\id 1PE 611PEKENU.SFM Kenyang New Testament June 2009 \h 1 Píta \toc1 Ɛkáti Píta ɛnɛ mbɨ \toc2 1 Píta \toc3 1 Pi \mt2 Ɛkáti \mt1 Píta \mt3 ɛnɛ mbɨ \c 1 \p \v 1 Mɛ Píta, mǔnto Yesu Kristo kɛ nchí sɨ́ŋ ɛkáti ɛnɛ. Nchí sɨ́ŋ ntá yɛka bo Mandɛm, be bho bǎchi mankɔ nɛ bǎtáká mbaŋ nɛ mbaŋ, mbɔk atú Pɔ́ntɔs, báchák atú Galéshia, abhɛnɛfu atú Kapadóshiya, báchák atú Esia, nɛ abhɛnɛfu atú Bitínia. \v 2 Mandɛm Ɛtayɛsɛ ayap be tɛsáy bɛkoŋo nkaysi anɛ yi ánáŋ ábhɔ́ŋɔ́ nyaka ɛ̌ti yɛka. Ɛfóŋó Bɛdyɛrɛ ákú mǎmbák nyáŋá bɛ mǎmbák bo abhɛn bághòk Yesu Kristo nɛ bɛ ansɔt manoŋ mi ánkʉ mǎmbák pɛ́pɛ́p. \q1 Mandɛm ántɔ́ŋ be bɛyǎ bɛrɨ̌ndu, anchyɛ be kpák tontó tonto. \s1 Nɛpɛ́m nɛkɔ nɛ nɛka nɛ Yesu \p \v 3 Sɛ́nchíɛ bakak ntá Mandɛm Mmu achi Chi ntá Acha ywɛsɛ Yesu Kristo! Ɛ̌ti bɛyǎ ntínso ɛni, achyɛ́ bhɛsɛ nɛpɛ́m nɛkɔ ndu ákʉ́ Yesu Kristo áfú ndʉ́ nɛwú apɛtnsɛm ndʉ́ nɛpɛ́m. Ɛyɔ ɛ́kʉ sɛ́bhaka ntɨ nɛ́nɛ bɛ chɔŋ sɛmbɔŋ nɛpɛ́m nɛ yi. \v 4 Sɛ́chi nɛ amík ambɨ sɛ́nòŋ áfɔ́k anɛ Mandɛm ábhʉ́rɛ́ amfay ntá bǒbhi. Abhʉ́rɛ́ wu ntá yɛka. Áfɔ́k wu apu may nɛ yɛ̌nyɨŋ ɛ́pú kwáy bɛchɔŋti wu nɛ ápú gú manyiɛp. \v 5 Ndǔ bǎbhɔŋ nɛka nɛ Mandɛm ǎbhàbhɛri bhe. Ǎkʉ̀ nɔ bɛ ámpɛ́mɛ́ bhe ndǔ ngwɛnti mpok. Mandú mpok yi ǎkʉ̀ be mǎndɨŋɨ ndǔ yi ápɛ̀mɛ bho. \v 6 Bǎkɛ́ rɔ yɛ bɛbhɔŋ maŋák ɛ̌ti mɛnyɨŋ ɛbhɛn, yɛ̌ndu nɛ́nɛ, bǎkway bɛbhɔŋ bɛyǎ bɛsɔŋɔri nɛ mamɔ mɛnyu nɛ mɛnyu ndu mɔ́mbɨŋɨ́ mpok. \v 7 Mamɔ anɛ átwɔ̀ chi bɛkʉ bo mángɔ́ mbák bábhɔŋ nɛka nɛ Mandɛm tɛtɛp. Yɛ̌ndu pú áchɔ̀ŋti, báfyɛ yi ango mánsɔŋ sayri mámfɛrɛ bakwap ndu bɛrɨŋɨ mbák chi pú tɛtɛp. Nɛka ɛnɛka nɛ Mandɛm nɛcha pú. Bǎbhɔŋ yɛ bɛghɔ ɛsɔŋɔri ndu bɛkʉ bo mandɨŋɨ mbák nɛka ɛnɛka nɛ Mandɛm nɛ́chí tɛtɛp nkúbhɛ́ mbɔ ɛnyu básɔ̀ŋ pú ndu bɛghɔ mbák chi pú tɛtɛp. Ɛnyu ɛyɔ kɛ ɛchi bɛ mbák mánte kpirí ndǔ nɛka ɛnɛka nɛ Mandɛm, chɔŋ ɛyɔ ɛ́ntwɔ bhe nɛ bakak, nɛ kɛnɛ́m, nɛ kɛnókó ndǔ nywɔp ɛnɛn Yesu Kristo ápɛtnsɛm. \v 8 Bǎkɔŋ yi yɛ̌ndu bǎbhɨkɨ re ghɔ yi. Mǎnoko yi yɛ̌ndu bápú ghɔ́ yi nɛ́nɛ, nɛ bábhɔ̀ŋ maŋák amɛn ábhɨ́kɨ́ bhɔŋ njɛnti nɛ amɛn mmu apú kwáy bɛrɛm ɛnyu mɔ achi. \v 9 Akap anɛ bǎbhɔ́ŋɔ́ ɛ̌ti nɛka ɛnɛká nɛ Yesu chi nɛpɛmɛ yí ápɛ́mɛ́ bhe. \p \v 10 Barɛmɛ́ kɛpɨ̌ntɨ abhɛn bárɛ̀m nyaka ɛ̌ti bɛrɨ̌ndu ɛbhɛn Mandɛm afyɛ́ bariɛp bɛtɔŋ bhe, báyàŋ nyaka, mámbɛbhɛ nɔkɔ ndu bɛ́rɨŋɨ ɛ̌ti nɛpɛ́m nɛkɔ ɛnɛn. \v 11 Ɛfóŋó Kristo ákʉ̀ nyaka barɛmɛ́ kɛpɨ̌ntɨ mángátí bho be Kristo abhɔŋ bɛbhɔŋ bɛyǎ ɛsɔŋɔri, nɛ ndǔ ngwɛnti, ambɔ́ŋ bɛyǎ kɛnókó. Bɔ́ mánù nyaka bɛrɨŋɨ mpok anɛ mɛnyɨŋ ɛbhɛn bɛ́bhɔ́ŋɔ́ bɛ́fákári, nɛ mbɔ̌ŋ mmu anɛ bɛ́bhɔ́ŋɔ́ bɛfakari nɛ yi. \v 12 Mandɛm akʉ bɔ́ mandɨŋɨ bɛ bě kɛ bǎbhɔŋ nsáy ndǔ bɛtɨk ɛbhap, puyɛ̌ bɔ babhɔŋ. Nsáy yɔ afʉ̌ ndǔ mɛnyɨŋ ɛbhɛn bo abhɛn bághàti Mbok Ndɨ́ndɨ́ bághátí bhe ndǔ bɛtaŋ Ɛfóŋó Bɛdyɛrɛ mmu Mandɛm átó. Yɛ̌ chi bɔángɛl bábhɔŋ nyaka ɛkwak bɛrɨŋɨ mɛnyɨŋ ɛbhɛn tɛntɛp. \s1 Ɛpɨŋ ɛnɛ bakoŋo Mandɛm bábhɔ́ŋɔ́ bɛbhɔŋ \p \v 13 Ndu ɛchi nɔ, toŋtí ká mmʉɛt ndu bɛkʉ bɛtɨk Mandɛm, mǎmbɔŋ nɛkɛ́mɛ́mʉɛt, mámbaka ntɨ sayri ndǔ bɛrɨ̌ndu ɛbhɛn bɛ́twɔ̀ bhe ambɨ mpok Yesu Kristo ábhesi. \v 14 Tɛ̌ndu bǎchi bo abhɛn bǎghòk Mandɛm, bǎkɛ́ yibhiri mmʉɛt mǎnkóŋó bɛpɔ̌ bɛpɨŋ ɛbhɛn bǎbhɔ́ŋɔ́ nyaka mpok bǎbhʉɛ́t amɛm ɛjuri. \v 15 Tɛ̌ndu Mandɛm mmu abhɨ́ŋɨ́ bhe achi nyáŋá, be nkwɔ bǎbhɔŋ bɛbhak nyáŋá ndǔ mɛnyɨŋ mɛnkɛm ɛbhɛn bǎkù, \v 16 nkúbhɛ́ mbɔ ɛnyǔ básɨ́ŋɨ́ amɛm Ɛkáti Mandɛm bɛ, “Bǎbhɔŋ bɛbhak nyáŋá, mbɔnyu mɛnchí nyáŋá.” \v 17 Nɛ tɛ̌ndu bǎbhɨ̀ŋɨ Mandɛm bɛ Ɛta mpok mǎnɨ̀kmʉɛt ntá yi mmú átàŋ yɛ̌ntɨkɨ mmu bɛkoŋo mɛnyɨŋ ɛbhɛn yi ákʉ̀ kɛtɔ́ŋ kɛ́rɨ́ŋámík, bɔ́ŋ ká kɛnókó nɛ yi ndǔ ɛkakánɛkɔ ɛyɛka fá amɨk mbɔ mankɔ. \v 18 Bǎrɨŋɨ bɛ Yesu Kristo aku bhe afɛ́rɛ́ ndǔ bɛpɔ̌ bɛpɨŋ ɛbhɛn bǎsɔ́rɛ́ nyaka ntá bachǐmbɨ bhɛka. Abhɨ́kɨ́ ku bhe chí nɛ mɛnyɨŋ ɛbhɛn bɛ́chɔ̀ŋti nkáp. \v 19 Aku bhe chi nɛ manoŋ mi nɛ mɔ́ acha nkáp tontó. Yí achi mbɔ mɔ́nkwɔmɛ́n anɛ abhɨkɨ kʉ nchɔŋtí nɛ yɔ kɛnyɔp mmʉɛt. \v 20 Mandɛm ápɛ́rɛ ghoko mmɨk, anáŋ ayap nyaka yi. Kɛ ndǔ manywɔp ngwɛnti anɛ kɛ yi abhesi ɛ̌ti ɛyɛka. \v 21 Akʉ mǎmbɔŋ nɛka nɛ Mandɛm mmu akʉ yi ápɛ́rɛ́nsɛm ndǔ nɛpɛ́m nɛ akʉ yi ambɔ́ŋ bɛyǎ kɛnókó, bɛ́ nɛka ɛnɛka nɛ́mbák chi nɛ Mandɛm nɛ bɛ́ mǎmbaka ntɨ nɛ yi. \p \v 22 Nɛ́nɛ, ɛnɛ́ mǎnáŋ bafɛ́rɛ́ bɛbʉ́ antɨ ndǔ bǎkòŋo tɛtɛp Mandɛm, bɔ́ŋ ká ɛkɔŋ ɛnɛ́ tɛtɛp nɛ batɨ. Kɔŋ ka batɨ nɛ batɨ yɛka ankɛm. \v 23 Nɛpɛ́m nɛkɔ ɛnɛn nɛbhɨkɨ fu chi ntá bachi nɛ manɔ abhɛka bo bapɛm ayap áfʉɛrɛ fʉɛt. Mandɛm asɔt chi Ɛyɔŋ ɛyi kɛ ǎchyɛ bhe nɛpɛ́m ɛnɛn, nɛ nɛ́bhɨ́kɨ́ bhɔŋ ngwɛnti mbɔnyunɛ nɛ́fǔ ndǔ Ɛyɔŋ ɛyi ɛnɛ́ ɛ́chyɛ̀ nɛpɛ́m, nɛ ɛ́bhɨ́kɨ́ bhɔŋ ngwɛnti. \v 24 Ɛchi mbɔ ɛnyǔ Ɛkáti Mandɛm ɛ́ghàti bhɛsɛ bɛ \q1 “Nkwǎŋwaŋ nkɛm achi mbɔ tákɔ, \q1 bɛrɨ bhi mɛnkɛm mbɔ bɔchuchu abhɛn tákɔ. \q1 Tákɔ ǎwɔsi, \q1 bɔchuchu mánkuri, \q1 \v 25 kɛ Ɛyɔŋ Acha ɛbhɨ́kɨ́ bhɔŋ ngwɛnti.” \p Ɛyɔŋ ɛyɔ chi Mbok Ndɨ́ndɨ́ anɛ bághátí nyaka bhe. \c 2 \s1 Mandɛm ayap be bɛ́ mǎmbák bǒbhi \p \v 1 Ndu Mandɛm achyɛ nɔ bhe nɛpɛ́m ɛnɛn nɛkɔ, fɛrɛ́ ká barak abʉ́abʉ ankɛm antɨ. Bǎkɛ́ pɛrɛ sénse, dɔ̌ ká bɛtábhá, dɔ̌ ká mpabhamɨ́k, nɛ dɔ̌ ká bɛrɛm barak abʉ́abʉ ɛ̌ti bho ndu bɛchɔŋti manyɛ́n ayap. \v 2 Bák ká mbɔ mɔ̌nkɔ mmu áŋwaka mɛnyu amɨ mpoknkɛm. Bɔ́ŋ ká ɛkwak nɛbhɨ ɛnɛn mbɔŋ, nɔ chi, Ɛyɔŋ Mandɛm. Yɔ́ ɛ́kʉ̀ bɛ mǎngo Mandɛm ápɛmɛ bhe. \v 3 Ɛrɨ mǎmbɔ́ŋ ɛkwak ɛnyu yɔ mbɔnyunɛ mǎnaŋ bǎrɨŋɨ nɛ́nɛ ndǔ nɛpɛ́m ɛnɛka ɛnyǔ bɛrɨ̌ntɨ ɛbhɛn Acha Yesu Kristo átɔ̀ŋ bhɛsɛ. \p \v 4 Twɔ́ yɛ ka ntá Acha. Yí achi mbɔ ntay ɛnɛn nɛchi nɛpɛ́m, ɛnɛ́n bǒ mmɨk bábyaka bɛ nɛpu yɛ̌nyɨŋ, kɛ Mandɛm ayap nɔ nɛbhɔŋ mɛnwɔp bɛsí bhi. \v 5 Bě nkwɔ bǎchi nɛpɛ́m. Bák yɛ ka mbɔ batay anɛ básɔ̀t bɛte ɛkɛt ɛnɛ Ɛfóŋó Mandɛm ábhàk arɛ́. Bǎchi bo abhɛn yi ábhʉ́rɛ́ nyáŋá bɛ mǎmbák nnɛrɛ́kɛt anɛ́ bachiǎkap, ndu bɛchyɛ mmʉɛt ɛyɛka nkɛm ntá yi ɛnyu ɛnɛ́ ɛ́chyɛ̀ Mandɛm maŋák ɛ̌ti Yesu Kristo. \v 6 Ɛchi mbɔ ɛnyu básɨ́ŋɨ́ amɛm Ɛkáti Mandɛm bɛ, \q1 “Ghɔ́ ká! Nchí bhʉrɛ ntay ɛnɛn nɛ́kɛm ɛkɛt fá amɛm ɛtɔk Síɔn, \q1 chí ntay ɛnɛn njábhɛ́ nɛ nɛ́rɨ nɛcha. \q1 Mmu anɛ ánókó yi, bápú kʉ yi ámbɔ́ŋ ntíánwɔ́p wawak.” \m \v 7 Bě abhɛn mǎnókó yi, ntá yɛka yi arɨ acha kɛ ntá bo abhɛn babhɨkɨ noko yi basɨŋ bɛ, “Nkúbhɛ́ ntay ɛnɛn batěkɛt bábyáká, nɔ́ kɛ nɛ́yíbhírí nɛ́rɔ́bhɛ́ ntay ɛnɛn nɛ́kɛ̀m ɛkɛt.” \v 8 Basɨŋ nkwɔ amɛm ɛkáti bɛ, “Ntay ɛnɛ́n nɛ́kʉ̀ chɔŋ bo mántɛm ɛkak mánkwɛ́n, nkúbhɛ́ nɔ́ kɛ nɛchi sɛtárɛ́bhɛ́ ɛsɛn sɛ́kʉ̀ bo mánkwɛn.” Bátɛ̀m ɛkak arɛ́ mbɔnyunɛ bápú bhʉɛrɛ Ɛyɔŋ Mandɛm nkúbhɛ́ mbɔ ɛnyu Mandɛm atɨ nyaka bɛ ɛ́mbák. \p \v 9 Kɛ mbák chi bhe, Mandɛm ayap bhe bɛ mǎmbak nnɛrɛ́kɛt anɛ bachiǎkap ntá Mfɔ ywɛsɛ. Bǎchi nyáŋá bɛsí Mandɛm. Ayap be bɛ mǎmbák bǒbhi mǎngátí nɔ́kɔ́ bho bɛtɨkɨ́ maknkay ɛbhi, yi mmu áfɛ́rɛ́ bhe ndǔ ɛjuri abhʉrɛ amɛm ɛrɛmɛ́ bɛdiɛ́rɛ́. \v 10 Mpok yɔ, bǎbhɨ́kɨ́ rɔ ntínso Mandɛm nɛmbak nɛ bhe kɛ nɛ́nɛ, bǎrɔ ntínso Mandɛm nɛmbak nɛ bhe. \s1 Sɛ́chí Basɛm Mandɛm \p \v 11 Abhɛ́n ɛkɔŋ, bǎchi mankɔ nɛ bǎfʉɛrɛ fʉɛt fá amɨk. Ndu ɛchi nɔ, nnɨkmʉɛt, fɛrɛ́ ká amɔ́ ndǔ barak abʉ́abʉ anɛ mmʉɛt ɛyɛka ɛ́kʉ̀ mǎŋwaka bɛkʉ mbɔnyunɛ mɛnyǔ mɛnyɨŋ ɛbhɔ mɛ́nù nɛ bɛfóŋó ɛbhɛka. \v 12 Kɛ́m ká ɛrɨ́tɨ́ ɛkakánɛkɔ yɛka nɛntɨ bo abhɛn babhɨkɨ rɨŋɨ Mandɛm bɛ yɛ̌ bárɛ̀m chi ɛbʉ́bʉ ɛ̌ti yɛka, mánáŋ mángɔ́ bɛrɨ́ ɛbhɛn bǎkʉ̀, mánchyɛ kɛnókó ntá Mandɛm ndǔ nywɔp ɛnɛn yi átwɔ bɛtaŋ bo. \p \v 13 Ɛ̌ti Acha Yesu, sɛptí ká mmʉɛt ntá yɛ̌ntɨkɨ mǔnti ywɛka, nɛ yɛ̌ chi mfɔ ngo mmu bo mankɛm bachi antɛnɛ yi, \v 14 nɛ yɛ̌ chi bɔgɔ́bhanɔ abhɛn yi átó bɛ mántɛ́msí nɔ́kɔ́ bo abhɛn bákʉ̀ bɛbɛ́ptí mɛnyɨŋ, mánkaka nɔkɔ abhɛn bákʉ̀ mɛnyɨŋ ɛbhɛn bɛchi chak. \v 15 Mandɛm áyàŋ bɛ mǎnkʉ́ nɔ́kɔ́ mɛnyɨŋ ɛbhɛn bɛchi chak bɛ manyu ánchók bɛchɨŋtǐ bho abhɛn babhɨkɨ rɨŋɨ yɛ̌nyɨŋ. \v 16 Bák ká mbɔ bo abhɛn bábhɔŋɔ ngǎngaŋ bɛbhak ndǔ mmʉɛt ɛyap. Kɛ bǎkɛ́ rɛm bɛ ɛ̌ti bǎbhɔŋ ngǎngaŋ, bǎkway bɛkʉ bɛbʉ́. Bák ká mbɔ bǒ bɛtok Mandɛm. \q1 \v 17 Chiɛ́ nɔ́kɔ́ ka bo mankɛm kɛnókó. \q1 Bɔ́ŋ ká ɛkɔŋ nɛ batɨ bǒnkwɔ, \q1 Bɔ́ŋ ká bɛcháy Mandɛm, \q1 chyɛ́ nɔ́kɔ́ ká mfɔ-ngo kɛnókó. \s1 Ŋɔkɔ́ ká ɛpɨŋ Yesu Kristo \p \v 18 Bǒ bɛtok, bɔ́ŋ ká nɛsɛptǐmʉɛt bɛsí bachi abhɛka nɛ kɛnókó kɛnkɛm. Bǎkɛ́ bhak ɛnyu ɛyɔ ndiɛrɛ nɛ abhɛn bɛrɨ̌ntɨ nɛ abhɛn bákɛ̀m be sayri. Bák ká ɛnyu yɔ yɛ̌ chi nɛ abhɛn báchí bɛběbɛbe. \v 19 Mmu anɛ ákɛpntɨ ndǔ ɛsɔŋɔri ɛnɛ báchyɛ̀ yi ndɛ́ndɛm ndu yi árɨ́ŋɨ́ bɛ Mandɛm achi nɛ yi, Mandɛm ǎbhɔŋ maŋák nɛ yi. \v 20 Kɛ ntá mmu anɛ ákʉ́ ɛbɛ́ptí ɛnyɨŋ, mbák mándɛ́n wɔ ɔ́nkɛpntɨ, nsáy anɛ ɔ́bhɔ̀ŋ ǎbhák bɛ yi? Kɛ mbák ɔ́kʉ̀ ɛnyɨŋ ɛnɛ́ ɛchi chak kɛ ɔ́mbɔŋ ɛsɔŋɔri nɛ ɔ́nkɛpntɨ ndǔ ɛsɔŋɔri yɔ, Mandɛm ǎbhɔ́ŋ maŋák nɛ wɔ. \v 21 Chi ndu ɛsɔŋɔri nɛ ɛkɛ́bhɛ́ntɨ kɛ Mandɛm abhɨŋɨ bhe mbɔ ɛnyǔ Yesu Kristo nkwɔ abhɔ̌ŋ nyaka ɛsɔŋɔri ɛ̌ti yɛka, arɔ be ɛrɨŋ bɛ mǎnkóŋó nɔ́kɔ́ bayat yi. \v 22 Abhɨ́kɨ́ kʉ nyaka yɛ̌ bɛbʉ́, nɛ yɛ̌ mmu yi abhɨkɨ rwɔ. \v 23 Mpok básɔ̀kɔti yi, abhɨ́kɨ́ kɛmɛ yɛ̌ nsɔk. Mpok yi ághɔ̀ ɛsɔŋɔri, abhɨ́kɨ́ pa yɛ̌ mmu. Árɔ barak ankɛm ntá Mandɛm mmu átàŋ manyé ɛnyu ɛnɛ ɛchi chak. \v 24 Yímbɔŋ ápɔ́kɔ́ bɛbʉ́ ɛbhɛsɛ mɛnkɛm amʉɛt ndǔ ɛkotákátí. Akʉ nɔ bɛ sɛ́ndɔ bɛbʉ́ ɛbhɛsɛ sɛ́mbak chak. Bɛfʉɛt ɛbhɛ́n báfyɛ́ yi amʉɛt bɛ́bǔ bhe. \v 25 Bǎchí nyaka mbɔ bághɔ́ŋɔmɛ́n anɛ́ ánɛ́mɛ́ ɛbhɨ, kɛ nɛ́nɛ bápɛtnsɛm ntá Mbabhɛri bághɔ́ŋɔmɛ́n, mmu achi Mbabhɛri bapɛ́m ayɛka. \c 3 \s1 Ɛnyu baghɔrɛ́ nɛ manɛm bábhɔ́ŋɔ́ bɛbhak \p \v 1 Bě baghɔrɛ́ nkwɔ bǎbhɔŋ bɛsɛptimʉɛt ntá manɛ́m abhɛka. Mbák mǎnkʉ nɔ, bǎkway bɛkʉ manɛ́m abhɛka abhɛn bábhɨ́kɨ́ noko Ɛyɔŋ Mandɛm mánoko yɛ̌ bǎbhɨ́kɨ́ rɛm chí ɛnyɨŋ ntá yap. \v 2 Bákway mɛnoko mpok bághɔ̀ kɛnókó ɛkɛn báchyɛ̀ Mandɛm nɛ ndǔ bǎchí chak bɛsí bhi. \v 3 Bɛrɨ ɛbhɛka bɛkɛ fú chi ndǔ mmʉɛt bɛsɔbhɛri nɛ bati bɛ́ghóko nɛ mɛnyɨŋɨ́ pú nɛ ndu bɛfyɛ bɛrɨ́tí ndɛn. \v 4 Mɛ́mbák chí bɛrɨ̌ ɛpɨŋ ɛbhɛn bɛ́fù amɛm ntɨ, nɛ bɛbhak kpák, nɛ nɛsɛptímʉɛt mbɔnyunɛ ɛnyǔ bɛrɨ ɛbhɔ bɛpu gu manyiɛp, nɛ ɛbhɔ kɛ Mandɛm ákɔŋ tontó. \v 5 Baghɔrɛ́ abhɛn tɛsáy abhɛn bachi nyáŋá nɛ básɨ́kɨ́ ntɨ nɛ Mandɛm bághòk nyaka manɛ́m abhap nɛ ɛnyu ɛyɔ, báre fyɛ́ bɛrɨ amʉɛt. \v 6 Sará abhɔ̌ŋ nyaka ɛnyu ɛpɨŋ ɛyɔ, ambɨŋɨ nɔkɔ nnɛ́m ɛ́ywi Ábraham bɛ acha. Nɛ bǎchi bɔ̌ Sará nɛ́nɛ, mbák bǎkòŋo ɛrɨ́tí ɛpɨŋ ɛyi kɛbhɔŋ bɛcháy. \p \v 7 Bě manɛ́m nkwɔ, mǎnkɛ́m nɔ́kɔ́ baghɔrɛ́ bhɛka sayri, mǎnchyɛ nɔkɔ bɔ́ kɛnókó mbɔ bo abhɛn bábhɨ́kɨ́ bhɔŋ bɛtaŋ mbɔ bhe. Bě nɛ bhɔ bǎbhɔŋ nɛpɛ́m ɛnɛn Mandɛm achyɛ ɛ̌ti bɛrɨ̌ndu ɛbhi. Kʉ nɔ́kɔ́ ká nɔ bɛ yɛ̌nyɨŋ ɛkɛ chyɛt nɛnɨkɨ́mʉɛt ɛnɛka. \s1 Bo Mandɛm bábhɔŋ ɛsɔŋɔri yɛ̌ndu bákʉ̀ chi bɛrɨ \p \v 8 Ndǔ ngwɛnti, bɔ́ŋ ká nkaysi amɔt, mǎmbɔŋ nɔkɔ ntínso nɛ batɨ, mánkɔŋ batɨ bǒnkwɔ, mǎmbɔŋ bɛrɨ̌ntɨ nɛ batɨ, nɛ mǎmbɔŋ nɛsɛptímʉɛt. \v 9 Yɛ̌ mmu ywɛka ákɛ́ kɛmɛ bɛbʉ́ amfǎy bɛbʉ́. Mbák mu asɔk wɔ, ɔ́kɛ́ sɔk yi. Kɛ nɨkmʉɛt bɛ Mandɛm ankʉ yi bɛrɨ. Mandɛm abhɨ́ŋɨ́ wɔ́ chi bɛ ɔ́mbak nɔ bɛ́ yi anjɛt wɔ. \q1 \v 10 Ɛchi mbɔ ɛnyǔ Ɛkáti Mandɛm ɛ́rɛ̀m bɛ, \q1 “Mmu anɛ áyàŋ bɛbhɔŋ ɛrɨ́tí nɛpɛ́m, \q1 nɛ áyàŋ bɛbhak maŋák, \q1 ánkɛ́m nɛ́rɨ ɛni bɛ ákɛ́ rɛm ɛbɛ́ptí ɛnyɨŋ, \q1 bɛ ɛyɔŋ ɛbʉ́bʉ ɛ́kɛ́ fu yi anyu. \q1 \v 11 Mmǔ wu abhɔŋ bɛtɨknsɛm ndǔ bɛbʉ́, ándɔ́bhɛ kʉ chi bɛrɨ, \q1 ánú bɛbhak kpák nɛ bho, \q1 andɔk ambɨ bɛkʉ nɔ. \q1 \v 12 Amɨ́k Mandɛm Acha áchí amʉɛt bo abhɛn bachi chak, \q1 nɛ yi ǎghòk yɛ̌ntɨkɨ nɛnɨkɨ́mʉɛt ɛnap, \q1 kɛ ǎtɨknsɛm ntá bo abhɛn bákʉ̀ bɛbʉ́.” \p \v 13 Mbák báyàŋ tontó bɛ́kʉ bɛrɨ, agha ákway mɛnɨ bhe? \v 14 Nɛ yɛ̌ ɛmbak chi bɛ bǎbhɔ̀ŋ ɛsɔŋɔri ɛ̌ti bǎchí chak, ɛyɛka ɛ́rɨ ɛncha. Bǎkɛ chay yɛ̌ mmu, nɛ batɨ ákɛ́ sɔŋɔri be amɛm. \v 15 Kɛ chyɛ nɔkɔ ka Kristo kɛnókó mbɔ Acha amɛm batɨ yɛka. Tě ká mpoknkɛm bɛghati yɛ̌ agha anɛ ábhɛ̀p bhe ntí anɛ bǎbháká ntɨ nɛ Yesu. Kʉ nɔ́kɔ́ ka nɔ nɛ ɛrɨ́tí ɛyɔŋɔ́nyu, nɛ kɛnókó. \v 16 Bʉrɛ́ ká batɨ yɛka pɛ́pɛ́p, bɛ mpok bo básɔ̀kɔti bhe ɛ̌ti ɛrɨ́tí ɛkakánɛkɔ ɛyɛka mbɔ bakoŋó Kristo, ntíánwɔ́p ánkɛm bɔ. \v 17 Ɛ́chí sayri bɛghɔ ɛsɔŋɔri ɛ̌ti ɔ́kʉ̀ bɛrɨ mbák nɔ kɛ Mandɛm áyàŋ, ɛcha bɛbhɔŋ ɛsɔŋɔri nɛ ntí bɛ ɔ̌kʉ̀ bɛbɛ́ptí mɛnyɨŋ. \v 18 Kristo nkwɔ aghɔ nyaka ɛsɔŋɔri, agú ɛ̌ti bɛbʉ́ bo mankɛm, ndɔŋ amɔt ndak ámáy. Anaŋa bɛtɨk ɛbhɔ, yi mmu achi chak, ɛ̌ti bo abhɛn bapu chak, bɛ́ ánsɔt bɛsɛ ntá Mandɛm. Báwáy yi, agú ndǔ nkwɔmʉɛt, kɛ ndǔ Ɛfóŋó, Mandɛm akʉ yi apɛtnsɛm ndǔ nɛpɛ́m. \v 19 Nɛ Yesu arɔk ndǔ Ɛfóŋó aghati Mbok Ndɨ́ndɨ́ ntá bɛfóŋó bo abhɛn bábhʉ́ɛ́rɛ́ ndǔ ɛtɔkɔ́ bawú mɛnoŋ manyé anɛ ngwɛnti mmɨk. \v 20 Nɔ chí, bɛfóŋó bo abhɛn bábhɨ́kɨ́ noko nyaka Mandɛm mpok Nóa. Mandɛm ǎnòŋ nyaka nɛ ɛkɛ́bhɛ́ntɨ bɛ bɔ́ mángúpsí batɨ yap mpok Nóa ághòko áchwí. Bǎru bho bati anɛn abhɛn bachi amɛm áchwí kɛ bápɛ́m nyaka ndu áchwí ághɔ̀k amfǎnyɛ́n. \v 21 Manyiɛbhɛ́ mɔ até ndǔ nɛjwiti ɛnɛn nɛ́pɛ̀mɛ bhe ɛchɔŋ. Nɛjwiti puyɛ̌ chi ɛnyɨŋ ɛnɛ́ ɛ́fɛ̀rɛ bo bakwap amʉɛt. Chi nku anɛ mmu ányù nɛ Mandɛm nɛ ntɨ ɛnɛn pɛ́pɛ́p. Nɛjwiti nɛ́pɛ̀mɛ mmu ɛ̌ti nɛpɛrɛ́nsɛm ɛnɛn Yesu Kristo ápɛ́rɛ́nsɛm ndǔ nɛpɛ́m. \v 22 Mpok ápɛ́rɛ́nsɛm ndǔ nɛpɛ́m, ákó amfay, achɔkɔ ndu ɛbhe awɔ́nɛm Mandɛm. Arɛ́, bɔángɛl, bɛfóŋó, nɛ bɛtaŋtí bɛfóŋó, nɛ mɛnyǔ bɛtaŋ mɛnkɛm bɛ́chí antɛnɛ yi. \c 4 \s1 Nɛ́nɛ, bapɛ́m ayɛka ángúpsí ándɔ́p akɔ \p \v 1 Tɛ̌ndu Kristo ábhɔ́ŋɔ́ yɛ ɛsɔŋɔri fá amɨk, agú, bǎbhɔŋ bɛgwɔt mmʉɛt nɛ ɛnyǔ nkaysi anɛ yi ábhɔ́ŋɔ́ nyaka mbɔnyunɛ yɛ̌ agha anɛ ábhɔ́ŋɔ́ ɛsɔŋɔri mbɔ Kristo fá amɨk abhɨkɨ pɛrɛ bhɔŋ ɛnyɨŋ bɛkʉ nɛ bɛbʉ́. \v 2 Ɛyɔ ɛkʉ bɛ tɛ ndiɛrɛ nɛwú, bǎkɛ́ pɛrɛ ŋwaka bɛkʉ bɛpɔ̌ mɛnyɨŋ ɛbhɛn bǒ mmɨk bábhɔ̀ŋ ɛkwak arɛ. Bɔ́ŋ ká ɛkwak chí bɛ́kóŋo nkaysi Mandɛm. \v 3 Ndǔ mpok anɛ áfʉɛ́rɛ́ ansɛm, bǎkʉ̀ nyaka mɛnyɨŋ ɛbhɛn bo abhɛn bápú bo Israɛl bákɔ́ŋɔ́ bɛkʉ. Ɛyɔ ɛkway! Bǎchyɛ̀ nyaka nɛpɛ́m ɛnɛka ndu bɛpɔ̌ baraka ɛpúsí, bǎbhɔ́ŋ bɛyǎ ɛkwak ndu bɛbɛ́ptí mɛnyɨŋ, bǎbhák manyǔ mmɛ́m, mǎnkoŋo nɔkɔ bɛpǎ ɛpusi nɛ bɛchɛmɛ́ manyǔ mmɛ́m, mǎnchyɛ nɔkɔ kɛnókó ntá bɔmandɛm nsé, ɛnɛ ɛbhé Mandɛm ɛpu ka nɔ. \v 4 Bo abhɛn bábhɨ́kɨ́ rɨŋɨ Mandɛm bachi maknkay bɛ nɛ́nɛ, bǎpú pɛrɛ chɛm mmʉɛt nɛ bhɔ ndǔ ɛpɔ̌ nɛpɛ́m ɛnɔ. Ɛkʉ bɔ bárɛ̀m bɛbɛ́ptí mɛnyɨŋ ɛ̌ti yɛka. \v 5 Kɛ mpok átwɔ̀ anɛ bo bhɔ bátè bɛsí Mandɛm ndǔ manyé bɛ mándɛm ɛnyu bákʉ́ ndǔ nɛpɛ́m ɛnap. Mandɛm até bɛ́taŋ bo abhɛn bachi pě nɛ bawú. \v 6 Ɛ̌ti yɔ kɛ bághàti nyaka Mbok Ndɨ́ndɨ́ yɛ̌ chí ntá bawú bɛ́ yɛ̌ndu bágú mbɔ ɛnyǔ yɛ̌ntɨkɨ mmu, mánkwáy bɛbhak nɛpɛ́m ndu ɛfóŋó mbɔ Mandɛm. \s1 Bɛpɨŋ abhɛn bakoŋo Yesu bábhɔ́ŋɔ́ bɛ́bhɔŋ nɛ batɨ \p \v 7 Ngwɛnti mɛnyɨŋ mɛnkɛm achi kɛkwɔt. Bǎkɛ́ bhak yɛ taka taka ndǔ nkaysi yɛka. Bák ká pě amɛm batɨ ayɛka bɛ mǎnkwáy mɛnɨkmʉɛt. \v 8 Ɛnyɨŋ ɛnɛ ɛcha bɛchak mɛnkɛm chi bɛ mǎndɔk ambɨ bɛkɔŋ batɨ nɛ batɨ ayɛka ankɛm tɛ̌ndu ɛkɔŋ ɛ́kùti bɛyǎ bɛbʉ́. \v 9 Syɛptí nɔ́kɔ́ ká batɨ bǒnkwɔ amɛm bɛkɛt ɛbhɛka kɛbhák bɛ bákʉ̀ nɔ mǎnywinti nɔkɔ. \v 10 Mandɛm áchyɛ̀ bhe akap mɛnyu nɛ mɛnyu. Yɛ̌ntɨkɨ mmu abhɔŋ bɛkwak ntɨ nɛ aywi akap mbɔ ɛrɨ́tí nkʉbɛtɨk Mandɛm. \v 11 Yɛ̌ agha anɛ ághàti bho Ɛyɔŋ Mandɛm, abhɔŋ bɛkʉ nɔ mbɔ mmu anɛ árɛ̀m nkúbhɛ́ ɛnyɨŋ ɛnɛ́ ɛ́fú ntá Mandɛm. Yɛ̌ agha anɛ ákʉ̀ bɛtik Mandɛm, abhɔŋ bɛkʉ bhɔ́ chi nɛ bɛtaŋ ɛbhɛn Mandɛm áchyɛ̀ yi. Ɛ́bhɔŋ bɛbhak nɔ, bɛ ndu yɛ̌ntɨkɨ ɛnyɨŋ, bo mánchyɛ́ nɔ́kɔ́ Mandɛm kɛnókó ɛ̌ti Yesu Kristo. Mandɛm kɛ ábhɔ́ŋɔ́ kɛnókó kɛnkɛm nɛ bɛtaŋ mɛnkɛm bɛ́chí ɛbhi ngwɛnti tí. Amen. \s1 Mmǔ anɛ ábhɔ̀ŋ ɛsɔŋɔri ɛ̌ti yi akoŋo Yesu ǎbhɔ̀ŋ áfɔ́k \p \v 12 Abhɛn ɛkɔŋ, bǎkɛ́ bhak maknkay ndǔ bɛrɛm bɛsɔŋɔri ɛbhɛn bɛ́twɔ̀ ntá yɛka. Bɛ́twɔ̀ chi mɛmɔ be mbák bǎsɨkɨ ntɨ nɛ Mandɛm tɛtɛp. Bákɛ́ sɔt bhɔ mbɔ bɛ mɛnyɨŋ ɛbhɛn bo bábhɨ́kɨ́ re ghɔ kɛ bɛ́fàkari nɛ bhe. \v 13 Bɔ́ŋ nɔ́kɔ́ ká chi maŋák tɛ̌ndu bábhɔ̀ŋ ɛsɔŋɔri mbɔ Kristo ndǔ bǎchɛ́mɛ́ mmʉɛt nɛ yi, bɛ́ be nkwɔ mǎnjwi nɛ maŋák mpok yi átwɔ nɛ kɛnɛ́m ɛki. \v 14 Ɛ́rɨ ntá yɛka ɛcha mbák bǒ básɔ̀kɔti bhe ɛ̌ti bǎchi bakoŋo Kristo mbɔnyunɛ ɛyɔ ɛ́tɔ̀ŋ bɛ Ɛfóŋó bɛtaŋ mɛnkɛm, nɔ chi Ɛfóŋó Mandɛm, achi nɛ bhe. \v 15 Kɛ yɛ̌ mmu ywɛka ákɛ́ bhɔŋ ɛsɔŋɔri ɛ̌ti yi achi ngwayti bho, yɛ̌ chi ɛ̌ti yi achi ngɛp, yɛ̌ chi ɛ̌ti yi achi nkʉ bɛbɛ́ptí mɛnyɨŋ, nɛ ɛ́kɛ́ bhak chi ɛ̌ti yi ákɔ́ŋɔ́ bɛchwe ndǔ baraka bo bachak. \v 16 Kɛ mbák mmu ǎbhɔ̀ŋ ɛsɔŋɔri ɛ̌ti yi achi mmu Kristo, ntíánwɔ́p ákɛ́ kɛm yi. Ánkáká nɔ́kɔ́ kaka Mandɛm bɛ yi aká nnyɛ́n bɛ mmǔ Kristo. \v 17 Ɛ́mbák chí nɔ́ mbɔnyunɛ mpok manyé akway, nɛ ábho chi ndǔ nnɛrɛ́kɛt Mandɛm. Nɛ mbák ámbó nɛ bhɛsɛ, chɔŋ ɛ́mbak ná nɛ bo abhɛn bápú koŋo Mbok Ndɨ́ndɨ́ anɛ áfú ntá Mandɛm? \v 18 Nɛ Ɛkáti Mandɛm ɛ́rɛ̀m bɛ, “Mbák bo ábhɛn báchí chak bábhɔŋ bɛyǎ ɛsɔŋɔri kɛ mámpɛmɛ bhɔ, chɔŋ ɛ́mbak ná nɛ bo abhɛn bábhɨ́kɨ́ rɨŋɨ Mandɛm, nɛ bákʉ̀ bɛbʉ́?” \v 19 Bo abhɛn bábhɔ̀ŋ ɛsɔŋɔri mbɔnyunɛ ɛnyu ɛyɔ kɛ nkaysi Mandɛm achi, bábhɔŋ bɛrɔ́ŋ ambɨ bɛ́kʉ bɛrɨ, mándɔ bapɛm ayap ntá Mandɛm mmu aghoko bhɔ. Yi apú rɔ bɛbhʉrɛ bariɛp ami. \c 5 \s1 Bǒbati bábhɔŋ bɛkɛm batɨ̌ bǒnkwɔ sayri \p \v 1 Nchí ghati yɛ bǒbati abhɛn bachi ndǔ nkwɔ ywɛka mɛnyɨŋ ɛbhɛn bɔ bábhɔ́ŋɔ́ bɛ́kʉ. Mɛ nkwɔ nchí mǔnti mbɔ bhe. Ngɔ̌ nyaka ɛnyu Kristo ághɔ̀ ɛsɔŋɔri nɛ nchí ndǔ mpǎy bo abhɛn Mandɛm ákʉ̀ chɔŋ mǎngɔ kɛnɛ́m Kristo mpok yi átwɔ̀. \v 2 Babhɛrí nɔ́kɔ́ ká bǒnkwɔ abhɛn Mandɛm afyɛ́ amɔ́ yɛka mbɔ mmu anɛ ábhàbhɛri nkwɔ́ bághɔ́ŋɔmɛ́n. Kʉ́ nɔ́kɔ́ ká mbɔ bo abhɛn bábhɔ́ŋɔ́ ntɨ bɛkʉ ɛnyɨŋ ɛnɛ Mandɛm áyàŋ mankʉ. Ɛ́kɛ́ bhak chi mbɔ bɛ mányiɛrɛ bhe nyirɛ. Kʉ nɔ́kɔ́ ká nɔ nɛ ntɨ nɛnkɛm kɛfyɛ́ ngoŋo ndǔ bɛbhɔŋ nsáy. \v 3 Bǎkɛ́ bhak mbɔ bafɔ amfáy bo abhɛn báfyɛ́ amɔ́ yɛka. Bák ká chɨ́ bɛrɨ́tɨ́ bɛrɨŋ ɛbhɛn bɔ bábhɔ́ŋɔ́ mɛ́ŋɔ́kɔ. \v 4 Nɛ mpok Mbabhɛri bághɔ́ŋɔmɛ́n anɛ ngo abhesi, chɔŋ anchyɛ bhe akap anɛ́ árɨ́ achá, akap anɛ apu yibhiri ɛnyu. \p \v 5 Bě bɛsakábho nɛ baghɔsɔ́ŋ, bɔ́ŋ ká nɛsɛptímʉɛt ntá bǒ batɨ́ bhɛka. Bɔ́ŋ ká nɛsɛptímʉɛt nɛ batɨ. Nɛsɛptǐmʉɛt nɛ́mbák ntá yɛka mbɔ nkú anɛ mmu afyɛ́ amʉɛt. Ɛkáti Mandɛm ɛ́rɛ̀m bɛ, “Mandɛm apú chyɛ mbi ntá mmu anɛ áyòŋmʉɛt, kɛ ǎtɔ̀ŋ bɛrɨ̌ndu ntá bo abhɛn básɛptimʉɛt amɨk.” \p \v 6 Sɛptí yɛ ka mmʉɛt ntá Mandɛm mmu ábhɔ́ŋɔ́ bɛtaŋ mɛnkɛm bɛ́ mpok yi ankway, yí ankosi bhe. \v 7 Dɔ̌ ká bɛsɔŋɔri ɛbhɛka mɛnkɛm ntá yi. Yí kɛ áyɨ̀ŋɨ bhe. \v 8 Kɛ́m ká mmʉɛt. Bák ká pě. Satan mǔmpap ywɛka ǎghàp, amkpe nɔkɔ mbɔ nkʉ, ndu áyàŋ mmu anɛ yi akɛm anyiɛ. \v 9 Bǎkɛ́ chyɛ yi mbi. Tě ka kpirí ndǔ nɛka ɛnɛka. Bǎrɨŋɨ bɛ batɨ bǒnkwɔ mbaŋ nkɛm fá amɨk, bághɔ̀ nkúbhɛ́ mɛnyu bɛsɔŋɔri ɛbhɛn bǎghɔ̀. \v 10 Mǎnáŋ mǎngɔ ɛsɔŋɔri, nɛ ɛ́pú bhak chɔŋ ndu ɛrɔri mpok, chɔŋ mbɔŋ Mandɛm mmu ábhɔ́ŋɔ́ bɛrɨ̌ndu mɛnkɛm ankʉ mǎnte sɛnɛ́, ɛnyɨŋ kɛchɛp bhe, ambʉrɛ bhe ndu nté anɛ mǎnáŋ bǎchi nyaka arɛ, anchyɛ bhe bɛtaŋ. Yi kɛ ábhɨ́ŋɨ́ be bɛ mǎmbɔŋ ákɔ́rɛ́ ndǔ kɛnɛ́m ɛkɛn kɛbhɨkɨ bhɔŋ ngwɛnti ndǔ bǎchɛ́mɛ́ mmʉɛt nɛ Kristo. \v 11 Bɛtaŋ mɛnkɛm chi ɛbhi mpoknkɛm. Amen. \s1 Ngwɛnti bakak \p \v 12 Sáilas akwak mɛ bɛsɨŋ ɛkáti ɛnɛ. Nsɔt yí mbɔ ntɨ manɔ anɛ mɛ̌kwáy bɛsɨkɨntɨ nɛ yi. Ntí anɛ nsɨ́ŋɨ́ bhe mɔ́mbɨŋɨ́ ɛkáti ɛnɛ chi ndu bɛ́fyɛ bhe ntɨ nɛ bɛghati bhe ɛnyu Mandɛm áyɛ̀t bho. Tě ká kpirí arɛ́. \v 13 Ɛka bǒnkwɔ abhɛn bachi fá ɛtɔk Bábilɔn, bátò be bakak. Mandɛm ayap bɔ́ nkwɔ mbɔ bhe. Mɔ́wa Mák nkwɔ ǎtò be bakak. \v 14 Kaká ká batɨ sayri nɛ ɛkɔŋ ɛnɛ Yesu. \p Kpák ámbák nɛ be mankɛm abhɛn bǎchɛ́mɛ́ mmʉɛt nɛ Kristo.