\id TIT 57TITKENU.SFM Kenyang New Testament June 2009 \h Táytɔs \toc1 Ɛkáti Pɔ̌l ntá Táytɔs \toc2 Táytɔs \toc3 Tat \mt2 Ɛkáti Pɔ̌l ntá \mt1 Táytɔs \c 1 \s1 Ɛkáti ɛnɛ Pɔ̌l asɨŋɨ ntá Táytɔs \p \v 1 Mɛ Pɔ̌l, nkʉbɛtɨk Mandɛm nɛ mǔnto Yesu Kristo kɛ nchi nsɨŋ ɛkáti ɛnɛ. Bɛtɨk ɛbha chí bɛ́kwak bo abhɛn Mandɛm áyábhɛ́ bɛ́ mámbák abhi bɛ mánsɨ́kɨ́ ntɨ nɛ Yesu sayri, nɛ bɛ́kʉ bɔ́ mándɨŋɨ Ɛyɔŋ Mandɛm ɛnɛ Yesu átɔ́ŋɔ́ nyaka. Ɛyɔŋ ɛnɛ́ ɛ́kʉ̀ bo mámbʉrɛ bapɛ́m ayap mbɔ ɛnyǔ Mandɛm áyàŋ. \v 2 Ɛ́nkʉ mámbaka ntɨ ndǔ nɛpɛ́m ɛnɛn nɛbhɨkɨ bhɔŋ ngwɛnti. Mandɛm afyɛ́ nyaka bariɛp ɛ̌ti nɛpɛmɛ́ nɔ tɛndǔ nɛbhǒnɛt, nɛ Mandɛm ápú sense. \v 3 Mpok Mandɛm anɛ ápɛmɛ bhɛsɛ́ afyɛ́ ákwáy nɔkɔ, akʉ bo mándɨŋɨ ɛ̌ti nɛpɛ́m ɛnɛ́n bɛ́fʉɛ́t ndu Mbok Ndɨ́ndɨ́ Yesu anɛ yi afyɛ́ amɔ́ya bɛ ngati bho. \p \v 4 Táytɔs, ɔ́chí mɔ́wa mbɔnyunɛ ɔbhɔŋ nɛka nɛ Yesu mbɔ mɛ. \p Mandɛm mmu achi Ɛta nɛ Yesu Kristo Mpɛmɛ ywɛsɛ mántɔŋ wɔ bɛrɨ̌ndu, manchyɛ wɔ kpák. \s1 Bɛtɨk abhɛn Táytɔs ábhɔ́ŋɔ́ bɛkʉ Krɛt \p \v 5 Ntí anɛ ndɔ́ wɔ Krɛt chí bɛ ɔ́nyábhɛ́ mɛnyɨŋ ɛbhɛ́n bɛ́rɔ́bhɛ́ mɛ́nyábhɛ arɛ́, nɛ bɛ ɔ́mfyɛ́ bǒ batí bɛkɛrɛ́ Mandɛm ndu yɛ̌ntɨkɨ ɛtɔkɔ́ Krɛt. Kʉ nɔ nkúbhɛ́ mbɔnyu ngátí wɔ. \v 6 Mǔnti chí mmu anɛ bɛkwɛ́nɛ́ bɛ́pu nɛ yi, abhɔŋ bɛ́bhɔ́ŋ chi ngɔrɛ́ amɔt, chí mmu anɛ bɔ̌bhi mánókó nɛ mmu apú kwáy bɛ́ji bhɔ́ bɛ́ bábhɨkɨ bhɔ́ŋ kɛnókó nɛ máyap nɛ ɛtayap. \v 7 Tɛ̌ndu mǔnti bo Mandɛm chí mmu anɛ Mandɛm áchyɛ́ bɛtɨk ɛbhi nta yi, bɛkwɛ́nɛ́ bɛ́bhɨ́kɨ́ bhɔ́ŋ bɛ́bhak nɛ yi, abhɨ́kɨ́ bhɔ́ŋ bɛ́bhak mmǔ mpányu, abhɨ́kɨ́ bhɔ́ŋ bɛ́bhak mmu ɛchókóntɨ, abhɨ́kɨ́ bhɔ́ŋ bɛ́bhak nnyǔmɛ́m, abhɨkɨ bhɔŋ bɛ́bhak mmu anɛ átɔ̀ŋ bɛtaŋ, abhɔŋ bɛ́bhak chí sayri nɛ bho. Abhɔŋ nkwɔ́ bɛ́bhak mmu anɛ ábhɨ́kɨ́ bhɔ́ŋ ngoŋó nkáp nɛ apú kʉ bapu ɛ̌ti nkáp. \v 8 Mmǔ ntí bo Mandɛm abhɔŋ bɛbhak mmu anɛ ásɔ̀t mankɔ sayri, mmu anɛ ábhɔ́ŋɔ́ maŋák bɛkʉ bɛrɨ, mmǔ anɛ ákɛ̀m mmʉɛt sayri, mmǔ anɛ áchí chak bɛsí Mandɛm bɛ́yɨ́ŋɨ́ nɛpɛ́m ɛni nɛ bo báchák. Abhɔŋ bɛbhak nyáŋá, nɛ mmǔ ntɨ ɛnɛn nɛpu to yi ankʉ ɛnyɨŋ ɛnɛ́ ɛ́twɔ̀ yi nɛ áyɔ́mɛ. \v 9 Nɛ bɛ́rɔ́ŋ ndu ngwɛ́nti, mǔnti bo Mandɛm abhɔŋ bɛ́kɛ́m Mbok Ndɨ́ndɨ́ ɛ̌ti Yesu nɛ bɛtaŋ mbɔ ndu sɛ́tɔ́ŋ. Mbok yɔ́ achí tɛtɛp nɛ ɛnyumɔt mpoknkɛm. Ɛyɔ ɛ́kwàk mǔnti ámfyɛ́ bo ntɨ ndu átɔ̀ŋ bhɔ, ɛ́mpɛt ɛ́nkwak yi ányúrɛ́ bo abhɛn bátɔ̀ŋ mɛnyɨŋ ɛbhɛ́n bɛ́pú ndɔ́ŋ ámɔ́t nɛ Ɛyɔŋ Mandɛm. \p \v 10 Nchí rɛm nɔ mbɔnyunɛ, bɛyǎ bo bátɔ̀ŋ nɛtaŋántɨ, sayri sayri mbɔk bo Israɛl abhɛn mánóko mbok Yesu Kristo. Bárɛ̀m mɛnyɨŋ ɛbhɛ́n bɛbhɨkɨ bhɔŋ ntí nɛ nnɛt nɛ bárwɔ̀ bo bɛ mánókó kɛ́mbwɔ́bhɛ́ kap. \v 11 Ɔ́bhɔ̌ŋ bɛkʉ bǒbhɔ́ mánchók manyu yap. Bátɔ̀ŋ mɛnyɨŋ ɛbhɛn bábhɨkɨ bhɔ́ŋ bɛtɔŋ, mánchɔŋti nɔkɔ batí bo mankɛm ndǔ mbɔk manɛrɛ́kɛt bɛ mándɔ́ Mbok Ndɨ́ndɨ́ ɛ̌ti Yesu. Bákʉ̀ nɔ, chi bɛsɔt bakáp ntá bho, ɛnɛ́ ɛyɔ chí ɛnyɨŋɨ́ ntíánwɔ́p. \p \v 12 Mbɔ̌ŋ mmu Krɛt wap amɔt, anɛ básɔ́rɛ́ mbɔ ndɨŋɨndak arɛm ɛ̌ti yap tɛntɛp bɛ, “Bǒ Krɛt báchí basěnsi mpoknkɛm! Báchi nyǎbhɨ, bábhɔ̀t abhɔt, mányiɛ nɔkɔ nɛnyíɛ́ nɛ ngoŋo.” \v 13 Ɛnyɨŋ ɛnɛ mmu wu árɛ́mɛ́ ɛ̌ti bǒ ɛtɔk ɛyi Krɛt ɛ́chí tɛtɛp. Ɔbhɔŋ yɛ bɛghati bhɔ sayri bɛ mándɔ bɛkwɛ́nɛ́ bhap. Kʉ nɔ bɛ mankɛm Ɛyɔŋ Mandɛm nɛ bɛtaŋ, \v 14 mámfɛrɛ ntí ndu bakǎy bapu amɛn bo Israɛl nɛ ndǔ bɛbhé ɛbhɛ́n bo abhɛn bápú koŋo Mbok Ndɨ́ndɨ́ Yesu báfyɛ́. \v 15 Yɛ̌ntɨkɨ ɛnyɨŋ ɛ́rɨ ntá mmu anɛ ntɨ ɛni nɛ́chi pɛ́pɛ́p, kɛ ntá mmu anɛ ntɨ ɛni nɛ́pú pɛ́pɛ́p nɛ abhɨkɨ noko Yesu, ɛnyɨŋ ɛ́rɨrɨ ɛpu. Bɛ́rɛm tɛtɛp, nkaysi yap nɛ batɨ̌ yap ánáŋ áchɔ́ŋɔ amɛm. \v 16 Bárɛ̀m bɛ́ bárɨŋɨ Mandɛm, kɛ mɛnyɨŋ ɛbhɛ́n bɔ́ bákʉ̀ bɛ́tɔ̀ŋ kpoŋoroŋ bɛ́ bábhɨkɨ rɨŋɨ yi. Bábɛp báchá, bátàŋ ntí nɛ Mandɛm, nɛ ɛnyɨŋ ɛnɛ́ bɔ́ bákwày bɛ́kʉ ɛ́pú. \c 2 \s1 Nɛtɔ́ŋ ɛnɛ́n tɛtɛp nɛ́chyɛ̀ bɛpɨŋ ɛbhɛ́n Mandɛm ákɔ́ŋɔ́ \p \v 1 Kɛ wɔ Táytɔs, ɔbhɔŋ bɛtɔŋ bo mɛnyɨŋ ɛbhɛ́n bɛ́kɔ̀ ndɔŋ amɔt nɛ nɛtɔ́ŋ ɛnɛ́n tɛtɛp. \v 2 Ghatí baséansi abhɛn babhakanɛm bɛ mándɨ́ŋɨ́ bɛkɛm mmʉɛt nɛ bɛ mámbʉrɛ nɛpɛ́m ɛnap ɛnyu ɛnɛ́ bo báchyɛ̀ bhɔ kɛnókó. Ghatí bhɔ bɛ bábhɔŋ bɛtɔŋ bɛ bábhɔ̌ŋ kɛboŋ, mánkɛm baraká Mandɛm ɛnyu ɛnɛ́ ɛ́yàŋ nɛ bɛ bábhɔŋ bɛbhɔŋ ɛkɔŋ nɛ ɛkɛ́bhɛ́ntɨ. \v 3 Ghatí baséansi baghɔrɛ́ nkwɔ bɛ mambʉrɛ bapɛ́m yap ɛnyu ɛnɛ́ átɔ̀ŋ bɛ́ báchyɛ̀ Mandɛm kɛnókó. Bǎkɛ́ rɛm ɛbʉ́bʉ ɛ̌ti batɨ nɛ bǎkɛ́ bhak manyǔmɛ́m. Tɔ́ŋ bo báchák bɛ́kʉ bɛrɨ́tí mɛnyɨŋ. \v 4 Tɔ́ŋ yɛ̌ nɛŋɔkɔ́ baghɔrɛ́ abhɛn bákòŋo bhɔ́ ansɛm bɛ mánkɔŋ manɛ́m abhap nɛ bɔ̌bhap. \v 5 Kwak bɔ mámbak mbɔ bo abhɛn babhɔŋɔ kɛboŋ nɛ bákɛ̀mʉɛt bɛ bákɛ́ fu nɛfí. Bǎbhɔŋ bɛtɔŋ bhɔ bɛ mándɨ́ŋɨ́ ɛnyu bákɛm bɛkɛt ɛbhap mántɔŋ ɛrɨ́tí ɛpɨŋ ntá bo abhɛn bachi arɛ, nɛ bɛ mámbɔ́ŋ nɛsɛptǐmʉɛt nɛ manɛ́m abhap. Mámbák ɛnyu yɔ bɛ yɛ̌ mmu ákɛ kwáy bɛrɛm ɛbʉ́bʉ ɛ̌ti Ɛyɔŋ Mandɛm. \p \v 6 Ghatí bɛsakábho sayri bɛ mántɔ́ŋ bɛ bábhɔŋ kɛboŋ nɛ bɛ mándɨ́ŋɨ́ ndu bákɛ̀m mmʉɛt. \v 7 Wɔmbɔŋ tɔ́ŋ bɔ́ ɛrɨ́tí ɛpɨŋ. Kʉ nɔ́kɔ́ chí mɛnyɨŋ ɛbhɛn bɛrɨ. Mpok ɔ́tɔ̀ŋ bɔ, kʉ mándɨŋɨ bɛ́ ɔ̌chyɛ chi Mandɛm kɛnókó nɛ bɛ ɔ̌kwàk bɔ kwak. Kʉ bɔ́ mándɨŋɨ bɛ ɔ̌kʉ̀ sayri. \v 8 Bɛyɔŋ ɛbhɛ bɛbhɔŋ bɛbhák ɛbhɛn bɛ́kʉ̀ manyu ánchók bo nɛ ntíánwɔ́p ámbák nɛ bo abhɛ́n bápú ka nɛ wɔ ndu bábhɨkɨ bhɔŋ mbi bɛrɛm ɛbʉ́bʉ ɛ̌ti yɛsɛ. \v 9 Ghatí bo abhɛn báchí basɛm bɛ ɛ́rɨ mángók nɔkɔ bachi bhap ndǔ yɛ̌ntɨkɨ ɛnyɨŋ. Ɛrɨ bɛ mámbɔŋ ntɨ bɛkʉ bachi bhap mámbɔŋ maŋák nɛ bhɔ mpoknkɛm nɛ bɛ bákɛ́ kɛmɛ bhɔ ɛyɔŋ anyu. \v 10 Bákɛ́ sɔt mɛnyɨŋɨ́ bachi bhap ansɛm ansɛm. Bábhɔŋ bɛtɔŋ bachi bhap bɛ báchi bo bɛsɨkɨ ntɨ nɛ bhɔ sayri. Ɛpɨŋ ɛyɔ ɛ́kʉ̀ bɔ mántɔŋ ndu yɛ̌ntɨkɨ ɛnyɨŋ ɛnɛ bákʉ̀ bɛ mɛnyɨŋ ɛbhɛn bátɔ́ŋ bɔ ɛ̌ti Mandɛm mmu ápɛ̀mɛ bhɛsɛ bɛrɨ, ɛnyu ɛnɛ́ bo bachak bákway bɛbhɔŋ ɛkwak bɛ́kóŋo bhɔ. \p \v 11 Ntí anɛ bo bábhɔ́ŋɔ́ bɛ́bhʉrɛ bapɛm ayap ɛnyu ɛyɔ chi bɛ Mandɛm atɔ̌ŋ bɛrɨ̌ndu ɛbhi ndu áchyɛ́ mbi anɛ bo mankɛm bákway bɛfʉɛt arɛ, yi ampɛmɛ bhɔ. \v 12 Bɛrɨ̌ndu Mandɛm ɛbhɛn bɛ́tɔ̀ŋ bhɛsɛ bɛ sɛ́ndɔ́ bɛkʉ mɛnyɨŋ ɛbhɛn bo abhɛn bábhɨkɨ rɨŋɨ Mandɛm bákʉ̀, bɛ́ sɛ́ndɔ́ bɛfyɛ ngoŋo ndu mɛnyɨŋɨ́ mmɨk ɛbhɛn bɛ́chyɛ̀ bo maŋák fá amɨk. Bɛ́tɔ̀ŋ nkwɔ bɛ ndǔ nɛpɛ́m ɛnɛsɛ fá amɨk, sɛbhɔŋ bɛ́rɨŋɨ ndu sɛ́kɛ̀mmʉɛt bɛ́kʉ chi mɛnyɨŋ ɛbhɛn bɛ́chí chak bɛsí Mandɛm nɛ bɛbhʉɛrɛ nɛpɛ́m ɛnɛsɛ mbɔ ɛnyǔ Mandɛm áyàŋ. \v 13 Ndu sɛ́kʉ̀ mɛnyɨŋ ɛbhɔ, sɛ́bháká ntɨ ndu ɛnyɨŋ ɛnɛ ɛrɨ ɛcha. Sɛ́bhaka ntɨ bɛ kɛnɛ́m ɛkɛn kɛbhesi chɔŋ nɛ bɛtaŋ Mandɛm ywɛsɛ nɛ Yesu Kristo Mmu ápɛ̀mɛ bhɛsɛ. \v 14 Yesu achyɛ́ nɛpɛ́m ɛni bɛ́fɛ́rɛ bhɛsɛ ndǔ bɛtaŋá bɛbʉ́ mɛnkɛm nɛ ndu bɛso batɨ ywɛsɛ. Akʉ nɔ, bɛ sɛ́mbák bǒbhi yímbɔŋ, nɔ chi bo abhɛn bábhɔ́ŋɔ́ bɛyǎ ɛkwak bɛkʉ chi bɛrɨ́tí mɛnyɨŋ. \p \v 15 Tɔ́ŋ yɛ bo mɛnyɨŋ ɛbhɛn. Fíɛ́ bhɔ́ ntɨ nɛ ghatí bhɔ bɛkwɛ́nɛ́ bhap. Kʉ mɛnyɨŋ ɛbhɛn nɛ bɛtaŋ ɛbhɛn Mandɛm áchyɛ́ wɔ mɛnkɛm. Ɔ́kɛ́ rɔ yɛ̌ mmu ámbyák wɔ. \c 3 \s1 Ɛpɨŋɨ́ mmu Mandɛm \p \v 1 Táytɔs, ghatí bakoŋo Yesu bɛ mámbɔŋ nɛsɛptǐmʉɛt nta bo bati ɛtɔk nɛ bo abhɛn bábhɔ́ŋɔ́ bɛtaŋ amfay yap. Bákɛ́ tɔ́ŋ nɛtaŋántɨ nɛ bɛ́ ɛ́mbák wɨkɨrɨk nta yap bɛ́kʉ bɛtɨk nɛ ntɨ nɛmɔt. \v 2 Ghatí bhɔ́ bɛ mmu ákɛ́ rɛm ndak abʉ́abʉ ɛ̌ti ntɨ, nɛ bɛ mánchɔ́kɔ́ sayri nɛ batɨ, mámbak ndu kpak nɛ batɨ. Ɛrɨ mámbɔ́ŋ nɛsɛptímʉɛt bɛsí bo mankɛm. \v 3 Ghatí bhɔ́ ɛnyu yɔ́ mbɔnyunɛ ndǔ mpok anɛ áfúɛ́rɛ́ ansɛm, bɛsɛ babhɔŋ sɛ́chí nyaka amɨ́k nɛ́mɛ́ nɛ́mɛ́ ndǔ baraka Mandɛm. Sɛ́tàŋ nyaka ntí. Nɛ bo bárwɔ̀ nyaka bhɛsɛ sɛ́nkʉ́ nɔkɔ bɛbʉ́. Sɛ́bhák ndǔ kɛsɛmɛ́ mɛnyɨŋ ɛbhɛn mmʉɛt ɛyɛsɛ ɛ́nŋwaka bɛ́ sɛ́nkʉ. Sɛ́kaysi nyaka bɛ mɛnyɨŋ ɛbhɔ bɛ́chyɛ̀ bhɛsɛ maŋák. Sɛ́kʉ̀ nyaka bɛbʉ́ nɛ sɛ́bhɔ́ŋ mpap amɨ́k. Bo bápàp nyaka bhɛsɛ, bɛsɛ́ nkwɔ sɛ́mpap nɔkɔ batɨ. \v 4 Kɛ Mandɛm Mpɛmɛ ywɛsɛ́ átɔ́ŋ nɔkɔ bhɛsɛ́ bɛrɨ̌ntɨ ɛbhi nɛ ɛkɔŋ ɛyi, \v 5 apɛmɛ bhɛsɛ. Ɛ́pú nyaka chí bɛ sɛ́kʉ̀ bɛrɨtí mɛnyɨŋ, chi ɛ̌ti ntínso ɛni. Apɛ́mɛ́ bhɛsɛ́ ndu ákʉ́ Ɛfóŋó Bɛdyɛrɛ yi áfɛ́rɛ́ bhɛsɛ́ bɛbʉ́ antɨ, akʉ sɛ́rɔp chí bo bakɔ abhɛn bábhɔ́ŋɔ́ nɛpɛ́m nɛkɔ. \v 6 Mandɛm anɛ, apɛrɛ́ chyɛ mmu ɛnyɨŋ, ǎchyɛ kɛrɔ mbɔk ansɛm, achyɛ bɛsɛ Ɛfóŋó Bɛdyɛrɛ tontó bɛfʉɛt ntá Mɔ́ywi, Yesu Kristo Mpɛmɛ ywɛsɛ́, \v 7 bɛ ankʉ sɛmbak chak bɛsí Mandɛm ɛ̌ti bɛrɨ̌ndu ɛbhi. Akʉ nɔ bɛ́ sɛmbak bɔ̌bhi, sɛ́mbáká ntɨ bɛ chɔŋ sɛmbɔŋ nɛpɛ́m ɛnɛn nɛbhɨkɨ bhɔŋ ngwɛnti. \p \v 8 Mɛnyɨŋ ɛ́bhɛn ngátí nɛ́ wɔ bɛ́chí tɛtɛp. Nchi yaŋ yɛ bɛ ɔ́ngáti bo abhɛn mánoko Mandɛm mɛnyɨŋ ɛbhɛn sayri bɛ mámfyɛ́ ntí bɛ́kʉ bɛrɨ. Mɛnyɨŋ ɛbhɛn bɛ́rɨ tontó nɛ bɛ́kwàk yɛ̌ntɨkɨ mmu. \v 9 Kɛ ɔbhɨkɨ bhɔ́ŋ bɛ́kɛm kɛfě nɛ bo ɛ̌ti mɛnyɨŋ ɛbhɛ́n bɛ́bhɨkɨ bhɔ́ŋ ntí nɛ nnɛt, nɛ ɛ̌ti manyɛ́n bachǐmbɨ. Kɛ́ táŋ nɛ bho ɛ̌ti bɛbhé ɛbhɛn Mandɛm áchyɛ nyaka Moses. Bɛkʉ mɛnyɨŋ ɛbhɔ apú kwak yɛ̌ mmu, nɛ bɛ́bɛp tontó. \v 10 Ghatí mmu anɛ átwɔ̀ nɛ ákɔ́rɛ́ ándɔ́ barak ákɔ́rɛ́., Mbák ɔ́ngátí yí ndɔŋ amɔt, ndɔŋ ɛ́pay, abhɨkɨ ghók, fɛrɛ́ nti nɛ yi. \v 11 Ɔrɨ́ŋɨ́ bɛ nkaysi ɛnyǔ mmu wu apú chak. Ǎkʉ bɛbʉ́ mpǒknkɛm nɛ bɛbʉ́ ɛbhi bɛ́tɔ̀ŋ bɛ́ bɛkwɛ́nɛ́ bɛ́chí nɛ yi. \s1 Bɛyɔŋɔ́ ngwɛnti nɛ bakak \p \v 12 Mɛ̌tò wɔ mmu awu. Mbák ɛ́pú Atɛ́mas, chɔŋ ɛ́mbak Tíkíkɔs. Nɛghɔ́ anɛ ɔ́ghɔ́ mmu wap, ɔ́kɛ́ nɔ́k bɛ́twɔ ayak ndu bɛtɛmɛri mɛ ɛtɔk Nikópolis. Arɛ́ kɛ̌ mɛ̌bhák mpok manyiɛp áyá nɛ mbǎŋ ǎkwɛn tontó. \v 13 Mpok Sɛ́nas ntaŋá manyé nɛ Apólos báté bɛ́rɔ́ŋ nɛkɔ, kʉ yɛ̌ntɨkɨ ɛnyɨŋ bɛ́ghɔ bɛ́ ɛnyɨŋ ɛ́bhɨkɨ chɛp bɔ́ ndǔ nɛkɔ ɛnap. \v 14 Bǒ bhɛsɛ chi bǒ Mandɛm nɛ bábhɔŋ bɛ́fyɛ ntí ndu bɛkʉ bɛrɨ, bɛ́ ɛ́kɛ́ be bhɔ mmʉɛt bɛ́kwak bo abhɛn ɛyap ɛ́pú. Bákɛ́ bhák mbɔ mmu anɛ ápú kʉ bɛrɨ ndǔ nɛpɛ́m ɛni. \p \v 15 Bo abhɛn báchi fá nɛ mɛ bátó wɔ bakak. Kaká bǒ nkwɔ́ abhɛn bákɔ́ŋ bhɛsɛ́ nɛ manoko ɛnyumɔt mbɔ bɛsɛ. Mandɛm ántɔ́ŋ bé bɛrɨ̌ndu.