\id ACT Kharam: Bible Translation 1st Edition. \ide UTF-8 \ide Unicode (UTF8) \h Chuontho \toc1 Tirtonngai CHUONTHO \toc2 Chuontho \toc3 Chuon \mt2 Tirtonngai \mt1 CHUONTHO \imt1 Chonglamsaat \ip \bk Hiwa Tirton ngai chuontho larik hi Jisu'n marwaantiang akal maklai ama siamruoi ngaidiang ileirilpi Koisuok inphutna thurchi eii khat-um Jerusalem makheiya Judea, Samaria, khat-um khawa raaltiang kaom Koisuok ngai inthangna thurchi kha eii (1:8)\bk*. Hiwa tirton ngai chuontho larik hi Luke dungjuiya Chongkahoi larik kamajiapa Luke imajia eii. Luke hi kathiam eii, halli aleikasuok chuon ngaikha ama'n akatuuntak ah aleimajia. Luke dungjuiya chongkahoi khat-um tirton ngai chuontho larik innihi Greek ka-eii ‘Theophilus’ diang imajia eii, takkha hiwa larik inni ngaihi Greek khat-um Jihudi Christian mi ngaisik um eii (1:1) \ip Tirton ngai chuontho larik hi Christa innei suonuk kum 60-64 kongkarra ileimajia eii, ajarchu hiwa larik hi Paul mikhumna makheiya inmasuo makma khan aminhek. Luke um tirton Paul le inruoiya inleisisuom halli tirton ngai chuontho larik hi Antioch khopuiya ileimajia eii. Tirton ngai chuontho larik hi Luke dungjuiya chongkahoi larik mason kha eii halli Jisu'n marwaantiang ikal thurchi khan aphut. Luke in tirton ngai chuontho larik amajiana ajarchu Luke dungjuiya chongkahoi imajia khale in-ang. Ama'n Theophilus, khat-um hongkapung Christian ngai'n angme inmani diang inminchu ngaikha inthiangnga injetsik amanuom, khawa jarra ama'n Jisu ringkhuo khat-um Christian ngai'n inhongpung jarra kadiktak ah aleimajia. \ip Tirton ngai chuontho larik hin matiangnga koisuok khat-um Jisu ingamna ah inleiring kha ang leichang me ti jarra einisik ah juisik omchan angjet anapeii. Tirton ngai omchan khan einidiang anaminmu, angtho-thoa Ratha Inthiang ranak khan inngaiya mi leiilak ngaidiang Pathian chongkahoi hi rilthang sikme ti einidiang anamalarpi. \iot Asuungnga kaom Chong \io1 1. Ma-insakhet tirton ngai chungnga Ratha Inthiang kajuo khat-um koisuok insoon inphut \ior (1:1–8:1)\ior* \io1 2. Anuoiya koisuok inminpoong khat-um Jerusalem raaltiang kaphuon inphut \ior (8:2–12:23)\ior* \io1 3. Khawasuo Paul in ama inkhat changna missionary isi \ior (12:24–14:28)\ior* \io1 4. Uparup ngai'n akathar ka-ngamna ngaisik ah angme arei kaom ngaidonnasik Jerusalemma inchun \ior (15:1-35)\ior* \io1 5. Anuoiya Paul in ama inni huuina Pathian chuon isi \ior (15:36–18:22)\ior* \io1 6. Khawasuo ama'n inthum huuina Pathian chuon isi \ior (18:23–20:38)\ior* \io1 7. Paul Jerusalemma insur \ior (21–26)\ior* \io1 8. Ahekna ah ama Rome tiang intir \ior (27–28)\ior* \c 1 \p \v 1 E, minriang kaom Theophilus: \rq Luk 1:1-4\rq* \p Kei'n kimajia ma-insa larik khan, Jisu'n achuon phut makheiya itho khat-um iminchu rakip jarra, \v 2 amakha marwaantiang ikal nikhuo katung matiangnga Ratha Inthiang ranak ah ama ikadang tirton ngaidiang iminchu ngaikha kamajia jei. \v 3 Ajarchu athisuo nuk, aringnookjei tihi inthiangtak ah jetnasik nisoom mili tirton ngaidiang pha katamtak inlaar kha inmani'n inleimu; halli ama'n inmanile inruoiya Pathian Rengram jarra alei-inbiakpui. \p \v 4 Halli inmanile ininchun lai, inmani diang hiwa chongpehi aleipeii, “Jerusalem mathaan maru, takkha kapa'n chong-inkhit ah kanapese iti kutchoi kha, nangni diangnga kei'n kiril kha leingaakru; \rq Luk 24:49 \rq* \p \v 5 Ajarchu John in tuiya baptize atho, takkha nangnichu nikhuo lekkhat suo ah Ratha Inthiangnga baptize anathosik eii.” \rq Matt 3:11; Mk 1:8; Luk 3:16; Jn 1:33\rq* \s1 Jisu Marwaanna ikal \p \v 6 Khawa jarra tirton ngai'n Jisu le ininmupha, amadiang inheirakel, “Pumi, hiwa phahin Israel ngai Rengram kha nang in napekirnook sikbe?” \p \v 7 Jisu'n inmani diang ati, “Kapa amatak ranak ah ida apha emakli akum-atha kha angtik ka-esikme nangni jetsik emak. \p \v 8 Takkha Ratha Inthiang in nangni chungnga ajuochum phakhan, nangni'n ranak ah sipningte; halli nangni'n Jerusalemma, Judea khat-um Samaria, halli manmasituol ahekna katuungnga keisik sakhi ning-esik eii.” \rq Matt 28:19; Mk 16:15; Luk 24:47,48\rq* \p \v 9 Hiwa rakip arilsuoli, inmani'n ama in-enna in-omlai, amakha marwaantiang akaljei, khawasuoa suumphai inkhat in amakha inmani mit-enna inphut amalia jei. \rq Matt 16:19; Luk 24:50,51\rq* \p \v 10 Inmani'n Jisu marwaan laitiang ikal kha inmit ah in-enna in-omlai, puondiar kabang kasil mi inni jetlei-theileiya inmani koolla inleingir; \v 11 halli inmani'n inti, “Galilee mi-ngai, nangni angsikme marwaantiang ning-enna ningngir? Nangni diangnga inphut marwaanna kakal Jisu hi ningmu angnga ama lajuonooksik eii.” \s1 Judas Iscariot rathuulla inkadang \p \v 12 Khawasuo tirton ngai'n khuopui makheiya mile herkhat kapuo kalaak Olive ching makheiya Jerusalem khan inheikirjei. \p \v 13 Halli inmani'n khopui inluutpha, Peter le John, James khat-um Andrew, Philip le Thomas, Bartholomew khat-um Matthew, Alphaeus sapa James, Zealot inti Simon halli James sapa Judas inmani leiomna chung inn khan inleikaljei. \rq Matt 10:2-4; Mk 3:16-19; Luk 6:14-16\rq* \p \v 14 Inmani'n nupui ngaile Jisu anu Mary khat-um ama nai ngaile akanisik ah inlei-intuup jol. \p \v 15 Halli nikhuo lekkhat thengsuoli ka-ngamna mi ngai inraja ah rajakhatle soomni daam inlei-intuup ah, chongkarilsik Peter aleingir. \v 16 “E ka-u ka-nai ngai,” Jisu kasur inmani lamkakei Judas jarra David mursuoa Ratha Inthiang in matiang ileiminril “Pathian chongkha hongkatung sik-eii. \v 17 Judas kha eini karra inkhat eii, ajarchu eini chuon suungnga ama'n chan inkhat amusik ah inkadangsa inkhat eii.” \p \v 18 (Judas ama'n achuontho kathamak khanna imu sial khan lei inkhat aracho, halli alu nuoitiang makaiya, awon cheiikhoiya asuung-aril rakip asuok suo ah athijei. \rq Matt 27:3-8\rq* \p \v 19 Jerusalemma kaom mirakip in hiwa jarhi inleijetjei, hiwa jarra lei kha inmani chongnga Akeldama, tichu “Thisenlei” intia inleiphuo.) \p \v 20 “Ajarchu Minpakla larik suungkhan hiwahi injia, \q1 ‘Ama innkha akaruok erase; \q2 khawakhan tu-inkhat um ommarasu.’ \m Hiwa hi-um alei-injia, \q1 ‘Ama chuonmun kha tuka-ang mi inkhat in luorase.’ ” \rq Minpkla 69:25; 109:8\rq* \p \v 21-22 “Khawa jarra John in baptize thona achong rilni makheiya inphut Pumi Jisu'n eini diangnga inphut marwaantiang ikal nikhuo katung, eini karra Pumi Jisu'n asi-ahongnga alei-omlai lei-inruoipui mi-ngai karra inkhat einile inruoiya Pumi Jisu hongringna sakhi ana-epuisik eii.” \rq Matt 3:16; Mk 1:9; 16:19; Luk 3:21; 24:51\rq* \p \v 23 Khawa jarra inmani'n mi inni, Joseph intia inkoi Barsabbas, aphung Justus inti khat-um Matthias kha inleikadang. \v 24 Halli inmani'n Pathian inniya, mirakip malung kajetpi, nang in nikadang inni ngai karra inkhat kha keinidiang namalarpiro, “Kinpumi, \v 25 asinasik munna kasijei Judas rathuulla tirton inkhat ah nachuon kathosik inmani inni ngai karra tume nikadang kha keinidiang naminmuro.” \v 26 Inmani'n rasi in-enna rasi kha Matthias chungnga chuljei; halli amakha tirton soomleikhat ngai karra inthundeljei. \c 2 \s1 Ratha Inthiang ijuochum \p \v 1 Pentecost nikhuo aheitung pha, ka-ngamna ngai rakip in khawa munkhat ah inlei-inchun. \rq Levi 23:15-21; Innidan 16:9-11\rq* \p \v 2 Halli khawakhan jetlei-theileiya thikaraang kangartak karaang rasa ka-ang inkhat lairalak tiangnga inphut ajuo raangnga, inmani in-ongna innkha pumsip aleisipjei. \v 3 Halli mei ka-ang malei ngaikhan inmani karra akhoithenna inmani diang aleiminmu. Halli khanna kaom mi rakip diang aleikatook. \v 4 Halli inmani rakip Ratha Inthiang in asip ah, Ratha khan inmani iminril dungjuiya chongleiilak karil inphutjei. \p \v 5 Khat-um nuoipilchung ram rakip ah kaheiwa Pathian ka-ngamna kacheet Jihudi mi-ngai Jerusalemma inleiom. \v 6 Inmani'n hiwa rasa injetpha, mipui katamtak inhei-inchunna inleingak, ajarchu inmani'n inril chongkha inchong inchongnga inrilla inleijet. \v 7 In-ngakle inruoiya inmani'n inti, “Enru, hiwa mi ngaihi Galilee mi ngaikha emuwabe! \v 8 Halli angtho-thoa inmani irilhi eini'n niramchongtak ah eini rakip in nijetme? \v 9 Einichu Parthia, Media, Elam; Mesopotamia, Judea, Cappadocia; Pontus khat-um Asia makheiya, \v 10 Phrygia Pamphylia, hanna Egypt khat-um Cyrene koolla kaom Libya; Rome makheiya inphut kahong \v 11 Jihudi khat-um Zaatlop Jihudi heika ethar ngai, Crete, Arabia, inmani ngai rakip in nichongtak ah Pathian jarra ngak kaom kha inril. \v 12 Inmani rakip in-ngakle inruoiya thodan jetmuwa, inmani inkhatli inkhat in-inti,” “Hiwahi angmejei?” \p \v 13 Lekkhat in in-innuipuili inti, “Hiwa mi-ngaihi juran-inrui in-eii!” \s1 Pentecost nikhuoni Peter chongril \p \v 14 Peter in tirton soomleikhatle inruoiya angirra, rasa inringnga mipui diang karil aleiphut: “E, Jihudi mi ngai khat-um Jerusalemma kaom mi rakip, hiwahi nangni'n jetru, kachong hi rangairu halli hiwahi angtiname kei'n nangnidiang narilpi kate.” \v 15 Ajarchu nangni ingaidon angnga inmani ju-inrui emu; ajarchu ziingtiang phadan kuo alachullim. \v 16 Takkha hiwahi Pathian chongkachoi Joel ileiril kha eii, \q1 \v 17 Pathian in ati, ahekna nikhuoni hiwa ngaihi kei'n kathosik eii: \q2 Kei'n mi rakip chungnga Karatha kajuobunsik eii. \q1 halli nangni sanu sapa ngai'n kachong inrilsuoksik eii; \q2 nangni khangdoong mi ngai'n mangtalar muna inneisik eii, \q2 halli nangni upa ngai'n ramang inramangsik eii. \rq Jo 2:28-32\rq* \q1 \v 18 Han kasuoknu khat-um kasuokpa ngai chungnga, \q2 Kei'n khawa nikhuo ngaikhan Karatha kajuobunsik eii, \q2 halli inmani'n kachong inrilsuoksik eii. \q1 \v 19 Halli kei'n lairalak chungnga chuon-inlak \q2 khat-um nuoipil chung nuoiya chuon-inlak jetnasik; \q1 tichu, thisen, mei, khat-um meikhulom kamasuoksik eii. \q2 \v 20 Akalok khat-um akapoi Pumi Nikhuo ajuomaklai, \q2 kani kha alaziingsik eii, \q2 tha kha thisenna ala-uolsik eii. \q1 \v 21 Halli tu e-innum Pumi raming kakoi rakip ngaikha asan minringsik eii. \p \v 22 “E Israel mi ngai, hiwa chong ngaihi rangairu!” Pathian in Nazareth Jisu diang chuon-inlak khat-um ngaksik kaom ngaikha nangni karra imintho khan amahi Pathian izoot mi eii ti nangni ningpumtak innum ningjetjei. \v 23 Jisu kha Pathian malungnga ingaidon khat-um matiangnga ijet dungjuiya anapeli khan, nangni'n manukaroon mi ngai kut chungnga ama kha cross ah ningmakhaiya ningthatjei. \p \v 24 Takkha Pathian in amakha kathiya inphut aminringjei, thina poongraalna ah inphut amasuojei; ajarchu ama thina khan akhum matorsik emak. \rq Matt 28:5,6; Luk 24:5\rq* \p \v 25 Ajarchu David in ama jarra hin ati, \q1 Kei'n Pumi kha apha rakip ah kama-ah kamuchak; \q2 Ama kha kachangtiang aom, khawa jarra kei iteii poongna neinuning. \rq Minpkla 16:8-11\rq* \q1 \v 26 Khawajarra kei kamalung atai, \q2 kachongril karok in asip. \q1 Halli Kei, kathi inmangthei ka-e-innum, \q2 hiwakheella ka-inngamna khan kei soong kamachumsik eii, \q1 \v 27 ajarchu keihi nang in thina nuoipilchung hin namasuonutin; \q2 nang in nasuok malungkaluutpa kha poongna minmunutin. \q1 \v 28 Nang in keidiang ringna lamkha nanaminmu jei, \q2 halli nana-ompuina jarra keihi karok in anaminsipsik eii. \p \v 29 “Kasappui ngai, nipu Reng David jarra inthiang tak ah kirilzoot khachu, ama athiya inphuumjei, takkha ama thaankha wini katung eini karra alaom.” \v 30 Ama Pathian chongkachoi inkhat alei eii, David phung suungnga Reng David ka-ang inkhat Reng kaminchang sik eii tia Pathian in ama diangnga chong-inkhitna ipekha aleijet. \v 31 David in hiwahi matiang aleimua Messiah hongringna jarra arilsuok jei, \q1 Amahi thina nuoipilchung hin kalekjuonmu; \q2 apumkha thaan suungnga inmangnuni. \m \v 32 Jisu hi Pathian in thiya inphut aminringjei, halli hiwa kasuok rakip jarra eini sakhi ni eii. \v 33 Khawa jarra ama Pathian changtiang kadomsaangnga omjei, halli Apa chong-inkhitnasa Ratha Inthiang kha aralaangjei, nangni'n tuunna ningmu ningjet ngaihi eii ama kutchoipeii kinchungnga inape kha. \v 34 Ajarchu David marwaan kakal emak; takkha ama'n aleiti, \q1 Pumi khan Kapumi diang aleiti, \q2 kachangtiang hin in-ongro \q1 \v 35 Kei'n ninhalpui ngaikha naketouna nuoiya kada maklaiseng. \p \v 36 “Khawa jarra Israel miring rakip in, cross ah ningthat Jisu hi Pathian in Pumi khat-um Christa anamin-epijei tihi inthiangnga jetrasu!” \p \v 37 Mi-ngai khan hiwa chong injetpha, inmani malung kha kaseiya insun angjei, halli Peter khat-um aleiilak tirton ngaidiang, “Ule-nai ngai, angme keini'n kithosik?” inheiti. \p \v 38 Peter in inmani diang aleiti, “Ningmanu ngaikha ngaidamnasik Jisu Christa ramingnga nangni rakip in ningmalung thuulru halli Baptize thoru. Halli nangni'n Ratha inthiang kutchoi kha ralaang ningte. \v 39 Ajarchu Pathian chong-inkhitna hi, nangni le ningsa ngaisik khat-um eini Pumi Pathian in alakoisik akalaak ah kaom rakipsik eii.” \p \v 40 Peter in chong katamtak arilla inmani diang amasok ah ati, “Hiwa tuunna kathamak khangnga inphut nangni ningtheinuo ah intanru!” \v 41 Inmani katamtak in achongril kha inngamna ah baptize inthojei, halli khawani khan miring lising inthum daam inmani diang inleiluut. \v 42 Inmani'n tirton ngai diangnga inphut ininchuna khan inpha inminluut ah, ininchunna, baknale nina khan chan inleinei suomjei. \s1 Kangamna ngai karra ringkhuo \p \v 43 Tirton ngaikhan chuon-inlak khat-um ngak kaom katamtak inleitho, halli mi rakip chungnga akachi khan aleisip. \p \v 44 Halli kangamna rakip in ininchunna, inphur rakip mipuita inmin-eya inleineiman. \rq Chuon 4:32-35\rq* \p \v 45 Inmani inneinaak khat-um inphur ngaikha injuorra inraya ah sial kha ama-ama neimanna kahunsik dungjuiya inlei-insem. \v 46 Inmani'n nisuo rakip Biak-inn khan malung khatbit ah ininchunna, in-inn in-inna karokle malung inthiangnga bubakna inleineisuom, \v 47 Inmani'n Pathian inminpaak, halli miring rakip diangnga rawaan kha inrokpui, halli Pumi'n ringna kamu ngaikha nisuo ah inmani karra aleiminchunjei. \c 3 \s1 Kekakiak bukani inkhat imindam \p \v 1 Peter le John in nisuokhat kholeitiang ninasik phadan inthum chulpha, Biak-inn khan inleisi. \v 2 Halli inneiya inphut akekakiak mi inkhat inhongruoiya Suongkot katha, inti munkhan Biak-inn hongkaluut mi rakip diangnga inphut nisuo ah sial kanisik ah inleida. \v 3 Ama'n Peter li John Biak-inn khan inhongluut amupha, angmekhat naperu tia akut adouwa aleini. \v 4 Peter li John in amadiang kathatak ah in-enli, Peter in aleiti, “Keinidiang na-enro!” \v 5 Khawa jarra angmekhat inmani diang ralaang jeikate tia, malungkaluut ah alei-en. \v 6 Halli Peter in amadiang aleiti, “Kei soonna li dangka iteii neimong, takkha kineihi nangdiang napekate, Nazareth Jisu Christa ramingnga inthei-inlang siro!” \v 7 Halli ama'n akut changtiang ma-ouwa akeitheijei, khawapha takkhan mipa akeii li akeii-artui kha ahongngarjei, \v 8 halli ama'n inchoomma akeiiya ngirjei, kasi-kahong aphut jei, halli inmanile inruoiya Biak-inn khan inluut ah Pathian inminpaak ah insi-inhongjei. \v 9 Halli ama'n asi-ahongnga Pathian inminpaak kha khanna kaom mipui ngai'n inleimu, \v 10 inmani'n amahi eii Suongkot Katha inti biak-inn khan in-ongnga bukanipa ti injetpha, ama diangnga kasuok kha angmejei tia inmani rakip inleingak jei. \s1 Biak-inn suungnga Peter chongril \p \v 11 Mipa khan Peter li John mahuumma omlaikhan, Solomon Tuolngur, inti munkhan mi rakip in inngak ah inmani diang inhongtaanjei. \v 12 Peter in mipui kha amupha, inmani diang ati, “E Israel mi ngai, angsikme nangni'n hiwahi ningngak,” halli katha ah ningna-en? keini'n hiwa mipahi keini ranak khat-um Pathian kacheet tak-ah kin-inngamna khan kinminsi eii tia ningngaidon be? \p \v 13 Abraham, Isaac, khat-um Jacob Pathian khan, tichu eini nipi-nipu ngai Pathian in alur-alianna kha Asuokpa Jisu diang apejei; takkha nangni'n amakha achongkasi ngai kutchungnga ningleipesuok, halli Pilate in masuosik atisuo katung nangni'n Pilate maikuungnga leizootmakchu. \rq Suok 3:15\rq* \p \v 14 Takkha nangni inchu mi inthiang khat-um mi katuun ama kha zootmakchu, mi kathat ama kha nangnisik ah Pilate diang masuonasik ningnijei, \rq Matt 27:15-23; Mk 15:6-14; Luk 23:13-23; Jn 19:12-15\rq* \p \v 15 halli nangni'n ringna kanapepa kha ningthatjei, takkha Pathian in thiya inphut aminringjei, hiwa jarra keini sakhi kin-eii. \v 16 Ama ramingnga ngamna ranak khan hiwa kekakiak mipa chungnga ranak ngarna kha apejei. Ama ramingnga ngamna jarra chuon intho kha ningmu ningjetjei; hiwahi Jisu diangnga ngamna khan ningraja maikuungnga amahi imindam ejei. \p \v 17 “Halli tuunchu, ule-nai ngai, nangni le ninglamkakei ngai innum ningleijetmak jarra, Jisu diang ningleitho eii ti kei'n kajet. \v 18 Pathian in matiang pha kasoot tak-ah inphut Pathian-chongkachoi rakip diangnga ileiminrilsa Christa kha lapoong-laraalsik eii; tikha hinthoa huui itung ejei. \v 19 Khawa jarra malung thuulru, Pathian diang heikirru, khawakha ningtho inchu ama'n ningmanu ngaikha narangaidam pisik eii. \v 20 Nangni sik-ah ikadang suojei Messiah kha tichu Pumi diangnga inphut Jisu ratha ngarnasik ajuotirsik eii. \v 21 Pathian in matiangnga Pathian chongkachoi ngai ileiminril angnga, angrakip inboolthar maklaiseng ama kha marwaan chungnga aom cheisik eii. \p \v 22 Ajarchu Moses in aleiti, ‘Pumi ning-Pathian khan nangni sik-ah kei inajuotir angnga Pathian chongkachoi ningmi tak inkhat ajuotirsik eii,’ ama'n nangni diangnga itho iril rakip kha juiru. \rq Innidan 18:15,18 \rq* \p \v 23 Tu e-innum Pathian chongkachoipa chongril kajuimak mikha, Pathian mi-ngai karra inphut thenkhoita aminmangsik eii. \rq Innidan 18:19 \rq* \p \v 24 Pathian chongkachoi rakip, Samuel makheiya inphut anuk ah kajuo ngaiseng in angme tuunlai pha katungnga kasuoksik rakip kha inleirilsuok jei. \p \v 25 Pathian chongkachoi ngai diangnga Pathian chong-inkhitna kha nangnisik kha eii, halli ningpi-ningpu ngai diangnga inphut chong-inkhitna khan nangni'n tum ningnei eii. Tichu Pathian in Abraham diang ati, ‘Ningtusuon-ningtesuon makheiya kei'n nuoipilchung miring rakip chungnga rawaan kapesik eii. \rq Inphut 22:18 \rq* \p \v 26 Khawa jarra nangni rakip in ningthamakna lamma inphut ningheikirra, ningrawaan thanasik, Pathian in nangni diang ma-insakhet ah Asuokpa kha ajuotirjei.” \c 4 \s1 Peter li John Sanhedrin maikuungnga inngir \p \v 1 Peter li John in mi ngaidiang chong inrillai, thiampu lekkhat, biak-inn kangaak lamkakei khat-um Sadducee ngai inleihong. \v 2 Ajarchu tirton inni ngaikhan mi ngaidiang Jisu thiya inphut ahongringjei, hiwahin akathi ngai inlaring nooksik eii ti inmalarra inminchu jarra inmalung inleiminhaang jei. \v 3 Khawa jarra inmani'n tirton inni ngaikha insurra khuojuowar maklaiseng mikhumna khan inleida, ajarchu aphakha kholeitiang ejei. \v 4 Takkha chongkajet katamkhat in ngamna inneijei; halli Pasal seng mi lising ranga intungjei. \p \v 5 Ziingkhuo awarli, Jihudi lamkakei ngaile uparup ngai khat-um Dan karu ngai Jerusalemma inlei-inchun, \v 6 halli Thiampu Kaliankhet Annas le Caiaphas, John, Alexander, khat-um aleiilak Thiampu Kaliankhet innsuung mi ngai-um inlei-intuup. \v 7 Inmani'n tirton ngaikha inmaikuungnga inminngirli inheirakel, angranak ah emakli tu ramingnga nangni'n hiwahi ningthome? \p \v 8 Khawapha Peter kha Ratha Inthiang in asip ah inmani diang ati, “E hiwa mi-ngai lamkakei ngai khat-um uparup ngai, \v 9 Nangni'n awini hiwa akekakiak mipa chungnga akatha chuon kinthoa idam jarra keinidiang chong ninarakel inchu, \v 10 nangni rakip khat-um Israel mi rakip chungnga hiwahi ningjetsik asuok, nangni'n cross ah ningthatjei, halli Pathian in thiya inphut iminring Nazareth Jisu Christa ramingnga, tichu ama jarra, hiwa mipa in nangni maikuungnga kadamsengnga angir jei. \p \v 11 Jisu ama kha eii chong-inthiang in iril kha, \q1 ‘Nangni inn kasak ngai'n ningneiman mak lungkha \q2 akil karoonkhet lung ahong-inchang.’ \rq Minpkla 118:22\rq* \m \v 12 Sanminringna hi amadiang bit nimusik-eii; ajarchu eini nakasan inringsik Pathian in ipe ramingngai karra raming leiilak nuoipil chungnga inkhat-um ommak.” \p \v 13 Sanhedrin mi ngaikhan Peter li John thomatorna inmu pha, inmani inchuna khat-um jetna kaneimak micham in-eii ti injet ah, inmani inleingakjei, halli inmani Jisu le in-inruoi jei ti inmani'n injetjei. \v 14 Takkha inmani'n khawakhan iteii tidan leijetmu, ajarchu inmindam mipa kha Peter khat-um John le in-ngir kha inmani'n inmu. \v 15 Khawa jarra inmani'n Peter li John kha Sanhedrin inn makheiya suoknasik chong inpeli, inmaniseng in-inbiakjei. \v 16 “Hiwa mi ngaidiang eini'n angme nithosik?” ajarchu inmani'n mi itho matormak chuon-inlak intho jei tihi Jerusalemma kaom “Mi rakip in injet, halli eini innum hiwahi emak titheinumin. \v 17 Takkha hiwa chonghi mi ngai karra kheella inthang maknasik ah, tuunna inphut Jisu raminghi tu-inkhat diang um inril maknasik minchitui inti.” \p \v 18 Khawa jarra inmani'n inkoi luutnook ah, woikhat inlet ah chong supril inril maknasik emakli Jisu ramingnga inminchu maknasik inmani diang chong inleipeii. \v 19 Takkha Peter li John in inmani diang inleimasang, “Pathian chongkajui neek ah Nangni chongkajui hin Pathian mitmu ah hume katuun nangni'n chongtanru. \v 20 Ajarchu keini'n angme kinmu kinjet ngaikha rilleiya omtheinunung.” \v 21 Ajarchu mi rakip in angme kasuok jarra Pathian inminpaak kha inmani'n inmu ah, rachaak nasik ajar jetmu ah Sanhedrin ngaikhan chongkanadet-ah inminchiya inmani inleimasuojei. \v 22 Hiwa chuon-inlak inthowa akadam mipahi kum soommili kakhel upa inkhat alei eii. \s1 Malung ngarnasik ka-ngamna ngai nina \p \v 23 Inmani inmasuo pha, innot ah Peter li John insap ngaidiang inkirra thiampu kalianngai khat-um uparup ngai'n iril rakip ngaikha inmani diang inleirilpi. \p \v 24 Inmani'n khawa injetpha malung khatbit ah Pathian diang inniya, “Pumi, nangchu marwaan, nuoipil, tuipui khat-um khanna kaom rakip kabool Pathian na-eii! \rq Suok 20:11; Neh 9:6; Minpkla 146:6\rq* \p \v 25 Ratha Inthiang khan keini kinpa David nasuokpa mursuokhan hintia naleiminril suok, \q1 ‘Angsikme zaatlop ngai inmalung kahong; \q2 halli mipui ngai'n angsikme anemna kaboiya inngaidon? \rq Minpkla 2:1,2\rq* \q1 \v 26 Pumi khat-um ama Messiah kadeisik, \q2 Nuoipilchung reng ngai'n inin-siam, \q2 halli waikaroon ngaikhan in-inchun.’ \m \v 27 Ajarchu Nasuok inthiang Messiah nimin eii Jisu chungnga zootmakna kha Zaatlop ngai khat-um Israel mingaile inruoiya inthiang tak ah Herod li Pontius Pilate innum hiwa khuopuihin inlei-intuupjei. \v 28 Chuon minsuuksa kha asuok theinasik naranak khat-um nalungdou ngai rakip thonasik ah inmani'n inlei-intuup. \v 29 Halli tuunchu Pumi, inmani naminchina hin nasuok keini'n kachi omleiya nachong kinrilnasik na-enro. \v 30 Nasuok inthiang Jisu ramingnga chuon-inlak kintho theinasik le kinmindam theinasik nazootpi-inlang nakut naduongpiro.” \p \v 31 Halli inmani'n nina inneisuopha, inmani intuupna munkha innikjei, han inmani rakip Ratha Inthiang in asip ah, chilekleiya Pathian chongkha inleiril. \s1 Phur rakip mipuita inmin-eii \p \v 32 Khawakhan kangamna rup rakip in malung khatli ratha khatbit ah inleiom. Inmani tu-inkhat innum inmani inei phur rakip ngaikha kintheinuota eii lei-intimu, takkha inmani'n phur rakip kha mipuita inmin-eya inleineiman. \v 33 Halli inmani rakip chungnga Pathian in rawaan katamma aleibun pia, tirton ngaikhan Pumi Jisu hongringna chongkha ranak kaneitakle inruoiya sakhi inleipeii. \v 34 Inmani ngai karra tu-inkhat um insam lei-ommu, ajarchu ram emakli inn innei rakip kha injuorra, injuor phur rakip man sial kha inhongchoiya, \v 35 tirton ngaidiang inhongpeii; halli sial kha mi rakip in neimansik kahun dungjuiya inlei-insem. \p \v 36 Halli Cyprus ah kaom Levi phungnga innei araming Joseph inti, tirton ngai inchu Barnabas tia inkoi (hiwa tinachu “Malung kamasok sapa” ), \v 37 ama'n alei ajuorra, khawa sial kha achoiya tirton ngaidiang ahongpejei. \c 5 \s1 Ananias li Sapphira \p \v 1 Takkha Ananias inti miring inkhat anumei Sapphira le inruoiya inmani ram lekkhat inleijuor. \v 2 takkha anumeile in-inzootna ah sial lekkhatchu inkhoithenli inda, halli lekkhat kha tirton ngaidiang ahongpeluut. \v 3 Peter in amadiang aleiti, “Ananias, nang in Ratha Inthiang diang maleisei thonasik ah, khawa ram man kha lekkhat nakhoithenli danasik ah angsikme namalung Seitan nimintor? \v 4 Khawa kha najuormaklai nata emak abe? halli khawa kha najuorsuoli aman kha-um nangta eii, kha e-inchu angsikme hinthonasik ah namalungnga ningaidon? nang in mi ngai diangnga maleisei nitho-emak takkha Pathian diang maleisei nitho eii.” \v 5 Ananias in hiwahi ajetli-jetmak, apurra athijei; hiwa kajet rakip um inleichi theijei. \v 6 Halli ruothar ngai inheiluut ah, akaluong kha puonna inkatuomma, inkeisuo-ah inleiphuum jei. \p \v 7 Phadan inthumdaam omli, anumei khan akasuok kha jetleiya ahongluut. \v 8 Peter in ama diang arakella, “Naruothar le ram ningjuor kha aman hiseng bitbe keidiang rilro?” \p ama'n aleimasang, “Oh,” khaseng bit eii, ati. \p \v 9 Khawa jarra Peter in amadiang ati, “Naruothar le nang in angsikme Pumi Ratha kha ensinnasik ning-inzootna? enro naruothar kaphuum mi ngaikha kotkuung inhongtungjei, inmani'n nang um innakadom suoksik eii.” \v 10 Khawa laitak khan ama kha Peter kekuungnga apurra athijei. Halli ruothar ngaikhan inheiluut pha ama kathi kha injuomujei, khat-um inmani'n ama kha inkadomma aruothar sirra inphuumjei. \v 11 Koisuok pumpuile hiwa chongkajet rakip inraya ah inleichi theijei. \s1 Ngak kaom khat-um chuon-inlak intho \p \v 12 Chuon-inlak ngai khat-um inthomatormak katamtak chuon tirton ngai'n mipui karra inleithojei, halli kangamna rakip in solomon tuolla malung inkhatbit ah in-intuup. \v 13 Takkha tu-inkhat innum inmanile lei-inchunpuimu, takkha inmani kha mirakip in inleikaya. \v 14 Kha-ennum Pumi kangamna mipui katamtak pasal khat-um numeisa ngaikha inmani rup karra kheel kheella inhong-inchundel. \v 15 Tirton ngai chuontho inlak jarra, Peter in aheiwana khan ama raliimbit in tuka-ang lekkhat chungnga achulnasik akana mi ngaikha lamkhan inhongruoiya zaalmun khat-um saponpher chungnga inleiminzaal. \v 16 Halli Jerusalem koolla kaom khuopui mi ngai inhongnga akana ngai emakli akathamak ratha insuungnga kaluut ngai inhongruoi, halli inmani rakip inleimindam jei. \s1 Tirton ngai inminpoong \p \v 17 Khawasuo Thiampu Kaliankhet khat-um amale inruoipui rakip, tichu Sadducee rup ngaikhan tirton ngai chungnga ra-otna kha aleisip; khawa jarra inmani'n tirtonngai minpoong nasik inlei-inzootna jei. \v 18 Inmani'n tirton ngaikha insurli, mikhumna khan indajei. \v 19 Takkha khawani zaan Pumi tirton inkhat in mikhumna suongkot kha amalongnga, tirton ngaikha akeisuoli ati, \v 20 “Nangni siru Biak-inn suungnga juongir-inlang, hiwa ringkhuothar jarra mi rakip diang juorilru.” \v 21 Inmani'n hiwa injetpha, Biak-inn khan ziingtiang khuo warli inluut ah inleiminchu jei. \p Takkha Thiampu Kaliankhet khat-um ama sap ngai inhongnga, Sanhedrin halli Jihudi uparup rakip inkoichunna, inmani hongkaruoisik ah mikhumnatiang inleitirjei. \v 22 Takkha chuonkaroon ngaikhan mikhumna intungpha, tirton ngaikha inmani'n mikhumna khan jomumujei, halli inkirra chong injuopejei, \v 23 “Keini'n mikhumna kintungpha, mikhumna kha kacheet kathatak ah inkhar halli raalpa katho rakip ngai'n kotkuungnga inngaak kha kinjomu, takkha keini'n kot kha kinmalongpha, asuung khan mi tu-inkhat keini'n jomumung inti.” \v 24 Biak-inn lamkakeipa le thiampu kalian ngaikhan hiwa chong injetpha, angme tirton ngai diangnga akasuok jei hi tia inmalung inleiminpoong. \v 25 Halli mi inkhat ahongluut ah inmani diang ati, “Enru, nangni'n mikhumna-ah ningda mi ngaikhan Biak-inn khan inngirra mi ngaikha inminchuwa inom.” \v 26 Khawa jarra lamkakeipa khan achuon thopui ngaikhale inruoiya insiya inmani kha wuok-ranleiya injuoruoijei, ajarchu inmanikha lungtumma nadeeng inte tia mi ngaikha inleichi. \p \v 27 Inmani'n tirton ngaikha inheiruoi phakhan, Sanhedrin ngai maikuungnga inleiminngir, halli Thiampu Kaliankhet khan inmani diang chong aleirakel. \p \v 28 “Hiwa mipa raminghin minchumaru tia keini'n nangnidiang chongkha kana ah kinape-emak abe?” “takkha enru, nangni minchuna kha Jerusalem pumpuiya inthangjei, nangni'n keini chungnga ama kathihi naseng nasik ningmanuom.” \rq Matt 27:25\rq* \p \v 29 Peter le tirton ngaikhan inleimasang, “Keini'n mi ngai chong neek ah Pathian chong kha kinjuisik asuok. \v 30 Nangni'n Thing cross ah ningmakaiya ningthat Jisu kha keini kinpi-kinpu ngai Pathian khan anaminringpijei. \v 31 Israel ngai malungthuul nasikle manu ngaidamna kapesik, Pathian in amahi Lamkakei khat-um Kasanringpa enasik akut changtiang kaom sik-ah kadom minsaangjei. \v 32 Halli achong kajui inmani ngaidiangnga Pathian akutchoipe Ratha Inthiangle keini ngaiseng um sakhi kin eii.” \p \v 33 Sanhedrin intuup ngaikhan hiwa chong injetpha inmalung anaheiya inmani kha inleithat zootjei. \v 34 Sanhedrin ngai karra araming Gamaliel inti Pharisee Dan karu inkhat, mi rakip in inkayapa khan angirra, tirton ngaikha phabongkhat tuoltiang ruoinasik chong aleipeii, \v 35 halli ama'n Sanhedrin ngaidiang aleiti, “E Israel mi ngai, hiwa mi-ngai chungnga angme ningthosik kha nangni ngaidonsiakru. \v 36 Ajarchu hiwa nikhuo matiang atheinuo ah mikalok ka-eii kati Theudas inti khat aleiom, amadiang mi rajamili daam inleijui, takkha ama inthatpha anuk kajui ngaikha inchek-chaidarra inmang suojei. \v 37 Khawa suonuk milu inteel phakhan Galilee mi Judas ahongsuoknook ah eii, mi katamtak in anuk inleijui takkha ama um inthatjei, halli anuk kajui ngaikha inchek-chaidar suojei. \v 38 Hiwa jarra, kei'n nangnidiang kirilhi eii, hiwa mi ngai masuoru, iteii inchungnga thomaru, ajarchu inchuon minsuuk li intho chuonngaihi miringnga inphut e-inchu, alajomangsik eii, \v 39 takkha Pathian diangnga e-inchu, nangni'n inmanihi minmang matornutun, nangni Pathian chungnga indeipui ning esik eii.” \p Khawapha inmani'n Gamaliel chongkha inleijui, \v 40 halli inmani'n tirton ngaikha inkoiluut ah, inleiwuok, Jisu ramingnga chong inrilmak nasik chongkanatak inpeli, inmani kha inleimasuojei. \v 41 Khawajarra tirton ngai'n Jisu ramingnga injak kakhaang in anem tia inrokle inruoiya uparup ngaikha inleimathaanjei. \v 42 Halli nisuo ah Biak-inn khat-um inn inna Jisu hi Messiah eii ti chongkahoi kaminchu karilpi leidamu. \c 6 \s1 Mikasansik sari inkadang \p \v 1 Khawa phakhan, siamruoi milu inhongkheella, Greek chongkaril Jihudi khat-um khawa ramma kaom Jihudi ngai insuolna inhong-nei, ajarchu Greek chongkaril Jihudi chuulmei ngaikha nisuo ah insial semna khan leirawat mujei. \v 2 Khawa jarra siamruoi soomleini ngaikhan Pathian ka-inngamna rakip ngaikha inkoi chunna inti, “Bak le in thonasik bit-ah keini'n Pathian chonghi rilmaksik akatuun emakjei. \v 3 Khawa jarra, E ule-nai ngai, omchan katha mi, Ratha Inthiang le singwarna kasip pasal sari nangni karra nakadangpiru, halli keini'n hiwa chuon ka-ensui sik-ah kindasik eii. \v 4 Takkha keinichu pui katungnga Pathian chongkachoisik khat-um kani sik-ah inpesuok takkinte.” \p \v 5 Halli hiwa tirton ngai chonghin mipui rakip malung aleitaijei, inmani inngamnale Ratha Inthiang in kasip pasal, Stephen, Philip, Prochorus, Nicanor, Timon, Parmenas, halli Antioch mi Jihudi kaluut Nicolaus ngaihi inkadangjei. \v 6 Tirton ngai ma-ah inmani inminngirra, halli inchungnga inkut induongnga Pathian diang innipijei. \p \v 7 Khawa jarra Pathian chongkha inthang tirra, Jerusalemma kaom siamruoi ngaikha kheella inhongtamjei, halli thiampu katamtak ngai-um inngamna khan inzootjei. \s1 Stephen insurna \p \v 8 Halli Stephen kha Pathian rawaan khat-um ranak in asip ah, mi ngai karra chuon inlak inlak ngaikha aleitho. \v 9 Inlungdouwa kaleeng (tia inkoi) synagogue mi ama kazootmak lekkhat, halli Cyrenian, Alexandrian, khat-um aleiilak Jihudi Cilicia le Asia ah kaom inmani ngai'n inhongsuok ah Stephen le murruolsiak katho inleiphut. \v 10 Takkha Ratha in Stephen kha singwar ape ah achongril kha inmani'n tuunmak leiti matormu. \v 11 Khawa jarra inmani'n mi lekkhat ruuk-ah sial inpeya, hinthoa inminril jei, “Ama'n Moses le Pathian chungnga kasechong iril keini'n kinjet.” \v 12 Hinthoa inmani'n uparup ngai, Sinadan karu ngai halli mipui ngaikha inminhaangjei, halli inmani'n inhongli ama kha insurra, Sanhedrin ngai maikuungnga inhongruoijei. \v 13 Khawapha inmani'n ama chungnga maleisei sakhi kapesik mi lekkhat inhongruoiya, inmani'n inti, “Hiwa mi hin,” “Inthiang Biak-inn khat-um Moses Sinadan chungnga chong ariljol, \v 14 ajarchu Nazareth Jisu'n hiwa Biak-inn hi thiatta halli Moses in eini diangnga inape Sinadan hi athuulsik eii tia iril kha keini'n kinjet.” \v 15 Khanna in-ong Sanhedrin rakip in Stephen diang mitmachim lekleiya in-enpha, ama meelkha marwaan tirton inkhat meelsuo angnga inleimu. \c 7 \s1 Stephen chongril \p \v 1 Halli Thiampu Kaliankhet khan Stephen diang aleirakel, “Hiwahi atuunbe?” \p \v 2 Stephen in aleimasang “Kapa ngai khat-um ka-u kanai ngai, rangairu! Nipu Abraham in Haranna asimakma, Mesopotamia ah omlai khan akalur Pathian khan amadiang ajuo-inlar, \v 3 halli amadiang aleitipi, ‘Na-innsuung nami-ngaile naram mathaan inlang kei'n nangdiang kanaminmu sik ramtiang siro.’ \p \v 4 Khawa jarra ama'n aram Chaldea amathaanna Haran khan kaomsik asijei. Halli apa kha thisuonuk, tuunna ni-omna ramhin Pathian in ama kha ahongmin-om. \rq Inphut 11:31; 12:4\rq* \p \v 5 Halli Pathian in Abraham diang ramkha ama sik-ah leipemak, ketounasik munnum leipemak, halli Pathian in amadiang nuk ah atu-asa ngaidiang hiwa ramhi amapu kanamin-esik eii tia ama saneimaklai khan chong-inkhitna aleinei.” \rq Inphut 12:7; 13:15; 15:18; 17:8\rq* \p \v 6 Pathian in hiwahi amadiang ati, Natu-nasa ngaikhan miramma inlajuo-omsik eii, halli khawa ramma kaom mingaikhan inmani kha suok lamin-e inta kum rajamili katung kase ah inlathosik eii. \rq Inphut 15:13,14\rq* \p \v 7 Takkha Pathian in ati, inmani'n sepa inthosik phungngai kha kei'n chong kalatansik eii, halli inmani'n hongsuok-inta, hiwa munhin kei chubei innalathosik eii. \rq Suok 3:12\rq* \p \v 8 Halli Pathian in Abraham diang wuntan chong-inkhitna kha apejei; khawa jarra Abraham in Isaac aneiya niriat huuini amakha wun atanjei; Isaac in asapa Jacob, halli Jacob in asa soomleini ngaikha wun aleitanpi. \rq Inphut 17:10-14; 21:2-4; 25:26; 29:31–35:18 \rq* \p \v 9 “Jacob sangai khan innaipa Joseph enzootmua ama kha suok-kachangsik Egypt ah injuorjei.” Takkha Pathian in amakha alei-inruoipuiya, \rq Inphut 37:11,28; 39:2,21\rq* \p \v 10 ama poongraalna rakip asan li Egypt rengpa Pharaoh maikuungnga Joseph inlarra, Pathian in amadiang riangwai khat-um singwar apeya, halli Pathian in amadiang Egypt khat-um areng innsuungkhur chungnga wai-aleiminroon. \rq Inphut 41:39-41\rq* \p \v 11 Egypt khat-um Canaan rampumpuiya bukawangli kapoong-karaal aleisuok, halli nipi-nipu ngaikhan bubaksik leineimu. \rq Inphut 42:1,2\rq* \p \v 12 Jacob in Egypt ramma baksik saang-bal aom ti ajetpha, ma-insakhet ah ama'n eini nipi-nipu ngai aleitir. \v 13 Halli woini huuina ah Joseph in apumtak a-u anai ngaidiang inlarra, halli Pharaoh in Joseph innsuung mingaikha ajetjei. \p \v 14 Khawa jarra Joseph in apa Jacob diang chong aminroonna, innsuungmi inraya ah soomsari leira-nga kha Egypt ramma inhong nasik ajuokoi jei. \rq Inphut 45:9,10,17,18; 46:27\rq* \p \v 15 Halli Egypt ramma Jacob aleisi, khawa munkhan ama le asa ngaikha inleithi. \rq Inphut 46:1-7; 49:33\rq* \p \v 16 Halli inmani kaluong kha Shechem katung injuochoiya, Abraham in Hamor phung ngaidiangnga sial apeya ileiracho thaankhan injuophuumjei. \rq Inphut 23:3-16; 33:19; 50:7-13; Josh 24:32\rq* \p \v 17 “Pathian in Abraham diangnga achong-inkhitna phakha ajuonai pha, Egypt ramma kaom eini mi ngaihi kheella aminpungjei. \v 18 Ahekna ah Joseph kajetmak reng inkhat Egypt ramma wai ahongroonjei. \p \v 19 Ama'n eini nipi-nipu ngai chungnga akathamak angaidonna, insa akasiin ngaikha inringmak nasik aleiminlek juonna, nipi-nipu ngaikha kase ah aleitho. \rq Suok 1:10,11,22\rq* \p \v 20 Khawa phakhan naipang katha tak Moses kha inneiya, amakha apa inna thathumchu inleiwai, \rq Suok 2:2\rq* \p \v 21 halli ama inkalekjuonna, Pharaoh sanu in amakha aruut ah asapatak sik-ah awaijei. \rq Suok 2:3-10 \rq* \p \v 22 Halli Moses kha Egypt ngai singna le theina rakip inchuwa, chuontho le chongrilnatiang mikalok khat ahong ejei.” \p \v 23 “Moses in kum sommili hongtungpha, a-u anai Israel sangai kha, jophanasik amalung suungnga leingaidon.” \rq Suok 2:11-15\rq* \p \v 24 Ama'n ajuosipha, Israel ngai karra mi inkhat kase ah inleitho kha ajuomua, akasansik asiya halli phaphu aluok ah Egypt mipa kha athatjei. \v 25 Ajarchu Moses kut ah a-u anai ngaikha Pathian in alaminsan tihi inmani'n leijet-inte tia aleingaidon, takkha inmani'n leingaidonmu. \v 26 Khawa ziingkhuo awarli ama'n Israel sangai inni inwuok kha aleimu, halli inmani kha inzoot-inngei nasik ah ama'n ati, Rangairu, mi ngai, Nangni ule-nai ning eii, angsikme hin ningthoa ning-insuol? \v 27 Takkha amale indiang-inwaipuipa kase ah kathopa khan Moses kha anamjuonna, ati, Nang tu-in keini chungnga waikaroonsik li chongkatan sik-ah nakadangme? \v 28 Nang in miyanni Egypt mi nithat angnga, keihi nathatsik nitibe? \p \v 29 Moses in hiwa chong ajetpha, Egypt ramma inphut ataanna Midian ramma ajuo-omma, khawakhan sapasal inni aleinei. \rq Suok 18:3,4\rq* \p \v 30 “Khanna inphut kum soommili huuipha, Sinai Ching koolla kaom neelram khan marwaan tirton inkhat in suulbuklai hongkakaang meimachuon angnga Moses diang alei-inlar.” \v 31 Halli Moses in khawakha amupha khan ama'n alei-ngak, halli katha ah ennasik ajuonai pha, Pumi rasa kha ama'n aleijet: \v 32 Keichu napi-napu ngai Pathian ka-eii, Abraham, Isaac, khat-um Jacob Pathian ka-eii, khawakhan Moses in intuulla katha ah lei-enmakjei. \v 33 Pumi'n amadiang ati, Nakekok kha khairo, ajarchu nangirna munkha inthiang munkha eii. \v 34 Egypt ramma kaom kei kami ngai kapoong-karaal kha kamuwiakjei, inmani chaprasa kha Kei'n kajetjei, tuun inmani kamasuo sik-ah Kei kajuochum, khawa jarra tuun heiwaro, Kei'n nanghi Egypt ramma kanatirsik eii. \p \v 35 “ ‘Tu-in nanghi keini chungnga lamkakei khat-um chongkatan namin-eme?’ tia Israel mingai'n inzootmak Moses hi suulbuklaiya meimachuon angnga inlar marwaan tirton kut khan asanna lamkakeisik khat-um kanasanring sik-ah Pathian in amahi ajuotirjei.” \rq Suok 2:14\rq* \p \v 36 Ama'n Egypt ramma, Tuipui Kasen, (Red Sea) halli neelramma kum soommili inlak-inlak chuon khat-um jettheina ngaikha athoa inmani kha aheiruoisuok jei. \rq Suok 7:3; 14:21; Teelna 14:33\rq* \p \v 37 Moses in Israel mi ngaidiang ati, Pathian in kei kapuo nangnisik bit-ah, Pathian chongkachoi inkhat ningmingai karra kajuotirsik eii ati. \rq Innidan 18:15,18\rq* \p \v 38 Amahi Israel mi ngai neelramma kamintuup, Sinai Chingnga marwaan tirtonle inbiakpui, nipi-nipu ngaile lei-inlop kha ama eii, halli Pathian ringna chonghi einidiang mason-masonna napenasik aralaangjei. \rq Suok 19:1–20:17; Innidan 5:1-33\rq* \p \v 39 “Takkha eini nipi-nipu ngaikhan achong juisik leijuizootmu, halli inmani'n Egypt ramma inkirzoot jarra amakha inkanengjuon jei.” \p \v 40 Khawa jarra inmani'n Aaron diang inti, Keini lamkakeisik pathian lekkhat naboolpiro, Egypt ramma inphut naheikaruoi Moses kha ang-changmajei keini'n jetmungjei. \rq Suok 32:1\rq* \p \v 41 Khawa phakhan inmani'n saraatteii ramil inkhat inboolla, khawa ramil khan doiphur inhongchoili inmani inkut tak-ah inbool phurkha inrokpuijei. \rq Suok 32:2-6\rq* \p \v 42 Khawa jarra Pathian in inletdella, inmani kha marwaanna kaom rakip chubei thonasik apejei, Pathian chongkachoi ngai larik ah inleimajia hi angnga: \q1 E Israel mi ngai, \q2 neelramma kum soommili sa ningthat, sariing ningtan kha \q2 keidiang ningtho emak abe? \rq Amo 5:25-27\rq* \q1 \v 43 Khawa Molech pathian inn, \q2 halli ningpathian Rephan arsi ramil ningkadom; \q2 inmani ramil kha nangni'n chubei thosik ah ningbool. \q1 Khawa jarra kei'n nangni Babylon raaltiang kanatirsik eii. \p \v 44 “Eini nipi-nipu ngai'n neelram khan Pathian inruoipuina sakhi Maichaam Inn kha inmani diang aleiom, khawa ramil kha Pathian in Moses diangnga boolro tia iminmu dungjuiya khawakha inbool eii.” \rq Suok 25:9,40\rq* \p \v 45 Eini nipi-nipu ngai matiangnga inpi-inpu ngai diangnga inphut inralaang maichaam inn kha Joshua le inruoiya insipha inmani'n inleichoi halli Pathian in ileipuutsuok phung ngai ram kha inmator tirra inleisi, halli maichaam inn kha David pha katung aleiom. \rq Josh 3:14-17\rq* \p \v 46 David in Pathian mit enna rawaan amu-ah Jacob Pathian sik-ah omnasik mun Pathian diang aleini. \rq 2 Sam 7:1-16; 1 Khang 17:1-14\rq* \p \v 47 Takkha Solomon in Pumi sik-ah inn kha asakjei. \rq 1 Reng 6:1-38; 2 Khang 3:1-17\rq* \p \v 48 “Takkha Chungnung Pathian kha kut-ah inbool inn ngaikhan ommak,” Pathian chongkachoipa'n iti-angnga, \q1 \v 49 Marwaan chu kei reng in-ongna eii, \q2 halli nuoipilchung hi kei kaketouna eii. \q1 Pumi khan ati, keisik ang innme ningsaksik? \q2 emakli kei soongmachumna sik mun hunme? \q1 \v 50 Kei kakuttak in phur rakip hi kibool emak abe? \p \v 51 “Nangni ningkuor angar!” “Angtuk Pathian chongnga ningmalung inthiangmak halli ningkuor kaseetme! nangni'n apha rakip ah Ratha Inthiang kha ninghal: nangni ningpi ningpu ngai'n inleitho angnga, nangni innum ninglatho Stephen in ati. \rq Isa 63:10 \rq* \p \v 52 Nangni ningpi ningpu ngai'n Pathian chongkachoi ngai karra inleiminpoong mak tu ommame? halli akadik Pumi ama ajuonasik jarra matiangnga kaleimindik ngaikha inmani'n inleithat, halli tuunchu nangni'n Pumi kha ningpesuok ah kathat ngaikha ning ejei. \v 53 Nangnichu marwaan tirton ngai diangnga Pathian in ipe dan karalaang ngaikha ning ejei, takkha nangni'n khawakha juimakchu!” \s1 Stephen indeengthat \p \v 54 Inmani'n hiwa chong ngaihi injetpha, inmalung hongnga, ama chungnga inraangnga inha inkarialjei. \v 55 Takkha Stephen chu Ratha Inthiang khan asip ah, marwaantiang enpha, Pathian lurna-lianna khat-um Jisu'n Pathian changtiang i-ngir amu-ah, \v 56 “Enru, marwaan suongkot inlong khat-um Miring Sapa kha Pathian changtiang i-ngir kei'n kamu ati!” \p \v 57 Inmani'n rasa inringnga inkheek ah inkuor inkut ah inkharra inmani rakip ama koolla inhongtaan, \v 58 halli khuopui tuoltiang ama inkeisuo ah amakha lungnga indeengjei, halli akadeeng ngaikhan sakhi sik-ah inpuon-indiar kha araming Saul inti ruotharpa kekuungnga inleida. \v 59 Halli inmani'n amakha lungnga inleideenglai Stephen in Pumi diang akoiya, “Pumi Jisu, kei karatha hi naleipiro,” ati. \v 60 Halli ama'n kemurkhup athep-ah, rasa inringnga akheek ah ati, “Pumi! hiwa manu hi inchungnga namachul pimaro!” hiwa arilsuoli ama kha athijei. \c 8 \p \v 1 Halli Saul in Stephen inthat kha amittak ah aleimu. \s1 Saul in koisuok ngai iminpoong \p Halli Jerusalemma kaom koisuok chungnga khawani makheiya poongna-raalna inphutjei, khawakhan tirton ngai eleiya, ka-inngamna rakip Judea khat-um Samaria ram rakip ah inchaangdar jei. \v 2 Halli malung kahoimakle inruoiya inkheek ah, in-ngamna kacheet mi lekkhat in Stephen kha inphuumjei. \p \v 3 Halli Saul in koisuok minmangna sik-ah angaidonna, inn-inna luut ah ka-inngamna pasal numeisa ngai akeisuo ah, mikhumna khan inmani ngaikha aleida. \rq Chuon 22:4,5; 26:9-11\rq* \s1 Samaria ah Chongkahoi inril \p \v 4 Khawa jarra ka-inngamna inchekchai ngaikhan amun rakip ah insiya chongkahoi kha inleiril. \v 5 Halli Philip in Samaria khopuitiang achumma Christa chongkha inmani diang aleiril. \v 6 Mipui ngaikhan Philip chongril inrangaipha halli ama itho chuon inlak kha inmupha malungkhat bit-ah ama iril chongkha inleirangai. \v 7 Ajarchu inthiangmak ratha kaluut mi katamtak ngai diangnga inphut ratha ngaikhan rasa inringnga inkheek ah insuokjei, halli apumkathi khat-um akeii kakiak mi katamtak aleimindam jei. \v 8 Khawa jarra khuopui khan karok in aleisip jei. \p \v 9 Samaria khopui khan ngaksik kaom mitmalet dooikachoi, araming Simon inti Pasal inkhat aleiom, halli ama atheinuo ah akalok-akaraang mi inkhat ka-eii tia Samaria ngaikha aleiminngak. \v 10 Khawa khopuiya kaom akasiin akalian rakip in inmalung-inpeya, “Hiwa miring hi akaraatkhet Pathian ‘Ranak kaneipa kha eii,’ ” inmani'n inti. \v 11 Halli ama'n ngaksik kaom mitmalet dooikhan inmani diang apha kasoottak aleiminngak jarra inmani'n amakha inleijui. \v 12 Takkha Philip in Pathian Rengram khat-um Jisu Christa raming jarra chongkahoi iril kha in-ngamna pha, inmani kha numeisa um pasal um baptize inleitho. \v 13 Simon apumtak innum in-ngamna ah, baptize atholi Philip le inlei-inruoisuom halli Philip chuontho inlak ngaikha amu-ah aleingak jei. \p \v 14 Jerusalemma kaom tirton ngaikhan, Samaria mi ngai'n Pathian chongkha inkeiluutjei ti injetpha, inmani'n Peter li John inmani diang inleitir. \v 15 Inmani inni intungpha, inmani in-ngamna kaneingai Ratha Inthiang inmunasik nina inleineipi. \v 16 Ajarchu inmani'n Pumi Jisu raming bit-ah baptize inlatho, Ratha Inthiang in inmani chungnga lajuochummak. \v 17 Khawa phakhan Peter li John in inchungnga inkut induongpiya inmani Ratha Inthiang kha inmujei. \p \v 18 Halli tirton ngai'n inkut induongpiya, Ratha Inthiang inpejei ti Simon in amupha, ama'n inmani diang sial apeya, \v 19 kei'n tuka-ang inkhat chungnga kakut kadali, ama'n Ratha Inthiang amunasik, khawa ranak kha keidiang um napero ati. \p \v 20 Peter in amasangnga amadiang ati, “Nasial le nang inmang suomru, ajarchu nang in Pathian kutchoihi sialla racho mator tia nangaidonjei! \v 21 Hiwa chuonhi nang natum iteii neimakche, ajarchu Pathian mitmukhan namalung inthiangmak. \v 22 Khawa jarra nathamakna makheiya inphut namalung thuulro, halli namalung ngaidon rakip kha ana-ngaidam nasik Pumi diangkhan niro. \v 23 Ajarchu enzootmakna malung kakha kasip khat-um manu suok inkhat nachangna kei'n kanamu ati.” \p \v 24 Khawakhan Simon in Peter li John diang amasangnga ati, “Naminriang inlang kei sik-ah Pumi diang nanipiru, ningril ngai inkhatbit um kachungnga asuokmak nasik.” \p \v 25 Inmani'n Pumi chongkha inrilla sakhi inpesuoli, Samaria khuo katamkhat chungnga Pathian Chongkatha kha inriltirra Jerusalem tiang inheikirjei. \s1 Philip le Ethiopia Tak-inboolpa \p \v 26 Pumi tirton inkhat in Philip diangkhan arilla, “Intheiro, halli Jerusalemma inphut Gaza tiang kachum lamkhan simtiang siro.” Hiwahi neelram eii. (Tuunchu hiwa lamhi sinamujei.) \v 27 Halli Philip intheiya asijei. Enru, Ethiopia mi inkhat atak-inboolpa\f + \fr 8:27. \fr*\ft atak inboolpa itihi akatil inlei mi tina eii\ft*\f*, Candace Ethiopia Rengnu sial-sum kamahuum ranak kaneipa Pathian chubei katho Jerusalemma aleihong, \v 28 halli ama ajuokirpha asakor-kari chungnga in-ongnga Pathian chongkachoi Isaiah larik kha ateella ajuo. \v 29 Ratha Inthiang in Philip diangkhan ati, si-inlang ama Sakor-kari khan nang juonairo. \v 30 Halli Philip in amadiang ataanna, ama'n Pathian chongkachoi Isaiah larik iteel kha arangaiya ati, angme nang in niteel kha najetbo? \p \v 31 Ethiopia mipa khan amasangnga, “Tuka-ang mi inkhat in anarilpi mak inchu, angtho-thoa kei'n kajetsik?” halli ama'n Philip kha akoolla hongkalla hong-in-ongsik aleikoi. \p \v 32 Ama ileiteel chong-inthiang munkha hi eii: \q1 “Keelngam inkhat thatsik inkei angnga amakha inkei, \q2 Keelngamteii in amul ka-ep ngai maikuungnga inraammak angnga. \q2 Ama chong inkhat-um leirilmak. \rq Isa 53:7,8 \rq* \q1 \v 33 Ama kha enseel-musit ah inleitho, halli ama dikna kha leizootmu. \q2 tu-inkhat innum ama phungrui karilsuok mator omnunu, \q2 ajarchu nuoipilchung hin aringkhuo ahekjei.” \p \v 34 Halli atak inboolpa khan Philip diang rakella, ati, “Keidiang natipiro, Pathian chongkachoipa in tu jarra irilme? Ama jarra irilbe emakli tuka-ang inkhat jarra irilbe?” \v 35 Khawa phakhan Philip in chongkaril aphut ah, Jisu jarra chong inthiang munkha amadiang karilpi aleiphutjei. \v 36 Halli inmani'n lamma insipha, tui-omna amun inkhat intungpha atak inboolpa khan ati, Enro, “Hin tui lekkhat omjei, angjarra kei baptize kalathomak sikme?” \v 37 Philip in aleiti, “Nang in namalung pumpuiya na-ngamnajei inchu baptize thocha.” “Kei kangamna jei,” tia ama'n aleimasang, “Jisu Christa hi Pathian Sapa eii tihi kei'n kangamnajei.” \p \v 38 Atak inboolpa khan Sakor-kari kha khaapnasik chong aleipeii, halli Philip le atak inboolpa in tui omna khan inchumma, ama kha Philip in baptize aleimintho. \v 39 Inmani'n tuiya inphut inhongsuok pha, Pumi Ratha in Philip kha aruoijei. atak inboolpa khan amakha mumakjei, halli ama kha karok in asip ah asijei. \v 40 Philip kha Azotus atungjei, halli Caesarea, atung maklaiseng asina khuopui rakip ah Pathian chongkahoi kha aleiril. \c 9 \s1 Saul malungthuulna \r (Chuon 22:6-16; 26:12-18) \p \v 1 Saul in Pumi siamruoi ngai chungnga minchinasik khat-um thatnasik malungkha alaroon tit ah, Thiampu kaliankhet diang aleisi, \v 2 halli Pumi Lam kajui numeisa emakli pasal tuka-ang ka-intongpui inchu, inmani kha surra Jerusalemma hongruoinasik Damascus ah kaom synagogue mi ngai diang pesik cheii kha naperu tia aleini. \p \v 3 Halli Saul in damascus khuopuitiang aheinaipha, hintia asuokjei, jetlei-theileiya marwaanna inphut ra-ang inkhat in ama asir-apangnga awarjei. \v 4 Khawakhan ama nuoipilchungnga atajei halli “Saul, saul! nang in angsikme kei ninaminpoong?” iti rasa inkhat ama'n aleijet. \p \v 5 Halli ama'n ati, “Nang tu na-eme Pumi?” \p “Kei Jisu ka-eii, nang in ninaminpoong-ninaminraal,” tia rasa khan ati. \v 6 “Takkha inthei-inlang khuopuikhan siro, halli nang in angtakme nathosik namindik inte.” \p \v 7 Halli amale inruoiya kasi mi ngai khan rasachu injetli mi inkhat-um inmumakpha, chongrilleiya in-ngirjei. \v 8 Halli Saul neipilla inphut hong-intheiya amit hongmakek pha, phur inkhat-um mumakjei, inmani'n amakha inkeiphiat ah Damascus inluutpui jei. \v 9 Ama nithum katung iteii leimumak, halli bak-inleiya aleiom. \p \v 10 Halli Damascus ah siamruoi araming Ananias inti inkhat aleiom, Pumi'n mangtalarra amadiang arilla, “Ananias!” \p “Hin Kei kaom, Pumi,” ama'n aleimasang. \p \v 11 Pumi'n amadiang ati, “Inthei-inlang, Akatuun inti Lam khan siro, Judas inn khan Tarsus ah inphut araming Saul inti pa-kha jo-entokro, ajarchu, enro, ama Pathian diang aniya om, \v 12 halli araming Ananias intia inkoi mi inkhat hongluut ah ama'n amunasik akut achungnga iduongpisik kha mangtalarra aleimu.” \p \v 13 Ananias in amasangnga, “Pumi, hiwa mipa jarra, ama'n Jerusalemma nami ngaidiang angtuk kathamak ithokha mi angjet in kei diang inril kei'n kajetjei, \v 14 halli Damascus ah naraming kakoi ngaiseng kasur-kamansik ah thiampu kalian ngai diangnga inphut thomatorna ranakle inruoiya kijuo eii.” \p \v 15 Pumi'n amadiang ati, “Siro, ajarchu kei'n amakha kei sepa kathosik Zaatlop le Reng ngaidiang khat-um Israel mi ngaidiang karaming kaminjetsik ah kikadang ejei. \v 16 Ajarchu ama'n keisibit ah angtuk kapoong adeisikme tikha kei'n amadiang minmukate.” \p \v 17 Khawa jarra Ananias asiya inn khan aluut jei, halli akut kha achungnga aduongpiya ati, “Kasappui Saul,” nang in namu nasik khat-um Ratha Inthiang nasip nasik, “Pumi'n, tichu nang naheiwona lamma nangdiangnga inlar Jisu tak-in, keihi anaheitir.” \v 18 Khawalai-takkhan ngalip ka-ang lekkhat amit ah inphut ajuotajei, halli ama amunookjei, ama intheiya baptize athojei. \v 19 Ama'n bu abaksuo pha aranak ahongngarjei. \s1 Saul Damascus ah chong iril \p Saul in Damascus ah siamruoi ngaile inruoiya nikhuo lekkhat inleiom suom. \v 20 Khanna inphut ama'n synagogue rakip asiya Jisu hi, tichu Pathian Sapa eii tia karil aleiphutjei. \p \v 21 Takkha akajet rakip in inngak ah inlei-inkel, Jerusalemma Jisu raming kakoi ngai kathat mi kha emak abe? halli ama'n hiwa mi ngai surliya thiampu kalian ngaidiang ruoinasik jartak ah hinna ijuo emak abe? \p \v 22 Takkha Saul in ranak kaneiya chongkha arilla, hiwahi Christa Jisu kha eii ti aril mincheenpha, Damascus ah kaom Jihudi mi ngaikha masangdan leijetmujei. \p \v 23 Khawa suonuk nikhuo angjet thengsuo pha, Jihudi ngai'n ininchunna Saul kha thatnasik inminsuukjei, \rq 2 Cor 11:32,33\rq* \p \v 24 takkha inmani'n inminsuuk chuon kha Saul in aleijet, halli inmani'n ama thatnasik ah suun li zaan rakip khuopui suongkuung khannum inleimaruongjei. \v 25 Takkha ama siamruoi ngaikhan zaanna, inruoiya kok inkhat suungnga inthunli amakha rapal kaangkhattiang inleimachumjei. \s1 Jerusalemma Saul isi \p \v 26 Saul in Jerusalemma aheiwapha, siamruoi ngaile inchunnasik aleingaidon, takkha ama siamruoi ejei ti ngamnamu ah inmani rakip in amakha inleichi. \v 27 Takkha Barnabas in amakha asanna tirton ngai koolla aruoiya, ama'n angtho-thoa lamma Pumi kha intongpui, Pumi le ama angtho-thoa in-inbiak, khat-um ama'n angtho-thoa Jisu ramingnga Damascus khan kangamtak ah chong iril, inmani diang inthiangnga arilpi jei. \v 28 Halli Saul in inmanile inruoiya Pumi ramingnga kangamtak ah Jerusalem khan inluut insuok ah chongkha inleiril. \v 29 Halli ama'n kangamtak ah Greek chongkaril Jihudi ngaikha alei-inbiakpui, takkha inmani'n amakha thatnasik inleitho. \v 30 Akangamna ngaikhan hiwa jarhi injetpha, Saul kha Caesarea tiang inruoiya, halli amakha Tarsus tiang inleitirjei. \p \v 31 Khawa jarra Judea, Galilee, khat-um Samaria rampumpuiya koisuok rakip kahoi-kadai leiminmumu, halli Ratha Inthiang in asan jarra Pumi kayana ringkhuo khan inringnga, khella inhongpungjei. \s1 Peter in Lydda khat-um Joppa ah \p \v 32 Peter in ram rakip khan aleisi, halli Lydda ah Pathian mi kaom ngaidiang khannum aphakhat akapha aleisi. \v 33 Halli khawa munkhan araming Aeneas inti, kum riat zaalmunna intheileiya kazaal, apum kaangkhat kathiya kana mi inkhat alei-intongpui. \v 34 Halli Peter in amadiang ati, “Aeneas,” “Jisu Christa in nang anamindamjei, inthei-inlang nazaalmun inbooltaro.” Halli khawa phatak khan ama intheijei. \v 35 Lydda khat-um Sharonna kaom mi rakip in amakha inmujei, halli inmani Pumi diangkhan inhei-inlet jei. \p \v 36 Joppa ah araming Tabitha, nimaletli Greek chongnga Dorcas\f + \fr 9:36. \fr*\ft Dorcas tinahi Greek chongnga sakhi tina eii.\ft*\f* inti numeisa siamruoi inkhat aleiom; ama'n apha rakip chuonkatha atho khat-um sara ngai aleisan. \v 37 Khawapha khan numeisanu kha ana ah athi jei, halli inmani'n amakha tui-inminbuolla chung inn khan inminzaal jei. \v 38 Halli Joppa hi Lydda ah inphut kalaakthei emak jarra, Joppa ah kaom siamruoi ngai'n Peter kha Lydda ah om ti injetpha, keini diang innot ah naheiwapiro tia, miring inni inleitir. \v 39 Khawakhan Peter intheiya inmanile inheiwa jei. Ama'n aheitung pha, amakha chung inn tiang khan inruoijei, khawakhan chuulmei rakip in inchap ah Dorcas in inmanile inlei-omlaiya songkol khat-um puondiar ileikathui ngaikha inmalarra akoolla inleingir. \v 40 Takkha Peter in inmani rakip aminsuok ah, kemurkhup thep ah nina aleinei, halli apumtiang khan ahei-inlet ah ati, “Tabitha, intheiro!” khawa phakhan ama'n amit hongmakek jei, Peter kha amuwa intheiya ahong in-ongjei. \v 41 Halli Peter in akut ama-ouwa amakha akeitheijei. Khawakhan ama'n Pathian kangamna ngaile chuulmei ngaikha akoiya amakha aminringnga apejei. \v 42 Hiwa chonghi Joppa pumpui inthangnga, mi katamtak in Pumi kha in-inngamnajei. \v 43 Joppa khan Peter in nikhuo kasoottak sawun kanotpa araming Simon intipale aleiom. \c 10 \s1 Peter le Cornelius \p \v 1 Caesarea ah “Italian intiya injetna Rome raalmi rahooi” rajakhat ngai lamkakei araming Cornelius inti miring inkhat aleiom. \v 2 Amachu ama innsuung mi ngai rakiple inruoiya Pathian kangamna, Pathian kachi, mi ngaidiang kasan, khat-um apha rakip ah Pathian diang kani alei-eii. \v 3 Nisuokhat kholeitiang phadan inthum pheiwei khan mangtalar inkhat aleimu Pathian marwaan tirton inkhat ajuoa amadiang “Cornelius!” tia ajuokoi. \p \v 4 Ama'n marwaan tirton kha a-enpha, achiya ati, “Angme hi, Pumi?” \p Marwaan tirton khan amasangnga, “Pathian in nang nina khat-um napetheina rakip kha anajetpijei. \v 5 Halli tuun mi inkhat araming Simon Peter inti kakoi sik ah, Joppa ah mi lekkhat tirro. \v 6 Amakha Simon inti sawun kanotpa inn khan atungnga aom, ama innchu tuipui khamma a-eii.” \v 7 Khawasuo marwan tirton kha asijei, halli Cornelius in a-inn khan suok inni khat li ama sepa thosik ah ka-ngaakchak ah kaom raalmi Pathian kangamna inkhat kha akoiya, \v 8 inmani diang angme kasuok rakip amindik ah, Joppa tiang khan inmani aleitirjei. \p \v 9 Ziingkhuo awarli, inmani'n Joppa khopui inheinaipha, phadan kuruk suunchim pheiwei khan Peter kani sik ah innchungnga aleikal, \v 10 halli ama awon chaamma, bu ahongbak zootjei, takkha inmani'n baksik inboollai khan ama'n mangtalar inkhat aleimu. \v 11 Ama'n marwaan inlong halli puon kaloktak ka-ang phur inkhat, khawa raki miliya inkhit ah, nuoipilchungnga injuomata ama'n aleimu. \v 12 Khawa suung khan nuoipilchungnga akeii mili indou khouring ngai, nuoipilla intoot ah kasi khouring ngai, khat-um chungnga wa ngai alei-inchel. \v 13 Amadiang rasa inkhat in, “Intheiro, Peter; that inlang eiro ati!” \p \v 14 Takkha Peter in arilla, “Khawakha emarase, Pumi! Kei angtikniteii inthiangmak akachok phur bakngaimong.” \p \v 15 Halli rasa khan inlet ah amadiang arilnok ah, “Pathian in inthiang jei itikha nang in kachok eii timaro.” \v 16 Hiwahi woithum katung asuokli, phurthunna kha marwaan tiang akeikir jei. \p \v 17 Peter in imu mangtalar kha angme tia atheinuo ah angaidonlai, enru, Cornelius in iheitir mi ngai khan simon inn inratok ah inmani suongkot kuung khan inhongngir jei, \v 18 halli inmani'n inkoisuok ah, “Simon Peter intipa ombe tia inhongrakel?” \p \v 19 Peter in imu mangtalar kha angaidonna aomlai khan, Ratha in ama diang ati, “Enro! miring inthum in nangkha inna-entok. \v 20 Khawa jarra inthei-inlang suokro, iteii ngamsamna omleiya inmanile inruoiya siro, ajarchu Kei'n inmani kiheitir eii.” \v 21 Khawa phakhan Peter in asuok ah inmani diang ati, “Nangni'n ningratok mi kha kei ka-eii, angjarrame nangni'n ninghong?” \p \v 22 Inmani'n inleimasang, “Raalmi rajakhat lamkakei Cornelius naheitir kin eii,” “Ama mi kadiktak Jihudi mi ngaiseng in inkaya khet, Pathian chubei katho inkhat eii. Ama'n nang iril chong rangai nasik ah nang kanakoi sik, Pathian marwan tirton inkhat in arilpiya eii,” inti. \v 23 Peter in inmani akoiluut ah khawani zaan inleiriakjei. \p Ziingkhuo awarli ama intheiya inmani nuk ajuijei, halli Joppa ah Pathian ka-ngamna lekkhat amale inlei-inruoi. \v 24 Ziingkhuo awar pha inmani Caesarea intung pha, Cornelius in asap-asuon ngai khat-um a-innsuung mi ngaiseng akoiya inmani kha aleingaak. \v 25 Peter in hin aheiluut pha, Cornelius in aleidonna, amaikuungnga inbok ah halli amakha chubei aleitho. \v 26 Peter in amakha akeitheiya, “Ngirro,” “Kei-um miring inkhat ka-eii,” ati. \v 27 Halli ama'n hin Cornelius le in-inbiak tirra innsuung inheiluut pha, mi katamtak inlei-intuup ajuomujei. \v 28 Khawakhan ama'n inmani diang ati, “Jihudi inkhat in zaatlop inkhatle inchunsik emakli inluut sik hi angtuk chongpeii kakoime ti nangni ningjet; takkha kei'n tu-inkhat um akachok emakli inthiangmak eii timaknasik Pathian in kei kadiang anaminmujei. \v 29 Hiwa jarra kanakoi mi naheitir pha zootmak omleiya kei'n kahong jei, Khawa jarra kei'n kinarakel eii, kanakoi angsikme ninghei tirhi?” \p \v 30 Cornelius in arilla, “Nithum matiang kei'n ka-inn khan kholei phadan inthumma Pathian nina hiwa phadantak hin kaleinei, halli, enro, puon kachek kasil mi inkhat kamaikuungnga ahongirra ati, \v 31 ‘Cornelius, Pathian in nanina kha anajetpijei, khat-um napena kha Pathian in anajetpijei. \v 32 Araming Simon Peter inti mi inkhat kakoisik ah Joppa ah mi tirro, ama tuipui khamma kaom sawun kanotpa Simon inn khan atungnga aom.’ \v 33 Halli innot ah nang karatok kaheitirli, nang in nazoot ah nahong jei. Tuunchu keini rakip in nang diang Pumi'n keini diang rilro tia inapeii chong ngaikha karangai sik Pathian maikuungnga kinna ngaak ah kinom jei.” \s1 Peter chongril \p \v 34 Peter in chongkaril aphut ah, ati, “Pathian in mi rakip hi amin angrip ah a-en tihi atuun kei'n kajet.” \rq Innidan 10:17\rq* \p \v 35 Halli zaat rakip ah ama kachi khat-um akatuun katho mi rakip ngaikha ama'n aralaang. \v 36 Jisu Christa jarra akadai akatha chongkha inrilla, Pathian ama'n Israel mi ngaidiang achong kha juotir jei (amachu angrakip Pumi eii). \v 37 John in baptize thona chong arilsuonuk Galileeya inphut Judea rampumpui phuonna inril chong kha nangni'n ningjet, \v 38 Pathian in angtho-thoa Nazareth Jisu chungnga Ratha Inthiang li ranak ah sariak ikanoot kha nangni'n ningjet, ama'n amun rakip ah asiya Pathian inruoipuina jarra seitan ranak nuoiya kaom ngai amindam halli chuon katha aleitho. \v 39 Halli ama'n Judea ramma, Jerusalemma ileitho chuon rakip ngai sakhi kha keini kin-eii; halli inmani'n amakha cross chungnga inmakaiya inthatjei. \v 40 Takkha Pathian in amakha nithumni ahongminringnga ahongmalar jei, \v 41 mi rakip chungnga chu emak, takkha Pathian in ileikadangsa sakhi kape ngaidiang eii, tichu, Pumi in thiya inphut ahongringsuo nuk ibakpui-i-inpuisuom ngai keini kin-eii. \v 42 Halli mi ngai diangnga chong karilpi sik, khat-um akaring ngaili akathi ngaisik ah chongkatanpa imin-eii kha Pumi hi-eii ti sakhi kapesik ah, ama'n keini diang chongkha anapejei. \v 43 Pathian chongkachoi rakip in ama jarra sakhi inleipeya inti, tichu, “Tu e-innum ama kangamna mi rakip in inmanu ngaikha ama raming khan angaidam sik eii.” \s1 Zaatlop ngai'n Ratha Inthiang inralaang \p \v 44 Peter in arillaitak, ama chong karangai rakip chungnga Ratha Inthiang kha ajuochumjei. \v 45 Halli Joppa ah inphut Peter le inruoiya heikawa in-ngamna kanei wunkatan mi ngaikhan inleingakjei, ajarchu zaatlop ngai chungnga um Ratha Inthiang kutchoi kha Pathian in apejei. \v 46 Ajarchu inmani'n aleiilak chongnga inril khat-um Pathian lianna inminpaak kha inmani'n inleijet. Peter in ahongti, \v 47 “Eini'n Ratha Inthiang nineijei angnga inmani um inneijei, khawa jarra inmanihi tuiya baptize minthomak nasik tu-inme asur matorsik?” \v 48 Khawa jarra inmani kha Jisu Christa ramingnga baptize thopinasik ama'n chongpe apejei. Khawakhan inmani le nikhuo lekkhat omdirui intia ama diang inleiti. \c 11 \s1 Jerusalem Koisuok ngaidiang Peter chongmintung \p \v 1 Zaatlop ngai innum Pathian chongkha inkeiluutjei tikha tirton ngai khat-um Judea ramma kaom ule-nai rakip in injetjei. \v 2 Peter in Jerusalemma ahongluutpha, wunkatan rahooi ngaikhan amale murruolsiak inthoa inti, \v 3 “Nang in wunkatanmak mi ngai innkhan naluutli inmanile nabaksuom!” \v 4 Khawa jarra Peter in inmani diang inphutna makheiya akasuok omchan rakip jarra arilpiya ati: \p \v 5 “Kei'n Joppa khuopuiya Pathian kaniya kaomlai, mangtalar inkhat tichu, Puon kaloktak ka-ang phurthunna inkhat, araki miliya inkhit ah marwaanna inphut juokata kha kei'n kaleimu, halli khawakha kakoolla ajuongir. \v 6 Khawakha kei'n katha ah ka-enna, kangaidonna kaomlai, akeii mili indou innsa, ramsa, intoot ah kasi, khat-um chungnga wa ngai kei'n kaleimu. \v 7 Khawakhan, ‘Intheiro, Peter; that inlang eiro,’ kati rasa inkhat kei'n kajet! \v 8 Takkha kei'n kati, ‘Khawakha emarase, Pumi! Ajarchu kachok emakli inthiangmak phur kabaiya suplathun lathun ngaimong.’ \v 9 Takkha rasa khan marwaanna inphut arilnook ah, ‘Pathian in iminthiang kha nang in akachok eii ti-inlang ngaidonmaro.’ \v 10 Hiwahi woithum chak aleisuok, halli khawa rakip kha marwaantiang akeikir jei. \v 11 Khawapha takkhan Caesarea ah inphut iheitir miring inthum ngai'n kaomna inn kha inheitungjei. \v 12 Halli Ratha khan keidiang in-ngamsam omleiya inmanile inruoiya siru ati. Khawale inruoiya Joppa ah ule-nai kuruk hi keile kin-inruoiya, keini'n Cornelius innkhan kinleiluut. \v 13 Khawakhan ama'n angtho-thoa imume tikha keini diang anarilpi jei, tichu, marwaan tirton khan ama innsuungnga angirra ati, Joppa ah araming Peter inti Simon kha kakoisik mi tirro. \v 14 Ama'n nang nadiang chongkha narilpita, halli khawa chongkhan nangle na-innsuung mirakip in ringna ningmusik eii. \v 15 Eini chungnga ma-insa ah Ratha inthiang ileijuo angnga, kei'n chongril kaphut pha, Ratha Inthiang kha inmani chungnga um ajuojei. \p \v 16 Khawakhan, ‘John inchu tuiya baptize aleitho, takkha nangnichu Ratha Inthiang khan baptize kanathopisik eii tia Pumi'n ileiril chongkha kei'n ka-ngaidonjei.’ \rq Chuon 1:5\rq* \p \v 17 Khawa jarra eini'n Pumi Jisu Christa kha ni-inngamna pha, Pathian in eini diang-um inmani diang-um in-angrip khutchoi nape inchu, kei tu kalei eya Pathian hi kasurmator sikme?” \p \v 18 Hiwahi inmani'n inrangai pha, inlei-omchian jei, Pathian kha inminpaak ah inti, “Pathian in zaatlop ngai-um malung thuulla ringna sik-ah azootpijei.” \s1 Antioch-ah Koisuok \p \v 19 Tuunchu Stephen chungnga akasuok poongna ngaikhan ajar eya inchek-chai kangamna lekkhat ngai'n Jihudi ngaidiang bit, (aleiilak ngaidiang ka-emak), chongkha inrilpiya Phoenicia, Cyprus, khat-um Antioch katungnga inleisijei. \v 20 Takkha inmani karra lekkhatchu Cyprus khat-um Cyrene mi in-eii, inmani'n Antioch ah inheiwa ah, Greek ngaidiang um Pumi Jisu chong katha kha inleirilpijei. \v 21 Pumi ranak khan inmani kha alei-inruoipui, halli mi katam khat in in-ngamna ah Pumi diang inhei-inletjei. \p \v 22 Halli inmani jarra chongkha Jerusalemma kaom koisuok ngai'n injetpha, inmani'n Barnabas kha Antioch katung inleitir. \v 23 Ama'n atung pha, Pathian rawaan ipe ngaikha amuwa, aleirokpui, halli inmani rakip malung inthiangnga Pumi diang inchatleiya omnasik aleimasok. \v 24 Ajarchu Barnabas hi akatha, Ratha Inthiang kasip khat-um kangamna miring inkhat eii, halli mi katamtak Pumi diang aheiruoi. \p \v 25 Khawasuo khan Barnabas in Saul kha ka-entok sik Tarsus katung aleisijei, \v 26 halli ama'n Saul kha amupha, Antioch ah aheiruoijei. Han inmani'n kumkhat katung koisuok ngaile inruoiya in-inchunna, mi katamtak ngaikha inleiminchujei, halli Antioch ah kaom siamruoi ngaikha ma-insakhet Christian tia inkoijei. \p \v 27 Khawapha takkhan Jerusalemma inphut Pathian chongkachoi ngaikha Antioch ah inleisi. \p \v 28 Halli inmani ngai karra araming Agabus inti inkhat intheiya, nuoipil pumpuiya bukawaang alasuoksik eii tia Ratha khan aleiminrilsuok, khawakha Claudius Caesar phakhan aleisuokjei. \rq Chuon 21:10\rq* \p \v 29 Khawapha Judea ah kaom ule-nai mi rakip sannasik ama-ama imator dungjuiya tirnasik siamruoi ngai'n inlei-inzootnajei. \v 30 Inmani'n khawakha inthoa, Barnabas khat-um saul kutchungnga sial kha inmathuonna koisuok upa ngaidiang inleimintungjei. \c 12 \s1 Herod in kheella minpoong-minraalna \p \v 1 Khawa phakhan Reng Herod in koisuok mi lekkhat minpoong-minraalna aleiphutjei. \v 2 Halli ama'n John upa James kha chemma atukthat jei. \v 3 Ama'n khawa itho khan Jihudi ngai malung ataijei ti amu phakhan, Peter um ama'n aminsurjei. Khawa kha chol inchelmak waipool bakna kahoi phakhan aleisuok. \p \v 4 Halli ama'n Peter kha asurpha, mikhumna khan ada-ah, raalmi mili mili in rupmili suok-ah amakha ngaaknasik aleipeii. Ajarchu Herod in Jihudi ngai rakaanna kahoi suoli amakha mi ngai maikuungnga keisuo sik-ah aleingaidon. \rq Suok 12:1-27\rq* \p \v 5 Khawa jarra Peter mikhumna khan inleida, takkha amasik bit-ah koisuok mi ngai'n Pathian diang malung kaluut ah inleinipi. \s1 Peter mikhumna ah inphut inmasuo \p \v 6 Herod in Peter kha mipui maikuungnga akeisuosik ni zaan takkhan, raalmi inni ngai kongkarra Peter kha thirrui inniya inkhit-ah aleizaal, halli raalpa ngaikhan mikhumna kotkhan inleingaak. \v 7 Enro, Pumi tirton inkhat in akoolla angir jei, halli war inkhat in mikhumna innsuung kha awarjei, marwaan tirton khan Peter darkhoi kha kanik ah akeithei li ati, “Innot-ah intheiro!” khawapha takkhan akut-ah inkhit thirrui kha atajei. \v 8 Marwaan tirton khan amadiang ati, “Nakoongkhit kha inkhittro, halli nakekok chuongro.” Peter in khawatak kha athojei, halli ama'n ati, “Napuon sil-inlang kei naheijuiro.” \v 9 Halli ama'n aheisuok ah anuk aleijui jei, khat-um marwaan tirton ithokha inthiangtak eii ti jetleiya ama'n mangtalar inkhat kimu eii tia aleingaidon. \v 10 Inmani'n ma-insa khat-um inni changna kot kangaak ngaikha inheikheella, khuopui inheiluutna thirkot kha inheitung, halli innkhar kha atheinuo ah alei-inlongjei, halli inmani inheisuok ah, lampui khan inheiwa, halli jetlei-theileiya marwaan tirton in Peter kha ada-ah asijei. \p \v 11 Peter in apumtak ah akasuok kha ajet-ah ati, “Tuunchu kei'n inthiangnga kajetjei, tichu, Pumi'n ama tirton anajuotirpiya, keihi Herod kut-ah inphut khat-um Jihudi ngai ileingaidonna inphut anasanring jei.” \p \v 12 Ama'n hiwahi angaidon pha, araming Mark inti John nu Mary inna aheiwa; khawakhan mi katam khatchu in-inchunna Pathian inleini. \v 13 Hanna Peter in tuoltiang innkhar khan arakhoongpha, Rhoda inti suok nungaak inkhat in kamalong aheiwa. \v 14 Ama'n Peter rasa eii ti ajetpha, arok-hiaiya innkharchu malongleiya, ama'n ataanna, Peter innkhar kuungnga angirra omjei tia ajuorilpi. \v 15 Khawakhan inmani'n amadiang inti, “Nang na-inweetjei!” Takkha ama'n kheella hiwahi kadiktak eii tia aleiril. Khawakhan inmani'n inti, “Hiwahi ama tirton eii.” \p \v 16 Takkha Peter in innkhar kha rakhoongnga aleiom, halli inmani'n innkhar kha inmalongpha, Peter kha inmuwa inleingakjei. \v 17 Takkha ama'n inmani kha omchian nasik akut zaap ah, Pumi in ama kha angtho-thoa mikhumna ah inphut iheikeisuome itikha inmani diang aleirilpijei. Halli ama'n ati, “Hiwahi James khat-um a-u-anai ngaidiang juorilpiru,” Khawa suoli ama'n asuok ah munkhattiang asijei. \p \v 18 Khuo hongwarpha Peter diang angme kasuokjei tia raalmingai karra inhaangna asuokjei. \v 19 Halli Herod in ama entoknasik chong aleipeii, takkha inmumak pha, akangaak ngaikha ama'n chong rakella, inmani kha thatnasik-ah chong aleipejei. \p Khawasuo, ama'n Judea amathaanna Caesarea ah phabongkhat ajuo-om jei. \s1 Herod kathi \p \v 20 Herod in Tyre khat-um Sidon mi ngaidiang aleiraang thei, khawa jarra inmani'n ininchunna ama inmupui inleisi, ma-insakhet ah reng innsuung ka-ensuipa Blastus kha inmani kasansik ah amalung-inminthuulla, Herod diang inmani'n kadai kahoiya omnasik kani inleisi, ajarchu inmani rengpa ramma inphut bakle-in inleimuwa eii. \p \v 21 Herod in ikadang nikhuo inkhat khan areng puondiar athoa, chongtanna munkhan in-ongnga, inmani diang chong aleiril. \v 22 Halli mi ngaikhan inhongkheek ah, “pathian rasa eii, mi rasa emak!” inti. \v 23 Herod in Pathian kha kayamak jarra khawa phatak khan Pumi tirton in amakha awuok purra, ralung ngai'n ama kha in-eiya halli athijei. \p \v 24 Takkha Pathian chongchu insoonna khat-um loktirra asi. \p \v 25 Barnabas khat-um Saul in inchuon inminhek ah, Mark inti John kha inmanile inruoiya Jerusalemma inphut inheikirjei. \c 13 \s1 Barnabas li Saul inkadangnga intir \p \v 1 Antioch koisuok ah kaom Pathian chongkachoi khat-um kaminchu lekkhat inleiom; Barnabas, akawom inti Simeon, Cyrene na inphut Lucius, halli Manaen Herod le hongkalok suom, khat-um Saul. \v 2 Inmani'n bu in-ngeiya Pumi sepa intholai, Ratha Inthiang in ati, “Barnabas le Saul chu kei'n chuonsik kakoijei, khawa jarra inmani keisik bit-ah tuun nathenpiru.” \p \v 3 Khawa phakhan inmani'n bu in-ngeiya inmani chungnga inkut induongnga, Pathian diang innipili, inmani kha inleitirjei. \s1 Cyprus ah Tirton ngai chongril \p \v 4 Barnabas le Saul kha Ratha Inthiang in atirra, Celeucia tiang insiya; halli khawa makheiya Cyprus tuiram katung rakuong inhongchuong jei. \v 5 Inmani Salamis inhongtungpha, Pathian chongkha Jihudi ngai Synagogue rakip ah inleiril, khawakhan John Mark um inmani kasansik ah inleiruoi. \p \v 6 Khawasuo inmani'n tuiram rakip inrakaanna Paphos tiang insijei, khawa munkhan mitmalet dooikachoi, Pathian chongkachoi inleem araming Bar-Jisus inti Jihudi mi inkhat inmani'n inlei-intongpui. \v 7 Amachu tuiram waikaroonpa Sergius Paulus inti akasing mipa sap eii, tuiram waikaroonpa khan Barnabas li Saul akoolla aleikoi, ajarchu ama'n Pathian chong alei rangaizoot. \v 8 Takkha Greek chongnga Elymas inti mitmalet dooikachoipa khan, inmani kha insiakpuiya khawa waikaroonpa in-ngamna ah inphut heiminkir nasik alei-entokjei. \v 9 Takkha Paul tia inkoi Saul in Ratha Inthiang asip ah, amadiang katha ah enna \v 10 aleiti, “Nangchu akathamak malungroon rakip kasip, Seitan sapa, akatha rakip kazootmak, akadik Pumi chongkha maleisei lam kamin eii ladanutin be? \v 11 Halli tuun enro, Pumi kutkha nachungnga aom, namit chota apha lekkhat suunwar kha munutinjei.” \p Khawalai takkhan Elymas suumphai khat-um akaziing in amit leimakhujei, halli ama'n asiya akakeiphiat sik mi alei-entok. \v 12 Waikaroonpa in angme akasuok amu phakhan ama'n angamnajei, ajarchu Pumi jarra minchuna khan alei-ngakjei. \s1 Pisidia kaom Antioch ah Paul li Barnabas \p \v 13 Paul khat-um asapngai Paphos makheiya rakuong inhong chuongnga, Pamphylia khuopuiya kaom Perga inhongtungjei, halli John Mark in inmani inthenpuiya Jerusalemma hongkirjei. \v 14 Inmani'n Perga inhong rakaanna Pisidia ah kaom Antioch inhongtungjei; halli inmani'n Jehudi ngai serni khan Synagogue ah inluut ah inlei-in-ong. \v 15 Moses Dan khat-um Pathian chongkachoingai larik inteel suonuk Synagogue chuon-karoon ngai'n inmani inheitirra inti, “E ule-nai ngai, nangni'n mimasokna chong ningnei inchu, rilru.” \v 16 Khawakhan Paul in angirra, akut kalek ah aril: \p “Kasap Israel ngai khat-um Zaatlop Pathian kachi ngai, rangairu.” \p \v 17 Israel mi ngai Pathian in eini nipi nipu ngaikha anakadangpi, halli inmani Egypt ramma khomal angnga in-omlai, mi aleiminpung, khat-um inmani kha Pathian raatna kutkhan Egypt ramma inphut aheikeisuok, \rq Suok 1:7; 12:51\rq* \p \v 18 halli kum soommili katung ama'n neelramma inmani kha aleikeiruoijei. \rq Teelna 14:34; Innidan 1:31\rq* \p \v 19 Halli ama'n Canaan ramma kaom zaat sari aminmangli, inmani ramkha ama mi ngai ram min-enasik, \rq Innidan 7:1\rq* \p \v 20 kum rajamili-le soomra-nga katung ama'n aleipeii. \p Khawasuo Pathian chongkachoi Samuel pha katung chongtan mapu ngaidiang apejei. \p \v 21 Inmani'n reng inleini, halli Pathian in inmani diang Benjamin phungnga mi, Kish sapa Saul kha kum soommili sik-ah apejei. \rq 1 Sam 8:5; 10:21\rq* \p \v 22 Khawasuoli ama kha akhaiya, Pathian in David kha inmani reng amin ejei; ama jarra Pathian in sakhi apeya ati, Kei'n Jesse sapa David, kamalungnga kimanuom pasal inkhat kamujei, ama'n kei lungdou rakip athosik eii. \rq 1 Sam 13:14; 16:12; Minpkla 89:20\rq* \p \v 23 Hiwa mipa wonchoiya inphut Pathian in kanapesik eii tia chong inkhit angnga Israel ngai kasanringpa Jisu kha ajuojei. \p \v 24 Jisu'n achuon aphut makma, John in Israel mi rakip inmalung inthuulla baptize inthosik hi aleirilpijei. \rq Mk 1:4; Luk 3:3\rq* \p \v 25 Halli John in achuon aminhek siktiang ati, Keihi tu eii tia nangni'n ningngaidonme? Keichu ningngaak amakha emong, takkha rangairu, kei kanuk-ah akajuo ama kekok kakhaisik um keichu rahoi suokmong. \p \v 26 “Ka-u kanai, Abraham innsuungkhur sangai, khat-um Pathian kachi nangni zaatlop ngai, hiwa sanminringna chonghi einidiang ajuotirjei. \v 27 Ajarchu Jerusalemma kaom ngaile inlamkakei ngai'n amakha leijetmu khat-um Jihudi ngai sernikhuo rakip ah inteel Pathian chongkachoi ngai rasa kha injetmak jarra, Jisu kha amasialna innoonna chongkha huui-inmintungjei. \p \v 28 Halli inmani'n thatnasik ajar amadiang inmumak innum, amakha thatna sik-ah inmani'n Pilate diang inhongni. \rq Matt 27:22,23; Mk 15:13,14; Luk 23:21-23; Jn 19:15\rq* \p \v 29 Ama jarra chong-inthiang in ileiril rakip kha inmani'n inmintungpha, amakha Cross ah inphut inkeithaak ah, thaanna inreiijei. \rq Matt 27:57-61; Mk 15:42-47; Luk 23:50-55; Jn 19:38-42\rq* \p \v 30 Takkha Pathian in amakha kathiya inphut aminringjei, \p \v 31 halli amale Galilee makheiya inphut Jerusalem katung amale hong-inruoi ngaidiang nikhuo angjet lei-inlarjei, tuunchu inmani'n Israel mi ngaidiang ama sakhi kha in-ejei. \rq Chuon 1:3\rq* \p \v 32 Halli nipi-nipu ngai diangnga chong-inkhitna akatha chongkha keini'n nangni sik-ah kinnahong choipi, \p \v 33 Pathian in hiwahi einidiang pui mintungjei, tuunchu inmani sa ngaisik ah Jisu hi aminringjei. Hi-angnga inni changna minpaakla khan injia jei, \q1 ‘Nang kasapa na-eii; \q2 awini kei napa ka-ejei.’ \rq Minpkla 2:7\rq* \m \v 34 Halli Pathian in ngamna kaom ama kha kathiya inphut aminringjei, halli angtikniteii thaanna thu-inlang omnunijei aleiti, \q1 ‘Kei'n David diangnga inthiang khat-um incheen rawaan kha \q2 nangnidiang kanapesik eii.’ \rq Isa 55:3\rq* \m \v 35 Khawa jarra ama innum minpaakla munkhat ah ati, \q1 ‘Nang in nasuok Inthiangpa kha kachuoi-kamang minmunutin.’ \rq Minpkla 16:10\rq* \m \v 36 Ajarchu David in aringlai Pathian lungdou khan sepa aleitho, halli athijei, apu-apa ngaile inphuumma akaluong kha-um thaanna thuwa inmangjei. \v 37 Takkha Pathian in iminringjei ama diangchu hiwahi suokmak. \v 38 Moses Dan in ingaidam matormak manu kha hiwa Jisu kangamna mi rakip diangchu inmanu rakipkha angaidamjei. \v 39 Khawa jarra kangamna ka-u kanai ngai, hiwahi nangni'n najetpiru, hiwa mipa diangnga inphut manu ngaidamna hi nangnidiang kinril eii. \v 40 Khawa jarra angme Pathian chongkachoi ngai'n inleiti kha nangni chungnga asuokmak nasik insingtheiru, \q1 \v 41 ‘Enru, nangni mi-innuipui ngai, ngakru, halli thiru; \q1 ajarchu nangni phakhan kei'n chuon inkhat katho; \q2 tu ka-ang khat in nangnidiang khawakha anarilcheenpi innum, \q2 nangni'n supngam ngamna nutun!’ ” \rq Hab 1:5\rq* \p \v 42 Paul li Barnabas in synagogue ah inheisuokpha, hiwa chongngaihi akahongsik Jihudi ngai sernikhuo khan narilpiru tia mipui ngai'n nina inleinei. \v 43 Mipui ngaikhan intuup kha ininthensuo phakhan, Jihudi katamtak khat-um zaatlop katamtak Judaism kaluut ngaikhan Paul li Barnabas inleijuijei. Tirton ngaikhan inmani diang inrilla Pathian riangwaiya ringnasik inmani malung inleimasok. \p \v 44 Akahong Jihudi ngai sernikhuo khan khuopui suungnga mi katamkhat in Pumi chong karangai sik inhong-inchunjei. \v 45 Takkha Jihudi ngai'n mipui ngaikha inmupha, kara-ot in aleisip, Paul in angme iti chong kha jui-um leijuimu, halli ama kha inlei-minjak. \v 46 Takkha Paul li Barnabas in kachi omleiya inrilla inti, “Nangnidiang mansakhet-ah Pathian chonghi leiril masasik kha eii. Takkha nangni'n zootmak chua hektik kaneimak ringna kamusik kha rahoi suokmung ningtia ningpumtak in ning-ngaidon jarra, enru, keinichu zaatlop ngaidiang kinsijei. \p \v 47 Ajarchu hiwahi Pumi khan keini diangnga inape chongpeii kha eii: \q1 ‘Khawa jarra nuoipil pumpui'n ringna munasik-ah, \q2 kei'n nangkha zaatlop ngai war ka-esik kanabooljei.’ ” \rq Isa 42:6; 49:6\rq* \p \v 48 Zaatlop ngaikhan hiwahi injetpha, inrok um inrokjei, Pumi chongkha um inleirokpui; halli hektik kaboi ringkhuo sik-ah inkadang rakip in ka-ngamna inhong ejei. \p \v 49 Halli Pumi chongkha khawa ramtiangnga kaom ram rakip kha aleiphuonjei. \v 50 Khoya intho, Pathian ka-ngamna numeisa khat-um khopui khanna lamkakei pasal ngaikha Jihudi ngai'n Paul khat-um Barnabas chungnga minpoongnasik chong inmasok-ah, inmani ramma inphut inleipuut suokjei. \p \v 51 Tirton ngaikhan inmani chungnga inzootmakna kha inkeiiya rahut inkathingnga Iconium tiang insijei. \rq Matt 10:14; Mk 6:11; Luk 9:5; 10:11\rq* \p \v 52 Halli Antoich ah kaom siamruoi ngaikha Ratha Inthiang khat-um karok khan aleisipjei. \c 14 \s1 Iconiumma Paul li Barnabas insi \p \v 1 Halli Iconiumma khawale in-angrip ah asuokjei, Paul li Barnabas Jihudi ngai synagogue ah inluut suomma chong inleirilpha, Jihudi khat-um zaatlop mikatamtak in Pathian inleingamna jei. \v 2 Takkha Jihudi ngamna kaneimak ngai'n zaatlop ngaikha inmasok ah kangamna ngai chungnga kathamak inleimasuok. \v 3 Khawa jarra tirton ngai'n Pumi jarra kachi omleiya chong inrilla khawakhan apha kasoottak inleiom, inmani khan jetnasik khat-um inlak-inlak ngaikha aminthoa Pathian riangwai hi adik ti sakhi inleipeii. \v 4 Khawa khuopuiya mi ngaikha inlei-inthenjei, lekkhat in Jihudi ngai khat-um lekkhat in tirton ngai injuijei. \p \v 5 Halli zaatlop ngai khat-um Jihudi ngai'n inmani lamkakei ngai khale ininchunna, tirton ngaikha minjaknasik li lungnga deengnasik inngaidon kha, \v 6 inmani'n injet-ah, Lycaonia khuopui Lystra, Derbe khat-um asir-apangnga kaom ram ngaikhan inleitaanjei, \v 7 khawakhan inmani'n chongkatha kha inleiril. \s1 Paul le Barnabas Lystra le Derbe ah insi \p \v 8 Lystra ah akeii insial, anu'n neiya inphut akeii kakiak, kasitheimak pasal inkhat aleiom: \v 9 hiwa pasalpa'n in-ongnga Paul chongril kha aleirangai, namindam matorte tia inngamna kha Paul in amu jarra amadiang katha ah alei-en, \v 10 rasa inringnga ati, “Nakeii khan katuunna ngirro!” halli ama'n inchoomma asi-ahongjei. \v 11 Halli Paul in angme ithokha mipui'n inmupha, Lycaonia chongnga, “pathian ngai'n miring inhong angnga einidiang injuochum jei tia, rasa inringnga inhong-oong!” \v 12 Halli inmani'n Barnabas kha Jupiter khat-um Paul in, chongkaril kalian ejarra, Hermes tia inkoi inphutjei. \v 13 Jupiter pathian biak-inn kha khuopui raaltiang omjarra thiampu'n saraatchal khat-um reirui ngaikha, suongkuung khan inhongchoiya, amale mipui ngai'n tirton ngaikha chubei kathosik inleimanuomjei. \p \v 14 Tirton, Barnabas khat-um Paul in khawa injetpha inpuon inkatherra mipui karra inluut-ah inhongkheek, \v 15 “Angsikme hiwahi nangni'n ningtho? keini-um nangni ka-ang miring kin-eii, marwaanle nuoipil halli tuipui asuungnga kaom rakip kabool akaring Pathian diang, hiwa anemna kaboi omchanna inphut heikirnasik, keini chongkahoi karilsik hin kinhong eii. \v 16 Akatheng khang khan Pumi'n zaat rakipkha inlungdou lamma sinasik azootpijei. \v 17 Takkha Pumi ama sakhi omleiya leidamak, Pumi ama'n akatha chuon athopiya marwaanna inphut ruo khat-um ansia-suulpa kara esik kumli tha apejei, halli bakphur le karok khan nangni malung amintaijei. \v 18 Hiwa chong ngaihi tirton ngai'n inrilpiya khadengnga chubei thosik-ah inphut mipui ngaikha inleikhaapjei.” \p \v 19 Pisidia ah kaom Antioch khat-um Iconiumma kaom Jihudi ngai'n khawa munkhan inhongnga, halli inmani'n mipui ngaikha inmasok-ah, Paul kha lungnga indeengnga, ama athijei tia, khuopui raaltiang amakha inleikeisuo. \v 20 Takkha asiamruoi ngaikhan asirra inngirlai, ama'n intheiya, khuopui khan aluut jei, halli ziingkhuo ahongwarli Barnabas le inruoiya Derbe tiang insijei. \s1 Syria suungnga Antioch ah inkir \p \v 21 Halli inmani'n khuopui khan Chong Kahoi inrilla siamruoi katamtak inboolli, Lystra, Iconium, khat-um Antioch ah inheikirjei. \v 22 Kangamna ngaikha malung inminngar piya, in-inngamna khan katuunna inchatleiya in-omnasik inmani inmasok-ah, poongraalna angjetle inruoiya eini'n Pathian Rengram hi niluutsik ejei tia inleiminchu. \v 23 Khat-um inmani'n koisuok rakip ah uparup inkadangnga, bu-ngei khat-um nipinale inruoiya inmani'n kangamna ngaikha Pumi diang inleipeluutjei. \p \v 24 Halli inmani'n Pisidia inrakaanna Pamphylia tiang inhongjei. \v 25 Inmani'n Perga khan Pathian chong inleirilli, Attalia tiangkhan inchumjei, \v 26 khawa makheiya inchuon kha inmatorra Pathian riangwaiya inmani inheitirna mun, Antioch tiang rakuong inchuongnga inheikirjei. \p \v 27 Halli inmani'n Antioch inheitungpha koisuok mi ngai inkoichunna, Pathian in inmanile inruoiya ileitho chuon rakip khat-um zaatlop ngaisik Pumi in ngamna kot malongpijei tia inmani diang inleirilpi. \v 28 Halli khawakhan siamruoi ngaile inruoiya apha kasoottak inleiom jei. \c 15 \s1 Jerusalemma intuupna \p \v 1 Takkha mi lekkhat Judea ah inphut Antioch khan inheiwa, “Moses Dan dungjuiya wun-intanmak inchu, nangni'n ringna munutun, intia kangamna ngaidiang kaninchu inleiphut.” \v 2 Paul li Barnabas in inmanile murruolsiak kana ah inleithopha, hiwajarra chong inkelnasik Paul, Barnabas khat-um inmani karra tuka-ang lekkhat tirton ngaili uparup ngaidiang Jerusalemma sinasik inleikadangjei. \p \v 3 Khawa jarra koisuok ngai'n inmani kha inlamtiang inheithak ah, zaatlop ngai'n Pathian diang angtho-thoa inhei-inletme ti inmani'n inriltirra Phoenicia khat-um Samaria inheirakaan, halli hiwa chonghin kangamna rakip ngaikha karok in aleiminsip. \v 4 Inmani'n Jerusalem inheitungpha, koisuok, tirton ngai khat-um uparup ngai'n inmani kha inleiralaangjei, halli Pathian in inchungnga ithopi chuon rakip inmani diang inleirilpijei. \v 5 Takkha kangamna Pharisee rup lekkhat inhong-ngirra, “Zaatlop ngai'n wun-intansik khat-um Moses Dan kha injuisik hi nitipisik eii,” inheiti. \p \v 6 Tirton ngai khat-um uparup ngai'n hiwa chongrakel jarra inbiak nasik inlei-inchunjei. \p \v 7 Kasoottak inlei-inseii suopha, Peter in angirra inmani diang ati, “E kasap ngai, zaatlop ngai'n kamursuo ah inphut akatha chong inrangaili inngamnasik, keihi matiang khan Pathian in nakadangjei tihi nangni'n ningjet. \rq Chuon 10:1-43\rq* \p \v 8 Halli malung-ngaidon kanajetpi Pathian in eini diangnga inaleithopi angnga zaatlop diang-um azootpina Ratha Inthiang kha ajuopejei. \rq Chuon 10:44; 2:4\rq* \p \v 9 Halli ngamna jarra inmani malung aminthiangpiya, Ama'n einili inmani karra iteii um inteina min-ommakjei. \v 10 Khawa jarra tuun eini nipi-nipu ngai innum inchoi matormak phurrik kha siamruoi ngai chungnga ningminchanna, angsik ah Pathian kha ensinna ningneime? \v 11 Emak! Pumi Jisu riangwaiya eini um inmani um ningamna jarra niringsik eii,” ati. \p \v 12 Halli mipui rakip in inlei-omchianna; inmani'n Barnabas khat-um Paul jarra zaatlop ngai karra Pathian in chuon inlak ileitho kha inmani inni'n inleirilsuok kha inleirangai. \v 13 Inmani'n inrilsuo pha, James in aleimasang, kasap ngai, kachong nara-ngaipiru: \v 14 Pathian in ama ramingsik ah Zaatlop ngai diangnga mi lekkhat akeisuo ah ma-insakhet ah angtho-thoa ilei-enme tikha Simon in inthiangnga aleirilpijei. \v 15 Pathian chongkachoi ngai chong le hiwahi in-ang; tichu chong inthiang in hinthoa aril, \q1 \v 16 Hiwasuoli kei kajuokirsik eii, Pumi'n ati, \q2 halli David rengram kha kakeitheisik eii. \q1 Kei'n akamang ngaikha kasak tharsik eii \q2 halli kaminngir tharnooksik eii. \rq Amo 9:11,12\rq* \q1 \v 17 Khawa jarra leiilak miring rakip innum Pumi kha in-entoksik eii, \q2 zaatlop rakip ngaikha keisik ah kakoijei. \q1 \v 18 Matiangnga inphut anakaminjet Pumi khan ati. \p \v 19 “Khawa jarra hiwahi kei ingaidon eii,” James in arilla, Zaatlop ngai karra Pathian diang heikaluut inmani kha eini'n minpoongmui; \v 20 takkha kutbool pathian diangnga inpe inthiangmak phur, zool-inthai, inkhitthat sa, emakli thisen ka-in kabak rakip makheiya inchelmaknasik eini'n inmani diang chemajia kha majiadirui. \v 21 Ajarchu tianlaiya inphut khuopui rakip ah Moses Dan karil ngai'n inleiril halli Jihudi ngai serni rakip synagogue ah inleiteel. \s1 Zaatlop Christian ngaidiangnga inmajia \p \v 22 Khawapha inmani ngai karra lamkakei ngaikhan, araming nitia, Barsabbas inti Judas khat-um Silas kha, inkadangnga Paul khat-um Barnabas le inruoiya Antioch katung tirnasik ah koisuok pumpuile tirton ngai khat-um uparup ngai'n thate tia inleingaidonjei; \v 23 halli inmani'n anuoiya chong ngaihi inmajia ah inleitirjei: \pi “Keini ule-nai tirton ngai khat-um uparup ngai'n Antioch, Syria khat-um Cilicia ah kaom zaatlop ule-nai ngaidiang chubei thona kinheinei. \v 24 Keini'n chongpeii kinpemak mi lekkhat in keini diangnga inphut insili, inmani chongril khan nangni kha chongnga insuina khat-um ningmalung poongna innaminneijei. \v 25-26 Keini'n malungkhat bit-ah inzootna kinneiya mi lekkhat ngaihi kinkadangli, eini Pumi Jisu Christa ramingsik ah apum inpesuok, minriang kaom Barnabas khat-um Paul le inruoiya inmani heitirsik thate tia kinngaidonjei. \v 27 Khawa jarra keini'n, Judas khat-um Silas kinhongtirjei; inmani inpumtak innum nangni diang kimajia chongtak kha narilpi inte. \v 28 Hiwa arei kaomkhet dan ngaihi eleiya aleiilak phurrik ninchungnga naminroon maknasik ah Ratha Inthiang khat-um keini'n kinmintha eii: \v 29 tichu, kutbool pathian diangnga ipe phur, thisen ka-in kabak, inraakthat sa, khat-um zool-inthai rakip ah inphut nangni'n ningthomak kha atha; nangni ningpumtak in hiwa rakip hi ningmathaan inchu, nangnisik ah akathasik eii. nangni rawaan katha eru.” \p \v 30 Hinthoa inmani inheitirra, Antioch katung insijei, halli kangamna ngai inkhoomchunna, inmani diang chemajia kha inpejei. \v 31 Inmani'n chemajia kha inteelpha, inmalung amasokpi jarra inrokjei. \v 32 Inmani inpumtak Pathian chongkachoi Judas khat-um Silas in ule-nai ngai diangkhan chongkatamtak ah inmasok ah, inmani malung inleimasokpi jei. \v 33 Inmani'n phabong khat inlei-omli, ule-nai ngai'n kahoi-kadaitak ah inmani aheikatir ngaidiang inheiminkirjei. \v 34 Takkha Silas inchu khawakhan kaom thate tia aleingaidon. \p \v 35 Paul li Barnabas in Antioch ah phabong khat, aleiilak ngaile inruoiya Pumi chongkha inminchu khat-um inrilpiya inleiom. \s1 Paul li Barnabas inthenna \p \v 36 Phabong khat suo Paul in Barnabas diang ati, eini'n Pumi chong nileirilna khuopui rakip ah ule-nai ngai angtho-thoa inomme, tuun woikhat kir-inlang juo-enrui. \v 37 Barnabas inchu Mark inti John kha-um inmanile inruoiya aleiruoizoot. \p \v 38 Takkha inmani kha Pamphylia ah adali inchuon khan inmanile kasisuommak amahi ruoiya sisik akatha emak tia Paul in aleingaidon. \rq Chuon 13:13\rq* \p \v 39 Khawa khan kana ah inseiina inneiya, inmani inkhatli inkhat in-inthenjei, halli Barnabas in Mark aruoiya Cyprus tiang rakuong achuongjei; \v 40 Halli Paul innun Silas kadangjei, halli ule-nai ngai'n inmani kha Pumi riangwai khan inpeluut ah insijei. \v 41 Ama'n koisuok ngaikha amasok ah, Syria khat-um Cilicia arakaanna asijei. \c 16 \s1 Paul li Silas in Timothy inruoipui \p \v 1 Halli Paul in Derbe li Lystra um atungjei; khawakhan akangamna Jihudi numeisa inkhat sapa, Timothy inti siamruoi inkhat aleiom; apa chu Greek alei eii. \v 2 Lystra khat-um Iconiumma kaom ule-nai ngai'n ama jarra katha tak-ah inleiril. \v 3 Paul in Timothy le inruoiya aleisizoot; khawa ramma kaom Jihudi ngai jarra Paul in amakha aruoiya wun atanpijei; ajarchu apa kha Greek eii ti inmani rakip in inleijet. \v 4 Inmani'n khuopui rakip hin inheiwapha, Jerusalemma kaom tirton khat-um uparup ngai inzootna chongkha inmani diang juiru inleitipi. \v 5 Hinthoa koisuok ngaikha ngamnatiang kheella inhongngar, halli nisuo ah kangamna miring inhongkheeljei. \s1 Troas ah Paul mangtalarmu \p \v 6 Asia ramsuungnga insiya chongkha rilsik Ratha Inthiang in inmani diang apemak jarra, Phrygia khat-um Galatia ramma inheikirjei. \v 7 Halli inmani'n Mysia ramkooltiang inheiwapha, inmani'n Bithynia luutnasik inleitho; takkha Jisu Ratha khan leizootpi makjei. \v 8 Khawa jarra inmani'n Mysia inrakaanna Troas tiang inchumjei. \v 9 Halli Paul in khawani zaankhan mangtalar inkhat aleimu, khawa mangtalar khan Macedonia mi inkhat in angirra amadiang ileini kha aleimu, “Mecedonia ah heiwa inlang keini najuosanru!” \v 10 Paul in hiwa mangtalar muli-mumak, Pathian in inmani diang Akatha Chong rilnasik anakoi jei ti kinjet ah, keini'n Macedonia tiang sinasik kinngirjei. \s1 Philippi ah Lydia malungthuul \p \v 11 Khawa jarra keini'n Troas makheiya, Samothrace katung phitsik rakuong kinchuongnga, khat-um ziingkhuo warli Neapolis kinhongtung, \v 12 halli khawa makheiya keini'n Philippi katung kinhongjei, hiwa munhi Macedonia ramkarra akalok khet khuopui khat-um Rome ngai'n kut-inchal ram alei eii, khawakhan keini nikhuo katamtak kinleiom. \v 13 Jihudi ngai sernikhuo khan keini'n khuopui kinrakaanna tuidung raalkhattiang, ninasik mun lei-omte ti kinngaidonna, khawa katung kinleisi; halli keini'n kin-in-ongnga, inchun numeisa ngaidiang kinleiminchujei. \v 14 Thyatira khuopuiya araming Lydia inti, puonkasenjun kajuor Pathian chubei katho numeisa inkhat in inminchu kha aleirangai; halli Paul in iril chongkha malungkaluut ah rangainasik Pumi'n ama malungkha amalongpijei. \v 15 Ama le a-innsuung mi ngai baptize inthosuopha, ama'n ati, kei Pumi kangamna eii tia nangni'n ningngaidonjei inchu, “Ka-inna hong-inlang hong-omru.” Ama'n keini diang anati. \s1 Philippi mikhumna ah inda \p \v 16 Halli nisuokhat keini'n nina munkhan kinsipha, ratha kathamak kachoi suoknumeisa inkhat keinile kinlei-intong, ama'n nuktiangnga kasuoksik arilsuok mator jarra ama suokchangna mapu ngaisik sial katamtak aleilou. \v 17 Hiwa nungaaknu in Paul khat-um keini nuk anahongjuiya akheek ah ahongti, einidiang ringnasik jarra chong nakarilpi mi ngaihi Insaangkhet Pathian suok ngaikha in-eii. \v 18 Halli ama'n hiwahi apha kasoottak aleitho, takkha Paul in ahalla inletli ratha diangkhan ati, ama diangnga inphut heisuoknasik “Jisu Christa ramingnga nangdiang chong kanapeii.” Khawapha takkhan ratha kha asuokjei. \v 19 Khawa suoknu mapu ngaikhan inmani nemna ngai rakip kha inmangsuo inmupha khan, inmani'n Paul li Silas kha insurra, phaipui suungnga inkei-karuolla lamkakei ngai maikuungnga inheiruoi; \v 20 halli inmani'n Paul li Silas kha chongkatan mapu ngai maikuungnga inhongruoiya inti, hiwa mingaihi Jihudi in-eii, inmani'n eini khuopuihi inminhaangjei; \v 21 halli eini dan le in-angmak omchan ngaikha innaminchu einichu Rome mi ni-ejarra inmani omchan dan kha juitheinumin, inleiti. \v 22 Halli mipui inphuhut ah Paul li Silas chungnga inzootmakle inruoiya. \p chongkatan mapu ngai'n inmani puondiar inkatherpiya, inmani kha wuoknasik ah chong inleipeii. \v 23 Inmani'n kase-ah inzeemli, mikhumna khan inda ah, kacheet ah ngaaknasik mikhumna ka-ngaakpa diang chong inpejei. \v 24 Ama'n hituk kana chong ajetli, inmani kha mikhumna suung-innungkhet tiang akeiluut ah, inkeii kha thingrakol aminsurpijei. \p \v 25 Zaanchim pheiwei khan Paul li Silas nina innei halli Pathian minpaakna laa inleisak, halli mikhumna suungnga kaom ngaikhan inmani inleirangai; \v 26 Jetlei-theileiya ka-ngartak rinook hongnga mikhumna innkha innikjei, halli khawa phatak khan innkhar rakip-um inlongjei, inkhit ah kaom mi rakip-um insuutjei. \v 27 Mikhumna kangaakpa'n ahong-intheili, mikhumna innkhar rakip inlong kha ahongmu pha, mikhumna suungnga kaom rakip intaan suojei ti angaidonna, achem akeisuo ah insunthatsik athojei. \v 28 Takkha Paul in rasa inringnga aheikheek, natheinuo ah thinasik thomaro, ajarchu keini rakip hin kinlaom. \p \v 29 Khawapha mikhumna ka-ngaakpa khan meiser anili innot-ah aluut jei, kachile inruoiya intuulla Paul li Silas maikuungnga inbokjei. \v 30 Halli ama'n inmani akeisuo ah ati, karu ngai ringnasik ah kei'n angme kathosik? \p \v 31 Inmani'n inti, “Pumi Jisu Christa ngamnaro, halli nang-um na-innsuungkhur-um ringna ningmusik eii.” \v 32 Halli inmani'n ama diang-um innsuung mi rakip diang-um Pumi chongkha inleiminchujei. \v 33 Khawani zaan takkhan ama'n inmani kha aruoiya inmani ramolbi ngaikha arasupijei, halli khawapha takkhan amale a-innsuung mi rakip um baptize inthojei. \v 34 Halli ama'n inmani kha ama inna aruoili, inmani maikuungnga baksik aleiminsuukpi, halli Pathian diang inngamna inneiya, ama innsuung mi rakip karok in asipjei. \p \v 35 Ziingkhuo ahongwar pha, Rome chongkatan ngai'n raalmi kalok inheitirra inti, “Mi ngaikha masuoru.” \p \v 36 Halli mikhumna ka-ngaakpa in Paul diang chongkha arilpi jei, chongkatan ngaikhan nangni inni kha masuonasik chong inheimintungjei; khawa jarra tuunchu heisuok inlang kahoiya nasipitaru. \p \v 37 Takkha Paul in inmani diang ati, chongtan tholeiya Rome keinihi mipui maikuungnga inmani'n innawuokli, mikhumna ah innadajei, halli tuunchu inmani'n keinihi ruuk ah innapuutsik be? zootmung; inmani inpumtak heiwasu-inlang keini hi nakeisuorasu. \p \v 38 Raalmi ngaikhan chongkatan ngaidiang chonghi injuomindik pha, Paul li Silas hi Rome mi in-eii ti injetli inmani ngaikhan inchijei; \v 39 halli inmani'n inheiwa ah nangaidamru injuoti, khat-um raalmi ngai'n inmani kha mikhumna makheiya katha ah inruoiya, khuopui makheiya nasuokpitaru inleitipi. \v 40 Inmani'n mikhumna ah inphut inheisuokli, Lydia innkhan inluutjei, halli inmani'n ule-nai ngai khale in-inmuwa, inmani kha inleimasok ah inmathaanna insijei. \c 17 \s1 Thessalonica ah insi \p \v 1 Paul li Silas in Amphipolis khat-um Apollonia inrakaanna, Jihudi ngai synagogue omna Thessalonia katung inheiwajei. \v 2 Halli Paul in ama ithojol angnga synagogue khan aleisi, Jihudi ngai sernikhuo woithum katung Pathian chongnga inmanile alei-inseiipui. \v 3 Christa in apoong sik halli kathiya inphut ahongringsik eii iti chonghi inmani diang arilcheenpiya, hiwa Jisu hi eii kei'n nangnidiang kinarilpi Christa kha, aleitipi. \v 4 Halli inmani karra lekkhat, Pathian chubei katho Greek mipui katam khat, khat-um numeisa ngai karra lamkakei katam khat in Pathian inngamna ah Paul li Silas diang inlei-inchunjei. \p \v 5 Takkha Jihudi lekkhat in inleira-ot, halli chuon kaneimak ngai karra tu ka-ang kathamak mi ngaikha inkoituup ah, khuopuikha inleiminhaang; halli inmani'n Jason innkhan Paul li Silas kha inratok ah inmani kha mipui ngaidiang keisuonasik inlei-entok. \v 6 Halli inmani'n inmani kha inmumak phakhan, Jason li ule-nai Pathian ka-ngamna lekkhat ngaikha khuopui karoon ngai maikuungnga inkei-karuolla, inkheek ah inheiti, manmasituol kamalet-kamakhup mi ngaikha hiwa eini khuopui hin inheiwa; \v 7 halli inmani kha Jason in a-inna aleikeiluut, halli Jisu inti reng inkhat aom intia inmani rakip in Caesar dan ngaikha inleimakoi. \v 8 Mipui ngaile khawa khuopui karoon ngai'n hiwa chonghi injet phakhan, inmalung minhaang pijei. \v 9 Halli inmani'n Jason li aleiilak ngaikha masuonasik sial inminpeya inleimasuojei. \s1 Berea ah insi \p \v 10 Ule-nai ngaikhan innot-ah Paul li Silas kha zaanna Berea ah intirjei. Inmani'n khawa mun intung phakhan, Jihudi ngai synagogue khan inluutjei. \v 11 Khawa khanna mi ngaikha Thessalonia mi ngaineek-ah inmalung aleiluut, inmani'n Pathian chonghi malungkaluut ah Paul chongril ngaihi inthiangnga atuunbe intia nisuo rakip ah Pathian chongkhan katha ah inleiratok. \v 12 Khawa jarra inmani karra akatamkhat halli khuo suungnga khoya thosik kaom Greek numeisa ngaile Greek mi katamkhat in Pathian inngamnajei. \v 13 Takkha Thessalonia Jihudi ngai'n Berea khannum Paul in Pathian chong aril jei iti injetpha, inmani'n inheiwa-ah, khawa khannum mipui inmasok ah inminhaangjei. \v 14 Khawapha takkhan ule-nai ngaikhan innot-ah Paul kha tuipui katung sina sik-ah inleitirjei. takkha Silas li Timothy chu Berea ah inomjei. \v 15 Paul kathak ngaikhan Athen katung injuothakjei, halli Silas li Timothy kha innot-ah amadiang heiwanasik Paul chongpeii khale inruoiya Berea tiang inheikirjei. \s1 Paul Athenna i-om \p \v 16 Paul in Athenna Silas li Timothy ngaak-ah omlai khan, ama'n khuopui kha kutbool pathian khan isip amu pha amalung leihoipimak jei. \v 17 Khawa jarra ama'n synagogue ah Jihudi khat-um zaatlop Pathian chubei katho, nisuo rakip ah intongpui mi ngaile inruoiya phaipui mi inchunna munkhan alei-inseiipui. \v 18 woikhat-um Apicurean khat-um Stoic karu ngai lekkhatle inlei-inseiinook, halli inmani lekkhat in inti, por tia irilhi ang itizoot omme? \p lekkhat in inheimasang, amachu ratha kathamak jarra chongkaril mi eii, ajarchu ama'n Jisu chong khat-um ahongringna jarra inmani diang aril. \v 19 Khawa jarra ama kha inmani'n Areopagus koolla inhongruoiya inti, ama naminchu akathar chonghi ang tiname keini'n jet chanibo? \v 20 Ajarchu nang in keini kuorra chongleiilak niril keini'n kinjet; khawa jarra chong ngaihi ang tiname keini'n kinjetzoot. \v 21 (Ajarchu Athen mi ngai khat-um khawa munna leikaom khuol-injil mi ngai'n chongthar inril emakli inrangai eleiya iteii inkhat um tholeiya apha inleiminmang.) \p \v 22 Paul in mi intuupna Areopagus laiya angirra ati: Athen mi ngai, nangni lamrakip ah pathian kangamnathei ning eii ti kei'n kajet. \v 23 Ajarchu kei'n hin khuopuiya kasipha, nangni ngai chubei thona mun ngaikha katha ah ka-enna, “Injetmak Pathian diang” tia maichaam inkhat chungnga injia kha-um kamujei. Khawa jarra nangni'n jetleiya ningbiak Pathian kha kei'n nangni diang kinarilpi eii. \p \v 24 Nuoipil pumpui khat-um khawa suungnga kaom phur rakip kabool Pathian khan, Marwaan li nuoipil Pumi ejarra, kut ah inbool biak-inn khan ommak. \rq 1 Reng 8:27; Isa 42:5; Chuon 7:48\rq* \p \v 25 Ama sik-ah insam om tia miring kut ah ama sepa thosik ommak, ajarchu amatak in mi rakip chungnga ringkhuo, phuksaan khat-um phur rakip apeii. \v 26 Ama'n miring inkhat ah inphut miring zaat rakip hi nuoipilchung pumpui kaphuonsik ah abooljei, ama'n inmani omnasik pha khat-um in-omnasik ramri matiang khan aboolpijei. \v 27 Tichu, inmani'n Pathian kha khan mukinte tia in-entok nasik eii; takkha eini rakip diangnga inphut amachu kalaak ah ommak. \v 28 Ajarchu amadiang eini niring, nisi-nihong halli eini'n niring, \q1 Tuka-ang in inti. \m Hiwahi nangni chongkamajia ngai'n inti, \q1 Ajarchu eini um ama sa-ngai ni-eii. \m \v 29 Khawa jarra eini Pathian sangai ni-ejarra, miring ngai singna theina khanna inbool soonna, dangka emakli lungnga inhak Pathian kha eini'n biaktheinumin. \v 30 Mi ngai'n Pathian inleijetmaklai phakhan, Pathian in iteii teelpimak, takkha tuunchu amun rakip ah miring rakip malung-thonnasik ama'n chong apejei. \v 31 Ajarchu ama'n ikadang mi inkhat in manmasituol hi akatuuntak ah chongtan nasik nikhuo inkhat amadanna adajei. Ama'n miring thiya inphut aminringna khan miring rakip diang inngamnasik ka-eii kha ama'n apejei. \p \v 32 Paul in thina ah inphut hongringna chong jarra irilhi inmani'n injetpha, lekkhat in in-innuipui, halli lekkhat inchu inti, hiwajarhi keini'n woikhat nadiangnga inphut kinrangaizoot inti. \v 33 Paul in hinthoa inmani karra inphut asuokjei. \v 34 Takkha mi lekkhat in amakha inngamnajei, inmani uparup karra ka-inchel Areopagite Dionysius, halli mileiilak ngai karra Damaris inti numeisa inkhat um khawakhan alei-inchel. \c 18 \s1 Paul Corinthia ah isi \p \v 1 Hiwa suonuk Paul in Athen mathaanna, Corinthia ah aleisi. \v 2 Claudius Caesar in Jihudi rakip Rome mathaannasik chong ape jarra, anumei Priscilla le inruoiya ama'n Italy makheiya aheiwana akalanai, Pontus ah innei araming Aquila inti Jihudi inkhat alei-intongpui, halli Paul in inmani diang aleiluut. \v 3 Halli amale inchuon in-angrip jarra ama'n inmanile in-omsuomma chuon aleitho, ajarchu inmani khuoiliang puon inn kasak chuon katho mi ngai inlei eii. \v 4 Halli Jihudi ngai sernikhuo rakip synagogue ah chong inseiipui, Jihudi khat-um Greek innireella malung-thonnasik aleimatheem. \p \v 5 Silas li Timothy in Macedonia makheiya inhongtung pha, Paul in Jisu chu Christa eii tia Jihudi ngaidiang sakhi peli Pathian chong aleiril. \v 6 Inmani'n ama intheida ah kase ah inranpha, ama'n apuon kathingnga inmani diang ati, ningthi kha ninglu chungnga chulrase, keichu khawa jarra kajetmak ka-eii, tuun makheiya inphutchu kei zaatlop ngaidiang sitakte. \v 7 Ama'n khawa makheiya inmani kha mathaanna, Titius Justus inti zaatlop Pathian chubei katho miring inkhat inna aluut jei, ama innkha synagogue le lei-innai. \v 8 Synagogue ah lamkakei Crispus in a-innsuung miring rakiple inruoiya Pumi inleingamnajei, halli corinthia mi katam khat in injet-ah inngamna-um inngamnajei, Baptize um inthojei. \p \v 9 Halli Pumi'n zaan khat khan Paul diang mangtalar minmu ah ati, chimaro, rilsuokro, omchianmaro, \v 10 ajarchu kei'n kana inruoipui, halli mi inkhat innum nangkha nakatook theinunu, ajarchu khuopui hin keikami katamma inom. \v 11 Khawakhan ama'n inmani karra Pathian chong aminchuwa kum khatle tharuk aleiom. \p \v 12 Takkha Gallio in Achaia ramkaroon epha khan, Jihudi ngai'n ininchunna Paul kha inleisur, halli ama kha chongkatan ngai maikuungnga inhongruoiya inti, \v 13 hiwa mi hin danle inzootnamak lamtiang Pathian chubei thonasik mi ngai aleimatheem. \p \v 14 Paul in chong rilsik thopha khan Gallio in Jihudi ngaidiang ati, akatuunmak li akathamak chong aleiom inchu, E Jihudi ngai, khawa chongjar dungjuiya kei'n nangni le deisuom kate. \v 15 Takkha hiwahi chong li raming khat-um nangnitak sinadan jarra inseiina keengnga, khawakha nangni tak-in chong kha tanru. Hiwa ngai ka-ang jarra chongkatan kha kei enuning. \v 16 Halli ama'n inmani kha chongtanna mun makheiya apuutsuokjei. \v 17 Halli inmani rakip in synagogue lamkakeipa Sosthenes kha insurra, chongtanna mun ma-ah inleiwuok. Takkha Gallio in hiwa jarra iteii leingaidon pimakjei. \s1 Paul Antioch ah kirna \p \v 18 Paul in khawakhan nikhuo kasoottak aleiomli, ule-nai ngai inthenpuiya, Priscilla khat-um Aquila inruoipuiya syria katung rakuong inheichuongjei. Ama chong-inkhitna inkhat omjarra Cenchreae ah alu awoijei. \v 19 Inmani'n Ephesus inheitungnga, Paul in Priscilla li Aquila kha khawa munkhan adajei, takkha ama apumtakchu synagogue ah aluut-ah Jihudi ngaile inlei-inseii. \v 20 Inmani'n amakha apha kasoottak omnasik intipha, ama'n leizoot makjei. \v 21 Khawa rathuulla inmani kha mathaanna ati, Pathian lungdou e-inchu kei nangnidiang heikir kate tia ama'n Ephesus makheiya rakuong achuongjei. \p \v 22 Halli ama'n Caesarea atungpha, Jerusalem akalla koisuok ngai khoya ajuotholi, Antioch tiang aleichumjei. \v 23 Ama'n apha lekkhat khawa munkhan aleiomli asuok ah, Galatia khat-um Phrygia rampumpui arakaanna, siamruoi rakip ngai malung aleiminngarpui. \s1 Apollos in Ephesus li Corinthia ah ihong \p \v 24 Jihudi mi inkhat araming Apollos inti Alexandria ah innei, ama kha Ephesus ah aleihong. Amachu chongkaril katheitak khat-um Chong-inthiang incheenna jetna kanei inkhat alei-eii. \v 25 Ama'n John baptize thona bit ajet innum, Pumi Lamtiang kathatak ah inchuna kanei, malung kaluuttak le inruoiya Jisu jarra kasuok inthiangnga karil khat-um kaminchu inkhat eii. \v 26 Ama'n synagogue suungnga kachi omleiya karil aphut jei. Halli Priscilla li Aquila in ama chongril injet pha, inmani'n ama kha in-inn khan inruoiya, Pathian Lam jarra katha ah ama diang inleirilcheenpijei. \v 27 Halli ama'n Achaia tiang asizoot pha, ule-nai ngai'n ama inmasok, halli amakha katha ah inleiralaang nasik siamruoi ngaidiang chong inleimajia. Hanna ama'n atungpha, Pathian riangwai jarra ngamna kanei ngaikha kalok ah asanjei. \v 28 Ajarchu Jisu hi Christa eii tia ama'n Pathian chong khan aminmu ah, mipui maikuungnga Jihudi ngai kha murruolsiak inthopuiya amaneiijei. \c 19 \s1 Ephesus ah Paul \p \v 1 Apollos in Corinthia ah omlai, Paul in khawa ram chungtiang aheirakaanna, Ephesus aheitungpha, siamruoi lekkhat intongpuijei, \v 2 halli ama'n inmani diang ati, “Nangni'n akangamna kha ninghong-epha Ratha Inthiang kha ningmujeibo?” \p Inmani'n ama diang inti, lamumung, Ratha Inthiang om ti-um keini'n jet-um jetmung. \p \v 3 “Ama'n inmani diang ati, kha e-inchu, nangni angkachang baptize ningthome?” \p Inmani'n inti, John baptize thona khan eii. \p \v 4 Paul in aleiti, “John baptize thona khachu malung thuulnasik eii, halli ama nuk-ah akajuosikpa Jisu diang ngamnaru tia, Israel mi ngai diang aleirilpi.” \rq Matt 3:11; Mk 1:4,7,8; Luk 3:4,16; Jn 1:26,27\rq* \p \v 5 Inmani'n hiwahi injetpha, Pumi Jisu ramingnga baptize inthojei. \v 6 Paul in inmani chungnga akut aduongpi, halli Ratha Inthiang kha inchungnga ajuo ah; inmani'n intei chongkatamtak inrilla Pathian chong inleirilsuokjei. \v 7 Inmani rakip kha mi soomleini daam inlei eii. \p \v 8 Paul in synagogue ah aluutli, Pathian Rengram jarra chong insiampui khat-um amatheemma thathum katung kachi omleiya aleiminchu. \v 9 Takkha inmani lekkhat in mipui ma-ah Pumi iminchu Lam jarra akathamak inrilla, kuor kangar li inti kajuimak inhong epha, ama'n inmani diangnga inphut aheisuokli, siamruoi ngaikha aruoiya, nisuo rakip Tyrannus chongrilna innkhan chong lei-insiampui. \v 10 Asia ramma kaom Jihudi ngaile Zaatlop rakip in, Pumi chong kha injetsuonasik ama'n khanthoa kumni katung aleiom. \s1 Sceva Sa ngai \p \v 11 Pathian in Paul inliingna ah angaiya chuon inlak ka-emak ngaikha aleimintho. \v 12 Ama koongsoi khat-um puonlek e-innum, akana ngaidiang inhongchoi pha, inmani rirai khan inleimathaan, halli akathamak ratha ngai kha-um inleisuok, hiwa katunghi aleimintho. \v 13 Pangsi-panglon katho Jihudi ngai, ratha kathamak kapuutsuok lekkhat in, Paul in irilsuok Jisu kha inrilli nangni kha chong kinapeii intia, kathamak ratha kaluut mi ngai chungnga Pumi Jisu raming kasuo inphutjei. \v 14 Jihudi ngai Thiampu kalian araming Sceva inti ama sapa sari ngai'n hiwahi inleitho. \p \v 15 Takkha akathamak ratha khan inmani diang ati, kei'n Jisu kajet khat-um Paul jarra um kajet; takkha nangni tu-ngai ning eme najetmong? \p \v 16 Halli akathamak ratha kaluut mi khan inmani diang kut-heimalet ah, inmani kha amatorjei, khawa jarra inmani'n khawa inn makheiya puondiar inchelleiya khat-um intook-inkaple inruoiya intaanjei. \v 17 Ephesus ah kaom Jihudi khat-um Greek rakip in hiwahi inhongjetjei; halli inmani rakip in inleichi, khat-um Pumi Jisu raming kha inleiminlok. \v 18 Inmani karra akangamna katamtak in inheiwa ah inchuon leitho kha inrilsuok ah inleimalar. \v 19 Mitmalet dooi katho katam khat in inmani larik inhongkhoom tuup-ah mipui maikuungnga mei inleihaal; halli inmani'n khawa man inteelpha, dangkapum lising soomra-nga aleitung. \v 20 Hiwa ranak hin Pumi chongkha hongphuon tirjei halli kheella ahong-insoonjei. \s1 Ephesus ah chongkasuok \p \v 21 Hiwa chuon ngaihi asuok suonuk, Paul in Macedonia khat-um Achaia arakaanli, Jerusalem katung sinasik angaidonna, “Kei'n khawa katungsuoli, Rome um kajuophasik eii ati.” \v 22 Halli ama kasan, Timothy li Erastus, inmani inni Macedonia ah atirli, amachu phabongkhat sik-ah Asia ah omjei. \p \v 23 Khawa phakhan Pumi minchuna Lam jarra Ephesus ah inhaang aphut jei. \v 24 Ajarchu Demetrius inti tu ka-ang dangka-kasut inkhat in Artimis ramil kha dangka ah aboolla akut kathei ngaikha chuon katamma aleipeii. \v 25 Ama'n inmani khat-um inmanile chuon in-ang ngai akoichunna ati, “E mi ngai, hiwa chuon jarra eini'n sial-sum nimu iti nangni'n ningjet. \v 26 Halli kut-ah inbool kha Pathian emak tia Paul in Ephesus bit eleiya Asia rampumpui mi ngaikha amatorra inmalung aminthuuljei iti nangni'n ningmu khat-um ningjetjei. \v 27 Eini hiwa chuon makheiya niraming juo-inmang elekleiya, Asia khat-um manmasituol mi rakip in inngamna akalok pathian Daina biak-inn hi-um anemna min-omnunujei, khat-um hiwa alur-alianna ngaihi juomangte tia chisik omjei.” \p \v 28 Inmani'n hiwahi injetpha, inraangtheiya inhongkheek, “Ephesus Artimis hi akalok khet eii.” \v 29 Khuopui kha alei-inhaang jei, Paul le ka-inruoi Macedonia mi, Gaius khat-um Aristarchus kha inmani'n insurra, malungkhat bit-ah kahoi muntiang inmani kha inleiluut puijei. \v 30 Paul in mipui ngai karra aleiluutzoot, takkha siamruoi ngaikhan leizootmujei. \v 31 Asia ah kaom asap lekkhat in amadiang chong inheitirra kahoi munna apumtak inlarmak nasik injuotijei. \v 32 Mi lekkhat in chong khat, halli mi lekkhat in chong leiilak khat inrilla, angsik ah ininchunme mipui'n leijetmu, ajarchu mipui inchun kha inlei-inhaang. \v 33 Jihudi ngai'n ama hi matiang inminsi jarra, mi lekkhat in Alexander in hiwa rakip hi aroonsik eii inti, khawapha Alexander in akut akalek ah apum inngaaknasik mi ngaidiang karil aleiphutjei. \v 34 Takkha ama Jihudi eii ti inmani'n injetpha, inmani rakip in phadan inni katung, “Ephesus Artimis in akalok eii,” tia malung inkhatbit ah inleikheek. \p \v 35 Ajuohekna ah khuopui ka-ensuipa khan mipui ngaikha amatheemma. Ama'n ati, “E Ephesus mi ngai!” marwaanna inphut ajuokata lung inthiang ramil le Daina akalok ramil biak-inn ka-ngaakchu Ephesus khuopui eii tia kajetmak mi tu in-ommame? \v 36 Hiwahi tuteii in dikmak timatornunu, khawa jarra tuunchu nangni kadaiya om-inlang chuon kha innot ah thodimaru. \v 37 Ajarchu nangni'n biak-inn khan inruup kathomak khat-um eini pathian kha-um kase-ah karilmak mi ngai kha nangni'n ninghongruoi. \v 38 Khawa jarra Demetrius khat-um amale inruoiya akut kathei ngai'n tu ka-ang mi ngaile inzootmakna kha om-inchu, chongtanna kha inlong, ramkaroon ngai-um inlaom; inmani khat li khat inseiirasu. \v 39 Nangni'n aleiilak-ah kheella ninglaratok inchu, mipui-inzootna dan khan inmachatsik eii. \v 40 Ajarchu awiniya inhaangna kasuok hi chi om, halli hiwa jarra eini'n ajar katha ah pematornumin. \v 41 Ama'n hiwa atisuopha, mipui inchun kha aleiminthenjei. \c 20 \s1 Paul in Mecedonia khat-um Achaia ah isi \p \v 1 Inhaangna kha ajuodai suonuk, Paul in kangamna ngaikha akoiya khat-um akakuo ah aleimasokli, inmani kha inthenpuiya Macedonia tiang aleisijei. \v 2 Halli ama'n khawa ramtiang asipha, inmani kha chong katamtak ah amasokli, Achaia katung asijei, \v 3 halli ama'n khawakhan thathum aleiomli, Syria katung rakuong chuongnga sinasik atholaitak Jihudi ngai'n thatnasik inthokha ajet-ah, ama'n Macedonia tiang kirnooktakte tia angaidon jei. \v 4 Halli Berea makheiya Pyrrhus sapa Sopater; Thessalonia makheiya Aristarchus li Secundus; Derbe makheiya Gaius; halli Asia makheiya Tychicus li Trophimus; halli Timothy inmani ngaihi amale inlei-inruoijei. \v 5 Inmani ngai'n ma inleisa-ah, Troas ah keini innaleingaak. \v 6 Chol-inchelmak waipool Kahoi suonuk keini'n Philippi makheiya rakuong kinchuongnga, nira-nga suo-ah Troas ah inmani koolla kintungjei; khawakhan keini nisari kinleiom. \s1 Troas sikbit ah Paul in ahekna isi \p \v 7 Halli hakta inphutna nikhuo khan keini'n waipool baknasik kin-inchun phakhan, Paul in ziingkhuo awarli adasik ejarra, mi ngaidiang zaanchim katung chong aleiril. \v 8 Keini intuupna chungkanung innkha meiser katamma inleiminkai. \v 9 Ruothar inkhat araming Eutychus intipa kha bangkot khan alei-in-ong, Paul in chong arilla aleiomlai khan imu inchu-inchuli, inbirra inthum huuina chung-inn makheiya nuoipilla ajuotajei, halli akathiya injuoruutjei. \v 10 Paul in ama koolla ajuochumma, akakuo ah ati, “Ningmalung mindongmaru, ama alaring.” \v 11 Halli ama'n chungtiang akalla, waipool kha akatherra inbakli, inmanile apha kasoot-ah khuowar katung chong inrilli, ama asuokjei. \v 12 Inmani'n naipangpa kha karingnga in-inntiang inruoijei, halli inmani rokna kha lekteii emakjei. \s1 Paul in Troas ah inphut Miletus isi \p \v 13 Keini'n ma-insa ah Assos tiang rakuongnga kinleisi, khawa khan Paul minchuong sik tia kinleingaidon, ajarchu ama'n keiiya sikate tia keinidiang aleiti. \v 14 Assos ah ama'n keini anamupha, keini'n amakha rakuong kinminchuongnga Mitylene tiang kinsijei. \v 15 Khamakheiya rakuong kinchuongnga, ziingkhuo warli Chios kintungjei, nikhat thengnga Samos tiang kinheiwa, halli ziingkhuo warli Miletus kintungjei. \v 16 Paul in Asia ramma phakasoot ommak nasik, Ephesus rakaanna rakuong sepnasik angaidon jei, achathei inchu ama'n Penticost nikhuoni khan Jerusalem tungnasik innot-ah aleisijei. \s1 Ephesus Uparup ngaidiang Paul inthenna chong \p \v 17 Miletus makheiya Ephesus ah Paul in mi atirra, koisuok uparup ngaikha ama inmupui nasik aleiminkoi. \v 18 Inmani'n amadiang inhongtungpha, ama'n inmani diang ati; “Kei'n Asia ram kahongtungni makheiya apha rakip nangnile inruoiya angtho-thoa kiomme tikha nangni'n ningpum tak-ah ningjet,” \v 19 tichu, Jihudi ngai'n thatnasik innathona suungnga kei'n malung kadaile mitrathi suokpumma Pumi sepa katho, \v 20-21 Pathian diang malungthuulna khat-um eini Pumi Jisu Christa diang kangamna Jihudi ngaidiang um Greek ngaidiang um sakhi kapeya, nangni inna khat-um mipui karra karilla kanaminchuna khan, nangni nemnasik iteii kithen ommakti nangni'n ningjet. \v 22 Tuunchu enru, Ratha khan anakhit ah kei Jerusalem katung kasi, khawa munkhan keidiang angme kasuoksik kei jetmong. \v 23 Hibitchu kajet, innasur-innakhuop khat-um kapoong-karaal in kei kha anangaak ah aom tihi Ratha Inthiang in Khuopui rakip ah keidiang sakhi anapeii. \p \v 24 Takkha Pumi Jisu nape chuon khat-um Pathian riangwai akatha chong sakhi rilthang nasik ah anatirna chuon kha muol-minsuo ah minheknasik kathomak inchu, karingkhuo hi keisik ah anemna iteii ommak tia ngaidonna kanei. \rq 2 Tim 4:7\rq* \p \v 25 Tuunchu, enru, nangni karra kei'n Pathian Rengram chong karilla kaleisi, takkha nangni rakip in kei meelsuo inlet-ah namunutunjei ti kei kapumtak in ka-injetjei. \v 26 Khawa jarra kei'n awini inthiangtak ah kimalar eii; nangni karra mi inkhat inmang suok-inchu, kei'n inmani thisen jarra kei iteii jetmong. \v 27 Ajarchu Pathian lungdou rakip nangnidiang kei'n rilleiya kida ommakjei. \v 28 Ama thisen tak-ah inaracho Pathian koisuok ngaikha kawaisik; nangni chungnga khat-um keelngam rahooi rakip chungnga ka-ensuisik malung minluutru, ajarchu Ratha Inthiang in nangni kha aka-ensuisik anadajei. \v 29 Kei'n kanadasuo nuk keelngam rahooi ngaikha kahoimak chikaom malang ngai'n nangni karra inhongluut sik eii ti kei'n kajet. \v 30 Ningkarra mi lekkhat in kangamna ngaikha in-nuk minjui sik-ah ka-emak chongkaril inhongsuok sik eii. \v 31 khawasik bit-ah kumthum katung kei'n suunli zaan mitrathi sarra nangni rakip kinaminchu kha ngaidon inlang nangni kadei karaat eru. \p \v 32 “Tuunchu kei'n nangni kha Pathian diang khat-um ama riangwai chongnga kanapejei, hiwa chongnga inabooljei khat-um inaminthiangjei nangni rakip chungnga Pathian rawaan kha nangnidiang kanapemator. \v 33 Kei'n tu-inkhat diang soonna, dangka emakli puondiar ra-ot mong. \v 34 Kakut tak-ah keisik khat-um ki-inruoipui ngai nemnasik bit-ah chuon katho tikha nangni ningpumtak in ningjet. \v 35 Kei'n nangnidiang angrakip chungnga chuon ranak ah katho ah kanaminmujei, tichu, kha angnga tho-inlang nangni'n akasuol ngaikha kasan khat-um Pumi Jisu chong kha kangaidon ning-esik ejei, ajarchu Pumi'n ati, ‘Akalei neek achu akape in kheella rawaan atha.’ ” \p \v 36 Hiwahi ati suoli, ama'n akemurkhup thep-ah inmani rakiple inruoiya nina inneijei. \v 37 Halli inmani rakip malung intook-ah inchap khat-um Paul kha inkakuo ah inheimazoop jei, \v 38 ama meelsuo woikhat inmani'n mununujei tia ama'n iril chong jarra kheella inmani'n inleipoong. Khamakheiya inmani'n ama kha rakuong katung injuothak jei. \c 21 \s1 Paul Jerusalemma isi \p \v 1 Halli keini'n inmani kin-inthenpuiya rakuong kinchuongli, Cos katung katuunna kinhongnga; ziingkhuo awarli Rhodes, halli khawa makheiya Patara khan kinhongtungjei. \v 2 Phoenicia tiang kasisik rakuong inkhat kinmu ah, keini'n khawa kinchuongnga kinsijei. \v 3 Keini'n Cyprus kinmu pha, khawakha martiang kindali, Syria tiang rakuong kinchuongnga Tyre kinhongtungjei, ajarchu khawakhan rakuong aphur amachum sik eii. \v 4 Khawakhan siamruoi ngai kin-intongpuiya inmanile nisari kin-omjei. Inmani'n Ratha ranak jarra Paul kha Jerusalem tiang simaknasik inleirilpi. \v 5 Halli nikhuo ajuohuuiya, keini'n kinheisuok pha, inmani innumei insa ngai rakiple inruoiya keini kha khuopui raalkhat katung innajuothakjei, khawa tuipui khamkhan kemurkhup kinthep ah nina kinnei. \v 6 Keini inkhatli inkhat inthenna chong kinrilla; halli keini'n rakuong kinchuongjei, inmanichu in-inntiang inleikirjei. \p \v 7 Keini'n tuipui chungnga khan kinsiya, Tyre makheiya inphut Ptolemais kha kintung, halli khawa munkhan ule-nai ngaikha chubei kinjuothoa inmanile inruoiya nisuokhat kin-omjei. \p \v 8 Ziingkhuo awarli keini'n kinhongsuok ah, Caesarea kinjuotungjei, Jerusalemma miring sari inkadang ngai karra Pathian-chuonkatho Philip inna kinluut ah, amale kinjuo-omjei. \rq Chuon 6:5; 8:5\rq* \p \v 9 Ama'n inlakaneimak sanu-ngaak mili aleinei; inmani ngai'n Pathian chong inleiril. \p \v 10 Khawa munkhan nikhuo lekkhat kin-omlai, Judea ramma araming Agabus inti Pathian chongkachoi inkhat ahongtung. \rq Chuon 11:28 \rq* \p \v 11 Halli ama'n keinidiang ahongli Paul koongkhit aleiya, akeii-akut inkhit ah ati, “Ratha Inthiang in ati, hiwa koongkhit mapupa kha Jihudi ngai'n Jerusalemma hile in-angrip ah khit-inta, zaatlop ngai kutchungnga amakha inlapesik eii.” \p \v 12 Keini'n hiwa chong kinjetpha, keini khat-um khanna kaom mi ngai'n ama kha Jerusalem tiang asimaknasi kinleitipi. \v 13 Khawa phakhan Paul in anamasangnga, “Nangni'n ningchap ah angsikme kamalung ningminna? ajarchu Pumi Jisu sik ah kei Jerusalemma innakhit bit eleiya thinasik um ka-insuuk suojei.” \p \v 14 Ama matheem matormungnga, keini'n kinti, “Pumi lungdou kha etarase.” \p \v 15 Nikhuo lekkhat kin-omsuonuk keini'n kinphur-kinpai kinminsuuk ah, Jerusalem tiang kinsijei. \v 16 Halli Caesarea ah siamruoi lekkhat-um keinile kinhei-inruoi, inmani'n keini tungnasik Cyprus ah kaom matiangnga Pathian nukkajuijei Mnason inna innaheiruoi. \s1 Paul in James inmupui \p \v 17 Keini'n Jerusalem kintungpha, ule-nai ngai'n karok ah innaleidon. \v 18 Ziingkhuo awarli Paul in keinile inruoiya James ajuo-inmupui; halli koisuok upa rakip-um khawakhan inleiom. \v 19 Paul in inmani chubei athosuoli, zaatlop ngai karra achuon thona suungnga Pathian chuontho rakip ngaikha ama'n aleirilsuok. \v 20 Inmani'n khawakha injetpha, Pathian kha inleirokpui, halli inmani'n ama diang inti, “Ule-nai Paul, Jihudi lising angjet in kangamna inhong eii kha nang in najetjei; halli inmani rakip in Sinadan sikbit ah inmalung kha inminluut, \v 21 inmani diang nang in zaatlop ngai karra kaom Jihudi rakip ngaidiang Moses dan mathaanna sik-ah insa ngai kha wun tanmaru khat-um Jihudi ngai sinadan kha-um juimaru tia naminchujei tikha keinidiang innaleitisuo jei. \v 22 Hiwa jarra angme nithosik? ajarchu nang naheitungjei ti inmani'n suoilekleiya injetsik ejei. \p \v 23 Khawa jarra angme keini'n kintihi thoro; inmani inpumtak ah chong-inkhit miring mili kha keini'n kinnei. \rq Teelna 6:13-21\rq* \p \v 24 Inmanile inruoiya napumtak inthiangro, inmani'n inlu inwoinasik, sial pero; halli inmani diang niminchu chongkha akadik emak, napumtak in Sinadan kha kajuiya kasi tikha inmani rakip in injetsik eii. \p \v 25 Takkha akangamna zaatlop ngaisik ah, kutbool pathian diangnga inpeii dooiphur, thisen, inraakthat sameii, khat-um zool-inthai, hiwa rakip chungnga inmani'n inpumtak in-ensuinasik cheii nimajia ah niminsijei.” \rq Chuon 15:29\rq* \p \v 26 Paul in miring ngaikha aruoiya, ziingkhuo awarli inmanile inruoiya inpum inminthiangnga, halli inmani rakip insuthiangnasik nikhuo ngaikha angtikme aheksik khat-um inmani rakip sik dooiphur angtikme inpesik tikha jetna sik-ah Paul in Biak inna aluut jei. \s1 Paul Insur \p \v 27 Nisari kha ajuohek siktiang, Asia ramma kaom Jihudi ngai'n amakha Biak-inn khan inmupha, inmani'n khan mipui kha inmaphuhut ah amakha insurjei. \v 28 Inmani'n inhongkheek ah, “Israel mi ngai, nasanru!” amun rakip ah eini Sinadan khat-um hiwa munna kaom mi rakip kaminchu kha hiwa mi hi eii; halli hiwakheella ama'n Greek ngai-um Biak-inn khan aheiruoiya inthiang munkha aminchokjei. \v 29 Ajarchu tiallai inmani'n Ephesus ah Trophimus kha amale inruoiya khuopui khan inleimu, ama kha Paul in Biak-inn suungnga aheiruoi tia inmani'n inleingaidon. \p \v 30 Halli khuopui rakip kha alei-inhaang jei, mi rakip inhongtaanna, inmani'n Paul kha insurra, Biak-inn makheiya ama kha inruoijei, halli khawa pha takkhan innkhar rakip inkharjei. \v 31 Inmani'n ama kha thatsik intholai, Jerusalem pumpui alei-inhaang jei tia Rome raalmi rahoi lamkakeipa diang chong inhongpejei. \v 32 Ama'n innot-ah raalmi ngai khat-um raalmi rajakhat lamkakei ngai aruoiya inmani katung intaan jei; inmani'n lamkakei ngai khat-um raalmi ngaikha inmupha, Paul inwuok kha indajei. \v 33 Khawa pha lamkakeipa in aheinaiya ama kha sur-inlang thirrui inniya khitnasik chong apejei; halli ama kha tume khat-um angme ithojei tia aleirakel. \v 34 Mipui karra lekkhat in chongkhat halli aleiilak khat ngai'n chongleiilak khattiang inleiril; mirasa khan ajar eya akadik kha ajet matormak pha, ama kha raalmi ngai omna innkhan ruoitaru tia chong apejei. \v 35 Halli ama'n chungtiang akalpha, mipui ngaikhan inraang theiya inheijui jarra ama kha raalmi ngai'n inkadomma inruoijei. \v 36 Ajarchu mipui katam ngaikhan, thattaru tia inkheektirra anuk inleijui. \s1 Paul apum inngaakna \p \v 37 Paul raalmi ngai omna inntiang inruoi siktiang, ama'n raalmi kalokpa diang ati, “Kei nang nadiang chong lekkhat ril chanibo?” \p ama'n ati, “Nang Greek chong najetbo?” \v 38 Kha-enchu phabong khat matiang neelramma raalkatho sik mi lisingmili karuoi Egypt mi kha nang emakchebe? \p \v 39 Paul in aleimasang, “Keichu Cilicia ramma Tarsus khuopuiya innanei Jihudi ka-eii; mipui diang kei chong rilsik nazootpiro tia nangdiang nina kaheinei.” \p \v 40 Ama'n azootpi pha, Paul in kalna chungkhan angirra mipui ngaidiang akut kalek ah, inmani'n inomchian phakhan, ama'n Hebrew chongnga arilla inmani diang ati: \c 22 \p \v 1 “Ule-nai khat-um pa ngai, kei'n tuun nangni diangnga ka-inngaakna chong kiril narangaipiru.” \v 2 Ama'n inmani diang Hebrew chongnga irilkha injetpha, inmani'n injuo omchian; halli Paul in ati: \p \v 3 “Kei Cilicia ram Tarsus ah innei Jihudi inkhat ka-eii, takkha hiwa khuopui Jerusalem hin Gamaliel diang ka-inchu ah hongkalok ka-eii, kei nipi nipu ngai Sinadan kacheet ah kajuiya kahong-inchu, nangni rakip in wini ningtho angnga, kei innum Pathian sik bitkhan ka-inpesuok.” \rq Chuon 5:34-39\rq* \p \v 4 Halli pasal numeisa rakip kasurra mikhumna khan kada-ah, inmani thina katung kei'n hiwa Pathian minchuna Lam kajui mi ngaikha kaleiminpoong-kaleiminraal. \rq Chuon 8:3; 26:9-11\rq* \p \v 5 Hiwa jarra Thiampu Kalian khat-um sanhedrin rakip in kei sakhi in-eii. Inmani diangnga inphut kei'n ule-nai ngai diangnga pesik chemajia ngaikha kamu ah, Damascus ah kaom hiwa mi ngai kha um rachaaknasik, khat-um khit-ah Jerusalem tiang juoruoinasik kei'n khawakhan kaleisi. \s1 Paul malungthonna iril \r (Chuon 9:1-19; 26:12-18) \p \v 6 Kei'n hinthoa kasiya Damascus kaheinai pha hintia asuokjei, kani hong-inding siktiang, jetlei-theileiya kasir kapangnga marwaanna inphut akawartak ra-ang inkhat in ajuowarjei. \v 7 Halli kei nuoipilla kapurjei, halli rasa inkhat in keidiang, Saul, Saul, nang in kei angsikme ninaminpoong? iti kei'n kaleijet. \v 8 Kei'n kamasang, nang tu na-eme Pumi? halli ama'n keidiang ati, keichu nang in ninaminpoong Nazareth Jisu kha ka-eii. \v 9 Keile hei-inruoi mi ngaikhan ra-ang khachu inmu, takkha kei diangnga iril ama rasa khachu inmani'n leijetmu. \v 10 Halli kei'n kati, kei'n angme kathosik, Pumi? halli ama'n keidiang ati, inthei-inlang Damascus ah luutro, khawa munkhan Pathian in ikadangsa nathosik chuon rakip jarra nangdiang namindik inte. \v 11 Khawa kawar ra-ang khan kamit leimumongnga, kihei-inruoipui ngaikhan kakut inma-ouwa, kei'n Damascus ah kaheiwajei. \p \v 12 Khawa munna kaom Jihudi rakip in khoya intho, eini Sinadan kajui Pathian kangamna araming Ananias Jihudi inkhat aleiom. \v 13 Ama kakoolla aheiwali, kakoolla angirra keidiang ati, Kasuopui Saul, nang mutaro! khawapha takkhan kei'n woikhat muna kaneiya amadiang kahong-enjei. \v 14 Halli ama'n ati, nipi-nipu ngai Pathian khan nang in ama lungdou jetnasik ah, ama Asuok kadik kha munasik ah, khat-um arasatak kha jetnasik ah anakadangjei. \v 15 Ajarchu nang in mirakip maikuungnga nimu nijet rakip karilpisik sakhi na-esik eii. \v 16 Tuun angsikme nilangaak? intheiro, ama raming koi-inlang baptize thoro halli namanu insuthiangtaro ati. \s1 Zaatlop ngaidiang chongkaril sik Paul ikoi \p \v 17 Kei'n Jerusalemma kaheikirli, Biak-inn khan Pathian kanilai, kei'n mangtalar inkhat kaleimu, \v 18 innotro, Jerusalem makheiya innot ah suokro, ajarchu kei jarra nang sakhi inmani'n leinunujei, tia keidiang kati Pumi kha kaleimu. \v 19 Kei'n katia, Pumi, inmani rakip in injetwiak, kei'n synagogue rakip ah nang kanangamna ngaikha mikhumna ah kaleida halli kawuok um kaleiwuok. \p \v 20 Halli nang nasakhi ka-eii Stephen inthatlai, kei um khawakhan kaomma, inthat kha kaleizoot khat-um akathat ngai puondiar kha kareiipi kalei-eii. \rq Chuon 7:58\rq* \p \v 21 Halli ama'n keidiang ati, suokro; ajarchu kei'n nanghi hiwahinna inphut kalaak ah zaatlop ngaidiang kanatirsik eii. \p \v 22 Inmani'n hiwa katung achonghi inrangaili; inmani rasa inringnga inkheek ah inti, hiwa ka-ang mi hi nuoipilchung makheiya thatru, ajarchu ama karing sik rahoi suokmak. \v 23 Inmani'n inkheek ah, inpuondiar inkalek ah marwaan tiang rahut inwor pha, \v 24 Rome raalmi lamkakeipa in ama chungnga hituk Jihudi ngai'n inkheekna jar kha jetna sik, ama kha wuokna sik chong apeya, amakha raalmi ngai omna innkhan ruoitaru tia chong apejei. \v 25 Inmani'n ama kha inkhit ah inwuok pha, Paul in akoolla kangir raalmi rajakhat lamkakeipa diang ati, “Rome mi ngaihi iteii amasialna muleiya ningwuok hi nangni chongtanbe?” \p \v 26 Rajakhat lamkakeipa khan khawa ajetpha, ama'n raalmi lamkakeipa diang asiya aleiti, “Nang angme natho sik? ajarchu hiwa mi hi Rome miring eii!” \p \v 27 Khawa jarra raalmi lamkakeipa khan asiya Paul diang aleirakel, keidiang tiro, nang Rome miring na-ebe? \p halli ama'n ati, “oh,” ka-eii. \p \v 28 Raalmi lamkakeipa khan ati, “Kei'n aman katamtak kapeya Rome miring inkhat kihongchang eii.” \p Takkha Paul in amasangnga, keichu Rome miring inkhat ah innanei ka-eii ati. \p \v 29 Khawa phatak ama diangnga chongkarakel sik ngaikha nuktiang inkirjei; halli raalmi lamkakeipa innum ama Rome mi eii ti ajetpha, ama um Paul aleikhit jarra achijei. \s1 Paul Uparup ngai maikuungnga \p \v 30 Takkha ziingkhuo ahongwarli Jihudi ngai'n angjarra amasialna inpeme ti inthiangnga ajetzoot ah, ama kha amasuojei, halli thiampu kalian ngaile uparup rakip intuupru tia chong apeli, Paul ajuoruoiya, inmani maikuungnga amin-ngirjei. \c 23 \p \v 1 Halli Paul in uparup ngaidiang mit en thuulleiya enna ati, ule-nai ngai, “Kei'n awini katung Pathian maikuungnga malung inthiangnga kahong-om.” \v 2 Thiampu Kalian Ananias in akoolla kangir ngaidiang amurra kabeennasik chong apejei. \p \v 3 Khawa pha Paul in ama diang ati, e akabang inkanoot bang, nangkha Pathian in analawuoksik eii. Nangchu Sinadan dungjuiya kei chongkatan sik na-in-ongli Sinadan namakoiya kei kha wuokru tia chong nipeme? \rq Matt 23:27,28\rq* \p \v 4 Halli akoolla kangir ngaikhan Paul diang inti, Pathian Thiampu Kalian kha nang in nilaranbe? \p \v 5 Paul in amasangnga ati, “Ule-nai ngai, ama hi Thiampu Kalian eii ti kei'n leijetmongjei; ajarchu hiwahi injia om, ‘Nangni'n ningmi ngai waikaroonpa chungnga akathamak chong rilmaru.’ ” \rq Suok 22:28\rq* \p \v 6 Sadducee li Pharisee rupni insuok kha Paul in amupha, uparup ngaidiang khan ati, “Ule-nai ngai! Pharisee ngai sapa, Pharisee kha kei ka-eii. Akathi ngai'n inhongring iti kangaidon jarra kei chungnga chong innatan eii!” \rq Chuon 26:5; Phil 3:5\rq* \p \v 7 Ama'n hiwa atipha, Pharisee ngaili Sadducee ngai karra insuol inphut ah; mipui rupni insuokjei. \p \v 8 Ajarchu hongkaring um, marwaan tirton khat-um ratha um ommak tia Sadducee ngai'n inti; takkha Pharisee ngai inchu inthum reella inngamna. \rq Matt 22:23; Mk 12:18; Luk 20:27\rq* \p \v 9 Khawakhan khella inhongkheek ah; halli Pharisee rup Sinadan karu ngai lekkhat in inngirra kana ah zootmung intia murruolsiak inleitho, “Eini'n hiwa mipa diang kathamak i-teii mumakmi. Takkha tu-inmo ajet, amadiang ratha inkhat in emakli marwaan tirton inkhat in ileiril lei-ete!” \p \v 10 Kanatak ah in-insuolpha, Paul kha alek-alek ah keithernu tia raalmi lamkakeipa in achipuiya, raalmi ngai machumli, Paul kha inmani diangnga inphut kasut inlang, raalmi ngai omna innkhan ruoiru tia chong apejei. \p \v 11 Khawani zaankhan Pumi'n ama koolla angirra ati, “Chimaro! ajarchu nang in Jerusalemma kei jarra sakhi nipe angnga, Rome khannum sakhi napesik eii.” \s1 Paul thatnasik intho \p \v 12 Ziingkhuo awarli Jihudi ngai ruuk ah inzootna inkhat inneiya, inmani'n Paul hi nithat maklaiseng bak-um baknumin, innum innumin intia inmani inkhat li inkhat khomaak in-insaam jei. \v 13 Hiwa inzootna kanei miring pasal ngai kha soommili inleikheel. \v 14 Inmani'n thiampu kalian ngai khat-um uparup ngaidiang insiya inleiti, keini'n Paul hi kinthat maklaiseng i-um mintem nunung tia keini inkhat li inkhat in kana ah khomaak ki-insaam jei. \v 15 Khawa jarra tuun nangni'n ama jarra inthiangnga kajetzoot inleem inlang nangni diang ama kha injuoruoina sik uparup ngaili nangni khan Rome raalmi lamkakeipa diang chong minsiru; ama'n hiwa mun ahongtung maklai, keini'n ama kha thatnasik kin-insuuk suo jei. \p \v 16 Takkha Paul sarnu sapa in thatnasik intho hi ajet pha, ama'n raalmi ngai omna inn aluutli Paul diang ahongmidikjei. \v 17 Halli Paul in raalmi rajakhat lamkakei inkhat akoiya ati, ruotharpa hi raalmi lamkakeipa diang ruoiro; ama'n ama diang chong lekkhat aril sik om. \v 18 Khawa jarra ama'n ruotharpa kha aruoiya, raalmi lamkakeipa diang aruoili ati, mikhumna ah kaom Paul in kei anakoili, ruotharpa hi nakoolla chong lekkhat ril sik om, ama hi nang nadiang ruoiro ati. \p \v 19 Raalmi lamkakeipa in amakha kut ah ma-ouwa, kaangkhat tiang aruoili, ruuk ah amadiang arakel jei, “Nang in keidiang angme narilsik kaom?” \p \v 20 Ama'n ati, “Jihudi ngai'n ama jarra kheella akatuun chong karakel sik ininleemma, Paul hi ziingnga nang in uparup ngai diang juoruoina sik-ah nina sik in-inzootna jei. \v 21 Khawa jarra nang in inmani chong kha juipimaro, ajarchu inmani karra pasal soommili kakheel rup inkhat in ama kha inthat maklaiseng bak-um baknunung, innum innunung tia khomaak in-insaamma ama kha inmaruongnga inom. tuunchu inmani in-insuuk suojei, nang izootpi beikha in-ngaak ejei.” \p \v 22 Raalmi lamkakeipa khan ati, “Tuteii inkhat diang um nang in kei diangnga niril chonghi rilpimaro tia.” chong apeli aminsijei. \s1 Paul Ramkaroon Felix diang Intir \p \v 23 Raalmi lamkakeipa in raalmi rajakhat ngai lamkakei inni akoiya aleiti, awini zaan kuo huuina phadan khan Caesarea katungsik raalmi rajani, sakor kachuong miring soomsari halli kasei kachoi mi rajani insuukru. \v 24 Halli Paul kha sakor minchuong inlang ramkaroon Felix diang insial-inkuoi omleiya atungnasik, sakor ngaikha insuuk taru. \v 25 Halli raalmi lamkakeipa in hiwa dungjuiya chemajia inkhat amajia jei; \v 26 Claudius Lysias, kalok-kalian ramkaroonpa Felix nang nadiang kei'n chubei kanaheitho. \v 27 Hiwa mipahi Jihudi ngai'n insurra, inthatsik pha kei'n ama hi Rome miring eti kajet ah, raalmi ngaile inruoiya inmani diang aphakacha ah kinsiya, ama hi kinjuokatan eii. \v 28 Inmani'n amahi angsik ah noonkuung inpeme ti ajar kha kajetzoot ah, kei'n ama hi inmani uparup ngai katung karuoi jei. \v 29 Inmani Sinadan chongrakel jarra ama diang noonkuung inpejei, takkha thatsik emakli mikhumna ah dasik rahoi kasuok chong i-um ommak ti kei'n kamujei. \v 30 Ama thatnasik ah Jihudi ngai'n ruuk ah in-insuukjei ti chong keidiang innamindik pha, kei ama noonkuung kape ngaidiang um namaikuungnga ama chungnga chong juo-inrilru tia chong kapeya, ama hi innot ah nakoolla kiheitir eii. \p \v 31 Khawa makheiya raalmi ngai'n chongpeii dungjuiya Paul kha inruoiya zaanna Antipatris katung inhong ruoijei. \v 32 Ziingkhuo awarli inmani'n sakor kachuong mi ngaikha Paul le inruoiya sinasik indali, keraalmi ngai'n in-omna inntiang inheikirjei. \v 33 Inmani'n Caesarea intung pha, chemajia kha ramkaroonpa diang inpeli, Paul um amaikuungnga inheiruoijei. \v 34 Halli ama'n chemajia kha ateelli, ama angram miring na-eme tia arakel; halli ama Cilicia makheiya eii ti ajet pha, \v 35 ama'n ati, “Nang noonkuung kape ngai inheitung pha kei'n nachong karangaisik eii.” Halli ama kha Herod chongtanna innkhan raalpa thoa danasik chong apejei. \c 24 \s1 Paul chungnga noonkuung \p \v 1 Nira-nga suonuk Thiampu Kalian Ananias in uparup ngai lekkhat khat-um chongkatanthei araming Tertullus le inruoiya injuochumma, Paul chungnga ramkaroonpa Felix ma-ah inmani'n chong inhongsorjei. \v 2 Halli Paul kha akoiluut ah Tertullus in amadiang noonkuung pena aphut jei: \p “E akaraat chungnung Felix! nang jarra keini'n kakheella kahoi-kadai kinmu khat-um keini'n kinram thanasik inbooltharna katamtak kinneijei.” \v 3 Keini'n amun rakip li apha rakip ah kheella rokpuinale inruoiya hiwahi Felix nachungnga donna kinnei. \v 4 Takkha kei'n napha kasoot ah naluut maknasik, nang in nazootpi inlang keini chong hi kabongnga narangai pinasik kanani. \v 5 Ajarchu hiwa miring hi inseiinasik katho, nuoipilchung pumpuiya kaom Jihudi rakip ngai kaminhaang khat-um Nazarene rahooi ngai lamkakei mi inkhat eii ti keini'n kimujei. \v 6 Ama'n Biak-inn kha-um minchoknasik athojei, halli keini'n ama kha kinsurjei. (Keini Sinadan dungjuiya ama kha chong kinleitan zoot, \v 7 takkha lamkakei Lysias ahongnga keini kutchungnga inphut amakha anakasut jei. \v 8 Halli ama noonkuung kape ngaikha nakoolla siru tia chong anapejei.) Keini'n ama diangnga noonkuung kinpe rakip jarra nang in amadiang narakelli ama diangnga inphut najetpi nate. \v 9 Jihudi ngai innum noonkuung penasik in-inchunna, khawa kha akatuun eii inti. \s1 Felix maikuungnga Paul Apum inngaakna \p \v 10 Halli ramkaroonpa in ama kha chong rilnasik aheiti pha, Paul in aheimasang, \p Nang in kum angjet hiwa zaat ngai chongkatan nahong eii ti kei'n kajet ah, namaikuungnga kei inngaakna chong rilsik hi karok. \v 11 Kei'n Jerusalemma Pathian chubei thonasik kajuosina hi nisoomleini lakheelmak tihi nang in najet. \v 12 Halli tu ka-ang inkhatle kei kin-insuol, emakli mipui chungnga Biak-inn khan chong kimasuok, synagogue khat-um khuopui rakip khannum ommak inmani'n namumu. \v 13 Inmani'n tuun kei diangnga noonkuung innapeii chongkha nangdiang incheen tak ah napemator nunu. \v 14 Kei'n nang nadiang hiwa ngaihi karilsuok: kei'n eini nipi-nipu ngai Pathian chubei kithohi inmani inrilna Pathian minchuna Lam khanna chubei kitho emak; takkha Pathian chongkachoi ngai larik le Moses Danna injia rakip ngaikha kei innum ka-inngamna. \v 15 Mi katha le mi kase rakip in kathiya inphut inhongringnook sik eii tia inmani'n inngaidon kha angnga kei innum Pathian kha inthiangnga kajet ah ka-inngamna. \v 16 Hiwa jarra kei innum Pathian li mi ngai maikuungnga apha rakip ah akatha li akase thenthei nasik malung inthiang kanei. \p \v 17 “Kum lekkhat matiang kei'n Jerusalem khan kami ngaidiang sial lekkhat kaleisik le Pathian diang phurpeii penasik kaleisi. \rq Chuon 21:17-28 \rq* \p \v 18 Khawa insuthiangna chuon kha kaminhekli Biak-inna kaomlai khan inmani'n innaleimu. mipuichu kei koolla leiommu halli insuol-inseii um lei-ommak. \v 19 Takkha Asia ramma Jihudi mi lekkhat inchu innamu, Inmani'n keidiang noonkuung innapesik om-inchu, hiwa munhin namaikuungnga hong-inta keidiang noonkuung innahongpesik eii. \v 20 Emakli uparup maikuungnga kangirlai kimasial om-innum angme hinna kaom ngai'n rilrasu. \p \v 21 Akathi ngai'n inhongring nooksik eii ti ngamna jarra hiwa nikhuoni nangni maikuungnga: ‘Kei hi chong-ningnatan eii ti rasa hibitchu kei'n inmani karra kangirlai kaleikheek.’ ” \rq Chuon 23:6\rq* \p \v 22 Halli Felix in Pathian minchuna Lam jarra lekkhat inthiangnga ajet-ah, inmani diang ati, “Lysias raalmi ngai lamkakeipa ahongtungli,” “Kei'n nangni chungnga chong kanatanpisik eii aleitipi.” \v 23 Halli raalmi lamkakeipa diang Paul kha inngaak nasik chong apejei, takkha amadiang ningle-nuom penasik asap ngai'n sansik azootpijei. \s1 Felix li Drusilla maikuungnga Paul angir \p \v 24 Halli nikhuo lekkhat suo-ah, Felix in anumei Drusilla Jihudi nu khale inruoiya inheiwali, Paul kha ajuominkoiya, Christa Jisu diang ngamna jarra chong inleirangai. \v 25 Halli akatuun le apum-insur khat-um akahongsik chongtan nikhuo jarra Paul in ahongril pha, Felix in achiya ahongmasang, “Tuunchu nang sitaro; kei'n aphakacha kamu pha, nahongkoi kate,” ati. \v 26 Khawa pha Paul in amadiang sial napete tia ama'n aleingaidon; hiwa jarra ama kha innolla akoiya amale inlei-inbiak. \p \v 27 Halli kumni suo-ah Porcius Festus in Felix rathuulla waikaroon ejei; takkha Felix in Jihudi ngai izoot kha manuom jarra, Paul kha mikhumna ah aleidajei. \c 25 \s1 Paul ram waikaroonpa maikuungnga \p \v 1 Festus in khawa ram ahongtung nithum suo-ah, Caesarea ah inphut Jerusalem tiang asijei. \v 2 Halli thiampu kalian ngai khat-um Jihudi lamkakei ngai'n Paul jarra amadiang chong inhongsorjei. \v 3 Inmani'n Paul kha lamma maruongnga thatnasik inlei-insuuk ah, Jerusalemma Paul hongruoi nasik Festus diang inmani'n riangwai inniya inleiti. \v 4 “Paul kha Caesarea mikhumna khan aom, kei sowason sotlekleiya kasisik eii tia Festus in aleimasang. \v 5 Khawa jarra nangni karra lamkakei ngaile inruoiya Caesarea ah sisuomkinta, ama masialna om-inchu, inmani'n ama kha noonkuung perasu, aleiti.” \p \v 6 Festus in niriat emakli nisoom inmanile alei-omsuomli, Caesarea tiang asijei, ziingkhuo awarli ama'n chongtanna ah in-ongnga, Paul kha heiruoinasik chong apejei. \v 7 Paul aheitung pha, Jerusalemma inphut aheikawa Jihudi ngai'n asir-apangnga inngirra, inmani innum inmu-injetmak jarra noonkuung katamtak ama chungnga inheichoi. \v 8 Takkha Paul in atheinuo-ah apum inngaaknasik aleimasang: “Jihudi ngai Sinadan chungnga, Biak-inn chungnga, emakli Rome Reng Caesar chungnga, kei'n insial iteii um lathomong.” \p \v 9 Takkha Jihudi ngai'n mi katha eii intizoot jarra, Festus in Paul diang aleirakel, “Nang in Jerusalemma siliya, hiwa chongjarra kamaikuungnga chongtansik namanuombe?” \p \v 10 Paul in ati, “Kei chong innatansik Reng Caesar chongtanna ma-ah kei kangirjei, Jihudi ngaidiang kei'n kimasial laom mak. khawa kha nang in inthiangnga nanajetpi. \v 11 Kei kamasial mi ka-e inchu khat-um thinasik rahoikasuok kaleitho leiom inchu kei thinasik zootmak thonuning; takkha hiwa mi ngai'n kei diangnga inheipe noonkuung rakip suungnga akatuun inkhat bit ommak inchu, tu ka-ang inkhat in kei inmani diang napematornunu. Kei'n Reng Caesar maikuungnga rilkate.” \p \v 12 Halli Festus in ama chuonkaroon ngai khale in-inbiakli aheimasang, “Nang in Reng Caesar maikuungnga rilkate natijei kengnga, nang Reng Caesar diang nasisik ejei.” \s1 Paul Agrippa li Bernice maikuungnga \p \v 13 Nikhuo lekkhat suo-ah, Reng Agrippa khat-um Bernice in Caesarea ah inhongtung, halli Festus kha inhongdon. \v 14 Inmani'n khawakhan nikhuo lekkhat in-omlai, Festus in Rengpa diang Paul jarra chong aminjet ah ati, “Felix in mikhumna ah asurra ida mi inkhat aom. \v 15 Kei'n Jerusalemma kaomlai hiwa pasalpa jarra thiampu kalian ngai khat-um Jihudi uparup ngai'n ama chungnga noonkuung inpeya kei diang thatru tia chong innahongpeii. \v 16 Kei'n inmani diang kaleimasang, tichu, mi inkhat kha noonkuung inpe inchu noonkuung kape ngaile noonkuung inpepa meel li meel in-inmuwa ama'n apum inngaakna chong aril maklaiseng chongtansik hi eini Rome ngai sinadan emak kaleitipi. \v 17 Khawa jarra inmani rakip hiwa munhin inhongpha, kei'n minsootleiya, ziingkhuo awarli chongtanna munkhan ka-in-ongnga, mipa kha hongruoinasik chong kaleipejei. \v 18 Noonkuung kape ngaikhan inhongngirra, ama jarra kileingaidon angnga akathamak iteii um inmani'n heikeisuomu. \v 19 Takkha inmani noonkuung penakhet khachu inmani inngamna, halli akathijei Jisu inti mi inkhat Paul in aringjei ati jarra murruolsiak intho kha eii. \v 20 Hiwa ka-ang jarra hin kei'n chong entokdan jetmongnga, ama jerusalemma asiya, hiwa chongjarra chong namintan zootbe tia kirakel eii. \v 21 Takkha Paul in Caesar Rengpa in chongtanrase aleiti jarra, kei'n amakha Caesar Rengpa diang katir maklaiseng kacheet ah raalpa tho-inlang ngaakru katipijei.” \p \v 22 Agrippa in Festus diang ati, “Keitak innum hiwa mipa diangnga inphut kajetzoot.” \p Festus in aleimasang, “Ziingnga ama diangnga inphut nang in rangainate.” \p \v 23 Ziingkhuo awarli Agrippa li Bernice kha kalurtak ah kayana le inruoiya raalmi lamkakei ngai khat-um khuopui mikalok-mikalian ngaile inruoiya chongrangai nasik munkhan inheiluut. Festus in chong aleipeii halli Paul kha inheikeiluutjei. \v 24 Halli Festus in ati, “Reng Agrippa khat-um keini le inruoiya akaom suom mi rakip, nangni'n hiwa mipa hi enru, Jihudi mi rakip in Jerusalemma um hinnum amahi karingsik rahoi suokmak tia inkheek ah kei kadiang chong innahongsor. \v 25 Takkha ama thinasik rahoi kasuok thomak iti kei'n kamu, halli apumtak in Ceasar Rengpa diang chong mintannasik anani jarra kei'n amadiang tirnasik chong kangirjei. \v 26 Takkha ama jarra kei'n Ceasar Rengpa diang incheenna majiasik iteii jetmong. Hiwa jarra ama chungnga chong nirakel suoli, kei'n majiasik lekkhat jetkate ti ka-ngaidonna, nangni ma ah khat-um aru ka-e khet ah Reng Agrippa namaikuung tak ah ama hi kiheikeisuo eii. \v 27 Ajarchu mikhumna ah kaom mi inkhat kha chongtanna ah, inthiang noonkuung kha jetlekleiya tirsik hi rahoi suokmak tia ka-ngaidon.” \c 26 \s1 Paul in Agrippa maikuungnga Apum inngaak \p \v 1 Halli Agrippa in Paul diang ati, “Nang in nirilzoot chong rilnasik kanazootpijei.” Khawa pha Paul in akut akeisuo ah inngaakna chong karil aphut jei: \p \v 2 “E Reng Agrippa! kei diangnga Jihudi ngai'n noonkuung innape rakip jarra awini namaikuungnga kei'n chong karilsik hi keisik ah rawaan katha eii tia ka-inngaidon,” \v 3 ajarchu Jihudi ngai sinadan khat-um chongkasuok rakip nang in najet wiak; khawa jarra malung-kaluutle inruoiya kachong nana-rangaipisik hi nang nadiang kanani. \p \v 4 “Kanaipang changlaiya inphut karam halli Jerusalemma karingkhuo ang-omchanna kihong omme itihi Jihudi rakip in injet.” \p \v 5 Inmani'n sakhi pekinte inti inchu, eini sinadan karra kacheet khet Pharisee rahooi inkhat ka-eya kaleiom itihi inmani'n apha matiangnga inphut innaleijetjei. \rq Chuon 23:6; Phil 3:5\rq* \p \v 6 Halli tuunchu eini nipi-nipu ngai diang Pathian chong-inkhitna kha kangamna jarra kei hi tuun chongtansik ah kangirjei. \v 7 Khawa ngamna kha munasik ah eini phung soomleini ngai'n suunli zaan Pathian kha malung kaluut ah chubei inleitho. Khawa ngamna jarra eii, E reng, kei kadiang Jihudi ngai'n noonkuung innape hi. \v 8 Pathian in akathi kha minring mator tia nangni'n angsikme ningngamna mak? \p \v 9 “Keitak innum Nazareth Jisu raming chungnga thokatha sengchu thonasik kaleingaidon.” \rq Chuon 8:3; 22:4,5\rq* \p \v 10 Khawa chuon kha kei'n Jerusalemma kaleitho; halli thiampu kalian ngai diangnga inphut ranak kamu ah, kei'n Pathian mi angjet mikhumna khan kaleida, halli inmani inthat pha kei um inmani inthat kha kaleizoot. \v 11 Kei'n synagogue rakip ah inmani kha innolla kaleirachaak, halli inmani inngamna kha minthaannasik um kaleitho, halli kei'n inweet ka-angnga inmani chungnga minpoongnasik ramleiilak khuopui rakip khan kaleisi. \s1 Paul amalung thuulna chong iril \r (Chuon 9:1-19; 22:6-16) \p \v 12 “Hiwa sik jarra kei'n thiampu kalian ngai diangnga inphut thomatorna ranak khat-um chongpeii kaleiya Damascus ah kaleisi.” \v 13 Kani-inding phakhan, E reng, kani neek ah kawar marwaanna inphut ra-ang inkhat in kei khat-um keile ki-inruoipui ngai chungnga iwar kamu jei. \v 14 Keini rakip nuoipilchungnga kinpur phakhan, Saul, Saul! nang in angsikme kei ninaminpoong? thir raling nikaper nang sik ah intak, tia kei diang Hebrew chongnga iril rasa inkhat kei'n kajet. \v 15 Halli kei'n kati, nang tu na-eme Pumi? halli Pumi khan ati, Kei nang in ninaminpoong Jisu kha ka-eii. \v 16 Takkha inthei inlang ngirro; ajarchu nang kasuok naminchang sik katia, nangdiang ka-inlar ka-eii. Hanna winiya kei ninamu khat-um nuktiangnga kanaminmu sik ngai hi nang in mileiilak ngaidiang narilpisik eii. \v 17 Kei'n Israel mi ngaidiang khat-um kanatirna zaatlop ngai diangnga inphut kanasansik eii. \v 18 Inmani'n akaziingnga inphut awarnatiang khat-um Seitan ranak ah inphut Pathian diang hei-inletnasik, manu ngaidamna khat-um kei inna-ngamna jarra kiminthiang ngai karra amun inmuna sik, kei'n nang hi inmani war kaminmusik kinatir eii. \s1 Paul in achuontho iril \p \v 19 “Khawa jarra, E reng Agrippa, kei'n marwaanna inphut mangtalar kimu kha kei'n juimak thomong.” \p \v 20 Takkha ma-insakhet ah Damascus li Jerusalem mi ngaidiang, halli Judea rampumpui khat-um zaatlop ngaidiang inmani'n inmanu ah inphut inmalung hongthuul nasik, Pathian diang inheikirna sik, khat-um malung thuulna rahoi kasuok chuon ningthosik eii tia kei'n kaleiril. \rq Chuon 9:20,28,29 \rq* \p \v 21 Hiwa jarra Jihudi ngai'n Biak-inn khan kei kaomlai innasurra, halli kei nathatnasik inleitho. \v 22 Takkha Pathian in awini katung anasanna, halli kei'n hiwahin ka-ngirra kei kasakhi mi rakip diang kasiin akalian diang in-angrip ah kape, hiwa chongtak hi Pathian chongkachoi ngai khat-um Moses in ahong kasuoksik inleiril chong kha eii; \v 23 tichu Jihudi ngaile Zaatlop ngaidiang sanminringna war chong karilsuoksik Christa khan poongraal adeiya kathiya inphut mansakhet-ah akaring inkhatsik eii iti kha, eleiya kei'n iteii khat-um leirilmong. \p \v 24 Paul in apumsik ah aril pha, Festus in rasa inringnga akheek-ah ati, “Paul, nang na-inweetjei; nang in katamma ni-inchu khan nang hi anaminweet jei!” \p \v 25 Paul in ati, E thomatorna kanei Festus, “Kei inweetmong, takkha inthiangnga akatuun kha kiril eii. \v 26 Reng Agrippa! nangdiang kei'n kachi omleiya karilmator, ajarchu nang in hiwa ngai jarra najetjei. Kei'n ka-inngamna jei khachu nang in inmani rakip kha najetjei, ajarchu hiwa chuon kasuok hi akil inkhat ah akasuok emak. \v 27 E reng Agrippa, nang in Pathian chongkachoi ngaikha na-ngamnabe? Nang in na-ngamna iti kei'n kajet!” \p \v 28 Agrippa in Paul diang ati, “Nang in keihi hiwa phabong lekteii suunghin Christian namin-esik na-ngaidonbe?” \p \v 29 Halli Paul in aleimasang, “phabong khat emakli phakasei e-innum,” “Nang le aleiilak nangni awini kachong kajetseng hiwa thirruiya innakhit bit hichu elekleiya ningraja ah kei ning-ang nasik Pathian diang kini eii.” \p \v 30 Khawa khan Reng, ramkaroonpa, Bernice, khat-um inmanile in-ongsuom ngaiseng in-intheijei, \v 31 halli inmani'n insuok-suo pha inkhatli inkhat in-inti, “Hiwa miring hi athina sik li mikhumna ah danasik rahoi kasuok amasialna ommak inti.” \v 32 Halli Agrippa in Festus diang ati, “Hiwa mipa in Reng Caesar diang karilsik eii aleitimak inchu, amahi masuo katha ejei.” \c 27 \s1 Paul Rome tiang isi \p \v 1 Keini'n Italy katung rakuong chuongnasik kin-inbiak suo pha, inmani'n Paul khat-um aleiilak mikhumna ah inda mi ngaikha “Ceasar Rengpa Raalmi Rahooi,” inti Rome raalmi rajakhat lamkakeipa Julius intipa diang inheipejei. \v 2 Halli Asia raaltiang kaom ram inkhattiang sisik katho Adramyttium rakuong inkhat kinchuongnga kinsijei, halli Thessalonica ah kaom Macedonia miring Aristarchus keinile kinlei-inruoi. \v 3 Ziingkhuo awarli keini khan Sidon kinhongtung pha, Julius in Paul kha aminriangnga, ama asap-asuon ngaidiang asiya inmupuinasik khat-um amasik arei kaom inheipesik kha-um aleizootpi jei. \v 4 Khawa munna inphut keini rakuong kinhongsep pha, thikaraang in keini anakhan jarra, keini'n Cyprus tuiram ralitiang kinhongsepjei. \v 5 Halli Cilicia khat-um Pamphylia tuipui kinrakaanna, keini'n Lycia ram Myra kintungjei. \v 6 Khawa munkhan raalmi rajakhat lamkakeipa khan Italy katung insepsik Alexandria rakuong inkhat amuwa, keini kha khawa rakuong khan anaminchuong jei. \p \v 7 Halli nikhuo angjet keini'n rakuong kinsep zaamma, intaktheiya Cnidus khuopui kha kintungjei, thikaraang khan ajar eya keini matiang sepna minthamakjei, khawa jarra Salmone le in-enret Crete tuiram rali tiang kinhongsep jei. \v 8 Keini'n intaktheiya tuidiilkham tiangbit kinhongsep ah, Lasea khuopui koolla kaom Fair Heaven\f + \fr 27:8. \fr*\fk Fair Heaven \fk*\ft intihi rakuong ngai khaapna mun inkhat eii.\ft*\f* inti mun inkhat khan kintungjei. \p \v 9 Keini'n khawa khan rakuong sepsik chi omjarra apha kasoottak kinleiom, halli manu ra-ngaidamna kahoi nikhuo kha-um athengjei. khawa jarra Paul in inmanidiang hiwa chongpe hi aleipeii, \v 10 “Ule-nai ngai, hiwa makheiya chu eini rakuong hi kakoisik, rakuong hinna nichoi phur emakli rakuong bit inmang eleiya niringkhuo katung inmangsik kei'n kamujei.” \v 11 Takkha raalmi rajakhat lamkakeipa khan rakuong mapupa khat-um rakuong kasep ngai khabit arangaiya, Paul in angme iril kha ra-ngaimakjei. \v 12 Rakuong tungmun khan phalbitha ah omnasik amun hoimak jarra, inmani katamkhat in phalbitha dei thanasik eini'n Phoenix nitung maklaiseng rakuongnga situi inleiti. Phoenix hi Crete ah kaom rakuong tungmun Sim li taitak khat-um Mar li taitak tiang ka-en eii. \s1 Tuipui chungnga thipui \p \v 13 Sim tiangnga thikaraang kaneem kha karaang ahongphutjei, inmani'n inleingaidon kha tungjei tia inngaidonna, rakuong kasurthir kha inmasuo ah Crete pangtiang innaitirra rakuong insepjei. \v 14 Takkha sootlekleiya Euroclydon inti akangar thipui khan kana ah tuiram makheiya inphut ahongraang jei. \v 15 Khawa thikaraang khan rakuong maikha aseemma amai sur matormungnga, keini thikaraang in anaseemjuon jei. \v 16 Halli sim tiangnga kaom Cauda inti akasiin tuiram inkhat ralitiang kinheisep ah, keini'n kapoongtak ah rakuongteii kha kinjuosurjei. \v 17 Khawa rakuong kha kinkadomma, rakuong kalok khan kinkhit mincheetjei. Libya neelbil tiang nataanpuini tia inchiya, inmani'n rakuong sepna puon kha inkeithaak ah rakuong kha inminsijei. \v 18 Thipui karaang khan keini kheella anaminpoong pha, ziingkhuo awarli inmani'n rakuongnga inphut phurpai kakalekjuon inphutjei; \v 19 halli nithum huuini khan inmani inkut tak-in rakuong phurpai ngaikha inhiaijuon jei. \v 20 Apha kasoottak keini chungnga kani li arsi ngai'n injuowarmak pha, khat-um thipui-thikaraang in keini namakhu pha, keini tuun laringkinte tia ngaidon khaimungjei. \p \v 21 Inmani bak-inleiya in-omna ahongsoot pha, Paul in inmani karra angirra ati, “E ule-nai ngai, nangni'n kachong ningleijuiya, Crete makheiya rakuong nileisepmak inchu, neinaak inmang ngaile insial ngai rakip hi lei-omnuni. \v 22 Takkha tuunchu kei'n nangni malung minpoongmak nasik masokna kananei, ajarchu rakuong elekleiya, nangni karra tu-inkhat um ratha inmang omnunijei. \v 23 Ajarchu Kapathian ka-eii halli asepa um kitho Pathian, ama tirton inkhat in miyanni zaankhan kakoolla angirra, \v 24 halli anati, ‘Chimaro, Paul! Nang Caesar Rengpa maikuungnga nangirsik eii; halli enro, nangle inruoiya rakuong kachuong rakip-um Pathian in nang nadiang anapejei.’ \v 25 Khawa jarra ule-nai ngai malung mindong maru, ajarchu kei kadiangnga iti-angnga asuoksik eii tia kei'n Pathian diang kangamna jei. \v 26 Takkha eini tuiram inkhat pangtiang nichulsik ejei.” \p \v 27 Takkha nisoomleimili huuini zaankhan, Adria (Mediterranean) tuipuiya keini thipui'n nachoinarei nachoiya, anaruoilai, zaanchim pheiwei khan rakuong kasep ngaikhan tuikham inkhat anaijei tia inleingaidon jei. \v 28 Inmani'n tui inthuuk kha in-uol pha lamsoomni inthuuk iti injetjei; Phabong khatsuo in-uol nook-ah lamsoom leira-nga inthuuk inmujei. \v 29 Halli keini'n lungpui ngaikhan intheengni tia, kinchiya, rakuong nuktiang surna thir mili kha kinmatali, khuowar nasik nina kinneiya kinleiom. \v 30 Rakuong kasep ngaikhan rakuong matiang surna thir kakeisuo in-inleemma rakuongteii ngaikha inmachumli taannasik intholaikhan, \v 31 Paul in raalmi rajakhat ngai lamkakeipa khat-um raalmi ngaidiang aleiti, “Inmani'n rakuong suunghin in-ommak inchu, nangni ringnutun.” \v 32 Khawa pha raalmi ngaikhan rakuongteii rui ngaikha intanna inmasuojei. \p \v 33 Halli khuowar siktiang Paul in inmani rakip bu lekkhat baknasik aleiti: “Nangni'n nisoomleimili hi ningaak-ah iteii khatbit bakleiya bu ningheingei jei. \v 34 Khawa jarra kei'n nangni bu lekkhat bakru kanati, hiwahi nangni ningringnasik eii, ajarchu ninglu ah ningsam inkhat bit-um inmangnuni.” \v 35 Ama'n hiwahi arilli, waipool kha aleiya mi rakipsik Pathian diang anili, akather khoiya inbakjei. \v 36 Khawapha mi rakip inratha inminrok ah inmani tak-um inbakjei. \v 37 Khawa rakuong suungkhan keini miring rajanile soomsarileiruk kinleichuong. \v 38 Inmani'n inwon inminsip suopha, tuipui suungnga gehu kha inmata-ah rakuong kha inminzaangjei. \s1 Rakuong kakoi \p \v 39 Halli ziingkhuo ahongwarpha, inmani'n ram kha jetmujei; takkha inmani'n lung indang natiang kaluut tuikil inkhat inmani'n inmujei; khawakhan rakuong hi sepluut-ah makoileiya damatorminbo tia inmani'n inlei-insiam. \v 40 Khawa jarra inmani'n rakuong minsurna thirrui kha intanna tuipui suungkhan inmatajei; khawa phatak khan rakuongrui kha insuutjei, halli rakuong kataanpui puon kha inkeikalla khawa tuikiltiang sinasik inmani'n inleitho. \v 41 Takkha rakuong kha tuipui inni inchunna siatbungnga asuk-ah rakuong kha akoijei halli rakuong lu kha asukdeenna siing-insamakjei, rakuonglel kha tuiphuuksaan khan azeemma aheikoijei. \p \v 42 Inheisur ngaikha tui-inhaiya suok acha intia, inmani kha thatrui tia raalmi ngaikhan chong inlei-insiamjei. \v 43 Takkha Paul kha thatzoot mak-ah, raalmi rajakhat lamkakeipa khan inmani chong-insiam kha aleikhaap jei; khawa rathuulla tui-kahai mator ngaikhan ma-insakhet ah inchoomthaak inlang, tuipui khamtiang tungrasu tia chongpeii aleipeii; \v 44 halli alakaom ngaikhan, tu ka-ang ngai'n khumpeek mahuumso-inlang, khat-um lekkhat in rakuong kakoi lek chuongsunlang rakaanrasu tia chong apejei. khan kinthoa kinraja-ah kinringnga tuikhamtiang kintungjei. \c 28 \s1 Malta ah Paul \p \v 1 Keini'n karingnga tuikham kintung pha, khawa tuiram kha Malta eii ti keini'n kinjetjei. \v 2 Halli khawa ramma mi ngaikhan keinidiang innaminriang hi lekteii emak, ajarchu ruo kasur khat-um adai jarra, inmani'n mei innathopiya, keini rakip kha innaleidon jei. \v 3 Paul in thing ajuokhoomma meiya atuoli, mei ahonglum pha maruul inkhat ahongsuok ah paul kutkhan kaherjei. \v 4 Khawa ramma mi ngaikhan Paul kut-ah atur kangar maruul khan ikaikha inmupha, inmani inkhatli inkhat in-inti, hiwa mi hi mikathat alei-echeise, ama'n tuipuiya inphut aring innum, arasi inchu ama karingsik zootmak. \v 5 Takkha ama'n maruul kha meisuungnga kathingthaak-ah, iteii tikhai makjei. \v 6 Ama hong-inthingta emakli jetlei-theileiya purta athisik eii tia inmani'n inleingaidon; takkha inmani'n kasoot-ah in-enna, halli amadiang iteii-um timak inmupha, inmani malung ngaidonkha inthuulla inti, “Ama Pathian inkhat eii!” intijei. \p \v 7 Khawa mun koolla ram lekkhat kanei khawa tuiram karoonpa Publius inti inkhat aleiom; ama'n keini anaruoiya, nithum malung kalok-ah anadonjei. \v 8 Publius pa kha ritun khat-um eeksen khan ana-ah aleizaal. Paul in amadiang aluut-ah, Pathian anili, achungnga akut aduongpiya ama kha amindampi jei. \v 9 Hiwa athopipha, khawa tuiramma kaom akana leiilak rakip ngai-um inhongnga akana amindampi jei. \v 10 Inmani'n karokle inruoiya keinidiang kutchoi phur katamma innapeya, rakuong suungnga kinsilaiseng keini sik-ah arei kaomseng inmani'n innathunpi, halli keini'n rakuong kinhongchuong jei. \s1 Paul in Rome Itung \p \v 11 Thathum suo, tuiram khanna phalbitha lei-inseng, “Inphir Pathian ramil,” \f + \fr 28:11. \fr*\ft Twin Gods inti hi Inphir Pathian unai inni raming eii. inmani raminghi Castor khat-um Pollux inti\ft*\f* inti Alexandria rakuong inkhat khan keini'n kinchuongjei. \v 12 Keini'n Syracuse khuopui kinhongtungnga, khawakhan keini'n nithum kinomjei. \v 13 Khawa khanna inphut kinkuoiya Rhegius khuopui kintungjei; ziingkhuo awarli sim tiangnga thi ahongraang, nini huuini khan keini'n Puteoli khuopui khan kinheiwajei. \v 14 Khawa munkhan Pathian kangamna ule-nai kin-inmupuiya, keini kha inmani'n nisari omsuomrui inheiti; halli keini Rome tiangkhan kinheiwajei. \v 15 Rome khanna kaom ule-nai ngaikhan keini chong injetpha, Appius Phaipui khat-um Inntun Inthum inti mun katung keini kanadonsik inleihong, Paul in inmani amupha, ama'n Pathian inminpaak halli aroktheijei. \s1 Rome Inluut \p \v 16 Keini'n Rome kinluut pha, Paul raalpa kathosik raalmi ngai khale inruoiya atheinuo-ah omnasik inzootpi jei. \p \v 17 Khawasuo nithum omli ama'n Jihudi lamkakei ngai aleikoichun; inmani'n inlei-inchunpha, ama'n inmani diang ati, “E ule-nai ngai, kei'n kaphung emakli nipi-nipu ngai sina-danle inhal kaleithomak innum, kei Jerusalem mikhumna-ah innada halli Rome mi ngai kutchungnga innapejei. \v 18 Rome mi ngai'n kei chong innarakella, keidiang nathatnasik chong iteii ommak jarra inmani'n kei innaleimasuo zoot. \p \v 19 Jihudi ngai'n khawakha leizootmu jarra, kei'n kaphung kami ngaidiang kamasialna iteii ommak innum, kei hi Caesar Rengpa diang karil simak chamakjei. \rq Chuon 25:11\rq* \p \v 20 Khawa jarra hiwasik bit-ah kei'n nangni inmupuinasik khat-um inbiakpuina sik kinakoi eii, ajarchu Israel ngai'n inngaidonchak ama jarra kei hi thirruiya innakhit eii.” \p \v 21 Inmani'n amadiang inti, “Keini'n Judea ah inphut nang jarra chemajia inkhat um mumung, halli ule-nai inkhat innum hiwahin hong-inlang, najarra chong kathamak inhongril um ommak.” \v 22 Takkha nang-ingaidon kha angme iti keini'n kinrangaizoot, ajarchu hiwa rupngai chungnga amun rakip ah inril keini'n kinjet. \p \v 23 Halli inmani'n amadiang nikhuo khat inmadan puiya, inmani katamtak ama omna suungkhan inhongjei. Inmani diang ama'n Moses Sinadan khat-um Pathian chongkachoi ngai larik-ah inphut Pathian Rengram jarra sakhi apeya, Jisu kha inmani'n inngamnasik ziingtiangnga inphut zaan katung aleiminchu. \v 24 Lekkhat in iminchu chongkha inngamnajei, takkha lekkhat inchu leingamnamu. \v 25 Khawa jarra inmani inkhatli inkhat inzootmu-ah in-inthenjei. In-inthen maklai Paul in inmani diang chongkhat aleiril, “Ratha Inthiang in Pathian chongkachoipa Isaiah inliingna-ah eini nipi-nipu ngaidiang ileiminril kha-eii. \v 26 Ajarchu ama'n aleiti, \q1 ‘Hiwa mi ngaidiang si-inlang warilro: \q1 Nangni'n rangaichu rangai ningte, takkha supjet jetnutun; \q2 nangni'n enchu enningte, takkha supmu munutun, \rq Isa 6:9,10\rq* \q1 \v 27 Ajarchu hiwa mi ngai malung hi akamo ejei, \q2 inmani'n inkuor kha insiingjei \q2 halli inmit ngaikha inkasiingjei. \q1 Kha emak inchu, inmani'n inleimusik eii, \q2 inkuorra inleirangaisik eii, \q2 inmalungnga inleijetsik eii, \q1 halli inmani'n kei kadiang heikir inta, \q2 kei'n inmani kaleimindam sik eii, Pathian in ati.’ ” \p \v 28 Halli Paul in arilnook-ah, “Hiwa jarra Pathian sanminringna hi zaatlop ngaidiang ajuotir iti nangni'n kajet eru: inmani innum inrangai sik eii!” \v 29 (Hiwa chong ngaihi ama'n aril pha, Jihudi ngai khatli khat karra in-insuolla in-inthenjei.) \p \v 30 Paul ama'n isaal innkhan kumni omma, amadiang kaheiwa rakip kha akeiluutjei. \v 31 Ama'n kachi khat-um kasur omleiya Pumi Jisu Christa jarra aminchu khat-um Pathian Rengram jarra arilla aleiom.