\id LUK - Kutu Bible Version
\ide UTF-8
\h Luka
\toc1 Mbuli Inogile ya Yesu Kilisito yandikigwe na Luka
\toc2 Luka
\toc3 Luk
\mt2 Mbuli Inogile ya Yesu Kilisito yandikigwe na
\mt1 Luka
\imt Ulongozi
\ip Mbuli Inogile yandikigwe na Luka ya mumkumbo wa vitabu vine va lagano da sambi, vitabu avo volagusa vija Yesu viyakalile hano mwiisi. Kila kitabu acho chokemigwa, “Injili,” fambulo jake Mbuli Inogile. Vitabu avo vandikigwa ako kumwande na Matayo na Maluko na Luka na Yohana kipindi Yesu viyafile na kuzilibuka. Luka handike mbuli za Yesu viyakalile hano mwiisi ziiyeka, lakini vivija kandika mbuli ziwatendile wanahina zake ako kumwande Yesu viyafile na kuzilibuka na kitabu acho kikemigwa Sang'hano za Iwatumigwa. Kuduhu munhu yojuwa kipindi gani hebu chandikiligwa kwahi kitabu kino cha Mbuli Inogile yandikigwe na Luka, lakini wanhu woifunza mbuli wose woitogolela kamba sengine chandikigwa behi ya mwaka wa 70 toka kuvumbuka kwa Kilisito.
\ip Mwandikaji kakala Luka yakalile mganga. Wandikaji wake na ulonzi uyekile volagusa kamba heyo kakala munhu yasomile. Luka kalonda kwandika mbuli imoja imoja kamba vizilawilile kwa Yesu viyakalile hano mwiisi, kasimulila zimbuli kamba vizilawilile, muladi wanhu wayagwe wamwede kwa kusoma mbuli azo (Sula ya 1:1-3). Heyo hakalile Muyahudi bule (Wakolosai 4:10-14) na kandika vija wanhu haweli Wayahudi wahahile kuvijuwa. Mbuli ino yokoneka kwa vija viyafambule mila za Kiyahudi (Sula ya 1:8).
\ip Mbuli Inogile yandikigwe na Luka iigala ng'hani na vitabu va Matayo na Maluko, kwavija vose vosimulila mbuli zizija mna inzila imoja. Mna ivitabu vose vidatu, Luka yaiyeka kasimulila ng'hani mbuli ya kuvumbuka kwa Yohana Mbatizaji. Vivija Luka kogangamiza ng'hani mbuli za kugela kumgongo (Sula za 3:3, 11:4, 17:3-4, 23:34, 24:47) na kumpula Mulungu (Sula za 3:21, 5:16, 6:12, 11:1-12, 22:32).
\iot Mbuli zili mkitabu
\io Mna isula ya 1:1-4, Luka koitambula Mbuli Inogile iyandike na kosimulila habali kayandika.
\io Abaho kosimulila kuvumbuka kwa Yesu na vivija viyaitandile kwa kusang'hana (Sula ya 1:5-4:13).
\io Hanhu hakulu ha Mbuli Inogile (Sula ya 4:14-21:38), Luka kosimulila sang'hano iyatendile Yesu, ng'hani ng'hani unzonza uyatendile na mbuli ziyafundize.
\io Kukimambukizo, sula za kabili za kimambukizo (Sula ya 22-24), kasimulila vija Yesu viyafile, viyazikigwe na viyazilibuke.
\c 1
\p
\v 1 Mkulu Teofili,
\p Wanhu wengi wawamba ng'hani kwandika mbuli zija zilawilile kumwetu. 
\v 2 Wandika mbuli zija zitulongeligwe na wanhu waja wazonile kwa meso gao kusongela kuna ichanduso na wapetile uusenga. 
\v 3 Avo go mkulu, kwavija nizizahila vinogile mbuli zino kulawa kuna ichanduso, vinikona niye yokuwa vinoga kukwandikila goya mbuli zija zilawilile. 
\v 4 Notenda vino muladi ujuwe ukweli wose wa mbuli ziufundizigwe.
\s Kuvumbuka kwa Yohana Mbatizaji kopetigwa
\p
\v 5 Kipindi acho Helode viyakalile mndewa wa Yudea, kukala na mulava nhosa, twaga jake Zakalia, wa kibumbila cha Abiya.\f a \fr 1:5 \fr*\fk Abiya. \fk* Walava nhosa waigola mna ivibumbila malongo mabili na nne, na Abiya kakala mulangulizi mna ikibumbila cha nane.\f* Mwehe wake kakala Elizabeti, nayo vivija kalawa mulukolo lwa mulava nhosa Haluni. 
\v 6 Wose wabili wakala wotenda ganogile mgameso ga Mulungu, na kugagoga Malagizo gose ga Mndewa Mulungu. 
\v 7 Wakala waduhu wana kwavija Elizabeti kakala mgumba, na wose wabili wakala wavele.
\p
\v 8 Siku dimoja Zakalia kakala Mng'anda ya Mulungu yosang'hana isang'hano yake ya kulava nhosa, kamba viyatendaga mna izamu yake. 
\v 9 Zakalia kasaguligwa kwa kubwanha simbi, kamba viwatendaga walava nhosa, kwingila Mng'anda ya Mndewa yasome ubani. 
\v 10 Kipindi cha kusoma ubani vikivikile, wanhu wengi wakala kunze wompula Mulungu.
\p
\v 11 Msenga wa kuulanga wa Mndewa kamulawilila Zakalia, kema mwambu wa mkono wa kudila wa upango wa kusomela ubani. 
\v 12 Zakalia viyamone, kasinhuka na kagwaya kwa bwembwe. 
\v 13 Lakini msenga wa kuulanga kamulongela, “Sekeudumbe, Zakalia! Mulungu kahulika kupula kwako. Mwehe wako Elizabeti kokulelela mwana wa kimbigalo, twaga jake komkema Yohana. 
\v 14 Kodeng'helela ng'hani na wanhu wengi wodeng'helela kwa kuvumbuka kwake. 
\v 15 Kokuwa munhu mkulu mgameso ga Mndewa. Honda yang'we ugimbi hebu divai. Kokuwa na Loho Yang'alile kusongela mna iinda ya mamake. 
\v 16 Kowatenda wanhu wengi wa Izilaeli wailumbe na Mndewa Mulungu wao. 
\v 17 Nayo komulongolela Mndewa, kokuwa na nguvu kamba mtula ndagu wa Mulungu Eliya. Kowatenda tata na wana wainogele, kowagalusa wanhu waja hawamtegeleza Mulungu wagese ganogile kamba wanhu wanogile, avo yamtandile Mndewa wanhu zake.”
\p
\v 18 Zakalia kamuuza msenga ija wa kuulanga, “Vino nojuwaze mbuli ino kamba ya ukweli? Niye na mwehe wangu twa wavele.”
\p
\v 19 Msenga ija kamwidika, “Niye na Gabilieli. Nokwima haulongozi ha Mulungu, heyo ayo yanhumile nonge na gweye kukupetela mbuli ino inogile. 
\v 20 Lakini kwavija hutogole mbuli zangu zonda zilawilile mna ikipindi chake, sambi hudaha kulonga mbaka siku vonda ilawilile mbuli ino.”
\p
\v 21 Kipindi acho wanhu wakalile wombeta Zakalia, wakanganya habali kokawa kulawa Mng'anda ya Mulungu. 
\v 22 Viyalawile kunze hadahile kulonga nao. Wajuwa hana kinhu cha unzonza kiyaonile Mng'anda ya Mulungu, kwavija kawagwaa kilaguso kwa kwinula makono gake, na kakala halonga.
\p
\v 23 Viyamambukize sang'hano yake Mng'anda ya Mulungu, kabwela ukae. 
\v 24 Hamwande kidogo imwehe Elizabeti kagoga inda. Hasegele ukayake kwa miezi mitano. Kalonga, 
\v 25 “Hakimambukizo Mndewa kanisegezela kinyala mgameso ga wanhu!”
\s Kuvumbuka kwa Yesu kopetigwa
\p
\v 26 Elizabeti viyakalile na inda ya miezi sita, Mulungu kamtuma msenga wa kuulanga, twaga jake Gabilieli, yachole kudibuga da Nazaleti, mwiisi ya Galilaya. 
\v 27 Kakala na usenga wa mhambe imoja yafungiligwe zengele na mbigalo imoja twaga jake Yusufu, yalawilile mulukolo lwa Mndewa Daudi. Mhambe ayo twaga jake Malia. 
\v 28 Msenga ija kamcholela Malia, kamulongela, “Zihoze! Mndewa kahamoja na gweye. Nayo kakunogela ng'hani!”
\p
\v 29 Malia viyauhulike usenga awo wa msenga wa kuulanga, kakala na mfundo ng'hani muumoyo wake, kakanganya usenga awo wofambula choni. 
\v 30 Msenga ija kamulongela, “Malia, sekeudumbe, gweye kupata ng'hekewa ya Mulungu. 
\v 31 Kogoga inda na kolela mwana wa kimbigalo, nayo komkema Yesu. 
\v 32 Kokuwa munhu mkulu, kokemigwa Mwana wa Mulungu yeli Uchanha Ng'hani. Mndewa Mulungu komgwaa kigoda cha undewa, kamba viyakalile Daudi muhenga wake. 
\v 33 Kokuwa mtawala wa lukolo lwa Yakobo siku zose, na undewa wake wokuwa wa mazuwa gose!”
\p
\v 34 Malia kamuuza msenga ija, “Niye na mhambe. Lelo mbuli ayo yokuwaze?”
\p
\v 35 Msenga ija kamwidika, “Loho Yang'alile kokwizila, na nguvu za Mulungu zokugubika. Avo Mwana yonda yavumbuke kokuwa Yang'alile na kokemigwa Mwana wa Mulungu. 
\v 36 Kumbuka ndugu yako Elizabeti. Wanhu wakala wolonga kakala mgumba, lakini sambi kana inda ya miezi sita, hamoja na uvele uyalinao. 
\v 37 Kwavija kuduhu kinhu kimulemela Mulungu.”
\p
\v 38 Malia kalonga, “Niye na msang'hanaji wa Mndewa, nailawilile kumwangu kamba viulongile.” Abaho msenga ija kasegela.
\s Malia komtembelela Elizabeti
\p
\v 39 Kumwande kidogo Malia kafunga mwanza, kalopola kuchola kuna idibuga dili mvigongo va isi ya Yudea. 
\v 40 Kengila mng'anda ya Zakalia, kamulamusa Elizabeti. 
\v 41 Elizabeti viyahulike Malia komulamusa, king'hele kili mna iinda yake kizumha. Nayo Elizabeti kamemezigwa Loho Yang'alile, 
\v 42 kalonga kwa sauti ng'hulu, “Gweye kunogeligwa kubanza watwanzi wose, na imwana yonda umulele konogeligwa! 
\v 43 Habali mbuli ino ng'hulu inilawilile niye, mbaka mama wa Mndewa wangu keza kunhembelela? 
\v 44 Vimhulike kondamusa, mwana king'hele yeli mna iinda yangu kazumha kwa kudeng'helela. 
\v 45 Kumweda gweye utogola usenga wa Mndewa, kwavija wolawilila kumwako!”
\s Lwila lwa Malia
\p
\v 46 Malia kalonga,
\q “Moyo wangu womgwaa nhogolwa Mndewa,
\q
\v 47 Loho yangu yomdeng'helela kwavija Mulungu Mkombola wangu,
\q
\v 48 kang'humbuka, niye msang'hanaji wake muhole!
\q Kulawa sambi wanhu wose wong'hema munhu yamwedile,
\q
\v 49 kwavija Mulungu Mkulu kanhendela vinhu vikulu.
\q Twaga jake ding'ala.
\q
\v 50 Kulawa lukolo na lukolo,
\q kowonela bazi wanhu wose womtegeleza.
\q
\v 51 Katenda mbuli ng'hulu kwa mkono wake.
\q Kawapwililisa wanhu weli na magoda mmizoyo yao.
\q
\v 52 Kawahumulusa wandewa mna ivigoda vao va undewa,
\q na kawenula wahole.
\q
\v 53 Weli na nzala kawatenda wegute kwa vinhu vinogile na
\q kawawinga matajili makono gaiyeka.
\q
\v 54 Kasang'hana kija kiyalongile kwa wahenga zetu,
\q keza kumtaza msang'hanaji wake Izilaeli.
\q
\v 55 Kakumbuka kumonela bazi Abulahamu,
\q na lukolo lwake lose siku zose!”
\p
\v 56 Malia kakala kwa Elizabeti miezi midatu, abaho kabwela ukayake.
\s Kuvumbuka kwa Yohana Mbatizaji
\p
\v 57 Kipindi cha kuifungula Elizabeti vikivikile, kaifungula mwana wa kimbigalo. 
\v 58 Wanhu weli behi nayo na ndugu zake viwahulike mbuli ng'hulu ziyatendeligwe na Mndewa, wadeng'helela hamoja nayo.
\p
\v 59 Imwana viyavikize siku nane, wamwingiza kumbi. Walonda kumkema Zakalia, twaga da tatake, 
\v 60 lakini mamake kalonga, “Bule, twaga jake Yohana.”
\p
\v 61 Wamulongela, “Kuduhu munhu mulukolo lwenu yeli na twaga dijo!” 
\v 62 Abaho wamgwaa kilaguso tatake, wamuuza twaga gani diyalondile mwanage yakemigwe.
\p
\v 63 Zakalia kawapula kibao cha kwandikila, kandika vino, “Twaga jake Yohana.” Wanhu wose wakanganya! 
\v 64 Bahaja Zakalia kadaha kulonga, kamgwaa nhogolwa Mulungu. 
\v 65 Wanhu weli behi nayo wadumba ng'hani. Mbuli izo za unzonza zibwililika kila hanhu kuvigongo va isi ya Yudea. 
\v 66 Kila munhu yahulike mbuli ayo kaigelegeza, kauza, “Vino mwana ino kokuwa nani?” Kwavija udahi wa Mndewa ukala hamoja nayo.
\s Lwila lwa Zakalia
\p
\v 67 Zakalia tatake Yohana kamemezigwa Loho Yang'alile, kalonga usenga wa Mulungu,
\q
\v 68 “Yatogoligwe Mndewa, Mulungu wa Izilaeli!
\q Keza kuwataza wanhu zake na kuwagombola.
\q
\v 69 Katugwaa Mkombola yeli na udahi,
\q mzukulu wa Daudi msang'hanaji wake.
\q
\v 70 Kamba viyalongile toka mwaka kubitila watula ndagu zake wang'alile,
\q
\v 71 kamba kotukombola na wanhu wang'hobo,
\q na kulawa mmakono ga wanhu watwihile.
\q
\v 72 Kalonga kowonela bazi wahenga zetu,
\q na kokumbuka lagano jake ding'alile.
\q
\v 73 Kaiduila kwa muhenga wetu Abulahamu,
\q
\v 74 kutukombola mmakono ga wanhu watwihile,
\q na kututenda tumsang'hanile bila kudumba,
\q
\v 75 tuwe wanhu wang'alile na wanhu wotenda goyolonda Mulungu,
\q siku zose za ugima wetu.
\b
\q
\v 76 Gweye mwanangu, kokemigwa mtula ndagu wa Mulungu yeli Uchanha Ng'hani.
\q Komulongolela Mndewa,
\q kuitanda nzila yake.
\q
\v 77 Kowalongela wanhu zake kamba wokomboligwa,
\q na nzambi zao zogeligwa kumgongo.
\q
\v 78 Mulungu wetu kana bazi na moyo unogile.
\q Kotumwemwesela mulenge wa ukombozi kulawa kuulanga,
\q
\v 79 na wowamwemwesela wanhu wose wokala mdiziza da ifa,
\q na kulongoza magulu getu mnzila ya tindiwalo.”
\p
\v 80 Imwana ija kagendelela kukula lukuli na kawa na nguvu mwiiloho. Kakala kuluwala mbaka siku dija viyalawilile mgameso ga wanhu wa Izilaeli.
\c 2
\s Kuvumbuka kwa Yesu
\r Mat 1:18-25
\p
\v 1 Kipindi acho, Agusito, Mndewa wa Lumi, kalagiza wanhu wose mwiisi ya Lumi wapetigwe. 
\v 2 Awo ukala mwanza wa ichanduso wa wanhu kupetigwa kipindi Kilenio viyakalile mkulu wa isi ya Siliya. 
\v 3 Avo kila munhu kachola kudibuga diyavumbuke kwandikigwa twaga jake.
\p
\v 4 Yusufu kasegela kudibuga da Nazaleti mwiisi ya Galilaya, kachola kudibuga da Beselehemu mwiisi ya Yudea, hanhu hayavumbuke mndewa Daudi. Yusufu kachola kuko kwavija kolawa mulukolo lwa Daudi. 
\v 5 Kachola na Malia kupetigwa, yakalile yamfungile zengele. Nayo Malia kakala na inda. 
\v 6 Viwakalile kudibuga da Beselehemu, kipindi cha Malia kuifungula kivika. 
\v 7 Kaifungula mwanage wa chaudele wa kimbigalo, kamvaza vikumbi. Abaho kamtambaliza hanhu hoodimiligwa ng'ombe, kwavija hawapatile gati mzing'anda za wageni.
\s Wasusilaji wa ng'hondolo na wasenga wa kuulanga
\p
\v 8 Kilo acho kukala na wasusilaji wa ng'hondolo mna imigunda ilibehi na Beselehemu, wakala wokaliza fugo zao.\fig Wasusilaji wokaliza fugo zao|src="02 Shepherds.jpg" size="col" ref="2:8"\fig* 
\v 9 Msenga wa kuulanga kawalawilila, ukulu wa Mndewa uwamwemwesela, nao wadumba ng'hani. 
\v 10 Lakini msenga ija kawalongela, “Sekemudumbe! Niye niwagalila mbuli inogile, mbuli yonda itende wanhu wose wadeng'helele. 
\v 11 Lelo kudibuga da Daudi, Mkombola wenu kavumbuka, ayo Kilisito Mndewa! 
\v 12 Kino acho kilaguso kumwenu, momvika mwana king'hele kavazigwa vikumbi, katambalizigwa hanhu hoodimiligwa ng'ombe.”
\p
\v 13 Bahaja bumbila kulu da wasenga wa kuulanga dilawilila, diilumba na msenga ija iyagwe, wamtogola Mulungu walonga,
\q
\v 14 “Ukulu kwa Mulungu yeli Uchanha Ng'hani kuulanga,
\q na tindiwalo diwe kwa wanhu wa mwiisi yawanogele!”
\p
\v 15 Wasenga wa kuulanga viwabwelile kuulanga, wasusilaji wailongela, “Tucholeni Beselehemu tukailole mbuli ino ilawilile, yailongile Mndewa.”
\p
\v 16 Avo walopola kuchola, wawavika Malia na Yusufu, na wamona imwana king'hele katambalizigwa hanhu hoodimiligwa ng'ombe. 
\v 17 Wasusilaji viwamone imwana, wawalongela kija kiyawalongele msenga wa kuulanga mbuli ya imwana. 
\v 18 Wanhu wose wahulike kija kiwalongile wasusilaji, wakanganya. 
\v 19 Lakini Malia kazika mbuli izo muumoyo na kazigelegeza ng'hani. 
\v 20 Wasusilaji wabwela kuno wokwimba nyila za kumtogola Mulungu kwa mbuli zose ziwahulike na kuzona. Zose zilawilila kamba msenga wa kuulanga viyawalongele.
\s Yesu kogweleligwa twaga
\p
\v 21 Mna isiku ya nane, siku ya kwingizigwa imwana kumbi, wamgwaa twaga da Yesu. Twaga ijo kagweleligwa na msenga wa kuulanga mamake hanagoga inda.
\s Yesu kogaligwa Mng'anda ya Mulungu
\p
\v 22 Vikivikile kipindi cha kuisunha kamba Musa viyalagize mna Gamalagizo gake, Yusufu na Malia wamsola imwana na wachola nayo Yelusalemu muladi wamwike mgameso ga Mndewa, 
\v 23 kamba viyandikigwe mna Gamalagizo ga Mndewa, “Kila mwana wa chaudele wa kimbigalo yonda yavumbuke yagaligwe mgameso ga Mndewa.” 
\v 24 Vivija wachola kulava nhosa kamba malagizo ga Mndewa vigalondile, “Huwa wabili hebu makinda mabili ga njiwa.”
\p
\v 25 Kipindi acho kukala na munhu yokala Yelusalemu, twaga jake Simeoni. Munhu ayo kakala yotenda goyolonda Mulungu na komdumba Mulungu. Vivija kakala yobetela ukombozi wa Izilaeli, na Loho Yang'alile kakala hamoja nayo. 
\v 26 Nayo Loho Yang'alile kamulongela honda yafe mbaka yamone Kilisito Mkombola. 
\v 27 Loho kamulongoza Simeoni yachole kuna Ing'anda ya Mulungu. Abaho Yusufu na Malia wamgala imwana Yesu kuna Ing'anda ya Mulungu wamtendele kamba Malagizo ga Musa vigalondile. 
\v 28 Simeoni kamsola imwana mmakono gake, kamtogola Mulungu, kalonga,
\q
\v 29 “Mndewa, sambi kusang'hana kamba viulongile,
\q muleke msang'hanaji wako yachole moyo uholile.
\q
\v 30 Kwa meso gangu niuwona ukombozi wako,
\q
\v 31 ukombozi uutandile mgameso ga wanhu wose.
\q
\v 32 Mulenge uwatenda wanhu haweli Wayahudi wajuwe goulonda,
\q na kugala ukulu kwa wanhu zako wa Izilaeli.”
\p
\v 33 Tatake na mamake imwana wakanganya kija kiyalongile Simeoni mbuli ya imwana. 
\v 34 Simeoni kawatambikila, kamulongela Malia, “Mwana ino kasaguligwa na Mulungu mbuli ya kupotela na kukomboligwa wanhu wengi wa Izilaeli. Nayo kokuwa kilaguso kulawa kwa Mulungu, na wanhu wengi womulema. 
\v 35 Abaho magesa ga wanhu wengi gogubuligwa. Na gweye mwenyego, usungu uli kamba panga dikutwa dousoma moyo wako.”
\p
\v 36 Kukala na mgane imoja mtula ndagu wa Mulungu, yakalile mvele ng'hani, twaga jake Ana, biti Fanueli wa lukolo lwa Asheli. Mtwanzi ayo kakala na mkasano wake kwa miyaka saba toka yasoligwe. 
\v 37 Nayo kakala mgane mbaka viyavikize miyaka malongo manane na nne. Kipindi chose acho kakala Mng'anda ya Mulungu imisi na ikilo, komgwaa ukulu Mulungu, kopula na kofunga kuja. 
\v 38 Saa iija kavika, kamgwaa nhogolwa Mulungu na kalonga mbuli za imwana kwa wanhu wose wakalile wombeta Mulungu yaikombole Yelusalemu.
\s Kubwela Nazaleti
\p
\v 39 Yusufu na Malia viwamambukize kugatenda gaja gose galondeke na Malagizo ga Mndewa, wabwela kudibuga jao da Nazaleti mwiisi ya Galilaya. 
\v 40 Imwana kakula na kawa mbala goya, kakala yamemile nzewele, na ng'hekewa ya Mulungu ikala kumwake.
\s Mbwanga Yesu Mng'anda ya Mulungu
\p
\v 41 Kila mwaka tatake na mamake Yesu wacholaga Yelusalemu kuna inyimwili nyimwili ya Pasaka. 
\v 42 Yesu viyavikize miyaka longo na mibili, wachola kuna inyimwili nyimwili ya Pasaka kamba viwatendaga. 
\v 43 Nyimwili nyimwili viimalile, wabwela ukae, lakini mbwanga Yesu kasigala Yelusalemu. Tatake na mamake hawajuwile bule. 
\v 44 Wao viwagize kakala mna ikibumbila cha wanhu, avo watembela siku ngima. Abaho wasonga kumzahila Yesu mwa ndugu zao na mbwiga zao. 
\v 45 Hawamone bule, avo wabweleganya Yelusalemu kumzahila. 
\v 46 Siku ya kadatu wamvika kuna Ing'anda ya Mulungu, kakala hamoja na wafundiza wa Kiyahudi, kowategeleza na kuwauza. 
\v 47 Wanhu wose wamuhulike wakanganya nzewele zake na vija viyawedike. 
\v 48 Tatake na mamake viwamone wasinhuka ng'hani. Mamake kamuuza, “Mwanangu, habali ututendile vino? Niye na tatako tukala moyo yungwayungwa tokuzahila gweye!”
\p
\v 49 Yesu kawedika, “Habali munizahila? Vino hamujuwile bule niye nilondeka ng'hale mng'anda ya Tatangu?” 
\v 50 Lakini wao hawajuwile fambulo da ulonzi awo.
\p
\v 51 Abaho Yesu kachola nao Nazaleti, ako kakala kowategeleza. Mamake kazika muumoyo mbuli zino zose. 
\v 52 Yesu kakula lukuli na ubala, kanogeligwa na Mulungu hamoja na wanhu.
\c 3
\s Yohana Mbatizaji kowapetela wanhu
\r Mat 3:1-12; Mlk 1:1-8; Yoh 1:19-28
\p
\v 1 Mwaka wa longo na tano muundewa wa mndewa wa Lumi yakemigwe Tibelio, Pontio Pilato kakala mkulu wa isi ya Yudea, na Helode kakala mkulu wa isi ya Galilaya, na Filipo mdodo wake kakala mkulu wa Itulea na isi ya Tulakoniti, na Lusania kakala mkulu wa isi ya Abilene, 
\v 2 Anasi na Kayafa wakala wakulu wa walava nhosa. Kipindi acho mbuli ya Mulungu imwizila Yohana mwanage Zakalia ako kuluwala 
\v 3 Yohana kachola mziisi zose zili mmabehi na lwanda lwa Yolidani, kawapetela wanhu, “Lekeni nzambi na mbatizigwe na Mulungu kozigela kumgongo nzambi zenu.”
\q
\v 4 Kamba viyandikigwe mna ikitabu cha mtula ndagu wa Mulungu Isaya,
\q “Munhu kokema kuluwala,
\q ‘Itandeni nzila ya Mndewa,
\q goloseni nzila yonda yabite!
\q
\v 5 Kila konde dimemezigwe,
\q kila kisugulu na kigongo visegezigwe,
\q nzila hazigoloke zigolosigwe,
\q na nzila zihile zotendigwa goya.
\q
\v 6 Wanhu wose wokona Mulungu kowakombola wanhu!’ ”
\p
\v 7 Lunhu lwa wanhu lumcholela Yohana yawabatize. Yohana kawalongela, “Mweye mizoka! Nani yawalongele modaha kuikimbila nhaguso yonda igaligwe na Mulungu? 
\v 8 Musang'hane gaja gonda galaguse muzileka nzambi zenu. Sekemuilongele, ‘Abulahamu ayo muhenga wetu.’ Nowalongela, Mulungu kodaha kugasola mabwe gano na kugatenda lukolo lwa Abulahamu! 
\v 9 Shoka ikigwa goya kukanha mibiki mna gamasina. Kila mbiki uleka kulela matunda ganogile wokanhigwa na kwasigwa muumoto.”
\p
\v 10 Lunhu lwa wanhu lumuuza Yohana, “Avo tutende choni?”
\p
\v 11 Yohana kawedika, “Munhu yoyose yeli na viwalo vibili yamgwee kimoja miyage yeliduhu, na ija yeli na lujo yatende vivo.”
\p
\v 12 Wabokela kodi nao weza kubatizigwa. Wamuuza Yohana, “Mfundiza, tweye tutende choni?”
\p
\v 13 Nayo kawalongela, “Sekemubokele kodi kubanza vija vimulagizigwe.”
\p
\v 14 Wakalizi nao wamuuza, “Na tweye tutende choni?”
\p Nayo kawalongela, “Sekemumboke munhu yoyose sente yake hebu sekemumtaguse munhu yoyose kwa uvizi. Mutosheke na kija kimubokela.”
\p
\v 15 Wanhu wakala wobetela kwiza kwa Mkombola, avo wasonga kuiuza mmizoyo yao kamba Yohana kodaha kuwa ayo Kilisito Mkombola. 
\v 16 Yohana kawalongela wose, “Niye nowabatiza mweye kwa mazi, lakini kokwiza ija yeli munhu mkulu ng'hani kubanza niye. Niye sifaya hata kudohola nzabi za vilatu vake. Ayo kowabatiza kwa Loho Yang'alile na moto. 
\v 17 Ayo kana lungo mmakono gake lwa kubetela uhule wake. Kowika uhemba kudikanho, lakini koisoma imikumvi muumoto haufaga.”
\p
\v 18 Kwa mbuli nyingi Yohana kawapetela wanhu Mbuli Inogile na kawalonda waleke nzambi zao. 
\v 19 Lakini Yohana kamkomhokela mndewa Helode, mkulu wa isi ya Galilaya kwavija kamsola Helodiya, mwehe wa mdodo wake, na katenda nzambi nyingi. 
\v 20 Abaho Helode katenda dihile ng'hani kwa kumgodeka Yohana mkifungo.
\s Yesu kobatizigwa
\r Mat 3:13-17; Mlk 1:9-11
\p
\v 21 Wanhu wose viwakalile wobatizigwa, Yesu nayo kabatizigwa. Viyakalile kompula Mulungu, ulanga ugubuka, 
\v 22 na Loho Yang'alile kamuhulumukila mna ulukuli luigalile na huwa. Sauti ihulikigwa kulawa kuulanga, “Gweye kwa Mwanangu nikunogele. Ninogelwa na gweye.”
\s Wanhu wa lukolo luyavumbuke Yesu
\r Mat 1:1-17
\p
\v 23 Yesu viyasongile sang'hano yake, kakala na miyaka malongo madatu. Avo wanhu wagesa kakala mwanage Yusufu, mwanage Heli, 
\v 24 mwanage Matati, mwanage Lawi, mwanage Meliki, mwanage Yani, mwanage Yusufu, 
\v 25 mwanage Matatia, mwanage Amosi, mwanage Nahumu, mwanage Esili, mwanage Nagai, 
\v 26 mwanage Maati, mwanage Matatia, mwanage Semeni, mwanage Yusufu, mwanage Yuda, 
\v 27 mwanage Yoana, mwanage Lesa, mwanage Zelubabeli, mwanage Shealitieli, mwanage Neli, 
\v 28 mwanage Meliki, mwanage Adi, mwanage Kosamu, mwanage Elimadamu, mwanage Eli, 
\v 29 mwanage Yoshua, mwanage Eliezeli, mwanage Yolimu, mwanage Matati, mwanage Lawi, 
\v 30 mwanage Simeoni, mwanage Yuda, mwanage Yusufu, mwanage Yonamu, mwanage Eliakimu, 
\v 31 mwanage Melea, mwanage Mena, mwanage Matata, mwanage Natani, mwanage Daudi, 
\v 32 mwanage Yese, mwanage Obedi, mwanage Boazi, mwanage Salimoni, mwanage Nashoni, 
\v 33 mwanage Aminadabu, mwanage Adimini, mwanage Alini, mwanage Heziloni, mwanage Pelesi, mwanage Yuda, 
\v 34 mwanage Yakobo, mwanage Isaka, mwanage Abulahamu, mwanage Tela, mwanage Naholi, 
\v 35 mwanage Selugi, mwanage Lagau, mwanage Pelegi, mwanage Ebeli, mwanage Sela, 
\v 36 mwanage Kenani, mwanage Alifakisadi, mwanage Shemu, mwanage Nuhu, mwanage Lameki, 
\v 37 mwanage Metusela, mwanage Henoko, mwanage Yaledi, mwanage Mahalaleli, mwanage Kenani, 
\v 38 mwanage Enoshi, mwanage Seti, mwanage Adamu, mwanage Mulungu.
\c 4
\s Kugezigwa kwa Yesu
\r Mat 4:1-11; Mlk 1:12-13
\p
\v 1 Yesu kabwela kulawa Yolidani, kamema Loho Yang'alile na kalongozigwa na Loho Yang'alile mbaka kuluwala. 
\v 2 Ako kagezigwa na Mwenembago kwa ikipindi cha siku malongo mane. Mna ikipindi chose acho hadile kinhu chochose, avo vizimalile siku azo, nzala imuluma.
\p
\v 3 Abaho Mwenembago kamulongela Yesu, “Kamba gweye kwa Mwana wa Mulungu, dilongele dibwe dino digaluke gate.”
\p
\v 4 Lakini Yesu kamwidika, “Maandiko Gang'alile golonga, ‘Munhu hawa mgima kwa kuja kwiiyeka!’ ”
\p
\v 5 Abaho Mwenembago kamsola Yesu mbaka uchanha ng'hani, kamulagusila undewa wose wa mwiisi kwa mwanza umoja. 
\v 6 Mwenembago kamulongela Yesu, “Nokugwaa ukulu na utajili wose uno, kwavija vose va mmakono gangu, na niye nodaha kumgwaa munhu yoyose inimulonda. 
\v 7 Nokugwaa vinhu vose vino, kamba wahanitambikila.”
\p
\v 8 Yesu kamwidika, “Maandiko Gang'alile golonga,
\q ‘Mtambikile Mndewa Mulungu wako,
\q na umsang'hanile heyo yaiyeka!’ ”
\p
\v 9 Abaho Mwenembago kamsola Yesu mbaka Yelusalemu, kamwika uchanha ng'hani kuna ikiswili cha ing'anda ya Mulungu, abaho kamulongela Yesu, “Kamba gweye kwa Mwana wa Mulungu, ilagaze mwenyego hasi kulawa hano. 
\v 10 Kwavija Maandiko Gang'alile golonga,
\q ‘Mulungu kowalagiza wasenga zake
\q wa kuulanga wakukalize!’ 
\v 11 Na vivija golonga,
\q ‘Wokupapa mmakono gao,
\q sekeuilumize magulu gako mgamabwe!’ ”
\p
\v 12 Lakini Yesu kamwidika, “Maandiko Gang'alile golonga, ‘Sekeumgeze Mndewa Mulungu wako!’ ”
\p
\v 13 Mwenembago viyamambukize kumgeza Yesu kwa kila nzila, kamuleka mbaka kipindi kiyagwe kinogile.
\s Yesu kosonga sang'hano yake ako Galilaya
\r Mat 4:12-17; Mlk 1:14-15
\p
\v 14 Abaho Yesu kabwela isi ya Galilaya, nguvu ya Loho Yang'alile ikala hamoja nayo. Mbuli zake zibwililika mziisi zose za mmabehi. 
\v 15 Kakala yofundiza mna zing'anda za kumpula Mulungu na kila munhu kamgwaa nhogolwa.
\s Yesu kolemigwa ako Nazaleti
\r Mat 13:53-58; Mlk 6:1-6
\p
\v 16 Abaho Yesu kachola Nazaleti, hanhu kuyakulile. Mna isiku ya Kubwihila, kengila mng'anda ya kumpula Mulungu kamba viyatendaga. Kema yasome Maandiko Gang'alile. 
\v 17 Kagweleligwa kitabu cha mtula ndagu wa Mulungu Isaya, kakifungula na kona hanhu handikigwe,
\q
\v 18 “Loho wa Mndewa Mulungu kamgati mmwangu,
\q kwavija kanisagula niwagalile wanhu wakiwa Mbuli Inogile.
\q Kanituma niwapetele wagodekigwe kamba wolekesigwa,
\q na waja wasuwameso walole,
\q na kuwakombola waja wadununzigwe,
\q
\v 19 na kuwalongela kamba saa ivika
\q ya Mndewa kuwakombola wanhu zake.”
\p
\v 20 Abaho Yesu kakigubika ikitabu, kakibweza kwa msang'hanaji, abaho kakala hasi. Wanhu wose wakalile mng'anda ya kumpula Mulungu wamulola Yesu bunhuu. 
\v 21 Nayo kasonga kuwalongela, “Chandikigwe muno, lelo kilawilila kamba vimuhulike.”
\p
\v 22 Wose wamtogola na wakanganya mbuli zake zinogile ziyalongile. Walonga, “Vino ino siyo mwanage Yusufu?.”
\p
\v 23 Yesu kawalongela, “Nojuwa monongela ulonzi uno, ‘Mganga, ihonye mwenyego! Gose gatuhulike kugatenda ako Kapelinaumu, vivija gatende na hano ukayako.’ ” 
\v 24 Yesu kagendelela kulonga, “Nowalongela ukweli, kuduhu mtula ndagu yotegelezigwa ukayake.
\p
\v 25 “Nhegelezeni, ona kukala na wagane wengi mwiisi ya Izilaeli mna ikipindi cha Eliya. Kipindi acho, mvula haitowile miyaka midatu na nusu, kukala na lufilili lwa nzala mwiisi yose. 
\v 26 Lakini Eliya hatumigwe bule kwa munhu yoyose iyagwe mwiisi ya Izilaeli, ila kwa mgane imoja yakalile Selepata, mwiisi ya Sidoni. 
\v 27 Vivija mna ikipindi cha mtula ndagu wa Mulungu Elisha, kukala na wanhu wengi wakalile wolumwa utamu wa dikulu mwiisi ya Izilaeli. Lakini kuduhu munhu yoyose iyagwe yahonyigwe, ila Naamani yaiyeka, munhu wa isi ya Siliya.”
\p
\v 28 Wanhu wakalile mng'anda ya kumpula Mulungu wagevuzika ng'hani viwahulike avo. 
\v 29 Wenuka, wamulava kunze kudibuga jao dizengigwe uchanha kukigongo, wamgala mbaka mwiingema ya kigongo acho, walonda kumpigisa hasi. 
\v 30 Lakini Yesu kabita hagati ya lunhu luja, kalawanya.
\s Munhu yeli na kinyamkela
\r Mlk 1:21-28
\p
\v 31 Abaho Yesu kachola kudibuga da Kapelinaumu mwiisi ya Galilaya. Mwiisiku ya Kubwihila, kakala yofundiza wanhu. 
\v 32 Mafundizo gake gawakanganya wanhu wose, kwavija kakala kolonga kwa udahi. 
\v 33 Mng'anda ya kumpula Mulungu kukala na munhu yeli na kinyamkela. Kalila kwa sauti ng'hulu, 
\v 34 “Oii! Kolonda kututenda choni, Yesu wa Nazaleti? Vino kwiza kutukoma? Nokujuwa, Gweye kwa ija Yang'alile wa Mulungu!”
\p
\v 35 Yesu kamkomhokela ikinyamkela ija, “Nyamala! Mulawe munhu ino!” Kinyamkela kambwanha hasi munhu ija mgameso gao, abaho kamulawa bila kumulumiza.
\p
\v 36 Wanhu wose wakanganya ng'hani na wailongela, “Mbuli gani zino? Munhu ino kana nguvu na udahi wa kuwakomhokela vinyamkela, nao womtegeleza!” 
\v 37 Avo mbuli za Yesu zibwililika kila hanhu mwiisi ija.
\s Yesu kowahonya wanhu wengi
\r Mat 8:14-17; Mlk 1:29-34
\p
\v 38 Yesu kalawa kuna ing'anda ya kumpula Mulungu, kachola ukayake Simoni. Mkwe wa kitwanzi wa Simoni kakala yolumwa homa ng'hali, avo wamulongela Yesu yamuhonye. 
\v 39 Yesu kamcholela, kema behi na lusazi lwa mtwanzi ayo, kaikomhokela homa imulawe. Homa imulawa, bahaja mtwanzi ija kenuka, kasonga kuwasang'hanila.
\p
\v 40 Zuwa vidihongile, wanhu wose wakalile na watamu wawagala kwa Yesu, nayo keka makono gake uchanha mwa kila munhu na kuwahonya wose. 
\v 41 Vinyamkela wawalawa wanhu wengi na kuguta, “Gweye kwa mwana wa Mulungu!”
\p Yesu kawakomhokela na kawagomesa kulonga, kwavija wamjuwa kamba kakala Kilisito.
\s Yesu kowapetela wanhu mzing'anda za kumpula Mulungu
\r Mlk 1:35-39
\p
\v 42 Imitondo yake, Yesu kasegela kudibuga, kachola hanhu kuduhu wanhu. Wanhu wasonga kumzahila, na viwamone, walonda kumgomesa sekeyachole. 
\v 43 Lakini Yesu kawalongela, “Vivija nolondeka kuwapetela wanhu wa mmabuga gayagwe Mbuli Inogile ya Undewa wa Mulungu, kwavija acho kiyanhumile Mulungu kukisang'hana.”
\p
\v 44 Avo kawapetela wanhu mzing'anda za kumpula Mulungu mwiisi yose ya Yudea.
\c 5
\s Yesu kowakema wanahina wa ichanduso
\r Mat 4:18-22; Mlk 1:16-20
\p
\v 1 Siku dimoja Yesu kakala yemile mumgwazo wa lamba da Genesaleti. Wanhu wengi wakala woisung'ha sung'ha wategeleza mbuli ya Mulungu. 
\v 2 Yesu kazona ngalawa mbili zikalile mwiingema ya lamba, zilekigwe na wavuwa somba, wakalile wosunha mizavu yao. 
\v 3 Yesu kengila mwiingalawa imoja ikalile ya Simoni, kamulonda Simoni yaikwese mgamazi. Abaho Yesu kakala mwiingalawa, kafundiza lunhu luja.
\p
\v 4 Viyamambukize kufundiza, kamulongela Simoni, “Kwesa ingalawa mbaka kuna gamazi mengi, abaho gweye na wayago mupigise mizavu yenu muvuwe somba.”
\p
\v 5 Simoni kamwidika, “Go mkulu, tusang'hana ng'hani kilo kigima lakini hatupatile kinhu bule. Lakini kamba gweye kolonga avo, nogela mizavu yangu mgamazi.” 
\v 6 Wapigisa mizavu yao, somba wengi wanamata mbaka mizavu yao ilonda kudegeka. 
\v 7 Avo wawakema wayao wakalile mwiingalawa iyagwe weze kuwataza. Wayao weza na wazimemeza ngalawa zose mbili, zose zikala zimemile somba mbaka zilonda kudidimila. 
\v 8 Simoni Petulo viyachonile kija kilawilile, kamfugamila Yesu mmagulu, kalonga, “Mndewa, segela haulongozi wangu, niye nimema nzambi!”
\p
\v 9 Simoni na wayage wakanganya ng'hani mbuli ya somba wengi wawapatile. 
\v 10 Vivija wayage Simoni, Yakobo na Yohana, wanage Zebedayo, nao wakanganya. Yesu kamulongela Simoni, “Sekeudumbe. Kulawa sambi kokuwa mvuwaji wa wanhu.”
\p
\v 11 Wazilava ngalawa zao kunze mumgwazo, wavileka vinhu vose, wamkweleleza Yesu.
\s Yesu komuhonya munhu yeli na dikulu
\r Mat 8:1-4; Mlk 1:40-45
\p
\v 12 Yesu viyakalile kudibuga dimoja, kukala na munhu imoja yakalile na utamu wa dikulu. Viyamonile Yesu, kaibwanha hasi, kampula, “Go mkulu, wahalonda, kodaha kunihonya!”
\p
\v 13 Yesu kagolosa mkono wake, kamkwasa. Kalonga, “Nolonda, hona!” Bahaja utamu wa dikulu umulawa munhu ija. 
\v 14 Yesu kamulagiza, “Sekeumulongele munhu yoyose, lakini goga inzila mbaka kwa mulava nhosa ukailaguse, abaho kalave nhosa kamba viyalagize Musa ili kutenda kila munhu yatogole kamba kuhonyigwa.”
\p
\v 15 Lakini mbuli za Yesu zibwililika kila hanhu. Wanhu wengi weza kumtegeleza na kuhonyigwa mitamu yao. 
\v 16 Lakini Yesu kacholaga hanhu kuduhu wanhu na kampula Mulungu.
\s Yesu komuhonya munhu yaholole
\r Mat 9:1-8; Mlk 2:1-12
\p
\v 17 Siku dimoja Yesu viyakalile kofundiza, Mafalisayo wayagwe na wafundiza Malagizo ga Musa wakala aho. Wakala walawile kila buga mwiisi ya Galilaya na Yudea na kulawa Yelusalemu. Nguvu ya Mndewa ikala hamoja na Yesu kuwahonya watamu. 
\v 18 Wanhu wayagwe weza kuno wampapa mulusazi munhu yaholole. Wageza kumwingiza mng'anda wamwike haulongozi wa Yesu. 
\v 19 Lakini hawapatile nzila ya kumwingiza mng'anda, kwavija kukala na lunhu lwa wanhu. Avo wamsola mtamu wao, wamgala uchanha kukiswili, watobola zonzo. Abaho wamuhumulusa na lusazi lwake mbaka hagati ya lunhu lwa wanhu, wamwika haulongozi wa Yesu.\fig Wanhu wane womuhumulusa munhu kukiswili|src="17 Lowering Man Through the Roof.jpg" size="col" ref="5:19"\fig* 
\v 20 Yesu viyone kutamanila kwao, kamulongela munhu ija, “Mbwigangu, nzambi zako zigeligwa kumgongo.”
\p
\v 21 Wafundiza Malagizo ga Musa na Mafalisayo wasonga kuiuza, “Munhu gani ino kolonga mbuli za kumuliga Mulungu? Mulungu yaiyeka ayo yodaha kuzigela kumgongo nzambi za wanhu!”
\p
\v 22 Yesu kajuwa viwagesile, avo kawalongela, “Habali mogesa avo? 
\v 23 Choni kibuhile, kulonga, ‘Nzambi zako zigeligwa kumgongo,’ hebu kulonga, ‘Ima utembele’? 
\v 24 Lakini nolonda mujuwe kamba Mwana wa Munhu kana udahi mwiisi wa kuzigela kumgongo nzambi za wanhu.” Abaho kamulongela munhu ija yaholole, “Nokulongela, ima, papa lusazi lwako, uchole ukayako!”
\p
\v 25 Bahaja munhu ija kenuka mgameso ga wanhu, kapapa lusazi lwake mumo muyatambalale, kachola ukayake kuno komtogola Mulungu. 
\v 26 Wanhu wose wakanganya ng'hani na kudumba! Wamtogola Mulungu walonga, “Lelo tona unzonza!”
\s Yesu komkema Lawi
\r Mat 9:9-13; Mlk 2:13-17
\p
\v 27 Abaho Yesu kachola na kamona mbokela kodi yakemigwe Lawi kakala mng'anda ya kusolela kodi. Yesu kamulongela, “Nikweleleze.” 
\v 28 Lawi kenuka, kaleka kila kinhu, kamkweleleza.
\p
\v 29 Abaho Lawi kamtendela Yesu nyimwili nyimwili ng'hulu ukayake. Vivija kukala na wabokela kodi wengi na wanhu wayagwe wagonekigwe. 
\v 30 Mafalisayo na wafundiza Malagizo ga Musa wayagwe wakalile aho wawauza wanahina wa Yesu, “Habali moja na kung'wa hamoja na wabokela kodi na wanhu wotenda nzambi?”
\p
\v 31 Yesu kawedika, “Wanhu wagima hawalonda mganga, lakini waja weli watamu womulonda mganga. 
\v 32 Sizile kuwakema wanhu wogesa wanoga, lakini niza kuwakema waja wene nzambi waleke.”
\s Mbuli ya kufunga kuja
\r Mat 9:14-17; Mlk 2:18-22
\p
\v 33 Wanhu wayagwe wamulongela Yesu, “Wanahina wa Yohana Mbatizaji wofunga kuja miyanza mingi na kumpula Mulungu, na wanahina wa Mafalisayo wotenda vivo, lakini wanahina zako woja na kung'wa.”
\p
\v 34 Yesu kawedika, “Vino mogesa wanhu wagonekigwe kuna idizengele wodaha kufunga kuja kipindi munhu yosola kahamoja nao? Havidahika bule! 
\v 35 Lakini kipindi chokwiza, munhu yosola vonda yasegezigwe kumwao, baho wofunga kuja.”
\p
\v 36 Abaho Yesu kawalongela lusimo luno, “Kuduhu munhu yokanha kilaka mkiwalo cha sambi na kukika mkiwalo cha umwaka. Yahatenda avo, kokinanga kija kiwalo cha sambi, na kilaka acho honda kiigale na kiwalo cha umwaka. 
\v 37 Vivija kuduhu munhu yogida divai ya sambi mna mifuko ya ng'hwembe ya umwaka. Kwavija yahatenda avo, divai ya sambi yoitula mifuko ayo ya umwaka, divai yokwitika, na mifuko yobanangika. 
\v 38 Divai ya sambi yogidigwa mmifuko ya ng'hwembe ya sambi! 
\v 39 Kuduhu munhu yolonda divai ya sambi yahamambukiza kung'wa ya umwaka. Kwavija kolonga, ‘Ya umwaka inoga ng'hani.’ ”
\c 6
\s Mbuli ya siku ya Kubwihila
\r Mat 12:1-8; Mlk 2:23-28
\p
\v 1 Mna isiku imoja ya Kubwihila, Yesu kakala yobita mmigunda ya uhemba. Wanahina zake wasonga kubena mikungwi ya uhemba, wagafigisa mmakono gao na kuja mhule zake. 
\v 2 Mafalisayo wayagwe wawauza, “Habali motenda kinhu kigomesigwe mna isiku ya Kubwihila?”
\p
\v 3 Yesu kawedika, “Vino mweye hamusomile kija kiyatendile Daudi na wayage viwakalile na nzala? 
\v 4 Daudi kengila Mng'anda ya Mulungu, kasola magate galavigwe kwa Mulungu, kagaja na vivija kawagwaa wayage. Malagizo gawagomesa wanhu wayagwe kuja magate gago ila kwa walava nhosa waiyeka.”
\p
\v 5 Abaho Yesu kamambukiza kwa kulonga, “Mwana wa Munhu ayo Mndewa wa siku ya Kubwihila.”
\s Yesu komuhonya munhu yaholole mkono
\r Mat 12:9-14; Mlk 3:1-6
\p
\v 6 Mna isiku iyagwe ya Kubwihila, Yesu kengila mng'anda ya kumpula Mulungu na kafundiza. Baho kukala na munhu imoja, mkono wake wa kudila ukala uholole. 
\v 7 Wafundiza Malagizo ga Musa na Mafalisayo wayagwe wakala wozahila kilamuso cha kumtagusa Yesu, avo wakala womulola wamone kamba komuhonya munhu mwiisiku ya Kubwihila. 
\v 8 Lakini Yesu kawajuwa viwagesile, kamulongela munhu ija yaholole mkono, “Ima wize hano haulongozi.” Munhu ija kenuka na kwima hagati. 
\v 9 Abaho Yesu kawalongela, “Nowauza, vino Malagizo getu gotulonda tutende choni mwiisiku ya Kubwihila? Kutenda ganogile hebu kutenda gehile? Kuhonya ugima wa munhu hebu kuukoma?” 
\v 10 Yesu kawalola wanhu wose wakalile aho, abaho kamulongela munhu ija, “Golosa mkono wako.” Munhu ija katenda avo, na mkono wake uhona kabili.
\p
\v 11 Lakini wanhu wagevuzika ng'hani na wasonga kuilongela wamtende choni Yesu.
\s Yesu kosagula watumigwa longo na wabili
\r Mat 10:1-4; Mlk 3:13-19
\p
\v 12 Kipindi kija Yesu kachola kuna ikigongo kumpula Mulungu, kakala ako kilo kigima kompula Mulungu. 
\v 13 Imitondo yake, kawakema wanahina zake, kawasagula longo na wabili mna idibumbila jao, kawagwaa twaga da watumigwa. 
\v 14 Watumigwa awo wakala Simoni, ayo Yesu kamkema Petulo na Andeleya mdodo wake, Yakobo na Yohana, Filipo na Batulumayo, 
\v 15 Matayo na Tomaso na Yakobo mwanage Alufayo na Simoni yakemigwe Zelote, 
\v 16 Yuda mwanage Yakobo na Yuda Isikaliote yamuhinduke Yesu.
\s Yesu kofundiza na kuhonya wanhu
\r Mat 4:23-25
\p
\v 17 Yesu viyahumuluke kukigongo hamoja na watumigwa zake, kema hanhu hagoloke hamoja na wanahina zake wengi. Lunhu mkulu lwa wanhu lukala aho kulawa isi yose ya Yudea na buga da Yelusalemu, na kulawa mhwani ya isi za Tilo na Sidoni. 
\v 18 Weza kumtegeleza Yesu na kuhonyigwa mitamu yao. Vivija wanhu waja wakalile wogazigwa na vinyamkela weza na wahonyigwa. 
\v 19 Wanhu wose wageza kumkwasa Yesu, kwavija nguvu ya kuhonya ikala ilawa kumwake na kuwahonya wose.
\s Kudeng'helela na kunyunyuwala
\r Mat 5:1-12
\p
\v 20 Yesu kawalola wanahina zake, kalonga,
\q “Mmweda mweye muli wakiwa,
\q kwavija Undewa wa Mulungu uli wenu.
\q
\v 21 Mmweda mweye muli na nzala sambi,
\q kwavija mokwiguta!
\q Mmweda mweye mulila sambi,
\q kwavija modeng'helela!”
\p
\v 22 “Mmweda mweye kamba wanhu womwihilani, wowalema, wowaliga na kuwalonga vihile kwa mbuli ya Mwana wa Munhu! 
\v 23 Deng'heleleni na kuvina vonda galawilile, kwavija mwikiligwa nhunza ng'hulu kuulanga. Kwavija vivo wahenga zao viwawatendele watula ndagu wa Mulungu.
\q
\v 24 Lakini mogaya mweye muli matajili sambi,
\q kwavija mmala kupata deng'ho jenu!
\q
\v 25 Mogaya mweye mwigute sambi,
\q kwavija mokona nzala!
\q Mogaya mweye museka sambi,
\q kwavija moiyalala na kulila!”
\p
\v 26 “Mogaya mweye kamba wanhu wose wowagwaa nhogolwa kwavija wahenga zao vivija wawatendela vivo watula ndagu wa uvizi.”
\s Kuwanogela wakwihile
\r Mat 5:38-48; Mat 7:12
\p
\v 27 “Lakini nowalongela mweye munitegeleza, wanogeleni wamwihileni, muwatendele ganogile waja wowatendela gehile. 
\v 28 Muwatambikile waja wowaduila, na muwapulile kwa Mulungu waja womonelani. 
\v 29 Munhu yonda yakutowe kanza dimoja, muleke yakutowe kanza diyagwe vivija, kamba munhu kokuboka koti jako, muleke yasole na shati jako vivija. 
\v 30 Munhu yahakupula kinhu mgwee, na munhu yokuboka vinhu vako, sekeulonde yakubwezele. 
\v 31 Avo watendeleni wayagwe gaja gose gomulonda mweye kutendeligwa.”
\p
\v 32 “Kamba mweye mowanogela wanhu wowanogela mweye waiyeka, vino motenda kilozo gani? Hata wanhu wene nzambi wowanogela waja wowanogela hewo! 
\v 33 Na kamba mowatendela ganogile waja wowatendela ganogile waiyeka, vino motenda kilozo gani? Hata wanhu wene nzambi wotenda vivo! 
\v 34 Na kamba mowakopesha waja waiyeka mutamanila wodaha kuwabwezela, vino motenda kilozo gani? Hata wanhu wene nzambi wowakopesha wayao wotamanila wodaha kuwabwezela kikija kiwawakopeshe! 
\v 35 Lakini mweye wanogeleni waja womwihileni na muwatendele ganogile, muwakopeshe wanhu bila kutamanila kubwelezeligwa. Abaho nhunza yenu yokuwa ng'hulu, na mweye mokuwa wana wa Mulungu yeli Uchanha Ng'hani. Kwavija heyo kanoga kwa waja weliduhu nhogolwa kumwake na wanhu wotenda nzambi. 
\v 36 Muwe na bazi kamba vija Tata yenu viyeli na bazi.”
\s Kuwatagusa wayagwe
\r Mat 7:1-5
\p
\v 37 “Sekemuwataguse wayagwe, Mulungu honda yawataguse mweye. Sekemuwalaumu wayagwe, na Mulungu honda yawalaumu mweye. Mugele kumgongo nzambi za wanhu wayagwe, na Mulungu kogela kumgongo nzambi zenu. 
\v 38 Muwagwee wayagwe, na Mulungu kowagwaa mweye. Na mweye mobokela kibaba kimemile na kusindiligwa mbaka vokwitika mmakono genu, na vose vonda mudahe kuvigoga. Avo, vija vimuwapimila wayagwe, Mulungu nayo kowapimila vivo.”
\p
\v 39 Abaho Yesu kawalongela lusimo luno, “Msuwameso hadaha kumulongoza msuwameso miyage. Yahatenda vivo, wose wabili wolagalila mdikolombo. 
\v 40 Kuduhu mwanahina yombanza mfundiza wake. Lakini kila mwanahina yahamambukiza mafunzo gake, koigala na mfundiza wake.
\p
\v 41 “Habali kolola kibanzi kili mdisiso da ndugu yako lakini hulola biki dili mdisiso jako? 
\v 42 Hebu kodahaze kumulongela ndugu yako, ‘Chonde, leka nikulave kibanzi kili mdisiso jako,’ kuno gweye ung'hali hunajona biki dili mdisiso jako mwenyego? Gweye kwa mnafiki! Tanhu lava biki dili mdisiso jako, abaho kodaha kulola goya na kulava kibanzi kili mdisiso da ndugu yako.
\s Mbiki na matunda gake
\r Mat 7:16-20; Mat 12:33-35
\p
\v 43 “Mbiki unogile haudaha kulela matunda gehile, hebu mbiki wihile haudaha kulela matunda ganogile. 
\v 44 Kila mbiki wojuwika kwa matunda gake goulela, kwavija hudaha kubawa ngama mumkese hebu kubawa fulu kuna ivisolo va miba. 
\v 45 Munhu yanogile kolava ganogile mwiingama yake inogile ili muumoyo wake, lakini munhu yehile kolava gehile mwiingama yake ihile ili muumoyo wake. Kwavija munhu kolonga gaja gamemile muumoyo wake.
\s Wazengaji wabili
\r Mat 7:24-27
\p
\v 46 “Habali monikema, ‘Mndewa, Mndewa,’ kuno hamugatenda gaja goniwalongela? 
\v 47 Munhu yoyose yokwiza kumwangu na kutegeleza mbuli zangu na kuzigoga nowalagusila kaigala na choni. 
\v 48 Kaigala na munhu yozenga ng'anda yake yahimbile hasi ng'hani, keka chandusilo chake mdibwe. Mvula ng'hulu viitowile, mazi gaitowa ing'anda, lakini hagadahile kuitigisa kwavija ikala izengigwe goya. 
\v 49 Lakini munhu yoyose yotegeleza mbuli zangu na kolema kuzigoga, kaigala na munhu yazengile ng'anda yake bila kuhimba chandusilo. Mvula ng'hulu viitowile, mazi gaitowa ng'anda ija, nayo igwa na kubanangika!”
\c 7
\s Yesu komuhonya msang'hanaji wa mkulu imoja wa wakalizi wa Lumi
\r Mat 8:5-13
\p
\v 1 Yesu viyamambukize kuwafundiza wanhu, kachola Kapelinaumu. 
\v 2 Ako kukala na mkulu imoja wa wakalizi gana wa Kilumi yakalile na msang'hanaji wake mtamu ng'hani, na kalonda kufa. Nayo mkulu ayo kakala yomnogela ng'hani msang'hanaji ayo.\fig Mkulu wa wakalizi gana wa Kilumi|src="08 Centurion.jpg" size="col" ref="7:2"\fig* 
\v 3 Mkulu ayo viyahulike mbuli za Yesu, kawatuma wavele wayagwe wa Wayahudi wampule Yesu yeze kumuhonya msang'hanaji wake. 
\v 4 Avo wamcholela Yesu, wampula ng'hani, wamulongela, “Munhu ino kofaya umtaze. 
\v 5 Kowanogela wanhu na vivija katuzengela ng'anda ya kumpula Mulungu.”
\p
\v 6 Avo Yesu kachola nao. Viyakalile behi na ng'anda ya mkulu ija, mkulu ija kawatuma mbwiga zake wamulongele Yesu, “Go mkulu, sekeuigaze kwiza ukae, kwavija niye sifaya gweye wingile mng'anda yangu, 
\v 7 vivija niiyona sifaya hata kwiza kumwako. Lakini longa mbuli iiyeka, na msang'hanaji wangu kohona. 
\v 8 Kwavija naniye vivija na hasi ya udahi wa wakulu na nina wakalizi hasi yangu. Nahamulongela ino, ‘Chola!’ nayo kochola, nahamulongela iyagwe, ‘Izo!’ nayo kokwiza, vivija nahamulongela msang'hanaji wangu, ‘Tenda vino!’ nayo kotenda vivo.”
\p
\v 9 Yesu viyahulike avo kakanganya ng'hani, kahinduka, kalulongela lunhu lwa wanhu lukalile lomkweleleza, “Nowalongela, sinamona munhu yeli na tamanilo kulu kamba dino, hata mwiisi ya Izilaeli!”
\p
\v 10 Wanhu waja watumigwe wabwela kuna ing'anda ya mkulu ija, wamvika msang'hanaji ija kahona.
\s Yesu komzilibula mwana wa mgane
\p
\v 11 Kumwande, Yesu kachola kudibuga dimoja dikemigwe Naini. Kailongoza na wanahina zake na lunhu mkulu lwa wanhu. 
\v 12 Viyakalile habehi na ulwivi mkulu wa kwingilila kudibuga dijo, wanhu wapapile maiti ga mbwanga wakala wolawa kunze kudibuga, wochola kuzika. Mbwanga ayo yafile kakala mwana yeli yaiyeka wa mtwanzi yakalile mgane. Wanhu wengi wa buga ijo wakala hamoja na mtwanzi ayo. 
\v 13 Mndewa Yesu viyamone mtwanzi ayo, kamonela bazi, kamulongela, “Sekeulile.” 
\v 14 Abaho kagenda, kalukwasa ulusazi luwaitambalize maiti ya mbwanga ija. Wanhu walupapile ulusazi luja wema. Yesu kalonga, “Mbwanga! Nokulongela, lamuka.” 
\v 15 Mbwanga ija yafile kalamuka, kasonga kulonga. Abaho Yesu kamgwaa mama ija mwanage.
\p
\v 16 Wanhu wose wengila bwembwe na wamtogola Mulungu. Walonga, “Mtula ndagu mkulu wa Mulungu katulawilila hamwetu! Mulungu keza kuwakombola wanhu zake!”
\p
\v 17 Mbuli zino za Yesu zenela mwiisi yose ya Yudea na isi zili mmabehi.
\s Wasenga kulawa kwa Yohana Mbatizaji
\r Mat 11:2-19
\p
\v 18 Wanahina zake Yohana Mbatizaji wamulongela Yohana mbuli zose zino. Nayo kawakema wanahina zake wabili mna iwanahina zake, 
\v 19 kawatuma wachole kwa Mndewa wakamuuze, “Vino gweye ayo ija iyalongile Yohana Mbatizaji kokwiza, hebu tumbete iyagwe?”
\p
\v 20 Viwavikile kwa Yesu, wamulongela, “Yohana Mbatizaji katutuma tukuuze, kamba gweye ayo ija yalongile kokwiza, hebu tumbete iyagwe?”
\p
\v 21 Kipindi kikija Yesu kawahonya wanhu wengi wakalile watamu, wakalile wogaya, wakalile na vinyamkela na kawatenda wanhu wengi wakalile wasuwameso walole. 
\v 22 Avo Yesu kawedika, “Bweleni mkamulongele Yohana gaja gomuhulika na kugona, wasuwameso wolola, mbetembete wotembela, na weli na utamu wa dikulu wohonyigwa, na wanhu hawahulika wohulika, wafile wozilibuka, na wakiwa wopeteligwa Mbuli Inogile. 
\v 23 Kamweda munhu ija yeliduhu shaka na niye!”
\p
\v 24 Wanahina wa Yohana viwasegele, Yesu kasonga kululongela lunhu luja mbuli ya Yohana, “Vino vimucholile kuluwala, muchola kulola choni? Muchola kulola lusanze vilutigisigwa na beho? 
\v 25 Vino muchola kulola choni? Muchola kumulola munhu yavalile viwalo vinogile? Wanhu iwovala viwalo vinogile, weli na ugima wa kubwihila wokala mzing'anda za wandewa! 
\v 26 Nongeleni, vino muchola kulola choni? Muchola kumulola mtula ndagu wa Mulungu? Ona, lakini mona vingi ng'hani kubanza mtula ndagu wa Mulungu. 
\v 27 Kwavija Yohana ayo yalongigwe mna Gamaandiko Gang'alile, ‘Mulungu kalonga, nomtuma msenga wangu yakulongolele, yaitande nzila yako.’ ” 
\v 28 Yesu kamambukiza kulonga, “Nowalongela, Yohana ni munhu mkulu kubanza munhu yoyose yakalile mwiisi. Lakini yeli mdodo Muundewa wa Mulungu ni munhu mkulu kubanza Yohana.”
\p
\v 29 Wanhu wose wamuhulike, hata wabokela kodi, wamtogola Mulungu kamba kanoga na wakala wabatizigwe na Yohana. 
\v 30 Lakini Mafalisayo na wafundiza Malagizo ga Musa walema kutenda ga Mulungu, kwavija walema kubatizigwa na Yohana.
\p
\v 31 Yesu kagendelela kulonga, “Vino niwasimulile kwa lusimo gani wanhu wa lukolo luno? Vino waigala na choni? 
\v 32 Waigala na wana wadodo wakalile mdigulilo. Kibumbila kimoja chokikemelela kibumbila kiyagwe, ‘Tuwatowela gombe sugu, lakini hamuvinile bule! Tuwembila nyila za kuindilo, lakini hamulilile bule!’ 
\v 33 Yohana Mbatizaji keza, kafunga kuja na hang'wile divai, mweye mulonga, ‘Kana kinyamkela!’ 
\v 34 Mwana wa Munhu keza, kaja na kung'wa, mweye mulonga, ‘Muloleni munhu ino! Mmelo na mulevi, mbwiga wa wabokela kodi na wanhu waja wotenda nzambi!’ 
\v 35 Lakini nzewele ya Mulungu yokoneka inoga kwa wanhu waja wose woitogola.”
\s Yesu ukayake Simoni Mfalisayo
\p
\v 36 Mfalisayo imoja kamgoneka Yesu yakaje nayo lujo lwa ichungulo. Avo Yesu kachola kuna ing'anda ya Mfalisayo, kakala na kuja. 
\v 37 Kudibuga dija kukala na mtwanzi imoja yakalile yotenda nzambi. Kahulika kamba Yesu kakala yoja mng'anda ya Mfalisayo ayo, avo kasola nyhupa ya alabasita imemile mavuta gonung'hila goya ga bei ng'hulu. 
\v 38 Kema kukisogo, habehi na magulu ga Yesu kolila, mahozi gake galagalila mgamagulu ga Yesu. Abaho kagahangusa magulu ga Yesu kwa mvili zake, kaganonela na kagagidila mavuta. 
\v 39 Mfalisayo ija viyone avo, kailongela, “Maza munhu ino yakalile mtula ndagu wa Mulungu, yahamjuwile mtwanzi ino yomgoga kavilihi, yahamjuwile kamema nzambi!”
\p
\v 40 Yesu kamulongela, “Simoni, nina mbuli ya kukulongela.”
\p Simoni kalonga, “Ona, Mfundiza, nongela.”
\p
\v 41 Yesu kasonga kumulongela, “Kukala na wanhu wabili wakopile sente kwa munhu yokopesha sente. Imoja kakopa sente magana matano, na iyagwe kakopa malongo matano. 
\v 42 Wose wabili hawadahile kumulipa, avo munhu ija kawalekelela wose. Vino nani mna iwanhu waja yonda yamnogele ng'hani munhu ija?”
\p
\v 43 Simoni kamwidika, “Vinikona niye kokuwa ija yalekeleligwe sente nyingi.”
\p Yesu kalonga, “Kulonga goya.” 
\v 44 Abaho kamuhindukila mtwanzi ija na kamulongela Simoni, “Komona mtwanzi ino? Niza kuna ikae yako, hungwelele mazi ga kusunha magulu gangu, lakini mtwanzi ino kagasunha magulu gangu kwa mahozi gake na kagahangusa kwa mvili zake. 
\v 45 Gweye hunibokele kwa kuninonela, lakini mtwanzi ino halekile kuganonela magulu gangu tangu vinizile. 
\v 46 Hunibakile pala jangu mavuta, lakini mtwanzi ino kambakaza magulu gangu mavuta gonung'hila goya. 
\v 47 Nokulongela, nzambi zake nyingi zigeligwa kumgongo, lekaavo kalagusa unogelwa mkulu. Lakini munhu yoyose yeli na nzambi kidogo zigeligwe kumgongo, kolagusa unogelwa mdodo.”
\p
\v 48 Abaho Yesu kamulongela mtwanzi ija, “Nzambi zako zigeligwa kumgongo.”
\p
\v 49 Wanhu wayagwe wakalile hamoja na Yesu muulujo, wasonga kuilongela, “Ino munhu gani yodaha kuzigela kumgongo nzambi za wanhu?”
\p
\v 50 Lakini Yesu kamulongela mtwanzi ija, “Kutamanila kwako kukukombola. Genda moyo uholile.”
\c 8
\s Watwanzi wacholile na Yesu
\p
\v 1 Hamwande Yesu kafunga mwanza, kabitila mna gamabuga na vijiji kowapetela wanhu Mbuli Inogile ya Undewa wa Mulungu. Wanahina zake longo na wabili wachola nayo. 
\v 2 Watwanzi wayagwe wakalile walavigwe vinyamkela na kuhonyigwa mitamu yao vivija wamkweleleza. Watwanzi awo wakala Malia, yakemigwe Magidalena, ija yalavigwe vinyamkela saba, 
\v 3 Yoana mwehe wake Kuza yakalile msang'hanaji mkulu mna ikae ya mndewa Helode, na Suzana, na watwanzi wayagwe wengi. Watwanzi awo wakala wosola vinhu vao na kuwataza Yesu na wanahina zake.
\s Lusimo lwa muhandaji
\r Mat 13:1-9; Mlk 4:1-9
\p
\v 4 Wanhu wagendelela kwiza kwa Yesu kulawa kila buga. Lunhu mkulu viluitig'hane hamoja, Yesu kalulongela lusimo luno.
\p
\v 5 “Kukala na munhu kachola kuhanda mbeyu mumgunda wake. Viyakalile komiza izimbeyu, mbeyu ziyagwe zilagalila mnzila, wanhu wazibojoga, na ndege wazija. 
\v 6 Mbeyu ziyagwe zilagalila mdibwe hali na udongo kidogo. Vizotile, zinyala kwavija udongo ukala waduhu unyefu. 
\v 7 Mbeyu ziyagwe zilagalila mna ivisolo va miba. Miba ikula na izizonga zimbeyu. 
\v 8 Mbeyu ziyagwe zilagalila mna udongo unogile. Zikula na kulela mbeyu nyingi kubanza zija zihandigwe, kila mbeyu ilela miyanza malongo longo.”
\p Yesu viyalongile avo, kalonga kwa sauti ng'hulu, “Munhu yeli na magwiti, yahulike!”
\s Simo zotufunza choni
\r Mat 13:10-17; Mlk 4:10-12
\p
\v 9 Wanahina zake Yesu wamuuza fambulo da lusimo luno. 
\v 10 Yesu kawedika, “Mweye mutendigwa kuzijuwa mbuli zifisigwe za Undewa wa Mulungu. Lakini kwa wanhu wayagwe, nolonga kwa simo, muladi walole lakini sekewone, na wategeleze lakini sekewajuwe.
\s Yesu kofambula lusimo lwa muhandaji
\r Mat 13:18-23; Mlk 4:13-20
\p
\v 11 “Dino ijo fambulo da muhandaji, mbeyu ni mbuli ya Mulungu. 
\v 12 Zija zilagalile mnzila zolagusa wanhu waja iwohulika mbuli ya Mulungu, lakini Mwenembago kokwiza na kuisola mbuli ayo mmizoyo yao muladi waleke kutogola na kukomboligwa. 
\v 13 Mbeyu zilagalile mdibwe zolagusa wanhu waja wohulika mbuli ya Mulungu na kuibokela kwa kudeng'helela, lakini mbuli ayo haika mizizi mgati mmwao. Woitogola kwa kipindi kidodo, lakini wahagezigwa woileka mbuli ayo. 
\v 14 Mbeyu zilagalile mvisolo va miba zolagusa wanhu waja wohulika mbuli ya Mulungu, lakini viwogendelela, Mbuli ayo yozongigwa zongigwa na magayo, na utajili, na kudeng'helela vinhu va mwiisi. Wanhu awo hawalela bule matunda gonda gakangale. 
\v 15 Lakini mbeyu zilagalile hali na udongo unogile zolagusa wanhu waja iwohulika mbuli ya Mulungu na kuika mmizoyo yao na kuitogola, wofunga umoyo mbaka wolela matunda.
\s Taa kigubikigwe
\r Mlk 4:21-25
\p
\v 16 “Wanhu hawabwinha taa kuigubika na kikalango hebu kuika muuvungu wa lusazi. Lakini woika hana ikingolobweda, muladi wanhu viwokwingila wone mulenge.
\p
\v 17 “Kinhu chochose kifisigwe chokwikigwa hanhu hazelu, na kinhu chochose kigubikigwe chojuwika na kugaligwa hana umulenge.
\p
\v 18 “Avo muiteganye na gaja gomuhulika, kwavija munhu yeli na kinhu kokongezeligwa, lakini ija yeliduhu kinhu kobokigwa hata kija kidodo kiyogesa kanacho.”
\s Mamake na ndugu zake Yesu
\r Mat 12:46-50; Mlk 3:31-35
\p
\v 19 Mamake na ndugu zake Yesu wamcholela, lakini hawadahile kumvikila habehi mbuli ya lunhu lwa wanhu. 
\v 20 Munhu imoja kamulongela Yesu, “Mamako na ndugu zako wema kunze, wolonda kukona.”
\p
\v 21 Yesu kawalongela wanhu wose, “Mamangu na ndugu zangu ni waja woihulika mbuli ya Mulungu na kuitenda.”
\s Yesu kodihoza beho kulu
\r Mat 8:23-27; Mlk 4:35-41
\p
\v 22 Siku dimoja Yesu kakwela mwiingalawa hamoja na wanahina zake, kawalongela, “Tuloke umwambu.” Avo wasonga umwanza. 
\v 23 Viwakalile muumwanza, Yesu kawasa. Bahaja nyukwanyukwa da beho disonga kubuma mna idilamba, na ngalawa isonga kumema mazi, avo wose wakala mdizumozumo. 
\v 24 Wanahina wamgendela Yesu wamulamusa, wamulongela, “Go mkulu! Go mkulu! Tofa!”
\p Yesu kalamuka, kadikomhokela beho na ng'humbi ya mazi. Vose vinyamala na kukala tuluu. 
\v 25 Abaho kawalongela wanahina zake, “Tamanilo jenu da kwahi?”
\p Lakini awo wakanganya na kudumba, wailongela, “Ino munhu gani? Kodikomhokela beho na ng'humbi, navo vomuhulka!”
\s Yesu komulava munhu vinyamkela
\r Mat 8:28-34; Mlk 5:1-20
\p
\v 26 Yesu na wanahina zake wavika kuna imhwani ya isi ya Wagelasi, muumwambu wa lamba kulawa Galilaya. 
\v 27 Viyahumuluke mwiingalawa, kamting'hana munhu imoja yeli na vinyamkela, yalawile kudibuga. Miyaka mingi munhu ayo kakala havala kiwalo wala hasinya ukayake, lakini kakala yokala kuna gamapanga. 
\v 28 Viyamone Yesu, kaibwanha mmagulu ga Yesu, kaguta mizangi yolonga, “Gweye Yesu! Mwana wa Mulungu yeli Uchanha Ng'hani! Kolonda kunitenda choni? Nokupula, sekeunidununze!” 
\v 29 Kalonga avo kwavija Yesu kakala yamulagize ikinyamkela yamulawe munhu ayo. Miyanza mingi kinyamkela ayo kakala yomkumba munhu ayo. Hamoja wanhu wakala womgodeka mng'anda kuno makono gake na magulu gake gagodekigwa minyololo na mhingu, lakini kakala yokanha, na kinyamkela ayo kakala yomkimbiza mbaka kuluwala.
\p
\v 30 Yesu kamuuza munhu ija, “Twaga jako nani?”
\p Kamwidika, “Twaga jangu Lunhu.” Kalonga avo kwavija vinyamkela wengi wakala wamkumbile. 
\v 31 Vinyamkela waja wampula Yesu sekeyawagale kuna dikolombo dikulu.
\p
\v 32 Habehi na aho kukala na bumbila kulu da nguluwe wakalile woja kukigongo. Avo vinyamkela wampula Yesu yawatogolele wawakumbe nguluwe. Yesu kawatogolela. 
\v 33 Vinyamkela wamulawa munhu ija, wawengila nguluwe. Bumbila jose da nguluwe dihumulukila mwiingema ya idilamba, wengila mdilamba, wose wafa mgamazi.
\p
\v 34 Wanhu wakalile wowadima nguluwe awo wachona acho kilawilile, wakimbila na wazibwililisa mbuli azo kudibuga na mvijiji. 
\v 35 Wanhu wachola kulola kija kilawilile. Viwavikile kwa Yesu, wamona munhu ija yalavigwe vinyamkela kakala mmagulu ga Yesu, kavala viwalo, kana nzewele zake. Wanhu wose wadumba. 
\v 36 Na waja wayonile mbuli ayo, wawalongela wanhu vija munhu ayo yakalile na vinyamkela viyahonyigwe. 
\v 37 Abaho wanhu wose wa isi ija ya Wagelasi wampula Yesu yalawanye, kwavija wakala wadumbile ng'hani. Avo Yesu kakwela mwiingalawa na kulawanya. 
\v 38 Munhu ija yalavigwe vinyamkela kampula Yesu wachole wose.
\p Lakini Yesu hamtogolele, kamulongela, 
\v 39 “Bwela ukayako ukawalongele wanhu gose gayakutendele Mulungu.”
\p Avo munhu ija kachola kila hanhu kudibuga dija, kawapetela wanhu mbuli zose ziyatendeligwe na Yesu.
\s Mndele wa Yailo na mtwanzi yakwasile kiwalo cha Yesu
\r Mat 9:18-26; Mlk 5:21-43
\p
\v 40 Yesu viyabwelile mwambu uyagwe wa lamba, wanhu wambokela kwa deng'ho kwavija wose wakala wombeta. 
\v 41 Abaho keza munhu imoja, twaga jake Yailo. Munhu ayo kakala mkulu wa ng'anda ya kumpula Mulungu. Kamfugamila Yesu, kampula yachole ukayake, 
\v 42 kwavija mndele wake yeli yaiyeka kakala mmabehi kufa. Mndele ayo kakala na miyaka longo na mibili.
\p Yesu viyakalile kochola, wanhu wakala womsung'ha sung'ha kila mwambu. 
\v 43 Mna dibumbila dija da wanhu, kukala na mtwanzi imoja yakalile na utamu wa kutumika kwa miyaka longo na mibili. Kakala yamambukize vinhu vake vose kwa waganga, lakini kuduhu munhu yadahile kumuhonya. 
\v 44 Mtwanzi ija kamcholela Yesu kukisogo, kakwasa mhindo ya kiwalo cha Yesu, bahaja kutumika kuleka. 
\v 45 Yesu kauza, “Nani yanikwasile?”
\p Wanhu wose wabela. Petulo kalonga, “Go mkulu, wanhu wose wakuzunguluka na kukusung'ha sung'ha.”
\p
\v 46 Lakini Yesu kalonga, “Kuna munhu kanikwasa, kwavija nihulika nguvu zinilawa.” 
\v 47 Mtwanzi ija viyone hadaha kuifisa, keza yogwaya, kaibwanha mmagulu ga Yesu. Baho mgameso ga wanhu, kamulongela Yesu habali kakwasa mhindo ya kiwalo chake, na vija viyahonyigwe bahaja. 
\v 48 Yesu kamulongela, “Mwanangu, kutamanila kwako kukuhonya. Chola moyo uholile.”
\p
\v 49 Yesu viyakalile yang'hali yolonga, msenga kulawa ukayake Yailo keza, kamulongela Yailo, “Mndele wako kamala kufa, avo sekeumgaze Mfundiza.”
\p
\v 50 Lakini Yesu viyahulike avo, kamulongela Yailo, “Sekeudumbe, gweye togola tu, mndele wako kohona.”
\p
\v 51 Viyavikile kuna ing'anda ya Yailo, Yesu kawagomesa wanhu sekewengile hamoja nayo, ila kengila na Petulo na Yohana, na Yakobo na tatake na mamake mndele ayo. 
\v 52 Wanhu wose wakala wolila na kumuyalalila imwana. Yesu kawalongela, “Sekemulile, kwavija imwana hafile bule, kawasa tu!”
\p
\v 53 Wanhu wose wamseka kwavija wakala wajuwile imwana kakala yafile. 
\v 54 Lakini Yesu kamgoga mkono, kamulongela, “Mwanangu, lamuka!” 
\v 55 Ugima wake umbwelela mndele ija, bahaja kalamuka. Abaho Yesu kawalagiza wamgwee lujo. 
\v 56 Tatake na mamake wakanganya ng'hani, lakini Yesu kawagomesa sekewamulongele munhu yoyose kija kilawilile.
\c 9
\s Yesu kowatuma wanahina zake longo na wabili
\r Mat 10:5-15; Mlk 6:7-13
\p
\v 1 Yesu kawakema hamoja wanahina zake longo na wabili, kawagwaa nguvu na udahi wa kulava vinyamkela na kuwahonya watamu. 
\v 2 Abaho kawatuma wachole wakawapetele wanhu usenga wa Undewa wa Mulungu na kuhonya watamu. 
\v 3 Kawalongela, “Sekemusole kinhu chochose muumwanza wenu. Sekemusole mkongoja, wala mkoba, wala lujo, wala sente, wala viwalo vibili. 
\v 4 Ng'anda yoyose yonda mwingile na kugonekigwa, kaleni mumo mbaka vonda musegele mna idibuga dijo. 
\v 5 Wanhu wahalema kuwabokela, segeleni buga dijo na kung'huseni timbwisi dili mmagulu genu kiwe kilaguso kamba wawatendela nzambi.”
\p
\v 6 Wanahina wafunga mwanza, wabitila vijiji vose wowapetela wanhu Mbuli Inogile na kuwahonya wanhu kila hanhu.
\s Helode konyawanyawa
\r Mat 14:1-12; Mlk 6:14-29
\p
\v 7 Helode yakalile mndewa wa Galilaya, kahulika mbuli zose ziyatendile Yesu. Kanyawanyawa ng'hani, kwavija wanhu wakala wolonga Yohana Mbatizaji kazilibuka kulawa kwa wafile. 
\v 8 Wanhu wayagwe walonga Eliya kalawilila, wayagwe walonga imoja wa watula ndagu wa Mulungu wa umwaka kazilibuka kulawa kuna iwanhu wafile. 
\v 9 Lakini Helode kalonga, “Yohana nimkanha dipala, vino ino ayo nani inihulika mbuli zake?” Nayo kalonda kumona Yesu.
\s Yesu kowagwaa lujo wanhu wengi
\r Mat 14:13-21; Mlk 6:30-44; Yoh 6:1-14
\p
\v 10 Watumigwa waja viwabwelile, wamulongela Yesu kila kinhu wakitendile. Yesu kawasola, kachola nao waiyeka kuna dibuga dikemigwe Betisaida. 
\v 11 Lakini wanhu viwajuwile avo, wamkweleleza Yesu. Nayo kawabokela, kalonga nao mbuli ya Undewa wa Mulungu na kawahonya waja wakalile watamu.
\p
\v 12 Zuwa vidisongile kuhonga, wanahina longo na wabili wamcholela Yesu, wamulongela, “Walongele wanhu wachole kuna ivijiji na migunda ilibehi na hano wakazahile lujo na hanhu ha kuwasa, kwavija hano hatwili twa kuluwala.”
\p
\v 13 Lakini Yesu kawalongela, “Mweye wagweleleni lujo waje.”
\p Lakini wao wamwidika, “Tuna magate matano na somba wabili tu. Kolonda tuchole tukawagulile lujo lunhu lose luno?” 
\v 14 Wambigalo waiyeka wakalile hanhu aho wakala wovika elufu tano.
\p Yesu kawalongela wanahina zake, “Walongeleni wanhu wakale mna ivibumbila va wanhu malongo matano.”
\p
\v 15 Nao wanahina watenda vivo. Wanhu wose wakala hasi. 
\v 16 Abaho Yesu kagasola magate matano na somba wabili, kalola uchanha kuulanga, kamgwaa nhogolwa Mulungu, kagabanzula gamagate na iwasomba, kawagwaa wanahina zake wawagwelele wanhu. 
\v 17 Wanhu wose waja na kwiguta. Wanahina zake wasola vigelo longo na vibili vimemile vinhu visigale.
\s Petulo komtogola Yesu ayo Kilisito
\r Mat 16:13-19; Mlk 8:27-29
\p
\v 18 Siku dimoja Yesu kakala yaiyeka kompula Mulungu. Wanahina zake wamcholela, nayo kawauza, “Vino wanhu wolonga niye na nani?”
\p
\v 19 Wamwidika, “Wanhu wayagwe wolonga gweye kwa Yohana Mbatizaji, wayagwe wolonga kwa Eliya, kuno wayagwe wolonga gweye kwa imoja wa watula ndagu wa Mulungu wa umwaka yazilibuke kulawa kwa wafile.”
\p
\v 20 Yesu kawauza, “Na mweye molonga niye na nani?”
\p Petulo kamwidika, “Gweye kwa Kilisito, wa Mulungu.” 
\v 21 Abaho Yesu kawagomesa wanahina zake sekewamulongele munhu yoyose mbuli ayo.
\s Yesu kolonga mbuli ya ifa yake
\r Mat 16:20-28; Mlk 8:30-9:1
\p
\v 22 Vivija Yesu kawalongela, “Mwana wa Munhu kolondeka yadununzike ng'hani, na kulemigwa na wavele na wakulu wa walava nhosa na wafundiza Malagizo ga Musa. Kokomigwa lakini siku da kadatu kozilibuka.”
\p
\v 23 Abaho Yesu kawalongela wanhu wose, “Munhu yoyose yolonda kunikweleleza, yaileme mwenyego, yaidikwe msalaba wake kila siku, yanikweleleze. 
\v 24 Kwavija munhu yoyose yolonda kuukombola ugima wake mwenyego kowagiza, lakini munhu yoyose yowagiza ugima wake mbuli ya niye, koukombola. 
\v 25 Vino munhu yahapata kila kinhu mwiisi, lakini kowagiza ugima wake, munhu ayo kopata choni? 
\v 26 Kamba munhu konyonela kinyala niye na mafundizo gangu, Mwana wa Munhu nayo yaheza muukulu wake na wa Tatake na wasenga wa kuulanga wang'alile komonela kinyala munhu ayo. 
\v 27 Lakini nowalongela ukweli, wanhu wayagwe wemile hano honda wafe mbaka wawone Undewa wa Mulungu.”
\s Yesu kogaluka ikihanga
\r Mat 17:1-8; Mlk 9:2-8
\p
\v 28 Vizibitile siku nane toka yalonge mbuli azo, Yesu kawasola Petulo na Yohana na Yakobo kachola nao kukigongo kumpula Mulungu. 
\v 29 Viyakalile kompula Mulungu, kihanga chake kigaluka, viwalo vake vikala vizelu chuwee! 
\v 30 Bahaja wanhu wabili wakala aho wolonga nayo. Nao wakala Musa na Eliya, 
\v 31 wakoneka muukulu, wakala wolonga na Yesu mbuli ya ifa yake yonda yaimambukize ako Yelusalemu. 
\v 32 Petulo na wayage wakala wokuluza. Viwalamuke, wawona ukulu wa Yesu na wanhu wabili wemile nayo. 
\v 33 Wanhu waja viwakalile wosegela, Petulo kamulongela Yesu, “Go mkulu, vinoga tweye tukale hano! Tuzenge viheha vidatu, kimoja chako, kimoja cha Musa na kimoja cha Eliya.” Petulo kakala hajuwa bule kija kiyolonga.
\p
\v 34 Petulo yang'hali yolonga, wingu dilawilila, diwagubika na kungugu jake, wanahina wadumba ng'hani wingu dijo vidiwagubike. 
\v 35 Sauti ilonga kulawa mdiwingu, “Ino ayo Mwanangu inimsagule. Mtegelezeni!”
\p
\v 36 Sauti ayo viinyamale, Yesu kasigala yaiyeka. Wanahina wanyamala tuluu, na kipindi kija hawamulongele munhu yoyose kija kiwone.
\s Yesu komulava mbwanga imoja kinyamkela
\r Mat 17:14-18; Mlk 9:14-27
\p
\v 37 Imitondo yake Yesu na wanahina zake wadatu wahumuluka kukigongo. Lunhu mkulu lwa wanhu luiting'hana na Yesu. 
\v 38 Munhu imoja mna ulunhu kaguta, “Mfundiza! Nokupula undolele mwanangu, mwanangu yeli yaiyeka! 
\v 39 Kinyamkela komkumba na komtenda yagute nyangi, komgela kisango kuno kolawa miholovu mumulomo. Kogendelela kumulumiza na hamuleka hima bule! 
\v 40 Niwapula wanahina zako wamulave kinyamkela ayo, lakini hawadahile bule.”
\p
\v 41 Yesu kawalongela, “Mweye lukolo luliduhu kutamanila na lwagile! Nokala na mweye mbaka lini? Nogela kitumbe kumgongo mbaka lini?” Abaho kamulongela munhu ija, “Mgale hano mwanago.”
\p
\v 42 Mbwanga ija viyakalile komwizila Yesu, kinyamkela kambwanha hasi na kamgela kisango. Lakini Yesu kamkomhokela kinyamkela, kamuhonya mbwanga ija, na kamgwaa tatake. 
\v 43 Wanhu wose wakanganya kwa udahi mkulu wa Mulungu.
\s Yesu kolonga kabili mbuli ya ifa yake
\r Mat 17:22-23; Mlk 9:30-32
\p Wanhu viwakalile wang'hali wokanganya mbuli ziyatendile Yesu, Yesu kawalongela wanahina zake, 
\v 44 “Sekemuisemwe mbuli inilonda kuwalongela! Mwana wa Munhu kogeligwa mmakono ga wanhu.” 
\v 45 Lakini wanahina zake hawajuwile fambulo da ulonzi awo. Ukala ufisigwe kumwao avo hawadahile kuujuwa, nao wadumba kumuuza Yesu.
\s Nani yeli munhu mkulu?
\r Mat 18:1-5; Mlk 9:33-37
\p
\v 46 Wanahina wa Yesu wasonga kuibamilila wao kwa wao nani yeli munhu mkulu viweli. 
\v 47 Yesu kakijuwa kiwakalile wogesa, kamsola mwana mdodo, kamwika behi nayo. 
\v 48 Abaho kawalongela wanahina zake, “Munhu yoyose yombokela mwana ino kwa twaga jangu, konibokela niye, na munhu yoyose yombokela niye, kombokela ija yanhumile. Kwavija munhu yeli mdodo vimwili, ayo munhu mkulu kubanza wose.”
\s Munhu hamwihilani mweye miyenu
\r Mlk 9:38-40
\p
\v 49 Yohana kamulongela Yesu, “Mndewa, tumona munhu kolava vinyamkela kwa twaga jako. Tumgomesa kwavija halawa mkibumbila chetu.”
\p
\v 50 Yesu kamulongela Yohana na wanahina wayagwe, “Sekemumgomese, kwavija munhu yoyose hamwihilani mweye miyenu.”
\s Wanhu wa kijiji cha Samalia wolema kumbokela Yesu
\p
\v 51 Kipindi cha Yesu kugaligwa kuulanga vikikalile mmabehi, kagangamala, kachola Yelusalemu. 
\v 52 Kawatuma wasenga wamulongolele wachole kuna ikijiji kili mwiisi ya Samalia kumtandila kila kinhu. 
\v 53 Lakini wanhu wa kijiji cha Samalia hawambokele Yesu, kwavija wajuwa kamba kakala kochola Yelusalemu. 
\v 54 Wanahina zake, Yakobo na Yohana viwone avo, walonga, “Mndewa, kolonda tulagize moto kulawa kuulanga uwasakaze wose?”
\p
\v 55 Yesu kahinduka kawakomhokela. Kawalongela, “Hamujuwile bule loho gani imulinayo, kwavija Mwana wa Munhu hezile kuubananga ugima wa wanhu lakini keza kuukombola.” 
\v 56 Abaho Yesu na wanahina zake wachola kuna ikijiji kiyagwe.
\s Wanhu wofaya kumkweleleza Yesu
\r Mat 8:19-22
\p
\v 57 Viwakalile mnzila, munhu imoja kamulongela Yesu, “Nokukweleleza kokose konda uchole.”
\p
\v 58 Yesu kamulongela, “Vizongo wana mhango na ndege wana mvulu, lakini Mwana wa Munhu kaduhu hanhu ha kubwihila na kutambalala.”
\p
\v 59 Yesu kamulongela munhu iyagwe, “Nikweleleze.”
\p Lakini munhu ija kalonga, “Go mkulu, beta tanhu mbwele ukae hamzike tatangu.”
\p
\v 60 Yesu kamwidika, “Waleke wanhu wafile wawazike wanhu wafile wayao. Lakini gweye chola ukawapetele wanhu Undewa wa Mulungu.”
\p
\v 61 Munhu iyagwe kalonga, “Go mkulu, nokukweleleza, lakini beta tanhu halulage lukolo lwangu.”
\p
\v 62 Yesu kamulongela, “Munhu yoyose yokwaluka kulima abaho kolola kukisogo, hafaya Muundewa wa Mulungu.”
\c 10
\s Yesu kowatuma wanhu malongo saba na wabili
\p
\v 1 Abaho Mndewa Yesu kawasagula wanhu wayagwe malongo saba na wabili, kawatuma wabili wabili wamulongolele kila kijiji na kila hanhu kuyalondile kuchola. 
\v 2 Kawalongela, “Kuna ndiya nyingi lakini wasang'hanaji wadodo. Mpuleni Mndewa wa indiya yawatume wasang'hanaji mumgunda wake. 
\v 3 Gendeni! Nowatuma mweye kamba ng'hondolo mna iwambwizi. 
\v 4 Sekemusole mfuko hebu mkoba hebu vilatu. Sekemwime na kumulamusa munhu yoyose mnzila. 
\v 5 Ng'anda yoyose yonda mwingile, tanhu mulonge, ‘Tindiwalo dikale mng'anda ino.’ 
\v 6 Kamba hana munhu kodinogela tindiwalo, tindiwalo jenu dokala nayo, kamba kuduhu munhu yodinogela tindiwalo, tindiwalo jenu dowabwelela. 
\v 7 Mkale mng'anda ayo, diyeni na kung'wa chochose chonda wawagwelele, kwavija msang'hanaji kolondeka yapate malipo gake. Sekemuhamehame kulawa ng'anda imoja kuchola iyagwe. 
\v 8 Buga jojose donda mwingile na kubokeligwa, diyeni vija vonda wawagwelele. 
\v 9 Wahonyeni watamu weli kuko, na muwalongele, ‘Undewa wa Mulungu wa behi yenu.’ 
\v 10 Lakini buga jojose donda mwingile na wanhu wolema kuwabokela, laweni mumo, na vimubita kuna zinzila zao, mulonge, 
\v 11 ‘Hata matimbwisi ga buga jenu gatunanahile mmagulu getu togakung'husa kiwe kilaguso kumwenu kamba mututendela gehile. Lakini mujuwe kamba Undewa wa Mulungu wa mmabehi!’ 
\v 12 Nowalongela ukweli, mna isiku ya nhaguso, Mulungu kolagusa bazi ng'hani kwa wanhu wa buga da Sodoma kubanza wanhu wa buga dijo!
\s Mabuga golema kutogola
\r Mat 11:20-24
\p
\v 13 “Kogaya gweye buga da Kolazini! Kogaya gweye buga da Betisaida! Maza unzonza utendigwe kumwenu mweye wahatendigwe mna gamabuga ga Tilo na Sidoni, wanhu zake wahalekile mwaka nzambi zao na kuvala magunia na kuibakaza mitozi, kulagusa kamba waleka nzambi! 
\v 14 Mwiisiku ya nhaguso, Mulungu kolagusa bazi ng'hani kwa wanhu wa mabuga ga Tilo na Sidoni kubanza mweye. 
\v 15 Gweye buga da Kapelinaumu, vino kolonda kuinula mwenyego mbaka uchanha kuulanga? Mawe! Kohumulusigwa mbaka kowochola wanhu wafile!”
\p
\v 16 Yesu kawalongela wanahina zake, “Munhu yoyose yowategeleza mweye, konhegeleza niye, na yoyose yowalema mweye, kondema niye. Na munhu yoyose yondema niye, komulema ija yanhumile.”
\s Kubwela kwa waja malongo saba na wabili
\p
\v 17 Abaho wanhu waja malongo saba na wabili wabwela kuno wodeng'helela. Walonga, “Mndewa, hata vinyamkela watutegeleza vituwakomhokele kwa twaga jako!”
\p
\v 18 Yesu kawedika, “Nimona Mwenembago kolagala kulawa kuulanga kamba lumwesa. 
\v 19 Tegelezeni! Niwagwaa udahi, avo modaha kukanyaga mgendela hasi na inge na kuzihuma nguvu zose za Mwenembago. Kuduhu kinhu chonda kiwalumize. 
\v 20 Lakini sekemudeng'helele kwavija vinyamkela wowategeleza, ila deng'heleleni kwavija matwaga genu gandikigwa kuulanga.”
\s Yesu kodeng'helela
\r Mat 11:25-27; 13:16-17
\p
\v 21 Kipindi kija Yesu kadeng'helela kwa udahi wa Loho Yang'alile, kalonga, “Tata, Mndewa wa kuulanga na mwiisi! Nokutogola kwavija kuwafisa mbuli zino wanhu weli na nzewele na ubala, na kuwagubulila wana wadodo. Ona, Tata, vino vivo viulondile.
\p
\v 22 “Tatangu kanigwaa vinhu vose. Kuduhu munhu yamjuwile Mwana ila Tata yaiyeka, na kuduhu munhu yamjuwile Tata ila Mwana na waja wose Mwana yawasagule kuwagubulila wamjuwe Tata.”
\p
\v 23 Abaho Yesu kawahindukila wanahina zake, kalonga nao kinyelegezi, “Wamweda wanhu wose wovona vinhu vimona mweye! 
\v 24 Nowalongela ukweli, watula ndagu wengi wa Mulungu na wandewa walonda kuvona vimona mweye, lakini hawavonile bule, na vivija walonda kuhulika vimuhulika mweye, lakini hawahulike bule.”
\s Lusimo lwa Msamalia yanogile
\p
\v 25 Munhu imoja yagajuwile goya Malagizo ga Musa, kachola kwa Yesu yamgeze. Avo kamuuza, “Mfundiza, vino nhende choni niupate ugima wa mazuwa gose?”
\p
\v 26 Yesu kamwidika, “Vino, Malagizo golongaze na gweye kogajuwaze?”
\p
\v 27 Munhu ija kamwidika, “ ‘Mnogele Mndewa Mulungu wako kwa moyo wako wose, na kwa loho yako yose, na kwa nguvu zako zose, na kwa nzewele zako zose,’ na ‘Umnogele miyago kamba viuinogela mwenyego.’ ”
\p
\v 28 Yesu kamwidika, “Kulonga goya, tenda vivo na gweye kokuwa na ugima.”
\p
\v 29 Lakini munhu ija kalonda kuilagusa kamba kanoga, avo kamuuza Yesu, “Vino miyangu ayo nani?”
\p
\v 30 Yesu kamwidika, “Munhu imoja kakala kolawa Yelusalemu kochola Yeliko. Mnzila, wabavi wamgoga, wamboka vinhu vake, na kumtowa, wamuleka habehi na kufa. 
\v 31 Abaho mulava nhosa imoja kakala yohumuluka kubitila nzila iija. Viyamone, kainega, kabitila kumgwazo. 
\v 32 Vivija Mlawi imoja viyavikile aho, kamulola munhu ija, nayo kainega, kabitila kumgwazo. 
\v 33 Lakini Msamalia imoja yakalile muumwanza kavika aho hayakalile munhu ija. Nayo viyamone, kamonela bazi. 
\v 34 Kamcholela, kamgela mavuta na divai mna ivilonda vake na kavifunga goya. Abaho kamwika uchanha mwa mhunda wake, kamgala mbaka kuna ing'anda ya wageni na kumulolesa goya. 
\v 35 Imitondo yake kalava sente kamgwaa mwene ng'anda, kamulongela, ‘Mulolese goya munhu ino. Chochose chonda umsang'hanile, nahabwela nokugwaa fungu jako.’ ”
\p
\v 36 Abaho Yesu kamuuza, “Viukona gweye, mna iwanhu awo wadatu, nani yakalile miyage munhu ija yatoigwe na wabavi?”
\p
\v 37 Munhu ija kamwidika, “Ija yamonele bazi.”
\p Yesu kamulongela, “Na gweye genda ukatende vivo.”
\s Yesu kowatembelela Mata na Malia
\p
\v 38 Yesu na wanahina zake viwakalile mnzila, wengila kuna ikijiji kimoja. Mtwanzi imoja twaga jake Mata kambokela ukayake. 
\v 39 Mata kakala na mdodo wake yakemigwe Malia, yakalile hasi behi na magulu ga Yesu na kutegeleza mafundizo gake. 
\v 40 Lakini Mata kakala yohunganika na sang'hano nyingi ziyalondeke kusang'hana, avo kamcholela Yesu, kamulongela, “Mndewa, vino hutonga bule kamba mdodo wangu kanilekela sang'hano zose nisang'hane niiyeka? Mulongele yeze yanitaze!”
\p
\v 41 Lakini Mndewa kamwidika, “Gwee Mata gwee! Kohunganika na kugaya kwa vinhu vingi, 
\v 42 lakini kimoja kiiyeka kilondeka. Malia kasagula kinhu kinogile, na honda kisegezigwe bule kumwake.”
\c 11
\s Yesu kofundiza kumpula Mulungu
\r Mat 6:9-13; 7:7-11
\p
\v 1 Siku dimoja Yesu kakala hanhu kompula Mulungu. Viyamambukize, mwanahina wake imoja kamulongela, “Mndewa, tufundize kupula, kamba vija Yohana viyawafundize wanahina zake.”
\p
\v 2 Yesu kawalongela, “Mwahampula Mulungu, longeni vino.
\q ‘Tataetu uli kuulanga.
\q Twaga jako ditogoligwe,
\q Undewa wako wize.
\q
\v 3 Utugwee lelo lujo lwa kila siku.
\q
\v 4 Uzigele kumgongo nzambi zetu,
\q kamba vija tweye vituzigela kumgongo nzambi za wanhu.
\q Sekeutwingize kuna ukugezigwa.’ ”
\p
\v 5 Abaho Yesu kawalongela wanahina zake, “Munhu gani kumwenu yeli na mbwiga yahamcholela kilo kikulu na kumulongela, ‘Mbwigangu, ng'hopeshe magate madatu, 
\v 6 kwavija mbwigangu keza, kalawa mwanza, na niye nabule lujo lwa kumgwaa!’ 
\v 7 na ija yeli mng'anda yamwidike, ‘Sekeunigaze! Lwivi luhindigwa mwaka, na niye na wanangu tuwasa, avo sidaha kulamuka kukugwaa kinhu chochose.’ 
\v 8 Nowalongela vino, hata yahalema kulamuka na kumgwaa magate kwavija mbwigake, lakini kwavija kaduhu kinyala kugendelela kumpula, kolamuka na kumgwaa kila kinhu kiyopula.
\p
\v 9 “Avo nowalongela, puleni na mweye mogweleligwa, zahileni na mweye movona, gong'ondeni ulwivi na mweye movugulilwa. 
\v 10 Kwavija waja wose wompula Mulungu wogweleligwa, na waja wozahila wopata, na lwivi lovuguligwa kwa munhu yoyose yogong'onda. 
\v 11 Vino kuna munhu yoyose kumwenu kamba mwanage yahampula somba, heyo komgwaa zoka? 
\v 12 Hebu yahampula finga komgwaa inge? 
\v 13 Kamba mweye wene nzambi mojuwa kuwagwaa wanenu vinhu vinogile, lakini Tataenu yeli kuulanga kowagwaa ng'hani Loho Yang'alile wanhu waja wompula.”
\s Yesu na Belizebuli
\r Mat 12:22-30; Mlk 3:20-27
\p
\v 14 Siku dimoja Yesu kakala komulava kinyamkela yamtendile munhu imoja yalemelwe kulonga. Kinyamkela ayo viyamulawile, munhu ija kasonga kulonga. Lunhu lwa wanhu lukanganya ng'hani, 
\v 15 lakini wanhu wayagwe walonga, “Belizebuli, mkulu wa vinyamkela, ayo yomgwaa udahi wa kulava vinyamkela.”
\p
\v 16 Wanhu wayagwe walonda kumgeza Yesu, avo wampula yatende kilaguso kulawa kuulanga. 
\v 17 Lakini Yesu kakijuwa kiwakalile wokigesa, avo kawalongela, “Undewa wowose wahaigola mna ivibumbila na kuitowa, undewa awo wofa, na lubuga lumoja lwahaigola, lubuga lulo lofa. 
\v 18 Avo kamba undewa wa Mwenembago wahaigola mvibumbila na kuitowa, undewa awo wokwimaze? Mweye molonga niye nolava vinyamkela kwavija Belizebuli konigwaa udahi wa kutenda vivo. 
\v 19 Kamba nolava vinyamkela kwa udahi wa Belizebuli, avo wanhu wenu wolava vinyamkela kwa udahi wa nani? Kwa mbuli ayo wanhu wenu wenyego wowatagusa kamba mobananga! 
\v 20 Lakini kamba nowalava vinyamkela kwa udahi wa Mulungu, avo mujuwe kamba Undewa wa Mulungu uvika mwaka kumwenu.
\p
\v 21 “Munhu mwene nguvu viyokaliza ng'anda yake kwa silaha, vinhu vake havisoligwa bule. 
\v 22 Lakini yaheza munhu mwene nguvu kubanza heyo, komtowa na kumuhuma, komboka silaha zake ziyatamanile na koigolela na wayage vija viyasolile.
\p
\v 23 “Munhu yoyose heli ubanzi wangu konilema, na munhu yoyose yolema kunitaza kwika hamoja, ayo kopwililisa.
\s Kubwela kwa kinyamkela
\r Mat 12:43-45
\p
\v 24 “Kinyamkela yahamulawa munhu, kochola mwiisi inyalile kuzahila hanhu ha kubwihila. Yahaswela, koilongela, ‘Nobwela ukayangu kunilawile.’ 
\v 25 Yahabwela na kuivika ng'anda ifagiligwa na kila kinhu kikigwa goya, 
\v 26 baho kobwela na kuwagala vinyamkela wayagwe saba wehile kubanza heyo, awo wokwiza na kukala mumo. Avo ugima wa munhu ayo wokuwa wiha kubanza aho haichanduso.”
\s Deng'ho da kweli
\p
\v 27 Yesu yang'hali yolonga, mtwanzi imoja kulawa kuna ulunhu kamulongela kwa sauti ng'hulu, “Kamweda mtwanzi yakulelile na kukukong'heza!”
\p
\v 28 Lakini Yesu kamwidika, “Wamweda ng'hani wanhu wose wohulika mbuli ya Mulungu na kuigoga!”
\s Wanhu wolonda unzonza
\r Mat 12:38-42
\p
\v 29 Wanhu viwakalile womsung'ha sung'ha, Yesu kagendelela kulonga, “Lukolo luno lwa wanhu wotenda nzambi! Lolonda kilaguso, lakini kuduhu kilaguso chochose chonda wagweleligwe, ila kilaguso cha Yona. 
\v 30 Kamba vija mtula ndagu wa Mulungu Yona viyakalile kilaguso kwa wanhu wa Ninawi, vivo ili kwa Mwana wa Munhu vonda yawe kilaguso kwa wanhu wa lukolo luno. 
\v 31 Mna isiku ya nhaguso, Malikia wa Sheba kokwima na kuwatagusa mweye kamba mubananga, kwavija heyo kafunga mwanza kulawa mwiisi yake kachola kumtegeleza Mndewa Sulemani na mafundizo gake geli na nzewele. Nowalongela, hano hana munhu mkulu kubanza Sulemani. 
\v 32 Mna isiku ya nhaguso, wanhu wa Ninawi wokwima na kuwatagusa mweye, kwavija awo waleka nzambi Yona viyawapetele. Lakini nowalongela, hano hana munhu mkulu kubanza Yona!
\s Mulenge wa lukuli
\r Mat 5:15; Mat 6:22-23
\p
\v 33 “Kuduhu munhu yobwinha taa na kuigubika na kikalango, lakini koika kukingolobweda, muladi wanhu wokwingila mng'anda wone mulenge. 
\v 34 Meso gako mulukuli lwako gaigala na taa. Kamba meso gako magima, lukuli lwako lose lokuwa na mulenge, lakini meso gako gahabanangika, lukuli lwako lose lokuwa mdiziza. 
\v 35 Muiteganye, mulenge uli mgati mmwenu sekeuwe ziza. 
\v 36 Kamba lukuli lwako lose lwahawa na mulenge, na kuduhu hanhu heli na ziza, lukuli lwako lose lokuwa na lenge eka, kamba vija taa viimwemwesa mulenge wake.”
\s Yesu kowalonga Mafalisayo na wafundiza Malagizo ga Musa
\r Mat 23:1-36; Mlk 12:38-40
\p
\v 37 Yesu viyamambukize kulonga, Mfalisayo imoja kamgoneka ukayake wakaje hamoja, avo Yesu kengila mng'anda, kakala hasi, kasonga kuja. 
\v 38 Mfalisayo ayo kakanganya ng'hani viyamone Yesu koja bila kusunha makono gake. 
\v 39 Avo Mndewa kamulongela, “Mweye Mafalisayo mosunha vikasi na sahani kwa kunze, lakini mgati mmwenu mmema ubokaji na gehile. 
\v 40 Mweye mwa wabozi! Vino siyo Mulungu yavitendile va kunze na va mgati vivija? 
\v 41 Lakini laveni vili mgati na muwagwee wakiwa na kila kinhu chonoga kumwenu.
\p
\v 42 “Mogaya mweye Mafalisayo! Kwavija momgwaa Mulungu fungu da longo da majani gonung'hila goya kamba vija binzali na kalafuu, na mboga ziyagwe, lakini moleka kutenda ganogile kwa wanhu na kumnogela Mulungu. Molondeka kutenda gano na sekemugaleke gago gayagwe.
\p
\v 43 “Mogaya mweye Mafalisayo! Kwavija monogelwa kukala kuna ivigoda va haulongozi mzing'anda za kumpula Mulungu na kulamusigwa mna gamagulilo. 
\v 44 Mogaya mweye! Kwavija muigala na mapanga hagakoneka, wanhu wobita uchanha bila kugajuwa.”
\p
\v 45 Munhu imoja yagajuwile goya Malagizo ga Musa kamulongela Yesu, “Mfundiza, wahalonga avo, kotuliga tweye vivija!”
\p
\v 46 Yesu kamwidika, “Vivija mogaya mweye mugajuwile goya Malagizo ga Musa! Kwavija mowapapiza wanhu mizigo mikulu, lakini mweye wenyego hamulonda kugolosa makono kuwataza kupapa. 
\v 47 Mogaya mweye, kwavija mogazengela goya mapanga ga watula ndagu wa Mulungu, waja wakomigwe na wahenga zenu. 
\v 48 Mweye wenyego mokitogola kija kiwatendile wahenga zenu, kwavija wao wawakoma watula ndagu wa Mulungu, na mweye mogazengela goya mapanga gao. 
\v 49 Kwa mbuli ayo, nzewele ya Mulungu ilonga, ‘Nowatuma watula ndagu wa Mulungu na watumigwa, wayagwe wowakoma na wayagwe wowadununza!’ 
\v 50 Avo wanhu wa lukolo luno wotagusigwa mbuli ya kuwakoma watula ndagu wose wa Mulungu, kulawa kuna ichanduso cha isi, 
\v 51 toka kukomigwa kwa Habili mbaka kukomigwa kwa Zakalia, ija yakomigwe hagati ha upango wa kulavila nhosa na Hanhu Hong'ala. Ona, nowalongela, wanhu wa lukolo luno wotagusigwa kwa kuwakoma wao!”
\p
\v 52 “Mogaya mweye wafundiza Malagizo ga Musa! Kwavija mofisa luvugulo lwa kuvugulila lwivi lwa ng'anda ya kuifunzila. Mweye wenyego hamwingila bule, abaho muwagomesa waja wakalile wolonda kwingila sekewengile!”
\p
\v 53 Yesu viyasegele hanhu aho, wafundiza Malagizo ga Musa na Mafalisayo wasonga kumulonga vihile na kumuuza mbuli nyingi, 
\v 54 wageza kumnamata kwa mbuli zake zonda yalonge.
\c 12
\s Yesu kowazuma wanhu mbuli ya unafiki
\r Mat 10:26-27
\p
\v 1 Wanhu wengi waiting'hana hamoja mbaka wanhu wakala woikanyaga. Tanhu Yesu kawalongela wanahina zake, “Iteganyeni na usasu wa Mafalisayo, nao ndo unafiki. 
\v 2 Kinhu chochose kigubikigwe chogubuligwa, na kija kifisigwe chojuwika. 
\v 3 Avo chochose kimulongile mdiziza chohulikigwa mmulenge, na chochose kimunyong'onye mwiiyeka mdigati dihindigwe chopetigwa mkiswili.
\s Ija wa kumdumba
\r Mat 10:28-31
\p
\v 4 “Nowalongela mweye mbwiga zangu, sekemuwadumbe wanhu waja woukoma lukuli, abaho hawadaha kutenda kinhu kiyagwe chochose kihile. 
\v 5 Lakini nowalagusila wa kumdumba, mdumbeni Mulungu, heyo yahakoma, kana udahi wa kumwasa munhu muumoto wa jehanamu. Nowalongeleni, mdumbeni ayo!
\p
\v 6 “Vino nhongwa watano hawachuuzigwa kwa sente ndodo mbili? Lakini kuduhu hata imoja yosemwigwa na Mulungu. 
\v 7 Hata mvili zili mmapala genu zipetigwa zose. Avo sekemudumbe. Mweye munoga ng'hani kubanza nhongwa wengi!
\s Kumtogola na kumulema Kilisito
\r Mat 10:32-33; 12:32; 10:19-20
\p
\v 8 “Nowalongeleni ukweli, munhu yoyose yonitogola niye mgameso ga wanhu, Mwana wa Munhu nayo komtogola mgameso ga wasenga wa Mulungu. 
\v 9 Lakini munhu yoyose yonibela niye mgameso ga wanhu, Mwana wa Munhu nayo kombela mgameso ga wasenga wa Mulungu.
\p
\v 10 “Munhu yoyose yomulonga vihile Mwana wa Munhu, nzambi zake zogeligwa kumgongo, lakini munhu yoyose yomuliga Loho Yang'alile, nzambi zake honda zigeligwe kumgongo bule.
\p
\v 11 “Wahawagala haulongozi wa ng'anda za kumpula Mulungu, na mgameso ga wakulu wa isi na wandewa, sekemunyawenyawe vija vonda mwidike hebu kija chonda mulonge. 
\v 12 Kwavija Loho Yang'alile kowafundiza saa iija kimulondeka kulonga.”
\s Lusimo lwa tajili mbozi
\p
\v 13 Munhu imoja muulunhu kamulongela Yesu, “Mfundiza, mulongele ndugu yangu tuigolele uhazi wa tataetu.”
\p
\v 14 Yesu kamwidika, “Mbwigangu, nani yanigwelele udahi wa kuwalamula hebu kuwagolela uhazi wenu?” 
\v 15 Abaho kagendelela kuwalongela wose, “Muiteganye na ugila! Kwavija ugima wa munhu hautamanila wingi wa vinhu viyalinavo.”
\p
\v 16 Abaho Yesu kawalongela lusimo luno, “Kukala na munhu imoja yakalile na mgunda uli na ndiya nyingi. 
\v 17 Kasonga kugelegeza mwenyego, ‘Nabule hanhu hakwika ndiya yangu yose. Nhendeze?’ 
\v 18 Abaho kailongela, ‘Notenda vino, nogatula makanho gangu na kuzenga makulu ng'hani. Mumo nokwika ndiya yangu na vinhu vangu viyagwe. 
\v 19 Abaho noilongela, gweye moyo wangu! Kuna vinhu vose vinogile kwa miyaka heleketwaa. Bwihila, diya, ing'wa, na kudeng'helela!’ 
\v 20 Lakini Mulungu kamulongela, ‘Gweye kwa mbozi! Kilo cha lelo noulonda ugima wako, abaho vinhu vose vino viuikile vokuwa va nani?’ ”
\p
\v 21 Abaho Yesu kamambukiza kulonga, “Vino vivo ili kwa waja woikila vinhu vao wenyego, lakini haweka vinhu vao kwa Mulungu.”
\s Kumtamanila Mulungu
\r Mat 6:25-34
\p
\v 22 Abaho Yesu kawalongela wanahina zake, “Nowalongela, sekemulugaiye lujo lumulonda muladi muwe wagima, hebu viwalo vimulonda kwa ng'huli zenu. 
\v 23 Kwavija ugima unoga kubanza lujo, na lukuli lunoga kubanza viwalo. 
\v 24 Waloleni bondwa, hawahanda, hawasenga, waduhu makanho, lakini Mulungu kowadima! Vino Mulungu hawanogela ng'hani mweye kubanza iwabondwa? 
\v 25 Nani kumwenu kwa kuigaza ng'hani kodaha kwengeza hata saa dimoja da ugima wake? 
\v 26 Kumbe hamudaha kutenda mbuli ndodo kamba ino, habali moigaza kwa mbuli ziyagwe? 
\v 27 Loleni maluwa vigokula. Hagasang'hana hebu hagaisonela viwalo. Lakini nowalongela kweli, hata mndewa Sulemani, hamoja na utajili wake wose kakala kaduhu viwalo vinogile viigalile na maluwa gano. 
\v 28 Kamba Mulungu heyo yodivaza jani da kumuhulo, lelo dabahano na mayo dokwasigwa muumoto, vino hondayawavaze ng'hani mweye? Mweye wanhu mutamanila kidogo!
\p
\v 29 “Avo sekemuigaze moja choni, hebu mong'wa choni. 
\v 30 Kwavija vinhu avo, vivo voogaiya wanhu haweli Wayahudi. Tataenu yeli kuulanga kojuwa molonda vinhu vose avo. 
\v 31 Lakini uzahileni tanhu Undewa wa Mulungu, nayo kowagwaa vinhu avo.
\s Utajili wa kuulanga
\r Mat 6:19-21
\p
\v 32 “Sekemudumbe mweye kibumbila kidodo cha wanahina zangu, kwavija Tataenu kanogelwa kuwagwaa mweye Undewa. 
\v 33 Chuuzeni vose vimulinavo na muwagwelele wakiwa zisente. Muitendele mikoba hailala, na muikile ngama yenu kuulanga. Ako hondaihunguke, kwavija kuduhu wabavi wodaha kuhavika na kuduhu ng'hobo wodaha kuibananga. 
\v 34 Kwavija kuko kuili ngama yako, vivija kuko kondauwe moyo wako.
\s Wasang'hanaji welimeso
\p
\v 35 “Muitande na kuifunga mikwiji mvigudi, na taa zenu ziwe zokwaka, 
\v 36 kamba wasang'hanaji viwombetela mkulu wao yabwele kulawa kuna idizengele. Yahabwela na kugong'onda ulwivi, himahima womvugulila. 
\v 37 Wamweda wasang'hanaji waja mkulu wao yahabwela kowavika meso! Nowalongeleni ukweli, mkulu ayo kosaula koti jake, kowalongela wakale hasi muulujo nayo kowasang'hanila. 
\v 38 Wamweda wasang'hanaji waja mkulu wao kowavika wang'hali meso, hata kamba yahabwela kilo kikulu hebu nzogolo zikwika! 
\v 39 Lakini mujuwe vino, kamba mwene ng'anda yahajuwile saa ya kwiza mbavi, yahakalile meso, na sambi yaileke ng'anda yake ituligwe na mbavi. 
\v 40 Na mweye vivija molondeka mwiitande, kwavija Mwana wa Munhu kokwiza mna isaa hamuigesile.”
\s Msang'hanaji yatamaniligwa na hatamaniligwa
\r Mat 24:45-51
\p
\v 41 Petulo kamulongela, “Mndewa, vino lusimo luno kutulongela tweye twiiyeka, hebu kuwalongela wanhu wose?”
\p
\v 42 Mndewa kamwidika, “Vino msang'hanaji gani yotamaniligwa na yeli na nzewele? Ayo ija mkulu wake komwika yalolese wasang'hanaji wayagwe, na yawagwee lujo mna isaa inogile. 
\v 43 Kamweda msang'hanaji ija mkulu wake yahabwela komvika kosang'hana vivo! 
\v 44 Nowalongela ukweli, mkulu wake komwika msang'hanaji ayo yawe mulolesaji wa vinhu vake vose. 
\v 45 Lakini msang'hanaji ija yahailongela mwenyego, ‘Mkulu wangu kokawa ng'hani kubwela.’ Baho kosonga kuwatowa wasang'hanaji wayagwe, wa kitwanzi na wa kimbigalo, kuno koja na kung'wa mbaka kokoligwa. 
\v 46 Abaho mkulu wake kobwela mna isiku msang'hanaji ija haigesile na mna isaa haijuwile bule. Mkulu ayo komtowa ng'hani na kumwika hamoja na wanhu hawatogola.
\p
\v 47 “Msang'hanaji ija yajuwile kija kiyolonda mkulu wake yakisang'hane, lakini hakisang'hana bule msang'hanaji ayo kotowigwa ng'hani. 
\v 48 Lakini msang'hanaji ija hakijuwile kiyolonda mkulu wake, abaho kotenda kinhu kihile, msang'hanaji ayo kotowigwa kidogo. Munhu yagweleligwe vingi kodaigwa vingi, na munhu yagweleligwe vingi ng'hani kodaigwa vingi ng'hani.
\s Yesu kowatenda wanhu waigole
\r Mat 10:34-36
\p
\v 49 “Niza kubwinha moto mwiisi, vinondile niye wahakile mwaka! 
\v 50 Nina ubatizo nolondigwa niubokele, na niye nougaiya ng'hani mbaka umale! 
\v 51 Vino mweye mogesa niza kugala tindiwalo mwiisi? Bule! Sizile kugala tindiwalo, lakini kuwagola wanhu. 
\v 52 Kulawa sambi, wanhu watano wa ng'anda imoja woigola, wadatu kwa wabili, na wabili kwa wadatu. 
\v 53 Tata koigola na mwanage, na mwana koigola na tatake. Mama koigola na mndele wake, na mndele koigola na mamake. Mama mkwe koigola na mkwe wake wa kitwanzi, na mkwe wa kitwanzi koigola na mama mkwe wake.”
\s Kujuwa vipindi
\r Mat 16:2-3
\p
\v 54 Yesu kawalongela wanhu kabili, “Mwahajona wingu dolawilila mwambu wa kudihongela zuwa, baho molonga, ‘Mvula kotowa,’ na kweli kotowa. 
\v 55 Na mwahajona beho da kusini nyukwanyukwa molonga, ‘Hokuwa na joto,’ na yokuwa vivo. 
\v 56 Mweye mwa wanafiki! Modaha kulola isi na ulanga na kulagula kamba mvula kotowa hebu hatowa, habali hamujuwile fambulo da kipindi kino?
\s Ilumbe na munhu yakwihile
\r Mat 5:25-26
\p
\v 57 “Habali hamudaha kujuwa wenyego mbuli zinogile za kusang'hana? 
\v 58 Kamba munhu kokugala mkitala, vinoga uilumbe nayo mung'hali mnzila. Wahalemelwa, kokugala kwa msemi, nayo msemi kokugala mmakono ga wakalizi, nao wokugodeka mkifungo. 
\v 59 Nokulongela, mumo humulawa ng'o, mbaka ulipe sente yose!”
\c 13
\s Lekeni nzambi buleavo mofa
\p
\v 1 Kipindi kikija wanhu wayagwe wakala aho, wamulongela Yesu mbuli ya Wagalilaya wakomigwe na Pilato kipindi viwakalile womulavila nhosa Mulungu. 
\v 2 Yesu kawedika, “Vino mogesa Wagalilaya awo wakala na nzambi nyingi kubanza Wagalilaya wayagwe lekaavo wadununzika vivo? 
\v 3 Bule! Nowalongela kweli, na mweye vivija mwahalema kuleka nzambi zenu, mose mofa kamba awo. 
\v 4 Hebu mogesa wanhu waja longo na wanane wafile kwa kulagaliligwa na lingo ako Siloamu wakala na nzambi nyingi kubanza wanhu wose kudibuga da Yelusalemu? 
\v 5 Bule! Nowalongela, mwahalema kuleka nzambi, mose mofa kamba awo.”
\s Lusimo lwa mbiki wa matunda haulela
\p
\v 6 Abaho Yesu kawalongela lusimo luno, “Munhu imoja kahanda mbiki wa matunda mumgunda wake wa mizabibu. Kachola kuzahila matunda, lakini hapatile tunda jojose bule. 
\v 7 Avo kamulongela msang'hanaji wake, ‘Lola, mwaka uno wa kadatu nokwiza hano kuzahila matunda mumbiki uno, lakini sipata chochose. Ukanhe! Habali ugendelele kuibananga isi?’ 
\v 8 Lakini msang'hanaji wake kamwidika, ‘Go mkulu, uleke mwaka uno uiyeka, nouhalilila na kuwikila mbolea. 
\v 9 Abaho kamba wahalela yokuwa goya, lakini wahaleka kulela, kodaha kuukanha!’ ”
\s Yesu komuhonya mtwanzi siku ya Kubwihila
\p
\v 10 Siku dimoja da Kubwihila, Yesu kakala yofundiza mng'anda ya kumpula Mulungu. 
\v 11 Baho kukala na mtwanzi imoja. Mtwanzi ayo kakala na kinyamkela yamtendile yalumwe miyaka longo na nane. Kakala yaveduke mgongo na hadahile kuigolosa bule. 
\v 12 Yesu viyamone, kamkema, kamulongela, “Mama, kuhonyigwa utamu wako!” 
\v 13 Yesu kamwikila makono, bahaja lukuli lwake lugoloka, nayo kamgwaa nhogolwa Mulungu.
\p
\v 14 Lakini mkulu wa ng'anda ya kumpula Mulungu kagevuzika kwavija Yesu kamuhonya munhu mwiisiku ya Kubwihila. Avo kawalongela wanhu, “Mnazo siku sita za kusang'hana. Mzisiku azo, mwize muhonyigwe, lakini sekemwize kudisiku da Kubwihila!”
\p
\v 15 Mndewa kamwidika, “Mweye mwa wanafiki! Vino, nani kumwenu yoleka kumfungula ng'ombe wake hebu mhunda wake kulawa mdizizi na kumulongoza yachole kung'wa mazi mwiisiku ya Kubwihila? 
\v 16 Mtwanzi ino kolawa mulukolo lwa Abulahamu. Nayo kakala yagogigwe na Mwenembago kwa miyaka longo na nane. Vino halondeke kulekesigwa mwiisiku ya Kubwihila?” 
\v 17 Mbuli azo ziyalongile Yesu ziwatenda waja wamwihile wagwe kinyala, lakini wanhu wayagwe wakala wodeng'helela kwa mbuli zose za unzonza ziyasang'hane Yesu.
\s Lusimo lwa mbeyu ndodo ya haladali
\r Mat 13:31-32; Mlk 4:30-32
\p
\v 18 Abaho Yesu kawauza, “Vino Undewa wa Mulungu uigala na choni? Vino niusimulile kwa lusimo gani? 
\v 19 Uigala na kija kilawilile kwa munhu yasolile mbeyu ndodo ya haladali na kuihanda mumgunda wake. Mbeyu ayo yota na kuwa mbiki mkulu, na ndege wazenga mvulu zao mna gamatambi gake.”
\s Lusimo lwa mela
\r Mat 13:33
\p
\v 20 Yesu kawauza kabili, “Vino Undewa wa Mulungu uigala na choni? 
\v 21 Uigala na kija kilawilile kwa mtwanzi yasolile mela na kuditibwiliza hamoja na madebe mabili ga usage, abaho usage wose ugongomoka.”
\s Mulango msisili
\r Mat 7:13-14, 21-23
\p
\v 22 Yesu kagendelela na mwanza wake kuchola Yelusalemu, kubitila kuna gamabuga na vijiji kowapetela wanhu. 
\v 23 Munhu imoja kamuuza, “Go mkulu, vino wonda wakomboligwe wanhu wadodo waiyeka?”
\p Yesu kawedika, 
\v 24 “Gangamaleni mwingile kubitila ulwivi msisili, kwavija wanhu wengi wolonda kwingila lakini honda wadahe bule. 
\v 25 Mwene ng'anda kokwinuka na kuhinda ulwivi. Mweye mokwima kunze na kusonga kugong'onda ulwivi molonga, ‘Mndewa, tuvugulile!’ Nayo kowedika, ‘Sikujuwile kumulawa!’ 
\v 26 Mweye momwidika, ‘Tuja na kung'wa hamoja na gweye, na gweye kutufundiza kudibuga jetu!’ 
\v 27 Lakini heyo kolonga kabili, ‘Sikujuwile kumulawa! Segeleni kumwangu, mweye mose mutenda nzambi!’ 
\v 28 Baho molila na kudafuna meno mwahawona Abulahamu na Isaka na Yakobo na watula ndagu wose wa Mulungu muundewa wa Mulungu, kuno mweye wenyego mwasigwa kunze! 
\v 29 Wanhu wokwiza kulawa mwambu wa kudilawila zuwa na mwambu wa kudihongela zuwa, kulawa mwambu wa kasikazini na mwambu wa kusini, wokala hasi muulujo muundewa wa Mulungu. 
\v 30 Abaho wanhu waja weli wa ikimambukizo sambi wokuwa wa ichanduso, na waja weli wa ichanduso sambi wokuwa wa ikimambukizo.”
\s Yesu koinogela Yelusalemu
\r Mat 23:37-39
\p
\v 31 Kipindi kikija Mafalisayo wayagwe wamcholela Yesu, wamulongela, “Segela hanhu hano uchole hanhu hayagwe, kwavija Helode kolonda kukukoma.”
\p
\v 32 Yesu kawedika, “Gendeni mkamulongele vino ija kizongo, ‘Nolava vinyamkela na kuhonya watamu lelo na mayo, na siku da kadatu nomambukiza sang'hano yangu!’ 
\v 33 Hata avo lelo, mayo, na kisindo nogendelela na mwanza wangu, kwavija hailondeka mtula ndagu wa Mulungu yafile kunze ya buga Yelusalemu.
\p
\v 34 “Gweye Yelusalemu! Gweye Yelusalemu! Kowakoma watula ndagu wa Mulungu na kuwatowa kwa mabwe waja Mulungu yawatumile kumwako! Miyanza mingapi nilonda kuwahagata wanago kwa makono gangu, kamba vija nguku viyovihagata vinziya vake mna gamabawa gake, lakini hulondile bule! 
\v 35 Sambi lola, Ng'anda yenu ya Mulungu ilekigwa vihame! Na niye nowalongela, hondamumbone kabili mbaka siku dija vondamulonge, ‘Mulungu yamtambikile ija yokwiza kwa twaga da Mndewa!’ ”
\c 14
\s Yesu komuhonya munhu mtamu
\p
\v 1 Mwiisiku imoja ya Kubwihila, Yesu kachola kuja lujo mng'anda ya mkulu imoja wa Mafalisayo, wanhu wakala womulola goya Yesu. 
\v 2 Munhu imoja yakalile na utamu wa kuvimba lukuli keza kwa Yesu. 
\v 3 Yesu kawauza wafundiza Malagizo ga Musa na Mafalisayo, “Vino, vinoga kumuhonya munhu mwiisiku ya Kubwihila hebu havinogile bule?”
\p
\v 4 Lakini wao hawalongile mbuli yoyose bule. Yesu kamsola mtamu ija, kamuhonya, abaho kamuleka yachole. 
\v 5 Abaho kawauza, “Vino nani kumwenu yeli na mwana hebu ng'ombe, yahadumbukila mdikolombo mwiisiku ya Kubwihila, hamulava mwiisiku ayo?”
\p
\v 6 Lakini wao hawadahile kumwidika mbuli ino.
\s Uhole na moyo unogile
\p
\v 7 Yesu kawona wanhu waja wagonekigwe viwakalile wosagula vigoda va kuulongozi. Avo kawalongela wose lusimo luno, 
\v 8 “Munhu yahakugoneka kuna idizengele, sekeukale mvigoda va haulongozi, kwavija kodaha kwiza munhu yagonekigwe yeli munhu mkulu kubanza gweye, 
\v 9 na munhu yawagoneke mose wabili kokwizila na kukulongela, ‘Segela aho haukalile umulekele miyago.’ Baho kogwa kinyala mgameso ga wanhu na kobwela kukala kuna ivigoda va kukisogo. 
\v 10 Lakini wahagonekigwa kuna ulujo, genda ukakale kuna ivigoda va kukisogo, muladi munhu yakugoneke yaheza yakulongele, ‘Mbwigangu, izo ukale kuna ivigoda va haulongozi.’ Baho kopata nhogolwa mgameso ga wanhu wose wagonekigwe. 
\v 11 Kwavija waja wose woitenda wenyego wanhu wakulu wotendigwa wanhu wadodo, na waja woitenda wenyego wanhu wadodo wotendigwa wanhu wakulu.”
\p
\v 12 Abaho Yesu kamulongela ija yamgoneke, “Kamba kowatanda wanhu lujo lwa imisi hebu lwa ichungulo, sekeuwagoneke mbwiga zako, hebu ndugu zako, hebu matajili hebu wanhu welibehi na gweye. Kwavija wahatenda avo, wao nao wokugoneka na avo wokulipa vija viuwatendele wao. 
\v 13 Lakini kamba wahatenda nyimwili nyimwili, wagoneke wakiwa,, mbetembete, waholole, na waja wasuwameso, 
\v 14 na gweye kotambikiligwa, kwavija awo hawadaha kukulipa. Mulungu kokulipa mwiisiku ya kuzilibuligwa kwa wanhu wanogile.”
\s Lusimo lwa nyimwili nyimwili ng'hulu
\r Mat 22:1-10
\p
\v 15 Munhu imoja mna iwaja wakalile muulujo viyahulike avo, kamulongela Yesu, “Wamweda waja wonda waje lujo lwa nyimwili nyimwili muundewa wa Mulungu!”
\p
\v 16 Yesu kamulongela, “Munhu imoja katenda nyimwili nyimwili ng'hulu, kawagoneka wanhu wengi. 
\v 17 Viivikile saa ya nyimwili nyimwili, kamtuma msang'hanaji wake yakawalongele wanhu wagonekigwe weze, kwavija kila kinhu kitandigwa. 
\v 18 Lakini kila munhu kalava kitala chake. Munhu wa ichanduso kamulongela msang'hanaji ija, ‘Nigula mgunda, avo nolondeka nikaulole. Chonde, ndeka nyhole.’ 
\v 19 Iyagwe kalonga, ‘Nigula ng'ombe longo wa kulimila, avo vino na muumwanza, nochola kuwageza. Chonde, ndeka nyhole.’ 
\v 20 Iyagwe kalonga, ‘Sambi sambi nisola mwehe, avo sidaha kwiza.’
\p
\v 21 “Msang'hanaji ija kabwela na kumulongela mbuli zose zino mkulu wake. Mkulu wake kagevuzika ng'hani, kamulongela msang'hanaji wake, ‘Lopola ugende mzinzila mhanda na mna gamabuga, uwagale hano wanhu wakiwa, waholole, wasuwameso na mbetembete.’ 
\v 22 Bahaja msang'hanaji ija kamulongela, ‘Go mkulu, gago gose gasang'hanigwa, lakini kuna gati disigala.’ 
\v 23 Avo mkulu ija kamulongela msang'hanaji wake, ‘Lawa kunze uchole mzinzila na mna gamakulugumbi ukawalongele wanhu weze, muladi ng'anda yangu imeme. 
\v 24 Nowalongela kweli, kuduhu hata munhu imoja mna iwaja wagonekigwe walemile kwiza yonda yalanze lujo lwangu!’ ”
\s Kudununzika sama ya kuwa mwanahina
\r Mat 10:37-38
\p
\v 25 Baho lunhu lwa wanhu vilukalile lomkweleleza, Yesu kahinduka, kawalongela, 
\v 26 “Munhu yoyose yokwiza kumwangu na kuno kowanogela ng'hani tatake na mamake na mwehe wake na wanage na lumbu zake na ndugu zake na vivija kamba kounogela ng'hani ugima wake mwenyego kubanza kumnogela Kilisito, hadaha kuwa mwanahina wangu. 
\v 27 Na munhu yoyose haupapa msalaba wake na kunikweleleza, hadaha kuwa mwanahina wangu.
\p
\v 28 “Vino nani kumwenu yahalonda kuzenga lingo, tanhu hakala hasi na kugelegeza sente za kudizengela, muladi yajuwe kamba kana sente za kumambukiza sang'hano yake? 
\v 29 Buleavo, yahamambukiza kuzenga chandusilo, kolemelwa kumambukiza kuzenga dilingo, na wose wachone acho kilawilile womseka, 
\v 30 wolonga, ‘Munhu ino kasonga kuzenga, lakini kalemelwa kumambukiza sang'hano yake!’
\p
\v 31 “Hebu mndewa gani yahaitanda kuchola kuitowa na mndewa iyagwe, tanhu hakala hasi na kugelegeza kamba heyo na wakalizi zake elufu kumi kodaha kuitowa na mndewa miyage yeli na wakalizi elufu ishilini? 
\v 32 Kamba yahona hadaha, kowatuma wasenga zake wakaiting'hane na mndewa iyagwe, wampule wailumbe yang'hali kutali.” 
\v 33 Yesu kamambukiza kulonga, “Vivo ili kumwenu, kuduhu munhu yodaha kuwa mwanahina wangu mbaka yaleke kila kinhu kiyali nacho.
\s Mkele ubanangike
\r Mat 5:13; Mlk 9:50
\p
\v 34 “Mkele unoga, lakini wahagiza ukali wake, kuduhu nzila ya kuubweza kabili. 
\v 35 Haufaya kwa isi hebu mna imbolea, lakini wokwasigwa. Yeli na magwiti yahulike!”
\c 15
\s Lusimo lwa ng'hondolo yapotele
\r Mat 18:12-14
\p
\v 1 Siku dimoja wabokela kodi wengi na wanhu wayagwe wotenda nzambi wachola kumtegeleza Yesu. 
\v 2 Mafalisayo na wafundiza Malagizo ga Musa wasonga kunung'unika, “Munhu ino kowabokela wanhu wotenda nzambi na kuja nao!” 
\v 3 Avo Yesu kawalongela lusimo luno.
\p
\v 4 “Vino kamba imoja wenu kana ng'hondolo gana, abaho ng'hondolo imoja kapotela, vino kotenda choni? Kowaleka waja malongo tisa na tisa kuluwala, na kuchola kumzahila ija yapotele mbaka yampate. 
\v 5 Yahampata, kodeng'helela na kumwika mmaega gake, 
\v 6 na kumgala ukae. Abaho kowakema hamoja mbwiga zake na wanhu weli behi nayo na kowalongela, ‘Miyenu nodeng'helela kwavija nimpata ng'hondolo wangu yapotele. Avo tudeng'helele hamoja!’ 
\v 7 Nowalongela, avo vondaiwe, hokuwa na ndeng'helelo ng'hulu kuulanga mbuli ya munhu imoja mwene nzambi yahaleka nzambi zake, kubanza waja malongo tisa na tisa wogesa wanoga na hawalonda kuzileka nzambi zao.”
\s Lusimo lwa sente ipotele
\p
\v 8 “Hebu mtwanzi yeli na sente longo yahagiza imoja, kotendaze? Kobwinha taa, kofagila ng'anda yake, na kulola goya kila hanhu mbaka yaipate. 
\v 9 Yahaipata, kowakema hamoja mbwiga zake na wanhu weli behi yake, kowalongela, ‘Nodeng'helela ng'hani kwavija niipata sente yangu ipotele. Avo tudeng'helele hamoja!’ 
\v 10 Vivija nowalongela, wasenga wa Mulungu wodeng'helela mbuli ya munhu imoja mwene nzambi yahaleka nzambi zake.”
\s Lusimo lwa mwana yapotele
\p
\v 11 Yesu kagendelela kulonga, “Kukala na munhu imoja yakalile na wana wabili. 
\v 12 Ija imdodo kamulongela tatake, ‘Tata, nigwelele uhazi wangu sambi.’ Avo munhu ija kawagolela uhazi wao wanage awo wabili. 
\v 13 Hazibitile siku nyingi, ija imdodo kachuuza uhazi wake. Abaho kafunga mwanza na sente ziyapatile, kachola isi ya kutali, ako kazinanga sente zose ziyapatile. 
\v 14 Kamambukiza kila kinhu kiyakalile nacho. Abaho lufilili lwa nzala lulawilila mwiisi ija, nayo kakala kaduhu kinhu chochose kisigale. 
\v 15 Avo kachola kusang'hana kibaluwa kwa munhu imoja wa isi ija, munhu ayo kamtuma mumgunda wake yasusile nguluwe. 
\v 16 Kakala kosulukila kuja maganda gawadile nguluwe, lakini kuduhu munhu yamgwelele kinhu chochose cha kuja. 
\v 17 Abaho kagelegeza na kulonga, ‘Tatangu kana wasang'hanaji wengi, woja mbaka wosigaza na niye hano nofa na nzala! 
\v 18 Nosegela na kuchola kwa tatangu na kumulongela, Tata, nimtenda Mulungu nzambi, na vivija nikutendela gweye nzambi. 
\v 19 Sifaya kukemigwa mwanago. Nhende kamba imoja wa wasang'hanaji zako.’ 
\v 20 Avo kafunga mwanza wa kubwela kwa tatake.
\p “Viyakalile yang'hali kutali, tatake kamona. Kamonela bazi mwanage, avo kamkimbilila, kamuhagatila na kamnonela. 
\v 21 Mwanage kamulongela, ‘Tata, nimtenda Mulungu nzambi, na vivija nikutendela gweye. Sifaya kukemigwa mwanago.’ 
\v 22 Lakini tatake kawakema wasang'hanaji zake. Kawalongela, ‘Lopoleni! Galeni kiwalo kinogile mumvaze. Mvazeni pete mkidole chake na vilatu mmagulu gake. 
\v 23 Abaho choleni mumgale bofu da ng'ombe dinonile mudichinje, wose tuje na kudeng'helela! 
\v 24 Kwavija mwanangu ino kakala yafile lakini sambi mgima. Kakala yapotele lakini sambi koneka.’ Avo wasonga kudeng'helela.
\p
\v 25 “Kipindi acho mwanage imkulu kakala kumgunda. Viyakalile behi na ing'anda, kahulika nyila na wanhu wovina. 
\v 26 Avo kamkema msang'hanaji imoja, kamuuza, ‘Ako kuna choni?’ 
\v 27 Msang'hanaji ayo kamwidika, ‘Mdodo wako kabwela ukae, na tatako kamchinjila bofu da ng'ombe dinonile, kwavija kabwela mgima!’
\p
\v 28 “Ija imwana mkulu kagevuzika ng'hani, avo kalema kwingila mng'anda. Tatake kalawa kunze na kumpula yengile mng'anda. 
\v 29 Lakini kamwidika tatake, ‘Lola, miyaka yose ino niye nokusang'hanila kamba msang'hanaji, na silemile lagizo jako jojose. Kungwaa choni? Hunigwelele hata mbuzi nideng'helele na mbwiga zangu! 
\v 30 Lakini mwanago ino kananga vinhu vako mbuli ya ugoni, na viyabwelile ukae kumchinjila bofu da ng'ombe dinonile!’ 
\v 31 Tatake kamwidika, ‘Mwanangu, kipindi chose kukala na niye, na vinhu vose vinilinavo vako. 
\v 32 Lakini tulondeka tudeng'helele na kusekelela, kwavija mdodo wako kakala yafile lakini sambi mgima, kakala yapotele lakini sambi koneka!’ ”
\c 16
\s Lusimo lwa mulolesaji mbala
\p
\v 1 Yesu kawalongela wanahina zake, “Kukala na tajili imoja yakalile na mulolesaji wa vinhu vake. Tajili ayo kalongeligwa kamba mulolesaji ayo konanga sente zake. 
\v 2 Avo kamkema mng'anda, kamuuza, ‘Mbuli gani zimhulika kumwako? Mhetela vinhu vose viubokele na vija viulavile, kwavija hudaha kuwa mulolesaji wa vinhu vangu kabili.’ 
\v 3 Mulolesaji ija kailongela, ‘Mkulu wangu konilekesa usang'hano. Notenda choni? Kulima sidahile bule, na kupula nokona kinyala. 
\v 4 Sambi nojuwa choni chonda nhende muladi nahalavigwa mna isang'hano, niwe na mbwiga wa kunibokela mzikae zao!’
\p
\v 5 “Avo kawakema wanhu wose wakalile wodaigwa na mkulu wake. Kamuuza wa ichanduso, ‘Kodaigwa choni na mkulu wangu?’ 
\v 6 Nayo kamwidika, ‘Madebe gana ga mavuta.’ Mulolesaji ija kamulongela, ‘Sola cheti chako, kala hasi, lopola wandike malongo matano.’ 
\v 7 Abaho kamuuza iyagwe, ‘Na gweye kodaigwa choni?’ Nayo kamwidika, ‘Viloba gana va ngano.’ Mulolesaji ija kamulongela, ‘Sola cheti chako, wandike malongo nane.’
\p
\v 8 “Mkulu wa ija mulolesaji mbala kamtogola kwavija katenda vinhu kwa ubala. Kwavija wanhu wa mwiisi ino wabala ng'hani mna zimbuli zao kubanza wanhu wa kumulenge.”
\p
\v 9 Yesu kagendelela kulonga, “Avo nowalongeleni, itendeleni umbwiga kubitila vinhu va mwiisi, muladi vahamala mudahe kubokeligwa kuna ikae ya ugima wa mazuwa gose. 
\v 10 Munhu yoyose yotamaniligwa mna ivinhu vidodo, kotamaniligwa mna ivinhu vikulu. Na munhu yoyose hatamaniligwa mna ivinhu vidodo, vivija hatamaniligwa mna ivinhu vikulu. 
\v 11 Avo kamba mweye hamutamaniligwa kulolesa mali za mwiisi, modahaze kutamaniligwa kulolesa mali za kuulanga? 
\v 12 Na kamba hutamaniligwa kulolesa vinhu va munhu iyagwe, nani yonda yakugwee vinhu vako mwenyego?
\p
\v 13 “Kuduhu msang'hanaji yodaha kuwasang'hanila wakulu wabili. Kwavija komwihila imoja na kumnogela iyagwe, hebu koilumba na imoja na kumbeza iyagwe. Hamudaha kumsang'hanila Mulungu hamoja na mali.”
\s Ulonzi uyagwe wa Yesu
\r Mat 11:12-13; 5:31-32; Mlk 10:11-12
\p
\v 14 Mafalisayo viwazihulike mbuli zino zose, wamzeha Yesu, kwavija wakala wanogelwa na sente. 
\v 15 Yesu kawalongela, “Mweye awo wanhu muitenda munoga mgameso ga wanhu, lakini Mulungu kaijuwa mizoyo yenu. Kwavija vinhu vikoneka vinoga ng'hani kwa wanhu, mgameso ga Mulungu vokoneka viha.
\p
\v 16 “Malagizo ga Musa na maandiko ga watula ndagu wa Mulungu vikala vipetigwa mbaka kipindi cha Yohana Mbatizaji. Kusongela aho, Mbuli Inogile ya Undewa wa Mulungu yopetigwa, na kila munhu kowamba kokwingila. 
\v 17 Lakini vibuha ng'hani kwa ulanga na isi kupotela, kubanza kinhu kidodo ng'hani kupotela mna Gamalagizo.
\p
\v 18 “Mbigalo yoyose yomwasa mwehe wake na kusola mtwanzi iyagwe, kotenda ugoni. Na mbigalo yomsola mtwanzi ija yasigwe, nayo kotenda ugoni vivija.
\s Munhu tajili na Lazalo
\p
\v 19 “Kukala na tajili imoja yavalile viwalo va sente nyingi ng'hani na kuja goya kila siku. 
\v 20 Vivija kukala na munhu imoja mkiwa yakemigwe Lazalo, kamema vilonda lukuli lose, kakala yokwikigwa muulwivi lwa tajili ija. 
\v 21 Lazalo kakala yosulukila kuja vilagale muimeza ya tajili ayo. Na umbwa wakala wokwiza na kumulambita mvilonda vake.
\p
\v 22 “Abaho mkiwa ija kafa na kasoligwa na wasenga wa kuulanga mbaka behi ya Abulahamu. Tajili ayo nayo kafa na kazikigwa. 
\v 23 Ako kowochola wanhu wafile, kakala kodununzika ng'hani. Kenula meso gake, kamona Abulahamu kwa kutali na Lazalo kakala behi yake. 
\v 24 Avo kamkema kwa sauti ng'hulu, ‘Tata Abulahamu! Nyonele bazi! Mtume Lazalo yazabike kidole chake mgamazi, yaluhoze lulimi lwangu, kwavija nogaya ng'hani muumoto uno!’
\p
\v 25 “Lakini Abulahamu kamulongela, ‘Mwanangu, kumbuka muugima wako kubokela vinhu vinogile, nayo Lazalo kabokela vihile. Lakini sambi Lazalo kobwihila, na gweye kodununzika. 
\v 26 Hata avo, hagati yetu tweye na mweye hekigwa kolombo kulu, muladi munhu yolonda kuloka kulawa kuno kwiza kumwenu sekeyadahe, hebu munhu yoyose kulawa kumwenu sekeyaloke kwiza kumwetu!’ 
\v 27 Tajili ija kalonga, ‘Nokupula gweye, tata Abulahamu, umtume Lazalo kuna ikae ya tatangu, 
\v 28 ako kuna ndugu zangu watano. Muleke yachole yakawazume muladi sekeweze hanhu hano ha kudununzika!’
\p
\v 29 “Abulahamu kalonga, ‘Ndugu zako wanago maandiko ga Musa na ga watula ndagu wa Mulungu ga kuwazuma. Wawategeleze wao kiwolonga!’ 
\v 30 Tajili ija kamwidika, ‘Bule tata Abulahamu! Lakini kamba munhu yahazilibuka kulawa kwa wafile na kuwacholela, baho wozileka nzambi zao!’ 
\v 31 Lakini Abulahamu kamulongela, ‘Kamba hawagagoga maandiko ga Musa na watula ndagu wa Mulungu, honda wategeleze hata kamba munhu yahazilibuka kulawa kwa wafile!’ ”
\c 17
\s Nzambi
\r Mat 18:6-7, 21-22; Mlk 9:42
\p
\v 1 Yesu kawalongela wanahina zake, “Vinhu vondaviwatende wanhu watende nzambi volawilila, lakini kogaya munhu ija yovitenda vilawilile! 
\v 2 Yokuwa vinoga kwa munhu ayo yagodekigwe dibwe kulu da kudugila msingo na yasigwe mbahali, kubanza kumuhonza imoja wa wadodo wano yatende nzambi. 
\v 3 Avo iteganyeni!
\p “Ndugu yako yahakutendela nzambi, umzume. Yahatogola, gela kumgongo. 
\v 4 Yahakutendela nzambi miyanza saba kwa siku dimoja, na kila yaheza kumwako kolonga, ‘Ng'hosa,’ kolondeka ugele kumgongo.”
\s Tamanilo
\p
\v 5 Watumigwa wamulongela Mndewa, “Twengezele tamanilo.”
\p
\v 6 Mndewa kawedika, “Maza tamanilo jenu dahakuwile dodo kamba mbeyu ndodo ya haladali, mwahadahile kuulongela mbiki uno wa mkuyu, ‘Ng'oka ukaihande mbahali!’ nao wahawatogolele.
\s Sang'hano ya msang'hanaji
\p
\v 7 “Vino nani kumwenu yeli na msang'hanaji yomulimila hebu kosusila ng'hondolo, yahabwela kumgunda, komulongela yalopole kuja lujo lwake? 
\v 8 Bule. Lakini komulongela, ‘Uitande, nitandile lujo lwangu, unisang'hanile mbaka ng'homeleze kuja na kung'wa, abaho na gweye koja na kung'wa.’ 
\v 9 Vino komgwaa nhogolwa msang'hanaji ayo kwavija kasang'hana gaja galagilizigwe? 
\v 10 Vivo ili kumwenu mweye, mwahatenda vose vimulagilizigwe, longeni, ‘Tweye twa wasang'hanaji wadodo, tusang'hana kija kitulondigwe kusang'hana!’ ”
\s Yesu kowahonya wanhu longo
\p
\v 11 Yesu viyakalile mnzila kochola Yelusalemu, kabitila mzimbaka za vijiji va Samalia na Galilaya. 
\v 12 Viyakalile kokwingila mna ikijiji kimoja, mumo kukala na wanhu longo wakalile na utamu wa dikulu, wemile kutali. 
\v 13 Waguta, “Go mkulu! Yesu! Tonele bazi!”
\p
\v 14 Yesu kawona, kawalongela, “Gendeni mkailaguse kwa walava nhosa.”
\p Viwakalile mnzila wochola, wahona. 
\v 15 Imoja wao viyone kahona, kabweleganya kwa Yesu kuno komgwaa nhogolwa Mulungu kwa sauti ng'hulu. 
\v 16 Kamgwila Yesu mmagulu kingubanguba, kamtogola. Munhu ayo kakala Msamalia. 
\v 17 Yesu kalonga, “Vino hawakalile wanhu longo wahonyigwe? Wayagwe tisa wa kwahi? 
\v 18 Vino kuduhu iyagwe yabwelile kumgwaa nhogolwa Mulungu, ila munhu ino hali muyahudi?” 
\v 19 Abaho Yesu kamulongela munhu ija, “Ima na uchole. Kutamanila kwako kukuhonya.”
\s Kwiza kwa Undewa wa Mulungu
\r Mat 24:23-28, 37-41
\p
\v 20 Mafalisayo wayagwe wamuuza Yesu Undewa wa Mulungu vondawize. Yesu kawedika, “Undewa wa Mulungu hawiza kwa kukoneka kwa meso. 
\v 21 Kuduhu munhu yonda yalonge, ‘Lola, uno hano!’ hebu ‘Uja haja!’ Kwavija Undewa wa Mulungu wa mgati mmwenu.”
\p
\v 22 Abaho kawalongela wanahina zake, “Kipindi chokwiza vonda mulonde kuyona siku imoja mwiizisiku za Mwana wa Munhu, lakini hondamuyone bule. 
\v 23 Baho wanhu wowalongela, ‘Loleni kakuja!’ hebu ‘Loleni, kahano!’ Sekemuwakweleleze. 
\v 24 Kwavija kamba vija lumwesa vilulawilila kuulanga na kumwemwesa kulawa mwambu umoja mbaka mwambu uyagwe, vivo vondayawe Mwana wa Munhu mwiisiku yake. 
\v 25 Lakini tanhu kolondeka yadununzike ng'hani na kulemigwa na wanhu wa lukolo luno. 
\v 26 Kamba viikalile mna ikipindi cha Nuhu, vivo vondaiwe mzisiku za Mwana wa Munhu. 
\v 27 Kila munhu kakala koja na kung'wa, kusola na kusoligwa mbaka siku ija Nuhu viyengile mdisafina. Mvula ng'hulu itowa na kuwakoma wanhu wose. 
\v 28 Vivija kamba viilawilile mna ikipindi cha Lutu. Wanhu wagendelela kuja na kung'wa, kugula na kuchuuza, kuhanda na kuzenga. 
\v 29 Lakini siku ija Lutu viyasegele Sodoma, moto na mabwe gokwaka vilagala hasi na kuwakoma wose. 
\v 30 Vivo vondaiwe mwiisiku Mwana wa Munhu vonda yagubuligwe.
\p
\v 31 “Mwiisiku ayo, munhu yeli mkiswili cha ng'anda yake sekeyahumuluke mng'anda kusola vinhu vake, vivija munhu yeli kumgunda sekeyabwele ukayake. 
\v 32 Kumbukeni gampatile mwehe wake Lutu. 
\v 33 Munhu yoyose yolonda kuukombola ugima wake mwenyego, kowagiza, na yoyose yowagiza ugima wake, koukombola. 
\v 34 Nowalongela, kilo acho wanhu wabili wawasile mulusazi lumoja, imoja kosoligwa na iyagwe kolekigwa. 
\v 35 Watwanzi wabili woduga sembe hamoja, imoja kosoligwa na iyagwe kolekigwa. 
\v 36 Wanhu wabili wokuwa kumgunda, imoja kosoligwa na iyagwe kolekigwa.”
\p
\v 37 Wanahina zake wamuuza, “Vino, kwahi Mndewa?”
\p Yesu kawedika, “Kokose kuli na mzoga, baho honda waiting'hane mhungu.”
\c 18
\s Lusimo lwa mgane na msemi
\p
\v 1 Abaho Yesu kawafundiza wanahina zake kwa lusimo kamba siku zose wolondeka kumpula Mulungu na sekewadonhe. 
\v 2 Kalonga, “Kudibuga dimoja kukala na msemi yakalile hamdumba Mulungu hebu kuwatonga wanhu. 
\v 3 Vivija kudibuga dijo, kukala na mgane imoja yakalile komgendela msemi ayo baho kwa baho, kampula, ‘Ngwelele haki yangu kulawa kwa munhu yanitendele gehile.’ 
\v 4 Siku nyingi msemi ayo hamtegeleze mgane ayo, lakini kumwande kailongela, ‘Hata kamba simdumba Mulungu hebu kuwatonga wanhu, 
\v 5 lakini kwavija mgane ino konigaza, nomgwaa haki yake, kwavija nahaleka, kogendelela kwiza hano na kunigaza!’ ”
\p
\v 6 Abaho Mndewa kagendelela kulonga, “Tegelezeni kiyalongile msemi ija yehile. 
\v 7 Vino, Mulungu honda yawagwee haki wanhu zake yawasagule, womulilila imisi na ikilo? Vino kokawa kuwategeleza? 
\v 8 Nowalongela, kowagwaa haki yao himahima. Lakini Mwana wa Munhu vondayeze, vino kodivika tamanilo mwiisi?”
\s Lusimo lwa Mfalisayo na mbokela kodi
\p
\v 9 Abaho Yesu kawalongela lusimo luno wanhu waja wakalile woitapa wanoga na kuwabeza wayagwe. 
\v 10 “Kukala na wanhu wabili wacholile kumpula Mulungu kuna Ing'anda ya Mulungu. Imoja kakala Mfalisayo na iyagwe kakala mbokela kodi.
\p
\v 11 “Mfalisayo ayo kainega kumgwazo na kumpula Mulungu, ‘Go Mulungu, nokugwaa nhogolwa kwavija niye sili kamba wanhu wayagwe, wabokaji, wotenda gehile, hebu wagoni. Wala sili kamba ino mbokela kodi. 
\v 12 Niye nofunga kuja miyanza mibili mzisiku saba, na nolava fungu da longo da vinhu vangu vose vinipata!’
\p
\v 13 “Lakini ija mbokela kodi kema kutali, hadahile hata kwinula meso gake kuulanga, lakini kaitowa mhambaga yake kwa usungu, kalonga, ‘Go Mulungu, nyonele bazi, niye notenda nzambi!’ 
\v 14 Nowalongela, mbokela kodi ija kachola ukayake kuno katendigwa kanoga mgameso Mulungu kubanza ija Mfalisayo. Kwavija wose woitenda wanhu wakulu wohumulusigwa, na waja woihumulusa wotendigwa wanhu wakulu.”
\s Yesu kowatambikila wana wadodo
\r Mat 19:13-15; Mlk 10:13-16
\p
\v 15 Wanhu wayagwe wamgalila Yesu wana wadodo yawekile makono. Wanahina viwone avo, wawakomhokela. 
\v 16 Lakini Yesu kawakema iwana, kalonga, “Walekeni wana wadodo weze kumwangu, sekemuwagomese, kwavija Undewa wa Mulungu wa wanhu kamba wano. 
\v 17 Nowalongeleni ukweli! Munhu yoyose yolema kuubokela Undewa wa Mulungu kamba mwana mdodo, honda yengile ng'o!”
\s Munhu tajili
\r Mat 19:16-30; Mlk 10:17-31
\p
\v 18 Mkulu imoja kamuuza Yesu, “Mfundiza Unogile, nhende choni niupate ugima wa mazuwa gose?”
\p
\v 19 Yesu kamuuza, “Habali kong'hema, ‘unogile’? Kuduhu yanogile, ila Mulungu yaiyeka. 
\v 20 Kugajuwa Malagizo, ‘Sekeutende ugoni, sekeukome, sekewibe, sekeulonge uvizi, wategeleze tatako na mamako.’ ”
\p
\v 21 Munhu ija kedika, “Gago gose nigagoga toka haudodo.”
\p
\v 22 Yesu viyahulike avo, kamulongela, “Kuhungukiligwa na kinhu kimoja. Chuuza vose viulinavo, uwagwee sente wanhu wakiwa, na gweye kokuwa na ngama yako kuulanga. Abaho wize unikweleleze.” 
\v 23 Lakini munhu ayo viyahulike avo, kanyunyuwala kwavija kakala tajili ng'hani.
\p
\v 24 Yesu viyamone kanyunyuwala, kalonga, “Vino avo vonda iwe vidala kwa wanhu matajili kwingila Muundewa wa Mulungu! 
\v 25 Kwavija vibuha kwa ngamiya kubita mna ikizonzo cha sanzia, kubanza tajili kwingila muundewa wa Mulungu.”
\p
\v 26 Wanhu wamuhulike, wamuuza, “Avo lelo nani yonda yadahe kukomboligwa?”
\p
\v 27 Yesu kawedika, “Vinhu havidahika kwa wanhu, kwa Mulungu vodahika.”
\p
\v 28 Abaho Petulo kalonga, “Lola! Tweye tuvileka vinhu vetu vose, tukukweleleza gweye.”
\p
\v 29 Yesu kawalongela, “Nowalongela kweli, munhu yoyose yoleka kae yake hebu mwehe wake hebu ndugu zake hebu tatake na mamake hebu wanage mbuli ya Undewa wa Mulungu, 
\v 30 kobokela vinhu vingi ng'hani mna ikipindi kino na kobokela ugima wa mazuwa gose mna ikipindi chonda kize.”
\s Yesu kolonga lwakadatu mbuli ya ifa yake
\r Mat 20:17-19; Mlk 10:32-34
\p
\v 31 Yesu kawagala hamgwazo wanahina zake longo na wabili, kawalongela, “Tegelezeni! Tochola Yelusalemu. Kuko kila kinhu chandikigwe na watula ndagu wa Mulungu mbuli ya Mwana wa Munhu cholawilila. 
\v 32 Kwavija kogeligwa mmakono ga wanhu haweli Wayahudi, nao womzeha, womuliga, na womtemela mate. 
\v 33 Womtowa mbalati na kumkoma, lakini siku da kadatu kozilibuka.”
\p
\v 34 Lakini wanahina hawazijuwile bule mbuli azo, kwavija wakala wafisigwe na hawakijuwile kija kiyakalile yokilonga Yesu.
\s Yesu komuhonya msuwameso
\r Mat 20:29-34; Mlk 10:46-52
\p
\v 35 Yesu viyakalile behi na kuvika Yeliko, munhu imoja yakalile msuwameso kakala hamgwazo mnzila, kopula. 
\v 36 Munhu ayo viyahulike lunhu lwa wanhu lobita, kauza, “Kuna choni?”
\p
\v 37 Wanhu wamulongela, “Yesu wa Nazaleti kobita.”
\p
\v 38 Nayo kakemelela, “Yesu! Mwana wa Daudi! Nyonele bazi!”
\p
\v 39 Wanhu walongole wamkomhokela, wamulongela yanyamale. Lakini heyo kagendelela kukemelela ng'hani, “Mwana wa Daudi! Nyonele bazi!”
\p
\v 40 Avo Yesu kema, kalagiza munhu ija yagaligwe kumwake. Viyavikile behi, Yesu kamuuza, 
\v 41 “Kolonda nikutendele choni?”
\p Nayo kamwidika, “Go mkulu, nolonda kulola.”
\p
\v 42 Yesu kamulongela, “Lola! Kutamanila kwako kukuhonya.”
\p
\v 43 Bahaja munhu ija kadaha kulola, kamkweleleza Yesu kuno komgwaa nhogolwa Mulungu. Wanhu wose viwone avo, wamgwaa nhogolwa Mulungu.
\c 19
\s Yesu na Zakayo
\p
\v 1 Yesu kachola kudibuga da Yeliko, na kakala yobita mzinzila za buga dijo. 
\v 2 Kuko kukala na mkulu imoja wa wabokela kodi yakemigwe Zakayo, nayo kakala tajili. 
\v 3 Kakala kolonda kumona Yesu, lakini hadahile mbuli ya lunhu lwa wanhu na kwavija kakala mguhi. 
\v 4 Avo kakimbila haulongozi wa lunhu luja, kakwela mumbiki wa mkuyu muladi yamone Yesu, yakalile yochola kubitila nzila ija. 
\v 5 Yesu viyavikile hanhu aho, kalola uchanha, kamulongela, “Zakayo, himahima humuluka hasi, kwavija lelo nolondeka kukala mng'anda yako.”
\p
\v 6 Zakayo kahumuluka himahima, kamgoneka Yesu kwa kudeng'helela. 
\v 7 Wanhu wose wagone ago, wasonga kunung'unika, walonga, “Munhu ino kachola kukala mng'anda ya munhu mwene nzambi!”
\p
\v 8 Zakayo kema, kamulongela Yesu, “Go Mkulu, tegeleza! Nowagwaa wakiwa nusu ya vinhu vangu, na kamba nimboka munhu yoyose kinhu, nombwezela miyanza mine.”
\p
\v 9 Yesu kamulongela, “Lelo ukombozi uvika kwa wanhu wa lubuga luno, kwavija munhu ino nayo kolawa mulukolo lwa Abulahamu. 
\v 10 Kwavija Mwana wa Munhu keza kuwazahila na kuwakombola waja wapotele.”
\s Lusimo lwa wasang'hanaji longo
\r Mat 25:14-30
\p
\v 11 Wanhu viwakalile wotegeleza gago, Yesu kagendelela kuwalongela lusimo. Baho kakala mmabehi na Yelusalemu, nao wagesa kamba Undewa wa Mulungu wa mmabehi kulawilila. 
\v 12 Avo kawalongela, “Kukala na munhu imoja wa lukolo lwa kindewa yafungile mwanza kuchola isi ya kutali yakatendigwe mndewa, abaho yabwele ukayake. 
\v 13 Avo yang'hali hanasegela, kawakema wasang'hanaji zake longo, kila imoja kamgwaa sente sawa, abaho kawalongela, ‘Tendeni biashala mbaka vondambwele.’ 
\v 14 Lakini wanhu wa isi yake wakala wamwihile. Avo wawatuma wasenga wagende kwa wanhu waja wakalonge, ‘Hatumulonda munhu ino yawe mndewa wetu.’
\p
\v 15 “Munhu ija kaupata undewa, kabwela ukayake. Baho kawalagiza wasang'hanaji zake yawagwelele sente wachole kumwake yapate kujuwa kija kiwapatile. 
\v 16 Msang'hanaji wa ichanduso keza, kalonga, ‘Go mkulu, sente zako ziunigwelele zilela miyanza longo.’ 
\v 17 Kamulongela, ‘Kutenda goya msang'hanaji unogile! Kwavija kutenda vinogile kulolesa mna ivinhu vidodo, nokutenda uwe munhu mkulu wa mabuga longo.’ 
\v 18 Msang'hanaji wa kabili keza, kalonga, ‘Go mkulu, sente zako ziunigwelele zilela miyanza mitano.’ 
\v 19 Nayo kamulongela, ‘Kokuwa munhu mkulu wa mabuga matano.’
\p
\v 20 “Msang'hanaji iyagwe keza, kalonga, ‘Go mkulu, sola sente zako. Nikala nizifungile goya mkikumbi. 
\v 21 Nikudumba, kwavija kuna gahigahi. Kosola vinhu va wayago kwa uvizi na kosenga vija huvihandile.’ 
\v 22 Mkulu ija kamulongela, ‘Gweye kwa msang'hanaji yehile! Nokutagusa kwa mbuli zako mwenyego! Kunijuwa nina gahigahi, nisolaga vinhu va wayangu na kusenga vija sivihandile. 
\v 23 Habali huzikile sente zangu kwa wanhu wokwika sente muladi vimbwelile nyambulile zongezeke?’
\p
\v 24 “Abaho kawalongela waja wemile aho, ‘Mbokeni ayo zisente, mumgwelele msang'hanaji ija yapatile sente miyanza longo ya zija ziyagweleligwe.’ 
\v 25 Lakini wao wamulongela, ‘Go mkulu, lakini heyo kanazo sente miyanza longo!’ 
\v 26 Nayo kawedika, ‘Munhu yeli na kinhu kokongezelwa, lakini ija yeliduhu kinhu, kobokigwa hata kija kidodo kiyelinacho. 
\v 27 Na sambi, waja wanihile, wondema niye niwe mndewa wao, wagaleni hano, muwakome bahano mgameso gangu!’ ”
\s Yesu kokwingila Yelusalemu kwa deng'ho
\r Mat 21:1-11; Mlk 11:1-11; Yoh 12:12-19
\p
\v 28 Yesu viyamambukize kulonga avo, kawalongolela kuchola Yelusalemu. 
\v 29 Viyakalile behi na kuvika Betifage na Betania, habehi na Lugongo lwa Mizeituni, kawatuma wanahina zake wabili, 
\v 30 kawalongela, “Gendeni kuna ikijiji kili kuulongozi wenu. Mwahengila, momvika mwana mhunda kafungigwa, nayo yang'hali hanakweligwa na munhu. Mfunguleni mumgale hano.\fig Mwana mhunda|src="15 Colt.jpg" size="col" ref="19:30"\fig* 
\v 31 Munhu yoyose yahawauza habali momfungula, mulongeleni, ‘Mndewa komulonda.’ ”
\p
\v 32 Wanahina waja wachola, wamvika kamba vija Yesu viyawalongele. 
\v 33 Viwakalile womfungula imwana mhunda, wenyego wawauza, “Habali momfungula?”
\p
\v 34 Nao wawedika, “Mndewa komulonda.” 
\v 35 Wamgala imwana mhunda kwa Yesu. Abaho watandika viwalo vao mumgongo wa imwana mhunda, na wamtaza Yesu kukwela. 
\v 36 Yesu viyakalile kochola, wanhu wanzanza viwalo vao mnzila.
\p
\v 37 Viyakalile behi na kuvika Yelusalemu, hanhu hali na mtelemuko wa Lugongo lwa Mizeituni, lunhu mkulu lwa wanahina zake lusonga kudeng'helela na kumgwaa nhogolwa Mulungu kwa sauti ng'hulu mbuli ya unzonza wauwonile. 
\v 38 Walonga, “Mulungu yamtambikile Mndewa yokwiza kwa twaga da Mulungu, tindiwalo kuulanga na ukulu kwa Mulungu!”
\p
\v 39 Baho Mafalisayo wayagwe wakalile muulunhu wamulongela Yesu, “Mfundiza, walagize wanahina zako wanyamale!”
\p
\v 40 Yesu kawedika, “Nowalongeleni, wahanyamala wano, mabwe goguta.”
\s Yesu kowalilila wanhu wa buga da Yelusalemu
\p
\v 41 Yesu viyavikile behi na buga da Yelusalemu na viyawone wanhu wa buga dijo, kawalilila, 
\v 42 kalonga, “Maza lelo mwahajuwile mbuli zilondeka kugala tindiwalo! Lakini sambi zifisigwa mgameso genu! 
\v 43 Kwavija kipindi chokwiza, wanhu wakwihile vonda wakuzengele luwa, wokuzunguluka na kukusung'ha sung'ha kila mwambu. 
\v 44 Wokuhondahonda gweye na wanhu zako weli muuluwa wako. Kuduhu hata dibwe dimoja donda disigazigwe uchanha ya diyagwe, kwavija hukijuwile kipindi kiyezile Mulungu kukukombola!”
\s Yesu kokwingila Mng'anda ya Mulungu
\r Mat 21:12-17; Mlk 11:15-19; Yoh 2:13-22
\p
\v 45 Abaho Yesu kengila Mng'anda ya Mulungu, kasonga kuwawinga wanhu wakalile wochuuza vinhu, 
\v 46 kawalongela, “Yandikigwa mna Gamaandiko Gang'alile, Mulungu kalonga, ‘Ng'anda yangu yokuwa ng'anda ya kupulila.’ Lakini mweye muitenda mhango ya wabavi!”
\p
\v 47 Kila siku Yesu kakala kofundiza Mng'anda ya Mulungu. Wakulu wa walava nhosa, wafundiza Malagizo ga Musa, na walangulizi wa wanhu walonda kumkoma, 
\v 48 lakini hawadahile bule kutenda avo, kwavija wanhu wose wakala womtegeleza goya, hawalondile kuswela mbuli.
\c 20
\s Mbuli ya udahi wa Yesu
\r Mat 21:23-27; Mlk 11:27-33
\p
\v 1 Siku dimoja Yesu kakala Mng'anda ya Mulungu kowafundiza wanhu na kuwapetela Mbuli Inogile. Wakulu wa walava nhosa na wafundiza Malagizo ga Musa hamoja na wavele weza, 
\v 2 wamulongela, “Tulongele, vino kotenda mbuli zino kwa udahi wa nani? Nani yakugwelele udahi uno?”
\p
\v 3 Yesu kawedika, “Beteni na niye niwauze mbuli imoja. Nongeleni, 
\v 4 vino udahi wa Yohana wa kubatiza ulawa kuulanga hebu kwa wanhu?”
\p
\v 5 Wagesa, “Tulonge choni? Twahalonga, ‘Ulawa kuulanga,’ kotuuza, ‘Habali, hamumtogole Yohana?’ 
\v 6 Na twahalonga, ‘Ulawa kwa wanhu,’ lunhu lose luno lotutowa mabwe, kwavija wose wotogola kamba Yohana kakala mtula ndagu wa Mulungu.” 
\v 7 Avo wamwidika, “Hatujuwile kuulawile.”
\p
\v 8 Yesu kawalongela, “Na niye siwalongela bule notenda mbuli zino kwa udahi wa nani.”
\s Lusimo lwa walimaji mumgunda wa mizabibu
\r Mat 21:33-46; Mlk 12:1-12
\p
\v 9 Abaho Yesu kawalongela wanhu lusimo luno, “Kukala na munhu imoja yahandile mizabibu mumgunda wake. Kawakodisha walimaji, abaho kachola mwiisi iyagwe na kakala siku nyingi. 
\v 10 Msimu wa kubawa zabibu viuvikile, munhu ija kamtuma msang'hanaji wake yachole kwa walimaji wamgwelele zabibu. Lakini walimaji waja wamtowa msang'hanaji ija, wamuwinga makono gaiyeka. 
\v 11 Avo kamtuma msang'hanaji iyagwe, lakini walimaji wamtowa vivija na kumuliga, wamuwinga makono gaiyeka. 
\v 12 Abaho kamtuma msang'hanaji wa kadatu. Ino nayo walimaji wamulumiza, wamwasa kunze. 
\v 13 Abaho mwene mgunda ija kalonga, ‘Nhende choni? Nomtuma mwanangu nimnogele. Lamda ino womtegeleza!’ 
\v 14 Lakini walimaji viwamone, wailongela, ‘Ino ayo muhazi wake. Tumkome na uhazi wake wokuwa wetu.’ 
\v 15 Avo wamulava kunze ya mgunda uja, wamkoma.”
\p Yesu kawauza, “Vino, mwene mgunda kowatenda choni waja walimaji? 
\v 16 Kokwiza na kuwakoma walimaji wose awo na kowakodisha walimaji wayagwe mgunda awo wa mizabibu.”
\p Wanhu viwahulike mbuli ayo, walonga, “Bule! Sekeilawilile avo!”
\p
\v 17 Lakini Yesu kawalola, kawauza, “Vino, ulonzi uno fambulo jake choni?
\q ‘Dibwe wadilemile wazengaji kamba hadifaya,
\q digalamuka dibwe kulu da kutamanila kubanza gose!’
\m
\v 18 Munhu yoyose yonda yaikwale mdibwe ajo kobeneka beneka munhu donda dimulagalile domuhonda tipitipi.”
\s Mbuli ya kulipa kodi
\r Mat 22:15-22; Mlk 12:13-17
\p
\v 19 Wafundiza Malagizo ga Musa na wakulu wa walava nhosa wajuwa kamba lusimo ulo kakala kowafumbila wao. Avo bahaja walonda kumgoga Yesu, lakini wawadumba wanhu. 
\v 20 Avo wazahila kipindi kinogile. Wawahonga wanhu wayagwe waitende wanoga, wawatuma wamgeze Yesu kwa kumuuza, muladi wadahe kumgoga na kumgala kwa mkulu wa Lumi. 
\v 21 Wanhu awo wamulongela Yesu, “Mfundiza, tokujuwa gweye kofundiza na kulonga ukweli, wala hutonga ukulu wa munhu, lakini kofundiza nzila za Mulungu mna ikweli. 
\v 22 Tulongele, vino vinoga kulipa kodi kwa mndewa mkulu wa Lumi hebu havinogile bule?”
\p
\v 23 Lakini Yesu kaujuwa mwaka ubala wao, kawalongela, 
\v 24 “Ndagusileni isente. Vino, kihanga kino na twaga dino va nani?”
\p Wamwidika, “Va mndewa mkulu wa Lumi.”
\p
\v 25 Yesu kawalongela, “Vinoga. Vinhu va mndewa wa Lumi mgweleleni mndewa wa Lumi, na va Mulungu mgweleleni Mulungu.”
\p
\v 26 Avo, mgameso ga wanhu hawadahile kumgoga kwa mbuli yoyose. Wakanganya ulonzi wake, wanyamala huupi.
\s Mbuli ya kuzilibuka kwa wafile
\r Mat 22:23-33; Mlk 12:18-27
\p
\v 27 Abaho Masadukayo, wanhu wolonga kamba kuduhu kuzilibuka kulawa kwa wafile. Wayagwe wamcholela Yesu, wamulongela, 
\v 28 “Mfundiza, Musa katwandikila, ‘Munhu yahafa na kuleka mwehe wake bila wana, ndugu yake munhu ayo kolondeka yamsole imgane, yamulelele ndugu yake yafile wana.’ 
\v 29 Kukala na ndugu saba. Ija imkulu kasola mwehe, lakini kafa bila kulela wana. 
\v 30 Wakabili kamsola mtwanzi ija, lakini nayo kafa bila wana. 
\v 31 Abaho wa kadatu kamsola. Vivo ilawilile kwa wose saba wamsola, lakini wafa bila wana. 
\v 32 Kukimambukizo, mtwanzi ija nayo kafa. 
\v 33 Lelo mwiisiku ya kuzilibuka, mtwanzi ayo kokuwa mwehe wa nani? Kwavija kakala yasoligwe na wose saba.”
\p
\v 34 Yesu kawedika, “Wanhu wa mwiisi ino wosola na kusoligwa, 
\v 35 lakini waja wasaguligwe kuzilibuka kulawa kwa wafile na kuupata ugima wondawize, hawasola hebu kusoligwa. 
\v 36 Woigala na wasenga wa kuulanga, na hondawafe bule. Wao ni wana wa Mulungu kwavija wazilibuka kulawa kwa wafile. 
\v 37 Lakini kwa mbuli ya kuzilibuka kwa wanhu wafile, hata Musa kalagusa avo mna imbuli ya ikisolo kikwaka baho kamkema Mndewa, ‘Mulungu wa Abulahamu na Mulungu wa Isaka na Mulungu wa Yakobo.’ 
\v 38 Heyo ni Mulungu wa wanhu wagima, siyo wa wanhu wafile. Kwavija kumwake heyo wose wagima.”
\p
\v 39 Wafundiza Malagizo ga Musa wayagwe walonga, “Mfundiza, kulonga goya!” 
\v 40 Avo hawadahile kumuuza mbuli ziyagwe.
\s Mbuli ya Kilisito Mkombola
\r Mat 22:41-46; Mlk 12:35-37
\p
\v 41 Yesu kawauza, “Vino habali wanhu wolonga kamba Kilisito Mkombola kolawa mulukolo lwa Daudi? 
\v 42 Kwavija Daudi mwenyego kolonga mna ikitabu cha Zabuli,
\q ‘Mndewa Mulungu kamulongela Mndewa wangu,
\q Kala hano mwambu wangu wa mkono wa kudila,
\q
\v 43 mbaka niwahume wanhu wakwihile na niweke
\q hasi mmagulu gako.’
\m
\v 44 Daudi mwenyego kamkema ‘Mndewa.’ Yodahika vilihi Kilisito Mkombola yalawe mulukolo lwa Daudi?”
\s Yesu kowazuma wafundiza Malagizo ga Musa
\r Mat 23:1-36; Mlk 12:38-40
\p
\v 45 Wanhu wose viwakalile womtegeleza, Yesu kawalongela wanahina zake, 
\v 46 “Muiteganye na wafundiza Malagizo ga Musa. Wao wonogelwa kwanga kuno wavala mikanzu mitali, na kulamusigwa na wanhu mna gamagulilo na kukala mna ivigoda va haulongozi mzing'anda za kumpula Mulungu na mna izinyimwili nyimwili. 
\v 47 Wowonela wagane kwa kusola vinhu vao, na kuitenda wanoga kwa kumpula Mulungu kwa kulonga mbuli nyingi! Awo nhaguso yao yobanza ng'hani!”
\c 21
\s Sadaka ya mgane
\r Mlk 12:41-44
\p
\v 1 Yesu kenula meso gake kawona matajili viwogela nhunza zao mkigelo cha kulavila nhuza. 
\v 2 Abaho kamona mgane mkiwa imoja kagela sente mbili ndodo. 
\v 3 Yesu kalonga, “Nowalongela ukweli, mgane ino kalava kinhu kikulu kubanza wose. 
\v 4 Kwavija matajili walava vija visigale muutajili wao, lakini mgane ino hamoja na ukiwa wake, kalava vose viyotamanila muugima wake.”
\s Yesu kolonga mbuli ya kubanangigwa kwa Ng'anda ya Mulungu
\r Mat 24:1-2; Mlk 13:1-2
\p
\v 5 Wanahina wayagwe wakala wolonga mbuli ya Ng'anda ya Mulungu, viizengigwe kwa mabwe ganogile na sadaka za wanhu zilavigwe kwa Mulungu. Lakini Yesu kalonga, 
\v 6 “Mogona gano gose! Siku yokwiza kuduhu dibwe dondadisigale uchanha ya diyagwe, mabwe gose gobomoligwa.”
\s Kugaya na kudununzika
\r Mat 24:3-14; Mlk 13:3-13
\p
\v 7 Wamuuza, “Mfundiza, vinhu avo volawilila lini? Choni chondakitendeke kulagusa kipindi cha kulawilila vinhu avo cha mmabehi?”
\p
\v 8 Yesu kawedika, “Muiteganye, munhu sekeyawavizile. Kwavija wanhu wengi wokwiza kwa twaga jangu, na kulonga, ‘Niye ayo Kilisito!’ na ‘Kipindi cha mmabehi!’ Lakini sekemuwakweleleze. 
\v 9 Mwahahulika ng'hondo na zumozumo, sekemudumbe, kwavija vinhu avo volondeka tanhu vilawilile, lakini kimambukizo king'hali hakinavika.”
\p
\v 10 Yesu kagendelela kulonga, “Wanhu wa isi imoja woitowa na wanhu wa isi iyagwe, undewa umoja woitowa na undewa uyagwe. 
\v 11 Kila hanhu hokuwa na migudemo mikulu ya isi, lufilili lwa nzala na mitamu, volawilila vinhu va kugela bwembwe na vilaguso kulawa kuulanga. 
\v 12 Lakini gang'hali haganalawila gano gose, mogogigwa na kudununzigwa. Mogaligwa mzing'anda za kumpula Mulungu na kuwagodeka mkifungo, mogaligwa haulongozi wa wandewa na wakulu wa isi mbuli ya twaga jangu. 
\v 13 Kino chokuwa kipindi chenu kinogile cha kuwapetela wanhu Mbuli Inogile. 
\v 14 Gangamaleni, sekemunyawenyawe mbuli ya vija vonda mwidike, 
\v 15 kwavija niye nowagwaa ubala na mbuli za kulonga. Kuduhu munhu mna iwanhu wamwihileni yodaha kuwahuma hebu kulema chonda mulonge. 
\v 16 Mohindukigwa na tata zenu na mama zenu na ndugu zenu na wanhu wa mulukolo, na mbwiga zenu, na wayagwe vimwili wowakoma. 
\v 17 Wanhu wose wowehila mweye mbuli ya twaga jangu. 
\v 18 Lakini kuduhu hata luvili lumoja lwa mmapala genu londa lupotele. 
\v 19 Mwahagangamala, moihonya wenyego.
\s Yesu kolonga mbuli ya kubanangigwa kwa Yelusalemu
\r Mat 24:15-21; Mlk 13:14-19
\p
\v 20 “Mwahajona buga da Yelusalemu dizungulukigwa na wakalizi, baho mujuwe kipindi cha kubanangigwa cha mmabehi. 
\v 21 Baho, waja weli Yudea wakimbilile kuvigongo, waja weli kudibuga walawanye, waja weli kumigunda sekewabwele kudibuga. 
\v 22 Kwavija kino acho kipindi cha nhaguso kutenda gaja gandikigwe galawilile. 
\v 23 Mna izisiku azo wogaya watwanzi wali na zinda na waja wokong'heza! Kwavija hokuwa na magayo ng'hani mwiisi, na ng'hasiliki ya Mulungu yokuwa mna iwanhu wano. 
\v 24 Wayagwe wokomigwa kwa panga, na wayagwe wosoligwa na kugodekigwa mziisi zose, na wanhu haweli Wayahudi wodihondahonda buga da Yelusalemu, mbaka kipindi chao vonda kimale.
\s Kwiza kwa Mwana wa Munhu
\r Mat 24:29-31; Mlk 13:24-27
\p
\v 25 “Hokuwa na vilaguso mna dizuwa, mna umwezi, na mna zinhondo. Isi zose zokuwa mna ukugaya, wodumba mvumo wa bahali na ng'humbi. 
\v 26 Wanhu wosinduka kwa bwembwe, kwa kubetela chondakilawilile mwiisi, kwavija vinhu vili kuulanga votigisika. 
\v 27 Kipindi acho womona Mwana wa Munhu kokwiza, mna ga mawingu kwa nguvu ng'hulu na ukulu. 
\v 28 Avo vinhu vino vahasonga kulawilila, mwime na mwinule mapala genu uchanha, kwavija kukomboligwa kwenu kwa mmabehi.”
\s Fundizo da mbiki wa mtini
\r Mat 24:32-35; Mlk 13:28-31
\p
\v 29 Abaho Yesu kawalongela lusimo luno, “Geseni mbiki wa mtini na mibiki yose iyagwe. 
\v 30 Mwahagona majani gake gosonga kuzuka, mojuwa kamba vuli da mmabehi. 
\v 31 Vivija, mwahavona vinhu avo volawilila, mujuwe kamba Undewa wa Mulungu wa mmabehi.
\p
\v 32 “Nowalongeleni ukweli, wanhu wa lukolo luno hawafa wose mbaka gano gose galawilile. 
\v 33 Ulanga na isi vobita, lakini mbuli zangu hondazibite.
\s Kaleni meso
\p
\v 34 “Iteganyeni! Mizoyo yenu sekeigogigwe na unovu wa mwiisi ino, kukoligwa, na kugaya mbuli ya ugima uno, kwavija siku ayo yowasinhusa 
\v 35 kamba mtego. Kwavija yowezila wanhu wose wokala kila hanhu mwiisi. 
\v 36 Muiteganye na mupule siku zose, muladi mudahe kuhonyeka mna zimbuli zose zino zondazilawilile na kwima haulongozi wa Mwana wa Munhu.”
\p
\v 37 Kila siku Yesu kakala kofundiza Mng'anda ya Mulungu, na yahavika ichungulo, kacholaga kuna Ulugongo lwa Mizeituni na kakala kuko kilo kigima. 
\v 38 Imitootondo ng'hani wanhu wose wakala wochola kuna Ing'anda ya Mulungu kumtegeleza.
\c 22
\s Kiseto cha kumkoma Yesu
\r Mat 26:1-5; Mlk 14:1-2; Yoh 11:45-53
\p
\v 1 Kipindi cha Nyimwili nyimwili da Magate hagageligwe Mela, kikemigwe Pasaka kikala behi. 
\v 2 Wakulu wa walava nhosa na wafundiza Malagizo ga Musa wakala wozahila nzila ya kumkoma Yesu, lakini wawadumba wanhu.
\s Yuda kotogola kumuhinduka Yesu
\r Mat 26:14-16; Mlk 14:10-11
\p
\v 3 Mwenembago kamkumba Yuda Isikaliote, imoja wa wanahina longo na wabili. 
\v 4 Yuda kachola kwa wakulu wa walava nhosa na wakulu wa wakalizi wa Ng'anda ya Mulungu, kawalongela vija vonda yamuhinduke Yesu kumwao. 
\v 5 Nao wadeng'helela na waitogolela kumgwaa sente. 
\v 6 Yuda katogola, na kasonga kuzahila nzila ya kumgela Yesu mmakono gao kwa kinyelegezi.
\s Yesu koitanda kuja lujo lwa Pasaka
\r Mat 26:17-25; Mlk 14:12-21; Yoh 13:21-30
\p
\v 7 Siku ya Magate hagageligwe Mela ivika. Siku ayo bofu da ng'hondolo da Pasaka dolavigwa nhosa. 
\v 8 Avo Yesu kawatuma Petulo na Yohana, kawalongela, “Choleni mkatutandile lujo lwa Pasaka tuje.”
\p
\v 9 Nao wamuuza, “Kolonda tukalutandile kwahi ulujo lwa Pasaka?”
\p
\v 10 Yesu kawedika, “Mwahengila kudibuga, mnzila momting'hana mbigalo yapapile nongo ya mazi. Mkwelelezeni mbaka mng'anda yonda yengile, 
\v 11 na mulongeleni mwene kae, ‘Mfundiza kokuuza, dakwahi gati dondanidile lujo lwa Pasaka niye na wanahina zangu?’ 
\v 12 Nayo kowalagusila gati kulu da uchanha dihambigwe, mumo mtutandile kila kinhu.”
\p
\v 13 Wasegela wavika kila kinhu kamba vija Yesu viyawalongele, nao watanda lujo lwa Pasaka.
\s Lujo lwa Mndewa
\r Mat 26:26-30; Mlk 14:22-26; 1Kol 11:23-25
\p
\v 14 Saa viivikile, Yesu kakala muulujo na watumigwa zake. 
\v 15 Kawalongela, “Nisulukila ng'hani kuja lujo luno lwa Pasaka hamoja na mweye ning'hali sinadununzika! 
\v 16 Avo nowalongela, honda nije kabili mbaka vonda ilawilile Muundewa wa Mulungu.”
\p
\v 17 Abaho Yesu kasola kikasi cha divai, kamgwaa nhogolwa Mulungu, kalonga, “Soleni kino mung'wile mose. 
\v 18 Nowalongela kulawa sambi, honda ning'we divai ino mbaka vondawize Undewa wa Mulungu.”
\p
\v 19 Abaho kasola gate, kamgwaa nhogolwa Mulungu, kadibanzula, kawagwaa, kalonga, “Uno ulo lukuli lwangu, ulavigwe mbuli ya mweye. Tendeni vino kwa kung'humbuka niye.” 
\v 20 Vivija, viwamambukize kuja lujo lwa ichungulo, kawagwaa kikasi, kalonga, “Kino acho kikasi cha lagano da sambi dilagusigwa kwa damu yangu, ikwitika mbuli ya mweye.
\p
\v 21 “Lakini, loleni! Munhu yonihinduka kabahano na niye muulujo! 
\v 22 Mwana wa Munhu kofa kamba Mulungu viyalondile, lakini kogaya munhu ija yomuhinduka!”
\p
\v 23 Abaho wasonga kuiuza, nani viweli yonda yatende vivo.
\s Kuibamilila mbuli ya ukulu
\p
\v 24 Wanahina wakala woibamilila wao kwa wao nani yokoneka munhu mkulu kubanza wose. 
\v 25 Yesu kawalongela, “Wandewa wa wanhu haweli Wayahudi wana udahi kwa wanhu, walangulizi woikema, ‘Mbwiga wa wanhu.’ 
\v 26 Lakini kumwenu mweye haili vivo bule, munhu mkulu kumwenu yawe kamba munhu mdodo, na mulangulizi yawe kamba msang'hanaji. 
\v 27 Vino, nani yeli munhu mkulu, ija yakalile mmeza koja, hebu ija yotanda ulujo? Ona, ayo ija yakalile mmeza koja. Lakini niye na hagati yenu kamba munhu yosang'hana.”
\p
\v 28 “Mweye mukala na niye kipindi chose cha kugezigwa kwangu, 
\v 29 kamba Tatangu viyanigwelele Undewa na niye nowagwaa Undewa awo. 
\v 30 Moja na kung'wa mmeza yangu mna Undewa wangu, na mokala mna ivigoda va Undewa kugatawala makabila ga Izilaeli longo na mabili.”
\s Yesu kolagula kamba Petulo kombela
\r Mat 26:31-35; Mlk 14:27-31; Yoh 13:36-38
\p
\v 31 Yesu kalonga, “Simoni, Simoni! Tegeleza! Mwenembago kampula Mulungu kuwageza mweye, kuwabagula wanogile na wehile, kamba vija mfolaji viyobagula fuya na hemba. 
\v 32 Lakini nikupulila kwa Mulungu gweye Simoni, muladi kumtamanila kwako Mulungu sekekupotele. Na vondaunibwelele, uwagangamize ndugu zako.”
\p
\v 33 Petulo kamwidika, “Mndewa, notogola kugodekigwa na gweye mkifungo na kufa!”
\p
\v 34 Yesu kalonga, “Petulo, nokulongela ukweli, kilo cha lelo nzogolo yang'hali hanakwika, konibela miyanza midatu.”
\s Kipindi cha kugaya
\p
\v 35 Abaho Yesu kawauza wanahina zake, “Vino, kipindi kija viniwatumile kuno mduhu kibindo hebu mkoba hebu vilatu, muhungukiligwa na kinhu chochose?”
\p Wamwidika, “Aka, hatuhungukiligwe na kinhu.”
\p
\v 36 Yesu kawalongela, “Lakini sambi, munhu yoyose yeli na kibindo, hebu mkoba yausole, na munhu yoyose yeliduhu panga yakachuuze koti jake yakagule. 
\v 37 Kwavija nowalongela Maandiko Gang'alile galongile, ‘Kekigwa mdibumbila dimoja na wabananzi,’ golondigwa galawilile. Nowalongela, gaja gandikigwe mbuli ya niye golawilila.”
\p
\v 38 Wanahina walonga, “Mndewa, lola, hano hana mapanga mabili!”
\p Nayo kawedika, “Gofaya!”
\s Yesu kompula Mulungu kuna Ulugongo lwa Mizeituni
\r Mat 26:36-46; Mlk 14:32-42
\p
\v 39 Yesu kasegela kudibuga dija kachola kuna Ulugongo lwa Mizeituni, kamba viyazowele, na wanahina zake wamkweleleza. 
\v 40 Viyavikile kuko, kawalongela, “Mpuleni Mulungu, sekemwingile mna ukugezigwa.”
\p
\v 41 Abaho kawaleka, kachola utali wa kwasa dibwe, kafugama, kampula Mulungu. 
\v 42 Kalonga, “Tata, wahalonda, unisegezele kikasi kino cha madununzo. Siyo kamba vinilonda niye, lakini kamba viulonda gweye.” 
\v 43 Msenga wa kuulanga kamulawilila, kamgangamiza. 
\v 44 Kwa usungu mkulu uyakalile nao kampula ng'hani, mbaka fuguti dimulawa, fuguti jake dikala kamba madondwe ga damu golagala hasi.
\p
\v 45 Viyamambukize kumpula Mulungu, kabwela kwa wanahina zake, kawavika wokuluza kwavija wakala wadonhile mbuli ya kunyunyuwala. 
\v 46 Kawalongela, “Habali mowasa? Lamukeni mumpule Mulungu, sekemwingile mna ukugezigwa.”
\s Yesu kogogigwa
\r Mat 26:47-56; Mlk 14:43-50; Yoh 18:3-11
\p
\v 47 Yesu viyakalile yang'hali kolonga, lunhu lwa wanhu luvika lulongozigwe na Yuda, imoja wa wanahina zake longo na wabili. Yuda kamcholela Yesu kamulamusa kwa kumnonela. 
\v 48 Lakini Yesu kamulongela, “Yuda, komuhinduka Mwana wa Munhu kwa kumnonela?”
\p
\v 49 Wanahina wakalile hamoja na Yesu viwonile gaja gonda galawilile, wauza, “Mndewa, tuwakanhe na mapanga getu?” 
\v 50 Imoja wao kambiga kwa panga msang'hanaji wa Mkulu wa walava nhosa na kamkanha digwiti da mkono wa kudila.
\p
\v 51 Lakini Yesu kalonga, “Bule sekemutende avo!” Kadikwasa digwiti da munhu ija, kamuhonya.
\p
\v 52 Abaho Yesu kawalongela wakulu wa walava nhosa na wakulu wa wakalizi wa Ng'anda ya Mulungu na wavele wezile kumgoga, “Habali, mwiza kungoga kwa mapanga na malungu, kamba nambavi? 
\v 53 Siku zose ng'hala na mweye Mng'anda ya Mulungu hamngogile bule. Lakini kino acho kipindi chenu cha kusang'hana, muundewa wa ziza.”
\s Petulo kombela Yesu
\r Mat 26:57-58; Mlk 14:53-54, 66-72; Yoh 18:12-18, 25-27
\p
\v 54 Baho wamgoga Yesu, wengila nayo mng'anda ya mkulu wa walava nhosa. Petulo kamkweleleza kwa kutali. 
\v 55 Wabwinha moto hagati hana uluwa, wakala hamoja na Petulo kakala hamoja nao. 
\v 56 Msang'hanaji imoja wa kitwanzi viyamone Petulo kakala aho haumoto, kamulola bunhuu, kalonga, “Vivija munhu ino kakala hamoja na Yesu!”
\p
\v 57 Lakini Petulo kabela, kalonga, “Gwee, mtwanzi gwe, simjuwile bule!”
\p
\v 58 Hamwande kidogo munhu iyagwe kamona Petulo, kalonga, “Vivija na gweye kwa imoja wao!”
\p Lakini Petulo kamwidika “Gwee munhu gwe, siyo niye!”
\p
\v 59 Vidibitile saa dimoja, munhu iyagwe kagangamiza ng'hani, “Kweli munhu ino kakala hamoja na Yesu, kwavija nayo mwenekae wa Galilaya!”
\p
\v 60 Lakini Petulo kamwidika, “Munhu gweye, sikijuwile kiulonga!”
\p Bahaja, viyakalile yang'hali kolonga, nzogolo keka. 
\v 61 Mndewa kahinduka, kamulola Petulo, nayo Petulo kakumbuka Mndewa viyamulongele, “Kilo cha lelo nzogolo yang'hali hanakwika, konibela miyanza midatu.” 
\v 62 Petulo kalawa kunze kalila kwa usungu.
\s Yesu kozehigwa na kutowigwa
\r Mat 26:67-68; Mlk 14:65
\p
\v 63 Wanhu wakalile womkaliza Yesu, wakala womzeha na kumtowa, 
\v 64 viwamgubike gameso na wamuuza, “Lagula! Nani yakutowile?” 
\v 65 Vivija walonga mbuli ziyagwe nyingi za kumuliga.
\s Yesu kogaligwa mkitala
\r Mat 26:59-66; Mlk 14:55-64; Yoh 18:19-24
\p
\v 66 Imitondo yake, wavele, wakulu wa walava nhosa na wafundiza Malagizo ga Musa waiting'hana hamoja na Yesu kagaligwa mkitala acho. 
\v 67 Walonga, “Tulongele! Vino, gweye ayo Kilisito Mkombola?”
\p Yesu kawedika, “Nahawalongela, honda munitogole bule, 
\v 68 na nahawauza mbuli, honda mwidike bule. 
\v 69 Lakini kusongela sambi, Mwana wa Munhu kokala muukulu mwambu wa mkono wa kudila wa Mulungu yeli na Udahi.”
\p
\v 70 Wose walonga, “Vino gweye kwa Mwana wa Mulungu?”
\p Yesu kawedika, “Molonga, iyo niye.”
\p
\v 71 Walonga, “Hatulonda usindila uyagwe! Tweye wenyego tumuhulika viyalongile!”
\c 23
\s Yesu kogaligwa kwa Pilato
\r Mat 27:1-2, 11-14; Mlk 15:1-5; Yoh 18:28-38
\p
\v 1 Abaho wanhu wose wenuka, wamgala Yesu kwa Pilato, 
\v 2 wasonga kumulavila vitala, walonga, “Tumvika munhu ino kowagiza wanhu zetu, kowagomesa wanhu sekewalipe kodi kwa mndewa mkulu wa Lumi na koikema heyo ayo Kilisito Mkombola na koikema Mndewa.”
\p
\v 3 Pilato kamuuza, “Gweye ayo Mndewa wa Wayahudi?”
\p Yesu kamwidika, “Ona, vivo viulonga,”
\p
\v 4 Abaho Pilato kawalongela wakulu wa walava nhosa na ulunhu lwa wanhu, “Siyonile mbuli ya kumtagusa munhu ino.”
\p
\v 5 Lakini wao wagangamiza ng'hani, walonga, “Kwa mafundizo gake kowading'hula wanhu wose wa mwiisi ya Yudea. Kasongela Galilaya na sambi keza hano.”
\s Yesu kogaligwa kwa Helode
\p
\v 6 Pilato viyahulike avo kauza, “Vino munhu ino mwenekae wa Galilaya?” 
\v 7 Viyajuwile kamba Yesu kalawa mwiisi ilongozigwa na Helode, kamgala kwa Helode, yakalile Yelusalemu kipindi acho. 
\v 8 Helode viyamone Yesu kadeng'helela ng'hani, kwavija kahulika mbuli zake na toka mwaka kakala yolonda kumona. Kakala kobetela kona unzonza utendigwa na Yesu. 
\v 9 Avo Helode kamuuza Yesu mbuli nyingi, lakini hamwidike mbuli. 
\v 10 Wakulu wa walava nhosa na wafundiza Malagizo ga Musa walawilila kuulongozi wamulavila vitala Yesu vikulu vikulu. 
\v 11 Helode na wakalizi zake wamzeha Yesu na kumwehula, abaho wamvaza kiwalo cha undewa wambweza kwa Pilato. 
\v 12 Kipindi kikija Helode na Pilato wakala mbwiga, kwavija ako umwaka wakala waihile.
\s Yesu kotagusigwa yafe
\r Mat 27:15-26; Mlk 15:6-15; Yoh 18:39-19:16
\p
\v 13 Pilato kawakema hamoja wakulu wa walava nhosa, walangulizi na wanhu, 
\v 14 kawalongela, “Mumgala munhu ino kumwangu mulonga kakala kowagiza wanhu. Lelo nimuuza mgameso genu na siyonile mbuli yoyose ihile yumumtagusile. 
\v 15 Vivija Helode hachonile kiyabanange, lekaavo kambweza kumwetu. Kwavija kuduhu mbuli yoyose yaitendile munhu ino imtende yakomigwe. 
\v 16 Avo nolagiza yatoigwe mbalati na kumuleka yachole.”
\p
\v 17 Chahavikaga kipindi cha Nyimwili nyimwili ya Pasaka, Pilato kalondeka yamfungulile mfungwa imoja. 
\v 18 Lunhu lose lukemelela, “Mkome munhu ayo! Tufungulile Balaba!” 
\v 19 Balaba kakala yagodekigwe mkifungo mbuli ya kuwading'hula wanhu kudibuga, na mbuli ya ukomaji.
\p
\v 20 Pilato kalonda kumulekesa Yesu, avo kalulongela ulunhu kabili. 
\v 21 Lakini wagendelela kukemelela, “Muwambe mumsalaba! Muwambe mumsalaba!”
\p
\v 22 Pilato kawalongela mwanza wa kadatu, “Vino, mbuli gani ihile yaitendile munhu ino? Siyonile mbuli yoyose yaitendile munhu ino imtende yakomigwe! Nolagiza yatoigwe mbalati na kumulekesa.”
\p
\v 23 Wagendelela kukemelela ng'hani, wolonga Yesu yawambigwe mumsalaba, kukimambukizo nyangi zao zihuma. 
\v 24 Avo Pilato katogola kija kiwalondile kumtendela Yesu. 
\v 25 Kamfungulila munhu iwamulondile, ija yagodekigwe mbuli ya kuwading'hula wanhu na ukomaji, na kamgela Yesu mmakono gao wamtendele kamba viwalondile.
\s Yesu kowambigwa mumsalaba
\r Mat 27:32-44; Mlk 15:21-32; Yoh 19:17-27
\p
\v 26 Wakalizi wamulongoza Yesu, viwakalile womgala, wamting'hana munhu imoja kulawa Kilene, twaga jake Simoni, kakala kolawa kumgunda, wamgoga wamdikwa umsalaba, na wamulagiza yaupape kukisogo cha Yesu.
\p
\v 27 Lunhu mkulu lwa wanhu lumkweleleza, mmwanza awo wakala watwanzi wayagwe wakalile womulilila na kuiyalala. 
\v 28 Yesu kahinduka kawalongela, “Mweye kina mama wa Yelusalemu! Sekemunililile niye, lakini ililileni wenyego na wanenu. 
\v 29 Kwavija kipindi chokwiza wanhu wolonga, ‘Wamweda watwanzi hawalelile wana na hawakong'heze!’ 
\v 30 Kipindi acho wanhu wovilongela vigongo, ‘Tulagalile!’ na wovilongela visugulu, ‘Tufiseni!’ 
\v 31 kwavija kamba wanhu wotenda mbuli zino kipindi mbiki ung'hali mbisi, vino yokuwaze kipindi mbiki wahanyala?”
\p
\v 32 Wanhu wabili wayagwe wakalile wabananzi, wagaligwa wakomigwe hamoja na Yesu. 
\v 33 Viwavikile hanhu hakemigwe, “Fumvu da Pala,” wamuwamba Yesu mumsalaba, hamoja na waja wabananzi wabili, imoja mwambu wa mkono wake wa kudila na iyagwe mwambu wa mkono wake wa kumoso. 
\v 34 Yesu kalonga, “Tata, gela kumgongo nzambi zao, kwavija hawakijuwa kiwotenda.”
\p Waigolela viwalo vake kwa kubwanha simbi. 
\v 35 Wanhu wema aho wolola, kuno wakulu wa Wayahudi womzeha Yesu, walonga, “Kawakombola wayagwe, leka yaikombole mwenyego, kamba heyo ayo Kilisito, yasaguligwe na Mulungu!”
\p
\v 36 Vivija wakalizi wamzeha, wamcholela wamgwaa divai ya ugwadu, 
\v 37 kuno wolonga, “Kamba gweye kwa Mndewa wa Wayahudi, ikombole mwenyego!”
\p
\v 38 Uchanha ya msalaba wake wandika vino, “Ino ayo Mndewa wa Wayahudi.”
\p
\v 39 Imoja wa waja wabananzi yawambigwe mumsalaba, kamuliga Yesu, kalonga, “Vino gweye siyo Kilisito Mkombola? Ikombole mwenyego na tweye!”
\p
\v 40 Lakini ija iyagwe kamkomhokela miyage, kalonga, “Vino, gweye humdumba Mulungu bule? Na gweye kutagusigwa kamba heyo. 
\v 41 Gweye na niye totagusigwa goya, kwavija tobokela fungu da sang'hano zetu, lakini munhu ino hatendile mbuli yoyose ihile.” 
\v 42 Abaho munhu ija kamulongela Yesu, “Yesu, ung'humbuke wahengila Muundewa wako!”
\p
\v 43 Yesu kamulongela, “Nokulongela ukweli, lelo kokuwa na niye Paladiso.”
\s Ifa ya Yesu
\r Mat 27:45-56; Mlk 15:33-41; Yoh 19:28-30
\p
\v 44 Ikala saa sita imisi, ziza diigubika isi yose mbaka saa tisa, 
\v 45 kwavija zuwa dileka kumwemwesa. Panziya da Ng'anda ya Mulungu digola gati da Ng'anda ya Mulungu na hanhu hong'ala ng'hani, didegeka mhande mbili. 
\v 46 Yesu kalila kwa sauti ng'hulu, “Tata, noika mmakono gako loho yangu!” Viyalongile avo, kafa.
\p
\v 47 Mkulu wa wakalizi wa Lumi viyagone gago galawilile, kamgwaa nhogolwa Mulungu, kalonga, “Munhu ino kweli kakala yanogile!”
\p
\v 48 Wanhu wose wakalile waiting'hane aho kulola mbuli azo, viwagone gago galawilile, wabwela ukayao, kuno wotowa mhambaga zao kwa kunyunyuwala. 
\v 49 Wanhu wose wamjuwile Yesu na watwanzi wamuwinzile kulawa Galilaya, wema kwa kutali wolola mbuli azo.
\s Yesu kozikigwa
\r Mat 27:57-61; Mlk 15:42-47; Yoh 19:38-42
\p
\v 50 Kukala na munhu imoja twaga jake Yusufu, munhu wa Mkitala, kakala munhu yanogile na kutenda goyolonda Mulungu. 
\v 51 Keza kulawa Yudea buga da Alimataya na kakala kobeta kwiza kwa Undewa wa Mulungu. Hamoja kakala imoja wa wakulu wa mkitala, hagatogole gaja gawalondile wayage na gaja gawakalile wotenda. 
\v 52 Kachola kwa Pilato, kampula lukuli lwa Yesu. 
\v 53 Abaho kaluhumulusa hasi ulukuli, kaluzingiliza sitili, kalwika mdipanga disongoligwe mdibwe, dikalile hadinazikiligwa munhu. 
\v 54 Ikala ijumaa, siku ayo ikala siku ya kuitanda siku ya Kubwihila ikalile behi kusonga.
\p
\v 55 Watwanzi waja wamkweleleze Yesu kulawa Galilaya wachola na Yusufu, na wajona dipanga na vija vilwikigwe lukuli lwa Yesu. 
\v 56 Abaho wabwela ukae, watanda mavuta gonung'hila goya walubake lukuli lwa Yesu.
\p Mna isiku ya Kubwihila wabwihila kamba Malagizo ga Musa vigalagize.
\c 24
\s Yesu kozilibuka
\r Mat 28:1-10; Mlk 16:1-8; Yoh 20:1-10
\p
\v 1 Jumapili imitootondo ng'hani, watwanzi waja wachola kudipanga, kuno wasola mavuta gonung'hila goya gawatandile. 
\v 2 Wadivika idibwe dibimbilisigwa hamgwazo wa umulomo wa dipanga,\fig Dibwe dibimbilisigwe hamgwazo ya dipanga|src="16 Tomb.jpg" size="col" ref="24:2"\fig* 
\v 3 avo wengila mdipanga, lakini hawaluwone lukuli lwa Mndewa Yesu. 
\v 4 Wema aho kuno woikanganya mbuli ayo, bahaja wanhu wabili wavalile viwalo vizelu chuwee wema behi nao. 
\v 5 Kuno wamema bwembwe, watwanzi waja waidulika hasi, wanhu waja wawalongela, “Habali momzahila munhu yeli mgima mna iwanhu wafile? 
\v 6 Hano kahaduhu, kazilibuka. Kumbukeni vija viyawalongele viyakalile Galilaya. 
\v 7 ‘Mwana wa Munhu kolondeka yageligwe mmakono ga wanhu wotenda nzambi, awo womuwamba mumsalaba, na siku ya kadatu kozilibuka!’ ”
\p
\v 8 Baho watwanzi waja wazikumbuka mbuli zake, 
\v 9 Walawa mdipanga, na wawalongela wanahina longo na imoja mbuli zose zino na wanhu wayagwe. 
\v 10 Watwanzi awo wakala, Malia Magidalena, Yoana na Malia mamake Yakobo, awo hamoja na watwanzi wayagwe wawalongela watumigwa mbuli azo. 
\v 11 Lakini watumigwa wagesa kamba mbuli zilongigwe na iwatwanzi waja za ubozi, na hawawatogolele bule. 
\v 12 Lakini Petulo kenuka na kakimbila mbaka kudipanga, kasungulila mgati, kayona sitili iiyeka. Abaho kabwela ukae kuno kokanganya kija kilawilile.
\s Mwanza wa kuchola Emau
\r Mlk 16:12-13
\p
\v 13 Siku didija wanahina wabili wa Yesu wakala wochola kuna ikijiji kimoja kikemigwe Emau, kikala utali wa kilometa longo na imoja\f + \fr 24:13 \fr*\ft Kilometa longo na imoja sawa na maili saba\ft*\f* kulawa Yelusalemu, 
\v 14 wakala wosimulila usheha wa mbuli zose zilawilile. 
\v 15 Viwakalile wosimulila, Yesu mwenyego kakwesa behi kailongoza nao. 
\v 16 Wamona, lakini wafisigwa sekewamjuwe. 
\v 17 Yesu kawalongela, “Mosimulila usheha gani kuno mogenda?”
\p Nao wema wanyamala tuluu, na vihanga vao vogela bazi kwa kunyunyuwala. 
\v 18 Imoja wao yakemigwe Kileopa, kamuuza, “Vino, gweye wiiyeka ayo huli mwenekae wa Yelusalemu hujuwile mbuli zilawilile kuko sambi sambi?”
\p
\v 19 Kawauza, “Mbuli gani?”
\p Nao wamwidika, “Mbuli zimulawilile Yesu wa Nazaleti, munhu ayo kakala mtula ndagu wa Mulungu na kakala yokoneka mgameso ga Mulungu na wanhu wose kamba kana udahi kwa kila kinhu kiyalongile na kiyatendile. 
\v 20 Wakulu wa walava nhosa na walangulizi zetu wamgela mmakono yatagusigwe kufa, na yawambigwe mumsalaba. 
\v 21 Na tweye tutamanila kamba heyo ayo yonda yawakombole wanhu wa Izilaeli! Lakini lelo siku ya kadatu toka zilawilile mbuli zino. 
\v 22 Watwanzi wayagwe wa mdibumbila jetu watukanganya, imitootondo wachola kuna dipanga, 
\v 23 lakini hawaluvikile lukuli lwake. Wabwela walonga wawona wasenga wa kuulanga wawalongela kamba, Yesu mgima. 
\v 24 Abaho wanhu wayagwe wa mkibumbila chetu wachola kuna dipanga na wavika vivija viwawalongele watwanzi awo, lakini hawamonile bule.”
\p
\v 25 Yesu kawalongela, “Mweye mwa wabozi, na mizoyo yenu midala kutogola gose galongigwe na watula ndagu wa Mulungu! 
\v 26 Vino, halondigwa Kilisito Mkombola yadununzike kamba avo, abaho yengile muukulu wake?” 
\v 27 Yesu kawasimulila gaja galongigwe na Maandiko Gang'alile mbuli yake mwenyego, kusongela mna ivitabu va Musa na maandiko ga watula ndagu wose wa Mulungu.
\p
\v 28 Viwavikile behi na ikijiji kiwakalile wochola, Yesu kaitenda kamba kogendelela na mwanza, 
\v 29 lakini wamgoma ng'hani, wolonga, “Ukale na tweye, zuwa dihonga na ziza dokwingila.” Avo kagenda na kukala nao. 
\v 30 Kakala hasi na kuja nao, kasola gate, kamgwaa nhogolwa Mulungu, abaho kadibanzula kawagwaa. 
\v 31 Bahaja, meso gao gagubuligwa na wamjuwa, lakini kapotela mgameso gao. 
\v 32 Wailongela, “Vino, mizoyo yetu hayakile na kimuhemuhe vitukalile mnzila kotulongela na kotusimulila Maandiko Gang'alile?”
\p
\v 33 Bahaja wenuka wabweleganya Yelusalemu, kuko wawavika wanahina longo na imoja wakala hamoja na wanhu wayagwe, 
\v 34 wolonga, “Mndewa kazilibuka kweli! Kamulawilila Simoni!”
\p
\v 35 Wanhu waja wawasimulila kija kiwalawilile mnzila, na vija viwamjuwile Yesu viyadibanzule gate.
\s Yesu kowalawilila wanahina zake
\r Mat 28:16-20; Mlk 16:14-18; Yoh 20:19-23; Sang'h 1:6-8
\p
\v 36 Wanhu waja viwakalile wang'hali wowasimulila mbuli azo, bahaja Yesu kema hagati yao, kawalongela, “Zihozeni.”
\p
\v 37 Wasinhuka na kudumba wagesa wokona mzimu. 
\v 38 Lakini Yesu kawalongela, “Habali modumba na kunyawanyawa? 
\v 39 Loleni makono gangu na magulu gangu, na mojuwa kamba ayo niye. Mbabaseni mojuwa, kwavija mzimu waduhu lukuli na mizege, kamba vimnyona niye.”
\p
\v 40 Viyalongile avo, kawalagusila makono gake na magulu gake. 
\v 41 Wakala wang'hali hawatogola, kwavija wakala wodeng'helela na kukanganya, avo Yesu kawauza, “Mna kinhu chochose chakuja hano?” 
\v 42 Wamgwaa kihande cha somba yakokigwe, 
\v 43 kakisola, kakija mgameso gao.
\p
\v 44 Abaho kawalongela, “Mbuli zino azo ziniwalongeleni ving'halile hamoja na mweye, kamba gose gandikigwe mbuli ya niye mna Gamalagizo ga Musa, na gandikigwe na watula ndagu wa Mulungu, na Zabuli galondeka galawilile.”
\p
\v 45 Baho kazigubula nzewele zao wadahe kugajuwa Maandiko Gang'alile. 
\v 46 Kawalongela, “Vino avo yandikigwe, Kilisito Mkombola kolondeka yadununzike na siku da kadatu kozilibuka kulawa kwa wafile, 
\v 47 kwa twaga jake, usenga wopetigwa kwa wanhu wa isi zose, kusongela Yelusalemu, muladi waleke nzambi zao na Mulungu yazigele kumgongo. 
\v 48 Na mweye awo wasindila wa mbuli azo. 
\v 49 Na niye nowagalila ija iyalongile Tatangu. Lakini beteni kudibuga mbaka nguvu vonda iwezileni kulawa uchanha.”
\s Yesu kogaligwa kuulanga
\r Mlk 16:19-20; Sang'h 1:9-11
\p
\v 50 Abaho kawalongoza kunze kudibuga mbaka Betania, ako kenula makono gake, kawatambikila. 
\v 51 Viyakalile kowatambikila, kawaleka kagaligwa kuulanga. 
\v 52 Wamtambikila na wabwela Yelusalemu kwa deng'ho kulu, 
\v 53 kipindi chose wakala Mng'anda ya Mulungu na kumgwaa nhogolwa Mulungu.