\id EPH - Kekchi Bible -Guatemala 2012 (DBL -2013) \h EFESIOS \toc1 Li Hu li Quixtz'i̱ba li San Pablo reheb laj Efeso \toc2 Efesios \toc3 Ef \mt1 Li Hu li Quixtz'i̱ba li San Pablo reheb laj Efeso \c 1 \s1 Laj Pablo quixtakla xsahil xch'o̱leb \p \v 1 La̱in laj Pablo. La̱in x-apóstol li Jesucristo xban nak jo'can quiraj li Dios. Yo̱quin chixtz'i̱banquil li hu a'in e̱riq'uin la̱ex laj pa̱banel li cuanquex Efeso. Yo̱quin chi tz'i̱bac e̱riq'uin che̱junilex la̱ex li nequeq'ue e̱ch'o̱l chixpa̱banquil li Jesucristo. \v 2 Chicua̱nk taxak e̱riq'uin li ruxta̱n ut li tuktu̱quil usilal li naxq'ue li Dios li kaYucua' ut li naxq'ue li Ka̱cua' Jesucristo. \s1 Li Cristo na-osobtesin ke \p \v 3 Lok'oninbil taxak li Dios lix Yucua' li Ka̱cua' Jesucristo. Xban nak junajo chic riq'uin li Cristo, li Dios naxq'ue chak ke chixjunil li kosobtesinquil li nachal chak sa' choxa. \v 4 Nak toj ma̱ji' naxyi̱b chak li ruchich'och' li Dios, ac sic'bil chak ku xban sa' xc'aba' li Jesucristo, re nak ti̱cak li kayu'am ut ma̱c'a'ak chic kama̱c. \v 5 Xban nak nocoxra, jo'can nak quixsic' chak ku re nak la̱ako chic li ralal xc'ajol sa' xc'aba' li Jesucristo. Quixba̱nu chi jo'can xban nak jo'can quiraj. \v 6 Jo'can nak chikalok'onihak ru li Dios xban nak yal chi ma̱tan quiruxta̱na ku nak quixtakla chak li Ralal li k'axal raro xban. \v 7 K'axal numtajenak li rusilal li Dios li quixq'ue ke xban nak riq'uin xcamic li Jesucristo, cuan kacolbal ut cuybil sachbil chic li kama̱c. \v 8 Li rusilal quixq'ue ke chi numtajenak xq'uial ut quixq'ue kana'leb re nak takatau ru li xya̱lal. \v 9 Ut quixc'utbesi chiku li na'leb li mukmu nak quicuan chak junxil, a' li qui-ala sa' xch'o̱l xba̱nunquil nak quixtakla chak li Jesucristo. \v 10 Ta̱cuulak xk'ehil nak ta̱tz'aklok ru chixjunil jo' naraj li Dios. Tixjunaji chixjunil li c'a'ru cuan jo' sa' choxa jo' sa' ruchich'och'. Ut a' chic li Cristo ta̱jolomi̱nk re chixjunil. \v 11 La̱o aj judío sic'bil ku xban li Dios chok' ralal xc'ajol sa' xc'aba' li Cristo. A'in qui-uxman xban nak jo'can quiraj li Dios ut xban nak a'an yal re sa' xbe̱n chixjunil. \v 12 Quixba̱nu chi jo'can re nak lok'oninbilak ru kaban la̱o li co-oybenin re li Cristo nak toj ma̱ji' nac'ulun sa' ruchich'och'. \v 13 Ut jo'can ajcui' la̱ex li ma̱cua'ex aj judío. Nak xerabi li xya̱lal li colba-ib, la̱ex xepa̱b li Cristo ut xec'ul li Santil Musik'ej, li quiyechi'i̱c e̱re chok' retalil nak la̱ex chic li ralal xc'ajol. \v 14 Li Santil Musik'ej quiq'uehe' ke chok' retalil nak takac'ul chixjunil li yechi'inbil ke xban li Dios ut ta̱tz'aklok ru li kacolbal. Jo'can nak lok'oninbilak ru riq'uin lix nimal xcuanquilal. \s1 Laj Pablo natijoc chirixeb laj pa̱banel \p \v 15 La̱in xcuabi resil nak chi anchal e̱ch'o̱l nequepa̱b li Ka̱cua' Jesucristo ut xcuabi resil nak nequera le̱ rech aj pa̱banelil. \v 16 Jo'can nak junelic ninbantioxin chiru li Dios ut yo̱quin chi tijoc che̱rix. \v 17 Nintijoc chiru li nimajcual Dios, lix yucua' li Ka̱cua' Jesucristo, ut nintz'a̱ma chiru nak tixq'ue e̱na'leb re nak te̱tau ru chi tz'akal lix na'leb li Dios ut re nak te̱tau ru li xya̱lal chi us. \v 18 Nintz'a̱ma chiru li Dios nak tixq'ue e̱na'leb re nak te̱tau ru c'a'ru le̱ lok'laj ma̱tan li yo̱quex chiroybeninquil xban nak sic'bil e̱ru xban li Dios. Te̱c'ul le̱ ma̱tan e̱rochbeneb chixjunileb laj pa̱banel. \v 19 Ut nintz'a̱ma ajcui' chiru li Dios nak tixq'ue e̱na'leb re nak te̱nau nak k'axal nim lix cuanquil sa' kabe̱n la̱o li nocopa̱ban re. \v 20 Ut a'an ajcui' lix nimal xcuanquil li quicuaclesin re li Cristo chi yo'yo sa' xya̱nkeb li camenak ut quixc'ojob sa' xnim uk' li Dios aran sa' li santil choxa ut quixq'ue xcuanquil. \v 21 K'axal nim xcuanquil li Cristo sa' xbe̱neb chixjunileb li ángel ut li ma̱us aj musik'ej ut sa' xbe̱neb li cuanqueb xcuanquil chi takla̱nc sa' choxa jo' sa' ruchich'och'. K'axal nim sa' xbe̱n chixjunil li c'a'ak re ru li cuanqueb xcuanquil anakcuan ut chi junelic k'e cutan. \v 22 Li Dios quixq'ue chixjunil rubel xcuanquil li Cristo ut quixq'ue li Cristo chi jolomi̱nc reheb laj pa̱banel ut a'an chic yal re sa' xbe̱neb. \v 23 Li Cristo a'an li najolomin ke la̱o aj pa̱banel. Ut la̱o chanchano li rok ruk' nak cuanco. Junak li tz'ejcualej moco tz'akal ta re ru cui ma̱c'a' lix jolom. Jo'can ajcui' junak li jolomej, cui ma̱c'a' li rok ruk' inc'a' tz'akal re ru. Jo'can nak tento nak li Cristo ta̱jolomi̱nk ke la̱o aj pa̱banel ut la̱o cua̱nko jo' li rok ruk' li Cristo. \c 2 \s1 Colbilo xban xnimal ruxta̱n li Dios \p \v 1 Junxil la̱ex li ma̱cua'ex aj judío chanchan camenakex xban li ma̱usilal ut li ma̱c li xeba̱nu chak. \v 2 Xeba̱nu chak li ma̱usilal sa' ruchich'och' ut xeq'ue e̱rib chi takla̱c xban laj tza li nataklan sa' xbe̱neb li ma̱us aj musik'ej. A'an li nataklan sa' xbe̱neb li neque'k'etoc ra̱tin li Dios. \v 3 Jo'can ajcui' la̱o aj judío. Junxil xkaba̱nu chak li ma̱usilal li naxrahi ru li kach'o̱l xba̱nunquil. Xkaba̱nu li inc'a' us li xkaj xba̱nunquil kajunes. Jo'can nak tento raj takac'ul xtojbal li kama̱c jo' eb chixjunileb li inc'a' neque'raj pa̱ba̱nc. \v 4 Abanan k'axal nim li ruxta̱n li Dios sa' kabe̱n xban nak k'axal nocoxra. \v 5 Nak toj camenako chak sa' li kama̱c, riq'uin lix cuaclijic cui'chic chi yo'yo li Cristo, li Dios quixq'ue ke jun ac' yu'am. Yal xban rusilal li Dios nak colbilo. \v 6 Li Dios corisi chak sa' li najter yu'am nak quixcuaclesi chi yo'yo li Jesucristo ut coxq'ue chi tz'ako̱nc sa' lix nimal xlok'al sa' li santil choxa xban nak reho chic li Cristo. \v 7 Chixjunil li usilal a'in quilajxba̱nu ke sa' xc'aba' li Jesucristo re nak ta̱c'utu̱nk chi junelic k'e cutan nak k'axal nim li ruxta̱n. \v 8 Ya̱l nak xepa̱b li Jesucristo ut colbilex chic. Abanan yal xban rusilal li Dios nak colbilex. Ma̱cua' xban e̱yehom e̱ba̱nuhom. Yal e̱ma̱tan ban xban li Dios. \v 9 Ma̱ ani chixnimobresi rib xban nak ma̱cua' xban e̱yehom e̱ba̱nuhom nak colbilex. \v 10 Li Dios coxyo'obtesi ut quixq'ue ke li ac' yu'am sa' xc'aba' li Jesucristo re nak cha̱bilak li kayu'am xban nak ac jo'can c'u̱banbil chak xban li Dios junxil re nak cha̱bilak li kayehom kaba̱nuhom. \s1 Junaj chic ku la̱o sa' xc'aba' li Cristo \p \v 11 Chijulticok' e̱re chanru nak quexcuan chak junxil. La̱ex li ma̱cua'ex aj judío tz'ekta̱nanbilex xbaneb laj judío li que'xc'ul li circuncisión, ut eb a'an que'xye nak inc'a' tz'akal e̱re e̱ru xban nak inc'a' quec'ul li circuncisión. \v 12 Junxil moco cuan ta li Cristo e̱riq'uin ut ma̱cua'ex xcomoneb laj Israel. Inc'a' querabi resil li contrato li quiyehoc resil lix c'ulunic laj Colonel. Cuanquex arin sa' ruchich'och' chi ma̱c'a' c'a'ru yo̱quex chiroybeninquil ut chi ma̱c'a' li Dios e̱riq'uin. \v 13 Junxil li Dios ma̱c'a' e̱riq'uin. Abanan anakcuan rehex chic xban nak li Cristo quicam chiru li cruz sa' e̱c'aba'. \v 14 Li Cristo, a'an li naq'uehoc ke li tuktu̱quil usilal. Xban li Cristo junaj chic ku la̱o aj judío e̱riq'uin la̱ex li ma̱cua'ex aj judío. Xban nak quixmayeja rib sa' kac'aba', li Cristo quirisi li kajosk'il li naramoc re chiku li cua̱nc sa' xya̱lal chi kibil kib. \v 15 Xban nak quixk'axtesi rib chi ca̱mc, li Cristo quirisi xcuanquil li najter chak'rab. Quixba̱nu a'an re nak tixjunajiheb ru laj judío riq'uin li ma̱cua'eb aj judío ut junajakeb chic riq'uin li Cristo ut cua̱nkeb chic sa' xya̱lal chi ribileb rib. \v 16 Riq'uin lix camic chiru li cruz li Cristo quirisi lix josk'inquil kib chi kibil kib ut coxc'am cui'chic sa' usilal riq'uin li Dios ut junaj chic ku. \v 17 Nak quic'ulun li Cristo sa' ruchich'och' quixch'olob xya̱lal li colba-ib li naq'uehoc tuktu̱quil usilal. Quixch'olob xya̱lal chiku la̱o aj judío li ac nakanau xya̱lal. Ut quixch'olob ajcui' xya̱lal che̱ru la̱ex li ma̱cua'ex aj judío li toj ma̱ji' nequenau xya̱lal. \v 18 Anakcuan chikajunilo, usta la̱o aj judío usta ma̱cua'o aj judío, naru nococuan chi sum a̱tin riq'uin li Yucua'bej Dios sa' xc'aba' li Cristo. Ut li junaj chi Santil Musik'ej natenk'an ke. \v 19 Ut moco jalanex ta chic anakcuan riq'uineb laj judío. La̱ex ban chic xcomoneb. Junaj chic e̱ru riq'uineb. La̱ex chic ralal xc'ajol li Dios. \v 20 La̱o aj pa̱banel chanchano li rochoch li Dios. Chanchano li pec li na-oc sa' xbe̱n li cimiento. Ut li cimiento, a'aneb li apóstol ut li profeta. Abanan li tz'akal xakxo cui' li cab, a'an li Jesucristo. \v 21 La̱o aj pa̱banel chanchano li rochoch li Dios. Junajo chic sa' xc'aba' li Jesucristo li tz'akal xakxo sa' kabe̱n re nak tz'akalak ke ku ut k'axtesinbilo chiru li Dios. \v 22 Jo'can ajcui' la̱ex. Xban nak rehex chic li Cristo, junajex chic riq'uineb laj pa̱banel. Ut la̱ex ajcui' li rochoch li Dios xban nak li Santil Musik'ej cuan e̱riq'uin. \c 3 \s1 Laj Pablo bokbil xban li Dios chi c'anjelac sa' xya̱nkeb li ma̱cua'eb aj judío \p \v 1 La̱in laj Pablo. Cuanquin chi pre̱xil xban nak ninc'anjelac chiru li Cristo, ut xban nak ninye resil li colba-ib e̱re la̱ex li ma̱cua'ex aj judío. \v 2 Ac xerabi ta na resil nak tenebanbil sa' inbe̱n xban li Dios xyebal e̱re nak li ruxta̱n li Dios e̱re ajcui' la̱ex li ma̱cua'ex aj judío. \v 3 Li Dios, a'an quic'utuc re chicuu li na'leb a'an, li mukmu nak quicuan chak junxil. Ac xintz'i̱ba ca'ch'in resil e̱re chirix li na'leb a'in. \v 4 Nak te̱ril xsa' li hu li xintz'i̱ba e̱riq'uin, te̱nau nak ninnau chi tz'akal li xya̱lal chirix li Cristo, li mukmu nak quicuan. \v 5 Junxil ma̱ ani nata'oc ru lix ya̱lal li mukmu nak quicuan chak. Abanan anakcuan li Santil Musik'ej quixc'ut li xya̱lal chiruheb li profeta ut chiku ajcui' la̱o lix apóstol. \v 6 Li xya̱lal li na'leb li mukmu nak quicuan chak junxil, a'an a'in: nak la̱ex li ma̱cua'ex aj judío, textz'ako̱nk li colba-ib li naxq'ue li Dios kochben la̱o aj judío. La̱ex ralal xc'ajolex ajcui' li Dios ut textz'ako̱nk ajcui' riq'uin li yechi'inbil ke xban li Dios xban nak colbilex chic sa' xc'aba' li Cristo. \v 7 Yal rusilal li Dios nak quixq'ue sa' inbe̱n xyebal resil li colba-ib ut quixq'ue incuanquil re tinba̱nu lix c'anjel. \v 8 La̱in li k'axal cubenak incuanquil sa' xya̱nkeb chixjunileb li ralal xc'ajol li Dios. Abanan yal xban lix nimal ruxta̱n li Dios quixq'ue cue li c'anjel a'in re xch'olobanquil che̱ru lix ya̱lal chirix lix nimal ruxta̱n li Cristo ut li lok'laj colba-ib sa' xc'aba' a'an. \v 9 Jo'can nak tento tinch'olob yalak bar li xya̱lal li na'leb li mukmu nak quicuan chak junxil. Chalen chak sa' xticlajic chixjunil li na'leb a'in mukmu chak xban li Dios li quiyi̱ban re chixjunil. \v 10 Li Dios quixba̱nu chi jo'ca'in re xc'utbal chiruheb li cuanqueb xcuanquil sa' choxa nak numtajenak xna'leb li Dios. Te'xnau nak numtajenak xna'leb nak te'xq'ue retal nak quixjunaji ruheb laj judío riq'uineb li ma̱cua'eb aj judío chok' ralal xc'ajol. \v 11 Ac c'u̱banbil chak junxil chi jo'ca'in xban li Dios nak li Ka̱cua' Jesucristo tixjunajiheb ru li ralal xc'ajol. \v 12 Xban nak ac xkapa̱b li Cristo, junajo chic riq'uin. Jo'can nak nakanau chi tz'akal nak naru chic tocua̱nk chi sum a̱tin riq'uin li Dios. \v 13 Jo'can nak nintz'a̱ma che̱ru nak inc'a' ta̱ch'ina̱nk e̱ch'o̱l xban nak yo̱quin chixc'ulbal li raylal xban xyebal e̱re xya̱lal li colba-ib. Chisahok' ban e̱ch'o̱l xban nak re e̱tenk'anquil xinc'ul li raylal. \s1 C'ajo' nocoxra li Cristo \p \v 14 Nak ninc'oxlac chirix lix na'leb li Dios riq'uin chixjunil li quixba̱nu, nincuik'ib cuib ut ninbantioxin chiru li Acuabej Dios. \v 15 Li Acuabej Dios a'an xyucua'eb chixjunil li cuanqueb sa' choxa, jo' ajcui' sa' ruchich'och'. \v 16 K'axal nim li rusilal li Dios. Jo'can nak nintz'a̱ma chiru nak li Santil Musik'ej chiq'uehok e̱cuanquilal ut xcacuilal e̱ch'o̱l sa' le̱ pa̱ba̱l. \v 17 Ut nintz'a̱ma ajcui' chiru nak chicua̱nk le̱ pa̱ba̱l re nak cua̱nk li Cristo e̱riq'uin chi tz'akal. Te̱tau taxak xcacuil le̱ ch'o̱l riq'uin xra̱bal li Dios jo' eb ajcui' le̱ ras e̱ri̱tz'in. \v 18 Nintz'a̱ma chiru li Dios nak chetauhak taxak ru, jo' ajcui' chixjunileb laj pa̱banel, nak k'axal nim li kara̱bal xban li Cristo. Numtajenak lix rahom li Cristo. Ma̱c'a' xbisbal ut ma̱ ani ta̱ta'ok ru lix lok'al lix rahom li Cristo. \v 19 Ma̱ jok'e ta̱ru̱k takatau ru chi tz'akal lix rahom xban nak ma̱c'a' roso'jic ut k'axal lok'. Nintz'a̱ma chiru li Dios nak tixc'ut che̱ru nak c'ajo' nequexra li Cristo, ut chinujak taxak le̱ ch'o̱l riq'uin xnimajcual xcuanquil. \v 20 Lok'oninbil taxak li Dios li k'axal nim xcuanquil chixba̱nunquil nabal chiru li nakatz'a̱ma. Riq'uin xnimal xcuanquil nac'anjelac sa' li ka̱m ut k'axal nim xcuanquil chixba̱nunquil nabal chiru li nakoybeni. \v 21 Lok'oninbil taxak li Dios anakcuan ut chi junelic k'e cutan kaban la̱o aj pa̱banel xban nak junajo chic riq'uin li Cristo. Jo'can taxak. \c 4 \s1 Sa' xc'aba' li Cristo junajo chic la̱o aj pa̱banel \p \v 1 La̱in cuanquin chi pre̱xil xban xyebal resil li Ka̱cua' Jesucristo. La̱in xintijoc che̱rix ut anakcuan nintz'a̱ma che̱ru nak cha̱bilak le̱ yu'am jo' xc'ulubeb li ralal xc'ajol li Dios. \v 2 Checubsihak e̱rib ut chexcua̱nk sa' tu̱lanil ut cha̱bilakex. Checuyak e̱rib chi ribil e̱rib ut cherahak e̱rib chiribil e̱rib. \v 3 Junajak chic e̱ru xban li Santil Musik'ej. Jo'can nak q'uehomak e̱ch'o̱l chi cua̱nc sa' usilal chi ribil e̱rib re nak chexcua̱nk chi junaj e̱ru. \v 4 La̱o li ralal xc'ajol li Dios chanchan nak jun chi tz'ejcualej nak cuanco ut jun ajcui' li Santil Musik'ej naberesin ke. Jun ajcui' li kama̱tan li nakayo'oni sa' comonil, la̱o li sic'bil ku. \v 5 Jun ajcui' li Ka̱cua' cuan ut jun ajcui' li kapa̱ba̱l cuan ut jun ajcui' li cubi ha' nakac'ul sa' xc'aba' li Cristo. \v 6 Jun ajcui' li Dios cuan ut a'an li kaYucua' chikajunilo. A'an li cuan sa' kabe̱n chikajunilo. A'an li nac'anjelac sa' li ka̱m chikajunilo ut a'an ajcui' li cuan kiq'uin chikajunilo. \v 7 Abanan jalan jala̱nk li kalok'laj ma̱tan li naq'uehe' ke chikaju̱nkal xban li Cristo, a' yal chanru naraj a'an. \v 8 A'in qui-uxman jo' tz'i̱banbil sa' li Santil Hu, li naxye chi jo'ca'in: \q1 Nak quitake' sa' choxa li Ka̱cua', quixc'utbesi nak a'an k'axal nim xcuanquil sa' xbe̱n laj tza jo' ajcui' sa' xbe̱neb li neque'c'anjelac chiru. Ut li Ka̱cua' quixq'ue xma̱taneb li ralal xc'ajol. (Sal. 68:18) \p \v 9 ¿C'a'ru xya̱lal nak naxye nak li Ka̱cua' quitake' sa' choxa? Naraj naxye nak xbe̱n cua quicube tak'a sa' li ruchich'och'. \v 10 Quicube sa' ruchich'och' ut quitake' ajcui' toj sa' li Santil Choxa re nak ta̱cua̱nk xcuanquil sa' xbe̱n chixjunil sa' choxa jo' ajcui' sa' ruchich'och'. \v 11 ¿C'a'ru xya̱lal nak tz'i̱banbil nak quixq'ue xma̱taneb li ralal xc'ajol li Dios? Naraj naxye nak cuan li quiq'uehe' xma̱taneb chi c'anjelac jo' apóstol. Cuan li quiq'uehe' xma̱taneb chi c'anjelac jo' profeta. Cuan li quiq'uehe' xma̱taneb chixyebal resil li colba-ib. Cuan li quiq'uehe' xma̱taneb chi c'amoc be chiruheb laj pa̱banel ut cuan ajcui' li quiq'uehe' xma̱taneb chixc'utbal lix ya̱lal chiruheb laj pa̱banel. \v 12 Quiq'uehe' xma̱taneb re nak tz'akalakeb ru sa' xpa̱ba̱leb ut re nak te'c'anjelak chiru li Dios ut re nak te'xtenk'aheb laj pa̱banel chi q'ui̱c sa' xpa̱ba̱leb. \v 13 Q'uebil ke li kama̱tan re nak takatenk'aheb laj pa̱banel chi cacuu̱c sa' lix pa̱ba̱leb toj ta̱cuulak xk'ehil nak ta̱tz'aklok ke ku riq'uin lix cuanquil li Cristo ut junajak chic ku xban nak nakapa̱b li Ralal li Dios. Tz'akalak ke ku jo' li Cristo tz'akal re ru. \v 14 Moco jo'cakex ta chic li coc'al. Li coc'al neque'xpa̱b li c'a'ak re ru neque'yehe' re. La̱ex ma̱cua'ex chic coc'al. Jo'can nak me̱q'ue e̱rib chi balak'i̱c xbaneb li neque'balak'in riq'uin jalanil tijleb. \v 15 Ut chixjunil li nakaba̱nu, chikaba̱nu xban nak nocorahoc. Ut junajak chic ku riq'uin li Cristo. \v 16 Li Cristo, a'an najolomin ke la̱o aj pa̱banel ut la̱o jo' li rok ruk'. Li Cristo, a'an nac'amoc be chiku ut junajo chic. Chikajunilo chikatenk'a kib chi kibil kib re nak toq'ui̱k sa' li kapa̱ba̱l xban nak nakara kib chi kibil kib. \v 17 A'an a'in li tento tinye e̱re. Sa' xc'aba' li Ka̱cua' ninye e̱re nak me̱ba̱nu chic jo' neque'xba̱nu li inc'a' neque'pa̱ban. Eb a'an neque'xq'ue xch'o̱l chirix li ma̱c'a' na-oc cui'. \v 18 Inc'a' neque'xtau xya̱lal. Ma̱c'a' riq'uineb li junelic yu'am li naxq'ue li Dios xban nak inc'a' neque'raj xnaubal li xya̱lal ut k'axal cauheb xch'o̱l. \v 19 Inc'a' neque'xnau xuta̱nac ut neque'xq'ue rib chixba̱nunquil li ma̱usilal. Neque'xba̱nu chixjunil li jo' ma̱jo'il aj na'leb. \v 20 Abanan la̱ex aj pa̱banel ma̱cua' li na'leb a'an li xetzol riq'uin li Cristo. \v 21 La̱ex xerabi li quixye li Cristo ut xetzol li xya̱lal li quixc'ut che̱ru. \v 22 Jo'can nak chetz'ekta̱na chi junaj cua le̱ najter na'leb. Me̱q'ue chic e̱rib chi balak'i̱c xban li ma̱usilal li quixrahi ru le̱ ch'o̱l junxil. \v 23 Ut ac'obresinbilak taxak le̱ ra̱m ut le̱ c'a'ux. \v 24 Ac'obresinbilak le̱ yu'am ut chexcua̱nk taxak jo' naraj li Dios. Santakex ut cha̱bilakex xban nak nequenau chic li xya̱lal. \v 25 Inc'a' chic chextic'ti'ik. Sa' xya̱lal ban tex-a̱tinak chi ribil e̱rib xban nak junaj chic ku ut kacha'al chic kib chi kibil kib. \v 26 Cuan nak nequexjosk'o'. Abanan me̱numsi li cutan chi toj cuan le̱ josk'il sa' le̱ ch'o̱l re nak inc'a' texma̱cobk xban. \v 27 Moco yal xban ta le̱ josk'il nak te̱q'ue e̱rib chi a̱le̱c xban laj tza. \v 28 Li ani na-elk'ac inc'a' chic chi elk'ac. Chi c'anjelac ban sa' xya̱lal re nak cua̱nk li c'a'ru tixsi reheb li ma̱c'a' cuanqueb re. \v 29 Mex-a̱tinac yibru aj a̱tin. Riq'uin ban cha̱bil a̱tin tex-a̱tinak re nak te'xq'ue retal li ani yo̱quex cui' chi a̱tinac ut te̱tenk'aheb. \v 30 Me̱ba̱nu chic li inc'a' us re nak inc'a' ta̱rahok' xch'o̱l li Santil Musik'ej e̱ban. Li Dios quixq'ue e̱re li Santil Musik'ej chok' e̱retalil nak rehex chic a'an toj sa' li cutan nak tixtz'akobresi le̱ colbal. \v 31 Isihomak sa' le̱ ch'o̱l chi junaj cua li c'ahi̱nc, li josk'il, ut li po'oc ib. Jo'can ajcui' li choki̱nc ib ut li majecua̱nc. Checanabak chi junaj cua chixjunil li ma̱usilal. \v 32 Cha̱bilakex che̱ribil e̱rib. Cheruxta̱na e̱ru chi ribil e̱rib. Ut checuyak e̱ma̱c chi ribil e̱rib jo' nak li Dios quixcuy e̱ma̱c sa' xc'aba' li Cristo. \c 5 \s1 Tento te'cua̱nk sa' xya̱lal li ralal xc'ajol li Dios \p \v 1 La̱ex chic li ralal xc'ajol li Dios ut raro̱quex xban. Jo'can nak chetzolak e̱rib riq'uin li Dios re nak te̱ba̱nu jo' naraj a'an. \v 2 Cherahak e̱rib chi ribil e̱rib jo' nak coxra la̱o li Cristo ut quixmayeja rib chiru li cruz re kacolbal. Ut li Dios quisaho' xch'o̱l riq'uin xban nak chanchan li sununquil ban chiru. \v 3 La̱ex chic li ralal xc'ajol li Dios. Jo'can nak inc'a' chic chi cua̱nk li co'be̱tac yumbe̱tac sa' e̱ya̱nk chi moco tex-a̱tinak chirix. Inc'a' ta̱cua̱nk li ma̱usilal sa' e̱ya̱nk. Ut inc'a' te̱rahi ru li jalan aj e. Moco xc'ulub ta chic laj pa̱banel xba̱nunquil a'an. \v 4 Inc'a' ta̱yema̱nk sa' e̱ya̱nk li yibru aj a̱tin chi moco li to̱ntil a̱tin chi moco cheye li ma̱yehec' naraj xban nak inc'a' us. Chexbantioxi̱nk ban chiru li Dios. \v 5 Te̱nau chi tz'akal nak li neque'xba̱nu ma̱usilal inc'a' te'tz'ako̱nk sa' lix nimajcual xcuanquilal li Cristo ut li Dios. Chi moco eb laj co'be̱t ut eb laj yumbe̱t chi moco li neque'xrahi li jalan aj e xban nak li ma̱c a'an juntak'e̱t riq'uin xlok'oninquil li jalanil dios. \v 6 Me̱q'ue e̱rib chi balak'i̱c xbaneb li neque'a̱tinac ut neque'xye nak moco nimla ma̱c ta xba̱nunquil li c'a'ak re ru a'in, xban nak nachal xjosk'il li Dios sa' xbe̱neb li neque'k'etoc re li ra̱tin. \v 7 Me̱junaji e̱rib riq'uineb a'an xban nak inc'a' useb xna'leb. \v 8 Junxil quexcuan chak sa' xk'ojyi̱nal ru li ma̱c. Abanan, anakcuan rehex chic li Ka̱cua' ut cuanquex chic sa' xcutan saken. Jo'can nak chexcua̱nk sa' xya̱lal. \v 9 Li ani quicutanobresi̱c lix ch'o̱l xban li Dios naxnau lix ya̱lal ut nacuan sa' cha̱bilal ut sa' ti̱quilal. \v 10 Chetauhak xya̱lal li c'a'ru naraj li Ka̱cua'. \v 11 Me̱junaji chic e̱rib riq'uineb li inc'a' neque'xnau xya̱lal ut neque'xba̱nu li c'a'ak re ru ma̱c'a' na-oc cui'. La̱ex ban chic texch'oloba̱nk re li xya̱lal chiruheb nak inc'a' us yo̱queb. \v 12 Xuta̱nal chok' ke la̱o a̱tinac chirix li inc'a' us li neque'xba̱nu chi mukmu. \v 13 Nak ta̱ch'oloba̱k li xya̱lal chiruheb na-el chi cutanquil nak inc'a' us li yo̱queb ut neque'xq'ue ajcui' retal eb a'an nak inc'a' us li neque'xba̱nu. \v 14 Nak ta̱cutanobresi̱k lix ch'o̱leb cutan saken chic chanru nak cuanqueb. Jo'ca'in tz'i̱banbil sa' li Santil Hu: Ajsi a̱cuu, la̱at li yo̱cat chi cua̱rc. Matcana chi camenak sa' la̱ ma̱c, ut li Cristo tixcutanobresi la̱ c'a'ux. (Is. 60:1) \v 15 Cheq'uehak retal chanru le̱ yu'am. Me̱ba̱nu jo' neque'xba̱nu li inc'a' useb xna'leb. Cheba̱nuhak ban jo' neque'xba̱nu li cuanqueb xna'leb. \v 16 Me̱numsi li cutan chi ma̱c'a' xya̱lal. Cheba̱nu ban li us nak ta̱ru̱k te̱ba̱nu xban nak ch'a'aj li cua̱nc sa' eb li cutan a'in. \v 17 Jo'can nak moco jo'cakex ta li ma̱c'a'eb xna'leb. Chetauhak ban ru li c'a'ru naraj li Ka̱cua'. \v 18 Mexcala chic xban nak napo'oc ch'o̱lej. Chinujak ban le̱ ch'o̱l riq'uin li Santil Musik'ej. \v 19 Cheserak'i chi ribil e̱rib lix lok'al li Dios, ut te̱ye li salmos ut texbicha̱nk re xlok'oninquil li Ka̱cua'. Chexbicha̱nk ut chelok'oni li Ka̱cua' chi anchal e̱ch'o̱l. \v 20 Ut junelic chexbantioxi̱nk chiru li Acuabej Dios sa' xc'aba' li Ka̱cua' Jesucristo riq'uin chixjunil li c'a'ru nequec'ul. \s1 Chepa̱bak e̱rib chi ribil e̱rib \p \v 21 Chepa̱bak e̱rib chi ribil e̱rib re xq'uebal xlok'al li Cristo. \v 22 Ex ixakilbej, chepa̱bak le̱ be̱lom jo' nak nequepa̱b li Ka̱cua' Jesucristo. \v 23 Chexpa̱ba̱nk chiru xban nak a'an li najolomin re li rixakil jo' nak li Cristo najolomin reheb laj pa̱banel. Abanan li Cristo, a'an ajcui' laj Colol reheb laj pa̱banel ut eb laj pa̱banel jo' li rok ruk' li Cristo. \v 24 Jo' nak neque'pa̱ban laj pa̱banel chiru li Cristo, jo'can ajcui' nak li ixakilbej te'pa̱ba̱nk chiruheb lix be̱lom riq'uin chixjunil. \v 25 Jo'can ajcui' la̱ex be̱lomej, cherahak le̱ rixakil jo' nak li Cristo quixraheb laj pa̱banel nak quixk'axtesi rib chi ca̱mc re xcolbaleb. \v 26 Li Jesucristo quixmayeja rib re xsantobresinquileb laj pa̱banel riq'uin nak te'xc'ul li cubi ha' sa' xc'aba' li Cristo ut riq'uin li ra̱tin li Dios. \v 27 Li Cristo quixba̱nu a'an re nak tixc'uleb li ralal xc'ajol chi k'axal nim xlok'al, chi ma̱c'a' xma̱c ut chi ma̱c'a' xpaltil chiru. \v 28 Jo'can ajcui' eb li be̱lomej, tento nak te'xra li rixakil jo' nak neque'xra ribeb a'an. Li ani naxra li rixakil, naxra ajcui' rib a'an. \v 29 Ma̱ ani xic' naril rib. Naxra ban rib ut naxch'olani rib jo' nak li Cristo naxra ut naxch'olani li ralal xc'ajol. \v 30 Nocoxra ut nocoril xban nak la̱o jo' rok ruk' li Cristo. La̱o jo' lix quiq'uel ut jo' lix bakel. \v 31 Li be̱lomej ut li ixakilbej junaj chic ruheb jo' tz'i̱banbil sa' li Santil Hu li naxye chi jo'ca'in: Nak ta̱sumla̱k, li cui̱nk tixcanab lix na' xyucua' re nak tixlak'ab rib riq'uin li rixakil. Ut junajak chic ruheb chi xca'bichaleb. \v 32 K'axal lok' li xya̱lal li na'leb a'in. Abanan la̱in ninye e̱re nak naxc'ut ajcui' chiku nak la̱o aj pa̱banel junajo chic riq'uin li Cristo. \v 33 Jo'can nak tinye cui'chic e̱re nak li be̱lomej chixrahak li rixakil jo' nak naxra rib a'an. Ut li ixakilbej chix-oxlok'i lix be̱lom. \c 6 \p \v 1 Jo'can ajcui' la̱ex, alalbej. Chex-abi̱nk chiru le̱ na' e̱yucua' sa' xc'aba' li Ka̱cua' xban nak a'an k'axal us xba̱nunquil. \v 2 Che-oxlok'i le̱ na' e̱yucua'. A'an a'in lix be̱n kataklanquil cuan c'a'ru yechi'inbil ke cui takaba̱nu a'an. \v 3 Ut li yechi'inbil ke, a'an a'in: Cui neque-oxlok'i le̱ na' e̱yucua', k'axal us tex-e̱lk ut ta̱najtok' ru le̱ yu'am li tixq'ue li Dios arin sa' ruchich'och'. \v 4 Ex na'bej ex yucua'bej, me̱chik' xjosk'ileb le̱ ralal e̱c'ajol chi ma̱c'a' rajbal. Cheq'uiresihakeb ban sa' xya̱lal riq'uin xk'usbaleb ut riq'uin xtijbaleb sa' xc'aba' li Ka̱cua' Jesucristo. \v 5 Ex aj c'anjel, chex-abi̱nk chiruheb le̱ patrón arin sa' ruchich'och'. Chexc'anjelak chiruheb chi anchal e̱ch'o̱l ut sa' xya̱lal jo' nak nequexc'anjelac chiru li Cristo. \v 6 Moco toj yo̱keb ta che̱rilbal nak te̱ba̱nu le̱ c'anjel re nak sahak xch'o̱l le̱ patrón e̱riq'uin. Chexc'anjelak ban chiru le̱ patrón jo' nak yo̱kex chi c'anjelac chiru li Cristo. Chi anchal e̱ch'o̱l cheba̱nuhak li naraj li Dios. \v 7 Chexc'anjelak chi anchal e̱ch'o̱l jo' nak yo̱quex chi c'anjelac chiru li Ka̱cua' ut ma̱cua' chiruheb li cui̱nk. \v 8 La̱ex nequenau nak cui cha̱bil te̱ba̱nu che̱junju̱nkal a'an ajcui' li re̱kaj te̱c'ul riq'uin li Ka̱cua' usta cuan e̱patrón usta ma̱c'a'. \v 9 Jo'can ajcui' la̱ex patrón, jo' nak laj c'anjel nac'anjelac chi anchal xch'o̱l che̱ru, jo'can ajcui' nak la̱ex te̱taklaheb sa' xya̱lal. Canabomak xtaklanquileb sa' josk'il. Nequenau nak la̱ex cuan e̱patrón sa' choxa jo' ajcui' eb a'an. Li patrón, a'an li Ka̱cua' Dios ut a'an moco jun ta sa ta̱ril ut jun ta xic' ta̱ril. \fig Jun li soldado naxtikib rib riquin chixjunil lix canjeleba̱l nak naxic chi pletic.|src="co01488b.TIF" size="span" copy="©1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Efesios 6.9" \fig* \s1 Li kac'anjeleba̱l q'uebil ke xban li Dios \p \v 10 Toj cuan c'a'ru nacuaj xyebal e̱re ut a'an a'in: Che'cacuubresi̱k le̱ ch'o̱l sa' le̱ pa̱ba̱l riq'uin lix nimal xcuanquilal li Ka̱cua' li cuan e̱riq'uin. \v 11 Jo'can ut chetikibak e̱rib riq'uin chixjunil lix c'anjeleba̱l li Dios re nak xakxo̱kex chi tz'akal ut yo̱kex chixcolbal e̱rib chiru laj tza nak yo̱k che̱balak'inquil. \v 12 Moco yo̱co ta chixyalbal kak'e riq'uin cui̱nk. Yo̱co ban chi pletic riq'uin q'uila pa̱y ru chi ma̱us aj musik'ej li cuanqueb xcuanquil sa' eb li cutan a'in, li neque'taklan sa' ik' ut sa' li ruchich'och' li cuan sa' xk'ojyi̱nal ru li ma̱c. \v 13 Xban nak nocopletic riq'uin li ma̱us aj musik'ej, jo'can nak cua̱nk e̱riq'uin chixjunil le̱ c'anjeleba̱l li q'uebil e̱re xban li Dios re nak cauhak e̱rib chixcolbal e̱rib chiru laj tza yalak jok'e tixyal e̱ra̱lenquil. \v 14 Xakxo̱kex bi' chi cau. A'an a'in li ta̱c'anjelak che̱ru re xcolbal e̱rib chiru laj tza. Li ya̱l ta̱c'anjelak jo' xc'a̱mal e̱sa' ut li ti̱quil ch'o̱lej ta̱c'anjelak jo' li ch'i̱ch' naramoc re le̱ ch'o̱l. \v 15 Cauresinbilakex re xyebal resil li colba-ib ut a'an ta̱c'anjelak e̱re jo' e̱xa̱b che̱rok. \v 16 Chirix chixjunil a'in chicua̱nk ajcui' le̱ pa̱ba̱l. Ut a'an ta̱c'anjelak e̱re jo' le̱ ramleb ch'i̱ch'. Le̱ pa̱ba̱l ta̱c'anjelak re xcolbal e̱rib chiru laj tza nak tixyal e̱ra̱lenquil. Riq'uin a'in ta̱ru̱k te̱chup xxamlel lix tzimaj laj tza. \v 17 Li colba-ib ta̱c'anjelak e̱re jo' nak nac'anjelac re li soldado lix tz'apbal xjolom. Li Santil Musik'ej tixc'ut che̱ru li ra̱tin li Dios. A'an ta̱c'anjelak che̱ru jo' nak nac'anjelac li ch'i̱ch' chiru li soldado. \v 18 Ut yo'on cua̱nkex. Junelic chextijok jo' naxc'ut che̱ru li Santil Musik'ej. Junelic chextz'a̱ma̱nk chiru chi anchal e̱ch'o̱l nak li Dios ta̱tenk'a̱nk e̱re. Ut chetz'a̱ma chiru nak tixtenk'aheb chixjunileb li ralal xc'ajol li Dios. \v 19 Ut chextijok ajcui' chicuix la̱in re nak chixq'ue taxak cua̱tin li Dios re xyebal resil li colba-ib ut chixq'ue taxak xcacuilal inch'o̱l chixyebal resil nak li colba-ib reheb ajcui' li ma̱cua'eb aj judío. \v 20 Taklanbilin xban li Dios chixyebal li resilal a'an. Ut xban xyebal resil li colba-ib nak cuanquin chi pre̱xil anakcuan. Chextijok chicuix re nak tinch'olob xya̱lal li colba-ib chi cau inch'o̱l jo' q'uebil cue xba̱nunquil xban li Dios. \s1 Laj Pablo naxq'ue xsahil xch'o̱leb \p \v 21 Ninc'oxla nak te̱raj te̱nau chanru cuanquin ut c'a'ru yo̱quin chixba̱nunquil. Jo'can nak yo̱quin chixtaklanquil laj Tíquico e̱riq'uin. A'an jun li herma̱n k'axal raro kaban, ut cha̱bil aj c'anjel chiru li Dios. A'an tixye e̱re chanru cuanquin. \v 22 Yo̱quin chixtaklanquil laj Tíquico e̱riq'uin re xserak'inquil e̱re chanru cuanco arin. Ut nak te̱nau chanru cuanco, chic'ojla̱k taxak e̱ch'o̱l riq'uin a'an. \v 23 A' taxak li tuktu̱quil usilal li naxq'ue li Acuabej Dios ut li naxq'ue li Ka̱cua' Jesucristo chi cua̱nk e̱riq'uin la̱ex che̱junilex aj pa̱banel. Ut chi cua̱nk taxak e̱riq'uin li rahoc ib ut lix cacuilal e̱ch'o̱l sa' le̱ pa̱ba̱l. \v 24 Chi cua̱nk taxak li rusilal li Dios e̱riq'uin che̱junilex la̱ex li nequexrahoc re li Ka̱cua' Jesucristo chi anchal e̱ch'o̱l ut chi junelic. Jo'can taxak. \fig Laj Pablo yo̱ chixtaklanquil laj Tíquico riquineb laj pa̱banel li cuanqueb Efeso.|src="cn02088B.tif" size="col" copy="©1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Efesios 6.24" \fig*