\id 1JN 631JNKENU.SFM Kenyang New Testament June 2009 \h 1 Jɔ̌n \toc1 Ɛkáti Jɔ̌n ɛnɛ mbɨ \toc2 1 Jɔ̌n \toc3 1 Jn \mt2 Ɛkáti \mt1 Jɔ̌n \mt3 ɛnɛ mbɨ \c 1 \s1 Ntí anɛ Jɔ̌n ásɨ́ŋɨ́ ɛkáti ɛnɛ \p \v 1 Ɛkáti ɛnɛ ɛ́rɛ̀m ɛ̌ti Ɛyɔŋ ɛnɛ ɛchi tɛ mpok anɛ bábhɨ́kɨ́re ghoko mmɨk. Sɛ́ghók ɛ̌ti yi, sɛ́ghɔ́ yi nɛ amɨ́k, sɛ́yɨ́ŋɨ yi, nɛ sɛ́tɔk yi nɛ amɔ. Ɛyɔŋ ǎchyɛ Nɛpɛ́m. \v 2 Nɛpɛ́m abhésí nyaka nɛ sɛ́ghɔ yi, nɛ sɛ́rɛ̀m ɛ̌ti yi. Sɛ́ghàti bhe ɛ̌ti Nɛpɛ́m. Abhɨ́kɨ́ bhɔŋ ngwɛnti nɛ achi nyaka nɛ Ɛta kɛ ǎbhesi ntá yɛsɛ́. \v 3 Sɛ́ghàti bho ɛ̌ti mmǔ anɛ sɛ́ghɔ́, nɛ sɛ́ghók mɛnyɨŋ ɛbhɛn yi átɔ́ŋɔ́, bɛ́ be nkwɔ mǎmbɔŋ nɛchɛmɛ́mʉɛt nɛ bhɛsɛ. Nɛ, sayri sayri, nɛchɛmɛ́mʉɛt ɛnɛsɛ ɛnɔ nɛchi nɛ Ɛta nɛ Mɔ́ywi Yesu Kristo. \v 4 Nchí sɨŋ be mɛnyɨŋ ɛbhɛn bɛ maŋák amɛsɛ anjwi pɔɔt. \s1 Mandɛm achi Bɛdiɛrɛ \p \v 5 Mbok anɛ Mɔ́ywi áchyɛ́ bhɛsɛ bɛ sɛ́ngátí bhe achi bɛ, “Mandɛm achi Bɛdiɛrɛ, nɛ ɛjuri ɛpu nɛ yi wawak.” \v 6 Mbák sɛ́rɛ̀m bɛ sɛ́bhɔŋ nɛbharɛ́mʉɛt nɛ Mandɛm, kɛ sɛ́nkɔ nɔkɔ amɛm ɛjuri, nɔ sɛ́sè chi nsé, nɛ sɛpu koŋo tɛtɛp anɛ Mandɛm ákʉ́ sɛ́rɨ́ŋɨ́. \v 7 Kɛ mbák sɛ́kɔ̀ ndǔ bɛdiɛ́rɛ́ mbɔ ɛnyu yímbɔŋ áchɨ́ Bɛdiɛrɛ sɛ́bhɔŋ nɛchɛmɛ́mʉɛt nɛ batɨ. Nɛ manoŋ Mɔ́ywi Yesu anso bhɛsɛ amfɛrɛ ndǔ bɛbʉ́ mɛnkɛm. \v 8 Mbák sɛ́ndɛ́m bɛ sɛpu bǒ bɛbʉ́, nɔ́ sɛ́rwɔ̀ chi mmʉɛt nɛ tɛtɛp apú amɛm batɨ yɛsɛ. \v 9 Mbák sɛ́nsu bɛbʉ́ bhɛsɛ ntá Mandɛm, ǎfoŋori bhɛsɛ, nɛ amfɛrɛ bɛsɛ́ bɛbʉ́ antɨ, ankʉ sɛ́mbak pɛ́pɛ́p bɛsí bhi. Yí apú nɔ́k bɛbhʉrɛ bariɛp ami, nɛ ndiɛrɛ ɛnyɨŋ ɛnɛ ɛchi chak kɛ̌ yi ákʉ̀. \v 10 Mbák sɛ́ndɛm bɛ sɛ́bhɨ́kɨ́re kʉ bɛbʉ́ wáwák, nɔ́ sɛ́sɔ̀t Mandɛm mbɔ nsěnse, nɛ nɔ́ Ɛyɔŋ ɛyi ɛ́pú amɛm batɨ yɛsɛ. \c 2 \s1 Kristo até bɛsí Ɛta ɛ̌ti yɛsɛ \p \v 1 Bɔ̌bha, ntí anɛ mɛ́sɨ̀ŋ be mɛnyɨŋ ɛbhɛn chi bɛ mɛ́nkwák bhe bǎkɛ́ kʉ bɛbʉ́. Kɛ mbák mmu akʉ bɛbʉ́, sɛ́bhɔ̌ŋ mmu amɔt anɛ áté bɛsí Ɛtayɛsɛ ɛ̌ti yɛsɛ nɛ ǎnɨ̀kmʉɛt bɛ yi amfoŋori bhɛsɛ. Mmǔ wu chi Yesu Kristo mmu achi chak bɛsí Mandɛm. \v 2 Yí kɛ achí akap anɛ́ ápɔ̀kɔ bɛbʉ́ bhɛsɛ. Nɛ ɛ̌ti yi, Mandɛm ǎfòŋori bɛbʉ́ bhɛsɛ, nɛ puyɛ̌ ndiɛrɛ bɛbʉ́ ɛbhɛsɛ, kɛ bɛbʉ́ bo mankɛm. \p \v 3 Nɛ ɛnyɨŋ ɛnɛ ɛ́kʉ̀ sɛ́ndɨŋɨ bɛ sɛrɔp chi bo abhɛn bárɨŋɨ Mandɛm chi nɛkʉ anɛ sɛ́kʉ̀ mɛnyɨŋ ɛbhɛn yi áyàŋ sɛ́nkʉ́. \v 4 Mmu anɛ árɛ̀m bɛ, “Ndɨ́ŋɨ́ Mandɛm” kɛ yi kɛbháká kʉ mɛnyɨŋ ɛbhɛn Mandɛm áyàŋ bo mankʉ achí nsěnse nɛ tɛtɛp apu nɛ yi. \v 5 Kɛ yɛ̌ agha anɛ ábhʉ̀ɛrɛ Ɛyɔŋ Mandɛm, ɛkɔŋ Mandɛm ɛjwi yi antɨ pɔɔt. Ɛyɔ kɛ ɛ́kʉ̀ sɛ́ndɨŋɨ bɛ sɛbharɛ mmʉɛt nɛ yí. \v 6 Mmu anɛ árɛ̀m bɛ́ abhat mmʉɛt nɛ Mandɛm, abhɔŋ bɛbhʉɛrɛ nɛpɛ́m ɛni mbɔ ɛnyǔ Yesu ákʉ̀ nyaka. \s1 Ɛbhé ɛsɨ́ ɛnɛ ɛchi ɛkɔ \p \v 7 Abhɛn ɛkɔŋ, ɛbhé ɛnɛ mɛ́sɨ̀ŋ ntá yɛka nɛ́nɛ ɛ́pú ɛbhé ɛkɔ. Chí nkúbhɛ́ ɛbhé ɛnɛ bǎrɨŋɨ tɛ mpok anɛ bǎbho bɛkoŋo Yesu. Ɛbhé ɛ́rɛ́ chi ɛnyɨŋ ɛnɛ mǎnaŋ bǎghókó nɛ batú. \v 8 Yɛ̌ nɔ, nchí sɨŋ be ɛ̌ti ɛbhé ɛkɔ ɛnɛ ɛ́tɔ̀ŋ kpoŋoroŋ ndǔ nɛpɛ́m Yesu nɛ ndǔ nɛpɛ́m ɛnɛka, mbɔnyunɛ ɛjuri ɛ́fʉɛ̀t, nɛ bɛdiɛ́rɛ́ ɛbhɛn tɛtɛp mɛ́náŋ bɛ́ghɔ̀. \p \v 9 Mmǔ anɛ árɛ̀m bɛ, “Nchí kɔ amɛm bɛdiɛ́rɛ́” kɛ ampap nɔkɔ ntɨ manɔ́, abhʉɛ́t amɛm ɛjuri. \v 10 Mmǔ anɛ ákɔ́ŋ batɨ, ǎkɔ̀ amɛm bɛdiɛ́rɛ́. Nɛ yɛ̌nyɨŋ ɛ́pú bhak ndǔ nɛpɛ́m ɛni ɛnɛ ɛ́kway bɛkʉ yi ankwɛn ndǔ bɛbʉ́. \v 11 Kɛ mmǔ anɛ ápábhɛ́ mɔ́mayi, achí amɛm ɛjuri nɛ ǎkɔ̀ amɛm ɛjuri, kɛrɨŋɨ ɛbhak ɛnɛ́ yi árɔ̀ŋ mbɔnyunɛ ɛjuri ɛnɛ yi achi amɛm ɛ́kʉ́ yi achi mbɔ nnɛ́mámɨ́k \s1 Ɛbhɨkɨ rɨ mɛnyiɛ ɛkɔŋ nɛ mmɨk \p \v 12 Bɔ̌bha, nchí sɨŋ ntá yɛka mbɔnyunɛ Mandɛm afóŋórí bɛbʉ́ ɛbhɛka ɛ̌ti Yesu Kristo. \v 13 Bɔtá, nchí sɨŋ ntá yɛka mbɔnyunɛ bǎrɨŋɨ yi Mmu ánáŋ achi nyaka tɛ mpok bábhɨ́kɨ́re ghoko mmɨk. Bɛsak, nchí sɨŋ ntá yɛka mbɔnyunɛ mǎnu nɛ mbʉ́mbʉ, kpatɛ bǎsɔt awɔ́nɛm. \v 14 Bɔ̌bha, nchí sɨŋ ntá yɛka mbɔnyunɛ bǎrɔp chi bo abhɛn bárɨŋɨ Ɛta. Bɔtá, nchí sɨŋ ntá yɛka mbɔnyunɛ bǎrɨŋɨ mmu anɛ ánáŋ achi nyaka tɛ mpok mmɨk ábhɨ́kɨ́re bho. Bɛsak, nchí sɨŋ ntá yɛka mbɔnyunɛ bǎbhɔŋ bɛtaŋ nɛ Ɛyɔŋ Mandɛm ɛchi amɛm batɨ ayɛka, nɛ mǎnʉ́ nɛ mbʉ́mbʉ bǎsɔt awɔ́nɛm \p \v 15 Bǎkɛ́ nyiɛ ɛkɔŋ nɛ mmɨk, nɛ yɛ̌ chí mɛnyɨŋɨ́ mmɨk. Ɛkɔŋ Ɛta ɛpu amɛm ntɨ mmu anɛ ányìɛ ɛkɔŋ nɛ mmɨk. \v 16 Mɛnyɨŋ ɛbhɛn bo báfyɛ̀ ngoŋo arɛ́ ndǔ bɛ́chyɛ̀ bhɔ maŋák, nɛ mɛnyɨŋ ɛbhɛn amɨ́k ayɛsɛ ákwɛ̀n arɛ ɛnkʉ sɛ́mbɔ́ŋ ɛkwak bɛbhɔŋ bhɔ, nɛ bɛyǎ mɛnyɨŋ ɛbhɛn bɛ́kʉ̀ bo abhɛn bábhɔ́ŋɔ́ bhɔ báyòŋmʉɛt, bɔ́ mɛnkɛm bɛ́fù chi ndǔ mmɨk bɛbʉ́-nɛ. Bɛ́pú fu ná Ɛta. \v 17 Nɛ mmɨkɨ nɛ ǎfʉɛ̀rɛ fʉɛt nɛ mɛnyɨŋ ɛbhi ɛbhɛn bo máŋwaka bɛbhɔŋ. Kɛ mmu anɛ ákʉ̀ mɛnyɨŋ ɛbhɛn Mandɛm áyàŋ bo mánkʉ, ǎbhak nɛpɛ́m mpoknkɛm. \s1 Mǔmpap Kristo \p \v 18 Bɔ̌bha, mmɨk arɔp chi kɛkwɔt mɛmay. Bǎkɛ́ ghɔkɔntɨk bɛ sɛ́ghati nyaka bhe bɛ mǔmpap Kristo ǎtwɔ̀. Yɛ̌ chí nɛ́nɛ, bɛyǎ bǒmpap abhɛn Kristo mánaŋ bátwɔ. Ɛyɔ ɛ́kʉ bɛsɛ sɛ́rɨ́ŋɨ́ bɛ mpok anɛ mmɨk ámay achi kɛkwɔt. \v 19 Bǒmpap bhɔ báfù chi ndǔ nkwɔ ywɛsɛ. Kɛ bápú nyaka mbɔ̌ŋ bǒ-bhɛsɛ. Mbɔ báchí bǒnkwɔ ywɛsɛ tɛtɛp, mbʉ bárɔp nɛ bhɛsɛ. Kɛ bárɔ́ bhɛsɛ bɛ ɛ́mbák kpoŋoroŋ bɛ bápú nɛ bhɛsɛ. \v 20 Kɛ mbák chi bhe, bǎpú ɛnyu ɛyɔ, mbɔnyunɛ Mmǔ anɛ achi Nyáŋá \f + \fr 2:20 \ft Anɛ achi Nyáŋá: Kristo.\f* anɛ́nɛ́ bhe amɨk, nɛ be mankɛm bǎrɨ̀ŋɨ tɛtɛp Mandɛm. \v 21 Mpú sɨŋ be bɛ bǎbhɨ́kɨ́ rɨŋɨ tɛtɛp. Nchí sɨŋ be chi ndǔ bǎrɨŋɨ tɛtɛp nɛ bǎrɨŋɨ bɛ baraká nsé apu fu ndǔ tɛtɛp Mandɛm. \v 22 Sayri sayri, nsěnse chi agha? Chi mmu anɛ abhɨkɨ ka bɛ Yesu chi Mpɛmɛ anɛ Mandɛm afyɛ́ nyaka bariɛp bɛ ǎtò. Ɛnyǔ mmu wu kɛ achi mǔmpap Kristo. Ábhɨ́kɨ́ noko Ɛta nɛ Mmɔ. \v 23 Mmǔ anɛ ábhɨ́kɨ́ ka bɛ Mmɔ achi Mpɛmɛ anɛ Mandɛm átó apú kway bɛbhak mmu Ɛta. Kɛ mmǔ anɛ árɛ̀m kpoŋoroŋ bɛ Yesu achi Mmɔ̌ Ɛta, abhɔŋ nɛbharɛ́mʉɛt nɛ Ɛta. \v 24 Dɔ̌ ká mɛnyɨŋ ɛbhɛn bǎghókó tɛ nɛbhǒnɛt mɛ́mbak amɛm batɨ yɛka. Mbák mǎndɔ́ mɛnyɨŋ ɛbhɛn bǎghókó tɛ nɛbhǒnɛt mɛ́mbák amɛm batɨ ayɛka, bǎpú rɔ bɛbhak ndǔ nɛbharɛ́mʉɛt nɛ Mmɔ nɛ Ɛta. \v 25 Nɛ ɛnyɨŋ ɛnɛ́ Kristo yímbɔŋ afyɛ́ bariɛp bɛchyɛ bhɛsɛ chi nɛpɛ́m ɛnɛn nɛbhɨkɨ bhɔŋ ngwɛnti? \p \v 26 Nsɨŋ be mɛnyɨŋ ɛbhɛn bɛ mɛ́nkʉ mǎndɨŋɨ bǒbhɔ nɔ báyàŋ bɛrwɔ bhe. \v 27 Kɛ Kristo achyɛ́ bhe Ɛfóŋó Bɛdyɛrɛ Mmu achi nɛ bhe. Bǎbhɨ́kɨ́ chɛp yɛ mmu anɛ ákway bɛtɔŋ bhe mɛnyɨŋ ɛbhɛn bɛchi tɛtɛp. Ɛfóŋó Bɛdyɛrɛ ǎtɔ̀ŋ bhe mɛnyɨŋ mɛnkɛm nɛ yɛ̌ntɨkɨ ɛnyɨŋ ɛnɛ yi átɔ̀ŋ bhe ɛchi tɛtɛp. Nsé apu arɛ. Nchí ghati yɛ bhe bɛ, nkúbhɛ́ mbɔ ɛnyǔ Ɛfóŋó Bɛdyɛrɛ átɔ̀ŋ bhe, bǎkɛ́ rɔ bɛbhak ndǔ nɛbharɛ́mʉɛt nɛ Mmɔ. \p \v 28 Bɔ̌bha, bǎkɛ́ rɔ bɛbhak ndǔ nɛbharɛ́mʉɛt nɛ Mmɔ, bɛ mpok anɛ yi ápɛ̀tnsɛm fá amɨk, mǎmbɔ́ŋ maŋák bɛghɔ yi, kɛbhɔŋ bɛcháy nɛ ntíánwɔ́p bɛsí bhi mpok yi átwɔ̀. \v 29 Bǎrɨŋɨ bɛ yi achi chak bɛsí Mandɛm. Bǎbhɔŋ yɛ bɛrɨŋɨ bɛ yɛ̌ntɨkɨ mmu anɛ ákʉ̀ mɛnyɨŋ ɛbhɛn bɛchi chak bɛsí Mandɛm achi mmɔ́ Mandɛm. \c 3 \s1 Ɛrɨŋ ɛnɛ bɔ̌ Mandɛm ɛchi kɛkʉri nɛ ɛnɛ bɔ̌ Satan \p \v 1 Ghɔ́ ká ndu Ɛtayɛsɛ áre kɔŋ bhɛsɛ. Akɔŋ bhɛsɛ́ tontó kpát ǎbhɨ́ŋɨ́ bhɛsɛ bɛ bɔ̌bhi, nɛ sɛchi bɔ̌bhi tɛtɛp. Ntí anɛ bǒ mmɨk babhɨkɨ rɨŋɨ bɛ sɛchi bɔ̌ Mandɛm chi bɛ bábhɨ́kɨ́ rɨŋɨ Mandɛm. \v 2 Abhɛn ɛkɔŋ, sɛ́chí bɔ̌ Mandɛm nɛ́nɛ, yɛ̌ nɔ, bábhɨ́kɨ́re tɔŋ bɛsɛ ɛnyu sɛ́bhàk mburɛ́ mpok Kristo ápɛ̀tnsɛm. Ɛnyɨŋ ɛnɛ sɛ́rɨ́ŋɨ́ chi bɛ mpok yi ábhèsi chɔŋ sɛ́mbak mbɔ yi mbɔnyunɛ sɛ́ghɔ̀ ɛnyu yi achi. \v 3 Nɛ yɛ̌ agha anɛ ábhákántɨ bɛ chɔŋ ɛ́mfakari ɛnyu ɛyɔ, ǎbhʉ̀rɛ ntɨ ɛni pɛ́pɛ́p mbɔ Kristo. \p \v 4 Yɛ̌ntɨkɨ mmu anɛ ákʉ̀ bɛbʉ́, chi mmu anɛ ápú bhʉɛrɛ bɛbhé Mandɛm, nɛ bɛ́kʉ bɛbʉ́ chí bɛkwɛn bɛbhʉɛrɛ bɛbhé Mandɛm. \v 5 Bǎrɨŋɨ bɛ Yesu atwɔ́ nyaka fá amɨk chí bɛfɛrɛ bɛsɛ ndǔ nɛpɛmɛ́ bɛbʉ́, nɛ bɛbʉ́ bɛ́pú nɛ yí. \v 6 Yɛ̌ mmu anɛ ábhat mmʉɛt nɛ Kristo kɛ andɔk ambɨ bɛkʉ bɛbʉ́ apú. Mmu anɛ ábhʉɛ́t bɛkʉ bɛbʉ́ ǎtɔ̀ŋ bɛ yi abhɨkɨ re ghɔ Yesu nɛ abhɨ́kɨ́ rɨŋɨ yi wáwák. \p \v 7 Bɔ̌bha, bǎkɛ́ rɔ yɛ̌ mmu ándwɔ́ bhe. Mmu anɛ ákʉ̀ mɛnyɨŋ ɛbhɛn bɛchi chak achi chak mbɔ Yesu. \v 8 Mmu anɛ árɔ̀ŋ ambɨ bɛkʉ bɛbʉ́, chi mmu Satan, mbɔnyunɛ Satan abho bɛkʉ bɛbʉ́ tɛ ndǔ nɛbhǒnɛt. Ntí anɛ Mmɔ Mandɛm átwɔ́ fá amɨk chi bɛchɔŋti bɛtɨk Satan. \p \v 9 Mmǔ anɛ árɔ́bhɛ́ chi mmɔ́ Mandɛm, apú pɛrɛ kʉ bɛbʉ́ mbɔnyunɛ nɛpɛ́m Mandɛm nɛchi nɛ yi. Nɛ apú kwáy bɛrɔŋ ambɨ bɛkʉ bɛbʉ́ mbɔnyunɛ Mandɛm ákʉ́ yi abhɔŋ nɛbhě nɛkɔ. \v 10 Ghɔ́ ɛnyɨŋ ɛnɛ ɛ́kʉ̀ sɛ́ndɨŋɨ bo abhɛn bachi bɔ̌ Mandɛm nɛ abhɛn bachi bɔ̌ Satan nɔ. Yɛ̌ agha anɛ ápú kʉ mɛnyɨŋ ɛbhɛn bɛchi chak bɛsí Mandɛm apú mmɔ́ Mandɛm. Ɛchi ɛnyumɔ́t nɛ mmǔ anɛ abhɨkɨ kɔŋ ntɨ. \s1 Bo Mandɛm babhɔŋ bɛkɔŋ batɨ \p \v 11 Ɛnyɨŋ ɛnɛ bǎghókó tɛ nɛbhǒnɛt chi bɛ sɛ́bhɔŋ bɛkɔŋ batɨ. \v 12 Sɛ́kɛ́ bhak mbɔ Ken mmu achi nyaka mmɔ̌ Satan, mbʉ́mbʉ, ɛ́kʉ awáy mɔ́mayi Ábɛl. Awáy manɔ ndaká yí? Awáy manɔ mbɔnyunɛ mɛnyɨŋ ɛbhɛn yi akʉ bɛbɛp nyaka, kɛ ɛbhɛn manɔ bɛbhak chak bɛsí Mandɛm. \v 13 Bɔ̌ma, ɛ́kɛ́ bhak yɛ ɛnyɨŋɨ́ maknkay ntá yɛka mbák bǒ mmɨk bápàp bhe. \v 14 Sɛ́rɨŋɨ bɛ sɛ́fú ndǔ nɛwú sɛ́chwe ndǔ nɛpɛ́m mbɔnyunɛ sɛ́kɔŋ batɨ bǒnkwɔ. Mmǔ anɛ ábhɨkɨ kɔŋ ntɨ mǔnkwɔ abhʉɛ́t ndǔ nɛwú. \v 15 Yɛ̌ntɨkɨ mmu anɛ ápàp ntɨ achí ngwayti bho. Nɛ bǎrɨŋɨ bɛ nɛpɛ́m ɛnɛn nɛbhɨkɨ bhɔŋ ngwɛnti nɛ́pú bhak nɛ ngwayti bho. \v 16 Ɛnyɨŋ ɛnɛ ɛ́kʉ̀ sɛ́ndɨ́ŋɨ́ ɛnyɨŋ ɛnɛ bábhɨ̀ŋɨ bɛ ɛkɔŋ chi nɛchyɛ anɛ Yesu áchyɛ́ nɛpɛ́m ɛni ɛ̌ti yɛsɛ. Nɛ bɛsɛ nkwɔ sɛ́bhɔŋ bɛka, yɛ̌ chi nɛwú, ɛ̌ti batɨ. \v 17 Mbák mmu abhɔŋ mɛnyɨŋɨ́ mmɨk kɛ aghɔ́ nɔ́kɔ́ mɔ́mayi angwɔ́t ntɨ nɛ yi, ná ɛkɔŋ Mandɛm ɛbhak yi antɨ? \v 18 Bɔ̌bha, sɛ́ndɔ bɛrɛm chi nɛ ɛyɔŋɔ́nyu bɛ sɛ́kɔŋ batɨ. Sɛ́ntɔ́ŋ tɛtɛp bɛ sɛ́kɔŋ batɨ ndǔ mɛnyɨŋ ɛbhɛn sɛ́kʉ̀. \s1 Ɛkɔŋ ɛnɛ sɛ́bhɔ́ŋɔ́ nɛ batɨ ɛfyɛ̌ bhɛsɛ ntɨ bɛsí Mandɛm \p \v 19 Ɛkɔŋ ɛnɛ sɛ́bhɔ́ŋɔ́ nɛ batɨ kɛ ɛ́kwàk bhɛsɛ babhɔŋ sɛ́ndɨŋɨ bɛ sɛ́chi bɔ̌ Mandɛm mmu achi tɛtɛp. Ɛyɔ ɛ́fyɛ̀ bɛsɛ ntɨ ndǔ mpok anɛ sɛ́nɨ̀kmʉɛt ntá Mandɛm, \v 20 Yɛ̌ chí mpok anɛ batɨ yɛsɛ́ átàŋ bhɛsɛ bɛ sɛ́chí bǒ bɛbʉ́, sɛ́pú bhɔŋ bɛcháy bɛsí Mandɛm mbɔnyunɛ nkaysi Mandɛm achá anɛ achi amɛm batɨ yɛsɛ nɛ yímbɔŋ arɨ́ŋɨ́ yɛ̌ntɨkɨ ɛnyɨŋ. \v 21 Abhɛn ɛkɔŋ, mbák batɨ yɛsɛ ápú ji bhɛsɛ sɛ́pu bhɔŋ bɛcháy bɛsí Mandɛm mpok sɛ́nɨkmʉɛt. \v 22 Nɛ ǎchyɛ̀ bhɛsɛ yɛ̌ntɨkɨ ɛnyɨŋ ɛnɛ́ sɛ́nɨkmʉɛt bɛ yi anchyɛ bhɛsɛ mbɔnyunɛ sɛ́bhʉ̀rɛ bɛbhé bhi nɛ sɛ́kʉ̀ mɛnyɨŋ ɛbhɛn bɛ́chyɛ̀ yi maŋák. \v 23 Nɛ ɛbhé ɛyi chi bɛ sɛ́nókó Yesu Kristo mmu achi Mɔ́ywi nɛ bɛ sɛ́nkɔŋ batɨ nkúbhɛ́ mbɔnyǔ yi aghati bhɛsɛ bɛ sɛnkʉ. \v 24 Bǒ mankɛm abhɛn bábhʉ̀rɛ bɛbhé Mandɛm chí bǒ abhɛ́n bábhɔ́ŋɔ́ nɛbharɛ́mʉɛt nɛ yi, yí abhɔ́ŋ nɛbharɛ́mʉɛt nɛ bhɔ. Nɛ ɛnyɨŋ ɛnɛ ɛ́tɔ̀ŋ bhɛsɛ bɛ Mandɛm achi nɛ bhɛsɛ chí Ɛfóŋó yi mmu yi achyɛ bhɛsɛ. \c 4 \s1 Ɛnyǔ ɛnyɨŋ ɛnɛ́ ɛ́fù ntá Ɛfóŋó Mandɛm \p \v 1 Abhɛn ɛkɔŋ, bǎkɛ́ noko yɛ̌ntɨkɨ Ɛfóŋó, kɛ bǎbhɔŋ bɛchak ɛnɛ́ ɛchi ansɛm ɛnyɨŋ ɛnɛ mmu árɛ̀m ndu bɛghɔ mbák chi Ɛfóŋó Mandɛm mbɔnyunɛ, barɛmɛ́ kɛpɨ̌ntɨ nsé báya fá amɨk. \v 2 Ɛnyɨŋ ɛnɛ ɛ́kʉ̀ mǎndɨŋɨ mbák Ɛfóŋó Mandɛm achi nɛ mmu chí bɛ yɛ̌ agha anɛ árɛ̀m kpoŋoroŋ bɛ Yesu Kristo asɔt nyaka mmʉɛt nkwǎŋwaŋ atwɔ́ fá amɨk, Ɛfóŋó Mandɛm achi nɛ yi. \v 3 Nɛ yɛ̌ntɨkɨ mmu anɛ ápú rɛm kpóŋóróŋ bɛ Yesu atwɔ nyaka fá amɨk mbɔ nkwǎŋwaŋ, ɛfóŋó ɛnɛ ɛ́bhak nɛ yi ɛpu fu ntá Mandɛm. Ɛnyu mmu wu ǎbhɔŋ chi ɛfóŋó mǔmpap Kristo anɛ bǎghòk nyaka bɛ ǎtwɔ̀ fá amɨk, nɛ anáŋ achi fá amɨk nɛ́nɛ. \p \v 4 Kɛ bɔ̌bha, bǎchí bo Mandɛm, nɛ mǎnaŋ mǎnu nɛ barɛmɛ́ kɛpɨ̌ntɨ nsé bǎsɔt awɔ́nɛm, mbɔnyunɛ mmǔ anɛ achi nɛ bhe ataŋ achá anɛ achi fá amɨk. \v 5 Barɛmɛ́ kɛpɨ̌ntɨ nsé chí bǒ mmɨk anɛ. Ɛ̌ti yɔ kɛ̌ bɔ bátɔ̀ŋ mɛnyɨŋ ɛbhɛn bɛchi chi nkaysi bǒ mmɨk nɛ bǒ mmɨk bághòk bhɔ. \v 6 Kɛ́ sɛ́chí bo Mandɛm nɛ yɛ̌ntɨkɨ mmu anɛ árɨ́ŋɨ́ Mandɛm ǎghòk ɛnyɨŋ ɛnɛ sɛ́tɔ̀ŋ. Mmu anɛ apu mmǔ Mandɛm apú ghok bhɛsɛ. Ɛnyu ɛyɔ kɛ sɛ́rɨ̀ŋɨ mbák Ɛfóŋó Mandɛm mmu ákʉ̀ bo mándɨŋɨ tɛtɛp anɛ Mandɛm kɛ achi nɛ mmu, nɛ mbák ɛfóŋó ɛnɛ ɛ́rwɔ̀ bho kɛ ɛchi nɛ mmu. \s1 Mandɛm akɔŋ bɛsɛ, nɛ sɛ́bhɔŋ bɛkɔŋ batɨ \p \v 7 Abhɛn ɛkɔŋ, sɛ́ndɔ́k ambɨ bɛkɔŋ batɨ mbɔnyunɛ ɛkɔŋ ɛ́fù chi ntá Mandɛm. Nɛ mmu anɛ akɔŋ bo achí mmɔ́ Mandɛm nɛ arɨŋɨ Mandɛm. \v 8 Mmu anɛ abhɨkɨ kɔŋ bo, abhɨ́kɨ́ rɨŋɨ Mandɛm mbɔnyunɛ Mandɛm chi Mmǔ ɛkɔŋ. \v 9 Mandɛm atɔ̌ŋ ɛkɔŋ ɛnɛ́ yi ábhɔ́ŋɔ́ nɛ bhɛsɛ ndǔ átó Njaŋa Mɔ́ywi fá amɨk bɛ sɛ́mfʉ́ɛ́t ntá yi sɛ́mbɔ́ŋ nɛpɛ́m. \v 10 Sɛ́ngɔ́ ɛkɔŋ ɛnɛ mbɔ́ŋ ndu ɛ́chí. Puyɛ̌ bɛ sɛkɔŋ Mandɛm, kɛ chí bɛ́ Mandɛm akɔŋ bhɛsɛ kpát ató Mɔ́ywi mbɔ akap anɛ́ ápɔ́kɔ́ bɛbʉ́ bhɛsɛ, bɛ yi amfoŋori bhɛsɛ. \v 11 Abhɛn ɛkɔŋ, tɛ̌ndu Mandɛm akɔŋ bhɛsɛ tontó ɛnyu ɛnɛ́, sɛ́bhɔŋ bɛkɔŋ batɨ nkwɔ. \v 12 Yɛ̌ mmu abhɨ́kɨ́ re ghɔ Mandɛm nɛ amɨ́k. Kɛ mbák sɛ́nkɔŋ batɨ, Mandɛm ǎbhak nɛ bhɛsɛ nɛ ɛkɔŋ ɛyi ɛnjwi bhɛsɛ antɨ pɔɔt. \p \v 13 Nɛ ɛnyɨŋ ɛnɛ ɛ́kʉ̀ sɛ́ndɨ́ŋɨ́ bɛ sɛ́chi nɛ Mandɛm mpoknkɛm nɛ bɛ yí achí nɛ bhɛsɛ mpoknkɛm chí Ɛfóŋó yi ɛnɛ yi achyɛ bhɛsɛ. \v 14 Sɛ́ghɔ̌ nɛ amɨ́k, nɛ sɛ́rɛ̀m bɛ Ɛta ato Mɔ́ywi Yesu fá amɨk mbɔ Mpɛmɛ yɛ̌ntɨkɨ mmu. \v 15 Yɛ̌ agha anɛ árɛ̀m kpoŋoroŋ bɛ Yesu chi Mmɔ Mandɛm, Mandɛm ǎbhɔŋ nɛbharɛ́mʉɛt nɛ yi, nɛ yí ǎbhɔ́ŋ nɛbharɛ́mʉɛt nɛ Mandɛm. \v 16 Bɛsɛ́ babhɔŋ sɛ́rɨŋɨ yɛ nɛ sɛ́nókó bɛ Mandɛm akɔŋ bhɛsɛ tontó. \p Mandɛm chi Mmǔ ɛkɔŋ, nɛ mmu anɛ ákɔ̀ŋ batɨ ǎbhɔŋ nɛbharɛ́mʉɛt nɛ Mandɛm nɛ Mandɛm ǎbhatmʉɛt nɛ yí. \v 17 Ɛnyu ɛnɛ́ sɛ́kway bɛrɨŋɨ bɛ ɛkɔŋ Mandɛm ɛjwi bɛsɛ antɨ pɔɔt chi bɛ nywɔp Mandɛm átàŋ bo sɛpú bhɔŋ bɛcháy, mbɔnyunɛ sɛ́chí mbɔ Mɔ́ywi ndǔ nɛpɛ́m ɛnɛsɛ́ fá amɨk. \v 18 Bɛcháy bɛ́pú ndǔ ɛkɔŋ. Ɛkɔŋ ɛnɛ ɛ́jwí pɔɔt ɛ́fɛ̀rɛ mmu bɛcháy antɨ. Mmu anɛ bɛcháy bɛchi yi antɨ ǎchày chí ntɛmsi. Nɛ mmu anɛ ábhɔ́ŋɔ́ bɛcháy chí anɛ ɛkɔŋ Mandɛm ɛbhɨ́kɨ́ jwi yi antɨ pɔɔt. \v 19 Sɛbhɔŋ ɛkɔŋ amɛm batɨ mbɔnyunɛ Mandɛm ayambɨ akɔŋ bɛsɛ. \v 20 Mbák mmu árɛ̀m bɛ akɔŋ Mandɛm kɛ ampap ntɨ nkwǎ, nɔ mmǔ wu achi nsěnse, mbɔnyunɛ mbák mmu abhɨkɨ kɔŋ ntɨ nkwǎ anɛ yi ághɔ̀, ná yi ákway bɛkaŋ Mandɛm mmu yi apu ghɔ nɛ amɨ́k? \v 21 Nɛ ɛbhé ɛnɛ Mandɛm achyɛ bhɛsɛ ɛchi bɛ mmu anɛ akɔŋɔ Mandɛm abhɔŋ bɛkɔŋ ntɨ nkwǎ nkwɔ. \c 5 \s1 Mmu anɛ anoko bɛ Yesu chi Kristo achi mmɔ́ Mandɛm \p \v 1 Yɛ̌ntɨkɨ mmu anɛ ánókó bɛ Yesu chi Mpɛmɛ Mandɛm afyɛ́ nyaka bariɛp bɛ ǎtò achi mmɔ́ Mandɛm. Nɛ yɛ̌ntɨkɨ mmu anɛ ákɔ́ŋ chi ǎkɔ̀ŋ mɔ́ywi nkwɔ́. \v 2 Sɛ́rɨ̀ŋɨ bɛ sɛkɔŋ bɔ̌ Mandɛm tɛtɛp mbák sɛ́kɔŋ Mandɛm nɛ mbák sɛ́bhʉɛ̀rɛ bɛbhé bhi. \v 3 Bɛkɔŋ Mandɛm chi bɛbhʉɛrɛ bɛbhé bhi. Nɛ bɛbhʉɛrɛ bɛbhé bhi puyɛ̌ ɛtaŋtí ɛnyɨŋ, \v 4 mbɔnyunɛ yɛ̌ntɨkɨ mmu anɛ Mandɛm áchyɛ́ nɛpɛ́m nɛkɔ ǎnù nɛ mmɨk ansɔrɛ nɔkɔ chi awɔ́nɛm. Nɛ ɛnyɨŋ ɛnɛ ɛ́kʉ́ sɛ́nù sɛ́nsɔt awɔ́nɛm chí ndu sɛ́bhɔŋ nɛka bɛ Yesu achí Kristo. \v 5 Agha átàŋ ancha mmɨk? Chi ndiɛrɛ mmu anɛ ánókó bɛ Yesu chí Mmɔ Mandɛm. \s1 Mbɔŋ Mandɛm achi ntísiɛ ntá Yesu Kristo \p \v 6 Nɛ́ chi Mpɛmɛ Mandɛm afyɛ́ nyaka bariɛp bɛ ǎtò. Atwɔ́ fá amɨk, bájwíti yi nɛ manyiɛp. Ɛ́tárɛ́ nɔ́kɔ́ manoŋ mi arɔk amɨk. Nɛ Ɛfóŋó Bɛdyɛrɛ achí ntísiɛ bɛ Yesu Kristo ǎrɛ̀m chi tɛtɛp. \v 7 Ɛnɛ ɛ́tɔ̀ŋ bɛ́ batísiɛ́ abhɛn bárɛ̀m bɛ́ Yesu chi Kristo báchí bárát. \v 8 Batísyɛ bhɔ batí árát chi Ɛfóŋó Bɛdyɛrɛ nɛ manyiɛp, nɛ manoŋ, nɛ bárɛ̀m chi ɛnyɨŋ ɛ́mɔt. \v 9 Mbák bakwǎŋwaŋ bárɛ̀m mɛnyɨŋ ɛbhɛn bɔ́ bárɨ́ŋɨ́ sɛ́noko bhɔ. Sɛ́bhɔŋ yɛ́ mɛnoko ɛnyɨŋ ɛnɛ Mandɛm árɛ̀m ɛ̌ti Mɔ́ywi ɛ́ncha ɛnɛ nkwǎ árɛ̀m mbɔnyunɛ yi achi Mandɛm. Nɛ Mandɛm até ntísiɛ ɛ̌ti Mɔ́ywi. \v 10 Ɛ́chí yɛ bɛ yɛ̌ agha anɛ anoko Mmɔ Mandɛm, ǎrɨŋɨ̀ amɛm ntɨ ɛni bɛ ɛnyɨŋ ɛnɛ Mandɛm arɛmɛ ɛ̌ti Mɔ́ywi ɛchí tɛtɛp. Bǒ abhɛn bábhɨ́kɨ́ noko bárɛ̀m bɛ Mandɛm ǎsè chi nsé mbɔnyunɛ bɔ́ bábhɨ́kɨ́ noko ɛnyɨŋ ɛnɛ yi árɛ̀m ɛ̌ti Mɔ́ywi. \v 11 Nɛ ɛnyɨŋ ɛnɛ Mandɛm árɛ̀m ɛ̌ti Mɔ́ywi chi bɛ yí áchyɛ́ bhɛsɛ nɛpɛ́m ɛnɛn nɛbhɨkɨ bhɔŋ ngwɛnti nɛ nɛpɛ́m ɛnɔ nɛ́fù chi ntá Mɔ́ywi. \v 12 Ɛ́chí yɛ bɛ yɛ̌ agha anɛ ábhárɛ́ mmʉɛt nɛ Mmɔ Mandɛm, ǎbhɔ́ŋ nɛpɛ́m ɛnɛn nɛbhɨkɨ bhɔŋ ngwɛnti. Nɛ mmu anɛ abhɨkɨ bhat mmʉɛt nɛ Mmɔ Mandɛm abhɨkɨ bhɔŋ nɛpɛ́m ɛnɔ. \s1 Bɛyɔŋɔ́ ngwɛnti \p \v 13 Nsɨŋ mɛnyɨŋ ɛbhɛn ntá yɛka bo mǎnókó Mmɔ Mandɛm ndu bɛkʉ mándɨŋɨ bɛ mǎnaŋ bǎbhɔŋ nɛpɛ́m ɛnɛn nɛbhɨkɨ bhɔŋ ngwɛnti. \v 14 Nɛ mpok sɛ́nɨ̀kmʉɛt sɛ́pú makati mbɔnyunɛ sɛ́rɨŋɨ bɛ yɛ̌ntɨkɨ mpok anɛ sɛ́nɨ̀kmʉɛt ɛ̌ti ɛnyɨŋ, ǎchyɛ bhɛsɛ yɔ mbák ɛnyɨŋ ɛnɛ sɛ́yàŋ ɛ́kɔ ndɔ́ŋ amɔt nɛ nkaysi yi. \v 15 Nɛ mbák sɛrɨŋɨ bɛ sɛ́nɨ̀kmʉɛt yi ángók bhɛsɛ, sɛ́bhɔŋ yɛ bɛ́rɨ́ŋɨ bɛ yi anáŋ áchyɛ́ bhɛsɛ yɛ̌ntɨkɨ ɛnyɨŋ ɛnɛ sɛ́nɨ̀kmʉɛt bɛ yi anchyɛ bhɛsɛ. \p \v 16 Mbák mmu ywɛka ángɔ ntɨ mmǔ Mandɛm ndǔ ákʉ̀ bɛbʉ́ ɛbhɛn bɛpu twɔ nɛ nɛwú, ánɨkmʉɛt ntá Mandɛm nɛ chɔŋ Mandɛm anchyɛ mmǔ wu nɛpɛ́m. Bɛbʉ́ bɛchi ɛbhɛn bɛ́twɔ̀ nɛ nɛwú, kɛ mbɨ́kɨ́ rɛm bɛ mmu ánɨkmʉɛt ɛ̌ti mmu anɛ ákʉ́ ɛnyǔ bɛbʉ́ ɛbhɔ. \v 17 Bɛkwɛ́nɛ́ mɛnkɛm chi bɛbʉ́. Kɛ bɛbʉ́ bɛchi ɛbhɛn bɛpu twɔ nɛ nɛwú. \p \v 18 Sɛ́rɨŋɨ bɛ mmu anɛ Mandɛm áchyɛ́ yi nɛpɛ́m nɛkɔ apú pɛrɛ kɔŋ bɛkʉ bɛbʉ́ mbɔnyunɛ Mmɔ Mandɛm achi nɛ yi nɛ ákɛ̀m yi ɛnyu ɛnɛ Satan apu kway bɛkʉ yi yɛ̌nyɨŋ. \v 19 Sɛ́rɨŋɨ bɛ sɛchi bɔ̌ Mandɛm kɛ bǒ mmɨk mankɛm báchí amɔ mbʉ́mbʉ. \v 20 Sɛ́rɨŋɨ bɛ́ Mmɔ Mandɛm atwɔ anɛ́nɛ́ batɨ ayɛsɛ amɛm bɛ sɛ́ndɨ́ŋɨ́ Mandɛm mmu achi tɛtɛp. Nɛ́nɛ, sɛbharɛ mmʉɛt nɛ Mandɛm mbɔ ɛnyǔ sɛ́bhárɛ́ mmʉɛt nɛ Mɔ́ywi Yesu Kristo. Yí aywǐntí kɛ̌ áchí Mandɛm tɛtɛp nɛ yí kɛ̌ áchyɛ̀ nɛpɛ́m ɛnɛn nɛbhɨkɨ bhɔŋ ngwɛnti. \v 21 Bɔ̌bha, bǎkɛ́ bhɔŋ yɛ̌nyɨŋ bɛkʉ nɛ bɔ mandɛm nsé.