋ galeŋ iniguc tocgéma eminimma galeŋ meme ic soukiwa eŋeŋa énécmima yomuhuc ʒégic; \v 13 Ini yomuhuc mia ʒému; Siŋiya gau heni tohotoho ichéra ieneŋ hama i kowu huama keŋgic. \v 14 Waŋu ac suruc iminéŋ baec galeŋac muru keŋu nimmaciguc imi neneŋ ewaya meni niŋu sécgémac. Imuac mia ini ewa goro ménda wammu. \v 15 Imuhuc ʒégic galeŋ meme ic imi soukiwa imi mema ʒéqindiŋi waŋ énécmigic séc ʒégic éréma deguc ac iminéŋ Yuda ic ionac muru saima hezacnec. \s1 Tohotoho ichéra ai memu niŋac // méli énécmiyec. \p \v 16 Waŋu tohotoho ichéra 11 imi Galilaia baeciguc kemma baec boŋa méŋ Yesunéŋ énézéyec imuaru eŋgic. \v 17 Emma Yesu hémma mepésimigic, néŋ tosara imi niŋ éréhéc waŋgic. \v 18 Waŋu Yesu hosucginaiguc hama ʒéyec; Baec kurumeŋ imuac kuc buŋa imi mocʒoŋ néndac néndara wanʒac. \v 19 Imuac ini kemma baera baera ic embac Maŋgoc ʒéma Naŋa ʒéma Uŋa téréya qacninaiguc doku naec énécmima \v 20 ackuaʒéc énézéyi imi mocʒoŋ ku énécmigic imuac séciguc kecma tohotoho ic wandacmu. Ninʒu, ni iniguc nalé séc kecba nalé tetecgia hamac.