\id 1CO -Kube NT with Psalms [kgf] -Papua New Guinea 2012 (web 2017) \ide UTF-8 \h 1 Korinti \toc1 1 Korinti \toc2 1 Korinti \toc3 1Ko \mt1 1 Korinti \c 1 \s1 Yai ʒézé ac. \p \v 1 Anutuac ewa siŋ niŋac Kristo Yesuac méliméli ic wammaŋ niŋac héihéré nénéŋa ni Paulo ʒéma neŋaŋ dacmunanina Sositene nereŋ imi \v 2 Korinti ama areŋa yandaiguc Anutuac hénaoriŋ, Kristo Yesuac qeriaiguc météré énécmimia, ic embac téréya ʒéénécmimia ini ʒéma baera baera séc, neŋaŋ Miŋ Kewu, onac ʒéma nonac Miŋ Kewu Kristo Yesuac qac buŋaya qac héhélima kecanʒu momac yanda onac muru momacnec oénécmizic. \v 3 Maŋgocnina Anutu ʒéma Miŋ Kewunina Yesu Kristo iorarunec ewa hia ʒéma luaenéŋ he énécmima kecmac. \s1 Ewa hia ac. \p \v 4-6 Kristoac héipuc wamma ʒéyiŋ ackuaʒéc iminéŋ kekecginaiguc seligima heyec. Heyu iwac qeriaiguc ai memeac buŋa ʒéma ʒéauauac kuha ʒéma niniŋa imuhucya mocʒoŋ yanda énécmiyu sécgé énécmima hezac. Heyu Kristo Yesuac qeriaiguc onac buŋa qeénécmiyec Anutuac ewa hiawac buŋa imuac niŋac wamma ni nalé séc onac niŋ wamma Anutu ewa hia ac ézéanʒua. \v 7 Hénia imuac niŋac ini qeri uŋawac sese méŋac méŋ météqététaŋ ménda wamma késa kecma Miŋ Kewunina Kristo Yesunéŋ winiŋu haénécmimac niŋ mambéc kecanʒu. \v 8 Anutunéŋ Miŋ Kewunina Yesu Kristoac hahayawac naléiguc képésic qahac solaŋa nammu niŋac meseli énécmiyunec kecgic nalé tetecgia hamac. \v 9 Anutu imi méŋʒé méŋʒéya qahac, inéŋ mia ini naŋa Miŋ Kewunina Kristo Yesuguc ala kekec wammu niŋac unuruyec. \s1 Hénaoriŋ eneŋ héndéŋamuma kecgic Paulonéŋ ac waŋ énécmiyec. \p \v 10 Imuac bec, Dacmuna hécna, ni Miŋ Kewunina Yesu Kristoac qaciguc ʒéwelec énécmizua. Ini ac ʒéwiŋ ʒé hénia momacnec ʒému. Imuhuc wamma sucginaiguc héndéŋ qéndéŋ qahac, néŋ ewa momaciguc ʒéma ewa siŋ momaciguc toroqe amuma kecmu. \v 11 Dacmuna hécna, sucginaiguc ac ʒéeŋ ʒémaya hicŋiyec hezac imi Koloeac héna géséhéra ieneŋ ʒégic niŋi. \v 12 Ni ac imi hénia yomuhuc niŋac ʒézua; Ini eŋac eŋac yomuhuc ʒéanʒu; Ni imi Pauloac ic. Ni imi Apoloac ic. Ni imi Kefawac\f + \fr 1:12 \fr*\ft Kefa imi Aram ac, Petero imi Girik ac, héniagira momacguc, neŋaŋ aciguc baŋa ʒézéya.\ft*\f* ic. Ni imi Kristoac ic. \v 13 Ini niŋgic, Kristonéŋ téma sasala wamma kecʒu me? Paulo neŋ onac niŋac wamma ic héŋgeŋa wéndaraiguc humuyi me? Waŋu ini Paulo nuac qacnaiguc doku naecgic me?\f + \fr 1:13 \fr*\ft Me kembaŋa 15 imuaru imuhucyanec.\ft*\f* \v 14 Ni nenaoc Krispo ʒéma Gaio iorac sac doku naec érécmima tosara doku ménda naec énécmiyi. Waŋu imuac mia deguc nimba hia waŋu, Anutu ewa hia ac ézézua. \v 15 Méŋnéŋ méŋ ini nuac qacnaiguc doku naec énécmimia ʒéwu niŋac imuhuc ninʒua. \v 16 (Muŋguc nimba Sitefana iwac héna géséhéra imi acguc doku naec énécmiyi. Waŋu tosia méŋac méŋ doku naec énécmiyi me qahac imi ménda ninʒua.) \v 17 Kristonéŋ méli néŋec imi ic doku naec énécmimaŋ niŋac qahac, néŋ buŋa suruc hiabia énézémaŋ niŋac. Imuac mia, Kristoac ic héŋgeŋa wéndara imi eŋomia wambac niŋac ʒéma, nena niŋtegic qiŋtegic acnanéŋ ménda énézéanʒua. \s1 Kristo imi Anutuac Kuha ʒéma niŋtegic qiŋtegic acya wanʒac. \p \v 18 Imi mia hénia yomuhuc niŋac imuhuc waŋanʒua; Ic héŋgeŋa wéndarawac buŋa suruc imi humucac héna tianʒu ionac muru imi ac qelaŋa wanʒac, néŋ kekec héla nénécmiyu aŋgéŋ tima kecanʒiŋ nonac muru imi Anutuac kuha waŋanʒac. \v 19 Imuac mia ac kiwi méŋ ooyawac hezac imuaru Anutunéŋ yomuhuc ʒézac; Ni ic niŋtegic qiŋtegic ginaguc ionac niŋtegic qiŋtegic ac imi qewa qahac wandacmac, waŋu niniŋ asac asariginaguc ionac niniŋ asac asarigina imi qewa madacmac.\x + \xo 1:19 \xo*\xt Yes 29:14\xt*\x* \v 20 Niŋtegic qiŋtegic ic imi dimia? Kiwi ic imi dimia? Nalé yomuac ʒézé ic imi dimia? Anutunéŋ baec yomuac niŋtegic qiŋtegic ac imi qeyu qelaŋa ménda wandacʒac me? \v 21 Anutuac niŋtegic qiŋtegic ac imi mia baec ic eŋaŋ niŋtegic qiŋtegicginanéŋ niŋasarimuac séc qahac. Imuac mia, Anutunéŋ buŋa suruc ʒéauauya imi héna qelaŋaiguc haima ninʒéŋ ninʒéŋ ic kekec héla mihicŋi énécmimaŋ ʒé nimma ségiségi waŋec. \v 22 Yuda ic eneŋ sésécac kiwi méréra niŋac ʒéwelec waŋgic. Girik ic ieneŋ niŋtegic qiŋtegic ac hénia hénia imuac niŋkewu waŋanʒu. \v 23 Néŋ nini imi ic héŋgeŋa wéndaraiguc biriŋnéŋ qegic humuyec Kristo i ʒéau énécmianʒiŋ. Waŋu héna imuac Yuda ic ieneŋ niŋgic hoc ésécnec héwétécgé énécmianʒac. Waŋu ic enia ionac muru imi, héna qelaŋa ésécnec waŋanʒac. \v 24 Waŋu Yuda ic ʒéma Girik ic momacnec, héihéré énécmimia ionac muru imi Kristonéŋ Anutuac kuc ʒéma Anutuac niŋtegic qiŋtegicya waŋanʒac. \v 25 Imi mia hénia yomuac niŋac; Anutuac qelaŋanéŋ baec ic ionac niŋtegic qiŋtegic imi ogicma eŋeŋa waŋanʒac. Waŋu Anutuac bébélacgianéŋ baec ic ionac kucgina ogicma selia waŋanʒac. \p \v 26 Dacmuna hécna, imuac mia nanaŋgina dimuhucyanec unuruyec imi hémma niŋtegicgic. Séwiac hénaiguc namma ʒéni, sucginaiguc niŋtegic qiŋtegic ic sasala qahac. Waŋu kucginaguc acguc sasala qahac. Waŋu ic eŋeŋa tuŋ yanda igucnec hicŋihicŋiya sasala qahac. \v 27 Waŋu Anutunéŋ baecac qelaŋa énépésima niŋtegic qiŋtegic ic gamu qeqe mihicŋi énécmianʒac. Waŋu baecac bébélacgia énépésima ic kucginaguc imi gamu qeqe mihicŋi énécmianʒac. \v 28 Anutunéŋ baec yomuac ic mamaya ʒéma nenesic ic ʒéma ic maqeqeya imuhucya énépésima ic tosara imuhucyanec qahac imi wai énécmianʒac. \v 29 Imi mia baec ic méŋnéŋ méŋ Anutuac kiwaiguc séwi eŋeŋ wambac niŋac imuhuc waŋanʒac. \v 30 Ini imi niŋtegic qiŋtegicnina ʒéma haka solaŋanina ʒéma météréac buŋanina ʒéma boŋ héréhéréac miŋina Kristo Anutuac murunec hahaya iwac qeriaiguc Anutuac murunec hicŋima kecanʒu. \v 31 Imi mia ac ooyawac hezac séc ic méŋnéŋ mepé qepési ac méŋ ʒémaŋ ʒé Miŋ Kewuac qeriaiguc ʒému niŋac imuhuc waŋ nénécmiyec.\f + \fr 1:31 \fr*\xt Yer 9:24\xt*\ft , Ac yomuac hénia imi iwawai tosara niŋac mepé qepési ménda wambiŋ, néŋ Miŋ Kewu nimmiʒiŋ imuac meyacma ʒéwiŋac hezac.\ft*\f* \c 2 \s1 Kristo ic héŋgeŋa wéndaraiguc humuyec imuac buŋa ʒéauauya. \p \v 1 Dacmuna hécna ni onaru hama Anutuac ackuaʒéc énézéyi\f + \fr 2:1 \fr*\ft Kiwi méraginanéŋ ooya tosaraiguc; Ni Anutuac ac saŋa ʒéau énécmiyi.\ft*\f* nalé imuaru nena acna me nena niŋtegic qiŋtegicna meʒeric qeʒeric wamma ménda énézéyi. \v 2 Imi mia ni sucginaiguc kecma iwawai tosara qahac, néŋ Yesu Kristo ʒéma biriŋnéŋ qegic ic héŋgeŋa wéndaraiguc humuyec imuacnec sac niŋareŋgémaŋ ʒé niŋseliyiac imuhuc waŋi. \v 3 Waŋu sucginaiguc bébélacgia wamma bac yandi yandi wamma ʒénéŋ hiri hiri wamma keri. \v 4 Waŋu ac ʒézéna ʒéma ackuaʒéc ʒéauauiguc imi nalé yomuac niŋtegic qiŋtegic ac méra qemimiawac séhanéŋ ménda naŋgéma ʒéyi, néŋ Uŋa Teréyawac winiwininiya ʒéma iwac kuhaguc énézéyi. \v 5 Imi mia onac ninʒéŋ ninʒéŋginanéŋ ic onac niŋtegic qiŋtegic aciguc qahac, néŋ Anutuac kuciguc sac héiseligima hemac niŋ imuhuc waŋi. \s1 Niŋtegic qiŋtegic héla Anutu // arunec hahaya. \p \v 6 Waŋu nini imi yandima ninʒéŋ ninʒéŋ ic héla wamma kecʒu ionac sucginaiguc imi niŋtegic qiŋtegic acwac ʒéanʒiŋ. Waŋu imi mia baec yomuac niŋtegic qiŋtegic ʒéma baec yomuac galeŋ ionac niŋtegic qiŋtegicgina qahac, néŋ \v 7 Anutuac niŋtegic qiŋtegic sasaŋgia imuac ʒéanʒiŋ. Imi mia musaŋgéyu heyec, néŋ Anutunéŋ neŋaŋ edamu niŋac wamma baec kurumeŋ ménda hicŋiyocnec nalé hama keŋec imuaru ʒéseliyu heyec imi mia. \v 8 Niŋtegic qiŋtegic imi mia baecac galeŋ sucginaiguc méŋnéŋ méŋ ménda niŋtegirec. Niŋtegicbunec imi Miŋ Kewunina edamuyaguc imi ic héŋgeŋa wéndaraiguc ménda qewunec. \v 9 Imi mia ac kiwi méŋ yomuhuc ooyawac hezac ésécnec; Anutunéŋ siŋ nimmianʒu ionac niŋac wamma némaria méŋ walac meʒerirecac hezac imi kicnéŋ ménda héhéŋa, gezacnéŋ ménda niniŋa, waŋu baec ic méŋac ewa qeri méŋnéŋ ménda niŋtegic qiŋtegira wanʒac. \v 10 Waŋu imuhucya imi Anutunéŋ ionac qahac, néŋ nonac muru Uŋa Téréyanéŋnec mewinini nénécmiyec. Uŋa Téréya imi mia iwawai mocʒoŋ niŋtegicma Anutuac niniŋ qeyu hiŋgac hiŋgarawac séc niŋgtegicanʒac. \v 11 Ic méŋac hénia imi tosara qahac, néŋ uŋaya qeriaiguc kecʒac imi sac ninʒac. Hénia imuhucyanec Anutuac hénia imi acguc tosara qahac, néŋ Anutuac Uŋanéŋ sac ninʒac. \v 12 Nini imi baecac uŋa imi ménda meyiŋ, néŋ nini sese Anutunéŋ ewa hiawac nénécmiyec imi niŋtegicbiŋ niŋac Uŋa Téréya Anutu arunec hahaya imi mema kecʒiŋ. \v 13 Nini imuac mia ʒéauma baec icac niŋtegic qiŋtegicnéŋ ku nénécmimia imuacnec ménda mema ʒéanʒiŋ, néŋ Uŋa téréyanéŋ ku nénécmiyec imuacnec mema ʒéanʒiŋ. Iwawai Uŋa téréyawac murunec hahaya imi Uŋa téréyawac sesenéŋ méra nénécmiyu niŋtegicanʒiŋ. \v 14 Séwiac siŋiguc kecanʒac imuhucyanéŋ iwawai Anutuac Uŋa téréyawac sese imuac niŋu qelaŋa tanec waŋu, ménda aŋgétianʒac. Iwawai imuhucya imi Uŋaguc niŋgésimacac séc, imuac niŋac ic imuhucyanéŋ méndagucnec niŋtegicanʒac. \v 15 Ic Uŋa téréyagucnéŋ iwawai Anutu arunec hahaya imi mocʒoŋ hia niŋgésima aŋgétianʒac, néŋ eŋeya imi gésigési aciguc ménda opocgic eŋanʒac. \v 16 Mérénéŋ Miŋ Kewuac ewa siŋ niŋtegicma hia kumimac me?\x + \xo 2:16 \xo*\xt Yes 40:13\xt*\x* Waŋu neŋaŋ imi Kristoac ewa siŋ imi aŋgétima kecʒiŋ. \c 3 \s1 Korinti hénaoriŋ imi héndéŋamuma kecgic. \p \v 1 Dacmuna hécna ni ic embac Uŋa téréyaginaguc énézéanʒua ésécnec onac énézémaŋ ʒé osizua. Imuac séwiguc kekec ʒéma Kristoac kokochéra énézéanʒua ésécnec énézézua. \v 2 Ini nene selia nemuac séc qahac kecaŋgic imuac niŋac ni nene selia ménda gumu énécmima namunec gumu énécmiaŋi. Deguc imuhucyanec séha ménda seligima kecanʒu. \v 3 Sucginaiguc nimbupuc waŋamuma méndéŋ amuma euqac wamma kecanʒu imuac niŋ, ini éréma kecma deguc acguc séwiac siŋiguc kecanʒu. Haka imuhucyawac wamma dimuhuc nini baec icac haka ménda niŋtohoanʒiŋ hia ʒéwunec? Imi osiosiya. \v 4 Ic méŋnéŋ ni Pauloac ic, duŋa ic méŋnéŋ ni Apoloac ic ʒéanʒu. Imuac ini baec ic ʒéma ic eŋomia ménda kecʒu me? \v 5 Imuhuc waŋkecʒuiguc qesiénécmiwa acna meleŋgic. Apolo imi méré, néŋ Paulo ni imi méré? Niri imi Miŋ Kewuninanéŋ sécnira ai buŋa qenérécmiyu weleŋ qeqe sac kecma méra énécmizic ini Miŋ Kewu ninʒéŋgéma kecʒu. \v 6 Ni héihimic wamba Apolo imi weric héwiŋ ai meyec.\f + \fr 3:6 \fr*\ft Girik aciguc; doku haimiyec.\ft*\f* Waŋu Anutunéŋ meyandi énécmiyec. \v 7 Imuac héihimic wawaŋa me weric héwiŋ wawaŋa imi eŋomia ʒézéya, néŋ meyandiyec Anutu iwac sac niŋgic eŋeŋa wammac. \v 8 Héihimic wawaŋa ʒéma weric héwiŋ wawaŋa imi sécgira momacguc, ai meanʒaoc séc ekac ekac boŋa érécmiyu memaocac hezac. \v 9 Niri imi Anutuac mérahéréra wamma i guc momacnec ai meanʒiŋ, néŋ ini imi Anutuac nene ai ʒéma Anutuac ama wanʒu. \p \v 10 Ewa hiawac buŋa nuac néŋec séc meriqe ic niŋtegic qiŋtegicyaguc ésécnec neŋ ama baecya mindiŋiwa tecgéyu, tosranéŋ imuac qahaiguc ama miyacgéanʒu. Waŋu ama memu imi eneŋ dimuhuc mewiŋ imuac dindiŋanec niŋgésimu. \v 11 Baec qambaŋa neŋ héimindiŋiwa hezac imi mia Yesu Kristo, imuac méŋnéŋ méŋ imi waima méŋac héimindiŋi wammuac séc qahac. \v 12 Waŋu baec qambaŋa imuac qahaiguc goli me siliwa me hoc eeyaguc me ic hésa me ic haréŋa me tomocnéŋ memuiguc, \v 13 kecma imuac hénia imi nalé yandanéŋ hama mewininiyu hicŋitegicmac. Nalé imuaru imi geric bélaŋ yandanéŋ onoma aigina dimuhuc megic imuac hénia imi measarimac. \v 14 Méŋac méŋ gericnéŋ ʒebipiyu solaŋanec heyu bakia hia memu, néŋ \v 15 méŋac méŋ gericnéŋ ʒema ʒedaru amaya qahac wammaciguc, eŋeya imi goiya héima aŋgéŋ timimac, néŋ geric igucnec metec metecgia tanec wammac. \v 16 Ini Anutuac ocmuŋ téréya kecʒu imi ʒéma Anutuac Uŋa téréyanéŋ qeriginaiguc tacyac waŋanʒac imi ini ménda niŋyacgézu me? \v 17 Anutuac ama imi téréya, imuac mia méŋnéŋ méŋ Anutuac ocmuŋ téréya imi mebirimac imi Anutunéŋ ic imi auyu qahac wammac. Ini imi ocmuŋ téréya wanʒu. \p \v 18 Ini ikoc ménda waŋamumu. Onarunec méŋnéŋ eŋeya niŋac niŋu baec yomuac naléyaiguc niŋtegic qiŋtegic ic wanʒaciguc, memaamuma qelaŋa wammac. Walac imuhuc wammaguc niŋgtegic qiŋtegic ic héla wammacac hezac. \v 19 Baecac niŋtegic qiŋtegic imi Anutuac muru qelaŋa tanec wanʒac. Ac méŋ yomuhuc ooyawac hezac imuac niŋac imuhuc ʒézua;\x + \xo 3:19 \xo*\xt Yop 5:13\xt*\x* Inéŋ niŋtegic qiŋtegic ic imi eŋaŋ haka diwi qiwiliŋa iminéŋ bétac ésécnec haima énépésianʒac. \v 20 Méŋ imi yomuhuc, Miŋ Kewunéŋ niŋtegic qiŋtegic ic ionac niniŋ imuac niŋu haréŋa tanec waŋanʒac.\x + \xo 3:20 \xo*\xt Leg 94:11\xt*\x* \v 21 Iwawai mocʒoŋ yanda imi onac buŋa kecénécmizac, imuac niŋac baec ic onac niŋgic mepé qepésiginaguc ménda wammac. \v 22 Paulo me Apolo me Kefa me baec kurumeŋ me kekec me humuc me deguc kekera me biaŋ hahaya imi mocʒoŋ onac buŋa. \v 23 Waŋu ini imi Kristoac buŋa, Kristo inéŋ Anutuac buŋa wanʒac. \c 4 \s1 Yesuac Méliméli ic ionac weleŋ // qeqe ai. \p \v 1 Ini nonac niŋac niŋgic Kristoac weleŋ qeqe ic ʒéma Anutuac ac saŋa imuac ai ic wambiŋac hezac. \v 2 Waŋu ai buŋa késa kecʒu imi eneŋ ai imuac niŋkumuma keŋhéi hahéigina qahac memuac hezac. \v 3 Waŋu ini me tosara nuac ʒégési néŋaŋgic imuac nimba héla yanda ménda wanʒac. Ni nenaoc acguc nena ménda ʒétecgé amuanʒua. \v 4 Ni képésicna méŋ ménda niŋtegicanʒua, néŋ hakana imuhucya niŋac ic solaŋa ʒénénéŋa ménda hezac. Waŋu hia ʒétecgé némmacac hezac imi Miŋ Kewunina momacguc sac kecʒac. \v 5 Imuac nalé yanda imi ménda hayunec, Miŋ Kewunéŋ ménda hayunec imi méŋnéŋ méŋ ic embac tosara ménda ʒégési énécmimu. Inéŋ hama siŋi tunumaŋiguc musaŋ gégéya imi mewininima ewa qeriginaiguc ewa siŋ hezac imi mewininimac. Nalé imuaru Anutunéŋ ic embac eŋac eŋac mepési énécmiyu aŋgétimu. \p \v 6 Ninʒéŋ ninʒéŋ dacmuna hécna, eŋaoc keŋkésa hakésa ménda wamma séwi eŋeŋ ménda wammu niŋac, ini ac ooyawac hezac imuac séŋgaŋgeŋiguc ménda logima mamu ʒézéya imi nonac murunec nimma niŋareŋgému niŋac, ni méra énécmimaŋ ʒé ni ʒéma Apolo nekaŋ suruc wamma séséc acwac waŋ énécmizua. \v 7 Mérénéŋ gési énécmima meyac énécmiyu séwi eŋeŋ waŋkecʒu? Waŋu iwawai he énécmizac imuarunec ménda énécmimia méŋnéŋ méŋ hezac me? Qahacgucnec, mocʒoŋ énécmiyu késa kecma dimuhuc hénihénia igucnec eŋaŋ buŋawac heyecac ésécnec séwi eŋeŋ waŋkecʒu? \v 8 Ini mia bec tomeŋ qeqe waŋkecʒu. Bec mériaŋ yandaguc waŋkecʒu. Nini qahaciguc eŋacnec kecma ic kewu bec waŋkecʒu. Nini imi iniguc momacnec ic kewu héla wamma kecbiŋ niŋac ini bec ic kewu héla wamma kecbunec ʒéma ninʒiŋ. \v 9 Ni nimba Anutunéŋ Yesuac Méliméli ic nini humucac buŋa ʒétecgé nénécmimia tanec tetecgiaiguc nonoporu mamayagina wanʒiŋ. Waŋu nini imi baec kurumeŋiguc kua meme uŋa ʒéma baec ic kicginaiguc ninicdesic wawaŋawac buŋa wanʒiŋ. \v 10 Nini imi Kristoac niŋac wamma ic qelaŋa wanʒiŋ, néŋ ini imi Kristoac qeriaiguc niŋtegic qiŋtegic ginaguc wanʒu. Nini imi qeka meka wanʒiŋ, néŋ ini imi kucginaguc wanʒu. Ini imi eebipiginaguc wanʒu, néŋ nini imi maqeqeya wanʒiŋ. \v 11 Hama éréma deguc imuac sura séc nini imi yaka doku niŋ humuma, séwi usu qahac nununesi waŋ nénécmiyu kiaŋ éséc kecanʒiŋ. \v 12 Waŋu méraninanéŋ ai réwéria meanʒiŋ. Saec ac waŋ nénécmigic mozoc ac waŋ énécmianʒiŋ. Waŋu nununesi waŋ nénécmigic bisiqatéŋ waŋ énécmianʒiŋ. \v 13 Waŋu ʒébiri qébiri waŋ nénécmigic ac bakia goigina héima waŋ énécmianʒiŋ. Érékecma deguc nini imi baec ic mocʒoŋ yanda ionac nenesic tanec wamma kecʒiŋ. \p \v 14 Ni gamu qeqe waŋ énécmimaŋ ʒé kiwi yomi ménda oénécmizua, néŋ onac mia nambérac sorochécna ʒéma nimma pakeŋ ac waŋ énécmimaŋ ʒé oénécmizua. \v 15 Kristoac qeriaiguc kiwi ic imi kileŋ kecʒu, néŋ sucginaiguc hélacnec maŋgoc waŋ énécmianʒu imi sasala qahac. Waŋu neŋ imi Yesu Kristoac qeriaiguc buŋa suruc hiabia imi ku énécmima ini nena nambérac hécna ésécnec aʒi mema mihicŋi énécmiyi. \v 16 Imuac ni ʒénaŋgé énécmizua. Waŋanʒua imuac séciguc méndacma wamma kecmu. \v 17 Ni hénia imuac niŋac wamma mia Miŋ Kewuac qeriaiguc nuac naŋ sorocna wamma kecʒac Timoteo imi mélimiwa onac muru hazac. Waŋu inéŋ mia Kristo Yesuac qeriaiguc haka waŋanʒua imi ʒéma baera baera lelecgéma hénaoriŋ ama séc emma ku énécmianʒua imuac mia héiɋeli énécmimac. \v 18 Onarunec tosianéŋ ni onac muru ménda hamaŋ éséc nimma séwi eŋeŋ wamma kecʒu, \v 19 \vp 19a\vp* néŋ Miŋ Kewunéŋ niŋu sécgéyu focdac onac muru hamaŋ. \v 20 Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi ac eŋomiaiguc ménda hezac, néŋ Uŋa téréyawac kuciguc hezac. \vp 19b\vp* Imuac niŋac ni hama séwi eŋeŋ ic ionac inictegicma acgina qahac, néŋ kucginaguc me qahac imi inictegicmaŋ ʒé ninʒua. \v 21 Ini dimuhuc waŋ énécmimaŋ niŋac ninʒu? Hihilocguc hamaŋ me goi héihéi ʒéma ewa bénʒéŋnéŋ ewa qerinaiguc sécgénéŋu hamaŋ? \c 5 \s1 Kaiseroac hakanéŋ hénaoriŋ // mebiri énécmiyec. \p \v 1 Sucginaiguc kaisero haka hezac ʒégic niŋi. Waŋu kaisero imuhucya imi ic enia ionac sucginaiguc acguc ménda heheya. Ic méŋnéŋ eŋeya maŋgocyawac iniŋa wagicma i guc kecanʒac imuac mia ʒézua. \v 2 Waŋu ini séwi eŋeŋ wamma kecʒu. Haka imuac ewa biric ménda wanʒu. Haka imuhuc waŋec imi sucgina igucnec nesigic kembacnec, néŋ imuhuc ménda waŋkecʒu. \v 3 Ni séwinanéŋ lakec kecʒua, néŋ qeri uŋananéŋ iniguc kecma imuaru kecʒua séc, haka imi waŋec i bec ʒétecgémizua. \v 4 Ini Miŋ Kewu Yesuac qaraiguc aʒorogic imuaru, ni acguc uŋananéŋ iniguc kecʒua. Miŋ Kewunina Yesuac kuc acguc imuaru kecʒac. \v 5 Ic imi Biria miŋinawac mériaiguc waimimia waŋec. Imi mia séwiya imi humuqai wammac, néŋ uŋaya imi Miŋ Kewunina Yesuac nalé yandaiguc keckec mihicŋimac niŋac imuhuc wammimia waŋec. \v 6 Séwi eŋeŋ waŋanʒu imi haka hiabia qahac. Yis komodianéŋ falawa uha dokuyaguc imuac séc sécgéanʒac imi ini ménda ninʒu me? \v 7 Ini héni hénia igucnec yisginaguc qahac imuac deguc falawa uha ɋelia wambiŋ ʒéma, yis wahala imi giligic kendacmac. Naguc sacyaguc ogicma keŋkeŋa, kendoŋ imuac ramaya Kristonéŋ doenina mema humuyec. \v 8 Imuac kendoŋac tacbiŋ niŋ, yis wahala qahac, yis biria ʒéma kai ʒiliweŋaguc qahac, saméŋ héla ʒéma solaŋa yisya qahac nema tacbiŋ. \p \v 9 Kaisero ic iniguc mutu qutulaŋ ménda wammu niŋac nuac kiwiiguc oénécmiyi, \v 10 néŋ ac imuac hénia imi baec yomuac kaisero ic me hémbaoc ic me seŋkowu ic me baniarawac mepé qepési ic imi méndagucnec ala wamma kecmu niŋac ménda ʒéyi. Imuhuc wambiŋ ʒé baec yomi waima keŋ humuni sécgémacac hezac imuac mia imuhuc ʒézua. \v 11 Imuhuc qahac, néŋ deguc oénécmizua imi yomuhuc; Ninʒéŋ ninʒéŋ dacmuna kecʒiŋ ʒéanʒu ionac sucginaiguc méŋnéŋ méŋ kaisero me hémbaoc me baniarawac mepé qepési wawaŋa me ʒébiri qébiri wawaŋa me doku seli nene ic me seŋkowu wawaŋa iniguc imi mutu qutulaŋ ménda wamma yaka acguc momacnec ménda nemu. \v 12 Ni ic enia kecʒu imi némaciguc ʒégési waŋ énécmiwinec? Imi osiosiya. Waŋu hénaoriŋ eŋaŋ sucginaiguc imi ménda niŋgési amumuac hezac me? \v 13 Séŋgageŋ ic imi Anutunéŋ niŋgési énécmimac, néŋ biria meme ic imi mia eŋaŋ sucgina igucnec nesimigic mama kemmac. \c 6 \s1 Hénaoriŋ sucginaiguc tualefic hicŋiyu dimuhuc wammu. \p \v 1 Onac muru méŋnéŋ alaya méŋac képésic ac késa kecmac imi météré ic ionac muru ménda ʒéhicŋima képésic ic ionac muru ʒéhicŋimac me? \v 2 Météré icnéŋ baec ic ʒégési énécmimuac hezac imi ménda ninʒu me? Baec séc ic embac mocʒoŋ ʒétecgé énécmimuac hezaciguc, ac ai efefiadac méŋ heyu hia ménda ʒétecgému me? \v 3 Neŋaŋ imi kua meme uŋa ʒétecgéwiŋac hezac imi ini ménda ninʒu me? Imuac baecac ara efefia imi eŋaoc hia niŋgési wammuac hezac.\f + \fr 6:3 \fr*\ft Girik aciguc; Waŋu baec yomuac ara némac niŋac toroqema ʒéwiŋnec?\ft*\f* \v 4 Imuac, baecac kekeciguc ac méŋ hicŋiyu ini ic méŋ hénaoriŋ sucginaiguc niŋgic mamaya wanʒac imuhucyanéŋ ara imi ʒétecgémac niŋac hia kumumimu me qahac?\f + \fr 6:4 \fr*\ft Kiwi tosaraiguc; Hénaoriŋ sucginaiguc ic eŋomia méŋ hia kumumigic ara imuac ʒégésigési ic wammac.\ft*\f* \v 5 Ni gamugina nimmu niŋac ac imuhuc énézézua. Sucgina igucnec ic méŋ niŋtegic qiŋtegicyaguc dacmuna eŋaŋ ac hia ʒétecgémacac séc méŋ méndagucnec kecénécmizac me? \v 6 Dacmuna ninʒéŋ ninʒéŋgiraguc néŋ aciguc opocamuwic ʒé ic ninʒéŋ ninʒéŋgina qahac ionac muru hia kemmaoc me? \v 7 Ini eŋawunec aciguc opoc amugic képésicgina winiŋu hicŋitegirec. Imuac hénia imi ini bec momacnec aciguc maunuyu gamu qeqeginaguc wandacʒu. Néwécgeŋa, képésicgina eŋ bisigic hia wambacnec. Waŋu waigic ikoc icnéŋ iwawai onagiru hia wambacnec. \v 8 Imuhuc ménda wamma ini haka biria waŋamuma ikoc wamma iwawai onagic amuanʒu, néŋ imi eneŋ mia eŋaŋ ninʒéŋ ninʒéŋac dacmuna hécgina kecʒu. \v 9 Ic birianéŋ Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi mératéc ménda memuac hezac imi ini ménda ninʒu? Ikoc waŋ énécmiwu niŋac, kaisero ic me, baniara mepé qepési ic me sasaŋgiaiguc eu iniŋ hénia qelogilogi ic me, embac ala me ic alawac inicbaoc wawaŋa me, icnéŋ ic alayaguc kaisero wawaŋa me, \v 10 kowu nene ic me hémbaoc ic me doku selinéŋ ewa soho wawaŋa me ʒébiri qébiri ic me diwi qiwiliŋ ic imuhucyanéŋ Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi mératéc memuac séc qahac. \v 11 Waŋu sucginaiguc ic imuhucya kecgic, néŋ Miŋ Kewu Yesu Kristoac qaraiguc neŋaŋ Anutuac Uŋa Téréyanéŋ ʒuac énécmima météré énécmima mesolaŋi énécmiyu kecʒu. \s1 Qeri séwigina imi Anutuac buŋa. \p \v 12 Ni haka sasalanec wammaŋ ʒé hia wammaŋac hezac, néŋ wammaŋ séc mocʒoŋ méra némmacac séc qahac. Haka sasalanec hia wammaŋac ʒénénéŋa, néŋ ni haka méŋnéŋ méŋ ménda waiwa méra bawu nopocmac. \v 13 Nenenéŋ tomeŋac waŋu tomeŋnéŋ neneac wanʒac, néŋ Anutunéŋ imi mocʒoŋ metecgéyu qahac wammac. Séwinina imi kaiseroac ménda hezac, néŋ imi mia Miŋ Kewuninawac heyu, Miŋ Kewunina imi mia séwininawac galeŋ kecanʒac. \v 14 Anutunéŋ Miŋ Kewunina humuc igucnec meɋeliyec. Waŋu iwac kuhanéŋ neŋaŋ muŋguc meɋeli nénécmimac. \v 15 Séwigina imi Kristoac séwi tasia wanʒac imi ménda ninʒu? Waŋu Kristoac séwi tasia iminéŋ dimuhuc meleŋgic héna yanda embacac séwi tasia wammac? Qahac téŋgéŋ. \v 16 Héna yanda embacguc toro qemaciguc i guc séwi momacguc wammaocac hezac imi ménda ninʒu? Yomuhuc ooyawac hezac; Éréhécnéŋ séwi momacguc wammaoc.\x + \xo 6:16 \xo*\xt Hén 2:24\xt*\x* \v 17 Imuac bec Miŋ Kewuguc toroqemac imi i guc uŋa momacguc wamma kecmaoc. \v 18 Kaisero haka imuac qiʒiʒiŋgéma kecmu. Képésic waŋanʒu sasala imi séwi busuninawac séŋgaŋgeŋ hezac, néŋ kaisero icnéŋ eŋeya séwiac képésic wanʒac. \v 19 Waŋu séwigina imi eŋac eŋac qeriginaiguc kecanʒac Uŋa téréya Anutuac murunec hahaya iwac ocmuŋ téréya wanʒac imi ménda ninʒu? Ini imi séwiginawac miŋina qahac. \v 20 Ini imi boŋhérégina meénécmimia wanʒac. Imuac séwiginanéŋ Anutu ee héihéi wammimu. \c 7 \s1 Ʒammaréŋ memeac héna ac. \p \v 1 Acgina kiwiiguc oma néŋgic imuac ʒéwa niŋgic; Ic méŋnéŋ embac ménda mema kecmac imi hia, \v 2 néŋ kaiseroac manam batuc hezac, imuac niŋ ic séc embac mema kecmu. Waŋu embac séc ic mema kecmu. \v 3 Waŋu icnéŋ eŋeya séwiya imi iniŋa ménda aŋgéŋ timimac. Embac acguc euya imuhucnec ménda wammimac. \v 4 Iniŋa imi eŋeya séwiyawac miŋ maŋgocya qahac, néŋ euyanéŋ imuac miŋina wanʒac. Euya imuhucyanec eŋeya séwiyawac miŋ maŋgocya qahac, néŋ iniŋanéŋ imuac miŋina wanʒac. \v 5 Eŋaŋ séwigina iniŋgina me euginawac eŋ ménda aŋgéŋ tiénécmigic. Ʒéwelec welecac efima nalé titiŋa mihicŋiwiŋ niŋac walac ʒéeminiŋ wamma imuhuc waŋgic tecgéyu muŋguc toroqe amumu iminéŋ hia wammac. Eŋaŋ ewa siŋgina helanʒi amugic, Biria miŋinanéŋ batucgé énécmiwac niŋac. \v 6 Waŋu ac imi qenaŋgé wamma ʒézua, néŋ ménda ʒéseli énécmizua. \v 7 Ic mocʒoŋnec ni ésécnec wamma kecmu niŋac wanʒua. Néŋ icya icya eŋeya sese Anutuac murunec hahaya késa kecʒac. Méŋnéŋ méŋac késa keru méŋnéŋ méŋac késa kecʒac. \p \v 8 Ic embac ménda meamuma kecanʒu ʒéma embac malé ionac mia yomuhuc ʒézua; Ieneŋ ni éséc kecgic hia wammac. \v 9 Eŋ kecgic séwiac siŋginanéŋ geric bélaŋa ésécnec onoyu hiabia qahac wammac. Sécgina imuhuc wanʒaciguc eu iniŋ meamuma kecgic sécgémac. Imuac niŋac séwiac siŋgina helanʒi amuwiŋac séc qahac waŋu ic embac meamuma kecmu. \v 10 Ʒammaréŋ meamuma kecʒu onac mia yomuhuc ʒéseli énécmizua; (Ʒézé seli ac yomi nuarunec qahac néŋ Miŋ Kewuarunec.) Embac imi icyawac murunec waimimia ménda wammac. \v 11 (Néŋ waimimia wammaciguc ic méŋ ménda mema eŋ kecmac me euyawac muru muŋguc luae mihicŋi mimia waŋu toroqemac.) Waŋu icnéŋ imuhucyanec iniŋa ménda waimimac. \v 12 Ac yomi mia tosia ionac énézézua; (Waŋu ac yomi nuarunec, néŋ Miŋ Kewuarunec qahac.) Ninʒéŋ ninʒéŋ dacmuna méŋac muru iniŋa méŋ Miŋ Kewu ménda ninʒéŋgéma kecma euyaguc momacnec kecmac niŋ ewa siŋ hemiyu iniŋa imi ménda waimimac. \v 13 Waŋu embac méŋac muru euya méŋ Miŋ Kewu ménda ninʒéŋgéma kecma iniŋaguc kecmaŋ ʒé ewa siŋ hemiyu euya imi ménda waimimac. \v 14 Euya Miŋ Kewu ménda ninʒéŋgéma kecʒac imi iniŋawac ninʒéŋ ninʒéŋanéŋ métérémimac. Waŋu iniŋa ménda ninʒéŋgéma kecʒac imi euyawac ninʒéŋ ninʒéŋanéŋ métérémimac. Qahac wambacnec nambérac hécgina acguc solaŋa ménda wambunec, néŋ deguc solaŋa kecgic nambérac hécgina imuhucyanec solaŋa kecʒu. \v 15 Néŋ ménda ninʒéŋgéma kecanʒu ionac sucginaiguc eu iniŋ méŋnéŋ wai amumaociguc wai érécmigic imuhuc wammaoc. Ic me embac imuhucya imi ʒézé seli iminéŋ ménda ʒiki énécmizac. Néŋ ini imi Anutunéŋ luaeguc héihéré énécmiyec. \v 16 Imi mia embac gi Anutunéŋ euga kekec héla mihicŋi mimac me qahac imi ménda ninʒaŋ. Ic gi imuhucyanec Anutunéŋ iniŋga kekec héla mihicŋi mimac me qahac imi ménda ninʒaŋ. Imuac siŋginawac ménda wammu. \p \v 17 Néŋ Miŋ Kewunéŋ icya embacya séc ewa hiawac buŋa méndéŋ énécmiyec imuac séciguc héna imuac me imuac unuruyec séc téŋgéŋ méndacma wammu. Ni hénaoriŋ ama séc imuhuc ʒéseli énécmianʒua. \v 18 Séwiiguc séwi tasé heric heriraguc keru Miŋ Kewunéŋ hérémiyeciguc séwi tasé hericheric haka waimac niŋ ménda ʒénaŋgémimu. Waŋu séwi tasé hericheric qahac keru Miŋ Kewunéŋ hérémiyeciguc séwi tasé hericheric memac niŋ ménda ʒénaŋgémimu. \v 19 Séwi tasé herichericguc kekec me séwi tasé hericheric qahac kekec iminéŋ héla qahac, Anutuac héna acwac niŋtohoma kekec iminéŋ mia héla wanʒac. \v 20 Imuac niŋ nanaŋ imuaru me imuaru naŋu Miŋ Kewunéŋ héihéré miyeciguc nanaŋ imuacnec naŋkecmac. \v 21 Gi weleŋ qeqe kecnanec héihéré géŋeciguc niŋna iminéŋ réwériga ménda wammac. Waŋu kekec ʒiki sipacya qahac mihicŋiwésémaŋ imuac héna méŋ béréŋgé géŋu efima kekec ʒiki sipacya qahac imi hia mihicŋiwésémaŋ. \v 22 Weleŋ qeqe ic kerunec Miŋ Kewuac qeriaiguc héihéré mimia wanʒac imi weleŋ qeqe kecʒac, néŋ deguc Miŋ Kewuac buŋa wamma kecʒac. Hénia imuhucyanec miŋ maŋgoc kerunec héihéré mimia waŋec imi miŋ maŋgoc wanʒac, néŋ Kristoac weleŋ qeqe ic waŋecac kecʒac. \v 23 Ini bec boŋgina memeya imuac niŋ ic onac weleŋ qeqe ménda kecmu. \v 24 Dacmuna hécna, méŋnéŋ méŋ héihéré mimia waŋec nalé imuaru areŋ méŋac méŋ naŋkerec areŋ imuarunec namma Anutuguc momacnec kecmaoc. \s1 Embac seraŋa ʒéma embac // malé ionac pakeŋ ac. \p \v 25 Embac seraŋa ionac Miŋ Kewuac ackuaʒéc méŋ ménda késa kecʒua. Waŋu Miŋ Kewunéŋ ewa biric niŋnéŋu méŋʒé méŋʒéna qahac kecanʒua nenaoc mia nena niniŋnawac ʒéwa niŋgic. \v 26 Neŋ nimba nalé ʒéra waiyayaguc yomuac niŋac ic méŋnéŋ kecanʒac imuhucyanec kecmac iminéŋ hia wammac. \v 27 Imuac gi embacgaguc dérécgé érécmimiawac kecʒaociguc ménda waiwésémaŋ. Waŋu gi embac qahac solaŋanec kecʒaŋiguc embac memaŋ ʒé ménda nimbésémaŋ. \v 28 Embac memaŋ ʒé mewésémaŋiguc iminéŋ képésic ménda wammac. Waŋu embac seraŋa méŋnéŋ ic memaciguc imi acguc képésic ménda wammac. Waŋu imuhucya ieneŋ kekecginaiguc yéwéri sasala mihicŋimu. Imuac niŋ ni aŋgéŋ tiénécmimaŋ ʒé imuhuc ʒézua. \v 29 Alahécna ac yomi ʒéwa niŋgic; Nalé meducŋiyu hotoŋadac hezac, imuac niŋ ic tosara embacginaguc ieneŋ embac qahac ésécnec kecmu. \v 30 Waŋu siacanʒu imi eneŋ ʒésiacgina qahac ésécnec kecmu. Waŋu ségiségi waŋanʒu imi eneŋ ségiségigina qahac ésécnec kecmu. Waŋu iwawai boŋ meanʒu imi eneŋ iwawaigina qahac ésécnec kecmu. \v 31 Baecac iwawainéŋ ai meanʒu imi eneŋ, niŋgic imi ménda he énécmizac ésécnec wammac. Baec kurumeŋ deguc hénʒu imi hama keŋu qahac wandacmac imuac mia. \v 32 Eneŋ mia iwawai omaya imuac mia niŋ éréhéc ménda wamma kecmu niŋac nimma ʒézua. Ic méŋ iniŋa qahac kecanʒac inéŋ Miŋ Kewuac ai niŋac niŋ goro wamma dimuhuc wamma Miŋ Kewu ségiségi mihicŋi mimaŋ ʒéma nimmac. \v 33 Iniŋagucnéŋ mia dimuhuc wamma iniŋa ségiségi mihicŋi mimaŋ ʒéma baecac iwawai niŋac niŋgumbi niŋguŋ waŋanʒac. \v 34 Waŋu ewaya téma éréhéc waŋanʒac. Waŋu embac seraŋa me embac ic ménda mema kekera méŋnéŋ Miŋ Kewuac ai niŋac niŋgumbi niŋguŋ wamma eŋeya séwi uŋaya momacnec Miŋ kewuac buŋa haimac, néŋ embac icyagucnéŋ dimuhuc wamma euya ségiségi mihicŋi mimaŋ ʒéma baecac iwawai niŋac niŋgumbi niŋguŋ waŋanʒac. \v 35 Ʒiki énécmimaŋ niŋac ménda ʒézua, néŋ ini solaŋanec kecmu niŋac ac yomi énézézua. Ini solaŋanec kecma ewagina ménda héséŋunec Miŋ Kewuac howiacnec kekecgina haimimu niŋac imuhuc ʒézua. \p \v 36 Ic méŋnéŋ embac seraŋa eŋeya buŋa qemimia hemiyuguc haka dindiŋanec ménda wammianʒac tanec wanʒaciguc, waŋu embac buŋaya imi ʒammaréŋ naléya ogicma embac yanda wamma kecʒaciguc imi ewa siŋa méndacma hia memac. Imi mia képésic qahac. Iereŋ imi kileŋ meamumaoac hezac. \v 37 Waŋu ic méŋnéŋ ewayanéŋ nimma embac imi ménda memaŋ ʒé niŋ seligizaciguc, waŋu kileŋ memac niŋac iwawai méŋ ménda hinocgézaciguc, waŋu eŋeya séwiac siŋa imi hélanʒi amumac ac séc kuha hemiyu ménda memaŋ ʒé ewaya ʒikizaciguc, imi acguc hia wanʒac. \v 38 Imuac embac seraŋa mezac imi haka hia wanʒac, néŋ embac ménda mezac imi haka séc méŋ ogicma hia wanʒac. \p \v 39 Embac méŋ imi euyanéŋ kekecguc kecmac séc hésa ɋatéyaguc wanʒac. Euya humuyu ic méŋ me méŋ memaŋ ʒé wammaciguc imi hia memac, néŋ Miŋ kewuac ewa siŋiguc wammac. \v 40 Niniŋnaiguc imi eu qahac imuhucnec kecmac imi séc méŋ ogicma ségiségiyaguc wammac. Waŋu ni nimba Anutuac Uŋa Téréya imi nuac muru acguc henénʒac imuac niŋac ac imi nuarunec sac qahac. \c 8 \s1 Baniarawac ohaihaiyawac ara. \p \v 1 Baniarawac ireha imuac mulu haimimia imi hénia nindacma kecʒiŋ imi niŋyacgéma kecʒiŋ. Waŋu niniŋ imi tétéc qeqeac haka mihicŋianʒac, néŋ goi héihéi iminéŋ qenaŋgéac haka mihicŋianʒac. \v 2 Méŋnéŋ méŋ eŋeya niŋac niŋu niniŋaguc wammac imi, ac niŋasarimacac hezac imi ménda niŋasarimanec kecʒac. \v 3 Waŋu méŋnéŋ méŋ Anutu goi héihéi wammianʒac imi Anutunéŋ nimmianʒac. \v 4 Imuac olémbaŋ baniarawac ireha imuac buŋa haihaiya imi mema neanʒu imuac mia yomuhuc ʒéma ninʒiŋ; Baniarawac ireha baec kurumeŋiguc hezac imi mocʒoŋ eŋomia. Anutu imi méŋ qahac, néŋ momacguc sac kecʒac. \v 5 Baec me kurumeŋiguc anutu ʒéénécmimia sasala hezac imi hélacnec. Anutu sasala miŋ kewu sasala kecʒu ʒézéya, \v 6 néŋ kileŋ neŋaŋ muru imi Anutu momacguc Maŋgocnina sac kecnénécmizac. Iwarunec mia iwawai momac yanda hicŋidarec. Waŋu neŋaŋ iwac wamma kecanʒiŋ. Waŋu imuacnec Miŋ Kewunina Kristo Yesu momacguc sac kecʒac. Waŋu inéŋnec iwawai momac yanda mihicŋi énécmiyu kecgic neŋaŋ acguc iwacnec kecanʒiŋ. \p \v 7 Néŋ niniŋ imuhucya imi ic séc ménda késa kecʒu. Imuac niŋac ic tosia ieneŋ baniarawac ireha imuac niŋaŋgic séc nimmanec kecma nene newiŋ ʒé, yomi baniarawac ohaihaiya gezaŋ, ʒéma niŋ éréhécguc wamma negic eŋaŋ ewa qeriginanéŋ kuc mama wamma ʒapi qeanʒac. \v 8 Yaka neneac hakanéŋ nonagiru Anutu hosucgéwiŋac séc qahac. Ménda newiŋiguc séc méŋ ogicma biriwiŋac séc ménda hezac. Imuhucyanec newiŋiguc séc méŋ ogicma hiaruwiŋac séc ménda hezac. \v 9 Néŋ técgina nimma kecmu. Ewa éréhéc ménda wamma ewa siŋginawac séc wamma megic haka iminéŋ alahécgina bébélacgia tosara méwétécgé énécmiwac niŋac. \v 10 Gi niniŋgaguc néŋ baniarawac ireha imuac ocmuŋ qeriaiguc nene saméŋa nema tacna, ic ninʒéŋ ninʒéŋa bébélacgia méŋnéŋ méŋ imuhuc gémma kuc mema baniarawac ireha imuac nene saméŋ imi efima mema newac niŋac. \v 11 Haka imuhuc hicŋimaciguc imi guac niniŋganéŋ ninʒéŋ ninʒéŋ bébélacgia dacmunaga Kristonéŋ wammima humuyec i mebirimac. \v 12 Gi mia imuhuc ninʒéŋ ninʒéŋ dacmunaga bébélacgia ewa qeriaiguc wizi ésécnec héniŋ géwésémaŋ iguc imi Kristo képésic wammizaŋ ésécnec wammac. \v 13 Imuac nenenéŋ ninʒéŋ ninʒéŋ dacmunana méŋ méwéctécgé mimaciguc, ni yaŋ busia méndagucnec nema dacmuna imi qonʒontoŋ gégéya ménda mihicŋi mima kecba nalé tetecgia hamac. \c 9 \s1 Yesuac Méliméli ic ionac // nanaŋgina. \p \v 1 Ini niŋgic, ni ʒiki sipacnaguc kecʒua me? Ni Yesuac Méliméli ic ménda wanʒua me? Ni Miŋ Kewunina Yesu ménda héŋi me? Miŋ Kewuninawac qeriaiguc ainawac héla hicŋima kecanʒu imi ini qahac me? \v 2 Ini mia Miŋ Kewuninawac qeriaiguc Yesuac Méliméli ic ai buŋanawac asé kiwi tanecac hicŋima kecanʒu. Imuac niŋac ni ic embac tosia ionac muru imi Yesuac Méliméli ic ménda gezaŋ kecbiac, néŋ onac imi Yesuac Méliméli ic hélawac kecanʒua. \p \v 3 Ʒégési waŋnéŋanʒu ionac mia yomuhuc ʒéma saiwa acna waŋ énécmizua; \v 4 Niri nene doku newicac qac buŋa méŋ ménda ʒénéréc mimiawac kecʒic me? \v 5 Yesuac Méliméli ic tosia ʒéma Miŋ Kewuac munahéra ʒéma Kefa ieneŋ imi iniŋhécgina kecénécmigic ai meanʒu. Waŋu nini imi imuhucyanec wamma kecbiŋ ʒé qac buŋa ménda ʒé nénécmimia wac kecʒiŋ me? \v 6 Waŋu ni ʒéma Banaba niri sac séwiguc kekecac ai waima Anutuac ai sac mewic niŋac qac buŋa ménda ʒénéréc mimiawac kecʒic me? \v 7 Waŋu mérénéŋ téŋgiŋ ic kecma eŋeya soukiwa kiricma weleŋ qemac? Waŋu mérénéŋ waiŋ ic himicma imuac gocmia méŋ ménda menec wammac? Waŋu mérénéŋ rama inicgaleŋ wamma ionac namu késanec ménda wammac? \v 8 Ni ac imi baec icac nanaŋiguc namma ʒézua me? Héna ac acguc imi ménda ʒéhicŋizac me? \v 9 Moseac héna aciguc ac méŋ yomuhuc hezac imuac mia imuhuc ʒézua; Burumakao méŋnéŋ padi gocmia tiʒiʒama séwéla qétimaciguc uficnéŋ kuaya ménda osomu, néŋ waigic nemac. Ini niŋgic, Anutunéŋ burumakao ionac niŋac ewa goro wanʒac me? \v 10 Mocʒoŋ ic neŋaŋ niŋac ménda ʒéyec me? Hélacnec, imi mia ic neŋaŋ niŋac imuhuc ooyawac hezac. Imuac niŋac ai patoma kecʒac inéŋ héla niŋac niŋkumuma patomac. Waŋu metocgézac i acguc nena buŋa henémmac ʒéma niŋkumuma metocgo wammac. \v 11 Nini onaru qeri uŋawac iwawai himiriŋ. Waŋu ic imuhucyanéŋ onarunec séwiac iwawai mewiŋiguc, niŋgic sécnina ogicma kuneŋ yanda meziŋ tanec wammac me? \v 12 Tosia ieneŋ onarunec séwiac iwawai imi memu niŋac ʒéénécmimia waŋu niri imi imuac séc imi ogicma kileŋ imuhuc hia wambicac hezac, néŋ Kristoac buŋa suruc hiabia imi neuŋa qahac saima kemmac niŋ wamma qac buŋa ʒénérécmiyec séc ménda wamma imuac me imuac osimaguc kileŋ yéwéri imi bisiqatéŋ wamma kecanʒic. \v 13 Ocmuŋ téréyaiguc ai meanʒu imi eneŋ ocmuŋ téréya imuaru nene mihicŋima neanʒu. Waŋu ʒaki téréyaiguc weleŋ qeqe ai meanʒu imi eneŋ ʒaki téréya imuac buŋa haihaiya imi sécgina séc meanʒu imi ini ménda ninʒu? \v 14 Héna imuhucyanec Miŋ Kewuninanéŋ yomuhuc ʒéma ʒéseli nénécmiyec; Buŋa suruc hiabia ʒézé ic imi eneŋ buŋa suruc ʒézé ai iminéŋnec séwiginawac kekec qenaŋgé wamma kecmu. \v 15 Waŋu ni wawaŋawac séc me memeyawac séc imuhucya imuhucya méŋ ménda wamma meanʒua. Ac imuhuc ʒéma oénécmizua imi mia ini imuac séciguc waŋ némmu niŋac ménda ʒézua. Qahacgucnec, osima humumaŋ ʒé hia humumaŋ, néŋ iwawai méŋac méŋ ménda ʒéwelec énécmimaŋ. Imuhuc wambinec méŋnéŋ méŋ iwawai ʒéhiaruanʒua imi mematiti wambac niŋac. \v 16 Ai imi mia nuac qacnaiguc hainénéŋa, imuac niŋac hetecgémaŋac séc qahac. Buŋa suruc hiabia imi ménda ʒéau énécmimaŋiguc imi saecnaguc wammaŋ. Hénia imuac niŋac, buŋa suruc hiabia ʒéauanʒua hakana imuac mia ʒéhiaru amumaŋac séc qahac. \v 17 Ni ai imi nena ewa siŋnawac mewinec kecma imuac bakia mewinec, néŋ nena ewa siŋnawac qahac, néŋ niŋkinʒéŋ waŋ némma ai buŋa ʒénénéŋa iwac mia meanʒua. \v 18 Imuac ainawac bakia imi némac? Ni buŋa suruc hiabia ʒéau énécmianʒua séc boŋtegic ʒéau énémima buŋa suruc hiabia imuaru héima namma haka méŋac méŋ wawaŋawac séc buŋana qenéŋec imi méŋ ménda aŋgétianʒua. Waŋu ai meanʒua iminéŋ mia ainawac boŋa wanʒac. \p \v 19 Ni ic momac yanda ionac muru taséna qahac solaŋanec kecanʒua, néŋ ogicma sasala énépésimaŋ ʒé kileŋ weleŋ qeqeginawac opocamuma kecanʒua. \v 20 Yuda ic ionac muru imi Yuda ic tanec waŋi imi Yuda ic énépésimaŋ ʒé imuhuc waŋi. Waŋu héna acwac méra bawaiguc kecanʒu ionac muru imi ni héna acac bawaiguc ménda kecanʒua, néŋ ic héna acwac bawaiguc kekera ésécnec waŋi imi, héna acac méra baciguc kecʒu imi énépésimaŋ ʒé imuhuc waŋi. \v 21 Ic enia kecanʒu ionac muru imi ni héna ac qahac ménda kecma néwécgeŋa Kristoac héna ac imuac méra bacyaiguc kecanʒua, néŋ ic héna ac qahac kecanʒu ionac tanec waŋi imi, ic héna ac qahac imi énépésimaŋ ʒé imuhuc waŋi. \v 22 Ic ninʒéŋ ninʒéŋgina bébélacgia ionac muru imi ic ninʒéŋ ninʒéŋ bébélacgia tanec waŋi imi, ic ninʒéŋ ninʒéŋ bébélacgia énépésimaŋ ʒé imuhuc waŋi. Ic hénia hénia ionac muru ic hénia hénia tanec waŋi imi, tosara aŋgéŋgina timaŋ ʒé imuhuc me imuhuc waŋi. \v 23 Ni buŋa suruc hiabia imuac wamma haka hénia hénia méndacma waŋanʒua imi, ni nenaoc acguc buŋa suruc hiabia imuac héla imi ic embac tosara iniguc momacnec memaŋ ʒé imuhuc waŋanʒua. \p \v 24 Sombeŋ yandaiguc nogicna gogicba aria wamma mocʒoŋ usuŋnec keŋanʒu, néŋ sucgina igucnec momacguc sac onogicma bakia meanʒac imi ini ménda niŋtegicʒu? Ini acguc bakia mewiŋ ʒé imuhuc usuŋnec kemmu. \v 25 Ariac ic eneŋ onogicbiŋ ʒé sigi hénia hénia kecanʒu. Waŋu imi eneŋ ʒunʒariŋ miʒicmiʒicya houmacac hezac imuhucyawac orucginaiguc haimimu niŋac wamma imuhuc waŋanʒu, néŋ neŋaŋ mia iwawai ménda houhouyawac mewiŋ ʒé imuhuc waŋanʒiŋ. \v 26 Hénia imuac niŋac ni nenaoc héna hezac imi ménda héŋtegicma sicsaoc ménda keŋanʒua. Waŋu ni ʒika qemaŋ ʒé sawaiguc méragina sicsaoc gilianʒu ésécnec ménda qeanʒua. \v 27 Néŋ ni ic tosara onac ackuaʒéc ʒéau énécmima kecma nena gorosoŋa wambi niŋac séwinanéŋ weleŋ qeqe kecmac niŋ imuac siŋa qewa hiŋgaru kecanʒua. \c 10 \s1 Pakeŋ ac Israel ionac wawaŋ // meme igucnec hahaya. \p \v 1 Alahécna, ini iwawai yomi ménda niŋasarimanec kecmu niŋac ménda wanʒua. Esaŋ ambéc hécnina ieneŋ mocʒoŋ hosusuac amiaiguc kemma konduŋ doku namuŋaiguc qericma keŋgic. \v 2 Waŋu mocʒoŋ Mosearu toroqegic hosusu ʒéma konduŋ doku qeriaiguc naec énécmiyec. \v 3 Waŋu nene téréya imuhucyanec nema kecgic. \v 4 Waŋu ieneŋ imi, Kristo qeri uŋawac ʒamanʒiŋ kecanʒac inéŋ méndac énécmiyu ʒamanʒiŋ imuacnec mia qeri uŋawac doku imuhucyanec nema kecgic. \v 5 Néŋ kileŋ, ionarunec ʒaŋgégina mocʒoŋnec séc ionac imi Anutunéŋ ségiségi ménda wamma baec kéra kérasiaiguc unuyu humudacgic. \v 6 Waŋu imi mia ieneŋ haka biria siŋa nimma waŋgic ésécnec neŋaŋ imuhucyanec ménda wamma kecbiŋ niŋac haka imuhucyanéŋ sésécac hicŋi nénécmiyec. \v 7 Ionac murunec tosara ésécnec ini baniarawac weleŋ qeqe ic ménda wammu. Haka imuhucyawac waŋgic, ac yomuhuc ooyawac hezac; Ic embac ieneŋ mama tacma nene ʒéma doku selia nema yacma neʒéléléŋ aria mezu.\x + \xo 10:7 \xo*\xt Mmh 32:6\xt*\x* \v 8 Waŋu ionac sucginaiguc tosara ésécnec kaisero haka ménda wambiŋ. Kaiwe ai meme momacguc imuaru ic embac 23,000 humuma madacgic. \v 9 Waŋu Miŋ Kewunina manam batuc ménda wammiwiŋ. Ieneŋ imuhuc waŋgic mokoleŋ eneŋ inigic humudacgic. \v 10 Waŋu ionarunec tosaranéŋ waŋgic ésécnec ŋindic ŋuduc ac ménda ʒému. Ieneŋ imuhuc ʒégic metecmetec miŋinanéŋ metecgé énécmiyu qahac wandacgic. \v 11 Ionaru haka hicŋiyec imuhucyanéŋ séséc waŋ nénécmizac. Waŋu baec yomuac nalé tetecgiawac kecanʒiŋ neŋaŋaru pakeŋ ac waŋ nénécmimac niŋ kiwiiguc ooyawac hezac. \v 12 Imuac mia naŋselizua ʒéma ninʒu imi eneŋ mama unuwac niŋac técgina nimma kecmu. \v 13 Ic séc hicŋi énécmianʒac manam batuc imuhucya sac onac muru hicŋi énécmianʒac. Anutu imi méŋʒé méŋʒéya qahac imuac niŋac manam batuc sécgina ogicogicya imi ménda waiyu hicŋi énécmimac. Waŋu manam batuc hicŋi énécmimacac séc hia naŋselimu niŋac néŋgacma keŋkeŋawac héna mihicŋi énécmimac. \s1 Baniarawac olémbaŋa. \p \v 14 Imuac mia inicsoroc sorochécna ini baniarawac weleŋ qeqe ai imuac mia héŋacya mema kecmu. \v 15 Ic niŋtegic qiŋtegic ginaguc énézéanʒua ésécnec ac waŋ énécmizua. Eŋaoc mia ac énézézua imi niŋgésigic. \v 16 Sokociguc mériaŋac waiŋ doku, mériaŋ ac ʒéma neanʒiŋ imi Kristoac sacya amunec qamunec haka qahac me? Waŋu saméŋ méndémma neanʒiŋ imi Kristoac séwi busia amunec qamunec haka qahac me? \v 17 Nene saméŋ hénia momacguc heyu saméŋ momacguc amunec qamunec wamma neanʒiŋ, imuac niŋac nini sasalanéŋ séwi busu momacguc wamma kecanʒiŋ. \v 18 Séwiiguc Israel ic embac kecʒu ionac niŋgic, mulu haima neanʒu imi eneŋ ʒaki téréyawac buŋa amunec qamunec ménda wamma kecanʒu me? \v 19 Ac imi dimuhuc niŋac ʒézua? Iwawai baniarawac haimimia imi iwawai héla wanʒac me? Waŋu baniara eŋeya imi iwawai héla wanʒac me? \v 20 Imuhuc qahac. Ic enia ieneŋ mulu haianʒu imi Anutuac buŋa qahac, néŋ kuwic onac haianʒu. Ni ini kuwic iniguc amunec qamunec wamma kecmu niŋac ménda wanʒua. \v 21 Ini Miŋ Kewuac sokoc igucnec\f + \fr 10:21 \fr*\ft Waiŋ sokoc.\ft*\f* ʒéma kuwicac sokoc igucnec momacnec nemuac séc qahac. Waŋu Miŋ Kewuac ʒaeiguc ʒéma kuwic ionac ʒaeiguc momacnec toroqema nemuac séc qahac. \v 22 Me neŋaŋ imuhuc wammanec kecma Miŋ Kewu nimbupuc mihicŋi miwiŋ me? Kucninanéŋ kuha ogicʒac me? \s1 Ninʒéŋ ninʒéŋ ic ionac keckec solaŋa. \p \v 23 Iwawai mocʒoŋ hia wambiŋac séc, néŋ iwawai mocʒoŋnéŋ méra ménda nénécmidacmac. Iwawai mocʒoŋ hia wambiŋac séc, néŋ iwawai mocʒoŋnéŋ ménda naŋgé nénécmidacmac. \v 24 Méŋnéŋ méŋ eŋeya naŋgé amumaŋ ʒé ménda hochoc ai memac, néŋ tosara onac naŋgé énécmimaŋ ʒé hochoc ai memac. \v 25 Ini nénnagémba sombeŋiguc yaŋ beric busia haigic heyu ewa qerigina solaŋanéŋ yomi omaya me kuwicac buŋa ʒéma ménda qesiamuma eŋ boŋ mema oma nemu. \v 26 Hénia imi yomuhuc; Baec ʒéma iwawaiya imuaru sécgéma hezac imi mocʒoŋ Miŋ Kewuarunec.\x + \xo 10:26 \xo*\xt Leg 24:1\xt*\x* \v 27 Ic enia méŋnéŋ héihéré énécmiyu amayaiguc emmuiguc, wéségina iguc iwawai haigic hezac imi imuac me imuac ewa qerigina solaŋa niŋac wamma ʒéqesi ménda wamma efima hia nedacmu. \v 28 Waŋu ic méŋnéŋ yomi baniarawac mulu haimimia ʒéma énézémaciguc imi, énézémac i ʒéma iwac ewa qeria solaŋa niŋac wamma iwawai imi ménda nemu. \v 29 Geŋga qahac, néŋ iwac ewa kétiŋ kétiŋawac ʒézua. Némac niŋ ic méŋac ewa qeri solaŋanéŋ hakana ʒiki sipacya qahac imuac ʒégési waŋnémmac me? \v 30 Ni ewa hia nimma amunec qamunec wammaŋiguc mérénéŋ némac niŋac hakana ewa hia ʒézéyaguc imuac niŋac ʒébiri néŋu nimbinec? \v 31 Imuac ini nene ʒéma doku nemu, me haka méŋac méŋ wammuiguc imi, Anutuac edamuyawac niŋac wamma memu. \v 32 Ini Yuda ic me Girik ic me Anutuac hénaoriŋ ieneŋ inicma qonʒontoŋ géwu niŋac solaŋanec kecmu. \v 33 Haka hénia hénia wammaŋ séc, ic hénia hénia ewa hia mihicŋi énécmima, nena naŋgé amumaŋ ʒé hochoc ai ménda mema, ic sasala naŋgé énécmimaŋ ʒé hochoc ai meanʒua ni ésécnec waŋ énécmigic Anutunéŋ ionac aŋgéŋgina tiénécmimac. \c 11 \p \v 1 Ni Kristoac haka kéréndéŋ méndac mianʒua ésécnec ini imuhucyanec nuac haka méndacma wammu. \s1 Mepé qepésiac haka solaŋa. \p \v 2 Ini ai hénia hénia meanʒu séc ni niŋɋeli némma mératéc haka ku énécmiyiac séciguc tohoma kecanʒu imuac niŋac mepési énécmizua. \v 3 Waŋu yomi méŋ ʒéwa niŋasarimu niŋac wanʒua; Icya icya ionac orucgina imi Kristo wanʒac. Waŋu embacac oruha imi icya wanʒac. Waŋu Kristoac oruha imi Anutu wanʒac. \v 4 Ic méŋnéŋ oruc usuyaguc ʒéwelec ai me biaŋac ara ʒéauau ai mezac imi eŋeya oruha Kristo gamu mihicŋi mizac. \v 5 Waŋu embac méŋnéŋ oruc usuya qahac eŋnec ʒéwelec ai me biaŋac ara ʒéauau ai mezac imi oruha kecʒac icyawac gamu mihicŋi mizac. Waŋu embac imi oruc ʒucya mocʒoŋ mericdacma kecʒac tanec imuhuc éséc wanʒac. \v 6 Imuac embac méŋnéŋ oruha usuya qahac kecmaciguc oruc ʒucya imi mericdacmac me héʒérac gédacma kecmac. Waŋu embac imi oruc ʒuc qahac kecmaŋ ʒé gamuya nimmaciguc oruc usuyaguc kecmac. \v 7 Ic imi Anutuac tanec ʒéma edamuya wanʒac imuac oruhaiguc usuya kileŋ ménda haimacac hezac, néŋ embac imi icyawac edamuya wanʒac. \v 8 Ic imi embac igucnec ménda memeyanéŋ embacnéŋ ic igucnec memeya. \v 9 Waŋu ic imi embacac niŋ wamma ménda mihicŋiyec, néŋ embac imi icac wamma mihicŋiyec. \v 10 Hénia imuac niŋac ʒéma kua meme uŋa ionac niŋac wamma embacnéŋ méra bacginaiguc kecʒac imuac asé kiwiya oruc usuya haima kecmac. \v 11 Waŋu Miŋ Kewuninawac qeriaiguc imi ic qahac embacnec ménda kecanʒac. Waŋu imuhucyanec embac qahac icnec ménda kecanʒac. \v 12 Embac icarunec hicŋiyec\x + \xo 11:12 \xo*\xt Hén 2:21\xt*\x* ésécnec ic acguc embacarunec hicŋiyec. Néŋ momac yanda imi Anutu arunec. \v 13 Ini eŋaoc niŋgésigic embac méŋnéŋ oruc usuya qahac Anutu ʒéwelec wammiyu hia sécgémac me? \v 14 Waŋu ic méŋnéŋ oruc ʒuc horua hemiyu iminéŋ eŋeya gamuya mihicŋi mianʒac imi ewa siŋginawac boŋ ʒalianéŋ hia ménda ku énécmizac me? \v 15 Waŋu embac onac oruc ʒucgina imi usu buŋawac énécmiyec imuac niŋ embac méŋnéŋ oruc ʒuc horua hemiyu, edamuyaguc wanʒac. \v 16 Méŋnéŋ ac imi qemaŋac ʒéma yomuhuc nimmac. Haka imuhucya imi nini me Anutuac hénaoriŋ neŋaŋguc ménda hezac. \s1 Miŋ Kewuninawac saméŋ téréya. \p \v 17 Ini aʒoroanʒu nalé imuaru ménda naŋgé amuanʒu, néŋ mebiri amuanʒu imuac niŋac ini ménda ʒéhiaru énécmima ʒézé seli ac méŋ yomi énézémaŋ ʒé wanʒua. \v 18 Walac imi ini hénaoriŋ tocgoanʒu nalé imuaru sucginaiguc héndéŋ héndéŋ hicŋianʒac ʒégic nimma ac tosara imi ninʒéŋgézua. \v 19 Waŋu nimba Anutunéŋ niŋu tuŋ diminéŋ solaŋa kecʒu imi hicŋitegicmac niŋ sucginaiguc eŋac eŋac tuŋginaguc téamuma kecmuac hezac. \v 20 Hélawac ʒéwa niŋgic; Ini momacnec aʒoroanʒu nalé imuaru imi Miŋ Kewuac saméŋ newiŋ ʒé ménda aʒoroanʒu. \v 21 Némac niŋ, tosara imi eŋaŋ nene késama hama eŋac eŋac walac negic tosara imi yaka niŋ humumanec kecgic tosara imi doku selinéŋ ewa soho mihicŋi énécmiyu kecʒu. \v 22 Eŋaŋ yaka neneac ama imi hocma imuhuc waŋanʒu me? Imi qahac waŋu, Anutuac hénaoriŋac niŋgic mamaya waŋu maqeqeya gamu qeqe mihicŋi énécmianʒu me? Némac ac énézémaŋ? Ʒéhiaru énécmimaŋ? Qahacgucnec! Yéwéri imuac ʒéma ménda ʒéhiaru énécmimaŋ. \p \v 23 Imi mia hénia yomuhuc niŋac; Ni haka ku énécmiyi imi mia Miŋ Kewuarunec meyi. Miŋ Kewu Yesunéŋ siŋi méŋ Miŋ Kewu Yesu késagic imuaru saméŋ mema \v 24 ewa hia ac ʒéma kuma yomuhuc ʒéyec; Yomi imi séwi busuna onac buŋa. Niŋɋeli némma haka yomi wammu. \v 25 Saméŋ negic tecgéyu waiŋ sokoc imuhucyanec nema yomuhuc ʒéyec; Sokoc yomi imi ʒikiʒiki ɋelia sacnanéŋ memeya. Nemu séc niŋɋeli némma haka imi wammu. \v 26 Ini saméŋ ʒéma waiŋ sokoc imi mema nemu séc Miŋ Kewuac humuc buŋa imi ʒéauma kecgic inéŋ liliŋgéma hamac. \p \v 27 Hénia imuac mia méŋnéŋ méŋ Miŋ Kewuac saméŋ me sokoc imi haka sicsaocyaguc nemac imi Miŋ Kewuac séwiya ʒéma sacya nesoho sohoyawac képésic mihicŋimac. \v 28 Imuac méŋnéŋ méŋ eŋeya niŋgési amumaguc saméŋ imi nema sokoc imi mema nemac. \v 29 Méŋnéŋ méŋ Miŋ Kewuac séwiya ʒéma sacya ménda héŋasarima nemac imi eŋeya képésic nemac tanec wammac. \v 30 Hénia imuac niŋac sucginaiguc sasalanéŋ kuc mama ʒéma hafiginaguc wamma kecʒu. Waŋu tosara imi bec gau seli mihicŋima kecʒu. \v 31 Neŋaŋ niŋgési amuyiŋiguc ménda niŋgési nénécmiwacnec. \v 32 Waŋu neŋaŋ niŋgési nénécmimac iguc imi ʒéqindiŋi waŋ nénécmimac. Imi mia baec ic iniguc momacnec ʒétecgé nénécmiyu képésicninaguc ménda wambiŋ niŋac imuhuc waŋ nénécmianʒac. \v 33 Imuac dacmuna hécna saméŋ newiŋ ʒé aʒoromu nalé imuaru imi mambéc amumu. \v 34 Méŋ imi neneac wammiyu walac eŋeya amaiguc nemac. Aʒoaʒoro sicsaocya waŋgic képésic ginaguc ʒéénécmiwac niŋac. Yéwéri tosara imi ni nenaoc kec hama ʒémindiŋimaŋ. \c 12 \s1 Qeri uŋawac sese. \p \v 1 Dacmuna hécna ini qeri uŋawac sese imuac hénia niŋasarimu niŋac wanʒua. \v 2 Ini becnec ic enia kecgic imuaru siŋginanéŋ héihéré énécmima onagiru baniara ac ménda ʒézéya imuhucyawac muru rouc wamma kendacgic. \v 3 Imuac ni ʒéasari énécmizua; Méŋnéŋ méŋ Anutuac Uŋaguc ac ʒéanʒac imi Yesu imi saecac buŋa imuhuc ménda ʒémac. Waŋu Uŋanéŋ ménda naŋgé énécmiyu méŋnéŋ méŋ Yesuac Miŋ Kewuna ʒémacac séc qahac. \p \v 4 Ewa hiawac ai buŋa imi hénia hénia, néŋ Uŋa imi momacguc. \v 5 Ai memeac nanaŋgina imi hénia hénia, néŋ Miŋ Kewugina imi momacguc. \v 6 Ai haka imi hénia hénianéŋ icya icya ionac muru ai haka imuac me imuac mocʒoŋ wamma meanʒac imi Anutu momacguc. \v 7 Waŋu ic miŋ séc naŋgé énécmimaŋ ʒé Uŋa téréyanéŋ aiginaiguc eŋeya mewinini amuanʒac. \v 8 Méŋac imi Uŋa téréyawac murunec niŋtegic qiŋtegicac ackuaʒéc, méŋac imi Uŋa Téréya iminéŋnec mia niniŋ hénia héniawac ackuaʒéc, \v 9 waŋu méŋac imi Uŋa Téréya iminéŋnec ninʒéŋ ninʒéŋ, méŋac imi Uŋa Téréya iminéŋnec hafi ʒepa mehia hiaruac ai buŋa seseya, \v 10 Waŋu méŋac imi kiwi méréra memeyawac kuha, méŋac imi Anutuac biaŋac ara ʒézé, méŋac imi uŋa hénia hénia inictegic tegira, méŋac imi ac méréra ʒézé, méŋac imi ac méréra imuac hénia melemma ʒéasac asariac ai buŋa énécmiyec. \v 11 Ai haka imi mocʒoŋ Uŋa Téréya momacgucnéŋ medacanʒac. Waŋu eŋeya ewa siŋa méndacma méndémma icya icya énécmianʒac. \p \v 12 Ic neŋaŋ séwinina imi momacgucnéŋ séwininawac tasia imi sasala hemizac. Waŋu séwiac tasia imi sasalanéŋ séwi momacguc hemizac ésécnec Kristo acguc imuhucyanec. \v 13 Nini imi Yuda ic me Girik ic, weleŋ qeqe ic me miŋ maŋgoc waŋamuma kekera, mocʒoŋ Uŋa Téréya momacguc néŋnec\f + \fr 12:13 \fr*\ft Me momacgucac qeriaiguc.\ft*\f* naec nénécmiyu séwi momacguc wamma Uŋa momacguc imi doku ésécnec nénécmiyu neyiŋ. \v 14 Waŋu séwi imuac tasia imi momacguc qahac, néŋ sasalanec. \v 15 Waŋu hénanéŋ ni méra qahac, imuac séwiiguc ménda toroqeqeya ʒéwacnec séwiiguc ménda toroqeqeya hia wammac me? \v 16 Waŋu gezacnéŋ ni kic qahac imuac séwiiguc ménda toroqeqeya ʒéwacnec séwiiguc toroqeqeya hia ménda wammac me? \v 17 Séwi howiacnéŋ kic wammaciguc hétéŋ hicŋiyu dimuacnec nimmac? Waŋu séwi mocʒoŋnéŋ hétéŋ niniŋa wammaciguc dimuacnec héméŋa nimmac? \v 18 Waŋu Anutunéŋ ewa siŋa méndacma séwi tasia hénia hénia séwiiguc haiyu hezac. \v 19 Séwi tasé momacguc sac hewacnec séwi eŋeya dimuaru hia hemac? \v 20 Imuac séwi taséhéra imi sasalanec, néŋ séwi imi momacguc. \v 21 Waŋu kicnéŋ mérawac ni gi qahac hia kecmaŋ ʒéyu, orucnéŋ hénawac ézéma gi qahac ni hia kecmaŋ ʒémacac séc qahac. \v 22 Néwéciguc, séwi tasé tosarawac niŋni mamaya tanec wanʒu, néŋ imi mocʒoŋ aiginaguc sasala. \v 23 Waŋu séwininawac taséhéra maqeqeya imuhucyawac niŋni eeginaguc waŋu usu hiabianéŋ héiénécmianʒiŋ. Waŋu séwi tasé gamuginaguc imuhucyawac niŋni héla waŋanʒac. \v 24 Waŋu séwi tasé tanecgina hiabia ieneŋ imi imuac me imuac ʒéwelecmuac ménda hezac. Anutunéŋ séwi tasé mamaya ionac eegina ogicma héima séwinina imuhuc areŋgéma meyacgé nénécmiyec. \v 25 Waŋu imuhuc meyu séwi tasé eŋac eŋac ménda méndéŋ amuma séc momacguc galeŋgé amuma kecanʒu. \v 26 Tasia méŋnéŋ qenʒeŋ qeyu tosara mocʒoŋ imuhucnec momacnec geriwa niŋanʒu. Waŋu tasia méŋnéŋ edamuyaguc waŋu tosara mocʒoŋ imi momacnec ségiségi waŋanʒu. \p \v 27 Ini imi Kristoac séwi ʒéma séwi taséhéra wamma kecʒu. \v 28 Anutunéŋ imi hénaoriŋ héra neŋaŋaru ai ic yomuhuc kumu nénécmiyec; Walac imi Yesuac Méliméli ic, imuacnec biaŋac ara ʒézé ic, ai imuacnec kiwi ic ʒéma kiwi méréra memeya, ʒéma hafi ʒepa mehiahiaruac ai buŋa seseya, ʒéma qenaŋgé ai, ʒéma galeŋ ai, ʒéma ac méréra ʒézé ai imuhucnec hai nénécmidarec. \v 29 Momac yanda Yesuac Méliméli ic wanʒiŋ me? Momac yanda biaŋac ara ʒézé ic wanʒiŋ me? Momac yanda kiwi ic wanʒiŋ me? Momac yanda kiwi méréra meme ic wanʒiŋ me? \v 30 Momac yanda hafi ʒepa mehiahiaru ic wanʒiŋ me? Momac yanda ac méréra ʒézé ic wanʒiŋ me? Momac yanda ac méréra imuac hénia ʒéauau ic wanʒiŋ me? \v 31 Waŋu ini ai buŋa seseya, séc méŋ tosara onogicma eŋeŋa wanʒac imuac qerigina hélacnec ewa ewa wammu.\f + \fr 12:31 \fr*\ft Me nimbupuc waŋanʒu.\ft*\f* Waŋu ni héna méŋ tosara onogicma solaŋa wawaŋawac ʒéwa niŋgic. \c 13 \s1 Goi héihéiac haka. \p \v 1 Ni baec ic ʒéma kua meme uŋa ionac ac hénia héniaiguc ac ʒémanec kileŋ goi héihéi qahac kecʒuaiguc, ni imi goŋgoŋ qacqaraguc ʒéma aiŋ hétéŋaguc tanec wanʒua. \v 2 Waŋu ni biaŋac ara ʒéma ac saŋa mocʒoŋ ʒéma niniŋ mocʒoŋ niŋasarima imuacnec ninʒéŋ ninʒéŋ baec boŋa méŋ hia ézéwa yacma kemmacac séc késa kecʒuaiguc kileŋ goi héihéi qahac kecʒuaiguc imi ni eŋomia wanʒua. \v 3 Waŋu nena iwawai mocʒoŋ méndéŋ énécmianʒua iguc, waŋu imuacnec séwina gericiguc hai énécmiwa ʒedaruguc kileŋ goi héihéi qahac kecʒuaiguc imi héla méŋ ménda késakecʒua. \p \v 4 Goi héihéinéŋ nalé horua bisiqatéŋ waŋ énécmianʒac, goi héihéinéŋ gum bénʒénʒéŋ waŋ énécmianʒac, waŋu nimbupucya qahac, waŋu tétéc qeqe qahac, séwi eŋeŋ qahac, \v 5 Géréŋu néʒéŋ qahac, ewalima késa kekec qahac, kiu séléléc wammiyu qeri biric ménda ninʒac, képésic késa kekec qahac. \v 6 Imi birianéŋ sécgéma keŋu ewa hia ménda nimma ac hélawac wamma ségiségi waŋanʒac. \v 7 Goi héihéinéŋ yéwéri momac yanda bisiqatéŋ wamma iwawai mocʒoŋ ninʒéŋgéma iwawai mocʒoŋ niŋkumu wamma iwawai mocʒoŋiguc naŋselimac. \p \v 8 Goi héihéi imi tetecgiaya qahac hema emma kecmac, néŋ biaŋac ara qaiyu, ac méréra acguc tecgéyu, niniŋ momacnec qahac wandacmac. \v 9 Nini hénia bakia sac niŋasarima biaŋ ac imi bakianec ʒéanʒiŋ. \v 10 Imuac hénia howia hélanéŋ hicŋiyu bakianec ʒézéya imi mocʒoŋ tecgédacmac. \v 11 Ni komocnaiguc imi nambérac ésécnec ac wamma nambérac ésécnec niŋtegicma nambérac ésécnec niŋaŋi, néŋ ic kuneŋ wamma nambérac haka silic imi hetecgédari. \v 12 Nalé yomuaru imi nini wikiŋiguc héŋanʒiŋ ésécnec méiméiyawac héŋanʒiŋ, néŋ nalé hahaya imuaru imi musunina séc aŋambiŋ imuhucyanec hémbiŋ. Deguc imi bakia sac niŋasarianʒiŋ, néŋ nalé imuaru imi Miŋ Kewunéŋ ni niŋyacgé néŋanʒac ésécnec ni solaŋanec niŋasarimaŋ. \v 13 Imuac ninʒéŋ ninʒéŋ ʒéma niŋkumu ʒéma goi héihéi haréwéc imi nalé séc hemac, néŋ sucginaiguc goi héihéinéŋ éréhéc orogicma eŋeŋa wanʒac. \c 14 \s1 Biaŋac ara ʒézé ʒéma ac méréra ʒézéyawac sese. \p \v 1 Goi héihéiac héna imi seliseli wamma méndacmu. Waŋu qeri uŋawac sese hénia hénia niŋac wammu, néŋ ai buŋa sasala imuarunec Anutuac gezac qéʒéŋ acwac niŋgic eŋeŋa waŋu imi ʒéhicŋiwiŋ ʒé seliseli wammu. \v 2 Ic méŋ ac méréra ʒéanʒac imi Uŋa téréyanéŋ wammiyu ac saŋa ʒéyu ic tosara eneŋ hénia ménda niŋasarianʒu. Imuac niŋac inéŋ ic onac ménda énézéanʒac, néŋ Anutuac ézéanʒac. \v 3 Néŋ Anutuac biaŋac ara ʒéhicŋianʒac imi eneŋ ic onac énézéma ʒénaŋgé énécmima meme seli ac waŋ énécmima héibélac qéibélac waŋ énécmianʒac. \v 4 Ac méréraiguc ac ʒéanʒac inéŋ eŋeya naŋgé amuanʒac, néŋ Anutuac ackuaʒéc ʒéhicŋianʒac inéŋ hénaoriŋ meyac énécmianʒac. \v 5 Ni imi ini mocʒoŋ ac méréra ʒému niŋac wanʒua, néŋ Anutuac biaŋac ara imi niŋgic tosara onogicma eŋeŋa waŋu sasala ʒéhicŋimu niŋac wanʒua. Ac méréra ʒéma hénaoriŋ naŋgé énécmimaŋ ʒé hénia ménda melemma ʒéhicŋi wanʒaciguc Anutuac biaŋac ara ʒéanʒac inéŋ i ogicma kuneŋa wanʒac. \p \v 6 Imuac dacmuna hécna ni onaru hama hénia ʒéauauyawac ara ʒéma niniŋ ʒéma biaŋac ara ʒéma pakeŋ ac ménda ʒéma ac méréraiguc ac énézéwa iminéŋ dimuhuc naŋgé énécmimac? \v 7 Kuŋa me mimisule, iwawai kekecya qahac imuhucyanéŋ legic maraya dindiŋanec ménda qaru mérénéŋ legic imuac hénia niŋtegicmac? \v 8 Waŋu témuŋnéŋ hétéŋ sicsaocya qaru mérénéŋ yaréac ʒéréŋ qéréŋ hia wammac? \v 9 Ini imuhucyanec ezelaŋ ginanéŋ ac niŋtegicbiŋac séc imuhucya ménda ʒégic ac ʒézégina imi dimuhuc niŋasarimu? Acgina eŋ ʒégic sawaiguc keŋsohozac. \v 10 Ac ewa hénia hénia baeciguc hezac, néŋ ac ewa hénia qahac méŋ ménda hezac. \v 11 Imuac ic méŋnéŋ ʒéyu ni imuac hénia ménda niŋasarimaŋiguc ni imi ac ʒézac iwac muru ic enia wamba i acguc nuac muru ic enia wammac. \v 12 Imuac ini acguc Uŋawac ai buŋa niŋac waŋanʒu. Imuac hénaoriŋ naŋgé énécmiwiŋ ʒé sécgé énécmimac niŋ seliseli wammu. \v 13 Imuac ac ewa méréraiguc ʒéanʒac imi ac meleŋ meleŋawac kuha niŋac ʒéwelec wammac. \v 14 Ni ewa méréraiguc ʒéwelec wammaŋiguc imi mia qeri uŋananéŋ ʒéwelec wanʒac, néŋ nuac ewa qerinanéŋ héla ménda mihicŋizac. \v 15 Imuhuc waŋu dimuhuc wammaŋ? Ni Uŋananéŋ ʒéwelecma ewa qerinanéŋ momacnec ʒéwelecmaŋ. Waŋu uŋananéŋ legic héimima ewa qerinanéŋ momacnec legic héimimaŋ. \v 16 Imuhuc ménda wambésémaŋiguc imi uŋaganéŋ mériaŋ ac énézéwésémaŋiguc ic sese imuhucya qahac kecanʒu imi eneŋ gi némac ac ʒézaŋ imi ménda niŋasarima dimuhuciguc guac ewa hia ac nimma hélacnec hia ʒémac? \v 17 Gi ewa hia ac hia ʒézaŋ, néŋ acga iminéŋ tosara ménda naŋgé énécmimac. \v 18 Ni ini mocʒoŋ onogicma ac méréra hénia hénia sasala ʒéanʒuawac Anutu ewa hia ézézua. \v 19 Waŋu hénaoriŋ amaiguc tosara ku énécmimaŋ ʒé ackuaʒéc éréhécdac ewa qerinanéŋ niŋasarizac imuac hia ʒémaŋ, néŋ ac méréra 10 tauseŋac séc horua ʒémaŋ ʒé nimba mamaya wandacʒac. \p \v 20 Dacmuna hécna niŋtegic qiŋtegiciguc imi kokoc éséc ménda wammu, néŋ Haka biriaiguc imi kokoc éséc wammu. Niŋtegic qiŋtegiciguc imi ic kuneŋ éséc wammu. \v 21 Héna aciguc yomuhuc ooyawac hezac; Miŋ Kewunéŋ yomuhuc ʒézac; Ni ac méréra ʒéanʒu ionac ezelaŋgina ʒéma ic enia ionac kua tasé mema ic embac yomi énézémaŋ, néŋ kileŋ ménda niŋtohomu.\x + \xo 14:21 \xo*\xt Yes 28:11, 12\xt*\x* \v 22 Imuac ac méréra imi ninʒéŋ ninʒéŋ ic onac buŋa qahac, néŋ ic enia ionac asé kiwi wanʒac. Anutuac biaŋac ara imi ic enia onac qahac, néŋ ninʒéŋ ninʒéŋ ic ionac buŋa wanʒac. \v 23 Imuac hénaoriŋ momac yandanéŋ tocgéma momacnec ac méréraiguc ʒémuiguc ic tosara imuac hénia ménda ninʒu imi eneŋ ʒéma ninʒéŋ ninʒéŋgina qahac imi eneŋ éréma inicma ewagina sohozac ménda ʒému? \v 24 Waŋu momac yanda eneŋ Anutuac biaŋac ara ʒéhicŋima tacmuiguc imi, ic enia me omaya éréma ic momac yanda ionac murunec ʒéqindiŋi ac ʒéma gésigési ac waŋ énécmimia wammac. \v 25 Waŋu ewa qeriginaiguc niniŋ musaŋ musaŋgia imi usuya auyu hicŋitegiru Anutuac sicgémima mepésimima Anutunéŋ hélacnec sucginaiguc kecʒac ʒéma ʒéaumu. \s1 Ai areŋa méndacma mepé // qepési ai memu. \p \v 26 Imuac dacmuna hécna dimuhuc wambiŋ? Ini aʒoromu séc legic ʒéra ʒéma pakeŋ ac ʒéma ackuaʒéc ʒéauauya ʒéma ac méréra ʒéma ac meleŋ meleŋ momacnec heanʒac imuac imi mocʒoŋnéŋ naŋgé amuwiŋ ʒé wamma memu. \v 27 Méŋnéŋ ewa méréraiguc ac ʒémaciguc éréhéc me haréwéc sac wai énécmigic ʒému. Waŋu momacnec qahac, néŋ ic méŋnéŋ ʒéyu tecgéyu ic méŋnéŋ ʒémac. Waŋu méŋnéŋ hénia melemma énézémac. \v 28 Ac meleŋ méŋ ménda kecʒaciguc hénaoriŋ amaiguc ara qaiyu bénʒéŋ kecmac, néŋ ʒémaŋ ʒé eŋeyanec Anutuaru ʒémac. \v 29 Waŋu Anutuac biaŋac ara ʒéhicŋianʒu imi biaŋac ara ʒéwiŋ ʒé ic éréhéc me haréwécnéŋ ʒému. Waŋu tosara imi nimma niŋgésimu. \v 30 Waŋu ic méŋ momacnec tacʒac iwac muru Uŋa téréyanéŋ ackuaʒéc ʒéaumaciguc, walac hénima ʒézac inéŋ waima bénʒéŋnec tacmac. \v 31 Ini momac yanda niniŋ héiɋelima qeri efi mihicŋimu niŋac biaŋac ara imi areŋa méndacma ic méŋnéŋ ʒéyu tecgéyu méŋnéŋ ʒéyu kemmac. \v 32-33 Anutu imi ai memaŋ ʒé sicsaoc qahac, néŋ luaeyaguc meanʒac. Imuac niŋac biaŋac ara ʒézé ic ionac uŋahécgina imi biaŋac ara ʒézé ic ionac méra bawu kecma luaeguc mambéc kecanʒu. \p Météré ic momac yanda aʒoaʒoroiguc waŋanʒu ésécnec \v 34 embac eneŋ hénaoriŋ sucginaiguc acgina waima bénʒéŋnec kecmu. Ionac imi ac ʒému niŋac ménda ʒéénécmimia. Waŋu héna aciguc hezac séc euhécgina méra bacginu kecmu. \v 35 Niniŋ méŋac méŋ héiɋeliwiŋ ʒé wanʒuiguc imi eŋaŋ amaiguc euhécgina qesiénécmimu. Embacnéŋ hénaoriŋiguc ac wawaŋa imi gamuyaguc wanʒac. \v 36 Anutuac ackuaʒécnéŋ onac murunec hicŋiyec me eŋacnec sac kecgic hicŋi énécmiyec? \p \v 37 Onarunec méŋnéŋ eŋeyawac niŋu kua meme ic wanʒac me Uŋa téréyayaguc wanʒaciguc imi ac oénécmizua yomi kewuac ʒézé seli ac imuhuc ʒéma niŋtegicmac. \v 38 Méŋnéŋ méŋ hénia yomi ménda niŋtegicmaciguc ic imi ménda niŋmimia wammac. \v 39 Imuac dacmuna hécna ini Anutuac biaŋac ara imi ʒéhicŋiwiŋ ʒé seliseli wammu. Waŋu ewa méréraiguc ac ʒézé imuac neuŋ ménda héimu. \v 40 Ai haka hénia hénia mocʒoŋ sécya ménda ogicma ai areŋ méndacma wamma memu. \c 15 \s1 Kristo humuc igucnec ɋelima yarec. \p \v 1 Dacmuna hécna buŋa suruc hiabia énézéyi imuac ku énécmiwa ninʒu. Imi mia ini bec aŋgétigic. Aŋgétima imuac qeriaiguc naŋselima kecanʒu. \v 2 Ini ackuaʒéc neŋ énézéyi imi eŋ ménda ninʒéŋgéma selianec késa kecʒuiguc imi ninʒéŋ ninʒéŋ imuac qeriaiguc aŋgéŋgina tiénécmimia wammac. \v 3 Ni néŋu meyi imuac mia walac onac énézéyi. Kiwi téréyaiguc hezac séc Kristonéŋ képésicninawac wamma humuyec. \v 4 Humuyu téŋgégic kiwi téréyaiguc hezac séc ai meme haréwéc waŋu muŋguc humuc igucnec ɋelima yarec. \v 5 Yacma walac Kefawac hicŋimiyec. Imuacnec tohotoho ichéra 12 ionac hicŋi énécmiyu héŋgic. \v 6 Imuacnec ninʒéŋ ninʒéŋ dacmuna 500 aʒoroma kecgic winini énécmiyu momacnec héŋgic. Ionarunec sasalanéŋ ɋeliɋeli kecʒu, néŋ efefianéŋ humugic. \v 7 Imuacnec éréma Yakobo hicŋimiyu héŋec. Waŋu imuacnec Yesuac Méliméli ic momac yanda hicŋi énécmiyu héŋgic. \v 8 Tetecgiaiguc naléna ménda héiyunec kembaŋu téma hicŋiyi nidac imuhucya acguc hicŋinéŋu héŋi. \v 9 Ni imi Yesuac Méliméli ic ionac sucginaiguc mamayagina téŋgéŋ. Ni Anutuac hénaoriŋ ununesi waŋ énécmiyi imuac niŋac Yesuac Méliméli ic ʒéma nurugic nimba ménda sécgéanʒac. \v 10 Waŋu Anutuac ewa hia igucnec ni sécna wamma kecanʒua. Ewa hiawac buŋa néŋec imi eŋ ménda heyu ni Yesuac Méliméli ic momac yanda onogicma ai kuneŋ yanda meyi, néŋ imi mia nena qahac, néŋ niguc momacnec kecanʒac Anutu iwac ewa hia igucnec. \v 11 Neŋ me ieneŋ imuhuc ʒéau énécmini ini imuhuc ninʒéŋgéma kecʒu. \s1 Humuc ic ionac ɋelima yacyac. \p \v 12 Kristo imi humuc igucnec ɋelima yarec imuhuc énézéni niŋgicguc dimuhuc sucginaiguc tosaranéŋ humuc igucnec ɋelima yacyac imi ménda hezac ʒéanʒu? \v 13 Humuc igucnec yacyac ménda hewacnec Kristo acguc muŋguc ménda yacbacnec. \v 14 Kristo ménda yareciguc ackuaʒéc nini ʒéauanʒiŋ imi eŋomia wanʒac. Waŋu ninʒéŋ ninʒéŋgina imi acguc eŋomia wanʒac. \v 15 Waŋu imuacnec nini imi Kristonéŋ humuc igucnec meɋelimiyu yarec ʒéma héipuc ac waŋ énécmiyiŋ hénia imuac niŋac Anutuac héipuc ic ikochéra kecʒiŋ imi hicŋitegiru ninicdacbunec. Humuc igucnec yayac qahac wambacnec Anutunéŋ Kristo humuc igucnec muŋguc ménda meɋeliwacnec. \v 16 Humuc igucnec yacyac ménda hezaciguc Kristo acguc humuc igucnec ménda meɋelimiyu yacbacnec. \v 17 Kristo imi humuc igucnec ménda meɋelimiyu yacbacnec ninʒéŋ ninʒéŋgina imi acguc eŋomia waŋu ini képésic qeriaiguc kecgicac kecbunec. \v 18 Waŋu Kristoac qeriaiguc humuma kecʒu imi acguc qahac wandacbunec. \v 19 Kristoac qeriaiguc neŋaŋ niŋkumu waŋanʒiŋ iminéŋ baec yomuac sac wambacnec ic embac sucginaiguc neŋaŋ imi tosara onogicma ewa biricninaguc wambiŋnec. \p \v 20 Néŋ Kristo imi hélacnec humuc igucnec ɋelima yarecac gau seli kecʒu ionac héla gocmia walac walac wanʒac. \v 21 Humuc imi icac murunec, imuhucyanec humuc igucnec yacyac imi acguc icac murunec hahaya. \v 22 Adamwac qeriaiguc ic embac mocʒoŋ humugic ésécnec Kristoac qeriaiguc ic embac mocʒoŋ kekec mihicŋimu. \v 23 Waŋu areŋa ʒézéya séc méndacma hicŋi énécmimac. Walac imi héla gocmia méréra Kristo, imuacnec Kristonéŋ liliŋgéma hayu iwac buŋa kekera. \v 24 Imuac andiaiguc imi nalé tetecgia hamac. Inéŋ ic kewuya kewuya ʒéma ic qac buŋaguc ʒéma kuc buŋaguc imi mocʒoŋ mebiri énécmima héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi maŋgocya Anutuac muru haimimac nalé imi mia hamac. \v 25 Inéŋ ic kewu kecmanec haʒéchéra mocʒoŋ eŋeya héna duandiaiguc onopocmacac hezac. \v 26 Waŋu haʒécya nalé tetecgiaiguc qemacac hezac imi humuc. \v 27 Anutunéŋ iwawai mocʒoŋ iwac héna duandiaiguc onopocdarec.\x + \xo 15:27 \xo*\xt Leg 8:6\xt*\x* Imuac iwawai mocʒoŋ héna duandiaiguc hezac ʒéyec nalé imuaru iwawai mocʒoŋ iwac héna duandiaiguc onoporec Anutu eŋeya imi ménda toroqema ʒéyec imi hicŋitegicʒac. \v 28 Iwawai mocʒoŋ iwac héna duandiaiguc onopocmac nalé imuaru imi naŋa eŋeya acguc iwawai mocʒoŋ héna duandiaiguc onoporec iwac muru sicgémimacac hezac. Imi mia Anutunéŋ iwawai momac yanda imuac miŋina kecma iwawai mocʒoŋ imuac qeriaiguc acguc sécgémac kecmac niŋ imuhuc waŋec. \p \v 29 Qahac waŋu, humuc ic ionac niŋac wamma doku naecanʒu imi eneŋ némac wammu? Waŋu humuc ic ieneŋ kileŋ ménda yacmuiguc némac niŋac ic embac humuc ic ionac niŋ wamma doku naec haka waŋanʒu? \v 30 Waŋu nini némac niŋac ʒérabéra qahaiguc emmanec kecbiŋ? \v 31 Dacmuna hécna, ni Kristo Yesu Miŋ Kewuninawac qeriaiguc mepé qepésina wanʒu onac niŋac wamma ʒéhiaru amumanec kecma ni kaiweya kaiweya humuanʒua. \v 32 Ni Efeso ama areŋa yandaiguc baec icac niŋkumu niŋacnec sac wamma yaŋ ʒécginaguc yaré waŋiiguc imi némac héla méŋ hicŋinémmac? Humuc igucnec yacyac ménda hezaciguc oraŋ humuwiŋac hezac, imuac neʒéléléŋ wammanec kecbiŋ hia ʒéwiŋnec.\x + \xo 15:32 \xo*\xt Yes 22:13\xt*\x* \v 33 Ikoc waŋ énécmiwu niŋac, ic ala biria eneŋ haka hiabia mesohoanʒu. \v 34 Ewa solaŋaiguc liliŋgéma képésic ménda wamma haka solaŋa wamma kecmu. Onarunec tosianéŋ Anutu ménda nimmianʒu imuac gamugina nimmu niŋac imuhuc ʒézua. \s1 Séwi ɋelia humuc igucnec yacyacwac buŋa. \p \v 35 Tosianéŋ yomhuc gezaŋ ʒému; Humuc ieneŋ dimuhuc muŋguc yacmu? Waŋu séwi tanecgina imi dimuhucyanéŋ yacmu? \v 36 Ac qelaŋa ʒézé ic ini! Iwawai gocmia qesaanʒu iminéŋ ménda humumaciguc imi kekecyaguc muŋguc ménda érémac. \v 37 Waŋu iwawai himicanʒu imi kecma érémacac hezac iwawai howia imuac ménda himicanʒu, néŋ padi me tosara imi gocmianec himicanʒu. \v 38 Waŋu Anutunéŋ eŋeya ewa siŋiguc tanecgina énécmima gocmia hénia hénia imuac séc tanecgina hénia hénia hai énécmiyec. \v 39 Séwi tanecgina acguc imuhucyanec qahac, eŋac eŋac. Méŋ imi icac séwi, méŋ imi yaŋ onac séwi, méŋ imi nei onac séwi, waŋu méŋ imi lambéc onac séwi. \v 40 Séwi tanec tosara imi Kurumeŋarunec, séwi tanec tosara imi baecarunec, waŋu kurumeŋiguc kekera ionac edamugina imi séc méŋ, waŋu baeciguc kekera ionac edamugina imi séc méŋ. \v 41 Kaiwe asaha imi séc méŋ, maso asaha imi séc méŋ, ménni sikiluac asaha imi séc méŋ, waŋu ménni sikilu eŋaŋ edamugina imi eŋac eŋac. \p \v 42 Humuc igucnec yacyac imi acguc imuhucyanec. Himicanʒiŋ imi humuma qahac wawaŋa, waŋu imuacnec yacyacwac buŋa imi ménda humuma qahac wawaŋa. \v 43 Iwawai eeya qahac imuhucyanéŋ himicma iwawai edamuyagucnéŋ yacbiŋ. Iwawai bébélacgia himicma iwawai selianéŋ muŋguc yacbiŋ. \v 44 Séwi busunéŋ himicma uŋawac tanecnéŋ muŋguc yacma kecbiŋ. \p Séwi busuac tanera hezac, imuac uŋawac tanera imi acguc hezac. \v 45 Yomuhuc ooyawac hezac, Ic walac hicŋihicŋiya Adam imi séwiac ic kekecyaguc waŋec.\x + \xo 15:45 \xo*\xt Hén 2:7\xt*\x* Waŋu Adam tetecgia hahaya imi kekec énécmimiawac uŋa waŋec. \v 46 Waŋu walac imi uŋawac buŋa qahac, néŋ séwiyaguc, imuac andiaiguc hahaya imi uŋawac buŋa wanʒac. \v 47 Walac imi baeciguc hicŋiyec imuac baecarunec. Andiaiguc hahaya imi kurumeŋ igucnec hahaya. \v 48 Baecarunec imi mocʒoŋ baecac buŋa tanec, kurumeŋarunec imi mocʒoŋ kurumeŋac buŋa tanec ésécnec. \v 49 Waŋu nini imi imuhucyanec baec icac murunec tanec meyiŋ imuhucyanec kurumeŋ icac murunec tanec mewiŋ. \p \v 50 Dacmuna hécna ac méŋ yomi ʒéwa niŋgic; Sac ʒéma séwi busunéŋ Anutuac héŋgaleŋ ama areŋa yanda imi mératéc ménda aŋgéŋ timac. Waŋu houhouyanéŋ iwawai ménda houhouya imi mératéc ménda aŋgéŋ timacac hezac. \v 51 Ninʒu, neŋ onac muru ac saŋa méŋ ʒéwa niŋgic; Nini mocʒoŋ gau seli ménda hewiŋ, néŋ témuŋ tetecgiawac qaru focdac élanzaŋnec melemma ɋelia wambiŋ. \v 52 Tomuŋ qaru humuc ic eneŋ iwawai ménda houhouyanéŋ muŋguc ɋelima yacmu. Waŋu neŋaŋ acguc melemma ɋelia wambiŋ. \v 53 Séwi houmacac hezac yominéŋ séwinina ménda houhouyawac usu ésécnec héini hiŋgacmac. Humucac buŋa yominéŋ hehe seliac buŋa héimac. \v 54 Houhouyawac buŋa yominéŋ hehe seliac buŋa héiyu humucac buŋa yominéŋ kekec seli héimac nalé imuaru imi, Anutuac kuhanéŋ ogiru humuc imi ɋécgé mimia wammac imuhuc ooyawac hezac imi mocʒoŋ seligidacmac.\x + \xo 15:54 \xo*\xt Yes 25:8\xt*\x* \v 55 Humuc gi néma kucganéŋ ogicqogic wambésémaŋ? Humuc gi waiga dimua?\x + \xo 15:55 \xo*\xt Hos 13:14\xt*\x* \v 56 Humucac waiya imi képésic, waŋu képésicac kuha imi héna ac wanʒac. \v 57 Neŋaŋ Miŋ Kewunina Yesu Kristonéŋnec ogicqogirawac kuc nénécmianʒac Anutu iwac muru ewa hia ac ézézua. \v 58 Imuac dacmuna soroc hécna seligima namma hérékeŋ héréha ménda wamma nalé séc Miŋ Kewuninawac ai seliseli wamma memu. Imi mia onac kuc qeqe ai iminéŋ Miŋ kewuac qeriaiguc eŋnec ménda sohomac. \c 16 \s1 Méra énécmimiawac haka. \p \v 1 Deguc yomi imi ic embac téréya ionac sese tocgému imuac ara; Ni bec Galatia hénaoriŋ énézéyi imuac séciguc ini imuhucyanec wammu. \v 2 Sondaya Sondaya\f + \fr 16:2 \fr*\ft Girik aciguc; Sondawac ai meme walac walaha séc.\ft*\f* ini eŋac eŋac soukiwa mihicŋigic saméŋaguc he énécmiyu séc goiya héima toroqema haigic tacmac. Eŋ kecgic onaru hawa soukiwaguc qutulaŋgéwu niŋac. \v 3 Onaru hamaŋ imuaru ic tosarawac niŋgic sécgéyu kiwi énécmima méli énécmiwa sese imi mema Yerusalem kemmu. \v 4 Waŋu nuac niŋgic sécgéyu ni acguc kemba Ieneŋ niguc momacnec hia kembiŋ. \s1 Eŋeya méra mimac niŋ énézéyec. \p \v 5 Ni Makedonia baec imi qericma kemmaŋ ʒé wanʒua imuac Makedonia baec qericma kemmaguc onac muru hama inicmaŋ. \v 6 Hama iniguc kecmaŋ gezaŋ. Iniguc kecba nalé saŋgeŋa imi hia kendacmac. Imi mia imuhuc wamba eneŋ mia hénana mindiŋima méli néŋu imuaru me imuaru kemmaŋ. \v 7 Miŋ Kewunéŋ niŋu sécgéyu onac muru hama iniguc nalé tosara kecmaŋ ʒé ninʒua. Imuac mia nalé yomuac imi onogicmanec hotoŋadac inicmaŋ ʒé ménda wanʒua. \v 8 Ni Efeso ama areŋa yandaiguc kecba ai meme 50 imuac kendoŋ wammac ʒéma ninʒua. \v 9 Hénia imi yomuhuc; Ai kuneŋ yanda hélaguc sasala mihicŋimaŋac séc nagu béréŋgé néŋu, haʒéc ic acguc sasala hicŋima kecʒu imuac mia imuhuc ninʒua. \p \v 10 Timoteonéŋ onaru hamaciguc héŋgaleŋ wammigic bac yandi yandi ménda wamma sucginaiguc kecmac. Ic imi ni ésécnec Miŋ Kewuac ai seliseli wamma meanʒac hénia imuac niŋac imuhuc waŋmimiawac hezac. \v 11 Imuac iwac niŋac niŋgic mamaya ménda wammac. Waŋu luaeguc mélimigic nuaru liliŋgéma hamac. Ni ʒéma ninʒéŋ ninʒéŋ dacmuna hécna imi iwac mambéc kecʒiŋ. \p \v 12 Ninʒéŋ ninʒéŋ dacmuna Apolo iwac imi dacmuna tosara iniguc onac muru kemmu niŋ hatac sasala ʒénaŋgé miyi, néŋ nalé yomuac imi kemmaŋ ʒé kileŋ ménda efizac. Waŋu nalé méŋac niŋu sécgéyu hamac. \p \v 13 Ini qeriginanéŋ técgina nimma kecma ninʒéŋ ninʒéŋiguc naŋseligima ic hélawac séc seligima kecmu. \v 14 Waŋu ai memu séc goi héihéiyaguc mema wammu. \p \v 15 Ini Sitefana ʒéma héna géséhéra ieneŋ Akaia baeciguc walac walac ninʒéŋ ninʒéŋ ic embac waŋgic imi ʒéma météré ic embac weleŋ qeénécmiwiŋ ʒé efianʒu imi ini ninʒu. Imuac ini ʒénaŋgé énécmizua. \v 16 Ic embac imuhucya ʒéma tosara momacnec ai mema kucqeqe waŋanʒu séc acgina niŋtoho waŋ énécmimu. \v 17 Stefano ʒéma Fotunata ʒéma Akaiko ieneŋ imi onac waŋ néŋu kic tanecgina késama hayic ewana hiaruyu kecanʒua. \v 18 Ieneŋ imi ni ʒéma ini momacnec ewa qerininaiguc ségiségi mihicŋi nénécmigic. Imuac ini ic imuhucya imi niŋénécmimu. \s1 Tetecgiawac yaiʒézé ac. \p \v 19 Asia baeciguc hénaoriŋ tuŋa tuŋa kecʒu imi eneŋ onac yaiʒézégina ʒézu. Akila ʒéma Priska ʒéma amagiraiguc hénaoriŋ tocgoanʒu imi eneŋ acguc Miŋ Kewuninawac qeriaiguc onac yaiʒézégina ʒézu. \v 20 Ninʒéŋ ninʒéŋ dacmuna momac yanda acguc yaiʒézégina ʒézu. Imuac eŋaoc kiricne téréya waŋamuma yaiʒézégina ʒéamumu. \p \v 21 Yomi Paulo ni nena mérananéŋ oma yaiʒézégina ʒézua. \v 22 Méŋnéŋ méŋ Miŋ Kewu goiya ménda héimac imi saecyaguc wammac. Miŋ Kewunina gi hawésémaŋ!\f + \fr 16:22 \fr*\ft Aram aciguc; Marana ta.\ft*\f* \p \v 23 Miŋ Kewu Yesu Kristoac ewa hianéŋ iniguc hema kecmac. \v 24 Goi héihéinanéŋ Kristo Yesuac qeriaiguc tuŋ iniguc momacnec hema kecmac. \f + \fr 16:24 \fr*\ft Kiwi méranéŋ ooya tosaraiguc kiwi yomuac tetecgiaiguc, Hélacnec! ogic hezac.\ft*\f*