\id LUK -Kube NT with Psalms [kgf] -Papua New Guinea 2012 (web 2017) \ide UTF-8 \h Luka \toc1 Luka \toc2 Luka \toc3 Luk \mt1 Luka \c 1 \s1 Yesuac suruc yomi Lukanéŋ Tiofiluac oma miyec. \p \v 1 Neŋaŋ sucninaiguc haka hélacnec hicŋi nénécmiyec imuac ac suruc imi areŋgéma owiŋ ʒé sasalanéŋ batucgéma aigina hénigic. \v 2 Imi mia hénihéniya igucnec kicginanéŋ hémma ackuaʒéc imuac héipuc ic ʒéma ai ic kecgic ieneŋ nénézégic séc dindiŋanec ogic. \v 3 Ni acguc haka imi mocʒoŋ hénihéniya igucnec dindiŋanec niŋgésima hicŋi hicŋima éréyec séc areŋgéma oma ic kewu eŋeŋana Tiofilus guac haiwa hamac iminéŋ hia wammac ʒéma niŋi. \v 4 Imuac mia kiwi yomi olomma ackuaʒéc gézégic imi hélacnec ʒéma nimbésémaŋ. \p \v 5 Herodenéŋ Yuda baec imuac ic kewu kerec nalé imuaru ic méŋ kerec, qara imi Ʒakaraia. Inéŋ hofac ooic méŋ qara Abiya iwac ai areŋ igucnec. Waŋu Ʒakaraiawac iniŋa imi Aronac sac kitic igucnec. Waŋu iwac qara imi Elisabete. \v 6 Iereŋ imi Anutuac kiwaiguc solaŋanec kecaŋoc. Kecma Miŋ Kewuac ʒézé seli ʒéma héna ac mocʒoŋ képésic qahac tohoma kecaŋoc. \v 7 Waŋu Elisabete imi héfiŋac kecaŋec imuac niŋ iereŋ ɋeligira qahac kecma ic embac yanda waŋoc. \v 8 Nalé sura méŋu Ʒakaraianéŋ eŋeya ai ic tuŋa ionac ai nalégina ducŋiyu hofac oo ai imuac galeŋ wamma Anutuac wésiaiguc ai mema kerec. \v 9 Waŋu hofac oo ic eŋaŋ hakagina tohoma sumbic négic Ʒakaraiawac ai buŋa waŋu Miŋ Kewuac ama téréyaiguc emma héfac héméŋaguc héimiyec. \v 10 Héimiyu hofac oo ai imuac suraiguc ic embac mocʒoŋ yanda ieneŋ séŋgaŋgeŋiguc ʒéwelec welec ai mema naŋgic. \v 11 Waŋu Miŋ Kewuac kua meme uŋa méŋnéŋ iwaru wininima hofac oo ʒaki téréya imuac héiyaiguc naŋec. \v 12 Naŋu Ʒakarianéŋ héŋu qeri yéwéc wammiyu bac yandi yandinéŋ sécgémiyec. \v 13 Imuhuc waŋu kua meme uŋanéŋ yomuhuc ézéyec; Ʒakaraia, bac yandi yandi ménda wanna, ʒéwelec welecga imi niŋgéŋgéŋa waŋec. Imuac iniŋga Elisabetenéŋ héri haima merac méŋ megémmac. Megéŋu iwac qara Yohane ʒéwésémaŋ. \v 14 Waŋu guaru ségiségi yanda hicŋimac. Hicŋiyu ic embac sasala ieneŋ iwac hicŋi hicŋiya niŋac ségiségi wammu. \v 15 Ségiségi wammu imi hénia yomuhuc niŋac; Inéŋ Miŋ Kewuac kiwaiguc kuneŋgina wamma kecmac. Waŋu inéŋ waiŋ ʒéma doku selia imuhucya méndagucnec nemac, néŋ neŋgocyawac héri qeriiguc heyunec Uŋa Téréyanéŋ ewa qeria sécgémima hemac. \v 16 Sécgémiyu Israelac ɋelihéra sasala meleŋ énécmiyu Miŋ Kewugina Anutuac muru liliŋgéma hamu. \v 17 Qeri uŋa ʒéma kuhanéŋ Eliawac séc hemiyu, Miŋ Kewu ménda hayunec miha mema hama maŋgoc ionac qerigina meleŋu nambérac ionac liliŋgémac. Ewa seli ic meleŋ énécmiyu ic solaŋa ionac niniŋ areŋ imuac wamma liliŋgému. Imuhuc wamma Miŋ Kewuac hénaoriŋ sécya ʒémindiŋi énécmiyu iwac mambéc kecmu. \v 18 Kua meme uŋanéŋ imuhuc ézéyu nimma Ʒakaraianéŋ ac kitiwa yomuhuc meleŋec; Ni imi ic yanda, waŋu iniŋna acguc yawuŋa sasala yanda, imuac dimuhuc acga imi niŋasarimaŋ? \v 19 Ʒéyu kua meme uŋanéŋ yomuhuc ézéyec; Ni qacna Gabiriel, Anutuac kiwaiguc nanaŋa imi mia. Anutunéŋ buŋa suruc hiabia yomi gézéma ʒéau gémmaŋ ʒé méli néŋu mazua. \v 20 Ninʒaŋ, acna ʒéwa ménda ninʒéŋgézaŋ, imuac niŋ degucmuacnec gi ac ʒéwésémaŋac séc qahac wamma ac qahac kecnanec haka imi hicŋimac. Naléya ducŋiyu acna imuac héla hicŋimac. \p \v 21 Waŋu Ʒakaraianéŋ Anutuac ocmuŋ téréya qeriaiguc nalé ogicma keru, ic embac ieneŋ iwac mambéc kecma welicgégic. \v 22 Imuhuc waŋkecgic inéŋ ionac muru mayec. Waŋu ac ʒémacac séc qahac waŋec. Waŋu ic embac ieneŋ imi inéŋ ocmuŋ téréya qeriaiguc iwawai tanec méŋ héŋec imi niŋtegicgic. Waŋu inéŋ méranéŋ séséc sac waŋ énécmima ara qahacnec kerec. \v 23 Waŋu weleŋ qeqeyawac ai meme sasala imi weleŋ qeyu tecgédaru amayaiguc liliŋgéma keŋec. \v 24 Kemma keru ai meme tosara hama keŋu iniŋa Elisabetenéŋ hériyaguc wamma maso méra méŋ saŋgima kerec. \v 25 Kecma yomuhuc ʒéyec; Sura yomuac Miŋ Kewunéŋ nuac wannémma ic embac sucginaiguc gamuna qahac wammac niŋac haka imuhuc wannéŋec. \s1 Kua meme uŋanéŋ Maria hicŋimiyec. \p \v 26 Maso 6 waŋu Anutunéŋ kua meme uŋa Gabiriel Galilaia baec Naʒarete tauŋiguc mélimiyec. \v 27 Mélimiyu embac seraŋa méŋ qara Maria iwac muru keŋec. Waŋu embac imi ic méŋ qara Yosefe Dawidiac hicŋisai areŋa imuarunec iwac iniŋ buŋa qemigic kerec. \v 28 Waŋu hosucgé mima yomuhuc ézéyec; Ohec wahec! Anutuac héŋsorocya, Miŋ Kewunéŋ giguc kecʒac. \v 29 Imuhuc ʒéyu Marianéŋ kuneŋ yandanec niŋbipima yomuhuc niŋec; Némac niŋ imuhuc yai ʒézéna ʒézac? \v 30 Waŋu kua meme uŋanéŋ yomuhuc ʒéyec; Maria, Anutunéŋ ewa hia waŋgéŋu hénʒaŋ imuac niŋ gi bacga ménda yandiyu. \v 31 Ninʒaŋ, gi héri haima naŋga mewésémaŋ. Waŋu qara imi Yesu ʒéwésémaŋ. \v 32 Inéŋ Miŋ Kewu wamma keru, iwac qara imi Eŋeŋa miŋinawac Naŋa ʒémimu. Waŋu Miŋ Kewu Anutunéŋ iwac sakoŋa Dawidiac tatac edamuyaguc imi iwac miyu tacmac. \v 33 Waŋu Yakopac ɋelihéra ionac ama séc ic kewu waŋ énécmima keru, iwac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi nalé hémbénaŋa tetecgia qahac hema emma kecmac. \v 34 Imuhuc ʒéma ʒéyu, Marianéŋ kua meme uŋa yomuhuc ézéyec; Ni ic hénia ménda nimmanec seraŋa kecʒua, imuac niŋac haka imuhucyanéŋ dimuhuc hicŋi némmac? \v 35 Ʒéyu kua meme uŋanéŋ ac kitiwa yomuhuc melemma ézéyec; Uŋa Téréyanéŋ guaru mayu Eŋeŋa miŋinawac kuhanéŋ hoturu gémmac. Imuac niŋac merac mewésémaŋ imi téréya. Waŋu iwac mia Anutuac Naŋa ʒémimu.\f + \fr 1:35 \fr*\ft Me Merac mewésémaŋ. Waŋu iwac mia Téréya, Anutuac naŋa ʒémimu.\ft*\f* \v 36 Ninʒaŋ, sac kiticga Elisabete héfiŋa ʒémimianéŋ yawuŋa sasala yanda wammaguc merac méŋ héri haima keru, bec maso 6 wanʒac. \v 37 Némac niŋ, Anutuaru imi haka osiosiya méŋnéŋ méŋ ménda hezac. \v 38 Imuhuc ʒéyu, Marianéŋ yomuhuc ézéyec; Ni Miŋ Kewuac weleŋ qeqe embac, imuac ʒézaŋ imuac séc hia hicŋi némmac. Imuhuc ʒéyu kua meme uŋa iminéŋ waima keŋec. \s1 Marianéŋ Elisabeteac kemma ara niŋec. \p \v 39 Keŋu sura méŋ imuaru, Marianéŋ yacma kemma Yuda baec boŋa méŋu Yuda tauŋiguc focdac ekeŋec. \v 40 Ekemma Ʒakaraiawac amaiguc emma Elisabete yaiʒézé ac wammiyec. \v 41 Wammiyu Elisabetenéŋ Mariawac yaiʒézé ac niŋec imuarunec, merac qeriaiguc heyec iminéŋ qitic qeyec. Waŋu Uŋa téréyanéŋ Elisabeteac ewa qeriaiguc sécgé miyec. \v 42 Sécgé miyu ewaya meyu eŋu kucnec qacma yomuhuc ʒéyec; Embac, gi embac tosara sucninaiguc guagiru mériaŋ yandagaguc wanʒaŋ. Waŋu héri qerigawac héla gocmia imi acguc mériaŋ yandayaguc wanʒac. \v 43 Miŋ Kewunawac neŋgocyanéŋ nuaru hazac. Haka yomi némac hiana niŋac wamma hicŋinénʒac me? \v 44 Ʒéwa ninna, yaiʒézéganéŋ gezacnaiguc hiŋgaru, kokocnanéŋ qerinaiguc qitic qema ségiségi wanʒac. \v 45 Ackuaʒéc ézéyec imi hélaguc wandacmacac hezac hénia imuac niŋac ninʒéŋgéyec embac imi mériaŋaguc. \s1 Mariawac mepé qepésiac legic. \p \v 46 \vp 46a\vp* Waŋu Marianéŋ yomuhuc ʒéyec; \vp 48a\vp* Inéŋ eŋeya weleŋ qeqe embac nidac imuhucyawac kiwa hinéŋec. \vp 46b\vp* Imuac niŋ qeri uŋananéŋ Miŋ Kewu mepésizac. \v 47 Qeri uŋananéŋ Anutu nuac aŋgéŋ titi miŋina iwac niŋ wamma ségiségi wanʒac. \v 48 \vp 48b\vp* Ʒéwa niŋgic, tetecgia qahac emma kemma ic embac hicŋisaiya mocʒoŋ yanda imi nuac niŋ mériaŋaguc ʒénémmu. \v 49 Kuc miŋinanéŋ nuaru kiwi yanda mezac, waŋu iwac qara imi Téréya! \v 50 Anutu sicgémimia ionac muru Anutuac goi héihéi yandanéŋ ɋeli yackumu emma emma he énécmimac. \v 51 Inéŋ méria suluma wawaŋ meme kuhaguc yanda waŋanʒac. Inéŋ ewa niniŋginaiguc séwi eŋeŋ niŋanʒu ic imuhucya héndéŋ énécmianʒac. \v 52 Inéŋ ic kewu tatac igucnec ic kuc buŋaginaguc imi memaénéc mianʒac, qeri memaamuma kekec imi meyac énécmianʒac. \v 53 Ic yaka niŋ humuanʒu ionac imi iwawai hia bia tiénécmianʒac, néŋ iwawaigina sasala he énécmimia imi méragina héla qahac nesi énécmiyu eŋ keŋanʒu. \v 54 \vp 54a\vp* Inéŋ eŋeya wésé niniŋa niŋɋelima \v 55 \vp 55a\vp* yanda hécnina ʒikiʒiki ac énézéyec séc \vp 54b\vp* weleŋ qeqe ichéra Israel imi méra énécmiyec. \vp 55b\vp* Waŋu Abaraham ʒéma iwac ɋelihéra ionac imi tetecgia qahac waŋ énécmianʒac. \p \v 56 Waŋu Maria imi Elisabeteguc keric, maso haréwéc tecgéyu, liliŋgéma amayaiguc keŋec. \s1 Yohane hicŋiyec. \p \v 57 Waŋu bec Elisabetenéŋ naléya hayu naŋa meyec. \v 58 Waŋu ama momachéra ʒéma eŋeya sac kitichéra ieneŋ Miŋ Kewunéŋ goiya kuneŋ yanda héimiyec imi nimma iguc momacnec ségiségi waŋgic. \v 59 Ai meme 8 waŋu meracac séwi taséya hericbiŋ ʒé hama maŋgocyawac qac imi mema Ʒakaraia ʒéwiŋ ʒé waŋgic. \v 60 Waŋu neŋgocyanéŋ qetali énécmima ʒéyec; Qahac, qara imi Yohane ʒéwiŋ. \v 61 Ʒéyu ʒégic; Ee, sac kitichécgina sucginaiguc qac imuhuc ʒémimia méŋ ménda kecʒac. \v 62 Ʒégic ménda sécgéyu maŋgocyanéŋ méré ʒémimia wammac ʒé ninʒac? Imuhuc ʒéma nimma qesinimbiŋ ʒé, méranéŋ séséc wammigic. \v 63 Imuhuc waŋgic inéŋ hilaŋeŋ ʒéma ʒékalaŋa niŋac waŋec. Waŋu keŋ mehama migic, qara imi Yohane imuhuc oyu, hémma welicgégic. \v 64 Waŋu duŋa kuaya ʒéma ezelaŋa momacnec hulacmimia waŋu, acac wamma Anutu mepési miyec. \v 65 Waŋu ic ama lelec lelec kecgic imi eneŋ ac imi nimma ʒénéŋgina hiriyec. Waŋu Yuda baec boŋa séc haka imuac eminimma kecgic. \v 66 Waŋu Miŋ Kewuac mérianéŋ iwaru imuhuc heyec imuac niŋac, suruc imi niŋgic séc ac imi qeriginaiguc késa kecma yomuhuc ʒéaŋgic; Merac imuhucyanéŋ yandima ic dimuhucya wammac me? \s1 Ʒakarianéŋ biaŋac ara ʒéma Miŋ Kewu mepésiyec. \p \v 67 Waŋu maŋgocya Ʒakarianéŋ Uŋa téréyanéŋ qeria sécgéyu biaŋac ara yomuhuc ʒéyec; \v 68 Anutu i mama hama ic embachéra neŋaŋ doenina meyec. Mepé qepésinina imi neŋaŋ Miŋ Kewunina Israelac Anutuac muru hemac. \v 69 Waŋu nonac niŋ wamma weleŋ qeqeya Dawidi iwac ama areŋhéra neŋaŋ muru aŋgéŋ titiac ilicya\f + \fr 1:69 \fr*\ft Hénia imi kucya.\ft*\f* meyac kumu nénécmiyec. \v 70 Imi mia baec yomuac nalé hama keŋec sura imuaru eŋeya ichéra téréya Anutuac tiliŋ tiliŋ ic ionac kuagina mema ackuaʒéc nénézéyec séciguc \v 71 haʒécnina ionac murunec ʒéma nimbiri waŋ nénécmianʒu ionac méragina igucnec metecgé nénécmima aŋgéŋnina tiyec. \v 72 Inéŋ yanda hécnina goi héihéi waŋ énécmimaŋ ʒé iniguc sisipac ac téréya ʒéseliyec imi mia niŋɋeliyec. \v 73 Imi mia sisipac ac yandanina Abaraham ʒéselimiyec imi mia. \v 74 Bac yandi ménda wamma eŋeya mepésimiwiŋ niŋac haʒéc hécnina ionac méragina igucnec metecgé nénécmiyu, \v 75 Miŋ Kewuac wésiaiguc kecma météré amuma képésic solaŋ kecma kekecnina séc weleŋ qemiwiŋ niŋac ʒéseliyec. \v 76 Merac gi Eŋeŋa yandawac kua meme ic ʒégéŋgéŋa wammac. Miŋ Kewuac wésiaiguc miha mema kemma iwac héna mézézéŋ géwésémaŋ. \v 77 Imuhuc wamma aŋgéŋ titiac niniŋa képésic waiwai igucnec hahaya imi Miŋ Kewuac ic embachéra énézéna niŋasarimu. \v 78 Anutuninawac wésé niniŋ imi bénʒéŋa, imuac niŋac ou kurumeŋ igucnec kaiwe ésécnec neŋaŋ muru éréma ha nénécmimac. \v 79 Mama hama siŋi ʒéma humucac tunumaŋiguc tatara neŋaŋ measari nénécmima hénanina luaeac hénaiguc qindiŋi nénécmimac. (Ʒakaraianéŋ imuhuc ʒéyu tecgéyec.) \p \v 80 Waŋu merac imi séwiya yandiyu ewa qeria momacnec meseli mimia waŋec. Waŋu baec kisiaiguc kerecac Israel ic onacmuru wininiyec. \c 2 \s1 Yesuac hicŋihicŋiya. \p \v 1 Nalé imuaru Roma ic\f + \fr 2:1 \fr*\ft Girik aciguc; Kaisa.\ft*\f* eŋeŋagina Kaisa Augusitonéŋ ic embachéra ionac qacgina mema odacmu niŋac ʒézé seli ac oma haiyu eŋeya héŋgaleŋ baera séc kendarec. \v 2 Waŋu ic kewu Kirinionéŋ méra bawu kecma Siria baec yanda imi galeŋgéyec. Waŋu nalé imuac suraiguc ic embac qac areŋgina megic hatac momacguc waŋec. \v 3 Waŋu ic embac ieneŋ mocʒoŋ qacgina ʒégic oénécmimu niŋac eŋaŋ tauŋgina séc liliŋgéma kendacgic. \v 4 Yosefe imi Dawidiac sac kitic igucnec imuac niŋ, i acguc imuhucyanec Galilaia baec Naʒarete tauŋ imi waima Yuda baeciguc Dawidiac ama areŋa yanda qara Betelehem imuaru \v 5 eŋeya qara ʒéyu omimu niŋac iniŋ buŋa qemimia Maria hériyaguc imi wagiru ekawu ekeŋoc. \v 6 Ekemma keric Maria merac meme naléya imi waŋec. \v 7 Waŋu embac iminéŋ naŋa méréc merac meyec. Waŋu ic kiaŋ amaiguc iorac ama duŋ méŋ ménda he érécmiyu, merac imi malekunéŋ osoma burumakao wedeyaiguc haiyu heyec. \s1 Rama galeŋhéra ʒéma Anutuac kua meme uŋahéra. \p \v 8 Waŋu nalé imuhucgeŋ baec imuhucgeŋ rama galeŋ tosara baec kisia lulucyaguc imuaru tacyac wamma siŋi imuaru ramahécgina héŋgaleŋ wamma kecgic. \v 9 Waŋu Miŋ Kewuac kua meme uŋa méŋnéŋ wininima hosucginu naŋu Miŋ Kewuac edamuyanéŋ asac mararaŋ ésécnec hoturu énécmiyu bac yandi yandi kuneŋ yanda waŋgic. \v 10 Waŋu kua meme uŋanéŋ yomuhuc énézéyec; Bacgina ménda yandiyu. Ninʒu, ni ségiségiac buŋa suruc hiabia onac muru ʒéau énécmizua. Waŋu ac yomi baec séc ic embac mocʒoŋ eŋaŋ buŋa wammac. \v 11 Erac Dawidiac ama areŋa yandaiguc aŋgéŋ titi miŋina hicŋi énécmizac. Imi mia Miŋ Kewu Kristo. \v 12 Ini kemma burumakao wedeyaiguc merac sacsac méŋ malekunéŋ oso osoya hezac imi mihicŋimu. Waŋu haka iminéŋ ac imuac asé kiwiya waŋ énécmimac. \v 13 Imuhuc ʒéyu imuaru kurumeŋ miŋina kua meme uŋa tuŋ yandanéŋ kua meme uŋa iwac muru élanzaŋnec wininima Miŋ Kewu mepésima yomuhuc ʒégic; \v 14 Ou kurumeŋiguc Miŋ Kewuac muru mepé qepési hezac. Waŋu you baeciguc, ic embac Anutunéŋ inicsoroc wanʒac ionac muru luae hezac. \p \v 15 Imuhuc ʒémaguc kua meme uŋa ieneŋ wai énécmima kurumeŋiguc eŋgic. Waŋu nalé imuaru rama galeŋ ieneŋ eŋaoc yomuhuc eminiŋgic; Betelehem ama areŋaiguc haka méŋ hicŋiyu Miŋ Kewunéŋ ʒéau nénécmizac, kemma hénni. \v 16 Imuhuc ʒéma foc foc kemma Maria, Yosefe ʒéma merac sac burumakao wedeiguc heyec imi mihicŋi énécmigic. \v 17 Waŋu inicma ackuaʒéc merac iwac niŋac ʒéyu niŋgic imi ʒésaigic keŋu nindacgic. \v 18 Waŋu ic embac suruc imi niŋgic séc haka rama galeŋnéŋ énézégic imuac nimma welicgégic. \v 19 Waŋu Maria eŋeyaoc imi haka imi mocʒoŋ qerianéŋ doŋgé nimma kerec. \v 20 Rama galeŋ ieneŋ ac ʒéyu niŋgic imuac séc hicŋi énécmiyu héla hémma niŋgic imuac niŋac Anutu mepésima edamuyawac ʒéhiarumima liliŋgéma keŋgic. \s1 Yesu wagicma ocmuŋ téréyaiguc eŋoc. \p \v 21 Waŋu séwi tasé hericheric memeac naléya ai meme 8 hahéiyu qara Yesu ʒémiyoc. Waŋu qac imi merac imuac hériyaguc ménda waŋunec kua meme uŋanéŋ ʒémiyec imi mia. \p \v 22 Waŋu Moseac héna ac heyec séciguc météré amuma kecgic naléya sécgéyu, iereŋ merac imi wagicma Miŋ Kewuac buŋa qemiwic ʒéma Yerusalem ekeŋoc. \v 23 Imi mia Miŋ Kewuac héna aciguc yomuhuc ooyawac heyec imi tohoma imuhuc waŋoc; Embac méŋnéŋ héri haima merac ic méréc mérérawac memac séc, Miŋ Kewuac buŋa téréya qemimu.\x + \xo 2:23 \xo*\xt Mmh 13:2, 12\xt*\x* \v 24 Waŋu Miŋ Kewuac héna aciguc ʒézéya heyecac hezac imuac séc kembo susuc éréhéc me kembo nei sac ɋelia éréhéc\x + \xo 2:24 \xo*\xt Lew 12:8\xt*\x* mulu manaŋ omiwic ʒéma ekeŋoc. \p \v 25 Waŋu Yerusalem imuhucgeŋ ic méŋ kerec, qara imi Simeon. Ic imi ic solaŋa waŋu Anutuac ewa siŋsiŋ wammanec kecaŋec. Waŋu Israel ionac héibélac qéibélac niŋac mambéc keru, Uŋa Téréyanéŋ i guc kecaŋec. \v 26 Waŋu Uŋa téréyanéŋ i ménda humuyunec Miŋ Kewuac Kristo hicŋiyu hémmac ʒéma ʒéauyu niŋec. \v 27 Waŋu ic imi Uŋanéŋ tiliŋgémiyu ocmuŋ téréyaiguc eŋec. Eŋu imuaru mia merac Yesu iwac neŋgoc maŋgocya iereŋ merac imuac niŋac wamma héna acac haka tohoma éréyoc. \v 28 Éréyic Simeonnéŋ merac imi wagicma tétécgéma namma yomuhuc ʒéma Miŋ Kewu mepésiyec; \v 29 \vp 29a\vp* Miŋ Kewuna, gi deguc weleŋ qeqe icga ni ackuaʒécga nézénec séciguc \v 30 nena kic éréhécnanéŋ aŋgéŋ titiga hénʒua, \vp 29b\vp* imuac niŋac, deguc hia waina luaeiguc guac hamaŋ. \v 31 Aŋgéŋ titiga imi baec séc ic embac neŋaŋ kicninaiguc nénézéna hénʒiŋ. \v 32 Merac yominéŋ ic enia ionac muru héniaga ʒéau énécmimiawac asacmararaŋa wanʒac. Waŋu guac Israel nonac edamunina wanʒac. \v 33 Imuhuc ʒéyu Yosefe ʒéma neŋgocya iereŋ merac iwac niŋac ʒézéya waŋec ac imuac mia welicgéyoc. \v 34 Waŋu Simeonnéŋ mozoc ac ʒéénécmima neŋgocya yomuhuc ézéyec; Hénna, merac yomi Israel sucninaiguc ic embac sasalanéŋ yacmu me mama unumac niŋac Anutunéŋ kumuyu asé kiwi ésécnec naŋu, haʒéc ac wammimuac niŋu hezac. \v 35 (Imuhuc waŋgic sounéŋ geŋga ewa qeriga néʒéŋgémac tanec wammac.) Waŋu inéŋ ic embac sasala ionac ewa qeriginaiguc niniŋgina hezac imi usuya auyu hémma nindacmu. \p \v 36 Waŋu ama yanda imuaru Anutuac kua meme embac méŋnéŋ embac yanda wamma kerec. Qara imi Ana. Inéŋ Banuelac bérara, waŋu Aseriac areŋ igucnec. Inéŋ icya mema yawuŋ 7 imuac séc euyaguc keroc. \v 37 Waŋu euya humuyu malé wamma keru yawuŋa 84 waŋec.\f + \fr 2:37 \fr*\ft Kiwi tosaraiguc; yawuŋ 84 imuac séc malé wamma kerec.\ft*\f* Inéŋ nalé séc ocmuŋ téréya ménda waima siŋi kaiwe séc nene ʒikima ʒéwelec wamma Anutu mepésima kecaŋec. \v 38 Waŋu nalé imuaru embac iminéŋ éréma Anutuac ewa hia ac ézéyec. Ézéma ic embac tosara Anutunéŋ Yerusalem ic embac doegina memac niŋac mambécma kecgic imi onac muru merac iwac hénia ʒéasari énécmiyu nindacgic. \s1 Yesuguc Naʒarete ama areŋaiguc liliŋgéma keŋgic. \p \v 39 Yosefe ʒéma Maria iereŋ Miŋ Kewuac héna ac tohoma ai imi mocʒoŋ meyic tecgédaru, Galilaia baeciguc liliŋgéma mekemma ekaŋ tauŋgina Naʒarete keŋoc. \v 40 Waŋu Merac imi séwiya yandiyu meseli mimia waŋu niŋtegic qiŋtegicyanéŋ sécgémiyec. Waŋu Anutuac goi héihéianéŋ iwaru hemiyec. \s1 Merac Yesu ocmuŋ qeriaiguc eŋec. \p \v 41 Waŋu Yesuac neŋgoc maŋgocya iereŋ imi yawuŋ séc nagu sacyaguc ogicogira imuac kendoŋa ducŋiyu, Yerusalem ekeŋaŋoc. \v 42 Waŋu keŋkecma Yesuac yawuŋa 12 waŋec nalé imuaru imuhucyanec kendoŋ imuac hakaya tohoma Yerusalem ekeŋgic. \v 43 Ekemma ai meme sécya kecgic tecgédaru liliŋgéma ama areŋa yandagiraiguc mekeŋoc. Waŋu merac Yesu inéŋ Yerusalemiguc waima kerec. Waŋu Yosefe ʒéma neŋgocya iereŋ imi ménda niŋtegiroc. \v 44 Imuac niŋ ic kiaŋ sucginaiguc kenʒac ʒéma nimma héna imi ai meme momacgucac séc kemma sac taséhécgira ʒéma alahécgira ionac sucginaiguc horoc. \v 45 Waŋu ménda mihicŋima mihicŋiwi ʒé hocmanec Yerusalem ekeŋoc. \v 46 Imuhuc hocma keric ai meme haréwéc tecgéyuguc ocmuŋ téréyaiguc emma imuaru mia mihicŋiyoc. Mihicŋima héŋic héna acac kiwi ic ionac sucginaiguc tacma acgina nimma qesiénécmima tarec. \v 47 Waŋu iwac ara niŋgic séc niŋ asac asaria niŋac ʒéma ʒéqesiqesi ginawac héla énézéyu nimma welicgégic. \v 48 Waŋu neŋgoc maŋgocya iereŋ imi hémma auriyoc. Waŋu neŋgocyanéŋ yomuhuc ézéyec; Naŋna, gi némac niŋac haka imuhucya waŋ nérécmizaŋ? Niricna, maŋgocga ʒéma ni nekawu kuneŋ yanda niŋyéwérima hocgémma kecʒic. \v 49 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ ac bakia yomuhuc meleŋ érécmiyec; Iri némac niŋac ni hoc nénʒaoc? Ni Maŋgocnawac amaiguc kecmaŋac hezac hénia imi ménda niŋtegiroc? \v 50 Imuhuc ʒéyec, néŋ iereŋ ac érézéyec imuac hénia imi ménda niŋasariyoc. \v 51 Waŋu Yesunéŋ yacma iriguc mekemma Naʒarete ama areŋaiguc hagic. Hama imuaru acgira tohoma kerec. Waŋu neŋgocyanéŋ Yesuac ara imi mocʒoŋ qerianéŋ eeya héima késakerec. \v 52 Yesu imi niniŋa ʒéma séwiya yandiyu, Anutu ʒéma ic embac ieneŋ hémma héŋsorocgic. \c 3 \s1 Yesuac héna meme ic Yohane. \p \v 1 Ic kewu eŋeŋagina Kaisa Tiberionéŋ Roma galeŋgéma keru yawuŋ 15 waŋec. Waŋu nalé imuaru Pontio Pilatonéŋ Yuda baec galeŋ keru, Herodenéŋ Galilaia baec galeŋ kerec. Waŋu munia Filiponéŋ Iturea ʒéma Trakoniti baec galeŋ kerec. Waŋu Lisanianéŋ Abilene baec galeŋ kerec. \v 2 Waŋu nalé imuaru Hanasi ʒéma Kayafa iereŋ hofac oo ic kiwa keroc. Waŋu nalé imuaru Anutuac ackuaʒéc méŋnéŋ baec ʒéléŋaiguc Ʒakariawac naŋa Yohane iwac muru mayec. \v 3 Mayu Yohanenéŋ Yodan doku téfara néwéc néwéc ama séc hama képésicgina qahac wammacac niŋ ewa qeri meleŋ meleŋac doku naec imuac hénia ʒéau énécmiyec. \v 4 Anutuac tiliŋ tiliŋ ic Yesaiawac kiwiiguc yomuhuc oyecac hezac; Baec ʒéléŋaiguc ic méŋnéŋ qaru ac ewaya yomuhuc hicŋizac; Miŋ Kewuac héna héimindiŋi waŋgicguc. Iwac niŋ wamma hénaya mindiŋigic didiŋa waŋu. \v 5 Baec wéŋwéŋgia séc tilogi érédaru. Baec boŋa ʒéma baec héŋgeŋ héŋgeŋa imi mocʒoŋ madaru. Waŋu héna kukeŋ kuha imi didiŋa wandaru, waŋu héna eŋeŋ mamaya imi solaŋa wandaru. \v 6 Waŋu baec ic embac momac yanda Anutuac aŋgéŋ titi imi hémmu.\x + \xo 3:6 \xo*\xt Yes 40:3-5\xt*\x* \p \v 7 Yohanenéŋ ic embac tuŋ yandanéŋ doku naec énécmimac niŋac harégic, inicma yomuhuc énézéyec; Qaté mokoleŋ ionac ɋelihécgina Anutuac qeri geric hahaya imuacnec néŋgacmu niŋac mérénéŋ goro ac waŋ énécmiyec? \v 8 Néŋgacmuac séc qahac imuac, ewa qerigina melemma héla imuac séc haimu. Imuhuc ménda wamma ewa qeriginanéŋ Abaraham imi neŋaŋ yandanina imuhuc ménda ʒému. Ni énézéwa niŋgic, Anutunéŋ hoc yomuac ʒéyu meleŋ dacma Abarahamac ɋelihéra hia wandacmu. \v 9 Bec ic héniaiguc naka haiyu hezac. Imuac ic méŋac méŋ héla hiabia ménda haihaiya imi, héima geric bélaŋiguc giliyu hiŋgacdacmac. \v 10 Imuhuc ʒéyu, ic tuŋ eneŋ qesima ʒégic; Imuhuc ʒéna duŋa neneŋ dimuhuc waŋniguc sécgémac? \v 11 Ʒégic yomuhuc melemma énézéyec; Ic méŋ malekuya éréhéc késama kecʒac inéŋ méndémma ic méŋ malekuya qahac kecʒac iwac méŋ mimac. Waŋu neneyagucnéŋ imuhucyanec waŋ énécmimac. \v 12 Takis meme eneŋ acguc doku naec énécmimac niŋac hama ʒégic; Kiwi ic nini dimuhuc wambiŋ? \v 13 Ʒégic ʒéyec; Ini soukiwa, qété ʒézéya imi ménda ogicma memu. \v 14 Téŋgiŋ ic eneŋ imuhucyanec haréma ʒégic; Waŋu nini dimuhuc wambiŋ? Ʒégic yomuhuc énézéyec; Ini ic ménda tericgé énécmima iwawaigina ménda onogicma héipuc ac ikora ménda ʒéma maso séc ai boŋgina imuac niŋgic sécgémac. \p \v 15 Waŋu icya icya Kristoac mambéc kecma ewa qeriginanéŋ Yohaneac nimma ic imi Kristo\f + \fr 3:15 \fr*\ft Me Mesia.\ft*\f* gezaŋ ʒéma niŋgumbi niŋguŋ waŋaŋgic. \v 16 Waŋu Yohanenéŋ acgina kitiwa melemma ic embac momac yanda yomuhuc énézéyec; Ni dokunéŋ naec énécmianʒua, néŋ ic méŋ ni nogicma kuc yanda késa kecʒac iminéŋ hamac. Nidac imuhucyanéŋ iwac héna usuyawac hésiya imi hulacmaŋac séc qahac. Inéŋ mia Uŋa Téréya ʒéma geric bélaŋanéŋ képésicgina ʒuac énécmimac. \v 17 Inéŋ mériaiguc sarac yanda késama kecʒac. Waŋu sombeŋa imi mocʒoŋ usuŋ héréracgéma héla gocmia imi qutulaŋgéma hofiyaiguc haidacmac. Imuhuc wamma inéŋ gorosoŋa imi geric bélaŋa méwécgéwiŋac séc qahac imuaru giliyu ʒemac. \v 18 Inéŋ toroqema ac sasala imuhucya imuhucya énézéma qerigina meseli énécmima buŋa suruc hiabia imi ic embac ʒéau énécmiyec. \v 19 Waŋu nalé imuaru baec galeŋ Herodenéŋ muniawac iniŋa Herodia meyec. Waŋu imi sac qahac, haka biria hénia hénia momacnec waŋec. Imuac niŋac, Yohanenéŋ ac geriwaguc ʒémiyu niŋec. \v 20 Nimma toroqema haka biria méŋ wamma Yohane késama hésa amaiguc oporec. \s1 Yohanenéŋ Yesu doku naec haka wammiyec. \p \v 21 Hésa amaiguc ménda kerecnec Yohanenéŋ ic embac mocʒoŋ doku naec énécmiyec, Yesu imuhucyanec iwac muru hayu, doku naecmiyec. Naecmiyu ʒéwelecma naŋu imuarunec kurumeŋ naguya aŋgéyec. \v 22 Aŋgéyu Uŋa Téréyanéŋ kembo nei ésécnec héiyaguc mama iwac qahu mayu kurumeŋ igucnec ewa méŋ yomuhuc mayec; Gi nena naŋ sorocna ni guac niŋ ségiségi waŋanʒua. \p \v 23 Waŋu Yesunéŋ yawuŋa 30 imuac séc waŋu aiya hénima meyec. Waŋu ic embac ieneŋ iwac niŋgic Yosefeac naŋa waŋec. Waŋu Yosefeac maŋgocya imi Eli. \v 24 Eliac maŋgocya Matata, Matataac maŋgocya Lewi, Lewiac maŋgocya Melki, Melkiac maŋgocya Yannai, Yannaiac maŋgocya Yosefe, \v 25 Yosefeac maŋgocya Matadia, Matatiawac maŋgocya Amosi, Amosiac maŋgocya Nahum, Nahumac maŋgocya Esili, Esiliac maŋgocya Naŋgai, \v 26 Naŋgaiac maŋgocya Maati, Maatiac maŋgocya Matadia, Matatiawac maŋgocya Semein, Semeinac maŋgocya Yosek, Yosekac maŋgocya Yoda, \v 27 Yodawac maŋgocya Yoanan, Yoananac maŋgocya Resa, Resawac maŋgocya Ʒorobabel, Ʒorobabelac maŋgocya Salatiel, Salatielac maŋgocya Neri, \v 28 Neriac maŋgocya Melki, Melikiac maŋgocya Adi, Adiac maŋgocya Kosam, Kosamac maŋgocya Elmadam, Elmadamac maŋgocya Eri, \v 29 Eriac maŋgocya Yesua,\f + \fr 3:29 \fr*\ft Sisipac ac wahalaiguc Yesua ʒéma sisipac ac ɋeliaiguc Yesu imi Hebiraio ac ʒéma Girik aciguc momacguc, néŋ Nei ac me Ʒipilalec ac méndacma ooyawac heyu ekac ekac wanʒac.\ft*\f* Yesuawac maŋgocya Elieʒere, Elieʒereac maŋgocya Yorim, Yorimac maŋgocya Matata, Matatawac maŋgocya Lewi. \v 30 Lewiac maŋgocya Simeon, Simeonac maŋgocya Yuda, Yudawac maŋgocya Yosefe, Yosefeac maŋgocya Yonam, Yonamac maŋgocya Eliakim, \v 31 Eliakimac maŋgocya Melea, Meleawac maŋgocya Menna, Mennawac maŋgocya Matata, Matadawac maŋgocya Natan, Natanac maŋgocya Dawidi, \v 32 Dawidiac maŋgocya Yesi, Yesaiac maŋgocya Obedi, Obedac maŋgocya Boasi, Boasiac maŋgocya Salmon, Salmonac maŋgocya Nason, \v 33 Nasonac maŋgocya Aminadap, Aminadapac maŋgocya Adimin, Adiminac maŋgocya Arini, Ariniac maŋgocya Hesiron, Hesironac maŋgocya Feresi, Feresiac maŋgocya Yuda, \v 34 Yudawac maŋgocya Yakobo, Yakopac maŋgocya Isaka, Isakawac maŋgocya Abaraham, Abarahamac maŋgocya Tara, Tarawac maŋgocya Nahori, \v 35 Nahoriac maŋgocya Serugu, Serukac maŋgocya Ragau, Ragauac maŋgocya Pelek, Pelek iwac maŋgocya Eberi, Eberiac maŋgocya Sala, \v 36 Selawac maŋgocya Kainan, Kainanwac maŋgocya Arafaksat, Arafaksatac maŋgocya Sem, Sem wac maŋgocya Noa, Noawac maŋgocya Lamek, \v 37 Lamekac maŋgocya Metusela, Metuselalac maŋgocya Enoko, Enokoac maŋgocya Yaret, Yaretac maŋgocya Mahalale, Mahalaleac maŋgocya Kainan, \v 38 Kainamac maŋgocya Enosi, Enosiac maŋgocya Set, Setac maŋgocya Adam, Adamwac maŋgocya Anutu, \c 4 \s1 Yesu manam batuc wammiyec. \p \v 1 Waŋu Uŋa Téréyanéŋ Yesu sécgémiyu, Yodan doku igucnec liliŋgéma hama baec kisiaiguc siŋi kaiwe 40 keru, Uŋa Téréyanéŋ wagiru keŋha waŋoc. \v 2 Waŋu ai meme 40 imuac séc Biria miŋinanéŋ ala batuc wammiyec. Waŋu iwawai méŋ ménda nema keru nalé imi mocʒoŋ tecgéyu yaka niŋ humuyec. \v 3 Yaka niŋac humuma keru, Biria miŋinanéŋ hama ézéyec; Gi Anutuac Naŋa wanʒaŋiguc ʒéna hoc yominéŋ melemma nene waŋu. \v 4 Ʒéyu melemma ʒéyec; Kiwi téréyaiguc ac yomuhuc ogic hezac; Ic méŋnéŋ séwiac nene sac nema ménda kecanʒac.\x + \xo 4:4 \xo*\xt Hén 8:3\xt*\x* \v 5 Imuhuc meleŋu Biria miŋinanéŋ Yesu wagicma ou emma héŋgaleŋ ama areŋa yanda baec séc hema kenʒac imi mocʒoŋ focnec ézéyu héndarec. \v 6 Waŋu ézéma yomuhuc ʒéyec; Iwawai mocʒoŋ yanda imuac kuc buŋa yanda ʒéma edamuya imi neŋ guac waigémmaŋ ʒé wanʒua. Imi mia nuac méranaiguc haihaiya imuac neŋ méŋac méŋ mimaŋ ʒé hia mimaŋac séc. \v 7 Imuac gi simiŋ héima mepési némbésémaŋiguc iwawai imi mocʒoŋ guac buŋa wandacmac. \p \v 8 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ melemma ʒéyec; Yomuhuc mia ooyawac hezac; Miŋ Kewu Anutuga mepésima iwacnec sac weleŋ qemiwésémaŋ.\x + \xo 4:8 \xo*\xt Hén 6:13\xt*\x* \v 9 Imuhuc ʒéyu Biria miŋinanéŋ i muŋguc wagicma Yerusalem keŋoc. Kemma ama téréya imuac witiyaiguc ou oporu naŋu yomuhuc ézéyec; Gi Anutuac Naŋa wanʒaŋiguc yomuarunec luma emu hiŋgacbésémaŋ. \v 10 Ʒéyu ʒéyec; Ac méŋ yomuhuc ooyawac hezac; Anutunéŋ guac wamma galeŋgé gémmu niŋac kua meme uŋahéra énézémac. \v 11 Waŋu kua meme uŋa eneŋ gi ménda mama gumac niŋac méraginanéŋ loloŋgéma gépésigic hénaga hocnéŋ ménda héimac.\x + \xo 4:11 \xo*\xt Leg 91:1, 12\xt*\x* \v 12 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ muŋguc melemma ʒéyec; Yomuhuc ooyawac hezac; Miŋ Kewu guac Anutuga ménda batucgé miwésémaŋ.\x + \xo 4:12 \xo*\xt Hén 6:16\xt*\x* \v 13 Imuhuc ʒéyu Biria miŋinanéŋ manam batuc ai imi metecgéma waimima kemma nalé méŋac mambéc kerec. \s1 Yesunéŋ Galilaia baeciguc weleŋ qeénécmima ai hénima meyec. \p \v 14 Waŋu Yesunéŋ Uŋa Téréyawac kuciguc Galilaia baeciguc liliŋgéma keŋu iwac surucya imi ama lelec lelec tacma keŋec séc saima kendarec. \v 15 Waŋu Yesu eŋeyaoc tocgotocgo amaya amaya emma ackuaʒéc ku énécmiyu ic embac momac yanda ieneŋ mepésimigic. \p \v 16 Waŋu Yesunéŋ Naʒarete ama areŋaiguc kereŋec. Inéŋ ama areŋa yanda imuaru mia yandiyec. Waŋu Sabata nalé méŋu haka waŋaŋec ésécnec tocgotocgo amaiguc emma kiwi téréya olommaŋ ʒé naŋec. \v 17 Anutuac tiliŋ tiliŋ ic Yesaiawac kiwi limbi limbiŋa miyu hutuma kiwi ooya yomuhuc mihicŋiyec; \v 18 Ic maqeqeya ionac buŋa suruc hiabia imi énézémaŋ niŋac Anutuac Uŋa téréyanéŋ ni halécnéŋ naecnémma météré néŋec. Waŋu hésa ic ionac ʒiki sipacgina metecgé énécmima kichilic ionac kichihi meénécmima weleŋ qeqe ic ionac yéwérigina metecgé énécmimaŋ niŋac inéŋ ni méli néŋec. \v 19 Waŋu Miŋ Kewuac goi héihéi yanda imuac yawuŋa hazac ʒéma ʒéau énécmimaŋ niŋac méli néŋec.\x + \xo 4:19 \xo*\xt Yes 61:1-2\xt*\x* \v 20 Imuhuc olommaguc kiwi imi limbima imuac galeŋa mima mama tarec. Taru tosara tocgotocgo ama imuac qeriaiguc tacgic ieneŋ héŋsosoligic. \v 21 Waŋu Yesunéŋ hénima ac yomuhuc énézéyec; Deguc kiwi ooya olomba gezacginanéŋ niŋgic imi hélaguc wanʒac. \v 22 Ieneŋ mocʒoŋ héipuc ac ʒémima kuaya igucnec ackuaʒéc hiabia ʒéhicŋiyu nimma welicgéma yomuhuc ʒégic; Ic yomi Yosefeac naŋa ménda wanʒac? \v 23 Waŋu Yesunéŋ énézéyec; Niŋtegic qiŋtegic ac méŋ yomuhuc hezac; Mehiahiaru ic gi geŋgac séwiga mehiaruna. Ini imi ac imi mema tinduc yomuhuc nézému; Kafanaum amaiguc kiwi mena surucga ʒégic niŋiŋ. Waŋu haka imuhucya you geŋga tauŋgaiguc mena hénni. \v 24 Imuhuc ʒéma toroqema yomuhuc ʒéyec; Hélacnec énézéwa niŋgic, Anutuac tiliŋ tiliŋ ic méŋac méŋ eŋeya tauŋaiguc imi ʒézé ségiségi wammimia méŋ ménda hezac. \v 25 Hélacnec énézéwa niŋgic, Elia kerec imuaru yawuŋ haréwéc ʒéma maso 6 séc kurumeŋ ʒikiyu, baec séc béti yanda hicŋiyec. Waŋu nalé imuaru Israel baec yandaiguc embac malé sasala kecgic. \v 26 Waŋu Anutunéŋ Elia imi méŋac méŋ ménda mélimiyec, néŋ Sidon baec Sarepta ama areŋa yandaiguc embac malé méŋ kerec iwac sac mélimiyu keŋec. \v 27 Waŋu Anutuac tiliŋ tiliŋ ic Elisa kerec nalé imuaru Israel baec yandaiguc ic wizi warihaguc sasala kecgic, néŋ sucginaiguc méŋac méŋ ménda mehiaruyec, néŋ Siria ic Naman sac mehiaruyec. \v 28 Imuhuc ʒéyu tocgotocgo amaiguc tuŋaguc tacgic eneŋ ac imi niŋgic qeri biricnéŋ sécgé énécmiyec. \v 29 Waŋu ieneŋ yacma tauŋ heyec baec imuac tetecgiaiguc sia yanda naŋec imuaru Yesu naŋgégic hiŋgacmac niŋ nesimima tauŋ imuac séŋgaŋgeŋiguc héréma keŋgic. \v 30 Waŋu inéŋ sucginaiguc qeric énécmima keŋec. \s1 Yesunéŋ Kuwic méŋ nesiyu éréma keŋec. \p \v 31 Waŋu Yesunéŋ Galilaia baec Kafanaum ama areŋa yandaiguc mama hama imuaru Sabata naléiguc ackuaʒéc ku énécmima kerec. \v 32 Waŋu niŋgic ara imi qac buŋayaguc waŋu welicgégic. \v 33 Waŋu tocgotocgo ama imuaru ic méŋ kuwic ʒapi qeqeyaguc\f + \fr 4:33 \fr*\ft Girik ic ionac niniŋginaiguc uŋa imuhucya imi ewa soho, hafi tosara, ʒéma ʒiki sipac ai imuhucya mihicŋi énécmima ic mebiri énécmiaŋec. Kembaŋa 36 imuaru acguc ac imi hezac.\ft*\f* méŋnéŋ tacma qac geŋgelaŋgéma qarec. \v 34 Aa, Naʒarete Yesu gi ʒéma nini imi neŋac neŋac. Waŋu gi mebiri nénécmimaŋ ʒé hazaŋ? Ni ninʒua gi méré, gi imi Anutu arunec Téréya. \v 35 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ qetalimima ʒéyec; Acga qaiyu ic iwarunec éréma mana. Imuhuc ʒéyu kuwic iminéŋ ic imi ic tuŋ imuac sucginaiguc hérékeŋ héréha wammima éréyu ic iminéŋ mama qeyec, néŋ séwiya méŋ ménda biriyec. \v 36 Waŋu haka imi hémma ic embac mocʒoŋ welicgéma eminimma ʒégic; Ackuaʒéc imi dimuhucya! Kuc buŋa ʒéma kuc yandayaguc! Kuwic ʒapi qeqeya ézéyu ara tohoma érézac! \v 37 Waŋu Yesuac surucya imi ama areŋ lelec lelec hezac séc saima kendarec. \s1 Yesunéŋ ic embac hafiginaguc sasala mehiaru énécmiyec. \p \v 38 Waŋu Yesunéŋ yacma tocgotocgo ama imuacnec mama kemma Simonac amaiguc eŋec. Eŋu Simonac howuhaya imi séwi geric yandanéŋ késayu heyu, ic embac eneŋ iwac niŋ wamma Yesu welecmigic. \v 39 Welecgic Yesunéŋ hosuraiguc namma séwi geric imi qetalimima ʒéyec. Ʒéyu hafi imi waimiyu embac iminéŋ nalé sosola qahac yacma weleŋ qeénécmiyec. \v 40 Kaiwe hiŋgacmaŋ ʒé waŋu ic embac ieneŋ ic tosara hafigina hénia hénia ʒéma ʒepaginaguc imi onagicma harégic. Waŋu harégic séc Yesunéŋ méria hai énécmima mehiaru énécmiyec. \v 41 Waŋu uŋa birianéŋ momacnec ic embac sasala ionarunec éréma qacma ʒégic; Gi imi Anutuac Naŋa. Imuhuc ʒégic uŋa biria ieneŋ Yesu imi Kristo wanʒac hénia imi niŋgic imuac niŋac Yesunéŋ qetali énécmima ac ménda ʒému niŋac neuŋ héiénécmiyec. \p \v 42 Waŋu ama giaŋiyu Yesunéŋ séŋgaŋgeŋ mama baec kisia méŋ hétéŋa qahac imuaru kemma tackeru, ic tuŋ eneŋ hocma mihicŋima ménda wai énécmima kemmac niŋac ʒéqetali wammigic. \v 43 Imuhuc waŋgic Yesunéŋ yomuhuc énézéyec; Ama yanda tosara imuac ic embac ionac imuhucyanec Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yandawac buŋa suruc hiabia imi énézémaŋac hezac. Ni imi ai imuac mia méli néŋu mayi. \v 44 Imuhuc ʒéma kemma Yuda baeciguc\f + \fr 4:44 \fr*\ft Yuda ic ionac baec; kiwi méranéŋ ooya tosaraiguc Galilaia.\ft*\f* tocgotocgo amaya amayaiguc ackuaʒéc énézéyec. \c 5 \s1 Yesunéŋ hénima ai ichéra énépésiyec. \p \v 1 Yesunéŋ Genesarete ʒékéŋ yanda\f + \fr 5:1 \fr*\ft Imi mia, Galilaia konduŋ.\ft*\f* giŋgiŋaiguc naŋkeru tuŋ yandanéŋ Anutuac ackuaʒéc nimbiŋ ʒé héfacgé amuma hosuraiguc lelecgé migic. \v 2 Waŋu Yesunéŋ héŋu ʒékéŋ giŋgiŋa imuaru ʒéic komora éréhéc taroc. Taric lambéc héréhéré ic ieneŋ imuacnec mama uficgina ʒuacma kecgic. \v 3 Waŋu Yesunéŋ ʒéic méŋiguc eŋec. Waŋu ʒéic imi ic méŋ qara Simon iwac ʒéic. Yesunéŋ Simon ézéyu ʒéic imi naŋgéyu élélahunec\f + \fr 5:3 \fr*\ft Baec igucnec.\ft*\f* komora dokuguc mekemma taru imuaru tacma tuŋ yanda imi ku énécmiyec. \v 4 Kuénécmiyu tecgéyu Simon yomuhuc ézéyec; Gi doku hiŋgac hiŋgaraiguc kemma uficga haima lambéc héréna. \v 5 Ʒéyu Simonnéŋ melemma ʒéyec; Kiwi ic nini siŋiyaiguc ai yanda meni ama giaŋizac, néŋ méŋ ménda mihicŋiziŋ. Waŋu ʒézaŋ imuac wamma uficna mocʒoŋ muŋguc haiwa hiŋgacdacmu. \v 6 Imuhuc ʒéma Yesu ʒéyec séc wamma lambéc sasala yanda héréyu uficgina hénima tegirec. \v 7 Waŋu alahécgina ʒéic méŋiguc kecgic eneŋ hama méra énécmimu niŋac méra kaec ku énécmima welec énécmigic. Waŋu ieneŋ hama ʒéic éréhécnec tigic kuagira qeyu ʒéic éréhéc imi doku qeriaiguc hiŋgacbi ʒé waŋoc. \v 8 Waŋu Simon Peteronéŋ haka imi hémma Yesuac simiŋa igucgeŋ sicgéma yomuhuc ʒéyec; Miŋ Kewu ni imi képésic ic, imuac wainémma kembésémaŋ. \v 9 Imi mia eŋeya ʒéma ic tosara i guc kecgic eneŋ mocʒoŋ lambéc hérégic imi hémma welicgégic hénia imuac niŋ imuhuc ʒéyec. \v 10 Waŋu Ʒebedaioac naŋhéréra Simonac ai momac Yakobo ʒéma Yohane imuhucyanec welicgéyoc. \p Waŋu Yesunéŋ Simon yomuhuc ézéyec; Ʒénéŋga ménda hiriyu, kecma gi ic embac énépésiwésémaŋ. \v 11 Waŋu ieneŋ ʒéic héréma élélahu\f + \fr 5:11 \fr*\ft Girik aciguc; baeciguc.\ft*\f* haima iwawai mocʒoŋ imuaru waidacma Yesu méndacma keŋgic. \s1 Yesunéŋ ic méŋ wizi selia warihaguc mehiaruyec. \p \v 12 Yesunéŋ ama areŋa yanda méŋiguc kerec. Keru ic méŋ wizi seli séwiya\f + \fr 5:12 \fr*\ft Girik aciguc séwi wizi hénia hénia imuac lepra ʒéaŋgic.\ft*\f* sécgémiyu kerec inéŋ Yesu hémma sicgéma welecma ʒéyec; Miŋ Kewu, nuac ewa siŋga hegéŋu ni hia mesolaŋi némbésémaŋac séc. \v 13 Ʒéyu Yesunéŋ méria suluma osimima yomuhuc ʒéyec; Ni imuac wanʒua, solaŋa wanna. Imuhuc ʒéyu wiziya imi bec qahac waŋec. \v 14 Waŋu Yesunéŋ ic imi neuŋ héimima yomuhuc ézéyec; Ic méŋac méŋ ménda ʒéwésémaŋ, néŋ kemma hofac oo ic séwiga ézéna hémma solaŋa wanʒaŋ imi héŋu Mosenéŋ ʒéyec séc Anutuac buŋa haina ogéŋu haka iminéŋ héipuc waŋ énécmiyu ninʒéŋgému. \v 15 Waŋu Yesuac qac buŋanéŋ muŋguc yanda saima keŋu ackuaʒécya nimma hafigina mehiaru énécmimac niŋ ic embac tuŋaguc sasala tocgéma hamanec hagic. \v 16 Waŋu Yesunéŋ eliŋgé amuma eŋeyanec baec kisiaiguc kemma ʒéwelerec. \s1 Yesunéŋ ic puriŋ méŋ mehiarumiyec. \p \v 17 Kaiwe méŋu Yesunéŋ ic embac ac ku énécmimanec naŋu Galilaia ama areŋa areŋa ʒéma Yuda baec ʒéma Yerusalemnec Farisaio ic ʒéma héna acac kiwi ic eneŋ hama momacnec tacgic, Anutuac hafi mehiahiaruac kuhanéŋ iwaru hemiyec. \v 18 Waŋu ic tosaranéŋ ic puriŋ méŋ sasaŋiguc huama hama Yesuac wésiaiguc haiwiŋ ʒé wagicma embiŋ ʒé waŋgic. \v 19 Néŋ tuŋ yanda tacma hénaya héʒicgégic titiŋa qahac waŋec. Imuac ama qahaiguc emma ama bauya augic kifaŋa hicŋiyu ic puriŋa imi sasaŋaguc ic embac sucginaiguc Yesuac wésiaiguc haigic hiŋgarec. \v 20 Yesunéŋ ionac ninʒéŋ ninʒéŋgina imi hémma yomuhuc ézéyec; Ic ala guac képésicga waiwaiya wanʒac. \v 21 Imuhuc ʒéyu héna acac kiwi ic ʒéma Farisaio ic eneŋ qeriginanéŋ yomuhuc niŋgic; Ic yomi mérénéŋ Anutu ʒébiri qébiri wammima imuhuc ʒézac? Baec ic méŋnéŋ méŋ neŋaŋ képésicnina aumacac séc qahac! Imi mia Anutunéŋ sac wammacac séc. \v 22 Imuhuc eminiŋgic Yesunéŋ imi niŋtegicma melemma ʒéyec; Ini qeriginaiguc némac ac emininʒu? \v 23 Ic héna méria humumia ézémaŋ ʒéma ac diminéŋ efefia wammac? Képésicga waizua iminéŋ efefia me yacma hehega mema kembésémaŋ imi? \v 24 Icac Naŋa ni imi baeciguc képésicgina wai énéc mimiawac kuc buŋana henénʒac imi héŋtegicmu. Imuhuc ʒéma ic héna méria humumia i yomuhuc ézéyec; Ni gézézua, yacma sasaŋga mema amagaiguc kembésémaŋ. \v 25 Imuhuc ʒéyu ic imi zélandac kicginaiguc yacma iwawai heaŋec imi mema Anutu mepésima eŋeya amaiguc liliŋgéma keŋec. \v 26 Keŋu ic embac mocʒoŋ kileŋ yanda welicgéma Anutu mepésigic. Waŋu ʒénéŋgina hiriyu ʒégic; Deguc nini haka méréra hénʒiŋ. \s1 Yesunéŋ Lewi qaru méndacmiyec. \p \v 27 Imuac andiaiguc Yeusunéŋ hiŋgacma kemma héŋu takis meme ic méŋ qara Lewi\f + \fr 5:27 \fr*\ft Mataio ʒémimia.\ft*\f* inéŋ ai amayaiguc taru hama ni méndac nénna ʒéma ézéyec. \v 28 Ʒéyu inéŋ yacma iwawai mocʒoŋ andé qedacma méndac miyec. \v 29 Lewinéŋ Yesuac eeya héima amayaiguc aria yanda waŋu takis meme ic tosara ʒéma ic embac sasala tosara momacnec hama nene newiŋ ʒé tacgic. \v 30 Waŋu Farisaio ic ʒéma ionac kiwi oo ic eneŋ Yesuac tohotoho ichéra ŋidic ŋuduc ac waŋ énécmima ʒégic; Ini dimuhuc takis meme ic ʒéma képésic ic iniguc nene doku nema tacʒu? \v 31 Ʒégic Yesunéŋ melemma ʒéyec; Ic hafigina qahac ieneŋ dokta niŋac ménda waŋanʒu, néŋ hafiginaguc ieneŋ mia imuac waŋanʒu. \v 32 Ni mia ic solaŋa unurumaŋ ʒéma ménda mayi, néŋ biria meme ic ewa qerigina melemmu niŋac unurumaŋ ʒé mayi. \s1 Nene waima ʒéwelecwelec imuac ara. \p \v 33 Imuhuc ʒéyu ieneŋ Yesu yomuhuc ézégic; Yohaneac tohotoho ichéra ieneŋ hatac sasala nene ʒikima ʒéwelecanʒu. Waŋu Farisaio ic ionac tohotoho ichécgina imi imuhucyanec waŋanʒu. Waŋu guac tohotoho ichécga imi eneŋ nalé séc nene doku neanʒu. \v 34 Ʒégic Yesunéŋ melemma énézéyec; Ic qaŋ tosara ic méŋ embac memaŋ ʒé wanʒac i guc kecʒuiguc nene ʒikima ʒéwelec ai memu niŋac hia énézémuac séc me? \v 35 Imi qahac, néŋ kecma nalé imi ducŋiyu euya imi wagicma keŋgic qahac waŋuguc nalé imuaru mia nene ʒikima ʒéwelecmu. \p \v 36 Imuhuc ʒéma toro qema séséc ac yomuhuc ʒéma énézéyec; Méŋnéŋ méŋ maleku ɋelia mericma maleku wahalaiguc ménda ɋotoanʒac. Imuhuc wammaciguc maleku ɋelia imi mebirimac, néŋ susuria ɋelia imi maleku wahalaiguc haimac imi, séc ménda héimac. \v 37 Waŋu méŋnéŋ méŋ waiŋ doku ɋelia yaŋ séwélanéŋ gésé memeya wahalaiguc ménda tianʒac. Imuhuc wammaciguc waiŋ ɋelianéŋ melemma waiŋ selia wammaŋ ʒé wéséséya mihicŋima gésé imi épépéŋgéyu tegiru waiŋ imi mama biriyu, gésé imi momacnec biridacmac. \v 38 Imuac waiŋ doku ɋelia imi gésé ɋeliaiguc timacac hezac. \v 39 Waiŋ imi nalé horua heheyawac waiŋ qacguc ʒéanʒac imuac niŋac méŋnéŋ waiŋ wahala kuhaguc imi nemaguc waiŋ ɋelia kuha qahac méŋ niŋac ménda waŋanʒac. \c 6 \s1 Sabata nalé miŋina Yesu. \p \v 1 Sabata nalé méŋu Yesunéŋ padi ai namuŋgina igucnec qericma keŋec. Keŋu tohotoho ichéra ieneŋ méndacma kemma padi héla momac momac kuma mema méraginanéŋ asasaŋgéma negic. \v 2 Imuhuc waŋgic Farisaio ic tosara eneŋ yomuhuc ʒégic; Némac niŋ haka Sabata naléyaiguc ménda wawaŋa imuhucya wanʒu?\f + \fr 6:2 \fr*\ft Niŋgic ai tanec waŋu imuhuc ʒégic.\ft*\f* \v 3 Ʒégic Yesunéŋ acgina melemma ʒéyec; Ini Dawidi ʒéma ichéra ieneŋ yaka niŋ humugic nalé imuaru, néma haka waŋec imi ménda oloŋ niŋanʒu? \v 4 Inéŋ Anutuac ama qeriaiguc emma saméŋ haimimia, tosara qahac, néŋ hofac oo ic ieneŋ sac nemuac héna aciguc hezac imi mema neyec. Nema ichéra i guc kecgic imi acguc énécmiyu nedacgic. \v 5 Yesunéŋ imuhuc ʒéma ac yomuhuc toroqema ʒéyec; Icac Naŋa imi Sabata naléyawac miŋina wanʒac. \p \v 6 Waŋu Sabata nalé méŋu Yesunéŋ tocgotocgo amaiguc emma ackuaʒéc ku énécmiyec. Waŋu imuaru ic méŋ tarec. Waŋu iwac méra héiya imi séléc sélécgia. \v 7 Héna acac kiwi ic ʒéma Farisaio ic ieneŋ Yesu aciguc opocbiŋ ʒé képésira méŋ mihicŋiwiŋ ʒéma Sabataiguc hafi ic mehiarumac me qahac ʒéma awima kecgic. \v 8 Waŋu Yesunéŋ ewa qerigina niŋtegicma ic méraya séléc sélécgia ézéma ʒéyec; Yacma sucninaiguc nanna. Ʒéyu inéŋ yacma naŋec. \v 9 Naŋu Yesunéŋ yomuhuc énézéyec; Qesiénécmizua. Diminéŋ héna acwac séciguc? Sabata naléiguc haka hiabia wambiŋ me haka biria wambiŋ? Kekec imi mehiaruwiŋ me qehumuwiŋ? \v 10 Imuhuc ʒéma hénaoriŋ lelecgéma inicmaguc ic iwac mia yomuhuc ézéma ʒéyec; Méraga suluna. Imuhuc ʒéyu méria suluyu hiaruyec. \v 11 Imuhuc waŋu ieneŋ qerigina geric bélaŋanéŋ sécgé énécmiyu, Yesu dimuhuc wammiwiŋ ʒéma eminiŋgic. \s1 Yesuac Méliméli ic 12. \p \v 12 Waŋu nalé imuaru Yesunéŋ ʒéwelec wammaŋ ʒéma baec boŋaiguc keremma siŋi herec séc tacma Anutu ʒéwelecmiyec. \v 13 Waŋu ama giaŋiyu tohotoho ichéra unuruma sucginaiguc 12 énépésima qacgina Yesuac Méliméli ic ʒéénécmiyec. \v 14 Yesuac Méliméli ic ionac qacgina imi Simon (Petero ʒémimia, hénia imi ʒamanʒiŋ.) ʒéma iwac munia Anderea, waŋu Yakobo, Yohane, Filipo, Batolomaio, \v 15 Mataio (qara méŋ Lewi), ʒéma Toma, Alfaioac naŋa Yakobo, Simon Ʒelote ʒémimia, \v 16 Waŋu Yakoboac naŋa Yuda, ʒéma Yuda Karioto, waŋu ic yominéŋ mia kecma Yesu andé qeyec. \s1 Mozoc ac ʒéma saec ac. \p \v 17 Waŋu Yesunéŋ tohotoho ichéra iniguc baec boŋa igucnec mama baec kondoŋaiguc naŋec. Naŋu tohotoho ic tosara tuŋaguc ʒéma ic tuŋ kuneŋ yandanéŋ Yuda baec ama lelec lelec ʒéma Yerusalem ʒéma Tiro ʒéma Sidon ʒékéŋ yanda giŋgiŋa igucnec \v 18 ackuaʒéc nimbiŋ ʒé me hafigina mehiaru énécmimac niŋac hagic. Waŋu Yesunéŋ ic tosara uŋa ʒapi qeqeyanéŋ mebiri énécmiyu qenʒeŋ manʒeŋ qegic imi momacnec mehiaru énécmiyec. \v 19 Waŋu Yesuarunec kuc yandanéŋ éréma icya icya mocʒoŋ mehiaru énécmidarec. Waŋu imuac niŋ ic embac mocʒoŋ méraginanéŋ Yesu osiwiŋ ʒé waŋgic. \p \v 20 Yesunéŋ kiwa hima tohotoho ichéra inicma yomuhuc ʒéyec; Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi ic maqeqeya onac buŋa, imuac niŋ, ic maqeqeya ini imi ségiségi ginaguc. \v 21 Sécgé énécmimac, imuac niŋ deguc yaka niŋ humuzu ini imi ségiségi ginaguc. Ségiségi wamma desimu, imuac niŋ deguc siacma kecʒu ini imi ségiségi ginaguc. \v 22 Icac Naŋa iwac niŋac ic embac ieneŋ haʒéc waŋ énécmima elicgé énécmima ʒébiri énécmima onac qac buŋa imi biria ʒéma wai énécmimu nalé imuaru ini ségiségi ginaguc. \p \v 23 Nalé imuaru imi ini ségiségi wamma ewa hia nimma legicgina hirimu. Héŋgic! Kurumeŋ amaiguc onaru bakia hiabia imi kuneŋ yanda he énécmimac. Haka biria imuhucya imi yandahécgina eneŋ Anutuac tiliŋ tiliŋ ic ionac acguc imuhuc waŋ énécmiaŋgic hénia imuac niŋac ini imuhuc wammuac hezac. \v 24 Saecginaguc, iwawai saméŋa heénécmimia ini. Ini imi bec ʒézé ségiségi he énécmidaru tecgézac. \v 25 Saecginaguc, deguc tomeŋgina qeanʒac ini. Ini imi Kecma yaka niŋ humumu. Saecginaguc, deguc desi yanda waŋanʒu ini. Ini imi kecma ewa biric yanda wamma siacmu. \v 26 Ic embac mocʒoŋ ieneŋ onac ʒézé ségiségi waŋ énécmianʒu iguc, ini imi saecginaguc. Yanda hécgina ieneŋ Anutuac tiliŋ tiliŋ ic ikora ionac mia imuhuc waŋ énécmiaŋgic. \s1 Haʒéchécgina goigina héimu. \p \v 27 Waŋu gezacgina haima ninʒu onac ʒézua; Haʒécgina ala waŋ énécmigic. Waŋu ic tosara nimbiri énécmianʒu ionac haka hiabia waŋ énécmimu. \v 28 Saecgé énécmianʒu imi onac mia mozocgé énécmimu. Waŋu gamu qeqe ac waŋ énécmianʒu ionac niŋac wamma ʒéwelec wammu. \v 29 Méŋnéŋ nekaŋga qeyu nekaŋga néwécgeŋa imi imuhucnec meleŋna qemac. Méŋnéŋ guac saŋgeŋa malekuga guagiru maleku qeriaiguc héihéiya imi acguc waimina. \v 30 Méŋnéŋ méŋ iwawai méŋ niŋac welec géŋu hia miwésémaŋ. Méŋnéŋ guac iwawaiga mema keŋu meleŋ nénna ménda ʒéwésémaŋ. \v 31 Waŋu haka hiabia méŋac méŋ alahécginanéŋ waŋ énécmimuac wanʒuiguc haka imuhucya imi eŋaoc walac waŋ énécmimu. \v 32 Ini ic tosara ala waŋ énécmianʒu ionac sac ala waŋ énécmianʒu iguc imi némac hiabianéŋ he énécmiwacnec? Képésic ic ieneŋ acguc ic tosara ala siŋ waŋ énécmianʒu ionac ala siŋ waŋ énécmianʒu. \v 33 Ic méŋnéŋ méŋ haka hiabia waŋ énécmianʒu ionac mia haka hiabia waŋ énécmianʒu iguc imi némac hiabianéŋ he énécmiwacnec? Képésic ic eneŋ acguc imuhuc waŋanʒu. \v 34 Ini bakia mewiŋ ʒé iwawai méŋ alahécgina méra mizuiguc imi némac hiabianéŋ he énécmiwacnec? Képésic ic ieneŋ acguc bakia séha mewiŋ ʒé niŋkumuma képésic ic méŋac méŋ méra énécmianʒu. \v 35 Imuac ini haʒéc hécgina ala waŋ énécmima goi héihéi waŋ énécmiwiŋ ʒé bakia niŋac ménda wamma eŋdac méra énécmimu. Imuhuc waŋanʒuiguc imi bakia héla yanda he énécmiyu, Eŋeŋa miŋinawac nambérac héra wammu. Inéŋ mia ewa hiawac énécmimia imi ménda niŋtegicanʒu ionac ʒéma kaiʒiliweŋ ic ionac imi, séc imuhucyanec goi héihéi waŋ énécmianʒac. \v 36 Onac kurumeŋ Maŋgocnéŋ wéséséya niŋénécmianʒac imuac séciguc ini imuhucyanec wéségina niŋénécmimu. \s1 Niŋ gésigésiac haka. \p \v 37 Ménda ʒégési énécmigic, ménda ʒégési énécmimia wammac. Képésicginaguc ménda ʒéénécmigic, képésic ginaguc ménda ʒéénécmimia wammac. Waŋu alahécgina ionac képésicgina wai énécmigic, eŋaŋ képésicgina imuhucyanec wai énécmimia wammac. \v 38 Eŋ énécmigic, eŋ énécmimia wammac. Iwawai géséginaiguc tiyu, hiŋgacma kuaya qeyu, hélanʒima tima méndéŋu keŋha waŋu hiŋgaru, muŋguc tiyu kuaya qema mayu, onac énécmiyu tétécgéma memu. Eneŋ géségina tima énécmigic imuac sécyaiguc tima meleŋ énécmiyu memu. \v 39 Waŋu inéŋ muŋguc séséc ac wamma yomuhuc ʒéyec; Kic hilicnéŋ kic hilic méŋ hia hérémimac me? Imuhuc wammaciguc imi, éréhéc ekawu baec séséŋiguc ménda hiŋgacmaoc me? \v 40 Tohotoho icnéŋ kiwi icya ménda ogicma kecʒac, néŋ méŋac méŋ kiwi icyanéŋ niniŋa mocʒoŋ didiŋanec kumiyu niŋareŋ gédacmaciguc, inéŋ mia kiwi icya éséc dac wamma kecmac. \v 41 Némac niŋac alagawa kiwaiguc goc héŋtegicma geŋgac kicgaiguc ic kembaŋa hezac imi ménda niŋtegicanʒaŋ me? \v 42 Gi imi guac kicga qeriaiguc ic kembaŋa hezac imi ménda héŋtegicma dimuhuc guac alagawac ʒéma Alana wainénna neŋ guac kicga qeriaiguc goc hezac imi memaŋ ʒéwésémaŋ me? Ic ikora gi walac guac kicga qeriaiguc ic kembaŋa hezac imi memaguc iwawai guac alagawac kiwa qeriaiguc hezac imi hiabianec hémma mewésémaŋ. \p \v 43 Némac niŋ? Ic hésa hiabia méŋnéŋ héla gocmia biria haimacac séc qahac. Waŋu ic hésa biria méŋnéŋ héla gocmia hiabia haimacac séc qahac, imuac mia imuhuc ʒézua. \v 44 Ic hésa imi imuac héla gocmia hémma hénia héŋtegicanʒiŋ. Ic hésa waiyaguc imuarunec fik ic gocmia ménda mihicŋianʒiŋ. Waŋu saŋsaŋiguc waiŋ gocmia ménda mihicŋianʒiŋ. \v 45 Ic embac eneŋ iwawai ewa qeriginaiguc qauqau haigic hezac imuacnec mema kuaginanéŋ ac ʒéanʒu, imuac niŋac ic hiabianéŋ ewa qeriaiguc niniŋ hiabia qauqau haigic hezac imuacnec mema ac hiabia ʒéhicŋianʒac. Waŋu ic birianéŋ niniŋ biria ewa qeriaiguc kuaya qema hezac imuacnec mema ac bira ʒéhicŋianʒac. \p \v 46 Ini imi nuac niŋ Miŋ Kewu, Miŋ Kewu ʒénémmanec dimuhuc ac ʒéanʒua imi ménda tohoma waŋanʒu? \v 47 Méŋnéŋ méŋ nuaru hama nuac acna nimma tohoanʒu ieneŋ ic dimuhucya wanʒu imi séséc ac ʒéma énézéwa hémmu. \v 48 Ic imuhucya imi ama memaŋ ʒé baec hiŋgac hiŋgarawac éséma baŋa mihicŋima imuac qahaiguc simeŋ haima mezac ésécnec. Doku yanda luma ama imi qeyec, néŋ hiabianec seligima naŋec imuac niŋ ménda mehiriyec. \v 49 Waŋu nimma ménda tohoanʒac inéŋ baec bébélacgia baŋa qahac imuaru amaya meyec ésécnec. Doku yandanéŋ luma qeyu ama imi focdac ʒéŋgéma kuneŋ yanda biriyec. \c 7 \s1 Téŋgiŋ ic galeŋ méŋac ninʒéŋ ninʒéŋa. \p \v 1 Yesunéŋ ackuaʒéc imuhuc mocʒoŋ énézéyu gezacginanéŋ niŋgic tecgéyu, Kafanaum ama areŋa yandaiguc kereŋec. \v 2 Imuaru téŋgiŋ ic 100 ionac galeŋgina méŋac weleŋ qeqe ic héŋ soroc wammimia méŋnéŋ hafi kiyu humumaŋ ʒé waŋec. \v 3 Waŋu galeŋ iminéŋ Yesuac suruc nimma Yesunéŋ hama weleŋ qeqe icya imi mehiaru mimac niŋ qesimimu niŋac Yuda ic ionac galeŋ tosara méli énécmiyec. \v 4 Méli énécmiyu kemma Yesuaru qeriginanéŋ mocʒoŋ yomuhuc welecmigic; Galeŋ imi ara niŋmiwésémaŋac séc ic héla kecanʒac. \v 5 Inéŋ Yuda ic nonac ala siŋ waŋ nénécmima tocgotocgo amanina menénécmiyec. \v 6 Imuhuc ʒégic Yesunéŋ iniguc momacnec keŋec. Kemma ama imi lakec qahac ʒézéyawac séc keŋkeru, téŋgiŋ ic 100 ionac galeŋginanéŋ alahéra Yesuaru méli énécmima ac yomuhuc haiyec; Miŋ Kewu, gi ai yanda ménda mewésémaŋ. Ni dac imuhucya nuac ama baeŋanéŋ logi gémmacac séc qahac. \v 7 Ni nena niŋ nimba ménda sécgéyu guaru hamaŋ ʒé osizua. Imuac niŋ gi imuaru kecma eŋ ʒéna weleŋ qeqe icna imi hiarumac. \v 8 Ni ic eŋeŋana ionac méra bacginaiguc kecanʒua. Waŋu nuac bacnaiguc imuhucyanec téŋgiŋ ic hécna kecanʒu. Waŋu neŋ méŋac kenna ʒéwa keŋu, méŋac hana ʒéwa haanʒac. Waŋu weleŋ qeqe icnawac, ai yomi mena ʒéwa meanʒac. \v 9 Ara imuhuc ʒégic nimma Yesunéŋ welicgéma ic tuŋ méndacmigic ionac muru liliŋgéma yomuhuc énézéyec; Ni énézéwa niŋgic, Israel ic onarunec ninʒéŋ ninʒéŋ séha imuhucya méŋ ménda mihicŋiyi. \v 10 Waŋu méli énécmiyu hagic ieneŋ liliŋgéma amaiguc kemma héŋgic weleŋ qeqe ic inéŋ hiaruma séwiya hia kerec. \s1 Yesunéŋ embac malé méŋac naŋa humuc igucnec meɋelimiyec. \p \v 11 Kecma Yesunéŋ tauŋ méŋ qara Nain imuaru keŋu tohotoho ichéra ʒéma ic tuŋ yandanéŋ méndacmima keŋgic. \v 12 Waŋu tauŋ imuac saŋgulaŋa hosuraiguc kereŋu qamoc méŋ huama magic. Waŋu humuyec imi embac malé méŋac naŋa. Naŋa imi momacguc sac kerec. Waŋu tauŋ imuac ic embac sasalanéŋ embac malé i guc momacnec magic. \v 13 Waŋu Miŋ Kewunéŋ embac malé imi hémma ewaya biriyu ʒéyec; Ménda siacna. \v 14 Imuhuc ʒéma hosuru kemma katapa osiyu ic wagicma keŋkecgic ieneŋ bénʒéŋ ʒikima naŋgic yomuhuc ʒéyec; Merac ni gézézua, yacna. \v 15 Imuhuc ézéyu humuc ic iminéŋ yacma acac hénima ʒéyec. Waŋu Yesunéŋ i neŋgocya miyec. \v 16 Waŋu ic eneŋ mocʒoŋ imi hémma ʒénéŋgina hiriyu Anutu mepésima yomuhuc ʒégic; Anutuac tiliŋ tiliŋ ic kuneŋ yanda méŋnéŋ sucninaiguc hicŋiyecac kecʒac. Tosara eneŋ ʒégic; Anutunéŋ ichéra niŋnénécmima hazac. \v 17 Waŋu Yesuac surucya iminéŋ Yuda baec séc ʒéma baec néwéc néwéc saima kendarec. \s1 Yesunéŋ Yohaneac hénia ʒéyec. \p \v 18 Yohanenéŋ hésa amaiguc tackeru iwac tohotoho ichéra eneŋ haka hicŋiyec imi mocʒoŋ ézédacgic. Waŋu ac imi nimma tohotoho ic éréhéc héihéré érécmima \v 19 Miŋ Kewu yomuhuc ʒéma qesimimaoc niŋ méli érécmiyec; Ha nénécmimac niŋ ʒézéya imi gi mia me méŋac mambéc kecbiŋ? \v 20 Waŋu iereŋ Yesuaru kemma ʒéyoc; Doku naec haka ic Yohane yomuhuc ʒéma méli nérécmizac; Hanénécmimac niŋ ʒézéya imi gi mia me méŋac mambéc kecbiŋ? \v 21 Waŋu nalé idacmuaru Yesu imi ic hafi ʒepaginaguc ʒéma ic uŋa biriaguc imi sasala mehiaru énécmima kic hilic sasala imi kichihi meénécmiyec. \v 22 Waŋu imuhuc qesiyic yomuhuc melemma érézéyec; Iri kemma iwawai hémma niŋanʒaoc imuac suruc Yohane wammima yomuhuc ézémaoc; Kic hilicnéŋ kicgina hima héŋanʒu, puriŋ eneŋ héna kenʒu, wizi seliginaguc imi solaŋanima kecʒu, gezacgina héhéŋgia ieneŋ gezacginanéŋ ninʒu, humuc ic eneŋ ɋelima yacʒu, waŋu maqeqeya ionac buŋa suruc hiabia imi énézézac. \v 23 Waŋu méŋnéŋ méŋ nuac niŋ niŋ éréhécguc ménda qonʒoŋ toŋgézac imi ségiségiyaguc. \v 24 Imuhuc ʒéyu Yohaneac kua meme ichéréra iereŋ liliŋgéma keŋoc. Keŋic Yesunéŋ Yohaneac ʒéma yomuhuc énézéyec; Ini baec kisiaiguc némac iwawai hémbiŋ ʒé keŋgic? Uŋ méŋ luhucnéŋ qeyu hirima naŋu hémmu niŋac keŋgic? \v 25 Imi qahac waŋu némac iwawai hémbiŋ ʒé keŋgic? Ic méŋ malekuya hiabia héima kecʒac imuac hémbiŋ ʒé keŋgic? Qahac, ic maleku hiabia héima iwawaigina hiabia sasala késa kecanʒu imi eneŋ ama kewuyaiguc kecanʒu. \v 26 Waŋu imi qahac waŋu, némac iwawai hémbiŋ ʒé keŋgic? Anutuac tiliŋ tiliŋ ic méŋac me? O, imi hélacnec! Énézéwa niŋgic; Ic imi kua meme ic onogicdacma séc méŋ wanʒac. \v 27 Iwac mia ac kiwi méŋ yomuhuc oyec hezac; Héŋgic, ni kua meme icna méŋ méliwa walac kemma hénaga mindiŋimac. \v 28 Énézéwa niŋgic; Embac igucnec hicŋihicŋiya tosara yanda ionarunec méŋnéŋ méŋ Yohane ménda ogicʒac, néŋ Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda qeriaiguc mamayagina méŋnéŋ Yohane i hia ogicʒac. \v 29 Ic momac yanda ʒéma takis meme ic ieneŋ Yohaneac doku naecgic imuac niŋac ackuaʒéc imi nimma Anutu imi solaŋa ʒéma ʒéaugic. \v 30 Waŋu Farisaio ic ʒéma héna acac kiwi ic ieneŋ sac Yohaneac doku ménda naecma Anutuac ewa siŋ eŋaŋ niŋac heyec imuac héŋara megic. \p \v 31 Yesunéŋ toroqema ʒéyec; Nalé yomuac hicŋisai imi iwawai némaciguc séc héimaŋ? Ieneŋ dimuhucya ésécnec ʒémaŋ? \v 32 Imi nambérac tosara nénnagémba sombeŋiguc aria meanʒu ésécnec. Nambérac ieneŋ sombeŋ imuaru tacma ac yomuhuc ʒékeŋ ʒéha waŋanʒu. Nini onac niŋac kuŋa héiénécmini ini legic ménda hirizu, nini soŋgoŋac legic héini ini ménda ʒésiac wanʒu! \v 33 Hénia imi yomuhuc; Doku naec haka ic Yohanenéŋ hama nene ménda nema ʒéwelecma waiŋ doku ménda neyu, eneŋ hémma uŋa birianéŋ késazac ʒégic. \v 34 Waŋu Icac Naŋanéŋ hama nene nema waiŋ doku neyu, eneŋ yomuhuc ʒéanʒu; Héŋgic inéŋ hémbaoc wamma nene nema doku selia siŋa nimma nema takis meme ic ʒéma biria meme ic ionac alagina kecʒac. \v 35 Waŋu niŋtegic qiŋtegic imi imuac nambérac héra ieneŋ méndacma wamma hénia solaŋa mewininianʒu. \s1 Embac méŋnéŋ siacma Yesuac héniya halécnéŋ naecmiyec. \p \v 36 Farisaio ic méŋnéŋ eŋeyaguc nene nemac niŋac Yesu héihéré miyu Yesunéŋ iwac amaiguc emma nene nema tarec. \v 37 Tackeru ama areŋa yanda imuaru biria meme embac méŋ kerec inéŋ Yesunéŋ Farisaio ic iwac amaiguc emma tarec imi nimma alabasita kiruŋ halécyaguc imi mema hama éréyec. \v 38 Éréma Yesu hénaya suluma tackeru iwac qéhéréŋaiguc hénaya haiyec imuhucgeŋ namma siarec. Siacma tacma eŋeya kic masinéŋ hénaya naecmima oruc ʒucyanéŋ kereŋ meyu ʒicgéyu kuayanéŋ hénaya kiricne mima haléc héméŋa hiabia imi imuac qahaiguc qocgémiyec. \v 39 Qocgéyu Farisaio ic Yesu héihéré miyec inéŋ hémma qerianéŋ yomuhuc niŋec; Ic yominéŋ Anutuac tiliŋ tiliŋ ic kecbacnec eŋeya hénia osizac embac imi biria meme embac imuac niŋ embac imi mérénéŋ me dimuhucya imi niŋ tegicbacnec. \v 40 Imuhuc niŋu, Yesunéŋ imi niŋtegicma yomuhuc melemma ʒéyec; Simon, neŋ ac méŋ ʒémaŋac ninʒua. Ʒéyu ʒéyec; Kiwi ic, hia ʒéna nimba. \v 41 Ʒéyu Yesunéŋ yomuhuc ʒéyec; Ic éréhécnéŋ soukiwa ic méŋac murunec soukiwa meyic méŋac muru tasia yawuŋ momacguc ʒéma maso éréhéc imuac ai boŋa séc hemiyu, méŋac muru tasia maso éréhéc imuac ai boŋa séc hemiyec. \v 42 Waŋu ic éréhéc ekaoc taségira meleŋ mimaocac séc qahac waŋu soukiwa ic iminéŋ tasé iorac muru hezac imi mocʒoŋ auérécmiyec. Waŋu sucgiraiguc mérénéŋ iwac siŋ kuneŋnec ogicma nimmimac? \v 43 Imuhuc qesiyu Simonnéŋ melemma yomuhuc ʒéyec; Neŋ nimba taséya kuneŋnec aumimia waŋec inéŋ mia siŋ kuneŋnec nimmimac. Ʒéyu ʒéyec; Gi dindiŋanec niŋgésizaŋ. \v 44 Imuhuc ʒéma embacac muru liliŋgéma Simon yomuhuc ézéyec; Embac yomi hénʒaŋ? Neŋ amagaiguc éréwa geŋ hénana ʒuacmaŋac doku méŋ ménda nénʒaŋ. Néŋ embac yominéŋ eŋeya kic masinéŋ hénana naecnémma oruc ʒucyanéŋ kereŋ menénʒac. \v 45 Geŋ ménda kiricne menénʒaŋ, néŋ embac yominéŋ éréwa imuarunec hénima hénana kiric nemanec kecʒac. \v 46 Geŋ orucnaiguc oliwa halécdac méŋ ménda naecnénʒaŋ, néŋ embac yominéŋ haléc héméŋaguc alabasitanéŋ hénanaiguc naecnénʒac. \v 47 Hénia imuac niŋ neŋ gézéwa ninna; Embac yominéŋ siŋ kuneŋ yanda hemizac imuac niŋ képésicya kuneŋ yanda aumimia wanʒac, néŋ képésic komodia dac aumimia wanʒac inéŋ siŋ komodia hemizac. \v 48 Imuhuc ʒéma embac imi yomuhuc ézéyec; Embac, képésicga waigéŋgéŋa wanʒac. \v 49 Imuhuc ʒéyu ic momacnec nene nema tacgic eneŋ qeriginaiguc yomuhuc niŋgic; Yomi némac icnéŋ képésicya waizac? \v 50 Waŋu Yesunéŋ embac yomuhuc ézéyec; Ninʒéŋ ninʒéŋ guac muru hezac iminéŋ gi aŋgéŋga tigénʒac imuac luaeiguc kembésémaŋ. \c 8 \s1 Gocmiawac séséc ac. \p \v 1 Imuac andiaiguc Yesunéŋ ama areŋ yanda yanda ʒéma ama areŋa areŋa lelecgéma Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yandawac buŋa suruc hiabia imi ʒéau énécmiyu tohotoho ichéra 12 ieneŋ momacnec keŋgic. \v 2 \vp 2a\vp* Waŋu embac tosara Yesunéŋ uŋa biria nesi énécmima hafigina mehiaru énécmiyec \v 3 \vp 3a\vp* imi eneŋ iniguc momacnec kemma eŋaŋ iwawaigina mema weleŋ qeénécmigic. \vp 2b\vp* Qacgina imi yomuhuc; Makdala embac Maria, Yesunéŋ becnec iwac murunec uŋa biria 7 nesi énécmiyec imi ʒéma \vp 3b\vp* Herodeac soukiwa galeŋ ic Kuʒa iwac iniŋa Yoana ʒéma Susana ʒéma embac tosara sasala. \p \v 4 Ama areŋa yanda igucnec séc ic embac eneŋ tocgéma Yesuac muru hagic tuŋ yanda waŋu, Yesunéŋ séséc ac yomuhuc énézéyec; \v 5 Ai ic méŋnéŋ iwawai gocmia qesamaŋ ʒé keŋec. Kemma qesayu gocmia tosara imi héna ʒécgériaiguc mama héiyec. Héiyu tosara ic embac ieneŋ tigic biriyec. Tosara nei ieneŋ hama nedacgic \v 6 Tosaranéŋ baŋa qahaiguc mama héiyec. Héiyu qérawia éréyec, néŋ dokuya qahac waŋu sélécgédarec. \v 7 Waŋu gocmia tosaranéŋ hésa waiyaguc sasala imuac qeriaiguc mama héiyec. Héiyu hésa waiyagucnéŋ momacnec yandima héʒicgégic. \v 8 Waŋu gocmia tosaranéŋ baec halécyaguc imuaru mama héiyec. Héiyu qérawia éréma 100 mesaiyec. Yesunéŋ ac imi ʒémaguc qacma yomuhuc ʒéyec; Gezacginaguc ieneŋ nimmu. \p \v 9 Tohotoho ichéra eneŋ sésécac imuac hénia imi dimuhuc wammac ʒéma qesimigic. \v 10 Qesimigic ʒéyec; Onac imi wai énécmiyu Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yandawac hénia sasaŋgia imi hia niŋasarimuac hezac. Waŋu tosara ionac imi imuhuc qahac; Hémmu, néŋ hia ménda héŋtegicmu. Waŋu nimmu, néŋ hia ménda niŋtegicmuac niŋ qeqaiŋ aciguc énézéanʒua.\x + \xo 8:10 \xo*\xt Yes 6:9\xt*\x* \s1 Yesunéŋ séséc acwac hénia ʒéasari énécmiyec. \p \v 11 Séséc ac imuac hénia imi yomuhuc; Gocmia imi Anutuac ackuaʒéc. \v 12 Gocmia héna ʒécgériaiguc mama héiyec imi ic embac tosara ackuaʒéc niŋgic Biria miŋinanéŋ hama ic imi eneŋ ninʒéŋgégic aŋgéŋ tiénécmiwac niŋac ackuaʒéc imi qerigina igucnec onagicanʒac imuac sécya. \v 13 Gocmia tosara baŋa qahaiguc héizac imi ic embac tosara ackuaʒéc imi nimma ségiségi wamma késagic. Waŋu ʒalia ménda hiŋgac késayacgéyu nalé dahecac séc ninʒéŋgéma kecgic manam batuciguc onoporu waima keŋanʒu imuac sécya. \v 14 Gocmia tosara hésa waiyaguc imuac qeriaiguc mama héiyec imuhucyanéŋ ackuaʒéc ninʒu waŋu baecac niŋyéwéria me hinac yanda me séwiac siŋanéŋ héʒicgéyu ninʒéŋ ninʒéŋgina séha ménda yandianʒac imuac sécya. \v 15 Waŋu gocmia tosara baec halécyaguc imuaru héiyec imi ic embac tosara ewa héla ʒéma ewa hiabia kecma ackuaʒéc nimma selianec késama seliseli wamma héla haianʒu imuac sécya. \s1 Lambe ʒae qahaiguc haihaiya. \p \v 16 Méŋnéŋ méŋ lambe otorima kewucnéŋ ménda hoturumac me duŋ tatac bawu ménda haimac, néŋ ic embac ama qeriaiguc érému eneŋ asaha imi hémmuac wamma ʒae qahaiguc haianʒac. \v 17 Iwawai saŋa imi mocʒoŋ auyu hémmacac séc waŋu iwawai sasaŋgiaiguc hezac imi mocʒoŋ meyu wininimacac séc. \v 18 Imuac ini gezacginanéŋ dimuhuc niŋanʒu haka imuac héŋgésimu. Méŋnéŋ méŋ ackuaʒéc késakecʒac imi toroqemimia wammac. Waŋu méŋnéŋ méŋ ackuaʒéc ménda késakecʒac imi iwawai henénʒac ʒéma ninʒac imi momacnec wagiru qahac wandacmac. \s1 Yesuac sac kitichéra héla. \p \v 19 Yesuac neŋgoc munahéra ieneŋ hagic. Waŋu ic embac tuŋ yanda niŋac hosuraiguc kembiŋac séc qahac waŋec. \v 20 Waŋu ic méŋnéŋ Yesu yomuhuc ézéyec; Guac neŋgoc munahécga ieneŋ gémbiŋ ʒé hama séŋgaŋgeŋ nanʒu. \v 21 Ʒéyu Yesunéŋ melemma ʒéyec; Anutuac ackuaʒéc nimma tohoma séciguc kecanʒu youmi eneŋ mia nuac neŋgoc muna hécna wanʒu. \s1 Yesunéŋ luhuc yanda ézéyu néŋ qeyec. \p \v 22 Kaiwe méŋu Yesunéŋ tohotoho ichéra iniguc ʒéiciguc emma yomuhuc énézéyec; Doku ʒékéŋ néwécgeŋac kenni. Ʒéyu ieneŋ eŋawu ʒéic nesima hénima keŋgic. \v 23 Kemma kecgic Yesu gauya heyec. Heyu nalé imuaru luhuc yandanéŋ konduŋ imuaru mama qeyu doku temboŋnéŋ éréma ʒéic qeriaiguc hiŋgaru ʒéicnéŋ konduŋiguc hiŋgacmaŋ ʒé waŋec. \v 24 Yesuac tohotoho ic tosaranéŋ Yesuac muru kemma yomuhuc ʒéma mindigic; Galeŋnina, galeŋnina, nini humuqai wambiŋ niŋac. \p Ʒégic Yesunéŋ gau igucnec yacma luhuc ʒéma konduŋ temboŋ ʒéqetali érécmiyu néŋ qema heyoc. \v 25 Heyic tohotoho ichéra ionac yomuhuc énézéyec; Ninʒéŋ ninʒéŋgina dimia? \p Imuhuc ʒéyu ʒénéŋgina hiriyu welicgéma eŋaocnec eminimma ʒégic; Ic yomi méré waŋu, luhuc ʒéma doku ac érézéyu ara tohozaoc? \s1 Yesunéŋ uŋa biria nesi énécmiyu beric qeriginaiguc hiŋgacdacgic. \p \v 26 Ieneŋ nesima kemma Galilaia doku qericma néwécgeŋaciguc Gerasa baeciguc kereŋgic. \v 27 Keremma Yesunéŋ imuacnec mama élélahu\f + \fr 8:27 \fr*\ft Girik aciguc; baeciguc.\ft*\f* eŋu ama areŋa yanda imuac miŋina ic kuwiraguc méŋnéŋ hama Yesu mihicŋiyec. Waŋu ic iminéŋ nalé horua owo maleku ménda héima ama gericiguc ménda kecma kic suaŋ sucginaiguc heaŋec. \v 28 Inéŋ Yesu hémma qacma iwac wésiaiguc mama sicgéma kucnec qacma yomuhuc ʒéyec; Eŋeŋa miŋina Anutuac Naŋa Yesu, gi ʒéma ni nekac nekac, welecgénʒua, yéwéri ménda menémbésémaŋ. \v 29 Ac imi mia Yesunéŋ i hémma uŋa birianéŋ iwarunec éréma kemmac niŋac bec ézéyu nimma ara imuhuc melemma ʒéyec. Ic imi uŋa ʒapi qeqeyanéŋ hatac sasala késayu seŋ hésanéŋ hénia ɋatémima galeŋgégic, néŋ qericma uŋa birianéŋ hérémigic séc baec kisiaiguc kemma lelecgéaŋec. \v 30 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ qesimima ʒéyec; Gi qacga méré? Qesimiyu ʒéyec; Tuŋ yanda. \p Imi mia iwac qeriaiguc uŋa biria sasalanéŋ hiŋgacma kecgic imuac niŋ imuhuc ʒéyec. \v 31 Imuhuc ʒéma Yesunéŋ uŋa biria ionac baec dumuŋaiguc ménda nesi énécmiyu hiŋgacmu niŋac welecmigic. \p \v 32 Waŋu baec boŋa imuaru beric sasalanéŋ gété kulumma kecgic uŋa biria eneŋ wai énécmiyu beric ionac qeriginaiguc hiŋgacmu niŋac welecmigic niŋénécmiyec. \v 33 Niŋénécmiyu uŋa biria ieneŋ ic iwarunec éréma kemma beric qeriginaiguc hiŋgacgic beric tuŋ yanda ieneŋ usuŋnec kemma sia yanda igucnec hiŋgacma dokuiguc hiŋgacgic dokunéŋ hoturu énécmiyec. \v 34 Ic tosara beric galeŋgéma kecgic ieneŋ haka hicŋiyec imi hémma focdac néŋgacma ama areŋa yanda ʒéma ai ama leleclelec heyec imuaru kemma ac suruc imi énézégic. \v 35 Ʒégic nimma ic embac ieneŋ haka hicŋiyec imi hémbiŋ ʒéma Yesuac muru hagic. Hama héŋgic ic uŋa biria ieneŋ éréma kendacgic ic iminéŋ Yesuac héniaiguc malekuya héima solaŋanec wamma bénʒéŋ tackeru ʒénéŋgina hiriyec. \v 36 Ic uŋa biriaguc kerec iminéŋ dimuhuc hiaruyec imi héŋgic imi eneŋ tosara suruc énézégic niŋgic. \v 37 Énézégic nimma Gerasa baec imuac miŋina ieneŋ ʒénéŋgina kuneŋ yanda hiriyu wai énécmima kemmac niŋac Yesu welecmigic. Inéŋ ʒéiciguc emma baec imi waima keŋec. \v 38 Waŋu ic uŋa biria waimima keŋec inéŋ Yesuguc kecmaŋ ʒé welecmiyec, néŋ Yesu imi yomuhuc ézéma mélimiyec; \v 39 Gi amagaiguc liliŋgéma kemma Anutunéŋ guac muru haka kuneŋ yanda dimuhucya waŋgénʒac imuac suruc imi énézéwésémaŋ. Imuhuc ʒéyu ic iminéŋ waima kemma Yesunéŋ némac iwawai wammiyec imuac suruc imi ama areŋa yanda séc lelecgéma énézédarec. \s1 Yesunéŋ embac seraŋa méŋ humuc igucnec meɋeliyec. \p \v 40 Waŋu Yesunéŋ doku néwéc liliŋgéma hayu ic embac tuŋ yandanéŋ Yesuac mambéc kecgic imuac niŋac ʒézé ségiségi wammima hérémigic. \v 41 \vp 41a\vp* Waŋu héŋgic, ic méŋ qara Yairo ʒémimia inéŋ hayec. Ic imi mia tocgotocgo ama méŋac galeŋ kerec. \v 42 \vp 42a\vp* Waŋu iwac muru bérara embac seraŋa momacguc sac kerec. Embac imi yawuŋa 12 waŋec. Waŋu inéŋ hafi kiyu humumaŋ ʒé waŋec. \vp 41b\vp* Imuac niŋac ic iminéŋ hama Yesuac héniaiguc sicgémima eŋeya amaiguc hamac niŋac welecmiyec. \vp 42b\vp* Weleru Yesunéŋ amayaiguc keŋu ic embac tuŋ yandanéŋ lelecgémima momacnec keŋgic. \s1 Hafi embac méŋnéŋ ninʒéŋgéma Yesuac malekuya késama hiaruyec. \p \v 43 Keŋkecgic sucginaiguc embac méŋ kerec inéŋ yawuŋ 12 imuac séc sacya mayu hafi wamma kecaŋec. Waŋu inéŋ soukiwa iwawaiya késakerec imi mocʒoŋ séwi galeŋ ic énécmima audarec, néŋ méŋnéŋ méŋ mehiaru mimacac séc qahac waŋec. \v 44 Waŋu inéŋ Yesuac andiaiguc hosuru kemma malekuya susuriaiguc osiyec. Osiyu imuarunec sac maaŋec imi ʒicgéyec. \v 45 Waŋu Yesunéŋ qesima mérénéŋ nosizac ʒéma ʒéyec. Waŋu mocʒoŋ qaecgégic, Peteronéŋ yomuhuc ézéyec; Miŋ Kewunina, tuŋ yandanéŋ lelecgéma qéfacgé génʒu. \v 46 Ʒégic Yesunéŋ melemma ʒéyec; Méŋnéŋ nosiyu kucnanéŋ éréma ai meyu ninʒua. \v 47 Imuhuc ʒéyu embacnéŋ qaecgémacac séc qahac waŋec imi niŋasarima bac yandi yandi wamma hama mama sicgéma hénia némac niŋ osiyec imi ʒéauma, osiyu hafiya imuarunec bec tecgéyec imi ic embac mocʒoŋ kicginaiguc ézédarec. \v 48 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ ézéyec; Béracna, geŋga ninʒéŋ ninʒéŋganéŋ mehiaru génʒac. Imuac gi ewaga luae waŋu bénʒéŋ kembésémaŋ. \p \v 49 Imuhuc ʒémanec naŋu tocgotocgo amawac galeŋ iwac amaya igucnec ic méŋnéŋ hama Yairo yomuhuc ézéyec; Guac béracga bec humuzac imuac niŋ kiwi ic yéwéri ménda miwésémaŋ. \v 50 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ nimma yomuhuc ézéyec; Ʒénéŋga ménda hirimac. Waŋu ninʒéŋgéna béracga imi hiarumac. \v 51 Imuhuc ʒéma iwac amaiguc kemma ic embac tosara qetali énécmima Petero, Yohane, Yakobo ʒéma embac seraŋa iwac neŋgoc maŋgocya sac onagiru eŋgic. \v 52 Eŋgic ic embac ieneŋ embac merac iwac niŋ wamma ʒésiac yanda wamma qeweloŋ waŋgic Yesunéŋ énézéyec; Ménda siacgic embac merac yomi ménda humuzac, néŋ gauya hezac. \v 53 Imuhuc ʒéyu bec humuzac imi niŋtegicgic imuac niŋ ʒédesi wammigic. \v 54 Waŋu Yesunéŋ embac merac iwac mériaiguc késama qacma ʒéyec; Meracna yacma nanna. \v 55 Imuhuc ʒéyu uŋayanéŋ liliŋgéyu imuarunec yacma naŋec. Naŋu nene mimu niŋac énézéyec. \v 56 Waŋu neŋgoc maŋgocyanéŋ hémma welicgéyoc. Welicgéyic Yesunéŋ haka hicŋiyec imi méŋac méŋ ménda ʒému niŋac neuŋ héiérécmiyec. \c 9 \s1 Yesunéŋ tohotoho ichéra 12 ai memuac méli énécmiyec. \p \v 1 Yesunéŋ tohotoho ichéra 12 unuruma uŋa biria mocʒoŋ nesi énécmima hafi mehiaru énécmimu niŋac kuc buŋa ʒéma qac buŋa énécmiyec. \v 2 Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imuac énézéma hafi ʒepa wanʒu imi mehiaru énécmimu niŋac méli énécmiyec. \v 3 Waŋu méli énécmima yomuhuc énézéyec; Ini keŋha wambiŋ ʒéma iwawai yomuhucya méŋ ménda mema eŋdac kemmu, tac me gésé me héna mauŋ me soukiwa me maleku saméŋa imuhucya. \v 4 Kemma ama geric méŋiguc emmuiguc imuaru tacyac waŋkecmu, waŋu baec méŋu kembiŋ ʒémaguc ama geric imi waimu. \v 5 Ic embac eneŋ ménda héihéré énécmimuiguc tauŋ imi waima kemmu. Waŋu waima kembiŋ ʒé imuaru héna usuginaiguc seitotoŋ tacmac imi qegic mamac. Waŋu ieneŋ hakagina imi hémma imuac hénia imi niŋasarimu. \v 6 Imuhuc ʒéyu tohotoho ic ieneŋ kemma ama areŋ yanda yanda lelecgéma ama areŋ séc buŋa suruc hiabia imi énézéma hafi ic embac mehiaru énécmigic. \s1 Herodenéŋ Yesuac hénia niŋasarimaŋ ʒé waŋec. \p \v 7 Waŋu haka méréra imi hémma ic embac tosaranéŋ Yohanenéŋ humuc igucnec ɋelima yarec, imuac niŋ kuha imuhucya wininizac ʒégic. Imuac niŋ Perea baec galeŋ Herodenéŋ iwawai imi mocʒoŋ nimma nimbipiyec. \v 8 Waŋu tosara imi Elianéŋ muŋguc wininima kecʒac ʒégic, néŋ tosara imi Anutuac tiliŋ tiliŋ ic walaha ionarunec méŋnéŋ humuc igucnec ɋelima yarec imuhuc ʒégic. \v 9 Herodenéŋ ʒéyec; Yohane imi becnec neŋ déméŋa qeriri. Waŋu suruc imuhucya imuhucya imi mérac niŋac ʒéma imuhuc ʒéanʒu? Imuhuc ʒéma Yesu imi hémmaŋ ʒé waŋec. \s1 Yesunéŋ ic ʒaŋgégina 5,000 nene gumu énécmiyec. \p \v 10 Waŋu Yesuac Méliméli ic ieneŋ liliŋgéma hama ai megic imuac suruc mocʒoŋ Yesu ézégic. Yesunéŋ suruc imi nimma onagicma eŋawu baec imi waima Betsaida ama areŋa yandaiguc keŋgic. \v 11 Waŋu ic embac ieneŋ niŋtegicma méndac énécmima hagic. Hagic Yesunéŋ unuruma Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yandawac ackuaʒéc énézéyec. Waŋu hafigina qahac wammac niŋac waŋgic mehiaru énécmiyec. \v 12 Kaiwe kiwa hiŋgacmaŋ ʒé waŋu Yesuac Méliméli ic 12 ieneŋ Yesuac muru hama ézégic; Nini you baec kisiaiguc kecʒiŋ imuac niŋ ic embac méli énécmina ama areŋa me ama komoc komoc lelec lelec hezac imuaru kemma nenegina ʒéma hehe duŋ tatacgina mihicŋimu. \v 13 Imuhuc ʒégic acgina yomuhuc melemma ʒéyec; Eŋaoc nene gumu énécmigic nemu. Ʒéyu ʒégic; Nini kemma ic embac ionac nene boŋ ménda mewiŋiguc nonaru imi saméŋ méra méŋ ʒéma lambéc éréhéc sac he nénécmizac. \v 14 Imi mia sucginaiguc ic ionacnec ʒaŋgégina oloŋgic 5,000 imuac séc waŋec imuac niŋ imuhuc ʒégic. Waŋu Yesunéŋ 50 imuac séc tuŋa tuŋa nene newiŋ ʒé tacmu niŋac tohotoho ichéra énézéyec. \v 15 Énézéyu ʒéyec séc waŋgic ic embac mocʒoŋ nene newiŋ ʒé tacdacgic. \v 16 Waŋu Yesunéŋ saméŋ méra méŋ ʒéma lambéc éréhéc imi mema kiwa hiyu eŋu mozoc ac ʒéma mésémma ic embac ionac wéséginaiguc hai énécmimu niŋac tohotoho ichéra énécmiyec. \v 17 Waŋu hai énécmigic mocʒoŋ negic sécgé énécmiyec. Waŋu tohotoho ic ieneŋ bororoŋa waigic heyec imi tocgégic neŋgeŋ yanda 12 kuagina qedarec. \s1 Peteronéŋ Yesu niŋac Kristo ʒéma ninʒéŋ ninʒéŋa ʒéauyec. \p \v 18 Nalé méŋiguc Yesunéŋ sasaŋgiaiguc kecma ʒéwelec waŋu tohotoho ichéra i guc momacnec kecgic. Waŋu inéŋ yomuhuc qesiénécmiyec; Ic embac ieneŋ nuac niŋ méré ʒéanʒu? \v 19 Ʒéyu melemma ʒégic; Tosaranéŋ doku naec haka ic Yohane ʒéanʒu, waŋu tosaranéŋ Elia ʒéanʒu, waŋu tosaranéŋ Anutuac tiliŋ tiliŋ ic wahala becnec kecgic sucgina igucnec méŋnéŋ liliŋgéma hicŋizac imuhuc ʒéanʒu. \v 20 Ʒégic ʒéyec; Waŋu eŋaoc imi nuac niŋ méré ʒéanʒu? Ʒéyu Peteronéŋ ara melemma ʒéyec; Anutuac Kristo.\f + \fr 9:20 \fr*\ft Me Mesia.\ft*\f* \s1 Yesunéŋ humuma yacmac imuac ara ʒéyec. \p \v 21 Imuhuc ʒéyu ac imi ic méŋac méŋ ménda énézému niŋac neuŋ héiénécmiyec. \v 22 Waŋu toroqema ʒéyec; Icac Naŋanéŋ qenʒeŋ manʒeŋ sasala nimma qeriawac galeŋ ʒéma hofac oo ic kiwa hécgina ʒéma héna acac kiwi ic ieneŋ waimigic qegic humumac. Waŋu ai meme haréwéc waŋu tinduc ɋelima yacmacac hezac. \v 23 Imuhuc ʒémaguc Yesunéŋ ic embac mocʒoŋ ionac yomuhuc énézéyec; Ic méŋnéŋ ni méndac némmaŋ ʒémaciguc eŋeya memaamuma naléya naléya eŋeya ic héŋgeŋa wéndara imi huama méndac némmac. \v 24 Ic méŋnéŋ méŋ kekecya aŋgé timaŋ ʒé waŋu kekecya imi sohomac. Waŋu ic méŋnéŋ méŋ nuac niŋ wamma kekecya waimaciguc kekecya aŋgé timac. \v 25 Ic méŋnéŋ baec imi mocʒoŋ aŋgé timaguc eŋeya kekecya sohomac me wagiru qahac waŋu, iwawai iminéŋ dimuhuc naŋgémimac? \v 26 Méŋnéŋ méŋ ni ʒéma nuac ackuaʒécna niŋac gamuya nimmaciguc Icac Naŋa imi Maŋgoc ʒéma kua meme uŋahéra téréya ʒéma eŋeya edamuyaiguc liliŋgéma hamac nalé imuaru imuhucyanec ic iwac niŋ mia gamuya nimmac. \v 27 Ni hélacnec énézéwa niŋgic, you nanʒu onarunec tosara ini humucnéŋ ménda énépésiyu Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi hémmu. \s1 Yesuac séwiyanéŋ melemma tanera méŋ waŋec. \p \v 28 Ac imi ʒéyec imuac andiaiguc ai meme 8 waŋu Yesunéŋ Petero ʒéma Yohane ʒéma Yakobo onagicma ʒéwelecmaŋ ʒé baec boŋaiguc eŋec. \v 29 Inéŋ ʒéwelecma kerunec séwiyanéŋ melemma tanera méŋ waŋu malekuya melemma pilitic asaha ésécnec asariyec. \v 30 Imuaru mia ic éréhécnéŋ Yesuguc ac eminimma naŋgic. Imi mia Mose ʒéma Elia. \v 31 Asac mararaŋiguc hicŋiyic eŋawu kecma Yesunéŋ Yerusalemiguc humumac imuac ara eminiŋgic. \v 32 Waŋu Petero ʒéma i guc momacnec kecgic ieneŋ gau réwéria niŋ qeka meka wamma tacgicac mocʒoŋnec yacma Yesuac edamuya ʒéma ic éréhécnéŋ i guc naŋgic imi inicgic. \v 33 Waŋu ic éréhécnéŋ waima keŋic Peteronéŋ Yesu ézéyec; Kiwi ic nini you kecʒiŋ imi hiabia soroc. Imuac nini hali haréwéc meénécmini, méŋ Miŋ Kewu guac, méŋ Moseac, méŋ Eliawac wammac. Waŋu ac imi némac ac ʒékerec imuac hénia ménda niŋasarima imuhuc ʒéyec. \v 34 Waŋu ac imi ʒémanec naŋu hosusunéŋ mama hoturu énécmiyec. Hoturu énécmiyu hosusu qeriaiguc kecgic ʒénéŋgina hiriyec. \v 35 Waŋu hosusu qeriaiguc ewa méŋ hicŋima yomuhuc ʒéyec; Ic yomi nena naŋna imi nenaoc gésimiyi. Ini iwac ackuaʒéc imi niŋtohomu. \v 36 Ac imi ʒéyu tecgéyu héŋgic Yesu eŋeyanec naŋec. Waŋu tohotoho ic ieneŋ iwawai héŋgic imi nalé imuac suraiguc méŋac méŋ ménda énézégic. \s1 Yesunéŋ uŋa biria nesima merac méŋ mehiaruyec. \p \v 37 Ama giaŋiyu Yesunéŋ baec boŋa imuarunec mama hayu ic embac tuŋ yandanéŋ mihicŋi migic. \v 38 Tuŋ imuac sucginaiguc ic méŋnéŋ qacma yomuhuc ʒéyec; Kiwi ic, ni welecgénʒua nuac naŋnawac hama hénna. Imi mia nuac merac momacguc téŋgéŋ. \v 39 Waŋu uŋa birianéŋ élanzaŋnec késayu imuarunec qacma ɋeme qeyu kua hololoŋa mayu séwiya mebiri qebiri wammima waimaŋ ʒé waibipianʒac. \v 40 Waŋu nesigic kemmac niŋ tohotoho ichécga welec énécmiwa ieneŋ batucgégic ménda sécgéyec. \v 41 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ melemma ʒéyec; Yai hicŋisai ninʒéŋ ninʒéŋgina qahac ɋariŋ ɋariŋgia yomi. Nalé dahecac séc iniguc kecma bisiqatéŋ waŋ énécmimaŋ? Guac naŋga you wagicma hana. \v 42 Waŋu merac imi wagicma hamanec naŋu imuarunec uŋa birianéŋ mema baeciguc giliyu hiŋgacma ɋeme qeyec. Qeyu Yesunéŋ uŋa ʒapi qeqeya imi qetalimima merac imi mehiaruma melemma maŋgocya miyec. \v 43 Waŋu ic embac mocʒoŋ Anutuac kuha niŋac welicgégic. \p Ieneŋ mocʒoŋ iwawai Yesunéŋ mema waŋec imuac welicgéma naŋgic Yesunéŋ tohotoho ichéra yomuhuc énézéyec; \v 44 Ac yomi ʒémaŋ imi gezac haima hiabianec nimmu. Icac Naŋa imi kecma ic ionac méraginaiguc opocopora wammac. \v 45 Waŋu ieneŋ ac imuhuc ʒéyu nimma hénia ménda niŋtegicgic. Imi mia hénia ménda niŋtegicmu niŋac musaŋgé énécmiyec imuac niŋ hénia ménda niŋasarigic. Waŋu bac yandi yandi wamma hénia ménda qesimigic. \s1 Yesunéŋ ic kiwa kekerawac héna ac énézéyec. \p \v 46 Waŋu tohotoho ic ionac sucginaiguc mérénéŋ kuneŋgina wanʒac me ʒéma tualefic hénima emigic. \v 47 Emigic Yesunéŋ qerianéŋ niniŋgina niŋtegicma merac komoc méŋ wagicma qéhéréŋaiguc haiyu naŋec. \v 48 Naŋu yomuhuc énézéyec; Méŋnéŋ méŋ qacnaiguc merac komoc yomi héihéré mizac imi ni héihéré nénʒac wanʒac. Méŋnéŋ méŋ ni héihéré nénʒac imi méli néŋec i héihéré mizac wanʒac. Sucginaiguc mamayagina kecʒac iminéŋ mia eŋeŋagina wammac. \s1 Méŋnéŋ méŋ haʒéc ménda waŋ énécmizac iminéŋ alagina wanʒac. \p \v 49 Waŋu Yohanenéŋ yomuhuc ézéyec; Kiwi ic, nini ic méŋnéŋ guac qacga qacma uŋa biria nesi énécmiyu hémma ménda méndac nénécmianʒac imuac niŋ neuŋ héimiyiŋ. \v 50 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ yomuhuc ʒéyec; Ménda qetalimimu méŋnéŋ méŋ haʒéc ménda waŋ nénécmizac inéŋ nonac wamma kecʒac. \s1 Samaria ic ieneŋ qeqetali wammigic. \p \v 51 Yesunéŋ eŋeyaoc kurumeŋiguc emmac imuac naléya hosuru ducŋiyu Yerusalem emmaŋ ʒé niŋseliyec. \v 52 Nimma kua meme ichéra walac méli énécmiyu keŋgic. Kemma iwawai mézézéŋ géwiŋ ʒé Samaria ic ionac ama areŋ komora méŋiguc kereŋgic. \v 53 Néŋ Yesunéŋ Yerusalem kemmaŋ ʒé waŋec hénia imuac niŋ ama miŋina eneŋ ménda héihéré énécmigic. \v 54 Imuhuc waŋgic tohotoho ic Yakobo ʒéma Yohane iereŋ haka imi hémma yomuhuc ʒéyoc; Miŋ Kewu nini geric bélaŋa kurumeŋ igucnec mama onomac niŋ ʒéwelecbiŋ niŋac wanʒaŋ me qahac?\f + \fr 9:54 \fr*\ft Kiwi méranéŋ ooya tosaraiguc; Elia waŋec ésécnec.\ft*\f* \v 55 Imuhuc ʒéyic Yesunéŋ liliŋgéma iricma ac geriwaguc waŋ érécmiyec. \v 56 \f + \fr 9:56 \fr*\ft Kiwi méranéŋ ooya tosaraiguc, inéŋ ʒéyec; Icac Naŋa imi ic onac kekecgina mebirimaŋ ʒé qahac, néŋ mehiaru énécmimaŋ ʒé mayi. Imuac nimba, ini Uŋa dimuhucyawac murunec hahaya imi ménda niŋtegicʒu.\ft*\f* Waŋu ieneŋ ama areŋ méŋiguc keŋgic. \s1 Yesunéŋ tohotoho ic ionac pakeŋ ac énézéyec. \p \v 57 Héna keŋkecgic ic méŋnéŋ Yesuac yomuhuc ézéyec; Gi dimia me dimia kembésémaŋ imi ni kileŋ méndac gémma kemmaŋ. \v 58 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ melemma ʒéyec; Haséŋ kazu ieneŋ teŋginaguc. Sawa nei ieneŋ haecginaguc, néŋ Icac Naŋa imi oruc qeheheac ama duŋa méŋ ménda hemizac. \v 59 Waŋu Yesunéŋ ic méŋac yomuhuc ʒéyec; Gi hama méndac nénna. Waŋu inéŋ ara yomuhuc melemma ʒéyec; Waina ni walac kemma maŋgocna téŋgémaguc. \v 60 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ melemma ʒéyec; Waina humumia ieneŋ qamocgina imi téŋgégic, néŋ geŋ imi kemma Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yandawac énézéwésémaŋ. \v 61 Waŋu ic méŋnéŋ muŋguc ézéyec; Miŋ Kewu, neŋ gi méndac gémma kemmaŋ, néŋ waina walac liliŋgéma kemma sac kitichécna ewa gezacgina énézé qemaguc hawa. \v 62 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ énézéyec; Méŋnéŋ méŋ baec méséŋ méséŋac kinoŋ\f + \fr 9:62 \fr*\ft Yuda ic eneŋ kinoŋ imi burumakaoiguc ɋatégic héréyu méraginanéŋ késa nesima baec patoaŋgic.\ft*\f* mériaiguc késama kemma liliŋgéma andiaiguc hénʒac imuhucyanéŋ Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yandawac ai méŋ memacac séc qahac. \c 10 \s1 Yesunéŋ tohotoho ic 70 buŋa suruc hiabia énézému niŋac méli énécmiyec. \p \v 1 Imuac andiaiguc Miŋ Kewunéŋ tohotoho ic tosara 70\f + \fr 10:1 \fr*\ft Kiwi tosaraiguc; 72.\ft*\f* kumu énécmima baera baera, ama areŋa kuneŋ kuneŋ séc eŋeyaoc kemmaŋac niŋec imuaru éréhéc éréhéc méli énécmiyec. \v 2 Méli énécmima yomuhuc énézéyec; Héla memeyawac séc imi sasala waʒima hezac, néŋ ai ic sasala qahac imuac ini ai miŋina Anutunéŋ ai ic méli énécmimac niŋac ʒéwelec wammimu. \v 3 Ʒéwa niŋgic, neŋ ini méli énécmima nimba rama komoc komoc haséŋ kazu sucginaiguc méli énécmimiawac tanec wanʒac. Bec yacma keŋgic. \v 4 Ini soukiwa konoŋ me gésé me héna usu imi ménda mema kemmu. Kemma hénaiguc ic embac mihicŋi énécmimuiguc yaiʒézé ac ménda wamma kemmu. \v 5 Kemma ama méŋiguc emmuiguc walac yomuhuc énézému; Ama yomuaru luae hemac. \v 6 Imuaru luae ic méŋ kecʒaciguc luae qeénécmizu imi iwac muru hemac. Waŋu qahac waŋu onac muru liliŋgéma hamac. \v 7 Waŋu ama imuaru tacyac waŋgic iwawai gumu énécmigic efima nemu. Ai icnéŋ ai boŋa memuac hezac. Waŋu ama areŋ méŋac qeriaiguc amaya amaya lelecgéma tacyac ménda wammu. \v 8 Ama areŋa yanda méŋiguc kereŋgic héihéré énécmimuiguc wéséginaiguc nene haigic hemac imi efima nemu. \v 9 Nema bec hafi ic mehiaru énécmima Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda hosucginu hazac imuhuc énézému. \v 10 Ama areŋa yanda méŋiguc kereŋgic ménda héihéré énécmimuiguc imuac héna yanda séc keremma yomuhuc énézému; \v 11 Onac tauŋiguc sei totoŋ nonac hénaiguc hezac imi qeni onac muru mazac. Waŋu ini Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi hosucginu hazac imi niŋasarimu. \v 12 Neŋ énézéwa niŋgic; Nalé tetecgiaiguc ama areŋa imi bakia yéwéria yanda Sodom tauŋ meyec imi ogicma memu. \s1 Ewa qerigina ménda melemmu ionac muru yéwéri yanda he énécmimac. \p \v 13 O, ewa biric! Korasin ama areŋa miŋina. O, ewa biric! Betsaida tauŋ yanda miŋina, onacmuru kuc yanda baec icnéŋ ménda memeya measariyi imi mocʒoŋ Tiro ʒéma Sidon ama areŋa yandaiguc wambinec imuac ama miŋina ieneŋ becnec soŋgoŋac maleku héima toma qahaiguc tacma siacma ewagina bec melembunec. \v 14 Gésigési naléiguc Tiro ʒéma Sidon ama areŋa yanda miŋinanéŋ onogicma képésic ginawac bakia efefia memu. \v 15 Kafanaum ama areŋa yanda miŋina ini eŋaŋac niŋgic emma kurumeŋ késamaŋ ʒé wanʒac me? Anutunéŋ memaénéc miyu humumia ionac baec dumuŋaiguc emu hiŋgacmu. \v 16 Tohotoho ichécna ʒéwa niŋgic; Méŋnéŋ méŋ onac ackuaʒéc ninʒac imi nuac ackuaʒéc ninʒac wanʒac. Waŋu méŋnéŋ méŋ onac andé unuzac imi ni andé nuzac wanʒac. Waŋu méŋnéŋ méŋ andé nuzac imi méli néŋec i andé qezac wanʒac. \s1 Tohotoho ic 70 ieneŋ liliŋgéma hagic. \p \v 17 Tohotoho ic 70\f + \fr 10:17 \fr*\ft 10:1 Imuac héŋgic.\ft*\f* ieneŋ ségiségi wamma liliŋgéma hama yomuhuc ézégic; Miŋ Kewu, guac qacgaiguc uŋa biria eneŋ acnina tohogic. \v 18 Imuhuc ʒégic acgina melemma ʒéyec; Neŋ hémba Biria miŋinanéŋ kurumeŋ igucnec pilitic ésécnec baeciguc mama qeyec. \v 19 Neŋ ini mokoleŋ ʒéma girisoŋaŋ tima haʒéc ionac kucgina mocʒoŋ onogicmu niŋac qac buŋa énécmizua. Iwawai méŋnéŋ méŋ hia ménda mebiri énécmimac. \v 20 Néŋ uŋa biria ieneŋ acgina tohozu, imuac niŋ ségiségi ménda wammu, néŋ qacgina kurumeŋiguc oyu hezac imuac niŋ mia ségiségi wammu. \s1 Yesunéŋ ségiségi wamma Anutu mepésiyec. \p \v 21 Nalé imuarunec Yesunéŋ Uŋa Téréyaguc ségiségi wamma yomuhuc ʒéyec; Maŋgoc, baec kurumeŋac miŋina, iwawai imi musaŋgéna niniŋ ʒéma niŋtegic qiŋtegicac kuha ginaguc eneŋ ménda hénʒu, néŋ nambérac ionac auénécmina héŋanʒu imuac ewa hia ac gézézua. Oaec, Maŋgoc, guac ewa siŋganéŋ imuac mia heyec. \v 22 Maŋgocna geŋgaoc mia iwawai mocʒoŋ nuac nénnec. Waŋu gi qahac waŋu, méŋnéŋ méŋ mérénéŋ Naŋga wanʒac imi ménda ninʒac. Waŋu méŋnéŋ méŋ qahac, néŋ Naŋganéŋ eŋeya ewa siŋiguc auénécmiyu hénʒu ieneŋ sac Maŋgoc gi méré imi ninʒu. \v 23 Imuhuc ʒémaguc tohotoho ichéra ionac muru liliŋgéma inicma ionacnec sac ewaya meyu mayu yomuhuc énézéyec; Iwawai ini hénʒu imi momacnec hénʒu ionac kicginanéŋ mériaŋaguc wanʒac. \v 24 Énézéwa niŋgic; Kuameme ic sasala ʒéma ic kewu ieneŋ iwawai ini hénʒu imi hémbiŋ ʒé waŋgic, néŋ ménda héŋgic. Waŋu iwawai ini ninʒu imi nimbiŋ ʒé waŋgic, néŋ ménda niŋgic. \s1 Dac muna héla ionac ala kekec. \p \v 25 Héna acac kiwi ic méŋnéŋ yacma Yesu batucgéma yomuhuc qesimiyec; Kiwi ic, ni némac iwawai wamma kekec hémbénaŋa imi mihicŋimaŋ? \v 26 Ʒéyu Yesunéŋ ara yomuhuc melemma qesimiyec; Héna aciguc néma ac heyu gi dimuhuc oloŋ niŋanʒaŋ? \v 27 Ʒéyu ʒéyec; Ewa qeriga mocʒoŋnec, kekecga mocʒoŋnec, kucga mocʒoŋnec ʒéma ewa siŋga mocʒoŋnec Miŋ Kewu guac Anutu goi héihéi wammiwésémaŋ. Waŋu gi geŋga siŋ niŋamuanʒaŋ ésécnec alagawac siŋ nimmiwésémaŋ.\x + \xo 10:27 \xo*\xt Hén 6:5, Lew 19:18\xt*\x* \v 28 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ ara melemma ʒéyec; Ac bakia melenʒaŋ imi dindiŋa. Imuhuc tohoma kekec hémbénaŋa mewésémaŋ. \v 29 Imuhuc ʒéyu ic imi Yesunéŋ iwac niŋ niŋu hiarumac niŋac yomuhuc qesimiyec; Waŋu, mérénéŋ nuac alana wanʒac? \v 30 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ séséc ac méŋ yomuhuc ʒéyec; Ic méŋ Yerusalemnec yacma Yeriko kemmaŋ ʒé hiŋgarec. Hiŋgacma hénaiguc kowu nene ic mihicŋi énécmiyu kowu nene ic ieneŋ malekuya hetecgéma humumianec qema waima keŋgic. \v 31 Nalé imuhucgeŋ hofac oo ic méŋnéŋ héna imuacnec hiŋgacma ic imi hémma héna néwécgeŋacnec qiʒiʒiŋ géma keŋec. \v 32 Waŋu Lewi ic méŋnéŋ imuhucyanec imuaru haréma ic imi hémma héna néwécgeŋacnec qiʒiʒiŋ géma ogicma keŋec. \v 33 Waŋu Samaria ic méŋnéŋ ic kiaŋ wamma kemma imuaru keremma ic imi hémma wéséniniŋ wammiyec. \v 34 Waŋu hosuraiguc kemma haléc ʒéma doku selia wiziyaiguc qocgéma naecmima osomiyec. Osomima doŋkiya qahaiguc haima ic kiaŋ ama méŋiguc wagicma kemma galeŋgé miyec. \v 35 Ama giaŋiyu Romawac soukiwa Denarion\f + \fr 10:35 \fr*\ft 1 Denarion imi ic méŋac ai meme méŋac ai boŋa.\ft*\f* éréhéc ic kiaŋ ama imuac miŋina mima yomuhuc ʒéyec; Ic yomi galeŋgé miwésémaŋ. Imuac me imuac wammimaŋ ʒé soukiwa imi ogicma kiriwésémaŋ imi liliŋgéma hamaŋ imuaru taséga meleŋ gémmaŋ. \v 36 Imuhuc suruc wandacma Yesunéŋ yomuhuc qesimiyec; Geŋ ninna ic haréwéc ionac sucginaiguc mérénéŋ mia kowu nene méraginaiguc eŋec iwac ala wanʒac me? \v 37 Ʒéyu ara melemma ʒéyec; Ic goi héihéi wammiyec imi mia. Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ yomuhuc ézéyec; Gi kemma imuhuc wambéséaŋ. \s1 Yesunéŋ Mata ʒéma Maria iorac amaiguc keŋec. \p \v 38 Héna keŋkecma Yesunéŋ ama areŋ komora méŋiguc kereŋec. Kereŋu embac méŋ qara Matanéŋ héihéré miyu iwac amaiguc eŋec. \v 39 Waŋu iwaru munia kerec, qara imi Maria. Inéŋ Yesuac héniaiguc tacma iwac ackuaʒéc niŋec. \v 40 Waŋu Mata imi ai yanda meyu ai yandanéŋ ewaya mesohoyec. Waŋu Yesuac muru hama yomuhuc ézéyec; Miŋ Kewu nuac munananéŋ wainéŋu ni nenacnec ai mema nanʒua. Waŋu gi imuac ewa biric ménda waŋ nénʒaŋ? Ézéna hama méra némmac. \v 41 Ʒéyu Miŋ Kewunéŋ ara melemma ʒéyec; Mata, Mata, gi iwawai hénia hénia niŋac niŋyéwéri wanna ewaga goro wanʒac. \v 42 Néŋ éréhéc dac sac mewésémaŋ, qahac waŋu momacdac imi sécgémac. Marianéŋ héna hiabia gésima aŋgétizac imuac imi iwarunec wagicmaŋac séc qahac wanʒac. \c 11 \s1 Yesunéŋ ʒéwelec welecac hénia ku énécmiyec. \p \v 1 Yesunéŋ baec méŋiguc ʒéwelerec. Ʒéweleru tecgéyu tohotoho ichéra ionarunec méŋnéŋ yomuhuc ézéyec; Miŋ Kewu doku naec ic Yohanenéŋ tohotoho ichéra dimuhuc ʒéwelecmu imuac hénia ku énécmiyec. Gi imuhucyanec ʒéwelec welecac hénia ku nénécmina. \v 2 Ʒéyu ʒéyec; Ini ʒéwelecbiŋ ʒéma yomuhuc ʒéwelecmu; Maŋgocnina, guac qacga mepésini téréya hemac. Guac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi mama hamac. \v 3 Gi kaiweya kaiweya imuac nene sécnina nénécmiwésémaŋ. \v 4 Nini ic tosara biria waŋ nénécmigic séc képésicgina wai énécmiziŋ, imuac gi imuhucyanec képésicnina wai nénécmina. Waŋu manam batuciguc ménda nonopocbésémaŋ. \p \v 5 Imuhuc ʒéma inéŋ yomuhuc toroqema ʒéyec; Sucgina igucnec méŋnéŋ alayaguc waŋu alaya iminéŋ siŋi yandaiguc iwac muru kemma yomuhuc welecmimac; Alana, saméŋ haréwéc nénna biaŋguc melemmaŋ. \v 6 Ic kiaŋ alana méŋnéŋ nuaru hazac. Waŋu nene méŋ gumu mimaŋ ʒéma hocʒua. \p \v 7 Imuhuc ʒéyu alayanéŋ ama qeria igucnec yomuhuc melemma ʒémac; Gi gau ɋeli ɋeli nunuzaŋ, ni ama naguya bec héima nambérac hécna iniguc gau niŋac wamma heziŋ imuac niŋ yacma yaka gémmaŋac séc qahac. \v 8 Waŋu ʒéwa niŋgic, ama miŋinanéŋ ic imi alaya wanʒac imuac wamma ménda yacma nimmimac, néŋ ic imi seliseli wamma welecma naŋu imuac niŋac mia yacma iwawai méŋ niŋac wawaŋa imuac sécya mimac. \p \v 9-10 Méŋnéŋ méŋ weleru miyu meanʒac. Waŋu méŋnéŋ méŋ hochoc ai mema mihicŋianʒac. Waŋu méŋnéŋ méŋ nagu qeyu aumimia waŋanʒac. Imuac niŋac ʒéwa niŋgic; Welecgic énécmimac. Hochoc ai mema mihicŋimu. Naguya qegic auénécmimac. \v 11 Guac naŋganéŋ lambéc niŋac qesigéŋu maŋgoc onac sucgina igucnec mérénéŋ lambécac tasia qaté mokoleŋ mimac? \v 12 Waŋu kuruc gocmia niŋac welecgéŋu mérénéŋ tasia girisoŋaŋ mimac? \v 13 Ini ic biria, néŋ kileŋ iwawai hiabia nambérac hécgina gumu énécmianʒuiguc onac kurumeŋ Maŋgocginanéŋ welecmianʒu onac Uŋa Téréya séc ogicqogicma dimuhucya énécmimac? \s1 Yesu ʒéma Beelsebul. \p \v 14 Waŋu Yesunéŋ uŋa biria ara qahac imi nesimiyu éréma keŋu merac imi ac ʒéyec. Ʒéyu ic embac tuŋ ieneŋ imi hémma welicgégic. \v 15 Waŋu sucginaiguc tosaranéŋ yomuhuc ʒégic; Inéŋ kuwic ionac ic kewugina Beelʒebulac kuha mema uŋa biria nesi énécmianʒac. \v 16 Waŋu ic tosaranéŋ Yesu batucgémima séséc baec icnéŋ ménda memeya kurumeŋ igucnec mamaya méŋac meyu hémbiŋ niŋac welecmigic. \v 17 Welecmigic Yesunéŋ ionac niniŋgina niŋtegicma yomuhuc ʒéyec; Héŋgaleŋ ama yandawac miŋinanéŋ eŋaocnec euhéndéŋ waŋamuzu séc kisi waŋanʒac. Waŋu ama méŋac miŋinanéŋ eŋaocnec euhési waŋamuanʒu imi mama birianʒac. \v 18 Neŋ Beelʒebulac kuha mema uŋa biria nesi énécmianʒua imuhuc ʒénénʒu, néŋ Biria miŋinanéŋ eŋaocnec héndéŋ amuanʒuiguc ionac héŋgaleŋ ama areŋa yandanéŋ dimuhuc naŋselimac? \v 19 Neŋ Beelʒebulac kuha mema uŋa biria nesi énécmizuaiguc imi naŋhécgina ieneŋ mérac kuha mema uŋa biria nesi énécmianʒu? Imuac naŋhécgina eŋaoc mia ʒégési énécmimu. \v 20 Néŋ neŋ Anutuac méria merawanéŋ uŋa biria nesi énécmianʒuaiguc Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yandanéŋ bec onacmuru mama hazac. \v 21 Ic kawalinéŋ tewi maleku séha meyu kiyunec amaya galeŋgéyu ama imi luaeiguc hia heanʒac. \v 22 Waŋu ic kawali kuha eŋeŋa méŋnéŋ hama ic imi ogicʒaciguc tewi maleku selia niŋkumuma mekecʒac imi mocʒoŋ wagicma iwac hinacya momacnec wagicma sécgina méndémma énécmianʒac. \v 23 Méŋnéŋ méŋ niguc ménda kecʒac inéŋ andé nuzac. Waŋu iwawaina niguc ménda tocgézac inéŋ iwawaina héndénʒac. \p \v 24 Uŋa biria méŋnéŋ ic méŋac murunec éréma kemma baec kisiaiguc keŋha wamma tachiarumaŋ ʒé waŋu ménda sécgézac. Ménda sécgéyu inéŋ yomuhuc ʒézac; Ni amana éréma hazua imuaru liliŋgémaŋ. \v 25 Imuhuc ʒéma liliŋgéma hama héŋu ama imi usuŋma mindiŋiyecac hiabia hezac. \v 26 Heyu kemma uŋa biria kawalihéra 7 onagiru hama hiŋgacma kecgic walac birima kerec imi muŋguc yanda ogicqogic wamma kuneŋnec birima kecʒac. \p \v 27 Ac imuhuc ʒémanec naŋu tuŋ yanda imuac sucgina igucnec embac méŋnéŋ qacma ʒéyec; Gi héri haima megémma namu gumugéŋec neŋgoc iminéŋ ségiségiyaguc! \v 28 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ melemma ʒéyec; Ic méŋ Anutuac ackuaʒéc nimma tohoanʒac iminéŋ mia ségiségiyaguc wanʒac. \s1 Séséc ac Yonawac muru héiyec imuac hénia. \p \v 29 Ic tuŋ muŋguc yanda toroqe énécmima naŋgic Yesunéŋ hénima yomuhuc énézéyec; Nalé yomuac hicŋisai imi hicŋisai biria, séséc mérérawac hémbiŋ ʒé waŋanʒu, néŋ séséc méŋ qahac, néŋ Yonawac muru haka hicŋiyec imi sac hicŋi énécmimac. \v 30 Yonanéŋ Niniwe ama areŋa yanda imuac miŋhéra ionac muru séséc waŋec ésécnec, Icac Naŋa imuhucyanec nalé yomuac hicŋisai onac muru imuhuc wammac. \v 31 Héŋgaleŋ ama yanda méŋ baec waŋgoŋa Saut iguc hezac imuac embac garata méŋnéŋ Solomonac niŋtegic qiŋtegicac kuha nimmaŋ ʒé baec tetecgia igucnec hayec, néŋ nalé yomuac hicŋisai eneŋ Solomonac Kuneŋa neŋ you kecma énézéwa ménda niŋnénʒu. Imuac ʒégésigési naléya ducŋiyu embac garata iminéŋ ini ʒégési énécmimac. \v 32 Niniwe ic eneŋ Yonawac ackuaʒéc nimma ewagina meleŋgic, néŋ nalé yomuac hicŋisai eneŋ Yonawac Kuneŋa neŋ you kecma énézéwa ménda niŋnénʒu imuac niŋ ʒégésigési naléyaiguc Niniwe ic ieneŋ ini ʒégési énécmimu. \s1 Séwiac lambe. \p \v 33 Méŋnéŋ méŋ lambegina otorima sasaŋgiaiguc me kewuc bawaiguc ménda haianʒu, néŋ qémbéŋ qahaiguc haianʒu. Imi mia ic embac ama qeriaiguc érému eneŋ asaha hémmu niŋac imuhuc waŋanʒu. \v 34 Waŋu néwécgeŋac ʒéwa niŋgic; Guac kicganéŋ séwigawac lambe wanʒac. Kicganéŋ hia kecʒaciguc séwiga mocʒoŋ asahanéŋ sécgémimia wanʒac. Waŋu kicganéŋ birizaciguc séwiga mocʒoŋ siŋinéŋ sécgémimia wanʒac. \v 35 Imuac ewa qerigaiguc asac mararaŋ hezac imi ménda siŋidéŋgézac me qahac imi niŋgésina. \v 36 Imuac guac séwiga asaha sécgégéŋu siŋi méŋ ménda hegéŋu lambeac asahanéŋ asarigéŋanʒac ésécnec kekecga mocʒoŋ asahaguc wammac. \s1 Saec 6. \p \v 37 Yesunéŋ ac imuhuc ʒémanec naŋu Farisaio ic méŋnéŋ eŋeyaguc momacnec tacma nene nemac niŋac Yesu welecmiyu emma tarec. \v 38 Néŋ nene nemaŋ ʒé wamma méria ménda ʒuaru Farisaio ic iminéŋ hémma ewa éréhéc waŋec. \v 39 Waŋu Yesunéŋ yomuhuc ʒéyec; Farisaio ic ini sokoc ʒéma ʒéic séwéla imi hiabianec ʒuacanʒu, néŋ ewa qerigina imi hémbaoc haka ʒéma kaiʒiliweŋ hakanéŋ kuaya qema hezac. \v 40 Niniŋgina qahac ini, séwéla mihicŋiyec inéŋ qeria momacnec mihicŋiyec imi ménda niŋtegicʒu? \v 41 Waŋu qerigaiguc hegénʒac séciguc haleŋ énécmina iwawai mocʒoŋ solaŋa waŋgémmac. \v 42 Néŋ saecginaguc ini Farisaio ic, ini miŋsupe ʒéma ʒuaʒua héméŋa hiabia tosara imi méndéŋgic méra éréhéc waŋu momacguc mema Anutuac buŋa haianʒu. Néŋ haka dindiŋa ʒéma goi héihéi Anutuac buŋa haihaiya imi giligic qahac wanʒac. Méŋ ménda waima imuac me imuac momacnec wandacmu iminéŋ hia wammac. \v 43 Saecginaguc ini Farisaio ic, ini tocgotocgo amaiguc tatac ou eŋeŋa hezac imuaru tacbiŋ niŋac waŋanʒu. Waŋu nénnagémba sombeŋiguc ʒézé ségiségi waŋ énécmimu niŋac waŋanʒu. \v 44 Saecginaguc ini imi kicsuaŋ suaŋa qahac kondoŋa heheya ésécnec waŋu, ic embac ieneŋ imuac qahaiguc tima namma héniagina ménda niŋtecgicanʒu. \p \v 45 Imuhuc ʒéyu héna acac kiwi ic méŋnéŋ Yesu yomuhuc melemma ʒéyec; Kiwi ic gi imuhuc ʒéma nini momacnec mutulaŋgéma ʒébiri nénécmizaŋ. \v 46 Saecginaguc héna acac kiwi ic ini, iwawai yéwéria yanda sécgina ogicogicya imi ic tosara ionac hai énécmigic bisianʒu, néŋ ini eŋaoc imi méragina merawa méŋ ménda suluma osianʒu. \v 47 Saecginaguc ini, eneŋ Anutuac tiliŋ tiliŋ ic becnec yanda hécgina ieneŋ unugic ionac kicsuaŋ imi meyacgéanʒu, néŋ ackuaʒéc imi ménda tohoanʒu. \v 48 Yandahécgina Ieneŋ Anutuac tiliŋ tiliŋ ic unugic Farisaio ic eneŋ imi kua meme ic ionac kicsuaŋ meyacgézu. Imuhuc wamma ini yanda hécginawac ai imuac ewa momac wanʒu imuac héipuc ac ʒéauzu. \v 49 Imuac niŋ Anutunéŋ niŋtegic qiŋtegicac kuhaiguc yomuhuc ʒéyec; Neŋ ionac muru walac ʒézé ichécna ʒéma méliméli ic méli énécmimaŋ, waŋu ionarunec tosara unuhumumu, waŋu tosara ununesi waŋ énécmimu. \v 50 Baec kurumeŋ ʒéyu hicŋiyec imuarunec hénima éréma kecma deguc imuac suraiguc Anutuac tiliŋ tiliŋ ic unugic sacgina mayec imuac bakia mocʒoŋ nalé yomuac hicŋisai ionac qacginaiguc emmac. \v 51 Imi mia Abelac sac igucnec hénima éréma kecma ʒaki téréya sombeŋiguc naŋec imi ʒéma ama téréya imuac géŋgéŋaiguc qegic humuyec Ʒakaraia iwac sacya imuac bakia mocʒoŋ nalé yomuac hicŋisai eneŋ mia bisidacmu. \v 52 Saecginaguc héna acac kiwi ic ini, ini imi niniŋac nagu wétéya késa kecma eŋaoc ménda emma imuhucyanec naguya héʒicgéma naŋgic ic embac embiŋ ʒé wanʒu imi eneŋ momacnec emmuac séc qahac wanʒac. \v 53 Imuhuc ʒémaguc Yesu ama imi waima kemmaŋ ʒé mayu Farisaio ic ʒéma héna acac kiwi ic ieneŋ hénima haʒéc geriwaguc wammima acgina melemmac niŋac selianec hinocgémima ʒéqesiqesi sasala wammigic. \v 54 Imuhuc wamma ac képésira méŋ ʒéyu késawiŋ ʒéma galeŋ megic. \c 12 \s1 Yesunéŋ qeqaiŋ ac ʒéma meme seli ac énézéyec. \p \v 1 Suraiguc ic embac tuŋ yanda tauseŋa tauseŋa tocgéma hénagina tiloc paloc tima naŋgic. Yesunéŋ walac tohotoho ichéra yomuhuc énézéyec; Farisaio ic qeri ikocginaguc ionac yis imuac galeŋ memu. \v 2 Iwawai méŋnéŋ méŋ, usuyaguc hezac imi ménda auyu hemacac séc qahac, sasaŋgiaiguc hezac imi ménda niŋmimiawac séc qahac. \v 3 Imuac niŋ iwawai siŋiiguc ʒégic imi mocʒoŋ kaiweac asahaiguc ʒéaugic nindacmu. Waŋu iwawai ama qeriaiguc ʒégic imi mocʒoŋ ama bauyaiguc namma ʒéaugic nindacmu. \s1 Anutu momacgucac sac ʒénéŋgina hirimac. \p \v 4 Alahécna onac énézézua, séwigina sac unuhumuma imuac andiaiguc iwawai méŋ toroqema waŋ énécmimuac séc qahac ionac niŋ ʒénéŋgina ménda hirimac. \v 5 Mérac kileŋ ʒénéŋgina hirimac imi ʒéasariwa niŋgic. Unuhumuma imuac andiaiguc geric siaiguc gili énécmimacac kuc buŋaya hemizac iwac mia ʒénéŋgina hirimac. Owec, énézézua, iwac mia ʒénéŋgina hirimac. \v 6 Sirikic méra méŋac boŋa soukiwa Toya\f + \fr 12:6 \fr*\ft Girik aciguc; Asarion.\ft*\f* éréhécdac ménda haianʒu? Waŋu Anutuac kiwaiguc sirikic nei ionac murunec méŋac niŋ eluŋ ménda qeanʒac. \v 7 Ini imi Anutunéŋ oruc ʒucgina ʒaŋgéya acguc mocʒoŋ oloŋ nindacʒac, imuac ʒénéŋgina ménda hirimac. Eŋac eŋac kekecgina imi sirikic nei sasala onogicma eŋeŋa wanʒac. \p \v 8 Waŋu ni énézéwa niŋgic; Méŋnéŋ méŋ ic embac kicginaiguc ʒéauma ni ninʒéŋgé némmaciguc ni imuhucyanec Anutuac kua meme uŋa kicginaiguc ʒéauma i ninʒéŋgé mimaŋ. \v 9 Ic embac kicginaiguc ni qaecgé nénʒac imi ni Anutuac kua meme uŋahéra kicginaiguc qaecgémimaŋ. \v 10 Méŋnéŋ méŋ Icac Naŋa ʒébiri mizaciguc képésic imi waimimacac hezac, néŋ Uŋa Téréyawac ʒébiri wammizaciguc képésic imi ménda waimimac. \v 11 Ic embac tosaranéŋ ini tocgotocgo amaiguc me galeŋ ʒéma ic kewu tosara qac buŋaginaguc ionac muru onagicma keŋgic ac bakia dimuhuc melemma ac dimuhucya ʒéwiŋ ʒéma ewa goro ménda wammu. \v 12 Nalé imuaru mia Uŋa Téréyanéŋ némac ac ʒému imi ku énécmimac. \p \v 13 Waŋu tuŋ imuarunec ic méŋnéŋ yomuhuc ʒéyec; Kiwi ic nuac dacna ac ézéna maŋgoc niranéŋ iwawai mératéc wainérécmiyec imi niguc méndémma mewic. \v 14 Ʒéyu Yesunéŋ ézéyec; Ic mérénéŋ ni iwawaigira méndéŋ érécmimaŋ niŋac ʒégésigési ai icgirawac kumunéŋec? \v 15 Imuhuc ʒémaguc inéŋ ic embac yomuhuc énézéyec; Iwawai méŋac méŋ hémbaoc ménda wamma niniŋ biria imuac galeŋ memu. Ic méŋac kekecya imi iwac iwawaiya sasala imuaru ménda hezac. \v 16 Imuhuc ʒéma inéŋ ɋelumbec ac méŋ yomuhuc énézéyec; Soukiwa ic méŋ kerec. Keru iwac aiiguc héla gocmia kindindiŋa hicŋimiyec. \v 17 Hicŋimiyu ewa qeriaiguc yomuhuc niŋec; Nuaru héla gocmia imi haihaiyawac titiŋa méŋ ménda hezac. Imuac dimuhuc wammaŋ? \v 18 Imuhuc ʒéma ʒéyec; Ni yomuhuc wammaŋ, nuac hofi ama komora imi hericma kuneŋ yanda ɋelia méŋ meyacgéma nuac ai yawuŋac héla ʒéma iwawai hiabia imi mocʒoŋ imuaru haiwa hemac. \v 19 Imuhuc wamma nuac uŋanawac yomuhuc ʒémaŋ; Nuac qeri uŋana, iwawai ai yawuŋ sasalawac sécya qolacgéma haiwa hezac. Imuac gi bénʒéŋ tacnimma nene kuluŋ nema ségiségi wamma kecbésémaŋ. \v 20 Néŋ Anutunéŋ yomuhuc ézémac; Ic, gi imi niŋtegic qiŋtegicga qahac, deguc siŋiya guac qeri uŋaga guagicba iwawai qutulaŋgéma haina hezac imi mocʒoŋ mérac wammac me? \v 21 Ic imuhucya imi eŋeyawac iwawai sasala tiloyu emma hezac, néŋ Anutuac muru imi saméŋ bipiyaguc ménda hemiyu kecʒac. \s1 Ewa goro ménda wambésémaŋ. \p \v 22 Imuhuc ʒéma tohotoho ichéra énézéyec; Imuac néwécgeŋac yomuhuc énézéwa niŋgic; Kekecgina niŋac némac iwawai nemu, séwigina niŋac némac iwawai héimu imuac ewa goro ménda wammu. \v 23 Kekec imi nene ogicʒac. Waŋu séwigina imi malekugina ogicʒac. \v 24 Koeckoec nei imuac niŋgic, iwawai méŋ ménda héihimic wamma meanʒu. Waŋu ama saméŋa me hofi amaya méŋ ménda he énécmizac, néŋ kileŋ Anutunéŋ gumu énécmianʒac. Ini imi nei kuneŋ yanda ogicma eeginaguc wanʒu. \v 25 Sucginaiguc mérénéŋ ewa goro wamma kekecya\f + \fr 12:25 \fr*\ft Séwiga witiya.\ft*\f* komodia méŋ mehorugimacac séc wanʒac me? \v 26 Iwawai komodia méŋ imuhucya hia mindiŋiwésémaŋac séc qahac waŋu dimuhuc méŋac méŋ ewa goro wambésémaŋ? \v 27 Baorac ʒariŋac niŋgic, imi dimuhuc yandianʒu? Ieneŋ ai ménda meanʒu waŋu hésa méŋ ménda meyacgéanʒu waŋu énézéwa niŋgic, Ic kewu Solomonnéŋ maleku héiyec imuac edamuya mocʒoŋ imi ʒariŋ méŋac asaha ogicmacac séc qahac waŋec. \v 28 Deguc keru oraŋguc qema oanʒu ʒariŋdac imuhucyawac Anutunéŋ imuhuc hiabianec héi énécmianʒac. Imuhucya imuhuc waŋ énécmianʒac iguc onac imi ogicqogic wamma ménda héiénécmimac me? O! ic embac, ninʒéŋ ninʒéŋgina imi komocdia dac. \v 29 Ini némac iwawai newiŋ ʒéma ewa goro ménda wammu, waŋu imuac ménda ʒéwelecmu. \v 30 Baecac ic enia ieneŋ mia iwawai mocʒoŋ imuhucya niŋac wamma welecanʒu. Onac Maŋgocginanéŋ ini iwawai imuac me imuac osizu imi bec niŋdacaʒac. \v 31 Ini mia iwac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imuac hochoc wammu. Imuhuc waŋgic iwawai tosara imi toroqema énécmimac. \v 32 Ic tuŋ komora ini ʒénéŋgina ménda hiriyu, Maŋgocnéŋ héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi énécmimaŋ ʒé ewa hia ninʒac. \v 33 Iwawaigina haima soukiwa mihicŋima maqeqeya ionac énécmigic. Gésé tegictegira qahac kurumeŋac buŋa mihicŋima imuaru mia iwawai boŋa eŋeŋa imi tigic hemac. Imuaru imi kowu nene hosuru keŋkeŋawac séc qahac, waŋu gisic ʒinaŋgoc nemuac séc qahac. \v 34 Iwawaigina boŋa eŋeŋa hezac imuaru onac ewa siŋgina heanʒac imuac niŋac imuhuc ʒézua. \s1 Técgina nimma kecmu. \p \v 35 Kembaŋ ginaiguc rikuŋgina ʒikima kifagina otorigic ʒeyunec naŋkecmu. \v 36 Ini imi ic tosara miŋginanéŋ ʒammaréŋ meme ariac igucnec liliŋgéma hama nagu qeyu focdac yacma nagu auwiŋ ʒé mambéc kecanʒu ésécnec wamma kecmu. \v 37 Miŋginanéŋ hama kic hihi kecgic inicmaciguc weleŋ qeqehéra imuhucya imi ségiségi ginaguc wammu. Hélacnec énézéwa niŋgic, miŋginanéŋ rikuŋa ʒikima namma énézéyu tacgic hosucginu hama weleŋ qeénécmimac. \v 38 Inéŋ siŋiyawac 12 kilok me 3 kilok imuaru hama iniru imuhuc wamma kecmuiguc imi ségiségi ginaguc wammu. \v 39 Ini ninʒu ésécnec ama miŋinanéŋ némac naléiguc kowu nene hamu imi niŋaŋeciguc awima taru amaya imi ménda hésémma embunec. \v 40 Imuac niŋ ini acguc técgina nimma kecmu. Ménda nimma kecmu nalé imuaru Icac Naŋa imi hamac. \p \v 41 Imuhuc ʒéyu Peteronéŋ yomuhuc qesimiyec; Gi séséc ac imi nonac niŋ sac ʒézaŋ me nini mocʒoŋ niŋac ʒézaŋ? \v 42 Ʒéyu Miŋ Kewunéŋ melemma ʒéyec; Waŋu mérénéŋ ai ic niŋkumu mimia ʒéma niŋtegic qiŋtegicyaguc wamma miŋinawac weleŋqeqe ichéra galeŋgé énécmima naléya ducŋiyu séc nene yakaginawac buŋa méndéŋ énécmiammac? \v 43 Waŋu miŋinanéŋ hama héŋu imuhuc wamma keru, weleŋ qeqe imuhucya imi ségiségiyaguc wammac. \v 44 Ni hélacnec énézéwa niŋgic; Miŋinanéŋ ic imuhucya imi iwawaiya mocʒoŋ galeŋgémac niŋac opocmac. \v 45 Waŋu weleŋ qeqe icnéŋ imuhuc ménda wamma ewa qeriaiguc eŋeya miŋinanéŋ bénʒéŋ bénʒéŋ hamac ʒéma iwawai hémbaoc wamma nema doku selia nema niŋgoŋ wamma weleŋ qeqe ichéra ʒéma embachéra hénima unumac imi \v 46 nalé méŋ kic hihi ménda wamma kecmac imuaru, waŋu kaiwe kiwa méŋ ménda nimma kecmac imuaru mia miŋinanéŋ hama bakia réwéria meleŋ mima ic ninʒéŋ ninʒéŋgina qahac iniguc momacnec onopocmac. \v 47 Miŋinawac ewa siŋ imi dimuhuc hezac imi niŋtegicmaguc kileŋ técya ménda nimma iwac ewa siŋa tohotoho ménda wammac imi sasalanec qemac. \v 48 Ménda niŋtegicma haka biria wanʒac imi efefia qemac. Iwawai sasala meyec iwac muru sasala memaŋ ʒé hocmac. Waŋu ai buŋa sasala késayec iwac muru imi iwawai sasala mihicŋimaŋ ʒé qesimimac. \p \v 49 Ni baeciguc geric ʒéc gilimaŋ ʒé mayi. Waŋu bec ʒezaciguc némac iwawai méŋ niŋac wammaŋ? \v 50 Ni météré naec ai\f + \fr 12:50 \fr*\ft Météré naec ai; Ic héŋgeŋa wéndaraiguc qeyu humumac imuac séséc ac wanʒac.\ft*\f* méŋ waŋ némmuac hezac. Qeri yéwéri dimuhucyanéŋ kilanʒi némma keŋkeruguc yéwéri imi mocʒoŋ tecgénémmac! \v 51 Ini niŋgic ni baeciguc luae qeénécmimaŋ ʒé hayi tanec wanʒac me? Énézéwa niŋgic; Imi qahac, méndéŋ énécmimaŋ ʒé hayi. \v 52 Kecma ama momacgucac qeria igucnec ic embac méra méŋ kecma haréwécnéŋ éréhéc haʒéc waŋ érécmigic éréhécnéŋ haréwéc haʒéc waŋ énécmiyic méndéŋ amuma kecmu. \v 53 Maŋgocnéŋ naŋaguc, naŋanéŋ maŋgocyaguc, neŋgocnéŋ béraraguc, béraranéŋ neŋgocyaguc, eraŋiyanéŋ eraŋiyaguc héndéŋ amuma aŋaŋ qacgé amumu. \p \v 54 Imuhuc ʒéma toroqema ʒéyec; Ini hosusunéŋ konduŋ igucnec hayu hémma kia focdac hamac ʒégic imuhuc waŋanʒac. \v 55 Waŋu Saut baec kisia igucnec luhucnéŋ éréyu hémma geriwaguc wammac ʒégic imuhuc waŋanʒac. \v 56 Ic ikocginaguc ini baec kurumeŋac tanera imi héŋtegicma dimuhuc nalé yomuac hakaginawac tanera imi ménda niŋtegicanʒu? \p \v 57 Waŋu némac niŋac némac hakanéŋ solaŋa wanʒac imi moacnec ménda niŋgésianʒu? \v 58 Gi ic haʒécgaguc ʒégésigési icac muru kemmaoc imuaru hénaiguc ara mindiŋimaŋ ʒé meefima luae ac ʒémaoc. Imuhuc ménda wanna, inéŋ gésigési ic iwac muru hérégémma keŋu gésigési icnéŋ téŋgiŋ ic ionac méraginaiguc goporu téŋgiŋ ic ieneŋ hésa amaiguc giligémma gopocbu niŋac. \v 59 Gézéwa ninna, kitiwa melemma Toya\f + \fr 12:59 \fr*\ft Girik aciguc; Lepton.\ft*\f* tetecgiawac méŋ acguc mocʒoŋ ménda meleŋna tecgéyu hia ménda mama hawaŋ niŋac. \c 13 \s1 Ewa qerigina melemmu me humumu? \p \v 1 Nalé imuaru tosaranéŋ Yesuac muru hama Pilatonéŋ Galilaia ic embac tosara unuhumugic sacginanéŋ mama ionac ʒucmanaŋ ginawac sacguc momacnec sicsaoc wamma keŋec.\f + \fr 13:1 \fr*\ft Galilaia ic ieneŋ mulu ai mema naŋgic Pilatoac téŋgiŋ ichéra ieneŋ hama unuhumugic ic ʒéma mulu yaŋac sacginanéŋ momacnec sicsaoc wamma keŋec.\ft*\f* \v 2 Ʒégic Yesunéŋ acgina melemma ʒéyec; Ini imi Galilaia ic ieneŋ haka imuhucya mihicŋigic inicma niŋgic ieneŋ Galilaia ic tosara onogicma képésic yanda waŋgic ésécnec wanʒac me? \v 3 Ni énézéwa niŋgic, imi qahac, ewa qerigina ménda melemmuiguc mocʒoŋ yanda ini acguc imuhucyanec qahac wandacmu. \v 4 Waŋu ic embac 18 Siloam ama areŋaiguc awiawi ama héŋgeŋa horua herec imi mama qeyu imuac bawaiguc humugic. Waŋu eneŋ ionac niŋgic képésicgina imi Yerusalem imuac miŋhéra tosara ionac képésicgina ogicʒac ésécnec wanʒac me? \v 5 Ni énézéwa niŋgic, imi qahac, mocʒoŋ yanda ini acguc ewa qerigina ménda meleŋgic imuhucyanec humuma qahac wandacmu. \p \v 6 Imuhuc ʒéma séséc ac méŋ yomuhuc ʒéyec; Ic méŋnéŋ waiŋ aiiguc fik ic méŋ himiru heyu hama imuac gocmia niŋac horec, néŋ méŋ ménda mihicŋiyec. \v 7 Waŋu inéŋ imuac ai ic yomuhuc ézéyec; Ni ai yawuŋ haréwéc hama fik ic yomuac gocmia niŋac hocma héla ménda mihicŋianʒua. Imuac ic hésa imi héina qahac wammac. Némac niŋac baec imi eŋdac késama nammac? \v 8 Ʒéyu ʒéyec; Miŋ kewuna waina ai yawuŋ momacguc méŋ naŋu neŋ giŋgiŋaiguc baec imi éséma guwec haima héwiŋa héimaŋ. \v 9 Héiwa kecma biaŋguc héla haimac niŋac, kileŋdac héla ménda haimaciguc nalé imuhucgeŋ ʒéna héiwa qahac wammac. \p \v 10 Waŋu Yesunéŋ Sabata naléiguc tocgotocgo ama méŋiguc emma ackuaʒéc ku énécmima naŋec. \v 11 Waŋu ninʒu, embac méŋ yawuŋ 18 imuac séc hafi uŋanéŋ késayu gemara momacnec licgémiyecac dindiŋanec nammacac séc qahac kecaŋec. \v 12 Waŋu Yesunéŋ hémma ʒéyu hama kicginaiguc naŋu ézéyec; Embac gi hafi ʒepaga igucnec hulacgé géŋgéŋa wanʒac. \v 13 Imuhuc ʒéma méria haimima ʒéweleru embac iminéŋ imuarunec gemara mindiŋima dindiŋanec namma Anutu mepésiyec. \v 14 Tocgotocgo amawac galeŋnéŋ Yesunéŋ Sabataiguc hafi mehiaru énécmiyu hémma qeri biric nimma ic tuŋ yomuhuc énézéyec; Ai meme 6 hezac, imuac niŋ imuac suraiguc hagic mehiaru énécmimac, néŋ Sabataiguc imi qahac. \v 15 Imuhuc ʒéyu Miŋ Kewunéŋ melemma ʒéyec; Ic onac kiciguc weleŋ qeqe ic ini sucgina igucnec méŋnéŋ méŋ Sabata naléiguc eŋeya burumakao me doŋki héréma kemma doku ménda gumuanʒac me? \v 16 Abarahamac bérara embac yomi Biria miŋinanéŋ késayu yawuŋ 18 ʒiki sipacyaguc kecaŋec. Waŋu Sabata naléiguc ʒiki sipacya imi hulac mimiawac ménda hezac? \v 17 Yesunéŋ imuhuc ʒéyu ic embac haʒéc wammigic imi eneŋ mocʒoŋ niŋgic gamuginaguc waŋec, néŋ ic tuŋ yanda tosaranéŋ haka mocʒoŋ kuc buŋayaguc imi meyu hémma ségiségi waŋgic. \s1 Héŋgaleŋ ama yandawac séséc ac. \p \v 18 Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi némac iwawai ésécnec wanʒac? Neŋ dimuhuciguc séc héima ʒémaŋ? \v 19 Imi mia, ic hésa méŋ qara ʒunʒuaŋ imuac gocmia ésécnec, ic méŋnéŋ gocmia imi momacguc mema kemma aiiguc himiru yandima ic yanda wamma naŋu nei sawaiguc kecanʒu imi eneŋ imuaru haecgina haigic. \p \v 20 Inéŋ muŋguc toroqema ʒéyec; Ni Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi némac iwawaiiguc séc héimaŋ? \v 21 Imi mia embac méŋnéŋ saméŋ omaŋ ʒéma fulawa uha sasala\f + \fr 13:21 \fr*\ft Girik aciguc; Sata haréwéc imi 22 lita ʒézéya.\ft*\f* imuac qeriaiguc yis haiyu mocʒoŋ sécgémiyec ésécnec. \p \v 22 Waŋu Yesunéŋ Yerusalem kemmaŋ ʒé kemma hénaiguc ama areŋa areŋa, ama areŋa kuneŋ kuneŋ séc lelecgéma ackuaʒéc ku énécmimanec keŋec. \v 23 Waŋu ic méŋnéŋ yomuhuc qesimiyec; Miŋ Kewu, ic embac efefia dac humucac buŋa igucnec aŋgéŋ tiénécmimac me? Imuhuc ʒéyu melemma ʒéyec; \v 24 Énézéwa niŋgic, embiŋ ʒé waŋgic ionac murunec sasalanéŋ meselimuac séc qahac wammac, imuac niŋac nagu komoraiguc embiŋ ʒé seliseli wammu. \v 25 Ama miŋinanéŋ yacma nagu héiyuguc ini séŋgaŋgeŋ namma nagu imi qema Miŋ Kewu nagu aunénécmina ʒégic, inéŋ melemma yomuhuc énézémac; Ini dimuacnec imi ni ménda niŋénécmizua. \v 26 Imuhuc ʒéyu ini yomuhuc hénima ʒému; Nini wéségaiguc nene ʒéma kuluŋ neyiŋ. Waŋu gi nonac ama areŋ imuac héna yandaiguc ackuaʒéc ku nénécminec. \v 27 Ʒégic inéŋ yomuhuc énézémac; Ni imi ini dimuacnec imi ménda niŋénécmizua. Biria meme ic ini mocʒoŋ néŋgacgic. \v 28 Yesunéŋ toroqema ʒéyec; Abaraham, Isaka, Yakop ʒéma Anutuac tiliŋ tiliŋ ic mocʒoŋ Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imuaru kecgic inicmu, inicma duŋa liliŋgéma héŋgic ini eŋaoc imi nesi énécmimia waŋu séŋgaŋgeŋ hiŋgacma imuaru ʒésiac yanda wamma ʒécgina aric aric kima tacmu. \v 29 Waŋu ic embac eneŋ baec waŋgoŋa kemboŋ qahac imuacnec hama Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yandaiguc tacma nene nemu. \v 30 Ninʒu, andu tosaranéŋ walac wammu, waŋu walac tosaranéŋ andu wammu. \p \v 31 Waŋu nalé imuaru Farisaio ic tosaranéŋ hama Yesu ézégic; Hiŋgacma ama areŋ yomi waima kembésémaŋ. Herodenéŋ gi gumaŋac ʒé wanʒac. \v 32 Imuhuc ʒégic melemma ʒéyec; Kemma haséŋ kazu imi yomuhuc ézégic; Ni deguc ʒéma oraŋ uŋa biria nesi énécmima hafigina mehiaru énécmimaguc weruguc\f + \fr 13:32 \fr*\ft Ac yomuac hénia méŋ imi nalé ménda horugiyu.\ft*\f* imi aina mocʒoŋ metecgémaŋ. \v 33 Néŋ Anutuac tiliŋ tiliŋ icnéŋ Yerusalem imuac séŋgaŋgeŋiguc humumacac séc qahac. Imuac ni deguc, oraŋ ʒéma weru imi hénana ʒénéŋec imi kileŋdac tima kemmaŋac hezac. \v 34 Yerusalem, Yerusalem, Anutuac tiliŋ tiliŋ ic unuma onac muru méli énécmimia hocnéŋ unuanʒaŋ. Kuruc neŋgocyanéŋ qeŋgaŋa bawaiguc eŋeya merachéra tiʒoʒo énécmianʒac ésécnec ni guac nambérac hécga tocgé énécmimaŋ ʒé aina mewa hatac dahec wanʒac? Néŋ ini imuac ménda waŋaŋgic. \v 35 Héŋgic amagina imi kisi wammac. Énézéwa niŋgic, ini ni ménda némma kecgicnec nalé méŋ hayu ini yomuhuc ʒéma legic héinémmu; Miŋ Kewuac qaraiguc hahaya imi mériaŋaguc.\x + \xo 13:35 \xo*\xt Leg 118:26\xt*\x* \c 14 \s1 Yesunéŋ Farisaio ic méŋac amaiguc emma tarec. \p \v 1 Yesunéŋ Sabata méŋiguc Farisaio ic galeŋgina méŋac amayaiguc nene nemaŋ ʒéma eŋec. Eŋu tosaranéŋ Yesuac awima naŋgic. \v 2 Waŋu ninʒu, imuaru iwac wésiaiguc ic méŋ nénémériŋ hicŋimimia méŋ tarec. \v 3 Yesunéŋ Farisaio ic qesiénécmima ʒéyec; Sabataiguc hafi mehiaru énécmimia imi niŋgic hia wanʒac me qahac? \v 4 Imuhuc ʒéyu ieneŋ acgina qaiyu tackecgic, Yesunéŋ ic imi késa osimima mehiaruma méliyu keŋec. \v 5 Keŋu Yesunéŋ ac bakia melemma yomuhuc ʒéyec; Sucginaiguc méŋnéŋ Sabataiguc naŋa me burumakaoyanéŋ baec séséŋiguc hiŋgacʒaciguc ménda héréyu érémac me? \v 6 Imuhuc qesiyu ieneŋ ac bakia melemmuac séc qahac waŋec. \p \v 7 Héihéré énécmimia eneŋ tatac eŋeŋa késa tacgic inicma séséc ac yomuhuc énézéyec; \v 8 Méŋnéŋ ʒammaréŋac ségiségiiguc héihéré énécmiyu kemmuiguc tatac eŋeŋaiguc ménda tacmu. Ic kuneŋ gi gogicʒac méŋ héihéré miyu hawac niŋac. \v 9 Hamaciguc miŋina gi ʒéma i héihéré érécmiyec iminéŋ hama tatacga imi ic yomuac wai miwésémaŋ ʒéma gézéyu imuaru gi gamuga nimma tatac tetecgia hezac imuaru kemma tacbaŋ niŋac. \v 10 Imuac héihéré géŋu kemma tatac tetecgiaiguc hezac imuaru tacbésémaŋ. Imuhuc wanna ic héihéré géŋec iminéŋ hama guac ʒéma alana eri emma tacna ʒéyu momacnec tacgic ionac kicginaiguc eebipigaguc wambésémaŋ. \v 11 Méŋnéŋ méŋ eŋeyaoc mepési amuyu memamimac. Waŋu méŋnéŋ méŋ eŋeyaoc memaamuyu meemmimac. \v 12 Waŋu miŋina Yesu héihéré miyec iwac yomuhuc ézéyec; Gi gau komoc me mariaiguc nene gumu énécmimaŋ ʒé alahécga, dac munahécga, sac kitichécga, ʒéma soukiwa ic ménda héihéré énécmiwésémaŋ. Imuhuc wambaŋnec ieneŋ imuhucyanec héihéré géŋgic bakia guac liliŋgéyu késawaŋ niŋac. \v 13 Imuac ségiségi hai énécmimaŋ ʒé maqeqeya, héna méria séléc sélécgia, puriŋ ʒéma kichilic ionac héihéré énécmiwésémaŋ. \v 14 Imuhuc wambésémaŋiguc ieneŋ bakia meleŋ gémmuac séc qahac wammac. Imuac niŋ gi ʒézé ségiségigaguc wambésémaŋ. Waŋu kecma ic solaŋa ionac yacyac naléiguc bakia meleŋgéŋu mewésémaŋ. \s1 Ségiségi ariacwac séséc ac. \p \v 15 Imuhuc ʒéyu momacnec tacgic sucgina igucnec méŋnéŋ ac imi nimma yomuhuc ʒéyec; Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yandaiguc nene nemu imi eneŋ ségiségi mihicŋi énécmimia wammac. \v 16 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ yomuhuc ʒéyec; Ic méŋnéŋ nene yanda gumu énécmimaŋ ʒé ic embac sasala héihéré énécmiyec. \v 17 Waŋu imuac naléya ducŋiyu héihéré énécmimia ionac muru weleŋ qeqe icya mélimiyu kemma yomuhuc énézéyec; Hagic iwawai mocʒoŋ mézézéŋ gédacʒiŋ. \v 18 Waŋu ic embac mocʒoŋ yomuhucyanec hénima héikeŋʒé héihaʒé wandacgic. Ic walac walacnéŋ yomuhuc ʒéyec; Ni erac héihimic baec méŋ boŋ mezua. Ʒéwelec énécmizua, waina kemma ai imi hémmaŋ ʒé wanʒua. \v 19 Waŋu méŋnéŋ yomuhuc ʒéyec; Ni imi ai memeac burumakao iwa 10 boŋ mezua. Imuac kemma ai hia mezu me qahac batucgé énécmimaŋ ʒé wanʒua. Imuac bénʒéŋdac niŋnénna. \v 20 Waŋu ic méŋnéŋ yomuhuc ʒéyec; Ni embacna degucmi mezua imuac hamaŋac séc qahac wanʒac. \v 21 Imuhuc ʒégic weleŋ qeqe icnéŋ liliŋgéma hama miŋgina ézéma hicŋiyec séc ézéyu nimma qeri biric nimma weleŋ qeqe icya yomuhuc ézéyec; Focdac tauŋ imuac héna yanda ʒéma héna komora séc kemma ic maqeqeya ʒéma héna méragina séléc sélécgia ʒéma kichilic ʒéma puriŋ kecʒu séc onagicma hamu. \v 22 Waŋu weleŋ qeqe ic inéŋ ʒéyec séc wandacma yomuhuc ézéyec; Miŋna ʒézaŋ éséc wandacʒua waŋu tatac imi sasala hezacnec. \v 23 Ʒéyu ézéyec; Héna séra tosara ʒéma demiŋ giŋgiŋa séc kemma ic embac qeriganéŋ mocʒoŋ héihéré énécmina amana imi kuaya qemu. \v 24 Ni gézéwa ninna, becnec héihéré énécmiyi ionarunec méŋnéŋ méŋ nuac ohaihaina imi méŋ ménda batucgéma nemac. \s1 Yesuac tohotoho ic ionac haka silicgina. \p \v 25 Ic tuŋ yandanéŋ Yesu méndacmima keŋgic Yesunéŋ ionac liliŋgéma yomuhuc énézéyec; \v 26 Méŋnéŋ méŋ nuac muru hama imi eŋeya neŋgoc maŋgocya, iniŋ merachéra, dac munahéra, nauŋhéra ʒéma eŋeya kekec imi momacnec haʒéc ménda waŋ énécmimac iguc imi nuac tohotoho ic wammacac séc qahac. \v 27 Méŋnéŋ méŋ eŋeya ic héŋgeŋa wéndara imi ménda huama méndac némmac imi nuac tohotoho ic wammacac séc qahac. \v 28 Onarunec méŋnéŋ galeŋ meme ama héŋgeŋa horua méŋ memaŋac ʒé ninʒaciguc inéŋ iwawai késakecʒac iminéŋ ai imi mocʒoŋ metecgémacac sécya wanʒac me qahac imi niŋgésimaŋ ʒé walac soukiwa ménda tacma oloŋnimmac me? \v 29 Imuhuc niŋgési ménda wamma hénia sac meyacgéma metecgémacac séc qahac waŋu ic embac eneŋ hémma yomuhuc ʒédesi wammiwu niŋac; \v 30 Ic yomi amaya meyacgémaŋ ʒé aiya héniyec, néŋ metecgémacac séc qahac waŋec. \v 31 Waŋu ic kewu méŋnéŋ ic kewu méŋ qemaŋ ʒé yaréiguc kemmaŋ ʒéma walac tacma yaré ichéra 10 tauseŋ iminéŋ haʒécya yaré ichéra 20 tauseŋaguc hazac imi hia qemaŋac séc me qahac ʒéma ménda niŋgésimac me? \v 32 Waŋu niŋu ménda sécgéyu haʒécya lakec hamanec naŋu kua meme ic mélimima luae qemaoc niŋac welecmimac. \v 33 Imuhucyanec onarunec méŋnéŋ iwawaiya mocʒoŋ ménda waimaciguc nuac tohotoho ic wammac ac séc qahac. \p \v 34 Sei imi iwawai qacguc, néŋ siŋa qahac waŋu némacnéŋ mindiŋigic siŋaguc wammac? \v 35 Imi mia baec aiiguc me guwec qahaiguc haimuac séc qahac waŋu giligic kendacmac. Gezacginaguc ieneŋ ac imi nimmu. \c 15 \s1 Rama sohosohoya imuac qepaiŋ acya. \p \v 1 Takis meme ic ʒéma biria meme ic eneŋ mocʒoŋ ackuaʒéc nimbiŋ ʒéma hosucgémigic. \v 2 Waŋu Farisaio ic ʒéma héna acac kiwi ic eneŋ andé lukuc qema yomuhuc ʒégic; Biria meme ic héihéré énécmima iniguc momacnec nene nezac. \v 3 Ʒégic Yesunéŋ qepaiŋ ac yomuhuc énézéyec; \v 4 Onarunec mérénéŋ rama 100 késa keru sucgina igucnec méŋnéŋ sohozaciguc, 99 imi ɋézézac baeciguc wai énécmima momacguc sohozac imuac mihicŋimacac séc ménda kemma hocmac me? \v 5 Waŋu mihicŋimaciguc ségiségi wamma huama hamac. \v 6 Waŋu amaiguc hama alahéra ʒéma ama areŋ momachéra héihéré énécmima yomuhuc ʒémac; Ramana méŋ sohoyu mihicŋizua. Imuac niguc ségiségi wanni. \v 7 Énézéwa niŋgic, imuhucyanec biria meme ic méŋnéŋ ewaya meleŋu kurumeŋiguc ségiségi kuneŋ yanda hicŋimac. Waŋu ségiségi iminéŋ ic solaŋa 99 ewa qerigina melemmuac ménda hezac ionac niŋ ségiségi waŋanʒu imi ogicmac. \p \v 8 Embac méŋac muru soukiwa 10\f + \fr 15:8 \fr*\ft Girik aciguc; 10 Dirakima, 1 Dirakima imi ic méŋac ai meme méŋac ai boŋawac séha, néŋ ic méŋnéŋ embacya memaŋac ʒé 10 Dirakima hésaiguc qererema miaŋgic. Imuac soukiwa yomi imi soukiwa eŋomia qahac.\ft*\f* hemiyu sucgina igucnec méŋ sohozaciguc mihicŋimaŋac ʒéma kifa otorima ama usuŋma ménda hocma kecmac me? Imuhuc wamma keŋkecma mihicŋimaguc hochoc ai imi waimac. \v 9 Mihicŋizaciguc alahéra ʒéma ama areŋ momachéra héihéré énécmima, Niguc ségiségi wanni, ni siliwa soukiwa momacguc sohoyu hocma mihicŋizua, ʒéma énézémac. \v 10 Énézéwa niŋgic, hénia imuhucyanec biria meme ic méŋnéŋ ewaya meleŋu Anutuac kua meme uŋa ionaru ségiségi yanda hicŋi énécmimac. \p \v 11 Imuhuc ʒéma Yesunéŋ muŋguc toroqema ʒéyec; Ic méŋaru naŋhéréra keroc. \v 12 Keric munianéŋ maŋgocya yomuhuc ézéyec; Maŋgoc, guac iwawaiga imuarunec nuac buŋa hezac imi nénna. Imuhuc ʒéyu maŋgocyanéŋ iwawai imi méndémma érécmiyec. \v 13 Waŋu ai meme sasala ménda keŋu munayanéŋ iwawai mocʒoŋ haima soukiwaya mema baec méŋiguc lakec kemma imuaru kaiʒiliweŋ wamma iwawaiya imi mocʒoŋ eŋdac sicsaoc gilidarec. \v 14 Gilidaru qahac waŋu baec imuaru béti yanda hicŋiyec. Hicŋiyu inéŋ maqeqeya wamma iwawai niŋac wamma horec. \v 15 Hocma ama areŋa yanda imuac miŋina ionarunec méŋac muru qékétama keru inéŋ ic imi beric galeŋgé énécmimac niŋac baec kisiaiguc mélimiyu keŋec. \v 16 Kemma nene beric eneŋ neaŋgic\f + \fr 15:16 \fr*\ft Ʒipilalec aciguc; Carob icac gocmia neyec.\ft*\f* imi neyu tomeŋa hélaguc wammac niŋac niŋec. Waŋu méŋnéŋ méŋ iwawai méŋ ménda miyec. \v 17 Imuac ewaya melemma yomuhuc niŋec; Maŋgocnawac ai ichéra imi daheac séc sasala kecma nene negic sécgé énécmiyu saméŋaguc heanʒac, waŋu ni you béti wamma humumaŋ ʒé wanʒua. \v 18 Ni yacma maŋgocnawac kemma yomuhuc ézémaŋ; Maŋgoc ni kurumeŋ\f + \fr 15:18 \fr*\ft Anutu kurumeŋiguc kecanʒac iwac mia imuhuc ʒéanʒu.\ft*\f* ʒéma guac kicgaiguc haka biria waŋi. \v 19 Degucmuacnec hénima guac naŋga ʒénémmuac séc ménda wanʒua, imuac nuac niŋ ninna soukiwa ai icga wammaŋ. \v 20 Imuhuc ʒéma nimma inéŋ yacma maŋgocyawac muru liliŋgéma keŋec. Kemma lakec hama naŋunec maŋgocyanéŋ i héŋtegicma wéséniniŋ wamma usuŋnec kemma ewayaiguc giliyu meyu tétécgéma kiric nemiyec. \v 21 Kiric nemiyu naŋanéŋ yomuhuc Maŋgoc ézéyec; Ni kurumeŋ ʒéma maŋgocna guac muru képésic mihicŋiyi. Deguc muacnec nuac niŋ guac naŋga ʒénémbésémaŋac séc ménda wanʒac. \v 22 Imuhuc ac ʒéyec. Waŋu maŋgocyanéŋ weleŋ qeqe ichéra yomuhuc énézéyec; Maleku hiabia mema hama héimima méria merawaiguc bineŋ haimima héna usuya héimigic. \v 23 Waŋu kemma burumakao merawa halécyaguc méŋ héréma hama qegic oma nema ségiségi wanni. \v 24 Naŋna yomi humuyec, néŋ ɋelizac, waŋu sohoyec, néŋ hicŋinénʒac imuhuc ʒéyu, nimma ségiségi waŋgic. \p \v 25 Waŋu méréc merac naŋanéŋ aiiguc kecma liliŋgéma hama ama hosuraiguc hama legic hirigic imuac hétéŋa niŋec. \v 26 Nimma weleŋ qeqe ic méŋac qaru hayu qesimiyec; Haka wanʒu imi némac niŋ? \v 27 Qesiyu yomuhuc melemma ʒéyec; Guac munaganéŋ yaŋ hafi qahac, néŋ hia liliŋgéma hayu maŋgocganéŋ burumakao merawa halécyaguc méŋ qezac. \v 28 Imuhuc ʒéyu inéŋ qeri biric wamma ménda emmaŋ ʒé waŋu maŋgocyanéŋ mama ʒéwelecmiyec. \v 29 Waŋu inéŋ melemma maŋgocya yomuhuc ézéyec; Ni yawuŋ sasala weleŋ qegémma guac kuaga tohoma kecanʒua, néŋ nuac imi ala hécna iniguc aria mewiŋ niŋac noniŋ merawa méŋ méndadac nénnec. \v 30 Waŋu naŋga yomi guac iwawaiga mema kemma héna yanda embac iniguc nedacma liliŋgéyu iwac niŋ wamma burumakao merawa halécyaguc méŋ qezaŋ. \v 31 Imuhuc ʒéyu maŋgocyanéŋ yomuhuc ʒéyec; Gi imi nalé séc niguc kecanʒaŋ imuac nuac iwawai imi mocʒoŋ guac wanʒac. \v 32 Waŋu guac munaga yominéŋ humuyec, néŋ ɋelizac. Sohoyec, néŋ hicŋi nénʒac. Imuac neŋaŋ ʒézé ségiségi wamma ariac wambiŋac hezac. \c 16 \s1 Ama galeŋ biriawac qepaiŋ acya. \p \v 1 Yesunéŋ tohotoho ichéra yomuhuc énézéyec; Ic soukiwa yandayaguc méŋac ama galeŋa méŋ kerec. Waŋu ai ic iminéŋ miŋinawac iwawaiya eŋ auanʒac ʒégic miŋinanéŋ niŋec. \v 2 Nimma miŋinanéŋ ic imi héihéré mima ézéyec; Guac ac ʒégic ninʒua imi némac ac? Ama galeŋ ai imi muŋguc ménda mewésémaŋ, imuac ai dimuhuc galeŋ menec imuac hénia imi oma nénna. \v 3 Imuhuc ʒéyu ama galeŋa imi qerianéŋ yomuhuc niŋec; Miŋnanéŋ ama galeŋ ai imi nuagiru dimuhuc wammaŋ? Usuŋna qahac imuac baec ésémaŋac séc qahac. Waŋu iwawai niŋac welecmaŋ ʒé gamuna ninʒua. \v 4 Owec! Némacac wammaŋ imi niŋasarizua. Imuhuc wamba aina nuagicmac imuac andiaiguc ieneŋ eŋaŋ amaginaiguc ni héihéré némmu. \v 5 Inéŋ imuhuc ʒéma ic embac miŋinawac taséya he énécmizac séc unuruyu ic méŋ walac hayu yomuhuc qesimiyec; Guac muru miŋnawac taséya dahec hegénʒac me? \v 6 Qesiyu ʒéyec; Oliwa hénéŋ baŋa yanda 100\f + \fr 16:6 \fr*\ft 800 galoŋ (3,000 lita) imuac séc.\ft*\f* meyi. Imuhuc ʒéyu ʒéyec; Focdac tacma you guac tasé kiwiga yomi mema 50 imi sac ona heyu. \v 7 Ʒéyu tecgéyu ic méŋac qesimiyec; Gi guac muru tasé dahec hezac? Qesiyu ʒéyec; Wit padi gésé yanda 100 meyi. Imuhuc ʒéyu ʒéyec; Gi tasé kiwiga yomi mema imuaru 800 sac ona hemac. \v 8 Miŋinanéŋ ama galeŋ biria iminéŋ ai imi imuhuc niŋtegic qiŋtegicyaguc meyu mepésimiyec. Imuac, baec yomuac nambérac héra eneŋ baec yomuac asac mararaŋac nambérac héra onogicma eŋaŋ hicŋisai sucginaiguc niŋtegic qiŋtegic ginaguc ai meanʒu. \v 9 Imuac yomuhuc ʒéwa niŋgic; Baecac soukiwa iminéŋ alahécgina méra énécmigic baecac iwawai imi qahac wammac nalé imuaru kekec hémbénaŋa ama imuaru héihéré énécmimu. \v 10 Méŋnéŋ méŋ ai komodiawac hélanec meanʒac iminéŋ ai kuneŋ yandawac imuhucyanec hélanec memac. Ai komodiawac ikoc ikoc waŋanʒac iminéŋ ai kuneŋ yandawac imuhucyanec ikoc ikoc wammac. \v 11 Ini baecac iwawai méraginaiguc haigic hélanec ménda galeŋ géanʒuiguc mérénéŋ iwawai héla méraginaiguc hai énécmimac? \v 12 Ini ic tosara ionac iwawai hélanec ménda galeŋ géanʒuiguc mérénéŋ eŋaŋ buŋa énécmimac. \v 13 Weleŋqeqe momacnéŋ miŋ kewu éréhéc weleŋ qeérécmimacac séc qahac. Imuhuc wammaciguc méŋac haʒéc wammima méŋac eeya héimimac. Waŋu méŋac niŋu eŋeŋa waŋu méŋac niŋu mamaya wammac. Imuac ini baecac iwawai ʒéma Anutu momacnec mepési érécmimuac séc qahac. \p \v 14 Farisaio ic, soukiwa niŋac hémbaoc wawaŋa, ieneŋ imi mocʒoŋ nindacma desimigic. \v 15 Desimigic Yesunéŋ yomuhuc énézéyec; Ini eŋaoc ic embac kicginaiguc mepési amuanʒu. Waŋu Anutunéŋ ewa qerigina ninʒac. Waŋu ic embac sucginaiguc mepési énécmiyu eŋeŋa wanʒu, néŋ Anutuac kiwaiguc imi ewa loloŋaguc wammac. \v 16 Héna ac ʒéma Anutuac tiliŋ tiliŋ ic ionac naléya imi éréma Yohane hicŋiyu tecgéyec. Imuac andiaiguc éréma deguc Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yandawac buŋa suruc hiabia énézégic icya embacya imuaru seliseli wamma kereŋanʒu. \v 17 Baec kurumeŋ imi hia aulaŋgémac, néŋ héna ac imi kiwi kiticya méŋ ménda qahac wamma hélaguc wandacmac. \v 18 Mérénéŋ iniŋa waima embac méŋ mezac imi kaisero wanʒac. Mérénéŋ embac waimimia imi mezac imi imuhucyanec kaisero wanʒac. \p \v 19 Baec méŋu soukiwa ic méŋ kerec. Inéŋ maleku ɋouc ɋoucgia ʒéma maleku qara lineŋ hiabia imi héima naléya naléya kekec qaqula kecaŋec. \v 20 Waŋu soukiwa ic iwac demiŋac nagu andiaiguc welec welec ic méŋ kerec. Qara imi Laʒaro. Waŋu inéŋ wizi selianéŋ kima hoturumiyu imuaru heaŋec. \v 21 hema soukiwa ic iwac ʒae igucnec nene boporoŋa mayu nemaŋ ʒé wamma heaŋec. Imuacnec sac qahac, kazu eneŋ acguc hama wiziya bézéaŋgic. \v 22 Waŋu keŋkecma welec welec ic imi humuyu kua meme uŋa eneŋ wagicma emma Abarahamac qéhéréŋaiguc opocgic taru soukiwa ic imuhucyanec humuyu téŋgégic. \v 23 Inéŋ humumia ionac baec dumuŋaiguc qenʒeŋ manʒeŋ nimma kiwa hima héŋu ou lakecnec Abaraham taru iwac qéhéréŋaiguc Laʒaro taru irirec. \v 24 Iricma yomuhuc ʒéyec; Maŋgocna Abaraham wéséga niŋnémma Laʒaro mélina méria susurianéŋ dokuiguc tinduŋgéma hama ezelaŋnaiguc héiyu saŋgeŋ qeyu. Ni you geric bélaŋ qeriaiguc qenʒeŋ manʒeŋ yanda qezua. \v 25 Imuhuc ʒéyu Abarahamnéŋ ézéyec; Merac, gi imi baeciguc kecnec imuaru iwawai hiabia géŋu késa kecna, Laʒaronéŋ qenʒeŋ manʒeŋ qeriaiguc kerec imi niŋyacgéwésémaŋ. Deguc ic yomi ewaya mehiaru miyu taru gi imuaru imuhucyanec qenʒeŋ manʒeŋ qema kecʒaŋ. \v 26 Imi sac qahac, nini ʒéma ini sucninaiguc sia yanda haiyu hezac. Imuac niŋac yomuacnec imuaru kembiŋ ʒé wanʒu eneŋ kemmuac séc qahac. Waŋu imuacnec you hawiŋ ʒé wanʒu ieneŋ acguc hamuac séc qahac. \v 27 Imuhuc ʒéyu melemma ʒéyec; Imuhuc waŋu maŋgoc welecgémba niŋnénna, Laʒaro mélimina nena maŋgocnawac amaiguc kemmac. \v 28 Ni dacmuna hécna méra méŋ kecʒu imi énézémac. Qahac waŋu kecma qenʒeŋ manʒeŋac geric sia yomuaru ieneŋ acguc hawu niŋac. \v 29 Imuhuc ʒéyu Abarahamnéŋ ʒéyec; Ionac muru Moseac héna ac ʒéma Anutuac tiliŋ tiliŋ ic ionac kiwi téréya he énécmizac, waina imuac oloŋgic nimmu. \v 30 Ʒéyu ara melemma ʒéyec; Imi qahac, maŋgoc Abaraham, humuc ic ionarunec méŋnéŋ liliŋgéma kemma énézémaciguc kileŋdac nimma ewagina melemmu. \v 31 Imuhuc ʒéyu melemma ʒéyec; Mose ʒéma kua meme ic ionac kuagina ménda tohozuiguc humuc ic ionac murunec méŋnéŋ ɋelima kemma hinocgé énécmimaciguc ménda ninʒéŋgému. \c 17 \s1 Haka birianéŋ ainina mebirianʒac. \p \v 1 Imuhuc ʒémaguc Yesunéŋ tohotoho ichéra yomuhuc énézéyec; Manambatuc imi qahac wammacac séc qahac. Waŋu méŋnéŋ méŋ manam batuc mihicŋi énécmianʒac imi saecyaguc. \v 2 Nambérac komoc komoc yomuhucya sucgina igucnec méŋ manam batuc wammima mebirimacac hezaciguc imuac bakia ménda mema hoc yanda déméŋaiguc ʒikimima naŋgémigic konduŋiguc hiŋgacmac iminéŋ séc méŋ efefia wammac. \v 3 Imuac eŋaoc galeŋ meamumu. Guac ninʒéŋ ninʒéŋ dac munahécga ionarunec méŋnéŋ képésic waŋu ac ʒémimu. Waŋu ewaya melemmaciguc képésicya imi waiwésémaŋ. \v 4 Kaiwe momacgucac qeriaiguc hatac 7 haka biria wamma guaru hatac 7 muŋguc muŋguc hama ewa qerina melenʒua ʒéyu kileŋdac képésicya imi waidacbésémaŋ. \p \v 5 Waŋu Yesunéŋ imuhuc ʒéyu, Yesuac Méliméli ic ieneŋ Miŋ Kewu yomuhuc ézégic; Ninʒéŋ ninʒéŋnina meyandi nénécmiwésémaŋ. \v 6 Imuhuc ʒégic melemma ʒéyec; Ninʒéŋ ninʒéŋgina imi delaŋ gocmiawac sécya komodia he énécmiyu, saŋsaŋ ic yomuac héréma kemma konduŋiguc hiŋgacma naŋna ʒéna iminéŋ guac ac imuhuc bec tohowacnec. \p \v 7 Weleŋ qeqe icga méŋ kinoŋnéŋ baec ai éséanʒac me rama galeŋgéanʒac imuhucya késa kecʒuiguc onarunec mérénéŋ ic imi ai igucnec liliŋgéma hayu hama hosucnu tacma nene newésémaŋ ʒéma ézémac me? \v 8 Qahac, imuhuc ménda ʒéma néwécgeŋac yomuhuc ézémac; Rikuŋga ʒikima nenena ohaima weleŋ qenénna. Gi imi ni newa tecgéyuguc newésémaŋ. \v 9 Waŋu weleŋ qeqe icnéŋ ʒézac séc tohoma waŋu, miŋinanéŋ ewa hia ac wammimac me? Qahac imuhuc ménda wammac. \v 10 Imuhucyanec ini acguc ai ʒéénécmimia imi mocʒoŋ wandacmuiguc yomuhuc ʒédacmu; Nini imi weleŋ qeqe eŋomia. Nonac ai buŋa mewiŋac ʒézéya hezac imi mia meziŋ. \p \v 11 Yesunéŋ Yerusalem kemmaŋ ʒé Galilaia ʒéma Samaria baec sucgiraiguc keŋec. \v 12 Keŋkecma ama areŋ komora méŋiguc kereŋu wizi selia warihaguc ic méra éréhécnéŋ Yesu mihicŋima lakec naŋgic. \v 13 Namma ewagina megic eŋu yomuhuc qacma ʒégic; Kiwi ic Yesu, nonac niŋ wéséga waŋu! \v 14 Ʒégic inicma énézéyec; Ini kemma séwigina hofac oo ic énézégic hémmu. Imuhuc ʒéyu nimma kemma hénaiguc solaŋa wandacgic. \v 15 Waŋu ionarunec méŋnéŋ hiaruyec imi hémma liliŋgéma ewaya kuneŋ yandanec meyacma Anutu mepé qepési waŋ mimanec hayec. \v 16 Hama Yesuac hénayaiguc mama sicgéma pakaya baeciguc héima ewa hia ac ézéyec. Waŋu ic imi Samaria ic. \v 17 Waŋu Yesunéŋ qesimima ʒéyec; Ic 10 mocʒoŋ hiaruzu, néŋ ic 9 imi dimia? \v 18 Ic enia yomi qahac waŋu Anutu mepésimaŋ ʒé méŋnéŋ méŋ ménda hayu hénʒua. \v 19 Imuhuc ʒéma ic imi yomuhuc ézéyec; Yacma kenna, guac ninʒéŋ ninʒéŋganéŋ aŋgéŋga tizac. \p \v 20 Farisaio ic tosaranéŋ Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi némac naléiguc hamac niŋac Yesu qesimigic, inéŋ yomuhuc melemma ʒéyec; Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi héhéŋac séc ménda hamac. \v 21 Imuac you tacʒac me eri tacʒac imuhuc ʒéwiŋac séc qahac. Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi sucginaiguc\f + \fr 17:21 \fr*\ft Me; qeriginaiguc.\ft*\f* tacʒac. \v 22 Imuhuc ʒéma toroqema tohotoho ichéra yomuhuc énézéyec; Nalé méŋ hayu ini Icac Naŋa iwac naléya momacgucdac hémbiŋ ʒé ewa ewa wammu, waŋu ménda hémmu. \v 23 Nalé imuaru ic embac eneŋ, Héŋgic you tacʒac. Héŋgic, eri tacʒac ʒému, néŋ ini ménda keŋ inicmu me ménda méndac énécmimu. \v 24 Piliticnéŋ asariyu kurumeŋac bawaiguc néwécnec néwéc mocʒoŋ asarianʒac ésécnec Icac Naŋanéŋ naléyaiguc\f + \fr 17:24 \fr*\ft Kiwi méranéŋ ooya tosaraiguc; naléyaiguc imi ménda hezac.\ft*\f* imuhucyanec hayu héndacmu. \v 25 Waŋu inéŋ walac walac qenʒeŋ manʒeŋ sasala hicŋimiyu niŋu nalé yomuac hicŋisainéŋ andé qemimu. \v 26 Icac Naŋa iwac naléya hayu haka Noawac naléyaiguc hicŋiyec imuhucyanéŋ hicŋimac. \v 27 Ic embac ieneŋ nene ʒéma doku selia siŋa nimma nema icnéŋ embac meyu embacnéŋ ic mema kecgic Noanéŋ ʒéic yanda qeriaiguc eŋec. Eŋu doku luma unuma hoturu énécmidarec. \v 28 Waŋu nalé imi imuhucyanec Lotac naléya ésécnec wammac. Lot kerec imuaru ic embac eneŋ nene ʒéma doku seli nema nénnagémba wamma iwawai himicma amagina megic. \v 29 Imuhuc memanec naŋgic, Lot inéŋ Sodom ama areŋa imi waima keŋec kaiwe imuaru, kurumeŋ igucnec geric ʒéma salfanéŋ kia yanda ésécnec mama unuyu qahac wandacgic. \v 30 Icac Naŋa hicŋimac nalé imuaru haka imuhucya hicŋimac. \v 31 Nalé imuaru ic méŋnéŋ ama qahaiguc nammaciguc iwawai ama qeriaiguc hezac imi memaŋ ʒé ménda mama emmac. Ic méŋ aiiguc nanʒac imi acguc iwawai méŋ niŋac ménda liliŋgéma kemmac. \v 32 Ini haka Lot iniŋawac muru hicŋiyec imi niŋyacgému. \v 33 Méŋnéŋ méŋ eŋeya kekecya aŋgé timaŋ ʒé waŋu kekecya imi sohomac, néŋ méŋnéŋ kekecya waimac iminéŋ keckecya aŋgé timac. \v 34 Énézéwa niŋgic, siŋi imuaru ic éréhéc ekawu gau heyic méŋ késama méŋ waimac. \v 35 Embac éréhécnéŋ hoc hilaŋanéŋ wit gocmia héʒéʒama taric méŋ késama méŋ waimac. \v 36 Ic éréhécnéŋ baec aiiguc keric méŋ késama méŋ waimac. \v 37 Imuhuc ʒéyu qesimigic; Miŋ Kewunina, imi baec dimuaru hicŋimac? Waŋu Yesunéŋ melemma ʒéyec; Qamoc hemac imuhucgeŋ mia kunta tocgému. \c 18 \s1 Ʒéwelecac qepaiŋ ac. \p \v 1 Nalé séc ʒéwelecma kucmama ménda wammu niŋac Yesunéŋ qepaiŋ ac yomuhuc ʒéma énézéyec; \v 2 Ama areŋa yanda méŋiguc ʒégésigési ic méŋ kerec. Inéŋ Anutu ehéihéi ménda wammiaŋec. Waŋu ic embac ionac imuhucyanec eegina ménda héiaŋec. \v 3 Waŋu ama areŋa yanda imuaru embac malé méŋ kerec. Inéŋ hatac sasala gésigési ic iwac muru kemma yomuhuc ʒéma welecmiaŋec; Héna aciguc ʒésolaŋima nuac haʒécna kitiwa wammiwésémaŋ. \v 4 Imuhuc weleru suraiguc inéŋ ara nimmimaŋ niŋ ménda waŋec, néŋ imuac tetecgiaiguc i eŋeyaoc yomuhuc ʒéma niŋec; Hélacnec, ni Anutuac niŋac ʒénéŋna ménda hirianʒac. Waŋu ic embac ionac ehéihéi ménda waŋ énécmianʒua. \v 5 Néŋ embac malé yomi ʒézé meme waŋ néŋanʒac imuac haʒécyawac kitiwa memiwa muŋguc ménda hama pipinémmac. \v 6 Séséc ac imuhuc ʒéma Miŋ Kewunéŋ énézéyec; Gésigési ic birianéŋ ac ʒézac imuac gezac qema niŋgic. \v 7 Waŋu Anutunina hiabianéŋ eŋeya gési énécmimia eneŋ siŋiya siŋiya kaiweya kaiweya qacma welecmigic ménda niŋénécmimac me? Inéŋ seli seli wamma hia qeqetali waŋ énécmimac me? \v 8 Énézéwa niŋgic, inéŋ acgina focdac niŋénécmimac. Waŋu Icac Naŋa hamac imuaru inéŋ baeciguc ninʒéŋ ninʒéŋ komodia méŋ he énécmiyu hia inicmac me? \p \v 9 Waŋu ic embac eŋaŋ haka niŋac nimma dindiŋa ʒéma ninʒéŋgéma ic embac tosara memaénéc mianʒu ionac niŋ Yesunéŋ séséc ac yomuhuc énézéyec; \v 10 Ic éréhécnéŋ ʒéwelecbic ʒé ocmuŋ téréyaiguc eŋoc. Iorarunec méŋnéŋ Farisaio ic, waŋu méŋnéŋ takis meme ic. \v 11 Farisaio ic iminéŋ namma eŋeyawac yomuhuc ʒéma ʒéwelerec; Anutu, ni imi ic tosara ikoc waŋ énécmima iwawai onagicanʒu imuhucya, me biria meme ic, me kaisero ic, me takis meme ic yomuhucya ésécnec qahac imuac niŋ guac ewa hia ac gézézua. \v 12 Ni imi Sonda séc ai meme éréhéc nene ʒikima ʒéwelecanʒua. Waŋu imi sac qahac iwawai mema méndémba 10 waŋu sucginaiguc momacguc imi guac buŋa ʒéma haigéŋanʒua. \v 13 Waŋu takis meme ic iminéŋ lakecnec namma kiwa hima Anutu hémmaŋ ʒé osima eŋeya tétécya qema yomuhuc ʒéyec; Anutu wéséniniŋ waŋ nénna ni imi képésic ic. \v 14 Ʒéwa niŋgic, méŋ eŋeyawac mema eŋu Anutunéŋ memamimac. Waŋu méŋ eŋeyawac mema mayu Anutunéŋ meemmimac. Hénia imuac niŋ Farisaio ic qahac, néŋ takis meme ic iwac mia Anutunéŋ wésia nimmima solaŋa ʒéyu nimma liliŋgéma keŋec. \p \v 15 Ic embac eneŋ Yesunéŋ mérianéŋ osiénécmimac niŋac merac komoc komoc onagicma hagic tohotoho ichéra eneŋ ʒéqetali waŋ énécmigic. \v 16 Waŋu Yesunéŋ merac komoc komoc imi unuruyu hosuru hagic yomuhuc énézéyec; Waigic nambérac nuac muru hamu, ménda qetali énécmimu. Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi imuhucya ionac buŋa wanʒac. \v 17 Ni hélacnec énézéwa niŋgic, méŋnéŋ Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi merac komocac séciguc ménda tétécgémaciguc imuaru emmacac séc qahac. \p \v 18 Imuhuc ʒéyu galeŋ méŋnéŋ yomuhuc qesimiyec; Kiwi ic hiabia, ni néma haka wamma kekec hémbénaŋa imi mératéc késamaŋ? \v 19 Ʒéyu ʒéyec; Gi dimuhuc nuac niŋ hiabia ʒénénʒaŋ? Tosara qahac, néŋ Anutu momacgucnéŋ sac hiabia wanʒac. \v 20 Gi héna ac imi ninʒaŋ, kaisero ménda wambésémaŋ, ic kekecya ménda qehumuwésémaŋ, kowu ménda mewésémaŋ, héipuc ac ʒémaŋ ʒé ikoc ac ménda ʒéwésémaŋ, neŋgoc maŋgocga eegira héiwésémaŋ.\x + \xo 18:20 \xo*\xt Mmh 20:12, Hén 5:16-20\xt*\x* Imuhuc hezac. \v 21 Imuhuc ʒéyu ara melemma ʒéyec; Imi mia ni komocna igucnec tohoanʒua. \v 22 Imuhuc ʒéyu nimma Yesunéŋ yomuhuc ʒéyec; Haka hiabia momacgucnéŋ guaru ménda hezac. Kemma iwawai hegénʒac imi mocʒoŋ haina boŋa géŋgic mema ic maqeqeya méndéŋ énécmina. Imuhuc wanna kurumeŋ amaiguc guac muru iwawai héla hiabia hegémmac. Imuhuc wammaguc hama ni méndacnénna. \v 23 Waŋu ic imi soukiwa ʒéma iwawai yéwéria hemiyu ackuaʒéc imi nimma ewa biric eŋeŋa waŋec. \p \v 24 Imuhuc waŋu Yesunéŋ hémma ewa biric yanda wamma yomuhuc ʒéyec; Ic soukiwa ʒéma hinac yanda ginaguc eneŋ Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yandaiguc kerembiŋ ʒé niŋyéwérima osimu. \v 25 Yaŋ yanda kamelenéŋ qodu kifaŋaiguc ogicma kemmac imuac nimba bénʒéŋa wanʒac. Waŋu ic soukiwa yandayagucnéŋ Anutuac ama yandaiguc keremmac imuac nimba séc méŋ ogicma yéwéria wanʒac. \v 26 Waŋu ac imi niŋgic eneŋ yomuhuc melemma ʒégic; Imuhuc waŋu mérac késayu aŋgéŋ titi hia mihicŋimac? \v 27 Ʒégic ʒéyec; Haihaka ic eneŋ wamma memuac séc qahac imi Anutunéŋ hia wamma memacac séc. \v 28 Imuhuc ʒéyu Peteronéŋ yomuhuc melemma ʒéyec; Ninicna, nini iwawainina imi mocʒoŋ waima Miŋ Kewu gi méndac géŋanʒiŋ. \v 29 Imuhuc ʒéyu melemma ʒéyec; Ni hélacnec énézéwa niŋgic; Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda niŋac ama geric, me iniŋa, me dac muna, me neŋgoc maŋgocya, me nambérac héra wai énécmiyec imi \v 30 Baec yomuac naléyaiguc sasala mesaima miyu memac. Waŋu kecma ama baec hémbénaŋa hahaya imuaru kekec hémbénaŋa imi késamac. \p \v 31 Yesunéŋ tohotoho ic 12 onagicma yomuhuc énézéyec; Ninʒu, nini Yerusalem kembiŋ. Kenni iwawai Anutuac tiliŋ tiliŋ ic eneŋ Icac Naŋa niŋac ogic hezac imi mocʒoŋ hélaguc wandacmac. \v 32 Icac Naŋa ic enia ionac méraginaiguc opocgic gamu qeqe wammima ʒébirimima sépécgémimu. \v 33 Imuhuc wamma hihilocnéŋ qemaguc qehumugic ai meme haréwéc waŋu humuc igucnec ɋelima yacmac. \v 34 Imuhuc ʒéyu niŋgic, néŋ tohotoho ichéra eneŋ ac imuac hénia imi komodia méŋ ménda niŋasarigic. Imi mia musaŋgé énécmimia waŋu ac ʒéyec imi ménda niŋasarigic. \p \v 35 Yesunéŋ Yeriko ama hosuraiguc hayu kic hilic méŋnéŋ hénaiguc iwawai niŋac welecma tarec. \v 36 Inéŋ ic tuŋ méŋ ogicma keŋgic hétéŋ nimma hénia qesiénécmiyec. \v 37 Qesiyu Naʒarete Yesunéŋ hama kenʒac imuhuc ʒégic niŋec. \v 38 Imuhuc ʒégic kic hilicnéŋ qacma ʒéyec; Dawidiac ɋeli Yesu, gi nuac niŋ ewa biric wanna. \v 39 Imuhuc waŋu, ic tosara walac walac keŋgic eneŋ ic imi qetalimima ac waima tacmac niŋac ézégic. Waŋu inéŋ muŋguc yanda qacma, Dawidiac ɋeli, gi nuac niŋ ewa biric wanna! ʒéyec. \v 40 Qaru Yesunéŋ namma wagicma hamu niŋac énézéyec. Waŋu inéŋ hosuraiguc hayu qesimiyec. \v 41 Némac iwawai waŋgémmaŋ niŋac wanʒaŋ? Ʒéyu ʒéyec; Miŋ Kewu ni kicna hima hémmaŋ ʒé wanʒua. \v 42 Ʒéyu Yesunéŋ ézéyec; Hénna, guac ninʒéŋ ninʒéŋganéŋ gi mehiaru génʒac. \v 43 Imuhuc ʒéyu focnec kiwa hima héŋec. Hémma Anutu mepésima Yesu méndacmiyu ic embac mocʒoŋ haka imi hémma Anutu mepésimigic. \c 19 \s1 Takis meme ic Ʒakaio. \p \v 1 Yesunéŋ Yeriko ama areŋa keremma ogicma keŋec. \v 2 Waŋu imuaru ic méŋ kerec, qara imi Ʒakaio. Ic imi takis meme ic kiwagina kerec. Waŋu ic imi hinac yandayaguc. \v 3 Inéŋ Yesu imi méré ʒéma kic tanera hémmaŋ ʒé waŋec. Waŋu ic imi ic hotoŋadac, imuac niŋac ic embac sasala naŋgic hémmacac séc qahac waŋec. \v 4 Waŋu inéŋ hémmaŋ ʒéma usuŋnec kemma héna Yesu hama kemmac imuaru saŋsaŋ ic méŋ naŋu imuac qahaiguc eŋec. \v 5 Eŋu Yesunéŋ imuaru hama kiwa hiyu eŋu hémma ézéyec; Ʒakaio, focdac mama hana ni deguc guac amagaiguc giguc tacbic. \v 6 Imuhuc ʒéyu inéŋ focdac mama hama ségiségi wamma wagiru keŋoc. \v 7 Ic embac tosaranéŋ iricma andéluku ac yomuhuc ʒégic; Inéŋ biria meme ic iwac amaiguc tachiarumaŋ ʒé enʒac. \v 8 Waŋu Ʒakaionéŋ namma Miŋ Kewu yomuhuc ézéyec; Miŋ Kewu ninʒaŋ, nuac iwawaina imi sura igucnec hésémma bakia imi ic maqeqeya énécmimaŋ. Ni méŋac muru iwawai méŋ ikoc waŋ énécmima wagiriiguc iwawai wagicma késayi imuac sécya kemboŋ qahac mesaima meleŋ mimaŋ. \v 9 Ʒéyu nimma Yesunéŋ yomuhuc ʒéyec; Ic yomi acguc Abarahamac ɋeli wanʒac imuac niŋ deguc aŋgéŋ tiénécmimia imi ama yomuaru hicŋizac. \v 10 Icac Naŋa imi ic soho sohoya hocma mihicŋima mehiarumaŋ ʒé hayi. \p \v 11 Ic embac ieneŋ ac imi nimma yomuhuc ʒéma niŋgic; Yesu imi Yerusalem hazac imuac Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda deguc mihicŋi nénécmimac. Waŋu imuhuc niŋgic, séséc ac yomuhuc toroqema énézéyec; \v 12 Ic eŋeŋa méŋnéŋ ic kewuac qac buŋa mema hamaŋ ʒéma buŋa memeac baec lakec heyec imuaru keŋec. \v 13 Nalé imuaru weleŋ qeqe ichéra méra éréhéc unuruma siliwa soukiwa 10 énécmima yomhuc ʒéyec; Soukiwa yominéŋ nénnagémba ai galeŋgéma memanec kecgic ni liliŋgéma hamaŋ. \v 14 Waŋu ic embachéra ieneŋ haʒéc wammima kua meme ic méŋ mélimigic andiaiguc méndacmima kemma yomuhuc ézéyec; Nini imi ic yominéŋ ic kewu waŋ nénécmimac niŋac ménda wanʒiŋ. \v 15 Waŋu tinduc ic eŋeŋa imi ic kewu kumumigic kuc buŋa mema liliŋgéma hama siliwa énécmiyu késagic imi eneŋ mesaisai ai dimuhuc megic imi hémmaŋ ʒéma unuruyec. \v 16 Héihéré énécmiyu ic méŋ walac hayec iminéŋ yomuhuc ʒéyec; Miŋ Kewu guac siliwa momacguc iminéŋ mesaiwa 10 wanʒac. \v 17 Ʒéyu miŋinanéŋ ʒéyec; Hia wannec! Weleŋ qeqe hiabia, geŋ ai komodia imi ewaga hélanéŋ menec imuac ai memeac qac buŋaga gémba ama areŋa yanda 10 galeŋgéwésémaŋ. \v 18 Ʒéyu tecgéyu andunéŋ hama ʒéyec; Miŋ Kewu guac siliwa momacgucnéŋ mesaiwa 5 wanʒac. \v 19 Imuhuc ʒéyu miŋinanéŋ iwac imuhucyanec, Ama areŋa yanda 5 galeŋgéna ʒéma ézéyec. \v 20 Waŋu ic méŋnéŋ hama yomuhuc ʒéyec; Miŋ Kewu, guac siliwa momacguc imi you, ni usunéŋ osowa heyec. \v 21 Imi mia gi ic qeri gericgaguc imuac niŋ ni ʒénénna hiriyu imuhuc waŋi. Gi imi ménda hainecac meanʒaŋ. Waŋu ménda himicnecac metocgo waŋanʒaŋ. \v 22 Imuhuc ʒéyu miŋinanéŋ ʒéyec; Weleŋ qeqe biria ni geŋga acga iminéŋnec ac waŋgémmaŋ. Gi imi nuac ninna neŋ ménda haima mema ménda himicma metocgoanʒua me? \v 23 Imuhuc ninneciguc némac niŋac nuac siliwa imi hofi amaiguc ménda hainec? Gi imuhuc wambaŋnec ni hama siliwa imi imuac héla kosiaguc mewinec. \v 24 Imuhuc ʒéma ic tosara iwac qéhéréŋaiguc naŋgic ionac yomuhuc énézéyec; Siliwa momacguc imi wagicma ic siliwa 10 késa kecʒac iwac migic késamac. \v 25 Imuhuc ʒéyu melemma ʒégic; Miŋ Kewu, iwac muru imi bec siliwa 10 hezac. \v 26 Ni énézéwa niŋgic, iwawai késa kecʒac iwac imi muŋguc yanda miyu késamac. Waŋu iwawai ménda késa kecʒac iwac imi komocdia késa kecʒac imi acguc wagiru qahac wammac. \v 27 Imuhuc ʒéma énézéyec; Waŋu haʒéchécna ni ic kewuac buŋa memaŋ niŋac ménda waŋgic imi onagicma you hama kicnaiguc unuhumugic. \s1 Yesunéŋ doŋkiiguc Yerusalem ekeŋec. \p \v 28 Yesunéŋ ac imuhuc ʒéyu tecgéyu Yerusalem kemmaŋac ʒé walac mema ekeŋec. \v 29 Yesunéŋ baec boŋa qara Oliwa imuaru Betfage ʒéma Betania ama hosucgiraiguc kemma tohotoho ichéra sucginaiguc éréhéc méli érécmima yomuhuc érézéyec; \v 30 Ama areŋ wéségiraiguc tacʒac imuaru keŋic. Kemma kereŋic doŋki merawa ic méŋnéŋ qahaiguc ménda emma tarec imi ɋatégic naŋu hémmaoc. Hémma imi hulacma wagicma hamaoc. \v 31 Ic méŋnéŋ némac niŋ hulacʒaoc ʒéma qesi érécmimaciguc yomuhuc melemmaoc; Miŋ Kewunéŋ imuac wanʒac. \v 32 Waŋu méli érécmimia iereŋ kemma ʒéyec séc mihicŋiyoc. \v 33 Mihicŋima doŋki merawa imi hularic imuac miŋhéra ieneŋ ʒégic; Némac niŋ doŋki merawa imi hulacʒaoc? \v 34 Ʒégic melemma ʒéyoc; Miŋ Kewunéŋ imuac niŋ wanʒac. \v 35 Imuhuc ʒéma doŋki imi héréma hama malekugira imuac qahaiguc haima Yesu ézéyic emma tarec. \v 36 Tacma keŋu tohotoho ichéra eneŋ walac andu kemma malekugina hetecgéma héna yandaiguc lémbécgic keŋec. \p \v 37 Oliwa boŋaiguc haréma héna hiŋgac hiŋgara imuac hosuraiguc keŋu tohotoho ichéra ieneŋ mocʒoŋ kiwi baec icnéŋ ménda memeya sasala meyu héŋgic imuac niŋac ségiségi wamma qacma Anutu mepésimigic. \v 38 Mepésima yomuhuc ʒégic; Miŋ Kewuac qac buŋa mema hazac,\x + \xo 19:38 \xo*\xt Leg 118:26\xt*\x* ic kewu imi ségiségiyaguc. Ou kurumeŋiguc luae hezac, ou eŋeŋaiguc edamuya hezac. \v 39 Imuhuc ʒégic tuŋ ionarunec Farisaio ic tosaranéŋ Yesu yomuhuc ézégic; Kiwi ic guac tohotoho ichécga qetali énécmina. \v 40 Ʒégic melemma ʒéyec; Ic embac imi eneŋ acgina qaiyu kecgic, hoc sasala yominéŋ imuhuc qacmu. \p \v 41 Waŋu Yesunéŋ Yerusalem hosuru hama ama areŋa yanda imi hémma siarec. \v 42 Siacma yomuhuc ʒéyec; Gi nalé yomuac luaeac iwawai héŋ tegicbaŋnec hia wambacnec, kicga hilicgéyu musaŋgé géŋgéŋawac hezac. \v 43 Nalé ducŋiyu guac haʒéchécga ieneŋ hama demiŋ mema lelecgé géŋgic imuac me imuac séc kembiŋ ʒé osimu. \v 44 Deguc gi Anutu hahayawac nalé imi ménda niŋtegicʒaŋ, imuac gi ʒéma guac nambérac hécga demiŋga qeriaiguc kecʒu imi giligic mama unuyu hoc méŋnéŋ hoc méŋac qahaiguc ménda waigic tacmac. \s1 Yesunéŋ ocmuŋ téréyawac hénia ʒéau énécmiyec. \p \v 45 Yesunéŋ ocmuŋ téréyaiguc emma nénnagémba ic imi mocʒoŋ nesi énécmiyec. \v 46 Nesi énécmima yomuhuc énézéyec; Ac méŋ yomuhuc ooyawac hezac; Nuac amana imi ʒéwelecac amaya wammac.\x + \xo 19:46 \xo*\xt Yes 56:7\xt*\x* \f + \fr 19:46 \fr*\xt Yer 7:11 \xt*\ft Waŋu ini imuhuc waŋgic kowu nene ionac baŋec ésécnec wanʒac.\ft*\f* \p \v 47 Yesunéŋ kaiweya kaiweya ocmuŋ téréyaiguc ackuaʒéc ku énécmiyu, hofac oo ic kiwagina ieneŋ ʒéma héna acac kiwi ic ieneŋ ʒéma ic embac ionac galeŋ hécgina ieneŋ Yesu imi qehumuwiŋ ʒé héna niŋac hohoc ai megic. \v 48 Waŋu ic embac mocʒoŋ lelecgémima gezacgina haima niŋgic imuac niŋ héna méŋ ménda mihicŋima osigic. \c 20 \s1 Yesuac qac buŋaya imi dimuacnec ʒéma qesimigic. \p \v 1 Kaiwe méŋiguc Yesunéŋ ocmuŋ téréyaiguc ic embac buŋa suruc hiabia imi ʒéau énécmima ku énécmiyu hofac oo ic ionac kiwagina ʒéma héna acac kiwi ic ieneŋ qeriawac galeŋ iniguc hosuru hagic. \v 2 Hama yomuhuc ʒégic; Nénézéna ninni, gi haka imi némac qac buŋaiguc meanʒaŋ? Mérénéŋ qac buŋa imi géŋec? \v 3 Ʒégic melemma ʒéyec; Ni acguc qesiqesi méŋ qesiwa ini walac meleŋ néŋgicguc. \v 4 Yohaneac doku naec haka imi dimuacnec hayec? Kurumeŋ igucnec me baec ic ionarunec? \v 5 Ʒéyu ieneŋ eŋaocnec eminimma ʒégic; Kurumeŋ igucnec ʒéwiŋiguc yomuhuc ʒémac; Imuhuc waŋu némac niŋ ic imi ménda ninʒéŋgé migic? \v 6 Ic embac mocʒoŋ Yohaneac niŋ Anutuac kua meme ic ʒéma ninʒéŋgézu imuac doku naec haka imi ic ionarunec ʒéwiŋiguc ieneŋ hocnéŋ nénérimu. \v 7 Imuhuc eminimma yomuhuc melemma ʒégic; Dimuarunec hayec imi nini ménda ninʒiŋ. \v 8 Imuhuc ʒégic Yesunéŋ yomuhuc ʒéyec; Ni acguc néma qac buŋaiguc ai imuhucya meanʒua imi ménda énézémaŋ. \s1 Ai miŋina ʒéma soukiwa ai ic. \p \v 9 Imuhuc ʒéma ic embac séséc ac yomuhuc énézéyec; Ic méŋnéŋ waiŋ ai mema ai ic tosara soukiwa ai memu niŋac ac ʒikima ai buŋa qeénécmima baec méŋiguc kemma nalé horua kerec. \v 10 Nalé ducŋiyu waiŋ ai imuac héla bakia migic memac niŋac weleŋ qeqe icya ai ic ionac muru mélimiyec. Waŋu ai ic eneŋ weleŋ qeqe ic imi yéwéria qema eŋ mélimigic liliŋgéyec. \v 11 Liliŋgéyu muŋguc weleŋ qeqe méŋ mélimiyu ic imi imuhucyanec yéwéria qema gamu qeqe wammima eŋ mélimigic liliŋgéyec. \v 12 Liliŋgéyu muŋguc weleŋ qeqe méŋ mélimiyu hatac haréwéc waŋec. Waŋu ic imi imuhucyanec qema séwiya mebirima séŋgaŋgeŋ nesigic keŋec. \v 13 Imuhuc waŋgic waiŋ ai miŋinanéŋ yomuhuc ʒéma niŋec; Dimuhuc wammaŋ? Nuac naŋ sorocna yomi mélimaŋ. Ic yomi mia ehéihéi wammimu gezaŋ. \v 14 Waŋu ai ic ieneŋ ic imi hémma eŋacnec eminimma yomuhuc ʒégic; Ic yominéŋ mia kecma ai yomuac mératéc ic wammac imuac qehumuni iwac mératécya imi neŋaŋ mératécnina wammac. \v 15 Imuhuc ʒéma nesimigic waiŋ ai imuac séŋgaŋgeŋiguc keŋu imuaru qegic humuyec. Waŋu waiŋ ai imuac miŋinanéŋ dimuhuc waŋ énécmimac me? \v 16 Inéŋ hama ai ic imi mocʒoŋ unuhumuma waiŋ ai imi ai ic méŋ énécmimac. Imuhuc ʒéyu ic embac ieneŋ nimma yomuhuc ʒégic; Haka imuhucya ménda hicŋiyu. \v 17 Yesunéŋ ic embac inicma yomuhuc ʒéyec; Imuhuc waŋu kiwi ooya yomuac hénia imi némac? Mericqe ic ieneŋ hoc méŋ héŋara mema giligic keŋkeŋa iminéŋ ama waŋgoŋaiguc ama imuac hoc oruha waŋec.\x + \xo 20:17 \xo*\xt Leg 118:22\xt*\x* \v 18 Méŋnéŋ méŋ hoc imuac qahaiguc maqeyu ʒéŋgédacmac. Waŋu hoc iminéŋ ic méŋac qahaiguc mamac imi qototoriyu toma ésécnec wandacmac. \v 19 Imuhuc ʒéyu héna acac kiwi ic ʒéma hofac oo ic kiwa eneŋ ac imi eŋaŋ niŋac ʒéyec imi niŋasarima focdac késawiŋ ʒé waŋgic, néŋ ic embac ionac niŋac ʒénéŋgina hiriyu waigic. \s1 Takis haihaiyawac manam batuc. \p \v 20 Imuac ieneŋ hosuraiguc galeŋ mema baec galeŋnéŋ galeŋgémac niŋac iwac méra bawaiguc Yesu opocbiŋ ʒéma kic galeŋ meme ic méli énécmigic kemma ac képésiraguc méŋ ʒéyu mihicŋiwiŋ ʒéma ic héla ésécnec ikocgina hoturuma galeŋ megic. \v 21 Imuhuc wamma qesimima ʒégic; Kiwi ic, nini ninni, gi ic héla, ic séwi tanecginawac ménda héŋanʒaŋ, waŋu Anutuac ac hélacnec ku énécmianʒaŋ. \v 22 Nini Kaisawac takis mimia imi hia wawaŋawac séc me qahac? \v 23 Imuhuc ʒégic Yesunéŋ diwi qiwiliŋgina imi niŋtegicma yomuhuc ʒéyec; \v 24 Soukiwa momacguc nézégic hémba, mérac irec ogic hezac? Ʒéyu ʒégic; Kaisawac. \v 25 Ʒégic ʒéyec; Kaisawac buŋa imi Kaisawac mimu. Anutuac buŋa imi Anutuac haimimu. \v 26 Imuhuc ʒéyu ieneŋ ic embac kicginaiguc iwac képésira méŋ mihicŋimuac séc qahac waŋec. Waŋu iwac ac bakia niŋac acgina qaiyu welicgégic. \s1 Humuc igucnec ɋelima yacbiŋ. \p \v 27 Sadukaio ic ieneŋ humuc igucnec yayac imi ménda hezac ʒéma ninʒéŋ géaŋgic. Waŋu ionarunec tosranéŋ Yesuaru hagic. \v 28 Hama yomuhuc qesimigic; Kiwi ic Mosenéŋ kiwi yomuhuc oma nénécmiyec; Ic méŋac daranéŋ embac mema ɋeli qahac kecma humuyu ic iminéŋ\f + \fr 20:28 \fr*\ft Munianéŋ.\ft*\f* iwac qawéra\f + \fr 20:28 \fr*\ft Embac malé.\ft*\f* imi mema merac ic méŋ mihicŋiyu darawac buŋa wammac. \v 29 Waŋu ama areŋa méŋiguc dac muna 7 kecgic. Kecma walacginanéŋ embac méŋ mema ɋeli qahac kecma humuyec. \v 30 Humuyu iwac andia ʒéma \v 31 andiawac andianéŋ embac imi meyec. Waŋu imuhucyanec wamma dac muna 7 imi mocʒoŋ ɋeligina qahac kecma humudacgic. \v 32 Waŋu imuac andiaiguc embac imi acguc humuyec. \v 33 Imuac 7 imi mocʒoŋ embac imi megic imuac yacyacwac naléiguc embac imi sucgina igucnec mérac iniŋa wammac? \v 34 Imuhuc ʒégic Yesunéŋ ʒéyec; Baecac hicŋisai eneŋ ic embac meamuanʒu. \v 35 Waŋu ic embac ama baec hémbénaŋa hahayawac buŋahéra ʒéma humumia sucgina igucnec yacyawac buŋa qeénécmimia ieneŋ imi ic embac ménda meamumu. \v 36 Ieneŋ imi yacyarawac buŋa wamma Anutuac nambérac wamma kua meme uŋa ésécnec kecmu imuac muŋguc humumuac séc qahac. \v 37 Mose acguc ic hésa waiyaguc imuac suruc oma Miŋ Kewuninawac ʒéma Abarahamac Anutu, Isakawac Anutu, Yakopac Anutu imuhuc ʒéma humuc igucnec yacyac hezac imi nénézéyec.\x + \xo 20:37 \xo*\xt Mmh 3:6\xt*\x* \v 38 Hénia imi yomuhuc; Ic embac Anutuac muru kecʒu imi mocʒoŋ kekecginaguc. Imuac niŋ Anutu imi ic humumia ionac Anutu qahac, néŋ ic embac kekecginaguc ionac Anutu kecanʒac. \v 39 Héna acac kiwi ic ionarunec tosaranéŋ yomuhuc ʒégic; Kiwi ic, ac ʒézaŋ imi hélacnec! \v 40 Waŋu ieneŋ iwawai méŋac méŋ muŋguc qesimiwiŋ ʒé niŋyéwérigic. \p \v 41 Waŋu Yesunéŋ ionac yomuhuc énézéyec; Dimuhuc ic embac eneŋ Kristoac niŋac Dawidiac ɋeli ʒéanʒu? \v 42 Legiciguc Dawidi eŋeyaoc yomuhuc ʒéyec; Miŋ Kewunéŋ nuac Miŋ Kewuna yomuhuc ézéyec; \v 43 Gi nuac héinaiguc tacnanec haʒéchécga hénagawac duandiaiguc qutulaŋgé énécmiwa guac héna titiya wammu.\x + \xo 20:43 \xo*\xt Leg 110:1\xt*\x* \v 44 Dawidinéŋ Kristoac niŋ Miŋ Kewuna ʒéyec imuac dimuhuc iwac ɋelihéra wammac? \p \v 45 Imuhuc ʒémaguc ic embac mocʒoŋ nimma kecgic kicginaiguc Yesunéŋ tohotoho ichéra yomuhuc énézéyec; \v 46 Héna acac kiwi ic ionac niŋ técgina nimma kecmu. Ieneŋ imi maleku horua héima keŋha wammu niŋac waŋanʒu. Waŋu nénnagémba sombeŋiguc yaiʒézé ac waŋ énécmigic nimmu niŋac waŋanʒu. Waŋu tocgotocgo amaiguc ʒéma ségiségi ariaciguc tatac eŋeŋaiguc tacmu niŋac waŋanʒu. \v 47 Ieneŋ embac malé ionac iwawai imi onagicma ɋécgéma ikocgina hoturu amuma ʒéwelecma ac horuanec ʒéanʒu imuac niŋ bakiagina yéwéria énécmimac. \c 21 \s1 Embac malé méŋac seseyawac ara ʒéyec. \p \v 1 Yesunéŋ kic hima héŋu soukiwa sasala he énécmimia ieneŋ hama sese sokociguc sesegina haigic hiŋgarec. \v 2 Waŋu imuhucyanec embac malé maqeqeya méŋnéŋ hama soukiwa pésiha éréhéc haiyu hiŋgaru héŋec. \v 3 Hémma yomuhuc énézéyec; Hélacnec énézéwa niŋgic, Embac malé maqeqeya yominéŋ ic tosara onogicma kuneŋ yanda haizac. \v 4 Tosia ieneŋ imi iwawai yanda he énécmiyu imuarunec mema haizu, néŋ embac malé yominéŋ mia kekecyawac komodia hemizac imi mocʒoŋ mema hama haidacʒac. \s1 Ocmuŋ téréyawac ara. \p \v 5 Ic tosaranéŋ ocmuŋ téréya imi hémma baŋa howi howia kuneŋ yanda hiabia imi ʒéma iwawai meʒeric ʒerira Anutuac buŋawac haigic imuac welicgéma ʒégic. \v 6 Waŋu Yesunéŋ nimma yomuhuc ʒéyec; Nalé méŋ ducŋiyu ocmuŋ téréya hénʒu imi mocʒoŋ netec qetecgégic hoc méŋnéŋ hoc méŋac qahaiguc ménda hemac. \s1 Yéwéri hahaya imuac ara. \p \v 7 Imuhuc ʒéyu qesimigic; Kiwi ic, imuhuc ʒézaŋ duŋa némac naléiguc haka imuhucya hicŋimac? Waŋu haka imuhucya hicŋimaŋ ʒé néma séséc walac hicŋiyu hémma niŋtegicbiŋ? \v 8 Ʒégic ʒéyec; Ini manam batuciguc ménda keremmu niŋac técgina nimma kecmu. Ic sasalanéŋ nuac qaciguc hama, Ni imi mia, nalé imi bec hosuru hazac, imuhuc ʒému, néŋ ménda tohomu. \v 9 Yaré me qeweloŋ yanda hicŋizac ʒéma suruc ʒégic nimma ʒénéŋgina ménda hirimac. Haka imuhucya walac hicŋimacac hezac, néŋ nalé tetecgia imi focdac ménda hamac. \v 10 Imuhuc ʒéma toroqema ʒéyec; Baec yanda méŋac ic embacnéŋ baec yanda méŋac ic embac ionac, héŋgaleŋ ama areŋa yanda méŋac ic embacnéŋ héŋgaleŋ ama areŋa yanda méŋac ic embac ionac unuwiŋ ʒéma yacmu. \v 11 Baera baera naŋ yanda ʒéma nene béti yanda ʒéma hafi ʒepa warihaguc hicŋimac. Waŋu haka tosara ʒénéŋ hirihiriya ʒéma séséc yanda kurumeŋiguc hicŋimac. \v 12 Iwawai imi mocʒoŋ ménda hicŋiyunec nuac qacna niŋac méraginanéŋ énépésima yéwéri énécmima tocgotocgo amaiguc ʒéma hésa amaiguc onopocgic onagicma kemma ic kewu ʒéma baec galeŋ ionac muru onopocgic nammu. \v 13 Waŋu haka imi mia ninʒéŋ ninʒéŋgina ʒéau énécmimu niŋac hicŋi énécmimac. \v 14 Imuac ini némac acnéŋ neʒicgé amuwiŋ ʒéma ewa qeriginanéŋ walac ménda niŋareŋgému. \v 15 Hénia imi mia neŋ kuaginaiguc ac hai énécmima niŋtegic qiŋtegic mihicŋi énécmiwa onac haʒécgina mocʒoŋ ac meleŋ énécmima iniguc tualefic wammuac séc qahac wammac. \v 16 Waŋu neŋgoc maŋgocgina ʒéma dac munahécgina ʒéma sac kitichécgina ʒéma alahécgina ieneŋ ini haʒéc ionac méraginaiguc onopocgic onarunec tosara unuhumumu. \v 17 Waŋu ic embac mocʒoŋ ieneŋ nuac qacna niŋac haʒéc waŋ énécmimu. \v 18 Waŋu onac oruc ʒucgina méŋ ménda birimac.\f + \fr 21:18 \fr*\ft Hénia imi; Ewa goro ménda wammu.\ft*\f* \v 19 Waŋu naŋselimanec kecma kekec uŋagina memu. \s1 Yerusalem kisi wawaŋawac ara. \p \v 20 Waŋu yaré ic ieneŋ Yerusalem lelecgémigic hémmu imuaru ama areŋa yanda kisikiyoŋ qemu imuac nalé imi hosuru hazac imi niŋtegicmu. \v 21 Nalé imuaru ic embac Yuda baeciguc kecanʒu imi eneŋ baec boŋaiguc néŋgacdacmu. Ic embac ama areŋa yandaiguc kecanʒu imi eneŋ waima kemmu. Ama areŋ komoraiguc kecanʒu imi eneŋ ama imuaru ménda keremmu. \v 22 Imi mia tasé kukuac naléya, imuac niŋ ogic hezac imi mocʒoŋ nalé imuaru hélaguc wandacmac. \v 23 Nalé imuaru baeciguc qenʒeŋ manʒeŋ yanda hicŋimac. Waŋu ic embac yomi ionac muru Anutuac haʒéc yanda hicŋi énécmimac, imuac embac héri haihaiya ʒéma namu gumu énécmimu ionac muru yéwéri kuneŋ yanda hicŋi énécmimac. \v 24 Imi sou ʒéranéŋ unugic humumu. Waŋu énépésima kemma baera baera séc onopocgic weleŋ qeénécmimu. Waŋu Yerusalem imi ic enia ieneŋ tiʒiʒama kecgic ic enia ionac nalé ʒézéya imi waŋuguc tecgédacmac. \s1 Icac Naŋa hamac. \p \v 25 Waŋu kecma kaiwe, maso ʒéma ménisikilu imuaru séséc hicŋimac. Waŋu baeciguc imi ic enia ieneŋ konduŋac eŋeŋ mamaya ʒéma imuac temboŋanéŋ qaru aurima sicsaoc wammu. \v 26 Kurumeŋac kuhanéŋ hirimac,\f + \fr 21:26 \fr*\ft Becnec ic embac eneŋ ménisikilu imi uŋaginaguc ʒéma ninʒéŋgégic.\ft*\f* imuac niŋ ic ieneŋ iwawai baeciguc hicŋimac imi walac niŋtegicgic ɋiritic unumac. \v 27 Nalé imuaru mia Icac Naŋanéŋ kuha ʒéma edamuya yandaguc hosusuiguc mama hayu hémmu. \v 28 Haka imuhucyanéŋ hénima hicŋiyu onac aŋgéŋ tiénécmimiawac nalé imi bec hosuru ducŋizac imuac niŋ yacma orucgina hima yacma nammu. \s1 Fik icac séséc ac. \p \v 29 Imuhuc ʒéma Yesunéŋ séséc ac yomuhuc ʒéyec; Fik ic ʒéma ic hésa tosara hémmu. \v 30 Imuac hawa bébélacgia bec éréma séra qeyu hémma kaiwe naléya bec ducŋizac imi niŋtegicanʒu. \v 31 Imuhucyanec haka imuhucya imuhucya hicŋima keŋu hémmuiguc Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi hosuru hazac imi niŋtegicmu. \v 32 Ni hélacnec énézéwa niŋgic; Nalé yomuac hicŋisai imi ménda qahac waŋgicnec iwawai imi mocʒoŋ hélaguc wandacmac. \v 33 Baec kurumeŋ imi aulaŋgéma qahac wammac. Waŋu nuac ackuaʒécna imi ménda qahac wammac. \p \v 34 Ini eŋaoc técgina nimma kecmu. Qahac waŋu iwawaigina sicsaoc gilima doku seli nema kecgic kekecac ewa goronéŋ hélanʒi énécmiyu ménda nimmanec kecgic nalé imi élanzaŋnec haénécmimac. \v 35 Nalé imi mia baec séc ic embac mocʒoŋ yanda ionac muru bétac ésécnec ménda niŋgicnec ha énépésimac. \v 36 Imuac ini imi haka focdac hicŋi énécmimac mocʒoŋ yanda imuarunec efefianec qiʒiʒiŋgéma kemma Icac Naŋa iwac kiwaiguc nammuac séc nalé séc ʒéwelecma ʒenʒeŋ ɋeli ɋeli kecmu. \p \v 37 Waŋu Yesunéŋ kaiwe séc ocmuŋ téréyaiguc emma ackuaʒéc ku énécmima siŋiya séc Oliwa baec boŋaiguc emma kecaŋec. \v 38 Imuhuc waŋu ic embac mocʒoŋ yanda ackuaʒécya nimbiŋ ʒé siŋunec focdac ocmuŋ téréyaiguc emma iwac muru haréaŋgic. \c 22 \s1 Yudanéŋ Yesu qehumuwiŋ ʒé ac saŋa ʒéyec. \p \v 1 Saméŋ yisya qahac imuac kendoŋ, qara méŋ nagu sacyaguc ogicogira imuac kendoŋ ʒéanʒu imi hosuru hayec. \v 2 Hofac oo ic kiwa éréhécgina\f + \fr 22:2 \fr*\ft Méŋ imi Roma ic kewunéŋ ʒéyu naŋu, méŋ imi hofac oo ic eneŋ hakagina méndacma sumbic néma kumugic naŋec.\ft*\f* ʒéma héna acac kiwi ic ieneŋ ic embac ionac ʒénéŋgina hiriyec imuac héna dimuhuciguc Yesu qewiŋ ʒéma eminiŋgic. \v 3 Waŋu Biria miŋinanéŋ tohotoho ic 12 ionarunec méŋ qara Yuda Karioto iwac qeriaiguc hiŋgarec. \v 4 Hiŋgaru Yudanéŋ hofac oo ic kiwa éréhécgina ʒéma ocmuŋ téréyawac awiawi ic ionac kiwa hécgina ionac muru kemma dimuhuciguc méraginaiguc Yesu opocmaŋ ʒéma eminiŋgic. \v 5 Waŋu ieneŋ ségiségi wamma soukiwa mimu niŋac acgina ʒikigic. \v 6 Ʒikigic Yudanéŋ ewa momac wamma ic embac Yesuguc ménda kecmu imuaru Yesu méraginaiguc opocmaŋ ʒé nalé hiawac mambéc kerec. \s1 Yesunéŋ tohotoho ichéra iniguc tacma nene negic. \p \v 7 Waŋu saméŋ yisya qahac imuac kendoŋ hayec. Hayu kendoŋ imuaru nagu sacyaguc ogicogira imuac kendoŋ niŋac rama qemuac heyec. \v 8 Yesunéŋ Petero ʒéma Yohane méli érécmima yomuhuc érézéyec; Kemma neŋaŋ niŋ nagu sacyaguc ogicogira kendoŋ imuac nene ohaihai waŋic newiŋ. \v 9 Ʒéyu qesimiyoc; Ama dimuaru ohaihai wambicac ninʒaŋ? \v 10 Qesiyic ʒéyec; Ninʒaoc, iri ama areŋa yanda kereŋic ic méŋnéŋ kewuciguc doku hima huama hamac. Hayu iguc ewagic amuma méndacmima kemma ama i emmac imuaru emmaoc. \v 11 Emma ama miŋina yomuhuc ézémaoc; Kiwi icnéŋ guac yomuhuc ʒézac; Ni tohotoho ic hécna iniguc ama qeria dimuaru nagu sacyaguc ogicogira imuac nene newiŋ? \v 12 Imuhuc ʒéyic inéŋ ama qeria kuneŋ yanda méŋ qacyaiguc tatara imi lémbécma areŋgégic hezac imi érézéyu hémma imuaru ohaihai wammaoc. \v 13 Imuhuc ʒéyu iereŋ waima kemma ʒéyec séc mihicŋima nagu sacyaguc ogicogira kendoŋ imuac nene ohaihai waŋoc. \s1 Miŋ Kewuac saméŋ téréya. \p \v 14 Nalé waŋu Yesu imi imuaru emma nene newiŋ ʒé taru Yesuac Méliméli ic 12 ieneŋ i guc momacnec tacgic. \v 15 Tacgic Yesunéŋ yomuhuc énézéyec; Ni qenʒeŋ manʒeŋ imi ménda mihicŋimanec nagu sacyaguc ogicogirawac kendoŋ yomuac nene iniguc momacnec nemaŋ ʒé imuac ewa ewa wamma keri. \v 16 Ʒéwa niŋgic; Ni nene yomi muŋguc ménda nemanec nagu sacyaguc ogicogira imuac kendoŋ imi ou Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yandaiguc hélaguc wammac. \v 17 Imuhuc ʒéma sokoc mema ewa hia ac ʒéma énézéyec; Sokoc yomi mema momacnec amuma negic. \v 18 Ni énézéwa niŋgic; Degucmuacnec ni iwawai waiŋ ic imuarunec hicŋihicŋiya imi muŋguc ménda nemanec kecba Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi hamac. \v 19 Imuhuc ʒéma muŋguc saméŋ mema ewa hia ac ʒéma méndémma énécmima yomuhuc énézéyec; Yomi nuac séwi busuna, onac wai énécmimia, ini ni niŋɋeli némma haka yomi wammu. \v 20 Saméŋ imi nemaguc imuac andiaiguc inéŋ sokoc imi imuhucyanec mema yomuhuc ʒéyec; Sokoc yomi sisipac ac ɋelia nuac sacnéŋ memeya, onac qocgé énécmimia. \v 21 Waŋu héŋgic, ni andé numac iwac méria imi niguc momacnec ʒae yomuac qahaiguc haiyu hezac. \v 22 Icac Naŋa imi héna ʒétecgéyec séc kemmac, néŋ ni andé numac ic imi saecyaguc. \v 23 Imuhuc ʒéyu ieneŋ eŋaocnec qesiamugic; Mérénéŋ haka imuhucya wammac? \s1 Séwi eŋeŋac tualefic ac. \p \v 24 Ac imuhuc ʒéma sucgina igucnec mérénéŋ kuneŋgina kecʒac ʒéma tualefic emigic. \v 25 Imuhuc waŋgic Yesunéŋ ʒéyec; Ic enia ionac ic kewu ieneŋ ic embac hécgina énépésima kewu waŋ énécmianʒu. Waŋu ic tosara ai memeac qac buŋa ginagucnéŋ siŋginawac galeŋgé énécmima eŋaŋ méra énécmimiawac ic ʒéamuanʒu. \v 26 Waŋu ini imi imuhuc qahac. Kuneŋ ginanéŋ ai merac ésécnec kecmu. Galeŋginanéŋ weleŋ qeqe ic ésécnec wamma kecmu. \v 27 Mérénéŋ kuneŋ wanʒac? Tacma nene nezac imi me namma weleŋ qeénécmizac imi? Tacma nezac iminéŋ kuneŋ wanʒac. Néŋ ni you sucginaiguc nammanec weleŋ qeénécmizua. \v 28 Ini imi ala batuc naléna imuaru nalé séc ménda wainémma niguc kecanʒu. \v 29 Nuac Maŋgocnanéŋ héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi nuac muru wainéŋec ésécnec ni imuhucyanec onac muru imi wai énécmizua. \v 30 Nuac héŋgaleŋ ama areŋa yandaiguc kecma nuac ʒaeiguc lelecgéma tacma nene nema tatac edamuyaguc imuaru tacma Israelac kisic areŋhéra 12 imi héŋgaleŋ waŋ énécmimu niŋac imi onac wai énécmizua. \s1 Yesuac tohotoho ichéra ieneŋ manam batuciguc emmuac heyec. \p \v 31 Simon, Simon, Biria miŋinanéŋ padi gorosoŋa ésécnec ini hitacgé énécmimaŋ ʒé qesinénʒac. \v 32 Waŋu ni guac niŋ wamma guac ninʒéŋ ninʒéŋga imi ménda sélécgémac niŋac Anutu ʒéwelec mizua. Imuac ewaga melemma hawésémaŋ nalé imuaru guac ninʒéŋ ninʒéŋ dac munahécga imi meseli énécmiwésémaŋ. \v 33 Imuhuc ʒéyu inéŋ yomuhuc melemma ʒéyec; Miŋ Kewuna, hésa ama ʒéma humuciguc kenna giguc momacnec kemmaŋ ʒé efizua. \v 34 Ʒéyu ʒéyec; Petero gézéwa ninna, deguc kuruc ménda qarunec gi niŋnénʒaŋ imi hatac haréwéc qaecgéwésémaŋ. \s1 Soukiwa gésé ʒéma gésé yanda ʒéma sou. \p \v 35 Imuhuc ʒéma yomuhuc énézéyec; Ni becnec ini soukiwa gésé ʒéma gésé yanda ʒéma héna usu qahac méli énécmiwa keŋaŋgic. Waŋu nalé imuaru iwawai méŋ niŋac hocma météqététaŋ waŋgic me qahac? Imuhuc qesiyu, Qahac! ʒégic. \v 36 Waŋu degucmuacnec soukiwa gésé imi mema kemmu, gésé yanda imi momacnec, waŋu sougina qahac imi eneŋ malekugina haima soukiwaya mema sou boŋ memu.\f + \fr 22:36 \fr*\ft Soukiwa gésé, ʒéma gésé yanda ʒéma sou; Imuhucya imi yéwéri mihicŋiwu niŋac késama keŋha waŋaŋgic. Yesunéŋ yéwéri hahayawac técgina nimma keŋha wammu niŋac imuhuc ac waŋ énécmiyec.\ft*\f* \v 37 Ni énézéwa niŋgic, ac tosara nuac niŋ ogic hezac imi naléya bec hama héizac imuac niŋac méŋ yomuhuc ogic hezac imi nuac kekecnaiguc deguc héla héimacac hezac; Biria meme ic qétégina oloŋgic imuaru i momacnec olommigic. \v 38 Imuhuc ʒéyu ieneŋ yomuhuc ʒégic; Miŋ Kewunina, you sou éréhéc hezac. Imuhuc ʒégic, Yesunéŋ, Imi hia, sécgézac, ʒéyec. \s1 Yesu ʒéwelec ai meyec. \p \v 39 Yesunéŋ hiŋgacma waŋaŋec ésécnec oliwa ic boŋaiguc keŋu tohotoho ichéra eneŋ acguc méndacmigic. \v 40 Imuaru kereŋdacma inéŋ yomuhuc énézéyec; Ini manam batuciguc ménda keremmu niŋac ʒéwelecmu. \v 41 Imuhuc ʒéma wai énécmima hoc giligic kembac imuac séc lakec ʒézé kemma simiŋ héima ʒéwelerec. \v 42 Ʒéwelecma yomuhuc ʒéyec; Maŋgoc, guac ewa siŋ hezaciguc, sokoc yomi nuagicna kemmac.\f + \fr 22:42 \fr*\ft Sokoc yomi qenʒeŋ manʒeŋac sokoc.\ft*\f* Waŋu nuac siŋna qahac, néŋ guac siŋga selimac. \v 43 Imuhuc ʒéweleru kua meme uŋanéŋ kurumeŋ igucnec iwac muru wininima meselimiyec. \v 44 Yesunéŋ qeri yéwéc kuneŋ yanda mihicŋima ewaya mocʒoŋnec ʒéweleru néŋgécya imi sacnéŋ baeciguc téŋgac téŋgac mazac tanec waŋec.\f + \fr 22:44 \fr*\ft Kembaŋa 43,44 imi kiwi méranéŋ ooya tosaraiguc ménda hezac.\ft*\f* \v 45 Waŋu inéŋ ʒéwelec igucnec yacma tohotoho ichéra ionac muru kemma iniru ieneŋ imi ewa biricgina niŋac gaugina hegic. \v 46 Waŋu Yesunéŋ énézéyec; Dimuhuc niŋac gaugina hezu? Manambatuciguc ménda keremmu niŋac yacma ʒéwelecmu. \s1 Yesu késa dérécgéma wagicma keŋgic. \p \v 47 Imuhuc ʒémanec naŋu ic tuŋ méŋ hagic. Waŋu 12 ionac sucgina igucnec méŋ qara Yuda inéŋ wéséginaiguc walac walac hayu tosara méndacma hagic. Waŋu Yudanéŋ Yesu kiric nemimaŋ ʒé hosuru hayec. \v 48 Hayu Yesunéŋ yomuhuc ézéyec; Yuda, gi kiric nenémma andé nuzaŋ? \v 49 Waŋu tosara Yesuac maréŋaiguc néwéc néwéc naŋgic imi eneŋ néma haka hicŋimac imi héŋtegicma Yesu qesimigic; Miŋ Kewunina nini sounéŋ unuwiŋ? \v 50 Imuhuc ʒéma sucgina igucnec méŋnéŋ hofac oo ic kiwa méŋac weleŋ qeqe ic méŋ sounéŋ qema gezawa héiyaiguc imi qeriru mayec. \v 51 Mayu Yesunéŋ énézéyec; Waigic, haka imi muŋguc ménda wammu. Imuhuc ʒéma gezawa mérianéŋ osima mehiarumiyec. \v 52 Imuhuc wamma Yesunéŋ hofac oo ic kiwa éréhécgina ʒéma ocmuŋ téréyawac awiawi ic ionac galeŋgina ʒéma galeŋ tosara eŋeya késawiŋ ʒé hagic ionac yomuhuc énézéyec; Ini kaiʒiliweŋ ic méŋac késaanʒu ésécnec sou ɋarucginaguc hazu? \v 53 Ni naléya naléya iniguc ocmuŋ téréyaiguc keri nalé imuaru ini méragina ménda suluma nosigic. Waŋu deguc imi siŋi tunumaŋac miŋina ʒéma onac nalé wanʒac. \s1 Peteronéŋ ménda ninʒua ʒéma Yesu qaecgé miyec. \p \v 54 Waŋu ieneŋ Yesu késama wagicma hofac oo ic eŋeŋawac amaiguc kereŋgic. Waŋu Peteronéŋ lakecnec méndac énécmima keŋec. \v 55 Waŋu ic embac eneŋ sombeŋ demiŋaguc imuac namuŋaiguc geric higic ʒeyu lelecgéma tacgic Petero imuhucyanec sucginaiguc tarec. \v 56 Taru weleŋ qeqe embac seraŋa méŋnéŋ Peteronéŋ geric bélaŋa hémma taru héŋsosolima ézéyec; Ic yomi acguc i guc momacnec kecaŋec. \v 57 Imuhuc ʒéyu Peteronéŋ qaecgéma ʒéyec; Embac, ni ic imi ménda nimmizua. \v 58 Nalé ménda horuyu ic méŋnéŋ ic imi hémma ʒéyec; Gi imi imuhucyanec tuŋ imuarunec. Imuhuc ʒéyu Peteronéŋ melemma ʒéyec; Ic ala, ni qahac! \v 59 Waŋu kaiwe kiwa momacguc éséc keŋu, ic méŋnéŋ ewa éréhéc ménda wamma ʒéseliyec; Ic yomi Galilaia ic, imuac niŋ yominéŋ hélacnec i guc kecaŋec. \v 60 Imuhuc ʒéyu Peteronéŋ yomuhuc ʒéyec; Ic ala, néma ac ʒézaŋ? Ni imi acga ménda niŋacgézua. Imuhuc ʒémanec naŋu nalé imuaru kuruc qarec. \v 61 Qaru Yesunéŋ liliŋgéma héŋu Petero imi Miŋ Kewunéŋ, Kuruc ménda qarunec gi ni hatac haréwéc qaecgé némbésémaŋ, ʒéma ʒéyec Miŋ Kewuac ara imi niŋɋeliyec. \v 62 Waŋu inéŋ séŋgaŋgeŋiguc hiŋgacma siac howuc howuc siarec. \p \v 63 Waŋu galeŋ mema kecgic ieneŋ Yesu ʒédesimima qegic. \v 64 Qema iwac kiwa osoma yomuhuc qesimigic; Gi Anutuac tiliŋ tiliŋ ic kecʒaŋiguc mérénéŋ guzac imi ʒéhicŋina. \v 65 Waŋu imi sac qahac, ac tosara sasala ʒéma ʒébirimigic. \s1 Qeriawac galeŋ ieneŋ Yesuac ara ʒégésima qesimigic. \p \v 66 Ama giaŋiyu ic embac ionac qeriawac galeŋ, hofac oo ic kiwa éréhéc ʒéma héna acac kiwi ic ieneŋ aʒoroma énézégic Yesu wagicma kaunsol ionac muru emma opocgic naŋec. \v 67 Naŋu qesimima ʒégic; Gi Kristo wanʒaŋiguc nénézéna ninni. Imuhuc ʒégic melemma ʒéyec; Ʒéwa ménda ninʒéŋgému. \v 68 Waŋu neŋ qesiénécmiwa ini kileŋ ménda melemma ʒému. \v 69 Waŋu degucmuacnec Icac Naŋa iminéŋ Kuc miŋina Anutuac héiyaiguc tacmac. \v 70 Imuhuc ʒéyu mocʒoŋ qesimima ʒégic; Imuhuc waŋu gi imi Anutuac Naŋa? Ʒégic ʒéyec; Eneŋ mia ni imi mia ʒézu. \v 71 Imuhuc ʒéyu ieneŋ yomuhuc ʒégic; Némac niŋ nini héipuc ac méŋ niŋac hochoc ai mewiŋ? Nini neŋaoc kuaya igucnec nindacʒiŋ. \c 23 \s1 Ic kewu Pilatonéŋ Yesuac hénia nimmaŋ ʒé ʒéqesi wammiyec. \p \v 1 Imuhuc ʒéma ic embac mocʒoŋ yacma Pilatoac muru Yesu wagicma keŋgic. \v 2 Kemma képésira ʒéhicŋimima yomuhuc ʒégic; Nini ic yomi hénni, nonac ic embac ikoc waŋ énécmima Kaisawac takis ménda miwiŋ niŋac qetali nénécmima eŋeya niŋac ic kewu Kristo ʒéanʒac. \v 3 Imuhuc ʒégic Pilatonéŋ Yesu yomuhuc qesimiyec; Gi Yuda ic ionac ic kewu wanʒaŋ? Imuhuc qesiyu yomuhuc melemma ʒéyec; Geŋgaoc ʒézaŋ. \v 4 Pilatonéŋ Hofac oo ic kiwa éréhécgina ʒéma tuŋ imi énézéyec; Ni hémba ic yomi képésira qahac wanʒac. \v 5 Imuhuc ʒéyu tuŋ ieneŋ muŋguc yanda seliseli wamma ʒégic; Inéŋ Yuda baec séc ac imi ku énécmima ic embac qerigina netuanʒac. Imuhuc wamma Galilaia baeciguc hénima hama hama you hazac. \s1 Yesu wagicma ic kewu Herodeac muru keŋgic. \p \v 6 Imuhuc ʒégic nimma Pilatonéŋ Ic imi Galilaia ic me qahac imuac qesiniŋec. \v 7 Qesinimma Yesu imi Herodeac héŋgaleŋ baec igucnec imi niŋasarima Herodeac\f + \fr 23:7 \fr*\ft Herode Antipasi, Ic Kewu Yanda Herodeac naŋa.\ft*\f* muru méliyec. Waŋu nalé imuaru Herodenéŋ Yerusalem hama tarec. \v 8 Herodenéŋ iwac buŋa nimma nalé horua ic imi hémma haka baec icnéŋ ménda memeya méŋ meyu hémmaŋ ʒé ic imi mihicŋimaŋ ʒé waŋaŋec. Imuac niŋ Yesu hémma ségiségi yanda waŋec. \v 9 Waŋu qesiqesi sasala wammiyec. Néŋ Yesunéŋ ac méŋ ménda meleŋmiyec. \v 10 Waŋu hofac oo ic kiwa éréhécgina ʒéma héna acac kiwi ic ieneŋ namma ac geriwaguc ʒéma acnéŋ ɋatémigic. \v 11 Herodenéŋ eŋeya yaré ic iniguc Yesu memamima ʒédesi wammima maleku hiabia asac asaria héimima Pilatoac muru melemma mélimiyu keŋec. \v 12 Herode ʒéma Pilato iereŋ becnec haʒéc waŋamuma ekac ekac kecaŋoc. Waŋu nalé imuaru ai imuhuc naŋgé amuma mema ala waŋoc. \s1 Yesu ʒétecgégic humucac buŋa waŋec. \p \v 13 Waŋu Pilatonéŋ ic embac ionac hofac oo ic kiwa éréhécgina ʒéma galeŋ hécgina ʒéma ic embac tocgé énécmiyec. \v 14 Tocgo énécmima yomuhuc ʒéyec; Ini ic yomuac niŋac ic embac qerigina netuanʒac ʒéma wagicma hagic. Ni kicginaiguc qesinimma niŋgésima képésic méŋ ara imuac sécya ménda mihicŋizua. \v 15 Qahac téŋgéŋ, Herode imuhucyanec ara nimma muŋguc mélimiyu wagicma hagic. Ninʒu haka inéŋ waŋec imi humucac sécya qahac. \v 16 Imuac qemindiŋi wammima hulacmiwa mama kemmac. \v 17 (Kendoŋ séc hésa ic méŋ hulac énécmimacac heyec imuac mia imuhuc ʒéyec.) \v 18 Imuhuc ʒéyu tuŋ eneŋ momacnec qacma yomuhuc ʒégic; Ic imi qahac wammac. Waŋu iwac tasia Baraba hulacmina nonac muru mayu. \v 19 Baraba imi becnec ama areŋa yanda imuaru gawamaŋ haʒéc wammima yaré yanda mihicŋigic imuac suraiguc ic méŋ humuyec imuac niŋac késama hésa amaiguc haigic tarec. \v 20 Waŋu Pilatonéŋ Yesu hulacmimaŋ ʒé ac muŋguc énézéyec. \v 21 Waŋu ieneŋ qacmanec namma yomuhuc ʒégic; Ic héŋgeŋa wéndaraiguc qena humuyu! Ic héŋgeŋa wéndaraiguc qena humuyu! \v 22 Waŋu Pilatonéŋ muŋguc yomuhuc ʒéyu hatac haréwéc waŋec; Ic yomi néma képésic waŋec? Ni imi képésic humucac sécya méŋ ménda mihicŋizua. Imuac qemindiŋi wammima hulacmiwa mama kemmac. \v 23 Imuhuc ʒéyu ieneŋ muŋguc yanda kucnec qacma ic héŋgeŋa wéndaraiguc qemu niŋac hinocgéma selianec welecma ʒéseligic. \v 24 Imuhuc waŋgic Pilatonéŋ ʒéqaqacfeŋ acgina imi niŋénécmimu niŋac ʒétecgéyec. \v 25 Waŋu ic embac ieneŋ ic méŋ becnec ic embac hinocgé énécmima ac qeqetali wamma ic méŋ qehumuyu hésa amaiguc opocgic tarec imuac welecgic imuac niŋ Pilatonéŋ ewa siŋgina tohoma ic imi hulacmiyec. \s1 Yesu ic héŋgeŋa wéndaraiguc biriŋnéŋ qegic. \p \v 26 Waŋu Roma ic ieneŋ Yesu wagicma keŋgic. Kemma hénaiguc ic méŋ qara Simon Kirene\f + \fr 23:26 \fr*\ft Kirene ic Simon.\ft*\f* imi ama areŋ méŋunec haréyu mihicŋima késama ic héŋgeŋa wéndara huayaiguc haigic huama Yesu méndacma keŋec. \v 27 Waŋu ic embac tuŋ yanda méndacma keŋgic. Waŋu sucginaiguc embac sasala ieneŋ Yesuac niŋac ʒésiac wamma méndacma keŋgic. \v 28 Waŋu Yesunéŋ ionac muru liliŋgéma énézéyec; Yerusalemac bérachéra ini nuac niŋ qahac, néŋ eŋaŋ niŋac ʒéma eŋaŋ nambérac hécgina ionac niŋac wamma siacmu. \v 29 Héŋgic, nalé biria hayu ic embac ieneŋ yomuhuc ʒému; Embac héfiŋa ʒéma embac merac ménda memeya, merac namu ménda gumugumuya ieneŋ efima ségiségi wammu. \v 30 Waŋu nalé imuaru ic embac ieneŋ baec boŋa hémma nonac qacninaiguc bacgéma mana ʒému. Waŋu baec héŋgeŋ héŋgeŋa hémma mama nini hoturu nénécmina ʒému. \v 31 Ic hésa téŋgiŋ téŋgiŋa nuac haka imuhucya waŋ nénʒuiguc ic hésa humumia onac imi haka dimuhucya hicŋimac? \p \v 32 Waŋu nalé imuaru biria meme ic éréhéc humucac buŋa ʒétecgé érécmigic Yesuguc momacnec onagicma keŋgic. \v 33 Waŋu baec qara méŋ Orucsic imuaru keremma imuaru Yesu ic héŋgeŋa wéndaraiguc biriŋnéŋ qema biria meme ic éréhéc imuhucyanec biriŋnéŋ urugic méŋ Yesuac héiyaiguc méŋ kanayaiguc naŋoc. \v 34 Waŋu Yesunéŋ yomuhuc ʒéma ʒéwelerec; Maŋgoc, ieneŋ imi eŋaoc néma haka wanʒu imi ménda niŋtegicʒu imuac képésicgina waina. Waŋu téŋgiŋ ic ieneŋ sumbic néma Yesuac malekuya imi méndémma késagic. \v 35 Waŋu ic embac ieneŋ hémma naŋgic. Waŋu Yuda ic galeŋgina ieneŋ acguc imi Yesu ʒédesi wammima yomuhuc ʒégic; Ic imi ic tosara aŋgéŋ tiénécmiyec, waŋu ic imi Anutuac buŋa qemimia Kristo wanʒaciguc eŋeyaoc aŋgéŋ tiamuma mawacnec. \v 36 Waŋu yaré ic ieneŋ imuhucyanec kemma yomuhuc ʒédesimima waiŋ howuraguc migic; \v 37 Gi Yuda ic ionac ic kewu kecʒaŋiguc gi kekecga aŋgéŋ tima mana. \v 38 Waŋu iwac orucya hanecgeŋa iguc ou kiwi méŋ yomuhuc oma qegic naŋec; Yuda ic ionac ic kewu. \p \v 39 Waŋu biria meme ic urugic naŋoc iorarunec méŋnéŋ yomuhuc ʒéma Yesu ac geriwaguc ʒémiyec; Gi Kristo qahac me? Geŋga ʒéma norac kekecnina imi aŋgéŋ tinénécmina. \v 40 Waŋu biria meme méŋnéŋ qetalimima yomuhuc ac ʒémiyec; Gi imi humucac buŋa bakia séc momacguc imuhucya ʒétecgé géŋgic. Waŋu Anutuac ʒénéŋga ménda hirizac? \v 41 Waŋu niri imi haka waŋic imuac bakia sécnira mezic, imuac sécgézac néŋ ic yominéŋ haka biria méŋ ménda waŋec. \v 42 Inéŋ imuhuc ʒéma Yesu yomuhuc ézéyec; Yesu, gi guac héŋgaleŋ ama areŋa yandaiguc kemma nidac imuhucya niŋnémbésémaŋ. \v 43 Imuhuc ʒéyu Yesunéŋ yomuhuc melemma ʒéyec; Ni hélacnec gézéwa ninna, deguc gi niguc baec hafi ʒepaya qahac imuaru kemma kecbic. \p \v 44 Waŋu kaiwe kiwa imi gau komoc waŋec, néŋ kaiwe imi siŋi déŋgéyec. Waŋu baec séc siŋinéŋ hoturumanec keru maria 3 kilok waŋu tecgéyec. \v 45 Waŋu ocmuŋ téréya qeriaiguc maleku horua naŋec imi namuŋa igucnec ʒuracgéyec. \v 46 Yesunéŋ kucnec qacma yomuhuc ʒéyec; Maŋgoc nuac uŋana guac méragaiguc haizua. Waŋu imuhuc ʒéyu uŋaya waimiyec. \v 47 Waŋu yaré ic 100 ionac galeŋgina iminéŋ haka imi hémma Anutu mepésimima yomuhuc ʒéyec; Ic yomi hélacnec ic solaŋa kerec. \v 48 Ic embac héipuc wamma hémbiŋ ʒé hagic ieneŋ imuhucyanec haka imuhuc hicŋiyu hémma ewa biric wamma tétécgina qema liliŋgéma keŋgic. \v 49 Ic tosara Yesuac niŋénécmimia ʒéma embac tosara Galilaianec Yesu méndacma hagic imi momacnec lakecnec namma haka imi héndacgic. \s1 Yesu kicsuaŋiguc haigic. \p \v 50 Waŋu luae ic solaŋa méŋ qara Yosefe\f + \fr 23:50 \fr*\ft Yosefe, Arimataia ama igucnec.\ft*\f* kerec. Inéŋ Yuda ic ionac ac gésigési ic kaunsol ionarunec. \v 51 (Waŋu ic iminéŋ Yesuac ara ʒégic nalé imuaru oaec ménda ʒéénécmiyec.) Inéŋ mia Yuda baec Arimataia ama areŋ yanda imuac miŋina. Waŋu Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yandawac mambéc kecaŋec. \v 52 Waŋu inéŋ Pilatoac muru kemma Yesuac qamoc memaŋ ʒé welerec. \v 53 Waŋu kemma qamora metecgéma maleku qara lineŋ iminéŋ osoma mema kemma baŋa kifaŋa ésé oraragic qamoc méŋ ménda haigic ɋelianec heyec imuaru haiyec. \v 54 Waŋu nalé imi Neŋgoc, Sabatawac ʒéréŋqéréŋ naléya, Waŋu Sabata imi bec hénimaŋ ʒé waŋec.\f + \fr 23:54 \fr*\ft Sabata imi Neŋgociguc kaiwe hiŋgacmaŋ ʒé waŋu hénima Sondagie maria waŋu tecgéanʒac.\ft*\f* \v 55 Waŋu embac tosara Galilaia baec igucnec Yesuguc momacnec hagic ieneŋ méndacma kemma kifaŋa imi ʒéma qamocya dimuhuc haiyec imi héŋgic. \v 56 Hémma liliŋgéma kemma haléc héméŋa hiabia ʒéma iwawai héméŋa hiabia imi mehaihai wandacmaguc héna ac tohoma Sabatawac tac niŋgic. \c 24 \s1 Yesu humuc igucnec ɋelima yarec. \p \v 1 Sabata nalé tecgéyu ama siŋima giaŋiyu Sonda waŋec. Waŋu embac eneŋ giaŋgiaŋa igucgeŋ séwi haléc héméŋaguc hiabia bec mutulaŋgégic heyec imi mema kic suaŋiguc keŋgic. \v 2 Kemma héŋgic hoc yanda imi kifaŋa igucnec qiliqililiŋ géyawac heyec. \v 3 Heyu emma héŋgic Miŋ Kewu Yesuac qamoc imi ménda heyu hocgic. \v 4 Hocma ewa goro wammanec naŋgic. Waŋu ninʒu, ic éréhécnéŋ maleku lalaclalac edamuyaguc héima qéhéréŋginaiguc élanzaŋnec naŋic iricgic. \v 5 Iricma embac eneŋ ʒénéŋgina hiriyu sicgé érécmima musugina baeciguc mema magic. Waŋu ic éréhéc iereŋ yomuhuc ʒéyoc; Némac niŋ ic kekecyaguc imi ic humumia ionac sucginaiguc mihicŋiwiŋ ʒé wanʒu? \v 6 Inéŋ you qahac, néŋ humuc igucnec meɋelimiyu yacʒac. Inéŋ Galilaia baeciguc kerec nalé imuaru dimuhuc énézéyec imi niŋyacgému. \v 7 Inéŋ mia yomuhuc énézéyec; Icac Naŋa imi biria meme ic ionac méraginaiguc opocgic ic héŋgeŋa wéndaraiguc qegic ai meme haréwéc waŋu kileŋ muŋguc yacmacac hezac. \v 8 Imuhuc ʒéyu ieneŋ Yesuac ackuaʒéc imi niŋɋeligic. \v 9 Niŋɋelima kicsuaŋ imi waima liliŋgéma kemma iwawai imi mocʒoŋ Yesuac Méliméli ic 11 ʒéma ic embac tosara énézédacgic. \v 10 Waŋu Yesuac Méliméli ic ac imi énézégic embac ionac qacgina imi yomuhuc; Makdala Maria, Yoana, Yakoboac neŋgocya Maria ʒéma embac tosara. \v 11 Imuhuc ʒégic Yesuac Méliméli ic ieneŋ niŋgic ac ewa sohoya ésécnec waŋu ménda ninʒéŋgégic. \v 12 Waŋu Peteronéŋ yacma kicsuaŋiguc usuŋnec kemma lolocgéma kifaŋaiguc kiwa hima héŋu lineŋ maleku sac heyec. Waŋu iwawai hicŋiyec imuac qerianéŋ niŋgumbi niŋguŋ wamma liliŋgéma keŋec. \p \v 13 Waŋu ninʒu, tohotoho ic ionarunec éréhécnéŋ Emmausi ama areŋ komoraiguc kembicac ʒé keŋoc. Waŋu ama imi Yerusalemnec 11 kilomitawac séc. \v 14 Waŋu iereŋ imi haka hicŋiyec imuac ac suruc imi mocʒoŋ wammanec wamma keŋoc. \v 15 Imuhuc ac suruc eminiŋ wammanec keŋic Yesunéŋ hosucgiraiguc keŋu momacnec keŋgic. \v 16 Waŋu kicgira imi ménda béréŋgéyu ménda héŋtegiroc. \v 17 Waŋu Yesunéŋ yomuhuc qesiérécmiyec; Iri héna kemma ekawu suruc ʒékeŋ ʒéha wanʒaoc imi némac surucyawac wanʒaoc? Imuhuc ʒéyu iereŋ ewa biric kikic wamma naŋoc. \v 18 Namma iorarunec méŋ qara Keleopa inéŋ melemma yomuhuc ʒéyec; Yerusalem kecma suraiguc haka hicŋiyec imi ic enia gi momacguc sac ménda ninʒaŋ? \v 19 Ʒéyu ʒéyec; Imi némac haka? Ʒéyu melemma ʒéyec; Naʒarete ic Yesuac suruc mia, inéŋ Anutuac kiwaiguc ʒéma ic embac ionac kicginaiguc kua meme ic kerec. Waŋu ʒézéya ʒéma wawaŋa imi kuha yandaguc waŋec. \v 20 Neŋaŋ hofac oo ic kiwa éréhécnina ʒéma galeŋ hécnina ieneŋ humucac buŋa opocgic ic héŋgeŋa wéndaraiguc qegic humuyec. \v 21 Nini imi ic iminéŋ Israel doenina menénécmimac niŋac mambéc keriŋ. Imi sac qahac, haka imi hicŋiyecac deguc ai meme haréwéc wanʒac. \v 22 Waŋu sucninaiguc embac tosara ieneŋ meauri nénécmigic. Ieneŋ siŋunec yanda kicsuaŋiguc keŋgic. \v 23 Kemma iwac qamora imi ménda mihicŋima hocma hama ʒégicnéŋ; Kua meme uŋanéŋ hicŋi énécmiyic iricgic. \v 24 Imi sac qahac alahécnina tosaranéŋ kicsuaŋiguc kemma embac eneŋ ʒégic ésécnec heyu héŋgic, néŋ Yesu ménda mihicŋigic. \v 25 Imuhuc ʒéyic nimma Yesunéŋ yomuhuc ʒéyec; Ewagira qahac, qerigira makikia waŋu iri Anutuac tiliŋ tiliŋ ic ionac ʒézéya imi ninʒéŋgéwic ʒé ewa qerigiranéŋ éséŋ éséŋ wanʒac. \v 26 Kristonéŋ eŋeya edamuyaiguc keremmac niŋ qenʒeŋ manʒeŋ imuhucya mihicŋimacac hezac imi iri ménda ninʒaoc? \v 27 Imuhuc ʒéma Moseac kiwi igucnec hénima Anutuac tiliŋ tiliŋ ic ionac kiwi mocʒoŋ mema eŋeya niŋac kiwi téréyaiguc ogic heyec imi mocʒoŋ ʒéasari érécmiyec. \p \v 28 Waŋu ama areŋa imuac wamma keŋoc imuaru kendaric Yesunéŋ ama areŋa imi ogicma kemmaŋ ʒé waŋec. \v 29 Waŋu iereŋ seliseli wamma yomuhuc qesimiyoc; Kaiwe sima hiŋgaru ama bec siŋimaŋ ʒé wanʒac imuac niriguc momacnec tacbiŋ. Imuhuc ʒéyic momacnec tacbiŋ ʒé iriguc eŋec. \v 30 Waŋu ic iriguc momacnec nene nemaŋ ʒé tacma saméŋ méŋ mema ewa hia ac ʒéma mésémma érécmiyec. \v 31 Érécmiyu kicgira béréŋgéyu Yesu imi héŋtegiroc. Héŋtegicma héŋyic aulaŋgéyec. \v 32 Aulaŋgéyu iereŋ yomuhuc ʒéyoc; Hénaiguc ackuaʒéc nérézéma kiwi téréya ʒéasari nérécmiyu ewa qerinira ʒeyec. \v 33 Imuhuc ʒéma nalé sosola qahac yacma muŋguc Yerusalem liliŋgéma keŋoc. Kemma iniric Yesuac Méliméli ic 11 ʒéma ic embac tosara iniguc tocgéma tackecgic. \v 34 Tacma yomuhuc ʒégic; Imi hélacnec! Miŋ Kewuninanéŋ ɋelima yacma Simon mihicŋi miyec. \v 35 Imuhuc ʒégic ic éréhéc iereŋ hénaiguc iwawai hicŋi érécmiyec imuac suruc ʒéma Yesu saméŋ qésémma érécmiyu dimuhuc héŋtegiroc imuac suruc énézéyoc. \p \v 36 Ieneŋ ac imi ʒémanec tacgic Yesu eŋeyaoc sucginaiguc hicŋima namma ʒéyec; Onac muru luae hemac. \v 37 Imuhuc ʒéyu ieneŋ aurigic ʒénéŋgina hiriyu uŋa méŋ hénʒiŋ ʒéma niŋgic. \v 38 Waŋu Yesunéŋ énézéyec; Némac niŋ ʒénéŋgina hiriyu, ewa qeriginanéŋ ewa éréhéc wanʒu? \v 39 Nuac mérana ʒéma hénana hémma néŋtegicgic. Méraginanéŋ ni nosinimma néŋgic, uŋa imi séwi busu ʒéma sira qahac, néŋ ni iminaguc. \v 40 Ac imuhuc ʒéma méria ʒéma hénaya énézéyu héndacgic. \v 41 Hémma ségiségi kileŋ yanda waŋgic. Waŋu ségiséginéŋ sécgé énécmiyu méŋgucnec ewa éréhéc waŋgic. Imuhuc waŋgic Yesunéŋ nene tosara tacʒac me qahac ʒéma qesiénécmiyec. \v 42 Imuhuc ʒéyu lambéc kembaŋa méŋ ʒezeya momacguc migic. \v 43 Waŋu mima hémma naŋgicnec kicginaiguc mema neyec. \p \v 44 Nema toroqema yomuhuc ʒéyec; Ac yominéŋ mia ni iniguc keri nalé imuaru énézéyi ac imi mia; Moseac kiwi ʒéma kua meme ic ionac kiwi ʒéma Legiciguc nuac niŋ ogic hezac imi mocʒoŋ héla wammacac hezac. \v 45 Imuhuc ʒéma ewa qerigina naguya auénécmima kiwi téréya ku énécmiyu niŋasarigic. \v 46 Waŋu inéŋ toroqema ʒéyec; Méŋ imi yomuhuc ooyawac hezac; Imuhucyanec Kristonéŋ qenʒeŋ manʒeŋ nimma ai meme haréwéc waŋu humuc igucnec yacmacac hezac. \v 47 Waŋu Yesuac qaraiguc ewa qerigina meleŋgic képésicgina ʒuac énécmimac imuac buŋa suruc hiabia imi Yerusalem igucnec hénima baera baera ʒésai énécmigic nimmu imi mocʒoŋ ogic hezac. \v 48 Waŋu ini imi haka mocʒoŋ yanda imuac héipuc ic wanʒu. \v 49 Héŋgic, ni Maŋgocnanéŋ ac ʒiki énécmiyec imi\f + \fr 24:49 \fr*\ft Uŋa téréyawac imuhuc ʒéyec.\ft*\f* onac mélimaŋ. Imuac ini kuc yanda ounec mama hoturu énécmimac nalé sura imuac séc ama areŋa yanda yomuaru kecgic. \p \v 50 Yesunéŋ énépésima Betania baeciguc kemma méria meyu eŋu mozoc ac énézéyec. \v 51 Mozoc ac ʒémanec naŋu sucgina igucnec wagicma kurumeŋiguc eŋec. \v 52 Waŋu ieneŋ i mepésima ségiségi yanda wamma Yerusalem liliŋgéma keŋgic. \v 53 Kemma nalé séc ocmuŋ téréyaiguc kecma Anutu mepésimigic.