\id 1CO Kharam: Bible Translation 1st Edition. \ide UTF-8 \ide Unicode (UTF8) \h 1 Corinthia \toc1 CORINTHIA Mi-ngaidiang Paul Inkhat Changna Chemajia \toc2 1 Corinthia \toc3 1 Cor \mt1 CORINTHIA \mt2 Mi-ngaidiang Paul Inkhat Changna Chemajia \imt1 Chonglamsaat \ip \bk 1 Corinthia larik hi Jisu Christa inneisuo kum soomra-nga leira-nga thengnga tirton Paul in imajia eii (1:1). \bk* Hiwa larik hi Corinthia koisuok diang Paul in larik inni amajiana karra mansakhet kha eii. Paul in Ephesus ah aleiomlai khan hiwa larik hi imajia eii, ama'n Macedonia tiang asina lamma Corinth hi aluutmadet imajia larik eii (16:5-9). \ip Hiwa larik hi Paul in Corinthia koisuok suungnga miring lekkhat ngai'n nunchan kadikmak chuon intho khawa ngai khachu koisuok suungnga inkhoithen khat-um zool-inthai chuon ngai jarra ajet jarra imajia eii. Corinth khuopui hi zool-inthai chuonna araming kasi khuopui alei eii, halli koisuok suungnga um hiwa chuon ngai kasuok hi inlei-intongpui. \ip 1 Corinthia larik hi inriang jarra iril akalokkhet arup inchen (13). \iot Asuungnga kaom Chong \io1 1. Paul in Corinthia mi ngai donna khat-um inmani jarra Pathian minpaakna \ior (1:1-9)\ior* \io1 2. Hiwa thengnga Paul in Corinthia koisuok suungnga kasuok inkhoithen jarra amajia \ior (1:10–4:21)\ior* \io1 3. Hiwa thengnga Paul in zool-inthai khat-um miring inkhat in miring inkhat kha chongtanna munna iruoi jarra amajia \ior (5–6)\ior* \io1 4. Hiwa thengnga Paul in moiruoi, kut-ah inbool ramil diang phurpeii, mipui chubei, Ratha kutchoi khat-um hongring nookna jarra amajia \ior (7–15)\ior* \io1 5. Paul in inthosik kasuok chuon khat-um apumtak jarra amajia-ah minhekna anei \ior (16)\ior* \c 1 \p \v 1 Pathian lungdou nuoiya Christa Jisu tirton sik-ah ikoi, Paul khat-um einile unai ka eii Sosthenes in, \p \v 2 Corinthna kaom Pathian koisuok ngaidiang, Jisu Christa diangnga inthiangjei, halli amun rakip-ah eini khat-um inmani Pumi ka-eii, Pumi Jisu Christa ramingnga chubei katho sik-ah ikoi rakip ngaidiang: \rq Chuon 18:1\rq* \p \v 3 Riangwai khat-um kadai kha nipa Pathian khat-um Pumi Jisu Christa in nangnidiang innapeii erase. \s1 Christa diangnga inphut Rawaan \p \v 4 Christa Jisu diangnga inphut Pathian rawaan kha nangnidiang nape jarra, kei'n nangni sik-ah apha rakip-ah Pathian kaminpaakchak, \v 5 Ama diangnga inphut, chongrilla khat-um singna theina le inruoiya angrakip-ah nangni'n ning-inchongjei. \v 6 Christa jarra sakhi kha-um nangni karra arajung cheetjei. \v 7 Nangni'n eini Pumi Jisu Christa inlarsik kha ningngaak le inruoiya nangni'n Pathian kutchoi kamusik iteii inngamsamna ommakjei; \v 8 khachu eini Pumi Jisu Christa nikhuoni khan nangni iteii ningthosial ommak nasik, ama'n nangni kha ahekna katung kacheet-ah anamin-ngirsik eii. \v 9 Asapa Jisu Christa eini Pumi, khale inchun sik-ah kanakoi Pathian amakha ngamna kaom eii. \s1 Koisuok Suungnga Inkhoithen \p \v 10 Ule nai ngai, eini Pumi Jisu Christa ramingnga nangni rakipdiang kei'n kanati, khachu nangni karra inkhoithen ommaknasik, takkha malung khat-um chongtan inkhat bit-ah ningom nasik-ah inchunru khat-um inzootnaru. \v 11 Ajarchu ule nai ngai, Chloe insuungkhur mi ngai'n nangni karra insuol inseiina om iti chongkha keidiang inhongmintungjei, \p \v 12 Kei itizoot chu hi-eii, khachu “Keichu Paul mi ka eii,” “Keichu Apollos mi ka eii,” “Keichu Cephas mi ka eii,” “Keichu Christa mi ka eii” nangni rakip in ningti. \rq Chuon 18:24\rq* \p \v 13 Christa inkhoithen nabe?\f + \fr 1:13. \fr*\fq Christa inkhoithen nabe? \fq*\ft manuscript lekkhat inchu hintia injia \ft*\fqa Christa khoithen thamak.\fqa*\f* Paul kha nangni sik-ah cross-ah inthat abe? emakli Paul ramingnga nangni'n baptize ningtho abe? \p \v 14 Kei'n Crispus li Gaius elekleiya nangni tuteii-um baptize kinaleimintho makkha kei'n Pathian kaminpaak. \p \v 15 Khawa jarra nangni tuteii innum kei ramingnga baptize kintho eii titheinutun. \rq Chuon 18:8; Chuon 19:29; Rom 16:23\rq* \p \v 16 (Adik, kei'n Stephanas khat-um ama insuungkhur chu baptize kamintho, takkha leiilaakchu kei'n baptize kaminthobe tikha kei'n ngaidon matormongjei.) \rq 1 Cor 16:15\rq* \p \v 17 Ajarchu Christa in kei baptize kamintho sik-ah najuotir kha emong takkha Christa in cross-ah ithikha anemna kaboi emaknasik, Pathian chongkahoi kha miring lungsing lungwarra elekleiya akaril sik-ah najuotir kha ka-eii. \s1 Christa hi Pathian Ranak khat-um Lungsing lungwar kha eii \p \v 18 Cross-ah Christa thina thurchi kha akamangngai sik-achu chongriam eii, takkha sanminringna kamujei eini sik-achu Pathian ranak eii. \p \v 19 Ajarchu hintia injiajei, \q1 “Kei'n akasingngai lungsing lungwar kha kaminmangsik eii, \q2 halli kathei ngai jetna kha kei'n nemna minomnuning.” \rq Isa 29:14\rq* \p \v 20 Akasing mikha hun ommejei? dan karu kha hun ommejei? hiwa khangnga murruolsiak kathopa kha hun ommejei? Pathian'n manmasituol lungsing lungwar kha aka-am iminchang emak abe? \rq Job 12:17; Isa 19:12; 33:18; Isa 44:25\rq* \p \v 21 Pathian lungsing lungwar dungjui achu, manmasituol lungsing lungwar kha'n Pathian kha injet emak, takkha chongriam eii inti keini iril chongkhan Pathian malung tai, halli ka-ngamna mi ngaikha Pathian'n sansik a-ngaidon. \v 22 Jihudi ngai'n inlak chuon inmanuom halli Greek mi ngai'n lungsing lungwar in-entok, \v 23 takkha keinichu Jihudi ngaidiang ka-ook khat-um zaatlop ngaidiang chongriam ka eii, Christa in cross-ah ithi jarra kinril. \v 24 Takkha Jihudi li Greek inchun tia ikoi ngaisik achu, Christa hi Pathian ranak khat-um Pathian lungsing lungwar kha eii. \v 25 Ajarchu Pathian mona kha manmasi lungsing lungwar neek-ah singwiai, khat-um Pathian ngarmakna kha manmasi ngai ngarna neek-ah ngarwiai. \p \v 26 Ule nai ngai, Pathian in nangni anakoi nakha ngaidonru; nangni katamtak manmasi singna theina kanei emakchu, nangni katamtak thomatorna ranak kanei emakchu, nangni katamtak kalok-kalian emakchu; \v 27 takkha Pathian'n manmasituolla aka-am ngaikha akasing ngai minjaknasik akadang, Pathian'n manmasituolla kajeimak ngaikha kangarngai minjaknasik akadang. \v 28 Hinthoa manmasituolla insaangkhet in-eii tia inngaidon ngaikha minmangnasik, manmasituolla iteii emu tia inngaidon mi ngaikha Pathian in akadangjei, \v 29 hiwahi tuteii innum Pathian maikuungnga in-or ommak nasik eii. \v 30 Pathian hi Christa Jisu diang nangni ringna kha eii, Pathian in Christa kha eini lungsing lungwar, eini dikna, eini inthiangna khat-um eini namasuona kha min-ejei; \p \v 31 Khawa jarra, hintia injiajei, “In-or miring khan, Pumi diang in-or rase.” \rq Jer 9:24\rq* \c 2 \s1 Cross-ah Inthat Christa jarra Chongpui \p \v 1 Ule nai ngai, kei'n nangnidiang kaheiwa laikhan, Pathian jarra sakhi kha\f + \fr 2:1. \fr*\fq chong inthuuk \fq*\ft manuscript lekkhat inchu hintia injia \ft*\fqa Pathian jarra sakhi.\fqa*\f* kei'n chong inthuuk khat-um manmasi lungsing lungwar chongnga nangnidiang rilmong. \v 2 Ajarchu kei'n nangnile kaom suungseng Jisu Christa khat-um cross-ah athina jarra elekleiya kei'n iteii jetzootmong. \p \v 3 khawa jarra kei'n nangnidiang kaheiwa laikhan kei'n ranak kaboi, kachi khat-um intuul le inruoiya kaheiwa; \rq Chuon 18:9\rq* \p \v 4 halli kei chongril khat-um chongpui ngaikha inthuuk khat-um manmasi lungsing lungwar chongnga rilmong, takkha Pathian Ratha ranak nuoiya kaleiril, \v 5 ajarchu nangni ngamna kha manmasi lungsing lungwarra elekleiya takkha Pathian ranak dungjuiya enasik eii. \s1 Pathian Lungsing lungwar \p \v 6 Ratha lamtiang kachangjei inmani ngaidiang chu keini'n lungsing lungwar chongnga kinril, takkha akalamangsik hiwa khangnga waikaroon ngai khat-um hiwa khangnga lungsing lungwar dungjuiya emak. \v 7 Takkha Pathian'n manmasituol abool ma-ah eini lurna lianna sik-ah i-ngaidonjei mit-ah nimumak inthuuk Pathian lungsing lungwar dungjuiya kinril eii. \v 8 Hiwa khangnga waikaroon tuteii innum hiwahi leijetmu; inmani'n inleijet inchu, inmani'n akalur Pumi kha cross-ah leithatnunu. \p \v 9 Takkha, hintia lei-injiajei, \q1 “Tuteii mit-in inlamumak, tuteii kuor-in inlajetmak, \q2 manmasi tuteii malung innun i-ngaidonmak, \q2 kha Pathian'n ama kaminriang ngaisik-ah aminsuuk pijei.” \rq Isa 64:4\rq* \p \v 10 Takkha\f + \fr 2:10. \fr*\ft Takkha; \ft*\ft manuscript lekkhat inchu hintia injia \ft*\fq ajarchu.\fq*\f* Pathian'n Ratha diangnga inphut einidiang hiwa ngaihi amalar ajarchu Ratha khan angrakip entok, Pathian inthuukna kha-um entok. \v 11 Miring ratha khan ama i-ngaidon rakip kha ijet angnga, Pathian Ratha bitkhan Pathian i-ngaidon kha ajet. \v 12 Eini'n niralaangjei Ratha hi manmasituol ratha kha emak takkha Pathian diangnga kajuo Ratha kha eii, hiwahi Pathian in einidiang inapejei rakip ngaihi nijet mintung nasik eii. \p \v 13 Manmasi naminchu lungsing lungwar khan keini'n rilmung, takkha Ratha naminchuna chong ngaikhan Ratha kamujei mi ngaidiang ratha lamtiang kadikkha kinril.\f + \fr 2:13. \fr*\ft Ratha kaneijei miring ngaidiang; \ft*\ft emakli \ft*\fqa Ratha'n inapeii chong ngaikhan.\fqa*\f* \v 14 Ratha kaneimak mi ngaikha'n Pathian Ratha diangnga inphut kajuo kutchoi ngaikha mumatormu, khawa jarra inmani sik achu kutchoi ngaikha nemna ommak, ajarchu kutchoi ngaikha Ratha kamu ngai inbit jetmatorna innei. \v 15 Ratha kanei miring kha'n angrakip chungnga chongtan, takkha ama chu manmasi tuteii chongtan nuoiya ommak. \p \v 16 Pathian chong inthiang khan ati, \q1 “Tume Pumi malung kha kajet? \q2 Tume ama kaminchu mator?” \m Takkha einichu Christa malung kha niroon. \rq Isa 40:13\rq* \c 3 \s1 Pathian Suokngai \p \v 1 Ule nai ngai, kei'n nangnidiang Ratha kasip mi ngaidiang kiril angnga rilnuning, takkha taksa mi ngaidiang inril angnga, Christa diang kaladoong naipang ngaidiang kiril angnga rilkate. \p \v 2 Kei'n nangni burumma nawaimong ranutuiya nangni kanawai; ajarchu khawa sik-ah nangni la-insuukmakchu; tuun katung nangni'n la-insuukmakchu, \rq Heb 5:12,13\rq* \p \v 3 Nangni tuunkatung taksa mi ningla-eii. Ajarchu nangni suungnga in-enzootmakchu khat-um ning-insuol, tuunkatung taksa miring omchan angnga ningla omchei, hiwa jarra nangni taksa mi emak chuwabe? \p \v 4 Ajarchu miring khat-in ati, “Kei Paul mi ka-eii,” leiilaak-in, “Kei Apollos mi ka-eii,” nangni taksa mi la-emak chuwabe? \rq 1 Cor 1:12\rq* \p \v 5 Tume Apollos? Tume Paul? Pathian suok kin eii, nangni'n inmani diangnga inphut ngamna ningmu. Eini rakip in Pumi'n thoru tia inapeii chuon dungjuiya nitho eii. \v 6 Kei'n aru kawor, Apollos in tui sou, takkha Pathian eii kaminmoongnga kaminlokchu. \v 7 Khawa jarra akaling khat-um tuikasou inmani kha iteii emu, takkha kaminmoongnga kaminlok Pathian khakeeng arei ka-echu. \v 8 Akaling khat-um tuikasou inmani innikha in-angrip, inchuontho dungjuiya inmani'n inthoman inchangsik eii. \v 9 Eini ngaihi Pathian chuon kathosuom mi ngaikha ni eii; nangni ngaihi Pathian leimun khat-um Pathian inn ning-eii. \p ... \v 10 Keidiang inapeii Pathian rawaan dungjuiya, inn kasak kathei angnga kei'n innmunkha kadeeng, halli miring inkhat in khawa chungnga inn asak, khawa chungnga kasak mi rakip in katha-ah sakrasu. \v 11 Kaleiomjei innmunkha Jisu Christa eii, halli tuteii innum leiilaak inmun inkhat deengtheinuni. \v 12 Tuun miring inkhat tak-in inn munkha soonna, dangka, lungman katam, thing, na-i khat-um saponna adeeng inchu \v 13 inchuontho inchuontho ngaikha indangsik eii; ajarchu Christa Nikhuo nikhan amalarsik eii, ajarchu mirakip chuontho ngaikha mei-in alamalarsik eii. \v 14 Tu ka-ang miring khan innmun makheiya isak kha mei-in kaangmak inchu, ama'n achuonthoman achangsik eii. \v 15 Takkha achuontho kha akaang inchu, ama'n amangsik eii; ama apumtakchu aringsik eii, takkha mei machuon makheiya iheisuok angnga aringsik eii. \p \v 16 Nangnihi Pathian Biak-inn ning-eii khat-um Pathian Ratha'n nangni suungnga om tihi nangni'n ningjetbo? \rq 1 Cor 6:19; 2 Cor 6:16\rq* \p \v 17 Pathian Biak-inn kaminmang ama kha, Pathian innum aminmangsik eii. Ajarchu Pathian Biak-inn chu inthiang kha eii, halli khawa Biak-inn kha nangni ning-eii. \p \v 18 Tuteii innum apumtak lamleiitiang inkeiruoi marase. Nangni karra hiwa khang hinchu akasing ka eii tia angaidon inchu, ama kha'n akasing ahong enasik aka-am kha emasa rase. \v 19 Hiwa manmasituol lungsing lungwar hichu Pathian mit enna nemna kaboi kha eii. Ajarchu hintia injiajei, “Ama'n akasing ngaikha inmani singna theina ngaikhan asur,” \v 20 khale inruoiya, “Pumi'n akasing mi ngai i-ngaidon kha lailam eii tikha ajet.” \v 21 Khawa jarra, tuteii miring innum manmasi singna theina khan in-or marase. Ajarchu ang rakip nangnita ejei, \v 22 Paul, Apollos, Cephas, hiwa manmasituol, thina li ringna, tuun khat-um akahongsik, hiwa rakip ngaihi nangnita ejei; \v 23 halli nangni Christa mi ning-eii, halli Christa hi Pathian mi eii. \c 4 \s1 Christa Tirton ngai \p \v 1 keini ngaihi Christa suokngai khat-um Pathian dikna inthuuk kaminchusik chuonmi ngaikha kin-eii tia nangni'n nangaidonru. \v 2 Suok ngaidiang arei ka-e khachu inmani karu ngaidiang huoikajuo esik hi eii. \v 3 Keidiang nangni'n chong ningtan khat-um manmasi singna theina-ah chong ningtan kha kei iteii ngaidonmong. Kei kapumtak innum chong intanmong. \v 4 Kei kapumtak tuunmakna kha iteii jetmong, takkha khawa kha'n kei iteii kajetmak miring kha namin-emak. Pumi eii kei chungnga chongkatanchu. \v 5 Khawa jarra apha heitungmaklai chong tanmaru, Pumi kajuo ngaakru. Ama'n ziingna-ah inthup ngaikha war khan akeisuosik eii halli miring malung ngaikha amalarsik eii. Halli mi rakip in ama chuontho dungjuiya Pathian minpaakna kha inmusik eii. \p \v 6 Ule nai ngai, hiwa-ngai rakip hi kei kapumtak khat-um Apollos in nangni nemnasik kinjuikha ejei, “Dan kha rakaanmaru” tia lei-injia kha ningjetnasik. Nangni'n miring inkhat jarra in-or maru halli miring inkhat kha enzootmak thomaru. \v 7 Tume miring leiilaak neek-ah nangni kanaminlok? Ning inei rakip Pathian inapeii emak abe? kha e-inchu ningnei ngaikha kutchoi emak angnga angjarra ninglok orme? \p \v 8 Ningmanuom rakip nangni'n ningneijei! Nangni ning-inchongjei! keini reng kin-emak innum nangni chu rengngai ning-angjei! keini-um nangnile reng enasik nangni'n reng ning-etak kha kei'n kamanuom! \v 9 Mipui maikuungnga thatsik-ah inpejei mi angnga, Pathian'n ahekna phamtaang siamruoi itihi einidiang inape kha eii tia kei'n kalei; ajarchu manmasituol, marwaan tirton khat-um mi rakip mit-en nakha eini ni-ejei. \v 10 Christa sikbit eini aka-am kha ni-eii, takkha Christa diang nangni akasing kha ning-eii. Keinichu nemmung, takkha nangnichu ningngar. Keinichu innamatir, takkha nangnichu khoya innatho. \v 11 Hiwapha takhin keini'n wonkachaam khat-um tuikaraal; puonchet puonwai kinkahak; keini innawuok; khat-um kin-inn kinlei ommak. \p \v 12 Keini'n kinkut tak-ah chuon kangar kha kintho, keinidiang khomaak innasaam phakhan, keini'n rawaan kinpeii, keini innawuokli innaminpoong phakhan, keini'n kapoongkha kindei, \rq Chuon 18:3\rq* \p \v 13 keini innarilse phakhan, keini'n chongkadaiya kinmasang. Tuunkatung nuoipilchung akachok reiina khat-um manmasituolla nemna kaboi ngaikha kin eii. \p \v 14 Kei'n hiwahi nangni naminjak nasik kimajia emak, takkha kei'n kiminriang kasa-ngai angnga naminchu nasik kei'n kimajia kha eii. \v 15 Christa diang lising soom kanakeiruoi sik-ah ningnei innum, Pa khachu inkhatbit ningnei. Chongkahoi kaheichoiya Christa Jisu diang ningpa kha ka ejei. \p \v 16 Kei'n nangnidiang kanati, khachu, kei omchan juiru. \rq 1 Cor 11:1; Phil 3:17\rq* \p \v 17 Hiwasik jarra kei'n kiminriang khat-um Pumi diang ki-ngamna kasapa Timothy tak nangnidiang kajuotir, kei'n koisuok rakip-ah inmani ngaidiang kaminchu laikhan, kei'n Christa Jisu diang angtho thoa kaomme tikha ama'n nangnidiang narilpite. \p \v 18 Kei'n nangnidiang kaheiwanook maksik angnga, nangni karra miring lekkhatchu ninglok-or. \v 19 Takkha Pumi lungdou e-inchu kei'n innottheiya nangnidiang kaheiwa nooksik eii, halli hiwa kalok-or inmani ngai chongril khabit emak-ah khat-um inranak kha kei'n entokkata kajetsik eii. \v 20 Ajarchu Pathian rengram khachu chongbit khan emak takkha ranak kha eii. \v 21 Kei'n nangnidiang sungmol choiya juoningbo emakli minriang khat-um ratha kadaiya juoningbo? Hume ningmanuom? \c 5 \s1 Koisuok suungnga Nunchan Kadikmak \p \v 1 Nangni karra zool-inthai chuonkatho omjei iti chonghi keidiang hongtungjei, Pathian kajetmak mi ngai diang-um kasuokmak; khachu pasal inkhat in apa numei kha azaalpui. \rq Innidan 22:30\rq* \p \v 2 Halli nangni'n ninglalok-or! Ningmalungnga kahoimak-in sipsik suokmak abe? hiwa katho miringkha ning-inchunna makheiya ningpuutsik kha eii. \v 3 Kataksa nangnile ommak innum, kei karathachu nangnile aom, halli kei-um hiwa suungnga kiom eii tia kaleiya hiwa katho ama chungnga kei'n eini Pumi Jisu ramingnga chong katansuojei. \v 4 Kei karatha kha'n Pumi Jisu ranak khale inruoiya nangnile aom, halli nangni'n ning-intuup phakhan, \v 5 nangni'n khawa miring pakha Seitan diang ataksa thinasik peru, tichu ama ratha kha Pumi Nikhuo nikhan sanminringna amunasik eii. \p \v 6 Nangni ninglok orkha dikmak. Chol lekteii-in cholkhol rakip aminpuor maneii tihi nangni jetmakchube? \rq Gal 5:9\rq* \p \v 7 Nangni'n chol inchelmak akathar cholpi ning-enasik, akamaruo chol kha khairu. Ajarchu Christa, eini Rakaanna kahoi keelngamteii kha inthatjei. \rq Suok 12:5\rq* \p \v 8 Rakaanna kahoi kha eini'n thotui, cholmaruo ah inbool waipool khan thomui ajarchu khawa kha manu khat-um inthiangmak kha eii, takkha inthiang khat-um akadik chol inchelmak waipool khan thotui. \rq Suok 13:7; Innidan 16:3\rq* \p \v 9 Zool-inthai mi ngai khale inlopmaru tia kei larik khan nangnidiang kamajia; \v 10 Kei'n hiwa manmasituolla zool-inthai, phaamrai kase, inruup, emakli ramil chubei katho ngai katina emak. Hiwa ngai katina e-inchu nangni manmasituol makheiya ningsuoksik eii. \v 11 Takkha Pathian kajet kin eii intili zool-inthai, phaamrai kase, ramil chubei katho, mikarilsiat, jukinrui khat-um inruup katho inmani ngaile inlopmak nasik kei'n nangnidiang kimajia eii. Khawa ka-ang mi ngai khale kabak suomsik-um in-ongsuom maru. \p \v 12 Kei'n koisuok ka-emak mi ngaidiang chong katansik suok-abe? Koisuok suungnga kaom mi ngaikha emak abe nangni'n chong ningtansik kasuok? \p \v 13 Pathian'n tuolmi ngaikha chong atansik eii. “Kathamak miring kha ningkar makheiya puutru.” \rq Innidan 13:5; 17:7\rq* \c 6 \s1 Christian Ule nai suungnga Inseiina Chongtan \p \v 1 Ningkarra miring inkhatli inkhat inseiina om-inchu, inthiang koisuok ngaidiang silekleiya Pathian kajetmak mi ngai chontan nasik ningruoisikbe? \v 2 Inthiang koisuok ngai'n manmasituol kha chong intansik eii tihi nangni jetmak chube? nangni'n manmasituolhi chong ningtansik e-inle, angjarra akasiinteii chongtan hi-um ningtho theimakme? \v 3 Marwaan tirton ngai-um eini'n chong nitansik eii tihi nangni'n jetmakchube? Hiwa ringkhuo suungnga kasuok chuon ngaihi kei'n kheella chong katansik suokmak abe! \v 4 Khawa ka-ang chongngaikha hongsuok jei-inle, angsik-ah nangni'n inmani ngaikha koisuok in irawatmak mi ngaidiang ningruoime? \v 5 Kei'n hiwahi nangni naminjak nasik kiti eii. Nangni inchunna karra miring inkhat bitchu koisuok karra kasuok chuon ngaihi chong katansik lungsing lungwar kanei leiom ningte, \v 6 Khawa khachu thomakchuli, Christian miring inkhat in christian miringkhat kha chongtansik ningruoi, halli khawakha Pathian kajetmakngai maikuungnga eii! \p \v 7 Nangni karra dan dungjuiya chongtansik kasuok katung inseiina kasuok khan nangnikha inthiangnga ningpurjei tikha indang, khaneek ale kadikmak ning-ekha thawiai makniabe? khaneek ale kadikmak lamma nangni nakeiruoi kha thawiai makniabe? \v 8 Khawa rathuulla, nangni'n ningpum tak-in maleisei khat-um inruup chuon ningtho, halli khawakha ning-u ningnai ngai chungnga ningtho eii. \v 9 Nunchan kadikmak mikha'n Pathian rengram mununi tihi nangni jetmak chube? ningpumtak kha maleisei khan intormaru; zoolkajong, ramil chubei katho, zool-inthai, Pasal li pasal zool-inthai, \v 10 inruup, phaamrai kase, mikarilsiat, jukinrui khat-um phur insut inmani ngaihi Pathian rengram luutnunu. \v 11 Nangni lekkhatchu inmani ngai ka-ang ninglei-eii. Takkha nangnichu manu-ah inphut narasujei, naminthiangjei, Pumi Jisu Christa ramingnga eini Pathian Ratha khan nangni Pathian le naminjomjei. \s1 Zool-inthai Nunchan \p \v 12 Mi inkhat in ticha “Angrakip kei'n thocha,” takkha angrakip kha keidiang katha emak. “Angrakip kha kei'n thocha,” takkha angrakip ngai suokchu enuning. \rq 1 Cor 10:23\rq* \p \v 13 Mi inkhat in ticha “Bu hi wonsik eii halli won hi busik eii” takkha Pathian'n inni reella aminmangsik eii. Taksa hi zool-inthai nasik emak, takkha Pumi sik eii, halli Pumi hi taksa sik eii. \v 14 Pathian'n Pumi kha kathi makheiya aminring halli eini-um ama ranak-ah kathi makheiya anaminringsik eii. \p \v 15 Nangni ningpum ningtaksa ngaihi Christa taksa ning-eii tihi nangni jetmak chube? Kei'n Christa taksa hi kaleili zool-inthai mi kamin esikbe? Supmin eii min-enuning! \p \v 16 Zool-inthai numeisanu khale injomjei ama kha zool-inthai numeisanu khale taksa pumkhatbit in eii tihi nangni jetmakchube? Ajarchu, hintia injiajei, “Inmani innikha taksa pumkhatbit in-esik eii.” \rq Inphut 2:24\rq* \p \v 17 Takkha Pumi khale injom ama khachu Pumi khale ratha inkhatbit in-eii. \p \v 18 Zool-inthai chuonna inphut taandenru. Miring inkhat in manu leiilaak itho-ngai khachu apum takdiang manu itho emak; takkha zool-inthai chuonkatho miring kha'n apum takdiang manu itho kha eii. \p \v 19 Ningtaksa hi nangni diangnga kaom Pathian makheiya ningmu Ratha Inthiang Biak-inn kha ning-eii tihi nangni'n jetmak chube? Nangnihi nangnita emakchu; \rq 1 Cor 3:16; 2 Cor 6:16\rq* \p \v 20 nangni chu aman apeya inaracho kha ning ejei. Khawa jarra ningtaksa pumpuiya Pathian minpaakru. \c 7 \s1 Moikaruoi jarra Rakelna \p \v 1 Tuun, nangni'n keidiang ningjuomajia chongjarra khachu hi eii. \p Pasal khan inn kaneimak hi akatha kha eii. \v 2 Takkha zool-inthai thonasik intheemna omjarra, pasal rakip in innumei innumei ompuirasu, khat-um numeisa rakip in inruothar inruothar diang omrasu. \v 3 Arouthar kha'n ompui sangram thosik chuon anumei imanuomkha mintung rase, in-angrip-ah anumei innum aruothar diang mintung rase. \v 4 Anumei khan ataksa pumpui kha ata emak takkha aruothar ta eii, in-angrip-ah aruothar khan ataksa pumpui kha ata emak takkha anumei ta eii. \v 5 Inkhat-in inkhatdiang inzootmakna ommarase, ning-inniya inzootna nuoiya aphakhat Pathian diang kanisik-ah ning-inthen elekleiya; ajarchu napum imanuom chuonkhan seitan kha'n namatheem maknasik heikirrit inlang juo-inchunritru. \p \v 6 Kei'n hiwahi nangni sik-ah nemna omcha katia kiti eii, chongpeii khachu emak. \v 7 Kei'n nangni rakip kei kanamin angzoot. Takkha Pathian inape inlak kutchoi kha mi rakip in nineihet, inkhat in hiwa kutchoi khat-um leiilaak-in khawa kutchoi. \p \v 8 Inn kalaneimak khat-um chuulmei ngaidiang kei'n kati. Kei itho angnga nangni'n inn neilekleiya ningomkha akatha eii. \v 9 Takkha inpum imanuomkha indei maneiimak inchu, inmani ngaikhan inn neirasu, ajarchu inpum imanuom chuonkhan omdan injetmak neek-achu inn inneikha athawiai. \p \v 10 Inn kaneijei mi ngaidiang kei'n chong kanapeii, kei chongpeii emak takkha Pumi chongpeii kha eii, khachu anumei kha'n aruothar inthenpui theinuni, \v 11 takkha inthenpui suokngai inchu, ama kha'n inn neilekleiya omrase emak inle aruothar khale inzootnaritse inlang omsuomrit rasu; halli aruothar kha'n anumei kha inthenpui theinuni. \p \v 12 Aleiilaak rakip ngaidiang Pumi iti emak-ah kei'n kati, christian pasal inkhat in Pathian kajetmak numeisa inkhat aneijei inchu halli numeisanu kha'n amale kaomsik-ah azoot inchu, pasal kha'n anumei kha inthenpui theinuni. \v 13 Pathian kajet numeisa inkhat tak-in Pathian kajetmak ruothar aneijei inchu, halli aruothar kha'n amale kaomsik eii ati inchu, anumei kha'n arouthar kha inthenpui theinuni. \v 14 Ajarchu Pathian kajetmak aruothar kha anumei diangnga inphut inthiangkha ejei, khat-um Pathian kajetmak anumei kha aruothar diangnga inphut inthiangkha ejei. Khawa emak inchu nangni sangai kha inthiangnunu, takkha hiwa ejei inchu inmani inthiangkha in-ejei. \v 15 Takkha Pathian kajetmak anumei emakli aruothar kha'n inthen inmanuom inchu, khawakha erase; khawa ka-ang chuon ngai inchu Pathian kajet anumei khat-um aruothar kha khit-in damak, ajarchu Pathian'n einichu kadaiya kaomsik-ah innakoi kha ni-eii. \v 16 Anumei, nang in naruothar kasanringsik tihi angtho tholi najetsikme? Aruothar, nang in nanumei kasanringsik tihi angtho tholi najetsikme? \s1 Pathian Nakoina khan nangni'n Ringru \p \v 17 Nangni rakip Pathian'n anakoilaiya ningleiom ringkhuo khan omcheiru, halli Pumi'n nangnidiang inapeii ringkhuo khan nangni rakip in ringru. Hiwahi koisuok rakip-ah kipeii kei sinadan kha eii. \v 18 Tu miring me ama kha akoimaklai wun intansuojei? wun intanna bikha ama'n minmangnasik thomarase. Tu miring me ama kha akoimaklai wun inlatanmak? ama'n wun tannasik thomarase. \v 19 Wun intan kha'n i-emak, wun intanmak kha'n i-emak, takkha Pathian chongpeii kajui khakeeng arei ka-eii. \v 20 Miring rakip Pathian'n ama ama akoilaiya inleiom omchan khan omrasu. \v 21 Nang in suok na-elai Pathian'n nakoibe? iteii ngaidonmaro; takkha nang suok emaknasik lam namu inchu, khawakha thoro. \v 22 Ajarchu suok elai Pumi'n inkoijei ama kha Pumi'n imasuojei mikha ejei; khawa khale in-angrip-ah Pumi'n akoilai suok ka-emak ama kha Christa suok eii. \v 23 Pathian kha'n nangni aman teella innaracho ning-ejei; mi ngaisuok hong-ekhaimaru. \v 24 Ule naingai, nang nang anakoilaiya omchan khan, nangni'n Pathian le inruoiya omru. \s1 Inn Kalaneimak khat-um Chuulmei ngai jarra Rakelna \p \v 25 Tuun, inn kalaneimak ngai jarra, kei'n Pumi chongpekha neimong, takkha Pumi riangwai nuoiya ngamna kacha kei i-ngaidon kha kei'n kiril kha eii. \p \v 26 Tuun tuunna poongna hi'n ajar eya, nangni'n tuunna ningom angnga ningomkha thate tia kei'n ka-ngaidon. \v 27 Nang numei naneibejei? nanumei inthenpuisik thomaro. Nang inn laneimak chebe? numei neisik entokmaro. \v 28 Takkha inn naneijei inchu, nangdiang manu ommak, halli inthiang numeisa kha'n inn aneijei inchu ama'n manu thomak. Takkha inn kaneijei inmani'n taksa-ah poongna katamtak intongpuisik eii, halli kei'n nangni kanasansik eii. \p \v 29 Ule naingai, kei i-ngaidon khachu hi eii, aphakha tam ommakjei; tuun makheiya inphut inn kaneijei mi ngaikha'n inn kaneimak ang-inlang omru; \v 30 kachap-ah kaomngai'n kachapmak angnga, karok ngai'n karokmak angnga, karacho ngai'n iteii kaneimak angnga, \v 31 halli manmasituolle inlop mi ngai'n manmasituol injetmak angnga omrasu. Ajarchu hiwa manmasituol hi alaheksik eii. \p \v 32 Nangni'n malung kapoong omlekleiya ning-omkha kei'n kamanuom. Inn kalaneimak pasal kha'n angtho tholia Pumi minroksikme tia Pumi chuon angaidonna amalung minluut; \v 33 takkha inn kaneijei pasal kha'n anumei kha angtho tholia taksa imanuom lamma minroksikme tia angaidonna amalung aminluut, \v 34 khawa jarra ama ama imanuomkha inkhoithen. Halli inn kalaneimak numeisa li inthiang nungaak kha'n Pumi chuonna apum khat-um aratha kha angtho tholia minthiang sikme tia amalung aminluut; takkha inn kaneijei numeisa kha'n angtho tholia taksa imanuom lamma aruothar minhoisikme tia angaidonna amalung aminluut. \p \v 35 Kei'n hiwahi nangni nemnasik-ah kiti kha eii, nangni chungnga kana-ook ommaknasik, takkha nangni'n akadik lamma malung inkhatbit-ah Pumi diang ningomnasik kei'n kiti kha eii. \p \v 36 Miring inkhat in aneisik-ah inbiak numeisanu diang omchan kadikmak kathojei tia angaidon inchu, halli ama taksa imanuomkha deimaneii mak-ah khat-um athosik suok-inchu inmani'n inneitrasu, halli ama imanuomkha thorase. Khawakha manu emak. \v 37 Takkha amalungnga angirphit-ah, khat-um taksa imanuomkha adei maneiiya, khat-um amalung suungnga inbiakjei numeisanu kha laneinuning ati inchu, ama'n kathadoom kha atho. \v 38 Nungaak inthiang khale moi karuoi ama kha'n akatha chuonkha atho, takkha inn kaneimak ama kha'n akathadoom chuonkha atho. \p \v 39 Anumei kha aruothar ringlai sengchu ama diang inkhit kha eii. Aruothar thijei inchu, numeisanu kha'n Pathian kajet pasal kha e-inchu ineizoottak pasal kha neicha. \v 40 Takkha kei i-ngaidon dungjui achu ama'n inn neileiya i-omkha athawiaisik eii. Halli kei'n Pathian Ratha kha kanei tia ka-ngaidon. \c 8 \s1 Raikhuo diang Inpeii Bak-in jarra Rakelna \p \v 1 Tuun, raikhuo ramil diang nipeii bak-in jarra: \p Eini rakip in “Jetmator nakha nineiwiak” tihi eini'n nijet. Jetmatorna kha'n anamin-or, takkha minriang kha'n anaminsoon. \v 2 Tu ka-ang miring in angmekhat kajetjei ati-inchu, ama'n ajetsik kasuokkha lajetmak. \v 3 Takkha miring inkhat in Pathian aminriang inchu, ama kha Pathian'n ajet. \p \v 4 Khawa angnga, raikhuo ramil diang inpeii bakphur baksik jarra, eini'n nijet “Raikhuo ramil kha iteii emak,” “Takkha inkhatbit Pathian kha elekleiya aleiilaak ommu.” \v 5 Pathian ngai intihi marwaan emakli nuoipil chungnga inleiom suok-innum hiwa ka-ang “pathian” ngai khat-um “Wai karoon katamtak,” inleiom innum \v 6 eini sik-achu Pathian Inkhatbit eii, Pa Pathian, angrakip hong-inphutna khat-um ama sik-ah eini'n niring, halli Pumi inkhatbit eii, Jisu Christa, ama diangnga inphut angrakip injir khat-um ama diangnga inphut eini'n niring. \p \v 7 Takkha miring rakip in hiwahi jetmu. Miring lekkhatchu khawa laiya raikhuo ramil chubei inleitho kha inngaidon cheiya tuun katung khawa bakphur inbak phakhan raikhuo bu eii inlaticheiya ngaidontung mu, halli bakphur kha'n inmani aminchok. \v 8 Bakphur khan eini Pathian le naminjommak; bakphur nibakmakli eini'n akadikmak emakmi, bakphur nibakli eini'n akadikdoom emakmi. \p \v 9 Nangni'n bak-in kacha bakphur ngaikhan ngamna kasuol mi ngaikha manu-ah inchulmak nasik achu inringchakru. \v 10 Tu ka-ang malung kasuol hiwa jarra kajet miring inkhat in dooi thona munna nang in nibakkha anamu inle, hiwa hi'n ama kha-um raikhuo diang nipeii bakphur hi baksik nimasok khat-um ranak nipe emak-abe? \v 11 Halle hiwa malung kasuol ule nai, ama sik-um Christa in ithipijei amahi nang ijet khan ama kha naminmang. \v 12 Hin natho-ah nang in ule nai ngaidiang kathamak natho khat-um inngamna kasuol kha naminmang inchu, Christa diang manu natho. \v 13 Khawa jarra, kibak bakphur khan ule naingai manu kamintho inchu, inmani ngaikha kaminmang maknasik, kei'n meii sup-ei einuningjei. \c 9 \s1 Tirton Chuon \p \v 1 Kei innamasuojei mi emong ngabe? Kei tirton emong ngabe? Kei'n Jisu eini Pumi kha mumong ngabe? nangni ngaihi kei'n Pumi choun kathoman emakchu abe? \v 2 Kei'n aleiilaak mi ngaidiang tirton ka-emak innum, kei nangnidiang chu ka eii; ajarchu nangni ngaihi kei'n Pumi tirton ka-ena jetnabi indeeng ngaikha ning-eii. \p \v 3 Hiwahi kei chungnga chong katansik ngaidiang kei in-ookna kha eii. \v 4 Kei'n kibakzoot khat-um ki-inzoot khan kalungdou ommak abe? \v 5 Tirton leiilaak ngai, Pumi ule naingai khat-um Cephas itho angnga kei'n Christian ka-eii kanumei inruoipui li sinasik kalungdou ommak abe? \v 6 Emakli Barnabas li keibit kin ebe eini ringnasik-ah chuon kathosik? \v 7 Apum tak-in abak a-insik akeisuoli raalmi ka eii hi tu ommame? Tume theibombil tholi theibom kara kabakmak? tume keelngam rahooi doolli keelngam ranutui ka-inmak? \p \v 8 Hiwahi kei'n manmasi ranak dungjuiya kirilbe? Sina dan khan hiwajek iti emak abe? \p \v 9 Ajarchu Moses dan khan hintia lei-injiajei, “Saang ningmintouchul saraatchal kha amur khuopmaru.” Saraatchal sikbit abe Pathian'n i-ngaidon kha? \rq Innidan 25:4; 1 Tim 5:18\rq* \p \v 10 Ama'n iril rakip hi eini sik-ah emak abe? Eini sik-ah lei-injia kha eii, ajarchu leikakhuoi khat-um leikarakhool inmani inni'n tum inchangsuomsik eii intia ngamna dungjuiya chuon inthosik eii. \p \v 11 Keini'n ratha lamtiang aru nangnidiang kinworli, taksa nemnasikbit nangni diang makheiya kinrakhool inle, khawa kha tihei mak-abe? \rq Rom 15:27\rq* \p \v 12 Aleiilaak mi ngai'n nangni chungnga inchangsik om-inchu, keini'n khawa neek-ah kalok kinchangsik emak abe? \p takkha hiwa ranak hi keini'n la-inliingnamung, khawa rathuulla, keini'n angrakip-ah Christa chongpui kha ka-ook ommaknasik-ah kinladei. \p \v 13 Biak-inn khan chuon katho mi ngai'n Biak-inn makheiya bak-in inchang tihi nangni'n jetmak chube, halli maichaam inn khan chuon katho ngai'n inhongpeii kutchoi ngaikhan inmani'n intum inlei tihi nangni'n jetmakchube? \rq Innidan 18:1\rq* \p \v 14 Khawale in-ang rip-ah, Pumi'n chong apeii khachu Pathian chongpui karil ngai'n Pathian chongpui khan inringsik eii. \rq Matt 10:10; Luk 10:7\rq* \p \v 15 Takkha hiwa ka-ang ranak ngaihi kei'n iteii inliingnamong, khat-um khawa ngaikha kachangnasik-ah kei'n hiwahi kimajia kha-um emak. Miring inkhat in kei in-orna hi lailam amin-esik neekchu kathiram keisik-ah athawiai. \v 16 Ajarchu kei'n Pathian chongpui karil innum, kei'n in-or nuning, ajarchu kei'n thomak kachamak kei kachuon kha eii. Angtuk chikaomme, Pathian chongkahoi kha karilmak inchu! \v 17 Kei kalungdouwa hiwahi katho inchu, kei kathoman om; takkha kei kalungdouwa emak inchu, Pathian in keidiang thosik-ah innapeii chuon kha kitho eii. \v 18 Halle kei kathoman kha angme? Hiwa hi eii: Pathian chongpui kei'n karil phakhan aman kaboiya karilsik eii, Pathian chongpui kha kei lungdouwa inliingnanuning. \p \v 19 Kei tuteii suok ka-emak innum, miring katamtak mator nasik-ah kei kapumtak in mirakip suok ka eii. \v 20 Jihudi ngai matornasik-ah Jihudi mi ngaidiang kei Jihudi ka eii, dan nuoiya kaom ngaidiang kei kapumtak dan nuoiya kaom ka-emak innum, dan nuoiya kaom inmani matornasik-ah kei-um dan nuoiya kiom angnga kaom. \v 21 Dan kaneimak mi ngai matornasik bit-ah, dan kaboi mi ngaidiang kei-um dan kaneimak ka-ang, (Pathian dan kha kei juimong kiti emak; takkha Christa dan nuoiya kei kaom). \v 22 Kasuol mi matornasik-ah, kasuol mi ngaidiang kei-um kasuol ka eii. Kei'n miring lekkhat matornasik bit-ah, ekatha angrakip kha kei'n mi rakipdiang ka-ejei. \p \v 23 Pathian chongkahoi khan rawaan kamunasik bit-ah hiwa rakip hi kei'n Pathian chongkahoi sikbit-ah kitho kha eii. \v 24 Kataan insiak nakhan kataansik mi rakip in intaan, takkha miring inkhat bit-in tum achangsik eii tihi nangni'n jetmakchube? khantia tum ningchang nasik-ah nangni'n taanru. \v 25 Kataansik mi rakip in katha tak-ah inpum inbool. Inmani'n kalamangsik ataanman renglukhu changnasik-ah intho kha eii, takkha einichu kamangmaksik renglukhu changnasik eii. \v 26 Khawa jarra atungnasik mun jetleiya kataan ngai angnga kei'n taanmong, insuk mi kha'n arouk isuk angnga keichu sukmong. \v 27 Kei'n mi leiilaak ngaidiang karilsuo phakhan, kapumtak hi taanman kachang sik-ah rahoi suoknasik, kei kapum hi insurna nuoiya kada. \c 10 \s1 Israel Thurchi makheiya Inrimna apeii \p \v 1 Ule naingai, nipi nipu rakip ngaikha ziingkhum khan aleimakhu halli inmani rakip in Tuipui Kasen (Red Sea) kha inrakaanna inleisi tihi kei'n nangni kanaminjet tharzoot. \rq Suok 13:21,22; Suok 14:22-29\rq* \p \v 2 Inmani rakip kha Moses nukkajui in-eya ziingkhum nuoiya khat-um tuipui suungnga baptize inleitho, \p \v 3 halli inmani rakip in in-angrip rathabu kha inleibak \rq Suok 16:35\rq* \p \v 4 halli inmani rakip in in-angrip rathatui kha inlei-in; ajarchu inmani kajuichak rathalungpui makheiya kasuok tuikha inlei-in, halli khawa Lungpui kha Christa alei-eii. \rq Suok 17:6; Teelna 20:11\rq* \p \v 5 Kha e-innum inmani katam takdiang Pathian'n amalung leitaimak; khawa jarra inmani kaluong ngaikha neelramma lei-inworchen. \rq Teelna 14:29,30\rq* \p \v 6 Tuun, inmani'n kathamak inleitho angnga kathamak nimanuom maknasik, hiwa ngaihi'n eini sik-ah minkhina kha eii. \rq Teelna 11:4\rq* \p \v 7 Ramil chubei katho emaru, inmani lekkhat in inleitho angnga; hintia lei-injiajei, “Mi ngaikha'n kabak ka-in sik-ah inlei-in-ong khat-um Pathian kajetmak laamsiam katho sik-ah inhong ngir.” \rq Suok 32:6\rq* \p \v 8 Inmani lekkhat in inleitho angnga, eini'n zool-inthai kakhopmak chuon thomui, halli nisokhat bit-ah inmani lising soomni leithum inleithi. \rq Teelna 25:1-8\rq* \p \v 9 Inmani lekkhat ngai'n inleitho angnga, eini'n Pumi\f + \fr 10:9. \fr*\fq Pumi; \fq*\ft Manuscript lekkhat inchu \ft*\fqa Christa.\fqa*\f* kha deiimui, ajarchu inmani ngaikhan inleideii jarra maruul ngai'n inleimachukthat. \rq Teelna 21:5,6\rq* \p \v 10 Inmani lekkhat ngai'n inmur katam angnga einichu mintammui, ajarchu inmani ngaikha kaminmang Marwaan Tirton kha'n aleiminmang. \rq Teelna 16:41-49\rq* \p \v 11 Hiwa ngaihi inmani diangchu inrimnasik kaleisuok kha eii takkha eini sik-achu inchuna sik-ah lei-injia kha eii. Ajarchu eini khanghi huui tungnasik aphakha naijei. \p \v 12 Khawa jarra, kacheet-ah kinngirjei kati nangni'n ningpurmak nasik-ah inringru. \v 13 Miring diang kaheiwajol matheemna ngaikha elekleiya matheemna leiilaak in nangni nalamapurmak. Pathian chu ngamna kaom kha eii, halli ama'n nangni deimatormaksik chungtiang matheemna napenuni, takkha matheemna khale inruoiya suoknasik khat-um deimatornasik lam kha-um anapeii. \p \v 14 Khawa jarra, minriang kaom ule naingai, ramil chubei katho kha dataru. \v 15 Kei'n akasing mi ngaidiang kiril eii; kei iril chonghi nangni'n chong tanru. \p \v 16 Niminpaak rawaan rabing khan Christa thisen kha eini-um tum nichang emak abe? waipool nikatheer khan eini-um Christa taksa kha tum nichang emak abe? \rq Matt 26:26-28; Mk 14:22-24; Luk 22:19,20\rq* \p \v 17 Ajarchu waipool inkhatbit om, eini nitamthei innum taksa inkhatbit ni eii, ajarchu eini rakip in waipool inkhatbit khan tum nichangsuom. \p \v 18 Israel mi ngaikha ngaidonru; kutchoi inhongpeii bakphur akabak inmani ngai'n maichaam innkhan tum inchangsuom emak abe? \rq Levi 7:6\rq* \p \v 19 Ang katiname halle? Ramil diang inhongpeii bakphur khabe angmekhat ka-eii, emakli ramil khabe angmekhat ka-eii? \p \v 20 Emak, Pathian kajetmak ngai'n inhongpeii bakphur ngaikha raikhuo ngaidiang inhongpe eii, Pathian diang inhongpeii emak. Kei'n raikhuo ngai khale nangni'n ning-inlop kha manuommong. \rq Innidan 32:17\rq* \p \v 21 Nangni'n Pumi rabing khanli raikhuo ngai rabingkhan insuom theinutun. Nangni'n Pumi khamtuol makheiya khat-um raikhuo ngai khamtuol makheiya baksuom theinutun. \p \v 22 Eini'n Pumi kha kheella minraangnasik nithobe? Eini Pumi neek-ah ni-ngarbe? \rq Innidan 32:21\rq* \p \v 23 Nangni'n ningti, “Angrakip kei'n thocha,” takkha angrakip kha katha emak. “Angrakip kha kei'n thocha,” takkha angrakip kha nemna ommak. \rq 1 Cor 6:12\rq* \p \v 24 Tuteii miring innum ama hoinasik entok marase, takkha leiilaak ngai thanasik entokrase. \p \v 25 Meii juorna-ah injuorrei meiikha namalungnga kachok kamang thellekleiya khat-um iteii rakellekleiya eiro. \p \v 26 Ajarchu “Nuoipil khat-um nuoipil chungnga kaom rakip Pumi takha eii.” \rq 1 Cor 6:12\rq* \p \v 27 Pathian kajetmak miring inkhat in bukabak anakoi inchu, halli nang in nasizoot-ah nasi inchu, namaikuungnga indoonrei kha nang in namalungnga iteii ngaidon lekleiya khat-um iteii rakellekleiya bakro. \v 28 Takkha miring inkhat in nangdiang “Hiwa bak-in hi raikhuo ramil diang inpeii bakphur eii” ati inchu, ama malungnga i-ngaidon khat-um ama sik en-inlang nang in bakphur kha bakmaro. \v 29 Nang namalungnga kachok kamang ni-ngaidon jarra emak takkha ama malung sik-ah eii. \p Halle angjarra miring inkhat in amalungnga kachok kamang eii tia i-ngaidon khan kei thokacha kha angsiya kathamakme? \v 30 Kei'n Pathian diang kaniya kibak e-inle, angjarra bak-in sik-ah Pathian kiminpaak kha mipui ngai'n kei innarilseme? \p \v 31 Khawa jarra, nangni'n ningbak innum ning-in innum, emakli ning itho rakip-ah, Pathian lurnasik-ah angrakip thowiakru. \v 32 Jihudi ngai, Greek mi ngai emakli Pathian koisuok ngai insuinasik thomaru, \v 33 Kei'n kachuon thona rakip-ah mi rakip malung mintainasik kitho angnga, kei kapum nemnasik thomong takkha inmani ngai'n ringna inmunasik kei'n mi rakip thanasik katho. \c 11 \p \v 1 Kei'n Christa omchan kijui angnga, kei omchan juiru. \rq 1 Cor 4:16; Phil 3:17\rq* \s1 Pathian Chubei nitho pha-ah Lu khumsik \p \v 2 Nangni'n kei ningna ngaidon khat-um kei'n nangni diang kinaleidapi minchuna kha ningjui jarra kei'n nangni kanaminpaak. \v 3 Takkha kei'n nangnidiang kanaminjetzoot, khachu pasal rakip lukha Christa eii, numeisa lukha pasal eii, halli Christa lukha Pathian eii. \v 4 Alu khumma Pathian kani khat-um Pathian chong karil pasal rakip kha Christa khoya thomu, \v 5 takkha alu khumleiya Pathian kani khat-um Pathian chongkaril numeisa kha alu khoya thomak; alu epkol khale in-ang. \v 6 Numeisa kha'n alu khummak inchu, ama'n alu epkollen rase; takkha numeisa khan alu epkol kha jakna kaom e-inchu, ama'n alu khumrase. \p \v 7 Takkha pasal kha'n alu khumsik suokmak, ajarchu pasal kha Pathian ramil khat-um Pathian lurna kha eii, takkha numeisa khachu pasal lurna kha eii. \rq Inphut 1:26,27\rq* \p \v 8 Ajarchu pasal kha numeisa makheiya ibool emak, takkha numeisa kha pasal makheiya ibool eii. \p \v 9 Pasal kha numeisa sik-ah ileibool emak takkha numeisa kha pasal sik-ah ileibool eii. \rq Inphut 2:18-23\rq* \p \v 10 Khawa jarra numeisa kha'n marwaan tirton ngai'n alu chungnga chungkanung inlaom ti jetnasik alukhum khan malarrase. \v 11 Pumi diang, manmasi ringkhuo-ah numeisa omleiya pasal ommak, khat-um pasal omleiya numeisa ommak; \v 12 Numeisa kha'n pasal diangnga inphut ihongsuok angnga, pasal kha-um numeisa diangnga inphut injuonei kha eii. Takkha angrakip Pathian diangnga inphut kasuok kha eii. \p \v 13 Nangni ningpum ningpumma chong intanru; numeisa kha'n alu khumlekleiya Pathian innihi athabe? \v 14 Pasal kha'n asam minsei inchu ama sik-achu jakna kaom eii tia angaiya naminchu emak abe? \v 15 Takkha numeisa kha'n asam sei-inchu, khawa kha ama lurna eii, ajarchu asamkha alu khumnasik ama diang ipeii kha eii. \v 16 Tu ka-ang in hiwahi zootmuwa inseiizoot innum, keini khat-um Pathian koisuok ngai sengchu hiwa ka-emak aleiilaak tholi Pathian chubei thonasik ommak. \s1 Pumi Zaansaak Minsuuk \r (Matt 26:26-29; Mk 14:22-25; Luk 22:14-20) \p \v 17 Anuoiya minchuna hinchu, kei'n nangni naminpaakmong, ajarchu nangni'n ninghei intuup-hi ahongthanasik emak takkha kheella athamaknasik kha eii. \v 18 Mansakhet-ah, nangni'n koisuok inkhat-ah ninghei intuup phakhan, nangni karra malung inruolmakchu tikha kei'n kajet; halli kei'n lei-ete tia ngamna kanei, \v 19 inthiangnga Pathian diang kaom inmani ngaikha indangnasik, suoilekleiya nangni karra malung inruolmakna omsik eii. \v 20 Nangni'n ninghei inchun phakhan, nangni'n ningbak kha Pumi zaansaak minsuuk kha emak. \v 21 Baksik achu, ningraya-ah mi ngai ngaaklekleiya kabaksik ningsi, mi lekkhatchu inwon chaampi, aleiilaak ngai'n ju inkinrui. \v 22 Angme! nangni'n ningbak ning-in nasik ning-inn ommak abe? Emakli Pathian koisuok ningdeiibe khat-um baksik kaneimak mi ngai ningminjakbe? Angme kei'n nangnidiang katisik? Hiwa jarra kei'n nangni kanaminpaak sikbe? Emak, kei'n naminpaaknuning. \p \v 23 Ajarchu nangni diang kinaminchu ngaikha kei'n Pumi diangnga inphut kimu eii, khachu Pumi Jisu, ama injuornasik zaankhan, waipool lekkhat aleiya, \v 24 Pathian diang aleini, ama'n aleikatherra aleiti, “Hiwahi nangni sik-ah kei kataksa kha eii; hiwahi kei na-ngaidon inlang thoru.” \p \v 25 Khale in-angrip-ah, inbak suoli ama'n rabing kha aleiya aleiti, “Hiwa rabinghi kei thisenna akathar inzootna kha eii, nangni'n ning-in rachamma kei na-ngaidon inlang inru.” \rq Suok 24:8; Jer 31:31-34; Suok 24:6-8\rq* \p \v 26 Nangni'n hiwa waipool ningbak khat-um rabinghi ning-in rachamma, ama juomak laiseng nangni'n Pumi ithikha ningrilmalar kha eii, \v 27 Khawasik jarra, tu ka-ang miring kha'n waipool khat-um rabing kha rahoi suokleiya abak a-in inchu, ama'n Pumi taksa khat-um thisen chungnga manu katho esik eii. \v 28 Miring apumtak kha'n inngaidonse inlang, halli ama'n waipool khat-um rabing kha bakrase khat-um inrase. \v 29 Tu ka-ang miring kha'n Pumi taksa kha ngaidon tunglekleiya abak a-in inchu, ama'n apumtak chungnga chongtannasik ibak i-in eii. \v 30 Khawa jarra eii, nangni katam tak-in ningdammak khat-um ningna, halli lekkhat in ningthijei. \v 31 Takkha eini nipum tak-in kadik-ah chong nileitan inchu, eini chungnga chongtan omnuni. \v 32 Eini'n manmasituol khale inruoiya nithimak nasik, Pumi'n eini chungnga chong anatanna, eini thanasik anarachaak. \p \v 33 Khawasik bit-ah, ule naingai, nangni'n kabak sik-ah ninghei intuup phakhan, inkhatli inkhat inngaakru. \v 34 Awon kacham miring kha'n, innkhan bak rase, ajarchu nangni ninghei intuup phakhan chongtan sikkha emaknasik. Aleiilaak chuon ngai khachu kei'n nangnidiang kaheiwa phakhan minthiar takte. \c 12 \s1 Ratha Inthiang diangnga inphut Kutchoi ngai \p \v 1 Tuun, Ratha lamtiang kutchoi ngai jarra, ule naingai, \p nangni'n inthiangnga ningjet kha kamanuom. \v 2 Nangni'n Pathian ningjetmaklai, karingmak ramil ngaidiang chubei thonasik-ah lamleiitiang katamlang naleikeiruoi. \v 3 Khawa jarra kei'n nangni kanaminjetzoot khachu, Pathian Ratha in inruoipui tuteii miring kha'n “Jisu diang khomaak saamnuni!” khat-um Ratha Inthiang in inruoipui miring khan elekleiya “Jisu hi Pumi eii” tinuni. \p \v 4 Kutchoi katamtak om, takkha Ratha chu inkhatbit eii; \v 5 halli phamtang chu atam, takkha Pumi chu inkhatbit eii; \v 6 chuonlam chu atam, takkha Pathian inkhatbit khan inchuon inchuonlam kha mi rakipdiang apeii. \v 7 Mi rakip thanasik Ratha khan mirakip diang inlar. \v 8 Ratha khan miring inkhat diang lungsing lungwar chongkha apeii, khawa Ratha takkhan aleiilaak miring inkhatdiang jetna theina kha apeii. \v 9 Inkhatbit ka eii khat-um in-angrip Ratha khan miring inkhatdiang ngamna apeii, khat-um aleiilaak miring inkhatdiang mindam matorna kutchoi apeii. \v 10 Ratha khan miring inkhatdiang chuon inlak thomatorna, aleiilaak miringdiang akahongsik rilmatorna, aleiilaak miringdiang ratha ngai thenmatorna, aleiilaak miringdiang inliak chong rilmatorna, halli aleiilaak midiang inliak chongngai maletmatorna apeii. \p \v 11 Hiwa ngai rakip hi inkhatbit khat-um in-angrip Ratha khan itho kha eii; mi rakip diang ama'n ipezoot alak alak kutchoi kha apeii. \rq Rom 12:6-8\rq* \s1 Pum inkhat, Saram katamtak \p \v 12 Pum chu inkhatbit eii takkha saram katamtak in-om, halli saram katamtak khan pum inkhatbit inbool angnga, Christa diang-um eii. \rq Rom 12:4,5\rq* \p \v 13 Ajarchu Jihudi erase Greek erase, emakli suok khat-um suok ka-emak erase, Ratha inkhatbit khan eini rakip pum inkhatbit enasik-ah baptize anamintho; halli eini rakip Ratha inkhatbit diangnga inphut namin-injei. \p \v 14 Pum kha saram khatbit emak takkha saram katamtak eii. \v 15 Keii khan “Keichu kut ki-emak keengnga keichu pum emong” ti-inchu, khawa khan ama kha pum e-emakjei emak. \v 16 Halli kuor khan “Keichu mit ki-emak keengnga, keichu pum emong” ti-inchu, khawa khan ama kha pum emongjei titheinuni. \v 17 Taksa pumpui mitbit e-inle, hunme nira-ngainasik? Taksa pumpui kuorbit e-inle, hunme arim nimanim nasik? \v 18 Takkha pumma kaom saram rakip kha in-omnasik munna ama lungdou nuoiya abool. \v 19 Saram ngai rakip in-angrip inle, pum khaleii hun omsikme? \v 20 Takkha tuunchu, saram intam innum pum khachu inkhatbit eii. \p \v 21 Khawa jarra, mit khan kut diang, “Nangchu keisik-ah iteii narei ommak titheinuni,” khat-um lu khan keii diang “Nangchu keisik-ah iteii narei ommak titheinuni.” \v 22 Eini'n saram ngai karra kasuol ngaikha inchel lekleiya iteii thothei numin, \v 23 halli saram ngai karra eini'n nirawat nongmak ngaikha eii eini'n katha doomma nibool; khat-um saram ngai karra enzoot kaommak ngaikha eii eini'n kalurra khoya nitho, \v 24 akathajei saram ngaikha khoya thosik ommak, takkha Pathian in saram ngai rakip aminchun halli insam saram ngaikha kheeldoomma khoya thonasik apeii, \v 25 ajarchu, pumkha inkhoithen ommaknasik, takkha saram rakip ngai'n khat-in inkhat sik-ah in-angrip ngaidon nasik eii. \v 26 Saram inkhat in apoongpha khan saram rakip in poongna innei; saram inkhat khoya inthopha khan, saram rakip ngai'n inroksuom. \p \v 27 Tuunchu nangni Christa taksapum kha ning eii, halli nangni rakip, khawa taksapumma kaom saram ngaikha ning eii. \p \v 28 Halli koisuok suungnga Pathian in mansakhet-ah tirton ngaikha insangkhet-ah akadang, inni huuina-ah Pathian chongkachoi ngai, inthum huuina-ah ocha ngai, halli inlak chuonkatho ngai, halli kana kamindam mator ngai, mi kasan ngai, chuon karoon ngai, khat-um inliak chongkaril ngai. \rq Eph 4:11\rq* \p \v 29 Mi rakip tirton in-ebe? Mi rakip Pathian chongkachoi in-ebe? Mi rakip ocha in-ebe? Mi rakip inlak chuon inthobe? \v 30 Mi rakip kana mindam matorna kutchoi inneibe? Mi rakip inliak chong inrilbe? Mi rakip in chong inmaletbe? \v 31 Takkha akathadoom kutchoi ngaikha nangni'n manuomru. \p Halli Kei'n akathakhet lamkha kanaminmusik eii. \c 13 \s1 Minriang \p \v 1 Kei'n manmasi khat-um marwaan tirton ngai chongnga karil innum, minriang kaneimak inchu, kei darkhuong rasa emakli sumsen kheeng rasa ka eii. \p \v 2 Kei'n Pathianchong rilsuok matorna ranak kanei innun, inphuumma kaom khat-um jetna theina rakip kajet innum, halli kei'n chingngai minthootnasik ngamna kha kanei innum, minriang kaneimak inchu, kei iteii emong. \rq Matt 17:20; 21:21; Mk 11:23\rq* \p \v 3 Kei'n kinei rakip kapewiak innum, kapum meiya inhaalsik-ah\f + \fr 13:3. \fr*\fq Inhaalsik-ah; \fq*\ft Manuscripts lekkhat inchu \ft*\fqa in-orpui nasik.\fqa*\f* ka-inpesuok innum, minriang kaneimak inchu, keidiang iteii nemna ommak. \p \v 4 Minriang chu kadei karaat eii, minriang chu inriang kajet eii, minriang khan enhalmak, lok ormak khat-um in-ormak, \v 5 kathamak-ah thomak, ama nemnasikbit entokmak, raangmak, kathamak ngaikha amalungnga ngaidonna damak; \v 6 Minriang chu kathamak-ah rokmak, takkha akadik-ah arok. \v 7 Minriang in supmathan mathanmak, angrakip ngamna, angrakip ngaidon, angrakip adei. \p \v 8 Minriang hektik ommak; Pathian chongkachoi ngaichu inlaheksik eii, chong inliak rilmatorna kutchoi ngaikha alamangsik eii; jetna theina kha-um alaheksik eii. \v 9 Ajarchu eini jetnahi apum la-emak khat-um Pathian chongkha alek niril; \v 10 takkha puikatung aheiwa phakhan, alekkha alamangsik eii. \p \v 11 Kei'n naipang ka-elai, naipang angnga karil, naipang angnga ka-ngaidon, naipang imanuom angnga kamanuom, takkha kei'n upa kahong eii khanchu, kei'n naipang omchan ngaikha kamathaan. \v 12 Ajarchu tuun nimu hichu aziingna-ah meengsial ni in-en ka-ang eii, takkha meel li meel nila-inmusik eii. Tuunchu kei'n huui katungnga lajetmong, takkha kei huui katungnga inajet angnga kei'n huui katungnga kalajetsik eii. \p \v 13 Tuun ngamna, ngaidonna khat-um minriang hiwa inthumhi mangmu; takkha hiwa ngai karra akalok khetkha minriang hi eii. \c 14 \s1 Ratha diangnga Kajuo Kutchoi ngai jarra \p \v 1 Minriang lamkha juiru halli Ratha kutchoi ngai karra aru ka-ekhet ah Pathianchong karilsuok kutchoi kha malung kaluut-ah manuomru. \v 2 Ajarchu chong inliak karil ama khan mi ngaidiang iril emak takkha Pathian diang iril eii; ajarchu tuteii innum ama irilkha jetmaneiimu, takkha inthuuk chongkha Ratha-ah iril eii. \v 3 Takkha Pathianchong karilsuok ama khan mi ngaidiang iril eii, halli sanna, masokna khat-um matheemtaina apeii. \v 4 Chong inliak karil ama khan apumbit inbool, takkha Pathianchong karilsuok ama khan koisuok abool. \p \v 5 Nangni rakip in chong inliak ningril kha kei'n kamanuom, takkha Pathianchong karilsuok khadoom kei'n kanamin ezoot. Koisuok loknasik miring inkhat in chong inliak kha kamalet inommak inchu, Pathianchong karilsuok ama khan chong inliak karil kha neek-ah alok. \v 6 Ule naingai, kei'n Pathian chongmalar, jetna theina, Pathianchong emakli minchuna heichoi lekleiya tuun kei'n nangnidiang chong inliak karilla kaheiwa inle, kei nangni sik-ah ang kanemna omme? \p \v 7 Rasa kanei akaringmak phurra, theikhang emakli saraangdar e-innum inrasa inrasa kha inthiangnga insuokmak inle, angrasame tia tu-in jetniame? \v 8 Tampalooi khan arasatak suokmak inle, (rasakhat neipot inle) tu-in raalkatho sik-ah insuukniame? \v 9 Khawa angnga; nangni'n chong inliak ningril kha injetna chongnga inthiangnga ningril emak inle, nangni iti chongkha tu-in jetniame? Thikaraang diang ningril ka-ang esik eii. \v 10 Manmasituolla in-angmak chongyam om, halli chong rakip kha aratha kasuokmak ommak; \v 11 takkha kei'n chong ratha kha kajetmak inchu, khawa chong karil amadiangchu kei ramkhat mi ka eii, halli ama kha keisik-ah ramkhat mi eii. \v 12 Khawa angnga, nangni'n ratha lamtiang kutchoi ngaikha ningmanuom keengnga, koisuok kaminloksik kutchoi ngaikha munasik thoru. \p \v 13 Khawa jarra, chong inliak karil ama khan iril chongkha malet matornasik Pathian diang ranak anisik eii. \v 14 Ajarchu kei'n chong inliak-ah Pathian kani inchu, karatha in Pathian ini kha eii, takkha kamalungchu khawa khan ommak. \v 15 Halle angme kei'n kathosik? Kei'n ratha-ah Pathian kanisik eii halli kamalungnga um Pathian kanisik eii; ratha-ah laa kasaksik eii, halli kamalungnga um laa kasaksik eii. \v 16 Nang in naratha-ah Pathian naminpaak inle, akajetmak inmani ngaikhan angme nitikha jetlekleiya angtho tholia nang minpaakna khan “Amen” intisikme? Ajarchu inmani in nang itikha jetmatormu. \v 17 Nang inchu katha-ah Pathian leiminpaak nate, takkha leiilaak sikbitchu nemna ommak. \p \v 18 Kei'n Pathian kaminpaak ajarchu nangni rakip neek-ah kei'n chong inliak karil; \v 19 takkha koisuok achu kei'n chong inliak lisingsoom kiril neek-ah kamalungnga minchuna chongramol ra-nga kiril kha athawiai. \p \v 20 Ule naingai, naipang angnga ngaidonkhai maru; kadikmak lamma naipang eru, takkha ka-ngaidon achu upa eru. \p \v 21 Sinadan khan injiajei, “Pumi in ati, \q1 Chong inliak karil mi ngaidiang inphut halli \q2 Ramkhat makheiya kaheiwa mi ngai murra inphut \q1 Kei'n kami ngaidiang karilsik eii, \q2 takkha inmani ngai'n keidiang narangai nunu.” \rq Isa 28:11,12\rq* \p \v 22 Khawa angnga, chong inliak hi Pathian kajetngaisik emak takkha Pathian kajetmak ngaisik-ah jetnabi kha eii, halli Pathianchong karilsuok hichu Pathian kajetmak ngaisik emak takkha Pathian kajet ngaisik eii. \p \v 23 Khawa jarra, koisuok rakip in inhei-inchunli chong inliak-ah inrilwiak inle, mileiilaak khat-um Pathian kajetmak mi ngai inheiluut phakhan inmani'n nangni inweet ning-eii natimak nu-abe? \v 24 Takkha mi leiilaak khat-um Pathian kajetmak mi inheiluut phakhan nangni rakip in Pathianchong ningrilsuok inchu, kaheiluut ama kha manu karoon ka eii tia nangni'n ningminjet khat-um ning iril Pathianchong khan ama chungnga chong atansik eii, \v 25 amalung suungnga kaom rakip ngaikha rillarta, halli ama khan inbokta “Inthiangnga Pathian nangnile om” tia Pathian chubei athosik eii. \s1 Kalurra Pathian Chubei thonasik Dan \p \v 26 Ule naingai, angme eini'n nitisik? Nangni'n ninghei intuup phakhan, nangni rakip in Pathian minpaakna laa, minchusik chong, Pathian diangnga chongmalar, chong inliak, emakli malet matorna ningnei. Angrakip hi koisuok loknasik ah thoru. \v 27 Tu ka-ang in chong inliak inril inchu, miring inni emakli katam khet-ah miring inthum in miringkhat thengnga miring khat-in rilrasu; halli miring inkhat in maletrase. \v 28 Takkha tuteii in kamaletsik inommak inchu, chong inliak karil ngaikhan koisuok-ah chongril lekleiya apumdiang khat-um Pathian diang rilchian rase. \v 29 Pathianchong karilsuok miring inni emakli miring inthum in rilrasu, halli leiilaak ngai'n inmani irilkha katha-ah chong tanrasu. \v 30 Halli in-ongnga kaom miring inkhatdiang Pathian chongkha juotung inchu, kaleiril masa ama kha'n irilkha darase. \v 31 Ajarchu mi rakip, inchu indikna khat-um masokna sik-ah nangni rakip in inkhat thengnga inkhat in Pathianchong ningril kha erase. \v 32 Pathian chongkachoi ngai ratha kha Pathianchong karilsuok ngai kutchungnga om. \v 33 Ajarchu Pathian diang inmak ommak takkha kadai Pathian kha eii. \p Pathian ikadang koisuok rakip achu, \v 34 numeisa khan koisuok inchunna ah omchian rase. Ajarchu numeisa chongrilnasik pemu, sina dan kha'n iti angnga, inmani ngaikha nuoikanungnga omrasu. \v 35 Inmani'n injetzoot omngai suok-innum, inna inruothar ngaidiang rakelrasu. Ajarchu koisuok-ah numeisa in chongkarilhi jakna kaom eii. \p \v 36 Pathian chonghi nangni diangnga inphut kajuobe? Emakli nangni diangbitbe Pathian chong katung? \v 37 Pathian chongkachoi emakli Pathian kutchoi kanei ka-eii kati ama khan, kei'n nangnidiang kimajia chonghi Pumi chongpeii eii tia leirase. \v 38 Ama khan hiwahi ara-ngaimak inchu, ama diang-um ra-ngainunu. \p \v 39 Khawa jarra ule naingai, Pathianchong karilsuok sik-ah ningmalung kaluut-ah manuomru, halli chong inliak karil kha-um khaapmaru; \v 40 takkha angrakip kha katha-ah khat-um madoon kaomma nithosik eii. \c 15 \s1 Christa Hongringna \p \v 1 Tuun, ule naingai kei'n nangnidiang kileiriljei chongkahoi, nangni'n ningkeiluutjei halli khawakhan ningngirjei jarra kei'n minjettharna kaneizootrit. \v 2 Kei'n nangnidiang kiriljei chongkha nangni'n kacheet-ah ningmahuum inchu, hiwa chonghin nangni ringna ningmusik eii, kha emak inchu nangni ngamna kha nemna kaboi ejei. \p \v 3 Kei innum kimujei, akalok khetkha nangnidiang-um kinapeii kha ejei, khachu Pathian chong dungjuiya Christa kha eini manu sik-ah anathipi, \rq Isa 53:5-12\rq* \p \v 4 halli ama kha thaanna inreiijei halli Pathian chong dungjuiya nithum huuina nikhuoni khan Christa kha ahongringnookjei, \rq Minpkla 16:8-10; Matt 12:40; Chuon 2:24-32\rq* \p \v 5 halli Peter diang inlarjei khawa thengnga tirton soomleini diang ama'n inlarjei. \rq Luk 24:34; Matt 28:16-17; Mk 16:14; Luk 24:36; Jn 20:19\rq* \p \v 6 Khawa thengnga ama'n ule nai miring raja ra-nga neek-ah katam diang munkhat-ah inlarjei, inmani ngai karra miring lekkhatchu inthijei innum akatamlang chu inringnga inlaom. \v 7 Khawa thengnga ama'n James diang, halli tirton rakip diang inlarjei. \p \v 8 Ahekna-ah, nikhuo huuilekleiya injuonei naiteii\f + \fr 15:8. \fr*\fq Nikhuo huuilekleiya injuonei; \fq*\ft emakli \ft*\fqa apha ka-emak-ah injuonei.\fqa*\f* ka-ang keidiang um ama'n inlarjei. \rq Chuon 9:3-6\rq* \p \v 9 Ajarchu tirton rakip ngai karra kei akasiinkhet ka eii khat-um tirton tia koisik-um kei rahoi suokmong, ajarchu Pathian koisuok kha kei'n kaleiminpoong kaleiminraal. \rq Chuon 8:3\rq* \p \v 10 Takkha tuun tuunna kei'n ki-ehi Pathian riangwai jarra eii, halli ama riangwai kha kei kachungnga lailamma mangmak. Kei tirton rakip neek-ah chuon kangar, chuon kangar kha kei emong, takkha kei diangnga kaom Pathian riangwai kha eii. \v 11 Kei'n ka-e innum inmani'n in-e innum, hinthoa keini'n Pathian chong kilrilsuok halli nangni innum ningngamnajei. \s1 Akathi ngai Hongring nookna \p \v 12 Christa kha kathi makheiya ahongringjei tia inrilsuok inle, angjarra nangni lekkhat in akathi ngai ringnunujei ningtime? \v 13 Akathi ngai hongring nooksik tihi ommak inchu, Christa kha-um lahongringmak; \v 14 Christa kha lahongringmak inchu, eini irilsuok ngaihi nemna kaboi eii halli nangni ngamna kha-um nemna kaboi kha eii. \v 15 Khawa chungnga Pathian jarra akadikmak chongkarilsuok ni-esik ejei, ajarchu Pathian in Christa kha akathi makheiya inphut aminringjei tia eini'n nirilsuokjei, takkha akathi ngaikha ringnunujei tihi etak inchu, Pathian innum Christa kha minringmakjei. \v 16 Ajarchu kathi ngaikha inringmak inchu, Christa kha-um lahongringmak. \v 17 Halli Christa kha hongringmak inchu, nangni ngamna kha nemna kaboi eii, khat-um tuunkatung ningmanu roonkhan ningringnga ninglaom. \v 18 Halli Christa diangnga akathi ngai-um akamangkha in-ejei. \v 19 Hiwa ringkhuo sikbit eini'n Christa ni-ngamna e-inchu, miring rakip neek-ah minriang kaom ngaikha ni-ejei. \p \v 20 Takkha akathi ngai karra akara mansakhet Christa kha inthiangnga akathi makheiya aringjei. \v 21 Miring inkhat diangnga inphut kathi ajuo, miring inkhat diangnga inphut kathi ngaikha inringritsik eii. \v 22 Adam diangnga inphut mi rakip inthi angnga, Christa diangnga inphut mi rakip inringsik eii. \v 23 Takkha mi rakip ama ama pha-ah aminringsik eii: Christa in mansakhet-ah, halli ama diangnga kaom mi ngai'n Christa juonikhan inringsik eii. \v 24 Halli ahekna phakha aheiwasik ejei, Christa in waikaroon rakip, thomatorna kanei rakip khat-um ranak rakip ngaikha minmangta, halli rengram kha Apa Pathian diang apesik eii. \p \v 25 Ama inhalpui mi rakip akeii nuoiya adamaklaiseng Christa in wai aroonsik eii. \rq Minpkla 110:1\rq* \p \v 26 Ahekna khet-ah alaminmangsik inhalpui lakaom kha kathi hi eii. \p \v 27 “Ajarchu Pathian in angrakip kha ama kenuoiya adajei.” Christa kenuoiya kadapi Pathian apum takchu “Angrakip” ama nuoiya adajei iti khan inchelmak itihi inthiangnga inlar. \rq Minpkla 8:6\rq* \p \v 28 Angrakip kha Christa wairoon nuoiya in-om phakhan, Asapa apum tak-um ama wairoon nuoiya angrakip kadapi Pathian nuoiya aomsik eii; halli Pathian in angrakip chungnga wai aroonsik eii. \p \v 29 Akathi ngaikha inringmaksik e-inle, akathi ngai sik-ah baptize katho ngaileii angme inthosik? Angjarra mi ngai'n kathi ngaisik-ah baptize inthopime? \v 30 Angsiya keini'n kinpoong nasik ah phadan rakip kinthosik eyabe? \v 31 Ule naingai, nangni chungnga eini Pumi Christa Jisu diangnga inphut kimu in-orna khan hiwahi namilrilsuok, khachu kei nisuo rakip kathi! \p \v 32 Miring i-ngaidon dungjuiya kei in Ephesia ah ramsa ngaile kin-inbuol e-inle, kei ang kanemna omme? Akathi ngai inringmaksik e-inchu, “Eini'n bakrui inrui, ajarchu ziingnga nithisik eii.” \rq Isa 22:13\rq* \p \v 33 Lamleiitiang inkeiruoimaru: “Sap kathamak khan nunchan katha kha aminmang.” \v 34 Singtheiya ngaidon inlang, halli manu thokhaimaru. Hiwahi nangni naminjak nasik kiti eii ajarchu nangni lekkhatchu Pathian jetmakchu. \s1 Akathi makheiya Ahongkaring Taksa jarra \p \v 35 Takkha mi lekkhat in “Angtho tholi akathijei kha aminringsikme? Angkachang taksa-ah inhongring sikme?” tia narakel inte. \v 36 Aka-am ngai! nangni'n ningwor aru kha athimaklaiseng hongmoongmak. \v 37 Nangni'n aru ningwor phakhan, ahong ka-esik akuungkha lingmakchu, takkha saang kuungsik erase emakli leiilaak kuung erase aru kha eii ningwor. \v 38 Takkha Pathian in alungdou nuoiya akuung kha apeii, halli muchiru rakip diang ama ama kuungkha apeii. \p \v 39 Taksa rakip kha in-angmu: manmasi ngai'n taksa khat, sa ngai'n taksa khat, wa ngai'n taksa khat, halli nga ngai'n taksa khat in-eii. \p \v 40 Lairalak-ah taksa ngai inom khat-um nuoipil chungnga taksa ngai inom; marwaanna kaom taksa ngai kul ra-ang khat eii, halli nuoipil chungnga kaom taksa ngai kul ra-ang in khat eii. \v 41 Kani kul ra-ang khat eii, tha kul ra-ang in khat eii, arsi ngai kul ra-ang in khat erit; halli arsi inkhatli arsi inkhat kul ra-ang kha in-angmu. \p \v 42 Akathi ngai hongkaringsik kha-um khawa ka-ang eii. Inphuum taksa kha kathi eii, kathimak sik-ah minring. \v 43 Khoya omlekleiya wor, kul ra-angle inruoiya minring; ranak kaboiya wor, ranak kangarra minring, \v 44 miring taksa-ah wor, ratha taksa-ah minring. Miring taksa om-inchu, ratha taksa um om. \p \v 45 Hintia injiajei: “Manmasi mansakhet Adam kha akaring miring kha eii,” ahekna Adam kha ringna kapeii ratha kha eii. \rq Inphut 2:7\rq* \p \v 46 Ratha kha ma-insa emak takkha taksa kha ma-insa eii, halli khawa thengnga ratha kha eii. \v 47 Manmasi mansakhet kha dialdook-ah inbool nuoipilchung mi eii; inni huuina miring kha marwaan makheiya eii. \v 48 Nuoipilchung mi ka-eseng neipilla inbool miringpa ka-ang in-eii; halli marwaan mi ngaiseng marwaan makheiya kajuo miringpa ka-ang in-eii. \v 49 Dialdook-ah inbool mipa ramil eini'n nilei angnga, marwaan makheiya mipa ramil kha eini'n nileisik kha eii. \p \v 50 Ule naingai, hiwahi kei'n nangnidiang kanati: taksa li thisen khan Pathian rengram mutheinuni, kathisik khan kathimaksik khan luuttheinunu. \p \v 51 Ra-ngairu, inthuuk chong kei'n nangnidiang rilkate. Eini rakip in thinumin, takkha eini rakip ni-inthuulsik eii, \v 52 innottheiya, mit machim inkhat-ah, ahekna tampalooi rasa juoneini khan, ajarchu tampalooi kha rasa juoneisik eii, halli akathi ngaikha kathimak sik-ah inhongringsik eii, halli eini'n ni-inthuulsik eii. \v 53 Ajarchu kamangsik kha kamangmaksik-ah halli kathisik kha kathimak sik-ah inthuulsik eii. \p \v 54 Kamangsik kha kamangmak sik-ah halli kathisik kha kathimak sik-ah inthuuljei inchu, “Kathi kha matorjei; matorna kha huui tungjei.” tia injia-ah kaom Pathian chongkha kadik-ah hongtungsik kha ejei: \rq Isa 25:8\rq* \q1 \v 55 “E kathi, nang matorna kha hume? \q1 E thina, nang natur kha hun ommejei?” \rq Isa 25:8\rq* \p \v 56 Thina tur khachu manu eii, halli manu ranak khachu Dan kha eii. \v 57 Takkha eini Pumi Jisu Christa diangnga inphut matorna kanapeii Pathian kha minpaakrui. \p \v 58 Khawa jarra kinaminriang ule naingai, Pumi chuonsik bit-ah chuon ngarru, kacheet-ah ngirru, purmaru, ajarchu Pumi sik-ah nichuontho kha nemna kaboi emak tihi nangni'n ningjet. \c 16 \s1 Pathian Ka-ngamna Sara ngai sik-ah Kutchoi \p \v 1 Tuun, Pathian mi ngai sik-ah sialrathai jarra, kei'n Galatia-ah kaom koisuok ngaidiang thoru kileiti angnga, nangni innum thoru. \rq Rom 15:25,26\rq* \p \v 2 Khuoserni rakip nangni'n sial lekkhat ning ilou makheiya ningkhoithenli mintuupningta ningreiisik kha eii, ajarchu kei'n kaheiwa phakhan sialrathai ommaknasik eii. \v 3 Kei'n kaheitungli, chonglamsaat chemajia kha nangni'n ningzoot mi ngaidiang pekata, Jerusalemma nangni kutchoi kathaksik kaminsisik eii. \v 4 Kei um simak kathamak omngai suok-inchu, inmani'n keile insisik eii. \s1 Paul I-ngaidon \p \v 5 Kei'n Macedonia karakaan suoli nangnidiang kaheiwasik eii, ajarchu kei'n Macedonia ramsuungnga kasisik eii. \rq Chuon 19:21\rq* \p \v 6 Kei'n kasinasik rakip-ah nangni'n ningnasan nasik, kei apha bongkhat, emakli phalbitha seng nangnile kaomsik eii. \v 7 Kei'n kasina lamma kaheiluutli nangni kinamu kha kei'n manuommong; Pumi izoot e-inchu, aphakhat nangnile kiomsuom kha kamanuom. \p \v 8 Takkha Pentecost heitungmak laisengchu kei Ephesia ah kaomsik eii, \rq Levi 23:15-21; Innidan 16:9-11; Chuon 19:8-10\rq* \p \v 9 ajarchu kei kana-enzootmak mi katamtak inom innum, chuon kalok thonasik kot kalok inkhat kei sik-ah inlongnga om. \p \v 10 Timothy aheiwa inchu, nangni karra kahoiya omnasik nangni'n katha-ah donru, ajarchu kei angnga Pumi chuon katho miring inkhat eii. \rq 1 Cor 4:17\rq* \p \v 11 Tuteii innum ama kha donmak thomaru. Ama'n kahoi kadaiya kei kadiang hongnasik ah nangni'n lam leikeiru, ajarchu ule nai ngaile inruoiya ama'n ihongkha kei'n kangaak. \p \v 12 Takkha eini ule nai Apollos chu, leiilaak ule naingai khale nangni diang heiwanasik ah kei'n ranak-ah kamasok. Takkha tuun tuunchu ama'n heiwasik tia la-ngaidonmak\f + \fr 16:12. \fr*\fq tuun tuunchu ama'n heiwasik tia la-ngaidonmak; \fq*\fqa Pathian lungdou takkha la-emak\fqa*\f*, ama'n atongpha khan heiwate. \s1 Insuona Chong \p \v 13 Inringchakru, ngamna khan kacheet-ah ngirru, pasal suokru, ranak ngarru. \v 14 Angrakip minriang le inruoiya thoru. \p \v 15 Ule naingai, Stephanas khat-um ama insuungkhur in-eii Achaia-ah mansakhet ah Christian ka eii tihi nangni'n ningjet, halli inmani ngai'n Pathian ikadang mi ngai sepa katho sik-ah inpesuok. \rq 1 Cor 1:16\rq* \p \v 16 Inmani ka-angngai khat-um inmanile chuonkatho suomngai nuk juiru tia kei'n nangnidiang kiti eii. \p \v 17 Stephanas, Fortunatus khat-um Achaicus ngai'n inheiwa jarra kei'n karok, ajarchu nangni'n ningsili insam ngaikha inmani'n inmintungnookjei \v 18 halli inmani'n nangni naminrok angnga kei karatha inminrok. Hiwa ka-ang mi ngaihi manilmaru. \p \v 19 Asia ramsuungnga kaom koisuok ngai'n nangnidiang minpaakna chong innahongpeii. Aquila li Priscilla, khat-um in-inn na kaom koisuok ngaile inruoiya Pumi ramingnga nangnidiang minpaakna innahongpeii. \rq Chuon 18:2\rq* \p \v 20 Ule nai rakip ngai'n minpaakna chong innahongpeii. \p Inthiang inzoople inruoiya inkhatli inkhat inpaakru. \p \v 21 Paul kei'n kakut tak-ah hiwa minpaakna chonghi kimajia eii. \p \v 22 Tu ka-ang mi khan Pumi aminriangmak inchu, ama chungnga khomaak omrase. \p \tl Marana tha\tl*–Pumi juotro. \p \v 23 Pumi Jisu riangwai kha nangni chungnga omrase. \p \v 24 Christa Jisu diangnga inphut kei minriangna kha nangni rakip diang omrase. Amen.