\id REV - Kekchi Bible -Guatemala 2012 (DBL -2013) \h APOCALIPSIS \toc1 Li Hu Apocalipsis li Quixtz'i̱ba li San Juan \toc2 Apocalipsis \toc3 Ap \mt1 Li Hu Apocalipsis li Quixtz'i̱ba li San Juan \c 1 \s1 Li quic'utbesi̱c chiru laj Juan xban li Jesucristo \p \v 1 Li tz'i̱banbil sa' li hu a'in quic'utbesi̱c chiru li Jesucristo xban li Dios. Quixc'utbesi chiru li Jesucristo re nak a'an chic ta̱c'utbesi̱nk re chiruheb laj pa̱banel li c'a'ru ta̱c'ulma̱nk chi se̱b. Jo'can nak li Jesucristo quixtakla lix ángel chixc'utbesinquil a'in chiru laj Juan laj c'anjel chiru. \v 2 Ut a'an quixye resil chixjunil li quic'utbesi̱c chiru. A'an a'in li quixye li Dios jo' quic'utbesi̱c chiru laj Juan xban li Jesucristo. \v 3 Us xak re li ani naril xsa' li hu a'in ut naxq'ue retal li c'a'ru naxye. Us xak re li ani naxba̱nu li c'a'ru tz'i̱banbil chi sa' xban nak relic chi ya̱l nak yo̱ chi cuulac xk'ehil nak ta̱c'ulma̱nk li c'a'ru naxye. \s1 Laj Juan quixtakla xsahil xch'o̱leb li cuukub ch'u̱taleb chi aj pa̱banel aran Asia \p \v 4 La̱in laj Juan. Yo̱quin chi tz'i̱bac e̱riq'uin la̱ex li cuukub ch'u̱talex chi aj pa̱banel li cuanquex aran Asia. A' taxak li usilal ut li tuktu̱quilal chi cua̱nk e̱riq'uin li naxq'ue li Dios li ac cuan chak sa' xticlajic, li cuan anakcuan, ut li cua̱nk chi junelic, ut li naxq'ue li Santil Musik'ej li cuan cui' lix lok'laj c'ojariba̱l li Ka̱cua'. \v 5 A' taxak li usilal ut li tuktu̱quilal chicua̱nk e̱riq'uin li naxq'ue li Jesucristo li ti̱c xch'o̱l chixyebal li ya̱l. Li Jesucristo a'an li xbe̱n li quicuacli chi yo'yo sa' xya̱nkeb li camenak. A'an li k'axal nim xcuanquil sa' xbe̱neb chixjunileb li cuanqueb xcuanquil sa' ruchich'och'. A'an quirahoc ke ut a'an qui-isin re li kama̱c nak quihoye' lix quiq'uel nak quicam sa' kac'aba'. \v 6 A'an naq'uehoc kacuanquil re toc'anjelak chok' aj tij chiru li Acuabej Dios. Lok'oninbil taxak li Jesucristo. Nimanbilak taxak ru ut a'an taxak chicua̱nk xcuanquil sa' xbe̱n chixjunil chi junelic k'e cutan. Jo'can taxak. \v 7 Q'uehomak retal. A'an ta̱cha̱lk chak sa' li chok ut chixjunileb te'ilok re. Te'ril ajcui' eb li que'camsin re. Chixjunileb li cuanqueb sa' ruchich'och' te'yot'ek' xch'o̱l ut te'ya̱bak xban li raylal li te'xc'ul. Jo'can taxak chic'ulma̱nk. \v 8 Quixye li Ka̱cua' Dios: —La̱in quinyo'obtesin re chixjunil ut la̱in tinsachok re chixjunil. La̱in li Alfa ut li Omega. Ut k'axal nim incuanquil, chan li nimajcual Dios. \s1 Nak quic'utbesi̱c li Cristo chiru laj Juan sa' visión \p \v 9 La̱in laj Juan, le̱ rech aj pa̱banelil. La̱in xintz'akon ajcui' riq'uin xcuybal li raylal sa' xc'aba' li Jesucristo e̱rochben la̱ex li sic'bil e̱ru xban li Ka̱cua'. La̱in cuanquin arin sa' li na'ajej Patmos li sutsu riq'uin ha' xban nak xinch'olob xya̱lal li ra̱tin li Dios ut xinye resil li Jesucristo. \v 10 Sa' li cutan nak nakach'utub kib chixlok'oninquil li Ka̱cua', riq'uin xcuanquil li Santil Musik'ej, li Dios quixc'utbesi jun li visión chicuu. Quicuabi jun xya̱b cux chicuix. Chanchan xya̱b jun li trompeta yo̱ chi ec'a̱nc. \v 11 Quixye cue: —Li c'a'ru tinc'utbesi cha̱cuu ta̱tz'i̱ba sa' jun li botbil hu ut ta̱takla riq'uineb li cuukub ch'u̱taleb laj pa̱banel li cuanqueb sa' xcue̱nt Asia. Takla riq'uineb li cuanqueb Efeso, Esmirna, ut Pérgamo. Ut ta̱takla ajcui' riq'uineb li cuanqueb Tiatira, Sardis, Filadelfia ut Laodicea, chan. \v 12 Ut nak quin-iloc chicuix chirilbal ani yo̱ chi a̱tina̱nc cue, quicuil cuukub li candelero cuan xxamlel yi̱banbil riq'uin oro. \v 13 Ut sa' xya̱nkeb li candelero xakxo li C'ajolbej. Chanchan na-iloc jun cui̱nk nak quicuil. Toj chi rok nacuulac xnimal rok li rak'. Cuan jun c'a̱mal sa' yi̱banbil riq'uin oro chire xch'o̱l. \v 14 Li rismal xjolom sak sak jo' xsakal li nok' lana. Chanchan xsakal li nieve. Ut lix nak' ru nalemtz'un chanchan xam. \v 15 Li rok nalemtz'un chanchan li cha̱bil ch'i̱ch' bronce ut cakjorin chanchan li k'an ch'i̱ch' nak cuan sa' xam. Nak naa̱tinac chanchan xya̱b lix cau ok li palau. \v 16 Sa' lix nim uk' chapcho cuukub li chahim. Ut sa' re cuan jun li ch'i̱ch' ca' pac'al xk'esnal. C'ajo' nalemtz'un li ru. Chanchan nak nalemtz'un li sak'e. \v 17 Nak quicuil ru quint'ane' chi rok. Chanchan camenak quincana. Ut a'an quixq'ue lix nim uk' sa' inbe̱n ut quixye cue: —Matxucuac. La̱in li ac cuanquin chak sa' xticlajic li ruchich'och' ut cua̱nkin chi junelic k'e cutan. \v 18 La̱in yo'yo̱quin. La̱in quincam, abanan yo'yo̱quin chic chi junelic k'e cutan. La̱in cuan incuanquil sa' xbe̱n li ca̱mc. Ut la̱in ajcui' yal cue sa' xbe̱n li na'ajej li neque'xic cui' li camenak. \v 19 Tz'i̱ba retalil li c'a'ru yo̱cat chirilbal xban nak a'an retalil li yo̱ chi c'ulma̱nc anakcuan ut li ta̱c'ulma̱nk mokon. \v 20 Lix ya̱lal li cuukub chi chahim li xacuil sa' lin nim uk', a'an li retalileb li cuukub lix takl li Dios li neque'iloc reheb li cuukub ch'u̱tal chi aj pa̱banel. Ut lix ya̱lal li cuukub chi candelero, a'an retalileb li cuukub ch'u̱tal chi aj pa̱banel. \c 2 \s1 A'in li esilal li quixtakla riq'uineb laj pa̱banel li cuanqueb Efeso \p \v 1 Tz'i̱ban riq'uin lix takl li Dios li na-iloc reheb li jun ch'u̱tal chi aj pa̱banel li cuanqueb Efeso ut ta̱ye re chi jo'ca'in: —Li cuan cuukub chi chahim sa' xnim uk', li yo̱ chi be̱c sa' xya̱nkeb li cuukub chi candelero yo̱ chixyebal e̱re chi jo'ca'in: \v 2 La̱in ninnau chixjunil li nequeba̱nu. Ninnau nak cau nequexc'anjelac ut ninnau ajcui' nak inc'a' nach'inan e̱ch'o̱l. Ninnau nak xic' nequeril li neque'xba̱nu ma̱usilal. Xeq'ue retal li ani xe'xq'ue ribeb chok' apóstol ut ma̱cua'eb. Ut xenau nak aj balak'eb ut aj tic'ti'eb. \v 3 Ninnau nak nabal li raylal xec'ul sa' inc'aba' la̱in. Abanan nequecuy xnumsinquil. Ut inc'a' xch'inan e̱ch'o̱l. Ninnau nak cau nequexc'anjelac yal xban inra̱bal la̱in. \v 4 Abanan cuan jun e̱paltil chicuu. La̱ex inc'a' chic niquine̱ra jo' nak xine̱ra chak junxil. \v 5 Cheq'uehak retal c'a'ru xexpalto' cui'. Chijulticok' e̱re chanru nak xine̱ra chak junxil. Yot'omak e̱ch'o̱l ut jalomak e̱c'a'ux ut chine̱rahak cui'chic jo' nak xine̱ra chak junxil. Cui inc'a' ta̱yot'ek' e̱ch'o̱l ut te̱jal e̱c'a'ux, la̱in tincuisi le̱ candelero sa' xna'aj chi junpa̱t. \v 6 Abanan cuan jun li us nequeba̱nu. La̱ex xic' nequeril li ma̱usilal li neque'xba̱nu li neque'ta̱ken re li cui̱nk laj Nicolás. Jo'can ajcui' la̱in. Xic' nacuil li ma̱usilal li neque'xba̱nu eb a'an. \v 7 Cui te̱raj xtaubal ru li xya̱lal, cheq'uehak retal li naxye li Santil Musik'ej reheb laj pa̱banel. Li ani tixcuy xnumsinquil chixjunil li raylal a'in ut inc'a' nach'inan xch'o̱l sa' lix pa̱ba̱l, la̱in tinq'ue lix yu'am chi junelic. Ut a'an ta̱cua̱nk riq'uin li Dios chi junelic sa' lix santil na'aj, chan li C'ajolbej reheb laj Efeso. \s1 Li esilal li quixtakla riq'uineb laj pa̱banel li cuanqueb Esmirna \p \v 8 Ut quixye cui'chic cue: —Tz'i̱ban riq'uin lix takl li Dios, li na-iloc reheb li jun ch'u̱tal chi aj pa̱banel li cuanqueb Esmirna. Ut ta̱ye re: Li ac cuan chak sa' xticlajic ut cua̱nk ajcui' toj sa' roso'jic, li quicam ut quicuacli cui'chic chi yo'yo sa' xya̱nkeb li camenak, naxye e̱re chi jo'ca'in: \v 9 La̱in ninnau chanru cuanquex. Ninnau chixjunil li raylal nequec'ul. Ninnau nak neba'ex. Abanan cuan e̱biomal riq'uin li Dios. Ninnau nak nequexmajecua̱c xbaneb li neque'xye nak tz'akaleb aj judío, abanan inc'a' neque'c'anjelac chiru li Dios. Aj c'anjeleb ban chiru laj tza. \v 10 Mexxucuac xban li raylal li ta̱cha̱lk sa' e̱be̱n. Cuanqueb sa' e̱ya̱nk li te'q'uehek' sa' tz'alam xbaneb laj c'anjel chiru laj tza re xyalbal rix le̱ pa̱ba̱l. Te̱c'ul raylal, abanan inc'a' najt te̱c'ul. Mich'inan e̱ch'o̱l. Cauhak ban e̱ch'o̱l toj chirix le̱ camic ut la̱in tinq'ue e̱re le̱ k'ajca̱munquil. Chanchan nak tinq'ue le̱ corona nak tinq'ue le̱ yu'am chi junelic. \v 11 Cui te̱raj xtaubal ru li xya̱lal, cheq'uehak retal li naxye li Santil Musik'ej reheb laj pa̱banel. Li ani tixcuy xnumsinquil chixjunil li raylal a'in ut inc'a' nach'inan xch'o̱l sa' lix pa̱ba̱l, li jun a'an inc'a' tixc'ul lix cab xcamic. Inc'a' ta̱xic sa' xbalba, chan li C'ajolbej reheb laj Esmirna. \s1 Li esilal li quixtakla riq'uineb laj pa̱banel li cuanqueb Pérgamo \p \v 12 Ut quixye cui'chic cue: —Tz'i̱ban riq'uin lix takl li Dios li na-iloc reheb laj pa̱banel li cuanqueb Pérgamo ut ta̱ye re: Li cuan xch'i̱ch' ca' pac'al xk'esnal naxye e̱re chi jo'ca'in: \v 13 La̱in ninnau chanru nak cuanquex. La̱in ninnau nak cuan xcuanquil laj tza sa' li tenamit li cuanquex cui'. Abanan la̱ex toj yo̱quex chinlok'oninquil. Inc'a' xecanab inpa̱banquil usta quicamsi̱c laj Antipas xban nak quixye cuesilal aran sa' le̱ tenamit li cuan rubel xcuanquil laj tza. \v 14 Abanan cuan c'a'ak re ru yo̱quex chixba̱nunquil inc'a' us xban nak cuanqueb sa' e̱ya̱nk li toj yo̱queb chixq'uebal xcuanquil lix tijleb laj Balaam li quic'utuc chiru laj Balac chanru nak tixq'ueheb chi ma̱cobc laj Israel. Quixye reheb nak ta̱ru̱k te'xtzaca li tzacae̱mk li mayejanbil chiru li jalanil dios. Ut quixtacchi'iheb re nak te'yumbe̱tak ut te'co'be̱tak. \v 15 Ut cuanqueb ajcui' sa' e̱ya̱nk li toj neque'xq'ue xcuanquil lix tijleb laj Nicolás. La̱in xic' nacuil li ma̱usilal li neque'xba̱nu eb a'an. \v 16 Jo'can nak isihomakeb sa' e̱ya̱nk li inc'a' useb xna'leb. Cui inc'a' nequerisiheb, la̱in tinxic chi junpa̱t e̱riq'uin ut tinpletik riq'uineb. Chanchan nak tincamsiheb riq'uin k'esnal ch'i̱ch' nak tinsach ruheb riq'uin li cua̱tin. \v 17 Cui te̱raj xtaubal ru li xya̱lal, cheq'uehak retal li naxye li Santil Musik'ej reheb laj pa̱banel. Li ani tixcuy xnumsinquil chixjunil li raylal a'in ut inc'a' nach'inan xch'o̱l sa' lix pa̱ba̱l, la̱in tinq'ue li choxahil cua li inc'a' na-ilman ru chixtzaca. Ut tinq'ue ajcui' jun li saki pec re ut tz'i̱banbilak chiru jun li ac' c'aba'ej. Ma̱ ani ta̱na'ok re li c'aba'ej. Ca'aj cui' li ani li ta̱c'uluk re, chan li C'ajolbej reheb laj Pérgamo. \s1 Li esilal li quixtakla riq'uineb laj pa̱banel li cuanqueb Tiatira \p \v 18 Ut quixye ajcui' cue: —Tz'i̱ban riq'uin lix takl li Dios li na-iloc reheb li jun ch'u̱tal chi aj pa̱banel li cuanqueb Tiatira ut ta̱ye re: Li C'ajolbej, li nalemtz'un xnak' ru chanchan xam ut li rok chanchan li cha̱bil ch'i̱ch' bronce li nalemtz'un, naxye e̱re chi jo'ca'in: \v 19 La̱in ninnau chanru nak cuanquex. Ninnau nak nequexrahoc ut nequexpa̱ban. Ninnau nak cau nequexc'anjelac chicuu ut nabal li raylal nequecuy. La̱in ninnau nak k'axal cui'chic cau yo̱quex chi c'anjelac chiru li xeba̱nu junxil. \v 20 Abanan inc'a' nacuulac chicuu nak nequec'am e̱rib sa' usilal riq'uin li ixk li yibru xna'leb li chanchan lix na'leb lix Jezabel. Li ixk a'an naxq'ue rib chok' xprofeta li Dios, abanan moco ya̱l ta. Yo̱ ban chixbalak'inquileb laj c'anjel chicuu. Riq'uin li naxba̱nu yo̱ chixc'ambaleb xbe chi yumbe̱tac ut chi co'be̱tac. Ut yo̱ ajcui' chixc'ambaleb xbe chixtzacanquil li tzacae̱mk mayejanbil chiru li jalanil Dios. \v 21 La̱in xcuaj raj nak tixyot' xch'o̱l ut tixjal xc'a'ux ut xcuoybeni re tixba̱nu. Abanan inc'a' naraj xcanabanquil li ma̱usilal. \v 22 A'ut anakcuan la̱in tinq'ue junak yajel sa' xbe̱n re nak ta̱t'anek' sa' ch'a̱t. Ut eb li neque'xba̱nu ma̱usilal riq'uin te'xc'ul ajcui' li raylal cui inc'a' neque'yot'e' xch'o̱l ut cui inc'a' neque'xcanab xba̱nunquil li ma̱usilal li naxba̱nu a'an. \v 23 Ut tink'axtesiheb chi ca̱mc li neque'ta̱ken re. Ut riq'uin a'in te'xq'ue retal chixjunileb laj pa̱banel nak la̱in ninnau c'a'ru nanume' sa' xch'o̱leb li junju̱nk. La̱in ninnau c'a'ru nequec'oxla. Ut la̱in tinq'ue e̱k'ajca̱munquil che̱ju̱nkal a' yal chanru le̱ yehom e̱ba̱nuhom. \v 24 Ma̱c'a' tinye e̱re re e̱k'usbal la̱ex aj Tiatira li jo' q'uialex inc'a' xetzol e̱rib riq'uin li tijleb li neque'xch'olob eb a'an, xban nak a'an xma̱us aj na'leb laj tza. \v 25 Ca'aj cui' tinye e̱re a'in: Cacuubresihomak e̱ch'o̱l sa' le̱ pa̱ba̱l toj ta̱cuulak xk'ehil nak tincuulak e̱riq'uin. \v 26 Li ani naxcuy xnumsinquil chixjunil li raylal a'in ut inc'a' nach'inan xch'o̱l sa' lix pa̱ba̱l ut tixba̱nu li c'a'ru nacuaj toj sa' roso'jic, la̱in tinq'ue xcuanquil chi takla̱nc sa' xbe̱neb li tenamit. \v 27 Eb a'an te'takla̱nk sa' xbe̱neb li tenamit chi cau. Chanchan nak te'xtaklaheb riq'uin jun li xuk' ch'i̱ch'. Ut ta̱sachek' xcuanquileb li te'takla̱nk cui'. Chanchan nak najore' junak ch'och' uc'al. La̱in tinq'ue lix cuanquileb jo' li cuanquil li quixq'ue cue lin Yucua'. \v 28 Ut la̱in tinq'ue ajcui' reheb lix lok'aleb, chanchan xch'ina'usal li cak chahim. \v 29 Cui te̱raj xtaubal ru li xya̱lal, cheq'uehak retal li naxye li Santil Musik'ej reheb laj pa̱banel, chan li C'ajolbej reheb laj pa̱banel li cuanqueb Tiatira. \c 3 \s1 Li esilal li quixtakla riq'uineb laj pa̱banel li cuanqueb Sardis \p \v 1 Ut li C'ajolbej quixye cui'chic cue: —Tz'i̱ban riq'uin lix takl li Dios li na-iloc reheb li jun ch'u̱tal chi aj pa̱banel li cuanqueb Sardis ut ta̱ye re: Li cuan li Santil Musik'ej riq'uin ut li cuan li cuukub chi chahim sa' ruk' naxye e̱re chi jo'ca'in: La̱in ninnau chanru nak cuanquex. Eb li tenamit neque'xye nak la̱ex tz'akal aj pa̱banelex. Abanan moco ya̱l ta. La̱in ninnau nak inc'a' nequexpa̱ban chi tz'akal. Chanchan camenakex. \v 2 Q'uehomak retal chanru nak cuanquex. La̱ex inc'a' tz'akal re ru le̱ yu'am chiru li Ka̱cua' Dios. Jo'can nak q'uehomak e̱ch'o̱l chi pa̱ba̱nc chi tz'akal ut mich'inan chic e̱ch'o̱l. \v 3 Chijulticok' e̱re li xya̱lal li querabi chak junxil. Chiyot'ek' e̱ch'o̱l ut jalomak e̱c'a'ux. Cacuubresihomak e̱ch'o̱l sa' le̱ pa̱ba̱l. Cui inc'a' te̱ba̱nu a'an, la̱in tincuulak e̱riq'uin chi ma̱c'a' sa' e̱ch'o̱l jo' naxba̱nu laj e̱lk' ut tinrakok a̱tin sa' e̱be̱n. \v 4 La̱in ninnau nak aran Sardis toj cuanqueb cuib oxib sa' e̱ya̱nk li ti̱c xch'o̱leb. Inc'a' xe'xtz'ajni ribeb riq'uin xba̱nunquil li ma̱usilal. La̱in tinye reheb nak xc'ulubeb cua̱nc cuiq'uin chi tikto̱queb riq'uin saki ak'ej xban nak ti̱c xch'o̱leb. \v 5 Li ani tixcuy xnumsinquil chixjunil li raylal a'in ut inc'a' nach'inan xch'o̱l sa' lix pa̱ba̱l, a'an ta̱tikiba̱k riq'uin saki ak'ej. Ut la̱in inc'a' tinsach lix c'aba' sa' li hu tz'i̱banbil cui' xc'aba'eb li cuanqueb xyu'am chi junelic. Ut chiru lin Yucua' ut chiruheb ajcui' lix ángel, la̱in tinye nak a'an cualal inc'ajol. \v 6 Cui te̱raj xtaubal ru lix ya̱lal, cheq'uehak retal li naxye li Santil Musik'ej reheb laj pa̱banel. Jo'ca'in quixye li C'ajolbej reheb laj pa̱banel li cuanqueb Sardis. \s1 Li esilal li quixtakla riq'uineb laj pa̱banel li cuanqueb Filadelfia \p \v 7 Ut li C'ajolbej quixye cui'chic cue: —Tz'i̱ban riq'uin lix takl li Dios li na-iloc reheb li jun ch'u̱tal chi aj pa̱banel li cuanqueb Filadelfia, ut ta̱ye re: Li ti̱c xch'o̱l ut li tz'akal Dios, a'an cuan xcuanquilal jo' li cuanquil li quiq'uehe' re laj David junxil. Li oqueba̱l li tixte a'an, ma̱ ani naru ta̱tz'apok re; ut li oqueba̱l li tixtz'ap a'an, ma̱ ani naru ta̱tehok re. \v 8 A'an yo̱ chixyebal e̱re chi jo'ca'in: La̱in ninnau chanru nak cuanquex. La̱in xinte li oqueba̱l che̱ru ut ma̱ ani naru ta̱tz'apok re. Ninnau nak inc'a' cau e̱rib. Abanan inc'a' xine̱tz'ekta̱na. Junelic ban nequeba̱nu li c'a'ru ninye. \v 9 Cuanqueb li neque'xba̱nu li c'a'ru naraj laj tza. Neque'xye nak tz'akaleb aj judío, abanan inc'a' neque'c'anjelac chiru li Dios. Yal tic'ti' neque'xye. La̱in tincanabeb toj retal te'xcuik'ib ribeb che̱ru re nak te'xq'ue retal nak la̱in ninrahoc e̱re. \v 10 La̱ex xecuy xba̱nunquil li xinye e̱re ut inc'a' xch'inan e̱ch'o̱l sa' le̱ pa̱ba̱l. Jo'can nak la̱in tincolok e̱re sa' xk'ehil nak ta̱cha̱lk li raylal sa' xbe̱neb chixjunileb li cuanqueb sa' ruchich'och'. \v 11 La̱in chi se̱b tincha̱lk. Tincuulak e̱riq'uin. Jo'can nak cauhak taxak e̱ch'o̱l sa' le̱ pa̱ba̱l ut me̱canab inpa̱banquil re nak te̱c'ul le̱ k'ajca̱munquil li tinq'ue ut re ajcui' nak inc'a' ta̱q'uehek' re jalan. \v 12 Li ani tixcuy xnumsinquil li raylal ut inc'a' ta̱ch'ina̱nk xch'o̱l sa' lix pa̱ba̱l, tinq'ue xlok'al ut ma̱ ani ta̱ru̱k ta̱isi̱nk re sa' lix na'aj li ta̱q'uehek' re xban lin Yucua'. Chanchanak li okech li nacu̱tun re lix templo li Dios, li inc'a' na-ec'an sa' xna'aj. A'an ta̱cua̱nk riq'uin lin Yucua' chi junelic sa' li Ac' Jerusalén li tixq'ue lin Yucua' cuan sa' choxa. Ac' chic lix c'aba' tinq'ue. Ut chixjunileb te'xnau nak a'an ralal xc'ajol lin Yucua'. Ut tinq'ue ajcui' re lin c'aba' la̱in. \v 13 Cui te̱raj xtaubal ru li xya̱lal, cherabihak li naxye li Santil Musik'ej reheb laj pa̱banel. Jo'ca'in quixye li C'ajolbej reheb laj pa̱banel li cuanqueb Filadelfia. \s1 Li esilal li quixtakla riq'uineb laj pa̱banel li cuanqueb Laodicea \p \v 14 Ut li C'ajolbej quixye cui'chic cue: —Tz'i̱ban riq'uin lix takl li Dios li na-iloc reheb li jun ch'u̱tal chi aj pa̱banel li cuanqueb Laodicea ut ta̱ye re: Li ani naxc'aba'in “Amén”, li junelic ti̱c xch'o̱l chixyebal li ya̱l, li ac cuan chak nak quiyi̱ba̱c chak li ruchich'och' ut chixjunil li c'a'ak re ru cuan, naxye e̱re chi jo'ca'in: \v 15 La̱in ninnau chanru nak cuanquex. La̱ex inc'a' yo̱quex chinpa̱banquil chi anchal e̱ch'o̱l, chi moco yo̱quex chintz'ekta̱nanquil. Us raj nak tine̱pa̱b chi anchal e̱ch'o̱l malaj ut tine̱tz'ekta̱na raj chi junaj cua. Abanan la̱ex chanchanex li ha' moco tik ta, chi moco que. Yal lulu ban. \v 16 Xban nak xcab rix e̱ch'o̱l nak yo̱quex chinpa̱banquil, la̱in texintz'ekta̱na. Chanchan texinxa'cua nak texintz'ekta̱na. \v 17 La̱ex nequeye nak biomex ut cuan chixjunil li c'a'ru e̱re. Ma̱c'a' napalto' ke chanquex. Abanan inc'a' nequeq'ue retal nak k'axal ra cuanquex. Chanchan neba'ex ut mutz'ex. Chanchan t'ust'uquex xban nak inc'a' niquine̱pa̱b. K'axal tok'oba̱l e̱ru. \v 18 Jo'can nak ninye e̱re: Lok'omak e̱-oro cuiq'uin li ac numsinbil sa' xam ut isinbil xtz'ajnil. Lok'omak le̱ saki t'icr cuiq'uin re te̱tikib e̱rib ut inc'a' te̱c'ut e̱xuta̱n nak t'ust'u̱quex. Lok'omak xbanol li xnak' e̱ru cuiq'uin re nak tex-ilok. \v 19 Li ani nequebinra, nintijeb ut nink'useb. Jo'can nak ninye e̱re nak jalomak e̱c'a'ux ut q'uehomak e̱ch'o̱l chinpa̱banquil. \v 20 Chanchan nak cuanquin chire li oqueba̱l nak yo̱quin che̱bokbal. Li ani ta̱abi̱nk re li cua̱tin ut tinixpa̱b, la̱in tincua̱nk riq'uin ut tocua̱nk chi sum a̱tin. \v 21 Li ani tixcuy xnumsinquil li raylal ut inc'a' ta̱ch'ina̱nk xch'o̱l, la̱in tinq'ue chi c'ojla̱c chinc'atk sa' lin c'ojariba̱l jo' nak c'ojc'o̱quin chixc'atk lin Yucua' sa' lix c'ojariba̱l xban nak xincuy xnumsinquil li raylal. \v 22 Cui te̱raj xtaubal ru li xya̱lal, cheq'uehak retal li naxye li Santil Musik'ej reheb laj pa̱banel, chan li C'ajolbej reheb laj pa̱banel li cuanqueb Laodicea. \c 4 \s1 Lix lok'laj c'ojariba̱l li Dios cuan sa' choxa \p \v 1 Ut chirix a'an quicuil jun chic li visión. Quicuil jun li oqueba̱l teto sa' choxa. Ut quicuabi cui'chic li xya̱b li cux li quicuabi xbe̱n cua, chanchan xya̱b jun li trompeta nak yo̱ chi a̱tinac, ut quixye cue: —Taken chak arin ut tinc'utbesi cha̱cuu li c'a'ak re ru ta̱c'ulma̱nk mokon, chan. \v 2 Ut sa' li visión li quixc'utbesi chicuu li Dios riq'uin xcuanquil li Santil Musik'ej, quicuil sa' choxa jun li lok'laj c'ojariba̱l. Ut quicuil nak cuan jun c'ojc'o sa' li c'ojariba̱l a'an. \v 3 Ut li ani chunchu sa' li c'ojariba̱l, c'ajo' lix lok'al. Li riloba̱l chanchan li cha̱bil pec jaspe malaj ut chanchan li cha̱bil pec cornalina li nalemtz'un. Ut lix c'ojariba̱l sutsu riq'uin jun li xo̱quik'ab chanchan li cha̱bil pec esmeralda nak quicuil. \v 4 Ut chi xjun sutam li lok'laj c'ojariba̱l cuanqueb ca̱hib xca'c'a̱l chic li c'ojariba̱l. Ut aran c'ojc'o̱queb li ca̱hib xca'c'a̱l li que'c'amoc chak be chiruheb laj pa̱banel. Sak li rak'eb ut cuanqueb xcorona oro sa' xjolomeb. \v 5 Ut sa' li lok'laj c'ojariba̱l nareploc li chanchan rak' ca̱k ut lix ya̱b li choki̱nc chanchan nak namok li ca̱k. Chiru cuan cuukub li lámpara lochlo retalil li Santil Musik'ej. \v 6 Ut quicuil ajcui' jun chanchan neba̱l cuan chiru li c'ojariba̱l. Nalemtz'un jo' li lem ut chanchan jun li palau sak sak ru. Chi xjun sutam li c'ojariba̱l cuanqueb ca̱hib li yo'yo̱queb, chanchaneb ángel. Nabal li xnak' ruheb, jo' chiru jo' chirixeb. \v 7 Li xbe̱n li chanchan ángel, a'an chanchan na-iloc jun li cakcoj; li xcab, a'an chanchan na-iloc jun li cuacax; li rox, a'an cuan xnak' ru chanchan ru jun cui̱nk; ut li xca̱, a'an chanchan jun li nimla c'uch yo̱ chi xic'a̱nc. \v 8 Cuan cuakitk xiq'ueb li junju̱nk. Nabal li xnak'eb ru cuan xca' pac'alil. Chi k'ek chi cutan yo̱queb chixyebal: —Santo, santo, santo. Lok'oninbil taxak ru li Ka̱cua' Dios li k'axal nim xcuanquil, li ac cuan ajcui' chak sa' xticlajic, li cuan anakcuan ut li cua̱nk chi junelic. \v 9 Rajlal neque'xq'ue xlok'al ut neque'xnima ru ut neque'xbantioxi chiru li nimajcual Dios, li yo'yo chi junelic k'e cutan, li c'ojc'o sa' lix lok'laj c'ojariba̱l. \v 10 Eb li chanchaneb ángel yo̱queb chi lok'oni̱nc, ut li ca̱hib xca'c'a̱l chi aj c'amol be neque'xcuik'ib ribeb chiru li Ka̱cua' Dios, li c'ojc'o sa' lix c'ojariba̱l ut que'xlok'oni xban nak yo'yo chi junelic k'e cutan ut que'xq'ue lix corona chiru lix c'ojariba̱l re xq'uebal xlok'al. \v 11 Ut que'xye re: At Ka̱cua', at kaDios, a̱c'ulub nak takaq'ue a̱lok'al. A̱c'ulub nak ta̱nima̱k a̱cuu ut ta̱q'uehek' a̱cuanquil xban nak la̱at catyi̱ban re chixjunil li c'a'ru cuan. Xban nak jo'can xacuaj la̱at, jo'can nak xayo'obtesiheb li c'a'ru cuanqueb. \c 5 \s1 Li botbil hu ut li carner \p \v 1 Ut sa' lix nim uk' li Dios li c'ojc'o sa' li lok'laj c'ojariba̱l quicuil jun li botbil hu tz'i̱banbil chi sa' ut chirix ut tz'apbil riq'uin cuukub li sello. \v 2 Ut quicuil jun li ángel k'axal cau rib ut chi cau xya̱b xcux quixye: —¿Ani li xc'ulub risinquil li sello ut xtebal li hu? chan. \v 3 Xban nak moco xc'ulubeb ta, ma̱ jun reheb sa' choxa, chi moco sa' ruchich'och', chi moco sa' xna'ajeb li camenak quiru xtebal li hu chi moco rilbal xsa' li hu. \v 4 Ut c'ajo' nak quinya̱bac chirilbal nak ma̱ jun reheb xc'ulubeb xtebal li hu chi moco xc'ulubeb rilbal xsa'. \v 5 Ut jun reheb li chunchu̱queb sa' li ca̱hib xca'c'a̱l chi c'ojariba̱l quixye cue: —Matya̱bac xban nak cuan jun ta̱ru̱k tixte li hu a'in. Cuan jun aj Judá chanchan li cakcoj. A'an xcomoneb li ralal xc'ajol li rey David. A'an xc'ulub risinquil li cuukub chi sello ut xc'ulub xtebal li hu xban nak a'an quixcuy xnumsinquil li ra xi̱c', chan. \v 6 Quicuil Jun xakxo aran chiru li lok'laj c'ojariba̱l li sutsu xbaneb li ca̱hib li chanchaneb ángel jo'queb ajcui' li ca̱hib xca'c'a̱l li c'ojc'o̱queb aran. Quic'utun nak li jun a'an ac camsinbil. Chanchan carner. Cuan cuukub xxucub ut cuan ajcui' cuukub xnak' ru retalil li Santil Musik'ej li quitakla̱c sa' chixjunil li ruchich'och'. \v 7 Li Jun li chanchan carner quichal ut quixchap li botbil hu li cuan sa' xnim uk' li c'ojc'o sa' li lok'laj c'ojariba̱l. \v 8 Nak quixchap li botbil hu, li ca̱hib li chanchaneb ángel ut li ca̱hib xca'c'a̱l li c'ojc'o̱queb aran que'xcuik'ib ribeb chiru li Jun li chanchan carner. Cuanqueb x-arpa chi xju̱nkaleb ut cuanqueb xsec' yi̱banbil riq'uin oro ut cuan li sununquil ban chi sa' retalil lix tijeb li ralal xc'ajol li Dios. \v 9 Que'xbicha jun li ac' bich ut que'xye: —A̱c'ulub xchapbal li botbil hu ut xtebal li sello xban nak la̱at catcamsi̱c. Riq'uin la̱ quiq'uel xalok'eb nabal re nak te'oc chok' ralal xc'ajol li Dios. Yalak ani xacoleb a' yal ani xte̱paleb xxe'to̱nil yucua'eb, ut a' yal bar xtenamiteb ut a' yal chanru li ra̱tinoba̱leb. \v 10 Xaq'ueheb xcuanquil chi c'anjelac chiru li kaDios jo' aj tij, ut ta̱q'ueheb ajcui' chi takla̱nc sa' ruchich'och'.— \v 11 Ut sa' li visión quicuileb li q'uila ok'ob chi ángel li cuanqueb chi xjun sutam li lok'laj c'ojariba̱l ut li ca̱hib li yo'yo̱queb li chanchaneb ángel jo'queb ajcui' li ca̱hib xca'c'a̱l li c'ojc'o̱queb aran. Quicuabi nak yo̱queb chi a̱tinac li q'uila ok'ob chi ángel. \v 12 Que'xye chi cau xya̱b xcux: —Li Jun li chanchan carner li quicamsi̱c, a'an xc'ulub nak ta̱q'uehek' xlok'al xban nak numtajenak xcuanquil, xbiomal, xna'leb, ut xcacuilal. Ut xc'ulub nak ta̱q'uehek' xlok'al, ta̱nima̱k ru ut ta̱lok'oni̱k.— \v 13 Ut quicuabi ajcui' nak que'a̱tinac chixjunil li c'a'ak re ru quiyo'obtesi̱c xban li Dios, jo' li cuanqueb sa' choxa, jo' li cuanqueb sa' ruchich'och', jo' ajcui' li cuanqueb sa' li palau, jo'queb ajcui' li cuanqueb sa' xna'ajeb li camenak. Chixjunileb li que'yo'obtesi̱c xban li Dios que'xye: —A' taxak li Dios li c'ojc'o sa' xc'ojariba̱l jo' ajcui' li Jun li chanchan carner, chilok'oni̱k ut chiq'uehek' xlok'al. Chiq'uehek' xcuanquil ut chinima̱k ru chi junelic k'e cutan.— \v 14 Ut li ca̱hib li yo'yo̱queb li chanchaneb ángel, yo̱queb chixyebal: —Jo'can taxak.— Ut eb li ca̱hib xca'c'a̱l li c'ojc'o̱queb aran que'xcuik'ib ribeb ut que'xlok'oni li yo'yo chi junelic k'e cutan. \c 6 \s1 Li cuukub chi sello \p \v 1 Ut quicuil nak li Jun li chanchan carner quixte li xbe̱n sello. Ut quicuabi nak quia̱tinac jun reheb li ca̱hib li chanchaneb ángel, li yo'yo̱queb. Chanchan nak na-ec'an li ca̱k nak quia̱tinac chi cau xya̱b xcux. Quixye: —¡Quim! Chola̱cuil a'in, chan. \v 2 Quicuil nak cuan jun li cacua̱y sak rix. Ut cuan jun li yo̱ chi xic chirix cuan xtzimaj sa' ruk'. Ut quiq'uehe' jun lix corona ut co̱ cui'chic chi numta̱c sa' xbe̱neb li cuanqueb sa' ruchich'och'. \v 3 Ut li Jun li chanchan carner quixte jun chic li sello ut quicuabi li xcab li chanchan ángel nak quixye: —¡Quim! ¡Chola̱cuil a'in! chan. \v 4 Ut qui-el chak jun chic li cacua̱y cak rix. Ut li jun li cuan chirix quiq'uehe' jun li nimla ch'i̱ch' re ut quiq'uehe' xcuanquil re ta̱risi li tuktu̱quil usilal sa' ruchich'och' re nak eb li cui̱nk te'xcamsi ribeb chi ribileb rib. \v 5 Ut nak li Jun li chanchan carner quixte li rox sello, quicuabi li rox li chanchan ángel yo̱ chixyebal: —¡Quim! Chola̱cuil a'in, chan. Ut quicuil jun li cacua̱y k'ek rix. Ut li jun li cuan chirix cuan jun li bisleb sa' ruk'. \v 6 Ut quicuabi jun xya̱b cux quia̱tinac sa' xya̱nkeb li ca̱hib li chanchaneb ángel ut quixye: —Naru xlok'bal cuib libra li trigo chiru li tojleb li re jun cutan ut naru xlok'bal cuakib libra li cebada chiru li tojleb li re jun cutan. Abanan me̱terk'usi xtz'ak li aceite ut li vino, chan. \v 7 Ut li Jun li chanchan carner quixte li xca̱ sello ut quicuabi nak li xca̱ li chanchan ángel quixye: —¡Quim! Chola̱cuil a'in, chan. \v 8 Quicuil jun li cacua̱y k'an rix. Ut li cuan chirix li cacua̱y, a'an Ca̱mc xc'aba'. Ut li yo̱ chi ta̱ke̱nc re, a'an Xna'aj Camenak xc'aba' xban nak a'an li ta̱c'uluk reheb li te'ca̱mk. Li cuan chirix li cacua̱y quiq'uehe' xcuanquil chixcamsinquil nabaleb sa' ruchich'och'. Jun jachal sa' xya̱nkeb li ca̱hib jachal (1'4) chi cristian li cuanqueb sa' ruchich'och' te'ca̱mk. Cuan te'camsi̱k riq'uin ch'i̱ch'. Cuan te'ca̱mk xban cue'ej. Cuan te'ca̱mk xban yajel ut cuan ajcui' li te'camsi̱k xban li josk' aj xul. \v 9 Nak li Jun li chanchan carner quixte li ro' sello, quicuil nak cuanqueb rubel li artal li que'camsi̱c xban nak que'pa̱ban ut xban nak que'xch'olob xya̱lal li ra̱tin li Dios. \v 10 Ut que'xye chi cau xya̱b xcux: —At nimajcual Dios, la̱at Santo ut la̱at ti̱c a̱ch'o̱l. ¿Jok'e tatrakok a̱tin sa' xbe̱neb li tenamit xban li raylal xe'xba̱nu ke? Ut, ¿jok'e ta̱q'ue re̱kaj reheb nak xoe'xcamsi? chanqueb. \v 11 Que'q'uehe' xsaki ak'eb. Ut que'yehe' reheb nak te'hila̱nk ut te'roybeni jarubak cutan chic toj ta̱tz'aklok xq'uialeb li rech aj c'anjelil li toj te'camsi̱k jo' nak que'camsi̱c eb a'an. \v 12 Ut quicuil nak li Jun li chanchan carner quixte li xcuak sello ut quicuan jun li nimla hi̱c. Li sak'e quik'ojyi̱no' ru. Chanchan li k'eki t'icr li neque'rocsi li raheb sa' xch'o̱l. Ut li po quicako' jo' li quic'. \v 13 Ut eb li chahim quilaje't'ane' chak chi ch'och' jo' nak nahire' ru li higo xban li cacuil ik' nak toj ma̱ji' nak'ano'. \v 14 Ut quisach li choxa nak quicuil. Chanchan jun li hu nak quixboti rib. Chixjunil li tzu̱l jo' ajcui' li ch'och' li sutsu sa' ha' quilaje'ec'an sa' xna'ajeb. \v 15 Ut chixjunileb quilaje'xmuk ribeb xbaneb xxiu. Que'xmuk ribeb li rey ut eb li cuanqueb xcuanquil, jo'queb ajcui' li neque'taklan sa' xbe̱neb li soldado. Que'xmuk ribeb li biom jo'queb ajcui' li cauheb rib, jo'queb ajcui' li lok'bil mo̱s jo' ajcui' li ma̱c'a'eb xpatrón. Que'xmuk ribeb sa' li ochoch pec ut sa' xya̱nkeb li ni̱nki pec li cuanqueb sa' tzu̱l. \v 16 Ut que'xye reheb li tzu̱l ut reheb ajcui' li pec: —T'anekex chak sa' kabe̱n ut choe̱muk taxak chiru li c'ojc'o sa' lix lok'laj c'ojariba̱l. Choe̱muk chiru li Jun li chanchan carner, li yo̱ xjosk'il sa' kabe̱n. \v 17 Xcuulac xk'ehil li rakba a̱tin sa' kabe̱n. ¿Ani ta cui' ta̱ru̱k tixcol rib chiru a'an? chanqueb. \c 7 \s1 Li ca̱hib xcuakxakc'a̱l mil (144,000) laj Israel li q'uebileb retalil xban li Dios \p \v 1 Ut chirix chixjunil a'in quicuil ca̱hib li ángel xakxo̱queb sa' xca̱ pac'alil li ruchich'och' li nachal cui' li ik'. Yo̱queb chixk'usbal li ik' re nak inc'a' ta̱numek' chi cau sa' xbe̱n li ruchich'och' jo' ajcui' sa' xbe̱n li palau ut sa' xbe̱neb li che'. \v 2 Ut quicuil jun chic li ángel yo̱ chak chi cha̱lc na-el cui' chak li sak'e. Cuan chak lix sello li yo'yo̱quil Dios riq'uin. Ut quia̱tinac chi cau xya̱b xcux riq'uineb li ca̱hib chi ángel li ac q'uebileb xcuanquil re xba̱nunquil raylal reheb li cuanqueb sa' ruchich'och', jo'queb ajcui' li cuanqueb sa' li palau. \v 3 Quixye reheb: —Me̱ba̱nu raylal reheb li cuanqueb sa' ruchich'och' chi moco reheb li cuanqueb sa' li palau chi moco reheb li che'. Toj takaq'ue retalileb sa' xpe̱quemeb riq'uin li sello eb laj c'anjel chiru li Dios. \v 4 Ut quicuabi lix q'uialeb li que'q'uehe' retalileb sa' xpe̱quemeb riq'uin li sello, a'an ca̱hib xcuakxakc'a̱l mil (144,000) chi cristian. A'aneb li quiq'uehe' retalileb sa' xpe̱quemeb sa' xya̱nkeb lix te̱paleb li ralal xc'ajol laj Israel. \v 5 Cablaju mil (12,000) li quiq'uehe' retalileb sa' xpe̱quemeb sa' xya̱nkeb li ralal xc'ajol laj Judá; ut sa' xya̱nkeb li ralal xc'ajol laj Rubén, cablaju mil li quiq'uehe' retalileb sa' xpe̱quemeb. Sa' xya̱nkeb li ralal xc'ajol laj Gad, cablaju mil li quiq'uehe' retalileb sa' xpe̱quemeb. \v 6 Cablaju mil (12,000) li quiq'uehe' retalileb sa' xpe̱quemeb sa' xya̱nkeb li ralal xc'ajol laj Aser; ut sa' xya̱nkeb li ralal xc'ajol laj Neftalí, cablaju mil li quiq'uehe' retalileb sa' xpe̱quemeb. Ut sa' xya̱nkeb li ralal xc'ajol laj Manasés, cablaju mil li quiq'uehe' retalileb sa' xpe̱quemeb. \v 7 Cablaju mil (12,000) li quiq'uehe' retalileb sa' xpe̱quemeb sa' xya̱nkeb li ralal xc'ajol laj Simeón: ut sa' xya̱nkeb li ralal xc'ajol laj Leví, cablaju mil li quiq'uehe' retalileb sa' xpe̱quemeb. Ut sa' xya̱nkeb li ralal xc'ajol laj Isacar, cablaju mil li quiq'uehe' retalileb sa' xpe̱quemeb. \v 8 Cablaju mil (12,000) li quiq'uehe' retalileb sa' xpe̱quemeb sa' xya̱nkeb li ralal xc'ajol laj Zabulón; ut sa' xya̱nkeb li ralal xc'ajol laj José, cablaju mil li quiq'uehe' retalileb sa' xpe̱quemeb. Ut sa' xya̱nkeb li ralal xc'ajol laj Benjamín, cablaju mil li quiq'uehe' retalileb sa' xpe̱quemeb. \s1 Nabaleb li tenamit tikibanbileb riq'uin saki ak' \p \v 9 Ut chirix a'an, quicuil ajcui' nabaleb chi tenamit xakxo̱queb chiru li c'ojc'o sa' lix lok'laj c'ojariba̱l ut chiru li Jun li chanchan carner. Inc'a' naru rajlanquileb xban xq'uialeb. Cuanqueb aran a' yal ani xte̱paleb xxe'to̱nil xyucua'eb ut a' yal bar xtenamiteb ut a' yal chanru li ra̱tinoba̱leb. Tikibanbileb riq'uin saki ak' ut cuan chak sa' ruk'eb li ruk' che' palma. \v 10 Ut japjo̱queb re chixyebal: —Li kacolbal riq'uin li Dios nachal chak, li c'ojc'o sa' lix lok'laj c'ojariba̱l, ut riq'uin ajcui' li Jun li chanchan carner.— \v 11 Ut chixjunileb li ángel li cuanqueb chi xjun sutam li lok'laj c'ojariba̱l ut li ca̱hib li chanchaneb ángel, jo'queb ajcui' li ca̱hib xca'c'a̱l li c'ojc'o̱queb aran, que'xcuik'ib ribeb chiru li lok'laj c'ojariba̱l ut que'xlok'oni li Dios. \v 12 Ut que'xye: —Lok'oninbil taxak li kaDios. Chinima̱k taxak ru. Chiq'uehek' taxak xlok'al xban nak numtajenak xcuanquil, xna'leb ut xcacuilal. Xc'ulub nak tobantioxi̱nk chiru chi junelic k'e cutan. Jo'can taxak. \v 13 Ut jun reheb li ca̱hib xca'c'a̱l li c'ojc'o̱queb aran quixpatz' cue: —¿Aniheb a'in li tikibanbileb riq'uin saki ak'? ut ¿Bar xe'chal chak? \v 14 Ut la̱in quinchak'oc ut quinye re: —Ka̱cua', la̱at nacatna'oc re. Ut a'an quixye cue: —A'aneb a'in li xe'cuyuc chak xnumsinquil li nimla raylal xe'xc'ul. A'aneb li cuybil sachbil lix ma̱queb xban nak quihoye' xquiq'uel li Jun li chanchan carner nak quicam sa' xc'aba'eb. \v 15 Jo'can ut nak cuanqueb chiru lix lok'laj c'ojariba̱l li Dios ut neque'c'anjelac chiru chi k'ek chi cutan sa' lix templo. Ut li c'ojc'o sa' lix lok'laj c'ojariba̱l, a'an ta̱ilok reheb xban nak a'an cua̱nk riq'uineb. \v 16 Inc'a' chic te'tz'oca̱k chi moco ta̱chakik reheb. Inc'a' chic te'xc'ul xtikcual li sak'e chi moco te'lubk xban tik. \v 17 Ut li Jun li chanchan carner li c'ojc'o aran sa' xyiheb li c'ojariba̱l, a'an ta̱ilok reheb jo' jun li cha̱bil pastor narileb lix carner. Ut a'an ta̱q'uehok re lix yu'ameb chi junelic. Inc'a' chic te'ya̱bak xban nak li Dios ta̱c'ojoba̱nk xch'o̱leb.— \c 8 \s1 Nak quitehe' li xcuuk li sello \p \v 1 Nak quixte li xcuuk sello li Jun li chanchan carner, ma̱ ani chic qui-ec'an sa' choxa. Mero o̱r na ch'anamil que'cana. \v 2 Ut quicuil cuukub li ángel xakxo̱queb chiru li Dios. Ut que'q'uehe' cuukub li trompeta reheb. \v 3 Quichal jun chic li ángel ut quixakli chiru li artal yi̱banbil riq'uin oro. Cuan chak sa' ruk' jun xna'aj li incienso yi̱banbil riq'uin oro. Quiq'uehe' nabal li incienso re, re tixc'at sa' li artal li cuan chiru li c'ojariba̱l, re nak cuotz ta̱cuulak toj riq'uin li Ka̱cua' rochben lix tijeb laj pa̱banel. \v 4 Ut lix sibel li incienso li cuan sa' ruk' li ángel quicuulac riq'uin li Dios rochben lix tijeb laj pa̱banel. \v 5 Ut li ángel quixchap li xna'aj li incienso ut quixnujobresi riq'uin li ru xam li cuan sa' li artal, ut quixcut sa' ruchich'och'. Nak quit'ane' sa' ruchich'och' naquililnac jo' nak namok li ca̱k, ut nareploc li rak' ca̱k ut quicuan ajcui' hi̱c. \s1 Li trompetas \p \v 6 Ut eb li cuukub chi ángel que'xcauresi ribeb chixya̱basinquil li cuukub chi trompeta li cuan riq'uineb. \v 7 Li xbe̱n ángel quixya̱basi lix trompeta. Ut quicute' sa' ruchich'och' sakbach ut xam junajinbil riq'uin quic'. Ca'ch'in chic ma̱ jun jachal (1'3) li ruchich'och' quic'at. Ut que'c'at ajcui' li che'. Ca'ch'in chic ma̱ jun jachal li che' que'c'at ut quic'at chixjunil li rax pim. \v 8 Ut li xcab ángel quixya̱basi lix trompeta. Chanchan jun li nimla tzu̱l yo̱ chi c'atc ut quicute' sa' li palau. Ca'ch'in chic ma̱ jun jachal li palau quisuk'i chok' quic'. \v 9 Ut ca'ch'in chic ma̱ jun jachal li xul li cuanqueb sa' li palau quilaje'cam. Ut ca'ch'in chic ma̱ yijach li ni̱nki jucub que'sache'. \v 10 Ut li rox ángel quixya̱basi lix trompeta ut jun nimla chahim quit'ane' chak sa' choxa. Yo̱ chi c'atc. Chanchan jun li chaj yo̱ xxamlel. Ca'ch'in chic ma̱ yijach li nima' ut ca'ch'in chic ma̱ yijach li yu'am ha' li quinak cui'. \v 11 Li chahim a'an, C'a xc'aba'. Ca'ch'in chic ma̱ yijach li ha' quic'aho' ut nabaleb li tenamit que'cam xban nak que'ruc' li c'ahil ha'. \v 12 Ut li xca̱ ángel quixya̱basi li trompeta ut ca'ch'in chic ma̱ yijach (1'3) li sak'e inc'a' chic quicutano' ru. Ut ca'ch'in chic ma̱ yijach li po inc'a' chic quicutano' ru. Ut ca'ch'in chic ma̱ yijach li chahim inc'a' chic que'lemtz'un. Ca'ch'in chic ma̱ yijach li cutan quik'ojyi̱no' ru. Ut jo'can ajcui' li po chiru li k'ojyi̱n. Ca'ch'in chic ma̱ yijach li k'ojyi̱n inc'a' quicutano' ru. \v 13 Ut quicuil jun chanchan nimla c'uch yo̱ chi rupupic chiru choxa, ut yo̱ chixjapbal re chixyebal: —C'ajo' li raylal, c'ajo' li raylal. C'ajo' li raylal li ta̱cha̱lk sa' xbe̱neb li cuanqueb sa' ruchich'och' nak te'ya̱basi̱k li oxib chic chi trompeta xbaneb li oxib chi ángel, chan. \c 9 \p \v 1 Ut li ro' ángel quixya̱basi lix trompeta ut quicuil nak jun li chahim quit'ane' chak sa' choxa ut quinak sa' ruchich'och'. Ut quiq'uehe' re li chahim lix lacuil li chamal jul nak quicuil. \v 2 Nak quixte li re li chamal jul, c'ajo' li sib qui-el chak. Chanchan li sib li na-el sa' junak nimla horno. Quik'ojyi̱no' ru li sak'e ut li ik' xban li sib li qui-el chak sa' li chamal jul. \v 3 Sa' li sib a'an que'el chak nabaleb li xul chanchaneb laj sa̱c' ut que'xjeq'ui ribeb sa' ruchich'och'. Que'q'uehe' xcuanquil re nak te'ti'ok. Lix may li te'xtiu, a'an chanchan xmay li neque'xtiu laj xo̱c'. \v 4 Que'yehe' reheb nak inc'a' te'xch'e' li pim chi moco li acui̱mk sa' ruchich'och', chi moco junak che'. Ca'aj cui' eb li cristian li ma̱c'a' retalileb sa' xpe̱quemeb xban li Dios, ca'aj cui' eb a'an li te'ti'ek'. \v 5 Ut que'yehe' ajcui' reheb nak inc'a' te'xcamsi li cristian. Ca'aj cui' te'xrahobtesiheb chiru o̱b po. Ut lix rahil li te'xtiu li xul a'an, chanchan xmay naxtiu laj xo̱c'. \v 6 Sa' eb li cutan a'an, eb li cristian te'xsic' raj xcamiqueb xban li raylal yo̱keb chixc'ulbal. Te'xra raj ru ca̱mc, abanan inc'a' te'ca̱mk. \v 7 Eb laj sa̱c' chanchaneb li cacua̱y ac cauresinbileb chi pletic. Chanchan cuanqueb xcorona yi̱banbil riq'uin oro sa' xjolomeb. Ut li riloba̱leb chanchan riloba̱leb cui̱nk. \v 8 Li rismal xjolomeb chanchan rismal xjolomeb ixk ut li ruch reheb, chanchan ruch reheb cakcoj. \v 9 Chanchan ch'i̱ch' cuan chire xch'o̱leb re xcolbaleb rib. Ut lix xiq'ueb neque'ec'an jo' neque'ec'an q'uila carruaje quelonbil xban cacua̱y nak ac yo̱queb chi xic chi pletic. \v 10 Eb li xul a'an cuanqueb xmay sa' ru'ujeb xye. Ut riq'uin lix ye neque'ti'oc jo' laj xo̱c'. Ut riq'uineb lix ye te'xrahobtesiheb li tenamit chiru o̱b po. \v 11 Cuan jun li nataklan sa' xbe̱neb. A'an li ángel li k'axal nim xcuanquil chi takla̱nc sa' li chamal jul. Aj Abadón xc'aba' sa' li a̱tinoba̱l hebreo, ut sa' griego aj Apolión xc'aba'. (Chi jalbil ru li c'aba'ej a'in naraj naxye “aj sachonel”.) \v 12 A'in li xbe̱n raylal li quic'ulman nak quicuil. Abanan toj cuan cuib chic li raylal li te'cha̱lk sa' xbe̱neb li tenamit. \v 13 Li xcuak ángel quixya̱basi lix trompeta ut quicuabi jun xya̱b cux quia̱tinac chak sa' xya̱nkeb li ca̱hib chi xucub li cuanqueb sa' xca̱ xucu̱til li artal li yi̱banbil riq'uin oro, li cuan chiru li Dios. \v 14 Quixye re li xcuak ángel li cuan xtrompeta riq'uin: —Hiteb li ca̱hib chi ángel li bac'bo̱queb chire li nima' Eufrates, chan. \v 15 Que'ach'aba̱c li ca̱hib chi ángel li ac xakabanbileb re li ho̱nal a'an ut re li cutan a'an ut re li po a'an ut re li chihab a'an re nak te'xic xcamsinquileb nabaleb li cristian. Ca'ch'in chic ma̱ yijach li cristian li te'camsi̱k. \v 16 La̱in quicuabi jo' q'uialeb li soldado li te'xic chi pletic chirix cacua̱y. Cuib ciento millón (200,000,000) lix q'uialeb. \v 17 Jo'ca'in nak que'cuil sa' li visión eb li cacua̱y ut eb li yo̱queb chi xic chirix. Eb li yo̱queb chi xic chirix li cacua̱y cuanqueb xcolbal li re xch'o̱leb. Chanchan xcakal li xam, chanchan xraxil li cha̱bil pec zafiro ut chanchan xk'anal li azufre. Lix jolomeb li cacua̱y chanchan lix jolomeb li cakcoj. Ut sa' reheb yo̱ chi e̱lc xam, sib ut azufre. \v 18 Xban li oxib chi raylal a'in ca'ch'in chic ma̱ yijach li cristian que'camsi̱c. Nabaleb li cristian que'camsi̱c xban li xam, li sib ut li azufre li qui-el chak sa' reheb li cacua̱y. \v 19 Sa' reheb cuanqueb xmay ut cuanqueb ajcui' sa' ru'ujeb xye. Lix yeheb chanchan xjolomeb li c'anti' ut riq'uin a'an neque'xrahobtesiheb li cristian. \v 20 Ut li jo' q'uial chic li cristian li inc'a' que'camsi̱c xban li raylal a'an inc'a' ajcui' que'yot'e' xch'o̱leb ut inc'a' que'xcanab xba̱nunquil li ma̱usilal. Inc'a' que'xcanab xlok'oninquil li ma̱us aj musik'ej chi moco que'xcanab xlok'oninquileb li jalanil dios yi̱banbil riq'uin oro, plata, k'an ch'i̱ch' bronce jo' ajcui' riq'uin pec ut che'. Inc'a' que'xcanab xlok'oninquileb li yi̱banbil dios a'in, li inc'a' neque'iloc, chi moco neque'abin, chi moco neque'be̱c. \v 21 Inc'a' que'xjal xc'a'uxeb chi moco que'yot'e' xch'o̱leb xban nak inc'a' que'xcanab xcamsinquil ras ri̱tz'ineb ut inc'a' que'xcanab li tu̱lac, chi moco que'xcanab li co'be̱tac yumbe̱tac ut inc'a' ajcui' que'xcanab li elk'ac. \c 10 \s1 Li ch'ina botbil hu li cuan riq'uin li ángel \p \v 1 Quicuil nak quichal jun chic li ángel cau rib. Yo̱ chak chi cubec sa' choxa sutsu sa' chok. Ut lix jolom sutsu xban jun li xo̱quik'ab. Li riloba̱l nalemtz'un jo' li sak'e ut li rok chanchan jun okech yo̱ xxamlel. \v 2 Cuan chak sa' ruk' jun li ch'ina hu teto. Lix nim ok quixxakab sa' xbe̱n li palau ut lix tz'e ok quixxakab sa' xbe̱n li ruchich'och'. \v 3 Ut quixjap re chi cau xya̱b xcux chanchan nak naxjap re li cakcoj. Ut qui-abi̱c cuukub xya̱b cux chanchan ca̱k nak que'ec'an. \v 4 Oc raj cue chixtz'i̱banquil retalil li c'a'ru que'xye li chanchan cuukub chi ca̱k. Abanan quicuabi jun quia̱tinac sa' choxa ut quixye cue: —Ma̱tz'i̱ba li c'a'ru xe'xye li cuukub chi xya̱b cux chanchan ca̱k. Li c'a'ru xacuabi ma̱ bar ta̱ye resil. Xocxo̱k ban sa' a̱ch'o̱l, chan. \v 5 Ut li ángel li quicuil xakxo sa' xbe̱n li palau ut sa' xbe̱n li ruchich'och', quixtaksi lix nim uk', \v 6 ut quixba̱nu li juramento sa' xc'aba' li Jun li yo'yo chi junelic, li quiyo'obtesin re li choxa jo' ajcui' li ruchich'och' ut chixjunil li cuan chiru, jo' ajcui' li palau ut chixjunil li cuan chi sa'. Quixye nak ac xcuulac xk'ehil. Inc'a' chic ta̱ba̱yk. \v 7 Nak tixya̱basi lix trompeta li xcuuk ángel, sa' eb li cutan a'an ta̱tz'aklok ru lix c'a'ux li Dios, li mukmu nak quicuan. Ta̱tz'aklok ru jo' quixye reheb li profeta li que'c'anjelac chiru, chan. \v 8 Ut li jun li quia̱tinac cuiq'uin sa' choxa, quixye cui'chic cue: —Ayu. C'ul li hu li teto, li cuan sa' ruk' li ángel, li xakxo sa' xbe̱n li palau ut sa' xbe̱n li ruchich'och'.— \v 9 La̱in co̱in riq'uin li ángel ut quinye re nak tixq'ue cue li ch'ina hu. Ut a'an quixye cue: —Cue'. Chap li hu ut ta̱nuk'. Sa' a̱cue qui'ak jo' xqui'al lix ya'al cab, abanan c'ahak sa' la̱ sa', chan cue. \v 10 Quinc'ul li ch'ina hu sa' ruk' li ángel ut quinnuk'. Nak cuan sa' cue chanchan xqui'al li xya'al cab. Ut nak ac xinnuk' quic'aho' sa' lin sa' xban. \v 11 Quixye cue: —Tenebanbil sa' a̱be̱n la̱at xyebal resil li c'a'ru ta̱c'ulma̱nk. Toj ta̱ye cui'chic resil c'a'ru te'xc'ul eb li tenamit, jo' ajcui' li xni̱nkal ru tenamit jo' ajcui' lix reyeb. Ta̱ye ajcui' resil li c'a'ru te'xc'ul sa' eb li tenamit li jalan jala̱nk ra̱tinoba̱leb. \c 11 \s1 Li cuib chi cui̱nk li te'yehok resil li c'a'ru ta̱c'ulma̱nk \p \v 1 Ut quiq'uehe' cue jun li che' re bisoc ut quiyehe' cue: —Ayu, bis chak lix templo li Dios jo' ajcui' li artal ut ta̱cuajlaheb jarubeb li cristian li neque'lok'onin aran. \v 2 Abanan ma̱bis li neba̱l li cuan chiru lix templo li Dios xban nak a'an k'axtesinbil reheb li ma̱cua'eb aj judío. Eb a'an te'xmux ru li santil tenamit chiru oxib chihab riq'uin media (42 po). \v 3 La̱in tintaklaheb cuib aj c'anjel chicuu. Cua̱nk rak'eb chirix k'es ru retalil li rahil ch'o̱lej. Eb a'an te'xye cuesilal chiru oxib chihab riq'uin cuakib po.— \v 4 Chiru li Ka̱cua' li cuib chi cui̱nk a'in chanchanakeb li cuib chi che' olivo ut chanchanakeb li cuib chi candelero li cuanqueb chiru li Dios, laj e̱chal re li ruchich'och'. (Zac. 4:3, 11, 14) \v 5 Ut cui ani ta̱ajok xrahobtesinquileb, chanchan xam li ta̱e̱lk sa' reheb li cuib chi cui̱nk xban nak yal riq'uin li ra̱tineb te'ca̱mk li xic' neque'iloc reheb. Jo'ca'in nak te'ca̱mk li ani te'ajok re xrahobtesinquileb li cuib chi cui̱nk a'in. \v 6 Eb li cuib chi cui̱nk a'in q'uebileb xcuanquil chixba̱nunquil re nak inc'a' tixq'ue li hab chiruheb li cutan nak yo̱keb chixyebal li c'a'ru ta̱c'ulma̱nk. Ut cuanqueb xcuanquil re xsuk'isinquil li ha' chok' quic' ut cuanqueb ajcui' xcuanquil re xrahobtesinquileb li cuanqueb sa' ruchich'och' riq'uin chixjunil li raylal a' yal jarub sut te'raj xba̱nunquil. \v 7 Nak acak xe'rake' xyebal resilal li c'a'ru ta̱c'ulma̱nk, jun li chanchan josk' aj xul ta̱e̱lk chak sa' li chamal jul ut ta̱pletik riq'uineb a'an. Ta̱numta̱k sa' xbe̱neb toj retal tixcamsiheb. \v 8 Li camenak te'cana̱k chi t'ant'o sa' eb li be re li nimla tenamit bar quicamsi̱c cui' chiru cruz li Ka̱cua' Jesucristo. Cuan nak neque'xjuntak'e̱ta li tenamit a'an riq'uineb li tenamit Sodoma ut Egipto xban li ma̱usilal que'xba̱nu. \v 9 Oxib cutan riq'uin jun cua'leb te'cua̱nk aran chi t'ant'o li camenak ut inc'a' te'q'uehek' chi mukec'. Ut yalak ani te'ilok reheb, a' yal ani xte̱paleb lix xe'to̱nil yucua'eb, ut a' yal bar xtenamiteb, ut a' yal chanru li ra̱tinoba̱leb. \v 10 Ut li cuanqueb sa' ruchich'och' ta̱sahok' sa' xch'o̱leb nak te'ca̱mk li cuib chi cui̱nk ut ta̱c'ojla̱k xch'o̱leb. Jo'can nak te'oc chixsihinquil c'a'ru reheb chi ribileb rib. Ta̱sahok' xch'o̱leb nak te'ca̱mk li cuib chi cui̱nk xban nak ch'a'aj que'rec'a nak que'yehe' reheb nak ta̱cha̱lk raylal sa' xbe̱neb. \v 11 Ut quicuil ajcui' nak ac xnume' li oxib cutan riq'uin jun cua'leb, que'yo'obtesi̱c cui'chic li cuib chi cui̱nk xban li Dios ut que'xakli cui'chic chi yo'yo chiruheb li tenamit. Ut c'ajo' nak qui-oc xxiuheb li que'iloc reheb. \v 12 Ut li cuib chi cui̱nk que'rabi jun yo̱ chi a̱tinac sa' choxa. Chi cau xya̱b xcux quixye reheb: —Takenkex chak arin, chan. Ut que'take' sa' choxa sa' jun li chok chiruheb li xic' neque'iloc reheb. \v 13 Ut sa' li ho̱nal a'an quicuan jun nimla hi̱c ut li xlaje jachalal li tenamit qui-uk'e'. Cuukub mil (7,000) xq'uial li cristian que'cam xban li hi̱c. Ut li jo' q'uial chic inc'a' que'cam, que'xucuac ut que'xq'ue xlok'al li Dios cuan sa' choxa. \v 14 A'in li xcab li raylal ac xnume'. Abanan toj cuan jun chic li raylal ta̱cha̱lk chi se̱b sa' xbe̱neb. \s1 Nak quiya̱basi̱c li xcuuk li trompeta \p \v 15 Ut li xcuuk ángel quixya̱basi lix trompeta. Ut qui-abi̱c nabal li xya̱b cux sa' choxa. Yo̱queb chixyebal chi cau: —Anakcuan te'cana̱k rubel xcuanquil li Ka̱cua' chixjunileb li cuanqueb sa' ruchich'och'. A' chic li Ka̱cua' Dios ut li Cristo te'takla̱nk sa' xbe̱neb chixjunileb chi junelic k'e cutan, chanqueb. \v 16 Ut eb li ca̱hib xca'c'a̱l li c'ojc'o̱queb sa' lix c'ojariba̱l que'xcuik'ib ribeb ut que'xlok'oni li Dios. \v 17 Ut que'xye: —At Ka̱cua', at nimajcual Dios, nocobantioxin cha̱cuu. La̱at li ac cuancat ajcui' chak junxil ut cuancat anakcuan ut cua̱nkat chi junelic. La̱at cuan a̱cuanquil chi junelic ut la̱at chic tattakla̱nk sa' xbe̱neb chixjunileb li cuanqueb sa' ruchich'och'. \v 18 C'ajo' nak que'josk'o' li tenamit li xic' neque'iloc a̱cue. Abanan xcuulac xk'ehil nak ta̱c'ut la̱ josk'il chiruheb. Xcuulac xk'ehil nak tatrakok a̱tin sa' xbe̱neb li camenak. Ut ta̱q'ueheb xk'ajca̱munquileb laj c'anjel cha̱cuu li que'yehoc resil li c'a'ru ta̱c'ulma̱nk. Ut ta̱q'ueheb ajcui' xk'ajca̱munquileb laj pa̱banel li que'q'uehoc a̱lok'al, usta cuanqueb xcuanquil usta ma̱c'a'. Ut la̱at ta̱sach ruheb li que'ba̱nun raylal reheb li cuanqueb sa' ruchich'och', chanqueb. \v 19 Ut quicuil nak quitehe' lix templo li Dios cuan sa' choxa. Ut quic'utun li Lok'laj Ca̱x li cuan cui' li contrato sa' lix templo li Dios. Nareploc li rak' ca̱k ut nabal li choki̱nc. Quicuan jun li hi̱c ut nabal li sakbach quit'ane' nak quicuil. \c 12 \s1 Li ixk ut li josk' aj xul dragón xc'aba' \p \v 1 Ut quicuil jun li sachba ch'o̱lej sa' choxa. Quicuil jun li ixk. Nalemtz'un li rak' jo' nalemtz'un li sak'e. Li po cuan rubel rok ut cuan jun corona sa' xjolom ut chiru li corona cuan cablaju li chahim. \v 2 Li ixk a'an yaj aj ixk. Ac oc re chi q'uira̱c. Yo̱ chixjapbal re xban lix raylal. \v 3 Ut jun chic sachba ch'o̱lej quic'utbesi̱c chicuu sa' choxa. Quicuil jun nimla josk' aj xul cak rix dragón xc'aba'. Cuan cuukub lix jolom ut laje̱b lix xucub. Ut sa' eb lix jolom cuukub cuan junju̱nk lix corona. \v 4 Ut riq'uin lix ye yo̱ chixquelonquil nabal li chahim chiru choxa. Ca'ch'in chic ma̱ yijach li chahim li yo̱ chixquelonquil. Ut quixcut sa' ruchich'och' li chahim. Li nimla josk' aj xul quixakli chiru li ixk li oc re chi q'uira̱c re nak tixnuk' li c'ula'al nak ta̱yo'la̱k. \v 5 Quiyo'la lix c'ula'al li ixk ch'ina te̱lom. Ut a'an chic ta̱takla̱nk sa' xbe̱neb li cuanqueb sa' ruchich'och'. Chanchan riq'uin li xuk' ch'i̱ch' ta̱takla̱nk sa' xbe̱neb xban nak a'anak chic li yal re sa' xbe̱neb. Li c'ula'al quisapu̱c ut quic'ame' riq'uin li Dios bar c'ojc'o cui' sa' lix lok'laj c'ojariba̱l. \v 6 Li ixk quie̱lelic ut co̱ sa' li chaki ch'och' bar ma̱c'a' cuan sa' li na'ajej ac cauresinbil chok' re xban li Dios. Ut aran ta̱ch'oloni̱k xban li Dios chiru oxib chihab riq'uin cuakib po (1,260 cutan). \v 7 Chirix a'an quicuan jun nimla ple̱t sa' choxa ut li ángel Miguel rochbeneb li ángel li neque'ta̱ken re que'pletic riq'uin li josk' aj xul dragón. Ut eb li ángel li neque'ta̱ken re li dragón que'xtenk'a a'an chi pletic. \v 8 Inc'a' que'xcuy pletic li dragón ut inc'a' chic que'q'uehe' xna'ajeb sa' choxa. \v 9 Quicute' sa' ruchich'och' xban li Dios li josk' aj dragón. Li dragón, a'an li c'anti' li ac cuan ajcui' chak najter. A'an laj tza li nabalak'in reheb li cuanqueb sa' ruchich'och'. Satanás nayeman re. Quicute' sa' ruchich'och' laj tza ut que'cute' ajcui' li ángel li que'ta̱ken re. \v 10 Ut quicuabi jun xya̱b cux yo̱ chi a̱tinac chi cau sa' choxa ut quixye: —Anakcuan xc'ulun chak li kacolbal. Anakcuan li Ka̱cua' chic ta̱cua̱nk xcuanquil ut a'an chic ta̱takla̱nk. Quic'utun lix cuanquilal li Cristo nak qui-isi̱c sa' choxa laj tza li quijitoc reheb li kech aj pa̱banelil chiru li Dios chi k'ek chi cutan. \v 11 Eb li kech aj pa̱banelil xe'numta sa' xbe̱n laj tza sa' xc'aba' lix quiq'uel li Jun li chanchan carner ut xban nak que'xch'olob xya̱lal nak a'an laj Colol reheb. Inc'a' que'xra xyu'ameb, toj retal que'xc'ul ca̱mc. \v 12 Jo'can nak chisahok' taxak sa' e̱ch'o̱l la̱ex li cuanquex sa' choxa. Abanan li cuanqueb sa' ruchich'och' ut sa' li palau tok'obeb ru xban nak laj tza quicute' sa' ruchich'och' chi cua̱nc riq'uineb. C'ajo' lix josk'il xban nak naxnau nak cuulac re xk'ehil nak ta̱sachek' ru, chan. \v 13 Ut li josk' aj dragón quixq'ue retal nak quicute' sa' ruchich'och'. Qui-oc xta̱kenquil li ixk li quiyo'la jun xc'ula'al te̱lom. \v 14 Quiq'uehe' cuib lix xic' li ixk re ta̱rupupik chanchan xxic' li nimla c'uch re nak ta̱e̱lelik ut ta̱xic toj sa' li chaki ch'och' sa' li na'ajej ac cauresinbil chok' re bar ma̱c'a' cuan. Ut aran ta̱ch'oloni̱k xban li Dios chiru oxib chihab riq'uin cuakib po. Ut aran tixmuk rib chiru li c'anti'. \v 15 Ut li c'anti' quixxa'cua' ha' chirix li ixk. Ut li quixxa'cua' chanchan jun nima' re nak ta̱c'amek' xban li rok li nima' li ixk. \v 16 Li ixk quitenk'a̱c xban li ch'och'. Quixte rib li ch'och' ut quixtz'ub li ha' li quixxa'cua' li josk' aj dragón. \v 17-18 C'ajo' nak quijosk'o' li dragón sa' xbe̱n li ixk. Co̱ chi pletic riq'uineb li ralal xc'ajol, li jo' q'uial chic que'cana. A'aneb li neque'ba̱nun re lix chak'rab li Dios ut neque'pa̱ban re li xya̱lal li quixch'olob li Jesucristo. \c 13 \s1 Li josk' aj xul li qui-el chak sa' li palau \p \v 1 Ut li dragón quixakli chire li palau ut quicuil nak qui-el chak sa' li palau jun chic chanchan josk' aj xul cuan cuukub xjolom ut laje̱b lix xucub. Ut sa' li laje̱b chi xucub cuan junju̱nk lix corona. Ut tz'i̱banbil sa' eb lix jolom jun li c'aba'ej re xmajecuanquil li Ka̱cua'. \v 2 Li josk' aj xul li quicuil, a'an chanchan hix. Eb li rok chanchan rok li xul oso. Ut li ruch re chanchan ruch re li cakcoj. Ut li dragón quixq'ue lix cacuilal ut lix c'ojariba̱l re li josk' aj xul. Ut quixq'ue ajcui' xcuanquil. \v 3 Ut quicuil nak jun reheb lix jolom li josk' aj xul yoc'ol ut chanchan ca̱mc re. Abanan quiq'uira. Sachso xch'o̱leb li tenamit que'cana chirilbal nak quiq'uira. Ut que'xta̱ke li josk' aj xul. \v 4 Ut que'xq'ue xlok'al li dragón xban nak quixq'ue xcuanquil li josk' aj xul. Ut que'xlok'oni ajcui' li josk' aj xul ut que'xye: —¿Ani ta cui' cuan xcuanquil jo' li josk' aj xul a'in? Ma̱ ani tixcuy pletic riq'uin a'an xban nak quiq'uehe' xcuanquil xban li dragón, chanqueb. \v 5 Ut quiq'uehe' xcuanquil li josk' aj xul chi a̱tinac ut chixba̱nunquil li c'a'ru ta̱raj. K'axal k'etk'et li xul ut yo̱ chixmajecuanquil li Dios. Sachba ch'o̱lej quixba̱nu chiru oxib chihab riq'uin cuakib po. \v 6 Ut li josk' aj xul quixmajecua li Dios ut quixmajecua ajcui' lix santil na'aj. Ut quixmajecua li cuanqueb sa' choxa. \v 7 Quiq'uehe' xcuanquil chi pletic riq'uineb li ralal xc'ajol li Dios ut quinumta sa' xbe̱neb. Quiq'uehe' xcuanquil sa' xbe̱neb chixjunileb, a' yal ani xte̱paleb lix xe'to̱nil yucua'eb, ut a' yal bar xtenamiteb ut a' yal chanru li ra̱tinoba̱leb. \v 8 Ut chixjunileb li cuanqueb sa' ruchich'och' te'xlok'oni ru li josk' aj xul a'an. Te'xlok'oni li xul chixjunileb li inc'a' tz'i̱banbileb xc'aba' sa' li hu li tz'i̱banbil cui' xc'aba'eb li cuanqueb xyu'am chi junelic, li cuan riq'uin li Jun li chanchan carner, li ac xakabanbil chak re camsi̱c sa' xticlajic li ruchich'och'. \v 9 Li ani ta̱raj xtaubal ru li xya̱lal, chixq'uehak retal a'in: \v 10 Li ani tento ta̱xic chi pre̱xil, xicak chi pre̱xil. Ut li ani tento ta̱camsi̱k riq'uin ch'i̱ch', chicamsi̱k riq'uin ch'i̱ch'. Jo'can nak cauhakeb taxak xch'o̱leb li ralal xc'ajol li Dios. Te'xcuy taxak xnumsinquil li raylal ut inc'a' ta chich'ina̱nk xch'o̱leb. \s1 Li josk' aj xul li qui-el chak sa' ch'och' \p \v 11 Ut chirix a'an quicuil jun chic li josk' aj xul qui-el chak sa' ch'och'. Cuan cuib lix coc' xucub chanchan lix xucub li carner. Ut naa̱tinac jo' naa̱tinac li dragón. \v 12 Li xul a'an cuan xcuanquil jo' li josk' aj xul li quiyoq'ue' jun xjolom ut quicam raj abanan quiq'uira. Ut chiru ajcui' a'an naxmin ruheb chixjunileb li cuanqueb sa' ruchich'och' re nak te'xlok'oni li josk' aj xul. \v 13 Li xcab josk' aj xul quixba̱nu sachba ch'o̱lej. Naxcubsi chak xam sa' choxa toj sa' ruchich'och' yal re nak eb li cristian te'ril. \v 14 Quixbalak'iheb li cuanqueb sa' ruchich'och' riq'uin li sachba ch'o̱lej li quiq'uehe' re xba̱nunquil chiru li josk' aj xul. Ut quixye reheb li cuanqueb sa' ruchich'och' nak te'xyi̱b jun xjalam u̱ch li josk' aj xul li quiyoq'ue' riq'uin ch'i̱ch' ut quiq'uira. \v 15 Ut li xcab xul quiq'uehe' xcuanquil re nak tixq'ue xmusik' lix jalam u̱ch li xbe̱n josk' aj xul re ta̱a̱tinak ut tixq'ue chi ca̱mc li ani inc'a' ta̱q'uehok xlok'al. \v 16 Quixpuersi ruheb chixjunileb re nak te'xc'ul li retalileb sa' lix nim uk' malaj sa' xpe̱quemeb. Que'q'uehe' retalileb chixjunileb li cuanqueb xcuanquil jo' ajcui' li ma̱c'a'eb xcuanquil, eb li biom jo' eb ajcui' li neba', eb li lok'bil mo̱s jo' ajcui' li ma̱c'a'eb xpatrón. \v 17 Cui ma̱c'a' li retalileb sa' xnim uk' malaj sa' xpe̱quemeb, inc'a' ta̱ru̱k te'lok'ok chi moco ta̱ru̱k te'c'ayi̱nk. Li retalil li te'q'uehek', a'an xc'aba' li josk' aj xul. Lix c'aba' a'an, a'an ajcui' jun li número. \v 18 A'in naraj nak cua̱nk xna'leb li ani ta̱ilok re. Li ani cuan xna'leb naru tixsic' c'a'ru xya̱lal. Naru ta̱rajla lix letril lix c'aba' li josk' aj xul ut ta̱e̱lk lix número jun li cui̱nk. Li número a'an cuakib ciento riq'uin cuakib xca̱c'a̱l (666). \c 14 \s1 Li ca̱hib xcuakxakc'a̱l mil (144,000) yo̱queb chi bicha̱nc re xlok'oninquil li Ka̱cua' \p \v 1 Ut quin-iloc cui'chic ut quicuil nak aran sa' xbe̱n li tzu̱l Sión xakxo li Jun li chanchan carner. Ut rochben a'an cuanqueb ca̱hib xcuakxakc'a̱l mil (144,000) chi cristian. Sa' xpe̱quemeb tz'i̱banbil lix c'aba' li Jun li chanchan carner ut tz'i̱banbil ajcui' xc'aba' lix Yucua'. \v 2 Ut quicuabi jun yo̱ chi a̱tinac sa' choxa chanchan xya̱b lix cau ok li nima'. Chanchan nak namok li ca̱k. Ut chanchan xya̱beb li arpa nak yo̱queb xch'e'bal. \v 3 Quicuabi nak yo̱queb chixbichanquil jun li ac' bich chiru li c'ojc'o sa' li lok'laj c'ojariba̱l, chiruheb li ca̱hib li chanchaneb ángel li yo'yo̱queb, ut chiruheb li ca̱hib xca'c'a̱l li c'ojc'o̱queb sa' xc'ojariba̱leb. Ma̱ ani chic que'ru xtzolbal li bich a'in. Ca'aj cui' eb li ca̱hib xcuakxakc'a̱l mil (144,000) li que'cole' sa' xya̱nkeb li cuanqueb sa' ruchich'och'. \v 4 A'aneb a'in li que'pa̱ban re li Jun li chanchan carner, li que'ta̱ken re yalak bar, li inc'a' que'xmux ribeb riq'uin ixk chi inc'a' sumsu̱queb. A'ineb li xbe̱n que'cole' sa' xya̱nkeb li cuanqueb sa' ruchich'och' re nak te'oc chok' ralal xc'ajol li Dios ut chok' ralal xc'ajol li Jun li chanchan carner. \v 5 Inc'a' que'tic'ti'ic. Chiru li Dios ma̱c'a' xma̱queb. \s1 Li oxib chi ángel \p \v 6 Ut quicuil jun chic li ángel yo̱ chi rupupic chiru choxa. Yo̱ chixyebal jun esilal li ma̱c'a' roso'jic reheb chixjunileb li cuanqueb sa' ruchich'och' a' yal ani xte̱paleb lix xe'to̱nil yucua'eb, ut a' yal bar xtenamiteb ut a' yal chanru li ra̱tinoba̱leb. \v 7 Yo̱ chixyebal chi cau xya̱b xcux: —Chexucua̱k ru li Dios ut cheq'ue xlok'al xban nak xcuulac xk'ehil nak ta̱rakok a̱tin sa' xbe̱neb li cuanqueb sa' ruchich'och'. Chelok'onihak a'an li quiyi̱ban re li choxa, li ruchich'och', ut li palau jo'queb ajcui' li yu'am ha', chan. \v 8 Jun chic li ángel yo̱ chi ta̱ke̱nc re ut yo̱ chixyebal: —Ac xsache' xcuanquil li nimla tenamit Babilonia. Ac xsache' ru li tenamit. A'an li quic'amoc xbeheb chixjunileb li tenamit chi ma̱cobc. Chanchan nak quixcaltesiheb nak quixq'ueheb chixba̱nunquil li ma̱usilal, chan. \v 9 Ut quicuil li rox ángel, yo̱ chixta̱kenquil li cuib chic. Li jun a'in yo̱ chixyebal chi cau xya̱b xcux: —Li ani tixlok'oni li josk' aj xul malaj ut lix jalam u̱ch, ut tixc'ul li retalil sa' xpe̱quem malaj chi ruk', \v 10 a'an tixc'ul nabal li raylal nak li Dios ta̱rakok a̱tin sa' xbe̱neb riq'uin xjosk'il. Chiruheb li santil ángel ut chiru li Jun li chanchan carner ta̱rahobtesi̱k riq'uin azufre yo̱ xxamlel nak ta̱q'uehek' chixtojbal rix lix ma̱c. \v 11 Junelic k'e cutan yo̱keb chi c'uluc raylal li neque'xlok'oni li josk' aj xul malaj ut lix jalam u̱ch, li que'xc'ul li retalil lix c'aba' sa' xpe̱quemeb malaj chi ruk'eb. Chi k'ek chi cutan yo̱keb chi c'uluc raylal, chan. \v 12 Jo'can nak cauhakeb taxak xch'o̱leb li ralal xc'ajol li Dios, eb li neque'ba̱nun re lix chak'rab li Dios ut neque'pa̱ban sa' xc'aba' li Jesucristo. Inc'a' taxak ta̱ch'ina̱nk xch'o̱leb sa' xpa̱ba̱leb. \v 13 Ut quicuabi jun yo̱ chi a̱tinac sa' choxa ut quixye cue: —Tz'i̱ba li a̱tin a'in: Chalen anakcuan us xak reheb li neque'cam, li ac xe'xpa̱b li Ka̱cua'. Ya̱l. Us xak reheb, chan li Santil Musik'ej, xban nak te'hila̱nk chixba̱nunquil li cha̱bil c'anjel li ac xe'xba̱nu ut te'xc'ul xk'ajca̱munquil.— \s1 Nak quirake' a̱tin sa' xbe̱neb li cuanqueb sa' ruchich'och' \p \v 14 Ut quicuil jun li saki chok. Ut sa' li chok a'an, chunchu li Jun chanchan cui̱nk. A'an li C'ajolbej. Ut sa' xjolom cuan jun li corona yi̱banbil riq'uin oro ut sa' ruk' cuan jun li k'esnal ch'i̱ch' c'onc'o. \v 15 Ut jun chic li ángel qui-el chak sa' xtemplo li Dios. Yo̱ chi a̱tinac riq'uin li Jun li c'ojc'o sa' xbe̱n li chok ut quixye re chi cau xya̱b xcux: —Tiquib xyoc'bal li acui̱mk sa' ruchich'och'. Ac xcuulac xk'ehil xxocbal li ru li acui̱mk xban nak ac xk'ano', chan. \v 16 Ut li c'ojc'o sa' li chok quixtiquib xyoc'bal li acui̱mk sa' ruchich'och' ut quixxoc li ru. \v 17 Ut jun chic li ángel qui-el sa' xtemplo li Dios, li cuan sa' choxa. Cuan ajcui' sa' ruk' a'an jun li k'esnal ch'i̱ch'. \v 18 Ut jun chic li ángel qui-el cuan cui' li artal. A'an li qui-iloc re li xam li naq'ueman sa' xbe̱n li artal. Quia̱tinac riq'uin li ángel li cuan xk'esnal ch'i̱ch' sa' ruk' ut quixye re chi cau xya̱b xcux: —Ta̱set chi cu̱t riq'uin la̱ k'esnal ch'i̱ch' li ru li uva li cuanqueb sa' ruchich'och' xban nak ac xk'ano', chan. \v 19 Ut li ángel quixyoc' li ru li uva li cuan sa' ruchich'och'. Ut quixcut sa' li nimla na'ajej bar nayatz'man cui' li uva. Li yatz'leba̱l a'an retalil lix josk'il li Dios sa' xbe̱neb li tenamit. \v 20 Ut que'xyatz' li ru li uvas sa' li yatz'leba̱l li cuan chirix li tenamit. Ut nabal li xya'al. Chanchan nima' nak qui-el sa' li yatz'leb. Quicuulac toj sa' reheb li cacua̱y ut quibe̱c rok lix ya'al ut oxib ciento metro rok quicuulac. (Lix ya'al li ru li uvas a'an retalil xquiq'ueleb li cristian li te'camsi̱k nak ta̱rakek' a̱tin sa' xbe̱neb). \c 15 \s1 Li cuukub chi ángel li que'c'amoc chak re li cuukub chi raylal sa' ruchich'och' \p \v 1 Ut quicuil sa' choxa jun chic li sachba ch'o̱lej rilbal. Quicuil cuukub li ángel ut cuan riq'uineb cuukub chi raylal. A'an li raylal li ta̱c'ulma̱nk sa' roso'jiqueb li cutan. Riq'uin li cuukub chi raylal a'an ta̱tz'aklok ru lix josk'il li Dios. \v 2 Ut quicuil jun li palau chanchan lem yo̱ xxamlel. Ut chire a'an xakxo̱queb li ac que'xcuy xco̱loninquil li raylal ut cuanqueb lix arpa li Dios riq'uineb. Inc'a' que'xq'ue xcuanquil li josk' aj xul chi moco lix jalam u̱ch, chi moco que'xc'ul lix numbril lix c'aba'. Inc'a' que'xq'ue rib chi balak'i̱c xban li xul. \v 3 Yo̱queb chixbichanquil li bich li quixbicha laj Moisés laj c'anjel chiru li Dios re xlok'oninquil li Jun li chanchan carner. Ut yo̱queb chixyebal: —At Ka̱cua', at nimajcual Dios, nim a̱cuanquil ut sachba ch'o̱lej rilbal li nacaba̱nu. K'axal ti̱c a̱ch'o̱l ut junelic nacaye li ya̱l. La̱at li tz'akal rey. K'axal nim a̱cuanquil sa' xbe̱neb chixjunileb li tenamit. \v 4 ¿Ma cuan ta bi' junak inc'a' tixxucua a̱cuu? Chixjunileb te'xnima a̱cuu, at Ka̱cua', xban nak ca'aj cui' la̱at ti̱c a̱ch'o̱l. Chixjunileb li cuanqueb sa' li xni̱nkal ru tenamit te'cha̱lk ut te'xcuik'ib ribeb cha̱cuu ut tate'xlok'oni xban nak te'xq'ue retal nak la̱at tatrakok a̱tin sa' ti̱quilal.— \v 5 Ut chirix chic a'an quicuil nak quitehe' li lok'laj santil na'ajej sa' choxa bar xocxo cui' li contrato li quixba̱nu li Dios. \v 6 Ut li cuukub chi ángel que'el chak sa' xtemplo li Dios li yo̱queb chak chixc'ambal li cuukub chi raylal. Tikibanbileb riq'uin li saki t'icr lino li nalemtz'un. Ut bac'bo̱queb li re xch'o̱l riq'uin c'a̱mal sa' yi̱banbil riq'uin oro. \v 7 Ut jun reheb li ca̱hib li yo'yo̱queb li chanchaneb ángel, quixq'ue reheb li cuukub chi ángel li cuukub chi sec' oro nujenak riq'uin xjosk'il li Dios, li yo'yo chi junelic k'e cutan. \v 8 Ut chanchan quinujac chi sib lix templo li Dios nak quinujac riq'uin xlok'al ut xcuanquilal li Dios. Ut ma̱ ani quiru qui-oc aran toj retal quinume' li cuukub chi raylal li yo̱queb chixc'ambal chak li cuukub chi ángel. \c 16 \p \v 1 Ut quicuabi jun xya̱b cux quia̱tinac chak chi cau sa' lix templo li Dios. Quixye reheb li cuukub chi ángel: —Ayukex ut hoyomak chak sa' xbe̱n li ruchich'och' lix josk'il li Dios li cuan sa' li cuukub chi sec'.— \v 2 Co̱ li xbe̱n ángel ut quixhoy li cuan sa' lix sec' sa' xbe̱n li ruchich'och'. Ut quichal jun yajel sa' xbe̱neb chixjunileb li que'xc'ul xnumbril lix c'aba' li josk' aj xul jo'queb ajcui' li que'xlok'oni lix jalam u̱ch. Que'xoxo' rixeb ut k'axal ra que'xc'ul xban li yajel. \v 3 Ut li xcab ángel quixhoy li cuan sa' lix sec' sa' xbe̱n li palau. Ut li ha' quisuk'i chok' quic'. Chanchan xquiq'uel jun camenak. Ut quilaje'cam chixjunileb li cuanqueb sa' li palau. \v 4 Li rox ángel quixhoy li cuan sa' lix sec' sa' xbe̱neb li nima' ut sa' xbe̱neb li yu'am ha'. Ut li ha' quisuk'i chok' quic'. \v 5 Ut quicuabi nak li ángel li nataklan sa' xbe̱n li ha' quia̱tinac ut quixye: —At Ka̱cua', la̱at ti̱c a̱ch'o̱l chi rakoc a̱tin chi jo'ca'in. La̱at ac cuancat chak sa' xticlajic ut la̱at cuancat anakcuan. La̱at santo. Jo'can nak xatrakoc a̱tin sa' xya̱lal sa' xbe̱neb li inc'a' useb xna'leb. \v 6 Xban nak a'an eb que'camsin reheb la̱ cualal a̱c'ajol ut eb la̱ profeta, jo'can nak xasuk'isi li ha' chok' quic' ut xaq'ueheb chiruc'. Xc'ulubeb nak te'xc'ul chi jo'can xban nak inc'a' us lix na'lebeb, chan. \v 7 Ut quicuabi jun yo̱ chak chi a̱tinac sa' li artal. Ut quixye: —Relic chi ya̱l, at Ka̱cua', at nimajcual Dios, La̱at nacatrakoc a̱tin sa' xya̱lal ut sa' ti̱quilal, chan. \v 8 Ut li xca̱ ángel quixhoy li cuan sa' lix sec' sa' xbe̱n li sak'e. Ut li sak'e quitikcuo' ru chi us ut quixc'ateb li cristian. Chanchan xtikcual li xam. \v 9 Eb li cristian que'c'ate' xban xtikcual li sak'e. Xban li raylal li yo̱queb chixc'ulbal, que'xmajecua li Dios li cuan xcuanquil sa' xbe̱neb li raylal. Ut inc'a' que'yot'e' xch'o̱leb chi moco que'xq'ue xlok'al li Dios. \v 10 Ut li ro' ángel quixhoy li cuan sa' lix sec' sa' xbe̱n lix c'ojariba̱l li josk' aj xul. Ut chixjunileb li cuanqueb rubel xcuanquil que'cana sa' k'ojyi̱n. Chixjunileb yo̱queb chixtiubal li ru'uj rak'eb xban li raylal yo̱queb chixc'ulbal. \v 11 Ut que'xmajecua li Dios li cuan sa' choxa xban li raylal ut li xox li yo̱queb chixc'ulbal. Abanan inc'a' quiyot'e' xch'o̱leb ut inc'a' que'xcanab xba̱nunquil li ma̱usilal. \v 12 Ut li xcuak ángel quixhoy li cuan sa' lix sec' sa' xbe̱n li nima' Eufrates. Quichakic li ha' re te'numek' eb li rey li que'chal chak sa' eb li na'ajej li na-el cui' chak li sak'e. \v 13 Ut quicuil oxib li ma̱us aj musik'ej. Yo̱queb chi e̱lc sa' re li dragón ut sa' re li josk' aj xul ut sa' re li xcab xul li cuan cuib xxucub, li profeta aj balak'. Li oxib chi ma̱us aj musik'ej, a'an chanchaneb li amoch. \v 14 Eb li ma̱us aj musik'ej a'in neque'xba̱nu sachba ch'o̱lej. Neque'xic yalak bar sa' ruchich'och' chixch'utubanquileb li rey ut eb li tenamit re nak te'pletik sa' eb li cutan nak li nimajcual Dios ta̱pletik riq'uin li josk' aj xul. \v 15 Ut la̱in quicuabi nak li Ka̱cua' quixye: —La̱in tincha̱lk chi ma̱c'a' sa' xch'o̱leb li tenamit jo' nak nachal laj e̱lk'. Us xak re li ani nayo'lec re cuoybeninquil ut inc'a' nach'inan xch'o̱l sa' xpa̱ba̱l. A'an inc'a' ta̱xuta̱na̱k chicuu nak tinc'ulu̱nk xban nak ti̱c xch'o̱l, chan. \v 16 Ut que'xch'utub eb li rey li oxib chi ma̱us aj musik'ej sa' li na'ajej Armagedón xc'aba' sa' hebreo. \v 17 Ut lix cuuk ángel quixhoy sa' ik' li cuan sa' lix sec'. Ut quicuabi jun yo̱ chak chi a̱tinac sa' lix templo li Dios. Chi cau xya̱b xcux quixye: —Riq'uin a'in ta̱tz'aklok ru li rakba a̱tin sa' xbe̱n li ruchich'och'.— \v 18 Ut quirepoc li rak' ca̱k ut qui-abi̱c nabal li xya̱b cux. Quimok li ca̱k. Ut quicuan jun nimla hi̱c. Ma̱ jun cua quinume' junak hi̱c jo' a'an chalen sa' li cutan nak que'yo'obtesi̱c li cristian sa' ruchich'och'. \v 19 Li tenamit li k'axal nim xcuanquil quijache'. Oxib jachal qui-el. Ut eb li jun ch'ol chic tenamit quilaje't'ane'. Ut quijultico' re li Dios li ma̱c que'xba̱nu li tenamit Babilonia. Jo'can nak quixq'ueheb chixtojbal rix lix ma̱queb chi tz'akal xban nak yo̱ xjosk'il sa' xbe̱neb. \v 20 Quilaje'sache' li ch'och' li sutsu sa' ha'. Que'sube' sa' ha'. Ut quilaje't'ane' li ni̱nki tzu̱l. \v 21 Quit'ane' ni̱nki sakbach sa' ruchich'och'. Ju̱nk ciento libra ra̱lal li junju̱nk chi sakbach. Ut que'nak sa' xbe̱neb li cristian ut que'xmajecua li Dios xban li nimla raylal li yo̱queb chixc'ulbal. \c 17 \s1 Li ixk li naxc'ayi rib, a'an retalil li tenamit Babilonia \p \v 1 Ut jun reheb li cuukub chi ángel, li cuanqueb li cuukub chi sec' riq'uineb, quixye cue: —Quim arin. Tinc'ut cha̱cuu jun li ixk li naxc'ayi rib chunchu sa' xbe̱n li ha' retalil li nimal tenamit Babilonia li cuan xcuanquil sa' xbe̱neb nabal chi tenamit. Tinc'ut cha̱cuu li tojba ma̱c li xchal sa' xbe̱n li tenamit a'an xban li ma̱usilal neque'xba̱nu. \v 2 Chixjunileb li rey li cuanqueb sa' ruchich'och' neque'cuulac sa' li tenamit a'an chixba̱nunquil li ma̱usilal. Chanchan nak ac xe'caltesi̱c xban li ma̱usilal yo̱queb chixba̱nunquil, chan li ángel. \v 3 Sa' li visión li quixc'utbesi chicuu li Santil Musik'ej, quicuil nak li ángel quinixc'am sa' jun li na'ajej bar ma̱c'a' cuan. Aran quicuil li ixk chunchu chirix jun li josk' aj xul cak rix. Tz'i̱banbil nabal li a̱tin chirix re xmajecuanquil li Dios. Cuan cuukub xjolom ut cuan laje̱b xxucub. \v 4 Li ixk tikibanbil riq'uin rak' púrpura ut cak. Lix sahob ru li rak' yi̱banbil riq'uin oro ut terto̱quil pec ut riq'uin perla. Cuan chak riq'uin jun li sec' oro nujenak riq'uin li ma̱usilal ut li yumbe̱tac co'be̱tac. \v 5 Ut tz'i̱banbil sa' lix pe̱quem jun li c'aba'ej mukmu xya̱lal. A'an a'in li tz'i̱banbil: Li nimla tenamit Babilonia a'aneb li neque'c'amoc be chi co'be̱tac yumbe̱tac ut chixba̱nunquil chixjunil li ma̱usilal. \v 6 Ut quicuil li ixk chanchan ta̱cala̱k xban xquiq'ueleb li ralal xc'ajol li Dios li que'camsi̱c xban. Ut que'camsi̱c ajcui' nabaleb li cristian li que'xch'olob resil li Cristo. Nak quicuil a'an, sachso inch'o̱l quincana. \v 7 Ut li ángel quixpatz' cue: —¿C'a'ut nak sachso a̱ch'o̱l xatcana? La̱in tinch'olob cha̱cuu li xya̱lal li mukmu nak xcuan. Tinye a̱cue c'a'ru xya̱lal li ixk a'an jo' ajcui' li josk' aj xul li yo̱ chi i̱ka̱nc re. Ut tinye ajcui' a̱cue c'a'ru xya̱lal lix jolom cuukub ut lix xucub laje̱b. \v 8 Li josk' aj xul li xacuil, a'an li quicuan, ut anakcuan ma̱ ani chic. Abanan ta̱e̱lk cui'chic chak sa' li chamal jul ut ta̱sachek' ru chi junaj cua. Ut li jo' q'uialeb li inc'a' tz'i̱banbileb xc'aba'eb chalen sa' xticlajic li ruchich'och' sa' li hu li tz'i̱banbil cui' xc'aba'eb li cuanqueb xyu'am chi junelic, eb a'an ta̱sachk xch'o̱leb chirilbal li josk' aj xul li quicuan chak junxil ut ma̱ ani chic anakcuan. Abanan ta̱cha̱lk cui'chic. \v 9 Tento nak cua̱nk a̱na'leb re nak ta̱tau ru lix ya̱lal. Li cuukub chi jolom, a'an retalil li cuukub chi coc' tzu̱l li cuan cui' li tenamit. \v 10 Ut retalileb ajcui' li cuukub chi rey. O̱b li rey ac xe'cuan ut xe'sache' ruheb, jun cuan anakcuan ut li jun chic toj ma̱ji' na-oc sa' xcuanquil. Ut nak ta̱oc, inc'a' najt ta̱ba̱yk. \v 11 Ut li josk' aj xul li quicuan ut ma̱ ani chic anakcuan, a'an li xcuakxak li rey ut xcomoneb rib riq'uineb li cuukub chi rey. A'an ta̱sachek' ru. \v 12 Ut li laje̱b chi xucub li xacuil, a'an retalileb li laje̱b chi rey li te'cua̱nk. Te'xc'ul xcuanquileb chi cua̱nc chok' rey, rochbeneb li josk' aj xul li cak rix. Abanan inc'a' najt ta̱cua̱nk xcuanquil eb a'an. \v 13 Eb a'in junajak xc'a'uxeb ut te'xq'ue lix cacuilal ut lix cuanquilal re li josk' aj xul. \v 14 Eb li rey te'pletik riq'uin li Jun li chanchan carner. Abanan a'an ta̱numta̱k sa' xbe̱neb xban nak a'an li Ka̱cua', li k'axal nim xcuanquil sa' xbe̱n chixjunil. Ut a'an li tz'akal rey li nim xcuanquil sa' xbe̱neb chixjunileb li cuanqueb xcuanquil sa' ruchich'och'. Ut li sic'bileb ru, li ti̱queb xch'o̱l chixta̱kenquil, te'numta̱k ajcui' sa' xbe̱neb li rey, rochbeneb li Jun li chanchan carner.— \v 15 Quixye cue li ángel: —Li ha' li xacuil li chunchu cui' li ixk, a'an retalileb li xni̱nkal ru tenamit, a' yal ani xte̱paleb xxe'to̱nil yucua'eb, ut a' yal chanru li ra̱tinoba̱leb. \v 16 Li laje̱b chi xxucub li josk' aj xul li xacuil, xic' te'ril li ixk li naxc'ayi rib. Te'xtz'ekta̱na li ixk ut te'xcanab chi ma̱c'a' cuan re. T'ust'u te'xcanab. Te'xtiu lix tibel ut li jo' q'uial chic inc'a' te'xchoy te'xc'at sa' xam. \v 17 Li Dios quiq'uehoc re sa' xch'o̱leb li rey nak jo'can te'xba̱nu. Jo'can nak junajakeb lix c'a'ux chixq'uebal lix cuanquileb re li josk' aj xul re nak ta̱takla̱nk toj ta̱tz'aklok ru li quixye li Dios. \v 18 Li ixk li xacuil, a'an retalil li nimla tenamit, li cuan xcuanquil sa' xbe̱neb chixjunileb li tenamit sa' ruchich'och'.— \c 18 \s1 Nak quisache' ru li tenamit Babilonia \p \v 1 Chirix a'an quicuil jun chic li ángel quicube chak sa' choxa. K'axal nim xcuanquil ut chixjunil li ruchich'och' quicutano' xban lix lok'al. \v 2 Quixjap re chi cau xya̱b xcux ut quixye: —X-oso' li tenamit Babilonia. Xsache' xcuanquil li nimla tenamit Babilonia. Li tenamit a'an xcana chok' xna'ajeb laj tza ut eb li ma̱us aj musik'ej. Xcana chok' xna'ajeb laj xic'anel xul li k'axal yibeb ru li inc'a' neque'ti'e'. \v 3 Xsache' xcuanquil xban nak numtajenak li ma̱c neque'xba̱nu. Chixjunileb li rey li cuanqueb sa' ruchich'och' neque'cuulac Babilonia chixba̱nunquil li ma̱usilal riq'uineb. Chanchan calajenakeb xban li ma̱usilal yo̱queb chixba̱nunquil. Ut eb laj c'ay que'biomo' aran xban nak nabal li c'a'ak re ru que'xc'ayi chi terto xtz'ak, chan. \v 4 Ut quicuabi jun chic yo̱ chak chi a̱tinac sa' choxa ut quixye: —Ex ralal xc'ajol li Dios, elenkex sa' li tenamit a'an re nak inc'a' textz'ako̱nk riq'uin lix ma̱queb ut re nak inc'a' textz'ako̱nk riq'uin li raylal li te'xc'ul. \v 5 Xnumta lix ma̱queb. Chanchan xcuulac toj sa' choxa lix q'uial. Li Dios yo̱ chak chixq'uebal retal lix ma̱usilaleb. \v 6 Che'q'uehek' chixtoj li jo' q'uial li raylal xe'xba̱nu reheb li jalaneb xtenamit. Chiq'uehek' re̱kaj li que'xba̱nu reheb. Ca' sut xq'uial li raylal ta̱ba̱nu̱k reheb chiru li que'xba̱nu eb a'an. \v 7 Che'rahobtesi̱k xban nak que'xnimobresi ribeb ut que'xba̱nu li ma̱usilal. Eb a'an neque'xye, “La̱o chanchano li reina. Moco neba'o ta jo' junak xma̱lca'an. La̱o ma̱ jun cua takac'ul rahil ch'o̱lej,” chanqueb. \v 8 Jo'can nak chiru jun cutan talaje'cha̱lk li raylal sa' xbe̱n li tenamit a'an. Ta̱cha̱lk ca̱mc, ut ya̱bac ut cue'ej sa' xbe̱neb. Li tenamit ta̱sachek' ru riq'uin xam xban nak k'axal nim xcuanquil li Ka̱cua' li ta̱rakok a̱tin sa' xbe̱neb, chan. \v 9 Eb li rey li cuanqueb sa' ruchich'och' li que'cuulac aran Babilonia chixba̱nunquil li ma̱usilal rochbeneb ut que'saho' sa' xch'o̱leb riq'uineb, ta̱rahok' sa' xch'o̱leb chirilbal nak yo̱k chi sachec' ru li tenamit. Te'ya̱bak xban xrahil xch'o̱leb nak te'ril xsibel li tenamit nak yo̱k chi c'atc. \v 10 C'ajo' nak te'xucuak chirilbal li c'a'ru tixc'ul li tenamit. Te'xakli̱k chi najt riq'uin xban xxiuheb ut te'xye: —Tok'ob ru li tenamit Babilonia li nim xcuanquil nak quicuan. Tok'ob ru lix nimal ru tenamit. Chiru jun c'amoc xrake' a̱tin sa' xbe̱neb.— \v 11 Eb laj c'ay ta̱rahok' sa' xch'o̱leb ut te'ya̱bak chirix li tenamit xban nak ma̱ ani chic ta̱lok'ok re lix c'ayeb. \v 12 Ma̱ ani chic ta̱lok'ok re li oro, chi moco li plata, chi moco li cha̱bil pec li terto xtz'ak, chi moco li perlas. Ma̱ ani chic ta̱lok'ok re li cha̱bil t'icr lino, chi moco li púrpura, chi moco li seda, chi moco li escarlata. Ma̱ ani chic ta̱lok'ok re li q'uila pa̱y ru chi sununquil che'. Ut ma̱ ani chic ta̱lok'ok re li c'a'ak re ru yi̱banbil riq'uin marfil, chi moco riq'uin li cha̱bil che', chi moco riq'uin li ch'i̱ch' hierro ut cobre, chi moco li yi̱banbil riq'uin li pec mármol. \v 13 Ma̱ ani chic ta̱lok'ok re li canela, li sununquil ban, li incienso, li mirra ut li olíbano. Ma̱ ani chic ta̱lok'ok re li vino, li aceite, li trigo ut li cha̱bil c'aj. Ut ma̱ ani chic ta̱lok'ok re li cuacax, li carner ut li cacua̱y, chi moco te'xlok' li carruajes, chi moco te'xlok' chic li rech cristianil chok' mo̱seb. \v 14 Eb laj c'ay te'xye reheb li tenamit: —Chixjunil li cha̱bil li quera ru, a'an ac xsach che̱ru. Ma̱c'a' chic le̱ biomal chi moco e̱ch'ina'usal. Ma̱ jok'e chic te̱tau li c'a'ak re ru a'an.— \v 15 Ut eb li neque'c'ayin li c'a'ak re ru a'in te'xakli̱k chi najt riq'uin li tenamit xban xxiuheb nak te'ril li raylal li yo̱keb chixc'ulbal li tenamit. Eb laj c'ay li que'biomo' xbaneb, te'ya̱bak ut te'xye: \v 16 —Tok'obeb ru. Tok'obeb ru li cuanqueb sa' li nimla tenamit a'an. Junxil que'xtikib ribeb riq'uin li cha̱bil t'icr lino ut púrpura ut caki t'icr. Ut que'xq'ue chok' xsahob ru li oro, ut li terto̱quil pec ut li perla. \v 17 Ut yal chiru junpa̱t x-oso' chixjunil lix biomaleb, cha'akeb. Ut eb laj e̱chal jucub ut eb li neque'xberesi li jucub sa' li palau ut chixjunileb li neque'trabajic sa' li ni̱nki jucub, jo'queb laj c'ay li neque'xic sa' li jucub, que'xakli chi najt chi rilbal. \v 18 Ut que'xjap re nak que'ril nak yo̱ chi c'atc li tenamit ut que'xye: —Ma̱ jun chic tenamit juntak'e̱t riq'uin li tenamit a'in nak quicuan, chanqueb. \v 19 Que'xq'ue poks sa' xjolomeb retalil lix rahil xch'o̱leb ut que'ya̱bac ut que'xjap reheb chixyebal: —¡Tok'obeb ru! ¡Tok'obeb ru li cuanqueb sa' li tenamit a'an! Riq'uin lix biomaleb li tenamit a'an xobiomo' la̱o li nococ'anjelac sa' jucub. Ut chiru junpa̱t quisache' ru li tenamit, chanqueb. \v 20 —Chisahok' sa' e̱ch'o̱l la̱ex li cuanquex sa' choxa. La̱ex laj pa̱banel, la̱ex profeta ut la̱ex apóstol, chisahok' taxak sa' e̱ch'o̱l xban nak li Dios xrakoc a̱tin sa' xbe̱neb sa' e̱c'aba' la̱ex, chan li yo̱ chak chi a̱tinac sa' choxa. \v 21 Ut jun li ángel cau rib quixchap jun li nimla pec, chanchan li nimla pec li neque'rocsi re li molino, ut quixcut sa' li palau ut quixye: —Jo' nak xsach li pec a'in sa' li palau, jo'can ajcui' nak ta̱sachek' ru li tenamit Babilonia. Inc'a' chic ta̱ilek' ru. \v 22 Inc'a' chic ta̱abi̱k sa' li tenamit a'an lix ya̱b li cuajb chi moco lix ya̱b li arpa, chi moco li xya̱b li xo̱lb ut li trompeta. Ut inc'a' chic te'cua̱nk sa' li tenamit a'an li neque'xnau trabajic chi us riq'uin li c'a'ak re ru, ut inc'a' chic ta̱abi̱k xya̱b junak molino sa' li tenamit a'an. \v 23 Inc'a' chic ta̱ilma̱nk junak xam sa' li tenamit a'an. Ut inc'a' ajcui' ta̱abi̱k xya̱b xcuxeb li neque'saho' sa' xch'o̱leb sa' junak sumla̱c. Te'xc'ul chi jo'can xban nak eb laj c'ay li que'cuan sa' li tenamit a'an que'xnimobresi ribeb, ut riq'uin li tu̱lac que'xba̱nu, que'xbalak'i chixjunileb li tenamit.— \v 24 Sa' ajcui' li tenamit a'an que'camsi̱c li ralal xc'ajol li Dios ut eb li profeta. Li tenamit a'an quic'amoc be chiruheb li tenamit sa' ruchich'och' chixcamsinquileb laj pa̱banel yalak bar. \c 19 \s1 Li lok'oni̱nc li que'xba̱nu sa' choxa \p \v 1 Chirix chic a'an quicuabi nak nabaleb que'ec'an sa' choxa. Chi cau xya̱b xcuxeb yo̱queb chixyebal: —Aleluya. Lok'oninbil taxak li Ka̱cua'. Li kaDios, a'an li nacoloc. A'an li k'axal nim xcuanquil ut xc'ulub nak ta̱lok'oni̱k. \v 2 A'an ti̱c xch'o̱l chi rakoc a̱tin sa' xya̱lal. A'an xrakoc a̱tin sa' xbe̱n li nimla tenamit li chanchan jun li ixk naxc'ayi rib. Xban nak numtajenak lix ma̱usilal, a'an quipo'oc ruheb li tenamit li cuanqueb sa' ruchich'och'. Li Dios xq'ueheb chixtojbal rix lix ma̱queb xban nak que'xcamsi nabaleb laj c'anjel chiru.— \v 3 Ut que'xye cui'chic: —Aleluya, lok'oninbil taxak li Dios. Lix sibel li tenamit a'an ta̱takek' chi junelic k'e cutan nak yo̱k chi c'atc.— \v 4 Ut li ca̱hib xca'c'a̱l li c'ojc'o̱queb sa' xc'ojariba̱leb jo'queb ajcui' li ca̱hib li yo'yo̱queb li chanchaneb ángel que'xcuik'ib ribeb ut que'xlok'oni li Dios li c'ojc'o sa' li lok'laj c'ojariba̱l ut que'xye: —Lok'oninbil taxak li Ka̱cua'. Jo'can taxak, chanqueb. \v 5 Ut quicuabi jun yo̱ chak chi a̱tinac sa' li lok'laj c'ojariba̱l ut quixye: —Chelok'onihak li kaDios che̱junilex la̱ex li nequexc'anjelac chiru. Chelok'onihak li Ka̱cua' la̱ex li nequexucua ru, la̱ex li cuan e̱cuanquil jo' ajcui' li ma̱c'a' e̱cuanquil.— \v 6 Ut quicuabi cui'chic xya̱b xcuxeb nabaleb li cuanqueb sa' choxa. Chanchan xya̱b lix cau ok li palau ut chanchan nak namok li ca̱k. Que'xye: —Aleluya. Li Ka̱cua' li nimajcual Dios, a'an cuan sa' xcuanquil. \v 7 Chisahok' taxak sa' kach'o̱l. Chikaq'ue xlok'al li Ka̱cua' xban nak xcuulac xk'ehil lix sumlajic li Jun li chanchan carner. Li ixakilbej ac xcauresi rib. \v 8 Quiq'uehe' li cha̱bil lino re xtikibanquil rib. Sak ru li rak' ut nalemtz'un. Li saki lino a'an retalil lix ti̱quilal xch'o̱leb li ralal xc'ajol li Dios.— \v 9 Ut li ángel quixye cue: —Tz'i̱ba retalil a'in: Us xak reheb li bokbileb chixnink'einquil lix sumlajic li Jun li chanchan carner. Ut quixye ajcui' cue: —A'in ra̱tin li Dios ut tz'akal ya̱l, chan. \v 10 La̱in quincuik'ib cuib chiru chixlok'oninquil. Ut a'an quixye cue: —Ma̱ba̱nu a'an. La̱in yal aj c'anjelin chiru li Dios jo' la̱at, ut jo' eb ajcui' la̱ cuech aj pa̱banelil, li neque'xpa̱b li xya̱lal li quixch'olob li Jesús. Li Dios, a'an li ta̱lok'oni, chan cue, xban nak li quixch'olob li Jesús, a'an ajcui' li musik'anbil reheb li profeta. \s1 Li Jun li chunchu chirix jun li cacua̱y sak rix \p \v 11 Ut teto li choxa nak quicuil. Quicuil jun li cacua̱y sak rix. Ut lix c'aba' li c'ojc'o chirix li cacua̱y, a'an “Tz'akal Dios” ut “Ti̱c Xch'o̱l”, xban nak a'an sa' ti̱quilal ta̱rakok a̱tin ut sa' ti̱quilal ta̱pletik. \v 12 Lix nak' ru chanchan xam. Nabal li corona cuan sa' xjolom ut tz'i̱banbil lix c'aba' chiru. Abanan ma̱ ani nata'oc ru. Ca'aj cui' a'an. \v 13 Cuan quic' chiru li rak' ut lix c'aba' a'an “Ra̱tin li Dios”. \v 14 Nabaleb li cuanqueb sa' choxa yo̱queb chi ta̱ke̱nc re. Tikto̱queb riq'uin li saki t'icr lino ut sak ru. Yo̱queb chi xic chirix li cacua̱y sakeb rix. \v 15 Li Ti̱c Xch'o̱l cuan jun li k'esnal ch'i̱ch' sa' re, re xsachbal xcuanquileb li xni̱nkal ru tenamit. Cau ta̱takla̱nk sa' xbe̱neb. Chanchan riq'uin jun xuk' ch'i̱ch' tixtaklaheb. Chanchan nak nayatz'e' li ru li uvas nak ta̱rakok a̱tin sa' xbe̱neb riq'uin xjosk'il li Dios. \v 16 Tz'i̱banbil xc'aba' chiru li rak' ut chiru li ra'. A'an a'in lix c'aba': Li Rey li k'axal nim xcuanquil sa' xbe̱neb chixjunileb li rey. Li Ka̱cua', li k'axal nim xcuanquil sa' xbe̱neb chixjunileb li neque'taklan. \v 17 Ut quicuil jun li ángel xakxo chiru li sak'e. Chi cau xya̱b xcux yo̱ chi a̱tinac riq'uineb chixjunileb laj xic'anel xul li neque'ti'oc tib, li yo̱queb chi rupupic chiru choxa. Quixye reheb: —Quimkex. Ch'utubomak e̱rib chi cua'ac sa' li nink'e li ac xcauresi li Dios. \v 18 Quimkex ut tiuhomakeb lix tibeleb li rey li cuanqueb sa' ruchich'och' jo' ajcui' lix tibeleb li neque'taklan sa' xbe̱neb li soldado. Tiuhomakeb xtibeleb li cauheb rib jo'queb ajcui' li cacua̱y ut eb li cui̱nk li neque'xic chirixeb. Tiuhomakeb xtibeleb chixjunileb, jo' li lok'bil chi c'anjelac jo' ajcui' li inc'a' lok'bil, jo' li cuanqueb xcuanquil ut jo' ajcui' li ma̱c'a'eb xcuanquil.— \v 19 Quicuil ru li josk' aj xul ut eb li rey li cuanqueb sa' ruchich'och' rochbeneb li soldado li neque'c'anjelac chiruheb. Que'xch'utub rib re te'pletik riq'uin li Ti̱c Xch'o̱l li cuan chirix li cacua̱y sak rix rochbeneb li neque'ta̱ken re. \v 20 Li josk' aj xul quichape' xban li Ti̱c Xch'o̱l li cuan chirix li cacua̱y sak rix ut quichape' ajcui' li profeta aj balak', li quixba̱nu li sachba ch'o̱lej sa' xc'aba' li josk' aj xul. Riq'uin li sachba ch'o̱lej quixba̱nu quixbalak'i nabaleb li tenamit chixc'ulbal li retalil li josk' aj xul ut que'xlok'oni lix jalam u̱ch. Chi xcabichaleb li josk' aj xul ut li profeta aj balak' que'cute' chi yo'yo̱queb sa' li xxamlel li azufre li chanchan nimla palau. \v 21 Ut li jun ch'ol chic li neque'c'anjelac chiru li josk' aj xul que'sache' ruheb riq'uin li k'esnal ch'i̱ch' li cuan sa' re li Ti̱c Xch'o̱l li cuan chirix li cacua̱y sak rix. Ut chixjunileb laj xic'anel xul li neque'ti'oc tib que'nujac xsa'eb riq'uin xtibeleb li jo' q'uial que'cam. \c 20 \s1 Li jun mil chihab \p \v 1 Quicuil jun chic li ángel yo̱ chak chi cubec sa' choxa. Cuan chak sa' ruk' xlauhil li nimla chamal jul jo' ajcui' jun li nimla cadena. \v 2 Quixchap li dragón. A'an li c'anti' li ac cuan ajcui' chak najter. A'an laj tza. Satanás nayeman re. Nak quixchap, quixbac' ut quixcanab chi bac'bo chiru jun mil chihab. \v 3 Quixcut sa' li nimla chamal jul ut quixtz'ap xbe̱n ut quixq'ue jun sello chiru re nak inc'a' chic tixbalak'iheb li tenamit chiru li jun mil chihab. Chirix a'an ta̱ach'aba̱k. Abanan inc'a' najt ta̱cua̱nk. \v 4 Ut quicuileb li c'ojariba̱l li que'c'ojla cui' li que'q'uehe' xcuanquil chi rakoc a̱tin. Que'cuil li que'camsi̱c xban nak que'xch'olob resil li Jesús ut xban nak que'xch'olob ra̱tin li Dios. Inc'a' que'xlok'oni li josk' aj xul chi moco lix jalam u̱ch. Ut inc'a' quiq'uehe' retalil li xul sa' xpe̱quemeb chi moco chi ruk'eb. Que'cuacli cui'chic chi yo'yo ut que'cuan xcuanquil rochbeneb li Cristo chiru jun mil (1,000) chihab. \v 5 A'an a'in li xbe̱n cuaclijiqueb li camenak chi yo'yo. Ut eb li camenak jun ch'ol chic inc'a' que'cuacli chi yo'yo toj ta̱tz'aklok ru li jun mil chihab. \v 6 Us xak reheb li te'tz'ako̱nk sa' li xbe̱n cuaclijiqueb li camenak chi yo'yo. A'aneb li ralal xc'ajol li Dios. Ut lix cab li ca̱mc, ma̱c'a'ak chic xcuanquil sa' xbe̱neb. A'anakeb chic li te'c'anjelak chiru li Dios ut chiru li Cristo chok' aj tij. Ut te'cua̱nk xcuanquileb rochben li Cristo chiru jun mil chihab. \s1 Quisache' xcuanquil laj tza \p \v 7 Nak acak xnume' li jun mil chihab, ta̱ach'aba̱k laj tza ut ta̱e̱lk sa' li nimla chamal jul li tz'aptz'o cui'. \v 8 Ut ta̱xic sa' chixjunil li ruchich'och' chixbalak'inquileb li tenamit yalak bar jo' li cuanqueb aran Gog ut Magog. Ut tixch'utubeb re nak te'pletik. K'axal nabalakeb jo' xq'uial li coc' ru li samaib li cuan chire li palau. \v 9 Yalak bar sa' ruchich'och' te'cha̱lk chi pletic ut te'xsut li tenamit li raro xban li Dios li cuanqueb cui' li ralal xc'ajol. Li Dios tixtakla chak li xam sa' choxa ut tixsach ruheb chixjunileb li xic' neque'iloc re. \v 10 Ut laj tza li quibalak'in reheb ta̱cutek' sa' xxamlel li azufre li chanchan nimla palau li cuanqueb cui' li josk' aj xul ut li profeta aj balak'. Ut aran te'rahobtesi̱k chi k'ek chi cutan chi junelic k'e cutan. \s1 Nak ta̱rakek' a̱tin sa' roso'jic li ruchich'och' \p \v 11 Ut quicuil jun li saki c'ojariba̱l. Ut li Jun li chunchu aran k'axal nim xcuanquil. Xban xnimal xcuanquil, ma̱c'a' chic li ruchich'och' ut ma̱c'a' chic li choxa. Que'sach chi junaj cua nak quicuil. \v 12 Ut que'cuil chixjunileb li camenak, jo' ni̱nk jo' coc', xakxo̱queb chiru li chunchu sa' li c'ojariba̱l. Ut que'teli li hu li tz'i̱banbil cui' lix yehom xba̱nuhomeb. Ut quitehe' ajcui' li hu li tz'i̱banbil cui' xc'aba'eb li cuanqueb xyu'am chi junelic. Ut quirake' a̱tin sa' xbe̱neb li camenak a' yal chanru lix yehom xba̱nuhomeb jo' tz'i̱banbil retalil sa' li hu. \v 13 Chixjunileb li camenak cuanqueb aran, jo' eb li que'cam sa' ha' jo'queb ajcui' li que'muke'. Quirake' a̱tin sa' xbe̱neb chixjunileb a' yal chanru lix yehom xba̱nuhomeb. \v 14 Ut quisache' xcuanquil li ca̱mc, ut quisache' ajcui' li na'ajej li neque'xic cui' li camenak. Que'cute' sa' li xam li chanchan palau. Li xam a'an, a'an li xcab ca̱mc. \v 15 Ut li ani inc'a' quita'e' xc'aba'eb sa' li hu li tz'i̱banbil cui' xc'aba'eb li cuanqueb xyu'am chi junelic, a'aneb li que'cute' sa' li xam li chanchan palau. \c 21 \s1 Li Ac' Jerusalén \p \v 1 Ut quicuil ajcui' jun ac' choxa ut jun ac' ruchich'och' xban nak li xbe̱n choxa ut li xbe̱n ruchich'och' ma̱c'a' chic. Ac xsache'. Ut ma̱c'a' chic li palau. \v 2 Ut quicuil nak yo̱ chak chi cubec sa' choxa cuan cui' li Dios li santil tenamit, li Ac' Jerusalén. C'ajo' xch'ina'usal. Chanchan jun li ixakilbej tikibanbil chi cha̱bil xban nak oc re chi sumla̱c. \v 3 Ut quicuabi jun yo̱ chak chi a̱tinac cuan cui' li c'ojariba̱l ut quixye chi cau xya̱b xcux: —Anakcuan ta̱cua̱nk li Dios riq'uineb li cristian. A'anakeb li ralal xc'ajol. Li Dios ta̱cua̱nk riq'uineb. A'anak lix Dioseb. \v 4 Ma̱c'a'ak chic rahil ch'o̱lej. Ma̱c'a'ak chic li ca̱mc chi moco li ya̱bac chi moco li yot'ec', chi moco li raylal xban nak chixjunil li c'a'ak re ru a'an, ac xelaje'nume'.— \v 5 Li c'ojc'o sa' li c'ojariba̱l quixye: —La̱in tinac'obresi chixjunil li c'a'ak re ru. Ut quixye ajcui': —Tz'i̱ba retalil a'in xban nak li a̱tin a'in tz'akal ya̱l ut us xpa̱banquil. \v 6 Ut quixye cue: —Xtz'akloc ru chixjunil. La̱in li Alfa ut li Omega. La̱in tinq'ue chi ma̱tan li yu'am chi junelic re li ani ta̱raj jo' nak ta̱q'uehek' chi uc'ac li ani ta̱chakik re. \v 7 Li ani tixcuy xnumsinquil li raylal ut inc'a' ta̱ch'ina̱nk xch'o̱l sa' lix pa̱ba̱l, a'an ta̱re̱chani chixjunil li c'a'ak re ru a'in. La̱inak lix Dios ut a'anak li cualal inc'ajol. \v 8 Abanan li c'a'ru te're̱chani li inc'a' useb xna'leb, a'an li xxamlel li azufre li chanchan palau, a'an lix na'ajeb li neque'xucuac, ut eb li inc'a' neque'pa̱ban, ut eb li que'xmux ru lix pa̱ba̱leb, ut eb li neque'xcamsi ras ri̱tz'in, ut eb laj co'be̱t laj yumbe̱t, ut eb laj tu̱l, ut eb li neque'lok'onin jalanil dios, jo'queb ajcui' laj tic'ti'. Li c'a'ru te're̱chani eb a'an, a'an li xcab camic nak te'cutek' sa' li xam.— \v 9 Quichal jun reheb li cuukub chi ángel li que'cuan li cuukub chi sec' riq'uineb, li cuan cui' li cuukub chi raylal li que'xc'ul sa' roso'jic, ut quixye cue: —Quim. Tinc'ut cha̱cuu li ixk li ta̱sumla̱k cui' li Jun li chanchan carner, chan. \v 10 Riq'uin xcuanquil li Santil Musik'ej, xinixc'am sa' xbe̱n jun li nimla tzu̱l najt xteram ut quixc'ut chicuu li santil tenamit Jerusalén, yo̱ chak chi cubec sa' choxa riq'uin li Dios. \v 11 Lix lok'al li Dios cuan riq'uin. C'ajo' xch'ina'usal. Chanchan jun li terto̱quil pec jaspe. K'axal xchak'al ru ut nalemtz'un jo' li lem. \v 12 Li tenamit sutsu sa' jun nimla tz'ac najt xteram ut cuan cablaju li oqueba̱l. Cablaju chi ángel cuanqueb sa' eb li oqueba̱l. Chiru li oqueba̱l tz'i̱banbil retalileb li xc'aba'eb li cablaju xte̱paleb li ralal xc'ajol laj Israel. \v 13 Oxib li oqueba̱l cuan sa' li norte, oxib cuan sa' li sur, oxib cuan bar na-el cui' li sak'e ut oxib cuan bar na-oc cui' li sak'e. \v 14 Cablaju li pec li qui-oc chok' xcimiento li tz'ac li sutsu cui' li tenamit. Ut chiruheb a'an tz'i̱banbil retalileb lix c'aba'eb li cablaju chi apóstol li que'c'anjelac chiru li Jun li chanchan carner. \v 15 Li ángel li quia̱tinac cuiq'uin cuan jun lix bisleb riq'uin yi̱banbil riq'uin oro re xbisbal li tenamit ut li oqueba̱l jo' ajcui' li tz'ac. \v 16 Ca̱ xucu̱t li tenamit nak quicuil. Lix nimal rok juntak'e̱t riq'uin xnimal ru. Li ángel quixbis li tenamit riq'uin lix bisleb. Cuib mil kilómetro riq'uin cuib ciento kilómetro lix bisbal. Juntak'e̱t xbisbal li rok, li ru ut lix teram. \v 17 Chirix a'an quixbis li tz'ac li sutsu cui' li tenamit. Lix bisbal a'an o̱b xca̱c'a̱l metro (65). Li ángel quixbis li tz'ac jo' neque'bisoc sa' ruchich'och'. \v 18 Li tz'ac yi̱banbil riq'uin li cha̱bil pec jaspe. Li tenamit yi̱banbil riq'uin tz'akal oro. Nalemtz'un. Chanchan lem. \v 19 Li pec li qui-oc chok' xcimiento li tenamit cuan xsahob ru yi̱banbil riq'uin q'uila pa̱y ru chi terto̱quil pec. Li xbe̱n pec, a'an li cha̱bil pec jaspe; lix cab, a'an zafiro; li rox, a'an ágata; li xca̱, a'an esmeralda. \v 20 Li ro', a'an ónice; li xcuak, a'an cornalina; li xcuuk, a'an crisólito; li xcuakxak, a'an berilo; ut li xbele, a'an topacio; li xlaje, a'an crisopraso; li xjunlaju, a'an jacinto; ut li xcablaju, a'an amatista. \v 21 Li cablaju chi oqueba̱l, yi̱banbileb riq'uin cablaju chi terto̱quil perla, jun sa' li junju̱nk chi oqueba̱l. Eb li be sa' li tenamit yi̱banbileb riq'uin tz'akal oro. Nalemtz'un. Chanchan lem. \v 22 Quicuil nak sa' li tenamit a'an ma̱c'a' lix templo li Ka̱cua' bar te'xic li tenamit chi lok'oni̱nc. Ma̱c'a' chic aj e xban nak li Ka̱cua' li k'axal nim xcuanquil cuan aran riq'uineb chi junelic. Ut cuan ajcui' aran li Jun li chanchan carner. \v 23 Ma̱c'a' li sak'e aran ut ma̱c'a' li po xban nak li Dios cuan aran ut lix lok'al li Dios nacutanobresin re. Ut lix lok'al li Jun li chanchan carner nacutanobresin re li tenamit. \v 24 Eb li xni̱nkal ru tenamit li te'colek', te'cua̱nk sa' cutan saken. Ut eb li que'cuan xlok'al sa' ruchich'och', eb a'an te'xq'ue xlok'al li tenamit. \v 25 Eb li oqueba̱l inc'a' te'tz'apek' xban nak junelic cutanak. Ma̱c'a'ak k'ojyi̱n. \v 26 Eb li que'cuan xlok'al sa' ruchich'och' te'xq'ue xlok'al li tenamit. \v 27 Li ani cuanqueb xma̱c inc'a' ta̱ru̱k te'oc aran. Eb li neque'xba̱nu ma̱usilal chi moco li neque'tic'ti'ic, te'oc sa' li tenamit a'an. Li ani te'oc aran, ca'aj cui' li tz'i̱banbileb xc'aba' sa' lix hu li Jun li chanchan carner, li hu li tz'i̱banbil cui' xc'aba'eb li cuanqueb xyu'am chi junelic. \c 22 \p \v 1 Ut li ángel quixc'ut chicuu li nima' li naq'uehoc yu'am chi junelic. Li ha' sak sak ru. Chanchan lem. Na-el chak cuan cui' lix lok'laj c'ojariba̱l li Dios ut li Jun li chanchan carner. \v 2 Li nima' a'an nanume' sa' xyi li tenamit. Chire li nima' xca' pac'alil cuan li che' retalil li junelic yu'am. Cablaju pa̱y li ru naxq'ue ut rajlal po nau̱chin. Lix xak nac'anjelac re xq'uebal xcacuilaleb lix ni̱nkal ru tenamit. \v 3 Aran ma̱c'a'ak chic ma̱usilal. Lix lok'laj c'ojariba̱l li Dios ta̱cua̱nk aran ut ta̱cua̱nk ajcui' lix lok'laj c'ojariba̱l li Jun li chanchan carner. Ut eb laj c'anjel chiru te'lok'oni̱nk re. \v 4 Eb a'an junelic yo̱keb chirilbal ru ut tz'i̱banbilak lix c'aba' sa' xpe̱quemeb. \v 5 Aran ma̱c'a'ak chic k'ojyi̱n. Jo'can nak inc'a' chic ta̱c'anjelak reheb li sak'e chi moco li candil. Li Ka̱cua' Dios, a'an chic li ta̱cutanobresi̱nk reheb. Ut te'cua̱nk aran chi k'axal sa sa' xch'o̱leb. Chanchanakeb chic rey. \s1 Nak ta̱cha̱lk cui'chic li Jesucristo \p \v 6 Ut li ángel quixye cue: —Eb li a̱tin a'in tz'akal ya̱l ut us xpa̱banquil. Li Ka̱cua' Dios li nac'utbesin chiruheb lix profeta c'a'ru te'xye, a'an xtakla chak lix ángel chixc'utbal chiruheb laj c'anjel li c'a'ru ta̱c'ulma̱nk chi se̱b.— \v 7 Li Jesús quixye: —Q'uehomak retal. Chi se̱b tincha̱lk la̱in. Us xak re li ani naxc'u̱la sa' xch'o̱l li a̱tin li tz'i̱banbil sa' li hu a'in chirix li c'a'ru talajc'ulma̱nk mokon, chan. \v 8 La̱in laj Juan li quin-abin ut quin-iloc re chixjunil li c'a'ak re ru a'in. Nak acak xcuabi ut nak acak xcuil, quincuik'ib cuib chiru li ángel li quic'utuc chicuu chixjunil li c'a'ak re ru a'in re raj xlok'oninquil. \v 9 Abanan li ángel quixye cue: —Ma̱ba̱nu chi jo'can. Mina̱lok'oni. La̱in yal aj c'anjelin jo' la̱at, jo'eb ajcui' li profeta la̱ cuech aj pa̱banelil, jo'queb ajcui' li neque'pa̱ban re li a̱tin li tz'i̱banbil sa' li hu a'in. A' li Dios, a'an li ta̱lok'oni ru, chan. \v 10 Ut quixye ajcui' cue li ángel: —Ma̱muk chiruheb li tenamit li xya̱lal li tz'i̱banbil sa' li hu a'in. Ma̱muk chiruheb li c'a'ru ta̱c'ulma̱nk xban nak cuulac re xk'ehil nak ta̱c'ulma̱nk li c'a'ru tz'i̱banbil sa' li hu a'in. \v 11 Li ani yo̱k chixba̱nunquil li ma̱usilal, xba̱nuhak li ma̱usilal. Ut li ani yo̱k chi ma̱cobc, xba̱nuhak li ma̱c. Li ani ti̱c xch'o̱l, yo̱k chixba̱nunquil li ti̱quilal. Li ani santobresinbil, chicua̱nk sa' santilal.— \v 12 —Q'uehomak retal, chan li Jesús. —La̱in chi se̱b tincha̱lk ut tinc'am chak le̱ k'ajca̱munquil. Tinq'ue xk'ajca̱munquil li junju̱nk a' yal chanru lix yehom xba̱nuhom. \v 13 La̱in li Alfa ut li Omega. La̱in ac cuanquin chak sa' xticlajic li ruchich'och' ut cua̱nkin ajcui' sa' roso'jic.— \v 14 Us xak reheb li cuybil sachbil xma̱queb xban li Dios, xban nak eb a'an ta̱ru̱k te'xtzaca li ru li che' li retalil li junelic yu'am. Ut te'oc ajcui' sa' li oqueba̱l re li tenamit. \v 15 Abanan li inc'a' useb xna'leb inc'a' ta̱ru̱k te'oc sa' li tenamit a'an, chi moco laj tu̱l, chi moco laj co'bet laj yumbe̱t, chi moco li neque'xcamsi ras ri̱tz'ineb ut eb li neque'lok'onin jalanil dios jo'queb ajcui' li neque'cuulac chiru balak'ic ut tic'ti'ic. \v 16 Ut li Jesús quixye: —La̱in xintakla lin ángel a̱cuiq'uin re nak ta̱ch'olob li xya̱lal a'in reheb laj pa̱banel. La̱in li chanchanin xtux li che'. Quinyo'la sa' xya̱nkeb li ralal xc'ajol li rey David. La̱in chanchanin li cak chahim li nalemtz'un chak toj ek'ela, chan li Jesús. \v 17 Li Santil Musik'ej ut li ixakilbej neque'xye: —Cha̱lkex.— Li ani ta̱abi̱nk re li a̱tin a'in, chixyehak ajcui' —cha̱lkex.— Li ani ta̱raj ruc'bal li ha', li retalil li junelic yu'am, chicha̱lk chi uc'ac chi ma̱tan. \v 18 A'an a'in li tinye re li ani ta̱abi̱nk reheb li a̱tin li tz'i̱banbil sa' li hu a'in chirix li ta̱c'ulma̱nk mokon: Cui ani tixq'ue xtz'akob li a̱tin a'in, li Dios tixq'ue li raylal sa' xbe̱n jo' tz'i̱banbil retalil sa' li hu a'in. \v 19 Ut cui ani ta̱risi junak reheb li a̱tin li tz'i̱banbil sa' li hu a'in, ta̱isi̱k lix c'aba' xban li Dios sa' li hu li tz'i̱banbil cui' lix c'aba'eb li cuanqueb xyu'am chi junelic. A'an inc'a' ta̱oc sa' li santil tenamit, chi moco ta̱cua̱nk lix yu'am chi junelic jo' tz'i̱banbil retalil sa' li hu a'in. \v 20 Li Jesús li nach'oloban xya̱lal li c'a'ak re ru a'in naxye: —Relic chi ya̱l chi se̱b tincha̱lk.— Jo'can taxak. Cha̱lkat, at Ka̱cua' Jesús. \v 21 A' taxak li usilal li naxq'ue li Ka̱cua' Jesucristo chicua̱nk e̱riq'uin che̱junilex la̱ex laj pa̱banel. Jo'can taxak. \fig Relic chi ya̱l li Ka̱cua Jesucristo ta̱cha̱lk cuichic.|src="cn01886B.tiF" size="col" copy="©1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Apocalipsis 22.21" \fig*