\id JHN Kharam: Bible Translation 1st Edition. \ide UTF-8 \ide Unicode (UTF8) \h John \toc1 JOHN Dungjuiya Chongkahoi \toc2 John \toc3 Jn \mt1 JOHN \mt2 Dungjuiya Chongkahoi \imt1 Chonglamsaat \ip \bk John dungjuiya chongkahoi hi \bk* Inzootna Akathar suungnga inchel chongkahoi larik mili ngai karra Jisu Christa ringkhuo jarra iril larik inkhat kha eii. Larik mili ngaikha “Gospel” inti hiwa tina chu “Chongkahoi” tina eii. Larik mili ngaihi Jisu thisuo nuk-ah Matthew, Mark, Luke khat-um John in inmajia eii. John dungjuiya chongkahoi hi Tirton John in Christa injuonei makheiya kum soomkuo pheiweiya imajia eii. Hiwa larik tak-in John imajia eii timak innum 1 John, 2 John halli 3 John larik kamajiapa imajia omchan ngaile in-ang. Tiallaiya larik kamajia ngai'n hiwa phahin John hi Ephesus ah leiom inti khawa jarra hiwa Larik John dungjuiya chongkahoi hi Ephesus ah imajia lei-ete tia inlei. \ip John in hiwa larik amajiana jarkha minthiar, khachu mi ngai'n Jisu hi Christa, Akaring Pathian Sapa eii tia ngamna inneinasik jarra eii (20:31). Hiwa kangamna in Jisu ramingnga eini'n ringna nimusik eii. Larik hi Jihudi khat-um Jihudi ka-emak ngaisik-ah imajia kha eii. John dungjuiya chongkahoi hi aleiilaak chongkahoi larik inthum ngai khale in-angmak. John in Jisu ileitho inlak chuon ngai jarra amajia, John in Jisu ileiril minkhina chong ngaikha tam majiamak. Aru etheiya kaleisuok Jisu baptism thona li Seitan in ramruok-ah Jisu matheemna jar kha-um hiwa larik hin majiamak. \iot Asuungnga kaom Chong \io1 1. John in chongkahoiya aphut \ior (1:1-18)\ior* \io1 2. Hiwa thengli John in Jisu ileitho inlak chuon angjet ngaikha amajia \ior (1:19–12:50)\ior* \io1 3. Hiwa thengli John in Jisu ringkhuo-ah kaleisuok chuon katamtak jarra le Jisu thina khat-um ahongring nookna jarra amalar \ior (13:1–20:31)\ior* \io1 4. John in Jisu ahongringsuo thengnga mi ngaidiang woikhat inlarna jarra li hiwa larik amajiana jarra arilla aminhek \ior (21:1-25)\ior* \c 1 \s1 Ringna Chong \p \v 1 Inphutna ah Chongkha aleiom; Chongkha Pathian le inleiom, halli Chongkha Pathian alei eii. \v 2 Inphutna makheiya Chongkha Pathian le inleiom. \v 3 Ang rakip-hi ama diangnga inphut Pathian in ibool eii; Ma inchel lekleiya phur inkhat-um injirra kaleiom ommak. \v 4 Amadiang ringna kha aleiom,\f + \fr 1:4. \fr*\fq Amadiang ringna kha aleiom\fq*\ft ; emakli \ft*\fqa inleibool kha Chong khale inchunna ringna kha inleinei.\fqa*\f* halli ringna kha miringngai war kha alei eii. \v 5 War khan aziingna-ah awarjei, halli akaziing in warkha leimaneiimak. \p \v 6 Pathian diangnga inphut injuotir araming John inti miring inkhat aleiom. \rq Matt 3:1; Mk 1:4; Luk 3:1-2\rq* \p \v 7 Achongril kha miring rakip in injetnasikle ngamnasik-ah ama'n war jarra sakhi kapesik-ah ijuo eii. \v 8 Ama warkha emak; takkha war jarra sakhi kapesik kajuokha eii. \v 9 Manmasituolla kajuo mirakip ka-eel minwar amahi war akadiktak kha eii. \p \v 10 Ama kha manmasituolla aleiom, halli manmasituol kha ama diangnga inphut ibool eii, kha e-innum manmasituol in ama kha leijetmak. \v 11 Ama'n amitak ngaidiang aleijuo, halli amitak ngai'n ama kha leidonmu. \v 12 Takkha, ama ramingnga inngamna-ah ama karalaang miring rakipdiang, Pathian sangai enasik ama'n ranak apeii. \v 13 Inmani ngaikha thiya, taksa i-ngaidonna, khat-um miring i-ngaidonna injuonei kha emu takkha Pathian diangnga inphut in eii. \p \v 14 Chongkha miring taksa-ah juo-injir, riangwai khat-um akadik in asip-ah einile aomsuom; Apa diangnga inphut Asa inkhatbit ena ama lurna kha eini'n nimujei. \p \v 15 John in ama jarra sakhi eya aleikheek, “Hiwa miring pahi ejei kei'n ama jarra kileirilkha,” Kei nuk-ah kajuo ama'n kei neek-ah alokwiai, ajarchu kei matiang ama aleiomjei. \p \v 16 Ama riangwai sipna jarra eini rakip in rawaan inkhat chungnga rawaan kha nimujei. \v 17 Ajarchu Dan kha Moses diangnga inphut ajuopeii, takkha riangwai khat-um akadik khachu Jisu Christa diangnga inphut kajuo kha eii. \v 18 Tuteii inkhat innum Pathian kha mumu; Asa inkhatbit, apa koolla kaom, Ama'n Pathian kha anaminjet. \s1 John Baptist Chongpui \r (Matt 3:1-12; Mk 1:1-8; Luk 3:1-18) \p \v 19 Jerusalemma inphut Jihudi ngai'n Thiampu ngai khat-um Levi ngai'n John diang “Tu na-eme?” tia karakel inheitir phakhan, \p \v 20 Ama'n thuplekleiya “Kei Messiah kha emong” tia aleirilsuok. \p \v 21 “Angme halle?” “Nang Elijah na ebe?” intia inmani'n inleirakel. \rq Innidan 18:15,18; Mal 4:5\rq* \p “Kei emong” tia ama'n aleimasang. \p “Nang Pathian chongkachoipa na ebe?” \f + \fr 1:21. \fr*\fq Pathian chongkachoi: \fq*\ft Messiah kajuosik-ah kaminlar khat-um kaminjet.\ft*\f* tia inmani'n inleirakel. \p “Emong” tia ama'n aleimasang. \p \v 22 Halle “Nang tu na-eme?” tia inmani'n inleiti. “Keini'n kanaheitir ngaidiang masangnasik nang tutak ka-eii na-intime?” \p \v 23 Pathian chongkachoipa Isaiah ileitikha angnga John in aleiti: \q1 “Kei chu ‘ramruok-ah kakheek-ah kaom miring inkhat rasa kha ka eii: \q2 Pumi sina sik-ah lam kha mintuunru!’ ” \rq Isa 40:3\rq* \p \v 24 Inmani ngaikha Pharisee ngai ihongtir kha in eii. \v 25 Halli inmani'n John diang inleirakel, “Nang Christa, Elijah, emakli Pathian chongkachoipa um na-emak inle, angjarra nang in baptize nileiminthome?” \p \v 26 John in inmanidiang aleimasang, “Kei'n tuiya baptize kamintho, takkha nangni karra ning-ijetmak miring khat a-ngirra om. \v 27 Ama hi-eii, kei kanuk-ah kajuo, takkha ama kekok kaliiksik um rahoi emong.” \p \v 28 Hiwahi John in baptize aleiminthona Jordan tuidung raaltiang Bethany khuokhan aleisuok. \s1 Pathian Keelngamteii \p \v 29 Khawa ziingkhuo warra Jisu'n amadiang iheiwa kha John in aleimuwa, aleiti, “Enru, Pathian Keelngamteii, manmasituol pumpui manu karoonsuopa! \v 30 Ama hi ejei ‘Kei kanuk-ah kei neek-ah kalok miring inkhat ajuo tia kileirilkha, ajarchu kei kamatiang ama aleiomjei.’ \v 31 Kei kapumtak innum ama kha leijetmong; takkha ama kha Israel ngaidiang minlarnasik jarra kei'n tuiya baptize kaminthoa kajuo.” \p \v 32 Halli John in sakhi apeya aleiril, “Kei'n Ratha kha marwaan makheiya Wathu angnga juochumma khat-um ama chungnga juochuong kha kaleimu. \v 33 Kei kapumtak innum ama kha leijetmong, takkha tuiya baptize minthoro tia kanajuotir ama'n keidiang ati, ‘Miring inkhatdiang Ratha khan juochumma halli ijuochuong nimu, Ama kha eii Ratha Inthiangnga baptize kamintho kha.’ \v 34 Kei'n kamujei halli ama hi Pathian Sapa eii tia sakhi kapeii.” \s1 Jisu Mansakhet Siamruoi ngai \p \v 35 Khawa nikhuo thengnga inlet-ah John in asiamruoi innile a-ngirra aleiom, \v 36 Ama'n Jisu ihongkha aleimuwa aleiti, “Enru, Pathian Keelngamteii!” \p \v 37 Siamruoi inni ngai'n ama'n hiwa itihi inleijet, halli inmani'n Jisu nukkha injuijei. \v 38 Jisu'n hei-inlet ah inmani'n anuk inheijui kha aleimuwa inmanidiang aleirakel, “Angkeme ning-entok?” \p Inmani'n amadiang inleiti, “Rabbi” (hiwa tinachu “Karu” ), “Nang hunme niom?” \p \v 39 “Heiwa inlang juo-enru,” tia Ama'n aleimasang. Inmani'n inheiwali ama omna kha injuomu, halli phadan mili jochulpha kholei alei eii jarra inmani-um khawa nikhuo nichu Jisu le inleiom suomjei. \p \v 40 Inni ngai karra miring inkhat John chongril jetli Jisu nuk kajuipa kha, Simon Peter naipa Andrew alei-eii. \v 41 Ama'n a-upa Simon intongpui masa-ah aleiti, “Keini'n Messiah kha kinmujei.” (Hiwa tinachu “Christa” ). \v 42 Halli ama'n Simon kha Jisu diang aheikeiruoi. \p Jisu'n alei-enna amadiang aleiti, “Nang John sapa Simon na-eii takkha Cephas tia innakoisik eii.” (Peter tinale in-angrip “Lungpui” tina eii). \s1 Jisu'n Philip li Nathanael akoi \p \v 43 Khawa nikhuo thengnga Jisu'n Galilee ah sisik alei-ngaidon. Ama'n Philip intongpuiya aleiti, “Kanuk najuiro.” \v 44 Philip, Andrew li Peter omnakhuo Bethsaida khuopui makheiya eii. \v 45 Philip in Nathanael intongpuiya amadiang aleiti, “Moses in Dan khan ileimajia khat-um Pathian chongkachoi ngai innum inleimajia, Joseph sapa Nazareth makheiya Jisu kha keini'n kinmujei.” \p \v 46 Nathanael in amadiang aleiti, “Nazareth makheiya ang akatha hongsuok niyame?” \p Philip in amadiang aleiti, “Heiwa inlang juo-enro.” \p \v 47 Jisu'n Nathanael khan amadiang iheiwa kha aleimu halli amadiang aleiti, “Enru, Inthiang Israel miring, amadiang kadikmak iteii ommak.” \p \v 48 Nathanael in Jisu diang aleiti, “Angtho tholia nang in kei ninajetme?” \p Jisu'n amadiang aleimasang, “Philip in nakoimaklai nang in Theichangkuung nuoiya naomlai, Kei'n kanamusuojei.” \p \v 49 Nathanael in aleimasang, “Rabbi,” “Nang Pathian Sapa na-eii! Israel ngai Reng kha na-eii!” \p \v 50 Jisu'n amadiang aleimasang, “Kei'n nang Theichangkuung nuoiya kanamu kati jarra nang in nina-ngamnabe? Nang in hiwangai neek-ah kalok angjet nalamusik eii.” \p \v 51 Jisu'n amadiang aleiti, “Kei'n akadik kha nangdiang kinati eii, nang in marwaan inlong halli Pathian Tirton ngai'n Miring Sapa diang inchum inkal kha namusik eii.” \rq Inphut 28:12\rq* \c 2 \s1 Cana ah Moiruoi \p \v 1 Nithum huuini Galilee suungnga kaom Cana ah moiruoi aleiom, halli Jisu nu kha-um khawa khan alei-inchel; \v 2 Jisu um asiamruoi ngaile moiruoi khan inleikoi. \v 3 Theibomju aleihek phakhan, Jisu nu khan amadiang aleiti, “Inmani theibomju neimujei.” \p \v 4 Jisu'n amadiang aleiti, “Eh numeisa, keili nang in ang nithosik suok ame? Kei kapha kha laheitungmak.” \p \v 5 Anu khan suok ngaidiang aleiti, “Ama iti itikha nangni'n thoru.” \p \v 6 Jihudi ngai sina dungjuiya insuthiang nasik lungtuibeel kuruk gallon soomni khat-um soomthum katung kakeng aleiom. \v 7 Jisu'n inmanidiang aleiti, “Beel ngaihi tui minsipru.” Halli inmani'n beel ngaikha tui inleiminsip. \v 8 Ama'n inmanidiang aleiti, “Tuunchu lekkhat luok inlang halli bak-in karoonpa diang choiru.” Khawa jarra inmani'n inleichoi, \v 9 Bak-in karoonpa khan tui makheiya theibomju imin-uol kha aleimintem phakhan, humakheiyame tikha leijetmak (takkha tui kaluokpa inchu aleijet), bak-in karoonpa khan moipa akoiya \v 10 ama diang aleiti, “Mi rakip chu theibomju kathakhet kha mansakhet insem; halli mi ngai'n inkhopphet phakhan, theibom tuichoong kha insem, takkha nangchu theibomju katha khetkha tuunkatuung naladatit!” \p \v 11 Jisu'n mansakhet chuon inlak kha Cana Galilee ah athoa ama lurna kha amalar, halli asiamruoi ngai'n amadiang inlei-ngamnajei. \p \v 12 Hiwa thengnga Jisu'n anu, anai ngai, khat-um asiamruoi ngaile Capernaumma inleisi; halli khawakhan nikhuo lekkhat inleiom. \rq Matt 4:13\rq* \s1 Jisu'n Biak-inn na aleisi \r (Matt 21:12,13; Mk 11:15-17; Luk 19:45,46) \p \v 13 Jihudi ngai Rakaanna kahoi aheitung dengpha khan, Jisu'n Jerusalemma aleisi. \rq Suok 12:1-27\rq* \p \v 14 Biak-inn khan sa, keelngam, pharbali kajour ngai, khat-um sialchuoi kamakoi ngai'n sial inlouwa inleiom kha alei-intongpui. \v 15 Ama'n ruipuon ramol aboolla sa, keelngam, khat-um sangai rakip kha Biak-inn makheiya aleipuut, sialchuoi kamakoi ngai sialpum ngaikha aleiworjuon halli inmani khamtuol ngaikha aleimalet aleimakhup. \v 16 Halli pharbali kajuor ngaidiang aleiti, “Hiwa ngaihi keisuotru! Kapa innhi nangni'n sialsum louna mun min-emaru!” \p \v 17 “Nang innsik bit-ah malung kaluut-in kei na-eijei” tia lei-injia kha ama siamruoi ngai'n inlei-ngaidon. \rq Minpkla 69:9\rq* \p \v 18 Jihudi ngai'n amadiang inmasangnga inleiti, “Hiwa thonasik ranak kanei tihi jetna sik-ah chuon inlak keinidiang nanaminmu mator abe?” \p \v 19 Jisu'n inmanidiang aleimasang, “Biak-inn hi thiatru, halli nithum suungnga kei'n kaminngirsik eii.” \rq Matt 26:61; 27:40; Mk 14:58; 15:29\rq* \p \v 20 Jihudi ngai'n inleiti, “Hiwa Biak-inn insak hi kum soommili leiruk kaluut kha eii, halli nang in nithumma naminngirsik?” \p \v 21 Takkha Jisu'n Biak-inn jarra ileiril khachu ama apum jarra eii. \v 22 Ama'n athi makheiya ahongring khanchu, ama siamruoi ngai'n hiwahi aleitijei tia inhongngaidon, halli inmani'n Pathian chong inthiang khat-um Jisu ileiti chong ngaikha inleingamna. \s1 Miring Omchan Jisu'n ajet \p \v 23 Ama'n Jerusalemma Rakaanna kahoi bubakna ah aleiom phakhan, Ama'n inlak chuon itho ngaikha inmuli mi katamtak in Jisu raming kha inleingamna. \v 24 Takkha Jisu apumtak in inmani ngaikha leingamnamak, ajarchu mi rakip ama'n ajet, \v 25 halli mi inkhat jarra tu ka-ang inkhat in sakhi kapesik-ah ama diang arei ommak, ajarchu Jisu'n miring malung suungnga angme kaomkha aleijet. \c 3 \s1 Jisu li Nicodemus \p \v 1 Pharisee ka-eii Jihudi ngai lamkakei araming Nicodemus inti miring inkhat aleiom. \v 2 Hiwa miringpa in zaanna Jisu diang aheiwa-ah aleiti, “Rabbi, keini'n kinjet khachu Pathian diangnga inphut kajuo ocha kha na eii; Pathian in ama kha inruoipuimak inchu, tuteii inkhat innum nang itho inlak chuon ngaihi thomatornunu.” \p \v 3 Jisu'n amadiang aleimasang, “Inthiangnga Kei'n nangdiang kitihi eii: tu ka-ang in woikhat inneitharmak inchu, ama'n Pathian Rengram kha mumaneii nuni.” \f + \fr 3:3. \fr*\fq woikhat; \fq*\ft emakli \ft*\fqa chungtiang makheiya.\fqa*\f* \p \v 4 Nicodemus in amadiang aleiti, “Angtho tholi upa ka-ejei miring khan inneithar sikme?” “Anu wonsuungnga woikhat inlet-ah luutli juo-inneirit thaniabe?” \p \v 5 Jisu'n aleimasang, “Kei'n inthiangnga nangdiang kitihi eii, tu ka-ang in tuiya khat-um Ratha-ah inneitharmak inchu, ama'n Pathian Rengram kha luuttheinuni. \v 6 Taksa ah inneikha taksa eii, halli Ratha ah inneikha ratha eii. \v 7 Kei'n nangdiang kinatihi nang ngakmaro, nang woikhat na-inneitharsik eii. \f + \fr 3:7. \fr*\fq woikhat; \fq*\ft emakli \ft*\fqa chungtiang makheiya.\fqa*\f* \v 8 Thiraang khan araangnazoot rei araang; halli nang in arasa kha najet, takkha humakheiya kaheiwame emakli huntiangme isi nang in jetmakche. Ratha ah innei miring rakip ngaikha khawa ka-ang eii.” \p \v 9 Nicodemus in amadiang aheimasang, “Hiwahi angtho tholia ethei sikme?” \p \v 10 Jisu'n amadiang aleimasang, “Nang Israel ngai ocha na-epumma hiwa ngaihi nilajetmakbe? \v 11 kei'n inthiangnga nangnidiang kitihi eii, keini'n kin-ijetkha kinril khat-um kin imukhan sakhi eii; takkha keini sakhi kha nangni'n leimakchu. \v 12 Kei'n manmasituolla kitho chuon ngaikha nangnidiang kariljei halli nangni'n ngamnamakchu, Marwaanna kaom jarra karil inle angtho thoa ningngamnasik me? \v 13 Tuteii inkhat-um chungtiang kalla marwaanna kasi ommu takkha marwaan makheiya kajuochum Miring Sapa khabit eii.” \f + \fr 3:13. \fr*\ft Hi chonghi alam 21 makheiya lei injomritna cha.\ft*\f* \p \v 14 Moses in neelramma sumsen maruul kha ikadomsaang angnga, Miring Sapa kha-um inkadom saangsik eii, \rq Teelna 21:9\rq* \p \v 15 khachu Amadiang ka-ngamna rakip in hektik kaboi ringna inmunasik eii. \v 16 Ajarchu Pathian in manmasituol kha hituk aminriang khachu Asapa inkhatbit kha ama'n anapeii, amadiang kangamnatak miring khan thina mununi takkha kumsoot ringna kha amusik eii. \v 17 Pathian in Asapa kha manmasituol chong katansik ijuotir emak, takkha manmasituol kakatansik ijuotir kha eii. \p \v 18 Amadiang ngamna kanei mi ngaichu chongtan omnuni; takkha amadiang ngamna keneimak mi ngaichu chong atansuojei, ajarchu Pathian Sapa inkhatbit ramingkha ngamnamu. \v 19 Chongtan kha hiwahi ejei, khachu War kha manmasituolla ajuojei, takkha mi ngai inchu akaziing kha war neek-ah inleimanuom, ajarchu inmani chuontho ngaikha leidikmak. \v 20 Chuon kadikmak katho ngai'n war kha inleimatir, ajarchu inmani kadikmak chuonkha inlarte intia wardiang heiwamu. \v 21 Takkha akadik katho ngai'n inmani itho chuon ngaikha Pathian kinjuiya kintho eii tia malarnasik ah wardiang inheiwa. \s1 Jisu li John \p \v 22 Hiwa thengnga, Jisu khat-um asiamruoi ngai'n Judea ramsuungnga inleisi, khawakhan ama'n apha bongkhat inmanile aleiomma khat-um baptize aleitho. \v 23 John um Aenon inti Salim le innai munkhan baptize aleimintho, ajarchu khawa munkhan tui katamtak aleiom. Mipui ngai'n amadiang inheiwa halli ama'n baptize aleimintho. \p \v 24 Ajarchu khawa phakhan John mikhumna ah laleidamu. \rq Matt 14:13; Mk 6:16; Luk 3:19,20\rq* \p \v 25 Khawa jarra John siamruoi ngaili Jihudi ngai'n\f + \fr 3:25. \fr*\fq Jihudi; \fq*\ft manuscript lekkhat achu \ft*\fqa Jihudi lekkhat \fqa*\ft tia injia.\ft*\f* biaklam dungjuiya insuthiangna jarra murruolsiak inlei-intho. \v 26 Khantia inmani'n John diang inheiwa ah inleiti, “Rabbi, nang in ama jarra nileiril, Jordan raaltiang makheiya nangle inruoi miring pakha hin baptize aminthoa om, halli miring rakip amadiang insi.” \p \v 27 John in aleimasang, “Marwaanna inphut injuopeii elekleiya tu inkhat innum iteii mutheinunu. \p \v 28 ‘Kei Christa kha emong, takkha keichu ama matiang najuotir kha ka-eii, kei'n kitihi’ nangni ningpumtak in kei sakhi ning ejei. \rq Jn 1:20\rq* \p \v 29 Moinu kha moipa ta-eii; moipa sappui pa'n a-ngirra moipa rasa kha arangaiya ajetpha khan arok. Hinthoa kei rokna kha huui tungjei. \v 30 Ama chu kheella aloksik eii takkha keichu kajuosiinsik eii.” \s1 Marwaan makheiya Kajuopa \p \v 31 Chungtiang Makheiya kajuo ama'n mi rakip neek-ah alokwiai. Nuoipil chungnga kaom mikha nuoipilchung mi eii, khat-um nuoipilchung jarra ama'n aril, takkha marwaanna inphut kajuo ama'n mi rakip neek-ah alok. \v 32 Ama'n imujei khat-um ijet ngaikha aril, kha e-innum ama sakhi kha tuteii innum leikeiluutmu. \v 33 Takkha ama sakhi kakeiluut miring khan Pathian hi adik tia jetnabi ada. \v 34 Pathian ijuotir miring khan Pathian chong ngaikha aril, ajarchu Pathian in Ratha kha akasip-ah apeii. \p \v 35 Apa khan Asapa kha aminriang halli angrakip ngaikha ama kutchungnga ranak apejei. \rq Matt 11:27; Luk 10:22\rq* \p \v 36 Asapa diang ngamna kanei miring khan hektik kaboi ringna kha amujei; Asapa kajuimak mi ngaikha ringna mununu, takkha Pathian raangna nuoiya inomsik eii. \c 4 \s1 Jisu li Samaritan Numeisanu \p \v 1 Jisu'n John neek-ah siamruoi tamwiai baptize amintho tikha Pharisee ngai'n inleijet, \v 2 Ka etakchu, baptize kamintho kha Jisu lei-emak takkha asiamruoi ngai in-eii. \v 3 Hiwa chonghi Jisu'n aleijet phakhan, Ama'n Judea mathaanna Galilee ah aleikirnook; \v 4 halli Samaria ram rakaanli sisik kha alei eii. \p \v 5 Samaria ah Sychar inti khuopui, Jacob in asapa Joseph diang ileipeii leimun koolla aheiwa. \rq Inphut 33:19; Josh 24:32\rq* \p \v 6 Jacob tuikhur kha khawakhan aleiom, Jisu'n akasikha aleipoongnga, tuikhur koolla alei in-ong. Kani indingdeng phakhan alei eii. \p \v 7 Samaritan numeisa inkhat tui kachoi aheiwa, khat-um Jisu'n numeisanu diang aleiti, “Keidiang insik-ah tui napero.” \v 8 Ajarchu asiamruoi ngaikha khopuiya baksik-ah bakphur karacho inleisi. \p \v 9 Samaritan numeisanu khan aleimasang, “Angjarra Jihudi nang in, Samaritan numeisa keidiang tui insik-ah ninanime?” ajarchu Jihudi ngai chu Samaritan ngai'n inliingna rabing khat-um kheeng inliingnamu.\f + \fr 4:9. \fr*\fq Jihudi ngai chu Samaritan ngai'n inliingna rabing khat-um kheeng inliingnamu; \fq*\ft emakli \ft*\fqa Jihudi ngai chu Samaritan ngaile inlopnasik iteii arei ommak.\fqa*\f* \rq Ezra 4:1; Neh 4:1-2\rq* \p \v 10 Jisu'n aleimasang, “Nang in Pathian kutchoi kha naleijetngai suok-ah khat-um nangdiang tui insik-ah kanani amahi naleijet inchu, nang in amadiang naleinisik eii, halli ama'n nangdiang ringna tuikha analeipesik eii.” \p \v 11 Numeisanu khan aleiti, “Ocha” “Nangchu tuiluok nasik neimakche, tuikhur hi inthuuk. Hu makheiya khawa ringna tuikha naleisik me? \v 12 Hiwa tuikhur kanaleipeii, ama sangai khat-um asadon rakip ngai'n in-in, keini kinpa Jacob neek-ah nalokwiaibe?” \p \v 13 Jisu'n aleimasang, “ Hiwa tui ka-in miring rakip khachu woikhat araalpinook sik eii, \v 14 Takkha kei'n kapesik tuikha ka-in ama khachu woikhat inlet-ah tuikaraal omnuni. Kei'n amadiang kapesik tui khan amadiang tuiring inchangta kumsoot ringna kha esik eii.” \p \v 15 Numeisanu khan amadiang aleiti “Karu, khawa tuikha keidiang napero! Tichu kei'n woikhat tuikaraal ommaknasik, khat-um woikhat tui kachoi kaheiwa maknasik.” \p \v 16 Jisu'n numeisanu diang aleiti, “Si inlang naruothar juokoiro, halli heikirnook ro.” \p \v 17 Numeisanu in aleimasang, “Kei karuothar ommak.” \p Jisu'n aleiti, “Nang in kei karuothar ommak inthiangnga nati. \v 18 Ajarchu nang pasal ra-ngadiang inn naneijei, halli tuun tuunna niompui pasal kha-um nang naruothar emak. Nang in inthiang kha nariljei.” \p \v 19 Numeisanu khan aleimasang, Karu, “Kei'n kamujei nang Pathian chongkachoi na eii.” \v 20 “Keini kinpi kinpu ngai'n hiwa chingbung hin Pathian chubei inleitho, takkha nangni Jihudi ngai inchu Jerusalem khankeeng Pathian chubei nithonasik mun ningti.” \p \v 21 Jisu'n numeisanu diang aleiti, “Numeisa, Keidiang ngamnaro, miring ngai'n Pa Pathian kha hiwa chingbung emakli Jerusalem ma chubei inthomaknasik aphakha aheiwasik eii. \v 22 Nangni'n ning ijetmak kha chubei ningtho; takkha keini chu kin-ijetkha chubei kintho, ajarchu sanminringna kha Jihudi diangnga inphut kajuo eii. \v 23 Takkha aphakha ahongjei khat-um tuun aphakha ejei, inthiangnga chubei katho ngai'n Pa Pathian kha ratha khat-um akadik ah chubei inthosik eii, Pa Pathian khan inmani ka-ang ngai'n chubei inhongtho kha a-entok. \v 24 Pathian chu Ratha eii, khat-um amadiang chubei katho ngai'n ratha khat-um akadik ah chubei inthosik eii.” \p \v 25 Numeisanu khan amadiang aleiti, “Kei'n kajet Messiah (Christa tia inkoi) kha ajuosik eii, Ama'n ajuo phakhan, keini diang angrakip kha narilpisik eii.” \p \v 26 Jisu'n numeisanu diang aleimasang, “Nangle inbiak-ah kaom keihi ama kha ka eii.” \p \v 27 Khawapha takkhan asiamruoi ngaikha inheitung, khat-um ama'n numeisanu khale inlei-inbiak inmupha khan asiamruoi ngai'n inleingak, takkha tuteii innum, “Angme nimanuom?” emakli, “Angjarra numeisanu hile thurchi nithome?” tia leirakelmu. \p \v 28 Numeisanu kha atuibeel da-ah, khuopui tiang aleisi, halli mipui ngaidiang aleirilpi, \v 29 “Heiwaru, kei ileitho rakip jarra karilwiak miring kha juo-enru. Ama hi Messiah lei-emak niabe?” \v 30 Inmani ngai'n khuopui inmathaanna Jisu diang inheiwa. \p \v 31 Khawa phakhan, “Karu, bakphur lekkhat bakro!” tia asiamruoi ngai'n ama kha inleimatheem. \p \v 32 Takkha ama'n inmani diang aleiti, “Nangni ijetmak bakphur kha kei kanei.” \p \v 33 Khawa jarra asiamruoi ngai'n inkhatli khatdiang inlei inti, “Tu miring inkhat in amasik bakphur heikachoipi inombe?” \p \v 34 Jisu'n inmani diang aleiti, “Kei kabu chu” “Kei kanajuotirpa imanuom katho khat-um ama chuon huui kamintung kha eii. \v 35 Nangni'n ‘Tha mili esuoli lei rakhoolpha eii timak chuwabe?’ Takkha kei'n nangni diang kanati, khuo thir-inlang leirajei kha enru; lei ngaikha aminjei khat-um lei rakhoolpha ejei! \v 36 Lei karakhool mi kha arakhool man achang halli akara kha kumsoot ringna sik-ah akhomchun; ajarchu kawor pa-um karakhool pa-um inrok suomnasik eii. \v 37 Chongngil ileiti kha adik, ‘Miring khat in aru awor halli miring inkhat in arakhool.’ \v 38 Kei'n nangni itho ka-emak chuon munkhan akara karakhool sik-ah kinatir ejei; aleiilaak mi ngai'n chuon inleithojei, halli inmani chuonleitho khan nangni'n ninghoi kha eii.” \p \v 39 “Kei ileitho rakip ama'n atiwiak” iti numeisanu sakhi jarra khawa khopuiya kaom Samaritan mi katamtak in Jisu diang inlei-ngamna. \v 40 Samaritan mi ngai'n amadiang inheiwa phakhan, inmanile omsuomrui tia amadiang inleimatheem, halli Jisu'n inmani ngaile khawa munkhan nini aleiom. \p \v 41 Halli ama chongril khan miring katamtak-um ngamna inleineinook. \v 42 Halli inmani'n numeisanu diang inleiti, “Tuunchu keini'n kinngamnajei, nang in nati jarra emak, takkha keini kinpum tak-in amadiang kinrangaijei, khat-um keini'n kinjetjei khachu amahi inthiangnga manmasituol kakatanpa kha a-eii.” \s1 Jisu'n Kalok kalianpa Sapa Amindam \p \v 43 Khawa nini thengnga, Jisu'n Galilee ah aleisi. \v 44 Ma apumtak in aleiti, “Pathian chongkachoi ngaikha inramtak inchu khoya thomu.” \rq Matt 13:57; Luk 4:24\rq* \p \v 45 Khawa jarra ama'n Galilee aheitung phakhan, Galilee mi ngai'n ama kha katha-ah inleidon, ajarchu Jerusalemma rakaanna kahoi khan inmani ngaikha inleisi khat-um ama'n kahoi suungnga ileitho rakip ngaikha inleimu. \rq Jn 2:23\rq* \p \v 46 Halli Jisu'n Galilee suungnga Cana inti, ama'n tuikha theibomju aleimin-uolna ramkhan inlet-ah aheiwa. Halli Capernaumma asapa kanapi kalok kalian miring inkhat aleiom. \rq Jn 2:1-11\rq* \p \v 47 Ama'n Jisu kha Judea makheiya Galilee ah aheiwa tikha aleijet phakhan, ama'n Jisu diang asiya ajuoti, kasapa najomindam piro tia chubei aleitho, ajarchu ama kha thisik thoa omjei. \v 48 Jisu'n amadiang aleiti, “Chuon inlak khat-um ngak kaom ningmu maklaiseng nangni'n ngamnanutun.” \p \v 49 Kalok kalianpa'n Jisu diang aleiti, “Karu, kasapa thima-ah keile inruoiya situi.” \p \v 50 Jisu'n amadiang aleiti, “Sitro; nang nasapa aringsik eii!” \p Mipa khan Jisu'n amadiang iti chongkha ngamna ah aleisi. \v 51 Inn tiang asina lamma ama suok ngai'n intongpuiya, halli nasapa aringjei tia inleitipi. \p \v 52 Ama'n inmani diang aleirakel asapa ihongdam kha phadan angjet chulpha khan me, khat-um inmani'n inleimasang, “Miyanni suun phadan inkhat khan eii ritun khan ama imathaankha.” \v 53 Apa khan aleijet khachu khawa phadan khan eii Jisu'n ama diang ileiti, “Nang nasapa aringsik eii.” Halli ma apumtak khat-um ama insuungkhur in inleingamna. \p \v 54 Judea makheiya Galilee ah aheiwasuo thengnga hiwahi Jisu'n woini huuina ileitho chuon inlak kha eii. \c 5 \s1 Tuikuongnga Mindamna \p \v 1 Hiwa thengnga, Jisu'n Jerusalemma Jihudi ngai kahoi sik-ah aleisi. \v 2 Jerusalemma Keelngam Kot koolla pham ra-nga-ah inmakhu tuikuong inkhat aleiom; Hebrew ngai chongnga Bethzatha inti.\f + \fr 5:2. \fr*\fq Keelngam kot koolla ... tuikuong; \fq*\ft emakli \ft*\fqa keelngam kot koolla ... amun.\fqa*\f* \v 3 Amit kacho, keii kakiak, apum kathi khat-um akana katam tak-in tuikuong luutna lamma inleizaal. \v 4 Inmani'n tui innik kha inleingaak, ajarchu tui innikna racham Pumi tirton in tuikuong suungnga aluut-ah khat-um tui kha aleikachok. Tui hongkachoksuo nuk-ah tuikuong suungnga kaluut masa akana mi kha ileiroontak rirai makheiya aleidam. \v 5 Kum soomthum leiriat kanajei miring inkhat aleiom. \v 6 Jisu'n ama kha khawakhan azaalla ileiom kha aleimu, khat-um khawa miring pakha anana hongsoot theijei tihi ama'n aleijet phakhan Jisu'n “Nang nadam zootbo?” tia amadiang aleirakel. \p \v 7 Akanapa khan Jisu diang aleimasang, “Karu, tui hong innik phakhan tuikuongnga kanaruoisik tuteii ommu; kei'n chumnasik kaheitho phakhan, miring khat-in naluutdel masa.” \p \v 8 Jisu'n ama diang aleiti, “Intheiro, napher kha ruut-inlang, halli siro.” \v 9 Khawapha takkhan mipa kha aleidam; apher kha aruut-ah aleisi. \p Hiwa aleisuokna nikhuo kha Jihudi ngai sernikhuo (Sabbath) alei eii. \v 10 Jihudi lamkakei ngai'n akadamjei mipadiang inleiti, “Sabbath eii, eini Sinadan dungkajuiya nang in napher niraput kha dan akoi.” \rq Neh 13:9; Jer 17:21\rq* \p \v 11 Takkha ama'n inmanidiang aleimasang, “Kei kanamindam mipa'n kapher ruut-inlang siro analeiti.” \p \v 12 Inmani'n amadiang inleirakel, “Nangdiang napher ruut-inlang siro kanaleiti miring kha tume?” \p \v 13 Takkha akadamjei mipa khan ama kha tume leijetmak, ajarchu Jisu'n aleisuok deljei, khat-um khawa munkhan mipui katamtak inleiom. \p \v 14 Khawa thengnga, Jisu'n mipa kha Biak-inn khan intongpuiya ama diang aleiti, “Enro, tuun nang nadamjei; kheella nachungnga kathamak suokmaknasik, manu thokhaimaro, emak inchu katha makthei nangdiang suokthei eii.” \p \v 15 Halli mipa khan asiya kei kanamindam pakha Jisu eii tia ma'n Jihudi chuonkaroon ngaidiang ajuorilsuok. \v 16 Jisu'n Sabbath nikhuoni hiwa chuon atho jarra Jihudi ngai'n Jisu kha poong-raalna inleipeii. \v 17 Takkha Jisu'n inmanidiang aleimasang, “Kapa khan tuunkatuung chuon thocheiya om, halli kei-um chuon kitho eii.” \p \v 18 Hiwa chong jarra Jihudi chuonkaroon ngai'n Jisu kha kheella thatna sik-ah inlei entok; ajarchu Sabbath imakoi khabit emak-ah, takkha Pathian kha apa eii tia ama'n aleiti, apum takkha Pathian le in-angpui. \s1 Sapa Thomatorna \p \v 19 Jisu'n inmanidiang aleimasang, Kei'n nangnidiang inthiangnga kanati: Asapa khan iteii-um atheinuoa thomatormak, Apa itho imu ngaikhabit ama'n atho; Apa itho kha, Asapa innum itho eii. \v 20 Ajarchu Apa khan Asapa kha aminriang halli apum tak-in itho ngai rakip kha Asapa diang aminmu, nangni'n ningngak domnasik hineek-ah kalok thonasik-ah amadiang alaminmusik eii. \v 21 Apa khan akathi ngai aminringnga ringkhuo ipenook angnga, Asapa innum ipezoot mi ngaidiang ringna apeii. \v 22 Apa khan tuteii diang-um chong tanmak, takkha Asapa diang chongtan nasik ranak rakip ama'n apejei, \v 23 Apa diang khoya intho angnga mi rakip in Asapa kha khoya inthosik eii. Asapa khoya kathomak ama khan Asapa kajuotir Apa kha-um khoya kathomak eii. \p \v 24 “Kei'n inthiangnga nangnidiang kati: Kei kachong karangai khat-um kei kanajuotir amadiang inngamna mi khan kumsoot ringna anei, ama chungnga chongtan omnuni, takkha kathiya inphut ringna kha inrakaanjei. \v 25 Kei'n nangnidiang inthiangnga kati: akathi ngai'n Pathian Sapa rasa kha injet nasik, halli akajet ngai'n inhongring nasik-ah aphakha aheiwasik eii, halli tuun aphakha ejei. \v 26 Apa'n ringna inei angnga, Ama'n Asapa diang-um apum tak-ah ringna aneinasik azootpi. \v 27 Khat-um Ama'n Asapa diang chongtan nasik ranak apejei, ajarchu amahi Miring Sapa kha eii. \v 28 Hiwa hin nangni ngakmaru; Akathi mi rakip in thaankhur makheiya ama rasa injet nasik apha kha ajuojei \p \v 29 Halli akatha katho ngai'n inthaan makheiya hongsuok inta ringna inneisik eii, halli kathamak katho ngai'n chongtan nasik-ah inhongringsik eii.” \rq Dan 12:2\rq* \s1 Jisu jarra Sakhi \p \v 30 “Kei karanak-ah iteii thomatormong; Pathian in chong tanro iti-ngai bitkha Kei'n chong katan, halli kei chongtanhi adik, ajarchu kei imanuom kha kei thosik ngaidonmong, takkha kei kanajuotir ama imanuom kha katho. \p \v 31 Kei kapum taksik sakhi kape inchu, Kei sakhi hi dikmak; \v 32 Takkha mi inkhat kei sakhi ka-e om, halli kei'n kajet khachu ama'n kei jarra iril ngaikha adik. \p \v 33 Nangni'n John diang ningheitir, halli John in inmanidiang akadik kha aleirilpi. \rq Jn 1:19-27; 3:27-30\rq* \p \v 34 Kei'n mi ngai sakhi kilei emak, takkha Kei'n hiwa katina ajarchu nangni'n ringna ningmunasik eii. \v 35 John hi war kanapeii sariakmei kakai kha alei eii, halli nangni'n ama warkhan apha bongkhat hoinasik-ah ningkadang. \v 36 Takkha kei ipeii sakhi hichu John ta neek-ah kalok eii; kei thosik-ah Kapa inapeii chuon ngai, khat-um kei itho chuon ngai khan keihi Apa inajuotir eii tia amalar.” \p \v 37 Halli kei kanajuotir kapa in kei jarra sakhi apeii. Nangni'n ama rasa woikhat-um lajetmakchu khat-um ama meel lamumakchu, \rq Matt 3:17; Mk 1:11; Luk 3:12\rq* \p \v 38 halli nangni'n ama chongkha ningmalungnga reiimakchu, ajarchu ama ijuotir miringkha ngamnamakchu. \v 39 Nangni'n Chong inthiang kha ning-entok, ajarchu nangni'n khawa khan hektik kaboi ringna kinmu eii ningti; halli khawa Pathian chong kha eii, kei jarra sakhi ka-eii; \v 40 kha e-innum nangni'n ringna ningmunasik keidiang heiwazoot makchu. \p \v 41 “Manmasi ngai'n naminpaak kha kei manuommong, \v 42 takkha kei'n kajet, khachu nangni ningmalung suungnga Pathian minriang nakha neimakchu. \v 43 Kei'n Kapa ramingnga kajuo, halli nangni'n kei nazootmakchu; takkha miringkhat apumtak thomatorna ramingnga ajuo-inchu, nangni'n ama chu ningdonsik eii. \v 44 Pathian diangnga kajuo minpaak nakha entoklekleiya inkhatli inkhat inpaak kha ningmanuom inle angtho tholi ngamna ningneisik me? \v 45 Kei'n Kapa maikuungnga nangni kanaril sesik eii tia ngaidonmaru. Nangni'n ngamna ningnei Moses kha-eii nangni kanaril sesik. \v 46 Nangni'n Moses kha inthiangnga ningleingamna inchu, nangni'n kei-um ningna ngamnasik eii, ajarchu Moses in kei jarra aleimajia. \v 47 Takkha ama ileimajia kha ningngamnamak inchu, angtho tholi kei kachong ningngamnasik me?” \c 6 \s1 Jisu'n Miring Lising Ra-nga Awai \r (Matt 14:13-21; Mk 6:30-44; Luk 9:10-17) \p \v 1 Hiwa thengnga, Jisu'n Tiberias tuipui, Galilee tuidiil raaltiang rakaanna aleisi. \v 2 Halli mipui'n ama nukkha inheijui, ajarchu inmani ngai'n chuon inlak tholi akana ngai imindam kha inleimu. \v 3 Jisu'n chingbung aleikalla asiamruoi ngaile alei in-ong. \v 4 Khawa phakhan Jihudi ngai Rakaanna kahoi kha aleinaijei. \v 5 Jisu'n alei-enna mipui katamtak amadiang inheiwa kha aleimu, halli ma'n Philip diang aleiti, “Hiwa mipui bak kahunsik bakphur hi angtho tholi niracho sikme?” \v 6 Ma'n hiwa itihi Philip malung ensik tia iril eii; ama'n angme athosik inthiangnga aleijet. \p \v 7 Philip in amadiang aleimasang, “Dangka pum rajani innum inmani rakip in lekteii baksik-ah rachosik hunnuni.” \f + \fr 6:7. \fr*\fk Dangka pum: \fk*\ft Dangka pum khat in chounmi khat nisuokhat chountho man eii (enru Matt 20:2)\ft*\f* \p \v 8 Asiamruoi inkhat Simon Peter naipa Andrew in amadiang aleiti, \v 9 “Pasal naipang inkhat satun waipool ra-nga li nga inni kachoi khat hin om, takkha hiwa mipui diangchu angsemma semminname?” \p \v 10 Jisu'n aleiti “Mi rakip kha min-ongru.” halli khawa munkhan chinthou katamtak aleimoong; halli mipui'n inlei in-ong; pasal miring lising ra-nga inlei eii. \v 11 Jisu'n waipool kha aleiya Pathian aleiminpaak, halli khawa khanna in-ong mi rakipdiang inleisem. Khawa angnga nga kha-um khan thoa inleisem, halli mi rakip in inbak maneii laiseng inleibak. \v 12 Mi rakip in inleihun phakhan, Jisu'n asiamruoi ngaidiang aleiti, “Alek kaliam ngaikha khoomchunru; eini'n iteii minmangmui.” \v 13 Khawa jarra siamruoi ngai'n mipui bakbang satun waipool ra-nga makheiya kaliam rakip kha inkhoom chunna thumluk soomleini inleiminsip. \p \v 14 Mipui ngai'n Jisu itho inlak chuon kha inleimu phakhan, Inmani'n inleiti, “Inthiangnga hiwahi Pathian chongkachoi\f + \fr 6:14. \fr*\fk Pathian chongkachoi: \fk*\ft Enru 1:21.\ft*\f* manmasituolla kajuosik miring kha eii!” \v 15 Inmani'n heiwa inta azootmak pumma naruoi inta reng innaminchangsik ejei tikha Jisu'n ajet-ah; Jisu'n alooiya chingbungtiang atheinuoa aleisijei. \s1 Jisu Tuichungnga sina \r (Matt 14:22-33; Mk 6:45-52) \p \v 16 Kholei ahei ephakhan, Jisu siamruoi ngaikha tuidiil khan inleichum, \v 17 rakuong suungnga inleiluut, khat-um tuidiil rakaanli Capernaum tiang inleisi, zaan aheiluut katung Jisu'n inmani diang laheiwa titmak. \v 18 Thikaraang kangar aheiraangnga tuipui kha aleiminnik. \v 19 Asiamruoi ngai'n miles inthum emakli mili katung rakuong inleisep phakhan inmani'n tuichungnga Jisu'n rakuong kooltiang iheiwa kha inleimu, halli inmani ngai'n inleichi. \v 20 Takkha Jisu'n inmanidiang aleiti “Kei ka eii; chimaru.” \v 21 Halli inmani'n ama kha karok-ah rakuong suungnga inleikeiluut, halli khawapha takkhan rakuong kha intungnasik muongkhan aleituungjei. \s1 Mipui'n Jisu inlei-entok \p \v 22 Ziingkhuo warra tuidiil raalkhat tiangnga kaom mipui ngai'n rakuong inkhatbit omjei tikha inleijet, halli Jisu kha asiamruoi ngaikhale inrouimak takkha siamruoi ngaichu insisuojei tikha-um inleijet. \v 23 Pumi'n Pathian aminpaak suoli inmani'n waipool inleibakna mun tuikham koolkhan Tiberias makheiya rakuong lekkhat inheiwa. \v 24 Mipui ngai'n Jisu khat-um asiamruoi ngaikha khawakhan ommujei ti inleimu phakhan, inmani um rakuong ngaikhan inluut-ah Capernaumma Jisu ka-entok inleisi. \s1 Jisu Ringna Waipool eii \p \v 25 Mipui ngai'n ama kha tuidiil raalkhat tiang i-omkha inmu phakhan, inmani'n ama diang inleiti, “Karu, angtik pha-ah hiwahin niheiwame?” \p \v 26 Jisu'n aleimasang, “Kei'n inthiangnga nangnidiang kati: inlak chuon ningmu jarra kei ningna entok emak takkha waipool kakhop-ah ningbak jarra kei ningna entok eii. \v 27 Kamangthei bu sik-ah chuon thomaru; takkha Miring Sapa'n nangnidiang anapesik hektik kaboi ringna busik ah chuon thoru. Ajarchu Apa Pathian in izoot jetnabi kha ama chungnga adeengjei.” \p \v 28 Halli inmani'n amadiang inleiti, “Pathian chuon thonasik-ah, keini'n angme kinthosik?” \p \v 29 Jisu'n inmanidiang aleimasang, “Pathian chuonkha hiwahi eii, khachu Pathian in ijuotir amadiang ngamnaru.” \p \v 30 Inmani'n amadiang inleiti, “Halle angkachang inlak chuonme nang in nathosik halli keini'n kinmuli nang kinna-ngamnasik hi? \p \v 31 Nipi nipu ngai'n neelramma manna inleibak; hintia lei-injia ‘Ama'n marwaan makheiya inmanidiang baksik ah waipool aleipeii.’ ” \rq Suok 16:4,15; Minpkla 78:24\rq* \p \v 32 Jisu'n inmanidiang aleiti, “Kei'n inthiangnga nangni diang kanati, marwaan makheiya waipool kanaleipeii kha Moses emak, takkha marwaan makheiya inthiang waipool kanape kha kei Kapa eii. \v 33 Pathian waipool khachu marwaan makheiya kajuo khat-um manmasituol diang ringna kapeii ama kha eii.” \p \v 34 Inmani'n amadiang inleiti “Pumi, hiwa waipoolhi keinidiang apha rakip ah napero.” \p \v 35 Jisu'n inmanidiang aleiti, “Kei ringna waipool kha ka eii, Kei kadiang kaheiwa miring kha wonkachaam ti omnuni; halli keidiang kangamna ama khan woikhat inlet-ah tuikaraal omnuni. \v 36 Takkha kei'n nangnidiang kanati khachu nangni'n kei ningnamujei innum keidiang nangamna makchu. \v 37 Kapa'n keidiang inapeii rakip ngaikha keidiang inheiwasik eii, halli Kei'n tuteii inkhat-um keidiang kaheiwa ngaikha angtikteii puutnuning. \v 38 Ajarchu kei'n marwaan makheiya kalungdou kathosik ah kijuo kha emak takkha kei kanajuotir ama racham kathosik ah kijuo kha eii. \v 39 Kei kanajuotir ama lungdou kha hiwahi eii, khachu keidiang inapejei ngaikha tuteii inkhat-um Kei'n minmang nuning, takkha ahekna nikhuoni inmani kha minringsik ti hi-eii. \v 40 Kapa imanuom khachu hiwahi eii, Asapa kamu khat-um ama diang ka-ngamna rakip in kumsoot ringna inmusik; Halli kei'n ama kha ahekna nikhuoni kaminringsik eii.” \p \v 41 “Kei marwaan makheiya kajuo waipool kha ka eii” atipi jarra Jihudi ngai'n ama chungnga leizootmu. \v 42 Inmani'n inleiti, “Hiwahi eini'n anuli apa nijet Joseph sapa Jisu, emak abe? Angtho tholi, halle, tuuntak ‘Kei marwaan makheiya kijuo eii itime?’ ” \p \v 43 Jisu'n inmanidiang aleimasang, “Nangni'n suungnga kei jarra num ningti kha daru. \v 44 Kei kanajuotir Kapa'n ama kha keidiang aheiruoimak inchu, tuteii innum keidiang heiwatheimu; halli kei'n ahekna nikhuoni khan ama kha kaminringsik eii. \p \v 45 Pathian chongkachoi ngai larik khan injiajei, ‘Inmani rakip ngaikha Pathian in aminchusik eii.’ Apa Pathian diangnga karangai khat-um ka-inchu rakip ngai'n keidiang inheiwa. \rq Isa 54:13\rq* \p \v 46 Pathian makheiya kajuo ama'n elekleiya tuteii miring inkhat innum Apa Pathian lamumu; ama khabit eii Pa Pathian kamu. \v 47 Kei'n inthiangnga nangnidiang kanati, kangamna mi khan kumsoot ringna kha anei. \v 48 Kei ringna waipool kha ka eii. \v 49 Ningpi ningpu ngai'n neelramma manna inleibak halli inmani'n inleithijei. \v 50 Mi inkhat in abakli thimaknasik marwaan makheiya kajuo ringna waipool kha hi-eii. \v 51 Kei marwaan makheiya kajuo akaring waipool kha ka eii, hiwa waipool kabaktak miring kha, kumsoot aringsik eii; halli Kei'n manmasituol ringna sik-ah kapesik waipool khachu kei kataksa kha eii.” \p \v 52 Jihudi ngai'n inmani suungnga murruolsiak inleithoa inleiti “Angtho tholi hiwa miring pa'n ataksa eini baksik-ah anape matorsikme?” \p \v 53 Jisu'n inmanidiang aleiti, “Kei'n nangnidiang inthiangnga kanati, nangni'n Miring Sapa taksa kha ningbakmak khat-um ama thisen kha ning-inmak inchu, nangni ningpumma ringna ommak; \v 54 Kei kataksa kabak khat-um kei kathisen ka-in ngaikha kumsoot ringna kha innei, halli kei'n ahekna nikhuoni khan inmani kha kaminringsik eii. \v 55 Kei kataksa hi inthiang bu kha eii; halli kei kathisen hi inthiang insik kha eii. \v 56 Kei kataksa kabak khat-um kei kathisen ka-in ama khan keidiang inchat lekleiya aom, halli kei'n amadiang kaom. \v 57 Akaringchak Kapa'n kei anajuotir, khat-um kei'n kapa jarra kiring angnga, Kei kataksa kabak miring khan kei jarra aringsik eii. \v 58 Hiwahi eii, marwaan makheiya kajuo waipool kha; ningpi ningpu ngai'n inleibak suonuk inleithi ka-ang emak, hiwa waipool kabak miring khachu kumsoot ringna aneisik eii.” \p \v 59 Jisu'n hiwa chongngaihi Capernaumma kaom Synagogue ah ileiminchu kha eii. \s1 Kumsoot Ringna Chong \p \v 60 Ama siamruoi katamtak ngai'n hiwahi inlei rangaiya inleiti, “Hiwahi kangarthei minchuna chong eii; tu juimatorsik me?” \p \v 61 Takkha Jisu'n hiwa jarra asiamruoi ngai'n num intikha aleijet-ah, inmanidiang aleitipi, “Hiwa hi'n nangnidiang kesuina ebejei? \v 62 Halle, nangni'n Miring Sapa kha mansa-ah aleiomna munkhan ikal ningmu inle angme ning-ngaidonsik? \v 63 Ringna kanape kha Ratha eii, taksa hichu iteii nemna ommak. Kei'n nangnidiang kileiril chong ngaikha ratha khat-um ringna kha eii. \v 64 Takkha nangni karra kangamnamak mi lekkhat ningom.” Jisu'n inphutna makheiya tu ngaime kangamna maksik khat-um tu inme ama kajuorsik kha aleijet. \v 65 Halli ama'n aleiti, “Hiwa jarra eii kei'n nangni diang kileiti, khachu Apa Pathian in ama kha izootpi elekleiya tuteii-um keidiang heiwa matormu.” \p \v 66 Hiwa makheiya anukkajui katamtak in nuk inmalet-ah amale sisuom khaimujei. \v 67 Jisu'n soomleini ngaidiang aleiti, “Nangni-um nuk ningmalet-ah ningsizoot be?” \p \v 68 Simon Peter in amadiang aleimasang, “Pumi, tudiang keini'n sinung ngame? kumsoot ringna chongkha nangdiang om; \rq Matt 16:16; Mk 8:29; Luk 9:20\rq* \p \v 69 Halli keini'n nanghi Pathian diang makheiya kajuo Inthiang kha na eii tihi kin-ngamnajei khat-um kinjetjei.” \p \v 70 Jisu'n inmanidiang aleimasang, “Kei'n nangni soomleini kinakadang emak abe? halli ningkarra miring inkhatchu Seitan eii” \v 71 Simon Iscariot sapa Judas jarra eii Jisu'n iril, ajarchu soomleini ngai karra Judas in Pumi ajuorsik eii. \c 7 \s1 Jisu khat-um Anai ngai \p \v 1 Hiwa thengnga, Jisu'n Galilee suungnga aleileeng; Ama'n Judea ramsuungnga leisizootmak, ajarchu khawa khanna kaom Jihudi ngai'n ama kha thatnasik inlei-entok. \p \v 2 Jihudi ngai Soongmachumna Kahoi kha aleinai, \rq Levi 23:34; Innidan 16:13\rq* \p \v 3 Khawa jarra ama unai ngai'n amadiang inleiti, nang itho chuon ngaikha nasiamruoi ngai'n inmunasik-ah “Hiwa munhi mathaan inlang Judea-ah sitro. \v 4 Tuteii miring innum araming aminsizoot inchu achuontho kha thupmak. Hiwa chuon ngaihi nithojei keengnga, manmasituol pumpui diang nang injettro.” \v 5 Ama a-u anai takngai innum amadiang leingamnamu. \p \v 6 Jisu'n inmanidiang aleiti, “Kei kapha kha laheitungmak, takkha nangni sikchu aphakha omchei. \v 7 Manmasituol in nangnichu namatir theinunu, takkha keichu innamatir, ajarchu Kei'n inchuontho ngaikha dikmak tia sakhi kapeii. \v 8 Nangni kahoi khan sitru; hiwa kahoi hin Kei sinuning,\f + \fr 7:8. \fr*\fq Kei sinuning; \fq*\ft Manuscripts lekkhat in hin ti \ft*\fqa Kei lasimong.\fqa*\f* ajarchu kei kapha kha laheitungmak.” \v 9 Hiwahi atia ama'n Galilee ah aleiom. \s1 Jisu Soongmachumna Kahoi khan \p \v 10 Takkha anai ngai'n kahoi munkhan insisuo thengnga, Jisu um inlarleiya ruuk-ah aleisi. \v 11 Jihudi ngai'n ama kha kahoi munkhan “Ma hun omme?” tia inlei-entok. \p \v 12 Mipui karra ama jarra tamthei num inleiti. Miring lekkhat in “Amahi mi katha eii” inleiti, lekkhat ngai'n “Emak,” “Ama'n mi katamtak lamleiitiang akeiruoi” inleiti. \v 13 Takkha inmani'n Jihudi ngaikha inleichi jarra tuteii innum inlarra ama jarra leirilmu. \p \v 14 Kahoi alai ahongtungdeng phakhan Jisu'n Biak-inn tiang asiya khat-um kaminchu aleiphut. \v 15 Jihudi ngai'n inngak-ah inleiti, “Angtho tholi hiwa mi'n inchu lekleiya hituk ijetme?” \p \v 16 Jisu'n inmanidiang aleimasang, “Kei iminchuhi kei kata emak, takkha kei kanajuotir ama ta kha eii. \v 17 Tu ka-ang mi'n Pathian lungdou thosik-ah akadang inchu, ama'n kei minchunahi Pathian makheiya kajuobe emakli kei katheinuo ta kirilbe tikha ajetsik eii. \v 18 Ama thomatorna ranak-ah karil ama khan apumtak inpaaknasik aril; takkha ama kajuotirpa minpaak sik-ah ka-entok miring khachu akadik kha eii, khat-um amadiang katuunmak iteii ommak. \v 19 Moses in Sinadan inaleipeii emak abe? takkha nangni tuteii innum Sinadan kha juimakchu. Angjarra nangni'n kei nathatnasik ning-entokme?” \p \v 20 Mipui ngai'n inleimasang, “Nang nasuungnga raikhuo om! Tu in nang nathat sik-ah na-entok ame?” \p \v 21 Jisu'n inmanidiang aleimasang, “Kei'n chuon inlak inkhat katho, halli nangni rakip ngai'n ningngak. \p \v 22 Moses in nangnidiang wun tanru tia chong analeipeii (Moses diangnga inphut emak takkha nangni ningpi ningpu ngaidiang makheiya eii), halli nangni'n pasal naikha Sabbath nikhuoni wun ningtan. \rq Levi 12:3; Inphut 17:10\rq* \p \v 23 Pasal nai khan Sabbath nikhuoni wun intan khat-um Moses Sinadan kha koimak inle, angjarra Kei'n miring inkhat Sabbath nikhuoni apum kamindamli nangni'n keidiang ningraangme? \rq Jn 5:9\rq* \p \v 24 Meel en-inlang chongkatan kha emaru, takkha akadik khan chong tanru.” \s1 Jisu Messiah ebe? \p \v 25 Jerusalem makheiya miring lekkhat ngai'n inleiti, “Hiwa mipa hi emak abe inmani ngai'n thatsik-ah inlei-entok? \v 26 Enru! Ama'n mipui karra arilla aom, khat-um inmani ngai'n amadiang iteii timu! thomatorna ranak kanei inmani ngai'n inthiangnga amahi Messiah eii tia leijetjeinubo? \v 27 Hiwa mipa hichu humakheiya iheiwame eini'n nijet, takkha Messiah ajuokaal khanchu, tuteii innum humakheiya ijuome jetnunu.” \p \v 28 Jisu'n Biak-inna iminchule inruoiya inringnga aleiti, “Nangni'n kei ningnajet abe, khat-um kei humakheiya kijuome ningnajet abe? Kei kapumtak thomatorna ranak-ah kijuo emak; Kei kanajuotir ama khachu akadik kha eii, halli nangni'n ama kha jetmakchu. \v 29 Takkha kei'n ama kha kajet, ajarchu kei ama diangnga inphut kajuo, khat-um ama'n kei anajuotir.” \p \v 30 Khawa jarra inmani'n ama kha sursik inleitho, takkha tuteii inkhat innum ama chungnga kut leimachulmu, ajarchu ama phakha laheitungmak. \v 31 Takkha mipui katamtak in amadiang inlei-ngamna-ah inleiti, “Messiah ajuokaal khan, hiwa mipa itho neek-ah ama'n inlak chuon kheella athosikbe?” \s1 Jisu Kasursik ah Raalmi ngai inleitir \p \v 32 Pharisee ngai'n Jisu jarra mipui'n chor inleitikha inleijet, khantia Thiampu kalianngai khat-um Pharisee ngai'n raalmi lekkhat ama kasursik-ah inleitir. \v 33 Jisu'n aleiti, “Kei nangni le aphakhat kalaomsik eii, halli kei kanajuotir amadiang kei'n kasisik eii. \v 34 Nangni'n kei ningna-entoksik eii, takkha nangni'n kei namunatun; kei kaom nakhan nangni'n sitheinutun.” \p \v 35 Jihudi ngai'n inkhatli inkhatdiang inlei-inti, “Hunme ama'n sisik itho halli eini'n nimumaksik? Greek khuopui eini mi ngai omna khanbe ama'n asisik halli Greek mi-ngai diangbe ajuominchusik? \v 36 ‘Nangni'n kei ningna-entoksik eii, takkha nangni'n kei namunatun; kei kaom nakhan nangni'n sitheinutun’ tinahi ama'n ang atiname?” \s1 Ringna kanapeii Tuiring \p \v 37 Kahoi ahekna nikhuo, ahoinakhet nikhuoni, Jisu'n a-ngirra rasa inringnga aleiti, “Tu ka-ang mi khan atui raal inchu, keidiang heiwase inlang juo-inrase. \rq Levi 23:36\rq* \p \v 38 Keidiang inngamna mi kha, Pathian chong inthiang khan ileiti angnga, ‘Ringna tuiring ngai'n ama wonsuungnga inluongsik eii.’ ” \f + \fr 7:38. \fr*\ft Alam 37-38 ah Jisu chong ngaikha hintia malet cha: \ft*\fqa “Tu ka-ang in atui araal inchu kei diang heiwa inlang khat-um juo-inro. \fqa* \fv 38 \fv* \fqa Pathian chong inthiang in iti angnga, ‘Ringna kanapeii tuiring ngai'n ama diang ka-inngamna tak miring suungnga aluongsik eii,’ ” \fqa*\f* \rq Ezek 47:1; Zech 14:8\rq* \p \v 39 Jisu'n hiwahi, amadiang ka-ngamna ngai'n inchangsik Ratha jarra iril eii; khawa phakhan Ratha kha laleipemak, ajarchu Jisu kha lalur lalianmak. \s1 Mipui karra Inlei-inkhoithen \p \v 40 Inmani'n hiwa chong ngaihi inleijet phakhan, miring lekkhat in inleiti, “Hiwa mipa hi inthiangnga Pathian Chongkachoi eii!” \f + \fr 7:40. \fr*\fq Pathian Chongkachoi: \fq*\ft Enru 1:21.\ft*\f* \p \v 41 Leiilak ngai'n inleiti, “Amahi Messiah kha eii!” \p Takkha lekkhat ngai'n inleiti, “Messiah Galilee makheiya injir niabe? \p \v 42 Pathian chong inthiang khan Messiah kha David sapa esik eii khat-um David leiomna khuo Bethlehem makheiya heiwasik eii iti emak abe?” \rq 2 Sam 7:12; Mic 5:2\rq* \p \v 43 Khawa jarra mipui ngai karra ama jarra inlei-inkhoithen. \v 44 Mi lekkhat inchu ama kha inleisurzoot, takkha tuteii inkhat innum ama chungnga kut leimachulmu. \s1 Jihudi Thomatorna Ranak kanei ngai'n Lei-ngamnamu \p \v 45 Raalmi ngaikhan inheikir phakhan, Thiampu kalian khat-um Pharisee ngai'n “Angjarra nangni'n ama ning-iheiruoi makme?” tia inleirakel. \p \v 46 Raalmi ngai'n inleimasang, “Hiwa mipa iril angnga tuteii-um hinthoa karil laommu!” \p \v 47 Pharisee ngai'n inmanidiang inleirakel, “Ama'n nangni-um lamleiitiang nakeiruoi bejei?” \v 48 “Waikaroon ngai emakli Pharisee ngai'n amadiang ka-ngamna in-ommabejei? \v 49 Takkha Sinadan kajetmak mi ngai khachu khomaak inmukha ejei.” \p \v 50 Jisu diang matiangnga kaleiluutjei, inmani karra inkhat ka-eii Nicodemus in inmani diang aleiti, \rq Jn 3:1,2\rq* \p \v 51 “Eini sinadan dungjuiya miring khat chungnga ama'n angme ileitho emakli amadiang ra-ngailekleiya chong tan cha-abe?” \p \v 52 Inmani'n inleimasang, “Nang-um Galilee makheiya na-ebe? Pathian chong inthiang kha entokro halli nang in jetnate khachu \f + \fr 7:52. \fr*\fq Pathian chongkachoi injirmu; \fq*\ft Manuscript inkhat in hinti \ft*\fqa Pathian chongkachoi hongsuok nunu.\fqa*\f*Galilee makheiya Pathian chongkachoi injirmu.” \v 53 Khale inruoiya inmani'n in-inn in-inntiang inkirjei. \c 8 \s1 Zool-inthai Numeisa inkhat Surna \p [ \v 1 Takkha Jisu chu Olive chingbung khan aleisi. \v 2 Halli ziingtiang ma-ah ama'n Biak-inn khan aheiwanook; mipui ngai'n amadiang inheiwa, halli ama'n alei in-ongnga inmani ngaikha aleiminchu. \v 3 Dan Ocha ngai khat-um Pharisee ngai'n zool-inthai numeisa inkhat insurra inheiruoi, halli mipui karra inlei min-ngirra \v 4 inmani'n Jisu diang inleiti, “Karu, hiwa numeisanu hi zool-inthai chuon inleitho laitak inhongsur eii. \p \v 5 Dan dungjuiya Moses in chongpeii aleida khachu hiwa ka-ang numeisa khachu lungnga deengthat ru. Nangleii hiwa jarra ang natime?” \rq Levi 20:10; Innidan 22:22-24\rq* \p \v 6 Inmani'n hiwahi Jisu surna sik-ah inleiti eii, tichu inmani'n amadiang noonkung penasik eii. Takkha Jisu'n aleikuunna neipilla akut challa aleimajia. \v 7 Halli Inmani'n amadiang inlet-ah inleirakel jarra, ama'n alu hongtangnga inmanidiang aleiti, “Nangni karra manu kalathomak miring khan numeisanu diang mansakhet-ah lungnga deengrase.” \v 8 Halli ama'n woikhat akuun rit-ah neipilla aleimajiarit. \v 9 Takkha inmani'n inlei rangai phakhan, upakhet makheiya inphut-ah, inmani rakip in inkhat inkhat-ah insiwiakjei, halli numeisanu khabit Jisu maikuungnga a-ngirra aleiom. \v 10 Jisu'n ahong-enna numeisanu diang aleiti, “Numeisa, inmani ngai huntiang insiwiak mejei? tuteii inkhat innum nangkha naminse mubejei?” \p \v 11 Numeisanu'n aleiti, “Tuteii um ommujei, Pumi.” \p Halli Jisu'n aleiti, “Kei innum nang naminse mongjei; sitro, woikhat inlet-ah manu thoritkhai maro.” ]\f + \fr 8:11. \fr*\ft Manuscript katamtak khat-um tiallaiya inleimalet khan hiwa mun hi inchenmak (8:1-11); lekkhat in Jn. 12:24 nuk-ah inchen; lekkhat in Luk 21:38 nuk-ah inchen; manuscript inkhat in Jn. 7:36 nuk-ah inchen.\ft*\f* \s1 Jisu Manmasituolla War kha eii \p \v 12 Jisu'n Pharisee ngaidiang inlet-ah aleirilrit-ah aleiti, “Kei manmasituol war kha ka-eii; kei kanajui miring khan akaziing khan sikhai nunijei, takkha ringna war kha amusik eii.” \rq Matt 5:14; Jn 9:5\rq* \p \v 13 Pharisee ngai'n amadiang inleiti, “Nang napumtak jarra sakhi napeii; nang sakhi kha dikmak.” \rq Jn 5:31\rq* \p \v 14 Jisu'n aleimasang, “Kei'n kapumtak jarra sakhi kape innum, kei sakhi hichu adik, ajarchu kei humakheiya kijuome halli kei'n hunme kisi kei'n kajet. Takkha nangni inchu kei humakheiya kijuome emakli hunme kisi jetmakchu. \v 15 Nangnichu taksa lamma chong ningtan; keichu tuteii diang-um chong tanmong. \v 16 Kei'n chong katan ngai suok-innum, kei chongtanchu adik, ajarchu kei katheinuo ah emong, takkha kei kanajuotir Kapa le kin eii. \v 17 Nangni Sinadan khan injiajei khachu miring inni sakhi kha adik. \p \v 18 Kei kapumtak jarra sakhi kapeii, halli kei kanajuotir Kapa'n kei jarra sakhi eii.” \rq Innidan 19:15\rq* \p \v 19 Inmani'n amadiang inleiti “Nang napa hun omme?” \p Jisu'n aleimasang, “Nangni'n kei khat-um kei Kapa jetmakchu; nangni'n kei ningnaleijet inchu, nangni'n kei Kapa um ningleijetsik eii.” \p \v 20 Hiwa chong ngaihi Biak-inn suungnga sialsum mintiingna munkhan Jisu'n aminchu pumma aleiril; takkha tuteii inkhat innum ama kha leisurmu, ajarchu ama phakha laheitungmak. \s1 Kei Kasinasik khan nangni Sitheinutun \p \v 21 Jisu'n inlet-ah inmani diang aleiti, “Kei kalasisik eii; nangni'n kei ningna-entoksik eii, halli ningmanu roonkhan nangni ningthisik eii; kei kasinasik khan nangni'n sitheinutun.” \p \v 22 Khawa jarra Jihudi ngai'n inleiti, “Kei kasinasik khan nangni'n sitheinutun itihi Ma atheinuo-ah thisik itibe?” \p \v 23 Jisu'n inmani diang aleimasang, “Nangnichu nuoi makheiya ning eii, Keichu chungtiang makheiya ka eii; nangnichu hiwa manmasituol makheiya ning eii, takkha keichu hiwa manmasituol makheiya emong. \v 24 Kei'n nangnidiang katijei, khachu nangni ningmanu roonkhan ningthisik eii, nangni'n ‘KEIHI KEI KA-EII’ tia ningna-ngamnamak laiseng nangni ningmanu roonkhan ningthisik eii.” \p \v 25 Inmani'n amadiang inleiti, “Nang tu na-eme?” \p Jisu'n aleimasang, “Kei'n inphutna makheiya kileiti kha ejei. \f + \fr 8:25. \fr*\fq Kei'n inphutna makheiya kileiti kha ejei; \fq*\ft emakli \ft*\fqa Ang jarra kei in nangni diang karil sik me?\fqa*\f* \v 26 Kei'n nangni jarra tamthei karilsik khat-um tamthei chong katansik om; takkha Kei kanajuotir ama kha akadik kha eii, halli kei'n amadiang makheiya kijet kha kei'n manmasituol diang karilsouk.” \p \v 27 Jisu'n Apa jarra inmani diang iril eii tikha inmani ngai'n leijetmu. \v 28 Khawa jarra Jisu'n aleiti, “Nangni'n Miring Sapa kha ningkadomsaang phakhan, nangni'n KEIHI KEI KA-EII tikha nangni'n jetningte, khachu kei kapumtak kamatorna ranak-ah iteii thomong takkha Kapa'n keidiang rilro iti ngaikhabit karil. \v 29 Halli kei kanajuotir ama kha keile omsuom; ama'n katheinuo ah nadamak, ajarchu ama lungdou kha kei'n amun rakip-ah katho.” \p \v 30 Jisu'n arilla ompumma mikatam tak-in amadiang inlei-ngamna. \s1 Akadik khan Nangni Anamasuosik eii \p \v 31 Jisu'n amadiang inngamnajei Jihudi ngaidiang aleiti, “Kei kachong ngaikha ningjuichei inchu, nangni inthiangnga kei siamruoi ning eii, \v 32 halli nangni'n akadik kha jetningte, halli akadik khan nangni anamasuosik eii.” \p \v 33 Inmani'n amadiang inleimasang, “Keini Abraham tu-suonngai kin eii, halli keini'n tuteii diang-um suok lahong inchangmung. Angjarra nang in, ‘Nangni anamasuosik eii’ nitime?” \rq Matt 3:9; Luk 3:8 \rq* \p \v 34 Jisu'n inmani diang aleimasang, “Kei'n inthiangnga nangnidiang kati, manu katho mi rakip manu suok in-eii. \v 35 Suok khan kumsoot-ah insuungkhur mi emak; asapa kha kumsoot-ah insuungkhur mi eii. \v 36 Asapa khan nangni anamasuojei inchu, nangni inthiangnga inamasuo kha esijei. \v 37 Kei'n kajet nangni Abraham tu-suonngai ning eii; takkha nangni'n kei nathatnasik ningjong, ajarchu ningmalungnga kei kachong reiinasik ommak. \v 38 Kapa in naminmu kha kei'n karil, halli nangnichu ningpa ngai naleiti kha nangni'n ningtho.” \p \v 39 Inmani'n amadiang inleimasang, “Abraham keini kinpa eii.” \p Jisu'n inmani diang aleimasang, “Nangni Abraham sangai ning-e inchu, Abraham ileitho ngaikha nangni'n ningthosik eii,\f + \fr 8:39. \fr*\fq Nangni Abraham sangai ning-e inchu, Abraham ileitho ngaikha nangni'n ningthosik eii; \fq*\ft manuscript lekkhat in hin tia injia \ft*\fqa nangni ning eii inchu ... thoru.\fqa*\f* \v 40 Pathian diangnga akadik kajet-ah akaril keihi nangni'n thatsik ningjong. Takkha Abraham chu hiwa ka-ang iteii leithomak! \v 41 Ningpa ngaitak ileitho ngaikha nangni'n ningtho eii.” \p Inmani'n amadiang inleiti, “Keini bojai sa emung; keini kinpa inkhat om, khachu Pathian eii.” \p \v 42 Jisu'n inmani diang aleiti, “Pathian kha inthiangnga ningpa e-inchu, nangni'n kei ningnaminriang sik eii, ajarchu kei Pathian diang makheiya kijuo eii khat-um tuunhin kaom. Kei kalungdouwa kijuo emak; takkha ama'n innajuotir kha eii. \v 43 Angtia nangni'n kei itihi ningjetmak me? ajarchu nangni'n kei kachong ning ra-ngaimak jarra eii. \v 44 Nangnichu ningpa Seitan makheiya ning eii, khat-um ningpa imanuom kha nangni-um ningthozoot. Inphutna makheiya ama chu mi kathat eii khat-um akadik khan supngir ngirmak, ajarchu amadiang akadik kha ommak. Ma'n maleisei aril kaalkhan, a-ngaiya ama diangnga kaomkha iril eii, ajarchu maleiseipa eii khat-um maleisei rakipngai pa eii. \v 45 Takkha, Kei'n akadik karil jarra, nangni'n keidiang na-ngamna makchu. \v 46 Tume nangni karra keihi manu karoon eii kanati mator? Kei'n kadik kha karil-inle, angjarra nangni'n keidiang ngamna ningneimakme? \v 47 Pathian diang makheiya kajuo ama'n Pathian chongkha arangai; nangni'n ningra-ngai makna ajarchu nangni Pathian diang makheiya emak chuwa eii.” \s1 Jisu khat-um Abraham \p \v 48 Jihudi ngai'n amadiang inleimasang, “Nangchu Samaritan na-eii khat-um nang raikhuo kachoi na-eii kintihi dikmungbe?” \p \v 49 Jisu'n aleimasang, “Kei kapumma raikhuo ommak; kei'n Kapa khoya katho, takkha nangni'n kei khoya nathomakchu. \v 50 Kei kapumtak lurna lianna sik-ah entokmong; takkha aka-entok inkhat aom halli ama'n chongkatanpa esik eii. \v 51 Kei'n inthiangnga nangnidiang kanati, tu miring inkhat in Kei kachong ajui inchu, ama kha angtikseng akathi mununi.” \p \v 52 Jihudi ngai'n amadiang inleiti, “Tuunchu keini'n inthiangnga kinjetjei khachu nang napumma raikhuo om! Abraham um Pathian chongkachoi ngai-um inthijei; halli nang in tu miring inkhat in Kei kachong ajui-inchu, akathi supmu mununi nati. \v 53 Akathijei kinpa Abraham neek-ah nang nalokwiai abe? halli Pathian chongkachoi ngai-um inthijei! Nangleii tu ka-eii na-intime?” \p \v 54 Jisu'n aleimasang, “Kei kapumtak kaminlur kaminlian inchu, kei lurna kha iteii emak; ning Pathian inchang Kapa tak-in naminlur naminlian eii. \v 55 Takkha Nangni'n ama kha lajetmakchu; keichu ama kha kajet. Kei'n ama kha jetmong kati-inchu, kei-um nangni angnga maleisei karil kha ka eii; takkha kei'n ama kha kajet khat-um ama chongkha kei'n kajui. \v 56 Ningpa Abraham khan kei juonasik aphakha kamusik eii tia aleirok; halli ama'n aleimuwa aleirokjei.” \p \v 57 Jihudi ngai'n amadiang inleiti, “Nang kumsoom ra-nga latungleiya nang in Abraham namuwabejei?” \f + \fr 8:57: \fr*\fq nang in Abraham namuwabejei? \fq*\ft manuscript lekkhat in hin tia injia \ft*\fqa Abraham hi nang namu bejei?\fqa*\f* \p \v 58 Jisu'n inmani diang aleiti, “Kei'n inthiangnga nangnidiang kati, Abraham matiang Kei kalei-omjei.” \p \v 59 Khawa jarra inmani'n amadiang deengna sik-ah lung inleiruut; takkha Jisu'n inthup-ah Biak-inn kha aleimathaan. \c 9 \s1 Jisu'n Amit cho-ah Innei Miring inkhat mindamna \p \v 1 Jisu'n asiya aleiloon phakhan, ama'n injuonei makheiya amit kacho miring inkhat aleimu. \v 2 Asiamruoi ngai'n amadiang inleirakel, “Karu, tume manu katho, hiwa mipa hibe emakli anu apa ngai manu jarrabe ama'n amit cho-ah injuoneihi?” \p \v 3 Jisu'n aleimasang, “Ama mit kachohi ama manu emakli anu apa manu jarra emak, takkha Pathian ranak kha ama chungnga chuon inlarnasik eii. \v 4 Kani omlaiseng kei kanajuotir ama chuonkha eini'n nithosik eii; tuteii innum chuon thothamak nasik zaan kha aheiwajei. \p \v 5 Kei'n manmasituolla kaomlaiseng, kei manmasituol war kha ka eii.” \rq Matt 5:14; Jn 8:12\rq* \p \v 6 Hiwa atisuo nuk-ah, Jisu'n neipilla aleimachil khat-um amachil kha rahut khale aleikamet halli dialdook kha miringpa mit-ah aleikanoot \v 7 halli amadiang aleiti, “Siro, halli Siloam (Siloam tinachu itir tina eii) tuikuong khan namai juophero.” Miringpa khan asiya amai ajuophe, halli amit amuwa ahongkir. \p \v 8 A-indiang inwaipui khat-um matiang ama'n baksik ileini kaleimu mi-ngai'n inleiti, “Hiwa mipahi in-ong jolla baksik kanani kachak pakha emak abe?” \p \v 9 Mi lekkhat in inleiti, “Ama hi eii,” leiilaak ngai'n “Emak takkha amale inpuokeeng” inleiti. \p Ama'n aleiti, “Kei khawa mipa kha ka eii.” \p \v 10 Inmani'n amadiang inleiti, “Ang omchanna nang in namit nihongmume?” \p \v 11 Ama'n aleimasang, “Jisu inti miring inkhat in dialdook aboolla, kamit-ah akanoot-ah anati, Siloamma siro halli namai juophero; Khawa jarra kei'n kasiya kamai kajuophe li kei'n kamit kamujei.” \p \v 12 Inmani'n inleirakel, “Ama hun ommejei?” \p “Kei jetmong,” ama'n aleimasang. \s1 Pharisee ngai'n Imindam jarra Entokna \p \v 13 Inmani ngai'n amit kaleicho miring pakha Pharisee ngaidiang inleiruoi. \v 14 Jisu'n dialdook boolla khat-um amit kachopa aleimindamna kha Sabbath nikhuoni alei eii. \v 15 Pharisee ngai'n, woikhat inlet-ah mipadiang angtho tholia namit nihongmume tia inleirakelnook. Ama'n inmani diang aleiti, “Ama'n dialdook kamit-ah akanoot; kei'n kamai kajuophe, halli kei'n kamujei.” \p \v 16 Pharisee lekkhat ngai'n inleiti, “Hiwa katho miring kha Pathian diang makheiya emak, ajarchu ama'n Sabbath kha juimak.” \p Takkha leiilaak ngai'n inleiti, “Angtho tholia manu karoon miring inkhat in hiwa ka-ang inlak chuon thomator niyabe?” inmani ngaiseng karra inlei-inkhoithen. \p \v 17 Khawa jarra Pharisee ngai'n mitkacho padiang woikhat inlet-ah inleirakelrit, “Nangleii amahi tu-eii natime? tichu ama'n nang namit naminmujei.” \p Ama'n aleiti, “Amahi Pathian chongkachoi inkhat eii.” \p \v 18 Jihudi ngai'n anu apa inleikoimak laisengchu ama kha amit leicho khat-um tuun ihongmu ejei tihi lei-ngamnamu, \v 19 khawa jarra inmani diang inleirakel, “Hiwahi nangni'n amit cho-ah kinjuonei eii ningti nangni sapa kha ebo? halle, angtho tholia ama'n tuunchu imume?” \p \v 20 Anu li apa khan inleimasang, “Keini'n kinjet amahi keini sapa kha eii, khat-um amit cho-ah kinjuonei eii. \v 21 Takkha ang omchanna ama'n tuunchu imume khachu keini'n jetmung, khale inruoiya ama mit-hi tu miring imindamme keini'n jetmung. Amadiang rakelru; amahi naipang emakjei, ama apum tak-in rilrase.” \v 22 Anu li apa'n Jihudi ngai inleichi jarra hiwahi inleiti, ajarchu Jihudi ngai inzootna aleiom, khachu Jisu hi Messiah eii kati miring kha Synagogue makheiya inpuutsik eii. \v 23 Khawa jarra anu li apa khan, “Amahi naipang emakjei, amadiang rakelru inleiti!” \p \v 24 Khawa jarra inmani'n amit kaleichopa kha woikhat inlet-ah inkoirit-ah amadiang inleiti, “Pathian kha minpaakro; keini'n miring pakha manu karoon mi eii tikha kinjet.” \p \v 25 Ama'n aleimasang, “Ama kha manu karoon mibe emakbe, kei'n jetmong; kei'n inkhatchu kajet, Kei kamit aleicho, tuunchu kei kamujei.” \p \v 26 Inmani'n amadiang inleirakel, “Ama'n nangdiang angme itho? angtho tholi ama'n namit kacho imindamme?” \p \v 27 Ama'n inmani diang aleimasang, “Kei'n nangnidiang katisuojei, halli nangni'n rangaimakchu. angjarra nangni'n inlet-ah ninglara-ngai zootme? Nangni-um ama siamruoi ngai ning-ezootbe?” \p \v 28 Inmani'n amadiang inranna inleiti, “Nangchu ama siamruoi na eii, takkha keinichu Moses siamruoi kin eii. \v 29 Pathian in Moses le ilei inbiak khachu keini'n kinjet, takkha hiwa miringpa jarrachu ama humakheiya kaheiwame eini'n iteii jetmakmi.” \p \v 30 Miring pa'n aleimasang, “Hiwahi angtuk-ah ngak kaomme, angjarra nangni'n amahi humakheiya ijuome ningjetmak, takkha ama'n kei kamit kacho hichu imindam. \v 31 Eini'n nijet Pathian in manu karoon miring ngaidiang ra-ngaimak, takkha amadiang chubei katho khat-um ama lungdou katho mi ngai diangchu, Pathian in arangai. \v 32 Manmasituol hong-injirra inphut tuteii miring inkhat innum amit cho-ah injuonei miring amit kaminmurit lajetmakmi. \v 33 Hiwa miring pahi Pathian diang makheiya kajuo emak inchu, ama'n iteii thomator nuni.” \p \v 34 Inmani'n amadiang inleimasang, “Nang manule inruoiya innajuonei, halli nang in keinidiang nanaminchu sikbe?” halli inmani'n ama kha Synagogue makheiya inleipuutjei. \s1 Ratha-ah Mit Kacho \p \v 35 Jisu'n ama kha inpuutjei tikha aleijet, halli Jisu'n ama kha alei-intongpuiya aleiti, “Nang Miring Sapa diang na-ngamnabo?” \p \v 36 Ama'n aleimasang, “Karu, kei'n ama diang ka-ngam nasik-ah, ama kha tume natipiro!” \p \v 37 Jisu'n amadiang aleiti, “Nang in ama kha namujei, tuun nangdiang karilla kaom ama kha eii.” \p \v 38 Ama'n aleiti, “Pumi, Kei ka-ngamnajei!” halli ama'n Jisu diang chubei aleitho. \p \v 39 Jisu'n aleiti, “Kamumak ngai'n inmunasik, halli akamu ngai'n inmit chonasik kei'n manmasituolla chongkatan kijuo kha eii.” \p \v 40 Pharisee lekkhat ama koolla kaom ngai'n hiwa chonghi injet-ah amadiang inleiti, “Keini ngai-um kinmit chobejei?” \p \v 41 Jisu'n inmani diang aleimasang, “Nangni ningmit aleicho inchu, nangni'n manu karoon kha lei-enutun; takkha tuundet nangni'n keini kinmu ningti jarra, nangni manu karoon kha ningla-eii.” \c 10 \s1 Keelngam Kakhaalpa khale Minkhina \p \v 1 “Kei'n inthiangnga nangnidiang kanati, keelngam omna innkot makheiya kaheiluutmak, takkha khattiang kalla kahongluut miring kha, inruup khat-um daku eii; \v 2 kot makheiya kaheiluut ama kha keelngamngai akakhaalpa kha eii. \v 3 Kot ka-ngaak pa'n ama sik-ah kot amalongpi; keelngam ngai'n ama rasa kha injet, halli ama'n ama keelngam ngaikha inramingnga akoiya tuoltiang akeiruoi. \v 4 Ama'n ata-ngaiseng aheisuok puisuo phakhan, ama'n inmani ngai ma-ah asi, halli keelngam ngai'n ama nukkha injui, ajarchu inmani'n ama rasa kha injet. \v 5 Inmani'n mi leiilaak nukkha juinunu, takkha inmani'n ama diangnga inphut intaandelsik eii, ajarchu inmani'n ama rasa kha jetmu.” \p \v 6 Jisu'n inmani diang hiwa minkhinahi aleiti, takkha ama itikha inmani'n leijetmu. \s1 Jisu Akatha Keelngam Kakhaalpa eii \p \v 7 Khawa jarra Jisu'n woikhat inlet-ah inmani diang aleiti, “Kei'n inthiangnga nangnidiang kanati, Kei keelngam ngaisik kot kha ka eii. \v 8 Kei matiangnga kaheiwa rakip ngaikha inruup khat-um daku in-eii; takkha keelngam ngai'n inmani diang leira-ngaimu. \v 9 Kei kot kha ka eii. Kei kadiang kaheiluut miring khan ringna amusik eii; ama'n aheiluut khat-um asuoksik eii halli sachik-um amusik eii. \v 10 Inruup khachu kamaruupsik, kathatsik, khat-um kaminmangsik bit-ah iheiwa kha eii; Keichu inmani'n ringna inmunasik khat-um insam omlekleiya ringna inmunasik-ah kijuo kha eii.” \p \v 11 “Kei akatha keelngam kakhaalpa kha ka eii. Akatha keelngam kakhaal pa'n keelngam ngaisik bit-ah aringkhuo apeii. \v 12 In-iniak mi, keelngam kakhaalpa ka-emak khat-um keelngam ata ka-emak ama khanchu, malang iheiwa amuli, ama'n keelngam ngaikha adaduoiya ataandel; khawa jarra malang khan keelngam ngaikha asur khat-um inmani ngaikha apuut choomdar. \v 13 In-iniak miring khan ataandel ajarchu keelngam ngaikha ama'n iteii minriangmak. \v 14 Kei akatha keelngam kakhaalpa kha ka eii; kei keelngam ngaikha kei'n kajet khat-um kei keelngam ngai'n kei innajet. \p \v 15 Kapa khan kei inajet angnga kei innum Kapa kha kajet, halli kei keelngam ngaisik-ah kei'n karingkhuo kapeii. \rq Matt 11:27; Luk 10:22\rq* \p \v 16 Hiwa keelngam inn hinna kaommak kei keelngam lekkhat inlaom; Kei'n inmani ngai-um kalaheiruoisik eii, inmani'n kei kachong injuisik eii, halli miring inkhatbit-in ikhaal keelngam rahooi in-esik eii.” \f + \fr 10:16. \fr*\fq inmani'n kei kachong injuisik eii; \fq*\ft manuscript lekkhat in hintho ah injia \ft*\fqa omsik eii.\fqa*\f* \p \v 17 “Hiwa jarra Kapa'n kei anaminriang, ajarchu kei'n woikhat inlet-ah leirit nasik-ah karingkhuo kapeii. \v 18 Tuteii inkhat innum karingkhuo keidiang makheiya leimu, takkha Kei kapum tak-in kipesuok kha eii. Kei'n kapesuok sik-ah ranak kanei, khat-um leikirnook nasik-ah ranak kanei; Hiwa hi-eii Kapa in keidiang thoro inati chongpeii.” \p \v 19 Woikhat inlet-ah hiwa chongngai jarra Jihudi ngai karra rupniya inkhoithenjei. \v 20 Inmani katam tak-in inleiti, “Ama suungnga raikhuo om! amahi inweetjei; Ang sik-ah ama chongkha ningra-ngaime?” \p \v 21 Leiilak ngai'n inleiti, “Raikhuo kaluut miring in hinthoa riltheinuni! raikhuo in amit kacho mi mindam mator-abe?” \s1 Jihudi ngai'n Jisu Leizootmu \p \v 22 Phalbi ahei-ephakhan, Biak-inn Minthiangna kahoi kha Jerusalemma inleitho. \v 23 Jisu'n Solomon Tuolngur inti Biak-inn khan asiya aleiom phakhan, \v 24 Jihudi ngai'n ama kha inlei-uumma inleirakel, “Angchen kasoot nang in keinidiang inngam-samna nanapesik me? keinidiang inthiangnga tiro, nang Messiah kha na-ebe?” \p \v 25 Jisu'n aleimasang, “Kei'n nangnidiang katisuojei, takkha nangni'n keidiang na-ngamna makchu. Kapa ramingnga ka-itho chuon ngaikhan, kei rathuulla sakhi in-eii; \v 26 Takkha nangni'n ngamnamakchu, ajarchu nangni kei keelngam emakchu. \v 27 Kei keelngam ngai'n karasa injet; kei'n inmani ngaikha kajet, halli inmani'n kei kanuk innajui. \v 28 Kei'n hektik kaboi ringna kha inmani diang kapeii, halli inmani'n supthi thinanujei, halli tuteii inkhat innum kei kakut makheiya inmani ngaikha nakasut theinunu. \v 29 Inmani ngai keidiang kanapeii kei Kapa kha angrakip neek-ah alokwiai,\f + \fr 10:29. \fr*\fq kanapeii kei Kapa kha angrakip neek-ah alokwiai; \fq*\ft manuscript lekkhat in hin tia injia \ft*\fqa Kei kapa, inmani kha kei kadiang kanapeii, ama kha alokwiai.\fqa*\f* halli tuteii inkhat innum inmani ngaikha Kapa kut makheiya kasut theinunu. \v 30 Kapa li Kei inkhatbit kin eii.” \p \v 31 Jihudi ngai'n inlet-ah amadiang deengna sik-ah lung inleiruut. \v 32 Jisu'n inmani diang aleiti, “Kei'n Kapa diangnga inphut chuon katha katamtak nangnidiang kanaminmujei; angkachang jarrame nangni'n keidiang lungnga ningna deengsik?” \p \v 33 Jihudi ngai'n inleimasang, “Keini'n chuon katha nathojarra lungnga kinnadeengsik emak, takkha Pathian narilthai jarra eii; ajarchu miring na-epumma Pathian ka-eii nati.” \rq Levi 24:16\rq* \p \v 34 Jisu'n inmani diang aleimasang, “Nangni sinadan khan hintia injiajei ‘Nangni pathian ngai ning eii.’ \rq Minpkla 82:6\rq* \p \v 35 Pathian chong kajuotungjei inmani ngaidiang Pathian in pathian ngai tia akoi-inle (Pathian chong inthiang kha mangtheinuni), \v 36 ‘Kei Pathian Sapa ka-eii kati jarra’ Apa'n aminthiangnga manmasituolla ijuotirjei amadiang nangni'n Pathian narilthai ninglatibe? \v 37 Kei'n Kapa chuon ngaikha kathomak inchu, nangni'n keidiang na-ngamnamaru. \v 38 Takkha kei'n chuon ngaikha katho inchu, nangni'n keidiang ningna ngamnamak innum, Kapa khan keidiang om halli Kei'n Kapa diang kaom tihi ningjetnasik chuon ngaikha ngamnaru.” \p \v 39 Woikhat inlet-ah inmani'n ama kha surnasik inleijong, takkha inmani ngai kutchung makheiya asuok-ah aleisi. \p \v 40 Halli Jisu'n inlet-ah Jordan tuidung arakaanna John in mansakhet-ah baptize aleiminthona munkhan aleisi, halli khawa khan ama'n aleiom. \rq Jn 1:28\rq* \p \v 41 Mipui katamtak amadiang inheiwa-ah inleiti, “John chu inlak chuon iteii leithomak, takkha John in hiwa mipa jarra ileiril rakip ngaikha adik.” \v 42 Halli khawa khan mipui katamtak-in amadiang inlei-ngamna. \c 11 \s1 Lazarus Thina \p \v 1 Bethany makheiya araming Lazarus inti miring inkhat ana-ah aleiom, Bethany hi Mary li Martha ngai unai omna khuo kha eii. \rq Luk 10:38,39\rq* \p \v 2 Hiwa Mary hi eii, Pumi keiiya sariak rimkahoi bunna asamma akeii kaleinuulpi nukha, akanapa Lazarus hi anaipa kha eii. \rq Jn 12:3; Luk 7:38; Mk 14:3\rq* \p \v 3 Khawa jarra a-unu ngai'n Jisu diang chong inleipeii, “Pumi, nang iminriang pakha anajei.” \p \v 4 Jisu'n chongkha aleijet phakhan, ma'n aleiti, “Hiwa akanahi akathi sik emak; Pathian lurna heichoinasik eii, halli hiwa hi'n Pathian Sapa kha lurna amusik eii.” \p \v 5 Jisu'n Martha li anainu khat-um Lazarus kha aleiminriang. \v 6 Ama'n Lazarus kha anajei iti chongkha aleijet phakhan, Ama'n aleiomna munkhan nini alaleiom. \v 7 Halli hiwa thengnga ama'n asiamruoi ngaidiang aleiti, “Judea-ah woikhat siritrui.” \p \v 8 Asiamruoi ngai'n amadiang inleiti, “Rabbi, Jihudi ngai'n nangkha apha matiang lungnga nadeengnasik inna-entok, halli nang in khawa khan woikhat nalasiritsibe?” \p \v 9 Jisu'n aleimasang, “Suun khat-ah phadan soomleini emak abe? suunna chuonkatho mi khan insuinuni, ajarchu ama'n hiwa manmasituol war kha amu. \v 10 Takkha tu ka-ang inkhat in zaanna chuon atho inchu, ama'n insui, ajarchu war kha amadiang ommak.” \v 11 Jisu'n hiwa itile inruoiya inmani diang aleiti, “Nisuopui Lazarus kha azaaljei, takkha kei ama kakeithei kasisik eii.” \p \v 12 Asiamruoi ngai'n amadiang inleiti, “Pumi, ama'n azaaljei inchu damjeite.” \p \v 13 Jisu inchu Lazarus kathi jarra aril, takkha inmani inchu azaalla soong imachum jarra inlei-ngaidon. \v 14 Khawa jarra Jisu'n inmani diang inthiangnga aleirilpi, “Lazarus athijei; \v 15 Nangni ngamnasik jarra kei'n khawa munkhan kileiommak kha karatha arok. Eini'n amadiang situi.” \p \v 16 Didymus Thomas in asappui siamruoi ngaidiang aleiti, “Amale juothi suomnasik eini rakip um situi.” \s1 Jisu hi Hongringritna khat-um Ringna kha eii \p \v 17 Jisu'n aheitung phakhan, Lazarus kha thaanna inreiina nimili huuijei tikha aleijet. \v 18 Bethany hi Jerusalem makheiya miles innidaam inlaak, \v 19 halli Jihudi katamtak-um innaipa thipi jarra Mary li Martha kamatheemtai sik-ah inheiwa. \p \v 20 Martha in Jisu kha aheiwajei ti aleijet phakhan, ama'n aheisuok-ah Jisu kha alei-inmupui, takkha Mary chu innsuungnga aleiom. \v 21 Martha in Jisu diang aleiti, “Pumi, nang in hin naleiomngai suok-inchu, kanaipa hi leithinuni! \v 22 Takkha kei'n kajet khachu tuunnum nang in Pathian diang na-ini rakip kha Pathian in nangdiang napesik eii.” \p \v 23 Jisu'n Martha diang aleiti, “Nanaipa aringnook sik eii.” \p \v 24 Martha in aleimasang, “Ahekna nikhuoni khan ama kha hongringritte tikha kei'n kajet.” \p \v 25 Jisu'n Martha diang aleiti, “Kei hongkaringnook khat-um ringna kha ka eii; Kei kadiang ka-ngamna miring khan inleithi innum inhongring sik eii, \v 26 halli karingnga kei kadiang ka-ngamna miring khan angtikseng thinunijei. Nang hiwahi na-ngamnabo?” \p \v 27 Ama'n Jisu diang aleiti, “Oh, Pumi; Kei'n nanghi Messiah, Pathian Sapa manmasituolla akajuo kha na-eii tia ka-ngamna.” \s1 Jisu Chapna \p \v 28 Hiwahi atisuoli Martha in asiya anainu Mary diang ruuk-ah ajuoti, “Karu kha hin omjei halli ama'n nangkha anakoi.” \v 29 Hiwa chonghi ajet phakhan, Mary in innottheiya intheiya Jisu inmupui sik-ah aleisi. \v 30 Jisu kha khuosuung laheiluutmak, takkha Martha in intongpuina munkhan alaleiom. \v 31 Innsuungnga kaom Mary kamatheemtai Jihudi ngai'n Mary in innottheiya intheiya tuol isuok inmu phakhan, inmani'n Mary kha thaanna akachapsik isirit ejei inngaidonna anukkha inleijui. \p \v 32 Mary in Jisu omnakhan aheitungnga ama'n Jisu kha amuli amumak ama kekuungnga inbok-ah aleiti, “Pumi, nang in hin naleiomngai suok-inchu kanaipa hi leithinuni!” \p \v 33 Jisu'n Mary khat-um Mary le kaheiwasuom Jihudi ngai'n inchap kha aleimu phakhan, amalungnga kahoimak khat-um poongna aleinei. \v 34 Jisu'n aleirakel, “Ama kha hun ningreiime?” \p Inmani'n inleimasang, “Pumi, heiwa-inlang juo-enro.” \p \v 35 Jisu'n aleichap. \v 36 Jihudi ngai'n inleiti, “Enru ama'n angtuk iminriangme!” \p \v 37 Takkha miring lekkhat ngai'n inleiti, “Amit kacho kaminmu hiwa mipa hi'n Lazarus thimaknasik thomatormak niabe?” \s1 Lazarus Minringritna \p \v 38 Inlet-ah malung kahoimak in asip-ah, Jisu'n thaanna aleisi, thaankha lungkarong khurra alei-eii, khat-um thaankha lungnga inleikhar. \v 39 Jisu'n aleiti, “Lung kha khairu!” \p Akathipa unu Martha in amadiang aleiti, “Pumi, tuuntak pha hinchu athurim aleisasik ejei, inreiina nimili hei-ejei!” \p \v 40 Jisu'n Martha diang aleiti, “Na-ngamna inchu Pathian lurna lianna kha namusik eii natimongbe?” \v 41 Khawa jarra Inmani'n lungkha inleikhai. Halli Jisu'n chungtiang enna aleiti, “Kapa Kei'n nangkha kanaminpaak, ajarchu nang in keidiang nanara-ngaipi. \v 42 Nang in amunle apha rakip-ah keidiang nanazootpi itihi kei'n kajet, keihi nang inajuotir eii tia hinna kaom inmani ngai'n ngamna inneinasik kei'n inmani sik-ah nangdiang kanahongni.” \v 43 Ama'n hiwahi atisuoli, “Lazarus, heisuokro” tia rasa inringnga aleikoi. \v 44 Lazarus khan akeii akut khat-um ameel ngaikha kathi puonna intuomma aheisuok. Jisu'n inmanidiang aleiti, “Suutpi inlang ama kha minsiru.” \s1 Jisu Surnasik-ah Palaak \r (Matt 26:1-5; Mk 14:1,2; Luk 22:1,2) \p \v 45 Mary le akaheiwa Jihudi mi katamtak ngai'n Jisu itho inmu phakhan, inmani'n amadiang inlei-ngamnajei. \v 46 Takkha miring lekkhat chu Pharisee ngaidiang inkirra Jisu itho ngaikha inmani diang injuorilpi. \v 47 Khawa jarra Thiampu kalian khat-um Pharisee ngai'n uparup ngaikha inkhoomchunna inleiti, “Angkeme eini'n nithosik? ajarchu hiwa miringpa'n inlak chuon tamthei athojei! \v 48 Eini'n hin niminthotit inchu, mi rakip in amadiang ngamna inneisik ejei, halli Rome chuonkaroon ngai'n hong-inta eini inthiang Biak-inn khat-um niphung nizaat hi-um innakasutsik ejei!” \p \v 49 Takkha inmani ngai karra, Caiaphas, khawa kumma Thiampu Kaliankhet ka-eii, ama'n inmani diang aleiti, “Nangni iteii jetmakchu! \v 50 Phungli zaat rakip kamangsik neek-ah mipui sik-ah miring inkhat akathisik hi athawiai itihi nangni'n jetmak chube?” \v 51 Hiwahi ama'n apumtak ranak-ah iti emak; takkha khawa kumma Thiampu Kaliankhet ejarra Jisu hi Jihudi phungli zaat sik-ah athisik eii tia ama'n ileirilsuok kha eii, \v 52 inmani sikbit emak, takkha inchekchaiya kaom Pathian mi ngaikha inkhat bit-ah aheikeichun nasik eii. \p \v 53 Khawa nikhuoni makheiya ranak kanei Jihudi ngai'n ama thatnasik-ah minsuukna inleinei. \v 54 Khawa jarra Jisu'n Jihudi ngai karra inlarra leisimakjei, takkha khawa ramkha amathaanna neelram koolla kaom Ephraim inti khuokhan aleisi, halli khawakhan ama'n asiamruoi ngaikhale aleiom. \p \v 55 Jihudi ngai Rakaanna Kahoi aheitungnasik aphakha aleinai, halli mipui katamtak in ram ram makheiya kahoi madet inmani sinadan dungjuiya inthiangnasik Jerusalemma inleisi. \v 56 Inmani'n Jisu kha inlei-entok, halli Biak-inna inngirra inkhatli inkhat in, “Ama kha kahoiya ahongsikbe, hongnunibe, nangleii ang na-ngaidonme?” tia inlei-inbiak. \v 57 Thiampu kalian ngai khat-um Pharisee ngai'n Jisu omna kajet mi rakip in inmani diang ningnamindiksik eii, halli inmani'n Jisu kha kinsursik eii tia chongkha inleipejei. \c 12 \s1 Jisu Bethany ah Sariak Kanootna \r (Matt 26:6-13; Mk 14:3-9) \p \v 1 Rakaanna Kahoi niruk matiang, Jisu'n akathi makheiya iminring Lazarus omna khuo Bethany ah aheiwa. \v 2 Khawa khan inmani'n ama sik-ah kholei bu inleiminsuuk, Martha in baksik kha aleiminsuuk halli Jisu le kabak sik-ah lei-in-ong karra Lazarus um alei-eii. \p \v 3 Mary in aman katam inthiang Nard-ah insum sariak arim kahoi aheichoiya Jisu keiikha ajuokanoot halli Jisu keiikha asamma aleinuul, halli inn pumpui kha sariakrim kahoikhan aleisip. \rq Luk 7:37,38\rq* \p \v 4 Takkha Judas Iscariot asiamruoi ngai karra Jisu kajuorsik pakhan aleiti, \v 5 “Angjarra hiwa sariak hi dangka pum\f + \fr 12:5. \fr*\fk dangka pum: \fk*\ft enru 6:7.\ft*\f* rajathumma nijuor li sara ngaidiang nipemakme?” \v 6 Ama'n hiwa atina jarchu sara ngaikha aminriang khat-um asanzoot jarra emak takkha ama chu inruup ejarra eii. Ama'n sialkok kha achoi halli sialkok-ah inthun sialkha ama'n aleikeiduuk. \p \v 7 Jisu'n aleiti, “Numeisanu in alungdou kha thorase, halli ama'n ineikha kei inreiina nikhuo sik-ah darase. \p \v 8 Sara ngai khachu amunle apha rakip-ah nangnile inomsuom, takkha keichu omsuom numin.” \rq Innidan 15:11\rq* \s1 Lazarus Thatnasik-ah Palaak \p \v 9 Jihudi mikatam tak-in Jisu kha Bethany ah aom tihi inleijet pha khan, Jisu jarra bit emak-ah takkha ama'n akathi makheiya iminringjei Lazarus ka-ensik um inmani'n inheiwa. \v 10 Halli Thiampu kalian ngai'n Lazarus um thatnasik-ah inlei-insuuk. \v 11 Ajarchu ama jarra Jihudi mi katamtak-in inmani makheiya insuok-ah halli Jisu diang inlei-ngamna. \s1 Mai Ka-ar tak-ah Jerusalemma Luutna \r (Matt 21:1-11; Mk 11:1-11; Luk 19:28-40) \p \v 12 Ziingkhuo warli Rakaanna Kahoi sik-ah akahongjei mipui katamtak ngai'n Jisu Jerusalemma aheiwasik eii tikha inleijet. \p \v 13 Khawa jarra inmani'n kanoubuo inchoiya “Hosanna! Pumi ramingnga akajuo ama kha rawaan katha eii! Israel ngai Reng kha rawaan atha” intia inkheek-ah ama inmupui sik-ah inleisi. \rq Minpkla 118:25,26\rq* \p \v 14 Jisu'n salungdai amuwa aleichuong; Chong-inthiang in iti angnga, \q1 \v 15 “Chimaru, Zion sa-ngai! \q1 Enru, nangni rengpa kha, \q2 salungdai teii achuongnga aheiwajei.” \rq Zech 9:9\rq* \p \v 16 Ama siamruoi ngai'n hiwahi leijetmu; takkha Jisu'n ahongringsuo thengngachu, inmani'n hiwa ngaihi ama jarra injia khat-um amadiang akasuok kha ejei tia inlei-ngaidon. \p \v 17 Lazarus kha thaan makheiya akoisuok-ah akathi makheiya iminring kamu Jisu le inruoi mipui ngai'n mi leiilaak ngaidiang sakhi inleipeii. \v 18 Mipui ngai'n ama inmupui inheiwana ajarchu ama'n hiwa inlakchuon ileithohi inleijet jarra eii. \v 19 Pharisee ngai'n inkhatli inkhat diang inlei-inti, “Ningmubo, nangni iteii thomator makchu! Enru, manmasituol pumpui'n ama nukkha injuijei!” \s1 Greek Mi lekkhat in Jisu Inlei-entok \p \v 20 Kahoi suungnga Jerusalemma chubei kathosik-ah aleikasi ngai karra Greek Mi lekkhat inlei-inchel. \v 21 Inmani'n Galilee ah Bethsaida inti makheiya Philip diang inleisiya inleiti, “Ocha, keini'n Jisu kin-inmupuizoot.” \p \v 22 Philip in asiya Andrew diang aleiti, halli inmani inni in insiya Jisu diang inleiti. \v 23 Jisu'n inmani diang aleimasang, “Miring Sapa alurnasik tuun aphakha aheitungjei. \v 24 Kei'n inthiangnga nangnidiang kanati, sahuum khan neipilla achulla khat-um athimak inchu, inkhatbit eya aomchei, takkha sahuum khan athi inchu, akara katamtak ahongkara. \p \v 25 Ama ringkhuo kaminriang miring khan aringkhuo aminmangsik eii; halli hiwa manmasituolla aringkhuo kaminriangmak miring khan hektik kaboi ringna sik-ah aringkhuo kha areiiya ada. \rq Matt 10:39; 16:25; Mk 8:35; Luk 9:24; 17:33\rq* \p \v 26 Kei sepa katho miring khan, kei kanuk anajuisik eii, halli kei kaomna khan, kei kasuok kha-um aomsik eii, Kei sepa katho miring kha Kapa in khoya athosik eii. \s1 Jisu'n Athinasik jarra Iril \p \v 27 “Tuun kei kamalung apoongjei, halli angme kei'n katisik? ‘Kapa, hiwa pha makheiya kei nasanro katisik be’ ? tinuning, hiwa sikbit jarra kei'n kijuo kha eii. \v 28 Kapa, naraming kha lurrase!” \p Halli marwaanna inphut rasa khat ajuonei, “Kei'n kaminlurjei, halli kei'n inlet-ah kaminlurritsik eii.” \p \v 29 Khawa khanna kangirra kaom mipui ngai'n rasa kha inleijet-ah inleiti, ro-inri rasa eii, aleiilaak ngai'n inleiti, “Marwaan Tirton inkhatle ama inbiak eii!” \p \v 30 Takkha Jisu'n inmani diang aleiti, “Rasa kha Kei sik-ah kajuo emak, takkha nangni sik-ah eii. \v 31 Tuun hiwa manmasituol sik-ah chongtan napha kha ejei; hiwa manmasituol karoonpa kha tuun inpuutsik ejei. \v 32 Kei nuoipil chungnga innakadom minsaangniya inphut, mi rakip keidiang kakeiruoisik eii.” \v 33 Hiwa atinachu ama'n ang omchanna athisikme ti inaminjet kha eii. \p \v 34 Mipui ngai'n inleimasang, “Keini'n Sinadan makheiya kinjetjei tichu Messiah kha kumsoot aringsik eii. Angjarra, halle, nang in Miring Sapa kha inkadom saangsik eii nitime? Hiwa Miring Sapa hi tume?” \rq Minpkla 110:4; Isa 9:7; Ezek 37:25; Dan 7:14\rq* \p \v 35 Jisu'n aleimasang, “Apha lekkhat War kha nangnile omte. War kha omlai nangni'n chuon thoru, akaziing khan nangni anamator maklai; akaziingnga kaom miring khan hunme isi tikha jetmak. \v 36 War kha nangnidiang omlai, khat-um War sangai ning-eii nasik, War kha ngamnaru.” \s1 Jihudi ngai'n Lei-ngamnamu \p Jisu'n hiwa atisuo thengnga, Ama'n asuok-ah inmani diangnga inphut alei-inthup. \v 37 Ama'n inmani ngai maikuungnga inlak chuon tamthei athojei innum, inmani'n amadiang lei-ngamnamu \p \v 38 ajarchu Pathian chongkachoipa Isaiah ileitikha huui tungnasik eii: \rq Isa 53:1\rq* \q1 “Pumi, eini chongkha tu-in ngamna mejei? \q2 halli Pumi ranak kha tudiang amalarmejei?” \p \v 39 Khawa jarra inmani'n ngamnanunu, ajarchu Isaiah in inlet-ah aleiti, \q1 \v 40 “Pathian in inmani ngai mitkha amincho \q2 khat-um inmalung kha amin-ngarpi \q1 tichu inmani'n inmumak nasik, \q2 halli inmalungnga injetmak nasik, \q2 khat-um keidiang inhei inletsik eii, \q2 halli kei'n inmani kamindamsik eii.” \rq Isa 6:10\rq* \p \v 41 Isaiah in hiwahi aleiti ajarchu Jisu lurna kha aleimu khat-um ama jarra aleiril. \p \v 42 Khale inruoiya, chuonkaroon Jihudi katamtak um Jisu diang inlei-ngamna; takkha Pharisee ngai'n Synagogue makheiya innapuutsik eii tia inleichi jarra inmani'n lei-inlarmu. \v 43 Ajarchu inmani'n Pathian in iminpaak neek-ah miring ngai'n inminpaak kha inleimanuom. \s1 Jisu Chong in Chongtan \p \v 44 Jisu'n inringnga aleiti, “Kei kadiang ka-ngamna miring khan kei ina-ngamna emak takkha kei kanajuotir ama kha i-ngamna eii. \v 45 Halli Kei kanamu miring khan kei kanajuotir ama kha imu ejei. \v 46 Kei kana-ngamna miring rakip in akaziing khan inom-maknasik kei'n manmasituolla War ka-inchangnga kajuojei. \v 47 Kei iti chongngai kajet halli akajuimak mi ngaikha, Kei'n inmani diang chong tannuning, ajarchu Kei manmasituol diang chongkatan kijuo kha emak takkha kakatan sik-ah kijuo kha eii. \v 48 Kei kanazootmak khat-um kei iti chongngai kaleimak mi ngai sik-ah chong katansik inkhat om. Kei ileirilsuok chongngai khan inmani chungnga ahekna nikhuoni khan chong atansik eii! \v 49 Ajarchu kei kapumtak thomatorna karanak-ah kiril kha emak, takkha kei kanajuotir Kapa'n katisik khat-um karilsik chongpeii ngaikha ama'n keidiang anatipi. \v 50 Kei'n kajet khachu ama chongpeii kha kumsoot ringna eii. Kei iril hi, Kapa'n keidiang tiro iti chong ngaikha eii.” \c 13 \s1 Jisu'n Asiamruoi ngai Keii arasupi \p \v 1 Rakaanna Kahoi aheitung madet, Jisu'n hiwa manmasituol amathaanna Apa koolla akirnasik ama phakha heitungjei ti aleijet phakhan, manmasituolla kaom ama mi takngaikha aleiminriang, halli ama'n inmani ngaikha ahekna katung aminriang. \p \v 2 Halli kholeibu inbakpha khan, Seitan khan Simon sapa Judas Iscariot malung suungnga Jisu juornasik-ah aleipesuo phakhan,\f + \fr 13:2. \fr*\fq Seitan khan ... Jisu juornasik; \fq*\ft emakli \ft*\fqa Seitan khan angaidon suojei khachu Simon sapa Judas Iscariot in Jisu kha ajuorsik eii.\fqa*\f* \v 3 Jisu'n ama kutchungnga ranak rakip kha Apa'n apejei halli amahi Pathian diang makheiya ijuo eii khat-um Pathian diang akirnook sik eii tihi aleijet-ah, \v 4 ama'n bubakna khamtuol makheiya intheiya, chungtiang ikahak asongkol kha aliik-ah, halli akhoongnga koongkhit kha aleikhit. \v 5 Halli rasuna beella tui abunna asiamruoi ngai keii karasu aleiphut khat-um akoongkhit puon khan inmani ngaikha aleinuul. \v 6 Ama'n Simon Peter diang aheiwa, halli Peter in amadiang aleiti, “Pumi, nang in kei kakeii-um narasusibe?” \p \v 7 Jisu'n amadiang aleimasang, “Kei'n angme kitho nang in tuun jetnutin, takkha nang in nuktiang nahongjetsik eii.” \p \v 8 Peter in aleimasang, “Nang in kei kakeii angtikseng rasuthei nutin!” \p Jisu'n aleimasang, “Kei'n nang nakeii karasumak inchu, nangle kei inchunmakmi.” \p \v 9 Simon Peter in aleimasang, “Pumi, kakeiibit emak takkha kakut li kalu um narasu piro!” \p \v 10 Jisu'n amadiang aleimasang, “Tuikabuol suojei miring khan akeiibit rasusik arei eii,\f + \fr 13:10. \fr*\ft Manuscript lekkhat ah \ft*\fq akeiibit \fq*\ft tihi inchenmak.\ft*\f* apum raya-ah inthiangjei, halli nang-um nanthiangjei, takkha nangni ningraya achu ning-inthiang emak.” \v 11 Ajarchu Jisu'n tume ama kajuorsik tikha aleijet suojei, khawa jarra ama'n aleiti, “Nangni ningraya achu ning-inthiang emak.” \p \v 12 Jisu'n inmani keii arasupi suoli, ama'n apuondiar inlukrit-ah halli khamtuolla in-ongnga ama'n inmani diang aleirakel, “Kei'n nangnidiang ka-itho kha nangni'n ningjetbo?” \rq Luk 22:27\rq* \p \v 13 “Nangni'n Karu khat-um Pumi tia ningnakoi, halli nangni itikha adik, ajarchu khawakha Kei ka eii. \v 14 Ning Karu khat-um ning Pumi Kei'n ningkeii karasujei keengnga, nangni-um inkhatli inkhat ningkeii ning insusik eii. \v 15 Kei'n nangnidiang kileitho angnga nangni innum ningthona sik-ah Kei'n ningjetnasik kinaleipe kha ejei. \p \v 16 Kei'n inthiangnga nangnidiang karil: suok khan ama karu neek-ah lokmak; emakli injuotir ama khan akajuotirpa neek-ah lokmak. \rq Matt 10:24; Luk 6:40; Jn 15:20\rq* \p \v 17 Hiwa ngaihi ningjetli, ningtho inchu rawaan katha kha ning eii.” \p \v 18 “Kei'n nangni ningraya jarra kiril emak; Kei ikadang ngaikha kei'n kajet; takkha ‘Kei waipool kabak ama'n kei kachungnga akeii ada’ iti Pathian chongkha huui tungnasik eii. \rq Minpkla 41:9\rq* \p \v 19 Kei'n hiwahi tuun asuokmaklai nangnidiang kinati kha eii, tichu ahongsuok kaalkhan nangni'n ‘KEIHI KEI KA-EII’ tikha ningngamna sik eii. \p \v 20 Kei'n inthiangnga nangnidiang kanati, Kei itir mi inkhattak karalaang miring khan Kei inaralaang eii; halli Kei kanaralaang miring khan kei kanajuotir ama kha aralaang.” \rq Matt 10:40; Mk 9:37; Luk 9:48; 10:16\rq* \s1 Jisu'n Ama Kajuorsik jarra Matiang aleirilsuok \r (Matt 26:20-25; Mk 14:17-21; Luk 22:21-23) \p \v 21 Jisu'n hiwa atisuo thengnga, ama'n amalungnga apoongnga aleirilsuok, “Kei'n nangnidiang inthiangnga kanati; nangni karra miring inkhat in kei anajuorsik eii.” \p \v 22 Asiamruoi ngai'n khatli inkhat inlei-in-en, takkha tu jarra irilme tikha leijetmu. \v 23 Asiamruoi ngai karra miring inkhat Jisu'n iminriang pakha Jisu diang inngaiya alei-in-ong. \v 24 Simon Peter in ama diang abiak chianna aleiti, “Tu jarra ama'n irilme rakelro.” \p \v 25 Khawa Siamruoi khan Jisu diang inngaiya halli “Pumi, tume?” tia aleirakel. \p \v 26 Jisu'n aleimasang, “Kei'n waipool lekkhat ankheengnga kanoomli kipeii, ama kha eii.” Halli ama'n waipool lekkhat aleiya ankheengnga aleinoom, khat-um Simon Iscariot sapa Judas diang aleipeii. \v 27 Judas in waipool kha aleili aleimak, Seitan khan amadiang aleiluut. Jisu'n amadiang aleiti, “Nathosik chuonkha innottheiya thotro!” \v 28 Bubakna khamtuol khan in-ongnga kaom tuteii inkhat innum angjarra Jisu'n hiwahi amadiang itime tikha leijetmu. \v 29 Siamruoi lekkhat ngai'n Judas kha sialpu eyarra Jisu'n kahoi suungnga inbak sik-ah bakphur karacho emakli sara ngaidiang sial kapeii iminsi lei-ete tia inlei-ngaidon. \p \v 30 Judas in waipool kha aleisuoli aleisuomak, ama'n innottheiya asuok-ah aleisi, khawa phakha zaanchim alei-eii. \s1 Akathar Chongpeii \p \v 31 Judas in asisuo thengnga, Jisu'n aleiti, “Tuun Miring Sapa kha alurjei; halli ama diangnga inphut Pathian kha-um alurjei. \v 32 Pathian in ama diangnga inphut alur-inchu, Pathian innum ama kha apum tak-ah aminlursik eii, khat-um tuuntak aminlursik eii. \p \v 33 Minriang kaom naipang ngai, apha bongkhat kei nangnile kaom suomsik eii. Nangni'n kei ningna-entoksik eii, Jihudi ngaidiang kileiril chongkha tuun nangnidiang kiril kha eii, ‘Kei kasinasik khan nangni hongthei nutun.’ \rq Jn 7:34\rq* \p \v 34 Kei'n nangnidiang akathar chongpeii kanapeii, khachu inkhatli inkhat inriangru; Kei'n nangni kinaminriang angnga, nangni-um khatli inkhat ning-inriangsik eii. \rq Jn 15:12,17; 1 Jn 3:23; 2 Jn 5\rq* \p \v 35 Nangni khatli inkhat ning-inriangjei inchu, khawakhan manmasituol pumpui'n nangni ngaihi kei kasiamruoi ning-eii tikha jet inte.” \s1 Jisu'n Peter Maleisei rilsik leirilsuok masana \r (Matt 26:31-35; Mk 14:27-31; Luk 22:31-34) \p \v 36 Simon Peter in amadiang aleiti, “Pumi, hunme nasisik?” \p Jisu'n aleimasang, “Kei kasinasik khan nang in tuun najuithei nutin, takkha nuk-ah nang in nanahongjuisik eii.” \p \v 37 Peter in aleimasang, “Pumi, angjarra kei'n tuun nang kanajui theimak sikme? Kei nangsik bit-ah karingkhuo pekate.” \p \v 38 Jisu'n aleimasang, “Keisik bit-ah nang thimator tinnabe? Kei'n inthiangnga nangdiang kanati, nang in keikha woithum najetmong natimak laiseng, arkhong khan khuongnuni. \c 14 \s1 Jisu Pa Pathian diang Sinasik Lam kha eii \p \v 1 “Nangni ningmalung kapoong emaru; Pathian\f + \fr 14:1. \fr*\fq Ngamnaru; \fq*\ft emakli \ft*\fqa Nangni ngamnaru.\fqa*\f* ngamnaru, halli kei-um na-ngamnaru. \v 2 Kei Kapa inna omna mun katamtak aom; aleiom makngai suok-inchu, kei'n nangnidiang nangni omnasik mun kabool kisi eii timak ningngabe? \v 3 Halli kei'n nangni omnasik mun kasiya kabool suoli, kei'n juorit kata nangni-um kakoolla kanaruoisik eii, ajarchu kei omnakhan nangni-um ningomsik eii. \v 4 Halli kei hunme kisi, nangni'n lamkha ningjet.” \p \v 5 Thomas in amadiang aleiti, “Pumi, hunme nisi keini'n jetmung; angtho tholi keini'n lam kha kinjetsikme?” \p \v 6 Jisu'n amadiang aleimasang, “Kei lam kha ka-eii, akadik kha ka-eii, khat-um ringna kha ka-eii; kei diangnga inphut elekleiya tuteii miring innum Kapa diang tungnunu. \v 7 Nangni'n kei ningnaleijet inchu, nangni'n kei Kapa kha-um ningleijetsik\f + \fr 14:7. \fr*\fq Nangni'n kei ningnaleijet inchu \fq*\fq ningleijetsik kha eii; \fq*\ft manuscript lekkhat ah hin tia injia \ft*\fqa nangni'n kei ningnaleijetjei inchu ... nangni'n jetningte.\fqa*\f* kha eii; tuun makheiya chu nangni'n ama kha ningjetjei khat-um ningmujei.” \p \v 8 Philip in amadiang aleiti, “Pumi, Pa Pathian kha keinidiang naminmuro, halli keini'n kinmalung ataisik eii.” \p \v 9 Jisu'n aleimasang, “Kei'n apha kasoottak nangnile kaom; kha e-innum nangni'n kei nalajet makchube, Philip? Kei kanamu miring khan Apa Pathian kha-um imukha ejei. Angjarra, halle, nang in Pa Pathian nangnidiang naminmuro nitime? \v 10 Kei'n Kapa diang kaom halli Kapa in keidiang om tihi nang ngamna makchebe? Kei'n nangnidiang kiril chong ngaihi kei kapumtak thomatorna ranak-ah kiril kha emak; takkha kei kadiang kaom Pa Pathian in ama chuon ngaikha itho eii.” \v 11 Keidiang na-ngamnaru khachu Kei'n Kapa diang kaom halli Kapa in keidiang om, kha emakli ka-itho chuon ngai'n ajar-eya ngamnaru. \v 12 Kei'n nangnidiang inthiangnga kanati, Kei kadiang kangamna mi khan kei itho chuon ngaikha athosik eii, hiwa chuonngai neek-ah kalokwiai ama'n alahongthosik eii, ajarchu kei'n Kapa diang kasisik eii. \v 13 Pa Pathian in Asapa diangnga inphut lurna lianna amunasik-ah kei karamingnga ning-ini rakip, kei'n kathosik eii. \v 14 Nangni'n kei\f + \fr 14:14. \fr*\ft Manuscript lekkhat achu \ft*\fq kei \fq*\ft itihi inchenmak.\ft*\f* karamingnga angmo khattak ningnani inchu, Kei'n kathosik eii. \s1 Jisu'n Ratha Inthiang Penasik-ah Chong-inkhit. \p \v 15 “Nangni'n kei ningnaminriang inchu, nangni'n kei chongpeii ngaikha juiningte. \v 16 Kei'n Pa Pathian diang kanisik eii, halli ama'n kei ka-emak Akanasansik nangnile kumsoot kaomsik inkhat anapesik eii, \v 17 khawakha Ratha Inthiang kha eii. Manmasituol in ama kha ralaangnuni, ajarchu manmasituol in ama kha jetmak khat-um mumak; takkha nangni'n ama kha ningjet, ajarchu ama'n ningsuungnga om khat-um nangnile\f + \fr 14:17. \fr*\fq om; \fq*\ft manuscript lekkhat inchu \ft*\fqa aom sik eii.\fqa*\f* omsik eii.” \p \v 18 “Kei'n nangni kha nu le pa kaboi angnga nadanuning; Kei'n nangnidiang kajuoritsik eii. \v 19 Apha sootlekleiya, manmasituol in kei hi namununijei, takkha nangni inchu kei ningnamusik eii; kei karing jarra, nangni-um ningringsik eii. \v 20 Khawa nikhuo nikhan kei'n Kapa diang kaom, nangni'n kei kadiang ning-om, halli kei'n nangnidiang kaom tihi nangni'n ningjetsik eii.” \p \v 21 “Kei chongpeii ngai kakeiluut khat-um akajui mi ngaikha eii kei kanaminriang, kei kanaminriang mi ngaikha Kapa'n aminriangsik eii; Kei innum inmani ngaikha kaminriangsik eii halli kapumtak inmani diang ka-inlarsik eii.” \p \v 22 Judas (Judas Iscariot ka-emak) in amadiang aleiti, “Pumi, angjarra nang in manmasituol diang inlarlekleiya keinidiang na-inlarsik me?” \p \v 23 Jisu'n amadiang aleimasang, “Miring inkhat in kei anaminriang inchu, ama'n kei kachong kha ajuisik eii, halli Kapa in ama kha aminriangsik eii, halli keini'n amadiang juokinta amale kin-omsik eii. \v 24 Kei kanaminriangmak ama khan kei kachong ngaikha juimak, halli nangni'n ningrangai chongkha kei kachong emak takkha kei kanajuotir Kapa chong kha eii.” \p \v 25 “Hiwa ngaihi kei'n nangnile kaomlai nangnidiang kileiril kha ejei. \v 26 Takkha Kanasanpa, Ratha Inthiang kha, Kapa'n kei karamingnga ajuotirsik eii, ama'n angrakip kha anaminchusik eii, halli kei'n nangnidiang kileiril rakip ngaikha ngaidon matorna anapesik eii.” \p \v 27 “Akahoi akadai kha nangnidiang omrase; kei diangnga kaom akahoi akadai kha nangnidiang kanapeii, manmasituol inapeii angnga kei'n napemong. Ningmalungnga akapoong, khat-um akachi kha emarase. \v 28 Kei'n nangnidiang kiti kha nangni'n ningjet, ‘Kei'n kasisik eii, halli kei'n nangnidiang kajuoritsik eii.’ Nangni'n kei ningnaminriang inchu, nangni'n ningroksik eii, ajarchu kei Kapa diang kisi eii; ajarchu Kapa kha keineek-ah alok. \v 29 Ajarchu ahongsuokli nangni'n ningngamna sik-ah, tuun apha ahongtung maklai kei'n nangnidiang kileiti kha eii. \v 30 Kei nangnile kasoot-ah inkook nuningjei, ajarchu hiwa manmasituol waikaroonpa kha aheiwajei. Ama'n kei kachungnga iteii wai roonmak, \v 31 kei'n Kapa kha kaminriang tihi manmasituol in injetna sik-ah Kapa in thoro iti ngaikha kei'n katho. \p Intheitaru, hiwa mun makheiya eini'n situi.” \c 15 \s1 Jisu, Akadik Theibomkuung eii \p \v 1 “Akadik Theibom kuungkha kei ka-eii, halli rahuon katho kha kei Kapa eii. \v 2 Ama'n kei diangnga kaom akakaramak ayam rakip ngaikha atuktan, halli akakara ayam rakip ngaikha kheella akara nasik ama'n arathial. \v 3 Kei'n nangnidiang kileiriljei chongkhan nangni inaminthiang kha ejei. \v 4 Kei kadiang inchat lekleiya omru, halli kei'n nangnidiang inchat lekleiya omkate. Ayam bit-in akuung inchel lekleiya ikaramak angnga, nangni-um kei kadiang ningomchakmak inchu karanutun.” \p \v 5 “Kei Theibom kuungkha ka eii, halli nangni'n abaak ngaikha ning eii. Nangni'n keidiang inchat lekleiya ningom halli kei'n nangni diang inchat lekleiya kaom inchu, nangni katamma ningkarasik eii; ajarchu kei inchel lekleiya nangni iteii thomator makchu. \v 6 Kei kadiang inchat lekleiya kaommak miring khachu abaak kathamak indengjuonli akachar ka-ang kha eii; halli abaak ngaikha khoomchun inta halli meiya deengluut inta inhaalsik eii. \v 7 Nangni'n keidiang inchat lekleiya ningom khat-um kei kachong ngaikha nangnidiang inchat lekleiya om inchu, nangni'n ningnizoot kha niru, khawa kha nangni'n nimusik eii. \v 8 Nangni'n katamma kakara, khat-um kei kasiamruoi ning eii tikha minmuru. Khawakhan kei Kapa kha alur aliansik eii. \v 9 Kapa in kei inaminriang angnga, kei innum nangni kanaminriang; kei minriang nakhan inchat lekleiya omru. \v 10 Kei'n Kapa chongpeii kijui khat-um ama minriang nakhan inchat lekleiya kiom angnga, nangni'n kei chongpeii ngaikha ningjui inchu, kei minriang nakhan inchat lekleiya ningomsik eii.” \p \v 11 “Kei rokna kha nangnidiang omnasik, halli nangni rokna kha huui tungnasik-ah hiwa ngaihi kei'n nangnidiang kileiril kha ejei. \v 12 Kei'n nangni kinaminriang angnga inkhatli inkhat inriangru kitihi kei chongpeii kha eii. \p \v 13 Miring inkhat in asappui ngaisik aringkhuo ipeii itihi khawa chungtiang akalok minriang kha ommakjei. \rq Jn 13:34; 15:17; Jn 3:23; 2 Jn 5\rq* \p \v 14 Kei chongpeii ningjui inchu nangni kei kasappui ngaikha ning eii. \v 15 Kei'n nangni kha suok tia nakoi mongjei, ajarchu suok ngai'n inkaru khan angme itho tikha jetmu, khawa neek-ah, kei'n nangni kha kasappui tia kanakoi, ajarchu kei'n Kapa diang makheiya kijet rakip ngaikha nangnidiang kanarilpi suojei. \v 16 Nangni'n kei ningnakadang kha emak, takkha kei'n nangni kinakadang eii, nangni'n ningsiya katamma ningkara nasik khat-um inchat lekleiya ningkara omnasik, khat-um kei karamingnga Pa Pathian diang ning-ini rakip ngaikha nangnidiang anape nasik kei'n chuonmun kinapeii ejei. \v 17 Inkhatli inkhat inriangru, hiwahi kei chongpeii kha eii.” \s1 Manmasituol Imatir \p \v 18 “Manmasituol in nangni anamatir inchu, jetru nangni anamatir ma-ah kei inamatir kha ejei. \v 19 Nangni manmasituol mi ninglei e-inchu, manmasituol in ata iminriang angnga nangni anaminriangsik eii, takkha manmasituol makheiya inphut kei'n kinakadangjei khat-um manmasituol mi emakchujei jarra, manmasituol in nangni inamatir kha eii. \p \v 20 Kei'n nangnidiang kileiti chongkha ngaidonru, ‘Suok in amapupa neek-ah lokmak.’ Mi ngai'n kei poongna raalna innapeii inchu, nangni-um inmani'n poongna raalna innapesik eii; inmani'n kei kachong kha injui inchu, inmani'n nangni chong kha-um injuisik eii. \rq Matt 10:24; Luk 6:40; Jn 13:16\rq* \p \v 21 Takkha kei kami ning eii jarra inmani'n hiwa rakip ngaihi nangnidiang innathosik eii; ajarchu kei kanajuotir ama kha inmani ngai'n jetmu. \v 22 Kei'n kaleijuoli inmani ngaidiang kaleirilpi mak-inchu, inmani'n inmanu leiomnuni; takkha tuunchu inmani ileitho kha manu emak titheinunu. \v 23 Kei kanamatir miring khan kei Kapa kha-um amatir. \v 24 Kei'n inmani ngai karra tuteii itho maneiimak inlak chuon kathopimak inchu, inmani manu leiomnuni; takkha tuunchu inmani'n kei-um Kapa-um innamujei halli innamatirjei. \p \v 25 ‘Inmani'n ajar omlekleiya kei innamatir’ iti inmani Sinadan dungjuiya lei-injia kha huui tungnasik hiwahi kasuok kha eii.” \rq Minpkla 35:19; 69:4\rq* \p \v 26 Takkha Kapa diang makheiya kei'n nangnidiang kajuotir sik, “Akanasanpa, Ratha Inthiang, Kapa diangnga inphut kasuok ama'n ajuopha khan, ama'n kei jarra sakhi esik eii. \v 27 Halli nangni-um kei jarra sakhi kha ning esik eii, ajarchu inphutna makheiya nangni'n keile ningomjei.” \c 16 \p \v 1 “Nangni'n ning-insui maknasik kei'n nangnidiang hiwahi kinaleirilpi kha eii. \v 2 Synagogue makheiya nangni innapuutsik eii, halli nangni kanathat mi khan Pathian sik-ah chuon kitho eii tia a-ngaidon nasik aphakha aheiwajei. \v 3 Hiwa ngaihi inmani'n nangnidiang innathosik eii, ajarchu inmani'n Pa Pathian khat-um kei najetmu. \v 4 Inmani pha ahongtung nikhan, kei'n inmani ngai jarra kileiril eii tia ningngaidon nasik hiwa ngaihi kei'n nangnidiang kileiril kha ejei.” \s1 Ratha Inthiang Chuon \p “Kei'n nangnidiang inphutna-ah hiwa ngaihi rilmong, ajarchu kei nangnile kaleiom. \v 5 Takkha tuunchu kei kanajuotir amadiang kasisik ejei; kha e-innum nangni tuteii inkhat innum, ‘Nang hunme nasisik?’ tia keidiang narakel makchu. \v 6 Takkha kei'n hiwa ngaihi nangnidiang kati jarra, ningmalungnga akapoong khan asipjei. \v 7 Takkha kei'n nangnidiang inthiangnga kanati: nangni thanasik eii, kei'n kisihi, kei'n kasimakngai suok-inchu, Akanasanpa kha nangnidiang juonuni; takkha kei'n kasi inchu, Kei'n ama kha nangnidiang kajuotirsik eii. \v 8 Halli ama'n ajuo phakhan, ama'n manu, nunchan kadik, khat-um chongtan jarra manmasituol diang aminjetsik eii. \v 9 Manu jarrachu inmani'n kei kadiang ngamna neimu; \v 10 akadik jarrachu, kei Kapa diang kasisik eii, halli nangni'n kei namunutunjei; \v 11 chongtan jarrachu hiwa manmasituol waikaroonpa kha chong intan suojei.” \p \v 12 “Kei'n nangnidiang tamthei kalarilsik aom, takkha nangni'n tuunchu deimaneii natunjei. \v 13 Akadik Ratha kha ajuo phakhan, ama'n nangni kha akadik rakip khan anakeiruoisik eii. Ama apumtak athomatorna ranak-ah irilkha emak, takkha ama'n ijet ngaikha arilsik eii halli akahongsuoksik ngaikha nangnidiang arillarsik eii. \v 14 Ama'n kei lurna anapesik eii, ajarchu ama'n kei kata ka-ekha leita halli nangnidiang arillarsik eii. \v 15 Kapa inei rakip kha kei kata eii; khawa jarra eii ama'n kei kata leita halli nangnidiang arillarsik eii kiti kha. \s1 Poongna khat-um Hoina \p \v 16 “Apha sootleiya nangni'n kei namunutunjei, halli apha sootlekleiya nangni'n kei namunook ningte.” \p \v 17 Ama siamruoi lekkhat in inkhatli inkhatdiang inlei-inti, “Angkeme ama'n einidiang itihi? Aphakhat-ah nangni'n kei namunutunjei, halli aphakhat suoa nangni'n kei namunook ningte, ‘Ajarchu kei'n Kapa diang kasisik eii.’ \v 18 ‘Aphakhat-ah’ itihi ang tiname? Ama'n angjarra itime eini'n jetmakmi!” \p \v 19 Inmani'n amadiang inrakelzoot tihi Jisu'n aleijet, khawa jarra ama'n inmani diang aleiti, “Kei ileiti, ‘Aphakhat-ah nangni'n kei namunutunjei, halli aphakhat suoa nangni'n kei ningnamu nooksik eii.’ Hiwahi emak abe nangni'n khatli inkhat diang ning-inkel? \v 20 Kei'n nangnidiang inthiangnga kanati: nangni'n chapningte khat-um inwai ningte, takkha manmasituol inchu aroksik eii; nangni ningmalung kapoong kha ning-esik eii, takkha nangni poongna kha hoina hong-esik eii. \v 21 Numeisa khan nai aneisitiang apoong, ajarchu ama phakha aheitungjei; takkha nai aneisuopha khanchu, akapoong kha amaniljei, ajarchu manmasituolla naikha injuoneijei tia arok. \v 22 Khawa angnga tuun nangnidiang akapoong kha aom, takkha nangni'n kei ningnamu nooksik eii halli nangni'n ningmalungnga ningroksik eii, halli tuteii inkhat innum nangni irokkha nakasut theinunu.” \p \v 23 “Khawa nikhuoni khan nangni'n kei kadiang iteii naninutun. Kei'n nangnidiang inthiangnga kanati: kei karamingnga Kapa diang ning-ini rakip kha, ama'n anapesik eii.\f + \fr 16:23. \fr*\fq kei karamingnga Kapa diang ning-ini rakip kha, ama'n anapesik eii; \fq*\ft Manuscript lekkhat in hin tia injia \ft*\fqa Kapa diang angmokhat ningni inchu, ama'n kei karamingnga anapesik eii.\fqa*\f* \v 24 Tuun katungchu nangni'n kei karamingnga iteii nanimakchu; nangni ratharok sipnasik-ah, niru, nangni'n muningte. \s1 Manmasituol kha Matorna \p \v 25 “Kei'n minkhina chongnga nangnidiang kaleiril; takkha kei'n nangnidiang minkhina chongnga elekleiya takkha Pa Pathian jarra nangnidiang inlarra karilnasik aphakha aheiwajei. \v 26 Khawa nikhuoni khan nangni'n kei karamingnga nani ningte; takkha kei'n nangni rathuulla Kapadiang nikate timong, \v 27 Ajarchu Kapa apumtak in nangnikha anaminriang, ajarchu nangni'n keikha ningna minriang khat-um keihi Pathian makheiya kijuo eii tia ningna-ngamna. \v 28 Kei Kapa diangnga inphut manmasituolla kijuo kha eii; inlet-ah, kei manmasituol mathaankata khat-um Kapa diang kasiritsik eii.” \p \v 29 Asiamruoi ngai'n amadiang inleiti, “Tuunchu nang in minkhina chongnga elekleiya inthiangnga narillar jei. \v 30 Tuunchu nang in angrakip najetwiak, khat-um tuteii innum nangdiang kanarakel sik-ah arei ommakjei tihi keini'n kinjetjei; hiwa hi'n ajar eya nang Pathian diang makheiya nijuo eii tia keini'n kin-ngamnajei.” \p \v 31 Jisu'n inmanidiang aleimasang, “Tuunchu nangni'n ningngamna jeibo? \v 32 Enru, apha kha aheiwajei, tuun aheiwajei, nangni'n inchekchai ningta, halli katheinuoa nada ningta nangni rakip in ning-inn ning-inn tiang ningsisik eii; takkha kei katheinuoa emong, ajarchu Kapa keile aom. \v 33 Kei diangnga inphut akahoi akadai ningmunasik, hiwahi kei'n nangnidiang kileiti kha ejei, manmasituol hinchu poongna raalna om; takkha chimaru, ajarchu kei'n manmasituol kha kamatorjei.” \c 17 \s1 Jisu'n Asiamruoi ngaisik Pathian diang Ani \p \v 1 Jisu'n hiwa chong ngaihi arilsuo thengnga, ama'n marwaan tiang enna aleiti, “Pa Pathian, aphakha aheitungjei. Sapa'n nang kha anaminlur nasik, Nasapa diang lurna lianna kha petro. \v 2 Miring rakip chungnga thomatorna ranak kha Pathian in Asapa diang apejei, halli amadiang ipejei mi rakip ngaidiang hektik kaboi ringna kha apeii. \v 3 Inkhatbit ka eii akadik Pathian kha akajet, khat-um nang ijuotirpa Jisu Christa akajet kha eii hektik kaboi ringna. \v 4 Manmasituolla nang lurna kha kei'n kamalarjei; nang in thosik chuon ninapekha kei'n kathosuojei. \v 5 Manmasituol inboolmaklai kei'n nangle kineisuom lurna lianna kha, Pa Pathian tuun namaikuungnga keidiang napetro.” \p \v 6 “Manmasituol makheiya nang in keidiang ninapeii miring ngaidiang Kei'n naraming kha kamalarjei. Inmani nangta in ejei, halli nang in kei kadiang nanapeii. Inmani'n nang nachong kha injuijei. \v 7 Kei kadiang ninapeii rakip ngaikha nangdiang makheiya in-eii tihi tuunchu inmani'n injetjei; \v 8 ajarchu kei kadiang ninapeii chong ngaikha kei'n inmani diang kapejei, halli inmani'n inkeiluut jei; inmani'n nangdiang makheiya kijuo eii tihi inthiangnga injetjei, halli keihi nang inajuotir eii tia inngamnajei.” \p \v 9 “Kei'n inmani sik-ah Pathian kanipi. Kei'n manmasituol sik-ah Pathian nipimong takkha nang in keidiang ninapeii ngaisik-ah Pathian kanipi, ajarchu inmani ngaihi nangta in eii. \v 10 Kei kata rakip nangta eii, khat-um nangta rakip kei kata eii, halli kei lurna lianna kha inmani diangnga inphut inlar. \v 11 Halli tuunchu kei manmasituolla ommongjei, kei'n nangdiang kahongjei, takkha inmani chu manmasituolla inlaom. Inthiang Pa Pathian! eini inkhatbit ni-eii angnga inmani-um in-enasik keidiang ninaleipeii inmani ngaihi nang naramingnga daro. \p \v 12 Kei'n inmani le kaom suomlai, kei'n nang naramingnga inmani kha kada; Pathian chong inthiang kha huui tungnasik, nang in keidiang ninapeii ngaikha kei'n kakeiruoichak, khat-um tuteii-um mangmu takkha kamangsik sapa khabit eii. \rq Minpkla 41:9; Jn 13:18\rq* \p \v 13 Takkha tuunchu kei nangdiang kahongjei; kei rokna kha inmani chungnga huui tungnasik kei'n hiwahi manmasituolla karil. \v 14 Kei'n nang nachong kha inmanidiang kapesuojei; halli manmasituol khan inmani kha amatir, ajarchu kei'n manmasituol mi ki-emak angnga inmani kha manmasituol mi emu. \v 15 Inmani ngaikha nang in manmasituol makheiya keisuonasik kei'n nimong, takkha nang in inmani ngaikha Akathamakpa makheiya sannasik-ah kani. \v 16 Kei'n manmasituol mi ki-emak angnga, inmani-um manmasituol mi emu. \v 17 Akadik khan inmani kha minthiangro; nang nachong chu akadik kha eii. \v 18 Nang in kei manmasituolla ninajuotir angnga, kei'n inmani ngaikha manmasituolla katir. \v 19 Inmani-um kadik-ah inpesuok nasik, Kei kapum takhi inmani sik-ah nang nadiang ka-inpesuok.” \p \v 20 “Kei'n inmani ngai sikbit Pathian diang nimong, takkha inmani chongril makheiya keidiang kangamna inmani ngaisik-um Pathian diang kani. \v 21 Pa Pathian! nang in keidiang niom, khat-um kei'n nangdiang kiom angnga, inmani'n inkhatbit in-enasik khat-um manmasituol khan keihi nang inajuotir eii tia inna-ngamnasik inmani ngai-um einidiang inomnasik tia kinani eii. \v 22 Eini inkhatbit ni-eii angnga inmani-um inkhatbit in-enasik-ah keidiang ninapeii lurna lianna kha kei'n inmanidiang kapejei. \v 23 Kei'n inmanidiang kaom halli nang in keidiang naom. Inmani-um inkhatbit etheinasik, khat-um manmasituolla keihi nang inajuotir eii, halli inmani ngai-um nang in kei ninaminriang angnga inmani kha naminriang tihi manmasituol in jetrasu.” \p \v 24 “Pa Pathian! nang in keidiang ninapeii ngaikha, kei omnakhan inmani-um keile kin-om suomzoot, ajarchu nang in keidiang ninapeii kei lurna lianna kha inmani innum murasu, ajarchu manmasituol injir ma-ah nang in kei kha nanaminriang. \v 25 Akadik Pa Pathian, manmasituol in nangkha najetmak, takkha kei inchu nangkha kanajetjei; halli inmani ngai'n keihi nang inajuotir eii tia innajetjei. \v 26 Nang in keidiang ninaminriang kha inmani diang-um omnasik, halli kei-um inmanidiang kaom nasik, Kei'n naraming kha inmanidiang kaminjet, khat-um kei'n kalaminjetsik eii.” \c 18 \s1 Jisu Insurna \r (Matt 26:47-56; Mk 14:43-50; Luk 22:47-53) \p \v 1 Jisu'n Pathian anisuo thengnga, ama'n asiamruoi ngai khale Kidron tuiwakuok inrakaanna inleisi. Khawakhan rahuon inkhat aleiom halli Jisu khat-um asiamruoi ngai'n rahuon khan inleiluut. \v 2 Jisu kajuorsipa Judas innum amunkha aleijet; ajarchu Jisu'n asiamruoi ngai khale khawa munkhan inlei inmujol. \v 3 Judas in Rome raalmi rahooi khat-um Thiampu kalian ngaili Pharisee ngai iheitir Biak-inn kangaak mi ngai khale sariakmei, meiser khat-um chemli thal inchoiya rahuon khan inleisi. \v 4 Jisu'n ama chungnga akasuoksik rakip kha ijet khale inruoiya, ama'n aheisuok-ah inmani ngaidiang aleiti, “Tume nangni'n ning-entok?” \p \v 5 “Nazareth Jisu,” Inmani'n ama diang inleimasang. \p Jisu'n inmanidiang aleiti, “Kei ama kha ka eii.” \p Ama kajuorpa Judas kha inmani ngaikhale khawakhan aleingir. \v 6 Jisu'n inmanidiang “Kei ama kha ka eii,” aleitipi phakhan, inmani ngaikha nuktiang inkirra khat-um neipilla inleipur. \v 7 Jisu'n inlet-ah inmanidiang aleirakel, “Tume nangni'n ning-entok?” \p “Nazareth Jisu,” kha eii inmani'n inleiti. \p \v 8 Jisu'n aleimasang, “Kei'n nangnidiang amakha kei ka-eii katijei.” “Nangni'n kei ningna entok e-inchu, hiwa leiilaak mi ngaihi sitarasu.” \v 9 “Nang in kei kadiang ninapeii ngaihi kei'n tuteii inkhat-um minmangmong,” ileiti chongkha huui hongtungnasik eii. \p \v 10 Chem kachoi Simon Peter in achem kha akeisuoli Thiampu Kaliankhetpa suok inkhat achangtiang kuorkha atuktanpi. Suokpa ramingkha Malchus inti. \p \v 11 Jisu'n Peter diang aleiti, “Nachem kha akok suungnga thunro; Pa Pathian in keidiang innapejei poongna rabingkha kei'n inmak ningngabe?” \rq Matt 26:39; Mk 14:36; Luk 22:42\rq* \s1 Jisu Anna Maikuungnga \p \v 12 Rome raalmi le inmani raallu kakeipa khat-um Jihudi kalok kalian ngai'n Jisu kha insurra inleikhuop. \v 13 Mansakhet-ah Anna diang inleiruoi; ajarchu ama kha khawa kumma Thiampu Kaliankhet ka eii Caiaphas tarpu alei-eii. \p \v 14 Caiaphas kha eii Jihudi thomatorna ranak kanei ngaidiang miring inkhat in mi rakip sik-ah akathi sik hi athawiai tia akaleiminchu. \rq Jn 11:49,50\rq* \s1 Peter in Jisu Jetmong tina \r (Matt 26:69,70; Mk 14:66-68; Luk 22:55-57) \p \v 15 Simon Peter li siamruoi inkhat in Jisu kha inleijui. Hiwa siamruoipa hichu Thiampu kaliankhetpa le inlei-injet jarra ama khachu Thiampu kaliankhetpa omna inn tuollaidung katung Jisu le inruoiya aleiluut, \v 16 takkha Peter chu kot kuungnga aleingir. Siamruoi inkhatpa khan inlet-ah tuol aheisuok rit-ah khat-um kot kangaak numeisanu diang inrilpuiya Peter kha-um aleikeiluut. \v 17 Kot kangaaknu khan Peter diang aleiti, “Nang-um hiwa miringpa siamruoi inkhat emakchebe?” \p “Emong, kei emong,” tia Peter in aleimasang. \p \v 18 Suokngai khat-um inn kangaak raalmi ngai'n aleidaipi jarra meiholmei inleitho, halli inmani ngai'n inngirra mei inleioot. Peter um inmani ngaile a-ngirra mei aleioot. \s1 Thiampu Kaliankhetpa khan Jisu diang Chong rakel \r (Matt 26:59-66; Mk 14:55-64; Luk 22:66-71) \p \v 19 Thiampu Kaliankhetpa khan Jisu diang ama siamruoi ngai khat-um ama iminchu jarra aleirakel. \v 20 Jisu'n amadiang aleimasang, “Kei'n manmasituol diang inlarra kariljei; Jihudi ngai rakip honginchunna Synagogue-ah khat-um Biak-inna kei'n kaminchujol. Kei'n ruuk-ah iteii rilmong. \v 21 Angsik-ah nang in keidiang ninarakelme? kei iril karangai inmani ngaidiang rakelro, kei'n angme inmanidiang kileiril; kei ileiril kha inmani ngai'n injet.” \p \v 22 Jisu'n hiwa atisuo phakhan, Ngirra kaom raalmi inkhat in Jisu kha aleikabeella aleiti, “Thiampu Kaliankhet diang hintho-ah namasangsik suok-abe?” \p \v 23 Jisu'n amadiang aleimasang, “Kei'n kadikmak kaleiril inchu, kadikmak nakha heitiro; takkha kei'n akadikkha kaleiril inchu, angjarra kei ninawuokme?” \p \v 24 Anna in Jisu kha inkhitpumma Thiampu Kaliankhet Caiaphas diang aleithak. \s1 Peter in Inlet-ah Jisu Jetmong tina \r (Matt 26:71-75; Mk 14:69-72; Luk 22:58-62) \p \v 25 Simon Peter kha a-ngirra mei oot-ah alaleiom. Inmani ngai'n amadiang inleiti, “Nang-um ama siamruoi inkhat emakchebe?” \p Peter in zootmak-ah aleiti, “Kei emong.” \p \v 26 Peter in akuor ituktanpipa unai kasuok Thiampu Kaliankhetpa suok inkhat in aleirakel, “Kei'n nang amale rahuon suungnga kinamu emak abe?” \p \v 27 Peter in woikhat inlet-ah maleisei aleiril; halli khawapha takkhan arkhong kha ahongkhuong. \s1 Jisu Pilate Maikuungnga \r (Matt 27:1,2,11-14; Mk 15:1-5; Luk 23:1-5) \p \v 28 Halli inmani'n Jisu kha ziingtiang ma-ah Caiaphas inn makheiya waikaroonpa omna munkhan inleiruoi. Inmani Sinadan dungjuiya inlei inthiangzoot jarra khat-um Rakaanna Kahoi bubak thanasik, inmani ngaichu waikaroonpa omna munkhan leiluutmu. \v 29 Khantia Pilate in inmani diang aheisuok-ah aleirakel, “Nangni'n hiwa miringpa chungnga ang noonkuung omma ningheiruoime?” \p \v 30 Inmani'n amadiang inleimasang, “Hiwa miringpa in akathamak aleithomak inchu, keini'n amahi nang nadiang heiruoinunung.” \p \v 31 Pilate in inmani diang aleiti, “Nangni'n amahi ruoitaru halli nangni Sinadan dungjuiya ama chungnga chong tanru.” \p Jihudi ngai'n amadiang inleiti, “Sinadan khan miring inkhattak thatsik itihi chamak.” \p \v 32 Hiwahi Jisu'n ang omchanna athisikme tia ileirilsuok chongkha huui tungnasik eii. \rq Jn 3:14; 12:32\rq* \p \v 33 Pilate in inlet-ah aomna munkhan aluut-ah Jisu kha akoiya, “Nang Jihudi ngai Reng kha na ebe?” tia aleirakel. \p \v 34 Jisu'n aleimasang, “Nang napum tak-in hiwahi nitibe, emakli miring leiilaak in kei jarra nangdiang innatipibe?” \p \v 35 Pilate in aleimasang, “Kei Jihudi ka eyabe? Nang nami ngai tak-in khat-um Thiampu kalian ngai'n nanghi kei kadiang innajuopeii; nang in angme nithopijei?” \p \v 36 Jisu'n aleimasang, “Kei rengramchu hiwa manmasituol ta emak; kei rengram hi hiwa manmasituol ta alei-engai suok inchu, Jihudi ngai kutchungnga kei innapemak nasik, kei kanuk kajui ngai'n raal indeisik eii; takkha kei rengramchu hiwa manmasituol hin emak.” \p \v 37 Pilate in amadiang aleiti, “Enchu nang reng na-ebe?” \p Jisu'n aleimasang, “Nang in nati khachu kei reng ka eii. Hiwa sik-ah kei innajuonei, halli hiwa akadik hi akarilsik jarra kei manmasituolla kajuo. Akadik miseng in kei kachong injui.” \p \v 38 Pilate in amadiang aleirakel, “Angkeme akadik?” \s1 Pilate Chongtan \r (Matt 27:15-31; Mk 15:6-20; Luk 23:13-25) \p Hiwa atisuo thengnga, ama'n Jihudi ngaidiang inlet-ah aheisuok-ah aleiti, “Kei'n ama dikmakna iteii mumong. \v 39 Takkha nangni inroonna Dan ningnei khachu Rakaanna Kahoi racham kei'n miring inkhat nangni sik-ah kamasuosik eii; kei'n nangni sik-ah Jihudi ngai Rengpa hi kimasuo ningmanuombe?” \p \v 40 Inmani ngai'n inkheek-ah inleiti “Hiwa miringpa emak, takkha Barabbas kinmanuom.” (Barabbas chu inruup alei eii.) \c 19 \p \v 1 Halli Pilate in Jisu kha aruoiya aleiminwuok. \v 2 Halli raalmi ngai'n raling lukhu inphanna ama luwa inleiminkhu, halli purple puon inchuol inleiminsil; \v 3 inmani'n amadiang inhongnga “Jihudi ngai Rengpa kha ringkhuo kasei erase!” intia inmani'n ama kha inleikabeel. \p \v 4 Pilate in inlet-ah aheisuok-ah inmani diang aleiti, “Enru, Kei'n amahi nangnidiang kiheiruoisuok ejei, ajarchu kei'n ama chungnga adikmakna iteii mumong tihi nangni'n ningjetnasik.” \v 5 Khawa jarra Jisu'n raling lukhu inkhu-ah khat-um purple puon inchuol kha inluk-ah aheisuok. Pilate in inmani diang aleiti, “Miring pahi hin omjei!” \p \v 6 Thiampu kalian ngai khat-um Biak-inn kangaak mi ngai'n Jisu Inleimu phakhan, inmani'n, “Cross-ah makai inlang thattaru! cross-ah makai inlang thattaru!” intia inleikheek. \p Pilate in inmani diang aleiti, “Nangni'n amahi ruoi-inlang halli cross-ah hongthattaru, ajarchu kei'n ama adikmakna mumong.” \p \v 7 Jihudi ngai'n amadiang inleimasang, “Keini sinadan om, halli khawa sinadan dungjuiya amahi athisik suok, ajarchu apum tak-in Pathian Sapa in-eii.” \p \v 8 Pilate in hiwa chonghi aleijet phakhan, ama'n kheella aleichi. \v 9 Pilate in inlet-ah aomna munkhan aluut-ah Jisu diang aleiti, “Nang humakheiya nijuome?” \p Takkha Jisu'n leimasangmak. \v 10 Pilate in amadiang aleiti, “Nang in keidiang rilnutinbe? Kei'n nang namasuo matorna khat-um cross-ah nathatnasik ranak kanei itihi nang jetmakchebe?” \p \v 11 Jisu'n aleimasang, “Chungtiang makheiya nang nadiang najuopemak inchu nang in kei kachungnga iteii ranak neinutin. Nangdiang kei najuokapeii ama kha kheella amanu alok.” \p \v 12 Hiwahi Pilate in ajetpha khan, ama'n Jisu masuonasik lam alei-entok, takkha Jihudi ngai'n inkheek-ah inleiti, “Nang in hiwa miringpa hi namasuo inchu, nang Caesar sappui emakche; apumtak reng in-eii mi rakip kha Caesar kazootmak in-eii.” \p \v 13 Pilate in hiwa chongngaihi ajet phakhan, ama'n Jisu kha aheikeisuo halli chongtanna mun Pavement inti Lung chungkhan alei in-ong, Hebrew chongnga, khawa munkha Gabbatha inti. \v 14 Rakaanna kahoi sik-ah minsuukna nikhuo; kani inding phakhan, Pilate in Jihudi ngaidiang aleiti, “Enru nangni rengpa!” \p \v 15 Inmani'n “Thattro! ama kha thattro! Cross-ah makai inlang thattaro!” intia inleikheek. \p Pilate in inmanidiang aleirakel, “Nangni rengpa hi kei'n cross-ah thatning ngabe?” \p Thiampu kalian ngai'n inleimasang, “Caesar elekleiya keini reng neimung.” \p \v 16 Khawa jarra Pilate in Jisu kha cross-ah thatsik-ah inmani diang aleipeii. \s1 Jisu Cross-ah Inthat \r (Matt 27:32-44; Mk 15:21-32; Luk 23:26-43) \p \v 17 Khawa jarra inmani'n Jisu kha inleiruoi, halli Jisu'n ama cross araput-ah Hebrew chongnga Golgotha inti Lukiar reiina muntiang aleisi. \v 18 Khawa khan inmani'n Jisu kha aleiilaak miring innile inruoiya aweitiang khat-um achangtiang inmakaiya inleithat. \v 19 Pilate in “Nazareth Jisu, Jihudi ngai Reng,” tia jetna inkhat aleimajia, halli cross chungnga aleitar. \v 20 Jihudi katamtak in hiwahi inleiteel, ajarchu Jisu cross-ah inmakaili inthatna munkha khuopui koolla alei eii; halli jetna kha Hebrew, Latin khat-um Greek chongnga lei-injia. \v 21 Jihudi Thiampu kalian ngai'n Pilate diang, “ ‘Jihudi ngai Reng, tia majia maro,’ takkha ‘Hiwa mipa in kei Jihudi ngai Reng ka eii aleiti tia namajiapiro inleiti.’ ” \p \v 22 Pilate in aleimasang, “Kei'n kileimajia kha kimajia ejei.” \p \v 23 Raalmi ngai'n Jisu kha cross-ah inthatsuo phakhan inmani'n Jisu puondiar kha raalmi ngai'n inchang thanasik lekmili inleiminsuok, halli asongkool kha-um inleilei. Takkha asongkool kha kathuilam omleiya inkhoong alei-eii. \p \v 24 Khawa jarra inmani'n inkhatli khatdiang inlei inti, “Eini'n kathermui, takkha tu changsikme tikha eini'n rawaan enrui.” Hiwahi Pathian chong huui tungnasik kha eii. \q1 “Kei puondiar kha inmani'n in-insem \q2 halli kei kasongkool sik-ah inmani'n rawaan in-en.” \m Hiwahi raalmi ngai'n inleitho. \rq Minpkla 22:18\rq* \p \v 25 Jisu cross koolla, anu, anu nainu, Clopas numei Mary, halli Mary Magdalene ngai'n inngirra inleiom. \v 26 Jisu'n anu khat-um iminriang asiamruoi khan akoolla inngirra inom amupha khan, Jisu'n anudiang aleiti, “Numeisa, ama hi nasapa eii.” \p \v 27 Halli asiamruoi padiang aleiti, “Ama hi nanu eii.” Khawapha makheiya numeisanu kha siamruoi khan aruoiya inntiang sipuijei. \s1 Jisu Thina \r (Matt 27:45-56; Mk 15:33-41; Luk 23:44-49) \p \v 28 Hiwa thengnga Jisu'n chuon rakip hekjei ti ijetle inruoiya, Pathian chong huui tungnasik “Kei katuiraal” aleiti. \rq Minpkla 69:21; 22:15\rq* \p \v 29 Theibomju kathur kasipchei kheeng inkhat khawa khan aleiom; halli inmani'n kathur theibomju kha tuipompuon khan innoomma khuoichu ramol morra inkathilla ama murra inhongsoon. \v 30 Jisu'n akathur theibomju kha insuoli “Ahekjei!” aleiti. \p Khawa suoli Jisu'n ariing thep-ah athijei. \s1 Jisu Diapnei Kaseiya insun \p \v 31 Insuukna nikhuo eyarra, sernikhuo (Sabbath) ni mikaluong ngaikha cross chungnga kaiya ommaknasik (Sabbath inthiang nikhuo eyarra), Jihudi ngai'n inkeii ngaikha zeemkhiakli, choinasik Pilate diang injuoni. \v 32 Khawa jarra raalmi ngai'n inheiwali Jisu le inmakaisuom miring inni ngai keiikha inleizeemkhiak. \v 33 Takkha inmani'n Jisu khachu aleithisuo inmupha khan, inmani'n akeii ngaikha leizeemkhiakmu. \v 34 Takkha raalmi ngai karra miring inkhat in kaseiya Jisu diapnei kha aleisun, halli khawapha takkhan thisen khat-um tui ajuoluong. \v 35 Nangni innum ngamna ningneinasik, akamujei ama khan sakhi eya arilsuok. Ama'n kadikkha aril, halli irilkha adik tia ama'n ajet. \v 36 “Ama ruzaang inkhat-um zeemkhiaknunu” iti Pathian chongkha huui tungnasik hiwa ngaihi aleisuok. \v 37 Halli Pathian chong munkhat in ati, “Kaseiya insun ama kha inmani'n in-ensik eii.” \s1 Jisu Inreiina \r (Matt 27:57-61; Mk 15:42-47; Luk 23:50-56) \p \v 38 Hiwa thengnga Arimathea makheiya Joseph, Jihudi ngai achijarra ruuk-ah Jisu siamruoi ka-eii ama'n Pilate diang Jisu kaluong kha napero tia aleini, halli Pilate in azootpiya aleipeii. Khawa jarra ama'n aheiwali Jisu kaluong kha aleilei. \p \v 39 Matiang Jisu inmupui sik-ah zaanchimma aleikahong Nicodemus um Joseph le inruoiya arim kahoi Myrrh li Aloes inchun pound rajakhat dam karik achoiya aleihong. \rq Jn 3:1,2\rq* \p \v 40 Inmani inni'n Jisu kaluong kha inleiya halli Jihudi ngai inreiina dungjuiya arim kahoi sariak le inruoiya puon kaneemma inleikatuom. \v 41 Jisu cross-ah inthatna munkhan rahuon inkhat aleiom, halli rahuon suungkhan tuteii-um inlareiinamak thaan katharkhat aleiom. \v 42 Jihudi ngai insuukna nikhuo ejarra, halli thaan kha leinaitek jarra, inmani'n Jisu kaluong kha khawa munkhan inleireii. \c 20 \s1 Ahongringna \r (Matt 28:1-8; Mk 16:1-8; Luk 24:1-12) \p \v 1 Khuoserni ziingtiang ma-ah Mary Magdalene in khuo warmaklai thaanna aleisi, halli thaankhar lungkha thaan makheiya lei-inkhai kha aleimu. \v 2 Khawa jarra ama'n ataanna Simon Peter khat-um Jisu'n iminriang siamruoi inkhat padiang asiya aleiti, “Inmani'n Pumi kha thaan makheiya inleijei, halli inmani'n Pumi kha hunme inreii eini'n jetmakmijei.” \p \v 3 Khawa jarra Peter li siamruoi inkhatpa khan thaantiang inleisi. \v 4 Inmani inni'n inleitaansuom, takkha siamruoi inkhatpa in Peter kheella thaankha aleituungmasa; \v 5 halli a-ngirra alei enpha khan, ama'n khawa munna linen puon kaneem intha-ah kaomkha aleimu, takkha ama'n suungnga leiluutmak. \v 6 Simon Peter in anuk juiya ahongnga khat-um thaan suungnga ahongluut; halli linen puon kaneem intha-ah kaomkha ahongmu, \v 7 halli alu inkatuomna puonkha akaneem linen puon khale leiom suommu takkha puon bitkha inthep-ah aleiom. \v 8 Halli thaan katungmasa siamruoi inkhatpa innum aleiluut-ah, ama'n amujei khat-um ngamnajei. \v 9 Khawa phakhan inmani'n ama kha akathi makheiya inphut aringsik eii iti Pathian chongkha laleijetmu. \v 10 Halli siamruoi ngaikha in-inn in-inn tiang inleikir. \s1 Jisu'n Mary Magdalene diang Inlar \r (Matt 28:9,10; Mk 16:9-11) \p \v 11 Takkha Mary chu thaan kot-ah a-ngirra alaleichap, ama'n achap pumma thaan suungnga alei-en; \v 12 halli ama'n akabang retruo katho marwaan tirton inni'n Jisu kaluong inreiina munna, luthuntiang inkhat halli kethuontiang inkhat in-ongnga kaomkha aleimu. \v 13 Inmani'n inleiti, “Numeisa, angtia nichapme?” \p Numeisanu in inmani diang aleiti, “Inmani'n kei Pumi kha innachoideljei, halli ama kha inmani'n hun in-nareiipime tikha kei'n jetmong.” \p \v 14 Hiwa atili, numeisanu khan ahei-inlet, halli Jisu'n ngirra kaomkha aleimu, takkha numeisanu in Jisu eii tia leijetmak. \v 15 Jisu'n amadiang aleiti, “Numeisa, angtia nang nichapme? Nang tume ni-entok?” \p Rahuon ka-ngaakpa lei-ete tia, numeisanu in amadiang aleiti, “Ocha, nang in ama kha naleilei inchu, ama kha hunme nireii keidiang natipiro, halli kei in ama kha leikate.” \p \v 16 Jisu'n numeisanu diang aleiti, “Mary.” \p Mary in amadiang ahei-inlet-ah Hebrew chongnga aleiti, “Rabboni!” (hiwa tinachu Ocha tina eii). \p \v 17 Jisu'n numeisanu diang aleiti, “Kei nakatook maro, ajarchu kei Kapa diang lakalmong; takkha kei ka-u kanai ngaidiang si inlang inmani diang juorilpiro, Kei'n Kapa khat-um ningpa, kei Pathian khat-um nangni Pathian diang kalakalsik eii.” \p \v 18 Mary Magdalene in asiya siamruoi ngaidiang ajuorilpi, “Kei'n Pumi kha kamujei” halli ama'n hiwa ngaihi amadiang aleiti tia inmanidiang aleirilpi. \s1 Jisu'n ama Siamruoi ngaidiang Inlar \r (Matt 28:16-20; Mk 16:14-18; Luk 24:36-49) \p \v 19 Hapta mansakhet nikhuo kholeitiang khan, siamruoi ngaikha Jihudi thomatorna ranak kanei mi ngaikha inleichi jarra inn inkharra inlei-intuup, Jisu'n aheiluut-ah inmani karra a-ngirra inmani diang aleiti, “Akadai kha nangnidiang omrase.” \v 20 Hiwa atisuoli atisuomak, akut khat-um adiapnei inmani diang aleiminmu. Halli Pumi inleimu phakhan asiamruoi ngaikhan inleirok. \v 21 Jisu'n inmanidiang inlet-ah aleiti, “Akadai kha nangnidiang omrase. Pa Pathian in kei inajuotir angnga, kei innum nangni kinatir kha ejei.” \v 22 Halli ama'n hiwahi atisuoli tisuomak, inmani diang phuk aseemma aleiti, “Ratha Inthiang kha neitru. \p \v 23 Nangni'n mi ngai manu kha ningra-ngaidam inchu, inmani ngaidam kamu in-ejei; nangni'n inmani manu ngaikha ningra-ngaidammak inchu, inmani kha ngaidam kalamumak kha in-eii.” \rq Matt 16:19; 18:18\rq* \s1 Jisu li Thomas \p \v 24 Asiamruoi soomleini ngai karra miring inkhat, inphir intia inkoi Thomas kha Jisu aheiluutlai khan inmanile leiommak. \v 25 Khantia siamruoi leiilaak ngai'n amadiang inleitipi, “Keini'n Pumi kha kinmujei.” \p Takkha ama'n inmanidiang aleiti, “Kei'n ama kut-ah juotpi inheemnabi kamumaklaiseng halli, akut-ah juotpi inheemna khurra kakutramol kasunluut-ah kakatook maklaiseng halli kaseiya insunna adiapnei khan kakut-ah kakatook maklaiseng, kei'n ngamnanuning.” \p \v 26 Niriat suo-ah, ama siamruoi ngaikha inlet-ah innsuungnga inleiomrit, halli Thomas um inmanile aleiom. Innkhar ngaikha inleikhar takkha Jisu'n aheiluut-ah khat-um inmani ngai karra a-ngirra aleiti, “Akadai kha nangnidiang omrase.” \v 27 Halli ama'n Thomas diang aleiti, “Nang nakutramol kha hin heisoonro, halli kakut ngaihi enro; nakutkhan hongkabaan inlang kei kadiapnei hin hongdaro. Inngamnamak kha ekhaimaro takkha ngamnataro.” \p \v 28 Thomas in amadiang aleimasang, “Kei Pumi khat-um Kei Pathian!” \p \v 29 Jisu'n amadiang aleiti, “Kei nanamu jarra nana-ngamnajei. Mulekleiya kangamna mi ngaikha rawaan katha in-eii.” \s1 Hiwa Larik Amajiana ajar \p \v 30 Hiwa larik hin injiamak, Jisu'n inlak chuon angjet ama siamruoi ngai maikuungnga aleitho; \v 31 Takkha nangni'n Jisu hi Messiah eii, Pathian Sapa eii, tia ningngamna sik-ah hiwa ngaisenghi inmajia kha eii, halli amadiang kangamna khan nangni ringna ningmusik eii. \c 21 \s1 Jisu'n Siamruoi Sari diang inlar \p \v 1 Hiwa thengnga Jisu apumtak in siamruoi ngaidiang Tiberias tuipuiya woikhat inlet-ah alei-inlar; halli apumtak in hintho-ah alei-inlar. \v 2 Simon Peter, inphir intia inkoipa Thomas, Galilee ramsuungnga kaom Cana makheiya Nathanael, Zebedee sangai, khat-um asiamruoi leiilaak innile inleiomsuom. \p \v 3 Simon Peter in inmanidiang aleiti, “Kei ngakasur sikate.” \p Inmani'n amadiang inleiti, “Keini um nangle kinsisuomsik eii.” Inmani'n inheisuok-ah rakuong suungnga inleiluut; takkha khawani zaan kha inmani'n iteii-um surmu. \rq Luk 5:5\rq* \p \v 4 Khuo hongwarpha khanchu, Jisu'n tuipui khamma a-ngirra aleiom; takkha siamruoi ngai'n Jisu eii tia leijetmu. \v 5 Jisu'n inmani diang aleiti, “Sapngai, nga ningsurbo?” \p “Surmung” tia inmani'n inleimasang. \p \v 6 Ama'n inmani diang aleiti, “Leen kha rakuong changtiang worru, halli nangni'n lekkhat surningte.” khawa jarra inmani'n leen kha inleiwor, halli tuunchu inmani'n leinuk maneiimu, ajarchu leenkha nga in aleisip. \p \v 7 Jisu'n iminriang siamruoi khan Peter diang aleiti “Pumi eii!” Simon Peter in Pumi ejei tia aleijet phakhan, apuondiar kha alei-inluk ajarchu puondiar kha alei-liik-ah leithomak, halli tuisuungnga alei-inchoomluut. \v 8 Takkha siamruoi leiilaak ngaichu nga kasipchei leenkha inkeiya rakuongnga inheiwa, ajarchu tuikham makheiya ki rajani dam bit inlei-inlaak. \v 9 Inmani'n tuikhamma inheitung phakhan, waipool lekkhat le meira-al chungnga nga inrouwa kaomkha inmani'n inleimu. \v 10 Jisu'n inmani diang aleiti, “Tuntak-ah ningsur nga lekkhat heichoiru.” \p \v 11 Khawa jarra Simon Peter in asiya leenkha tuikhamma aheinuksuok, nga kalok rajakhat le soomra-nga leithum inlei eii; akatamtak nga alei e-innum leenkha leichetmak. \v 12 Jisu'n inmani diang aleiti, “Heiwa inlang ziingbu juobaktru.” Siamruoi tuteii innum “Nang tu na eme?” tia leirakelmu, ajarchu Pumi ejei tia inleijet. \v 13 Jisu'n aheiwali waipool kha aleiya inmani diang aleipeii halli khale in-angrip-ah nga kha-um aleiya inmani diang aleipeii. \p \v 14 Hiwahi woithum huuina Jisu'n asiamruoi ngaidiang athiya inphut ahongringsuo thengnga inlar kha eii. \s1 Jisu li Peter \p \v 15 Inmani'n inbaksuo phakhan, Jisu'n Simon Peter diang aleiti, “John sapa Simon, nang in hiwangai neek-ah kei nanaminriangbo?” Simon in amadiang aleiti, “Oh Pumi,” “Kanaminriang tihi nang in najet.” \p Jisu'n amadiang aleiti, “Kei keelngamteii ngai wairo.” \p \v 16 Jisu'n amadiang woini huuina aleiti, “John sapa Simon, kei nanaminriangbo?” Simon in amadiang aleiti, “Oh Pumi,” “Kei'n nang kanaminriang tihi nang in najet.” \p Jisu'n amadiang aleiti, “Kei keelngam ngai khaalro.” \p \v 17 Jisu'n woithum huuina amadiang aleiti, “John sapa Simon, Kei nanaminriangbo?” \p Jisu'n woithum “Kei nanaminriangbo?” tia aleirakel jarra Peter in amalungnga aleipoong. Simon in amadiang aleiti, “Pumi, nang in angrakip najet; kei'n nang kanaminriang tihi nang in najet.” \p Jisu'n amadiang aleiti, “Kei keelngam ngai wairo. \v 18 Kei'n inthiangnga nangdiang kanati, naipang na-elai, natheinuoa nasinazoot lamma nasi; takkha upa nahong epha khan, nang in nakut nathaangsik eii halli miring inkhat in nakhoong nakhitpita nasizoot makna-ah anaruoisik eii.” \v 19 Ama'n Peter angthiya thili Pathian kul ra-ang aminlursikme tijarra hiwahi iril eii. Halli hiwa thengnga Jisu'n amadiang aleiti “Kei kanuk najuiro.” \s1 Jisu li Siamruoi Inkhatpa \p \v 20 Peter in nuk hei-inlet phakhan, Jisu'n iminriang siamruoipa khan inmani nuk iheijuikha aleimu, zaanbu inbaklai Jisu roop-ah inngaiya, “Pumi, tume nang kanajuorsik akatipa kha eii.” \v 21 Peter in ama kha amuwa Jisu diang aleiti, “Pumi, hiwa mipa hileii?” \p \v 22 Jisu'n amadiang aleiti, “Kei'n kajuokir maklaiseng ama'n aringsik kei'n kamanuom ngai souk-inle, khawa khan nangdiang ang eyame? Nangchu kanukkha najuiro!” \p \v 23 Khawa khan ajar eya siamruoipa kha thinunijei iti chonghi Jisu nukkajui ngaidiang aleitung; Jisu inchu nang thinutin tia amadiang leitimak, takkha, “Kei'n kajuokir maklaiseng ama'n aringsik kamanuom ngai suok-inle, khawa khan nangdiang ang eyame?” iti eii. \p \v 24 Hiwa siamruoi hi eii hiwa ngai jarra sakhi kapeii, khat-um hiwa ngai kamajia; halli eini'n ama sakhi hi adik tia nijet. \s1 Ajuohekna \p \v 25 Hiwa ngai ka-emak aleiilaak akatamtak Jisu'n ileitho angjet om; ileitho rakip ngaikha inmajia inchu, manmasituol pumpui innum inmajiasik larik ngaikha kengnuni tia kei'n kangaidon. Amen.